มาตรฐานการสอบบญชัีรหสั 550 · 2018. 7. 13. · 2 tsa...

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

1 TSA 550

มาตรฐานการสอบบญช รหส 550

บคคลหรอกจการทเกยวของกน

มาตรฐานการสอบบญชฉบบน

จดทาขนโดย คณะกรรมการวชาชพบญชดานการสอบบญช

ซงไดผานขนตอนการพจารณาทกขนตอนแลว


2 TSA 550

มาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศ รหส 550 – บคคลหรอกจการทเกยวของกน ทเผยแพรเปน

ภาษาองกฤษในเดอนเมษายน พ.ศ. 2553 โดย International Auditing and Assurance Standards

Board (IAASB) ของ International Federation of Accountants (IFAC) ไดแปลเปนภาษาไทยโดย

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ ในเดอนมถนายน พ.ศ. 2555 และทาซาโดยไดรบอนญาต

จาก IFAC ทงนขนตอนในการแปลมาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศไดรบการพจารณาจาก

IFAC และการแปลนไดดาเนนการตาม “แถลงการณนโยบาย - นโยบายในการแปลและทาซา

มาตรฐานทออกโดย IFAC” ขอความของมาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศทงหมดทไดรบ

การอนมตคอขอความทเผยแพรเปนภาษาองกฤษโดย IFAC

ขอความภาษาองกฤษของ มาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศ รหส 550 – บคคลหรอกจการท

เกยวของกน © 2010 สงวนลขสทธโดย the International Federation of Accountants (IFAC)

ขอความภาษาไทยของ มาตรฐานการสอบบญช รหส 550 – บคคลหรอกจการทเกยวของกน © 2012

สงวนลขสทธโดย the International Federation of Accountants (IFAC)

ตนฉบบ : Handbook of International Quality Control, Auditing, Review, Other Assurance,

and Related Services Pronouncements ISBN: 978-1-60815-052-6


3 TSA 550

มาตรฐานการสอบบญช รหส 550


สารบญ

ยอหนาท

คานา

ขอบเขตของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน 1

ลกษณะของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน 2

ความรบผดชอบของผสอบบญช 3-7

วนถอปฏบต 8

วตถประสงค 9

คาจากดความ 10

ขอกาหนด

วธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของ 11-17

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน 18-19

การตอบสนองตอความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอน

เปนสาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการ

ทเกยวของกน 20-24

การประเมนวธบนทกบญชและการเปดเผยความสมพนธ

และรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบได 25

หนงสอรบรอง 26

การสอสารกบผมหนาทในการกากบดแล 27

เอกสารหลกฐาน 28

การนาไปปฏบตและคาอธบายอน

ความรบผดชอบของผสอบบญช ก1-ก3

คาจากดความของบคคลหรอกจการทเกยวของกน ก4-ก7

วธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของ ก8-ก28

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน ก29-ก30


4 TSA 550

การตอบสนองตอความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกน

ก31-ก45

การประเมนวธบนทกบญชและการเปดเผยความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนทระบได ก46-ก47

หนงสอรบรอง ก48-ก49

การสอสารกบผมหนาทในการกากบดแล ก50

มาตรฐานการสอบบญช รหส 550 “บคคลหรอกจการทเกยวของกน” ควรอานรวมกบ มาตรฐาน

การสอบบญช รหส 200 “วตถประสงคโดยรวมของผสอบบญชรบอนญาตและการปฏบตงานตรวจสอบ

ตามมาตรฐานการสอบบญช”


5 TSA 550

คานา

ขอบเขตของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน

1. มาตรฐานการสอบบญชฉบบนเก ยวของกบความรบผดชอบของผสอบบญชเก ยวกบ

ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท เกยวของกนในการตรวจสอบงบการเงน

โดยเฉพาะไดอธบายเพมเตมถงการนามาตรฐานการสอบบญช รหส 3151 รหส 330

2 และรหส

2403 มาใชเกยวกบความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท

เกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

ลกษณะของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

2. รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนหลายรายการเปนรายการทเปนปกตทางธรกจ

ในสถานการณดงกลาว รายการเหลานอาจมความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญตองบการเงนไมสงไปกวารายการทคลายคลงกนแตเกดกบบคคลหรอ

กจการทไมเกยวของกน อยางไรกตาม ลกษณะของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนในบางสถานการณทาใหความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญตองบการเงนสงกวารายการกบบคคลหรอกจการทไมเกยวของกน

ตวอยางเชน

• การทบคคลหรอกจการทเกยวของกนอาจดาเนนงานผานความสมพนธหรอโครงสรางท

ซบซอน ทาใหรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนมความซบซอนมากขน

• ระบบสารสนเทศอาจไมมประสทธผลในการระบหรอสรปรายการและยอดคงเหลอ

ระหวางกจการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนอาจไมไดกระทาภายใตเงอนไขปกตทาง

การตลาด เชน รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนบางรายการอาจไมมการคด

คาตอบแทนระหวางกน

1 มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 “การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญ โดยการทาความเขาใจกจการและสภาพแวดลอมของกจการ”

2 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 “วธปฎบตของผสอบบญชในการตอบสนองตอความเสยงทไดประเมนไว”

3 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 “ความรบผดชอบของผสอบบญชเกยวกบการพจารณาการทจรต

ในการตรวจสอบงบการเงน”


6 TSA 550

ความรบผดชอบของผสอบบญช

3. เนองจากบคคลหรอกจการทเกยวของกนไมไดเปนอสระจากกน แมบทการรายงานทางการเงน

จงมกกาหนดวธการทางบญชและการเปดเผยขอมลสาหรบความสมพนธ รายการและยอด

คงเหลอกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนโดยเฉพาะ เพอใหผใชงบการเงนเขาใจลกษณะ

ของรายการและผลกระทบทเกดขนหรออาจเกดขนตองบการเงน เมอแมบทการรายงานทาง

การเงนมขอกาหนดดงกลาว ผสอบบญชจงมความรบผดชอบในการใชวธการตรวจสอบเพอ

ระบ ประเมนและตอบสนองตอความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระสาคญท เกดจากความผดพลาดของกจการในการบนทกบญช หรอเปดเผยขอมล

ความสมพนธ รายการและยอดคงเหลอกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนอยางเหมาะสม

ตามทกาหนดไวในแมบทดงกลาว

4. แมวาแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของจะมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนเพยงเลกนอยหรอไมมขอกาหนดเลย ผสอบบญชยงคงตองมความเขาใจอยาง

เพยงพอเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน เพอใหสามารถ

สรปไดวางบการเงนไดรบผลกระทบจากความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนเหลานนเกยวกบเรองดงตอไปนหรอไม (อางถงยอหนาท ก1)

(ก) การแสดงขอมลทถกตองตามทควร (ตามแมบทการนาเสนอขอมลทถกตองตามทควร)

หรอ (อางถงยอหนาท ก2)

(ข) การไมทาใหผใชงบการเงนเขาใจผด (ตามแมบทการปฏบตตามกฎเกณฑ) (อางถง

ยอหนาท ก3)

5. นอกจากน การทาความเขาใจถงความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

ยงเกยวของกบการประเมนวามปจจยเสยงทอาจทาใหเกดการทจรตหรอไม ตามทกาหนดไว

ในมาตรฐานการสอบบญช รหส 2404 เนองจากการทจรตอาจเกดไดงายขนโดยผานบคคล

หรอกจการทเกยวของกน

6. จากขอจากดทมอยแลวตามลกษณะงานตรวจสอบบญช ทาใหมความเสยงทหลกเลยงไมไดท

การแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญบางประการในงบการเงนอาจไมถก

ตรวจพบ แมวาการตรวจสอบบญชนนจะไดมการวางแผนและปฏบตงานอยางเหมาะสม

ตามทกาหนดในมาตรฐานการสอบบญชแลวกตาม5 ผลกระทบทอาจเกดข นจากขอจากดใน

การตรวจพบการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญของผสอบบญชจะสงข น

สาหรบเรองของบคคลหรอกจการทเกยวของกนดวยเหตผลดงตอไปน

4 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 24

5 มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 “วตถประสงคโดยรวมของผสอบบญชรบอนญาตและการปฏบตงานตรวจสอบ

ตามมาตรฐานการสอบบญช” ยอหนาท ก52


7 TSA 550

• ผบรหารอาจไมตระหนกถงการมอยของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการ

ทเกยวของกนทงหมด โดยเฉพาะอยางยงถาแมบทการรายงานทางการเงนไมไดม

ขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• ความสมพนธกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนอาจแสดงถงโอกาสทมากขนทผบรหาร

จะสมร รวมคด ปกปด หรอฉอฉล

7. การวางแผนและปฏบตงานตรวจสอบโดยใชวจารณญาณในการสงเกตและสงสยเยยง

ผประกอบวชาชพตามทกาหนดในมาตรฐานการสอบบญช รหส 2006 นนมความสาคญมาก

ในกรณน เนองจากมความเปนไปไดทความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนจะไมไดถกเปดเผย ขอกาหนดในมาตรฐานการสอบบญชฉบบนจะชวยผสอบบญช

ในการระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท

เกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน และการออกแบบวธการ

ตรวจสอบเพอตอบสนองตอความเสยงทไดประเมนไว

วนถอปฏบต

8. มาตรฐานการสอบบญชฉบบน ใหถอปฏบตกบการตรวจสอบงบการเงนสาหรบรอบบญชทเรม

ในหรอหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2555



8 TSA 550

วตถประสงค

9. วตถประสงคของผสอบบญช คอ

(ก) เพอทาความเขาใจเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนอยางเพยงพอ ไมวาแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของจะมขอกาหนดไว

หรอไมกตาม เพอใหผสอบบญชสามารถ

(1) ระบปจจยเสยงทจะเกดการทจรต จากความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน (ถาม) ซงเกยวเนองกบการระบและประเมนความเสยง

จากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจาก

การทจรต และ

(2) สรปผลจากหลกฐานการสอบบญชทไดรบ วางบการเงนกรณทไดรบผลกระทบ

จากความสมพนธและรายการดงกลาวนน

ก. แสดงขอมลทถกตองตามทควรหรอไม (ตามแมบทการนาเสนอขอมลท

ถกตองตามทควร) หรอ

ข. ไมทาใหผใชงบการเงนเขาใจผดหรอไม (ตามแมบทการปฏบตตาม

กฎเกณฑ) และ

(ข) เพอใหไดรบหลกฐานการสอบบญชทเหมาะสมอยางเพยงพอวาความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนไดถกระบ บนทกบญช และเปดเผยใน

งบการเงนอยางเหมาะสมตามทกาหนดในแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ

หรอไม ในกรณทแมบทการรายงานทางการเงนดงกลาวมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน

คาจากดความ

10. เพอวตถประสงคของมาตรฐานการสอบบญช คาศพทตอไปนมความหมายดงน

ก. รายการทเปนไปตามปกตธรกจ คอ รายการทมเงอนไขทางการคาระหวางผซอและ

ผขายทไมมความเกยวของกนแตสมครใจซอขายกน และทาการซอขายอยางเปนอสระ

ตอกนเพอใหตนเองไดผลประโยชนทดทสด

ข. บคคลหรอกจการทเกยวของกน หมายถง บคคลหรอกจการทมลกษณะตามขอใดขอ

หนงดงตอไปน (อางถงยอหนาท ก4-ก7)

(1) เปนบคคลหรอกจการทเกยวของกนตามนยามทกาหนดไวในแมบทการรายงาน

ทางการเงนทเกยวของ หรอ

(2) กรณทแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนเพยงเลกนอยหรอไมมขอกาหนดเลย บคคลหรอกจการท

เกยวของกนหมายถง


9 TSA 550

ก. บคคลหรอกจการอนทมอานาจควบคมหรอมอทธพลอยางเปนสาระสาคญ

ตอกจการผเสนอรายงาน ไมวาทางตรงหรอทางออมผานคนกลางตงแต

หนงรายขนไป

ข. กจการอนทกจการผเสนอรายงานมอานาจควบคมหรอมอทธพลอยางเปน

สาระสาคญ ไมวาทางตรงหรอทางออมผานคนกลางตงแตหนงรายขนไป

หรอ

ค. กจการอนทอยภายใตการควบคมเดยวกนกบกจการผเสนอรายงานผานทาง 1. ผถอหนทมอานาจควบคมรายเดยวกน

2. ผเปนเจาของทงสองกจการเปนบคคลในครอบครวทใกลชดกน

หรอ

3. ผบรหารทสาคญรวมกน

อยางไรกตาม กจการทงหลายทอยภายใตอานาจควบคมของรฐเชนเดยวกน (ไมวา

ในระดบประเทศ หรอทองถน) ไมถอวามความเกยวของกน ถากจการเหลานน

ไมมรายการคาหรอการแบงปนทรพยากรทมนยสาคญระหวางกน

ขอกาหนด

วธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของ

11. จากวธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของทกลาวไวในมาตรฐานการสอบบญช

รหส 315 และ รหส 240 ซงกาหนดใหผสอบบญชตองกระทาในระหวางการตรวจสอบ7 ผสอบ

บญชจะตองปฏบตตามวธการตรวจสอบและกจกรรมทเกยวของตามทกลาวในยอหนาท 12-17

เพอใหไดขอมลทเกยวของในการระบความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

(อางถงยอหนาท ก8)

การทาความเขาใจความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนของกจการ

12. การหารอรวมกนระหวางกลมผปฏบตงานตรวจสอบตามทกาหนดไวในมาตรฐานการสอบบญช

รหส 315 และรหส 2408 ตองรวมถงการพจารณาผลกระทบตองบการเงนทอาจเกดขนจาก

ขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรตหรอขอผดพลาดโดยมสาเหต

จากความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท ก9-ก10)

7 มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 ยอหนาท 5 และมาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 16

8 มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 ยอหนาท 10 และมาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 15


10 TSA 550

13. ผสอบบญชตองสอบถามผบรหารเกยวกบ

(ก) การระบบคคลหรอกจการทเกยวของกน รวมทงการเปลยนแปลงจากงวดบญชกอน

(อางถงยอหนาท ก11-ก14)

(ข) ลกษณะของความสมพนธระหวางกจการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนเหลาน

และ

(ค) กจการทารายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนเหลานในระหวางงวดบญชหรอไม

ถาไดทาประเภทและวตถประสงคของรายการนนคออะไร

14. ผสอบบญชตองสอบถามผบรหารและบคคลอนในกจการ และใชวธประเมนความเสยงวธอน

ตามสมควร เพอทาความเขาใจเกยวกบการควบคมทผบรหารกาหนดไว (ถาม) ในการ (อางถง

ยอหนาท ก15-ก20)

(ก) ระบ บนทกบญชและเปดเผยความสมพนธและรายการระหวางกจการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนตามทกาหนดโดยแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ

(ข) มอบอานาจและอนมตรายการและขอตกลงท มนยสาคญกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกน และ (อางถงยอหนาท ก21)

(ค) มอบอานาจและอนมตรายการและขอตกลงทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตธรกจ

ความระมดระวงขอมลทเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในการสอบทานบนทกหรอเอกสาร

ตาง ๆ

15. ในระหวางการตรวจสอบ ผสอบบญชตองมความระมดระวงอยเสมอในการตรวจสอบบนทก

หรอเอกสารเกยวกบขอตกลงหรอขอมลอน ๆ ทอาจแสดงใหเหนถงการมอยของความสมพนธ

หรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทผบรหารไมไดระบหรอเปดเผยใหผสอบบญช

ทราบมากอน (อางถงยอหนาท ก22-ก23)

โดยเฉพาะอยางยง ผสอบบญชตองตรวจสอบเอกสารตอไปน เพอหาขอบงชถงการมอยของ

ความสมพนธหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทผบรหารไมไดระบหรอเปดเผย

ใหผสอบบญชทราบมากอน

(ก) หนงสอยนยนยอดเงนฝากธนาคารและจดหมายยนยนจากทนายความซงเปนสวนหนง

ของวธการตรวจสอบของผสอบบญช

(ข) รายงานการประชมผถอหนและผมหนาทในการกากบดแล และ

(ค) บนทกหรอเอกสารตาง ๆ ทผสอบบญชพจารณาวาเปนสงจาเปนสาหรบสถานการณ

ของกจการ


11 TSA 550

16. ถาผสอบบญชพบรายการทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตทางธรกจของกจการในระหวาง

การตรวจสอบตามวธการทกาหนดในยอหนาท 15 หรอจากวธการตรวจสอบอน ผสอบบญช

ตองสอบถามผบรหารเกยวกบ (อางถงยอหนาท ก24-ก25)

(ก) ลกษณะของรายการดงกลาว และ (อางถงยอหนาท ก26)

(ข) มบคคลหรอกจการทเกยวของกนเกยวของดวยหรอไม (อางถงยอหนาท ก27)

การแบงปนขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ

17. ผสอบบญชตองแบงปนขอมลทไดรบเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนกบสมาชกอน ๆ

ในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ (อางถงยอหนาท ก28)

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท


18. เพอปฏบตตามขอกาหนดของมาตรฐานการสอบบญช รหส 315 ในการระบและประเมน

ความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญ9 ผสอบบญชตองระบและ

ประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทเกยวกบ

ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน และตองพจารณาวาความเสยง

ดงกลาวเปนความเสยงทมนยสาคญหรอไม โดยในการพจารณาดงกลาวผสอบบญชตองถอวา

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตทางธรกจของ

กจการทระบไดนนเปนความเสยงทมนยสาคญ

19. ถาผสอบบญชพบปจจยเสยงทจะเกดการทจรต (รวมถงสถานการณทเกยวกบการมอยของ

บคคลหรอกจการทเกยวของกนทมอานาจครอบงากจการ) ในระหวางการปฏบตตามวธ

ประเมนความเสยงและกจกรรมท เกยวของท เกยวกบบคคลหรอกจการท เกยวของกน

ผสอบบญชตองพจารณาขอมลดงกลาวในขณะททาการระบและประเมนความเสยงจาก

การแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรตตามทกาหนด

ไวในมาตรฐานการสอบบญช รหส 240 (อางถงยอหนาท ก6 และ ก29-ก30)



12 TSA 550

การตอบสนองตอความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท


20. ตามขอกาหนดของมาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ทกาหนดใหผสอบบญชตอบสนองตอ

ความเสยงทประเมนได10

ผสอบบญชตองออกแบบและทาการตรวจสอบเพมเตมเพอใหได

หลกฐานการสอบบญชทเหมาะสมอยางเพยงพอเกยวกบความเสยงจากการแสดงขอมลท

ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกน วธการตรวจสอบดงกลาวรวมถงขอกาหนดในยอหนาท 21-24 (อางถงยอหนาท

ก31-ก34)

การระบบคคลหรอกจการทเกยวของกน หรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ

ทยงไมเคยไดรบการระบหรอเปดเผยมากอน

21. ถาผสอบบญชพบวามขอตกลงหรอขอมลทแสดงใหเหนถงการมอยของความสมพนธหรอ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทผบรหารไมเคยระบหรอเปดเผยตอผสอบบญช

มากอน ผสอบบญชตองพจารณาวาสถานการณดงกลาวยนยนถงการมอยของความสมพนธ

หรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนหรอไม

22. ถาผสอบบญชพบวามบคคลหรอกจการทเกยวของกนหรอมรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทมนยสาคญ ซงผบรหารไมเคยระบหรอเปดเผยตอผสอบบญชมากอน ผสอบบญช

ตอง

(ก) แจงใหสมาชกอนในกลมผปฏบตงานตรวจสอบรบทราบทนท (อางถงยอหนาท ก35)

(ข) กรณทแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการ

ทเกยวของกน

(1) ขอใหผบรหารของกจการระบรายการท งหมดท มกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนรายใหมทระบได เพอใหผสอบบญชใชในการประเมนตอไป และ

(2) สอบถามผบรหารวาเหตใดการควบคมของกจการเกยวกบความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการเกยวของกน จงบกพรองทาใหไมสามารถระบหรอ

เปดเผยความสมพนธหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนนนได

(ค) ใชวธการตรวจสอบเนอหาสาระทเหมาะสมกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบได

ใหม หรอรายการทมนยสาคญกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนนน (อางถงยอหนาท

ก36)

10

มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ยอหนาท 5-6


13 TSA 550

(ง) พจารณาอกครงถงความเสยงตอบคคลหรอกจการทเกยวของกนอน หรอรายการกบ

บคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญอนทอาจมอย โดยผบรหารไมเคยระบหรอ

เปดเผยตอผสอบบญชมากอน และใชวธการตรวจสอบเพมเตมตามทจาเปน และ

(จ) ถาการไมเปดเผยของผบรหารมลกษณะเปนการจงใจ (ซงบงชถงความเสยงจากการแสดง

ขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรต) ผสอบบญชควร

ประเมนผลกระทบตอการตรวจสอบ (อางถงยอหนาท ก37)

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญทระบได ซงไมเปนตามปกตธรกจของกจการ

23. สาหรบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญทระบได ซงไมเปนตามปกต

ทางธรกจของกจการ ผสอบบญชตอง

(ก) ตรวจสอบสญญาหรอขอตกลงทเกยวของ (ถาม) และประเมนวา

(1) เหตผลทางธรกจของรายการ (หรอการขาดเหตผลทางธรกจ) แสดงใหเหนวา

การทารายการดงกลาวเกยวของกบการทจรตในการจดทารายงานทางการเงนหรอ

ปกปดการใชสนทรพยอยางไมเหมาะสมหรอไม (อางถงยอหนาท ก38-ก39)11

(2) เงอนไขทางการคาของรายการนนสอดคลองกบคาอธบายของผบรหารหรอไม

(3) รายการดงกลาวไดถกบนทกบญชและเปดเผยในงบการเงนอยางเหมาะสม และ

เปนไปตามแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของหรอไม และ

(ข) ทาใหไดมาซงหลกฐานการสอบบญชทแสดงวารายการดงกลาวมการมอบอานาจและ

ไดรบการอนมตอยางเหมาะสม (อางถงยอหนาท ก40-ก41)

สงทผบรหารไดใหการรบรองไวเกยวกบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนวาเปนรายการท

มเงอนไขเชนเดยวกบรายการทเกดขนตามปกตธรกจ

24. เ มอผบรหารไดใหการรบรองงบการเงนในสวนของรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนวาเปนรายการทมเงอนไขเชนเดยวกบรายการทเกดขนตามปกตธรกจ ผสอบบญช

ตองไดรบหลกฐานการสอบบญชทเหมาะสมอยางเพยงพอในเรองทใหคารบรองดงกลาว

(อางถงยอหนาท ก42-ก45)

11

มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 32 (ค)


14 TSA 550

การประเมนวธบนทกบญชและการเปดเผยความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทระบได

25. ในการแสดงความเหนตองบการเงนตามขอกาหนดในมาตรฐานการสอบบญช รหส 70012

ผสอบบญชตองประเมนวา (อางถงยอหนาท ก46)

(ก) การบนทกบญชและเปดเผยความสมพนธหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนในงบการเงน เปนไปอยางเหมาะสมตามแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ

หรอไม (อางถงยอหนาท ก47) และ

(ข) ผลกระทบของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

(1) ทาใหงบการเงนไมไดแสดงขอมลทถกตองตามทควรหรอไม (ตามแมบทการ

นาเสนอขอมลทถกตองตามทควร) หรอ

(2) ทาใหผใชงบการเงนเขาใจผดหรอไม (ตามแมบทการปฏบตตามกฎเกณฑ)

หนงสอรบรอง

26. ถาแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของมขอกาหนดเกยวกบรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกน ผสอบบญชตองไดรบหนงสอรบรองจากผบรหารและผมหนาทในการกากบดแล

ของกจการ (หากเหมาะสม) โดยระบวา (อางถงยอหนาท ก48-ก49)

(ก) กจการไดเปดเผยตอผสอบบญชเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบได และ

ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทงหมดททราบแลว และ

(ข) กจการไดบนทกบญชและเปดเผยความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนในงบการเงนอยางเหมาะสมตามทกาหนดในแมบทการรายงานทางการเงนแลว

การสอสารกบผมหนาทในการกากบดแล

27. ยกเวนในกรณทผมหนาทในการกากบดแลของกจการทกคนมสวนรวมในการบรหารกจการอย

แลว13

ผสอบบญชตองสอสารกบผมหนาทในการกากบดแลเกยวกบเหตการณสาคญทพบใน

ระหวางการตรวจสอบซงเกยวของกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท ก50)

เอกสารหลกฐาน

28. ผสอบบญชตองบนทกรายชอและลกษณะของความสมพนธของบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนไวในกระดาษทาการของผสอบบญชดวย14

12

มาตรฐานการสอบบญช รหส 700 “การแสดงความเหนและการรายงานตองบการเงน” ยอหนาท 10-15

13 มาตรฐานการสอบบญช รหส 260 “การสอสารกบผมหนาทในการกากบดแล” ยอหนาท 13

14 มาตรฐานการสอบบญช รหส 230 “เอกสารหลกฐานของงานตรวจสอบ” ยอหนาท 8-11 และยอหนาท ก6


15 TSA 550

การนาไปปฏบตและคาอธบายอน

ความรบผดชอบของผสอบบญช

แมบทการรายงานทางการเงนทมขอกาหนดขนตาเก ยวกบบคคลหรอกจการทเก ยวของกน

(อางถงยอหนาท 4)

ก1. แมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของทมขอกาหนดขนตาเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กน ไดใหคาจากดความของคาวาบคคลหรอกจการทเกยวของกนไว แตคาจากดความดงกลาวม

ขอบเขตทแคบกวาคาจากดความทใหไวในยอหนาท 10 (ข) (2) ของมาตรฐานการสอบบญช

ฉบบนอยางมนยสาคญ ดงนน ขอกาหนดในแมบทดงกลาวเกยวกบการเปดเผยความสมพนธ

และรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน จะนามาถอปฏบตกบความสมพนธและรายการ

กบบคคลหรอกจการทเกยวของกนไดนอยกวามาก

แมบทการนาเสนอขอมลทถกตองตามทควร (อางถงยอหนาท 4 (ก))

ก2. สาหรบแมบทการนาเสนอขอมลทถกตองตามทควร15

ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนอาจทาใหงบการเงนไมไดแสดงขอมลทถกตองตามทควร เชน ในกรณท

ขอเทจจรงทางเศรษฐกจของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

ดงกลาวไมไดแสดงอยางเหมาะสมในงบการเงน ตวอยางของการแสดงขอมลในงบการเงนท

อาจไมถกตองตามทควร เชน ถากจการบนทกรายการขายสนทรพยของกจการใหกบผถอหนท

มอานาจควบคมในราคาทสงหรอตากวาราคาตลาดยตธรรม รวมอยในกาไรหรอขาดทนของ

กจการ แมวารายการดงกลาวอาจถอเปนการลงทนเพมหรอการคนทน หรอการจายเงนปนผล

แมบทการปฏบตตามกฎเกณฑ (อางถงยอหนาท 4 (ข))

ก3. สาหรบแมบทการปฏบตตามกฏเกณฑ ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนจะทาใหผใชงบการเงนเขาใจผดตามทกลาวไวในมาตรฐานการสอบบญช รหส 700 หรอไมนน

ขนอยกบสถานการณทเฉพาะเจาะจงของงานตรวจสอบ เชน ถงแมวาการไมเปดเผยความสมพนธ

และรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในงบการเงนจะเปนไปตามแมบทและกฎหมาย

หรอขอบงคบทเกยวของ งบการเงนดงกลาวอาจสรางความเขาใจผดใหกบผใชงบการเงนได หาก

กจการมรายไดสวนใหญจากรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน และขอเทจจรงดงกลาว

ไมไดถกเปดเผย อยางไรกตาม เปนการยากทผสอบบญชจะพจารณาวางบการเงนทไดจดทาและ

เปดเผยตามแมบทการปฏบตตามกฎเกณฑแลวจะทาใหผใชงบการเงนเขาใจผด หากผสอบบญช

พจารณาตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 21016

แลววาแมบทดงกลาวสามารถยอมรบได17

15 มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 ยอหนาท 13 (ก) ใหความหมายของแมบทการนาเสนอขอมลทถกตอง

ตามทควรและแมบทการปฏบตตามกฎเกณฑ 16

มาตรฐานการสอบบญช รหส 210 “ขอตกลงในการรบงานสอบบญช” ยอหนาท 6 (ก)

17 มาตรฐานการสอบบญช รหส 700 ยอหนาท ก12


16 TSA 550

คาจากดความของบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท 10 (ข))

ก4. แมบทการรายงานทางการเงนจานวนมากกลาวถงหลกการของการควบคมและการมอทธพล

อยางมนยสาคญ ถงแมวาจะกลาวถงหลกการเหลานโดยใชคาศพททแตกตางกนแตอธบาย

โดยทวไปไดดงน

(ก) การควบคม หมายถง อานาจในการกาหนดนโยบายทางการเงนและการดาเนนงานของ

กจการ เพอใหไดมาซงผลประโยชนจากกจกรรมนน ๆ และ

(ข) อทธพลอยางมนยสาคญ ( ซงอาจเกดข นผานทางการถอหน ตามขอกาหนดของ

กฎหมายหรอขอตกลง) หมายถง อานาจในการมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบ

นโยบายทางการเงนและการดาเนนงานของกจการ แตไมไดควบคมนโยบายดงกลาว

ก5. การมอยของความสมพนธตอไปน อาจแสดงใหเหนถงการควบคมหรออทธพลอยางม

นยสาคญ

(ก) การถอหนทงทางตรงหรอทางออม หรอการมผลประโยชนทางการเงนอนในกจการ

(ข) การถอหนทงทางตรงหรอทางออม หรอการมผลประโยชนทางการเงนของกจการ ใน

กจการอน ๆ

(ค) การเปนสวนหนงของผมหนาทในการกากบดแลหรอผบรหารสาคญ (เชน เปนผบรหาร

ทมอานาจและความรบผดชอบในการวางแผน จดการและควบคมกจกรรมตาง ๆ ของ

กจการ)

(ง) เปนบคคลในครอบครวทใกลชดกบบคคลในขอ (ค) ขางตน

(จ) มความสมพนธทางธรกจทมนยสาคญกบบคคลในขอ (ค) ขางตน

บคคลหรอกจการทเกยวของกนทมอานาจครอบงา

ก6. บคคลหรอกจการทเกยวของกน ทสามารถใชการควบคมหรออทธพลอยางมนยสาคญอาจอย

ในฐานะทสามารถใชอานาจครอบงากจการหรอผบรหารของกจการได ซงพฤตการณดงกลาว

ควรนามาพจารณาเมอมการระบและประเมนความเสยงจากขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระสาคญอนเนองมาจากการทจรต ทไดอธบายเพมเตมไวในยอหนาท ก29-ก30

กจการทจดตงขนเพอวตถประสงคเฉพาะทเปนกจการทเกยวของกน

ก7. ในบางสถานการณ กจการทจดตงขนเพอวตถประสงคเฉพาะ18

อาจเปนกจการทเกยวของกน

ของกจการ เนองจากโดยเนอหาแลวกจการอาจสามารถควบคมกจการทจดตงขนเพอ

วตถประสงคเฉพาะดงกลาวได ถงแมวากจการจะถอหนเพยงเลกนอยหรอไมไดถอหนใน

กจการทจดตงขนเพอวตถประสงคเฉพาะนน

18

มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 ยอหนาท ก26-ก27 ใหแนวทางเกยวกบลกษณะของกจการทจดตงขนเพอ

วตถประสงคเฉพาะ


17 TSA 550

วธการประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของ

ความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท 11)

ขอพจารณาเฉพาะสาหรบหนายงานภาครฐ

ก8. ความรบผดชอบของผสอบบญชของหนวยงานภาครฐทเกยวกบความสมพนธและรายการกบ

บคคลหรอกจการทเกยวของกน อาจไดรบผลกระทบจากขอกาหนดเกยวกบการตรวจสอบ

หรอจากภาระของหนวยงานภาครฐ ซงเกดจากขอกฎหมาย ขอบงคบหรอจากหนวยงานอน

ดงนน ความรบผดชอบของผสอบบญชของหนวยงานภาครฐ อาจไมจากดแตเพยงการระบถง

ความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทเกยวกบความสมพนธ

และรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน แตอาจรวมถงความรบผดชอบทมากขนใน

การระบถงความเสยงจากการไมปฏบตตามกฎหมาย ขอบงคบ และหนวยงานอนทควบคม

หนวยงานภาครฐ ซงมขอกาหนดเฉพาะเกยวกบการทาธรกจกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กน นอกจากนน ผสอบบญชของหนวยงานภาครฐอาจตองคานงถงขอกาหนดในการรายงาน

ทางการเงนของหนวยงานภาครฐ เกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทอาจแตกตางจากขอกาหนดในเรองดงกลาวสาหรบภาคเอกชน


18 TSA 550

การทาความเขาใจเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

การหารอในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ (อางถงยอหนาท 12)

ก9. เรองทอาจกลาวถงในการหารอในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ รวมถง

• ลกษณะและขอบเขตของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

(เชน การใชขอมลทผสอบบญชบนทกไวเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบ

ไดและปรบปรงใหเปนปจจบนหลงการตรวจสอบแตละครง)

• การเนนถงความสาคญของการรกษาไวซงการใชวจารณญาณในการสงเกตและสงสย

เยยงผประกอบวชาชพตลอดการตรวจสอบ เกยวกบโอกาสทจะเกดการแสดงขอมลท

ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญซงเกยวเนองกบความสมพนธและรายการกบบคคล

หรอกจการทเกยวของกน

• สถานการณหรอเงอนไขของกจการทอาจแสดงใหเหนถงการมอยของความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน ทผบรหารไมเคยระบหรอเปดเผยตอผสอบ

บญชมากอน (เชน โครงสรางองคกรทซบซอน การใชกจการทจดตงขนเพอวตถประสงค

เฉพาะในการบนทกรายการนอกงบดล หรอระบบสารสนเทศทไมเพยงพอ)

• บนทกหรอเอกสารทอาจแสดงถงการมอยของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ


• การใหความสาคญของผบรหารและผมหนาทในการกากบดแลตอการระบ การบนทก

บญชทเหมาะสม และการเปดเผยขอมลความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการ

ทเกยวของกน (ถาแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของมขอกาหนดเกยวกบบคคล

หรอกจการทเกยวของกน) และความเสยงทผบรหารจะไมปฏบตตามการควบคมท

เกยวของ

ก10. นอกจากน การหารอเกยวกบการทจรตอาจรวมถงขอพจารณาเปนพเศษเกยวกบการทบคคล

หรอกจการทเกยวของกนอาจมสวนเกยวของกบการทจรตไดอยางไร เชน

• กจการทจดตงขนเพอวตถประสงคเฉพาะทควบคมโดยผบรหาร อาจถกใชเพอการบรหาร

กาไรไดอยางไร

• รายการคาระหวางกจการและหนสวนทางธรกจของผบรหารสาคญของกจการ อาจถกทา

ขนเพอสนบสนนใหเกดการใชสนทรพยของกจการในทางมชอบไดอยางไร


19 TSA 550

การระบบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท 13 (ก))

ก11. ถาแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กน กจการควรมขอมลเกยวกบการระบบคคลหรอกจการทเกยวของกนพรอมสาหรบผบรหาร

เนองจากระบบสารสนเทศของกจการตองมการบนทก ประมวลผล และสรปเกยวกบ

ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน เพอทกจการจะสามารถปฏบต

ตามขอกาหนดของแมบทการรายงานทางการเงนในการบนทกบญชและการเปดเผยขอมลได

ดงนน ผบรหารควรตองมรายชอของบคคลหรอกจการทเกยวของกนและขอมลทเปลยนแปลง

จากงวดบญชกอนทงหมด สาหรบงานตรวจสอบบญชกจการทเปนลกคารายเดม การสอบถาม

จะชวยในการเปรยบเทยบขอมลทไดรบจากผบรหารกบขอมลทผสอบบญชบนทกไวเกยวกบ

บคคลหรอกจการทเกยวของกนในการตรวจสอบบญชงวดกอน

ก12. อยางไรกตาม ถาแมบทการรายงานทางการเงนไมมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกน กจการอาจไมมระบบสารสนเทศสาหรบเรองดงกลาว ในสถานการณเชนน อาจ

เปนไปไดทผบรหารจะไมตระหนกถงการมอยของบคคลหรอกจการทเกยวของกนทงหมด

ถงกระนน ผสอบบญชยงคงตองปฏบตตามขอกาหนดในการสอบถามขอมล ตามทระบใน

ยอหนาท 13 เนองจากผบรหารอาจตระหนกถงบคคลหรอกจการทเกยวของกนตามความหมาย

ทกาหนดไวในมาตรฐานการสอบบญชฉบบน อยางไรกตาม ในกรณดงกลาวคาถามของผสอบ

บญชเกยวกบการระบถงบคคลหรอกจการทเกยวของกนของกจการ ถอเปนสวนหนงของวธการ

ประเมนความเสยงและกจกรรมทเกยวของของผสอบบญชตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 315

เพอใหไดมาซงขอมลเกยวกบ

• ผเปนเจาของกจการและโครงสรางการจดการ

• ประเภทของเงนลงทนทกจการกาลงลงทนในปจจบนและวางแผนจะลงทน และ

• การจดโครงสรางขององคกร และการจดหาเงนทน

สาหรบกรณท มความสมพนธภายใตการควบคมเดยวกน ผบรหารมกจะตระหนกถง

ความสมพนธดงกลาวหากความสมพนธนนมนยสาคญทางเศรษฐกจตอกจการ การสอบถาม

ของผสอบบญชจะมประสทธภาพมากขนถาเนนวาบคคลหรอกจการทกจการมรายการคาทม

นยสาคญดวย หรอมการใชทรพยากรรวมกนอยางมนยสาคญ เปนบคคลหรอกจการท

เกยวของกนหรอไม


20 TSA 550

ก13. ในเรองเกยวกบการตรวจสอบกลมกจการ มาตรฐานการสอบบญช รหส 600 กาหนดให

ผปฏบตงานตรวจสอบของกลมกจการใหรายชอบคคลหรอกจการทเกยวของกนทไดรบจาก

ผบรหารของกลมกจการ หรอทตนทราบเพมเตมแกผสอบบญชของแตละกจการในกลม19

ถา

กจการทตรวจสอบเปนสวนหนงของกลม ขอมลดงกลาวจะเปนขอมลพนฐานทมประโยชนตอ

ผสอบบญชในการสอบถามผบรหารเกยวกบการระบบคคลหรอกจการทเกยวของกนของ

กจการนน

ก14. ผสอบบญชอาจไดรบขอมลบางอยางเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนจากการสอบถาม

ผบรหารในระหวางขนตอนการรบงานสอบบญชครงแรกหรอการรบงานสอบบญชในปถดไป

การควบคมเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนของกจการ (อางถง

ยอหนาท 14)

ก15. บคคลอนในกจการ อาจทราบเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกน และการควบคมเกยวกบความสมพนธและรายการดงกลาวของกจการ บคคล

เหลานซงเปนสวนหนงของฝายบรหาร อาจรวมถง

• ผมหนาทในการกากบดแล

• พนกงานซงเปนผสราง ประมวลผล หรอบนทกรายการทมนยสาคญและไมเปนไป

ตามปกตธรกจ รวมถงผทเปนผควบคมดแลการทางานของพนกงานดงกลาว

• ผตรวจสอบภายใน

• ฝายกฎหมายของกจการ และ

• ผดแลเรองจรยธรรมของกจการหรอบคคลทเทยบเทา

ก16. การตรวจสอบบญชกระทาบนหลกการทวาผบรหารและผมหนาทในการกากบดแล ทราบและ

เขาใจวาตนเองมความรบผดชอบตอการจดทางบการเงนใหเปนไปตามแมบทการรายงานทาง

การเงนทเกยวของ รวมถงการแสดงขอมลทถกตองตามทควร และการจดใหมการควบคม

ภายในทจาเปน เพอใหสามารถจดทางบการเงนทปราศจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรตหรอขอผดพลาด20

ดงนน ถาแมบทการรายงาน

ทางการเงนมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน ผบรหารโดยการกากบดแล

ของผมหนาทในการกากบดแล ตองออกแบบ นาไปปฏบต และรกษาไวซงการควบคมท

เพยงพอสาหรบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในการจดทา

งบการเงน เพอทรายการดงกลาวจะไดถกระบและบนทกบญชอยางเหมาะสม รวมทงเปดเผย

ขอมลตามทกาหนดไวโดยแมบทการรายงานทางการเงน สาหรบหนาทในการกากบดแลนน

19

มาตรฐานการสอบบญช รหส 600 “ขอพจารณาพเศษ – การตรวจสอบงบการเงนของกลมกจการรวมถงงาน

ของผสอบบญชอน” ยอหนาท 40 (จ) 20

มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 ยอหนาท ก2


21 TSA 550

ผมหนาทในการกากบดแลตองตดตามดแลวาผบรหารละเลยความรบผดชอบเกยวกบการ

ควบคมดงกลาวหรอไม หากแมบทการรายงานทางการเงนไมมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน โดยหนาทแลวผมหนาทในการกากบดแลอาจขอขอมลจากผบรหาร เพอ

ทาความเขาใจลกษณะและเหตผลทางธรกจของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ


ก17. เพอใหเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานการสอบบญช รหส 315 ในการทาความเขาใจ

สภาพแวดลอมการควบคม21

ผสอบบญชอาจพจารณาลกษณะของสภาพแวดลอมการควบคม

ทเกยวของเพอขจดความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท

เกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน เชน

• จรยธรรมภายในองคกรไดถกสอสารไปยงบคลากรของกจการและมการบงคบใชอยาง

เหมาะสม ซงครอบคลมถงสถานการณทกจการอาจทารายการทมลกษณะเฉพาะกบ


• นโยบายและวธการในการเปดเผยผลประโยชนทผบรหารและผมหนาทในการกากบ

ดแลไดรบจากรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนอยางทนตอเวลา

• การมอบหมายความรบผดชอบในกจการในการระบ บนทก สรป และเปดเผยรายการ

กบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• การเปดเผยและการหารออยางทนตอเวลาระหวางผบรหารและผมหนาทในการกากบ

ดแล เกยวกบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญซงไมเปนไป

ตามปกตธรกจ รวมทงรายการทผมหนาทในการกากบดแลพยายามหาเหตผลทาง

ธรกจของรายการดงกลาว (เชน โดยการขอคาแนะนาจากทปรกษาทางวชาชพจาก

ภายนอก)

• แนวทางทชดเจนในการอนมตรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทเกดหรอ

สงสยวาจะเกดความขดแยงทางผลประโยชน เชน การอนมตโดยอนกรรมการของผม

หนาทในการกากบดแลซงประกอบดวยบคคลทเปนอสระจากผบรหาร

• การสอบทานรายการเปนระยะโดยผตรวจสอบภายใน (ถาม)

• การมบทบาทเชงรกของผบรหารในการแกไขประเดนปญหาเกยวกบการเปดเผยขอมล

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของ เชน การขอคาแนะนาจากผสอบบญชหรอท

ปรกษากฎหมายภายนอก

• การมนโยบายและวธการแจงความผดปกตในกจการ

21

มาตรฐานการสอบบญช รหส 315 ยอหนาท 14


22 TSA 550

ก18. การควบคมความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในบางกจการอาจไม

เพยงพอหรอไมมอยเลย ขนอยกบเหตผลตาง ๆ เชน

• การทผบรหารใหความสาคญในระดบตาในการระบและเปดเผยความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• การขาดการกากบดแลทเหมาะสมโดยผมหนาทในการกากบดแล

• การละเลยการควบคมดงกลาวโดยตงใจ เนองจากการเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน อาจเปนการเปดเผยขอมลทผบรหารเหนวามความออนไหว เชน

การมรายการทเกยวของกบบคคลในครอบครวของผบรหาร

• การทผบรหารไมมความเขาใจอยางเพยงพอในขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนของแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ

• การไมมขอกาหนดในการเปดเผยขอมลในแมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ

ในกรณทการควบคมดงกลาวไมมประสทธภาพหรอไมมการควบคมนนอยเลย ผสอบบญช

อาจไมสามารถไดรบหลกฐานการสอบบญชทเหมาะสมอยางเพยงพอเกยวกบความสมพนธ

และรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน ซงในกรณน ผสอบบญชควรพจารณาผลกระทบ

ตอการตรวจสอบและความเหนในรายงานของผสอบบญช ตามมาตรฐานการสอบบญช รหส

70522

ก19. การทจรตในการจดทารายงานทางการเงนมกจะเกยวของกบการทผบรหารไมปฏบตตาม

การควบคม ซงอาจดเหมอนวาการควบคมนนทางานไดอยางมประสทธภาพ23

ความเสยงจาก

การทผบรหารไมปฏบตตามการควบคมจะสงข น ถาผบรหารมความสมพนธโดยมอานาจ

ควบคมหรอมอทธพลอยางมนยสาคญกบบคคลหรอกจการทเปนคคาทางธรกจ เนองจาก

ความสมพนธนอาจทาใหผบรหารเหนถงสงจงใจทสาคญและโอกาสทจะกระทาการทจรต

ตวอยางเชน ผลประโยชนทางการเงนทผบรหารจะไดรบจากบคคลหรอกจการทเกยวของกน

อาจจงใจใหผบรหารไมปฏบตตามการควบคมโดย (ก) สงการใหกจการทารายการคาท

เออประโยชนตอบคคลหรอกจการทเกยวของกนเหลานน แมวากจการของตนจะเสยประโยชน

หรอ (ข) สมร รวมคดกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนหรอควบคมกจกรรมของบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนดงกลาว ตวอยางของการทจรตทอาจเกดขน ไดแก

• การสรางเงอนไขปลอมในการทารายการคากบบคคลหรอกจการทเกยวของกน เพอ

บดเบอนเหตผลทางธรกจในการทารายการดงกลาว

• การสรางรายการโอนสนทรพยโดยการทจรตจากหรอไปยงผบรหารหรอบคคลอน

ในราคาทตาหรอสงกวาราคาตลาดอยางมนยสาคญ

22

มาตรฐานการสอบบญช รหส 705 “การแสดงความเหนแบบทเปลยนแปลงไปในรายงานของผสอบบญช

รบอนญาต”

23 มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ยอหนาท 31 และ ก4


23 TSA 550

• การทารายการคาทซบซอนกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน เชน กจการทจดตงข นเพอ

วตถประสงคเฉพาะ ซงจดโครงสรางไวเพอบดเบอนฐานะทางการเงนหรอผลการดาเนนงาน

ของกจการ

ขอพจารณาเฉพาะสาหรบกจการขนาดเลก

ก20. กจกรรมการควบคมของกจการขนาดเลกมกจะมความเปนทางการคอนขางนอย และกจการ

ขนาดเลกอาจไมมระบบซงถกบนทกไวเพอใชจดการความสมพนธและรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน เจาของทมอานาจการจดการอาจขจดความเสยงบางประการทเกดจาก

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนหรอโอกาสทจะเพมความเสยงดงกลาว โดยการเขา

ไปมสวนรวมเชงรกในทกดานทสาคญของรายการดงกลาว สาหรบกจการประเภทน ผสอบบญช

อาจทาความเขาใจเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนและ

การควบคมทอาจมอย โดยการสอบถามผบรหารรวมกบการใชวธการอน เชน การสงเกตการณ

การกากบดแลและกจกรรมการสอบทานตาง ๆ ของผบรหาร และการตรวจสอบเอกสารท

เกยวของ

การมอบอานาจและการอนมตรายการและขอตกลงทมนยสาคญ (อางถงยอหนาท 14 (ข))

ก21. การมอบอานาจเกยวของกบการทบคคลหรอกลมบคคลทมอานาจในระดบทเหมาะสม

(อาจเปนผบรหาร ผมหนาทในการกากบดแล หรอผถอหนของกจการ) อนญาตใหกจการทา

รายการคาบางอยางตามเงอนไขทกาหนดไวลวงหนาไมวาจะใชดลยพนจหรอไมกตาม

การอนมตเกยวของกบการทบคคลหรอกลมบคคลดงกลาวยอมรบการทารายการคาของ

กจการ เนองจากรายการดงกลาวเปนไปตามเงอนไขทกจการไดรบมอบอานาจไว ตวอยางของ

การควบคมทกจการอาจจดใหมในการมอบอานาจและการอนมตรายการคาและขอตกลงท

มนยสาคญกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน หรอรายการคาและขอตกลงทไมเปนไปตามปกต

ธรกจ รวมถง

• การควบคมโดยการตดตามเพอระบรายการคาและขอตกลงดงกลาวทจะตองมการมอบ

อานาจหรอการอนมต

• การอนมตเงอนไขของรายการคาและขอตกลงโดยผบรหาร ผมหนาทในการกากบดแล

หรอผถอหนตามความเหมาะสม


24 TSA 550

การรกษาไวซงความระมดระวงขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในระหวางการสอบทาน

บนทกหรอเอกสาร

บนทกหรอเอกสารทผสอบบญชอาจทาการตรวจสอบ (อางถงยอหนาท 15)

ก22. ในระหวางการตรวจสอบ ผสอบบญชอาจตรวจสอบบนทกหรอเอกสารทอาจใหขอมลเกยวกบ

ความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน เชน

• คายนยนทผสอบบญชไดรบตอบกลบจากบคคลภายนอก (นอกเหนอจากคายนยนจาก

ธนาคารและทนายความของกจการ)

• แบบแสดงรายการภาษเงนไดของกจการ

• ขอมลทกจการสงใหกบหนวยงานของรฐ

• ทะเบยนผถอหน ซงใชในการระบผถอหนรายใหญ

• การใหคายนยนจากผบรหารและผมหนาทในการกากบดแลเกยวกบความขดแยงทาง

ผลประโยชน

• บนทกเกยวกบการลงทนของกจการและโครงการเงนบานาญ

• สญญาและขอตกลงกบผบรหารสาคญหรอผมหนาทในการกากบดแล

• สญญาและขอตกลงทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตธรกจ

• ใบแจงหนและจดหมายโตตอบจากทปรกษาของกจการ

• กรมธรรมประกนชวตททาโดยกจการ

• สญญาทมนยสาคญทมการเจรจาตอรองใหมโดยกจการในระหวางงวดบญช

• รายงานการตรวจสอบภายใน

• เอกสารเกยวกบการขอจดทะเบยนหลกทรพยในตลาดหลกทรพย (เชน หนงสอชชวน)

• ขอตกลงทอาจแสดงใหเหนถงการมอยของความสมพนธหรอรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนทไมไดถกระบหรอเปดเผยมากอน

ก23. ขอตกลงซงรวมทงสญญาทเปนทางการหรอไมเปนทางการระหวางกจการและกจการอน

สาหรบวตถประสงคตอไปน

• เพอสรางความสมพนธทางธรกจผานชองทางหรอโครงสรางทเหมาะสม

• เพอทารายการบางประเภทภายใตเงอนไขเฉพาะ

• เพอใหบรการตามทกาหนดหรอใหการสนบสนนทางการเงน

ตวอยางของขอตกลงทอาจแสดงใหเหนถงการมอยของความสมพนธหรอรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนซงผบรหารไมเคยระบหรอเปดเผยใหผสอบบญชทราบมากอน รวมถง

• การเปนหนสวนในหางหนสวนทไมไดจดทะเบยนรวมกบกจการอน

• ขอตกลงในการใหบรการแกกจการอนดวยเงอนไขทางการคาทไมเปนไปตามปกตธรกจ

• การคาประกนหรอไดรบการคาประกน


25 TSA 550

การระบรายการทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตธรกจ (อางถงยอหนาท 16)

24. การไดรบขอมลเพมเตมเกยวกบรายการทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตธรกจของกจการ

ทาใหผสอบบญชสามารถประเมนวามปจจยเสยงทจะเกดการทจรตหรอไม และทาใหสามารถ

ระบความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญ ในกรณแมบทการ

รายงานทางการเงนทเกยวของมขอกาหนดเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

ก25. ตวอยางรายการทไมเปนไปตามปกตธรกจ อาจรวมถง

• รายการเกยวกบสวนทนทซบซอน เชน การปรบโครงสรางองคกร หรอการซอกจการ

• รายการททากบกจการในตางประเทศทมกฎหมายเกยวกบนตบคคลไมเขมงวด

• การใหเชาสนทรพยหรอใหบรการทางการบรหารโดยกจการแกกจการอน โดยไมไดรบ

คาตอบแทน

• รายการขายทมการใหสวนลดหรอมการรบคนเปนจานวนมากผดปกต

• รายการทมขอตกลงในลกษณะทซบซอน เชน การขายทมภาระผกพนในการซอกลบคน

• รายการภายใตสญญาทมการเปลยนแปลงเงอนไขกอนสญญาหมดอาย

การทาความเขาใจลกษณะของรายการทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตธรกจ (อางถงยอหนาท

16 (ก))

ก26. การสอบถามเกยวกบลกษณะของรายการทมนยสาคญทไมเปนไปตามปกตธรกจของกจการ

รวมถงการทาความเขาใจเหตผลทางธรกจของรายการดงกลาว และเงอนไขของการทารายการ

นน

การสอบถามเพอใหทราบวาบคคลหรอกจการทเกยวของกนมสวนเกยวของหรอไม (อางถงยอหนาท

16 (ข))

ก27. บคคลหรอกจการทเกยวของกนอาจมสวนเกยวของกบรายการทมนยสาคญทไมเปนไป

ตามปกตธรกจของกจการ ไมเพยงแตโดยการมอทธพลโดยตรงตอรายการดงกลาวผานการ

เปนผรวมทารายการนน แตอาจโดยการมอทธพลทางออมผานคนกลาง ซงการมอทธพล

ดงกลาวอาจแสดงใหเหนถงการมปจจยเสยงทจะเกดการทจรต


26 TSA 550

การใชขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนรวมกนในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ (อางถง

ยอหนาท 17)

ก28. ขอมลทสาคญเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบ

อาจใชรวมกนได เชน

• การระบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• ลกษณะของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• ความสมพนธหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญหรอมความ

ซบซอนซงอาจตองพจารณาเปนพเศษในการตรวจสอบ โดยเฉพาะรายการทผบรหาร

หรอผมหนาทในการกากบดแลมสวนเกยวของในทางการเงน

การระบและประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท


ปจจยเสยงทจะเกดการทจรตทเกยวของกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมอานาจครอบงา

(อางถงยอหนาท 19)

ก29. การทบคคลใดบคคลหนงหรอกลมใดกลมหนงมอานาจครอบงาฝายบรหารทงหมดโดยไมม

การควบคมททดแทนได ถอเปนปจจยเสยงทจะเกดการทจรต24

ซงขอบงชของการทบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนมอานาจครอบงาฝายบรหารทงหมดดงกลาว รวมถง

• การทบคคลหรอกจการทเกยวของกนดงกลาวใชสทธยบยงการตดสนใจทางธรกจทม

นยสาคญของฝายบรหารหรอผมหนาทในการกากบดแล

• การทบคคลหรอกจการทเกยวของกนดงกลาวเปนผอนมตขนสดทายในการทารายการ

ทมนยสาคญตาง ๆ

• การทผบรหารและผมหนาทในการกากบดแลไมมการอภปราย (หรอมการอภปราย

เพยงเลกนอย) เกยวกบขอเสนอทางธรกจตาง ๆ ทบคคลหรอกจการทเกยวของกน

ดงกลาวเปนผเสนอ

• การทรายการทเกยวของกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนดงกลาว (หรอสมาชกใน

ครอบครวทใกลชดกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนดงกลาว) มกไมไดรบการสอบ

ทานหรออนมตอยางเปนอสระ

อานาจครอบงาอาจมอยในบางกรณถาบคคลหรอกจการทเกยวของกนเปนผนาในการกอตง

กจการและยงคงมบทบาทตอมาในการเปนผนาในการบรหารกจการ

24

มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 ภาคผนวก 1


27 TSA 550

ก30. กรณทมปจจยเสยงอน ๆ การมบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมอานาจครอบงาอาจแสดง

ใหเหนถงความเสยงทมนยสาคญจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอน

เนองมาจากการทจรต ตวอยางเชน

• การเปลยนผบรหารอาวโสหรอทปรกษาทางวชาชพในอตราทสงผดปกต อาจแสดงให

เหนวามวธการทางธรกจททจรตหรอไมมจรยธรรม ทตอบสนองตอจดมงหมายของ


• การใชคนกลางทางธรกจเพอทารายการทมนยสาคญ ซงเปนรายการทไมมเหตผล

ชดเจนในทางธรกจ อาจแสดงใหวาบคคลหรอกจการทเกยวของกนอาจมผลประโยชน

จากรายการนน โดยผานการควบคมคนกลางดงกลาวเพอกระทาการทจรต

• หลกฐานทแสดงใหเหนวาบคคลหรอกจการทเกยวของกนมสวนรวมอยางเกนขอบเขต

หรอใหความสนใจอยางมากในการเลอกใชนโยบายการบญช หรอการกาหนดประมาณ

การทมนยสาคญ อาจแสดงใหเหนถงความเปนไปไดของการทจรตในการจดทารายงาน

ทางการเงน

การตอบสนองตอความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญท

เกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท 20)

ก31. ลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวธการตรวจสอบเพมเตมทผสอบบญชอาจเลอกใชเพอ

ตอบสนองตอความเสยงทประเมนไดจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปน

สาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน ขนอย

กบลกษณะของความเสยงดงกลาว และสถานการณของกจการนน25

ก32. ตวอยางของวธการตรวจสอบเนอหาสาระทผสอบบญชอาจนามาใชเมอผสอบบญชประเมน

พบวามความเสยงท มนยสาคญท ผบรหารจะไมไดบนทกบญชหรอเปดเผยขอมลอยาง

เหมาะสมเกยวกบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนบางรายการตามทกาหนดใน

แมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ (ไมวาจะเนองจากการทจรตหรอความผดพลาด)

รวมถง

• การขอคายนยนหรอปรกษาหารอในบางประเดนเกยวกบรายการดงกลาวกบผทเปนคน

กลาง เชน ธนาคาร สานกงานกฎหมาย ผคาประกน หรอนายหนาตวแทน ตามทเหมาะสม

ในทางปฏบตและไมมขอหามในทางกฎหมาย ขอบงคบหรอจรยธรรม

25 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 กาหนดแนวทางเพมเตมในการพจารณาลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของ

วธการตรวจสอบเพมเตม มาตรฐานการสอบบญช รหส 240 มขอกาหนดและใหแนวทางสาหรบการตอบสนองท

เหมาะสมตอความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรต


28 TSA 550

• การขอคายนยนเกยวกบวตถประสงค เงอนไขบางประการ หรอจานวนเงนของรายการ

ดงกลาวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนนน (วธการตรวจสอบนอาจมประสทธภาพ

นอย หากผสอบบญชเหนวากจการมแนวโนมทจะใชอทธพลตอบคคลหรอกจการท

เกยวของกนนนในการตอบการขอคายนยนของผสอบบญช)

• การอานงบการเงนหรอขอมลทางการเงนอนทเกยวของ (ถาม) ของบคคลหรอกจการท

เกยวของกนหากสามารถปฏบตได เพอเปนหลกฐานการบนทกบญชรายการดงกลาวใน

สมดบญชของกจการทเกยวของกนนน

ก33. ถาผสอบบญชประเมนวามความเสยงทมนยสาคญจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง

อนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรต ซงเปนผลจากการทบคคลหรอกจการทเกยวของกน

มอานาจครอบงากจการ ผสอบบญชอาจใชวธการตรวจสอบอนดงตวอยางดานลางเพมเตมจาก

ขอกาหนดทวไปในมาตรฐานการสอบบญช รหส 240 เพอทาความเขาใจเกยวกบความสมพนธ

ทางธรกจทบคคลหรอกจการทเกยวของกนมตอกจการทงทางตรงและทางออม และเพอพจารณา

ความจาเปนในการใชวธการตรวจสอบเนอหาสาระทเหมาะสมเพมเตม

• สอบถามและปรกษาหารอกบผบรหารและผมหนาทในการกากบดแล

• สอบถามบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• ตรวจสอบสญญากบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ

• สารวจขอมลเบ องหลงตามความเหมาะสม เชน ผานทางอนเตอรเนต หรอฐานขอมล

ทางธรกจตาง ๆ จากภายนอก

• สอบทานรายงานแจงความผดปกตจากพนกงานหากมการเกบขอมลไว

ก34. ผสอบบญชอาจพจารณาวาการไดมาซงหลกฐานการสอบบญชโดยไมทาการทดสอบการควบคม

ของกจการเกยวกบความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนนนเหมาะสม

แลว ทงนขนอยกบผลการประเมนความเสยงของผสอบบญช อยางไรกตาม ในบางสถานการณ

อาจเปนไปไมไดทจะไดมาซงหลกฐานการสอบบญชทเหมาะสมอยางเพยงพอสาหรบความเสยง

จากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทเกยวของกบความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน จากการตรวจสอบเนอหาสาระเพยงอยางเดยว

ตวอยางเชน ถารายการระหวางกจการกบกจการภายในกลมกจการมจานวนมาก และขอมล

จานวนมากทเกยวของกบรายการดงกลาว เกดขน บนทก ประมวลผล หรอรายงานผานทาง

อเลคทรอนคภายในระบบขอมลเดยวกน ผสอบบญชอาจพจารณาวาเปนไปไมไดทจะออกแบบ

วธการตรวจสอบเนอหาสาระทมประสทธภาพ ทจะสามารถลดความเสยงจากการแสดงขอมล

ทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทเกยวของกบรายการดงกลาวใหอยในระดบตาทยอมรบ

ได สาหรบสถานการณดงกลาว เพอใหเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานการสอบบญช รหส

330 ทกาหนดใหผสอบบญชตองไดมาซงหลกฐานการสอบบญชทเหมาะสมอยางเพยงพอ


29 TSA 550

เกยวกบความมประสทธภาพของการควบคมทเกยวของ26

ผสอบบญชตองทดสอบการควบคม

ของกจการเกยวกบความครบถวนและถกตองของการบนทกบญชเกยวกบความสมพนธและ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

การระบบคคลหรอกจการทเกยวของกนหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ

ทยงไมเคยไดรบการระบหรอเปดเผยมากอน

การแจงใหสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบรบทราบถงขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทระบไดใหม (อางถงยอหนาท 22 (ก))

ก35. การแจงใหสมาชกอนในกลมผปฏบตงานตรวจสอบรบทราบถงขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการ

ทเกยวของกนทระบไดใหมในทนท จะชวยสมาชกในกลมในการพจารณาวาขอมลดงกลาวม

ผลกระทบตอผลและขอสรปจากวธประเมนความเสยงทไดปฏบตแลวหรอไม และจาเปนจะตอง

ประเมนความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอกครงหรอไม

วธการตรวจสอบเน อหาสาระเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบไดใหมหรอรายการ

ทมนยสาคญกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนนน (อางถงยอหนาท 22 (ค))

ก36. ตวอยางวธการตรวจสอบเนอหาสาระทผสอบบญชอาจใชในการตรวจสอบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทระบไดใหมหรอรายการทมนยสาคญกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนนน

รวมถง

• การสอบถามเกยวกบลกษณะความสมพนธของกจการกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนทระบไดใหมนน รวมถง (ตามความเหมาะสม และไมผดกฎหมาย ขอบงคบหรอ

จรยธรรม) การสอบถามบคคลภายนอกทคาดวาทราบขอมลทสาคญเกยวกบกจการ

และธรกจของกจการ เชน ทปรกษากฎหมาย นายหนา ตวแทนทสาคญ ทปรกษา ผคา

ประกน และหนสวนทางธรกจทใกลชดอน ๆ

• การวเคราะหรายการบญชสาหรบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบได

ใหม การวเคราะหดงกลาวอาจใชเทคนคการตรวจสอบโดยใชคอมพวเตอร

• การตรวจสอบเงอนไขทางการคาของรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทระบ

ไดใหม และประเมนวารายการดงกลาวถกบนทกบญชและเปดเผยอยางเหมาะสมตาม

แมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของหรอไม

26

มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 ยอหนาท 8 (ข)


30 TSA 550

การจงใจไมเปดเผยขอมลของผบรหาร (อางถงยอหนาท 22 (จ))

ก37. ขอกาหนดและแนวทางของมาตรฐานการสอบบญช รหส 240 เกยวกบความรบผดชอบของ

ผสอบบญชเกยวกบการทจรตในการตรวจสอบงบการเงน มความสาคญในสถานการณทแสดง

ใหเหนวาผบรหารจงใจไมเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนหรอรายการ

กบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญแกผสอบบญช ผสอบบญชอาจพจารณาวา

จาเปนหรอไมทจะตองประเมนความนาเชอถอของคาตอบของผบรหารทใหแกผสอบบญช

และคารบรองของผบรหารใหม

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญทระบได ซงไมเปนไปตามปกตธรกจของกจการ

การประเมนเหตผลทางธรกจของรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ (อางถงยอ

หนาท 23)

ก38. ในการประเมนเหตผลทางธรกจของรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ

ซงไมเปนตามปกตธรกจของกจการ ผสอบบญชอาจพจารณาถงเรองตอไปน

• รายการดงกลาวมลกษณะดงนหรอไม

- มความซบซอนมาก (เชน เปนรายการทเกยวของกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนหลายฝายภายในกลมของกจการ)

- มเงอนไขทางการคาทผดปกต เชน ราคา อตราดอกเบย การคาประกน และเงอนไข

การจายชาระทผดปกต

- เปนรายการทเกดขนโดยไมมเหตผลทางธรกจทชดเจนและสมเหตสมผล

- เกยวของกบกจการทเกยวของกนทไมเคยไดรบการระบมากอน

- มการประมวลผลรายการในลกษณะทผดปกต

• ผบรหารไดปรกษาหารอเกยวกบลกษณะและวธการบนทกบญชรายการดงกลาวกบผม

หนาทในการกากบดแลหรอไม

• ผบรหารเนนถงวธการบนทกบญชวธใดวธหนงทเฉพาะเจาะจง มากกวาจะคานงถง

เนอหาทางเศรษฐกจทแทจรงของรายการดงกลาวหรอไม

ถาคาอธบายของผบรหารไมสอดคลองกบเงอนไขทางการคาของรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนนนอยางมสาระสาคญ ตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 50027

ผสอบบญชตอง

พจารณาถงความนาเชอถอของคาอธบายและคารบรองของผบรหารในเรองทสาคญอน ๆ ดวย

27

มาตรฐานการสอบบญช รหส 500 “หลกฐานการสอบบญช” ยอหนาท 11


31 TSA 550

ก39. ผสอบบญชอาจพยายามทาความเขาใจถงเหตผลทางธรกจของรายการจากมมมองของบคคล

หรอกจการทเกยวของกน ซงอาจชวยใหผสอบบญชมความเขาใจเนอหาในเชงเศรษฐกจท

แทจรงของรายการดงกลาวและสาเหตในการทารายการดงกลาวมากขน เหตผลทางธรกจจาก

มมมองของบคคลหรอกจการทเกยวของกนทไมสอดคลองกบลกษณะทางธรกจของบคคล

หรอกจการทเกยวของกนดงกลาวอาจแสดงใหเหนถงปจจยเสยงทจะเกดการทจรต

การมอบอานาจและการอนมตรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ (อางถงยอ

หนาท 23 (ข))

ก40. การมอบอานาจและการอนมตรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญซงไม

เปนไปตามปกตธรกจของกจการ โดยผบรหาร ผมหนาทในการกากบดแล หรอผถอหน อาจ

ถอเปนหลกฐานการสอบบญชวาไดมการพจารณารายการเหลานในระดบทเหมาะสมในกจการ

และเงอนไขทางการคาของรายการดงกลาวไดสะทอนในงบการเงนอยางเหมาะสม หากม

รายการในลกษณะเชนนทไมตองมการมอบอานาจและไมตองไดรบการอนมต โดยไมม

คาอธบายทสมเหตสมผลจากผบรหาร หรอผมหนาทในการกากบดแล อาจแสดงถงความ

เสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรตหรอ

ขอผดพลาด ในสถานการณดงกลาว ผสอบบญชอาจตองระมดระวงรายการอน ๆ ทมลกษณะ

คลายกนดวย อยางไรกตาม การมอบอานาจและการอนมตอาจไมเพยงพอทจะสรปไดวาไมม

ความเสยงจากการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญอนเนองมาจากการทจรต

เนองจากการมอบอานาจและการอนมตอาจไมมประสทธภาพถามการสมร รวมคดระหวาง

บคคลหรอกจการทเกยวของกน หรอถากจการอยภายใตอานาจครอบงาของบคคลหรอ


ขอพจารณาเฉพาะสาหรบกจการขนาดเลก

ก41. กจการขนาดเลกอาจไมมการควบคมโดยการมอบอานาจ และการอนมตในระดบตาง ๆ ซง

เปนการควบคมทพบในกจการขนาดใหญ ดงนน ในการตรวจสอบกจการขนาดเลก ผสอบบญช

อาจถอวาการมอบอานาจและการอนมต เปนหลกฐานการสอบบญชเกยวกบการมอยจรงของ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญซงไมเปนไปตามปกตธรกจของกจการ

ไดในระดบทตากวา ผสอบบญชอาจพจารณาใชวธตรวจสอบอนทดแทน เชน การตรวจสอบ

เอกสารทเกยวของ การขอคายนยนลกษณะของรายการกบผเกยวของ หรอการสงเกตการณ

การเขามาเกยวของกบรายการดงกลาวของเจาของทมอานาจการจดการ


32 TSA 550

สงทผบรหารไดใหการรบรองไวเกยวกบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนวาเปนรายการท

มเงอนไขเชนเดยวกบรายการทเกดขนตามปกตธรกจ (อางถงยอหนาท 24)

ก42. ถงแมวาจะมหลกฐานการสอบบญชเกยวกบการเปรยบเทยบราคาของรายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกน กบรายการทคลายกนทเปนรายการตามปกตธรกจ แตโดยทวไปเปนการ

ยากในทางปฏบตทผสอบบญชจะสามารถไดรบหลกฐานการสอบบญชวารายการกบบคคลหรอ

กจการทเกยวของกนนนมลกษณะในดานอน ๆ ทงหมดเชนเดยวกบรายการทเกดตามปกต

ธรกจ ตวอยางเชน ถงแมวาผสอบบญชอาจสามารถยนยนไดวารายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนใชราคาตลาด แตกอาจไมสามารถยนยนไดวาเงอนไขอน ๆ ของรายการดงกลาว

(เชน เงอนไขการชาระเงน เหตการณทอาจเกดขน และคาธรรมเนยมทเรยกเกบ) เปนเชนเดยวกบ

รายการทกระทาโดยปกตกบกจการทเปนอสระตอกน ดงนน อาจมความเสยงทสงทผบรหาร

ไดใหการรบรองไวเกยวกบรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนวาเปนรายการทม

เงอนไขเชนเดยวกบรายการทเกดขนตามปกตธรกจ อาจขดตอขอเทจจรงอยางมสาระสาคญ

ก43. ในการจดทางบการเงน กาหนดใหผบรหารพสจนสงทผบรหารไดใหการรบรองไวเกยวกบ

รายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนวามเงอนไขเชนเดยวกบรายการทเกดขนตามปกต

ธรกจ สงทผบรหารตองจดทาเพอสนบสนนการรบรองดงกลาว อาจรวมถง

• การเปรยบเทยบเงอนไขของรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนกบเงอนไขของ

รายการทเหมอนหรอคลายกนซงทากบบคคลหรอกจการทไมเกยวของกน

• การใหผเชยวชาญภายนอกเปนผกาหนดราคาตลาด และยนยนเงอนไขตาง ๆ ในตลาด

ของรายการดงกลาว

• การเปรยบเทยบเงอนไขของรายการดงกลาวกบเงอนไขของรายการตาง ๆ ทคลายกนท

ทากนในตลาดเปด

ก44. การประเมนสงทผบรหารไดจดทาเพอสนบสนนการรบรองดงกลาว อาจทาไดดงน

• พจารณาความเหมาะสมของขนตอนท ผบรหารกระทาในการสนบสนนสงทไดให

การรบรองไวดงกลาว

• ตรวจสอบแหลงทมาของขอมลภายในหรอภายนอกทสนบสนนสงท ผบรหารไดให

การรบรองไวดงกลาว และทดสอบความถกตอง ครบถวน และความเกยวของของขอมล

ดงกลาว

• ประเมนความสมเหตสมผลของขอสมมตทสาคญทเปนพนฐานของสงทผบรหารไดให

การรบรองไวดงกลาว


33 TSA 550

ก45. แมบทการรายงานทางการเงนอาจกาหนดใหเปดเผยรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของ

กนทมเงอนไขตางจากรายการทเกดขนตามปกตธรกจ ในสถานการณดงกลาว ถาผบรหารไมได

เปดเผยรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนในงบการเงน อาจเปนการแสดงวารายการ

ดงกลาวมเงอนไขเชนเดยวกบรายการทเกดขนตามปกตธรกจ

การประเมนวธบนทกบญชและการเปดเผยความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทระบได

ขอพจารณาทสาคญในการประเมนการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง (อางถงยอหนาท 25)

ก46. มาตรฐานการสอบบญช รหส 450 กาหนดใหผสอบบญชพจารณาทงขนาดและลกษณะของ

การแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง และสถานการณทเฉพาะเจาะจงทการแสดงขอมลทขดตอ

ขอเทจจรงเกดขน ในการประเมนวาการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงนนมสาระสาคญหรอไม28

ความสาคญของรายการทมตอผใชงบการเงนอาจไมไดขนอยกบจานวนเงนทบนทกบญชเพยง

อยางเดยว แตขนอยกบปจจยอนทเกยวของดวย เชน ลกษณะของความสมพนธกบบคคลหรอ


การประเมนการเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน (อางถงยอหนาท 25 (ก))

ก47. การประเมนการเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนตามขอกาหนดของ

แมบทการรายงานทางการเงนทเกยวของ หมายถงการพจารณาวาขอเทจจรงและสถานการณ

ของความสมพนธและรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน มการสรปและแสดงรายการ

อยางเหมาะสมเพอใหการเปดเผยขอมลสามารถเขาใจได การเปดเผยขอมลเกยวกบรายการ

กบบคคลหรอกจการทเกยวของกนอาจไมสามารถเขาใจได ถา

(ก) เหตผลทางธรกจและผลกระทบของรายการดงกลาวตองบการเงนไมชดเจน หรอขดตอ

ขอเทจจรง หรอ

(ข) เงอนไขสาคญ หรอเนอหาสาคญอน ๆ ของรายการดงกลาวทจาเปนตอการทาความเขาใจ

ไมไดถกเปดเผยอยางเหมาะสม

28

มาตรฐานการสอบบญช รหส 450 “การประเมนการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงทพบระหวางการตรวจสอบ”

ยอหนาท 11 (ก) และในยอหนาท ก16 ของมาตรฐานการสอบบญช รหส 450 ไดกาหนดแนวทางสาหรบสถานการณ

ทอาจกระทบตอการประเมนการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง


34 TSA 550

หนงสอรบรอง (อางถงยอหนาท 26)

ก48. สถานการณทอาจเหมาะสมทจะตองไดรบหนงสอรบรองจากผมหนาทในการกากบดแล

รวมถง

• เมอผมหนาทในการกากบดแลอนมตรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนท (ก)

มผลกระทบอยางมสาระสาคญตองบการเงน หรอ (ข) เกยวของกบผบรหาร

• เมอผมหนาทในการกากบดแลใหคารบรองดวยวาจาตอผสอบบญชเกยวกบรายละเอยด

ของรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

• เมอผมหนาทในการกากบดแลมผลประโยชนทางการเงนหรอผลประโยชนอนในกจการ

ทเกยวของกนหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน

ก49. ผสอบบญชอาจตดสนใจทจะขอหนงสอรบรองเฉพาะเรองเกยวกบสงทผบรหารไดใหการรบรอง

ไว เชน คารบรองวารายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนไมมขอตกลงทไมไดรบการ

เปดเผย

การสอสารกบผมหนาทในการกากบดแล (อางถงยอหนาท 27)

ก50. การสอสารกบผมหนาทในการกากบดแลในเรองทมนยสาคญเกยวกบบคคลหรอกจการท

เกยวของกนทพบในระหวางการตรวจสอบ29

จะชวยใหผสอบบญชสรางความเขาใจรวมกนกบ

ผมหนาทในการกากบดแลเกยวกบลกษณะและการแกไขปญหาในเรองดงกลาว ตวอยางของ

เรองทสาคญเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน อาจรวมถง

• การทผบรหารไมไดเปดเผย (ไมวาโดยเจตนาหรอไม) ตอผสอบบญชเกยวกบบคคล

หรอกจการทเกยวของกนหรอรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ

ซงอาจทาใหผมหนาทในการกากบดแลตระหนกถงความสมพนธและรายการเกยวกบ

บคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ ซงไมเคยทราบมากอน

• การระบถงรายการกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญ ทไมเคยมการมอบ

อานาจหรออนมตอยางเหมาะสม ซงอาจทาใหเกดขอสงสยเกยวกบการทจรต

• การมความเหนไมตรงกนกบผบรหารเกยวกบการบนทกบญชและเปดเผยรายการ

เกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกนทมนยสาคญตามแมบทการรายงานทางการเงน

ทเกยวของ

• การไมปฏบตตามกฎหมายหรอขอบงคบทเกยวของ ทหามทาหรอจากดการทารายการ

กบบคคลหรอกจการทเกยวของกนบางประเภท

• ความยากลาบากในการระบผทมอานาจควบคมสงสดของกจการ

29

มาตรฐานการสอบบญช รหส 230 ยอหนาท ก48 กาหนดแนวทางเพมเตมเกยวกบลกษณะของเรองมนยสาคญ

ทพบในระหวางการตรวจสอบ

มาตรฐานการสอบบญชัีรหสั 550 · 2018. 7. 13. · 2 tsa...

Documents