กฎหมายคมครองแรงงาน

กฎหมายคมครองแรงงาน

วตถประสงค 1. ใหเกดความเปนธรรมในสงคม (จดระเบยบ

ในการใชแรงงานโดยก าหนดมาตรฐานขนต า)

2. ใหลกจางมสขภาพอนามยอนดในระยะยาว

3. เพอใหการใชแรงงานเกดประโยชนสงสดแก

นายจาง ลกจาง และประเทศ

ลกษณะของกฎหมายคมครองแรงงาน

1. กฎหมายมหาชน

2. กฎหมายเกยวกบความสงบเรยบรอยของ ประชาชน

3. กฎหมายทไมคงท ขนอยกบภาวะทาง เศรษฐกจ สงคม และการเมอง

การควบคม

นายจางซงมลกจางตงแต 10 คนขนไป ตองจดท าเอกสาร ตอไปนเปนภาษาไทย

ขอบงคบเกยวกบการท างาน

ทะเบยนลกจาง เอกสารเกยวกบการจายคาตอบแทนใน

การท างาน

ขอบงคบเกยวกบการท างาน

อยางนอยตองมรายละเอยดเกยวกบรายการ วนท างาน เวลาท างานปกต และเวลาพก วนหยดและหลกเกณฑการหยด หลกเกณฑการท างานลวงเวลาและการท างานในวนหยด วนและสถานทจายคาจาง คาลวงเวลา คาท างานในวนหยด และคา ลวงเวลาในวนหยด วนลาและหลกเกณฑการลา วนยและโทษทางวนย การรองทกข การเลกจาง คาชดเชย และคาชดเชยพเศษ

เวลาท างานปกต(ม.23) “วนท างาน” : วนทก าหนดใหลกจางท างานตามปกต * ก าหนดโดยกฎกระทรวง ไมเกน 8 ชม./วน และ 48 ชม./สปดาห * งานอนตรายตามทก าหนดในกฎกระทรวง ไมเกน 7 ชม./วน และ 42 ชม./สปดาห หนาท นายจางตองประกาศเวลาท างานปกตโดยมเวลาเรมตน - เวลาสนสดของการท างานแตละวนใหลกจางทราบ

การท างานลวงเวลา “การท างานลวงเวลา” : การท างานนอกหรอเกนเวลาท างานปกต หรอเกน ชม.ท างานในแตละวนท นจ. ลจ.ตกลงกน * ท าไดเมอไดรบความยนยอมจากลกจางกอนเปนคราวๆ ไป * ท าไดเทาทจ าเปนตามทนายจางสง - งานทมลกษณะหรอสภาพตองท าตดตอ กนไป ถาหยดจะเสยหายแกงาน - งานฉกเฉน - งานอนตามกฎกระทรวง * งานอนตราย หามท า OT

วนหยด วนทก าหนดใหลกจางหยดประจ าสปดาห

หยดตามประเพณ หรอหยดพกผอนประจ าป

วนหยดประจ าสปดาห

* จดใหม 1 วน/สปดาห เปนวนใดกได * แตละวนหยดตองหางกนไมเกน 6 วน

วนหยดตามประเพณ นายจางตอง * ประกาศก าหนดลวงหนา 13 วน/ป

* รวมวนแรงงานแหงชาตดวย * วนอนใหก าหนดจากวนหยดราชการประจ าป วนหยดทางศาสนาหรอขนบธรรมเนยมประเพณแหงทองถน

* หยดชดเชยในวนท างานถดไป ถาตรงกบวนหยดประจ าสปดาห

* ไดรบคาจางในวนหยด ขอยกเวน ถาไมอาจจดใหหยดไดเนองจาก ลจ.ท างานทมลกษณะหรอสภาพของงานทก าหนดในกฎกระทรวง โดยตกลงกน หยดชดเชยในวนอน หรอจายคาท างานในวนหยดให

วนหยดพกผอนประจ าป

ลจ.ทท างานตดตอกนมาแลวครบ 1 ป

* หยดได 6 วนท างาน/ป

* นจ.ก าหนดลวงหนาหรอก าหนดตามทตกลงกน

* ปตอมาจะหยดมากกวา 6 วนท างานกได * สะสมและเลอนไปรวมหยดในปตอๆ ไปได * ถาลกจางท างานยงไมครบ 1 ปจะใหหยด ตามสวนกได * ไดรบคาจางในวนหยด * คาจางในวนหยดพกผอนประจ าปตามสวนกรณเลกจาง ลจ.

วนลา วนลาปวย * ลาไดเทาทปวยจรง

* ลาตงแต 3 วนท างานขนไป นจ.ให ลจ.แสดงใบรบรองแพทยหรอ

ของสถานพยาบาลของทางราชการได ถา ลจ.ไมอาจแสดงได ใหชแจง

ให นจ.ทราบ

* วนทลกจางไมท างานเนองจากประสบอนตรายหรอเจบปวย

เนองจากการท างาน, วนลาเพอคลอดบตร ไมถอเปนวนลาปวย

วนลาเพอท าหมน

* ลาไดตามระยะเวลาทแพทยก าหนดและออกใบรบรอง * ไดรบคาจางในวนลา

วนลากจ * ลาเพอกจธระอนจ าเปนไดตามขอบงคบเกยวกบการท างาน

* ไมไดรบคาจางในวนลา

วนลาเพอรบราชการทหาร * ลาเพอรบราชการทหารในการเรยกพลเพอ ตรวจสอบ เพอฝกวชาทหาร หรอเพอทดลองความพรงพรอม

* ลาไดเทาจ านวนวนททางการทหารเรยก * ไดรบคาจางตลอดเวลาทลาแตไมเกน 60 วน/ป

วนลาเพอฝกอบรม * มสทธลาเพอการฝกอบรม หรอพฒนาความรความสามารถตามหลกเกณฑทก าหนดในกฎกระทรวง * ไมไดรบคาจางในวนลา

วนลาเพอคลอดบตร ลจ. ซงเปนหญงมครรภมสทธ * ลาเพอคลอดบตร ครรภหนงไมเกน 90 วน

* วนลานบรวมวนหยด * ไดรบคาจางตลอดระยะเวลาทลาแตไมเกน 45 วน

การยกของหนก ใหนายจางใชลกจางท างานยก แบก หาม หาบ ทน ลาก หรอเขนของหนกไมเกนอตราน าหนกโดยเฉลย ตอลกจาง 1 คน ดงตอไปน

1. 50 กก.ส าหรบลกจางซงเปนชาย 2. 25 กก.ส าหรบลกจางซงเปนหญง และลกจางซงเปนเดกชายอายตงแต 15 ปแตยงไมถง 18 ป

3. 20 กก.ส าหรบลกจางซงเปนเดกหญงอายตงแต 15 ปแตยงไมถง 18 ป

ในกรณของหนกเกนอตราน าหนกทก าหนดใหนายจางจดใหลกจางใชเครองทนแรงทเหมาะสมและไมเปนอนตรายตอสขภาพและความปลอดภยของลกจาง

การใชแรงงานหญง * หามใช ลจ.หญงท างานอนตราย * ถาให ลจ.หญงท างานระหวาง 24.00 - 06.00 น. ซงอาจเปนอนตรายตอสขภาพและความปลอดภยของหญงนน พนกงานตรวจแรงงานรายงานอธบดเพอใหนายจางเปลยนเวลาท างานหรอลดชวโมงท างานไดตามทเหนสมควร

การคมครอง ลจ.หญงมครรภ * หามให ลจ.หญงมครรภท างาน ดงน - ระหวาง 22.00 - 06.00 น. - ท างาน O.T., ในวนหยด - งานเกยวกบเครองจกรหรอเครองยนตทมความสนสะเทอน - งานขบเคลอนหรอตดไปกบยานพาหนะ - งานยก แบก หาม หาบ ทน ลากหรอเขนของหนกเกน 15 กก. - งานทท าในเรอ * ถามใบรบรองแพทยมาแสดงวาไมอาจท างานหนาทเดม มสทธขอเปลยนงานชวคราวกอนหรอหลงคลอดได และ นจ.ตองเปลยนงานทเหมาะสมให * หามเลกจางเพราะเหตมครรภ

การใชแรงงานเดก * หามจางเดกอายต ากวา 15 ป

* การจาง ลจ.เดก(15 ปแตไมถง 18 ป) นจ. ตอง ปฏบตดงน ก. - แจงการจางเดกตอพนกงานตรวจแรงงานภายใน 15 วนนบแตวนทเดกเขาท างาน - จดท าบนทกสภาพการจางกรณทมการเปลยนแปลงเกบไวใหตรวจ - แจงการสนสดการจางเดกภายใน 7 วนนบแตวนทออกจากงาน(ม.45) ข. จดเวลาพก 1 ชม./วน ภายใน 4 ชม.แรกของการท างาน และใหมเวลาพกยอยไดตามท นจ.ก าหนด

ค. หาม! - ใชท างานระหวาง 22.00 - 06.00 น.

เวนแตไดรบอนญาตจากอธบด(ม.47)

- ใชท างาน O.T., ในวนหยด(ม.48)

คาตอบแทนในการท างาน

“คาจาง”

1. เงนท นจ.+ ลจ.ตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการท างานตามสญญาจาง ส าหรบระยะเวลาการท างานปกตเปนรายชวโมง รายวน รายสปดาห หรอระยะเวลาอน หรอจายใหโดยค านวณตามผลงานท ลจ.ท าไดในเวลาท างานปกตของวนท างาน

2. เงนท นจ.จายใหแก ลจ.ในวนหยด-วนลาท ลจ.มไดท างาน แตลกจางมสทธไดรบตาม พ.ร.บ.น

“คาจางในวนท างาน” : คาจางทจายส าหรบการท างานเตมเวลา การท างานปกต “อตราคาจางขนต า” * อตราคาจางทคณะกรรมการคาจางก าหนด ตาม พ.ร.บ.น * ใชเฉพาะกจการหรอทกประเภท, เฉพาะทองท * ไมต ากวาอตราคาจางขนต าพนฐาน * ถาไมก าหนด ใชอตราคาจางขนต าพนฐาน เปนอตราคาจางขนต าของทองทนน

“อตราคาจางขนต าพนฐาน”

* อตราคาจางทคณะกรรมการคาจางก าหนดเพอใชเปนพนฐานในการก าหนดอตรา คาจางขนต า

“คาลวงเวลา” : เงนท นจ.จายใหแก ลจ.เปนการตอบแทน การท างานลวงเวลาในวนท างาน “คาท างานในวนหยด” : เงนท นจ. จายใหแก ลจ.เปนการตอบแทน การท างานในวนหยด “คาลวงเวลาในวนหยด” : เงนท นจ.จายใหแก ลจ.เปนการตอบแทน การท างานลวงเวลาในวนหยด

การคมครอง 1. อตรา คาจาง ไมนอยกวาอตราคาจางขนต า คาลวงเวลา * วนท างาน : 1.5 เทา * วนหยด : 3 เทา คาท างานในวนหยด * 1 เทา : ลจ. รายเดอน

* 2 เทา : ลจ. รายวน

2. ท างานอยางเดยวกนไดรบคาตอบแทนเทากน 3. จายเปนเงนตราไทย จายเปนตวเงน, เงนตราตางประเทศได เมอ ลจ.ยนยอม 4. สถานทจาย : สถานทท างานของ ลจ. : ณ สถานทอน, ดวยวธอน เมอ ลจ.ยนยอม 5. ก าหนดเวลาจาย อยางนอย 1 ครง/เดอน

* ถาเลกจาง จายภายใน 3 วนนบแตเลกจาง

ค าเตอน (WARNING)

ตองเปนหนงสอ ตองเปนความผดเดยวกบทเตอนไว

ลกษณะค าเตอน ตองม

ความผดทลกจางไดกระท า วน เวลา และสถานทเกดเหต ขอบงคบ, ค าสงก าหนดวาอยางไร มโทษอยางไร ลายมอชอนายจางหรอผมอ านาจ ออกค าเตอน (ฎ.1543/26)

อ านาจหนาทพนกงานตรวจแรงงาน

* ตรวจสถานประกอบกจการของ นจ. •มหนงสอสอบถาม, เรยก นจ. ลจ. ผเกยวของมาชแจง, สงสงของ, เอกสาร * มค าสงเปนหนงสอให นจ., ลจ., ปฏบตตาม พ.ร.บ. บทก าหนดโทษ * ขนต าปรบไมเกน 5,000 บาท

* สงสดจ าคก 1 ป, ปรบ 200,000 บาท, ทงจ าทงปรบ

การเปรยบเทยบปรบ * กทม. : อธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย * ตจว. : ผวาราชการจงหวดหรอผซงผวาฯ มอบหมาย

กฎหมายแรงงานสมพนธ พรบ. แรงงาน พ.ศ. 2499

ปว. 19 พ.ศ. 2501

พรบ. ก าหนดวธระงบขอพพาทแรงงาน พ.ศ. 2508

ปว. 103 พ.ศ. 2515

พรบ. แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518

วตถประสงคของกฎหมาย 1. ก าหนดหลกเกณฑและขนตอนการแจงขอเรยกรอง

และการระงบขอพพาทแรงงาน

2. ใหสทธในการจดตงองคการนายจางและองคการลกจาง

3. ใหสทธในการจดตงคณะกรรมการลกจาง

4. ใหความคมครองนายจางและลกจางทด าเนนกจกรรม

ตามกฎหมายน

กจการทไดรบการยกเวน

1. ราชการสวนกลาง

2. ราชการสวนภมภาค

3. ราชการสวนทองถน

4. ราชการกรงเทพมหานคร

5. กจการรฐวสาหกจ

6. กจการอนตามทก าหนดในพระราชกฤษฎกา

ขอหามการปดงานหรอนดหยดงาน

เมอยงไมเปนขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได

เมอฝายซงมหนาทตองปฏบตตามขอตกลงฯ หรอค าชขาด ไดปฏบตตาม

เมออยระหวางการพจารณาวนจฉย

เมออยระหวางการชขาดของผชขาด

เมอยงไมแจงเปนหนงสอให พนกงานประนอมฯ และอกฝายทราบลวงหนา 24 ชวโมง

เมอสหภาพแรงงานยงไมไดรบมตจากทประชมใหญดวยคะแนนเสยงเกนกงหนงของสมาชกทงหมดโดยลงคะแนนลบ

1.

2.

3.

4.

5.

6.

ศาลแรงงาน

ศาลแรงงานกลาง ไดจดตงขนตามพระราชบญญตจดตงศาลแรงงาน และวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 เปดท าการเมอวนท 23 เมษายน 2523

โดย มวตถประสงคเพอใหเปนศาลช านญพเศษ พจารณาพพากษาคดแรงงาน ซงมความแตกตางจากอรรถคดทวไป

การด าเนนกระบวนพจารณาคดในศาลแรงงาน จะใชวธไกลเกลย และการระงบขอพพาทเปนหลก

แตหากคกรณ (นายจาง-ลกจาง) ไมสามารถตกลงกนได ศาลกจะพจารณาตดสนชขาดตามบญญตแหงกฎหมาย โดยค านงถงความเปนธรรม และความสงบเรยบรอย ตอไป

ลกษณะพเศษของการด าเนนคดแรงงาน – การด าเนนคดแรงงาน โจทกและจ าเลยไมตองเสยคาฤชาธรรมเนยมใด ๆ ทงสน ไมวาการฟอง การสงหมาย การสบพยาน หรอการบงคบคด โดยเฉพาะการสบพยานทศาลแรงงานเรยกมา ศาลจะเปน ผจายคาปวยการ คาพาหนะ และคาเชาทพกใหแกพยานเอง

– การพจารณาคดแรงงาน ศาลจะกระท าดวยความรวดเรว ฉะนนโจทกและจ าเลยจงควรเตรยม พยานหลกฐาน(ถาม) ใหพรอมไวและควรไปศาลตามก าหนดนดทกครง เพอใหศาลพจารณาไดทนท

– การด าเนนคดในศาลแรงงานนน ศาลจะพยายามไกลเกลยใหโจทกและจ าเลยไดตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกนเสมอ ทงนเพอใหทงสองฝายไดมความเขาใจอนดกนตอไป โดยไมมฝายใดไดชอวาเปนฝายแพหรอฝายชนะ โจทกและจ าเลยจงควรเขาใจ และใหความรวมมอกบวธการของศาลเชนวาน โดยละเสยซงทฐมานะและพรอมทจะรบขอเสนอทสมควรของอกฝายหนงหรอของศาลไดตลอดเวลา

การประกนสงคม

วตถประสงคของการจดตงกองทนประกนสงคม

เพอชวยสรางหลกประกนและความมนคงในการด ารงชวตใหกบประชาชน

โดยการเฉลยทกข เฉลยสข รวมกนรบผดชอบตอสงคมดวยการออมและเสยสละเพอสวนรวม มหลกการส าคญทมงใหประชาชนชวยเหลอซงกนและกน ชวยเหลอตนเองและครอบครวในยามทไมมรายได รายไดลดลงหรอมรายจายเพมขน โดยไมตกเปนภาระใหผอนและสงคม การประกนสงคม

จงเปนมาตรการหนงซงกอใหเกดความมนคงในชวต

ขอบเขตการบงคบใชกฎหมาย นายจางทประกอบกจการทมลกจางตงแต 1 คนขนไป นายจางและ

ลกจางตองขนทะเบยนประกนสงคม ทงนไมใชบงคบแก

• ขาราชการ ลกจางประจ า ลกจางชวคราวรายวนและรายชวโมงของราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ยกเวนลกจางชวคราวรายเดอน

• ลกจางของรฐบาลตางประเทศหรอองคการระหวางประเทศ • ลกจางของนายจางทมส านกงานในประเทศและไปประจ าท างานใน

ตางประเทศ • ครหรอครใหญของโรงเรยนเอกชนตามกฎหมายวาดวยโรงเรยนเอกชน

• นกเรยน นกเรยนพยาบาล นสตหรอนกศกษา หรอแพทยฝกหดซงเปนลกจางของโรงเรยน มหาวทยาลย หรอโรงพยาบาล

• กจการหรอลกจางอนตามทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา

กองทนประกนสงคมใหความคมครองผประกนตน 6 กรณ คอ

• กรณเจบปวยหรอประสบอนตราย • กรณคลอดบตร • กรณทพพลภาพ

• กรณเสยชวต • กรณสงเคราะหบตร • กรณชราภาพ

• กรณวางงาน

ผมหนาทตามกฎหมาย ตองจายเงนสมทบ

กองทนฯ

นายจาง รฐบาล ลกจาง

หนาทของนายจาง

• ขนทะเบยนประกนสงคมภายใน 30 วน นบแตมลกจาง 1 คนขนไป

• แจงการเปลยนแปลงขอเทจจรงของนายจางและผประกนตน ภายใน 15 วน ของเดอนถดไป

• หกเงนสมทบจากคาจาง ของลกจางซงเปนผประกนตน

• ออกเงนสมทบในสวนของนายจาง และน าสงเงนสมทบ ภายใน 15

วน ของเดอนถดไป

ประโยชนทดแทนกรณเจบปวย หรอประสบอนตราย ผประกนตนซงจายเงนสมทบในสวนของกรณเจบปวยมาแลวไมนอยกวา 3 เดอน จะไดรบบรการทางการแพทยรวมถงคาอวยวะเทยมและอปกรณในการบ าบดรกษาโรคตามประกาศส านกงานประกนสงคมโดยไมเสยคาใชจาย จากสถานพยาบาลทมชอระบไวในบตรรบรองสทธรกษาพยาบาล ไดรบเงนทดแทนการขาดรายไดในระหวางหยดพกรกษา ในอตรารอยละ 50 ของอตราคาจางรายเดอน โดยไดรบตามทหยดงานจรงตามค าสงแพทย ครงละไมเกน 90 วน และรวมกนไมเกน 180 วนตอป เวนแตปวยดวยโรคเรอรงจะไดรบไมเกน 365 วน

ประโยชนทดแทนกรณตาย

ผประกนตนซงจายเงนสมทบในสวนของกรณตายมาแลวไมนอยกวา 1 เดอน จะไดรบประโยชน * คาท าศพ 30,000 บาท จายใหผจดการศพ คสมรส บดา มารดา บตร หรอบคคลอนซงมหลกฐานแสดงวาเปนผจดการศพผประกนตน * เงนสงเคราะห จายใหบคคลซงผประกนตนท าหนงสอระบใหรบสทธ หรอเฉลยจายใหกบทายาทของผประกนตน ตามระยะเวลาการจายเงนสมทบของผประกนตนกอนเสยชวต ดงน - จายเงนสมทบมาแลวไมนอยกวา 36 เดอนขนไป จะไดรบเงนสงเคราะหเทากบคาจางประมาณหนงเดอนครง - จายเงนสมทบมาแลวไมนอยกวา 10 ปขนไป จะไดรบเงนสงเคราะหเทากบคาจางประมาณ 5 เดอน

ประโยชนทดแทนกรณชราภาพ

กรณเงนบ านาญชราภาพ

* ผประกนตนจายเงนสมทบมาแลวไมนอยกวา 180 เดอน ไมวาจะตดตอกนหรอไมกตาม และ * มอายครบ 55 ปบรบรณ และ * ความเปนผประกนตนสนสดลง * กรณจายเงนสมทบครบ 180 เดอน ไดรบ 15% ของคาจางเฉลย 60 เดอนสด ทายทใชเปนฐานในการค านวณเงนสมทบ

* กรณจายเงนสมทบเกน 180 เดอน ไดเพมอก 1% ตอระยะเวลาการจายเงน สมทบทก 12 เดอน

กรณเงนบ าเหนจชราภาพ

* ผประตนจายเงนสมทบมาแลวไมครบ 180 เดอน และ * มอายครบ 55 ปบรบรณหรอเปนผทพพลภาพหรอถงแกความตาย และ * ความเปนผประกนตนสนสดลง

กรณเงนบ าเหนจชราภาพ

* ผประตนจายเงนสมทบมาแลวไมครบ 180 เดอน (15 ป)

* มอายครบ 55 ปบรบรณหรอเปนผทพพลภาพหรอถงแกความตาย และ * ความเปนผประกนตนสนสดลง

* กรณจายเงนสมทบต ากวา 12 เดอน จายเทากบเงนสมทบทผประกนตนจายมาแลว * กรณจายเงนสมทบเกน 12 เดอนขนไป จายเทากบเงนสมทบทผประกน ตนและนายจางจายมาแลวบวกกบผลประโยชนตอบแทนทก าหนด * กรณทผรบเงนบ านาญชราภาพถงแกความตาย ภายใน 60 เดอน นบแต เดอนทมสทธรบเงนบ านาญ จะไดรบเงนบ าเหนจ 10 เทา ของเงนบ านาญ

เดอนสดทายกอนตาย

ประโยชนทดแทนกรณวางงาน ผประกนตนจายเงนสมทบมาแลวไมนอยกวา 6 เดอนกอนการวางงาน

• ตองขนทะเบยนหางานทส านกจดหางานของรฐ • มความสามารถในการท างาน พรอมท างานทเหมาะสมตามทจดหาให • ตองไมปฏเสธการฝกงาน

• รายงานตวไมนอยกวาเดอนละ 1 ครง • ไมใชผมสทธรบประโยชนทดแทนกรณชราภาพ

• ไมเปนผประกนตนโดยสมครใจตามมาตรา 39 • มสทธตงแตวนท 8 นบแตวนวางเวนจากการท างานกบนายจางรายสดทาย • ตองไมถกเลกจางเนองจากกรณทก าหนด

การเลกจางทท าใหไมมสทธรบประโยชนทดแทนกรณวางงาน

• ทจรตตอหนาท

• กระท าผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง • จงใจท าใหนายจางไดรบความเสยหาย • ฝาฝนขอบงคบหรอระเบยบเกยวกบการท างานหรอค าสงอนชอบ

ดวยกฎหมายในกรณรายแรง • ละทงหนาทเปนเวลา 7 วนตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควร • ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง • ไดรบโทษจ าคกตามค าพพากษาถงทสดเวนแตโทษส าหรบความผด

ลหโทษ