การโอนสทธเรยกรองหรอการโอนหน แตไมใช “การโอนสทธ”

การโอนสทธเรยกรอง (ม.303-313)

• สทธเรยกรองทโอนกนไมได (หนสภาพแหงสทธไมเปดชอง/ตามเจตนา/ศาลสงยดไมได)• วธการโอนสทธเรยกรอง (หนเฉพาะเจาะจง/หนช าระตามเขาสง/หนช าระแกผถอ)• ผลของการโอนสทธเรยกรอง (เจาหนผรบโอน เจาหนผโอน ลกหน)

การโอนหน?

1. การโอนสทธเรยกรองจะเกดผลให “บคคลภายนอก” เขามาเปน “เจาหนทมสทธและความสามารถบงคบช าระหนเอากบลกหนไดโดยตรงในนามของตนเอง ไมใชในนามของเจาหนคนเดม” ถอเปนเรองยกเวนหลกวา “หนผกพนเฉพาะเจาหน(ดงเดม) และลกหน”

2. การโอนสทธเรยกรองนนอาจโอนตดตอกนไปหลายทอดกได เวนแตตองหามตามกฎหมาย

3. ผรบโอนจะเปนใครกไดไมจ าเปนตองมสวนไดเสยเกยวเนองกบเจาหนหรอลกหนมากอน และแมจะปรากฎชดวาเจาหนแหงสทธเรยกรองนนเปนใครกตาม หรอแมจะไมรเลยวาเจาหนแหงสทธเรยกรองนนจะเปนใครในขณะโอนสทธเรยกรองแตจะรกเมอตอนตองช าระหนกตาม เชน สญญารบประกนภยรถยนตทอาจยงไมรวาใครคอคนทเราตองชดใชคาสนไหมทดแทนจนกวาจะเกดการละเมด+เรยกรอง

4. การโอนสทธเรยกรองนอาจมคาตอบแทนหรอไมมคาตอบแทนกได หรอเพอการช าระหนใหกบผรบโอนกได

ลกษณะทวไปของการโอนสทธเรยกรอง

นตกรรมระหวางเจาหนกบบคคลภายนอก อนมผลท าใหสทธเปลยนแปลงจากเจาหนผโอนไปยงบคคลภายนอกผรบโอน โดยหน เ ด มย งคงอย หรอไมระงบ

ค าพพากษาฎกา 799/2551 ศาลฎกาวนจฉยวา "มปญหาตองวนจฉยวา โจทกมอ านาจฟองหรอไม เหนวา หลงจากทโจทกท าสญญาใหจ าเลยเชาทดนจากโจทกตามฟองแลว ตอมาโจทกไดท าหนงสอตามเอกสารทายค าใหการจ าเลย

หมายเลข 2 ซงระบวาเปนหนงสอโอนสทธเรยกรองโดยระบใหเรยกคสญญาในหนงสอดงกลาวระหวางโจทกกบธนาคารกรง

ศรอยธยา จ ากด (มหาชน) สาขาถนนสวรรควถ นครสวรรค วา "ผโอน" และ "ผรบโอน" ตามล าดบ เนอหาภายในหนงสอ

ดงกลาวระบวาผโอนซงเปนผใหเชาทดนพรอมสงปลกสราง ขอโอนสทธการรบคาเชาจากจ าเลยตามสญญาเชาในแตละเดอน

ใหแกผรบโอนเปนผรบเงนจ านวนดงกลาว โดยผโอนขอรบรองวา ผรบโอนมสทธสมบรณเสมอนผโอนทกประการ ท งมการ

แจงการโอนเปนหนงสอใหแกจ าเลยและจ าเลยไดตอบรบเปนหนงสอ ตามเอกสารทายค าใหการหมายเลข 2 แผนท 2, 3 และ

เอกสารทายค าใหการหมายเลข 3 ตามล าดบ หนงสอโอนสทธเรยกรองดงกลาวลงวนท 29 มถนายน 2538 โอนสทธเรยกรอง

คาเชาทดนตามสญญาระหวางโจทกกบจ าเลยลงวนท 27 กรกฎาคม 2537 ซงกคอสญญาเชาทโจทกน ามาฟองเปนคดนนเอง

จงถอวาโจทกและธนาคารกรงศรอยธยา จ ากด (มหาชน) ไดปฏบตตามวธการโอนสทธเรยกรองทประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย มาตรา 303 วรรคหนง และมาตรา 306 บญญตไวแลว สทธเรยกรองของโจทกในการรบเงนคาเชาจงตกเปนของ

ธนาคารกรงศรอยธยา จ ากด (มหาชน) ต งแตนนหาใชเปนเรองทโจทกมอบอ านาจใหธนาคารกรงศรอยธยา จ ากด (มหาชน)

เปนผรบเงนคาเชาแทนโจทกดงทโจทกฎกาไม โจทกจงไมมอ านาจฟองขอใหบงคบจ าเลยช าระเงนคาเชาแกโจทก

การโอนสทธเรยกรองตางจากการมอบอ านาจรบช าระหน

ค าพพากษาศาลฎกาท 6334/2550 ป.พ.พ. มาตรา 303 วรรคหนง และมาตรา 306 วรรค

หนง มไดบญญตวาหนทลกหนผดนดช าระแลวจะโอนใหแกกนไมไดและผรบโอนจะตองม

สวนไดเสยในมลหนทรบโอน แมการโอนสทธเรยกรองระหวางเจาหนกบโจทกจะกระท า

ภายหลงจ าเลยผดนดช าระหนแลวและโจทกมไดมสวนไดเสยในมลหนดงกลาว กมใช

เรองการซอขายความและไมขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชน เมอการ

โอนสทธเรยกรองไดท าเปนหนงสอและโจทกมหนงสอบอกกลาวการโอนไปย งจ าเลยผเปน

ลกหนตามมาตรา 306 วรรคหนงแลว ยอมมผลสมบรณและใชยนจ าเลยได โจทกผรบโอนซง

มฐานะเปนเจาหนแทนเจาหน เดมยอมมสทธเรยกรองตามมลหนทมอยจากจ าเลยได โจทกจง

มอ านาจฟองบงคบจ าเลยใหช าระหนดงกลาวได

สทธเรยกรองทแมลกหนผดนดแลวกไมตองหามโอนสทธเรยกรอง

มาตรา 304 สทธเรยกรองเชนใด ตามกฎหมายศาลจะสงยดไมได สทธเรยกรองเชนนน ทานวาจะโอนกนหาไดไม

มาตรา 303 สทธเรยกรองนนทานวาจะพงโอนกนได เวนไวแตสภาพแหงสทธนนเองจะไมเปดชองใหโอนกนได

ความทกลาวมาน ยอมไมใ ชบงคบ หากคกรณไดแสดงเจตนา เป นอย า ง อนการแสดงเจตนาเชนวาน ทานหามม ใ หยก ขน เปน ขอตอสบคคลภายนอกผกระท าการโดยสจรต

หนทโอนสทธเรยกรองกนไมได (ม. 303-304)

• สทธเรยกรองทสามารถโอนกนไดไมวาสทธเรยกรองนนจะเกดจาก

มลหนอะไรและมวตถแหงหนเปนอยางไร หรอเปนหนมเงอนไข เงอน

เวลา หรอยงไมแนวาจะไดรบช าระหนหรอไมกตาม

• แตมขอยกเวน 3 ประการ ซงกฎหมายบญญตถงสทธเรยกรองทโอน

กนไมไดคอ

1. สทธเรยกรองซงมสภาพแหงหนไมเปดชองวาง2. สทธเรยกรองซงคกรณแสดงเจตนาหามโอน3. สทธเรยกรองทศาลยดไมได

โดยความมงหมายคอ สทธเรยกรองนนมเจตนาหรอความมงหมายใหตองช าระหนใหแกเจาหนโดยเฉพาะเจาะจงอยางมาก

เหตผลเชงคณธรรมทมงหมายคมครองผทรงสทธ เชน บคคลทไดรบความเสยหายเพราะถกละเมด เกดสทธเรยกรองในคาสนไหมทดทแทนความเสยหายทตองน ามาเยยวยาตนเองจากการบาดเจบ ทกขทรมานทางจตใจ ดงนนมาตรา 446 “...สทธเรยกรองนไมโอนกนไดและไมตกสบไปถงทายาท เวนแตจะไดรบสภาพกนไวโดยสญญา...)

สทธเฉพาะตวโดยแท เชน สทธในใบอนญาตทราชการออกใหแกบคคลทระบชอ สทธในหนวยกตการเรยน สทธในผลการเรยน สทธในปรญญาบตร เวนแตกฎหมายจะก าหนดไวเปนอยางอน (แตสทธเหลานไมใชสทธทางหน นาจะเปนสทธทางมหาชน)

สทธเฉพาะตวตามทก าหนดไวในกฎหมายทางแพง เวนแตปฏบตตามเงอนไขนนๆก าหนด เชน สญญาเขาเปนหนสวนในหางหนสวนสามญเปนสทธเฉพาะตวจะโอนใหคนอนไมได เวนแตหนสวนคนอนยนยอมทงหมด (ม.1040) หรอสทธการเชาเปนสทธเฉพาะตวผเชา (ม.544) (หมายเหตด ฎ.11058/59ประชมใหญ)

สภาพแหงสทธไมเปดชองใหโอนได

สทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนกรณหมน (ม.1447) คาทดแทนอนจะพงชดใชแกกนตามหมวดนใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณ

สทธเรยกรองคาทดแทนตามหมวดน นอกจากคาทดแทนตามมาตรา 1440 (2) ไมอาจโอนกนไดและไมตกทอดไปถงทายาท เวนแตสทธนนจะไดรบสภาพกนไวเปนหนงสอหรอผเสยหายไดเรมฟองคดตามสทธนนแลว

สทธเรยกรองคาอปการะเลยงดตามมาตรา 1598/41 สทธ ทจะได คาอปการะเลยงดนน จะสละ หรอ โอน มได และ ไมอยในขายแหง การบงคบคด

ค าพพากษาฎกา 11058/2559 ประชมใหญ

สทธการเชาเปนสทธเฉพาะตว?

https://www.facebook.com/394792263983102/photos/pcb.1295983443863975/1295983197197333/?type=3&theater

เจาหน

(ผโอน)

เจาหนใหม

(ผรบโอน)

คกรณตกลงกนไววาหามโอน

คกรณตกลงกนไววาหามโอน(บคคลสทธ)

เจาหนโอนสทธเรยกรองโดย

ฝาฝนขอตกลงหามโอนไปให บคภน.

หมายถงคกรณประสงคหามโอนสทธเรยกรองนนดวยหลกความศกดสทธแหงการแสดงเจตนา เนองจากตองการผกพนกบเจาหนคนนนเปนการเฉพาะเจาะจง• ขอตกลงหามโอนสทธเรยกรองนอาจมขนขณะกอหนหรอภายหลงกอหนกได• แตมลหนประเภท “ละเมด” ไมอาจจดใหมการตกลงหามโอนหนกอนเกด

ละเมดไดโดยสภาพ• สทธเรยกรองทมลกษณะ “ช าระเปนงวดๆ” กสามารถจ ากดการโอนไป

บางสวนหรอทงหมดไดแนนอน

บคภน.สจรต

บคภน.ไมสจรต

ขอสงเกต :การโอนสทธเรยกรองเปนเรองทผกพนหรอบงคบกนไดระหวางคกรณ ดงนนหากกรณเปนเรองท “บคคลภายนอก” เขามาเกยวของตองอยภายใตหลก “ผรบโอนโดยสจรต”

ด ม. 303 วรรคสอง ...ความทกลาวมานยอมไมใชบงคบ หากคกรณไดแสดงเจตนาเปน

อยางอนการแสดงเจตนาเชนวาน ทานห า ม ม ใ ห ย ก ข น เ ป น ข อ ต อ สบคคลภายนอกผกระท าการโดยสจรต

กลาวคอ บคคลภายนอกจะไดรบความคมครองตามสทธเรยกรองทไดรบโอนมา หากฟงความไดวาบคคลภายนอกมไดรถง “ขอหามการโอนสทธเรยกรองทเกดจากความตกลงระหวางเจาหนลกหนเดม” นน กรณจงเปนปญหาขอเทจจรง และตองปฏบตตามแบบแหงการโอนสทธฯใหถกตอง

แตหากความจรงฟงไดวาบคคลภายนอกรถงเงอนไขการหามโอน(นาจะตงแตกอนหรอแมแตขณะรบโอน)กยอม “ไมสจรต” การโอนสทธเรยกรองนนจงไมมผลบงคบไดตามกฎหมายใชอางกบลกหนใหช าระหนในฐานะเจาหนใหมผรบโอนไมได

ผลระหวางกนเอง กรณเจาหนเดมทไปโอนสทธเรยกรองทงทไดตกลงวาจะไมโอนฯยอมถอเปนการผดสญญาตอลกหน(คสญญา) อาจตองรบผดชดใชคาเสยหายกนตอไป(ถาม)

สทธเรยกรองทกฎหมายบญญตไวโดยชดแจงวา “หามมใหศาลสงยด” เชน ม.335 “สทธถอนทรพย(ทไดวางทรพยไว)นน

ตามกฎหมายศาลจะสงยดหาไดไม

ผลคอ ลกหนจะโอนสทธถอนทรพยนนใหบคคลภายนอกไมได

สทธเรยกรองทไมอยในขายแหงการบ งคบคดท งท บญญต ไว โดยตรงในกฎหมายสารบญญต และวธสบญญต เชน สทธในคาอปการะเลยงดระหวางบดามารดา

กบบตร หรอระหวางสามภรยา (ม.1598/41) “จะสละหรอโอนไมไดและไมอยในขายแหงการบงคบคด”

บรรดาสทธเรยกรองทเปนเงนตางๆตาม วแพง ม.286 (ด Slide ถดไป)

มาตรา 304 สทธเรยกรองเชนใด ตามกฎหมายศาลจะสงยดไมได สทธเรยกรองเชนนน ทานวาจะโอนกนหาไดไมสทธเรยกรองทศาลยดไมได

มาตรา 304 ใหความจรงเพยงวา “สทธเรยกรองใดทศาลสงยดไมไดยอมโอนสทธเรยกรองไมได” แตการจะไดรบประโยชนจากสทธเรยกรองนนอาจกระท าไดดวยวธอน เชน

เงนบ าเหนจ บ านาญของขาราชการไมอยในขายแหงการบงคบคดถอเปนเงนทศาลสงยดไมไดและยอมโอนสทธการรบเงนนใหบคคลภายนอกไมไดเชนกน แตขาราชการนนสามารถ “ท าหนงสอมอบอ านาจการรบเงนบ านาญ” มอบใหเจาหนของตนไปรบเงนดงกลาวมาช าระหนได เพยงแตการมอบอ านาจนนไมถาวรเพราะสามารถถกเพกถอนเมอใดกไดจงไมทรงสทธถาวรมากพอเมอเทยบกบ “การโอนสทธเรยกรอง”

ฎกา 3793/2535 ...การทส.ซงเปนขาราชการส านกพระราชวงท าหนงสอยนยอมใหกองคลง ส านกพระราชวง หกเงนเดอนของตนสงชดใชหนใหแกจ าเลยซงเปนเจาหนนนมผลเทากบ ส. มอบอ านาจใหจ าเลยรบเงนเดอนแทนตนเทานน ไมใชเปนการโอนสทธเรยกรองใหแกจ าเลย เพราะสทธทจะรบเงนเดอนของขาราชการนนโอนกนไมได เมอเปนเชนน โจทกยอมจะขอใหเจาพนกงานบงคบคดอายดเงนตามหนงสอดงกลาวไมได...

มาตรา ๓๐๒ ภายใตบงคบบทบญญตแหงกฎหมายอน เงนหรอสทธเรยกรองเปนเงนของลกหนตามค าพพากษาตอไปน ไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด(๑) เบยเลยงชพซงกฎหมายก าหนดไว สวนเงนรายไดเปนคราว ๆ ซงบคคลภายนอกไดยกใหเพอเลยงชพนน ใหมจ านวนไมเกนเดอนละสองหมนบาทหรอตามจ านวนทเจาพนกงานบงคบคดเหนสมควร(๒) เงนเดอน คาจาง บ านาญ บ าเหนจ เบยหวด หรอรายไดอนในลกษณะเดยวกนของขาราชการ เจาหนาท หรอลกจางในหนวยราชการ และเงนสงเคราะห บ านาญ หรอบ าเหนจทหนวยราชการไดจายใหแกคสมรสหรอญาตทยงมชวตของบคคลเหลานน(๓) เงนเดอน คาจาง บ านาญ คาชดใช เงนสงเคราะห หรอรายไดอนในลกษณะเดยวกนของพนกงาน ลกจาง หรอคนงาน นอกจากทกลาวไวใน(๒) ทนายจางหรอบคคลอนใดไดจายใหแกบคคลเหลานน หรอคสมรส หรอญาตทยงมชวตของบคคลเหลานน เปนจ านวนรวมกนไมเก นเดอนละสองหมนบาทหรอตามจ านวนทเจาพนกงานบงคบคดเหนสมควร(๔) บ าเหนจหรอคาชดเชยหรอรายไดอนในลกษณะเดยวกนของบคคลตาม (๓) เปนจ านวนไมเกนสามแสนบาทหรอตามจ านวนทเจาพนกงานบงคบคดเหนสมควร(๕) เงนฌาปนกจสงเคราะหทลกหนตามค าพพากษาไดรบอนเนองมาแตความตายของบคคลอนเปนจ านวนตามทจ าเปนในการด าเนนการฌาปนกจศพตามฐานะของผตายทเจาพนกงานบงคบคดเหนสมควรในกรณทเจาพนกงานบงคบคดเปนผก าหนดจ านวนเงนตาม (๑) (๓) และ (๔) ใหเจาพนกงานบงคบคดค านงถงฐานะในทางครอบครวของลกหนตามค าพพากษาและจ านวนบพการและผสบสนดานซงอยในความอปการะของลกหนตามค าพพากษาดวย และส าหรบในกรณตาม (๑) และ (๓) ใหเจาพนกงานบงคบคดก าหนดใหไมนอยกวาอตราเงนเดอนขนต าสดของขาราชการพลเรอนในขณะนนและไมเกนอตราเงนเดอนขนสงสดของขาราชการพลเรอนในขณะนนถาเจาหนตามค าพพากษา ลกหนตามค าพพากษา หรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยในการบงคบคดไมเหนดวยกบจ านวนเงนทเจาพนกงานบงคบคดก าหนด บคคลดงกลาวอาจยนค ารองตอศาลภายในสบหาวนนบแตวนทไดทราบถงการก าหนดจ านวนเงนเชนวานน เพอขอใหศาลก าหนดจ านวนเงนใหมไดในกรณทพฤตการณแหงการด ารงชพของลกหนตามค าพพากษาไดเปลยนแปลงไป บคคลตามวรรคสามจะยนค ารองใหศาลหรอเจาพนกงานบงคบ คดแลวแตกรณ ก าหนดจ านวนเงนตาม (๑) และ (๓) ใหมกได

สทธของผซอทจะไดรบโอนทดนกบหนของผซอทจะตองช าระราคา “แยกกนได” สทธของผซอโอนไดเพราะไมใชกรณสภาพแหงสทธไมเปดชอง ผรบโอนกสามารถเขาช าระราคาทดนแทนผซอได เพราะมสวนไดเสยตามมาตรา 314 ถาผรบโอนไมช าระราคา ผขายกไมตองช าระหนตอบแทนโดยการโอนหรอสงมอบทดนนนไดตามมาตรา 369 อกทงผขายกยงคงบงคบใหผซอช าระราคาตามหนเดมไดอกดวย (ศ.จตต ต ง ศภ ท ย หมาย เหต ท า ยค าพพ ากษาฎ ก า 1731/2511)

ค าพพากษาฎกาท 2046/2516, 244/2529

สญญาตางตอบแทน คอ สญญาทคสญญาตางฝายตางมทง “สทธ และ หนาทตอกน” เชน ผขายมสทธไดรบช าระราคาแตกมหนาทโอนกรรมสทธและสงมอบทรพยนนใหผ ซอตามเงอนไขและเจตนาทกอยางทตกลงกน

ประเดนคอ ผขาย จะโอนสทธการรบเงนคาราคาทรพยน น ใหบ คคลภายนอกตามหลกการโอนสทธเรยกรอง โดยไมโอนหนาทโอนกรรมสทธและสงมอบทรพยนนไปใหบคคลภายนอกดวยนนไดหรอไม?

ในสญญาตางตอบแทน คสญญาฝายหนงจะโอนสทธไปอยางเดยวไดหรอไม?

ค าพพากษาศาลฎกาท 244/2529 โจทกท1ท าสญญาจะซอทดนจากจ าเลยซงเปนผจดสรรทดนช าระราคาแลวบางสวน จ าเลยจะจดทะเบยนโอนกรรมสทธใหเมอแบงแยกโฉนดเสรจ

ตอมาโจทกท1ไดท าสญญาจะขายทดนรายเดยวกนนใหแกโจทกท2โดยโจทกท1ตกลงโอนเฉพาะสทธเรยกรองของโจทกท1ตามสญญาจะซอขายระหวางโจทกท1กบจ าเลยใหแกโจทกท2สวนหนของโจทกท1ทจะตองช าระราคาสวนทเหลอยงคงอยกบโจทกท1ตามเดม

ดงนสทธทจะขอใหศาลบงคบใหจ าเลยโอนทดนใหโดยสภาพยอมเปดชองใหโอนกนไดไมเปนการเฉพาะตวหรอมกฎหมายหามโอนแตประการใด

กรณนโจทกท1ยงคงเปนลกหนทจะตองช าระคาทดนใหจ าเลยและจ าเลยกยงคงเปนลกหนทจะตองโอนกรรมสทธทดนอยไมมการเปลยนตวลกหนอนจะตองมการท าสญญากนระหวางเจาหนกบลกหนคนใหมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา350 โจทกท1มสทธโอนสทธเรยกรองตามสญญาจะซอขายใหแกโจทกท2ไดเมอการโอนไดท าเปนหนงสอและโจทกท1ไดมหนงสอบอกกลาวการโอนไปยงจ าเลยผเปนลกหนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา306แลวโจทกทงสองจงรวมกนฟองบงคบใหจ าเลยโอนทดนพพาทใหแกโจทกท2ได.

กรณเจาหนคนใหม (ผรบโอน) ไป

บ อ ก ก ล า ว ท ว ง ถ า ม แ ล ะ

ก าหนดเวลาใหลกหนตองช าระหน

ลกหนกมไดชอวาเปนผผดนด แม

จะพนเวลาทก าหนดใหลกหนตอง

ช าระหนแลวกตาม เนองจากผรบ

โอนไม ไดสทธ เ ปนเจ าหน ใหม

เพร าะการ โอนสทธ เ รยกร อ ง

เนองจากหนดงกลาวตองหามการ

โอนสทธเรยกรอง ประเภท......

หากผรบโอนไปเรยกใหลกหนช าระหน เมอหนถงก าหนด ลกหนกมสทธปฏเสธไมช าระหน ได เพราะการช าระหนท

ชอบจะตองช าระหน ใหตองตามความประสงคแทจรงแหงมลหน (ม.215) ซงหมายรวมถงตองช าระหน ใหถกตว

เจาหนทแทจรงดวย

เชน โอนสทธเรยกรองการรบเงนเดอน ผรบโอนไปขอใหงานการเงนของบรษทนนสงมอบเงนเดอนของผโอนให

ตนเองในฐานะผรบโอน บรษทยอมมสทธปฎเสธไมจายเงนเดอนนนใหแกผมาขอรบเงนเดอนได

หากบรษทไดจายไปแลวกจะมประเดนวา

“พนกงานคนนนยงมสทธเรยกรองใหบรษทตองจายเงนเดอนนนใหแกตนอกรอบและ

บรษทตองไปฟองรองทวงเงนเดอนคนจากผรบโอนทไมมสทธจะร บเงนดงกลาวเอง

ตางหาก” หรอ

“พนกงานคนนนไมมสทธเรยกรองใหบรษทตองจายเงนเดอนอกรอบ เพราะเปนการใช

สทธโดยไมสจรต หากแตชอบทตนนาจะตองไปเรยกรองให “ผรบโอน”ทไมชอบนน

สงคนเงนดงกลาวมาใหตน หรอ

ไมมสทธเรยกรองจากผรบโอนนนถกแลวเพราะถอวาตองตามความประสงคระหวางกน

แลวแมจะมชอบดวยกฎหมายกตาม แตกหกหนไดเทากบจ านวนเงนเดอนทถกยดไป

ผลการโอนสทธเรยกรองทตองหามมใหโอน=ไมมการโอนสทธเรยกรอง

การโอนหนอนพงตองช าระตามเขาส ง

มาตรา 309 การโอนหนอนพงตองช าระตามเขาส งน น ทานวา

จะยกขนเปนขอตอสลกหนหรอบคคลภายนอกคนอนไดแต

เฉพาะเมอการโอนนนไดสลกหลงไวในตราสารและตวตรา

สารนนไดสงมอบใหแกผรบโอนไปดวย

มาตรา 311 บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใชบงคบ

ตลอดถงกรณทมก าหนดตวเจาหน ระบไวในตราสารซงม

ขอความจดไว ดวยวาใหช าระหนแกผทรงตราสาร

การโอนหนอนพงตองช าระอยางเฉพาะเจาะจง

มาตรา 306 การโอนหนอนจะพงตองช าระแกเจาหนคนหนง

โดยเฉพาะเจาะจงนนถาไมท าเปนหนงสอ ทานวาไมสมบรณ

อนงการโอนหน น นทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหน หรอ

บคคลภายนอกไดแตเมอไดบอกกลาวการโอนไปยงลกหน

หรอลกหนจะไดยนยอมดวยในการโอนนน

ค าบอกกลาวหรอความยนยอมเชนวานทานวาตองท าเปน

หนงสอ ถาลกหนท าใหพอแกใจผโอนดวยการใชเงน หรอดวย

ประการอนเสยแตกอนไดรบบอกกลาว หรอกอนไดตกลงให

โอนไซร ลกหนนนกเปนอนหลดพนจากหน

วธการโอนหน(โอนสทธเรยกรอง) (มาตรา 306, 309, 311, 313)

การโอนหนอนพงตองช าระแกผถอ

มาตรา 313 บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใชบงคบตลอด

ถงหนอนพงตองช าระแกผถอนนดวย แลวแตกรณ

เจาหน(ผโอน)บคภน.(ผรบโอน)

ไมจ าเปนตองมสวนไดเสยกนมากอน (แคอยากโอนให..กแคนน)/ มคาตอบแทนหรอไมกได/

โอนกอนมหนไมได / โอนไดขณะหรอภายหลงเกดสทธ(หน)/ แมผดนดแลวกโอนได

เจตนาตกลงโอนและตกลงรบโอน=สญญา

ลกหน(รวม)

เจาหน(คนใหม)

หนงสอสญญา: 1.ไมจ าเปนตองมค าวา “โอนสทธเรยกรอง” ชดเจนกได แตควรมขอความแสดงใหเหนวามเจตนาโอนสทธเรยกรอง2. ลงลายมอชอทงสองฝาย หรออยางนอยฝายผโอน(เจาหน)

ค าบอกกลาวการโอนสทธเรยกรอง(โดยผโอนหรอผรบโอนกไดเพราะกฎหมายไมไดก าหนดไวชดเจน)ไปยงลกหนใหทราบ โดยการบอกกลาวนไมไดก าหนดใหตองท าเมอใด แต “ถาลกหนท า

ใหพอใจแกใจผโอน(เจาหน)ดวยการใชเงน หรอดวยประการอนเสยแตกอนไดรบบอกลาวหรอกอนไดตกลงยนยอมกบการโอน ลกหนกเปนอนหลดพนจากหน” ม.306 วรรคสอง

บคคลสทธ

ยกเปนขอตอสลกหนหรอ บคภน.ได(ม.306 วรรคสอง)

ค าบอกกลาวเปนหนงสอ

กรณลกหนรวมตองบอกกลาวเปนหนงสอทกคน

มเชนนนมผลเฉพาะบางคน

ลกหนไดใหความยนยอมเปนหนงสอ(เทานน)

หรอ ฎ.315/2494, 446/2495

หรอ

**ค าบอกกลาวหรอความยนยอมอาจท าในคราวเดยวกบ

สญญาโอนสทธเรยกรองเลยกได

วธการโอนสทธเรยกรองในหนอนพงตองช าระโดยเฉพาะเจาะจง (มาตรา 306)

**ขณะรบค าบอกกลาวหรอใหความยนยอม ลกหนมขอตอสใดกบเจาหน(ผโอน) ยอมยกตอสผรบโอนในขณะนได เชน ไดใชหนไปบางสวนแลว เจาหนผดนดแลว มเชนนนยกตอสภายหลงไมได เพราะถอวา “ตอนนนไมอดเออน” (ด308)

**ถาลกหนมสทธเรยกรองตอผโอน กยกขนแสดงเจตนาขอหกกลบฯกบผรบโอนไดแมหนยงไมถงก าหนดขณะนน แตจะถงไมชากวาก าหนดหนทตองช าระใหกบผรบโอน(ม.308 วรรคสอง)

**อางสทธความเปนเจาหนใหมตอลกหนหรอบคภน.ไมไดหากไมไดสงค าบอกกลาวฯหรอลกหนไมใหความ

ยนยอม (ม.306 ว.แรก)

ค าพพากษาศาลฎกาท 1893/2512 การโอนสทธเรยกรองนน เพยงท าเปนหนงสอลงลายมอชอผโอนฝายเดยวก

สมบรณ หาจ าตองลงลายมอชอผรบโอนดวยไม แตการโอนนนจะยกขนเปนขอตอสลกหนหรอบคคลภายนอกได

แตเมอไดบอกกลาวการโอนไปยงลกหนหรอลกหนยนยอมดวยในการโอน โดยไดท าค าบอกกลาวหรอความ

ยนยอมเปนหนงสอ

การโอนสทธเรยกรองซงมเงอนไขหรอเงอนเวลานน ยอมโอนกนได หาตองหามตามกฎหมายไม เพราะสทธท

โอนมอยอยางไรเทาใด ผรบโอนกรบโอนไปเพยงนนเทานน

จ าเลยโอนสทธทจะไดรบคาระวางเรอสวนลดจากบรษทเรอใหแกธนาคารผรอง เพอทจ าเลยจะไดเบกเงนเกนบญช

จากผรองตอไปอกตามขอตกลงระหวางผรองกบจ าเลยทไดกระท าขนหลงจากทผ รองไดแสดงเจตนาจะปดบญช

ไมยอมใหจ าเลยเบก เพราะจ าเลยยงเปนหน เบกเงนเกนบญชอยถงหนงลานบาทเศษ และเกนยอดสงสดทไดตก

ลงกนไวกอน ดงน ยอมถอไดวาเปนการโอนโดยสจรตและมคาตอบแทน

ค าพพากษาศาลฎกาท 1802/2518 เจาหนมหนงสอแจงใหลกหนทราบวาไดโอนหนไปยง อ. แลวและตอมา

อ. มหนงสอแจงมายงลกหนวาไดรบโอนหนแลว ดงน การโอนหนมไดท าเปนหนงสอจงไมสมบรณ อ.แจงไปยง

เจาหนเดมใหเจาหนเดมเรยกรองใหลกหนช าระหนเอาเองได

หนงสอสญญาโอนสทธเรยกรองอาจไมปรากฎถอยค าทแสดงวา “สญญาโอนสทธเรยกรอง”

โดยชดแจงกได หากขอความปรากฎใหเหนเจตนาของคสญญาโดยชดแจงเขาล กษณะการ

โอนสทธเรยกรองกเพยงพอ กรณหนงสอมอบอ านาจมสาระส าคญวา ลกหนมอบอ านาจใหผ

คดคานรบเงนจากการไฟฟาสวนภมภาคแทนลกหน โดยลกหนจะไมยกเลกเพกถอนการมอบ

อ านาจนจนกวาผคดคานจะไดรบเงนตามสทธ(หน )ท งหมดจนครบถวน เนองจากลกหนไดรบ

การสนบสนนทางการเงนจากผคดคานในรปของสนเชอประเภทตางๆ” จงถอไดวาขอตกลง

ดงกลาวมลกษณะเปนการโอนสทธเรยกรองอนจะพงตองช าระแกเจาหนคนนนเปนการ

เฉพาะเจาะจง แมมไดระบวาเปนการโอนสทธเรยกรองโดยตรงหรอโดยชดแจงกถอวา

สมบรณตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 306 (ด ฎกาท 7020/2546)

ค าพพากษาศาลฎกาท 315/2494 เจาหนยอมรบโอนหนทลกหนของตนเปนเจาหนบคคลอนอยเปนสวน

หนงในการช าระหนแกตนลกหน ไดแจงการโอนไปยงบคคลภายนอกผเปนลกหนอ นเปนการโอนทใชยน

บคคลภายนอกไดดวยแลวยอมถอไดวาเจาหนไดรบโอนหนไปจากลกหน เสรจเดดขาดแลวเมอเจาหน ฟอง

เรยกเงนจ านวนนจากบคคลภายนอกผเปนลกหน ไมไดเจาหนจะกลบมาฟองเรยกเงนจ านวนนจากลกหน

ของตนอกไมได

ค าพพากษาศาลฎกาท 721/2473 การโอนหนตองบอกใหลกหนทราบ มฉะนนการโอนไมสมบรณ ผอน

นอกจากตวเจาหนไมมอ านาจบอกการโอนหนไปยงลกหน เวนแตจะไดรบต งเปนตวแทนเจาหน

ม.306 ไมไดบอกวา "เจาหน" ตองเปนผบอกการโอนและการตงตวแทนเชนนต งโดยวาจาได คอให

ทนายแจงการโอนไป เมอไมใชกจดการฟองได

การบอกกลาวการโอนฯไปยงลกหนตองกระท าโดยเจาหน(ผโอน) หรอผรบโอนกได

แตไมครอบคลมถง “บคคลผไมมสวนไดเสยเกยวของ”

ค าพพากษาศาลฎกาท 290/2518 โอนสทธเรยกรองโดยไมบอกกลาวลกหนหรอลกหนมไดยนยอมดวย มใชวาการโอน

นนไมสมบรณ เปนแตยกขนตอสลกหนมไดเทานน

จ าเลยใหการวาโจทกรบโอนสทธเรยกรองมาหรอไมจ าเลยไมรบรอง ดงน จ าเลยจะฎกาวาหนงสอโอนหนไมถกตองเพราะ

กรรมการลงชอไมครบตามขอบงคบไมได

การโอนสทธเรยกรองทไมไดบอกกลาวลกหนนนมผลจะยกขนอางสทธใดๆตอลกหนไมไดเทานน

แตผลระหวางเจาหน(ผโอน) กบเจาหนใหม(ผรบโอน)นนไมเสยไป ยงใชบงคบกบไดระหวางคสญญา

(หากท าสญญาโดยถกตอง)

วธการโอนหนอนพงตองช าระตามเขาสง (มาตรา 309, 311)

ตราสาร? หนงสอส าคญซงเปนเอกสารแสดงสทธตาง ๆ เชน เชค ธนาณต ใบหน (Instrument / Document)

การสลกหลง (Endorsement) คอ เขยนขอความลงในดานหลงตราสารเพอโอนไปซงบรรดาสทธอน

เกดแตตราสารนน เชน สลกหลงตวแลกเงน

วธการโอนหนอนพงตองช าระตามเขาสง

(มาตรา 309, 311)

ตราสารกลมต วเงน

ใบตราสงสนคา Bill of Lading

B/L จะออกจากสายเรอ รถ สายการบน รถไฟ เมอสนคาไดรบการตรวจสอบและยนยนวาได Loading แลวผรบขนสงจะเปนคนออก B/L ใหกบผขายหรอ shipping ของผขาย หลงจากนนเอกสารนกถกจะสงใหกบผซอหรอ Shipping ของผซอเพอน ามาแลก D/O เพอไปขอรบ

สนคาเมอเวลาทสนคานนมาถงยงทาเรอหรอคลงสนคาหรอจดหมายสดทาย

ชนดของตราสารทเกยวกบการลงทนตราสารหน คอ ตราสารทางการเงน ในรปของ สญญาทางการเงนระหวางผออกตราสารหน และผถอตราสารหน มก าหนดอายและอตราดอกเบยหรอผลประโยชนทแนนอน มการระบวนช าระดอกเบยและเงนตนลวงหนา หรอจะเรยกงายๆ กคอสญญากยมเงนทผออกตราสารอยในฐานะลกหน เนองจากผออกตราสารตองการน าเงนไปลงทน สวนผซอจะอยในฐานะเจาหน

ตราสารทน หมายถง ตราสารทกจการออกขายใหแกผลงทนเพอระดมเงนทนไปใชในกจการ ตราสารทนแบงออกไดหลายประเภท เชน หนสามญ หนบรมสทธ ใบส าคญแสดงสทธทจะซอหน ทงน บคคลธรรมดาทลงทนในหนทซอขายในตลาดหลกทรพย หากไดรบผลตอบแทนเปนเงนปนผลจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 10 แตไมตองเสยภาษในกรณของ Capital Gain (ผลตอบแทนในรปของสวนตางในกรณทราคาขายสงกวาราคาซอ)

ตราสารชนดใดหรอไม อยางไร?

มาตรา 309 การโอนหนอนพงตองช าระตามเขาสงนน ทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหนหรอบคคลภายนอกคนอนไดแตเฉพาะเมอการโอนนนไดสลกหลงไวในตราสารและตวตราสารนนไดสงมอบใหแกผรบโอนไปดวย

มาตรา 310 ในมลหนอนพงตองช าระตามเขาสงนน ลกหนมสทธทจะสอบสวนถงตวผทรงตราสาร หรอสอบสวนความถกตองแทจรง แหงลายมอชอหรอ

ดวงตราของผทรงได แตกหามความผกพนทจะตองท าถงเพยงนนไม แตถาลกหนท าการโดยทจรตหรอประมาท เลนเลออยางรายแรงไซร การช าระหนนนกไมเปนอนสมบรณ• ถาลกหนช าระหนใหผรบโอนทงทไดรบแจงแลววาถกลกไป หามช าระหน การช าระ

หนนนกไมสมบรณอาจตองช าระหนใหเจาหนทแทจรงอก (สลากกนแบง)• ตรวจพบวาเชคมการสลกหลงขาดสายแลวยงจายเงนใหผทรงทมาขนเงนอก เชน

ก(ผสงจาย) – ข.ผทรง1-สลกหลง+สงมอบ-ค.... จ. ไดสลกหลง+สงมอบ ง. (ขนเงน?)

สทธสอบสวนโดยสจรตถงความถกตองของตราสาร (ม.310)เนองจากหนอนพงตองช าระตามเขาสงเปน “ตราสารเปลยนมอ” ซงอาจโอนสทธกนไปหลายทอดมากดวยการสลกหลงและมตองบอกกลาวลกหน (ไมวาชนดระบชอ หรอผถอ) เมอถงคราวทลกหนตองช าระหนตามทบคคลภายนอกอางสทธ อาจขอตรวจสอบดวยความสงสยโดยสจรตได ดงน

ตวเงน,ใบตราสง,ใบประทวนสนคา, ตราสารหน , ตราสารทน

สวนใหญมกเปนการระบชอเจาหน(ผทรงสทธในตราสาร)

การโอนหนอนพงตองช าระตามเขาส ง

มาตรา 309 การโอนหนอนพงตองช าระตามเขาส งน น ทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหนหรอบคคลภายนอกคนอนไดแต

เฉพาะเมอการโอนนนไดสลกหลงไวในตราสารและตวตราสารนนไดสงมอบใหแกผรบโอนไปดวย

มาตรา 311 บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใชบงคบตลอดถงกรณทมก าหนดตวเจาหนระบไวในตราสารซงมขอความ

จดไว ดวยวาใหช าระหนแกผทรงตราสาร

บรรดาตวเงนหรอตราสารส าคญๆทางการคาการลงทนตางๆ กมกระบตวผทรงสทธในตวเงนนนไวเปนการเฉพาะเพอความปลอดภยและชดเจนเปนการคมครองผทรงสทธทปองกนกรณถกขโมย สญหาย ฯลฯ

ดงนนวธการโอนสทธในตวเงนหรอตราสารทมลกษณะนกตองอาศย มาตรา 311 ประกอบ 309 โดยการสลกหลงไวในตราสารและสงมอบใหผรบโอนจงจะสมบรณใชยกเปนขออางกบลกหนและบคคลภายนอกได

แตหากตวเงน และหรอตราสารอนทไมไดระบชอผทรงสทธไวโดยเฉพาะ หรอระบผทรงสทธวา “ผถอ” เชน เชคเงนสด พนธบตรชนดผถอ หนกชนดผถอ สลากกนแบง ตวโดยสาร ตวชมการแสดง คปองอาหารกใหปฏบตตามวธการโอนหน(สทธ)ตามมาตรา 313 คอ เพยงสงมอบตราสารนน(โดยเจตนา)ใหกบผรบ

การโอนหนอนพงตองช าระแกผถอ มาตรา 313 บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใช

บงคบตลอดถงหนอนพงตองช าระแกผถอนนดวย แลวแตกรณ

ตราสารชนดใด ควรโอนกนดวยวธใด?

ใครคอเจาหน ใครคอลกหน?

กรมธรรมประกนชวต

สลากบ ารงกาชาด

ภาพนคอภาพของขอตอสแบบไหน?

ก. ผรบโอนสทธเรยกรอง (เจาหนใหม) จะมฐานะเปนเจาหนแทนเจาหนคนเดมโดยมสทธบงคบช าระ

หนเอาจากลกหนไดในนามตนเอง

เจาหนเดมหมดสทธทมอยตามหนเดมนน หากเจาหน (ผโอน)ตกเปนลกหนตามค าพพากษาของ

เจาหนอนและไดถกเจาหนอนนนอายดสทธเรยกรองนนไวกยอมหมดสทธอายดตอไป เพราะขณะน

ไมใชสทธเรยกรองของลกหนตามค าพพากษาของเขาอกตอไปแลว

ลกหนตองช าระหนใหแกผรบโอนซงเปนเจาหนใหมตามมลแหงหนนน แมหนน นจะเกดจากมล

สญญาใดกไมตองท าสญญาใหมระหวางลกหนกบเจาหนใหม

ลกหนยงคงผกพนทตองช าระหนใหกบผรบโอนสทธเรยกรองภายใตเงอนไข ขอสญญาใดๆทมอย

เดมทงหมด เชน มดอกเบยคางช าระเดมกตองรบผดตอเจาหนใหม หรอแมแตเจาหน เดมเปนสถาบน

การเงนมสทธคดดอกเบยผดนดไดสงกวารอยละ 15 ตอป เจาหนใหมกไดสทธนนเชนกนแมจะมได

เปนสถาบนการเงน

ผลการโอนสทธเรยกรอง

ข. ผรบโอน(เจาหนใหม)ยอมมสทธเหนอประกนแหงหนนนดวย เพราะประกนเปนหนอปกรณของ

หนประธาน เมอหนประธานไดโอนไปยงบคคลใหมแลว ตามมาตรา 305 “เมอโอนสทธเรยกรองไป

สทธจ านองหรอจ าน าทมอยเกยวพนกบสทธเรยกรองนนกด สทธอนเกดขนแตการค าประกนทใหไว

เพอสทธเรยกรองนนกดยอมตกไปไดแกผรบโอนดวย อนงผรบโอนจะใชบรมสทธใดๆทตนมอย

เกยวดวยสทธเรยกรองในกรณบงคบยดทรพยหรอลมละลายกได”

สทธจ านอง จ าน า ค าประกนยอมโอนไปโดยผลของกฎหมายจงไมจ าเปนตองท าหนงสอสญญาหรอจด

ทะเบยนจ านองตอพนกงานเจาหนาทใหม

แมทรพยทเปนประกนจะเปนของบคคลภายนอก เจาหนใหมกไมจ าเปนตองสงค าบอกกลาวใหผประกน

หนดวยจ านอง จ าน า หรอผค าประกนทราบกได หรอไดรบความยนยอมจากผประกนเหลาน

สวนของบรมสทธ(คอสทธทจะไดรบช าระหนกอนเจาหนธรรมดา)กยงคงมอยเชนเดมและสามารถใช

ประโยชนนนในการยดทรพยในการบงคบคดแพง หรอไดรบช าระหน กอนเจาหน อนๆของลกหน หากม

การขายทอดตลาดทรพยของลกหนทตกเปนบคคลลมละลาย

ค. สวนลกหนคอ สทธในการยกขอตอสทมอยกอนกบเจาหนเดมขนอางตอเจาหนใหม ทไดรบโอนสทธเรยกรองมาตามวธการใน มาตรา 306 (หนเฉพาะเจาะจง)โดยแบงเปน 2 กรณคอ

1. กรณลกหนใหความยนยอมดวยการโอนสทธเรยกรอง “ผลตามกฎหมายจะเปนตามมาตรา 306 วรรคแรก”

2. กรณลกหนไดรบค าบอกกลาวการโอนสทธเรยกรอง “ผลตามกฎหมายเปนไปตามมาตรา 306 วรรคสอง”

ผลตางระหวาง “ความยนยอม” กบ “ค าบอกกลาว”ในการโอนหน (ม.308)มาตรา 308 วรรคหนง

ถาลกหนไดใหความยนยอมดงกลาวมาในมาตรา 306

โดยมไดอดเออน ทานวาจะยกขอตอสทมตอผโอนขนตอสผรบโอนนนหาไดไม แตถาเพอจะระงบหนนนลกหนไดใชเงนใหแกผโอนไปไซรลกหนจะเรยกคนเงนนนกไดหรอถาเพอการเชนกลาวมานนลกหนรบภาระเปนหนอยางใดอยางหนงขนใหมตอผโอนจะถอเสมอนหนงวาหนนนมไดกอขนเลยกได

มาตรา 308 วรรคสอง ถาลกหนเปนแตไดรบค าบอกกลาวการโอน ทานวาลกหนมขอตอสผโอนกอนเวลาทไดรบค าบอกกลาวนนฉนใดกจะยกขนเปนขอตอสแกผรบโอนไดฉนนน ถาลกหนมสทธเรยกรองจากผโอนแตสทธนนยงไมถงก าหนดในเวลาบอกกลาวไซร ทานวาจะเอาสทธเรยกรองนนมาหกกลบลบกนกไดหากวาสทธนนจะไดถงก าหนดไมชากวาเวลาถงก าหนดแหงสทธเรยกรองอนไดโอนไปนน

ลกหนใหความยนยอมตอ

การโอนสทธเรยกรองในตราสารฯ

โดยไมอดเออนสงวนสทธในขอตอสทตนมอยกอนใหค ายนยอม

ผลทาง

กฎหมาย

ลกหนถกหามยกขอตอสใดทตนมตอเจาหนเดมอยกอนการใหความยนยอม

ในการโอนฯ เชน ปลดหน ช าระหน หกกลบฯ ผดนด ฯลฯ

แตไมหามขอตอสใดๆทเกดหลงการใหค ายนยอม

การแสดงความอดเออนหรอการแสดงขอสงวนสทธตางๆขนโตแยงสทธของ

เจาหนใหม(ผรบโอน) และตองท าในขณะใหความยนยอมการโอนเทานน

ทงนลกหนตองรดวยวามขอตอสกบเจาหนเดมอยกอนหรอขณะใหความยนยอม และ

สามารถแสดงการอดเออนไดในขณะนนดวยแตไมกระท าจงจะถอวาลกหนสละสทธใน

ขอตอสเหลานนตอเจาหนคนใหม ถาไดแสดงการอดเออนสงวนสทธ

ในขอตอสทตนมอยกบเจาหนเดม

กอนเวลาใหค ายนยอม

ผลทางกฎหมาย

ลกหนยอมใชขอตอสใดๆทยกขนอางนนพสจนหรอตอสสทธของเจาหนผรบโอน (กรณขอตอสจะเปนจรงหรอไมขนอยกบการพสจน)

มาตรา 308 วรรคแรก

การยนยอมโดยไมอดเออนมผลเสมอนวา “ลกหนเปนหนผรบโอนมาแตเดม” ดงนนหากเคยไดใชหนเงนใหกบผโอน(เจาหนเดม)ไปแลวกเอาคนได จะไดเอามาช าระหนใหคนใหม หรอลกหนเคยตองรบภาระใหมทหนกกวาหนเดมกบผโอน(เจาหนเดม)กถอวาไมเคยกอขนกได

แมวาลกหนทมไดอดเออนสงวนสทธใดๆไวในขณะใหความยนยอมการโอนสทธเรยกรองแกเจาหนจะถกหามมใหยกขอตอสใดๆขนอางฯกจรง แตไมนารวมถงขอตอส เกยวกบเนอหาสาระของ “สทธเรยกรอง” นนๆโดยตรง เชน หนยงไมถงก าหนดจะเรยกใหช าระหนยงไมได หนเปนโมฆะ บงคบคดไมได ขอตอสเหลานนาจะใชตอยกตอสไดแมจะยนยอมโดยไมอดเออนกตาม

ลกหนไดรบเพยงค าบอกกลาว

การโอนสทธเรยกรอง

ลกหนมสทธยกขอตอสใดๆทมอยกบเจาหนเดมกอนหรอขณะไดรบค าบอก

กลาวขนตอสเจาหนผรบโอนได(เสมอ)โดยมตองอดเออนใดๆผลทาง

กฎหมายสทธยกขอตอสใดๆนคงมอยเสมอ แมตอมาลกหนจะไดใหความ

ยนยอมดวยกบการโอนสทธเรยกรอง (โดยไมจ าเปน)ซ าอกกตาม

เพราะการโอนฯไดเสรจสนแลวต งแตมค าบอกกลาวการโอนไปยง

ลกหนใหไดทราบ

ขอยกเวน คอ ลกหนมสทธทจะหกกลบลบหนไดอยกอน แตหนยงไมถง

ก าหนดในเวลาทไดรบค าบอกกลาวการโอนฯ ลกหนกสามารถแสดงเจตนาขอ

หกกลบลบหนได (แมสทธหกกลบฯเพงเกดเมอหนถงก าหนดอนเปนเวลา

ภายหลงไดรบค าบอกกลาว) ถาหากวาสทธเรยกรองนนถงก าหนดไมชากวาเวลา

แหงสทธเรยกรองทถกโอนไปนน

โดยหลกคดคอ ลกหนไมไดยนยอมดวยกบการโอน

แตตองยอมผกพนกบเจาหนใหม แตเพยงสทธ

เทาทมอยเดมระหวางลกหนและเจาหนเดม

ดงนนสทธใดๆทเปนขอตอสกบเจาหนเดม ลกหน

ยอมใชสทธนนอางตอสกบเจาหนผรบโอนได

มาตรา 308 วรรคสอง

ขอตอสใดๆทเกดหลงไดรบค าบอกกลาวยอมใชตอสกบเจาหนใหม(ผรบโอน)ไมได

ถาด ากยมเงนจากขาวมา 100,000 บาท ตอมาด าไดผอนช าระหนไปแลว 30,000 บาท และไดใชสทธขอหกกลบลบหนโดยชอบไปอก 20,000 บาท หลงจากนนขาวกไดโอนสทธเรยกรอง(หน)ไปใหสมตามสญญากยมเตมจ านวน 100,000 บาทโดยท าเปนหนงสอ สมจงไดท าค าบอกกลาวเปนหนงสอสงใหด า ปรากฎวาด าไมสบายใจเรองนจงไปพบขาว(เจาหนเดม)โดยขอใหด าชวยปลดหนบางสวนใหแกตนเนองจากมความจ าเปนบางอยาง ขาวกยนดปลดหนโดยท าเปนหนงสอลงลายมอชอขาวอยางถกตองใหอกจ านวน 20,000 บาท

เมอหนถงก าหนดช าระ สม(เจาหนคนใหม)กสงจดหมายทวงถามใหขาวช าระหนตามสญญาเงนกจ านวน 100,000 บาท ขาวสามารถใชยกขอตอสทตนเองมอยเดมกอนไดรบค าบอกกลาวการโอนขนตอสสทธของขาวทจะเรยกใหตนช าระหนทง 100,000 บาทได โดยขอช าระหนเพยง 50,000 บาทเทานน เนองจากขอหกสวนทตนไดช าระหนใหเจาหนเดมไปแลว 30,000 บาท และหกหนอก 20,000 บาทจากการหกกลบลบหน

แตจะขอใชสทธลดหนอก 20,000 บาทเพราะอางเหตขาว(เจาหนเดม)ปลดหนใหขนตอสสมไมไดเพราะสทธดงกลาวไดมาหลงไดรบค าบอกกลาวซงขดตอมาตรา 308 วรรคสองทใหเฉพาะขอตอสใดๆเฉพาะทลกหนมกบเจาหนเดมกอนไดรบค าบอกกลาวฯ

ถาขอเทจจรงปรากฎวา “ด ากมสทธเรยกรองบางอยางอยกบขาว(เจาหนเดม) แตยงขอหกกลบกนกบหนของขาวไมไดในขณะไดรบค าบอกกลาวฯเพราะสทธของด ายงไมถงก าหนด แตมาครบก าหนดหลงไดรบค าบอกกลาวฯ ด ากสามารถใชอางเพอขอหกกลบลบหนกบสม(เจาหนใหม)ได หากถงก าหนดไมชาไปกวาหนทขาวโอนใหสมมา (มาตรา 308 วรรคสอง ตอนทาย)

มาตรา 310, 312

การใชสทธยกขอตอสส าหรบหนอนพงตองช าระตามเขาสง

สทธสอบสวนโดยสจรตถงความถกตองของตราสาร (ม.310)เนองจากหนอนพงตองช าระตามเขาสงเปน “ตราสารเปลยนมอ” ซงอาจโอนสทธกนไปหลายทอดมากดวยการสลกหลงและมตองบอกกลาวลกหน (ไมวาชนดระบชอ หรอผถอ) เมอถงคราวทลกหนตองช าระหนตามทบคคลภายนอกอางสทธ อาจขอตรวจสอบดวยความสงสยโดยสจรตได ดงน

มาตรา 310 ในมลหนอนพงตองช าระตามเขาสงนน ลกหนมสทธทจะสอบสวนถงตวผทรงตราสาร

หรอสอบสวนความถกตองแทจรง แหงลายมอชอหรอดวงตราของผทรงได แตกหามความผกพนทจะตองท าถงเพยงนนไม แตถาลกหนท าการโดยทจรตหรอประมาท เลนเลออยางรายแรงไซร การช าระหนนนกไมเปนอนสมบรณ (ถาท าโดยสจรตถอวาการช าระหนสมบรณ)• ถาลกหนช าระหนใหผรบโอนทงทไดรบแจงแลววาถกลกไป หามช าระหน การช าระหนนนกไมสมบรณ

อาจตองช าระหนใหเจาหนทแทจรงอก (สลากกนแบง)• ตรวจพบวาเชคมการสลกหลงขาดสายแลวยงจายเงนใหผทรงทมาขนเงนอก เชน

ก(ผสงจาย) – ข.ผทรง1-สลกหลง+สงมอบ-ค.... จ. ไดสลกหลง+สงมอบ ง. (ขนเงน?)

2. เวนแต...ขอตอสทปรากฎในตวตราสารนนเอง

หมายถง ความไมสมบรณ บกพรอง ผดกฎหมายอนปรากฎในตวตรา

สารนนเอง เชน ขาดรายการหรอขอความส าคญทตองม หรอลายมอชอ

ปลอม สลกหลงขาดสาย มรอยขดขดฆาท าใหตราสารนนเสยไป

มาตรา 312 ในมลหนอนพงตองช าระตามเขาส งน น ลกหนจะยกขอตอสซงมตอเจาหนเดมขนเปนขอตอสผรบโอนโดยสจรตนนหาไดไม

เวนแตทปรากฏในตวตราสารนนเองหรอทมขนเปนธรรมดาสบจากลกษณะแหงตราสารนน

การยกขอตอสของลกหนในตราสาร (มาตรา 312)

3. เวนแต..ขอตอสทมขนเปนธรรมดาสบจากลกษณะแหงตราสาร

หมายถง ขอตอสทเกดจากกฎหมายทเกยวกบตราสารนนโดยตรง

หรอทเกยวของอนเปนเหตใหลกหน (ผตองช าระหนตามตราสาร

นน)มสทธอางเพอปฏเสธการช าระหนตามตราสารนนท งหมดหรอ

บางสวนหรอแบบมเงอนไขฯลฯได เชน

ผขนสงยอมจะปฏเสธไมสงมอบสนคาทรบขนสงมาใหกบผรบ

โอนใบตราสงได เมอพบวาไมยอมช าระคาระวางพาหนะกบคา

อปกรณท งหลาย

นายคลงสนคายอมไมมอบสนคาใหผรบโอนใบรบสนคา หาก

ปฏเสธไมยอมช าระคาเกบรกษาสนคากอน

1. หลกคอ ลกหนไมอาจยกขอตอสใดๆขนอางตอผรบโอนไดเลยหากวาผรบโอนนนสจรต เฉพาะกรณ“ผรบโอนสจรต” คอไมรถงขอตอสทลกหนมตอเจาหนเดม

เทานน (เพราะผรบโอนอาจไมทราบอะไรเลยขณะรบโอน เพราะกฎหมายมได ก าหนดใหตองบอกกลาวหรอลกหน ใหความยนยอมกอน ถามขณะนนกอาจทราบเพราะลกหนสามารถยกขอตอสขนวากลาวขณะไดรบค าบอกกลาวหรอใหค ายนยอมได)

ถาผรบโอนรถงขอตอสนนกด หรอถงขนาดยงกวารดวยการคบคดกบฉอฉล ลกหนยอมยกขอตอสนนขนยนตอผรบโอนได

4. แตถาเปน “ขอตอสทเกดขนระหวาง “ลกหน กบ ผรบโอนนน” ลกหนกยอมยกขนตอสไดเสมอ ไมไดถกหามแตอยางใด

การโอนสทธเรยกรอง (มาตรา 303-313)

มาตรา303 สทธเรยกรองทวไปยอมโอนกนได

วธการโอนสทธเรยกรอง

ยกเวนสภาพแหงสทธไมเปดชองใหโอนกน (ม.303 ว.1)

เจาหนลกหนแสดงเจตนาหามโอนกน (ม.303 ว.2)

สทธเรยกรองทศาลส งยดไมได (ม.304)

หนอนตองช าระโดยเฉพาะเจาะจง (ม.306) ตกลงและท าเปนสญญาเปนหนงสอระหวางเจาหน(ผโอน) กบบคภน.(ผรบโอน)

บอกกลาวการโอนเปนหนงสอไปยงลกหนโดยเจาหน(ผโอน)หรอบคภน.(ผรบโอน)

หรอ ลกหนไดใหความยนยอมกลบไปยงเจาหน(ผโอน)หรอบคภน.(ผรบโอน)

หนอนตองช าระตามเขาส ง (ม.309)

(ตราสารทงหลาย)

สลกหลงและสงมอบ

มเชนนนยกตอสลกหนหรอ บคภน.ไมได

หนอนตองช าระตามเขาส ง

แบบก าหนดตวเจาหน (ม.311)

สลกหลงและสงมอบ

มเชนนนยกตอสลกหนหรอ บคภน.ไมได

หนอนตองช าระตามเขาส ง

แบบช าระแกผถอ (ม.313)

สงมอบ

มเชนนนยกตอสลกหนหรอ บคภน.ไมได

• ลกหนมสทธขอสอบสวนตวผทรง

ความถกตองแทจรงลายมอ ดวงตรา

•ไมบ งค บต องท า แตหากลกหน

กระท าการใดโดยทจรตหรอประมาท

รายแรง การช าระหนไมสมบรณ

(ม.310)

ลกหนยกขอตอสใดๆท มกบเจาหน

เดมขนอางผรบโอนทสจรตไมได

เวนแตข ออางเกยวกบต วตราสาร

หรอขออางทตามปกตเกดไดกบตรา

สารนน (ม.312)

มาตรา308 สทธการยกขอตอสของลกหน

ตอการโอนสทธเรยกรองตามมาตรา 306

มาตรา307 ถาผรบโอนตางรายพพาทกนรายใดไดบอกกลาว

หรอตกลงกนกอนรายนนมสทธดกวารายอนๆ

มาตรา305 ถาโอนสทธเรยกรองโดยชอบแลว สทธจ านอง จ าน า หลกประกนทางธรกจเกยวพนกบสทธ เรยกรอง สทธอนเกดแต

การค าประกนทใหไวเพอสทธเรยกรองนนยอมตกไปแกผรบโอนดวย(โดยไมตองท าสญญาใดๆใหมอก)