ประกาศกรมควบคุมโรค เรื่อง ข้อแนะน...
TRANSCRIPT
ศนยพฒนาวชาการอาชวอนามยและสงแวดลอม จงหวดระยองส�านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม
กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข
ประกาศกรมควบคมโรคเรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
ฉบบท ๑
ประกาศกรมควบคมโรค
เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคม
ส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
ฉบบท ๑
ISBN : 978-616-11-2468-7
จดท�าโดย:ศนยพฒนาวชาการอาชวอนามยและสงแวดลอมจงหวดระยอง
ส�านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอมกระทรวงสาธารณสข
โทรศพท ๐๓๘๖๘๔๐๒๐–๑
โทรสาร ๐๓๘๖๘๔๐๒๐–๑ตอ๑๑๑,๑๑๒
www.rohed-center.com
พมพครงท๑พ.ศ.๒๕๕๘
จ�านวนพมพ๑,๐๐๐ เลม
พมพท บรษทโอ-วทยประเทศไทยจ�ากด
กตตกรรมประกาศ
คณะผจดท�าขอขอบคณผบรหารกรมควบคมโรค ผบรหารส�านกโรค
จากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ศนยกฎหมาย กรมควบคมโรค
ศาสตราจารยดร.นายแพทยพรชยสทธศรณยกลผแทนสถาบนวจยจฬาภรณ
ผเชยวชาญผแทนจากส�านกงานปองกนควบคมโรคท๑-๑๒และผแทนจาก
หนวยงานเครอขายทเกยวของทใหความรวมมอในการด�าเนนงานและ
รวมพจารณาการก�าหนดคาดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบ
ผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(ThaiBEIs)เปนอยางด
คณะผจดท�า
กมภาพนธ๒๕๕๘
ค�าน�า
ดวย ในประเทศไทยไดมการน�าคาดชนชวดการไดรบ/สมผสสารเคม
ทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพจากองคกรตางๆในตางประเทศมาใชใน
การด�าเนนงานเฝาระวง ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพจากพษสารเคม
ส�าหรบผประกอบอาชพในสถานประกอบกจการทมสารเคมในกระบวนการผลต
ในประเทศไทย ซงไมเหมาะสมกบสขภาพและอนามยของผประกอบอาชพ
ดงกลาวในประเทศไทยและไมเปนมาตรฐานเดยวกน กรมควบคมโรคจงได
มอบหมายใหศนยพฒนาวชาการอาชวอนามยและสงแวดลอมจงหวดระยอง
ในสงกดส�านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม จดท�าประกาศ
กรมควบคมโรคนขนโดยมวตถประสงคเพอเปนขอแนะน�าทางวชาการส�าหรบ
เฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมในสถานประกอบกจการทม
สารเคมในกระบวนการผลตในประเทศไทยโดยมไดบงคบใชในทางกฎหมาย
คณะผจดท�าไดจดท�าเอกสารประกาศกรมควบคมโรคในรปแบบ
ฉบบพกพาเพอความสะดวกในการใชงานหวงวาเอกสารฉบบนจะเปนประโยชน
ตอการด�าเนนงานของบคลากรดานสาธารณสขและสงแวดลอมนกวชาการ
และผทสนใจ
คณะผจดท�า
กมภาพนธ๒๕๕๘
สารบญ
หนา
กตตกรรมประกาศ
ค�าน�า
สารบญ
หนาประกาศกรมควบคมโรค ๑
เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพ
ทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
ขอแนะน�า ๓
ตารางแสดงคา Thai BEIs ๑๓
เอกสารแนบทาย หมายเลข ๑ ขอควรระวง ๒๖
เอกสารแนบทาย หมายเลข ๒ ตารางแสดงขอมลโดยสงเขป ๓๑
เกยวกบหลกการเกบตวอยาง การขนสงตวอยาง และการรกษาตวอยาง
ทางชวภาพเพอตรวจวเคราะหหาสารเคมในสงสงตรวจส�าหรบ
Thai BEIs ของสารเคม ๒๖ ชนด
1ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ประกาศกรมควบคมโรค
เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพ
ทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
ดวย ในประเทศไทยไดมการน�าคาดชนชวดการไดรบ/สมผสสารเคม
ทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพจากองคกรตางๆ ในตางประเทศมาใช
ในการด�าเนนงานเฝาระวงปองกนควบคมโรคและภยสขภาพจากพษสารเคม
ส�าหรบผประกอบอาชพในสถานประกอบกจการทมสารเคมในกระบวนการผลต
ในประเทศไทย ซงไมเหมาะสมกบสขภาพและอนามยของผประกอบอาชพ
ดงกลาวในประเทศไทยและไมเปนมาตรฐานเดยวกน
กรมควบคมโรคมนโยบายเฝาระวงปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
ของผประกอบอาชพและประชาชนทวไปจงไดแตงตงคณะกรรมการพจารณา
การก�าหนดคาดชนชวดการไดรบ/สมผสสารเคมทางชวภาพส�าหรบผประกอบ
อาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(ThaiBEIs)เพอจดท�าขอแนะน�า
การเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสสารเคม
ทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพส�าหรบประเทศไทย (Thai Biological
Exposure Indices: Thai BEIs) โดยมวตถประสงคเพอเปนขอแนะน�า
ทางวชาการส�าหรบเฝาระวงสขภาพผ ประกอบอาชพทสมผสสารเคม
2ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ในสถานประกอบกจการทมสารเคม ในกระบวนการผลตในประเทศไทย
โดยมไดบงคบใชในทางกฎหมายขอแนะน�าทางวชาการนจดท�าส�าหรบสารเคม
และรงสทมประเดนปญหาผลกระทบตอสขภาพจากการประกอบอาชพ
ในประเทศไทยซงมเทคโนโลยและศกยภาพของหองปฏบตการวเคราะหรองรบ
เปนการน�ารองจ�านวน๒๖ชนดโดยจ�าแนกออกเปน๕หมวดไดแกหมวด
สารโลหะหนก(HeavyMetal)หมวดสารประกอบอนทรยระเหย(Volatile
OrganicCompounds:VOCs)หมวดสารเคมก�าจดศตรพช (Pesticides)
หมวดกาซ(Gas)และหมวดรงส(Radiation)ดงแสดงรายละเอยดในเอกสาร
ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมของกรมควบคมโรคกรณดชน
ชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบ
ประเทศไทย(ThaiBiologicalExposureIndices:ThaiBEIs)แนบทาย
ประกาศฉบบน
ประกาศณวนท๒๖สงหาคมพ.ศ.๒๕๕๗
3ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมของกรมควบคมโรค
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพ
ทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
๑. ขอบขาย
ดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผส
สารเคมส�าหรบประเทศไทย (Thai Biological Exposure Indices:
ThaiBEIs)นเปนคาแนะน�าทางวชาการเพอใชเปนมาตรการความปลอดภยส�าหรบ
การเฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมในสถานประกอบกจการ
ทมสารเคมในกระบวนการผลต โดยครอบคลมการคดกรองกลมเสยง
การจดท�าแนวทางการเฝาระวงปองกนควบคมโรคและภยสขภาพจากสารเคม
และประยกตใชในการวนจฉยโรคพษสารเคมแตมไดใชบงคบในทางกฎหมาย
ทงนมงเนนการจดท�าThaiBEIsส�าหรบสารเคมและรงสทมประเดนปญหา
ผลกระทบตอสขภาพจากการประกอบอาชพในประเทศไทยซงมเทคโนโลย
และศกยภาพของหองปฏบตการวเคราะหรองรบเปนการน�ารองจ�านวน๒๖ชนด
จ�าแนกออกเปน๕หมวดดงมรายชอสารเคมจ�าแนกตามหมวดตางๆดงน
หมวดท ๑ สารโลหะหนก (HeavyMetal) จ�านวน๘ ชนด ไดแก
สารหน(Arsenic:As)แคดเมยม(Cadmium:Cd)โครเมยม(Chromium:
Cr)ฟลออไรด(Fluorides:F)ตะกว(Lead:Pb)แมงกานส(Manganese:
Mn)ปรอท(Mercury:Hg)และนกเกล(Nickel:Ni)
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรย ระเหย (Volatile Organic
Compounds: VOCs) จ�านวน ๑๒ ชนด ไดแก อะซโตน (Acetone)
อะครโลไนไตรล (Acrylonitrile) เบนซน (Benzene) ๑,๓ - บวทาไดอน
4ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
(1,3 - Butadiene) ไดคลอโรมเธน (Dichloromethane) ฟอรมลดไฮด
(Formaldehyde) เอน - เฮกเซน หรอนอรมลเฮกเซน (n - Hexane)
เมทธล เอทธลคโตน (MethylEthylKetone:MEK)สไตรน (Styrene)
โทลอน(Toluene)๑,๑,๑-ไตรคลอโรอเธน(1,1,1-Trichloroethane)
และไซลน(Xylenes)
หมวดท ๓ สารเคมก�าจดศตรพช (Pesticides) จ�านวน ๒ ชนด
ได แก สารเคมก�าจดศตรพชทมฤทธยบย งเอนไซม อะเซทธลโคลน
เอสเตอเรส(Acetylcholinesteraseinhibitingpesticides)และพาราไธออน
(Parathion)
หมวดท ๔ กาซ (Gas) จ�านวน ๒ ชนด ไดแก คารบอนไดซลไฟด
(Carbondisulfide)และคารบอนมอนอกไซด(Carbonmonoxide)
หมวดท๕รงส(Radiation)จ�านวน๒ชนดไดแกโคบอลท(Cobalt)
และยเรเนยม(Uranium)
๒. บทนยาม
ความหมายของค�าและขอแสดงและ/หรอเจตจ�านงทมการใช
ในขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมของกรมควบคมโรค
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคม
ส�าหรบประเทศไทย(ThaiBiologicalExposureIndices:ThaiBEIs)มดงน
๑. กระบวนการแปรรปสารเคม (Chemicals Biotransformation)
หมายถง กระบวนการทางชวเคม (Biochemistry) ในรางกาย ในการ
เปลยนแปลงสถานะและโมเลกลของสารเคมซงอาจมผลท�าใหสารเคมมพษ
มากกวาเดมหรอนอยกวาเดม
5ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. กาซ (Gas) หมายถง ของไหลทเปลยนแปลงรปทรงไปตาม ภาชนะบรรจ ไมมสถานะเปนของแขงหรอของเหลวทอณหภมหองและ ความดนปกต ๓. การกระจายตวของสารเคม (Chemicals Distribution) หมายถง การแพรกระจายของสารเคมไปยงสวนตางๆของรางกาย ๔. การเกบตวอยางทางชวภาพ (Biological Sampling) หมายถง การเกบตวอยางทางชวภาพเพอการตรวจวเคราะหสารเคมทางหองปฏบตการ ตองค�านงถงเวลาเกบตวอยาง วสดทใชในการเกบตวอยาง วธการเกบรกษาตวอยางและการขนสงตวอยางดงน ๔.๑ เวลาเกบตวอยาง (Sampling Time) หมายถงชวงเวลาทเหมาะสมในการเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ เพอสงวเคราะหหาสารเคมทางหองปฏบตการ ซงสารเคมแตละชนดอาจมชวงเวลาทเหมาะสมในการเกบตวอยางแตกตางกนดงน ๑) ภายหลงเลกกะของการท�างาน (End of shift) หมายถง เรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน (โดยทวไปไมควรเกน ๓๐ นาท ภายหลงเลกกะการท�างาน) ๒) กอนเขากะสดทายของสปดาหการท�างาน (Prior to last shift of workweek) หมายถงกอนเขาท�างานกะสดทายของสปดาหการท�างาน ๓) ขณะเขากะการท�างาน (During shift) หมายถงก�าหนดเวลาในการเกบตวอยางจากรางกายในขณะทเขากะ โดยตองท�างานสมผสสารเคมนนแลวอยางนอย๒ชวโมง(ในกรณนอาจใชเชนเดยวกบIncreaseduringshift) ๔) วนสดทายของสปดาหการท�างาน (End of workweek) หมายถงภายหลงจากการท�างานทสมผสสารเคมนนมาแลวอยางนอย๔–๕วน
ตดตอกนแลวจงเกบตวอยาง
6ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๕) เวลาใดกได (Discretionary/Not critical) หมายถง
ก�าหนดเวลาในการเกบตวอยางจากรางกายโดยเกบเวลาใดกไดตามดลยพนจ
ของผตรวจวเคราะหเนองจากสารเคมนนสะสมอยในรางกายไดนาน
๖) กอนเขากะการท�างาน (Prior to shift) หมายถง
เกบกอนเขากะการท�างานและควรมระยะหางจากการสมผสครงสดทาย
อยางนอย๑๖ชวโมง
๗) วนสดทายของสปดาหการท�างาน (End of shift at end
of workweek) หมายถงภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห
๔.๒ วสดทใชในการเกบตวอยาง หมายถงภาชนะส�าหรบบรรจ
ตวอยางทเปนสงสงตรวจ โดยภาชนะนนตองมสมบตไมท�าปฏกรยากบ
สารเคมทตองการตรวจวเคราะหมความแขงแรงมฝาปดสนทมรปรางขนาด
เหมาะสมกบสถานะและปรมาตรของตวอยางภาชนะบรรจตวอยางไมควร
มส ยกเวนกรณทตองการปองกนไมใหตวอยางนนแปรสภาพและ/หรอ
เสอมสลายดวยแสงแดด จงใชวสดสเขม ซงสวนมากแลวนยมใชพลาสตก
สขาวขนหรอขวดแกวสชา
๔.๓ วธเกบตวอยาง หมายถง วธท ใช เกบตวอยางท เป น
สงสงตรวจแตละประเภทซงผเกบตวอยางตองมความรความเขาใจในหลกการ
และวธการเกบสงสงตรวจนนๆทงนการเกบตวอยางบางประเภทผเกบควรเปน
ผผานการรบรองในการเกบตวอยางเฉพาะทางเชนผทจะเจาะเลอดควรเปน
พยาบาลวชาชพทไดรบประกาศนยบตรดานเวชปฏบต หรอนกเทคนค
การแพทยทมใบประกอบวชาชพเปนตน
๕. การขจดสารเคม (Chemicals Excretion) หมายถง การท
เซลลของรางกายเปลยนแปลงลกษณะโมเลกลของสารเคมดวยกระบวนการ
เปลยนแปลงทางชวภาพ (Biotransformation) สารประกอบทเกดขน
7ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ภายหลงจากการเปลยนแปลงนนเรยกวา“สารเมตาโบไลท(Metabolite)”
ซงมสมบตในการละลายน�าไดด ละลายในไขมนไดนอย เปนโมเลกลทมขว
และถกขบออกจากรางกายไดงายซงตบเปนอวยวะส�าคญในการขจดสารเคม
๖. การคดกรองกลมเสยง (Screening of Risk Group) หมายถง
การคดแยกกลมประชากรทเสยงภยสขภาพตอการไดรบ/สมผสสารเคม
ออกจากกลมประชากรอนๆโดยอาจใชแบบสมภาษณ/แบบสอบถาม(เพอส�ารวจ
และรวบรวมข อมลประวต สขภาพ และข อมลส วนบคคล ได แก
ประวตการท�างานพฤตกรรมสขภาพ)หรอคดแยกกลมประชากรเสยงจากผลการ
ตรวจสขภาพและ/หรอผลการตรวจวเคราะหสารเคมในรางกาย หรออาจใช
หลายวธรวมกนเพอคดแยกประชากรกลมเสยงเปาหมายเปนการเบองตน
๗. การจดเกบรกษาตวอยาง (Preservative Sample) หมายถง
วธการเกบรกษาตวอยางท เป นสงส งตรวจเพอน�าส งห องปฏบตการ
และการเกบรกษาตวอยางเมออยภายในหองปฏบตการ โดยมวตถประสงค
เพอปองกน มใหตวอยางและ/หรอสารเปาหมายในตวอยางทตองการ
ตรวจวเคราะหนนเสอมสภาพ ซงจะสงผลใหผลการตรวจวเคราะหม
ความคลาดเคลอน เชน ใหรบน�าตวอยางเลอดเกบไวทอณหภมประมาณ
๔องศาเซลเซยสแลวน�าสงหองปฏบตการทนทไมควรเกบในชองแชแขงของ
ตเยนเพราะอาจท�าใหเมดเลอดแดงแตกเปนตน
๘. การเตรยมความพรอมผใหตวอยาง (Subject Preparation)
หมายถง การเตรยมความพรอมรางกายของผใหตวอยาง เพอไมใหเกด
ผลกระทบตอผลการวเคราะหสารในแตละประเภทเชนในกรณเกบปสสาวะ
เพอตรวจสารหนควรงดรบประทานอาหารทะเลลวงหนาอยางนอย๒วนเปนตน
ทงนผใหตวอยางจะตองสมครใจในการยนยอมใหเกบตวอยาง
8ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๙. การเฝาระวงสขภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคม
(Health Surveillance for Exposed Workers) หมายถงการตดตาม
สงเกต พนจพจารณา ลกษณะการเปลยนแปลงของการเกดการกระจาย
ของโรคหรอปญหาสาธารณสขของผประกอบอาชพทสมผสสารเคมรวมทงปจจย
ทมผลตอการเปลยนแปลงนนๆ อยางตอเนองดวยกระบวนการทเปนระบบ
ประกอบดวยการรวบรวมเรยบเรยงวเคราะหแปลผลและกระจายขอมล
ขาวสารสผใชประโยชน เพอการวางแผน ก�าหนดนโยบายการปฏบตงาน
และการประเมนมาตรการควบคมปองกนโรคไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ
๑๐. การวเคราะหทางหองปฏบตการ (Laboratory Analysis)
หมายถงการวเคราะหหาชนดและปรมาณหรอระดบความเขมขนของสารเคม
ในตวอยางทเปนสงสงตรวจแตละประเภทตามวธมาตรฐานทางหองปฏบตการ
๑๑. การสงตอตวอยาง (Transferring Sample) หมายถงล�าดบ
ขนตอนในการน�าสงตวอยางทเปนสงสงตรวจหรอการขนสงตวอยางทเปน
สงสงตรวจนนไปยงหองปฏบตการวเคราะหและการสงตอตวอยางนนตองม
ระบบทสามารถตรวจสอบกลบไปยงผสงตวอยางได
๑๒. การสะสมสารเคม (Chemicals Deposition) หมายถง
การเพมการคงคางหรอพอกพนของสารเคมในอวยวะเปาหมายโดยสารเคม
จะมการสะสมในอวยวะเปาหมายทเหมอนกนและ/หรอแตกตางกนตามชนด
ของสารเคม
๑๓. ขอมลของผไดรบการตรวจตวอยางทางชวภาพ (Worker’s
Information) หมายถงขอมลของเจาของตวอยางไดแกประวตสวนบคคล
ประวตสขภาพประวตการประกอบอาชพและขอมลอนๆทเกยวของทเปน
ประโยชนตอการแปลผลการวเคราะหทางหองปฏบตการ ขอมลดงกลาวน
สามารถไดรบจากการสมภาษณหรอใหเจาของสงสงตรวจกรอกขอมล
9ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ในแบบสมภาษณทออกแบบมาเปนการเฉพาะทงนตองมระบบเกบรกษาขอมล ดงกลาวเปนความลบ ไมเผยแพรส สาธารณะหากไมไดรบความยนยอม จากเจาของขอมลทเปนเจาของตวอยางนน ๑๔. ขอยกเวนเฉพาะกรณ (Exceptional Case) หมายถง การด�าเนนการตางๆ ทไมไดด�าเนนการตามวธมาตรฐานปกต เพอใหได ผลการตรวจสขภาพแตสามารถยอมรบผลการวเคราะหนนได เชน ปรมาณของตวอยางทเปนสงสงตรวจทมากหรอนอยกวาทก�าหนด แตยงสามารถด�าเนนการวเคราะหทางหองปฏบตการได วสดเกบตวอยางทางชวภาพไมใชวสดวทยาศาสตร แตเปนวสดทประยกตใชในการเกบตวอยางในพนท ภาคสนามทมขอจ�ากด ท�าใหไมสามารถจดหาอปกรณวสดวทยาศาสตรไดโดยวสดทใชเกบตวอยางนนตองมคณลกษณะเทยบเคยงกบวสดวทยาศาสตรเปนตนทงนตามดลยพนจของหนวยงานทปฏบตการวเคราะหนนๆ ๑๕. ครอะตนน (Creatinine) หมายถง สารอนทรยทเปนสาร ทสงเคราะหจากกรดอะมโน (Amino Acid) เปนหลก โดยการสงเคราะห จะเกดขนทตบพบไดในสตวทมกระดกสนหลงเทานนซงหมายรวมถงมนษยดวย ประมาณรอยละ๙๕ของครอะตนนในรางกายมนษยจะอยในสวนของกลามเนอ การตรวจพบครอะตนนในปสสาวะสามารถบงชถงภาวะการกรองของไต ๑๖. ความเปนพษ (Toxicity) หมายถงความสามารถของสารเคมในการกอใหเกดอนตรายตอสงมชวตสารเคมทมความเปนพษสงจะกอใหเกดอนตรายตอรางกายมากแมไดรบเขาสรางกายในปรมาณนอย สวนสารเคม ทมความเปนพษต�าจะกอใหเกดอนตรายนอยกวาซงสารเคมแตละชนดจะมสมบตความเปนพษตอรางกายแตกตางกน ๑๗. คาครงชวต (Half Life) หมายถงระยะเวลาทสารเคมสลายตวไปจนเหลอเพยงครงหนงของปรมาณเดมซงสารเคมแตละชนดมคาครงชวต
เฉพาะตว
10ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๘. ชองทางเขาสรางกาย (Route of Entry) หมายถง เสนทาง
การไดรบ/สมผสสารเคมเขาสรางกายไดแกทางปากจมกและผวหนง
๑๙. ตวบงชทางชวภาพ (Biomarker) หมายถง สารในตวอยาง
ทางชวภาพทใชบงชการไดรบ/สมผสสารหรอผลของการเกดปฏกรยาใดๆ
ของสารในรางกาย ซงทางหองปฏบตการเลอกวเคราะหหาปรมาณของตวบงช
ทางชวภาพในตวอยางทเปนสงสงตรวจ เพอใชบงชภาวะความเสยงภย
ตอสขภาพจากการไดรบ/สมผสสารแปลกปลอมขอแนะน�าฉบบนใชส�าหรบ
บงชภาวะความเสยงภยตอสขภาพจากการไดรบ/สมผสสารเคมเทานน
๒๐. ปจจยรบกวน (Confounding Factor) หมายถงตวรบกวน
ผลการวเคราะหซงอาจเปนสารหรอสภาวการณทมผลกระทบตอการวเคราะห
ท�าใหผลวเคราะหคลาดเคลอนหรอเปลยนแปลงไป เชน การปนเปอน
ของสงอนหรอสารอนในตวอยางทเปนสงสงตรวจซงไมใชสารเปาหมายทตองการ
ตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการหรออาจเปนอาหารหรอยาทรบกวนระบบ
เมตาบอลสมของรางกายในการขจดสารพษเปนตน
๒๑. ปจจยเสยงดานสารเคม (Chemicals Risk Factor) หมายถง
ความเสยงตอการไดรบ/สมผสสารเคมในรปแบบตางๆ ทงทางการสมผส
หรอดดซมของสารเคมเขาสผวหนงทางระบบทางเดนหายใจโดยการหายใจ
รบสารเคมเขาทางจมกและระบบทางเดนอาหารจากการรบประทานอาหาร
และ/หรอดมน�าทมสารเคมปนเปอนเขาทางปาก
๒๒. ผ ประกอบอาชพ (Employed Population) หมายถง
ประชากรผมรายไดเลยงชพ ซงหมายรวมถง ผมธรกจสวนตวและลกจาง
(Employee) ขอแนะน�าฉบบนหมายความถงลกจาง (Employee)
หรออาจเรยกอกชอหนงวา“ผใชแรงงาน(Worker)”ในสถานประกอบกจการ
อตสาหกรรมทมกระบวนการผลตเกยวกบสารเคมในประเทศไทย
11ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒๓. ฝนละออง (Dust) หมายถง อนภาคทเปนของแขงแขวนลอย อยในอากาศซงเกดจากกระบวนการเชงกลเชนตดทบกระแทกขดเปนตนท�าใหอนภาคขนาดเลกหลดออกมาจากวตถอนภาคเหลานจงมองคประกอบเชนเดยวกบวตถนน อาจมขนาดใหญทมองเหนไดหรออาจมขนาดเลกมาก จนไมสามารถมองเหนได ๒๔. ระบบเมตาบอลสม (Metabolism) หมายถง กระบวนการเผาผลาญอาหารในรางกายอยางเปนระบบเพอใหไดพลงงานส�าหรบใชในการด�าเนนกลไกตางๆ ของรางกาย ซงกระบวนการดงกลาวท�าใหเกดพลงงานและการเคลอนยายอเลกตรอนของเซลลในกระบวนการทางชวภาพ(Biotransformation) ของสารเคมตงตนทเขาสรางกาย โดยอาจท�าใหไดสารเมตาโบไลทซงเปนสารเคมแปรรปทอาจมพษนอยลงหรอมากขนกวา สารตงตนเดมได ๒๕. รงส (Radiation) หมายถงพลงงานทแผออกมาจากตนก�าเนดในรปของคลนแมเหลกไฟฟา ๒๖. สถานประกอบการหรอสถานประกอบกจการ (Work Place) หมายถง สถานทหรอบางสวนของสถานททมทตงแนนอนและมการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจไมวากจกรรมนนจะด�าเนนงานโดยบคคลทเปนเจาของหรอควบคมกจการโดยนตบคคล ๒๗. สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds: VOCs) หมายถงกลมสารประกอบอนทรยทระเหยเปนไอไดงายกระจายตว ไปในอากาศไดด ณ ทอณหภมและความดนปกต โดยมองคประกอบหลก ของสารไดแกอะตอมของธาตคารบอนไฮโดรเจนและอาจมองคประกอบอนๆ ไดแกออกซเจนฟลออไรดคลอไรดโบรไมดซลเฟอรและไนโตรเจน ๒๘. สารเมตาโบไลท (Metabolite) หมายถง สารทเกดจากกระบวนการทางชวภาพในการแปรรปสารเคมโดยอาจอยในเลอดปสสาวะและสงคดหลงอนๆของรางกาย
12ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒๙. สารโลหะหนก (Heavy Metal) หมายถงแรธาตชนดหนงทมประจไฟฟาบวกเกดขนเองตามธรรมชาตสวนใหญพบเปนสนแรในดนและหนเปนของแขงทมอะตอมรวมกนอาจอยในรปของโลหะบรสทธ(PureMetal) หรออยในรปของสารประกอบ(Compound)มรปรางไมแนนอนอาจมรปราง เปนสารแขวนลอยหรอเปนผลกสามารถดดแปลงไดดวยก�าลงตานทาน การดงทสงตวอยางของสารโลหะหนกเชนตะกวแคดเมยมเหลกสารหนแมงกานส นกเกล เปนตน โดยทวไปสารโลหะหนกมสถานะเปนของแขง ในสภาวะปกตยกเวนปรอทเปนโลหะหนกซงมสถานะเปนของเหลวในสภาวะปกต ๓๐. สงคดหลง (Secretion) หมายถงสารทมลกษณะเปนของเหลว ทรางกายสรางขนเพอจดประสงคตางๆเชนใหความชมชนเปนสารหลอลน เปนอาหารเปนน�ายอยเปนสารใหภมตานทานและ/หรอเปนของเสยทรางกายตองก�าจดทงเปนตน ๓๑. สงคกคามสขภาพดานสารเคม (Chemicals Health Hazard) หมายถงอนตรายจากสารเคมทมผลกระทบตอสขภาพโดยอวยวะเปาหมายและความรนแรงของผลกระทบตอสขภาพนนแตกตางไปตามชนดของสารเคมนนๆ ๓๒. สงสงตรวจ (Specimen/Media) หมายถงชนดของตวอยางส�าหรบสงตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการอาจเปนตวอยางทางสงแวดลอม(EnvironmentalSample)เชนอากาศดนน�าเปนตนหรอเปนตวอยางทางชวภาพ (Biological Sample) เชน เลอด ปสสาวะ หรอสงคดหลง จากรางกายประเภทอนๆเปนตน ๓๓. อวยวะเปาหมาย (Target Organ) หมายถงอวยวะของรางกาย
ทเปนจดหมายปลายทางของสารเคมแตละชนด
13ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ตารางแสดงคาดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพ
ส�าหรบเฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
หมวดท ๑ โลหะหนก (Heavy Metal) จ�านวน ๘ ชนด
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง สงตรวจ
คา Thai BEIsเวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑ สารหน(Arsenic:As)[ธาตสารหน,
Elemental(7440
–38-2)และองค
ประกอบสารหน
อนนทรยทละลายได
(Solubleinorganic
compounds)(ไมรวม
แกลเลยมอารเซไนด
(Galliumarsenide)
และอารซน(Arsine))]
ปสสาวะ สารหนอนนทรย๓๕ไมโครกรม(บวกเมทธลเลท)ตอลตรปสสาวะ(Inorganicarsenicplusmethylatedinurine35µgAs/L)
ภายหลงการท�างานทสมผสสารเคมนนมาแลวอยางนอย๔-๕วนตดตอกนแลวจงเกบ(Endofworkweek)
๑–๔,๕,๙–๑๑
๒ แคดเมยม(Cadmium:Cd)[แคดเมยมอนนทรย
(Cadmiumand
inorganic
compounds)]
ปสสาวะ แคดเมยม๕ไมโครกรมตอกรมครอะตนน(Cadmiuminurine5µg/gCr)
เกบเวลาใดกไดตามดลยพนจของผตรวจ(Notcritical)
๑–๔,๙–๑๑
เลอด แคดเมยม๕ไมโครกรมตอลตรเลอด(Cadmiuminblood5µg/L)
เกบเวลาใดกไดตามดลยพนจของผตรวจ(Notcritical)
๑–๔,๑๐–๑๑
14ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๑ โลหะหนก (Heavy Metal) จ�านวน ๘ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง สงตรวจ
คา Thai BEIsเวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๓ โครเมยม(Chromium:Cr)(เฉพาะChromium
(VI),Water–
solublefume)
ปสสาวะ โครเมยม(รวม)๒๕ไมโครกรมตอลตรปสสาวะ(Totalchromiuminurine25µg/L)
เกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห(Endofshiftatendofworkweek)
๑–๔,๙–๑๑
โครเมยม(รวม)๑๐ไมโครกรมตอลตรปสสาวะ(Totalchromiuminurine10µg/L)
เกบขณะทเขากะโดยตองท�างานสมผสสารเคมนนแลวอยางนอย๒ชวโมง(Increaseduringshift)
๑–๔,๙–๑๑
๔ ฟลออไรด(Fluorides:F)
ปสสาวะ ฟลออไรด๒มลลกรมตอลตรปสสาวะ(Fluoridesinurine2mg/L)
เกบกอนเขากะการท�างานและควรมระยะหางจากการสมผสครงสดทายอยางนอย๑๖ชวโมง(Priortoshift)
๑–๔,๙–๑๑
ฟลออไรด๓มลลกรมตอลตรปสสาวะ(Fluoridesinurine3mg/L)
เกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(Endofshift)
๑–๔,๙–๑๑
๕ ตะกว(Lead:Pb)
เลอด ตะกว๓๐ไมโครกรมตอ๑๐๐มลลลตรเลอด(Leadinblood30µg/100ml)
เกบเวลาใดกไดตามดลยพนจของผตรวจ(Notcritical)
๑–๔,๖,๑๐–๑๑
15ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๑ โลหะหนก (Heavy Metal) จ�านวน ๘ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง สงตรวจ
คา Thai BEIsเวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๖ แมงกานส(Manganese:Mn)
ปสสาวะ แมงกานส๕๐ไมโครกรมตอลตรปสสาวะ(Manganeseinurine50µg/L)
เกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห(Endofshiftatendofworkweek)
๑–๔,๙–๑๑
๗ ปรอท(Mercury:Hg)
ปสสาวะ ปรอท๒๐ไมโครกรมตอกรมครอะตนน(Mercuryinurine20µg/gCr)
เกบกอนเขากะการท�างานและควรมระยะหางจากการสมผสครงสดทายอยางนอย๑๖ชวโมง(Priortoshift)
๑–๔,๙–๑๑
๘ นกเกล(Nickel:Ni)
ปสสาวะ นกเกล๓๐ไมโครกรมตอกรมครอะตนน(Nickelinurine30µg/gCr)
เกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(Endofshift)
๑–๔,๙–๑๑
หมายเหต: โปรดอานค�าอธบายในเอกสารแนบทายตารางหมายเลข ๑ (ขอควรระวงฯ) และเอกสารแนบทายหมายเลข ๒ (ตารางแสดงขอมล
โดยสงเขปเกยวกบหลกการเกบตวอยางการขนสงตวอยางและการรกษาตวอยางทางชวภาพเพอตรววเคราะหหาสารเคมในสงสงตรวจ
ส�าหรบThaiBEIsของสารเคม๒๖ชนด)ประกอบการใชคาThaiBEIsฉบบน
16ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ตารางแสดงคาดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพ
ส�าหรบเฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds) จ�านวน ๑๒ ชนด
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑ อะซโตน
(Acetone)
ปสสาวะ อะซโตน๕๐มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(Acetoneinurine
50mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
๒ อะครโลไนไตรล
(Acrylonitrile)
ปสสาวะ ไธโอไซยาเนท
๒.๕มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(Thiocyanatesin
urine2.5mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,๗,
๙–๑๑
๓ เบนซน
(Benzene)
ปสสาวะ กรดเอส-ฟนลเมอ
แคปทรก
๒๕ไมโครกรม
ตอกรมครอะตนน
(S-Phenylmercapturic
acidinurine
25µg/gCr)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
17ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds) จ�านวน ๑๒ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
เบนซน
(Benzene)
ปสสาวะ กรดทรานส,ทรานส
-มวโคนก
๕๐๐ไมโครกรม
ตอกรมครอะตนน
(trans,trans-
Muconicacidin
urine500µg/gCr)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
๔ ๑,๓-
บวทาไดอน
(1,3-
Butadiene)
ปสสาวะ ๑,๒-ไดไฮดรอกซ-
๔-เอนอะเซทธล
ซสทนล-บวเธน
๒.๕มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(1,2-Dihydroxy-4-
(N-acetylcysteinyl)
-butaneinurine
2.5mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
เลอด ผลรวมของเอน-๑
-และเอน-๒-
(ไฮดรอกซบวทนล)
วาลนฮโมโกลบน
แอดดกส๒.๕พโคโมล
ตอกรมฮโมโกลบน
เกบเวลาใดกได
ตามดลยพนจ
ของผตรวจ
(Notcritical)
๑–๔,
๑๐-๑๑
18ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds) จ�านวน ๑๒ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑,๓-
บวทาไดอน
(1,3-
Butadiene)
เลอด (MixtureofN
-1-andN-2-
(hydroxybutenyl)
valinehemoglobin
(Hb)adductsin
blood2.5pmol/gHb
เกบเวลาใดกได
ตามดลยพนจ
ของผตรวจ
(Notcritical)
๑–๔,
๑๐–๑๑
๕ ไดคลอโรมเธน
(Dichloro
methane)
ปสสาวะ ไดคลอโรมเธน
๐.๓มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(Dichloromethane
inurine0.3mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
๖ ฟอรมลดไฮด
(Formaldehyde)
ปสสาวะ กรดฟอรมก
๘๐มลลกรม
ตอกรมครอะตนน
(Formicacidin
urine80mg/gCr)
เกบกอนเขาท�างาน
กะสดทายของ
สปดาหการท�างาน
(Priortolastshift
ofworkweek)
๑–๔,
๙–๑๑
เมทธานอล
๑๕มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(Methanolin
urine15mg/L)
เกบเรวทสดภายหลง
การเลกกะการท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
19ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds) จ�านวน ๑๒ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๗ เอน-เฮกเซน
หรอ
นอรมลเฮกเซน
(n-Hexane)
ปสสาวะ ๒,๕-เฮกเซนไดโอน
๐.๔มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(2,5-Hexanedione
inurine0.4mg/L)
เกบภายหลงของการ
เลกกะการท�างาน
ตลอดสปดาห
(Endofshiftat
endofworkweek)
๑–๔,
๙–๑๑
๘ เมทธลเอทธล
คโตน
(MethylEthyl
Ketone:MEK)
ปสสาวะ เมทธลเอทธลคโตน
๒มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(MEKinurine2mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
๙ สไตรน
(Styrene)
ปสสาวะ กรดแมนเดลกบวก
กรดฟนลไกลออกซลก
๔๐๐มลลกรม
ตอกรมครอะตนน
(Mandelicacid+
phenylglyoxylic
acidinurine400
mg/gCr)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
เลอด สไตรน๐.๒มลลกรม
ตอลตรเลอด
(Styreneinvenous
blood0.2mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๑๐–๑๑
20ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds) จ�านวน ๑๒ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑๐ โทลอน
(Toluene)
ปสสาวะ โทลอน
๐.๐๓มลลกรม
ตอลตรปสสาวะ
(Tolueneinurine
0.03mg/L)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
ออรโธ-ครซอล
๐.๓มลลกรม
ตอกรมครอะตนน
(o-Cresolinurine
0.3mg/gCr)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
กรดฮพพวรก๑.๖กรม
ตอกรมครอะตนน
(Hippuricacidin
urine1.6g/gCr)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
เลอด โทลอน๐.๐๒มลลกรม
ตอลตรเลอด
(Tolueneinblood
0.02mg/L)
เกบกอนเขาท�างาน
กะสดทายของ
สปดาหการท�างาน
(Priortolastshift
ofworkweek)
๑–๔,
๑๐–๑๑
21ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย (Volatile Organic Compounds) จ�านวน ๑๒ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑๑ ๑,๑,๑-ไตรคลอโรอเธน(1,1,1-Trichloroethane)[หรอเมธลคลอโรฟอรม (Methylchloroform)]
ปสสาวะ กรดไตรคลอโรอะซตก๑๐มลลกรมตอลตรปสสาวะ(Trichloroaceticacidinurine10mg/L)
ภายหลงการท�างานทสมผสสารเคมนนมาแลวอยางนอย๔-๕วนตดตอกนแลวจงเกบ(Endofworkweek)
๑–๔,๙–๑๑
ไตรคลอโรเอทานอล(รวม)๓๐มลลกรมตอลตรปสสาวะ(Totaltrichloroethanolinurine30mg/L)
เกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห(Endofshiftatendofworkweek)
๑–๔,๙–๑๑
เลอด ไตรคลอโรเอทานอล(รวม)๑มลลกรมตอลตรเลอด(Totaltrichloroethanolinblood1mg/L)
เกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห(Endofshiftatendofworkweek)
๑–๔,๑๐–๑๑
๑๒ ไซลน(Xylenes)
ปสสาวะ กรดเมทธลฮพพวรก๑.๕กรมตอกรมครอะตนน(Methylhippuricacidinurine1.5g/gCr)
เกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(Endofshift)
๑–๔,๙–๑๑
หมายเหต: โปรดอานค�าอธบายในเอกสารแนบทายตารางหมายเลข ๑ (ขอควรระวงฯ) และเอกสารแนบทายหมายเลข ๒ (ตารางแสดงขอมล
โดยสงเขปเกยวกบหลกการเกบตวอยางการขนสงตวอยางและการรกษาตวอยางทางชวภาพเพอตรวจวเคราะหหาสารเคมในสง
สงตรวจส�าหรบThaiBEIsของสารเคม๒๖ชนด)ประกอบการใชคาThaiBEIsฉบบน
22ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ตารางแสดงคาดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพ
ส�าหรบเฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
หมวดท ๓ สารเคมก�าจดศตรพชและสตว (Pesticides) จ�านวน ๒ ชนด
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑ สารเคมก�าจด
ศตรพชทมฤทธ
ยบยงเอนไซม
อะเซทธลโคลน
เอสเตอเรส
(Acetylcholine
sterase
inhibiting
pesticides)
เลอด โคลนเอสเตอเรส
แอคตวตในเซลล
เมดเลอดแดง
๗๐เปอรเซนต
ของคาพนฐาน
รายบคคล
(Cholinesterase
activityinred
bloodcells70%
ofindividual's
baseline)
เกบเวลาใดกได
ตามดลยพนจ
ของผตรวจ
(Discretionary)
๑–๔,
๑๐–๑๑
๒ พาราไธออน
(Parathion)
ปสสาวะ พ-ไนโตรฟนอล
(รวม)๐.๕มลลกรม
ตอกรมครอะตนน
(Totalp-
nitrophenolin
urine0.5mg/gCr)
เกบเรวทสด
ภายหลงการเลกกะ
การท�างาน
(Endofshift)
๑–๔,
๙–๑๑
23ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๓ สารเคมก�าจดศตรพชและสตว (Pesticides) จ�านวน ๒ ชนด (ตอ)
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
พาราไธออน
(Parathion)
เลอด โคลนเอสเตอเรส
แอคตวตในเซลลเมด
เลอดแดง
๗๐เปอรเซนต
ของคาพนฐาน
รายบคคล
(Cholinesterase
activityinred
bloodcells70%
ofindividual's
baseline)
เกบเวลาใดกได
ตามดลยพนจ
ของผตรวจ
(Discretionary)
๑–๔,
๑๐–๑๑
หมายเหต: โปรดอานค�าอธบายในเอกสารแนบทายตารางหมายเลข๑ (ขอควรระวงฯ) และเอกสารแนบทายหมายเลข๒ (ตารางแสดงขอมล
โดยสงเขปเกยวกบหลกการเกบตวอยาง การขนสงตวอยางและการรกษาตวอยางทางชวภาพเพอตรวจวเคราะหหาสารเคมในสง
สงตรวจส�าหรบThaiBEIsของสารเคม๒๖ชนด)ประกอบการใชคาThaiBEIsฉบบน
24ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ตารางแสดงคาดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพ
ส�าหรบเฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
หมวดท ๔ หมวดกาซ (Gas) จ�านวน ๒ ชนด
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑ คารบอนไดซลไฟด(Carbondisulfide:CS
2)
ปสสาวะ กรด๒-ไธออกโซไธอะโซลดน-๔-คารบอกซลก๐.๕มลลกรมตอกรมครอะตนน(2-Thioxothiazolidine -4-carboxylicacid(TTCA)inurine0.5mg/gCr)
เกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(Endofshift)
๑–๔,๘,๙–๑๑
๒ คารบอนมอนอกไซด(Carbonmonoxide:CO)
เลอด คาบอกซฮโมโกลบน๓.๕เปอรเซนของฮโมโกลบน(Carboxyhemoglobininblood3.5%ofhemoglobin)
เกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(Endofshift)
๑–๔,๑๐–๑๑
หมายเหต: โปรดอานค�าอธบายในเอกสารแนบทายตารางหมายเลข๑(ขอควรระวงฯ)และเอกสารแนบทายหมายเลข๒(ตารางแสดงขอมล
โดยสงเขปเกยวกบหลกการเกบตวอยางการขนสงตวอยางและการรกษาตวอยางทางชวภาพเพอตรวจวเคราะหหาสารเคมใน
สงสงตรวจส�าหรบThaiBEIsของสารเคม๒๖ชนด)ประกอบการใชคาThaiBEIsฉบบน
25ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ตารางแสดงคาดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพ
ส�าหรบเฝาระวงสขภาพผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
หมวดท ๕ หมวดรงส (Radiation) จ�านวน ๒ ชนด
ล�าดบ ชอสารเคม
ค�าแนะน�าทางวชาการ
ขอควรระวงสง
สงตรวจคา Thai BEIs
เวลาเกบตวอยาง
(เวลาเกบสงสงตรวจ)
๑ โคบอลท(Cobalt:Co)
ปสสาวะ โคบอลท๑๕ไมโครกรมตอลตรปสสาวะ(Cobaltinurine15µg/L)
เกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห(Endofshiftatendofworkweek)
๑–๔,๙–๑๑
เลอด โคบอลท๑ไมโครกรมตอลตรเลอด(Cobaltinblood1µg/L)
เกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอดสปดาห(Endofshiftatendofworkweek)
๑–๔,๑๐–๑๑
๒ ยเรเนยม(Uranium:U)
ปสสาวะ ยเรเนยม๒๐๐ไมโครกรมตอลตรปสสาวะ(Uraniuminurine200µg/L)
เกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(Endofshift)
๑–๔,๙–๑๑
หมายเหต: โปรดอานค�าอธบายในเอกสารแนบทายตารางหมายเลข๑ (ขอควรระวงฯ)และเอกสารแนบทายหมายเลข๒ (ตารางแสดงขอมล
โดยสงเขปเกยวกบหลกการเกบตวอยางการขนสงตวอยางและการรกษาตวอยางทางชวภาพเพอตรวจวเคราะหหาสารเคมในสง
สงตรวจส�าหรบThaiBEIsของสารเคม๒๖ชนด)ประกอบการใชคาThaiBEIsฉบบน
26ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
เอกสารแนบทาย หมายเลข ๑
ขอควรระวงในการด�าเนนการเกบตวอยาง การรกษาตวอยาง
และการขนสงตวอยางทางชวภาพ
๑. การเตรยมความพรอมของผประกอบอาชพ/พนกงานทจะไดรบการเกบ
ตวอยางทางชวภาพเพอสงตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ
๑.๑ พกผอนใหเพยงพอ
๑.๒ ไมตองอดอาหารและน�าดม ยกเวนอาหารบางชนดทเปนปจจย
รบกวนการวเคราะห
๑.๓ งดสบบหร ชา กาแฟ เครองดมแอลกอฮอล สารถนอมอาหาร
(สารกนบด/สารกนเสย)ยาแกปวดยาปฏชวนะยาทมองคประกอบ
ในการควบคมฮอรโมน (เชน ยาคมก�าเนด เปนตน) และ/หรอ
สารเสพตดอนใดลวงหนาอยางนอย๑วนกอนเกบสงสงตรวจ
ถางดสงดงกลาวได๒วนหรอมากกวาจะไดผลวเคราะหตวบงช
ทางชวภาพทดกวา
๑.๔ หากมโรคประจ�าตวและมการใชยารกษาโรคประจ�าตวและ/หรอ
ยาประเภทใดเปนประจ�าใหแจงขอมลแกผเกบตวอยางดวย
๑.๕ การเกบตวอยางปสสาวะ ใหเกบชวงกลางของการปสสาวะ
(Mid–StreamUrine)หมายถงใหปลอยปสสาวะในชวงแรก
ทงกอนเพอเปนการท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
๒. งดเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจจากผประกอบอาชพ/พนกงานทรางกาย
ไมอยในสภาวะปกต ซงไมไดมสาเหตมาจากสารเคม เชน เปนไขหวด
27ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หรอเปนโรคตดเชออนใดการบาดเจบจากการท�างานจากกรณอบตเหต
รนแรงเปนตนส�าหรบสตรใหงดเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจในระหวาง
มประจ�าเดอน
๓. วสดทใชเกบตวอยางตองไมท�าปฏกรยากบตวอยางและ/หรอสารเคม
ทตองการตรวจวเคราะหในตวอยางนน
๔. ผด�าเนนการเกยวของกบการเกบตวอยางการรกษาตวอยางและการขนสง
ตวอยาง ตองรกษาอณหภมของตวอยางทเปนสงสงตรวจตลอดเวลา
นบตงแตการเกบรกษา และการขนสงกอนการท�าการตรวจวเคราะห
ทางหองปฏบตการโดยมอณหภมประมาณ๔องศาเซลเซยส(อณหภม
อาจเปลยนแปลงไดในระหวาง๒-๘องศาเซลเซยส)เพอรกษาสภาพ
ของสงสงตรวจทเปนตวอยางทางชวภาพไมใหเสอมสภาพรวมทงปองกน
การระเหยของสารเคมทมสมบตระเหยไดงายในสงสงตรวจหากจ�าเปน
ตองรอการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการเปนระยะเวลานานมากกวา
หนงสปดาห ควรเกบรกษาสงสงตรวจทเปนปสสาวะในชองแชแขง
ส�าหรบสงสงตรวจทเปนเลอดไมควรแชแขงแตควรเกบรกษาทอณหภม
ประมาณ๔ องศาเซลเซยส จะสามารถเกบรกษาตวอยางไดประมาณ
๑๔วน(หากสามารถด�าเนนการไดควรวเคราะหภายใน๓วน)
๕. กรณของสารหน (Arsenic) คา Thai BEIs ทปรากฏในตาราง
เปนคาส�าหรบสารหนอนนทรย(Arsenic,elemental(7440-38-2)
andsolubleinorganiccompounds)ดงนนกอนเกบตวอยางสงตรวจ
ควรงดรบประทานอาหารทะเล และงดรบประทานยาทมสารหนผสม
เชนยาหมอยาหอมเปนตนเปนเวลาไมนอยกวา๔๘ชวโมงกอนเกบ
ตวอยางปสสาวะ
28ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๖. กรณของตะกว (Lead) ปจจบนทางการแพทยและการสาธารณสข
ยอมรบเฉพาะการตรวจหาปรมาณหรอระดบความเขมขนของตะกวในเลอด
(Bloodleadconcentration/Bloodleadlevel)เทานนและใน
การเจาะเลอดตองควบคมวธการเจาะเลอดโดยใชเขมและหลอดเกบเลอด
ทไมมสารตะกวเจอปนท�าความสะอาดแขนกอนการเจาะเลอดควรเกบ
ตวอยางเลอดในอณหภม๔องศาเซลเซยสในหลอดทมสารปองกนเลอด
แขงตวเชนEDTAหรอHeparinเปนตนและควรเฝาระวงสตรทมตะกว
ในเลอดสงเกนกวา๑๐ไมโครกรมตอ๑๐๐มลลลตรเลอด เนองจาก
อาจมผลตอทารกในครรภ
๗. กรณของอะครโลไนไตรล ปจจยรบกวนผลการตรวจหาปรมาณ
ไธโอไซยาเนท(Thiocyanate)ในปสสาวะ(ตวบงชทางชวภาพในการ
ไดรบ/สมผสอะครโลไนไตรล) ไดแก ไธโอไซยาเนท (Thiocyanate)
ในบหร และในอาหารประเภทนม ไธโอไซยาโนเจนก กลโคไซด
(Thiocyanogenic glucosides) จากอาหารประเภทกะหล�าปล
และมสตารด ไซยาโนเจนก กลโคไซด (Cyanogenic glucosides)
จากเมลดพชทมเปลอกแขงหนอไมและยาลดความดนโลหตจ�าพวกโซเดยม
ไนโตรพรสซายด (Sodium nitroprusside) ดงนนจงควรงดอาหาร
และยาดงกลาวลวงหนาเปนเวลาอยางนอย๔๘ชวโมงกอนเกบตวอยาง
๘. กรณของกาซคารบอนไดซลไฟด ปจจยรบกวนผลการตรวจหาปรมาณ
TTCA ในปสสาวะ ไดแก การอดอาหารเพอลดน�าหนกดวยวธ
“DietCabbage”การใชยารกษาการตดแอลกอฮอลประเภทไดซลฟแรม
(Disulfiram) และการไดรบ/สมผสสารเคมก�าจดศตรพชประเภท
ไดไธโอคารบาเมต(Dithiocarbamates)และแคปแทน(Captan)
29ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๙. องคการอนามยโลก (WHO) ไดก�าหนดสมบตตวอยางของปสสาวะ ทยอมรบได(Acceptablelimits)ตองมคาความเขมขนของครอะตนน มากกวา ๐.๓ กรมตอลตรปสสาวะ และนอยกวา ๓.๐ กรมตอลตร ปสสาวะ หรอมคาความถวงจ�าเพาะมากกวา ๑.๐๑๐ และนอยกวา ๑.๐๓๐ จงจะยอมรบวาเปนปสสาวะสมบรณ และเหมาะสมตอการ วเคราะหทางหองปฏบตการ๑๐. เครองมอทางหองปฏบตการทใชในการวเคราะหสารตวอยางชวภาพ ตองเปนเครองมอทไดรบการยอมรบตามสากลวาสามารถวเคราะหสาร ดงกลาวได๑๑. เวลาเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ เพอสงวเคราะหหาสารเคมทาง หองปฏบตการซงสารเคมแตละชนดอาจมชวงเวลาทเหมาะสมในการเกบ ตวอยางแตกตางกนดงน ๑๑.๑ ภายหลงเลกกะของการท�างาน(Endofshift)หมายถงเรวทสด ภายหลงการเลกกะการท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาท ภายหลงเลกกะการท�างาน) ๑๑.๒ กอนเขากะสดทายของสปดาหการท�างาน(Priortolastshift ofworkweek)หมายถงกอนเขาท�างานกะสดทายของสปดาห การท�างาน ๑๑.๓ ขณะเขากะการท�างาน (During shift) หมายถง ก�าหนดเวลา ในการเกบตวอยางจากรางกายในขณะทเขากะโดยตองท�างาน สมผสสารเคมนนแลวอยางนอย ๒ ชวโมง (ในกรณนอาจใช เชนเดยวกบIncreaseduringshift) ๑๑.๔ วนสดทายของสปดาหการท�างาน(Endofworkweek)หมายถง ภายหลงจากการท�างานทสมผสสารเคมนนมาแลวอยางนอย
๔–๕วนตดตอกนแลวจงเกบตวอยาง
30ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๑.๕ เวลาใดกได (Discretionary/Not critical) หมายถง ก�าหนด
เวลาในการเกบตวอยางจากรางกาย โดยเกบเวลาใดกไดตาม
ดลยพนจของผตรวจวเคราะห เนองจากสารเคมนนสะสมอย
ในรางกายไดนาน
๑๑.๖ กอนเขากะการท�างาน(Priortoshift)หมายถงเกบกอนเขากะ
การท�างานและควรมระยะหางจากการสมผสครงสดทายอยางนอย
๑๖ชวโมง
๑๑.๗ วนสดทายของสปดาหการท�างาน (End of shift at end of
workweek)หมายถงภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอด
สปดาห
31ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
เอกสารแนบทาย หมายเลข ๒
ตารางแสดงขอมลโดยสงเขปเกยวกบหลกการเกบตวอยาง การขนสงตวอยาง
และการรกษาตวอยางทางชวภาพ
เพอตรวจวเคราะหหาสารเคมในสงสงตรวจส�าหรบ Thai BEIs
ของสารเคม ๒๖ ชนด
หมวดท ๑ โลหะหนก (Heavy Metal) จ�านวน ๘ ชนด
(เรยงล�าดบตามพยญชนะของภาษาองกฤษ (A-Z))
๑. สารหน (Arsenic: As)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการขนอยกบนโยบายของหอง
ปฏบตการนนๆถาปรมาณสงสงตรวจนอยเกน
ไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาสารหนใหเกบ
ภายหลงจากการท�างานทสมผสสารเคมนน
มาแลวอยางนอย๔–๕วนตดตอกนแลวจงเกบ
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยน หรอภาชนะเกบ
ตวอยางทมอณหภมในชวง๒–๘องศาเซลเซยส
(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)
32ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑. สารหน (Arsenic: As) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐ องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง๒–๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณสายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกายล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอนเพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลงอนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/สมผสจากการประกอบอาชพ ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมากในสงสงตรวจ)
พบสารนไดในแหลงธรรมชาตบรเวณทมสายแรสารหน และพบไดในเนอสตวบางชนด อาหารทะเลยาตามต�ารบแผนไทย(เชนยาหมอยาหอม เปนตน) น�ายาถนอมเนอไม ปยเคม สารเคมก�าจดศตรพชประเภทก�าจดแมลงเปนตนควรงดรบประทานอาหารทะเลกอนเกบตวอยางและงดรบประทานยาทมสารหนผสม เชน ยาหมอยาหอมยาสมนไพรทมสารหนเปนตนเปนเวลาไมนอยกวา ๔๘ ชวโมง กอนเกบตวอยางปสสาวะ
33ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. แคดเมยม (Cadmium: Cd)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
๑) เกบป สสาวะปรมาตร ๒๐ มลลลตร
ใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย
ปดฝาใหสนท
๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ใหถงขดทหลอดก�าหนดไว คว�าหลอดกลบไป
มาชาๆ๘ -๑๐ครง (ปรมาณสงสงตรวจอาจ
ก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการ ขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑)ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาแคดเมยม
ใหเกบเวลาใดกได (เนองจากสารนนสะสมอย
ในรางกายไดนาน)
๒) ตวอยางเลอด ในการตรวจหาแคดเมยม
ใหเกบเวลาใดกได(เนองจากสารนนสะสมอยใน
รางกายไดนาน)
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท
หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยน
หรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง
๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
34ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. แคดเมยม (Cadmium: Cd) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ได ๒ เดอน ขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝา
ปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง
๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท
หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะ
ทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบ
รกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสง
ควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภม
ดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงส งตรวจอาจมการปนเป อนจากสงอนๆ
ได แก ฝ นละออง เส นใย สารเคมอนๆ
สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจาก
บรเวณสายการผลต และควรท�าความสะอาด
รางกาย ลางมอ กอนการเกบสงส งตรวจ
ในกรณปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรก
ทงกอนเพอท�าความสะอาดทอปสสาวะแลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
35ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. แคดเมยม (Cadmium: Cd) (ตอ)
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
สารนพบไดทวไปตามธรรมชาต เชน ในใบ
ผกกาดหอม ผกโขม มนฝรง ธญพช ถวลสง
ถวเหลองและเมลดทานตะวนนอกจากนยงพบ
ในชนสวนอเลกทรอนกส แบตเตอร กจกรรม
เผาขยะเปนตนจงควรงดการรบประทานอาหาร
ดงกลาวลวงหนากอนการเกบตวอยางสงตรวจ
เปนเวลาไมนอยกวา๔๘ชวโมง
36ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๓. โครเมยม (Chromium: Cr)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท(ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละ
ห องปฏ บตการ ข นอย กบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาโครเมยม(รวม)
ใหเกบภายหลงเลกกะการท�างานตลอดสปดาห
หรอเกบขณะทเขากะโดยตองท�างานสมผส
สารเคมนนอยางนอย๒ชวโมงตามดลยพนจ
ของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมทเหมาะสมคอ ๔
องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
37ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๓. โครเมยม (Chromium: Cr) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบไดทวไปในดนหนควนบหรและการสกลาย
นอกจากนยงพบในกระบวนการผลตแกว ส
ปนซเมนตวสดกอสราง
38ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๔. ฟลออไรด (Fluorides: F)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหาฟลออไรด
ใหเกบกอนเขากะการท�างานและควรมระยะหาง
จากการสมผสครงสดทายอยางนอย๑๖ชวโมง
หรอเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)ตามดลยพนจของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
39ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๔. ฟลออไรด (Fluorides: F) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
มกพบในสายแรตามธรรมชาต ในประเทศไทย
พบไดในพนททางภาคเหนอตอนบน สามารถ
เข าส ร างกายได ทางอาหาร และน� าดม
โดยเฉพาะน�าดมจากแหลงน�าตามธรรมชาต
ทมสายแรชนดน
40ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๕. ตะกว (Lead: Pb)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ใหถงขดทหลอดก�าหนดไว คว�าหลอดกลบ
ไปมาชาๆ ๘ - ๑๐ ครง (ปรมาณสงสงตรวจ
อาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางเลอด ในการตรวจหาตะกว ใหเกบ
เวลาใดก ได ( เนองจากสารนนสะสมอย
ในรางกายไดนาน)ตามดลยพนจของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนทหากไมสามารถสงได
ใหน�าใสต เยนทอณหภม ๔ องศาเซลเซยส
จะสามารถเกบรกษาตวอยางไดประมาณ๑๔วน
ขณะน�าสงควรใสภาชนะทสามารถเกบความเยน
ในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ลางมอกอนการเกบสงสงตรวจควบคมวธการ
เจาะเลอดโดยใชเขมและหลอดเกบเลอดทไมม
สารตะกวเจอปน
41ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๕. ตะกว (Lead: Pb) (ตอ)
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบสารนไดในอตสาหกรรมส สารเคมก�าจด
ศตรพชแบตเตอรหนงสอพมพเปนตน
42ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๖. แมงกานส (Manganese: Mn)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหาแมงกานส
ใหเกบภายหลงเลกกะการท�างานตลอดสปดาห
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
43ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๖. แมงกานส (Manganese: Mn) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบได ทวไปตามธรรมชาตทงในน�า ในดน
และในอาหารทมสวนประกอบของผกถวเปนตน
นอกจากนยงพบไดในโรงงานทมการผลตเหลก
ถานไฟฉายและอตสาหกรรมเซรามก
44ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๗. ปรอท (Mercury: Hg)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาปรอทใหเกบ
กอนเขากะการท�างานและควรมระยะหางจาก
การสมผสครงสดทายอยางนอย๑๖ชวโมง
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
45ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๗. ปรอท (Mercury: Hg) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบไดทวไปตามธรรมชาต และพบในอปกรณ
วดอณหภม หลอดไฟฟลออเรสเซนต มกเขาส
รางกายทางการหายใจ สามารถพบสารนไดใน
อตสาหกรรมเครองเคลอบดนเผาอตสาหกรรม
หมวกสกหลาดเปนตน
46ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๘. นกเกล (Nickel: Ni)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอย างป สสาวะ ในการตรวจหานกเกล
ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
47ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๘. นกเกล (Nickel: Ni) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงส งตรวจอาจมการปนเป อนจากสงอนๆ
ได แก ฝ นละออง เส นใย สารเคมอนๆ
สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยก
จากบรเวณสายการผลตและควรท�าความสะอาด
รางกายลางมอกอนการเกบสงสงตรวจในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบไดในอาหาร เชน ชอกโกแลต ขาวโอตบด
เปนตน
พบไดในควนบหร
พบไดในเครองใชในครวเรอน เชน เตาไฟฟา
หมอหงขาวอปกรณไฟฟาเปนตน
48ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๒ สารประกอบอนทรยระเหย
(Volatile Organic Compounds: VOCs)จ�านวน ๑๒ ชนด
(เรยงล�าดบตามพยญชนะของภาษาองกฤษ (A-Z))
๑. อะซโตน (Acetone)
ชนด/ปรมาณ/วสดส�าหรบเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหาอะซโตน ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะเกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘ องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐ องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘ องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)
49ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑. อะซโตน (Acetone) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบไดในอตสาหกรรมการผลตพลาสตก เสนใย
ยา อตสาหกรรมผลตเครองส�าอาง เช น
น�ายาลางเลบเปนตน
50ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. อะครโลไนไตรล (Acrylonitrile)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาไธโอไซยาเนท
ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
51ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. อะครโลไนไตรล (Acrylonitrile) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบในอตสาหกรรมผลตพลาสตกเสนใยอะครลก
และยางสงเคราะห
การสบบหร อาหารประเภทนม กะหล�าปล
มสตารด เมลดพชทมเปลอกแขง หนอไม
และยาลดความดนโลหตจ�าพวกโซเดยม
ไนโตรพรสซายด (Sodium nitroprusside)
จงควรงดสงเหลานลวงหนาเปนเวลาอยางนอย
๔-๘ชวโมงกอนเกบตวอยางสงตรวจ
52ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๓. เบนซน (Benzene)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ต ว อ ย า ง ป ส ส า ว ะ ใ น ก า ร ต ร ว จ ห า
กรดเอส-ฟนลเมอแคปทรกหรอกรดทรานส,
ทรานส - มวโคนก ใหเกบเรวทสดภายหลง
การเลกกะการท�างาน (โดยทวไปไมควรเกน
๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)ตามดลยพนจ
ของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
53ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๓. เบนซน (Benzene) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบมากทสดในปโตรเลยม โฟม พลาสตก
เมดพลาสตกไนลอนและใยสงเคราะหซงผลต
จากเบนซน นอกจากนยงพบในยางบางชนด
น�ามนหลอลนสสารซกฟอกและสารเคมก�าจด
ศตรพช
54ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๔. ๑,๓ - บวทาไดอน (1,3 - Butadiene)
ชนด/ปรมาณ/วสดส�าหรบเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ
๑)เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสยปดฝาใหสนท๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว ใหถงขดทหลอดก�าหนดไว คว�าหลอดกลบไปมาชาๆ๘ -๑๐ครง (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ต วอย า งป สสาวะ ในการตรวจหา ๑,๒-ไดไฮดรอกซ-๔-เอนอะเซทธลซสทนล- บวเธน ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะ การท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)๒) ตวอยางเลอด ในการตรวจหาผลรวมของเอน-๑-และเอน-๒-(ไฮดรอกซบวทนล)วาลนฮโมโกลบนแอดดกสใหเกบเวลาใดกไดตามดลยพนจของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยนหรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง ๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
55ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๔. ๑,๓ - บวทาไดอน (1,3 - Butadiene) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๒ เดอน ขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบรกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสงควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณสายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกายล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอนเพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน (อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลงอนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/สมผสจากการประกอบอาชพ ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมากในสงสงตรวจ)
เปนสวนผสมในยางของรถยนตและรถบรรทกและใชท�าพลาสตกบางชนด เชน อะครลกเปนตน
56ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๕. ไดคลอโรมเธน (Dichloromethane)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาไดคลอโรมเธน
ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
57ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๕. ไดคลอโรมเธน (Dichloromethane) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/สมผสจากการประกอบอาชพ ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมากในสงสงตรวจ)
พบไดในผลตภณฑก�าจดศตรพช อตสาหกรรม
ผลตฟลม สสเปรย น�ายาท�าความสะอาดรถ
และผลตภณฑในครวเรอนอนๆ
58ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๖. ฟอรมลดไฮด (Formaldehyde)
ชนด/ปรมาณ/วสดส�าหรบเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหากรดฟอรมก ใหเกบกอนเขาท�างานกะสดทายของสปดาหการท�างาน๒)ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาเมทธานอลใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะเกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘ องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘ องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)
59ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๖. ฟอรมลดไฮด (Formaldehyde) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/สมผสจากการประกอบอาชพ ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมากในสงสงตรวจ)
เปนสวนผสมในน�ายาฆาเชอและน�ายาท�าความ
สะอาดพรมบหรเครองส�าอางปยฉนวนกน
ความรอนในเครองใชไฟฟาผลตภณฑจากไมส
และการถนอมอาหาร
60ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๗. เอน - เฮกเซน (n - Hexane)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆถาปรมาณสงสงตรวจนอย
เกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหา ๒,๕ –
เฮกเซนไดโอน ใหเกบภายหลงของการเลกกะ
การท�างานตลอดสปดาห
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
61ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๗. เอน - เฮกเซน (n - Hexane) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
ควรหลกเลยงบรเวณเขตอตสาหกรรมและบรเวณ
ทงสารเคม
62ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๘. เมทธล เอทธล คโตน (Methyl Ethyl Ketone: MEK)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาเมทธลเอทธล
คโตนใหเกบเรวทสดภายหลงเลกกะการท�างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
63ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๘. เมทธล เอทธล คโตน (Methyl Ethyl Ketone: MEK) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบมากในสกาวในธรรมชาต
พบในผกและผลไมบางชนด
64ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๙. สไตรน (Styrene)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
๑) เกบป สสาวะปรมาตร ๒๐ มลลลตร
ใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย
ปดฝาใหสนท
๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ใหถงขดทหลอดก�าหนดไว คว�าหลอดกลบ
ไปมาชาๆ ๘ - ๑๐ ครง (ปรมาณสงสงตรวจ
อาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหากรด
แมนเดลกบวกกรดฟนลไกลออกซลก ใหเกบ
เร วท สดภายหล งการเลกกะการท� างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
๒)ตวอยางเลอดในการตรวจหาสไตรนใหเกบ
เร วท สดภายหล งการเลกกะการท� างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
65ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๙. สไตรน (Styrene) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยนหรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง ๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๒ เดอน ขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะ ทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบรกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสงควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณสายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกายล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอนเพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบปสสาวะในชวงกลาง
66ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๙. สไตรน (Styrene) (ตอ)
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
ใชเปนสวนผสมในน�ามนกาซโซลน
เป นส วนประกอบในการผลตกล องโฟม
และแรพ(Wrap)ปดภาชนะ
พบไดในอาหารทวไปเชนผลไมถวเนอเปนตน
แตพบในปรมาณนอย
67ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๐. โทลอน (Toluene)
ชนด/ปรมาณ/วสดส�าหรบเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ
๑) เกบป สสาวะปรมาตร ๒๐ มลลลตร ใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสยปดฝาใหสนท๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว ใหถงขดทหลอดก�าหนดไว คว�าหลอดกลบ ไปมาชาๆ ๘ - ๑๐ ครง (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบนโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหาโทลอน หรอออรโธ–ครซอลหรอกรดฮพพวรกใหเกบ เรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)ตามดลยพนจของผตรวจ๒) ตวอยางเลอด ในการตรวจหาโทลอน ใหเกบกอนเขาท�างานกะสดทายของสปดาหการท�างาน
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยนหรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง ๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
68ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๐. โทลอน (Toluene) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๒ เดอน ขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะ ทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบรกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสงควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณสายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกายล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอนเพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลงอนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/สมผสจากการประกอบอาชพ ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมากในสงสงตรวจ)
พบมากในควนบหร สารสเปรย ส ทนเนอรน�ามนขดเงากาวเปนตน
69ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๑. ๑,๑,๑ - ไตรคลอโรอเธน (1,1,1 - Trichloroethane)
หรอเมธล คลอโรฟอรม (Methyl Chloroform)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
๑) เกบป สสาวะปรมาตร ๒๐ มลลลตร
ใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย
ปดฝาใหสนท
๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ให ถ ง ขด ทหลอดก� าหนดไว คว� าหลอด
กลบไปมาชาๆ๘-๑๐ครง(ปรมาณสงสงตรวจ
อาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ต วอย า งป สสาวะ ในการตรวจหา
กรดไตรคลอโรอะซตกใหเกบภายหลงการท�างาน
ทสมผสสารเคมนนมาแลวอยางนอย๔-๕วน
ตดตอกนแลวจงเกบ
๒)ตวอยางปสสาวะในการตรวจหาไตรคลอโร
เอทานอล(รวม)ใหเกบภายหลงของการเลกกะ
การท�างานตลอดสปดาห
๓) ตวอยางเลอด ในการตรวจหาไตรคลอโร
เอทานอล(รวม)ใหเกบภายหลงของการเลกกะ
การท�างานตลอดสปดาห
70ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๑. ๑,๑,๑ - ไตรคลอโรอเธน (1,1,1 - Trichloroethane)
หรอเมธล คลอโรฟอรม (Methyl Chloroform) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท
หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยน
หรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง
๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ได ๒ เดอน ขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝา
ปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง
๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท
หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะ
ทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบ
รกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสง
ควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภม
ดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอก อนการเกบสงส งตรวจในกรณ
71ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๑. ๑,๑,๑ - ไตรคลอโรอเธน (1,1,1 - Trichloroethane)
หรอเมธล คลอโรฟอรม (Methyl Chloroform) (ตอ)
การลดการปนเปอน ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบได ในหมกพมพ น� ายาลบค�าผด กาว
และเครองดมแอลกอฮอล
72ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๒. ไซลน (Xylenes)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหา กรดเมทธว
ฮพพวรกใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการ
ท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลง
เลกกะการท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
73ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑๒. ไซลน (Xylenes) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
พบในน�าและอาหารทวไป นอกจากนยงพบใน
กาซโซลนสน�ามนขดเงาควนบหรเปนตน
74ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๓ สารเคมก�าจดศตรพช (Pesticides) จ�านวน ๒ ชนด
(เรยงล�าดบตามพยญชนะของภาษาองกฤษ (A-Z))
๑. สารเคมก�าจดศตรพชทมฤทธยบยงเอนไซม อะเซทธลโคลนเอสเตอเรส
(Acetylcholinesterase inhibiting pestecides)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ใหถงขดทหลอดก�าหนดไว คว�าหลอดกลบ
ไปมาชาๆ ๘ - ๑๐ ครง (ปรมาณสงสงตรวจ
อาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางเลอดในการตรวจหาโคลนเอสเตอเรส
แอคตวต ในเซลลเมดเลอดแดง ใหเกบเวลาใด
กไดตามดลยพนจของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถ
สงไดใหน�าใสต เยนหรอภาชนะทมอณหภม
๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ไดประมาณ ๑๔ วน ขณะน�าสงควรใสกลอง
ทสามารถเกบความเยนในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
75ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑. สารเคมก�าจดศตรพชทมฤทธยบยงเอนไซม อะเซทธลโคลนเอสเตอเรส
(Acetylcholinesterase inhibiting pestecides) (ตอ)
การลดการปนเปอน สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
อาจปนเปอนในธรรมชาตทวไป สามารถเขาส
รางกายไดผานทางอากาศน�าอาหาร
พบไดในอาหาร และน�าดมทปนเป อนดวย
สารเคมก�าจดศตรพช
76ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. พาราไธออน (Parathion)
ชนด/ปรมาณ/วสดส�าหรบเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ
๑)เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสยปดฝาใหสนท๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว ให ถ ง ขดท หลอดก� าหนดไว คว� าหลอด กลบไปมาชาๆ๘-๑๐ครง(ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบนโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหา พ - ไนโตรฟนอล (รวม) ใหเกบเรวทสดภายหลง เลกกะการท�างาน (โดยทวไปไม ควรเกน ๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)๒)ตวอยางเลอดในการตรวจหาโคลนเอสเตอเรส แอคตวต ในเซลลเมดเลอดแดง ใหเกบเวลาใดกไดตามดลยพนจของผตรวจ
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยน หรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง ๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐ องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
77ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. พาราไธออน (Parathion) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ได๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปด มดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ๔องศาเซลเซยส)๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะ ทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบรกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสงควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณสายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกายล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอนเพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
อาจปนเปอนในธรรมชาตทวไป สามารถเขาส
รางกายไดผานทางอากาศน�าอาหาร
พบไดในอาหาร และน�าดมทปนเป อนดวย
สารเคมก�าจดศตรพช
78ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๔ กาซ (Gas) จ�านวน ๒ ชนด
(เรยงล�าดบตามพยญชนะของภาษาองกฤษ (A-Z))
๑. คารบอนไดซลไฟด (Carbon disulfide: CS2)
ชนด/ปรมาณ/วสดส�าหรบเกบตวอยางทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ หองปฏบตการนนๆถาปรมาณสงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหา กรด ๒ - ไธออกโซไธอะโซลดน - ๔ - คารบอกซลก ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะการท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะเกบตวอย างท มอณหภม ในช วง ๒ – ๘ องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได ๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘ องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ ๔องศาเซลเซยส)
79ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑. คารบอนไดซลไฟด (Carbon disulfide: CS2) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
อาจไดรบกาซนผานการหายใจการดมและการ
รบประทาน
การอดอาหารลดน�าหนกดวยวธDietCabbage
การใชยารกษาการตดแอลกอฮอลประเภท
ไดซลฟแรม(Disulfiram)และการไดรบ/สมผส
สารเคมก�าจดศตรพชประเภทไดไธโอคารบาเมต
(Dithiocarbamates)และแคปแทน(Captan)
จะมผลท�าใหไดรบ/สมผสสารนเขาสรางกาย
มากขนนอกเหนอจากการไดรบ/สมผสจากการ
ท�างาน
80ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. คารบอนมอนอกไซด (Carbon monoxide: CO)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ให ถ ง ขด ทหลอดก� าหนดไว คว� าหลอด
กลบไปมาชาๆ๘-๑๐ครง(ปรมาณสงสงตรวจ
อาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอย างเลอด ในการตรวจหา คาบอกซ
ฮโมโกลบน ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะ
การท�างาน (โดยทวไปไมควรเกน ๓๐ นาท
ภายหลงเลกกะการท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสงได
ใ ห น� า ใ ส ต เ ย น ห ร อ ภ า ชนะท อ ณหภ ม
๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสงควรใสภาชนะ
ทสามารถเกบความเยนในอณหภมดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอก อนการเกบส งส งตรวจในกรณ
81ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. คารบอนมอนอกไซด (Carbon monoxide: CO) (ตอ)
การลดการปนเปอน ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
เนองจากการไดรบกาซนเขาสรางกายผานทาง
การหายใจเปนหลกจงอาจไดรบจากควนยาสบ
หรอควนจากการเผาไหมตางๆ
82ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
หมวดท ๕ รงส (Radiation) จ�านวน ๒ ชนด
(เรยงล�าดบตามพยญชนะของภาษาองกฤษ (A-Z))
๑. โคบอลท (Cobalt: Co)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
๑) เกบป สสาวะปรมาตร ๒๐ มลลลตร
ใสภาชนะทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย
ปดฝาใหสนท
๒) เกบเลอดปรมาตร ๕ มลลลตร ใสภาชนะ
สญญากาศทเคลอบดวยสารปองกนเลอดแขงตว
ให ถ ง ขดท หลอดก� าหนดไว คว� าหลอด
กลบไปมาชาๆ๘-๑๐ครง(ปรมาณสงสงตรวจ
อาจก�าหนดโดยแตละหองปฏบตการขนอยกบ
นโยบายของหองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณ
สงสงตรวจนอยเกนไปจะไมสามารถท�าการ
วเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ๑) ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหาโคบอลท
ใหเกบภายหลงของการเลกกะการท�างาน
ตลอดสปดาห
๒) ตวอยางเลอด ในการตรวจหาโคบอลท
ใหเกบภายหลงของการเลกกะการท�างานตลอด
สปดาห
การเกบและขนสงตวอยาง ๑) เกบปสสาวะน�าสงหองปฏบตการทนท
หากไมสามารถสงไดทนทใหน�าตวอยางใสตเยน
หรอภาชนะเกบตวอยางทมอณหภมในชวง
๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ
83ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑. โคบอลท (Cobalt: Co) (ตอ)
การเกบและขนสงตวอยาง ๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ได ๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม - ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยาง
ได ๒ เดอน ขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝา
ปดมดชด และสามารถเกบความเยนไดในชวง
๒-๘องศาเซลเซยส(อณหภมทเหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
๒) เกบเลอดน�าส งห องปฏบ ตการทนท
หากไมสามารถสงไดใหน�าใสตเยนหรอภาชนะ
ทมอณหภม๔องศาเซลเซยสจะสามารถเกบ
รกษาตวอยางไดประมาณ๑๔ วน ขณะน�าสง
ควรใสกลองทสามารถเกบความเยนในอณหภม
ดงกลาวได
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
84ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๑. โคบอลท (Cobalt: Co) (ตอ)
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
อาจไดรบรงสทปนเปอนในดนน�า และอากาศ
หรอบรเวณทมสารนหรอมการรวไหลของสารน
85ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. ยเรเนยม (Uranium: U)
ชนด/ปรมาณ/วสด
ส�าหรบเกบตวอยาง
ทเปนสงสงตรวจ
เกบปสสาวะปรมาตร๒๐มลลลตรใสภาชนะ
ทสะอาดและไมมสารปองกนการเสย ปดฝา
ใหสนท (ปรมาณสงสงตรวจอาจก�าหนดโดย
แตละหองปฏบตการ ขนอยกบนโยบายของ
หองปฏบตการนนๆ ถาปรมาณสงสงตรวจ
นอยเกนไปจะไมสามารถท�าการวเคราะหได)
ระยะเวลาเกบตวอยาง ตวอยางปสสาวะ ในการตรวจหายเรเนยม
ใหเกบเรวทสดภายหลงการเลกกะการท�างาน
(โดยทวไปไมควรเกน๓๐นาทภายหลงเลกกะ
การท�างาน)
การเกบและขนสงตวอยาง น�าสงหองปฏบตการทนท หากไมสามารถสง
ไดทนทใหน�าตวอยางใสต เยน หรอภาชนะ
เกบตวอย างทมอณหภม ในช วง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๑ สปดาห หากแชแขง (อณหภม – ๒๐
องศาเซลเซยส) จะสามารถเกบรกษาตวอยางได
๒เดอนขณะน�าสงควรใสภาชนะทมฝาปดมดชด
และสามารถเกบความเยนไดในชวง ๒ – ๘
องศาเซลเซยส (อณหภมท เหมาะสมคอ
๔องศาเซลเซยส)
86ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคมกรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
๒. ยเรเนยม (Uranium: U) (ตอ)
การลดการปนเปอน สงสงตรวจอาจมการปนเปอนจากสงอนๆ ไดแก
ฝนละออง เสนใย สารเคมอนๆ สถานทเกบ
ตวอยางเพอสงตรวจจงควรอยแยกจากบรเวณ
สายการผลต และควรท�าความสะอาดรางกาย
ล างมอ ก อนการเกบสงส งตรวจ ในกรณ
ปสสาวะนนใหปลอยปสสาวะชวงแรกทงกอน
เพอท�าความสะอาดทอปสสาวะ แลวจงเกบ
ปสสาวะในชวงกลาง
ปจจยรบกวน
(อาจไดรบ/สมผสสารนจากแหลง
อนๆ นอกเหนอจากการไดรบ/
สมผสจากการประกอบอาชพ
ซงอาจมผลท�าใหตรวจพบสารนมาก
ในสงสงตรวจ)
อาจไดรบสารนเขาสรางกายผานการรบประทาน
อาหารและการดมส ง ทมสาร นปนเป อน
อาจพบในอาหารประเภททมหวฝงในดน เชน
มนฝรงหวผกกาดเปนตนถามการเพาะปลกในท
ทมสารน
อาจพบไดในสถานทท�างาน เชน เหมอง โรงส
เปนตน
87ประกาศกรมควบคมโรค เรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs) ฉบบท ๑
ทปรกษา
นายแพทยโสภณเมฆธน อธบดกรมควบคมโรค
นายแพทยนพพรชนกลน รองอธบดกรมควบคมโรค
ดร.นายแพทยสมเกยรตศรรตนพฤกษ ผทรงคณวฒกรมควบคมโรค
นายแพทยบญเลศศกดชยนานนท ผทรงคณวฒกรมควบคมโรค
ดร.นายแพทยปรชาเปรมปร ผอ�านวยการส�านกโรค
จากการประกอบอาชพและสงแวดลอม
คณะผจดท�า ศนยพฒนาวชาการอาชวอนามยและสงแวดลอม จงหวดระยอง
ดร.นลนศรพวง นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ
ผอ�านวยการศนยพฒนาวชาการ
อาชวอนามยและสงแวดลอมจงหวดระยอง
นายธนทองค�าสก นกวทยาศาสตรการแพทยปฏบตการ
นางสาวจฬารตนยาปญ นกวทยาศาสตรการแพทยปฏบตการ
นางสาวศรพรซยรมย นกวทยาศาสตรการแพทย
นางสาวสพรรณอรณจรส นกวทยาศาสตรการแพทย
ศนยพฒนาวชาการอาชวอนามยและสงแวดลอม จงหวดระยองส�านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม
กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข
ประกาศกรมควบคมโรคเรอง ขอแนะน�าการเฝาระวงสขภาพจากพษสารเคม
กรณดชนชวดการไดรบ/สมผสทางชวภาพส�าหรบผประกอบอาชพทสมผสสารเคมส�าหรบประเทศไทย
(Thai Biological Exposure Indices: Thai BEIs)
ฉบบท ๑