การเพาะเลยงไรแดง ศนยวจยและพฒนาประมงน าจดสงขลา

...........................

ไรแดง ไรแดงเปนสตวไมมกระดกสนหลงจ าพวกเดยวกบกง มขนาด 0.4-1.8 มลลเมตร ล าตวมสแดงเรอ ๆ เพศเมยจะมขนาดใหญลกษณะอวนกลมกวาเพศผซงคอนขางยาว ไรแดงเปนอาหารธรรมชาตทมคณคาทางโภชนาการสง เหมาะตอการน ามาอนบาลลกพนธสตวน าวยออนซงจะท าใหมอตราการเจรญเตบโตและอตรารอดสง

คณคาทางโภชนาการของไรแดง (น าหนกแหง)โดยประมาณ โภชนาการ เปอรเซนต โปรตน 74.09

คารโบไฮเดรต 12.50 ไขมน 10.19 เถา 3.47

การสบพนธ ไรแดงสามารถสบพนธได 2 แบบ คอ 1. แบบไมอาศยเพศ ไรแดงมอายระหวาง 4-6 วน แพรพนธได 1-5 ครงในสภาวะแวดลอมทเหมาะสม

ไรแดงเพศเมยจะวางไขและฟกเปนตวไดลกครงละ 19-23 ตว 2. แบบอาศยเพศ ในสภาวะแวดลอมทผดปกต เชน อณหภมหรอต าเกนไป ความเปนกรดเปนดางไม

เหมาะสมหรอขาดแคลนอาหารไรแดงจะเพมปรมาณเพศผมากขนแลวไรแดงเพศเมยจะสรางไขขนอกชนดหนง ซงจะตองไดรบการผสมพนธจากเพศผแลวสรางเปลอกหมหนา แม 1 ตว จะใหไขชนดน 2 ฟอง หลงจากนนตวเมยกจะตาย เนองจากสภาวะแวดลอมทไมเหมาะสมนน ไขจะถกทงใหอยกนบอหรอกนแหลงน านน ไขเปลอกแขงนสามารถทนตอสภาวะแวดลอมทไมเหมาะสมไดนาน และจะฟกออกเปนตวเมอสภาวะแวดลอมทดขนและมอาหารทอดมสมบรณ

เพศเมย เพศผ ปจจยส าคญในการเพาะเลยงไรแดง

1.อาหาร ไรแดงเปนแพลงคตอนสตวทสามารถกนอาหารไดหลายอยางเชนแบคทเรย ซากของสงมชวตตางๆ แพลงคตอนพช เปนตน อาหารทเหมาะสมส าหรบไรแดงมากทสดคอแพลงคตอนพชทมชอเรยกวา “คลอเรลลา” หรอน าเขยว

2.แสงแดด ชวยในการสงเคราะหแสงเพอการเจรญเตบโตของคลอเรลลา 3.คณภาพน า หากคณภาพของน าเหมาะสม จะท าใหไรแดงเจรญเตบโตและสบพนธไดด

วธการเพาะเลยงไรแดง การเพาะเลยงไรแดงแบงออกเปน 2 วธ คอ 1) การเพาะเลยงไรแดงในบอซเมนต 2) การเพาะเลยงไรแดงในบอดน ในทนจะกลาวถงเฉพาะการเพาะเลยงไรแดงในบอซเมนต

การเพาะเลยงไรแดงในบอซเมนตตองใชบอในการเพาะเลยงไรแดงอยางนอย 5 บอเพอใชในการหมนเวยน สามารถจดการเกบเกยวผลผลตได 2 วธ คอ 1.การเพาะเลยงไรแดงแบบเกบเกยวไมตอเนอง คอ การเพาะเลยงไรแดงแบบเกบผลผลตครงเดยว ขอด ใหไรแดงในปรมาณทแนนอนและจ านวนมาก ไมมปญหาดานศตรเพราะเปนการเพาะเลยงในระยะเวลาสน ๆ

2.การเพาะเลยงไรแดงแบบเกบเกยวตอเนอง คอ การเกบเกยวผลผลตไรแดงในลกษณะทยอยเกบใชเวลาหลายวน

วสดอปกรณในการเพาะเลยงไรแดง 1. บอผลตไรแดง ขนาดของบอขนอยกบความตองการผลผลตไรแดง รปรางควรเปนรปไข พนกนบอฉาบและขดมนเรยบรอย ชวยใหการหมนเวยนของน าด (ถามบอเปนรปสเหลยมกสามารถใชได) แตบอควรมความลกประมาณ 60 เซนตเมตร

60 ซม 2. เครองเปาลม ส าหรบบอทมขนาด 30-50 ตาราเมตรจ าเปนตองมเครองเปาลม เพอชวยใหเกดการ

หมนเวยนของน า ปองกนการตกตะกอนของน าเขยว ชวยเพมปรมาณออกซเจนและลดความเปนพษของแอมโมเนยในบอ

3. ผากรอง น าทใชในการเพาะพนธไรแดงควรผานผากรองขนาดไมเกน 69 ไมครอนทกครง เพอปองกนสงมชวตอนๆและศตรของไรแดง

4. คลอเรลลา (น าเขยว) เปนสาหรายเซลลเดยวขนาดเลก มขนาด 2.5-3.5 ไมครอน มโปรตนประมาณ 64.15 เปอรเซนต

เตมน ำลงบอผำนถงกรอง

ทอลมใหอำกำศ

5. หวเชอไรแดง ไรแดงทจะน ามาใชในการเพาะเลยงขยายพนธควรมอายประมาณ 2 วน ผานการท าความสะอาดดวยการแชในสารละลายดางทบทม (ดางทบทม 10 กรมละลายในน า 20 ลตร) แชเปนเวลา 3 นาทเพอปองกนศตรทเกาะมากบไรแดง

6. กากผงชรส (อาม อาม) 7. ร าละเอยด 8. ปลาปน 9. ปยวทยาศาสตรไดแก ปยนาสตร 16-20-0 ปยยเรย สตร 46-0-0 ปยซปเปอรฟอสเฟต สตร 0-46-0 10. ปนขาว ใชส าหรบปรบความเปนกรดเปนดางของน า ชวยเพมปรมาณคารบอนไดออกไซดส าหรบ

น าเขยว

ขนตอนการเพาะไรแดง ในการเพาะเลยงไรแดงม 4 ขนตอน คอ 1. การเตรยมบอผลต ส าหรบบอใหมตองลางบอปรบสภาพใหบอมความเปนกลางหรอเปนดางออน ๆ คอ ความเปนกรดเปนดาง 7-8 ดวยการแชน าทงไวประมาณ 1-3 สปดาห แลวระบายน าทง ส าหรบบอเกาลางใหสะอาดตากบอใหแหงเพอก าจดศตรของไรแดง

2. การเตรยมน า การระบายน าเขาบอเพาะเลยงไรแดงตองผานถงกรองขนาดไมเกน 69 ไมครอนใหไดระดบน าลก 20-30 เซนตเมตร ตรวจสอบความเปนกรดเปนดางและปรงปรงใหอยระหวาง 7-8 ดวยการใชปนขาวละลายน า น าสวนน าปนใสไปใช

เตรยมน าเขยว

3. การเตรยมอาหาร อาหารทใชในการเพาะเลยงไรแดงแบงออกเปน 3 ประเภท คอ 3.1 อาหารผสม ไดแก ร าละเอยด ปลาปน (และกากถวเหลอง)*

ร าละเอยด ปลาปน

3.2 จลนทรย เปนอาหารทไดจากการหมกอาหารผสมกบน า ไดแก ยสตและแบคทเรย

3.3 น าเขยว หมายถง แพลงกตอนพชหลาย ๆชนด ไดแก คลอเรลลา ซนเดสมส เปนตน

คลอเรลลา ซนเดสมส วธการหมกอาหารกบน า ส าหรบบอขนาด 50 ตนใชร าละเอยด 1 กโลกรม และปลาปน 0.5 กโลกรม ตอน า 10 ลตร คลกเคลาใหเขากน หมกทงไวอยางนอย 24 ชวโมง 4. การเตรยมพนธไรแดง มวธการคดเลอกพนธไรแดง ดงน 4.1 คดแยกไรแดงออกจากแพลงกตอนสตวชนดอน เชน โคพพอด หนอนแดง ลกน า 4.2 สงเกตเพศไรแดง ดวยการตกไรแดงใสแกวใส ๆสองดถาพบไรแดงเพศผ ไมควรน าไปขยายพนธ

ไรแดงเพศเมย

4.3 อตราการใช ไรแดง 30-40 กรมตอตารางเมตร หรอไรแดง 2 กโลกรมตอบอขนาด 50 ตารางเมตร การด าเนนการเพาะเลยงไรแดงในบอคอนกรตขนาด 50 ตารางเมตร ศนยวจยและพฒนาประมงน าจดสงขลา

1. ท าความสะอาดบอ แชบอฆาเชอดวยคลอรนจ านวน 0.5 กโลกรมตอน า 50 ตน (10 ppm) แชทงไว 5 ชวโมง แลวปลอยน าทงลางใหสะอาดตากบอทงไว 1 วน

ตากบอ

2. เตมน าลงบอผานถงกรองขนาด 69 ไมครอน ใหลกประมาณ 20 เซนตเมตร ใสปย ตามสตร - ปยนา (16-20-0) จ านวน 2 กโลกรม - ปยยเรย (46-0-0) จ านวน 2 กโลกรม - ปนขาว 2 กโลกรม (ละลายน าน าสวนทเปนน าปนใสมาใช) - ร าละเอยด จ านวน 1 กโลกรม - ปลาปน จ านวน 2 กโลกรม - การผงชรส (อาม อาม) จ านวน 10 ลตร

เตมน าลงบอผานถงกรอง สวนผสมปยส าหรบเพาะเลยงไรแดง

น าสวนผสมทงหมดมาคนใหละลายเขากนกอนเตมลงบอ

3. เตมคลอเรลลา (น าเขยว) จ านวน 1,200 ลตร ลงในบอ ทงไวประมาณ 3 วน ระหวางนตองเดนคนน าในบอทกวนเพอปองกนไมใหคลอเรลลาตกตะกอน

4. วนท 4 เตมน าลงในบอใหไดระดบความลก 40 เซนตเมตร ใสปยนา ปยยเรย และปนขาว อยางละ 1

กโลกรม (สวนผสมปยทงหมดน ามาละลายน าคนใหละลายกอนเตมลงบอ) ทงไว 1 วน 5. ท าการแบงน าเขยวทเตรยมไวไปลงบอใหม จ านวน 1 ใน 2 สวน เตมน าลงบอทง 2 ใหลก 30-35

เซนตเมตร 6. น าพนธไรแดงทผานการฆาเชอดวยการแชในสารละลายดางทบทม 10 กรมตอน า 20 ลตร ประมาณ

1 นาท ใสลงในบอทเตรยมน าเขยวไวบอละ 2 กโลกรม ใหอากาศตลอดเวลา ทงไวประมาณ 3 วน สามารถเกบเกยวผลผลตไรแดงได

แชไรแดงในสารละลายดางทบทม ใสไรแดงในบอทเตรยมไว

การคนน าในบอ

7. ในระหวางททงไว 3 วน ใหสงเกตสของน า ถาสจางลงใหใสอาหารผสม (ร าละเอยด 1 กโลกรม รวมกบปลาปน 0.5 กโลกรม น า 10 ลตร หมกทงไวอยางนอย 1 คน) ลงในบอเพอเปนอาหารใหกบไรแดง หลงจากนน 1 วนจงสามารถเกบเกยวผลผลตได

เกบเกยวผลผลตไรแดง

ตนทนการผลตไรแดงในบอซเมนตขนาด 50 ตน

ตนทนคาปย 1. ปยนา ก.ก.ละ 20 บาท ใชปยนา ครงละ 3 ก.ก. เปนเงน 60 บาท 2. ปยยเรย ก.ก.ละ 20 บาท ใชปยยเรย ครงละ 3 ก.ก. เปนเงน 60 บาท 3. ปนขาว ก.ก.ละ 6 บาท ใชปนขาวครงละ 3 ก.ก. เปนเงน 18 บาท 4. ร าละเอยด ก.ก.ละ 17 บาท ใชร าละเอยด ครงละ 2 ก.ก. เปนเงน 34 บาท 5. ปลาปน ก.ก. 43 บาท ใชปลาปน ครงละ 2 ก.ก. เปนเงน 86 บาท 6. กากผงชรส ลตรละ 9 บาท ใชกากผงชรสครงละ10 ลตร เปนเงน 90 บาท 7. ไรแดง ก.ก.ละ 80 บาท ใชไรแดง ครงละ 2 ก.ก. เปนเงน 80 บาท รวมตนทนคาปย เปนเงน 428 บาท ตนทนคาไฟฟา 1. คาไฟสบน า ตนละ 0.5 บาท ใชน า ครงละ 20 ตน เปนเงน 10 บาท 2. คาไฟฟาปมลม ใชครงละ 5 วน เปนเงน 30 บาท

รวมตนทนคาไฟฟา เปนเงน 40 บาท รวมตนทนคาปยและคาไฟฟา เปนเงน 468 บาท ผลตไรแดงไดครงเฉลย 10 กโลกรม ราคาขายกโลกรมละ 80 บาท หมายเหต : ไมคดคาเสอราคาของอปกรณอน ๆ เชน บอซเมนต ปมลม เครองสบน า และคาแรง