th

ASEANWatch

ASEANWatch

วน/เวลา วนพธท 3 สงหาคม 2559 เวลา 13.00 – 16.30 น. สถานท หองประชม 1 สกว. อาคาร SM Tower ถนนพหลโยธน กรงเทพฯ

เมอวนท 3 สงหาคม 2559 โครงการ “จบตาอาเซยน” ภายใตการสนบสนนโดยส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ไดจดประชม TRF-ASEAN Research Forum ครงท 5 เรอง “จบตาเศรษฐกจ CLMV และประเดนวจย” ซงเปนการรายงานความกาวหนาของโครงการวจยเศรษฐกจประเทศ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมาและเวยดนาม) จ�านวน 4 โครงการใหกบผเกยวของอนประกอบไปดวยตวแทนจากภาครฐ ภาคเอกชน ภาควชาการและสอมวลชนรวมรบฟงแลกเปลยนความคดเหนเพอปรบปรงและพฒนาโครงการวจย

ผศ.ดร. กรยา กลกลการ อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอความคบหนาการวจยและความเคลอนไหวเศรษฐกจของกมพชา โดยชใหเหนวา กมพชามแนวโนมจะหลดออกจากกลมประเทศทมระดบการพฒนานอยทสดตามเกณฑขององคการสหประชาชาต พรอมกบการถกตดสทธพเศษวาดวยการยกเวนการเกบภาษน�าเขาและยกเลกการก�าหนดโควตาน�าเขาใหแกสนคาน�าเขา (Everything But Arms: EBM) แตจะไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized System of Preferences: GSP) ทดแทน โดยคาดวากมพชาจะไดรบสทธ GPS ภายในป 2569

ทงน ตงแตเดอนกรกฎาคม 2559 ธนาคารโลกระบใหกมพชาเปนประเทศทมรายไดปานกลางระดบต�า (Lower Middle Income Economies) หลงจาก

ความคบหนาโครงการการประชมเวท TRF-ASEAN Research Forum ครงท 5“จบตาเศรษฐกจ CLMV และประเดนวจย”

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

1

1

14

30

ASEAN News

วน/เวลา วนพธท 3 สงหาคม 2559 เวลา 13.00 – 16.30 น. สถานท หองประชม 1 สกว. อาคาร SM Tower ถนนพหลโยธน กรงเทพฯ

เมอวนท 3 สงหาคม 2559 โครงการ “จบตาอาเซยน” ภายใตการสนบสนนโดยส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ไดจดประชม TRF-ASEAN Research Forum ครงท 5 เรอง “จบตาเศรษฐกจ CLMV และประเดนวจย” ซงเปนการรายงานความกาวหนาของโครงการวจยเศรษฐกจประเทศ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมาและเวยดนาม) จ�านวน 4 โครงการใหกบผเกยวของอนประกอบไปดวยตวแทนจากภาครฐ ภาคเอกชน ภาควชาการและสอมวลชนรวมรบฟงแลกเปลยนความคดเหนเพอปรบปรงและพฒนาโครงการวจย

ผศ.ดร. กรยา กลกลการ อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอความคบหนาการวจยและความเคลอนไหวเศรษฐกจของกมพชา โดยชใหเหนวา กมพชามแนวโนมจะหลดออกจากกลมประเทศทมระดบการพฒนานอยทสดตามเกณฑขององคการสหประชาชาต พรอมกบการถกตดสทธพเศษวาดวยการยกเวนการเกบภาษน�าเขาและยกเลกการก�าหนดโควตาน�าเขาใหแกสนคาน�าเขา (Everything But Arms: EBM) แตจะไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized System of Preferences: GSP) ทดแทน โดยคาดวากมพชาจะไดรบสทธ GPS ภายในป 2569

ทงน ตงแตเดอนกรกฎาคม 2559 ธนาคารโลกระบใหกมพชาเปนประเทศทมรายไดปานกลางระดบต�า (Lower Middle Income Economies) หลงจาก

ความคบหนาโครงการการประชมเวท TRF-ASEAN Research Forum ครงท 5“จบตาเศรษฐกจ CLMV และประเดนวจย”

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

1

1

14

30

ASEAN News

รายไดผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domes-tic Product: GDP) ของกมพชามแนวโนมเพมสงขน สงผลใหระดบความยากจนภายในประเทศลดลงอยางรวดเรว จากรอยละ 50 ในป 2550 ลดลงเปนรอยละ 21 ในป 2554 หรอคดเปนจ�านวน ลดลงจาก 7 ลานคน เหลอ 3 ลานคน ซงเปนผลมาจากราคาขาวทสงขน อยางไรกด แมจะสามารถหลดพนจากรายไดความยากจนได แตยงมความเสยงและความเปราะบางสง

นอกจากน ผศ.ดร.กรยา ยงระบเพมเตมวาภาคอตสาหกรรมของกมพชามแนวโนมขยายตวสงขนซงสอดคลองกบนโยบายพฒนาอตสาหกรรมระยะยาวของกมพชาระหวางป 2558-2568 ซงมวตถประสงคเพอ (1) เพมสดสวนอตสาหกรรมใหมทมศกยภาพในการตลาดใหมมลคาสงขนเพมความสามารถในการแขงขนไมเนนเฉพาะสนคาอปโภค–บรโภคแตหมายรวมถงการประกอบเครองจกรเครองกลและอปกรณไฟฟารวมถงการแปรรปทรพยากรธรรมชาต (2) สนบสนนธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (3) แปรรปสนคาเกษตร (4) สนบสนนอตสาหกรรมตอเนองกบการผลตของประเทศอนในภมภาคและอตสาหกรรมยทธศาสตร ไดแก เทคโนโลยสารสนเทศพลงงานและอตสาหกรรมหนก ขณะทการศกษาวจยในขนตอไปจะศกษาการเปลยนแปลงของประชากรในกมพชา ทงนโยบายประชากรและนโยบายแรงงาน รวมถงดานสภาพตลาดแรงงานและประสบการณจางแรงงานโดยนกธรกจกมพชา

ทางดาน ดร.เณศรา สขพานช อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอความกาวหนาการวจยเกยวกบเศรษฐกจของลาว โดยชใหเหนวา ลาวไดใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 ระหวางป 2558-2563 มเปาหมายเพอพฒนาอตสาหกรรมและความทนสมยภายในประเทศ และยกระดบคณภาพชวตของประชาชน รวมถงความเจรญรงเรองของประเทศ สสถานะประเทศรายไดระดบกลางถงสง (Upper Middle Income Economies) ภายในป 2573 และยงด�าเนนการเพอใหหลดออกจากกลมประเทศทมระดบการพฒนานอยทสดตามเกณฑขององคการสหประชาชาตใหไดภายในป 2563 ดวยการน�าเอาเทคโนโลยและทกษะทเหมาะสม มาใชในการสนบสนนปจจยแวดลอมของประเทศ

กอนหนาน ลาวใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 ระหวางป 2554-2558 มเปาหมายหลกคอ การสรางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ความปลอดภย ความสงบ และความมเสถยรภาพ โดยมอตราการเตบโตของรายไดผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ไมต�ากวารอยละ 8 ตอป และม GDP ตอหวอยางนอยรอยละ 1,700 ดอลลารสหรฐ ตอป (ประมาณ 56,000 บาทตอป)

พรอมกบการบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) อนประกอบดวย (1) ขจดความยากจนและความหวโหย (2) ใหเดกทกคนไดรบการศกษาระดบประถมศกษา (3) สงเสรมบทบาทสตรและความเทาเทยมกนทางเพศ (4) ลดอตราการตายของเดก (5) พฒนาสขภาพสตรมครรภ (6) ตอสโรคเอดส มาลาเรย และโรคส�าคญอนๆ (7) รกษาและจดการสงแวดลอมอยางยงยน (8) สงเสรมการเปนหนสวนเพอการพฒนาในประชาคมโลก ทเกอบทกประเทศทวโลก รวมกนประชมสดยอดแหงสหสวรรษขององคการสหประชาชาต ณ นครนวยอรก ในป 2543

การวจยในล�าดบตอไปจะเนนศกษาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในลาว ตงแตววฒนาการการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในลาวโดยเฉพาะบทบาทการลงทนของไทย จนและเวยดนาม รวมทงพจารณาเลอกตวแทนภาคการผลตมาศกษาทงภาคการเกษตร อตสาหกรรมและภาคบรการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

2

ความคบหนาโครงการ

ดร.ชญาน ชวะโนทย อาจารย ประจ�าคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอความคบหนาและตวชวดทางเศรษฐกจของเวยดนาม เรมตนจากการอธบายภาพรวมเศรษฐกจเวยดนามผานการเตบโตของภาคเศรษฐกจตางๆ ซงภาคเกษตรกรรมมสดสวนลดลงอยางเหนไดชด ตวชวดเศรษฐกจมหภาคภายในประเทศจะพบวา เวยดนามพยายามกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการลดอตราดอกเบยเงนฝากและสนเชอ อตราเงนเฟอมแนวโนมคอยๆ ลดลงหลงจากมนโยบาย Doi Moi เมอ ป 2529 โดยในป 2557 อตราเงนเฟออยทรอยละ 3.7 ส�าหรบหนสาธารณะมแนวโนมสงขนทกปโดยในป 2558 สงเกนกวารอยละ 60

ส�าหรบตวชวดเศรษฐกจในภาคตางประเทศนน พบวา การน�าเขาและสงออกสนคาไปตางประเทศของเวยดนามมมลคาเพมสงขนในทกป โดยการน�าเขาสนคาส�าคญของเวยดนามเปนสนคาเครองจกร สนคาขนกลาง ขณะทสนคาสงออกส�าคญมกเปนโทรศพทและชนสวนอปกรณ เสอผา คอมพวเตอร รองเทา เปนตน ดานสถานการณการคากบไทยมอตราขยายตวลดลง อยางไรกตาม มลคาการคาชายแดนกลบเพมขน

มากหลงจากการเปดใชสะพานมตรภาพไทย-ลาวแหงท 3 เนองจากเวยดนามมตลาดภายในประเทศขนาดใหญ มการแบงเขตเศรษฐกจพเศษส�าหรบการลงทนรวมทงยงใหสทธพเศษในการลงทนตางๆ เชน สทธพเศษทางภาษ สทธพเศษการใชทดน สงผลใหสามารถดงดดการลงทนไดด ในป 2558 เกาหลใตเขามาลงทนมากทสด โดยถดมาเปนมาเลเซยและญปน

มตทางสงคมบนเสนทางการพฒนาของเวยดนามมระดบความเหลอมล�าสงปานกลาง และมแนวโนมสงขน อนเปนผลมาจากการพฒนาประเทศยงคงกระจกตวตามเมองใหญ ขณะทชนบทยงมคนยากจนอยมากและคนเหลานมกจะเปนชนกลมนอย

ส�าหรบการวจยตอไปจะพจารณาประเดนนโยบายปฏรปเศรษฐกจและผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจของเวยดนามในภาพรวม แผนพฒนาอตสาหกรรมวเคราะหในมมมองของ New Structural Economics ผลของ Local institutions ตอการพฒนาธรกจทไมใชเกษตร ตลอดจนนยตอประเทศไทยในดานการพฒนาอตสาหกรรมและการไปลงทนในเวยดนาม

ความคบหนาโครงการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

3

รายไดผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domes-tic Product: GDP) ของกมพชามแนวโนมเพมสงขน สงผลใหระดบความยากจนภายในประเทศลดลงอยางรวดเรว จากรอยละ 50 ในป 2550 ลดลงเปนรอยละ 21 ในป 2554 หรอคดเปนจ�านวน ลดลงจาก 7 ลานคน เหลอ 3 ลานคน ซงเปนผลมาจากราคาขาวทสงขน อยางไรกด แมจะสามารถหลดพนจากรายไดความยากจนได แตยงมความเสยงและความเปราะบางสง

นอกจากน ผศ.ดร.กรยา ยงระบเพมเตมวาภาคอตสาหกรรมของกมพชามแนวโนมขยายตวสงขนซงสอดคลองกบนโยบายพฒนาอตสาหกรรมระยะยาวของกมพชาระหวางป 2558-2568 ซงมวตถประสงคเพอ (1) เพมสดสวนอตสาหกรรมใหมทมศกยภาพในการตลาดใหมมลคาสงขนเพมความสามารถในการแขงขนไมเนนเฉพาะสนคาอปโภค–บรโภคแตหมายรวมถงการประกอบเครองจกรเครองกลและอปกรณไฟฟารวมถงการแปรรปทรพยากรธรรมชาต (2) สนบสนนธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (3) แปรรปสนคาเกษตร (4) สนบสนนอตสาหกรรมตอเนองกบการผลตของประเทศอนในภมภาคและอตสาหกรรมยทธศาสตร ไดแก เทคโนโลยสารสนเทศพลงงานและอตสาหกรรมหนก ขณะทการศกษาวจยในขนตอไปจะศกษาการเปลยนแปลงของประชากรในกมพชา ทงนโยบายประชากรและนโยบายแรงงาน รวมถงดานสภาพตลาดแรงงานและประสบการณจางแรงงานโดยนกธรกจกมพชา

ทางดาน ดร.เณศรา สขพานช อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอความกาวหนาการวจยเกยวกบเศรษฐกจของลาว โดยชใหเหนวา ลาวไดใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 ระหวางป 2558-2563 มเปาหมายเพอพฒนาอตสาหกรรมและความทนสมยภายในประเทศ และยกระดบคณภาพชวตของประชาชน รวมถงความเจรญรงเรองของประเทศ สสถานะประเทศรายไดระดบกลางถงสง (Upper Middle Income Economies) ภายในป 2573 และยงด�าเนนการเพอใหหลดออกจากกลมประเทศทมระดบการพฒนานอยทสดตามเกณฑขององคการสหประชาชาตใหไดภายในป 2563 ดวยการน�าเอาเทคโนโลยและทกษะทเหมาะสม มาใชในการสนบสนนปจจยแวดลอมของประเทศ

กอนหนาน ลาวใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 ระหวางป 2554-2558 มเปาหมายหลกคอ การสรางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ความปลอดภย ความสงบ และความมเสถยรภาพ โดยมอตราการเตบโตของรายไดผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ไมต�ากวารอยละ 8 ตอป และม GDP ตอหวอยางนอยรอยละ 1,700 ดอลลารสหรฐ ตอป (ประมาณ 56,000 บาทตอป)

พรอมกบการบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) อนประกอบดวย (1) ขจดความยากจนและความหวโหย (2) ใหเดกทกคนไดรบการศกษาระดบประถมศกษา (3) สงเสรมบทบาทสตรและความเทาเทยมกนทางเพศ (4) ลดอตราการตายของเดก (5) พฒนาสขภาพสตรมครรภ (6) ตอสโรคเอดส มาลาเรย และโรคส�าคญอนๆ (7) รกษาและจดการสงแวดลอมอยางยงยน (8) สงเสรมการเปนหนสวนเพอการพฒนาในประชาคมโลก ทเกอบทกประเทศทวโลก รวมกนประชมสดยอดแหงสหสวรรษขององคการสหประชาชาต ณ นครนวยอรก ในป 2543

การวจยในล�าดบตอไปจะเนนศกษาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในลาว ตงแตววฒนาการการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในลาวโดยเฉพาะบทบาทการลงทนของไทย จนและเวยดนาม รวมทงพจารณาเลอกตวแทนภาคการผลตมาศกษาทงภาคการเกษตร อตสาหกรรมและภาคบรการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

2

ความคบหนาโครงการ

ดร.ชญาน ชวะโนทย อาจารย ประจ�าคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอความคบหนาและตวชวดทางเศรษฐกจของเวยดนาม เรมตนจากการอธบายภาพรวมเศรษฐกจเวยดนามผานการเตบโตของภาคเศรษฐกจตางๆ ซงภาคเกษตรกรรมมสดสวนลดลงอยางเหนไดชด ตวชวดเศรษฐกจมหภาคภายในประเทศจะพบวา เวยดนามพยายามกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการลดอตราดอกเบยเงนฝากและสนเชอ อตราเงนเฟอมแนวโนมคอยๆ ลดลงหลงจากมนโยบาย Doi Moi เมอ ป 2529 โดยในป 2557 อตราเงนเฟออยทรอยละ 3.7 ส�าหรบหนสาธารณะมแนวโนมสงขนทกปโดยในป 2558 สงเกนกวารอยละ 60

ส�าหรบตวชวดเศรษฐกจในภาคตางประเทศนน พบวา การน�าเขาและสงออกสนคาไปตางประเทศของเวยดนามมมลคาเพมสงขนในทกป โดยการน�าเขาสนคาส�าคญของเวยดนามเปนสนคาเครองจกร สนคาขนกลาง ขณะทสนคาสงออกส�าคญมกเปนโทรศพทและชนสวนอปกรณ เสอผา คอมพวเตอร รองเทา เปนตน ดานสถานการณการคากบไทยมอตราขยายตวลดลง อยางไรกตาม มลคาการคาชายแดนกลบเพมขน

มากหลงจากการเปดใชสะพานมตรภาพไทย-ลาวแหงท 3 เนองจากเวยดนามมตลาดภายในประเทศขนาดใหญ มการแบงเขตเศรษฐกจพเศษส�าหรบการลงทนรวมทงยงใหสทธพเศษในการลงทนตางๆ เชน สทธพเศษทางภาษ สทธพเศษการใชทดน สงผลใหสามารถดงดดการลงทนไดด ในป 2558 เกาหลใตเขามาลงทนมากทสด โดยถดมาเปนมาเลเซยและญปน

มตทางสงคมบนเสนทางการพฒนาของเวยดนามมระดบความเหลอมล�าสงปานกลาง และมแนวโนมสงขน อนเปนผลมาจากการพฒนาประเทศยงคงกระจกตวตามเมองใหญ ขณะทชนบทยงมคนยากจนอยมากและคนเหลานมกจะเปนชนกลมนอย

ส�าหรบการวจยตอไปจะพจารณาประเดนนโยบายปฏรปเศรษฐกจและผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจของเวยดนามในภาพรวม แผนพฒนาอตสาหกรรมวเคราะหในมมมองของ New Structural Economics ผลของ Local institutions ตอการพฒนาธรกจทไมใชเกษตร ตลอดจนนยตอประเทศไทยในดานการพฒนาอตสาหกรรมและการไปลงทนในเวยดนาม

ความคบหนาโครงการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

3

เศรษฐกจในแตละเขตของประเทศจะพบวา เขตปกครองสวนใหญเปนแหลงผลตสนคาเกษตร มเพยงไมกเขตทเปนศนยกลางพาณชย (เชน ยางกง มณฑะ-เลย) และอตสาหกรรม (เชน ยะไข)

ดานสถานะการคลงของประเทศสวนใหญแลว มรายจายสงกวารายรบตลอดหลายปทผานมา และหนภาครฐลดลงจากรอยละ 55 ในป 2552 มาอยท รอยละ 32 ในปทแลว สวนอตราเงนเฟอนนพบวา เมอป 2558 อตราเงนเฟอพงสงขนอนเนองมาจากเกดน�าทวมใหญท�าใหพนทเกษตรเสยหายมากและราคาสนคาเพมขนสง

ในปจจบนเมยนมาหนมาพฒนาตลาดเงนและตลาดทนเพอเปนแหลงเงนทนส�าหรบการพฒนาเศรษฐกจ โดยใหใบอนญาตประกอบกจการธนาคารเพมขน อนญาตใหปลอยกบรษทตางชาต การออกกฎหมายสถาบนการเงนฉบบใหมป 2559 มการเปดตลาดหลกทรพย Yangon Stock Exchange เมอปลายปทแลวเพอเปนแหลงระดมเงนทน ขณะทการลงทนโดยตรงจากตางประเทศนนมแนวโนมเพมขนโดยปทแลวมสดสวน 30.57 ของ GDP มลคา 20,476 ลานดอลลารสหรฐ ทงนโครงสรางการลงทนสวนใหญกระจกตวอยทกจการน�ามนและกาซธรรมชาต การผลตไฟฟาและภาคอตสาหกรรม โดยมจน สงคโปรและฮองกงเปนผ ลงทนหลก แมว า เมยนมายง มขอก�าหนดจ�ากดการลงทนของชาวตางชาตในภาคอตสาหกรรม แตกไดใหสทธประโยชนบางประการเพอดงดดการลงทนดวย เชน การเชาทดน การยกเวนภาษเครองจกร วตถดบ เปนตน

ส�าหรบการศกษาในขนตอไปซงเปนประเดนการลงทนจากตางประเทศในภาคทรพยากรธรรมชาตจะศกษาวจยการพฒนาอตสาหกรรมและการจดสรรรายไดจากภาคทรพยากรส�าหรบพฒนาเศรษฐกจและสร างความสมานฉนทคนในพนทกบแหลงอตสาหกรรม ขณะเดยวกนกศกษามตทางกฎหมายการคาการลงทนของเมยนมาตลอดจนภาพรวมการคา การลงทนในอตสาหกรรมภาคทรพยากรธรรมชาต

สดทาย ดร. อนณ อรณเรองสวสด น�าเสนอความกาวหนาของเศรษฐกจเมยนมาและประเดนวจย โดยชใหเหนแผนและแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของรฐบาลพลเรอนหลงจากทมการเลอกตงไปเมอปลายป 2558 แมวาเมยนมาจะมแผนพฒนาเศรษฐกจป 2553-2573 ซงมเปาหมายการขยายตวของ GDP รอยละ 7.2 โดยมมลคาเศรษฐกจของประเทศขยายตวใหได 180,000 ลานดอลลารสหรฐ ซงจะน�าประเทศไปสประเทศทมรายไดปานกลาง ขณะท เมอวนท 24 กรกฎาคม 2559 รฐบาลชดปจจบนเมยนมาไดประกาศแผนอตสาหกรรมของกระทรวงอตสาหกรรมโดยแบงระยะการพฒนาอตสาหกรรมเปน 3 ระยะ รวมทงใหมเขตพเศษทางอตสาหกรรมการเกษตรในพนทตางๆ ของประเทศ ลาสดในวนท 29 กรกฎาคม 2559 ไดออกนโยบายเศรษฐกจ 12 ขอ ซงประเดนหลกเนนการสงเสรมการแขงขนเสร การสรางเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การพฒนาโครงสรางพนฐาน ลดความยากจนและสงเสรมธรกจ SMEs

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของเมยนมามอตราเตบโตสงเฉลยรอยละ 8 ตอป ม GDP per Capita สงขนเรอยๆ อยางไรกตามยงคงมการขาดดลการคลงและดลบญชเดนสะพดมาอยางตอเนอง เมอพจารณารายภาคเศรษฐกจพบวา สาขาบรการมการขยายตวมากสดโดยเฉพาะดานกจการโทรคมนาคมและการขนสง อยางไรกตามเพอพจารณาโครงสราง

ความคบหนาโครงการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

4

ทประชมยงม งเน นการพฒนาความสมพนธ ระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจา โดยเฉพาะการขยายความรวมมอดานเศรษฐกจ และสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการขบเคลอนประชาคมอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลาง โดยเรงเสรมสรางความรสกรวมในการเปนพลเมองอาเซยน โดยเฉพาะการจดกจกรรมในโอกาสครบรอบ 50 ป การจดตงอาเซยนในป 2560

การประชมครงนยงไดมการลงนามในขอตกลงส�าคญๆ หลายฉบบ อาท แผนงานความรเรมเพอการรวมตวของอาเซยนฉบบท 3 (IAI Work Plan 3) แผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน 2568 (Master Plan on ASEAN Connectivity 2025) รวมถงปฏญญาอาเซยนวาดวยความเปนหนง

อาเซยนจดการประชมสดยอดผน�าอาเซยน ครง ท 28 และ 29 และการประชมอนๆ ทเกยวของ เมอวนท 6-8 กนยายน 2559 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว การประชมครงนมหวขอหลกคอ “เปลยนวสยทศนไปสความจรงเพอประชาคมอาเซยนทมพลวต” (Turning Vision into Reality for a Dynamic ASEAN Community)

ทประชมไดเนนย�าความส�าคญของการปฏบตตามวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568 (ASEAN Vision 2025) และแผนงานประชาคมอาเซยน 2559-2568 (2016-2025) รวมถงสนบสนนการรกษาความเปนเอกภาพและความเปนแกนกลางของอาเซยนเพอใหอาเซยนสามารถรบมอกบความทาทายรปแบบเกาและรปแบบใหมไดอยางมประสทธภาพ

ความคบหนาอาเซยนการประชมสดยอดผน�าอาเซยน ครงท 28 และ 29

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

5

เศรษฐกจในแตละเขตของประเทศจะพบวา เขตปกครองสวนใหญเปนแหลงผลตสนคาเกษตร มเพยงไมกเขตทเปนศนยกลางพาณชย (เชน ยางกง มณฑะ-เลย) และอตสาหกรรม (เชน ยะไข)

ดานสถานะการคลงของประเทศสวนใหญแลว มรายจายสงกวารายรบตลอดหลายปทผานมา และหนภาครฐลดลงจากรอยละ 55 ในป 2552 มาอยท รอยละ 32 ในปทแลว สวนอตราเงนเฟอนนพบวา เมอป 2558 อตราเงนเฟอพงสงขนอนเนองมาจากเกดน�าทวมใหญท�าใหพนทเกษตรเสยหายมากและราคาสนคาเพมขนสง

ในปจจบนเมยนมาหนมาพฒนาตลาดเงนและตลาดทนเพอเปนแหลงเงนทนส�าหรบการพฒนาเศรษฐกจ โดยใหใบอนญาตประกอบกจการธนาคารเพมขน อนญาตใหปลอยกบรษทตางชาต การออกกฎหมายสถาบนการเงนฉบบใหมป 2559 มการเปดตลาดหลกทรพย Yangon Stock Exchange เมอปลายปทแลวเพอเปนแหลงระดมเงนทน ขณะทการลงทนโดยตรงจากตางประเทศนนมแนวโนมเพมขนโดยปทแลวมสดสวน 30.57 ของ GDP มลคา 20,476 ลานดอลลารสหรฐ ทงนโครงสรางการลงทนสวนใหญกระจกตวอยทกจการน�ามนและกาซธรรมชาต การผลตไฟฟาและภาคอตสาหกรรม โดยมจน สงคโปรและฮองกงเปนผ ลงทนหลก แมว า เมยนมายง มขอก�าหนดจ�ากดการลงทนของชาวตางชาตในภาคอตสาหกรรม แตกไดใหสทธประโยชนบางประการเพอดงดดการลงทนดวย เชน การเชาทดน การยกเวนภาษเครองจกร วตถดบ เปนตน

ส�าหรบการศกษาในขนตอไปซงเปนประเดนการลงทนจากตางประเทศในภาคทรพยากรธรรมชาตจะศกษาวจยการพฒนาอตสาหกรรมและการจดสรรรายไดจากภาคทรพยากรส�าหรบพฒนาเศรษฐกจและสร างความสมานฉนทคนในพนทกบแหลงอตสาหกรรม ขณะเดยวกนกศกษามตทางกฎหมายการคาการลงทนของเมยนมาตลอดจนภาพรวมการคา การลงทนในอตสาหกรรมภาคทรพยากรธรรมชาต

สดทาย ดร. อนณ อรณเรองสวสด น�าเสนอความกาวหนาของเศรษฐกจเมยนมาและประเดนวจย โดยชใหเหนแผนและแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของรฐบาลพลเรอนหลงจากทมการเลอกตงไปเมอปลายป 2558 แมวาเมยนมาจะมแผนพฒนาเศรษฐกจป 2553-2573 ซงมเปาหมายการขยายตวของ GDP รอยละ 7.2 โดยมมลคาเศรษฐกจของประเทศขยายตวใหได 180,000 ลานดอลลารสหรฐ ซงจะน�าประเทศไปสประเทศทมรายไดปานกลาง ขณะท เมอวนท 24 กรกฎาคม 2559 รฐบาลชดปจจบนเมยนมาไดประกาศแผนอตสาหกรรมของกระทรวงอตสาหกรรมโดยแบงระยะการพฒนาอตสาหกรรมเปน 3 ระยะ รวมทงใหมเขตพเศษทางอตสาหกรรมการเกษตรในพนทตางๆ ของประเทศ ลาสดในวนท 29 กรกฎาคม 2559 ไดออกนโยบายเศรษฐกจ 12 ขอ ซงประเดนหลกเนนการสงเสรมการแขงขนเสร การสรางเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การพฒนาโครงสรางพนฐาน ลดความยากจนและสงเสรมธรกจ SMEs

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของเมยนมามอตราเตบโตสงเฉลยรอยละ 8 ตอป ม GDP per Capita สงขนเรอยๆ อยางไรกตามยงคงมการขาดดลการคลงและดลบญชเดนสะพดมาอยางตอเนอง เมอพจารณารายภาคเศรษฐกจพบวา สาขาบรการมการขยายตวมากสดโดยเฉพาะดานกจการโทรคมนาคมและการขนสง อยางไรกตามเพอพจารณาโครงสราง

ความคบหนาโครงการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

4

ทประชมยงม งเน นการพฒนาความสมพนธ ระหวางอาเซยนกบประเทศค เจรจา โดยเฉพาะการขยายความรวมมอดานเศรษฐกจ และสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการขบเคลอนประชาคมอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลาง โดยเรงเสรมสรางความรสกรวมในการเปนพลเมองอาเซยน โดยเฉพาะการจดกจกรรมในโอกาสครบรอบ 50 ป การจดตงอาเซยนในป 2560

การประชมครงนยงไดมการลงนามในขอตกลงส�าคญๆ หลายฉบบ อาท แผนงานความรเรมเพอการรวมตวของอาเซยนฉบบท 3 (IAI Work Plan 3) แผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน 2568 (Master Plan on ASEAN Connectivity 2025) รวมถงปฏญญาอาเซยนวาดวยความเปนหนง

อาเซยนจดการประชมสดยอดผน�าอาเซยน ครง ท 28 และ 29 และการประชมอนๆ ทเกยวของ เมอวนท 6-8 กนยายน 2559 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว การประชมครงนมหวขอหลกคอ “เปลยนวสยทศนไปสความจรงเพอประชาคมอาเซยนทมพลวต” (Turning Vision into Reality for a Dynamic ASEAN Community)

ทประชมไดเนนย�าความส�าคญของการปฏบตตามวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568 (ASEAN Vision 2025) และแผนงานประชาคมอาเซยน 2559-2568 (2016-2025) รวมถงสนบสนนการรกษาความเปนเอกภาพและความเปนแกนกลางของอาเซยนเพอใหอาเซยนสามารถรบมอกบความทาทายรปแบบเกาและรปแบบใหมไดอยางมประสทธภาพ

ความคบหนาอาเซยนการประชมสดยอดผน�าอาเซยน ครงท 28 และ 29

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

5

ในอนาคตดวยการชองทางโทรศพทสายดวนกรณฉกเฉนระหวางเจาหนาทอาวโสอาเซยน-จน รวมถงการลงนามในหลกปฏบตเพอการปะทะทางทะเลทไมไดวางแผนลวงหนาในทะเลจนใต (Code for Unplanned Encounters at Sea in the South China Sea)

นอกจากน ทประชมยงไดหารอถงประเดนทาง การเมองระหวางประเทศอนๆ อาท ความขดแยงในคาบสมทรเกาหล การรบมอกบภยกอการราย สถานการณในตะวนออกกลาง เปนตน

แหลงทมา: mfa.go.th และ asean.org

เดยวในการตอบโตภยพบตทงภายในและภายนอกภมภาค (Declaration on One ASEAN, One Response: ASEAN Responding to Disaster as One in the Region and Outside Region)

ส�าหรบประเดนการหารอทส�าคญอนๆ ทประชมไดแสดงความกงวลตอสถานการณในทะเลจนใตและยนยนวาการสรางความไวเนอเชอใจและหลกปฏบตรวมระหวางประเทศตางๆ เปนสงจ�าเปนตอการรกษาสนตภาพในภมภาค ขณะทการประชมสดยอดผน�าอาเซยน-จน ครงท 19 ทงสองฝายยงเหนชอบในการก�าหนดแนวทางเบองตนเพอระงบความขดแยง

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

6

ความคบหนาอาเซยน

ประชมรวมกบผแทนจากสหรฐฯ รฐมนตรตางประเทศอาเซยนไดเนนย�าความส�าคญเชงยทธศาสตรระหวางทงสองฝาย และหารอเกยวกบการเตรยมฉลองความสมพนธอาเซยน-สหรฐฯ ครบรอบ 40 ป ในป 2560

ขณะทการประชมรวมกบจน ทประชมสามารถออกแถลงการณรวมวาดวยการปฏบตตามปฏญญาวาดวยแนวปฏบตของภาคในทะเลจนใต (DoC) ซงระบถงความส�าคญของการแกไขปญหาอยางสนตวธตามหลกกฎหมายระหวางประเทศ อยางไรกตาม แถลงการณดงกลาวไมไดระบถงค�าตดสนของอนญาโตตลาการเกยวกบขอพพาททะเลจนใตระหวางจนกบฟลปปนสแตอยางใด

ภายหลงการหารอกบอาเซยน นายหวง อ รฐมนตรตางประเทศของจน กลาวแสดงความยนดกบผลการประชม โดยเฉพาะการทอาเซยนไมแสดงจดยนใดๆ เกยวกบค�าพพากษาของอนญาโตตลาการระหวางประเทศ ซงแสดงใหเหนวา จนและอาเซยนเขาใจตรงกนถงแนวทางในการแกไขความขดแยงทะเลจนใต

ตอมา ระหวางการประชมสดยอดผน�าอาเซยน

เมอวนท 24 กรกฎาคม 2559 รฐมนตรตางประเทศ ของชาตสมาชกอาเซยนเดนทางเขารวมการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน ครงท 49 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว พรอมออกแถลงการณฉลองครบรอบ 40 ป สนธสญญาไมตรและความรวมมออาเซยน (TAC)

การประชมครงนมงเนนการหารอเกยวกบแนวทางการน�าวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568 (ASEAN Community Vision 2025) และพมพเขยวประชาคมอาเซยนฉบบใหมของทง 3 เสาหลกไปสการปฏบต การสงเสรมความเชอมโยงระหวางวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568 กบวาระการพฒนาทยงยนของสหประชาชาต 2573 (2030 Agenda for Sustai- nable Development) ทงยงไดแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบประเดนความเคลอนไหวอนๆ อาท การรบมอกบภยคกคามแบบไมดงเดม สถานการณ ในตะวนออกกลาง สถานการณในคาบสมทรเกาหล การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ฯลฯ

ทประชมยงใหความส�าคญกบการยกระดบความรวมมอกบประเทศคเจรจานอกภมภาค โดยในการ

ความคบหนาดานการเมองและความมนคง

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

7

ความคบหนาอาเซยน

ในอนาคตดวยการชองทางโทรศพทสายดวนกรณฉกเฉนระหวางเจาหนาทอาวโสอาเซยน-จน รวมถงการลงนามในหลกปฏบตเพอการปะทะทางทะเลทไมไดวางแผนลวงหนาในทะเลจนใต (Code for Unplanned Encounters at Sea in the South China Sea)

นอกจากน ทประชมยงไดหารอถงประเดนทาง การเมองระหวางประเทศอนๆ อาท ความขดแยงในคาบสมทรเกาหล การรบมอกบภยกอการราย สถานการณในตะวนออกกลาง เปนตน

แหลงทมา: mfa.go.th และ asean.org

เดยวในการตอบโตภยพบตทงภายในและภายนอกภมภาค (Declaration on One ASEAN, One Response: ASEAN Responding to Disaster as One in the Region and Outside Region)

ส�าหรบประเดนการหารอทส�าคญอนๆ ทประชมไดแสดงความกงวลตอสถานการณในทะเลจนใตและยนยนวาการสรางความไวเนอเชอใจและหลกปฏบตรวมระหวางประเทศตางๆ เปนสงจ�าเปนตอการรกษาสนตภาพในภมภาค ขณะทการประชมสดยอดผน�าอาเซยน-จน ครงท 19 ทงสองฝายยงเหนชอบในการก�าหนดแนวทางเบองตนเพอระงบความขดแยง

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

6

ความคบหนาอาเซยน

ประชมรวมกบผแทนจากสหรฐฯ รฐมนตรตางประเทศอาเซยนไดเนนย�าความส�าคญเชงยทธศาสตรระหวางทงสองฝาย และหารอเกยวกบการเตรยมฉลองความสมพนธอาเซยน-สหรฐฯ ครบรอบ 40 ป ในป 2560

ขณะทการประชมรวมกบจน ทประชมสามารถออกแถลงการณรวมวาดวยการปฏบตตามปฏญญาวาดวยแนวปฏบตของภาคในทะเลจนใต (DoC) ซงระบถงความส�าคญของการแกไขปญหาอยางสนตวธตามหลกกฎหมายระหวางประเทศ อยางไรกตาม แถลงการณดงกลาวไมไดระบถงค�าตดสนของอนญาโตตลาการเกยวกบขอพพาททะเลจนใตระหวางจนกบฟลปปนสแตอยางใด

ภายหลงการหารอกบอาเซยน นายหวง อ รฐมนตรตางประเทศของจน กลาวแสดงความยนดกบผลการประชม โดยเฉพาะการทอาเซยนไมแสดงจดยนใดๆ เกยวกบค�าพพากษาของอนญาโตตลาการระหวางประเทศ ซงแสดงใหเหนวา จนและอาเซยนเขาใจตรงกนถงแนวทางในการแกไขความขดแยงทะเลจนใต

ตอมา ระหวางการประชมสดยอดผน�าอาเซยน

เมอวนท 24 กรกฎาคม 2559 รฐมนตรตางประเทศ ของชาตสมาชกอาเซยนเดนทางเขารวมการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน ครงท 49 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว พรอมออกแถลงการณฉลองครบรอบ 40 ป สนธสญญาไมตรและความรวมมออาเซยน (TAC)

การประชมครงนมงเนนการหารอเกยวกบแนวทางการน�าวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568 (ASEAN Community Vision 2025) และพมพเขยวประชาคมอาเซยนฉบบใหมของทง 3 เสาหลกไปสการปฏบต การสงเสรมความเชอมโยงระหวางวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568 กบวาระการพฒนาทยงยนของสหประชาชาต 2573 (2030 Agenda for Sustai- nable Development) ทงยงไดแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบประเดนความเคลอนไหวอนๆ อาท การรบมอกบภยคกคามแบบไมดงเดม สถานการณ ในตะวนออกกลาง สถานการณในคาบสมทรเกาหล การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ฯลฯ

ทประชมยงใหความส�าคญกบการยกระดบความรวมมอกบประเทศคเจรจานอกภมภาค โดยในการ

ความคบหนาดานการเมองและความมนคง

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

7

ความคบหนาอาเซยน

นอกจากน ทประชมยงไดหยบยกประเดนความมนคงอนๆ ในภมภาคขนหารอ อาท ขอพพาทในทะเลจนใต และภยคกคามจากอาวธนวเคลยร โดย ในการประชมครงน ยงไดมการออกแถลงการณทระบถงความส�าคญของการปลดอาวธนวเคลยร การ ไมแพรขยายอาวธนวเคลยร (non-proliferation) การ ใชพลงงานนวเคลยรสนต และความส�าคญของการใชนวเคลยรดานความมนคงเพอตอบโตกบภยกอการราย ทงระดบภมภาคและระหวางประเทศ

ส�าหรบความเคลอนไหวทนาสนใจอนๆ เมอวนท 29 สงหาคมทผานมา อาเซยน–ญปน จดประชมคณะกรรมการรวมวาดวยความรวมมออาเซยน–ญปน ครงท 10 ณ กรงจาการตา ประเทศอนโดนเซย เพอกระชบความรวมมอระหวางกน ภายใตแผนงานมตรภาพและความรวมมออาเซยน–ญปน (Plan of the Vision Statement on ASEAN-Japan Friendship and Cooperation) ทมความสอดคลองกบวสยทศนอาเซยน 2568 (ASEAN Community Vision 2025)

ทงสองฝายเหนพองกนวา ควรจะมการปรบปรงแผนยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจระยะ

ครงท 28 และ 29 ท สปป.ลาว เมอวนท 6-9 กนยายนทผานมา อาเซยนไดเปนเจาภาพจดการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก (EAS Summit) ครงท 11 โดยมชาตสมาชกรวม 18 ประเทศเขารวมหารอ

ทประชมยนยนจะรวมมอกนบนหลกการของขอตกลงตางๆ ของการประชมและพรอมสนบสนนกระบวนการสรางประชาคมอาเซยนและสงเสรมบทบาทศนยกลางของอาเซยนในการประชมสดยอด เอเชยตะวนออกและในสถาปตยกรรมระดบภมภาค อนๆ

ขณะเดยวกน ทประชมไดแลกเปลยนความคดเหน ในประเดนส�าคญ 6 ประเดนตามปฏญญาพนมเปญ วาดวยความรเรมเพอพฒนาการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก (Phnom Penh Declaration on the East Asia Summit Development Initiative) ระหวางป 2558-2560 ไดแก พลงงาน การศกษา การเงน สาธารณสขโลก สงแวดลอม และการจดการภยพบต พรอมทงแสดงจดยนเกยวกบการรวมมอและแบงปนขอมลเพอรบมอกบภยคกคามจากการกอการรายทก�าลงแพรกระจายไปทวโลก

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

8

ความคบหนาอาเซยน

ปรมตถวนย รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ของไทย มอบสตยาบนอนสญญาอาเซยนวาดวย การตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและ เดก (ASEAN Convention Against Trafficking in Persons, Especially Women and Children) ใหกบนายเล เลอง มนห เลขาธการอาเซยน ระหวางเดนทางเขารวมประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน ครงท 49 ท�าใหไทยเปนประเทศท 3 ของอาเซยนทใหสตยาบนในอนสญญาดงกลาว ตอจากกมพชาและสงคโปรทใหสตยาบนแลวตงแตเดอนมกราคม 2559

ทงน อนสญญาดงกลาวเปนตราสารทมผลผกพนทางกฎหมายส�าหรบการแกไขปญหาการคามนษยฉบบแรกของอาเซยน มวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอดานการตอตานการคามนษย ตลอดจนใหความชวยเหลอผตกเปนเหยอของขบวนการคามนษยในอาเซยน

10 ป (10-Year Strategic Economic Coope- ration Roadmap) ระหวางป 2555–2565 ใหเทาทนสถานการณปจจบนและครอบคลมในหลากหลายดาน เพอบรรลเปาหมายตามทตงไวในป 2565

นอกจากน ญปนยงใหความชวยเหลอและสนบสนนอาเซยนในดานอนๆ เชน การปองกนอาชญากรรมขามแดน พลงงาน วทยาศาสตรและเทคโนโลย เชอมโยงความสมพนธของผคน สบหาแนวทางแกปญหาสภาพอากาศเปลยนแปลง และปญหาภยพบต ผานการสนบสนนเงนทนและเทคนควธการแกศนยประสานงานอาเซยนส�าหรบความ ชวยเหลอดานมนษยธรรมในการจดการภยพบต (AHA Centre)

ขณะทในชวงปลายเดอนกรกฎาคม 2559 นายดอน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

9

ความคบหนาอาเซยน

นอกจากน ทประชมยงไดหยบยกประเดนความมนคงอนๆ ในภมภาคขนหารอ อาท ขอพพาทในทะเลจนใต และภยคกคามจากอาวธนวเคลยร โดย ในการประชมครงน ยงไดมการออกแถลงการณทระบถงความส�าคญของการปลดอาวธนวเคลยร การ ไมแพรขยายอาวธนวเคลยร (non-proliferation) การ ใชพลงงานนวเคลยรสนต และความส�าคญของการใชนวเคลยรดานความมนคงเพอตอบโตกบภยกอการราย ทงระดบภมภาคและระหวางประเทศ

ส�าหรบความเคลอนไหวทนาสนใจอนๆ เมอวนท 29 สงหาคมทผานมา อาเซยน–ญปน จดประชมคณะกรรมการรวมวาดวยความรวมมออาเซยน–ญปน ครงท 10 ณ กรงจาการตา ประเทศอนโดนเซย เพอกระชบความรวมมอระหวางกน ภายใตแผนงานมตรภาพและความรวมมออาเซยน–ญปน (Plan of the Vision Statement on ASEAN-Japan Friendship and Cooperation) ทมความสอดคลองกบวสยทศนอาเซยน 2568 (ASEAN Community Vision 2025)

ทงสองฝายเหนพองกนวา ควรจะมการปรบปรงแผนยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจระยะ

ครงท 28 และ 29 ท สปป.ลาว เมอวนท 6-9 กนยายนทผานมา อาเซยนไดเปนเจาภาพจดการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก (EAS Summit) ครงท 11 โดยมชาตสมาชกรวม 18 ประเทศเขารวมหารอ

ทประชมยนยนจะรวมมอกนบนหลกการของขอตกลงตางๆ ของการประชมและพรอมสนบสนนกระบวนการสรางประชาคมอาเซยนและสงเสรมบทบาทศนยกลางของอาเซยนในการประชมสดยอด เอเชยตะวนออกและในสถาปตยกรรมระดบภมภาค อนๆ

ขณะเดยวกน ทประชมไดแลกเปลยนความคดเหน ในประเดนส�าคญ 6 ประเดนตามปฏญญาพนมเปญ วาดวยความรเรมเพอพฒนาการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก (Phnom Penh Declaration on the East Asia Summit Development Initiative) ระหวางป 2558-2560 ไดแก พลงงาน การศกษา การเงน สาธารณสขโลก สงแวดลอม และการจดการภยพบต พรอมทงแสดงจดยนเกยวกบการรวมมอและแบงปนขอมลเพอรบมอกบภยคกคามจากการกอการรายทก�าลงแพรกระจายไปทวโลก

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

8

ความคบหนาอาเซยน

ปรมตถวนย รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ของไทย มอบสตยาบนอนสญญาอาเซยนวาดวย การตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและ เดก (ASEAN Convention Against Trafficking in Persons, Especially Women and Children) ใหกบนายเล เลอง มนห เลขาธการอาเซยน ระหวางเดนทางเขารวมประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน ครงท 49 ท�าใหไทยเปนประเทศท 3 ของอาเซยนทใหสตยาบนในอนสญญาดงกลาว ตอจากกมพชาและสงคโปรทใหสตยาบนแลวตงแตเดอนมกราคม 2559

ทงน อนสญญาดงกลาวเปนตราสารทมผลผกพนทางกฎหมายส�าหรบการแกไขปญหาการคามนษยฉบบแรกของอาเซยน มวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอดานการตอตานการคามนษย ตลอดจนใหความชวยเหลอผตกเปนเหยอของขบวนการคามนษยในอาเซยน

10 ป (10-Year Strategic Economic Coope- ration Roadmap) ระหวางป 2555–2565 ใหเทาทนสถานการณปจจบนและครอบคลมในหลากหลายดาน เพอบรรลเปาหมายตามทตงไวในป 2565

นอกจากน ญปนยงใหความชวยเหลอและสนบสนนอาเซยนในดานอนๆ เชน การปองกนอาชญากรรมขามแดน พลงงาน วทยาศาสตรและเทคโนโลย เชอมโยงความสมพนธของผคน สบหาแนวทางแกปญหาสภาพอากาศเปลยนแปลง และปญหาภยพบต ผานการสนบสนนเงนทนและเทคนควธการแกศนยประสานงานอาเซยนส�าหรบความ ชวยเหลอดานมนษยธรรมในการจดการภยพบต (AHA Centre)

ขณะทในชวงปลายเดอนกรกฎาคม 2559 นายดอน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

9

ความคบหนาอาเซยน

ความคบหนาดานเศรษฐกจ

การคมครองผบรโภค รวมทงรบรองกรอบการตรวจสอบและประเมนผลแผนงาน

ขณะเดยวกน อาเซยนยงไดจดประชมรฐมนตรความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจระดบภมภาค (Regional Comprehensive Economic Partner-ship Ministerial Meeting: RCEP) ครงท 4 เมอวนท 5 สงหาคม ซงรฐมนตร RCEP ไดรบทราบภาพรวมความคบหนาของการเจรจา RCEP ทจะมงไปสการเปดเสรอยางรอบดานและเนนย�าเจตนารมณทจะสามารถสรปสาระส�าคญของความตกลง RCEP ภายในสนป 2559 มงหมายใหเปนความตกลงทมคณภาพสงครอบคลมการเปดเสรอยางมนยส�าคญทงการคาสนคา การคาบรการ การลงทนและความรวมมอทางเศรษฐกจอยางรอบดานจากนนชวงการประชมสดยอดผน�าอาเซยน (ASEAN Summit) ครงท 29 เมอวนท 8 กนยายน 2559 ผน�าประเทศ RCEP ไดออกถอยแถลงรวมเกยวกบความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจระดบ

การประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนครงท 48 เปนการตดตามความคบหนาทางเศรษฐกจทส�าคญในรอบป การประชมครงนจดขนวนท 3 สงหาคม 2559 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว ทางลาวไดจดท�าเอกสารเพอผลกดนประเดนส�าคญทอยภายใตแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2568 (AEC Blue-print 2025) จ�านวน 5 ฉบบเพอใหทประชมรบรอง ไดแก (1) กรอบการด�าเนนงานดานการอ�านวยความสะดวกทางการคา (2) กรอบการด�าเนนงานก�ากบดแลความปลอดภยอาหาร (3) กรอบการเขาถงแหลงเงนทนส�าหรบผประกอบการขนาดกลางขนาดยอม และรายยอย (MSMEs) (4) แผนงานส�าหรบการเรมตนธรกจ และ (5) แนวทางการพฒนาและความรวมมอส�าหรบเขตเศรษฐกจพเศษของอาเซยน ทประชมยงรวมกนรบรองแผนงาน/กจกรรมในชวง10 ปขางหนาใน 9 สาขาส�าคญภายใตแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2568 เชน แผนงานดานการคาสนคา แผนงานดานบรการ แผนงานดานการลงทน แผนงานดาน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

10

ความคบหนาอาเซยน

ส�าหรบการประชมคณะกรรมการเจรจาการคา RCEP (RCEP– Trade Negotiation Committee) เพอหารอความตกลง RCEP โดยจดขนเปนครงท 14 เมอวนท 14-19 สงหาคม 2559 ณ นครโฮจมนห ประเทศเวยดนาม การเจรจารอบน ทกประเทศไดใหความส�าคญกบผลการประชมรฐมนตร RCEP ครงลาสดโดยคณะกรรมการเจรจาการคาไดรวมกนหารอตามแนวทางทรฐมนตร RCEP ไดใหไวโดยมงเนนไปทประเดนหลกคอ การเปดตลาดสนคา การเปดตลาดบรการและการลงทน อยางไรกตามสมาชกไดเลงเหนถงความเรงดวนในการสรปผลการเจรจาในประเดนส�าคญตางๆ ทยงไมไดขอยต แตเนองจากสมาชกยงมทาททแตกตางกนมากดงนนจงตองเรงใชความพยายามในการหาทางออกทยดหยนและเหมาะสมใหกบความแตกตางของแตละประเทศ

ภมภาค โดยระบถงความคบหนาการเจรจาทมความทนสมยครอบคลมมคณภาพสงและเปนหนสวนทไดรบประโยชนทางเศรษฐกจรวมกนทงไดรบทราบถงความซบซอนของการเจรจา RCEP และระดบแตกตางทางการพฒนาของประเทศสมาชก ซงตองมการแกไขดวยวธทเหมาะสมตอไป

อาเซยนยงจดประชมโตะกลมรฐมนตรทองเทยวอาเซยน (MRT) วาดวยการทองเทยวเชงนเวศ วนท 22 มถนายน 2559 ณ เมองปากเซ สปป.ลาว ซงเปนความรเรมของกระทรวงสารสนเทศวฒนธรรมและการทองเทยวของลาว การหารอเนนย�าความส�าคญของโรดแมปการประสานของอาเซยนในการระบแผนยทธศาสตรและการพฒนาเครอขายการเชอมโยงระหวางกนทงทางบก แมน�าและการเชอมตอระหวางเกาะ นอกจากน ทประชมยงไดออกแถลงการณปากเซวาดวยโรดแมปของอาเซยนส�าหรบการพฒนายทธศาสตรคลชเตอรการทองเทยวเชงนเวศและระเบยงการทองเทยว (Pakse Declaration on ASEAN Roadmap for Strategic Development of Ecotourism Clusters and Tourism Corridors) และไดน�าเสนอแถลงการณนตอทประชมสดยอดผน�าอาเซยนครงท 28 ดวย

รฐมนตรเศรษฐกจของประเทศ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมาและเวยดนาม) ยงไดจดประชมรวมกนชวงระหวางการประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน เมอวนท 6 สงหาคม 2559 ทประชมยนดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ CLMV ในรอบสบปทผานมา มการด�าเนนการตามแผนปฏบตการ CLMV ป 2559 เปนไปไดดวยดและไดสนบสนนแผนปฏบตการประเทศ CLMV ป 2560-2561 ซงสอดคลองไปกบแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2568 ม ประเดนส�าคญ 4 ประเดนคอการคา การลงทน ความรวมมอและการด�าเนนตามพนธะผกพนของภมภาค

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

11

ความคบหนาอาเซยน

ความคบหนาดานเศรษฐกจ

การคมครองผบรโภค รวมทงรบรองกรอบการตรวจสอบและประเมนผลแผนงาน

ขณะเดยวกน อาเซยนยงไดจดประชมรฐมนตรความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจระดบภมภาค (Regional Comprehensive Economic Partner-ship Ministerial Meeting: RCEP) ครงท 4 เมอวนท 5 สงหาคม ซงรฐมนตร RCEP ไดรบทราบภาพรวมความคบหนาของการเจรจา RCEP ทจะมงไปสการเปดเสรอยางรอบดานและเนนย�าเจตนารมณทจะสามารถสรปสาระส�าคญของความตกลง RCEP ภายในสนป 2559 มงหมายใหเปนความตกลงทมคณภาพสงครอบคลมการเปดเสรอยางมนยส�าคญทงการคาสนคา การคาบรการ การลงทนและความรวมมอทางเศรษฐกจอยางรอบดานจากนนชวงการประชมสดยอดผน�าอาเซยน (ASEAN Summit) ครงท 29 เมอวนท 8 กนยายน 2559 ผน�าประเทศ RCEP ไดออกถอยแถลงรวมเกยวกบความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจระดบ

การประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนครงท 48 เปนการตดตามความคบหนาทางเศรษฐกจทส�าคญในรอบป การประชมครงนจดขนวนท 3 สงหาคม 2559 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว ทางลาวไดจดท�าเอกสารเพอผลกดนประเดนส�าคญทอยภายใตแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2568 (AEC Blue-print 2025) จ�านวน 5 ฉบบเพอใหทประชมรบรอง ไดแก (1) กรอบการด�าเนนงานดานการอ�านวยความสะดวกทางการคา (2) กรอบการด�าเนนงานก�ากบดแลความปลอดภยอาหาร (3) กรอบการเขาถงแหลงเงนทนส�าหรบผประกอบการขนาดกลางขนาดยอม และรายยอย (MSMEs) (4) แผนงานส�าหรบการเรมตนธรกจ และ (5) แนวทางการพฒนาและความรวมมอส�าหรบเขตเศรษฐกจพเศษของอาเซยน ทประชมยงรวมกนรบรองแผนงาน/กจกรรมในชวง10 ปขางหนาใน 9 สาขาส�าคญภายใตแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2568 เชน แผนงานดานการคาสนคา แผนงานดานบรการ แผนงานดานการลงทน แผนงานดาน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

10

ความคบหนาอาเซยน

ส�าหรบการประชมคณะกรรมการเจรจาการคา RCEP (RCEP– Trade Negotiation Committee) เพอหารอความตกลง RCEP โดยจดขนเปนครงท 14 เมอวนท 14-19 สงหาคม 2559 ณ นครโฮจมนห ประเทศเวยดนาม การเจรจารอบน ทกประเทศไดใหความส�าคญกบผลการประชมรฐมนตร RCEP ครงลาสดโดยคณะกรรมการเจรจาการคาไดรวมกนหารอตามแนวทางทรฐมนตร RCEP ไดใหไวโดยมงเนนไปทประเดนหลกคอ การเปดตลาดสนคา การเปดตลาดบรการและการลงทน อยางไรกตามสมาชกไดเลงเหนถงความเรงดวนในการสรปผลการเจรจาในประเดนส�าคญตางๆ ทยงไมไดขอยต แตเนองจากสมาชกยงมทาททแตกตางกนมากดงนนจงตองเรงใชความพยายามในการหาทางออกทยดหยนและเหมาะสมใหกบความแตกตางของแตละประเทศ

ภมภาค โดยระบถงความคบหนาการเจรจาทมความทนสมยครอบคลมมคณภาพสงและเปนหนสวนทไดรบประโยชนทางเศรษฐกจรวมกนทงไดรบทราบถงความซบซอนของการเจรจา RCEP และระดบแตกตางทางการพฒนาของประเทศสมาชก ซงตองมการแกไขดวยวธทเหมาะสมตอไป

อาเซยนยงจดประชมโตะกลมรฐมนตรทองเทยวอาเซยน (MRT) วาดวยการทองเทยวเชงนเวศ วนท 22 มถนายน 2559 ณ เมองปากเซ สปป.ลาว ซงเปนความรเรมของกระทรวงสารสนเทศวฒนธรรมและการทองเทยวของลาว การหารอเนนย�าความส�าคญของโรดแมปการประสานของอาเซยนในการระบแผนยทธศาสตรและการพฒนาเครอขายการเชอมโยงระหวางกนทงทางบก แมน�าและการเชอมตอระหวางเกาะ นอกจากน ทประชมยงไดออกแถลงการณปากเซวาดวยโรดแมปของอาเซยนส�าหรบการพฒนายทธศาสตรคลชเตอรการทองเทยวเชงนเวศและระเบยงการทองเทยว (Pakse Declaration on ASEAN Roadmap for Strategic Development of Ecotourism Clusters and Tourism Corridors) และไดน�าเสนอแถลงการณนตอทประชมสดยอดผน�าอาเซยนครงท 28 ดวย

รฐมนตรเศรษฐกจของประเทศ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมาและเวยดนาม) ยงไดจดประชมรวมกนชวงระหวางการประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน เมอวนท 6 สงหาคม 2559 ทประชมยนดตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ CLMV ในรอบสบปทผานมา มการด�าเนนการตามแผนปฏบตการ CLMV ป 2559 เปนไปไดดวยดและไดสนบสนนแผนปฏบตการประเทศ CLMV ป 2560-2561 ซงสอดคลองไปกบแผนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2568 ม ประเดนส�าคญ 4 ประเดนคอการคา การลงทน ความรวมมอและการด�าเนนตามพนธะผกพนของภมภาค

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

11

ความคบหนาอาเซยน

ความคบหนาดานสงคม-วฒนธรรม

การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนทรบผดชอบงานดานเยาวชน (ASEAN Senior Officials Meeting on Youth) และเจาหนาทอาวโสอาเซยน+3 ทรบผดชอบงานดานเยาวชน (SOMY+3) ครง ท 7 ณ เมองเสยมเรยบ ประเทศกมพชา ระหวาง วนท 25-26 สงหาคม 2559 ทประชมไดรบรองแผนงานอาเซยนดานเยาวชนในการก�าหนดทศทางของเยาวชนอาเซยนในระยะ 5 ป ระหวางป 2559-2563 โดยแผนงานน มจดมงหมายส�าคญ 5 ประการแรก ไดแก (1) ผประกอบการเยาวชน (2) การจางงานเยาวชน (3) เยาวชนตระหนกร (4) อาสาสมครและผน�าเยาวชน และ (5) เยาวชนทมวฒภาวะทางอารมณ โดยแผนงานนจะถกสงไปยงทประชมรฐมนตรอาเซยนดานเยาวชนชวงเดอนกนยายนเพอน�าไปสการปฏบตจรงตอไป

ทางดานประเดนสทธผ พการนน มการเจรจา

เมอวนท 31 สงหาคม 2559 อาเซยนไดจดการประชมคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ครงท 16 (ASCC Council Meeting) ณ กรงเวยงจนทน สปป. ลาว โดยมทองลน สสลด นายกรฐมนตรของลาว กลาวเปดการประชมซงไดเนนย�าความพยายามในการด�าเนนการตามแผนแมบทความเชอมโยงของอาเซยนป 2568 และการสงเสรมวสยทศนประชาคมสงคมวฒนธรรมใหไปสความเปนจรง ทประชมยงรบรองเอกสารส�าคญเพอเสนอตอทประชมสดยอดผน�าอาเซยนในเดอนกนยายนจ�านวน 6 ฉบบ นอกจากนยงสนบสนนการลงนามโดยผน�าอาเซยนตอปฏญญาอาเซยนวาดวยความเปนหนงเดยวในการตอบโตภยพบตทงภายในและภายนอกภมภาค เพอเปนการผนกก�าลงทกภาคสวนในอาเซยนส�าหรบการตอบโตกบภยพบตไดอยางมประสทธภาพ ซงผน�าอาเซยนไดลงนามในชวงการประชมสดยอดผน�าอาเซยนครงท 28

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

12

ความคบหนาอาเซยน

ระดบภมภาคดานสทธของผพการของอาเซยนครง ท 2 (Regional Dialogue on the Mainstream-ing of the Rights of Persons with Disabilities) ณ จงหวดเชยงใหม ระหวางวนท 29 มถนายนถงวนท 1 กรกฎาคม 2559 ส�าหรบการเจรจาครงนเนนหารอเพอเพมศกยภาพในการสงเสรมและคมครองของ ผพการในประชาคมอาเซยน โดยใหความส�าคญกบการเพมโอกาสใหผพการสามารถเขาถงการศกษา การจางงาน และการบรการสาธารณสข

ขณะทการหารอประเดนปญหาหมอกควนนน รฐมนตรจากชาตอาเซยนเขารวมการประชมประเทศภาคตอขอตกลงอาเซยนเรองมลพษจากหมอกควนขามแดน ครงท 12 (Meeting of the Conference of the Parties to the ASEAN Agreement on Trans-

boundary Haze Pollution) ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย เมอวนท 11 สงหาคมทผานมา ทประชมยนยนการปรบใชมาตรการตางๆ ในขอตกลงอาเซยนวาดวยมลพษจากหมอกควนขามแดน (ASEAN Agreement on Transboundary Haze Pollution) เพอปองกนและตรวจตรามลพษจากหมอกควนขามแดนอนเปนผลจากการเผาปา โดยเนนกระชบความรวมมอทงในระดบประเทศและภมภาค นอกจากน ทประชมยงพจารณาความกาวหนาของการจดตงศนยประสานงานอาเซยนเพอควบคมมลพษจากหมอกควนขามแดน (ASEAN Coordinating Centre for Transboundary Haze Pollution Control) รวมถงการน�าเสนอผลการศกษาถงผลกระทบทางเศรษฐกจ สขภาพ และสงคมจากหมอกควนพษขามแดนในอาเซยนในป 2558 อกดวย

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

13

ความคบหนาอาเซยน

ความคบหนาดานสงคม-วฒนธรรม

การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนทรบผดชอบงานดานเยาวชน (ASEAN Senior Officials Meeting on Youth) และเจาหนาทอาวโสอาเซยน+3 ทรบผดชอบงานดานเยาวชน (SOMY+3) ครง ท 7 ณ เมองเสยมเรยบ ประเทศกมพชา ระหวาง วนท 25-26 สงหาคม 2559 ทประชมไดรบรองแผนงานอาเซยนดานเยาวชนในการก�าหนดทศทางของเยาวชนอาเซยนในระยะ 5 ป ระหวางป 2559-2563 โดยแผนงานน มจดมงหมายส�าคญ 5 ประการแรก ไดแก (1) ผประกอบการเยาวชน (2) การจางงานเยาวชน (3) เยาวชนตระหนกร (4) อาสาสมครและผน�าเยาวชน และ (5) เยาวชนทมวฒภาวะทางอารมณ โดยแผนงานนจะถกสงไปยงทประชมรฐมนตรอาเซยนดานเยาวชนชวงเดอนกนยายนเพอน�าไปสการปฏบตจรงตอไป

ทางดานประเดนสทธผ พการนน มการเจรจา

เมอวนท 31 สงหาคม 2559 อาเซยนไดจดการประชมคณะมนตรประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ครงท 16 (ASCC Council Meeting) ณ กรงเวยงจนทน สปป. ลาว โดยมทองลน สสลด นายกรฐมนตรของลาว กลาวเปดการประชมซงไดเนนย�าความพยายามในการด�าเนนการตามแผนแมบทความเชอมโยงของอาเซยนป 2568 และการสงเสรมวสยทศนประชาคมสงคมวฒนธรรมใหไปสความเปนจรง ทประชมยงรบรองเอกสารส�าคญเพอเสนอตอทประชมสดยอดผน�าอาเซยนในเดอนกนยายนจ�านวน 6 ฉบบ นอกจากนยงสนบสนนการลงนามโดยผน�าอาเซยนตอปฏญญาอาเซยนวาดวยความเปนหนงเดยวในการตอบโตภยพบตทงภายในและภายนอกภมภาค เพอเปนการผนกก�าลงทกภาคสวนในอาเซยนส�าหรบการตอบโตกบภยพบตไดอยางมประสทธภาพ ซงผน�าอาเซยนไดลงนามในชวงการประชมสดยอดผน�าอาเซยนครงท 28

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

12

ความคบหนาอาเซยน

ระดบภมภาคดานสทธของผพการของอาเซยนครง ท 2 (Regional Dialogue on the Mainstream-ing of the Rights of Persons with Disabilities) ณ จงหวดเชยงใหม ระหวางวนท 29 มถนายนถงวนท 1 กรกฎาคม 2559 ส�าหรบการเจรจาครงนเนนหารอเพอเพมศกยภาพในการสงเสรมและคมครองของ ผพการในประชาคมอาเซยน โดยใหความส�าคญกบการเพมโอกาสใหผพการสามารถเขาถงการศกษา การจางงาน และการบรการสาธารณสข

ขณะทการหารอประเดนปญหาหมอกควนนน รฐมนตรจากชาตอาเซยนเขารวมการประชมประเทศภาคตอขอตกลงอาเซยนเรองมลพษจากหมอกควนขามแดน ครงท 12 (Meeting of the Conference of the Parties to the ASEAN Agreement on Trans-

boundary Haze Pollution) ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย เมอวนท 11 สงหาคมทผานมา ทประชมยนยนการปรบใชมาตรการตางๆ ในขอตกลงอาเซยนวาดวยมลพษจากหมอกควนขามแดน (ASEAN Agreement on Transboundary Haze Pollution) เพอปองกนและตรวจตรามลพษจากหมอกควนขามแดนอนเปนผลจากการเผาปา โดยเนนกระชบความรวมมอทงในระดบประเทศและภมภาค นอกจากน ทประชมยงพจารณาความกาวหนาของการจดตงศนยประสานงานอาเซยนเพอควบคมมลพษจากหมอกควนขามแดน (ASEAN Coordinating Centre for Transboundary Haze Pollution Control) รวมถงการน�าเสนอผลการศกษาถงผลกระทบทางเศรษฐกจ สขภาพ และสงคมจากหมอกควนพษขามแดนในอาเซยนในป 2558 อกดวย

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

13

ความคบหนาอาเซยน

ไดอยางสะดวกมากขน การน�าระบบหลกประกนสนเชอดวย CRS น เปนมาตรการปฏรปการท�าธรกรรมกบสถาบนการเงนบรไน เพอใหผประกอบการ SME ไดงายขน

นอกจากน บรไนยงวางแผนปฏรประบบการใชทดนในประเทศ โดยเตรยมจดตงสภาวางแผนการใชทดนแหงชาต (National Land Use Council) เพอวางแผนจดการพนทเมองและทดนอยางเปนระบบและท�าใหมนใจวาการพฒนาดานพนทนนจะเปนการสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการลงทน สภาแหงนจะมรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนา (Ministry of Development) เปนประธาน สวนกรรมการจะประกอบดวยรฐมนตรและปลดกระทรวงทเกยวของ

ทางดาน Oxford Business Group ไดออกบทวเคราะหสภาวะเศรษฐกจบรไนเนนย�าวาการกอตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC จะสนบสนนใหบรไนพฒนาภาคขนสงของประเทศ ซงคาดวาอตสาหกรรมขนสงจะชวยใหบรไนมความหลากหลายของภาคเศรษฐกจ รายงานยงระบวา ความคบหนา ในการพฒนาภาคการขนสงระยะทผานมาในพนทตางๆ เชน เครอขายถนนหนทาง เสนทางน�า การขนสงทางอากาศ และทาเรอ เชน โครงการกอสรางสะพานขามอาวบรไน Temburong จะมสวนส�าคญตอเศรษฐกจในอนาคต ขณะทเจาหนาทระดบสงดานอาเซยนและเอเชยใตของธนาคารสแตนดารด ชารเตอร ไดเปดเผยเมอเรวๆ นวา ธนาคารจะชวยบรไนดงดดการลงทนทางตรงจากตางประเทศ โดยวางแผน

บรไน

ปนนบเปนปมหามงคลส�าหรบชาวบรไนเนองจากเปนปทสมเดจพระราชาธบดฮซซานล โบลเกยห ผทรงเปนประมขมพระชนมมายครบ 70 พรรษา เมอวนท 15 กรกฎาคม 2559 ชาวบรไนจงรวมเฉลมฉลองสปดาหวนคลายวนพระราชสมภพ โดยมการจดงานอยางยงใหญตลอดทงสปดาห เชนเดยวกบทกๆ ป สมเดจพระราชาธบดทรงพบปะและมพระราชปฏสนฐานกบพสกนกรของพระองคเวยนกนไปทกๆ พนททวประเทศ ในแตละเขตพนทจะมประชาชนมารอเฝารอชมพระบารมอยางเนองแนนและรมลอมพระองคเพอทจะหาโอกาสอยใกลชด ประชาชนจะรอหลายชวโมงเพอทจะสมผสมอกบผเปนพระประมขและถายภาพอยางเปนกนเองซงไดสรางความปตยนดใหกบชาวบรไนอยางยง

ความเคลอนไหวดานเศรษฐกจกมความนาสนใจอยางยงเมอบรไนจะน�าระบบหลกประกนการขอ สนเชอดวยระบบ CRS (Collateral Registry System) มาใชและนบเปนประเทศแรกในอาเซยน ระบบดงกลาวจะชวยใหเกดความสะดวกในการขอสนเชอเพอใหไดรบเครดตภายในประเทศ โดยตองลงทะเบยน เพอจะไดสทธในการรกษาความปลอดภยในการท�าธรกรรม สงทจะไดรบ เชน จะไดรบการรกษาความปลอดภยส�าหรบการกยมเงน การขอสนเชอ การอ�านวยความสะดวก และสงเสรมใหมการยนขอสนเชอ

สถานการณชาตอาเซยน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

14

เมองหลายคนจากพรรคกชาตกมพชา (Cambodia National Rescue Party: CNRP) ซงเปนพรรคฝายคานอยในขณะน ตวแทนของรฐบาลแถลงปกปองรฐบาลถงการจบกมดงกลาวเนองจากสมาชกพรรคฝายคานมความผดเกยวกบอาชญากรรมรายแรง และยงเนนย�าวา ประชาธปไตยทสมบรณแบบ (Perfect Democracy) นนเปนเพยงความคาดหวงทยากจะเปนไปได การจบกมนกการเมองมขนในวนเดยวกบทสมเดจฮน เซน นายกรฐมนตรประกาศวนเลอกตงทวไปครงใหมคอวนท 22 กรกฎาคม 2561 ทางดานนายเขม สกคา รองหวหนาพรรคฝายคานยนยนวาจะเดนหนาเรยกรองใหประเทศกลบส “สภาวะปกตทางการเมอง” (Political normalcy) แมสมเดจฮน เซนยนกรานวาจะปราบปรามผชมนมทางการเมองกตาม ทงน นายเขม สกคาเพงถกตงขอหาหมนอ�านาจศาล หลงจากทไมไปขนศาลเพอรบฟงขอกลาวหาซอบรการหญงโสเภณ

ด านสหประชาชาตแถลงถงความกงวลเกยว กบสถานการณตงเครยดทางการเมองในกมพชา ทเพมสงขนระหวางฝายรฐบาลและพรรคฝายคาน รวมไปถงนายโจเซฟ เบเนดกต รองผอ�านวยการองคการนรโทษกรรมสากล (Amnesty Inter- national) ประจ�าภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และแปซฟ ก ได ออกมาเป ดเผยต อสอมวลชน วา กมพชาก�าลงตกอย ในภาวะวกฤต เนองจาก นกกจกรรมการเมองทออกมาเรยกรองใหประเทศกลบส สภาวะปกตทางการเมองตางถกด�าเนนคด ทางกฎหมาย พรอมเรยกรองใหรฐบาลกมพชายตการขมขทางการเมอง เคารพสทธในการแสดงออก และการเคลอนไหวทางการเมองของคนทกกลม

สรางโอกาสพบปะแลกเปลยนดานการเงนระหวางนกธรกจบรไนและตางชาต ซงจะเปนวธหนงในการสรางความหลากหลายของเศรษฐกจ และธนาคารสแตนดารด ชารเตอรยงยนวาวาจะด�าเนนธรกจและเตบโตในบรไนตอไป

ส�าหรบความเคลอนไหวดานสงคมทส�าคญคงจะเปนการเตรยมการปองกนแพรระบาดของเชอไวรส ซกา กระทรวงสาธารณสขไดออกประกาศเมอวนท14 กนยายนน เพอแนะน�าชาวบรไนผซงก�าลงวางแผนเดนทางไปตางประเทศ โดยเฉพาะในพนทระบาดของไวรสซกาใหเตรยมการปองกนตนเอง ตองระวงไมใหถกยงกดในระหวางการเดนทางในพนทระบาดแหงนนๆ ค�าประกาศดงกลาวออกมาในชวงวนหยดยาวของโรงเรยนอนจะเปนโอกาสของเดกนกเรยนและครอบครวในการเดนทางทองเทยวตางประเทศ นอกจากนเมอปลายเดอนกนยายนเชนกน กระทรวงสาธารณสขยงไดออกมาปฏเสธค�ากลาวอางทเผยแพรอยบนสอสงคมออนไลนวาพบผตดเชอไวรสซกาในบรไนแลวถกทางการเกบเปนความลบ กระทรวงฯ ไดแนะน�าประชาชนอยาหลงเชอขอมลหรอขาวสารทแพรหลายทางอนเทอรเนตหรอสอออนไลนตางๆ โดยปราศจากการตรวจสอบแหลงทมา ทงน ยงเตอนดวยวา การรายงานขอมลเทจดงกลาวเพอกอใหเกดความสบสนในหมประชาชนจะมความผดตามกฎหมาย อยางไรกตาม กระทรวงฯ ยนยนหนกแนนวายงไมมรายงานผตดเชอไวรสซกาในประเทศ

กมพชา สถานการณทางการเมองของกมพชาเผชญกบความย งยากขนอกครง เมอมการจบกมนกการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

15

สถานการณชาตอาเซยน

ไดอยางสะดวกมากขน การน�าระบบหลกประกนสนเชอดวย CRS น เปนมาตรการปฏรปการท�าธรกรรมกบสถาบนการเงนบรไน เพอใหผประกอบการ SME ไดงายขน

นอกจากน บรไนยงวางแผนปฏรประบบการใชทดนในประเทศ โดยเตรยมจดตงสภาวางแผนการใชทดนแหงชาต (National Land Use Council) เพอวางแผนจดการพนทเมองและทดนอยางเปนระบบและท�าใหมนใจวาการพฒนาดานพนทนนจะเปนการสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการลงทน สภาแหงนจะมรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนา (Ministry of Development) เปนประธาน สวนกรรมการจะประกอบดวยรฐมนตรและปลดกระทรวงทเกยวของ

ทางดาน Oxford Business Group ไดออกบทวเคราะหสภาวะเศรษฐกจบรไนเนนย�าวาการกอตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC จะสนบสนนใหบรไนพฒนาภาคขนสงของประเทศ ซงคาดวาอตสาหกรรมขนสงจะชวยใหบรไนมความหลากหลายของภาคเศรษฐกจ รายงานยงระบวา ความคบหนา ในการพฒนาภาคการขนสงระยะทผานมาในพนทตางๆ เชน เครอขายถนนหนทาง เสนทางน�า การขนสงทางอากาศ และทาเรอ เชน โครงการกอสรางสะพานขามอาวบรไน Temburong จะมสวนส�าคญตอเศรษฐกจในอนาคต ขณะทเจาหนาทระดบสงดานอาเซยนและเอเชยใตของธนาคารสแตนดารด ชารเตอร ไดเปดเผยเมอเรวๆ นวา ธนาคารจะชวยบรไนดงดดการลงทนทางตรงจากตางประเทศ โดยวางแผน

บรไน

ปนนบเปนปมหามงคลส�าหรบชาวบรไนเนองจากเปนปทสมเดจพระราชาธบดฮซซานล โบลเกยห ผทรงเปนประมขมพระชนมมายครบ 70 พรรษา เมอวนท 15 กรกฎาคม 2559 ชาวบรไนจงรวมเฉลมฉลองสปดาหวนคลายวนพระราชสมภพ โดยมการจดงานอยางยงใหญตลอดทงสปดาห เชนเดยวกบทกๆ ป สมเดจพระราชาธบดทรงพบปะและมพระราชปฏสนฐานกบพสกนกรของพระองคเวยนกนไปทกๆ พนททวประเทศ ในแตละเขตพนทจะมประชาชนมารอเฝารอชมพระบารมอยางเนองแนนและรมลอมพระองคเพอทจะหาโอกาสอยใกลชด ประชาชนจะรอหลายชวโมงเพอทจะสมผสมอกบผเปนพระประมขและถายภาพอยางเปนกนเองซงไดสรางความปตยนดใหกบชาวบรไนอยางยง

ความเคลอนไหวดานเศรษฐกจกมความนาสนใจอยางยงเมอบรไนจะน�าระบบหลกประกนการขอ สนเชอดวยระบบ CRS (Collateral Registry System) มาใชและนบเปนประเทศแรกในอาเซยน ระบบดงกลาวจะชวยใหเกดความสะดวกในการขอสนเชอเพอใหไดรบเครดตภายในประเทศ โดยตองลงทะเบยน เพอจะไดสทธในการรกษาความปลอดภยในการท�าธรกรรม สงทจะไดรบ เชน จะไดรบการรกษาความปลอดภยส�าหรบการกยมเงน การขอสนเชอ การอ�านวยความสะดวก และสงเสรมใหมการยนขอสนเชอ

สถานการณชาตอาเซยน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

14

เมองหลายคนจากพรรคกชาตกมพชา (Cambodia National Rescue Party: CNRP) ซงเปนพรรคฝายคานอยในขณะน ตวแทนของรฐบาลแถลงปกปองรฐบาลถงการจบกมดงกลาวเนองจากสมาชกพรรคฝายคานมความผดเกยวกบอาชญากรรมรายแรง และยงเนนย�าวา ประชาธปไตยทสมบรณแบบ (Perfect Democracy) นนเปนเพยงความคาดหวงทยากจะเปนไปได การจบกมนกการเมองมขนในวนเดยวกบทสมเดจฮน เซน นายกรฐมนตรประกาศวนเลอกตงทวไปครงใหมคอวนท 22 กรกฎาคม 2561 ทางดานนายเขม สกคา รองหวหนาพรรคฝายคานยนยนวาจะเดนหนาเรยกรองใหประเทศกลบส “สภาวะปกตทางการเมอง” (Political normalcy) แมสมเดจฮน เซนยนกรานวาจะปราบปรามผชมนมทางการเมองกตาม ทงน นายเขม สกคาเพงถกตงขอหาหมนอ�านาจศาล หลงจากทไมไปขนศาลเพอรบฟงขอกลาวหาซอบรการหญงโสเภณ

ด านสหประชาชาตแถลงถงความกงวลเกยว กบสถานการณตงเครยดทางการเมองในกมพชา ทเพมสงขนระหวางฝายรฐบาลและพรรคฝายคาน รวมไปถงนายโจเซฟ เบเนดกต รองผอ�านวยการองคการนรโทษกรรมสากล (Amnesty Inter- national) ประจ�าภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และแปซฟ ก ได ออกมาเป ดเผยต อสอมวลชน วา กมพชาก�าลงตกอย ในภาวะวกฤต เนองจาก นกกจกรรมการเมองทออกมาเรยกรองใหประเทศกลบสสภาวะปกตทางการเมองตางถกด�าเนนคด ทางกฎหมาย พรอมเรยกรองใหรฐบาลกมพชายตการขมขทางการเมอง เคารพสทธในการแสดงออก และการเคลอนไหวทางการเมองของคนทกกลม

สรางโอกาสพบปะแลกเปลยนดานการเงนระหวางนกธรกจบรไนและตางชาต ซงจะเปนวธหนงในการสรางความหลากหลายของเศรษฐกจ และธนาคารสแตนดารด ชารเตอรยงยนวาวาจะด�าเนนธรกจและเตบโตในบรไนตอไป

ส�าหรบความเคลอนไหวดานสงคมทส�าคญคงจะเปนการเตรยมการปองกนแพรระบาดของเชอไวรส ซกา กระทรวงสาธารณสขไดออกประกาศเมอวนท14 กนยายนน เพอแนะน�าชาวบรไนผซงก�าลงวางแผนเดนทางไปตางประเทศ โดยเฉพาะในพนทระบาดของไวรสซกาใหเตรยมการปองกนตนเอง ตองระวงไมใหถกยงกดในระหวางการเดนทางในพนทระบาดแหงนนๆ ค�าประกาศดงกลาวออกมาในชวงวนหยดยาวของโรงเรยนอนจะเปนโอกาสของเดกนกเรยนและครอบครวในการเดนทางทองเทยวตางประเทศ นอกจากนเมอปลายเดอนกนยายนเชนกน กระทรวงสาธารณสขยงไดออกมาปฏเสธค�ากลาวอางทเผยแพรอยบนสอสงคมออนไลนวาพบผตดเชอไวรสซกาในบรไนแลวถกทางการเกบเปนความลบ กระทรวงฯ ไดแนะน�าประชาชนอยาหลงเชอขอมลหรอขาวสารทแพรหลายทางอนเทอรเนตหรอสอออนไลนตางๆ โดยปราศจากการตรวจสอบแหลงทมา ทงน ยงเตอนดวยวา การรายงานขอมลเทจดงกลาวเพอกอใหเกดความสบสนในหมประชาชนจะมความผดตามกฎหมาย อยางไรกตาม กระทรวงฯ ยนยนหนกแนนวายงไมมรายงานผตดเชอไวรสซกาในประเทศ

กมพชา สถานการณทางการเมองของกมพชาเผชญกบความย งยากขนอกครง เมอมการจบกมนกการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

15

สถานการณชาตอาเซยน

กรมอตนยมวทยาของอนโดนเซย (Meteorology, Geophysics and Climatology Agency) รายงานวา จดความรอนทเพมขนเปนผลจากอากาศรอนและความแหงแลงในพนทเกาะสมาตราและบรเวณใกลเคยง พรอมคาดการณวาสถานการณดงกลาวจะดขนภายในกลางเดอนกนยายน

ในชวงเวลาไลเลยกน คณะวจยจากมหาวทยาลย ฮารเวรดและมหาวทยาลยโคลมเบยไดตพมพบทความในวารสาร Environmental Research Letters ซงไดประมาณการและตดตามการแพรกระจายฝนละเอยดทส งผลกระทบตอสขภาพภายในชนบรรยากาศของอนโดนเซยและประเทศใกลเคยงในชวงเดอนกรกฎาคมถงตลาคมปทแลว ซงเปนชวงเวลาทเกดเหตไฟปาอยางรนแรงบนเกาะสมาตราและเกาะบอรเนยว กนพนทปากวา 2,610 ตารางกโลเมตร โดยชวาผลกระทบจากไฟปาเปนเหตใหมผเสยชวตราว 100,000 คน อยางไรกตาม ทางการอนโดนเซยระบวามผเสยชวตอยางเปนทางการเพยง 24 คน ซงรวมถงเจาหนาทดบเพลงทเขาไปดบไฟปา นอกจากนยงวจารณวางานวจยดงกลาวใหขอมลทไมถกตอง

ประเดนแรงงานชาวกมพชาถกหยบยกมาพดถงอกครง เมอสมเดจฮน เซน เสนอจะสงแรงงานชาวกมพชาไปท�างานเปนแมบานทมาเลเซยเพมขน ขณะทนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตรของมาเลเซยกลาวถงขอตกลงการสงแรงงานแมบานกมพชาจะมผล อยางเปนทางการภายในปหนา หลงจากททงสองฝายลงนามบนทกความเขาใจรวมเพอยกเลกการหามสงหญงกมพชาเพอไปท�างานเปนแมบานทมาเลเซยเมอธนวาคม 2558

หลายฝายตางออกมาแสดงความเหนแยงกบการตดสนใจดงกลาวของสมเดจฮน เซน โดยเฉพาะมมมองจากสมาชกพรรคฝายคานทยกตวอยาง กรณ นางออง ซาน ซจ กลาวชวนแรงงานเมยนมาในไทยเดนทางกลบบานเกด ขณะทแรงงานชาวกมพชาในตางประเทศปจจบนนบางคนตองเผชญกบระบบการจางงานทไมเหมาะสม และไมมโอกาสกลบมาบานเกดเลย ทางดานโฆษกของพรรคฝายรฐบาลออกมาแกตางเพอยนยนวา นโยบายของรฐบาลเปนการหาตลาดแรงงานในตางประเทศเพมเตมเพอเปนการสรางโอกาสการท�างานใหแกชาวกมพชา อยางไรกตามรฐบาลไมมนโยบายสนบสนนแรงงานกมพชาในตางประเทศใหเดนทางกลบบานเกด

อนโดนเซย ชวงปลายเดอนสงหาคมทผานมา นางสต นรบายา รฐมนตรกระทรวงปาไมและสงแวดลอมของอนโด- นเซยออกมาเปดเผยวา สถานการณหมอกควนพษและไฟปาก�าลงเขาสภาวะฉกเฉน โดยเฉพาะในพนทจงหวดรอาวและกาลมนตนตะวนตกทมจดความรอนเพมจ�านวนขนมากในชวงเดอนกรกฎาคมถงสงหาคม

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

16

สถานการณชาตอาเซยน

ขณะทในดานเศรษฐกจ อนโดนเซยประกาศเดนหนาสอบสวนบรษทพท กเกล อนโดนเซย ซง มส�านกงานใหญตงอยทกรงจาการตา หลงตองสงสยวาเลยงภาษโดยการลงบญชรายไดจากการโฆษณาในอนโดนเซยเกอบทงหมดไวในบญชของบรษทกเกล เอเชย-แปซฟกทสงคโปร

นายมฮมหมด ฮานฟ (Muhammad Hanif) หวหนาคดพเศษของส�านกงานสรรพากรอนโดนเซยระบวา บรษทพท กเกล อนโดนเซย จายภาษนอยกวารอยละ 0.1 จากจ�านวนภาษเงนไดและภาษมลคาเพมทจะตองจายทงหมด ขณะทบรษทกเกล ออกแถลงการณยนยนวาบรษทจะรวมมอกบเจาหนาททองถนและไดช�าระภาษอยางครบถวน

ขณะเดยวกน อนโดนเซยกลายเปนประเทศแรกทสามารถเตรยมสงออกผลตภณฑไมแปรรปไปยงสหภาพยโรป (EU) หลงกลายเปนประเทศแรกของโลกทผานมาตรฐานดานสงแวดลอมของยโรปไดส�าเรจ นายปเตรา ปารธามา (Putera Parthama) เจาหนาทอาวโสจากกระทรวงปาไมของอนโดนเซยเปดเผยวา อนโดนเซยประสบความส�าเรจในการควบคมและท�าใหภาคการปาไมมความโปรงใสและมมาตรฐานสงตามมาตรฐานดานสงแวดลอมของสหภาพยโรป

ทงน ทงสองฝายไดลงนามในขอตกลงคาขายผลตภณฑไมแปรรปทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน โดยอนโดนเซยคาดวา ขอตกลงดงกลาวจะท�าใหการสงออกไมซงและผลตภณฑแปรรปของอนโดนเซยไปยงสหภาพยโรปมมลคาสงขนอยทราว 2,000 ลานดอลลารสหรฐตอป

นอกจากสถานการณไฟปา อนโดนเซยยงตองเผชญกบปญหาการกอการราย ทงจากกรณทลกเรอชาวอนโดนเซยหลายคนถกลกพาตวขณะเดนเรออยใกลรฐซาบาหของมาเลเซย โดยคาดวาเปนฝมอของกลมตดอาวธทเกยวของกบกลมกบฎอาบไซยาฟในฟลปปนส นอกจากน ยงมรายงานวาเจาหนาทต�ารวจสามารถจบกมผตองสงสยวางแผนระเบดรสอรทแหงหนงในบาหล ไดทบานพกในจงหวดชวาตะวนตก โดยเชอวาผตองสงสยรายดงกลาวมความเกยวของกบกลมกอการรายรฐอสลาม (IS) รวมถงมสวนวางแผนระเบดพลชพในเมองโซโล จงหวดชวากลาง เมอเดอนกรกฎาคม 2559

ดานความเคลอนไหวทนาสนใจอนๆ กระทรวงการสอสารและสารสนเทศของอนโดนเซยแถลงวา กระทรวงฯ เตรยมสงแบนแอพพลเคชนและโซเชยลเนตเวรคทเขาขายสงเสรมพฤตกรรมหลากหลายทางเพศ (LGBT) โดยตวอยางของแอพลเคชนทอยในขายทจะถกระงบการใหบรการในอนโดนเซย อาท Grindr, Boyahoy, Hornet, Zoosk ฯลฯ

การตดสนใจครงน มขนภายหลงมการจบกมประชาชนอยางนอย 3 คน ดวยขอกลาวหาวาใช แอพลเคชนมอถอเพอลอลวงผเยาวไปขายบรการใหกบลกคาเกย โดยต�ารวจอนโดนเซยเปดเผยกบส�านกขาวทองถนวาสามารถระบตวเหยอของเครอขายการคาบรการทางเพศของกลมเกยไดอยางนอย 148 คน

การสงระงบการใหบรการแอพลเคชนและเวบไซตทเกยวของการคาบรการทางเพศยงครอบคลมถงเวบไซตของกล มสนบสนนความหลากหลายทางเพศอนๆ ดวย ท�าใหนกเคลอนไหวดานสทธมนษยชนหลายคนแสดงความกงวลถงทาทของรฐบาลอนโดนเซย ซงแสดงออกอยางชดเจนถงการกดกนทางเพศ โดยทยอยสงระงบการใหบรการเวบไซตของกลม LGBT อยางตอเนองนบตงแตชวงตนปทผานมา

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

17

สถานการณชาตอาเซยน

กรมอตนยมวทยาของอนโดนเซย (Meteorology, Geophysics and Climatology Agency) รายงานวา จดความรอนทเพมขนเปนผลจากอากาศรอนและความแหงแลงในพนทเกาะสมาตราและบรเวณใกลเคยง พรอมคาดการณวาสถานการณดงกลาวจะดขนภายในกลางเดอนกนยายน

ในชวงเวลาไลเลยกน คณะวจยจากมหาวทยาลย ฮารเวรดและมหาวทยาลยโคลมเบยไดตพมพบทความในวารสาร Environmental Research Letters ซงไดประมาณการและตดตามการแพรกระจายฝนละเอยดทสงผลกระทบตอสขภาพภายในชนบรรยากาศของอนโดนเซยและประเทศใกลเคยงในชวงเดอนกรกฎาคมถงตลาคมปทแลว ซงเปนชวงเวลาทเกดเหตไฟปาอยางรนแรงบนเกาะสมาตราและเกาะบอรเนยว กนพนทปากวา 2,610 ตารางกโลเมตร โดยชวาผลกระทบจากไฟปาเปนเหตใหมผเสยชวตราว 100,000 คน อยางไรกตาม ทางการอนโดนเซยระบวามผเสยชวตอยางเปนทางการเพยง 24 คน ซงรวมถงเจาหนาทดบเพลงทเขาไปดบไฟปา นอกจากนยงวจารณวางานวจยดงกลาวใหขอมลทไมถกตอง

ประเดนแรงงานชาวกมพชาถกหยบยกมาพดถงอกครง เมอสมเดจฮน เซน เสนอจะสงแรงงานชาวกมพชาไปท�างานเปนแมบานทมาเลเซยเพมขน ขณะทนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตรของมาเลเซยกลาวถงขอตกลงการสงแรงงานแมบานกมพชาจะมผล อยางเปนทางการภายในปหนา หลงจากททงสองฝายลงนามบนทกความเขาใจรวมเพอยกเลกการหามสงหญงกมพชาเพอไปท�างานเปนแมบานทมาเลเซยเมอธนวาคม 2558

หลายฝายตางออกมาแสดงความเหนแยงกบการตดสนใจดงกลาวของสมเดจฮน เซน โดยเฉพาะมมมองจากสมาชกพรรคฝายคานทยกตวอยาง กรณ นางออง ซาน ซจ กลาวชวนแรงงานเมยนมาในไทยเดนทางกลบบานเกด ขณะทแรงงานชาวกมพชาในตางประเทศปจจบนนบางคนตองเผชญกบระบบการจางงานทไมเหมาะสม และไมมโอกาสกลบมาบานเกดเลย ทางดานโฆษกของพรรคฝายรฐบาลออกมาแกตางเพอยนยนวา นโยบายของรฐบาลเปนการหาตลาดแรงงานในตางประเทศเพมเตมเพอเปนการสรางโอกาสการท�างานใหแกชาวกมพชา อยางไรกตามรฐบาลไมมนโยบายสนบสนนแรงงานกมพชาในตางประเทศใหเดนทางกลบบานเกด

อนโดนเซย ชวงปลายเดอนสงหาคมทผานมา นางสต นรบายา รฐมนตรกระทรวงปาไมและสงแวดลอมของอนโด- นเซยออกมาเปดเผยวา สถานการณหมอกควนพษและไฟปาก�าลงเขาสภาวะฉกเฉน โดยเฉพาะในพนทจงหวดรอาวและกาลมนตนตะวนตกทมจดความรอนเพมจ�านวนขนมากในชวงเดอนกรกฎาคมถงสงหาคม

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

16

สถานการณชาตอาเซยน

ขณะทในดานเศรษฐกจ อนโดนเซยประกาศเดนหนาสอบสวนบรษทพท กเกล อนโดนเซย ซง มส�านกงานใหญตงอยทกรงจาการตา หลงตองสงสยวาเลยงภาษโดยการลงบญชรายไดจากการโฆษณาในอนโดนเซยเกอบทงหมดไวในบญชของบรษทกเกล เอเชย-แปซฟกทสงคโปร

นายมฮมหมด ฮานฟ (Muhammad Hanif) หวหนาคดพเศษของส�านกงานสรรพากรอนโดนเซยระบวา บรษทพท กเกล อนโดนเซย จายภาษนอยกวารอยละ 0.1 จากจ�านวนภาษเงนไดและภาษมลคาเพมทจะตองจายทงหมด ขณะทบรษทกเกล ออกแถลงการณยนยนวาบรษทจะรวมมอกบเจาหนาททองถนและไดช�าระภาษอยางครบถวน

ขณะเดยวกน อนโดนเซยกลายเปนประเทศแรกทสามารถเตรยมสงออกผลตภณฑไมแปรรปไปยงสหภาพยโรป (EU) หลงกลายเปนประเทศแรกของโลกทผานมาตรฐานดานสงแวดลอมของยโรปไดส�าเรจ นายปเตรา ปารธามา (Putera Parthama) เจาหนาทอาวโสจากกระทรวงปาไมของอนโดนเซยเปดเผยวา อนโดนเซยประสบความส�าเรจในการควบคมและท�าใหภาคการปาไมมความโปรงใสและมมาตรฐานสงตามมาตรฐานดานสงแวดลอมของสหภาพยโรป

ทงน ทงสองฝายไดลงนามในขอตกลงคาขายผลตภณฑไมแปรรปทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน โดยอนโดนเซยคาดวา ขอตกลงดงกลาวจะท�าใหการสงออกไมซงและผลตภณฑแปรรปของอนโดนเซยไปยงสหภาพยโรปมมลคาสงขนอยทราว 2,000 ลานดอลลารสหรฐตอป

นอกจากสถานการณไฟปา อนโดนเซยยงตองเผชญกบปญหาการกอการราย ทงจากกรณทลกเรอชาวอนโดนเซยหลายคนถกลกพาตวขณะเดนเรออยใกลรฐซาบาหของมาเลเซย โดยคาดวาเปนฝมอของกลมตดอาวธทเกยวของกบกลมกบฎอาบไซยาฟในฟลปปนส นอกจากน ยงมรายงานวาเจาหนาทต�ารวจสามารถจบกมผตองสงสยวางแผนระเบดรสอรทแหงหนงในบาหล ไดทบานพกในจงหวดชวาตะวนตก โดยเชอวาผตองสงสยรายดงกลาวมความเกยวของกบกลมกอการรายรฐอสลาม (IS) รวมถงมสวนวางแผนระเบดพลชพในเมองโซโล จงหวดชวากลาง เมอเดอนกรกฎาคม 2559

ดานความเคลอนไหวทนาสนใจอนๆ กระทรวงการสอสารและสารสนเทศของอนโดนเซยแถลงวา กระทรวงฯ เตรยมสงแบนแอพพลเคชนและโซเชยลเนตเวรคทเขาขายสงเสรมพฤตกรรมหลากหลายทางเพศ (LGBT) โดยตวอยางของแอพลเคชนทอยในขายทจะถกระงบการใหบรการในอนโดนเซย อาท Grindr, Boyahoy, Hornet, Zoosk ฯลฯ

การตดสนใจครง นมขนภายหลงมการจบกมประชาชนอยางนอย 3 คน ดวยขอกลาวหาวาใช แอพลเคชนมอถอเพอลอลวงผเยาวไปขายบรการใหกบลกคาเกย โดยต�ารวจอนโดนเซยเปดเผยกบส�านกขาวทองถนวาสามารถระบตวเหยอของเครอขายการคาบรการทางเพศของกลมเกยไดอยางนอย 148 คน

การสงระงบการใหบรการแอพลเคชนและเวบไซตทเกยวของการคาบรการทางเพศยงครอบคลมถงเวบไซตของกล มสนบสนนความหลากหลายทางเพศอนๆ ดวย ท�าใหนกเคลอนไหวดานสทธมนษยชนหลายคนแสดงความกงวลถงทาทของรฐบาลอนโดนเซย ซงแสดงออกอยางชดเจนถงการกดกนทางเพศ โดยทยอยสงระงบการใหบรการเวบไซตของกลม LGBT อยางตอเนองนบตงแตชวงตนปทผานมา

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

17

สถานการณชาตอาเซยน

ทรพยากรธรรมชาต รวมถงการลงทนและการพฒนาทางเศรษฐกจ เพอกาวสการเปนผน�าเยาวชนตอไป

สวนการประชมสภาประชาชนอาเซยน (ASEAN People’s Forum) ซงจะจดควบคไปกบการประชม สดยอดผน�าอาเซยนนน ในปนไมไดจดขนทลาว อกทงลาวในฐานะเจาภาพยงคดเลอกผแทนประเทศเพอเขารวมการประชมสภาประชาชนอาเซยนและยงถกก�าชบขอใหงดหรอหลกเลยงการพดถงประเดนดานสทธมนษยชนในเรองหนงใดอยางเฉพาะเจาะจงในการประชม ประเดนเกยวกบสทธมนษยชนดงกลาวนน หลายฝายคาดวานาจะเปน กรณของนายสมบด สมพอน นกเคลอนไหวดานสทธมนษยชนทหายตวไปเมอป 2555

ขณะทความคบหนาดานเศรษฐกจของลาว มการเปดเผยจากนายทองลน สสลด นายกรฐมนตรถงเปาหมายการยกระดบฐานะทางเศรษฐกจสการเปนประเทศทมรายไดปานกลางระดบสง (Upper-middle-income economy) ใหไดภายในป 2573 เพอเปนการสรางภาพลกษณในฐานะประเทศทเปน

ลาว

ลาวจดการประชมสดยอดผน�าอาเซยนและการประชมกบประเทศภาคตางๆ เมอตนเดอนกนยายน 2559 ในการน นายบารค โอบามา ประธานาธบดสหรฐฯ ไดเดนทางเขารวมประชมดวย โดยใหค�ามนวาจะจดสรรงบประมาณจ�านวน 90 ลานดอลลารสหรฐ เพอก�าจดระเบดตกคางจากสงครามเวยดนามในลาว กวา 80 ลานลกใหแลวเสรจภายในป 2562 เพอไมใหชาวลาวไดรบบาดเจบหรอเสยชวตจากระเบดทถกทงไวอกในฐานะภาระผกพนเชงจรยธรรม (moral obligation) โดยทผานมา มชาวลาวเสยชวตจากระเบดตกคางดงกลาวแลวกวา 20,000 คน

ในโอกาสเยอนลาวครงน ผน�าสหรฐฯ ไดพบปะเยาวชนทเขารวมโครงการผน�าเยาวชนรเรมสรางสรรคแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตของรฐบาลสหรฐฯ (U.S. government’s Young Southeast Asian Lead-ers Initiative (YSEALI) program) จ�านวนกวา 400 คน ซงในจ�านวนนเปนเยาวชนลาวรวม100 คน ณ มหาวทยาลยสภานวงศ เมองหลวงพระบาง ผน�าสหรฐฯ กลาวสนบสนนผเขารวมโครงการใหรวมกนรเรมแนวคดใหมเพอเปนประโยชนแกเยาวชนในภมภาค การคดหาแนวทางเพมการมสวนรวมของพลเมองในดานสงแวดลอมและการจดการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

18

สถานการณชาตอาเซยน

นางลอเรตตา ลนช อยการสงสดของสหรฐฯ เปดเผยวา เงนจ�านวนดงกลาวเปนเพยงสวนหนงของเงนมลคากวา 3,000 ลานดอลลารสหรฐ ซงถกยกยอกจากกองทน 1MDB โดยมสถาบนการเงนหลายแหงในสหรฐฯ ท�าหนาทฟอกเงน พรอมย�าวาตองการปกปองระบบการเงนของประเทศจากการถกใชเปนชองทางในการคอรรปชน

ขาวคราวการทจรตกองทน 1MDB น�าไปสการรวมตวประทวงของกลมนกศกษาชาวมาเลเซยกวา 1,000 คน เพอเรยกรองใหจบกมนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตร รวมถงคนใกลชดทมสวนในคดทจรตกองทน 1MDB มาด�าเนนคดตามกฎหมาย นอกจากน เมอเดอนกนยายนทผานมา องคกรยเนสโกยงประกาศระงบการใหรางวลพเศษแกนางรอสมะห มนซอร (Rosmah Mansor) ภรยาของนายนาจบ ราซค หลงเธอมสวนพวพนในคดการทจรตดงกลาว โดยกอนหนานยเนสโกเตรยมมอบรางวลเพอแสดงความชนชมเธอในการตอสกบกล มหวรนแรงดวยระบบการศกษา และเพอเปนเกยรตแกองคกร Per-mata องคกรเพอเดกและเยาวชนทเธอเปนผกอตง

อยางไรกตาม ยเนสโกแจงวาพธมอบรางวลดงกลาวจะถกเลอนไปจดในป 2560 เนองจากถกตงค�าถามเกยวกบทมาของเงนสนบสนนขององคกร Permata ซงอาจเกยวโยงกบคดทจรตกองทน 1MDB ทนางรอสมะหและนายนาจบถกกลาวหาวามสวนเกยวของ

ขณะทกลมนกการเมองทตอตานรฐบาลของนายนาจบ ราซค น�าโดยนายมหาเธร โมฮมหมด อดต นายกรฐมนตรมาเลเซย ไดประกาศตงพรรค Parti Pribumi Bersatu พรรคการเมองใหมของมาเลเซยเพอเตรยมลงชงชยในการเลอกตงทวไปในป 2561

อสระ และรบการชวยเหลอทางเศรษฐกจจากสหรฐฯ และสหภาพยโรป มากกวาการมงแตพงพาจน วธการหนงคอการออกมาตรการปราบปรามกลมลกลอบตดไมเพอสงออกไปยงจนและเวยดนามอยางจรงจง แมจะมการวเคราะหวาลาวพยายามออกจากรมเงาของจนและเวยดนาม อยางไรกด เมอเดอนสงหาคมทผานมา ลาวและจนไดฉลองความสมพนธทางการทตครบรอบ 55 ป และมการหารอกระชบความสมพนธผานการสงเสรมกรอบความรวมมอดานการคาและเศรษฐกจรวมกน โดยทงสองฝายรวมลงนามขอตกลงทวภาคเรองการรวมมอผลกดนเศรษฐกจและสนบสนนการคา-การลงทน เพอสงเสรมความเจรญทางเศรษฐกจของทงสองประเทศ

มาเลเซย

ขาวการสบสวนคดทจรตกองทนเพอการพฒนามาเลเซย (1MDB) ยงมมาอยางตอเนอง ลาสด กระทรวงยตธรรมของสหรฐฯ ไดยนฟองตอศาลใหยดทรพยสนมลคากวา 1,000 ลานดอลลารสหรฐ ทยกยอกมาจากกองทน1MDB พรอมชวา เงนจ�านวนมหาศาลทเขาไปอย ในบญชของนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตรมาเลเซย ไมไดมาจากการบรจาคของราชวงศซาอดอาระเบยดงทเขาเคยกลาวอาง

ส�านวนฟองของกระทรวงยตธรรมสหรฐฯ ระบวา เงนจ�านวนมากถกโอนออกจากกองทน 1MDB เขาบญชธนาคารหลายแหงในหลายประเทศ โดยบคคลใกลชดของนายนาจบหลายคนไดน�าเงนจ�านวน ดงกลาวมาใชซอของมคาตางๆ อาท อสงหารมทรพย ผลงานศลปะ รวมถงน�าไปใชเลนการพนน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

19

สถานการณชาตอาเซยน

ทรพยากรธรรมชาต รวมถงการลงทนและการพฒนาทางเศรษฐกจ เพอกาวสการเปนผน�าเยาวชนตอไป

สวนการประชมสภาประชาชนอาเซยน (ASEAN People’s Forum) ซงจะจดควบคไปกบการประชม สดยอดผน�าอาเซยนนน ในปนไมไดจดขนทลาว อกทงลาวในฐานะเจาภาพยงคดเลอกผแทนประเทศเพอเขารวมการประชมสภาประชาชนอาเซยนและยงถกก�าชบขอใหงดหรอหลกเลยงการพดถงประเดนดานสทธมนษยชนในเรองหนงใดอยางเฉพาะเจาะจงในการประชม ประเดนเกยวกบสทธมนษยชนดงกลาวนน หลายฝายคาดวานาจะเปน กรณของนายสมบด สมพอน นกเคลอนไหวดานสทธมนษยชนทหายตวไปเมอป 2555

ขณะทความคบหนาดานเศรษฐกจของลาว มการเปดเผยจากนายทองลน สสลด นายกรฐมนตรถงเปาหมายการยกระดบฐานะทางเศรษฐกจสการเปนประเทศทมรายไดปานกลางระดบสง (Upper-middle-income economy) ใหไดภายในป 2573 เพอเปนการสรางภาพลกษณในฐานะประเทศทเปน

ลาว

ลาวจดการประชมสดยอดผน�าอาเซยนและการประชมกบประเทศภาคตางๆ เมอตนเดอนกนยายน 2559 ในการน นายบารค โอบามา ประธานาธบดสหรฐฯ ไดเดนทางเขารวมประชมดวย โดยใหค�ามนวาจะจดสรรงบประมาณจ�านวน 90 ลานดอลลารสหรฐ เพอก�าจดระเบดตกคางจากสงครามเวยดนามในลาว กวา 80 ลานลกใหแลวเสรจภายในป 2562 เพอไมใหชาวลาวไดรบบาดเจบหรอเสยชวตจากระเบดทถกทงไวอกในฐานะภาระผกพนเชงจรยธรรม (moral obligation) โดยทผานมา มชาวลาวเสยชวตจากระเบดตกคางดงกลาวแลวกวา 20,000 คน

ในโอกาสเยอนลาวครงน ผน�าสหรฐฯ ไดพบปะเยาวชนทเขารวมโครงการผน�าเยาวชนรเรมสรางสรรคแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตของรฐบาลสหรฐฯ (U.S. government’s Young Southeast Asian Lead-ers Initiative (YSEALI) program) จ�านวนกวา 400 คน ซงในจ�านวนนเปนเยาวชนลาวรวม100 คน ณ มหาวทยาลยสภานวงศ เมองหลวงพระบาง ผน�าสหรฐฯ กลาวสนบสนนผเขารวมโครงการใหรวมกนรเรมแนวคดใหมเพอเปนประโยชนแกเยาวชนในภมภาค การคดหาแนวทางเพมการมสวนรวมของพลเมองในดานสงแวดลอมและการจดการ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

18

สถานการณชาตอาเซยน

นางลอเรตตา ลนช อยการสงสดของสหรฐฯ เปดเผยวา เงนจ�านวนดงกลาวเปนเพยงสวนหนงของเงนมลคากวา 3,000 ลานดอลลารสหรฐ ซงถกยกยอกจากกองทน 1MDB โดยมสถาบนการเงนหลายแหงในสหรฐฯ ท�าหนาทฟอกเงน พรอมย�าวาตองการปกปองระบบการเงนของประเทศจากการถกใชเปนชองทางในการคอรรปชน

ขาวคราวการทจรตกองทน 1MDB น�าไปสการรวมตวประทวงของกลมนกศกษาชาวมาเลเซยกวา 1,000 คน เพอเรยกรองใหจบกมนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตร รวมถงคนใกลชดทมสวนในคดทจรตกองทน 1MDB มาด�าเนนคดตามกฎหมาย นอกจากน เมอเดอนกนยายนทผานมา องคกรยเนสโกยงประกาศระงบการใหรางวลพเศษแกนางรอสมะห มนซอร (Rosmah Mansor) ภรยาของนายนาจบ ราซค หลงเธอมสวนพวพนในคดการทจรตดงกลาว โดยกอนหนานยเนสโกเตรยมมอบรางวลเพอแสดงความชนชมเธอในการตอสกบกล มหวรนแรงดวยระบบการศกษา และเพอเปนเกยรตแกองคกร Per-mata องคกรเพอเดกและเยาวชนทเธอเปนผกอตง

อยางไรกตาม ยเนสโกแจงวาพธมอบรางวลดงกลาวจะถกเลอนไปจดในป 2560 เนองจากถกตงค�าถามเกยวกบทมาของเงนสนบสนนขององคกร Permata ซงอาจเกยวโยงกบคดทจรตกองทน 1MDB ทนางรอสมะหและนายนาจบถกกลาวหาวามสวนเกยวของ

ขณะทกลมนกการเมองทตอตานรฐบาลของนายนาจบ ราซค น�าโดยนายมหาเธร โมฮมหมด อดต นายกรฐมนตรมาเลเซย ไดประกาศตงพรรค Parti Pribumi Bersatu พรรคการเมองใหมของมาเลเซยเพอเตรยมลงชงชยในการเลอกตงทวไปในป 2561

อสระ และรบการชวยเหลอทางเศรษฐกจจากสหรฐฯ และสหภาพยโรป มากกวาการมงแตพงพาจน วธการหนงคอการออกมาตรการปราบปรามกลมลกลอบตดไมเพอสงออกไปยงจนและเวยดนามอยางจรงจง แมจะมการวเคราะหวาลาวพยายามออกจากรมเงาของจนและเวยดนาม อยางไรกด เมอเดอนสงหาคมทผานมา ลาวและจนไดฉลองความสมพนธทางการทตครบรอบ 55 ป และมการหารอกระชบความสมพนธผานการสงเสรมกรอบความรวมมอดานการคาและเศรษฐกจรวมกน โดยทงสองฝายรวมลงนามขอตกลงทวภาคเรองการรวมมอผลกดนเศรษฐกจและสนบสนนการคา-การลงทน เพอสงเสรมความเจรญทางเศรษฐกจของทงสองประเทศ

มาเลเซย

ขาวการสบสวนคดทจรตกองทนเพอการพฒนามาเลเซย (1MDB) ยงมมาอยางตอเนอง ลาสด กระทรวงยตธรรมของสหรฐฯ ไดยนฟองตอศาลใหยดทรพยสนมลคากวา 1,000 ลานดอลลารสหรฐ ทยกยอกมาจากกองทน1MDB พรอมชวา เงนจ�านวนมหาศาลทเขาไปอย ในบญชของนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตรมาเลเซย ไมไดมาจากการบรจาคของราชวงศซาอดอาระเบยดงทเขาเคยกลาวอาง

ส�านวนฟองของกระทรวงยตธรรมสหรฐฯ ระบวา เงนจ�านวนมากถกโอนออกจากกองทน 1MDB เขาบญชธนาคารหลายแหงในหลายประเทศ โดยบคคลใกลชดของนายนาจบหลายคนไดน�าเงนจ�านวน ดงกลาวมาใชซอของมคาตางๆ อาท อสงหารมทรพย ผลงานศลปะ รวมถงน�าไปใชเลนการพนน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

19

สถานการณชาตอาเซยน

ผกอการรายตอเนองเขามายงอาณาเขตทางทะเลของประเทศตนได

ตอมา ชวงตนเดอนกนยายน มาเลเซยไดตกลงรวมศกษาความเปนไปไดเบองตนในการสรางรถไฟความเรวสงในระบบรางคเชอมเมองปะดง เบซาร ของมาเลเซยมายงอ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาอกทงสองฝายยงหารอถงความเปนไปไดในการขยายรางรถไฟเพอเชอมกรงเทพมหานครกบกรงกวลาลมเปอร โดยนายนาจบ ราซคกลาววา การสรางรถไฟฟาความเรวสงเชอมประเทศไทยจะเปนสวนตอขยายจากโครงการรถไฟฟาความเรวสงระหวางมาเลเซยกบสงคโปร ซงก�าลงด�าเนนการสรางอยในปจจบน

ขณะทลาสด มาเลเซยยงไดรวมลงนามในบนทกความเขาใจ (MoU) วาดวยการคาพลงงานขามพรมแดนแบบพหภาคกบลาวและไทย โดย MoU ดงกลาวจะเปดโอกาสใหมาเลเซยสามารถซอไฟฟาพลงงานขนาด 100 เมกกะวตต โดยสงผานทางประเทศไทยไดภายในป 2561

เมยนมา

หลายฝายตดตามการประชมระหวางรฐบาล เมยนมากบกล มตดอาวธชาตพนธ หรอเรยกกนวา “การประชมสนตภาพปางโหลงแหงศตวรรษท 21” (Panglong Conference) มนางออง ซาน ซจ ทปรกษาแหงรฐและรฐมนตรวาการตางประเทศมากลาวปดการประชม โดยชใหเหนนมตหมายอนด เนองจากการประชมครงนไดรบความรวมมอจาก

นายมยดดน ยสซน (Muhyiddin Yassin) อดตสมาชกพรรคอมโนและเปนหนงในผวพากษวจารณนายนาจบอยางตอเนอง ไดยนเอกสารจดทะเบยนพรรคเบอรซาต เมอวนท 8 สงหาคม โดยเอกสารดงกลาวระบวา นายมหาเธร โมฮมหมด จะรบหนาทเปนประธานผกอตง นายมยดดน ยสซน เปนประธานพรรค สวนนายมกรซ มหาเธร (Mukhriz Mahathir) ลกชายของ นายมหาเธร เปนรองประธานพรรค

นอกจากน นายมหาเธรยงไดเดนทางเขาพบนายอนวาร อบรอฮม ผน�าพรรครวมฝายคาน เพอพดคยถงแนวทางในการโคนลมนายนาจบ ราซค ซงนบเปนการพบปะกนอยางเปนทางการครงแรกในรอบ 18 ป

ทงสองพดคยกนในหองพจารณา หลงนายมหาเธรเดนทางเขารวมรบฟงการพจารณาคดทนายอนวารยนฟองคดคานกฎหมายความมนคงแหงชาตวาขดตอรฐธรรมนญ โดยนายมหาเธรไดใหสมภาษณกบสอทองถนวา เขาสนบสนนจดยนของนายอนวารตอกฎหมายความมนคงแหงชาต ท�าใหหลายฝายคาดการณวา นายมหาเธรนาจะพยายามชกชวนใหนายอนวารรวมมอกบตนในการตอสกบพรรครฐบาล

นอกเหนอจากความเคลอนไหวภายในประเทศ ในชวงเดอนสงหาคมถงกนยายนน มาเลเซยยงไดขยายความรวมมอกบประเทศเพอนบานในหลายมต เรมจากการรวมหารอเกยวกบแนวทางรบมอปญหาจบตวประกนโดยกลมกอการรายบรเวณทะเลฟลปปนสตะวนตกเฉยงใต ซงเปนนานน�าทเชอมตอประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนส โดยประชมตกลงจะใหสทธเจาหนาทแตละประเทศในการ “ไลตามตดพน” (hot pursuit) อนหมายถงการอนญาตใหเรอของประเทศอนๆ สามารถไลตามจบกมเรอของกลม

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

20

สถานการณชาตอาเซยน

สดทายเปนขาวทางสงคม-สงแวดลอมเมอองคการอนามยโลกเปดเผยวา มลพษทางอากาศในเมยนมา มความรนแรงเปนล�าดบตนของโลก และสงผลกระทบตอระบบทางเดนหายใจของผคนจ�านวนมาก จากการส�ารวจพบวารอยละ 70 มสภาพบรรยากาศเปนมลพษทอนตรายตอสขภาพของประชาชน รายงานยงระบอกวาผเสยชวตจากมลพษทางอากาศในเมยนมาแตละปมอตราสงหากเทยบกบประเทศอนในอาเซยนดวยกน สาเหตส�าคญมาจากการขาดประสทธภาพในการจดการระบบขนสงและการจดการการเผาไหม ทงในภาคครวเรอนและภาคอตสาหกรรม

ฟลปปนส

ประเดนความขดแยงกรณทะเลจนใตไดรบความสนใจขนอกครงเมออนญาโตตลาการถาวรทกรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนดไดตดสนใหฟลปปนสชนะคดขอพพาทดนแดนในทะเลจนใตตามทฟลปปนสยนค�ารองโดยมจนเปนคกรณ ค�าตดสนระบวา จนไมสามารถอางกรรมสทธใดๆ โดยอาศยเหตผลทางประวตศาสตรทขดแยงกบกรรมสทธในเขตเศรษฐกจจ�าเพาะของชาตตางๆ ได ตามอนสญญาของสหประชาชาตวาดวย

กลมตดอาวธชาตพนธตางๆ เกอบ 20 กลม ถงแมตางฝายจะวพากษวจารณและโตเถยงกนมากจนไมสามารถหาขอสรปทชดเจนไดกตาม พรอมทงยงสนบสนนขอเรยกรองของกลมชาตพนธซงตองการมอ�านาจปกครองตนเองมากขน ขอเรยกรองนถอเปนความทาทายในการรางขอตกลงสหพนธรฐ เนองจากการแกไขรฐธรรมนญจะตองไดรบการสนบสนนจากกองทพดวย อยางไรกตาม นางซจยงถกวพากษวจารณจากนกศกษาและชาวมสลมถงบทบาทของเธอทไมไดด�าเนนการแกไขความขดแยงทางกลมชาตพนธทเกดขนแตอยางใด ภายหลงจากทเธอไดรบรางวล “มนษยธรรมประจ�าป 2559” (Humanitarian of the Year) จากมลนธมหาวทยาลยฮารวารด (Harvard Foundation)

ขณะทการเดนทางเยอนสหรฐฯ ของนางซจระหวางวนท 14-15 กนยายน 2559 ถอเปนการเดนทางเยอนในรอบ 20 ป โดยมการหารอกนระหวางนางซจและนายบารค โอบามา ประธานาธบดสหรฐฯ ซงสหรฐฯใหค�ามนวาจะยกเลกมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอเมยนมา ขณะทนางซจยงพดคยหารอกบผ น�าดานธรกจของสหรฐฯ ยนยนวา รฐบาลประชาธปไตยของเมยนมาไดด�าเนนการปรบสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบการลงทน และเชญชวนใหนกลงทนสหรฐฯ เพมการลงทนในเมยนมา โดยคาดหวงทางเศรษฐกจจะเปนสวนเตมเตมของภารกจการเปลยนผานทางการเมองของประเทศ

ส�าหรบการหารอระหวางนางอองซาน ซจกบนายนายส จนผง ประธานาธบดของจน พรอมผน�าระดบสงคนอนๆ เกยวกบความคบหนาโครงการเขอนมตโสน (Myitson Dam) ในเฟสใหม หลงจากทรฐบาลชดกอนสงระงบการกอสรางเมอ 5 ปกอน เจาหนาทระดบสงของกระทรวงการตางประเทศเมยนมาเปดเผยวา ความรวมมอระหวางจน–เมยนมาในกรณโครงการเขอนมตโสนถอเปนเรองทส�าคญ และคาดวาความรวมมอดงกลาวนจะเกดขนอยางแนนอน นางซจเนนย�าวา เมยนมาตองการสานสมพนธทดกบจนและยนดตอนรบกลมนกลงทนจากจนเสมอ แตจนกตองสรางความเชอมนใหกบชาวเมยนมาดวย

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

21

สถานการณชาตอาเซยน

ผกอการรายตอเนองเขามายงอาณาเขตทางทะเลของประเทศตนได

ตอมา ชวงตนเดอนกนยายน มาเลเซยไดตกลงรวมศกษาความเปนไปไดเบองตนในการสรางรถไฟความเรวสงในระบบรางคเชอมเมองปะดง เบซาร ของมาเลเซยมายงอ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาอกทงสองฝายยงหารอถงความเปนไปไดในการขยายรางรถไฟเพอเชอมกรงเทพมหานครกบกรงกวลาลมเปอร โดยนายนาจบ ราซคกลาววา การสรางรถไฟฟาความเรวสงเชอมประเทศไทยจะเปนสวนตอขยายจากโครงการรถไฟฟาความเรวสงระหวางมาเลเซยกบสงคโปร ซงก�าลงด�าเนนการสรางอยในปจจบน

ขณะทลาสด มาเลเซยยงไดรวมลงนามในบนทกความเขาใจ (MoU) วาดวยการคาพลงงานขามพรมแดนแบบพหภาคกบลาวและไทย โดย MoU ดงกลาวจะเปดโอกาสใหมาเลเซยสามารถซอไฟฟาพลงงานขนาด 100 เมกกะวตต โดยสงผานทางประเทศไทยไดภายในป 2561

เมยนมา

หลายฝายตดตามการประชมระหวางรฐบาล เมยนมากบกล มตดอาวธชาตพนธ หรอเรยกกนวา “การประชมสนตภาพปางโหลงแหงศตวรรษท 21” (Panglong Conference) มนางออง ซาน ซจ ทปรกษาแหงรฐและรฐมนตรวาการตางประเทศมากลาวปดการประชม โดยชใหเหนนมตหมายอนด เนองจากการประชมครงนไดรบความรวมมอจาก

นายมยดดน ยสซน (Muhyiddin Yassin) อดตสมาชกพรรคอมโนและเปนหนงในผวพากษวจารณนายนาจบอยางตอเนอง ไดยนเอกสารจดทะเบยนพรรคเบอรซาต เมอวนท 8 สงหาคม โดยเอกสารดงกลาวระบวา นายมหาเธร โมฮมหมด จะรบหนาทเปนประธานผกอตง นายมยดดน ยสซน เปนประธานพรรค สวนนายมกรซ มหาเธร (Mukhriz Mahathir) ลกชายของ นายมหาเธร เปนรองประธานพรรค

นอกจากน นายมหาเธรยงไดเดนทางเขาพบนายอนวาร อบรอฮม ผน�าพรรครวมฝายคาน เพอพดคยถงแนวทางในการโคนลมนายนาจบ ราซค ซงนบเปนการพบปะกนอยางเปนทางการครงแรกในรอบ 18 ป

ทงสองพดคยกนในหองพจารณา หลงนายมหาเธรเดนทางเขารวมรบฟงการพจารณาคดทนายอนวารยนฟองคดคานกฎหมายความมนคงแหงชาตวาขดตอรฐธรรมนญ โดยนายมหาเธรไดใหสมภาษณกบสอทองถนวา เขาสนบสนนจดยนของนายอนวารตอกฎหมายความมนคงแหงชาต ท�าใหหลายฝายคาดการณวา นายมหาเธรนาจะพยายามชกชวนใหนายอนวารรวมมอกบตนในการตอสกบพรรครฐบาล

นอกเหนอจากความเคลอนไหวภายในประเทศ ในชวงเดอนสงหาคมถงกนยายนน มาเลเซยยงไดขยายความรวมมอกบประเทศเพอนบานในหลายมต เรมจากการรวมหารอเกยวกบแนวทางรบมอปญหาจบตวประกนโดยกลมกอการรายบรเวณทะเลฟลปปนสตะวนตกเฉยงใต ซงเปนนานน�าทเชอมตอประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนส โดยประชมตกลงจะใหสทธเจาหนาทแตละประเทศในการ “ไลตามตดพน” (hot pursuit) อนหมายถงการอนญาตใหเรอของประเทศอนๆ สามารถไลตามจบกมเรอของกลม

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

20

สถานการณชาตอาเซยน

สดทายเปนขาวทางสงคม-สงแวดลอมเมอองคการอนามยโลกเปดเผยวา มลพษทางอากาศในเมยนมา มความรนแรงเปนล�าดบตนของโลก และสงผลกระทบตอระบบทางเดนหายใจของผคนจ�านวนมาก จากการส�ารวจพบวารอยละ 70 มสภาพบรรยากาศเปนมลพษทอนตรายตอสขภาพของประชาชน รายงานยงระบอกวาผเสยชวตจากมลพษทางอากาศในเมยนมาแตละปมอตราสงหากเทยบกบประเทศอนในอาเซยนดวยกน สาเหตส�าคญมาจากการขาดประสทธภาพในการจดการระบบขนสงและการจดการการเผาไหม ทงในภาคครวเรอนและภาคอตสาหกรรม

ฟลปปนส

ประเดนความขดแยงกรณทะเลจนใตไดรบความสนใจขนอกครงเมออนญาโตตลาการถาวรทกรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนดไดตดสนใหฟลปปนสชนะคดขอพพาทดนแดนในทะเลจนใตตามทฟลปปนสยนค�ารองโดยมจนเปนคกรณ ค�าตดสนระบวา จนไมสามารถอางกรรมสทธใดๆ โดยอาศยเหตผลทางประวตศาสตรทขดแยงกบกรรมสทธในเขตเศรษฐกจจ�าเพาะของชาตตางๆ ได ตามอนสญญาของสหประชาชาตวาดวย

กลมตดอาวธชาตพนธตางๆ เกอบ 20 กลม ถงแมตางฝายจะวพากษวจารณและโตเถยงกนมากจนไมสามารถหาขอสรปทชดเจนไดกตาม พรอมทงยงสนบสนนขอเรยกรองของกลมชาตพนธซงตองการมอ�านาจปกครองตนเองมากขน ขอเรยกรองนถอเปนความทาทายในการรางขอตกลงสหพนธรฐ เนองจากการแกไขรฐธรรมนญจะตองไดรบการสนบสนนจากกองทพดวย อยางไรกตาม นางซจยงถกวพากษวจารณจากนกศกษาและชาวมสลมถงบทบาทของเธอทไมไดด�าเนนการแกไขความขดแยงทางกลมชาตพนธทเกดขนแตอยางใด ภายหลงจากทเธอไดรบรางวล “มนษยธรรมประจ�าป 2559” (Humanitarian of the Year) จากมลนธมหาวทยาลยฮารวารด (Harvard Foundation)

ขณะทการเดนทางเยอนสหรฐฯ ของนางซจระหวางวนท 14-15 กนยายน 2559 ถอเปนการเดนทางเยอนในรอบ 20 ป โดยมการหารอกนระหวางนางซจและนายบารค โอบามา ประธานาธบดสหรฐฯ ซงสหรฐฯใหค�ามนวาจะยกเลกมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอเมยนมา ขณะทนางซจยงพดคยหารอกบผ น�าดานธรกจของสหรฐฯ ยนยนวา รฐบาลประชาธปไตยของเมยนมาไดด�าเนนการปรบสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบการลงทน และเชญชวนใหนกลงทนสหรฐฯ เพมการลงทนในเมยนมา โดยคาดหวงทางเศรษฐกจจะเปนสวนเตมเตมของภารกจการเปลยนผานทางการเมองของประเทศ

ส�าหรบการหารอระหวางนางอองซาน ซจกบนายนายส จนผง ประธานาธบดของจน พรอมผน�าระดบสงคนอนๆ เกยวกบความคบหนาโครงการเขอนมตโสน (Myitson Dam) ในเฟสใหม หลงจากทรฐบาลชดกอนสงระงบการกอสรางเมอ 5 ปกอน เจาหนาทระดบสงของกระทรวงการตางประเทศเมยนมาเปดเผยวา ความรวมมอระหวางจน–เมยนมาในกรณโครงการเขอนมตโสนถอเปนเรองทส�าคญ และคาดวาความรวมมอดงกลาวนจะเกดขนอยางแนนอน นางซจเนนย�าวา เมยนมาตองการสานสมพนธทดกบจนและยนดตอนรบกลมนกลงทนจากจนเสมอ แตจนกตองสรางความเชอมนใหกบชาวเมยนมาดวย

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

21

สถานการณชาตอาเซยน

ท�าตามสญญาในการกวาดลางผเสพและผคายาเสพตดทวประเทศ เขายงกระต นใหประชาชนสงหาร ผตดยาเสพตดอกดวย นอกจากนยงประกาศตงรางวลน�าจบเจาหนาทต�ารวจทพวพนกบการคายาเสพตด การด�าเนนการปราบปรามยาเสพตดเปนเหตใหมผถกสงหารไปแลวกวา 2,000 คน มการจบกมผตองสงสยกวา 10,000 คนและมผเขามอบตวราว 600,000 คน การด�าเนนนโยบายปราบปรามยาเสพตดน�ามาสขอกงวลเกยวกบการละเมดสทธมนษยชนจากนานาชาต รฐมนตรตางประเทศสหรฐฯ ย�าถงขอกงวลของสหรฐฯ ในการด�าเนนนโยบายดงกลาวและย�าเตอนรฐบาลดแตรเตในการเคารพสทธมนษยชน ขณะทองคการสหประชาชาตหรอ UN ไดวจารณนโยบายนวาเปนการกอ “อาชญากรรม” ทางดานนายดแตรเตจงตอบโตดวยการขวาจะน�าฟลปปนสออกจากการเปนสมาชก UN และกลาววา UN ถนดวจารณแตไมเคยเขาไปชวยแกปญหายาเสพตดหรอใหความชวย เหลอใดๆ แกฟลปปนส

สถานการณความมนคงภายในประเทศยงเปนประเดนนาตดตาม เมอประธานาธบดตองเผชญกบบททดสอบเมอเกดเหตระเบดบรเวณตลาดเมองดาเวาซงเปนบานเกดประธานาธบด เมอคนวนท 2 กนยายนทผานมาท�าใหมผเสยชวต 14 ราย และมการประกาศภาวะฉกเฉนในเวลาตอมา ขณะทความไมสงบในพนทเกาะมนดาเนาบรเวณภาคใตของประเทศจากเหตปะทะกนระหวางทหารกบกลมกองกองก�าลงอาบไซยาฟ น�าไปสการตดสนใจของรฐบาลในการสงก�าลงพลเพมเตมในพนทอก 2,500นายเพอควบคมสถานการณ

ขณะเดยวกน กระบวนการเจรจาสนตภาพระหวางรฐบาลกบพรรคคอมมวนสตฟลปปนสโดยกองทพประชาชนใหม (New People’s Army) และแนวรวมประชาธปไตยแหงชาต (National Democratic

กฎหมายทางทะเล ป 1982 สงผลใหฟลปปนสมสทธในอธปไตยบรเวณพนทพพาท ดานชาวฟลปปนสตางพากนเฉลมฉลองอยางยงใหญกบชยชนะในครงน ขณะทจนไมยอมรบค�าตดสนน ผน�าจนระบวาสทธอธปไตยเหนอดนแดนและนานน�าของจนในทะเลยงคงไมไดรบผลกระทบจากค�าตดสน

อยางไรกตาม นโยบายตางประเทศของรฐบาลโรดรโก ดแตรเต (Rodrigo Duterte) กลบเนนประนประนอมมากกวาแขงกราวตอจน ดงจะเหนไดจากการทผน�าฟลปปนสสงอดตประธานาธบดฟเดล รามอส เปน “ทตพเศษ” เดนทางเยอนฮองกงเมอวนท 8 สงหาคม เพอหารอกบจนหลงมความสมพนธ ไมราบรนจากปญหาพพาททะเลจนใต คาดกนวาการไปเยอนฮองกงในครงนจะเปนการปทางสการเจรจาทางการทตในอนาคตแมวานายรามอสจะบอกวาการเยอนครงนเพอเยยมเพอนเกากตาม สวนนายดแตรเตเองกมก�าหนดเยอนจนระหวางวนท 20-21 ตลาคมศกน ตามความมงหมายของเขาในการสถาปนาพนธมตรใหมดานการคาและพาณชยกบจน

ขณะทความสมพนธระหวางฟลปปนสกบสหรฐฯ ดจะไมคอยราบรนในชวงระยะทผานมา หลงจากนายดแตรเตเรยกรองใหกองก�าลงพเศษของสหรฐฯ ทประจ�าการอยในภาคใตของประเทศยายออกจากพนท เนองจากเปนเปาหมายโจมตส�าคญของกลมกบฏอาบไซยาฟ ขณะเดยวกนในระหวางการเยอนเวยดนามชวงปลายเดอนกนยายนทผานมา ดแตรเตยงกลาวถงความตงใจของเขาทจะใหการซอมรบรวมระหวางฟลปปนสและสหรฐฯ ในปนเปนปสดทาย และกอนหนาน เขาเรยกประธานาธบดบารค โอบามา วาเปน “ลกกะหร” ในชวงกอนการเขารวมประชมสดยอดผน�าอาเซยนและการประชมอนๆ ทประเทศลาว น�าไปสการยกเลกการหารอทวภาคระหวางผน�าสองชาตในทสด ดานดแตรเตแกตางวา เขาเกรงวานโยบายปราบปรามยาเสพตดของเขาจะถกวพากษวจารณจากผน�าสหรฐฯ

ส�าหรบนโยบายปราบปรามยาเสพตดของรฐบาลดแตรเตไดกลายเปนประเดนทหลายคนจบตามองและวจารณอยางกวางขวาง โดยประธานาธบดดแตรเตประกาศมาตรการปราบปรามยาเสพตดทนททเขารบต�าแหนงเมอตนเดอนกรกฎาคม 2559 เพอ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

22

สถานการณชาตอาเซยน

อนโดนเซยซงถกกลาวหาวาเปนตนตอส�าคญของการเผาปาในเกาะสมาตรา

กอนหนาน สงคโปรไดเรยกตวผ บรหารบรษทเอกชนชาวอนโดนเซยรายหนงเขาสอบสวนหาขอเทจจรง หลงบรษทดงกลาวถกกลาวหาวาเปนตนเหตทท�าใหเกดไฟปาและหมอกควนพษซงสงผลกระทบ ตอทศนวสยและสขภาพของประชาชนชาวสงคโปร อย างไรกตาม อนโดนเซยออกมาตอบโตว าจะ ไมยนยอมใหประชาชนของตนเองตองถกพจารณาคดภายใตกฎหมายของสงคโปรอยางแนนอน พรอมทงยงปฏเสธการใหขอมลเกยวกบบรษททกระท�าผดตางๆ อกดวย

นอกจากประเดนดานสาธารณสข รฐบาลสงคโปรยงเดนหนานโยบายดานสงแวดลอมโดยประกาศใชแผนปฏบตการรบมอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ (Climate Action Plan) พรอมวางเปาหมายใหสงคโปรลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหไดรอยละ 36 ภายในป 2568 แผนการนยงมงเนนการใชพลงงานอยางชาญฉลาดในภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรม นอกจากนยงวางแผนรบมอกบผลกระทบจากภาวะโลกรอนใน 6 ดาน อาท การปองกนชายฝง การควบคมระดบน�า การสงเสรมความยงยนของปรมาณอาหารส�ารอง เปนตน

หนงในโครงการส�าคญของแผนการดงกลาว คอการสราง Terminal 5 ของสนามบนแหงชาตชางงใหสงกวาระดบทะเล 5.5 เมตร เพอปองกนน�าทวม รวมทงยงออกแบบระบบสารสนเทศเพอใหขอมลกบประชาชนในการรบมอกบผลกระทบทางรางกายตางๆ ทอาจเกดขนเมอเผชญกบอากาศทรอนจด

Front :CPP-NPA-NDF) มความคบหนาไปมาก จนสามารถออกแถลงการณรวมอนแสดงถงความมงมนในการเจรจาเพอแกไขปญหาความขดแยงทสาเหตรากฐาน และมก�าลงการเจรจาอกครงทประเทศนอรเวยในเดอนตลาคมน

สงคโปร

ฟากสงคโปร ขาวใหญเกดขนในเดอนกนยายน เมอกระทรวงสาธารณสขสงคโปรเปดเผยวา มผตดเชอไวรสซกาในสงคโปรแลวทงสน 333 ราย ในจ�านวนน 8 รายเปนผหญงทก�าลงตงครรภ

ถงแมนายกาน คม ยอง (Gan Kim Yong) รฐมนตรสาธารณสขสงคโปรจะเปดเผยวา รฐบาลไดเตรยมรบมอกบเชอไวรสซกาลวงหนามากวา 2 ป แตรายงานจ�านวนผตดเชอทเพมขนอยางรวดเรวท�าใหหลายฝายเปนกงวลถงสถานการณการระบาดของไวรสดงกลาวในประเทศทเปนหนงในศนยกลางการเดนทางของผคนทวโลก

ปจจบน รฐบาลสงคโปรท�าลายแหลงเพาะพนธของยงลายทเปนพาหะน�าโรคไปแลวกวา 200 แหง พรอมทงเชญชวนใหผทมอาการปวยเขารบการตรวจหาเชอไวรสดงกลาวไดโดยไมเสยคาบรการแตอยางใด

ขณะเดยวกน รฐบาลสงคโปรยงมงแกไขปญหาดานสาธารณสขอนเกดจากหมอกควนพษจากไฟปาในอนโดนเซย โดยไดผานกฎหมายหมอกควนพษขามชาต (Transboundary Haze Pollution Act) ทมจดประสงคเพอใชลงโทษนกธรกจและบรษทเอกชนของ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

23

สถานการณชาตอาเซยน

ท�าตามสญญาในการกวาดลางผเสพและผคายาเสพตดทวประเทศ เขายงกระต นใหประชาชนสงหาร ผตดยาเสพตดอกดวย นอกจากนยงประกาศตงรางวลน�าจบเจาหนาทต�ารวจทพวพนกบการคายาเสพตด การด�าเนนการปราบปรามยาเสพตดเปนเหตใหมผถกสงหารไปแลวกวา 2,000 คน มการจบกมผตองสงสยกวา 10,000 คนและมผเขามอบตวราว 600,000 คน การด�าเนนนโยบายปราบปรามยาเสพตดน�ามาสขอกงวลเกยวกบการละเมดสทธมนษยชนจากนานาชาต รฐมนตรตางประเทศสหรฐฯ ย�าถงขอกงวลของสหรฐฯ ในการด�าเนนนโยบายดงกลาวและย�าเตอนรฐบาลดแตรเตในการเคารพสทธมนษยชน ขณะทองคการสหประชาชาตหรอ UN ไดวจารณนโยบายนวาเปนการกอ “อาชญากรรม” ทางดานนายดแตรเตจงตอบโตดวยการขวาจะน�าฟลปปนสออกจากการเปนสมาชก UN และกลาววา UN ถนดวจารณแตไมเคยเขาไปชวยแกปญหายาเสพตดหรอใหความชวย เหลอใดๆ แกฟลปปนส

สถานการณความมนคงภายในประเทศยงเปนประเดนนาตดตาม เมอประธานาธบดตองเผชญกบบททดสอบเมอเกดเหตระเบดบรเวณตลาดเมองดาเวาซงเปนบานเกดประธานาธบด เมอคนวนท 2 กนยายนทผานมาท�าใหมผเสยชวต 14 ราย และมการประกาศภาวะฉกเฉนในเวลาตอมา ขณะทความไมสงบในพนทเกาะมนดาเนาบรเวณภาคใตของประเทศจากเหตปะทะกนระหวางทหารกบกลมกองกองก�าลงอาบไซยาฟ น�าไปสการตดสนใจของรฐบาลในการสงก�าลงพลเพมเตมในพนทอก 2,500นายเพอควบคมสถานการณ

ขณะเดยวกน กระบวนการเจรจาสนตภาพระหวางรฐบาลกบพรรคคอมมวนสตฟลปปนสโดยกองทพประชาชนใหม (New People’s Army) และแนวรวมประชาธปไตยแหงชาต (National Democratic

กฎหมายทางทะเล ป 1982 สงผลใหฟลปปนสมสทธในอธปไตยบรเวณพนทพพาท ดานชาวฟลปปนสตางพากนเฉลมฉลองอยางยงใหญกบชยชนะในครงน ขณะทจนไมยอมรบค�าตดสนน ผน�าจนระบวาสทธอธปไตยเหนอดนแดนและนานน�าของจนในทะเลยงคงไมไดรบผลกระทบจากค�าตดสน

อยางไรกตาม นโยบายตางประเทศของรฐบาลโรดรโก ดแตรเต (Rodrigo Duterte) กลบเนนประนประนอมมากกวาแขงกราวตอจน ดงจะเหนไดจากการทผน�าฟลปปนสสงอดตประธานาธบดฟเดล รามอส เปน “ทตพเศษ” เดนทางเยอนฮองกงเมอวนท 8 สงหาคม เพอหารอกบจนหลงมความสมพนธ ไมราบรนจากปญหาพพาททะเลจนใต คาดกนวาการไปเยอนฮองกงในครงนจะเปนการปทางสการเจรจาทางการทตในอนาคตแมวานายรามอสจะบอกวาการเยอนครงนเพอเยยมเพอนเกากตาม สวนนายดแตรเตเองกมก�าหนดเยอนจนระหวางวนท 20-21 ตลาคมศกน ตามความมงหมายของเขาในการสถาปนาพนธมตรใหมดานการคาและพาณชยกบจน

ขณะทความสมพนธระหวางฟลปปนสกบสหรฐฯ ดจะไมคอยราบรนในชวงระยะทผานมา หลงจากนายดแตรเตเรยกรองใหกองก�าลงพเศษของสหรฐฯ ทประจ�าการอยในภาคใตของประเทศยายออกจากพนท เนองจากเปนเปาหมายโจมตส�าคญของกลมกบฏอาบไซยาฟ ขณะเดยวกนในระหวางการเยอนเวยดนามชวงปลายเดอนกนยายนทผานมา ดแตรเตยงกลาวถงความตงใจของเขาทจะใหการซอมรบรวมระหวางฟลปปนสและสหรฐฯ ในปนเปนปสดทาย และกอนหนาน เขาเรยกประธานาธบดบารค โอบามา วาเปน “ลกกะหร” ในชวงกอนการเขารวมประชมสดยอดผน�าอาเซยนและการประชมอนๆ ทประเทศลาว น�าไปสการยกเลกการหารอทวภาคระหวางผน�าสองชาตในทสด ดานดแตรเตแกตางวา เขาเกรงวานโยบายปราบปรามยาเสพตดของเขาจะถกวพากษวจารณจากผน�าสหรฐฯ

ส�าหรบนโยบายปราบปรามยาเสพตดของรฐบาลดแตรเตไดกลายเปนประเดนทหลายคนจบตามองและวจารณอยางกวางขวาง โดยประธานาธบดดแตรเตประกาศมาตรการปราบปรามยาเสพตดทนททเขารบต�าแหนงเมอตนเดอนกรกฎาคม 2559 เพอ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

22

สถานการณชาตอาเซยน

อนโดนเซยซงถกกลาวหาวาเปนตนตอส�าคญของการเผาปาในเกาะสมาตรา

กอนหนาน สงคโปรไดเรยกตวผบรหารบรษทเอกชนชาวอนโดนเซยรายหนงเขาสอบสวนหาขอเทจจรง หลงบรษทดงกลาวถกกลาวหาวาเปนตนเหตทท�าใหเกดไฟปาและหมอกควนพษซงสงผลกระทบ ตอทศนวสยและสขภาพของประชาชนชาวสงคโปร อย างไรกตาม อนโดนเซยออกมาตอบโตว าจะ ไมยนยอมใหประชาชนของตนเองตองถกพจารณาคดภายใตกฎหมายของสงคโปรอยางแนนอน พรอมทงยงปฏเสธการใหขอมลเกยวกบบรษททกระท�าผดตางๆ อกดวย

นอกจากประเดนดานสาธารณสข รฐบาลสงคโปรยงเดนหนานโยบายดานสงแวดลอมโดยประกาศใชแผนปฏบตการรบมอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ (Climate Action Plan) พรอมวางเปาหมายใหสงคโปรลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหไดรอยละ 36 ภายในป 2568 แผนการนยงมงเนนการใชพลงงานอยางชาญฉลาดในภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรม นอกจากนยงวางแผนรบมอกบผลกระทบจากภาวะโลกรอนใน 6 ดาน อาท การปองกนชายฝง การควบคมระดบน�า การสงเสรมความยงยนของปรมาณอาหารส�ารอง เปนตน

หนงในโครงการส�าคญของแผนการดงกลาว คอการสราง Terminal 5 ของสนามบนแหงชาตชางงใหสงกวาระดบทะเล 5.5 เมตร เพอปองกนน�าทวม รวมทงยงออกแบบระบบสารสนเทศเพอใหขอมลกบประชาชนในการรบมอกบผลกระทบทางรางกายตางๆ ทอาจเกดขนเมอเผชญกบอากาศทรอนจด

Front :CPP-NPA-NDF) มความคบหนาไปมาก จนสามารถออกแถลงการณรวมอนแสดงถงความมงมนในการเจรจาเพอแกไขปญหาความขดแยงทสาเหตรากฐาน และมก�าลงการเจรจาอกครงทประเทศนอรเวยในเดอนตลาคมน

สงคโปร

ฟากสงคโปร ขาวใหญเกดขนในเดอนกนยายน เมอกระทรวงสาธารณสขสงคโปรเปดเผยวา มผตดเชอไวรสซกาในสงคโปรแลวทงสน 333 ราย ในจ�านวนน 8 รายเปนผหญงทก�าลงตงครรภ

ถงแมนายกาน คม ยอง (Gan Kim Yong) รฐมนตรสาธารณสขสงคโปรจะเปดเผยวา รฐบาลไดเตรยมรบมอกบเชอไวรสซกาลวงหนามากวา 2 ป แตรายงานจ�านวนผตดเชอทเพมขนอยางรวดเรวท�าใหหลายฝายเปนกงวลถงสถานการณการระบาดของไวรสดงกลาวในประเทศทเปนหนงในศนยกลางการเดนทางของผคนทวโลก

ปจจบน รฐบาลสงคโปรท�าลายแหลงเพาะพนธของยงลายทเปนพาหะน�าโรคไปแลวกวา 200 แหง พรอมทงเชญชวนใหผทมอาการปวยเขารบการตรวจหาเชอไวรสดงกลาวไดโดยไมเสยคาบรการแตอยางใด

ขณะเดยวกน รฐบาลสงคโปรยงมงแกไขปญหาดานสาธารณสขอนเกดจากหมอกควนพษจากไฟปาในอนโดนเซย โดยไดผานกฎหมายหมอกควนพษขามชาต (Transboundary Haze Pollution Act) ทมจดประสงคเพอใชลงโทษนกธรกจและบรษทเอกชนของ

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

23

สถานการณชาตอาเซยน

ขยายความรวมมอในมตอนๆ อาท ความมนคงไซเบอรและการออกแบบเมองอจฉรยะ (smart city) ซงเปนแผนการพฒนาประเทศหลกของรฐบาลสงคโปรชดปจจบน

นกวเคราะหคาดการณวา ความสมพนธของสงคโปรกบสหรฐฯ ทด�าเนนมายาวนานกวา 50 ป จะยงคงเขมแขง เนองจากตางมผลประโยชนรวมกนและมความสมพนธใกลชดกนมาเปนเวลายาวนาน โดยเฉพาะสหรฐฯ ทมองวาสงคโปรเปนหนสวนทางยทธศาสตรทส�าคญในเอเชย

เวยดนาม นายกรฐมนตรเหงยน ซวน ฟกไดแถลงตอรฐสภาเมอเดอนกรกฎาคมวา รฐบาลไมอาจสามารถกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจใหบรรลเปาหมายทเคยตงไวรอยละ 6.7 อนเนองมาจากปญหาภยแลงรนแรงในรอบ 30 ปและรายไดจากกจการน�ามนลดลง ซงถอเปนแรงกดดนส�าคญตอเขาทเพงเขามารบต�าแหนงนายกรฐมนตรเมอกลางปนในการแสวงหาความมนใจจากนกลงทนตามนโยบายการปฏรปเศรษฐกจ

ในอกทางหนง รฐบาลจงหนมาเรงรดโครงการพฒนาดานโครงสรางพนฐานตางๆ เพอกระตนการเจรญเตบโตในรอบหลายเดอนทผานมา โดยเมอเดอนกรกฎาคมน ธนาคารกลางของเวยดนามเปดเผยวา องคกรกเงน 7 แหงจะปลอยกเพอพฒนาโครงการดานสงคม-เศรษฐกจจ�านวน 73 โครงการในภมภาคปากแมน�าโขงมลคาราว 13,000 ลานบาท เพอยกระดบผประกอบการธรกจ เพมคณภาพสนคาเกษตรและคณภาพชวตผคนในจงหวดปากแมน�าโขง ขณะ

ขณะเดยวกน ในเดอนกนยายน สงคโปรยงไดใหสตยาบนในความตกลงปารส (Paris Agreement) อนแสดงถงจดยนในการมงลดสาเหตของสภาวะการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศอยางจรงจง

นายวเวยน บาลากรชนน รฐมนตรตางประเทศของสงคโปรเปดเผยวา การปรบปรงการใชพลงงานใหมประสทธภาพยงขนเปนยทธศาสตรหลกของประเทศในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยหวงวาทกภาคสวนจะรวมกนสนบสนนยทธศาสตรดงกลาว

ดานความเคลอนไหวส�าคญอนๆ ในเดอนสงหาคม รฐบาลสงคโปรไดออกกฎหมายก�าหนดโทษหมนศาลในลกษณะตางๆ อาท การวจารณศาลหรอผพพากษา การฝาฝนค�าตดสน ฯลฯ โดยผกระท�าผดตองระวางโทษจ�าคกไมเกน 3 ป ปรบไมเกน 100,000 ดอลลารสงคโปร

กฎหมายฉบบดงกลาวถกวจารณจากกล มนกสทธมนษยชน รวมถงนกการทตหลายชาตทกงวลวากฎหมายดงกลาวอาจถกใชเพอจ�ากดเสรภาพในการแสดงความคดเหนของประชาชนเนองจากหลายฝายเหนวาถอยความในกฎหมายฉบบนคลมเครอท�าใหมโอกาสจะถกตความไปใชเพอจ�ากดการแสดงความคดเหนของประชาชน นอกจากน บทลงโทษยงรนแรงเกนความจ�าเปน

ในเดอนเดยวกน นายล เซยง ลง นายกรฐมนตรของสงคโปรไดเดนทางเยอนสหรฐอเมรกา พรอมกลาวปาฐกถาระบวา ความสมพนธระหวางทงสองประเทศจะมนคงตอไป ไมวาผลการเลอกตงประธานาธบดสหรฐฯ ในชวงปลายปนจะออกมาอยางไร

นายกรฐมนตรสงคโปรย�าวา สงคโปรจะรวมมอกบสหรฐฯ ทงในทางเศรษฐกจ ความมนคง พรอมทง

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

24

สถานการณชาตอาเซยน

ผดในการน�าเขารถยนตหรโดยเลยงการจายภาษจากนนกน�ามาขายตอใหกบคนเวยดนามในประเทศ

นอกจากน เศรษฐกจการลงทนจากตางประเทศยงมความคกคก ธนาคารกลางของเวยดนามใหใบอนญาตส�าหรบธนาคาร CIMB เพอใหเปดสาขาในเวยดนามได โดยมระยะ 99 ปนบตงแตเดอนกนยายนน ธนาคาร CIMB เปนธนาคารใหญอนดบสองของมาเลเซย และมสนทรพยเปนอนดบ 5 ของเอเชยทเปดท�าการในเวยดนามไดอยางเตมตว ขณะเดยวกน มรายงานขาววา ตางชาตเรมเขามาลงทนตงบรษทสตารทอพรองรบนกเรยนเวยดนามหวดทกลบจากการศกษาในตางประเทศหลงรฐบาลเดนแผนสนบสนนธรกจไอทสรางมลคาปละกวา 1 แสนลานบาทตามยทธศาสตร “เวยดนามซลคอนแวลลย” เมอป 2556 ทงน นกลงทนตางชาตเรมสนใจตลาดในเวยดนาม ซงบรษทสตารทอพสวนใหญตงอยในนครโฮจมนห ตลาดไอทของเวยดนามมศกยภาพทจะเตบโตประเทศนมประชากร 90 ลานคนเปนผใชอนเทอรเนต 45 ลานคนมผใชสมารทโฟน 30 ลานคนปรมาณการใชอนเทอรเนตเพมขน10 เทาตวเมอเทยบกบทศวรรษทแลว

เดยวกน รฐบาลยงเหนชอบในหลกการใหมการสรางทาเรอน�าลกทบรเวณเกาะ Hon Khoai วงเงนลงทนมลคา 87,000 ลานบาท เพอชวยแกไขอปสรรคการขนสงสนคาภาคการผลตของประเทศทงสนคาเกษตรและการเพาะเลยงสตวน�าในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง นอกจากน กระทรวงการวางแผนและการลงทนยงเสนอรายชอโครงการหนสวนภาครฐ-เอกชน (PPP) ในระยะป 2559-2563 ใหรฐบาลพจารณาจ�านวน 68 โครงการมเงนทนรวมทงหมดราว 522,000 ลานบาท ขณะเดยวกน รฐบาลจะมนโยบายปรบปรงและเปลยนแปลงเกยวกบนโยบายดานกระจายความเสยงในเรวๆ น รวมถงการประกนรายไดของภาคเอกชนดวยเพอเปนการเพมแรงจงใจในการลงทนรวมภาครฐ-เอกชนโดยเฉพาะจากนกลงทนตางชาต

รฐบาลเวยดนามยงสงเสรมใหจงหวดฮานาม (Han-am) ทางตอนเหนอของประเทศเพมประสทธภาพจากต�าแหนงทตงทางภมภาคในฐานะประตสเมองหลวงเพอกระตนการพฒนาและดงดดการลงทนโดยสงเสรมใหมการเกษตรกรรมแบบเทคโนโลยขนสง เรงการพฒนาเขตชนบทในรปแบบใหม ทงน จงหวดนมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงทสดในเขตสามเหลยมลมแมน�าแดง

เมอเดอนกนยายนทผานมา รฐบาลประกาศใชกฎหมายก�าหนดมาตรการเขมงวดดานการคลงโดยเตรยมเสนอการยกเลกนโยบายยกเวนการเกบภาษน�าเขาและภาษมลคาเพมส�าหรบรถยนตน�าเขาทชาวเวยดนามน�ากลบเขามาหลงกลบจากการท�างานในตางประเทศ เบองหลงของมาตรการเขมงวดนมาจากการทชาวเวยดนามหลายคนไดใชนโยบายไปในทางท

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

25

สถานการณชาตอาเซยน

ขยายความรวมมอในมตอนๆ อาท ความมนคงไซเบอรและการออกแบบเมองอจฉรยะ (smart city) ซงเปนแผนการพฒนาประเทศหลกของรฐบาลสงคโปรชดปจจบน

นกวเคราะหคาดการณวา ความสมพนธของสงคโปรกบสหรฐฯ ทด�าเนนมายาวนานกวา 50 ป จะยงคงเขมแขง เนองจากตางมผลประโยชนรวมกนและมความสมพนธใกลชดกนมาเปนเวลายาวนาน โดยเฉพาะสหรฐฯ ทมองวาสงคโปรเปนหนสวนทางยทธศาสตรทส�าคญในเอเชย

เวยดนาม นายกรฐมนตรเหงยน ซวน ฟกไดแถลงตอรฐสภาเมอเดอนกรกฎาคมวา รฐบาลไมอาจสามารถกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจใหบรรลเปาหมายทเคยตงไวรอยละ 6.7 อนเนองมาจากปญหาภยแลงรนแรงในรอบ 30 ปและรายไดจากกจการน�ามนลดลง ซงถอเปนแรงกดดนส�าคญตอเขาทเพงเขามารบต�าแหนงนายกรฐมนตรเมอกลางปนในการแสวงหาความมนใจจากนกลงทนตามนโยบายการปฏรปเศรษฐกจ

ในอกทางหนง รฐบาลจงหนมาเรงรดโครงการพฒนาดานโครงสรางพนฐานตางๆ เพอกระตนการเจรญเตบโตในรอบหลายเดอนทผานมา โดยเมอเดอนกรกฎาคมน ธนาคารกลางของเวยดนามเปดเผยวา องคกรกเงน 7 แหงจะปลอยกเพอพฒนาโครงการดานสงคม-เศรษฐกจจ�านวน 73 โครงการในภมภาคปากแมน�าโขงมลคาราว 13,000 ลานบาท เพอยกระดบผประกอบการธรกจ เพมคณภาพสนคาเกษตรและคณภาพชวตผคนในจงหวดปากแมน�าโขง ขณะ

ขณะเดยวกน ในเดอนกนยายน สงคโปรยงไดใหสตยาบนในความตกลงปารส (Paris Agreement) อนแสดงถงจดยนในการมงลดสาเหตของสภาวะการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศอยางจรงจง

นายวเวยน บาลากรชนน รฐมนตรตางประเทศของสงคโปรเปดเผยวา การปรบปรงการใชพลงงานใหมประสทธภาพยงขนเปนยทธศาสตรหลกของประเทศในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยหวงวาทกภาคสวนจะรวมกนสนบสนนยทธศาสตรดงกลาว

ดานความเคลอนไหวส�าคญอนๆ ในเดอนสงหาคม รฐบาลสงคโปรไดออกกฎหมายก�าหนดโทษหมนศาลในลกษณะตางๆ อาท การวจารณศาลหรอผพพากษา การฝาฝนค�าตดสน ฯลฯ โดยผกระท�าผดตองระวางโทษจ�าคกไมเกน 3 ป ปรบไมเกน 100,000 ดอลลารสงคโปร

กฎหมายฉบบดงกลาวถกวจารณจากกล มนกสทธมนษยชน รวมถงนกการทตหลายชาตทกงวลวากฎหมายดงกลาวอาจถกใชเพอจ�ากดเสรภาพในการแสดงความคดเหนของประชาชนเนองจากหลายฝายเหนวาถอยความในกฎหมายฉบบนคลมเครอท�าใหมโอกาสจะถกตความไปใชเพอจ�ากดการแสดงความคดเหนของประชาชน นอกจากน บทลงโทษยงรนแรงเกนความจ�าเปน

ในเดอนเดยวกน นายล เซยง ลง นายกรฐมนตรของสงคโปรไดเดนทางเยอนสหรฐอเมรกา พรอมกลาวปาฐกถาระบวา ความสมพนธระหวางทงสองประเทศจะมนคงตอไป ไมวาผลการเลอกตงประธานาธบดสหรฐฯ ในชวงปลายปนจะออกมาอยางไร

นายกรฐมนตรสงคโปรย�าวา สงคโปรจะรวมมอกบสหรฐฯ ทงในทางเศรษฐกจ ความมนคง พรอมทง

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

24

สถานการณชาตอาเซยน

ผดในการน�าเขารถยนตหรโดยเลยงการจายภาษจากนนกน�ามาขายตอใหกบคนเวยดนามในประเทศ

นอกจากน เศรษฐกจการลงทนจากตางประเทศยงมความคกคก ธนาคารกลางของเวยดนามใหใบอนญาตส�าหรบธนาคาร CIMB เพอใหเปดสาขาในเวยดนามได โดยมระยะ 99 ปนบตงแตเดอนกนยายนน ธนาคาร CIMB เปนธนาคารใหญอนดบสองของมาเลเซย และมสนทรพยเปนอนดบ 5 ของเอเชยทเปดท�าการในเวยดนามไดอยางเตมตว ขณะเดยวกน มรายงานขาววา ตางชาตเรมเขามาลงทนตงบรษทสตารทอพรองรบนกเรยนเวยดนามหวดทกลบจากการศกษาในตางประเทศหลงรฐบาลเดนแผนสนบสนนธรกจไอทสรางมลคาปละกวา 1 แสนลานบาทตามยทธศาสตร “เวยดนามซลคอนแวลลย” เมอป 2556 ทงน นกลงทนตางชาตเรมสนใจตลาดในเวยดนาม ซงบรษทสตารทอพสวนใหญตงอยในนครโฮจมนห ตลาดไอทของเวยดนามมศกยภาพทจะเตบโตประเทศนมประชากร 90 ลานคนเปนผใชอนเทอรเนต 45 ลานคนมผใชสมารทโฟน 30 ลานคนปรมาณการใชอนเทอรเนตเพมขน10 เทาตวเมอเทยบกบทศวรรษทแลว

เดยวกน รฐบาลยงเหนชอบในหลกการใหมการสรางทาเรอน�าลกทบรเวณเกาะ Hon Khoai วงเงนลงทนมลคา 87,000 ลานบาท เพอชวยแกไขอปสรรคการขนสงสนคาภาคการผลตของประเทศทงสนคาเกษตรและการเพาะเลยงสตวน�าในพนทสามเหลยมปากแมน�าโขง นอกจากน กระทรวงการวางแผนและการลงทนยงเสนอรายชอโครงการหนสวนภาครฐ-เอกชน (PPP) ในระยะป 2559-2563 ใหรฐบาลพจารณาจ�านวน 68 โครงการมเงนทนรวมทงหมดราว 522,000 ลานบาท ขณะเดยวกน รฐบาลจะมนโยบายปรบปรงและเปลยนแปลงเกยวกบนโยบายดานกระจายความเสยงในเรวๆ น รวมถงการประกนรายไดของภาคเอกชนดวยเพอเปนการเพมแรงจงใจในการลงทนรวมภาครฐ-เอกชนโดยเฉพาะจากนกลงทนตางชาต

รฐบาลเวยดนามยงสงเสรมใหจงหวดฮานาม (Han-am) ทางตอนเหนอของประเทศเพมประสทธภาพจากต�าแหนงทตงทางภมภาคในฐานะประตสเมองหลวงเพอกระตนการพฒนาและดงดดการลงทนโดยสงเสรมใหมการเกษตรกรรมแบบเทคโนโลยขนสง เรงการพฒนาเขตชนบทในรปแบบใหม ทงน จงหวดนมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงทสดในเขตสามเหลยมลมแมน�าแดง

เมอเดอนกนยายนทผานมา รฐบาลประกาศใชกฎหมายก�าหนดมาตรการเขมงวดดานการคลงโดยเตรยมเสนอการยกเลกนโยบายยกเวนการเกบภาษน�าเขาและภาษมลคาเพมส�าหรบรถยนตน�าเขาทชาวเวยดนามน�ากลบเขามาหลงกลบจากการท�างานในตางประเทศ เบองหลงของมาตรการเขมงวดนมาจากการทชาวเวยดนามหลายคนไดใชนโยบายไปในทางท

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

25

สถานการณชาตอาเซยน

กบวฒนธรรมทองถนจนกลายเปนรากฐานของ “วฒนธรรมรวมของภมภาคอาเซยน” ในปจจบน

ท�าใหกอเกดการตระหนกรบรวา การเลอนไหลถายเทไปมาของวฒนธรรม ภมปญญาหรอประเพณตางๆ ในภมภาคแหงนไดเกดมาเปนเวลานมนานกอนการสถาปนาความเปนรฐสมยใหมทเกดขนพรอมกบการขดเสนแบงพรมแดนกนอยางในปจจบน วฒนธรรมของชาตหนงไปเหมอนหรอคลายคลงกบอกชาตหนงในภมภาคเดยวกนนมใชหมายถงประเทศใดจะเปนตนแบบหรอมความเปน “ของแท” หากแตหมายถงการมพนฐานหรอรากฐานทางวฒนธรรมรวมกน ความละมายคลายคลงทางวฒนธรรมของประเทศตางๆ ดงกลาวจงสมควรอยนอกเหนอการแสวงหา “การอางความเปนเจาของ” เพราะถอเปนการปฏเสธความเปนจรงพนฐานท “เรา” มรากฐานทางวฒนธรรมรวมกน

บทความประจำาฉบบวฒนธรรมรวมอาเซยนบนหนทางสมรดกโลกทางวฒนธรรมทจบตองไมได

โดย กองบรรณาธการ

หลายคนมกกลาวกนวาเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยนของเราเปนภมภาคทมความหลากหลายทางวฒนธรรมและมความเปนพหสงคมสง แตเมอพจารณากนใหลกซงจะพบวา ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกลบมรากฐานทางประวตศาสตร วฒนธรรมตลอดจนวถการด�ารงชวตของผคนทคลายคลงกนอยางมาก อนเกดจากกระบวนการเคลอนยายไหลเวยน แลกเปลยน ปะทะสงสรรคกนของผคนหลากหลายพนทและชาตพนธ ทงในและนอกภมภาค กอใหเกดคณลกษณะเดนของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในการรบ (adopt) และปรบ (adapt) จนเกดการผสมกลมกลนทางวฒนธรรม

ตามขอเทจจรงทางประวตศาสตร วฒนธรรมของ ชาตในอาเซยนไดรบอทธพลมาจากแหลงอารยธรรมใหญ 2 แหง ไดแก อารยธรรมอนเดยและอารยธรรมจน ซงเข ามาเป นองค ประกอบและผสมผสาน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

26

ตลอดหนงทศวรรษทผานมา ชาตอาเซยนมขอพพาทกนในเรองความเปนเจาของวฒนธรรมรวม เหลานมาแลวหลายครง ตวอยางทนาสนใจ อาท ความขดแยงเรองหนงตะลงและเพลง Raya Sayang ระหวางอนโดนเซยกบมาเลเซย (พ.ศ. 2550) เรองทาจบ ทาร�า และหนงใหญระหวางไทยกบกมพชา (พ.ศ. 2554) หรอกระทงเรองตนก�าเนดงานสงกรานตระหวางไทยกบสงคโปร (พ.ศ. 2557) เปนตน ความขดแยงเหลาน เปนผลมาจากรฐบาลแตละชาตยงคงตองการอางสทธความเปนเจาของวฒนธรรมมากกวาจะมงสงวนรกษาและพฒนามรดกเหลานน ทงๆ ทชาตตางๆ มเปาหมายเพอผลกดนใหวฒนธรรมรวมเหลานกลายเปน “มรดกโลกทจบตองไมได” (Intangible Cultural Heritage) ตามนยามขององคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) หรอยเนสโก (UNESCO) ตามเปาหมายหลกทระบไวในอนสญญาวาดวยการสงวนรกษามรดกวฒนธรรมทจบตองไมไดพ.ศ. 2546

แมว าวฒนธรรมรวมไดสรางรากฐานส�าหรบ อตลกษณของภมภาค แตในอกดานหนงวฒนธรรมรวมกลบกลายเปนอปสรรคตอความสมพนธฉนทมตรระหวางประเทศตางๆ ในประชาคมอาเซยน อนทแตละชาตมทศนคตแบบชาตนยมทมองวฒนธรรมทจบตองไมไดราวกบเปนวตถสงของทมเจาของชดเจนตายตว แทนทจะเหนวาเปนผลผลตรวมกนของผคนหลากกลมหลายเชอชาตทด�ารงอยรวมกนตงแตกาลกอนจะมการลากเสนเขตแดนทระบต�าแหนงของแตละประเทศอยางแนชด

ผน�าอาเซยนเพงจะลงนามรบรองปฏญญาเวยง- จนทนวาดวยการสงเสรมความเขมแขงใหกบความรวมมอดานมรดกทางวฒนธรรมในอาเซยน (Vientiane Declaration onReinforcing Cultural Heritage Cooperation in ASEAN) ไปเมอเดอนกนยายน 2559 ทผานมา แตเรากปฏเสธไมไดวาความขดแยงทางวฒนธรรมในอาเซยนยงคงเปนภาพแรกๆ ทปรากฏในความนกคดของผคนเมอพดถงประเดนดานสงคมและวฒนธรรมในภมภาค

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

27

บทความประจ�าฉบบ

กบวฒนธรรมทองถนจนกลายเปนรากฐานของ “วฒนธรรมรวมของภมภาคอาเซยน” ในปจจบน

ท�าใหกอเกดการตระหนกรบรวา การเลอนไหลถายเทไปมาของวฒนธรรม ภมปญญาหรอประเพณตางๆ ในภมภาคแหงนไดเกดมาเปนเวลานมนานกอนการสถาปนาความเปนรฐสมยใหมทเกดขนพรอมกบการขดเสนแบงพรมแดนกนอยางในปจจบน วฒนธรรมของชาตหนงไปเหมอนหรอคลายคลงกบอกชาตหนงในภมภาคเดยวกนนมใชหมายถงประเทศใดจะเปนตนแบบหรอมความเปน “ของแท” หากแตหมายถงการมพนฐานหรอรากฐานทางวฒนธรรมรวมกน ความละมายคลายคลงทางวฒนธรรมของประเทศตางๆ ดงกลาวจงสมควรอยนอกเหนอการแสวงหา “การอางความเปนเจาของ” เพราะถอเปนการปฏเสธความเปนจรงพนฐานท “เรา” มรากฐานทางวฒนธรรมรวมกน

บทความประจำาฉบบวฒนธรรมรวมอาเซยนบนหนทางสมรดกโลกทางวฒนธรรมทจบตองไมได

โดย กองบรรณาธการ

หลายคนมกกลาวกนวาเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยนของเราเปนภมภาคทมความหลากหลายทางวฒนธรรมและมความเปนพหสงคมสง แตเมอพจารณากนใหลกซงจะพบวา ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกลบมรากฐานทางประวตศาสตร วฒนธรรมตลอดจนวถการด�ารงชวตของผคนทคลายคลงกนอยางมาก อนเกดจากกระบวนการเคลอนยายไหลเวยน แลกเปลยน ปะทะสงสรรคกนของผคนหลากหลายพนทและชาตพนธ ทงในและนอกภมภาค กอใหเกดคณลกษณะเดนของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในการรบ (adopt) และปรบ (adapt) จนเกดการผสมกลมกลนทางวฒนธรรม

ตามขอเทจจรงทางประวตศาสตร วฒนธรรมของ ชาตในอาเซยนไดรบอทธพลมาจากแหลงอารยธรรมใหญ 2 แหง ไดแก อารยธรรมอนเดยและอารยธรรมจน ซงเข ามาเป นองค ประกอบและผสมผสาน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

26

ตลอดหนงทศวรรษทผานมา ชาตอาเซยนมขอพพาทกนในเรองความเปนเจาของวฒนธรรมรวม เหลานมาแลวหลายครง ตวอยางทนาสนใจ อาท ความขดแยงเรองหนงตะลงและเพลง Raya Sayang ระหวางอนโดนเซยกบมาเลเซย (พ.ศ. 2550) เรองทาจบ ทาร�า และหนงใหญระหวางไทยกบกมพชา (พ.ศ. 2554) หรอกระทงเรองตนก�าเนดงานสงกรานตระหวางไทยกบสงคโปร (พ.ศ. 2557) เปนตน ความขดแยงเหลาน เปนผลมาจากรฐบาลแตละชาตยงคงตองการอางสทธความเปนเจาของวฒนธรรมมากกวาจะมงสงวนรกษาและพฒนามรดกเหลานน ทงๆ ทชาตตางๆ มเปาหมายเพอผลกดนใหวฒนธรรมรวมเหลานกลายเปน “มรดกโลกทจบตองไมได” (Intangible Cultural Heritage) ตามนยามขององคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) หรอยเนสโก (UNESCO) ตามเปาหมายหลกทระบไวในอนสญญาวาดวยการสงวนรกษามรดกวฒนธรรมทจบตองไมไดพ.ศ. 2546

แมว าวฒนธรรมรวมไดสรางรากฐานส�าหรบ อตลกษณของภมภาค แตในอกดานหนงวฒนธรรมรวมกลบกลายเปนอปสรรคตอความสมพนธฉนทมตรระหวางประเทศตางๆ ในประชาคมอาเซยน อนทแตละชาตมทศนคตแบบชาตนยมทมองวฒนธรรมทจบตองไมไดราวกบเปนวตถสงของทมเจาของชดเจนตายตว แทนทจะเหนวาเปนผลผลตรวมกนของผคนหลากกลมหลายเชอชาตทด�ารงอยรวมกนตงแตกาลกอนจะมการลากเสนเขตแดนทระบต�าแหนงของแตละประเทศอยางแนชด

ผน�าอาเซยนเพงจะลงนามรบรองปฏญญาเวยง- จนทนวาดวยการสงเสรมความเขมแขงใหกบความรวมมอดานมรดกทางวฒนธรรมในอาเซยน (Vientiane Declaration onReinforcing Cultural Heritage Cooperation in ASEAN) ไปเมอเดอนกนยายน 2559 ทผานมา แตเรากปฏเสธไมไดวาความขดแยงทางวฒนธรรมในอาเซยนยงคงเปนภาพแรกๆ ทปรากฏในความนกคดของผคนเมอพดถงประเดนดานสงคมและวฒนธรรมในภมภาค

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

27

บทความประจ�าฉบบ

ผสานการรายร�าแบบพมา ขณะทไทยดดแปลงในชอรามเกยรต ใชเปนทองเรองส�าหรบแสดงโขน อยางไรกตาม ถงแมการแสดงโขนจะเปนวฒนธรรมรวมกนของหลายประเทศ แตการแสดงโขนในแตละประเทศตางกมเอกลกษณเฉพาะตว เชน ทารายร�า เครองดนตรทใช เปนตน

นอกเหนอจากการแสดงโขนแลว ในระดบวถชวตความเปนอยนน อาจกลาวไดวาอาเซยนของเราผกพนเชอมโยงกนกบวฒนธรรมส�าคญทเปนอตลกษณรวมกนของภมภาคนนคอ วฒนธรรมขาว ซงหมายรวมถงวฒนธรรมการกนและคตความเชอเกยวกบขาวทคลายคลงกนในหลายประเทศ

บรรพชนชาวอาเซยนเพาะปลกขาวและบรโภคขาวเปนอาหารหลกมาตงแตยคดกด�าบรรพ วฒนธรรมบรโภคขาวแสดงใหเหนผานรปแบบอาหารประเภทขาวทคลายคลงกนในหลายชาตอาเซยนเชนขาวแชเดมเปนอาหารพนบานของชาวมอญนยมท�าในชวงตรษสงกรานตเพอน�าไปถวายพระและรบประทานในชวงเทศกาลดงกลาว ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวมการปรบปรงสตรจนกลายเปนอาหารชาววงและเปนทยอมรบกนวาขาวแชเปนอาหารไทยประเภทหนงมกจะรบประทานชวงอากาศรอน

นอกจากนยงมขาวประเภทหนงทนยมรบประทานกนมากในแถบคาบสมทรมลายและหมเกาะทางตอนใต เปนขาวทหงดวยกะทและขมน ซงในอนโดนเซยเรยกวา “NasiKuning” (นาซกกนง) สวนมาเลเซยสงคโปรและบรไนเรยกวา“NasiLemak” (นาซเลอมก) ส�าหรบ NasiLemak ของมาเลเซยแตกตางจากของอนโดนเซยตรงทผสมใบเตยหรอเครองเทศบางชนดเพอใหมกลนหอมจากนนน�ามารบประทานกบไกทอด เนอทอด ถวลสง ไขตม แตงกวา เปนตน ความแตกตางและความหลากหลายดงกลาวเปนการแสดงออกถง “วฒนธรรมการบรโภค” ทม “ขาว” เปนองคประกอบหลก

ในขณะทคตความเชอเกยวกบขาวซงเปนภาพสะทอนของวถชวตในสงคมเกษตรกรรมดงเดมของอาเซยนพบวา ผคนในภมภาคมความเชอทคลายคลงกนในการนบถอและบชาเทวดาเพศหญงทปกปกษ

อนทจรง ยเนสโกมไดปฏเสธความส�าคญของการศกษาประวตศาสตรทสบหาแหลงก�าเนดหรอทมาของวฒนธรรมในลกษณะหนงๆ แตสงทควรค�านงถงคอแหลงทมาของวฒนธรรมตางๆ ทอาจสบยอนกลบไปไดหลายศตวรรษนนยอมเกดขนกอนจะมรฐประชาชาต และวฒนธรรมเปนสงทสงสมและถายทอดตอๆ กนมากกวาจะเปนสงทถกประดษฐขนโดยคนเพยงคนเดยวหรอกลมเดยวเทานน ความขดแยงทางวฒนธรรมทเกดขนภายใตส�านกเรองชาตนยมจงสะทอนใหเหนวาเสนทางการขนทะเบยนวฒนธรรมรวมของอาเซยนใหเปนมรดกโลกทจบตองไมไดเปนเสนทางทยากล�าบากและมปญหาในตวเอง

ตวอยางความขดแยงทางวฒนธรรมลาสดของอาเซยนเกดขนจากความพยายามขนทะเบยนวฒนธรรมใหเปน “มรดกโลก” จากกรณทกระทรวงวฒนธรรมของไทยประกาศวาจะเสนอให “การแสดงโขน” เปนมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดภายใน พ.ศ. 2560 จดยนดงกลาวไดสรางความไมพอใจและกอใหเกดกระแสโจมตบนสอออนไลนของกมพชา เมอมการแชรภาพจากเฟสบคเพจ “I Love Khmer True Story” พรอมกบขอความทระบวา“การแสดงโขนเปนของกมพชา ไมใชของไทย”ขณะทสมเดจฮนเซน นายกรฐมนตรกมพชาออกมาชแจงวา กมพชาไดยนเสนอโขนเปนมรดกทางวฒนธรรมมาตงแต พ.ศ.2554 กรณนแสดงใหเหนถงความซบซอนและคาบเกยวกนระหวาง “วฒนธรรมแหงชาต” หรอ “วฒนธรรมรวม”

ไมวาจะพจารณาจากมมมองไหนกตาม ทกๆ ฝายจ�าเปนตองมองใหลกซงลงไปวา การแสดงโขนในปจจบนไดรบอทธพลมาจากมหากาพยเรองรามายณะ ของอนเดยซงแพรหลายเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตจนกลายเปน “วรรณกรรมสากล” ของภมภาคอาเซยน

ดงนนจงปฏเสธไดยากวาตนก�าเนดโขนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเกดขนครงแรกในบรเวณทเปนกมพชาในปจจบน จากนนจงแพรหลายไปสพนทตางๆ ของภมภาค เชน ในลาวใชชอพะลก พะลาม และน�ามาแสดงโดยมจดเดนทดนตรพนบาน สวนเมยนมาน�าเรองรามายณะไปผนวกเขากบนทานพนบานของตน และใชแสดงโขนเรยกวามายาซตดอว โดยผสม

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

28

บทความประจ�าฉบบ

การขนทะเบยนวฒนธรรมตางๆ ในภมภาคใหเปนมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดของยเนสโกเปนหนทางหนงในการชวยอนรกษวฒนธรรมเหลานนใหด�ารงอยสบตอไป ทงยงเปนการยนยนถงความส�าคญของวฒนธรรมตางๆ ในฐานะสวนหนงของมรดกของมนษยชาต

ทศนคตแบบชาตนยมทมองวาการขนทะเบยนวฒนธรรมบางอยางทหลงชาตอนเปนความพายแพและสญเสย จงเปนสงทขดแยงกบวตถประสงคหลกของยเนสโก ทมงเนนทจะสนบสนนใหผคนไมวาชาตใดๆ กตาม ตระหนกถงคณคาในวฒนธรรมเหลานน และสงเสรมการเรยนรและถายทอดวฒนธรรมตางๆ ตอไป

เพราะหนทางเดยวทวฒนธรรมรวมจะด�ารงอยรวมกบประชาชนชาวอาเซยนตอไปอยางทมนเปนมาโดยตลอด ไมใชการจ�ากดและแชแขงวฒนธรรมไวดวยส�านกแหงความเปนชาตหากแตตองอาศยการเรยนรและยอมรบถงธรรมชาตของวฒนธรรมทเปนสงเลอนไหลและแปรเปลยนไปทามกลางปฏสมพนธระหวางผคนตางพนทและเวลา ดวยส�านกแหงความเปนภมภาค

รกษาใหขาวเจรญงอกงามและดลบนดาลใหฟาฝนตกตองตามฤดกาล

ในสงคมไทยและลาวปรากฏคตความเชอเรองแมโพสพ สงคมชาวกมพชาม “Po InoNogar” (โปอโนนอการ) ขณะทชาวชวา ซนดาและบาหลในอนโดนเซยกมเทพยดาแหงขาวเรยกวา “Dewi Sri” (เทวศร) ความเชอเกยวกบเทวดาเพศหญงยงสะทอนถงรากฐานทางวฒนธรรมดงเดมของอาเซยนทมสตรเปนผน�าทางจตวญญาณหรอมความสามารถในการตดตอกบโลกทอยเหนอประสาทสมผสอนสะทอนจากบทบาทของผหญงในการประกอบพธกรรมตางๆ เชน พธเลยงผบรรพบรษซงผหญงจะท�าหนาทมาทรงใหผบรรพบรษมาประทบ

วฒนธรรมรวมขางตนเปนเพยงตวอยางเพยงเลกนอยของวฒนธรรมรวมอกจ�านวนมากทผคนในภมภาคเรยนร แลกเปลยน สงตอ ดดแปลงรวมกน ดวยเหตน การหาหนทางในการสงวนรกษาวฒนธรรมเหลานจงจ�าเปนตองเรมตนจากการตระหนกถงการแลกเปลยนและด�ารงอยรวมกนของวฒนธรรมตางๆ อนจะเปนจดเรมตนทชวยใหแตละชาตมองเหนความส�าคญของการรวมมอกนเพออนรกษวฒนธรรมไปพรอมๆ กบเสรมสรางอตลกษณรวมของอาเซยน

ยทธศาสตร 4 ประการเพอสงเสรมความรวมมอดานมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมได ตามปฏญญาเวยงจนทนวาดวยการสงเสรมความเขมแขงใหกบความรวมมอดานมรดกทางวฒนธรรมในอาเซยน

1. ก�าหนดประเดนความรวมมอทเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดและใชประเดนดงกลาวเพอเปนชองทางในการถายทอดคณคาและความเปนปกแผนของอาเซยนในหมประชาชนในภมภาค

2. อ�านวยความสะดวกใหกบการแลกเปลยนระหวางประชาชนอยางสม�าเสมอและยงยน โดยเฉพาะอยางยงการแลกเปลยนทมงเปาหมายไปทเยาวชนและศลปนทเนนใหเหนถงอารยธรรมอนรมรวย คณคาทมรวมกน และการแสดงออกทางวฒนธรรมของอาเซยนทมความหลากหลาย ความคดสรางสรรคและจตวญญาณในการสรรสรางของชางฝมอและเยาวชนของอาเซยน

3. สงเสรมการใหทนการศกษาและการวจยรวมในประเดนทเกยวของกบความเชอมโยงทางวฒนธรรมระหวางประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยนอนเปนผลจากการยายถนในภมภาคและการผกพนทางวฒนธรรมอนยาวนานของประชาชน

4. สนบสนนการบนทกเรองราวและเผยแพรมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดและธรรมเนยมประเพณในวถชวตของผคนในภมภาค

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

29

บทความประจ�าฉบบ

ผสานการรายร�าแบบพมา ขณะทไทยดดแปลงในชอรามเกยรต ใชเปนทองเรองส�าหรบแสดงโขน อยางไรกตาม ถงแมการแสดงโขนจะเปนวฒนธรรมรวมกนของหลายประเทศ แตการแสดงโขนในแตละประเทศตางกมเอกลกษณเฉพาะตว เชน ทารายร�า เครองดนตรทใช เปนตน

นอกเหนอจากการแสดงโขนแลว ในระดบวถชวตความเปนอยนน อาจกลาวไดวาอาเซยนของเราผกพนเชอมโยงกนกบวฒนธรรมส�าคญทเปนอตลกษณรวมกนของภมภาคนนคอ วฒนธรรมขาว ซงหมายรวมถงวฒนธรรมการกนและคตความเชอเกยวกบขาวทคลายคลงกนในหลายประเทศ

บรรพชนชาวอาเซยนเพาะปลกขาวและบรโภคขาวเปนอาหารหลกมาตงแตยคดกด�าบรรพ วฒนธรรมบรโภคขาวแสดงใหเหนผานรปแบบอาหารประเภทขาวทคลายคลงกนในหลายชาตอาเซยนเชนขาวแชเดมเปนอาหารพนบานของชาวมอญนยมท�าในชวงตรษสงกรานตเพอน�าไปถวายพระและรบประทานในชวงเทศกาลดงกลาว ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวมการปรบปรงสตรจนกลายเปนอาหารชาววงและเปนทยอมรบกนวาขาวแชเปนอาหารไทยประเภทหนงมกจะรบประทานชวงอากาศรอน

นอกจากนยงมขาวประเภทหนงทนยมรบประทานกนมากในแถบคาบสมทรมลายและหมเกาะทางตอนใต เปนขาวทหงดวยกะทและขมน ซงในอนโดนเซยเรยกวา “NasiKuning” (นาซกกนง) สวนมาเลเซยสงคโปรและบรไนเรยกวา“NasiLemak” (นาซเลอมก) ส�าหรบ NasiLemak ของมาเลเซยแตกตางจากของอนโดนเซยตรงทผสมใบเตยหรอเครองเทศบางชนดเพอใหมกลนหอมจากนนน�ามารบประทานกบไกทอด เนอทอด ถวลสง ไขตม แตงกวา เปนตน ความแตกตางและความหลากหลายดงกลาวเปนการแสดงออกถง “วฒนธรรมการบรโภค” ทม “ขาว” เปนองคประกอบหลก

ในขณะทคตความเชอเกยวกบขาวซงเปนภาพสะทอนของวถชวตในสงคมเกษตรกรรมดงเดมของอาเซยนพบวา ผคนในภมภาคมความเชอทคลายคลงกนในการนบถอและบชาเทวดาเพศหญงทปกปกษ

อนทจรง ยเนสโกมไดปฏเสธความส�าคญของการศกษาประวตศาสตรทสบหาแหลงก�าเนดหรอทมาของวฒนธรรมในลกษณะหนงๆ แตสงทควรค�านงถงคอแหลงทมาของวฒนธรรมตางๆ ทอาจสบยอนกลบไปไดหลายศตวรรษนนยอมเกดขนกอนจะมรฐประชาชาต และวฒนธรรมเปนสงทสงสมและถายทอดตอๆ กนมากกวาจะเปนสงทถกประดษฐขนโดยคนเพยงคนเดยวหรอกลมเดยวเทานน ความขดแยงทางวฒนธรรมทเกดขนภายใตส�านกเรองชาตนยมจงสะทอนใหเหนวาเสนทางการขนทะเบยนวฒนธรรมรวมของอาเซยนใหเปนมรดกโลกทจบตองไมไดเปนเสนทางทยากล�าบากและมปญหาในตวเอง

ตวอยางความขดแยงทางวฒนธรรมลาสดของอาเซยนเกดขนจากความพยายามขนทะเบยนวฒนธรรมใหเปน “มรดกโลก” จากกรณทกระทรวงวฒนธรรมของไทยประกาศวาจะเสนอให “การแสดงโขน” เปนมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดภายใน พ.ศ. 2560 จดยนดงกลาวไดสรางความไมพอใจและกอใหเกดกระแสโจมตบนสอออนไลนของกมพชา เมอมการแชรภาพจากเฟสบคเพจ “I Love Khmer True Story” พรอมกบขอความทระบวา“การแสดงโขนเปนของกมพชา ไมใชของไทย”ขณะทสมเดจฮนเซน นายกรฐมนตรกมพชาออกมาชแจงวา กมพชาไดยนเสนอโขนเปนมรดกทางวฒนธรรมมาตงแต พ.ศ.2554 กรณนแสดงใหเหนถงความซบซอนและคาบเกยวกนระหวาง “วฒนธรรมแหงชาต” หรอ “วฒนธรรมรวม”

ไมวาจะพจารณาจากมมมองไหนกตาม ทกๆ ฝายจ�าเปนตองมองใหลกซงลงไปวา การแสดงโขนในปจจบนไดรบอทธพลมาจากมหากาพยเรองรามายณะ ของอนเดยซงแพรหลายเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตจนกลายเปน “วรรณกรรมสากล” ของภมภาคอาเซยน

ดงนนจงปฏเสธไดยากวาตนก�าเนดโขนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเกดขนครงแรกในบรเวณทเปนกมพชาในปจจบน จากนนจงแพรหลายไปสพนทตางๆ ของภมภาค เชน ในลาวใชชอพะลก พะลาม และน�ามาแสดงโดยมจดเดนทดนตรพนบาน สวนเมยนมาน�าเรองรามายณะไปผนวกเขากบนทานพนบานของตน และใชแสดงโขนเรยกวามายาซตดอว โดยผสม

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

28

บทความประจ�าฉบบ

การขนทะเบยนวฒนธรรมตางๆ ในภมภาคใหเปนมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดของยเนสโกเปนหนทางหนงในการชวยอนรกษวฒนธรรมเหลานนใหด�ารงอยสบตอไป ทงยงเปนการยนยนถงความส�าคญของวฒนธรรมตางๆ ในฐานะสวนหนงของมรดกของมนษยชาต

ทศนคตแบบชาตนยมทมองวาการขนทะเบยนวฒนธรรมบางอยางทหลงชาตอนเปนความพายแพและสญเสย จงเปนสงทขดแยงกบวตถประสงคหลกของยเนสโก ทมงเนนทจะสนบสนนใหผคนไมวาชาตใดๆ กตาม ตระหนกถงคณคาในวฒนธรรมเหลานน และสงเสรมการเรยนรและถายทอดวฒนธรรมตางๆ ตอไป

เพราะหนทางเดยวทวฒนธรรมรวมจะด�ารงอยรวมกบประชาชนชาวอาเซยนตอไปอยางทมนเปนมาโดยตลอด ไมใชการจ�ากดและแชแขงวฒนธรรมไวดวยส�านกแหงความเปนชาตหากแตตองอาศยการเรยนรและยอมรบถงธรรมชาตของวฒนธรรมทเปนสงเลอนไหลและแปรเปลยนไปทามกลางปฏสมพนธระหวางผคนตางพนทและเวลา ดวยส�านกแหงความเปนภมภาค

รกษาใหขาวเจรญงอกงามและดลบนดาลใหฟาฝนตกตองตามฤดกาล

ในสงคมไทยและลาวปรากฏคตความเชอเรองแมโพสพ สงคมชาวกมพชาม “Po InoNogar” (โปอโนนอการ) ขณะทชาวชวา ซนดาและบาหลในอนโดนเซยกมเทพยดาแหงขาวเรยกวา “Dewi Sri” (เทวศร) ความเชอเกยวกบเทวดาเพศหญงยงสะทอนถงรากฐานทางวฒนธรรมดงเดมของอาเซยนทมสตรเปนผน�าทางจตวญญาณหรอมความสามารถในการตดตอกบโลกทอยเหนอประสาทสมผสอนสะทอนจากบทบาทของผหญงในการประกอบพธกรรมตางๆ เชน พธเลยงผบรรพบรษซงผหญงจะท�าหนาทมาทรงใหผบรรพบรษมาประทบ

วฒนธรรมรวมขางตนเปนเพยงตวอยางเพยงเลกนอยของวฒนธรรมรวมอกจ�านวนมากทผคนในภมภาคเรยนร แลกเปลยน สงตอ ดดแปลงรวมกน ดวยเหตน การหาหนทางในการสงวนรกษาวฒนธรรมเหลานจงจ�าเปนตองเรมตนจากการตระหนกถงการแลกเปลยนและด�ารงอยรวมกนของวฒนธรรมตางๆ อนจะเปนจดเรมตนทชวยใหแตละชาตมองเหนความส�าคญของการรวมมอกนเพออนรกษวฒนธรรมไปพรอมๆ กบเสรมสรางอตลกษณรวมของอาเซยน

ยทธศาสตร 4 ประการเพอสงเสรมความรวมมอดานมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมได ตามปฏญญาเวยงจนทนวาดวยการสงเสรมความเขมแขงใหกบความรวมมอดานมรดกทางวฒนธรรมในอาเซยน

1. ก�าหนดประเดนความรวมมอทเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดและใชประเดนดงกลาวเพอเปนชองทางในการถายทอดคณคาและความเปนปกแผนของอาเซยนในหมประชาชนในภมภาค

2. อ�านวยความสะดวกใหกบการแลกเปลยนระหวางประชาชนอยางสม�าเสมอและยงยน โดยเฉพาะอยางยงการแลกเปลยนทมงเปาหมายไปทเยาวชนและศลปนทเนนใหเหนถงอารยธรรมอนรมรวย คณคาทมรวมกน และการแสดงออกทางวฒนธรรมของอาเซยนทมความหลากหลาย ความคดสรางสรรคและจตวญญาณในการสรรสรางของชางฝมอและเยาวชนของอาเซยน

3. สงเสรมการใหทนการศกษาและการวจยรวมในประเดนทเกยวของกบความเชอมโยงทางวฒนธรรมระหวางประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยนอนเปนผลจากการยายถนในภมภาคและการผกพนทางวฒนธรรมอนยาวนานของประชาชน

4. สนบสนนการบนทกเรองราวและเผยแพรมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดและธรรมเนยมประเพณในวถชวตของผคนในภมภาค

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

29

บทความประจ�าฉบบ

เปนทนาขบคดวาเพราะเหตใดองคการระหวางประเทศอยางอาเซยนจงมรปแบบดงทเรารบรกนในปจจบน กลาวคอ ดเหมอนวาอาเซยนจะไมสามารถบรรเทาขอพพาทระหวางประเทศสมาชกตางๆ ได โดยเฉพาะอยางยงขอพพาททเกดขนจากการกระทบกระทงกนทาง “วฒนธรรม” หรอเปนประเดนพพาทเกยวกบ “อตลกษณแหงชาต’” ซงเปนผลมาจากการทแตละประเทศตางใหความส�าคญกบ “ประวตศาสตรแหงชาต” ของตนอยางเขมขน

ถงทสดแลว สงทเกดขนแสดงใหเหนวา ชาต

บทความคดสรรShared Cultures and Shared Geography: Can There Ever Bea Sense of Common ASEAN Identity and Awareness?* (“วฒนธรรมรวมและภมศาสตรรวม:อตลกษณและความตระหนกรรวมของอาเซยนมจรงหรอ?”)

ในโลกสมยใหม เราตางเปนพลเมองของรฐชาตสมยใหม ความเปนสมยใหมไดเขามามผลตอการด�าเนนชวตประจ�าวนทศนคตรวมถงระบบความคดความเชอของเราอยางไมอาจหลกเลยงได อยางไรกดแมเราตางอยทามกลางความเปนสมยใหมแตเรามอาจหนหางออกจากประวตศาสตรซงเปนจดประสานระหวางอดตกบปจจบนของพวกเราได

“อาเซยน” เปนหนงในองคการระหวางประเทศทกอตงขนมาพรอมกบแนวคดดานภมศาสตรการเมองและภมยทธศาสตรชวงกลางศตวรรษท 20

โดย Farish A. Noor**

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

30

เราสามารถช�าระประวตศาสตรใหมเพอบรรเทาความขดแยงและสนบสนนความแตกตางหลากหลายไดแตนนจ�าตองอาศยการเปดใจยอมรบความหลากหลายและไมแบงแยก “พวกเรา” และ “พวกเขา” อยางไรกตามพวกเราไมอาจพาตนเองหนหางไปจากบรบทแหงประวตศาสตรทถกสรางขนภายหลงจากทชาวตะวนตกขยายอทธพลเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดอยางงายนก

ประวตศาสตรแหงชาตทเราเรยนรกนอยในทกวนนมกถกเขยนขนเพอสนบสนนการสรางชาต เพอสรางพลงทางจตวญญาณสการปลดปลอยประเทศจากการครอบง�าของชาตตะวนตก ท�าใหเนอหาทปรากฏเตมไปดวยแนวคดชาตนยม ตดทอนความหลากหลายของภมภาค ทงยงถกผลตซ�าผานระบบการศกษาและแบบเรยนอยางตอเนอง

อาเซยนแตละประเทศยงไมคอยไวใจกนมากนก อกทงความใกลชดทางภมศาสตรกลบไมไดท�าใหแตละประเทศเขาใจซงกนและกนมากขน

ปจจบน แนวคดการเขยนประวตศาสตรและวฒนธรรมของหลายประเทศในอาเซยนตกอยภายใตการครอบง�าของรฐเปนส�าคญ ท�าใหปราศจากการยดโยงประวตศาสตรของผคนทวไป อกทงเนอหาทปรากฏในประวตศาสตรสวนใหญถกสรางขนเพอรบรองผลประโยชนของคนบางกลมจนเพกเฉยตอความหลากหลายและความซบซอนทปรากฏอย ภายในสงคม ฉะนนจงน�ามาสค�าถามทวา การจดการ “วฒนธรรมแหงชาต” และ “ประวตศาสตรแหงชาต” ของชาตอาเซยนควรเปนไปในรปแบบใดจงเหมาะสมทสด

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

31

บทความคดสรร

เปนทนาขบคดวาเพราะเหตใดองคการระหวางประเทศอยางอาเซยนจงมรปแบบดงทเรารบรกนในปจจบน กลาวคอ ดเหมอนวาอาเซยนจะไมสามารถบรรเทาขอพพาทระหวางประเทศสมาชกตางๆ ได โดยเฉพาะอยางยงขอพพาททเกดขนจากการกระทบกระทงกนทาง “วฒนธรรม” หรอเปนประเดนพพาทเกยวกบ “อตลกษณแหงชาต’” ซงเปนผลมาจากการทแตละประเทศตางใหความส�าคญกบ “ประวตศาสตรแหงชาต” ของตนอยางเขมขน

ถงทสดแลว สงทเกดขนแสดงใหเหนวา ชาต

บทความคดสรรShared Cultures and Shared Geography: Can There Ever Bea Sense of Common ASEAN Identity and Awareness?* (“วฒนธรรมรวมและภมศาสตรรวม:อตลกษณและความตระหนกรรวมของอาเซยนมจรงหรอ?”)

ในโลกสมยใหม เราตางเปนพลเมองของรฐชาตสมยใหม ความเปนสมยใหมไดเขามามผลตอการด�าเนนชวตประจ�าวนทศนคตรวมถงระบบความคดความเชอของเราอยางไมอาจหลกเลยงได อยางไรกดแมเราตางอยทามกลางความเปนสมยใหมแตเรามอาจหนหางออกจากประวตศาสตรซงเปนจดประสานระหวางอดตกบปจจบนของพวกเราได

“อาเซยน” เปนหนงในองคการระหวางประเทศทกอตงขนมาพรอมกบแนวคดดานภมศาสตรการเมองและภมยทธศาสตรชวงกลางศตวรรษท 20

โดย Farish A. Noor**

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

30

เราสามารถช�าระประวตศาสตรใหมเพอบรรเทาความขดแยงและสนบสนนความแตกตางหลากหลายไดแตนนจ�าตองอาศยการเปดใจยอมรบความหลากหลายและไมแบงแยก “พวกเรา” และ “พวกเขา” อยางไรกตามพวกเราไมอาจพาตนเองหนหางไปจากบรบทแหงประวตศาสตรทถกสรางขนภายหลงจากทชาวตะวนตกขยายอทธพลเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดอยางงายนก

ประวตศาสตรแหงชาตทเราเรยนรกนอยในทกวนนมกถกเขยนขนเพอสนบสนนการสรางชาต เพอสรางพลงทางจตวญญาณสการปลดปลอยประเทศจากการครอบง�าของชาตตะวนตก ท�าใหเนอหาทปรากฏเตมไปดวยแนวคดชาตนยม ตดทอนความหลากหลายของภมภาค ทงยงถกผลตซ�าผานระบบการศกษาและแบบเรยนอยางตอเนอง

อาเซยนแตละประเทศยงไมคอยไวใจกนมากนก อกทงความใกลชดทางภมศาสตรกลบไมไดท�าใหแตละประเทศเขาใจซงกนและกนมากขน

ปจจบน แนวคดการเขยนประวตศาสตรและวฒนธรรมของหลายประเทศในอาเซยนตกอยภายใตการครอบง�าของรฐเปนส�าคญ ท�าใหปราศจากการยดโยงประวตศาสตรของผคนทวไป อกทงเนอหาทปรากฏในประวตศาสตรสวนใหญถกสรางขนเพอรบรองผลประโยชนของคนบางกลมจนเพกเฉยตอความหลากหลายและความซบซอนทปรากฏอย ภายในสงคม ฉะนนจงน�ามาสค�าถามทวา การจดการ “วฒนธรรมแหงชาต” และ “ประวตศาสตรแหงชาต” ของชาตอาเซยนควรเปนไปในรปแบบใดจงเหมาะสมทสด

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

31

บทความคดสรร

(1) แบบเรยนประวตศาสตรควรใสเนอหาเกยวกบการใชชวตอยทามกลางความหลากหลายเพอเปนประโยชนใหแกนกเรยน เนองจากในอนาคต นกเรยนอาจจะตองเดนทางเคลอนยายไปท�างานหรอใชชวตในประเทศเพอนบาน

(2) แบบเรยนทางประวตศาสตรของแตละประเทศ ควรใหความส�าคญกบประวตศาสตร ของภมภาคท เตมไปดวยความหลากหลายทางวฒนธรรมและกลมชาตพนธตางๆ อยางเทาเทยมกบประวตศาสตรแหงชาต

(3) แบบเรยนประวตศาสตรควรเน นย�าว า “วฒนธรรมแหงชาต” ไมเคยมลกษณะเฉพาะตายตว ผานการใหภาพในลกษณะทวา วฒนธรรมเปนสง มชวตทมลกษณะเลอนไหลไมคงท และยงเปนยคสมยแหงการเคลอนยายแลว วฒนธรรมกยงทวความสลบซบซอนยงขน

และ (4) แบบเรยนประวตศาสตรไมควรลดทอนความหลากหลายทางวฒนธรรมหรอน�าเสนอวฒนธรรมทเตมไปดวยความสลบซบซอนใหเหลอเปนเพยงวฒนธรรมทเรยบงายเทานน

* แปลและเรยบเรยงจาก Farish A. Noor. “Shared Cultures and Shared Geography: Can There Ever Be a Sense of Common ASEAN Identity and Awareness?.” ERIA Discussion Paper 2015-77. โดย กลระว สขโมกข

** Farish A. Noor เปนรองศาสตราจารยและนกวจยอาวโสประจ�าสถาบนศกษาความสมพนธระหวางประเทศ S. Raja-ratnam มหาวทยาลยเทคโนโลยหนานยาง (NTU) ประเทศสงคโปร

ขณะเดยวกน ภาครฐของแตละประเทศยงไดจดตงหนวยงานราชการขนมาเพอท�าหนาทสนบสนน ”วฒนธรรมแหงชาต” อยางเฉพาะเจาะจงเปนเหตผลใหผคนในแตละประเทศไมไดใหความส�าคญตอกบ “อตลกษณรวม” และ “ส�านกแหงอาเซยน” เทาเทยมกบวฒนธรรมแหงชาตของประเทศตน

เมอกาวเขาสกระแสธารแหงยคโลกาภวตน ระบบการคมนาคมขนสงและการสอสารทงทางบก ทางเรอ และทางอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตพฒนาขนอยางรวดเรว ผคนในภมภาคเดนทางเคลอนยายไดอยางสะดวกสบายมากขน ผคนจากแหงหนงเดนทางไปปฏสมพนธกบผคนอกแหงหนง น�าไปสการผสมผสานแลกเปลยนระหวางกนอยางหลากหลาย เชน ชาวมงในปจบนเคลอนยายถนฐานไปอยบรเวณชายแดนเวยดนาม ลาว และกมพชา หรอจะเปนกลมชาตพนธทไรถนฐานชดเจนทออกเดนทางไหลเวยนไปตามหมเกาะสลาเวสและหมเกาะกาลมนตนของอนโดนเซย รฐซาบาหของมาเลเซย หมเกาะมนดาเนา และหมเกาะซลของประเทศฟลปปนส เปนตน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบการขนานนามวาเปนภมภาคทเตมไปดวยความหลากหลายของผคนและวฒนธรรมแหงหนงของโลก ทวาในขณะทจดเดนของภมภาคคอ “ความหลากหลาย” หนวยงานราชการของแตละประเทศกลบสงเสรมนโยบายกระชบเสนพรมแดนใหเดนชดขนผานความพยายามลดทอนความหลากหลายเสยเอง

ดวยเหตน สงทชาตสมาชกอาเซยนควรหนมาพจารณาอยางถถวนรวมกนกคอ เนอหาทเกยวของกบเพอนบานทปรากฏอยในแบบเรยนทางประวตศาสตรของประเทศตน โดยมสงทควรพจารณาด�าเนนการ ไดแก

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

32

บทความคดสรร

เมอมาถงสนามบนเลกๆ ในเมองแหงน รนพทมากอนกบเพอนชาวอนโดนเซยเชอสายจนอก 2 คนกมารอรบ ยงไมรวมเพอนชาวอนโดนเซยทเคยมาเรยนทไทยและรนพอกคนทก�าลงตามมาจากกรงจาการตา แกงเราจงเปนแกงทใหญอยพอควร

ตอนกอน ผมเลาไปนดหนอยแลววา เซอมารงในปจจบนไมใชเมองทองเทยวส�าหรบชาวตางชาต เพราะไมมสถานทตนตาตนใจขนาดใหญเหมอนอยางจาการตา (Jakarta) บาหล (Bali) หรอยอกยาการ

เชาวนใหมพรอมเสยงนาฬกาปลกดงขน เหลาชาวไทยทงสามลกจดแจงตวเองเพอเตรยมการเดนทางอกครงไปยงเกาะชวา พวกเราเรมตนทเมองเซอมารง (Semarang) อนเปนเปาหมายหลกของทกคนในการไปรวมพธววาห โดยเจาของเกสเฮาสขบรถมาสงทสนามบนตงแตฟายงไมสาง ผมแทบจ�าอะไรทสนามบนและตอนขนเครองไมไดเลย เพราะเพยงแคไดสมผสทนงบนเครองปบ ผมกหลบในทนท ตนขนมาอกทกใกลถงเมองเซอมารงแลว

ASEAN Touch สมผสอาเซยน สชวากลาง เมองเซอมารง (ตอนท 2)

เรองโดย ณฐวฒ เนาวบตร

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

33

(1) แบบเรยนประวตศาสตรควรใสเนอหาเกยวกบการใชชวตอยทามกลางความหลากหลายเพอเปนประโยชนใหแกนกเรยน เนองจากในอนาคต นกเรยนอาจจะตองเดนทางเคลอนยายไปท�างานหรอใชชวตในประเทศเพอนบาน

(2) แบบเรยนทางประวตศาสตรของแตละประเทศ ควรใหความส�าคญกบประวตศาสตร ของภมภาคท เตมไปดวยความหลากหลายทางวฒนธรรมและกลมชาตพนธตางๆ อยางเทาเทยมกบประวตศาสตรแหงชาต

(3) แบบเรยนประวตศาสตรควรเน นย�าว า “วฒนธรรมแหงชาต” ไมเคยมลกษณะเฉพาะตายตว ผานการใหภาพในลกษณะทวา วฒนธรรมเปนสง มชวตทมลกษณะเลอนไหลไมคงท และยงเปนยคสมยแหงการเคลอนยายแลว วฒนธรรมกยงทวความสลบซบซอนยงขน

และ (4) แบบเรยนประวตศาสตรไมควรลดทอนความหลากหลายทางวฒนธรรมหรอน�าเสนอวฒนธรรมทเตมไปดวยความสลบซบซอนใหเหลอเปนเพยงวฒนธรรมทเรยบงายเทานน

* แปลและเรยบเรยงจาก Farish A. Noor. “Shared Cultures and Shared Geography: Can There Ever Be a Sense of Common ASEAN Identity and Awareness?.” ERIA Discussion Paper 2015-77. โดย กลระว สขโมกข

** Farish A. Noor เปนรองศาสตราจารยและนกวจยอาวโสประจ�าสถาบนศกษาความสมพนธระหวางประเทศ S. Raja-ratnam มหาวทยาลยเทคโนโลยหนานยาง (NTU) ประเทศสงคโปร

ขณะเดยวกน ภาครฐของแตละประเทศยงไดจดตงหนวยงานราชการขนมาเพอท�าหนาทสนบสนน ”วฒนธรรมแหงชาต” อยางเฉพาะเจาะจงเปนเหตผลใหผคนในแตละประเทศไมไดใหความส�าคญตอกบ “อตลกษณรวม” และ “ส�านกแหงอาเซยน” เทาเทยมกบวฒนธรรมแหงชาตของประเทศตน

เมอกาวเขาสกระแสธารแหงยคโลกาภวตน ระบบการคมนาคมขนสงและการสอสารทงทางบก ทางเรอ และทางอากาศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตพฒนาขนอยางรวดเรว ผคนในภมภาคเดนทางเคลอนยายไดอยางสะดวกสบายมากขน ผคนจากแหงหนงเดนทางไปปฏสมพนธกบผคนอกแหงหนง น�าไปสการผสมผสานแลกเปลยนระหวางกนอยางหลากหลาย เชน ชาวมงในปจบนเคลอนยายถนฐานไปอยบรเวณชายแดนเวยดนาม ลาว และกมพชา หรอจะเปนกลมชาตพนธทไรถนฐานชดเจนทออกเดนทางไหลเวยนไปตามหมเกาะสลาเวสและหมเกาะกาลมนตนของอนโดนเซย รฐซาบาหของมาเลเซย หมเกาะมนดาเนา และหมเกาะซลของประเทศฟลปปนส เปนตน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบการขนานนามวาเปนภมภาคทเตมไปดวยความหลากหลายของผคนและวฒนธรรมแหงหนงของโลก ทวาในขณะทจดเดนของภมภาคคอ “ความหลากหลาย” หนวยงานราชการของแตละประเทศกลบสงเสรมนโยบายกระชบเสนพรมแดนใหเดนชดขนผานความพยายามลดทอนความหลากหลายเสยเอง

ดวยเหตน สงทชาตสมาชกอาเซยนควรหนมาพจารณาอยางถถวนรวมกนกคอ เนอหาทเกยวของกบเพอนบานทปรากฏอยในแบบเรยนทางประวตศาสตรของประเทศตน โดยมสงทควรพจารณาด�าเนนการ ไดแก

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

32

บทความคดสรร

เมอมาถงสนามบนเลกๆ ในเมองแหงน รนพทมากอนกบเพอนชาวอนโดนเซยเชอสายจนอก 2 คนกมารอรบ ยงไมรวมเพอนชาวอนโดนเซยทเคยมาเรยนทไทยและรนพอกคนทก�าลงตามมาจากกรงจาการตา แกงเราจงเปนแกงทใหญอยพอควร

ตอนกอน ผมเลาไปนดหนอยแลววา เซอมารงในปจจบนไมใชเมองทองเทยวส�าหรบชาวตางชาต เพราะไมมสถานทตนตาตนใจขนาดใหญเหมอนอยางจาการตา (Jakarta) บาหล (Bali) หรอยอกยาการ

เชาวนใหมพรอมเสยงนาฬกาปลกดงขน เหลาชาวไทยทงสามลกจดแจงตวเองเพอเตรยมการเดนทางอกครงไปยงเกาะชวา พวกเราเรมตนทเมองเซอมารง (Semarang) อนเปนเปาหมายหลกของทกคนในการไปรวมพธววาห โดยเจาของเกสเฮาสขบรถมาสงทสนามบนตงแตฟายงไมสาง ผมแทบจ�าอะไรทสนามบนและตอนขนเครองไมไดเลย เพราะเพยงแคไดสมผสทนงบนเครองปบ ผมกหลบในทนท ตนขนมาอกทกใกลถงเมองเซอมารงแลว

ASEAN Touch สมผสอาเซยน สชวากลาง เมองเซอมารง (ตอนท 2)

เรองโดย ณฐวฒ เนาวบตร

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

33

Liem รานนถอเปนรานทมชอเสยง แตหากไมใชคนทองถนคงไมรวารานเปดหรอไม เพราะหนาราน (ไมใชเฉพาะทรานน) เอาผาใบมาบงไวจนยากจะเหนภายใน

ของขนชอของทนคอ Asem-Asem Daging ซปเนอรสชาตอมเปรยวทานกบขาวสวย เพอเสรมความอรอยเลกนอยดวยสะเตะเนอ (Satay) นอกจากอาหารแลว มาทนยงจะตกใจกบปฏทนมากกวารอยฉบบจากบรษทตางๆ ทตดอยทวทงรานโดยไมเขาใจถงวตถประสงค ถามเพอนจงไดความวาเปนหนงในดชนชวดความอรอย ยงอรอย ยงดง ปฏทนกจะยงเยอะ เพราะเหมอนกบการมาขอใชพนทโฆษณา ดงนนไมใชวาใครจะมาตดกนไดแบบมวๆ สมสสมหา ตองมคาตดดวย

ตอมา เพอนพาไปรจกกบลมเปย (Lumpia) หรอบางรานอาจเขยนเปน “Lunpia” อยางรานเจาเกา

ตา (Yogyakarta) แตเมองเซอมารงยงพอมแหลง ทองเทยวเชงประวตศาสตรใหเหนอยบาง เพราะ เมองนถอเปนเมองภายใตการดแลของบรษทอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด หรอ VOC ตงแต ค.ศ. 1678

ทนาสนใจอกอยางคอเมองเซอมารงไดชอวาเปนหนงในเมองทมประชากรเชอสายจนอยหนาแนนทสดในอนโดนเซย ดงนนการตามหารานอาหารทมหมจงไมใชเรองยาก แตคนเชอสายจนทนสวนใหญจะพดจนไมไดแลวเพราะถกนโยบายกลนกลาย จะมเพยงค�าเรยกคนในครอบครวอยางเชน “อะเจะ” ทเอาไวเรยกพสาว ทยงพอใชกนอยบาง

เมอมาถงผมจงให เพอนแนะน�าของเดดของอรอยของเมองเซอมารง มอแรกประเดมดวยอาหาร ทองถนทราน Warung Makan Asem-Asem Koh

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

34

สมผสอาเซยน

แกชอ “Lunpia Mataram” ทเราไปซอมา ลมเปยมลกษณะคลายปอเปยะ แตของทเมองนเปนไสหนอไมผดมทงแบบทอดและไมทอด ทานพรอมน�าจมหวาน เราซอมาเกบไวกนตอนบายๆ ยามหว

วนทแสนตนเตนยงไมจบงายๆ เพราะนอกจากอาหารพนเมองในแบบดงเดมแลว พนทของความทนสมยอยางหางสรรพสนคากคอพนททเราลงส�ารวจเชนกน เพราะถงแมวาหางทไทยและอนโดนเซยจะ ไมต างกนมาก แตมาอนโดฯ ทงทกต องมาลองโดนทขนชอทเมองไทยไมมอยางเจโค โดนทส (J.Co Donuts) เรยกไดวามากทกไมเคยพลาดเพราะราคา ไมแพง ทนสามารถสงโดนทอยางเดยว หรอจะซอเครองดมแถมโดนท 1 ชนกได ภายในรานยงมไวไฟฟรใหใชบรการ เราจงพลาดไมไดทจะลงรปในโลกโซเชยลเพออวดเพอนในไทยใหน�าลายสอเลนๆ

เยนวนนนเอง เราทงหมดเดนทางไปยงหนงในตกทส�าคญทสดของเมองเซอมารง ผคนทนตางรจกกนในชอ ตกลาวงเซว (Lawang Sewu) ซงแปลวา “พนประต” เพราะเปนตกขนาดใหญทมประตและหนาตางจ�านวนมาก

สมยกอน ทนเปนทตงของส�านกงานใหญของการรถไฟของเกาะชวา สรางโดยบรษทอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด แตปจจบนจะรจกกนในนาม “ตกผสง” เพราะเชอกนวาในชวงสงครามโลกครงท 2 ทญปนเขายดครองอนโดนเซย มผคนจ�านวนมากถกจบมาทรมานและตายทน ลาวงเซวจงเปนแหลงทองเทยวส�าหรบการลาทาผ (แบบมไกด) ใหกบนกทองเทยว รนหลง

เชาวนถดมาซงเปนชวงของการเตรยมงานวนสดทาย เราไปเยยมบานเพอนทก�าลงจะแตงงาน แต

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

35

สมผสอาเซยน

Liem รานนถอเปนรานทมชอเสยง แตหากไมใชคนทองถนคงไมรวารานเปดหรอไม เพราะหนาราน (ไมใชเฉพาะทรานน) เอาผาใบมาบงไวจนยากจะเหนภายใน

ของขนชอของทนคอ Asem-Asem Daging ซปเนอรสชาตอมเปรยวทานกบขาวสวย เพอเสรมความอรอยเลกนอยดวยสะเตะเนอ (Satay) นอกจากอาหารแลว มาทนยงจะตกใจกบปฏทนมากกวารอยฉบบจากบรษทตางๆ ทตดอยทวทงรานโดยไมเขาใจถงวตถประสงค ถามเพอนจงไดความวาเปนหนงในดชนชวดความอรอย ยงอรอย ยงดง ปฏทนกจะยงเยอะ เพราะเหมอนกบการมาขอใชพนทโฆษณา ดงนนไมใชวาใครจะมาตดกนไดแบบมวๆ สมสสมหา ตองมคาตดดวย

ตอมา เพอนพาไปรจกกบลมเปย (Lumpia) หรอบางรานอาจเขยนเปน “Lunpia” อยางรานเจาเกา

ตา (Yogyakarta) แตเมองเซอมารงยงพอมแหลง ทองเทยวเชงประวตศาสตรใหเหนอยบาง เพราะ เมองนถอเปนเมองภายใตการดแลของบรษทอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด หรอ VOC ตงแต ค.ศ. 1678

ทนาสนใจอกอยางคอเมองเซอมารงไดชอวาเปนหนงในเมองทมประชากรเชอสายจนอยหนาแนนทสดในอนโดนเซย ดงนนการตามหารานอาหารทมหมจงไมใชเรองยาก แตคนเชอสายจนทนสวนใหญจะพดจนไมไดแลวเพราะถกนโยบายกลนกลาย จะมเพยงค�าเรยกคนในครอบครวอยางเชน “อะเจะ” ทเอาไวเรยกพสาว ทยงพอใชกนอยบาง

เมอมาถงผมจงให เพอนแนะน�าของเดดของอรอยของเมองเซอมารง มอแรกประเดมดวยอาหาร ทองถนทราน Warung Makan Asem-Asem Koh

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

34

สมผสอาเซยน

แกชอ “Lunpia Mataram” ทเราไปซอมา ลมเปยมลกษณะคลายปอเปยะ แตของทเมองนเปนไสหนอไมผดมทงแบบทอดและไมทอด ทานพรอมน�าจมหวาน เราซอมาเกบไวกนตอนบายๆ ยามหว

วนทแสนตนเตนยงไมจบงายๆ เพราะนอกจากอาหารพนเมองในแบบดงเดมแลว พนทของความทนสมยอยางหางสรรพสนคากคอพนททเราลงส�ารวจเชนกน เพราะถงแมวาหางทไทยและอนโดนเซยจะ ไมต างกนมาก แตมาอนโดฯ ทงทกตองมาลองโดนทขนชอทเมองไทยไมมอยางเจโค โดนทส (J.Co Donuts) เรยกไดวามากทกไมเคยพลาดเพราะราคา ไมแพง ทนสามารถสงโดนทอยางเดยว หรอจะซอเครองดมแถมโดนท 1 ชนกได ภายในรานยงมไวไฟฟรใหใชบรการ เราจงพลาดไมไดทจะลงรปในโลกโซเชยลเพออวดเพอนในไทยใหน�าลายสอเลนๆ

เยนวนนนเอง เราทงหมดเดนทางไปยงหนงในตกทส�าคญทสดของเมองเซอมารง ผคนทนตางรจกกนในชอ ตกลาวงเซว (Lawang Sewu) ซงแปลวา “พนประต” เพราะเปนตกขนาดใหญทมประตและหนาตางจ�านวนมาก

สมยกอน ทนเปนทตงของส�านกงานใหญของการรถไฟของเกาะชวา สรางโดยบรษทอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด แตปจจบนจะรจกกนในนาม “ตกผสง” เพราะเชอกนวาในชวงสงครามโลกครงท 2 ทญปนเขายดครองอนโดนเซย มผคนจ�านวนมากถกจบมาทรมานและตายทน ลาวงเซวจงเปนแหลงทองเทยวส�าหรบการลาทาผ (แบบมไกด) ใหกบนกทองเทยว รนหลง

เชาวนถดมาซงเปนชวงของการเตรยมงานวนสดทาย เราไปเยยมบานเพอนทก�าลงจะแตงงาน แต

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

35

สมผสอาเซยน

กไมมอะไรใหชวยมากนกเพราะทางผใหญเตรยมการหมดแลว เราจงเปนแขกไปรวมงานแตงงานวนจรงเทานน

พธววาหทนเหมอนพธของชาว “ครสตง” หรอคาทอลกในบานเราทวๆ ไป แตสงทแตกตางกนชดเจนคอคนทนเรยกพระเจาดวยค�าเดยวกนไมวาจะนบถอศาสนาใด นนกคอ “อลลอฮ” (Allah)

พอชวงค�ากเปนงานเลยงรบรองแขกตางๆ เรานงรวมกนในโตะทเจาภาพเตรยมไวให มการสรางความบนเทงตางๆ ไมตางจากเมองไทย จนเมอเลกงานกอนกลบ จงพบกบปายแสดงความยนดประดบดวยดอกไมตลอดทางออก ซงถอเปนธรรมเนยมของทนในการแสดงความยนดและการอวยพรใหคบาวสาว

แมจะเลกงานแลว แตเรายงไปหาของกนขางนอกกนตอ พวกเราไดลองโซโตไก (Soto Ayam) และทเดดมากจรงๆ จนตองวนรถกลบไปซออกรอบคอ ตาฮเปอตส (Tahu Petis) เตาหทอดกรอบสอดไส คลายๆ น�าพรกเผา

ในวนสดทาย ทกคนเรมแยกยายกนกลบ เราจงไปสงพทมาจากไทยดวยกนทสนามบน สวนผมเลอกทจะ เดนทางตอไปยงเมองมาลง (Malang) พรอมลงชาไทยใบเดมดวยรถไฟ

การซอตวรถไฟทนนนตองมการยนยนดวยเอกสารอยางหนงสอพาสปอรต และอาจใชเวลานานหนอย หากไมไดจองผานเวบไซตมากอน เพราะปกต สถานรถไฟในเกาะชวาจะมคนมากเปนทนเดม เพราะวากนวา รถไฟเปนการเดนทางททงสะดวก สะอาด และตรงตอเวลา แถมยงมปลกใหชารตแบตเตอรโทรศพทดวย

กอนจากลากน เพอนชาวอนโดนเซยแวะพาไปชม ตาฮ เปลอโตะก (Tahu Pletok) ของกนขนชอของเมอง แลวขบรถกลบมาสงทสถานรถไฟเพราะกลวจะหว จรงๆ ยงมอกหลายอยางทผมยงไมไดเลาในตอนน แตเทานหลายคนกคงพอเหนภาพแลววา เสนหล�าดบตนๆ ของเซอมารงจะเปนอะไรไปไมไดนอกจากของกน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

36

สมผสอาเซยน

กไมมอะไรใหชวยมากนกเพราะทางผใหญเตรยมการหมดแลว เราจงเปนแขกไปรวมงานแตงงานวนจรงเทานน

พธววาหทนเหมอนพธของชาว “ครสตง” หรอคาทอลกในบานเราทวๆ ไป แตสงทแตกตางกนชดเจนคอคนทนเรยกพระเจาดวยค�าเดยวกนไมวาจะนบถอศาสนาใด นนกคอ “อลลอฮ” (Allah)

พอชวงค�ากเปนงานเลยงรบรองแขกตางๆ เรานงรวมกนในโตะทเจาภาพเตรยมไวให มการสรางความบนเทงตางๆ ไมตางจากเมองไทย จนเมอเลกงานกอนกลบ จงพบกบปายแสดงความยนดประดบดวยดอกไมตลอดทางออก ซงถอเปนธรรมเนยมของทนในการแสดงความยนดและการอวยพรใหคบาวสาว

แมจะเลกงานแลว แตเรายงไปหาของกนขางนอกกนตอ พวกเราไดลองโซโตไก (Soto Ayam) และทเดดมากจรงๆ จนตองวนรถกลบไปซออกรอบคอ ตาฮเปอตส (Tahu Petis) เตาหทอดกรอบสอดไส คลายๆ น�าพรกเผา

ในวนสดทาย ทกคนเรมแยกยายกนกลบ เราจงไปสงพทมาจากไทยดวยกนทสนามบน สวนผมเลอกทจะ เดนทางตอไปยงเมองมาลง (Malang) พรอมลงชาไทยใบเดมดวยรถไฟ

การซอตวรถไฟทนนนตองมการยนยนดวยเอกสารอยางหนงสอพาสปอรต และอาจใชเวลานานหนอย หากไมไดจองผานเวบไซตมากอน เพราะปกต สถานรถไฟในเกาะชวาจะมคนมากเปนทนเดม เพราะวากนวา รถไฟเปนการเดนทางททงสะดวก สะอาด และตรงตอเวลา แถมยงมปลกใหชารตแบตเตอรโทรศพทดวย

กอนจากลากน เพอนชาวอนโดนเซยแวะพาไปชม ตาฮ เปลอโตะก (Tahu Pletok) ของกนขนชอของเมอง แลวขบรถกลบมาสงทสถานรถไฟเพราะกลวจะหว จรงๆ ยงมอกหลายอยางทผมยงไมไดเลาในตอนน แตเทานหลายคนกคงพอเหนภาพแลววา เสนหล�าดบตนๆ ของเซอมารงจะเปนอะไรไปไมไดนอกจากของกน

ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน

36

สมผสอาเซยน

1

14

30

ASEAN News

th

ASEANWatch

ASEANWatch