ผเรยบเรยงรศ. ดร. ด�ำรงค  ฐำนด ผศ. วชย  ภโยธน    นำงสคนธ  สนธพำนนท ศ. ดร. ตรณ  พงศมฆพฒนรศ. จรนทร  เทศวำนช รศ. ดร. อภสทธ  เอยมหนอผศ. วโรจน  เอยมเจรญ ดร. สมนก  ผองใส

หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน

สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด�าเนนชวตในสงคมเศรษฐศาสตร และภมศาสตร

ชนมธยมศกษาปท ๑ ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด สาระภมศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ผตรวจรศ. ดร. พนธทพย  จงโกรยผศ. ดร. สจตรำ  ช�ำนวกยกรณนำยวรวฒ  อำจเดช

บรรณาธการนำยสมเกยรต  ภระหงษ

ม.๑

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตปทพมพ ๒๕๖๑

พมพครงท ๑ จ�ำนวนพมพ ๑๕,๐๐๐ เลมISBN : 978-616-203-747-4

รหสสนคำ ๒๑๑๓๑๐๔

20 S

40 S

20 S

40 S

120 E 140 E 160 E

160 E

180

180

ซดนย

บรสเบน

โอกแลนด

แฮมลตน

อนเวอรคารกลล

คกทาวน

ดารบ

แดมเพยรแลนด

ออลบานออกสตา

ทาวนสวลลแมกเคยรอกแฮมปตน

ไครสตเชรช

ดารวน

เพรทแอดเลด

เมลเบรน

โฮบารต

พอรตมอรสบ

พอรตวลาซวา

เวลลงตน

โฮนอารา

เวสเทรนออสเตรเลย

เซาทออสเตรเลย

ควนสแลนด

นวเซาทเวลส

วกตอเรย แคนเบอรรา

แทสเมเนย

นอรเทรนเทรรทอร

นวซแลนด

ปาปวนวกนอ น โ ด น เ ซ ย

ฟจ

หมเกาะโซโลมอน วานวาต

นวแคลโดเนย

อ อ ส เ ต ร เ ล ย

ม ห า ส ม ท ร แ ป ซ ฟ ก

ม ห า ส ม ท ร อ น เ ด ย

ทะเลแทสมน

ทะเลคอรลทะเล

ตมอร ทะเลอาราฟรา

เกรตออ

สเตรเลยนไบต

มาตราสวน 1 : 75 000 000 5000 1000 กม.

แผนทแสดงทตงเมองสำคญของออสเตรเลยและนวซแลนด

๑

๒

GeoKnowledge

ทาเลทตงกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมของทวปออสเตรเลยและโอเชยเนย

พนทแนวชายฝงดานตะวนออกเฉยงใตของทวป มลกษณะภมประเทศทเอออานวยตอการ

ตงถนฐาน และการพฒนาทางดานอตสาหกรรม คอ มพนทราบกวาง เหมาะแกการทา

เกษตรกรรมและเลยงสตว มแมนาไหลผาน สภาพภมอากาศอบอนเกอบตลอดป มประชากร

ทงทเปนชาวออสเตรเลยและประชากรจากภมภาคอนๆ เขาไปอาศยอยกนเปนจานวนมาก

จงกลายเปนศนยกลางกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมของทวป เมองสาคญ ไดแก ซดนย

เมลเบรน บรสเบน และแคนเบอรรา สวนเมองอน ๆ ทมความสาคญรองลงมา ไดแก

โอกแลนด เวลลงตน (บนเกาะเหนอ) และไครสตเชรช (บนเกาะใต) ของประเทศนวซแลนด

: ๓๖ ๕๐' ใต ๑๗๔ ๔๔' ตะวนออก

: ๑,๑๐๓ ตร.กม.

: ๑.๕ ลานคน (พ.ศ. ๒๕๕๙)

: ๓๕ ๕๑' ใต ๑๕๑ ๑๒' ตะวนออก

: ๑๒,๓๖๘ ตร.กม.

: ๔.๖ ลานคน (พ.ศ. ๒๕๕๙)

ศนยกลางทางการทองเทยว การธนาคาร พาณชยกรรม

การศกษา มอตสาหกรรมเคม แปรรปอาหาร สงทอจาก

ขนสตว อปกรณอเลกทรอนกส อตสาหกรรมไม

เยอกระดาษ และเปนเมองทาทสาคญ

ศนยกลางทางการเงน พาณชยกรรม อตสาหกรรมสงทอ

อตสาหกรรมแปรรปผลผลตทางการเกษตร ผลผลต

สาคญ เชน อปกรณอเลกทรอนกส เคมภณฑ เปนตน

เปนเมองการศกษา และเปนเมองทองเทยวสาคญ

โอกแลนดซดนยประเทศนวซแลนดประเทศออสเตรเลย

๑ ๒

พกดภมศาสตร

เนอท

จานวนประชากร

¡Ô¨¡ÃÃÁÊÌҧÊÃä�¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

๑. เพราะเหตใดจงตองเรยนรเรองภยพบตทางธรรมชาตและการรบมอภยพบต

๒. พนททนกเรยนอาศยอยเสยงเกดภยพบตทางธรรมชาตใดมากทสด และมแนวทางปองกน

และรบมอภยพบตนนอยางไร

๓. ปจจบนภยพบตทางธรรมชาตมความเปลยนแปลงและรนแรงมากนอยเพยงใด

๔. ภยพบตทางธรรมชาตสงผลกระทบตอชวตและสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม หาก

นกเรยนมความรเรองการปองกนและระวงภยพบตแลว จะสงผลอยางไร

๕. หากเกดเหตการณภยพบตทางธรรมชาต เชน อทกภย วาตภย ขนในชมชน นกเรยนจะ

สามารถทาอะไรไดบาง เพอชวยใหตนเองและชมชนเกดความปลอดภยมากขน

¤Ó¶ÒÁ»ÃШÓ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

กจกรรมท ๑ จบคกนสบคนขาวเกยวกบภยพบตทางธรรมชาตทเกดขนในทวปเอเชย

ทวปออสเตรเลย และโอเชยเนย อภปรายรวมกนเกยวกบสาเหต บรเวณท

เกดผลกระทบ รวมทงแนวทางการจดการภยพบต เขยนผงมโนทศนสรป

สาระสาคญ

กจกรรมท ๒ แบงกลมเพอแสดงบทบาทสมมตเกยวกบการรบมอภยพบตทางธรรมชาต

กลมละ ๑ ภย แตละกลมออกมาแสดงบทบาทสมมตทหนาชนเรยน แลวให

ตวแทนกลมสรปความรทไดรบ

กจกรรมท ๓ วางแผนเสนทางหลบภยโดยวาดแผนทสรางทางหลบภยพบตทางธรรมชาต

ทคาดวาจะเกดขนภายในชมชนทอาศย เพอใหนกเรยน ครอบครว และคนใน

ชมชนสามารถใชหลบภยเพอความปลอดภย

๒๙๗

  หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด�าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๑ตำมมำตรฐำนกำรเรยนร และตวชวด สำระภมศำสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) กล มสำระกำรเรยนร 

สงคมศกษำ ศำสนำ และวฒนธรรม ตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๕๑ น  

เรยบเรยงขนส�ำหรบใชประกอบกำรเรยนกำรสอนในกลมสำระกำรเรยนรสงคมศกษำ ศำสนำ และวฒนธรรม  

โดยด�ำเนนกำรจดท�ำใหสอดคลองตำมกรอบของหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๕๑ 

ส�ำหรบสำระภมศำสตรไดปรบปรงใหมตำมตวชวดและสำระกำรเรยนรแกนกลำง สำระภมศำสตร (ฉบบปรบปรง 

พ.ศ. ๒๕๖๐) เพอสงเสรมทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท ๒๑ โดยมองคประกอบของหนงสอเรยน ดงน

ค�าแนะน�าในการใชสอ

ค�ำถำมเพอสงเสรม 

กำรเรยนรทำงภมศำสตร 

(Geo - Literacy)

เสรมสำระกำรเรยนรทำงภมศำสตรนอกเหนอจำกทมในสำระกำรเรยนร

แกนกลำง เพอเพมพนและขยำยพรมแดนควำมรใหกวำงขวำง

ค�ำถำมประจ�ำหนวยกำรเรยนร 

เพอใหนกเรยนไดฝกคดและทบทวน

ควำมร

กจกรรมสรำงสรรคพฒนำกำรเรยนร

ใหผเรยนฝกปฏบตเพอแสดงพฤตกรรมกำร

เรยนรรวบยอดและประเมนผลกำรเรยนร

ตำมมำตรฐำนตวชวดประจ�ำหนวย

กจกรรมเสรมสรำงทกษะ

ทำงภมศำสตรแกผเรยน

Activityeo

ยอมำจำก Higher Order Thinking Skills ค�ำถำมเพอใหผเรยน

พฒนำกำรคดวเครำะห คดสรำงสรรค คดอยำงมวจำรณญำณ

ค�ำถำมทำทำยกำรคดขนสง

ควำมรเสรมจำกเนอหำ 

เพอขยำยควำมรของผเรยนน�ำเสนอเนอหำในรปแบบ 

ทรองรบกำรเรยนรผำนสอดจทล

QR Codeip

Question?

เรองนำร

ควำมรเสรมจำกเนอหำหลกเสรมควำมรเพมเตมทนำสนใจ

เสรมสำระ

  รายวชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด�าเนนชวต

ในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร เปนวชำทจะชวยพฒนำผเรยนทงทำงดำนควำมร ทกษะ

กระบวนกำร และคณลกษณะอนพงประสงค เปนวชำทชวยใหผเรยนมควำมร ควำมเขำใจเกยวกบ 

กำรด�ำรงชวตของมนษยทงในฐำนะปจเจกบคคล และกำรอยรวมกนในสงคม สอนใหรจกกำร 

ปรบตวตำมสภำพแวดลอม กำรจดกำรทรพยำกรทมอยอยำงจ�ำกด  นอกจำกน ยงชวยใหผเรยน

เขำใจถงกำรพฒนำ กำรเปลยนแปลงตำง ๆ  ทเปนไปตำมยคสมย ตำมกำลเวลำ ตำมเหตปจจย

ตำง ๆ  ท�ำใหเกดควำมเขำใจในตนเอง และผอน มควำมอดทน อดกลน ยอมรบในควำมแตกตำง 

เปนผมคณธรรม สำมำรถน�ำควำมรไปปรบใชในกำรด�ำเนนชวต ตลอดจนประพฤตปฏบตตนเปน

พลเมองดของประเทศชำตและสงคม

  ส�ำหรบหนงสอเรยนรำยวชำพนฐำนสงคมศกษำ ศำสนำ และวฒนธรรม หนำทพลเมอง 

วฒนธรรม และกำรด�ำเนนชวตในสงคม เศรษฐศำสตร และภมศำสตร ชนมธยมศกษำปท ๑ ตำม

มำตรฐำนกำรเรยนรและตวชวด สำระภมศำสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลมสำระกำรเรยนร 

สงคมศกษำ ศำสนำ และวฒนธรรม ตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 

๒๕๕๑ เลมน ประกอบไปดวยสำระควำมรรวม ๓ สำระ ไดแก สำระหนำทพลเมอง วฒนธรรม 

และกำรด�ำเนนชวตในสงคม สำระเศรษฐศำสตร และสำระภมศำสตร 

  ส�ำหรบสำระภมศำสตร ไดมกำรจดท�ำหนวยกำรเรยนรตำมตวชวด และสำระกำรเรยนร 

ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐ ในแตละหนวยจะใหทงองคควำมร และชวยพฒนำทกษะทำงภมศำสตร

และกระบวนกำรทำงภมศำสตร เพอใหผเรยนสำมำรถรเรองภมศำสตร (Geo - Literacy) ไดอยำง

มประสทธภำพ ตลอดจนมคณลกษณะอนพงประสงค และมทกษะในศตวรรษท ๒๑

  ในกำรเรยบเรยงหนงสอเรยนรำยวชำพนฐำนสงคมศกษำ ศำสนำ และวฒนธรรมฯ เลมน 

ไดเรยบเรยงขนตรงตำมสำระกำรเรยนรแกนกลำง สอดคลองกบตวชวด เพอใหผเรยนไดรบสำระ

ควำมรตรงตำมทหลกสตรก�ำหนดไว โดยจดแบงเนอหำออกเปนหนวยกำรเรยนร แตละหนวยสำมำรถ

อำนท�ำควำมเขำใจงำย มงเนนกำรคดวเครำะห มเนอหำพอเหมำะกบเวลำเรยนตำมทหลกสตร

ก�ำหนด ทำยหนวยจะแทรกค�ำถำมประจ�ำหนวย และกจกรรมสรำงสรรคพฒนำกำรเรยนรไวให 

เพอเปนแนวทำงใหครผสอนเลอกน�ำไปใช

  คณะผเรยบเรยงหวงเปนอยำงยงวำ หนงสอเรยนเลมนจะชวยอ�ำนวยควำมสะดวกในกำร

จดกำรเรยนกำรสอน ผเรยนไดรบควำมร สำมำรถน�ำไปปรบใชในกำรด�ำเนนชวต ตลอดจนมผลสมฤทธ

ทำงกำรเรยนตำมทหลกสตรแกนกลำงฯ ก�ำหนดไว 

คณะผเรยบเรยง

ค�าน�า

หนวยการเรยนรท ๖พฤตกรรมการบรโภค ๘๓ •  กำรบรโภค  ๘๔ •  อปสงค อปทำน  ๙๑ •  ทรพยสนทำงปญญำ  ๙๔

หนวยการเรยนรท ๗สถาบนการเงน ๑๐๗ •  ควำมหมำยและควำมส�ำคญของสถำบนกำรเงน  ๑๐๘ •  ประเภทของสถำบนกำรเงน  ๑๐๙ •  สถำบนกำรเงนทส�ำคญ  ๑๑๒ •  ธนำคำรกลำง  ๑๒๑ •  ควำมสมพนธระหวำงผผลต ผบรโภค และสถำบนกำรเงน  ๑๒๒

หนวยการเรยนรท ๘เศรษฐกจประเทศไทย ๑๒๗ •  ลกษณะทำงเศรษฐกจของประเทศไทย  ๑๒๘ •  กำรพงพำอำศยและกำรแขงขนกนทำงเศรษฐกจ  ๑๓๒ •  ปญหำเศรษฐกจของไทย  ๑๓๔

หนวยการเรยนรท ๙เศรษฐกจพอเพยง ๑๔๑ •  ควำมหมำยและควำมเปนมำของปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง  ๑๔๒ •  ควำมหมำยของเศรษฐกจพอเพยง  ๑๔๕ •  หลกกำรทรงงำนของพระบำทสมเดจพระปรมนทรมหำภมพลอดลยเดช  ๑๔๗ •  โครงกำรตำมพระรำชด�ำรพระบำทสมเดจพระปรมนทร

    มหำภมพลอดลยเดช  ๑๔๘ •  หลกกำรเศรษฐกจพอเพยง  ๑๕๖ •  กำรประยกตใชปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงในกำรด�ำรงชวตของสงคม  ๑๕๘ •  กำรประยกตใชปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงในกำรด�ำรงชวตของนกเรยน  ๑๕๙ •  ควำ  มส�ำคญ คณคำ และประโยชนของปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง

    ตอสงคมไทย  ๑๖๑

สารบญ

หนวยการเรยนรท ๑บทบาทและหนาทของเยาวชนทมตอสงคมและประเทศชาต ๑ •  บทบำทหนำทของเยำวชนทมตอสงคมและประเทศชำต  ๒    •  กำรเคำรพสทธและเสรภำพของตนเองและผอน   ๘   •  กำรปฏบตตนในกำรเคำรพสทธและเสรภำพของตนเองและผอน   ๑๒   •  ผลทไดรบจำกกำรเคำรพสทธและเสรภำพของตนเองและผอน  ๑๔

หนวยการเรยนรท ๒รฐธรรมนญกบการเมองการปกครองของไทย ๑๗ •  รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย  ๑๘   •  อ�ำนำจอธปไตย  ๒๔   •  แนวทำงกำรปฏบตตนตำมบทบญญตในรฐธรรมนญเกยวกบสทธ

    เสรภำพ และหนำท  ๓๔

หนวยการเรยนรท ๓กฎหมายคมครองสทธของบคคล ๓๗ •  ควำมส�ำคญของกฎหมำยคมครองสทธของบคคล    ๓๘   •  กฎหมำยคมครองสทธของบคคลทส�ำคญ    ๓๙   •  ประโยชนของกำรปฏบตตนตำมกฎหมำยคมครองสทธของบคคล    ๕๔

หนวยการเรยนรท ๔วฒนธรรมไทยและวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ๕๗ •  ควำมรทวไปเกยวกบวฒนธรรม  ๕๘  •  วฒนธรรมไทย  ๕๙  •  ควำมคลำยคลงและควำมแตกตำงระหวำงวฒนธรรมไทย 

    กบวฒนธรรมในภมภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใต  ๖๒  •  วฒนธรรมทเปนปจจยในกำรสรำงควำมสมพนธอนดหรอ

    อำจน�ำไปสควำมเขำใจผดตอกนได  ๖๖

หนวยการเรยนรท ๕เศรษฐศาสตรเบองตน ๗๑ •  ควำมหมำย ควำมส�ำคญ และประโยชนของวชำเศรษฐศำสตร  ๗๒ •  ขอบขำยและเปำหมำยของวชำเศรษฐศำสตร   ๗๕  •  ทรพยำกรในทำงเศรษฐศำสตร  ๗๗

สาระการเรยนรแกนกลาง•บทบาทหนาทของเยาวชนทมตอสงคม และประเทศชาต โดยเนนจตสาธารณะ เชน เคารพกตกาสงคม ปฏบตตน ตามกฎหมาย มสวนรวมและรบผดชอบในกจกรรมทาง สงคมอนรกษทรพยากรธรรมชาตรกษาสาธารณประโยชน

• วธปฏบตตนในการเคารพสทธเสรภาพของตนเองและผอน

•ผลทไดจากการเคารพสทธเสรภาพของตนเองและผอน

ตวชวดส๒.๑ม.๑/๒ระบความสามารถของตนในการท�าประโยชนตอสงคมและประเทศชาต

ส๒.๑ม.๑/๔แสดงออกถงการเคารพในสทธเสรภาพของตนเองและผอน

ในการอยรวมกนในสงคมไดอยางสงบสขนนสมาชกในสงคมจะตองรวมกนปฏบตตนตามกฎระเบยบของสงคม เรมตงแตการปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน และประเทศชาตโดยเฉพาะเยาวชนผซงเปนก�าลงส�าคญในการพฒนาประเทศชาตในภายหนาตอไปและจะตองเปนผทประพฤตตนเปนพลเมองดมคณธรรมจรยธรรมมจตสาธารณะเหนแกประโยชนสวนรวมมความรบผดชอบตอหนาทรจกบทบาทหนาทของตนและปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสมเคารพในสทธเสรภาพทงของตนเองและของผอนสามารถน�าหลกคณธรรมจรยธรรมมาเปนแนวทางในการปฏบตตนไดเพอรวมกนพฒนาสงคมไทยใหมความเจรญกาวหนาและเพอการอยรวมกนอยางมความสข

บทบาทและหนาทของเยาวชนทมตอสงคมและประเทศชาต

หนวยการเรยนรท

๑

1

หนวยการเรยนรท ๑๐เครองมอทางภมศาสตรและเวลาโลก ๑๖๓ •  เครองมอทำงภมศำสตร  ๑๖๔   •  วนและเวลำโลก   ๑๗๓

หนวยการเรยนรท ๑๑ทวปเอเชย ๑๘๑ •  ลกษณะทวไปของทวปเอเชย  ๑๘๒  •  ภมภำคของทวปเอเชย  ๒๑๖

หนวยการเรยนรท ๑๒ทวปออสเตรเลยและโอเชยเนย ๒๔๐ •  ลกษณะทวไปของทวปออสเตรเลยและโอเชยเนย  ๒๔๑  •  ภมภำคของทวปออสเตรเลยและโอเชยเนย  ๒๖๖

หนวยการเรยนรท ๑๓ภยพบตทางธรรมชาตในทวปเอเชยทวปออสเตรเลยและโอเชยเนย ๒๗๓ •  ควำมรทวไปเกยวกบภยพบต  ๒๗๔  •  ภยดำนสภำพอำกำศ  ๒๗๕  •  ธรณพบตภย   ๒๘๓  •  กำรจดกำรภยพบต   ๒๙๒

หนวยการเรยนรท ๑๔ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทวปเอเชย ๒๙๘ทวปออสเตรเลยและโอเชยเนย

•  ปญหำทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม  ๒๙๙  •  กำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม  ๓๐๔

บรรณานกรม ๓๑๒

๑) เคารพกฎกตกาของสงคม กฎกตกาของสงคมมไวเพอใหการอยรวมกนในสงคมเปนไปอยางปกตสขไมใหมการขมเหงเอารดเอาเปรยบหรอสรางความเดอดรอนร�าคาญ

ใหแกกน เพราะไมมใครจะมความสขอยไดถา

สงคมเดอดรอน

ดงนนเยาวชนจงตองประพฤตตน

เปนคนสภาพเรยบรอย ไมประพฤตตนทท�าให

ผอนเดอดรอน เชน ไมยงเกยวกบอบายมข

ไมตดเกมคอมพวเตอร ไมท�าตวกอความ

ร�าคาญใหแกสงคม ไมหนโรงเรยน ไมท�าลาย

สาธารณสมบตและสงแวดลอม

๒)ปฏบตตนตามกฎหมายรฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดของประเทศ

ไดบญญตไวโดยตรงและชดแจงวา “บคคลม

หนาททจะตองปฏบตตามกฎหมาย”

ดงนน เยาวชนจงตองปฏบตตน

ตามทกฎหมายก�าหนด ไมกระท�าในสงทท�าให

ตนเอง ผอน สงคม หรอประเทศเกดความเดอดรอนเสยหาย เชน ไมขมขท�ารายรางกายผอน

ไมยกพวกกอการทะเลาะววาทกน ไมแขงรถบนถนนหลวง เคารพสทธผอน ไมกระท�าความผด

ในเรองเพศหรอเมอพบเหนผอนอยในภยนตรายกใหความชวยเหลอ

การทเยาวชนปฏบตตนตามกฎหมายไมแคเพยงมสวนท�าใหการอยรวมกนมความ

สงบสนต แตยงจะชวยใหสงคมมความสามคครกใครกลมเกลยวกน มความสมานฉนท รวมทง

เกดความเปนธรรมขนในสงคม เพราะทกคนตองปฏบตตามกฎหมายและเมอเยาวชนเตบโตขน

ไปเปนผใหญจะเปนผใหญทดและเปนพลเมองทดของชาตบานเมอง

๓)ใฝเรยนรบคคลจะเจรญเตบโตอยางมคณภาพไดจ�าเปนตองเปนบคคลทมปญญาซงจะสงผลท�าใหเปนผทมความรความสามารถ เยาวชนตองใชเวลาในชวงทก�าลงอยในวยเรยน

ใฝเรยนรในศลปวทยาการแขนงตางๆ ซงไมจ�ากดอยแตการเรยนรในหองเรยนเทานน แตตอง

ศกษาหาความรจากแหลงเรยนรตางๆ รอบตวดวย

เมอเยาวชนมปญญาจะเหนแนวทางทจะน�าความรไปใชแกปญหาและพฒนาตนเอง

ครอบครวชมชนและประเทศชาตตอไป

เยาวชนควรเรยนรทจะปฏบตตนตามกฎหมายจราจรเพอ

สวสดภาพของตนเองและผอน

3

๑.บทบาทหนาทของเยาวชนทมตอสงคมและประเทศชาต

1.1ความส�าคญของเยาวชน เยาวชนเปนประชากรส�าคญกลมหนงของสงคมไทย เปนกลมบคคลทประเทศชาตจ�าเปน

ตองพงพา ซงถาเยาวชนมคณภาพ การจะพฒนาประเทศชาตใหเจรญกาวหนากสามารถกระท�า

ไดโดยงาย สงทสงคมไทยคาดหวงจากเยาวชน คอ ตองเปนคนด มความร ความสามารถ

มสตปญญาดมคณธรรมจรยธรรมมวนยและความรบผดชอบไมมความประพฤตเสอมเสยหรอ

สรางความเดอดรอนร�าคาญใหกบสงคม

ดวยเหตทเยาวชนไทยเปนพลงทส�าคญของบานเมอง ทงในปจจบนและอนาคต ดงนน

เยาวชนจงตองศกษาเรยนรวทยาการตางๆ มการประพฤตตนอยางมคณธรรมและจรยธรรม

อนดงามเพอจะไดเปนผทมความรบผดชอบในการปฏบตงานเพอประโยชนสวนตนและประเทศ

ชาต เมอเจรญเตบโตเปนผใหญในภายหนาจะไดเปนพลเมองทมคณภาพและรวมรบผดชอบตอ

สงคมชวยกนธ�ารงรกษาบานเมองใหพฒนาอยางยงยนสบไป

สงทเยาวชนตองไดรบการฝกฝนอบรมในฐานะทเปนพลเมองของชาตประการหนงคอ

“ความเปนผมจตสาธารณะ”(publicmind)ทพงประสงคในระดบฐานรากหมายถงมส�านกในการ

มสวนรวมรบรสทธ เสรภาพและหนาทของตนและของบคคลอนทอยรวมเปนสงคมเดยวกน

ตลอดจนเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม โดยเฉพาะอยางยงในกจกรรมสาธารณะตางๆ

ทชมชนของตนหรอสงคมจดใหมขนดวยความเตมใจ

1.๒การปฏบตตนเปนเยาวชนทด การปฏบตตนเปนเยาวชนทดมแนวทางการปฏบตดงน

เรองนาร

การเปนผมจตสาธารณะ

ค�ำวำ“จตสาธารณะ”อำจจ�ำแนกคณลกษณะจตใจและกำรกระท�ำทส�ำคญออกไดเปน๓ประกำรคอ

๑. กำรมจตส�ำนกทมองเหน“คณคำ”หรอกำรใหคณคำทำงสงคมหรอสงตำงๆทเปนสงสำธำรณะทไมม

ผใดผหนงเปนเจำของหรอเปนสงทคนในสงคมเปนเจำของรวมกนโดยไมคดจะท�ำลำย

๒. กำรแสดงออกถงกำรมสวนรวมรบผดชอบตอสงคมสวนรวมในกำรใชสทธและเสรภำพและกำรปฏบต

หนำท

๓. กำรแสดงออกและลงมอปฏบตเพอรกษำประโยชนของสงคมสวนรวมหรอของประเทศชำต

๒

๑)มสวนรวมในกจกรรมทางสงคม สงคมจะพฒนาไดเมอสมาชกในสงคม

รวมมอรวมใจกน ดงนน เยาวชนจงไมควรอยนงดดาย ควรหาโอกาสเขารวมท�ากจกรรมตางๆ

ทางสงคมเชนการบ�าเพญสาธารณประโยชนชวยรณรงคตอตานสงเสพตดเขารวมศาสนพธตาม

ศาสนาทตนนบถอ เพราะการเขารวมกจกรรม

ทางสงคมไมเพยงแตจะชวยท�าใหสงคมเจรญ

กาวหนาเทานนแตยงชวยใหสมาชกของสงคม

ไดรบประโยชนตอบแทนจากความเจรญกาวหนา

ของสงคมนนๆ ดวย

๒)มสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดล อมทรพยากรธรรมชาตถอเปนทรพยสนของประเทศ

และของประชาชนในฐานะทเยาวชนเปนสมาชก

ของสงคมจงตองเขาไปมสวนรวมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตทงทปฏบตดวยตนเองเชน

ไมทงขยะมลฝอยลงในแมน�าล�าคลองไมท�าลาย

ตนไม ไมจบปลาในฤดวางไข หรอเขารวม

กจกรรมอนรกษทรพยากรธรรมชาตทมอยในชมชนหรอทองถนของตนตามแตโอกาสจะอ�านวย

เชนการปลกตนไมเพอเพมพนทสเขยวใหแกชมชนการรวมรณรงคลดการใชถงพลาสตกเพอลด

ภาวะโลกรอน

๓)รกษาสาธารณสมบต ในทกชมชนยอมจะตองมสาธารณสมบตททกคน

จะไดใชประโยชนรวมกน เชน ถนน โทรศพท

สาธารณะ ทพกรอรถโดยสาร ไฟฟาสองสวาง

รมทางสะพานขามคลองซงน�าเงนภาษอากร

มาใชในการกอสรางและบ�ารงรกษา

ดงนนเยาวชนพงมหนาทชวยท�าน

บ�ารงสาธารณสมบตเหลานใหใชประโยชนได

ค มคา โดยไมขดเขยนเพอคงความสวยงาม

ตลอดไปไมมสวนรวมในการท�าลายใหเสยหาย

หรอถาพบเหนบคคลมาท�าลายควรแจงใหถนนและเสาไฟฟาเปนของทกคนทจะตองรวมมอกนดแล

รกษาเพอใหใชประโยชนไดอยางยาวนาน

เยาวชนรวมกนปลกตนไมเพอฟนฟและอนรกษทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน

5

๔)มความซอสตยสจรตเยาวชนตองมความซอสตยสจรตทงตอหนาและลบหลงกลาวคอ เปนผมหรโอตปปะ มความละอายและเกรงกลวตอการกระท�าในสงทไมด ปจจบนม

ปญหาหนงทสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศ

ชาตมากคอการทจรตฉอราษฎรบงหลวงหรอ

คอรรปชนซงแพรขยายไปทกวงการสงผลให

งบประมาณแผนดนสญหายเปนจ�านวนมาก

ดงนนเยาวชนจงตองฝกฝนตนเอง

ใหมความซอสตยสจรตนบตงแตเยาววย เชน

ไมทจรตในการสอบไมน�าสงของของผอนหรอ

ฉกฉวยสาธารณสมบตมาเปนของตน

๕)มระเบยบวนย ระเบยบวนยมความจ�าเปนอยางยงตอการพฒนาสงคมให

เจรญกาวหนาเปนสงทจะชวยท�าใหผคนกระท�า

ในสงทควรท�า และละเวนไมกระท�าในสงทไม

ควรกระท�า เยาวชนทมระเบยบวนยยอมจะ

สามารถเจรญเตบโตไดอยางมคณภาพ

ตวอยางทเยาวชนพงประพฤตปฏบต เชน ไมมาโรงเรยนสาย ไมหนเรยน ท�างาน

เสรจเรยบรอยตรงตามก�าหนดเวลาไมเทยวเตรกลางคนไมใชจายเงนฟมเฟอยไมใชสทธเสรภาพ

จนเกนขอบเขตจนไปละเมดสทธเสรภาพของผอน

๖) มคณธรรมจรยธรรมเยาวชนจะตองประพฤตปฏบตตนตามหลกธรรมค�าสอนของศาสนาทตนนบถอคณธรรมจรยธรรมจะชวยท�าใหการอยรวมกนในสงคมเปนไปอยางสนตสข

ไมเกดการท�ารายเบยดเบยน เอารดเอาเปรยบกน สาเหตของปญหาสงคมทเกดมาจากเยาวชน

ปจจยหนงคอเยาวชนหลายคนละเลยไมเหนคณคาของหลกธรรมค�าสอนทางศาสนาจงขาดสต

ยงคด น�าพาตนเองไปสพฤตกรรมเสยงตางๆ เชน เสพสงเสพตด ไมสนใจศกษาเลาเรยน

กอการทะเลาะววาทหมกมนในเรองเพศดงนนเยาวชนจงตองประพฤตตนใหมคณธรรมจรยธรรม

ซงนอกจากจะชวยสรางความสข ความเจรญกาวหนาใหกบชวตตนเองแลว ยงเปนการชวยสราง

สนตสขใหเกดขนในสงคมอกดวย

1.3การปฏบตตนเปนผมจตสาธารณะ การปฏบตตนเปนเยาวชนทดและมจตสาธารณะสามารถปฏบตไดดงน

การสงเสรมใหเยาวชนรจกเกบออม เปนการสรางวนย

ในการใชจายเงน

4

เสรมสาระ

รปแบบของสงคมไทยทควรจะเปน

นกวชำกำรหลำยทำนไดใหทศนะวำ สงคมไทยจะพฒนำใหเจรญกำวหนำไดอยำงถำวรและผคนด�ำรงชวต อยดวยควำมผำสกนนสงคมไทยควรจะตองด�ำเนนไปสเปำหมำยดงน 1. สงคมประชาธปไตยหมำยถงกำรใหประชำชนเขำมำมสวนรวมรบผดชอบกจกรรมทำงสงคมทส�ำคญอนไดแกกำรรวมคดรวมท�ำรวมตดสนใจรวมตรวจสอบและรวมรบประโยชน เชนมสวนรวมในกำรตรวจสอบกำรใชอ�ำนำจรฐ วำงแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมของชมชนของทองถน จดท�ำบรกำรสำธำรณะ กำรอนรกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมโดยสงเสรมใหประชำชนในระดบฐำนลำงเปนผเสนอควำมคดเหนขนมำ ๒.สงคมเขมแขง หมำยถง ชมชนทมฐำนจำกบคคล ครอบครว และประชำคมทอยในทองถนนนๆ ผนกก�ำลงกนรบผดชอบกจกรรมตำงๆ ของชมชน เชน กำรอนรกษหรอฟนฟจำรตประเพณ ภมปญญำทองถน ศลปวฒนธรรมของทองถน พฒนำศกยภำพของเดกและเยำวชนในทองถนทำงดำนกำรศกษำ กำรอบรมเลยงด กำรสำธำรณสขรวมทงกำรปองกนและแกไขปญหำสงเสพตด 3. สงคมคณธรรมหมำยถงชมชนทคนในชมชนใชหลกธรรมค�ำสอนของศำสนำทตนนบถอมำเปนแนวทำงประพฤตปฏบตในกำรด�ำเนนชวตมควำมเปนปกแผนรรกสำมคคกนแมจะนบถอศำสนำแตกตำงกนแตกด�ำรงชวตอยรวมกนไดอยำงสนตสขมกำรสงเสรมและน�ำหลกธรรมทำงศำสนำมำใชปฏบตกนอยำงแพรหลำยและทวถง 4. สงคมทเอออาทรกนหมำยถงชมชนทผคนรกใครหวงใยไมทอดทงกนมน�ำใจชวยเหลอเกอกลกนไมมกำรเอำรดเอำเปรยบแกงแยงชงดผยำกไรคนชรำผพกำรคนอนำถำไดรบกำรสงเครำะหเลยงดตำมสมควรแก อตภำพผคนมจตสำธำรณะและยดเอำผลประโยชนสวนรวมเปนทตง ถงแมลกษณะสงคมดงทกลำวมำขำงตนดประหนงวำจะเปนสงคมในอดมคตแตถำประชำชนไทยทกภำคสวน รวมมอกนพฒนำไปทละเลกละนอยสงคมทเรำอยำกเหนหรออยำกใหเปนกมโอกำสจะบงเกดขนได

สรปจาก:http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/annual_meet

การใหเยาวชนเขามามสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชน ถอเปนแนวทางหนงในการ

สรางสรรคสงคมทเอออาทรกน

7

เจาหนาทด�าเนนการจบกม เพอใหสาธารณสมบตตางๆ เหลานนสามารถใชประโยชนไดอยาง

ยาวนาน

๔)อนรกษและสบสานประเพณวฒนธรรมและภมปญญาทดงามของไทยประเทศไทยมวฒนธรรมประเพณทดงาม

มากมาย และมลกษณะทแตกตางกนในแตละ

ภาค แตละทองถน จะมเอกลกษณเฉพาะทได

รบการถายทอดมาจากบรรพบรษประจ�าทองถน

ของตนไดแกภมปญญาดานการถนอมอาหาร

ของชาวอสานเชนการท�าปลาราภมปญญาใน

การสรางทอยอาศยของชาวใตโดยการผกยด

บานดวยเชอกหรอเถาวลย ทเรยกวา “เรน”

ภมป ญญาลานนาของชาวภาคเหนอ เชน

ประเพณการสบชะตาบานชะตาเมอง และ

ภมปญญาทเกยวกบการละเลนของภาคกลาง

เชนการแสดงล�าตดซงภมปญญาตางๆ เหลาน

ลวนเปนภมปญญาทดงามของไทย

ดงนนในฐานะเยาวชนทดจะตองตระหนกในความส�าคญของประเพณวฒนธรรมและ

ภมปญญาทองถนรวมทงมสวนรวมอนรกษสบสานเพอใหคงอยกบทองถนและสงคมไทยตอไป

นอกจากทกลาวมาขางตนแลวสงทเยาวชนไทยควรตระหนกและปฏบตเพอเปนการ

สรางความมนคงใหกบประเทศชาตนนคอการรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข ปฏบตตนตามสทธ เสรภาพ และหนาทของตนตามบทบญญต

ของรฐธรรมนญ และปฏบตตนตามสถานภาพทเปนอย เชน เปนนกเรยนจะตองตงใจศกษา

เลาเรยน เชอฟงค�าสงสอนของคร เปนลกตองปฏบตตนเปนลกทด เชอฟงค�าสงสอนของพอแม

มหนาทเลยงดพอแมมหนาทไปใชสทธเลอกตงถาเปนผชายเมออายครบ๒๑ปบรบรณตองไป

รบการคดเลอกเกณฑทหารเมอท�างานมรายไดตองมหนาทในการเสยภาษใหกบรฐ

ดงนนถาทกคนในสงคมปฏบตตามแนวทางดงกลาวจะสงผลดทงตอบคคลผปฏบต

และประเทศชาตจะท�าใหสามารถอยรวมกนไดอยางมความสขและมสวนชวยท�าใหเกดความเจรญ

กาวหนาแกบานเมองตอไปทงนเยาวชนทอยในวยศกษาเลาเรยนแมจะมขอจ�ากดทยงไมสามารถ

ประพฤตตนตามทยกมาไดทงหมดกพงปฏบตในสงทตนสามารถกระท�าไดใหเหมาะสมกบวยคอยๆ

เรยนรและตงใจทจะเปนเยาวชนทดกจะเตบโตเปนพลเมองดของสงคมและประเทศชาตในทสด

ประเพณวฒนธรรมอนดงามของแตละทองถนอาจสญหาย

ถาหากเยาวชนรนใหมไมเขามารวมสบสาน

6

เยาวชนควรแสดงออกถงการเคารพสทธเสรภาพของตนเองและผอนดงน

๑) เคารพสทธของกนและกนโดยไมละเมดสทธเสรภาพของผอนเชนปฏบตตอผอนดวยความเคารพไมท�ารายดหมนไมสรางความเดอดรอนใหแกผอนมความเกรงใจและม

ความปรารถนาดตอคนรอบขาง

๒)ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดด�าเนนชวตตามหลกธรรมค�าสงสอนของศาสนา

ทเรานบถอในขณะเดยวกนกตองใหความเคารพ

ในศาสนาอนๆ เพราะศาสนาทกศาสนาสอนให

คนท�าความดละเวนความชว ซงถาหากมความ

เคารพในศาสนาซงกนและกนกจะอยรวมกนได

อยางสนตสข

๓)มความรบผดชอบในหนาทเชน เยาวชนมหนาทตงใจศกษาเลาเรยน และ

เมอจบการศกษากเลอกประกอบอาชพทสจรต

โดยน�าองคความร ทกษะ ความสามารถทตนเองมมาใชในการท�างานอยางเตมท มความขยน

อดทนอดออมกจะชวยใหเราประสบความส�าเรจในอาชพการงานและยงเปนสวนส�าคญในการ

พฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไป

๔)ปกปองสทธเสรภาพของตนเองรกษาสทธในความเปนอยสวนตวชอเสยงและเกยรตยศของตนเองโดยตองไมละเมดสทธของผอนเชนไมน�าขอมลสวนตวของผอนไปเผยแพร

ไมเขาไปในพนทสวนบคคลของผอนโดยไมได

รบอนญาต

๕)มสวนรวมในกจกรรมของสงคม เพอสรางประโยชนใหแกสงคมสวนรวมเชน เขารวมเปนสมาชกกลมกจกรรมจตอาสา

พฒนาชมชน กลมอนรกษปาชายเลน กลม

กจกรรมสาธารณกศลชวยเหลอผดอยโอกาส

กลมมลนธเพอการบ�าเพญประโยชน ทงนกลม

กจกรรมทเขารวมตองไมขดตอกฎหมายไมสราง

ความเดอดรอนไมละเมดสทธและเสรภาพของ

ผอนค�านงถงประโยชนสวนรวมเปนส�าคญ

การตงใจศกษาเลาเรยนถอเปนหนาทส�าคญอยางหนงท

เยาวชนพงปฏบต

เยาวชนไทยควรเขาไปมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทเปน

ประโยชนตอสงคมสวนรวม

9

๒. การเคารพสทธและเสรภาพของตนเองและผอน นบตงแตประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย

มาเปนการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและมรฐธรรมนญ

เปนกฎหมายสงสดใชในการปกครองประเทศรฐธรรมนญแตละฉบบกไดบญญตสทธเสรภาพของ

ประชาชนชาวไทยไวตางๆ กน ดงนนการเรยนรเกยวกบเรองสทธเสรภาพของตนเองและผอน

จะท�าใหเยาวชนสามารถเขาไปมสวนรวมรบผดชอบบานเมองรจกรบผดชอบตอหนาทของตนเอง

และดแลสงคม จะไดเกดความรความเขาใจวา ตนเองมสทธเสรภาพอะไรบาง และพงปฏบตตน

อยางไรเพอจะไดไมไปละเมดสทธเสรภาพของผอนทงนเพอการอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข

และมสวนชวยใหประเทศชาตพฒนาไดอยางเจรญกาวหนา

๒.1ความหมายของสทธและเสรภาพ สทธ หมายถง ประโยชนทกฎหมายรบรองและคมครองใหแกบคคล ในการทจะกระท�า

การใดๆ หรอไดมาซงสงใดๆ โดยชอบดวยกฎหมาย เชน สทธในทรพยสน สทธในการไดรบ

การศกษาสทธในการเสนอเรองราวรองทกขสทธลงคะแนนเสยงเลอกตง

เสรภาพ หมายถง ความมอสระทจะกระท�าการใดๆ โดยไมไปลวงละเมดสทธของผอน

ตลอดจนความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดงามเชนเสรภาพในการประกอบอาชพอยางสจรต

เสรภาพในการนบถอศาสนาเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ

๒.๒สทธและเสรภาพของตนเองและผอน เยาวชนไทยมสทธเสรภาพตามกรอบทรฐธรรมนญบญญตไว เพอการมสทธเสรภาพอยาง

เทาเทยมกนจงจ�าเปนตองปฏบตตนใหถกตอง

เหมาะสมตามสทธเสรภาพของตนเอง และยง

ตองตระหนกวาการใชสทธเสรภาพของตนเอง

จะไมเปนการละเมดสทธเสรภาพของผ อน

ไมกระทบตอศลธรรมอนดและไมเปนอนตราย

ตอความมนคงของชาต ซงถอเปนหนาทของ

พลเมองดประการหนงทพงปฏบต และถาหาก

เยาวชนทกคนปฏบตตนไดอยางถกตองและ

เหมาะสมกบสทธเสรภาพของตนเองและผอน

กจะชวยใหสงคมเกดความสขและอยรวมกนได

อยางมความสขมนษยทกคนยอมมสทธเสรภาพในการท�ากจกรรมตางๆ

ทงในบานในชมชนและในสงคมแตตองไมละเมดสทธ

เสรภาพของผอนและไมสรางความเสยหายแกสวนรวม

8

เรองนาร

คานยมหลก ๑๒ ประการ ของคนไทย

มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรยซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวมกตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย

ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรงและทางออมรกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม

มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปนเขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตองมระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ

มสตรตว รคด รทำา รปฏบตตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รจกดำารงตนอยโดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ตามพระราชดำารสพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รจกอดออมไวใชเมอยามจำาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจายจำาหนาย และพรอมทจะขยายกจการเมอมความพรอม เมอมภมคมกนทด

มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออำานาจฝายตำาหรอกเลส

มความละอายเกรงกลวตอบาป ตามหลกของศาสนา

คำานงถงผลประโยชนของสวนรวมและของชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

๑

๓

๕

๗

๙

๑๑

๒

๔

๖

๘

๑๐

๑๒

เยาวชนควรเขาไปมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทสงเสรม

การเคารพสทธเสรภาพในสงคม

๑๑) สงเสรมและสนบสนนการเคารพสทธเสรภาพในสงคมโดยปฏบตตนใหเปนตวอยางในการเคารพสทธเสรภาพของ

ตนเองและผอน ชกชวนผอนใหเหนถงความ

ส�าคญตอการเคารพสทธเสรภาพ และน�าไป

ปฏบตในการด�าเนนชวต เขารวมในกจกรรม

ตางๆ ทเปนการสงเสรมการเคารพสทธและ

เสรภาพทงในโรงเรยนชมชนและสงคม

นอกจากสทธเสรภาพทมตามกฎหมายนน คนในสงคมจะตองมจตสำานกทด ซงคานยมสำาคญทคนไทย ควรยดมนและนำามาปฏบต มดงน

11

๖) เปนสมาชกทดของชมชนไมสรางความเดอดรอนใหเพอนบานหรอคนในชมชนไมยงเกยวกบอบายมข มน�าใจ เออเฟอเผอแผตอสมาชกชมชน มสวนรวมในกจกรรมทเปน

ประโยชนแกชมชนเพอพฒนาใหชมชนมความ

เขมแขงเชนอนรกษฟนฟสงเสรมภมปญญา

ศลปะวฒนธรรมขนบธรรมเนยมและประเพณ

อนดงามของชมชนและทองถนใหคงอยตอไป

๗)หลกเล ยงการใช ความรนแรงเมอเกดปญหาหรอความขดแยงกบผอนตองไมใชอารมณ แตตองใชเหตผลในการแก

ปญหาหลกเลยงการใชความรนแรงทกรปแบบ

ไมมอคต กจะชวยใหแกปญหาไดอยางตรงจด

สรางความสมพนธอนดตอกนและอยรวมกนได

อยางมความสข

๘)เคารพในความแตกตาง โดยปฏบตตอผอนดวยความเคารพ ใหเกยรตอยางเทาเทยมกนแมวาจะมความแตกตางกนทางวฒนธรรมความคดความเชอเชนเมอผอนมความ

คดเหนทแตกตางจากเราเรากตองรบฟงเหตผลดวยความเปนกลางไมมอคต

๙) ใหความรวมมอกบหนวยงานเพอการคมครองสทธมนษยชน เชน การใหขอมลขาวสารเกยวกบการละเมดสทธมนษยชนแกเจาหนาทของรฐหรอเปนอาสาสมครชวยเหลอ

สมาชกทดของชมชนตองมสวนรวมในกจกรรมทเปน

ประโยชนเพอพฒนาชมชนใหเขมแขง

ผพการมสทธในการด�าเนนชวตเทาเทยมกบคนทวไป

ซงเราควรใหความชวยเหลออยางเหมาะสม

งานขององคกรทปฏบตงานในการคมครองสทธ

มนษยชน

๑๐) ใหความชวยเหลอผดอยโอกาสมนษยทกคนแมเกดมามโอกาสไมเทากนแตกมศกดศรความเปนมนษยทจะด�าเนนชวต

อยในสงคมอยางเทาเทยมกน หากเราพบเหน

ผ ดอยโอกาส กควรปฏบตตอเขาดวยความ

เออเฟอเผอแผ ไมแสดงอาการดหมน และ

ใหความชวยเหลอในดานตางๆ ตามก�าลง

ความสามารถของเรา ซงถอเปนการปฏบตท

แสดงถงการเคารพในสทธเสรภาพอยางหนง

10

๓)ใชสทธและเสรภาพตามกรอบแหงกฎหมายกฎหมายเปนกฎกตกาของสงคมทจะท�าใหการอยรวมกนในสงคมเปนไปอยางปกตสขและเปนระเบยบดงนนการใชสทธและเสรภาพ

ของเราจงตองค�านงถงกฎหมายดวยเชนบคคล

มเสรภาพในการเดนทาง มเสรภาพในการใช

ถนนทางหลวง อนเปนสาธารณะในการขบข

ยานยนต แตถาเราน�าถนนไปใชเปนทแขงรถ

กจะท�าใหเกดอบตเหตและอนตรายตอผรวมใช

เสนทาง อยางนถอเปนการใชเสรภาพทเกน

ขอบเขต เปนการกระท�าทผดกฎหมาย หรอ

บคคลมเสรภาพในการชมนมแตการชมนมนน

ตองด�าเนนไปอยางสงบปราศจากอาวธ ไมไป

กดขวางการจราจรและไมท�าใหผทไมเกยวของ

ไดรบความเดอดรอน

นอกจากนการใชสทธและเสรภาพ

ของเราตองมขอบเขตไมไปกระทบตอความสงบ

เรยบรอยความปลอดภยความมนคงของชาต

ประโยชนสาธารณะ ตลอดจนตองค�านงถงกาลเทศะดวยวาเหมาะสมหรอไม ซงสงเหลานจ�าเปน

ตองอาศยวจารณญาณของตนเปนทตงวาควรท�าหรอไมควรเพยงใด

๔)ใชสทธและเสรภาพตามกรอบแหงศลธรรมและวฒนธรรมการจะสรางสรรคสงคมใหอยรวมกนไดอยางสงบสขล�าพงกฎหมายเพยงอยางเดยวอาจไมเพยงพอจงจ�าเปนตอง

อาศยกรอบแหงศลธรรมและวฒนธรรมอนดงามเขามาชวยเสรมดวยดงนนการใชสทธและเสรภาพ

ของเราจงตองค�านงถงประเดนเหลานเชนกนเปนตนวาเรามเสรภาพในการแตงกายแตกตองแตง

ใหเหมาะสมกบขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมไทยหรอการใชเสรภาพในการแสดงออกกตอง

ไมสอออกมาเปนการยวยทางเพศลามกอนาจารหรอมผลกระทบตอศลธรรมและวฒนธรรมอนดงาม

ของสงคม

๕)มจตสาธารณะ การใชสทธและเสรภาพตองค�านงการมจตสาธารณะรวมดวย

เปนตนวา การไปรวมชมนมจะตองไมไปท�าใหสาธารณสมบต เชน ไฟฟา โทรศพทสาธารณะ

อาคารสถานทของสวนรวมสวนสาธารณะใหเกดความเสยหายขณะเดยวกนถาหากมผไปท�าลาย

ทรพยสนสาธารณะ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถนหรอของชาตใหไดรบความ

เสยหายเรากตองไมนงดดายตองใหความรวมมอชวยกนปกปองอยาถอวาธระไมใช

ประชาชนมเสรภาพในการใชรถใชถนนแตกตองเคารพใน

กฎจราจรเพอความปลอดภยของตนเองและสงคมสวนรวม

13

๓.การปฏบตตนในการเคารพสทธและเสรภาพของตนเอง และผอน สทธและเสรภาพตามทรฐธรรมนญไดก�าหนดไวดงทไดกลาวมาขางตนถอเปนหลกประกน

วาบคคลใดหนวยงานใดหรอแมแตรฐจะมาละเมดสทธมไดขณะเดยวกนเรากตองตระหนกวา

ขณะทเรามสทธและเสรภาพในเรองตางๆ นนบคคลอนตางกมสทธและเสรภาพในเรองเหลานน

เชนเดยวกบเราดวย เมอเราตองการใหผอนเคารพสทธและเสรภาพของเรา เราตองเคารพสทธ

และเสรภาพของผอนดวย เมอเรามสทธในชวตและรางกาย ไมตองการใหถกท�ารายบาดเจบ

คนอนเขากมความรสกมความตองการเชนนเหมอนอยางเรา เมอเราตองการจะใชเสรภาพใน

การแสดงความคดเหนอยางทใจเราตองการคนอนกมเสรภาพในการพดเขยนแสดงความคดเหน

ในสงทเขาคดไดเชนกน

ดงนน การด�าเนนชวตอยรวมกนในประเทศทปกครองดวยระบอบประชาธปไตย การท

ประชาชนมสทธและเสรภาพอยางกวางขวางความคดเหนทไมสอดคลองมองตางมมกนลวนเกด

ขนไดดงนนเพอสรางความสมานฉนทและท�าใหสงคมอยอยางสงบเปนระเบยบเรยบรอยเราจง

ควรปฏบตตนในการเคารพสทธและเสรภาพทงของตนเองและผอนดงน

๑)ปกปองสทธและเสรภาพของตนเอง เมอสทธและเสรภาพของเราถกละเมดไมวาจะเกดจากตวบคคลกลมบคคลหรอจากหนวยงานใดๆ เราตองด�าเนนการปกปองสทธและ

เสรภาพของเราตามกรอบทกฎหมายบญญตไว เชน มคนน�าเอาทรพยสนของครอบครวเราไป

หรอมการกอสรางตกสงแลวผรบเหมาท�าของตกใสหลงคาบานเราจนเสยหายหรอถกกดกนไมให

ใชสทธตางๆ เพราะถาเราหากนงเฉยอาจท�าใหผ ละเมดเกดความเคยตว คดวาไมเปนไร

ท�าอยางนไดกจะไปท�าการละเมดกบผอนอก

๒)ไมละเมดสทธและเสรภาพของผอนการใชสทธและเสรภาพของเราตองควบคไปกบความรบผดชอบตอสงคมดวย ตองมขอบเขตมใชท�าอะไรกไดตามอ�าเภอใจ ตองค�านงดวย

วาคนอนกมสทธและเสรภาพเชนกน เชน เรามเสรภาพทจะฟงวทย ชมโทรทศน หรอฟงเพลง

แนวใดกได แตตองเปดเสยงใหดงอยภายในเคหสถาน ไมไปรบกวนเพอนบาน เพราะคนอนกม

สทธทจะอยอยางสงบ ปราศจากเสยงรบกวนใดๆ หรอเราไมมสทธทจะไปดถก ดหมน ท�าราย

เหยยดหยามคนอนไมวาจะดวยการกระท�าค�าพดหรออนๆ เพราะมความแตกตางในเรองฐานะ

การศกษาต�าแหนงหนาทการงานเพราะเขาเปนมนษยเปนคนไทยมความเสมอภาคเชนเดยวกน

กบเรา

1๒

๒)ลดความขดแยงขอพพาทระหวางกนเมอผคนแตละคนใหความส�าคญกบการเคารพสทธและเสรภาพ ยอมจะระมดระวงไมกระท�าในสงทท�าใหผอนและสงคมเดอดรอนอนจะ

เปนชนวนน�าไปสความขดแยงแตกแยกกนขอพพาทระหวางกนจะมนอยลงขณะเดยวกนเมอม

ความคดเหนไมลงรอยกนจะใชแนวทางสนตวธในการแกไขปญหาไมสรางความรนแรงมน�าใจ

เออเฟอเกอกลถอยทถอยอาศยกนสงคมกจะอยเยนเปนสข

๓)สรางความเขมแขงใหกบชมชนและสงคม เมอสมาชกของชมชนและสงคมรจกเคารพสทธและเสรภาพของกนและกนมความสมครสมานสามคครกใครกลมเกลยวกนมความ

เอออาทรพงพาอาศยกนได ปญหาตางๆ ในสงคม เชน ปญหาอาชญากรรม ปญหาสงเสพตด

กจะลดนอยลง ซงจะท�าใหประชาชนสามารถด�าเนนชวตไดอยางมความสข ชมชนและสงคมเกด

ความเขมแขงอยางยงยนตอไปได

๔)สรางความเขมแขงใหกบประเทศชาต เมอชมชนและสงคมมความเขมแขงยอมจะสงผลถงประเทศใหมความเขมแขงตดตามมา เพราะประชาชนมความเปนอนหนง

อนเดยวกนไมมการแบงฝกฝายการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาสามารถวางแผนไดในระยะ

ยาวอยางตอเนอง ประเทศมเสถยรภาพอนจะมผลท�าใหนกลงทน นกทองเทยวเกดความมนใจ

เศรษฐกจการคามบรรยากาศแจมใสเกดการสรางงานประเภทตางๆ ตดตามมาเมอเศรษฐกจด

รฐมงบประมาณมาใชทงในการพฒนาและการลงทนดานตางๆ อยางกวางขวางไมวาจะเปนการ

ศกษาการสาธารณสขการคมนาคมขนสงเปนตน

ขณะเดยวกน เมอประเทศชาตมการพฒนามากขน บานเมองยอมจะมความ

เจรญรงเรองตดตามมาสงคมไทยจะมความเจรญกาวหนามากขนเมอบานเมองเจรญผคนยอมม

วถชวตความเปนอยทด มคณภาพชวตทด การด�าเนนชวตอยในสงคมไทยจะมความอบอนและ

มความสขตามมา

จากทกลาวมาตงแตตนจะเหนไดวาประเทศชาตจะเจรญกาวหนาไดมากนอยเพยงใดนน

ขนอยกบวถการด�าเนนชวตของประชาชนพลเมองเปนส�าคญโดยเฉพาะเยาวชนไทยซงจะเตบโต

เปนผใหญเปนก�าลงส�าคญของประเทศชาตในภายภาคหนาจะตองมความรความเขาใจด�ารง

ตนเปนผมจตสาธารณะ ใหความเคารพสทธและเสรภาพของตนเองและผอน ซงถาผคน

สวนใหญของสงคมมวถการด�าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการประชาธปไตย สงคมไทยจะ

สงบรมเยนมความรกใครปรองดองกนและมความเจรญกาวหนามากยงขน

15

นอกจากน การมจตสาธารณะยงหมายรวมถงการใหความรวมมอไปใชสทธและ

เสรภาพของตน เพอสรางความเขมแขงใหกบองคกร หนวยงาน หรอกจกรรมตามกระบวนการ

ประชาธปไตยเชนการไมนอนหลบทบสทธไปรวมลงคะแนนเสยงเลอกตงในระดบตางๆ เขาไป

มสวนรวมในการบรหารทองถนและชมชน

๖) ไมใชความรนแรงในการแกปญหา การใชสทธและเสรภาพในสงคมประชาธปไตยระหวางเรากบผอนอาจมทศนะในเรองตางๆ ตางมมมองกนซงการชแจงท�าความ

เขาใจดวยเหตผลถอเปนสงทจ�าเปนจะตองไมใชความรนแรงในการแกไขปญหาหรอเพอเอาชนะ

กนเพราะการใชความรนแรงอาจจะยตปญหาไดเพยงชวขณะแตปญหาจะยงขยายจนบานปลาย

ออกไปและบนทอนความสงบสขของสงคมโดยรวม

ดงนนถาหากคนไทยตระหนกในความส�าคญของการใชสทธและเสรภาพทงของตนเอง

และผอนอยางถกตองแลว กจะมสวนชวยท�าใหสงคมไทยเปนสงคมทมความสงบสข ผคนสมคร

สมานสามคคกน เมอเกดปญหากหนหนาเขามาปรกษาหารอยดถอเอาผลประโยชนของสวนรวม

เปนทตง เมอสงคมเปนปกแผน ผคนไมใชเสรภาพอยางเกนขอบเขต การพฒนาบานเมองกจะ

สามารถกระท�าไดโดยงาย

๔.ผลทไดรบจากการเคารพสทธและเสรภาพของตนเองและผอน ถาประชาชนชาวไทยมความรความเขาใจใหความเคารพสทธและเสรภาพยอมกอใหเกด

ผลดตามมาดงน ๑)ช วยเสรมสร างรากฐานประชาธปไตยรากฐานของประชาธปไตยอยทการปฏบตของพลเมองแตละคน ถาประชาชน

ร จกใชสทธและเสรภาพของตนเองอยางม

ขอบเขตและสอดคลองกบกฎหมายรวมทงรจก

เคารพสทธและเสรภาพของผอน เขาจะปฏบต

ตนหรอมแนวการด�าเนนชวตทเปนประชาธปไตย

เชนรจกรบฟงขอคดเหนของผอนไมประพฤตตน

สรางความเดอดรอนแกสงคมเมอผคนสวนใหญ

ในสงคมมแนวปฏบตเชนนจะเปนแบบอยางให

ผอนโดยเฉพาะเยาวชนไดเจรญรอยตามสงคม

ไทยจะมรากฐานประชาธปไตยทเขมแขงการเลอกผแทนนกเรยนเปนรากฐานประชาธปไตยของ

เยาวชน

14

กจกรรมสรางสรรคพฒนาการเรยนร

๑. พลเมองไทยควรมคณลกษณะทส�าคญอยางไรและมหนาทอยางไรบาง

๒. นกเรยนในฐานะเปนพลเมองไทยสามารถท�าประโยชนใหแกสงคมและประเทศชาต

ไดอยางไรบาง

๓. ผมจตสาธารณะมลกษณะส�าคญอยางไร และมวธการสงเสรมการมจตสาธารณะใหกบ

เยาวชนไทยไดอยางไรบาง

๔. ถาทกคนในสงคมมความเคารพในสทธเสรภาพของผอนจะท�าใหสงคมนนเปนอยางไร

๕. นกเรยนมวธการปฏบตตนเปนพลเมองดทเคารพสทธเสรภาพของผอนอยางไรบาง

กจกรรมท๑ ใหนกเรยนบนทกการปฏบตตนเปนพลเมองดเปนเวลา๑สปดาห

แลวสรปผลการปฏบตตนเปนพลเมองดของตนสงครผสอน

กจกรรมท๒ ใหนกเรยนส�ารวจพลเมองดทอยรอบตว ทมพฤตกรรมเปนแบบอยางของ

พลเมองด เชน ปฏบตตามกฎหมาย และการเคารพกฎกตกาของสงคม

มคณธรรม จรยธรรม มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย มความ

พอเพยง มความกตญญตอพอแม แลวจดบนทกถงการปฏบตและผลด

ทเกดจากการปฏบตแลวน�ามาอภปรายรวมกนในชนเรยน

กจกรรมท๓ ใหนกเรยนท�ากจกรรม“ตนไมแหงความด”โดยใหนกเรยนชวยกนออกแบบ

ตนไมแลวใหนกเรยนแตละคนเขยน“หนาทพลเมองไทย”ลงในใบไมคนละ

๑ใบน�าไปตดทตนไมจากนนใหตวแทนสมอาน๕-๑๐ขอแลวอภปราย

ถงแนวทางการปฏบตผลจากการปฏบต

กจกรรมท๔ ใหนกเรยนแบงกลมยกตวอยางคานยมของคนไทยในการสรางชาตกลมละ

๑-๒ขออภปรายถงแนวทางการปฏบตตนตามคานยมดงกลาวพรอมบอกผลด

จากการปฏบตทงตอตนเองและประเทศและบอกผลเสยหากพลเมองไทย

ละเลยไมปฏบต

คÓถามประจÓหนวยการเรยนร

16