ความคืบหน้า… การใช้ยาต้าน ......สารท ปร...
TRANSCRIPT
เมอปลายปทแลวบรษท Gilead Sciences ผผลตยาทรวาดา (Truvada) ยาเมดรวมทประกอบดวยตวยาทโนโฟเวยรและเอมไตรซตาบน ซงเปนยาทใชในการรกษาโรคตดเชอเอชไอวไดอยางมประสทธภาพและมผลขางเคยงนอยทสดตวหนงในปจจบน ไดยนขออนมตตอคณะกรรมการอาหารและยาสหรฐอเมรกาเพอขอเพมขอบงชในการใชยาทรวาดาเพอใชในการปองกนลวงหนากอนการรบเชอ (Pre exposure prophylaxis–PrEP) โดยไดหลกฐานสนบสนนจากสามงานวจยคอ
1. iPrEx ศกษาประสทธภาพของยาทรวาดากนวนละ 1 ครงเพอปองกนลวงหนาในกลมชายทมเพศสมพนธกบชาย เกย สาวประเภทสองทไมตดเชอจ�านวน 2,499 ราย โดยหนวยวจยสถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพรบอาสาสมครเขารวมโครงการน 114 ราย ผลการวจยพบวา โดยรวมแลวกลมทไดรบยาตานไวรสมการตดเชอเอชไอวลดลง 42% เทยบกบกลมทไดรบยาเลยนแบบ อยางไรกตามพบวาหากอาสาสมครกนยาทรวาดาอยางสม�าเสมอซงเหนไดจากการวดความเขมขนของระดบยาในเลอด ประสทธผลจะสงถง 90% ปจจบน iPrEx ยงคงตดตามอาสามครตอไปเพอดผลของยาในระยะยาว
2. Partners PrEP ศกษาในคชายหญงทมผลเลอดเอชไอวตางกน 4,758 ค ในเคนยา และอกานดา โดยใหผทผลเลอดลบกนยาทรวาดาหรอยาทโนโฟเวยรอยางเดยวเทยบกบยาเลยนแบบพบวา ยาทรวาดาชวยลดโอกาสการตดเชอไดประมาณ 70%
3. TDF2 ท�าในบอสวานา อาสาสมครทงชายและหญงทไมตดเชอ 1,200 ราย ผลการวจยเบองตนพบวา การกนยาทรวาดาวนละ 1 ครงชวยลดโอกาสในการตดเชอได 63%
ลาสดเมอ 23 มนาคม 2555 คณะกรรมการอาหารและยาสหรฐอเมรกาไดเสรจสนการตรวจสอบเพอประเมนคณภาพของขอมลและความถกตองแมนย�า การด�าเนนการวจย และการปฏบตตามขอก�าหนดของการปฏบตการวจยทางคลนกทด และการปฏบตทดทางหองปฏบตการใน 2 หนวยวจยของโครงการ iPrEx โดยหนวยวจยแรกอยในประเทศเปรและอกหนงหนวยวจยในเอกวาดอร ผลการตรวจสอบไมพบประเดนปญหาใดๆ ในการด�าเนนการวจยของทง 2 หนวยวจย ตอไปคณะกรรมการทปรกษาดานยาตานไวรสของ
คณะกรรมการอาหารและยา สหรฐอเมรกาจะประชมรวมกน ณ เมองวอชงตน ดซ ในเดอนพฤษภาคม 2555 และผลการพจารณาสดทายวาจะอนมตใหเพมขอบงชในการใชยาทรวาดาในการปองกนลวงหนาหรอไมจะประกาศในเดอนมถนายน 2555
อยางไรกตามมงานวจยชอ FEM-PrEP ซงศกษายาทรวาดาในการปองกนการตดเชอ เอชไอวในหญงรกตางเพศชาวแอฟรกน 1,951 รายกลบไดผลในทางตรงกนขามกบสามงานวจยขางตน โดยคณะกรรมการก�ากบดแลขอมลความปลอดภยอสระของโครงการดงกลาวสรปผลโครงการเบองตนวา ไมสามารถแสดงใหเหนวายาทรวาดาจะชวยลดความเสยงในการตดเชอเอชไอวไดเมอเทยบกบยา เลยนแบบ ดงนนโครงการ FEM - PrEP จงถกยตกอนก�าหนด อกโครงการวจยหนงชอ VOICE ซง ศกษาประสทธผลของยาทรวาดาทงแบบกน ยาทโนโฟเวยรแบบกนและเจลทาชองคลอดในการปองกนลวงหนาเชนกน และไดยตการวจยกลมทโนโฟเวยรทงสอง
กลมไปแลวเนองจากพบวาไมสามารถปองกนการตดเชอเอชไอวได สวนกลมไดรบยาทรวาดาตวคาดวานาจะทราบผลประมาณกลางปน
“ขอควรระวง: การกนยาลวงหนาไมใชทางเลอกแรกในการปองกนเอชไอว “
1 ความคบหนาของการใชยาตานไวรสเอชไอวเพอปองกนลวงหนากอนการรบเชอ 2 เลาขานงานวจย : งานวจย ชายขอบ
4 บอกเลาเวทสมชชาปฎรปประเทศไทย ครงท 2 5 สายตา..หาเรอง (มาเลา) 6 ละออน # 13 : คมรกคมก�าเนด (2)
7 ชมชนสมพนธ : ขอบคณคณะกรรมการ IDU-CWG พนทอมกอย เชยงใหม 8 อยากเลา 8 พกสมอง
9 ฮตวยกน : โครงการวจย HPTN 058 ยตลงแลวครบ 10 บอกขาวกบโครงการ ฮ�กชมชน # 13 12 บอกเลา...เกาสบ
ปท 12 ฉบบท 84 เดอน พฤษภาคม–มถนายน 2555สารเพอสรางความเขาใจ ปองกน/ดแลชมชน ใหหางไกลจากเอดสและยาเสพตด
ความคบหนา...…การใชยาตานไวรสเอชไอวเพอปองกน
ลวงหนากอนการรบเชอ
สารทปรกษาชมชน ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 25552
เลาขานงานวจย
งานวจย ชายขอบเมอวนท 12-18 กมภาพนธ 2555 ทผานมาผเขยนไดมโอกาส
ลอดรวสถาบนฯ ออกไปเกบขอมลตามโครงการวจยมาลาเรยในเดก ซงมวตถประสงคเพอศกษาความชกของภมคมกนตอการตดเชอมาลาเรยโดยใชเทคนคหยดเลอดแหงบนกระดาษกรองในเดกวยเรยนทอาศยอยบรเวณชายแดนไทยพมา ทหมบานในเขตอนรกษพนธสตวปาทงใหญนเรศวรตะวนออก (ยไนท กรโบ แมจนทะ ชองแปะ ตะละโคลง พอกะทะ และหมองกวะ) ต�าบลแมจน อ�าเภออมผาง จงหวดตาก การท�างานในครงนไดรบการสนบสนนจากทนพฒนานกวจยรนใหมของมหาวทยาลยเชยงใหม และโครงการวจยไดผานการรบรองโดยคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษยของสถาบนวจยฯ เปนทเรยบรอย อยางหวดหวดเพยงไมกวนกอนก�าหนดการทวางแผนไว ส�าหรบการเดนทางไปยงพนทวจยนไดรวมไปกบหนวยทนตกรรมเคลอนทเพอประชาชนดอยโอกาสในเขตทองถนทรกนดารซงไดด�าเนนการมาเปนปท 6 แลว โดยหนวยทนตกรรมพระราชทาน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม รวมกบมลนธแพทยอาสาสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (พอ.สว.) และสมาพนธออฟโรดแหงประเทศไทย เราออกจากเชยงใหมไปถงจงหวดตาก ผานแมสอดและแวะพกทในตวอ�าเภออมผางกอนหนงวน นนกผานไปแลว 1219 โคง (แมบางคนอาจจะเถยงวามเพยงแค 2 โคง คอซายกบขวากตาม) และแมบางโคงจะมปายของกรมทางหลวงตดระบไววาเปน “โคงอนตราย” คนขบของเรากยงยนยนวาจะขบรถเลยวตามโคง ไมตรงไป นนท�าใหเราถงทหมายไดอยางปลอดภย
วนแรกจากตวอ�าเภออมผางเราตรงไปทศนยการเรยนรชมชนชาวไทยภเขาแมฟาหลวงบานยไนท ซงอยหมท 7 ต.แมจน ขนาดไมไดแวะทไหนเลย แมกระทงน�าตกทลอซอนเลองชอซงมทางแยกเขาไปอยบนเสนทางทผาน ยงใชเวลาไปแลวตงครงคอนวนในการเดนทางขามทงดอย ลยปาไผ และไถลลงหวยไปหลายตอหลายรอบกวาจะไปถง กไดเวลาอาหารกลางวนพอดงานของเราเรมตนทนทหลงอมหน�าส�าราญกบขาวกระเพราไขดาวแสนอรอย เราตงจดปฏบตการในศาลาขางๆ หนวยทนตกรรมนนเอง นาเสยดายทภาษาเปนอปสรรคในการสอสาร มฉะนนคงจะมโอกาสไดถามเดกๆ วาระหวางการถอนฟนกบเจาะเลอดปลายนวทเราท�านน อะไรมนนากลวกวากน กจกรรมของโครงการวจยในครงนประกอบดวยการชกชวนเดกทมารบบรการและมอายอยในชวงทเราตองการคอ 5 ขวบจนถง 15 ป ใหเขารวมโครงการวจยโดยมเอกสารขอความยนยอม มการสอบถามประวตการปวยดวยโรคมาลาเรย ซงเราพบวาชาวบาน ทงเดกและผใหญตางรจกโรคนกนเปนอยางด มการชงน�าหนก วดสวนสงและวดไขมนใตผวหนงทแขนเพอประเมนภาวะ
โภชนาการรวมดวย ตามดวยการเจาะเลอดเพอน�าตวอยางบนกระดาษกรองกลบไปวเคราะหหาภมตานทานตอเชอมาลาเรยและเลอดบางสวนถกปนเพอวดความเขมขนของเลอดอนเปนวธการคดกรองส�าหรบภาวะโลหตจาง หลงเสรจภารกจในชวงบายแกๆ เยนวนนนเราเดนทางตอไปพกคางทบานหม 8 ต.แมจน ทม ชอวาหมบานกรโบ เดมมาจากภาษามอญวา เกรงโบ แปลวาหวยหวาย เพราะวาเคยเปนทอาศยของชาวมอญมากอนและมตนหวายขนอยจ�านวนมาก สวนปจจบนชาวบานแทบทงหมดเปนชาวเขาเผากะเหรยงโผลว หรอกะเหรยงโป (ตางจากกะเหรยงสะกอหรอทเรยกกนวาปะกากะญออนเปนกลมทมประชากรมากทสด) พวกเขามภาษาพดทคลาย ฟงกนรเรองแมไมเหมอนกน รวมทงมตวอกษรเขยนเปนของตวเองทบงบอกใหรวาชนชาตนมมาแตเนนนานกาลกอนแลวและอารยธรรมนนมไดดอยกวาใครทไหนเลย
วนทสองเราใชเวลาอยทศนยการเรยนรฯ บานกรโบ ตลอดทงวน โดยท�ากจกรรมทกอยางเหมอนกนกบในวนแรก สวนชวงบายพๆ ออฟโรดไดชวยเอารถออกไปรบนกเรยนจากบานตะละโคลงมาท�าฟนและสวนหนงกมาเขารวมโครงการวจย ยอมใหหมอเจาะเลอดดวย สงทนาประหลาดใจคอ ไมยกมเดกคนไหนรองไหหรอลกวงหนเลย (มาคดอกทสวนทคดจะหนคงหนไปแลว ไมยางกรายเขามาใกลหนวยบรการเสยตงแตแรก) ระหวางทเสรจสนภารกจ รอกนอาหารเยน ทมออฟโรดเปดเพลงนารกๆ ชอวา “เดกชายชาวดอย” ใหฟง บางทานอาจเคยไดยนทขนตนวา “สมชายเปนเดกชายดอย ตวนอยๆ มาเคยงค เปนทรกของคณคร เปนทร ของใครๆ...” ซงเนอเพลงเหมาะสมกบบรรยากาศของโรงเรยนแหงนเปนอยางมาก เพราะวาตลอดเวลาทเราอยทนน ทมคณครเปนคนท�าอาหารเลยงทงสามมอ และมเดกนกเรยนประถมชายหญงเปนลกมอชวยกนหนผก ลางถวยจานกนมอเปนระวง ตกกลางคนกมรายการฉายหนงกลางแปลงใหเดกๆ และชาวบานดกนจนดก
3 ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 2555 สารทปรกษาชมชน
วนทสามเราไปทโรงเรยนต�ารวจตระเวนชายแดนบานแมจนทะ ซงตงอยในเขตรกษาพนธสตวปาทงใหญนเรศวร หางจากหมบานกรโบไปทางทศใต 12 กโลเมตร ใชเวลาเดนทางประมาณ 1 ชวโมง ทนเปนโรงเรยนใหญ มนกเรยนตงแตชนอนบาลถง ป.6 รวม 175 ราย เปนจดทมเดกมารบบรการมากทสด ทงจากโรงเรยนแมจนทะเอง ในหมบานและหมบานใกลเคยงคอชองแปะ ซงกไดอาศยรถของทมออฟโรดออกไปรบมาเชนเคย กจกรรมของโครงการวจยมาลาเรยไดสนสดลงทน เพราะวาไดจ�านวนอาสาสมครครบตามทตองการ ทมผวจยจงเปลยนหมวกแปลงรางกลบเปนหมอ ท�าหนาทตรวจ และจายยารกษาโรคใหแกเดก และผใหญทเจบปวยมารบบรการในสวนของหนวยแพทย พอ.สว.แทน มคนมารบบรการในสวนนไมมาก อาจเพราะวา การประชาสมพนธหลกวาเปนหนวยทนตกรรมมาท�าฟน และเพราะวาในแตละหมบานกม “สขศาลา” ใหบรการชาวบานทเจบปวยอยแลว ด�าเนนการโดยคนในหมบานนนเองทไดผานการอบรมการรกษาโรค และการใชยาพนฐานตามโครงการของโรงพยาบาลอมผางแลว
วนทสเราเดนทางตอไปยงบานหมองกวะ เปนโรงเรยนต�ารวจตระเวนชายแดนเชนกน เมอไปถง เดกๆ ก�าลงนงดโทรทศนอยอยางเปนระเบยบมากๆ แทบจะไมยกยกหรอหนไปคยกนเลย รวมทงไมมใครลกจากมานงจนกระทงครเรยกใหไปเขาแถวทละชน เพอรบการตรวจฟน เราสงเกตวาเดกนกเรยนทกคนสะพายยามมาดวย จงสวมวญญาณนกวจยขสงสยแอบขอแงมดดวยความอยากรอยากเหนวาในยามจะมอะไร กพบกบแบบเรยนของกระทรวงศกษาธการ และกลองใสอาหารกลางวนหรอบางคนกพกแคชามสงกะสเปลา และแกวน�าพลาสตกคนละใบ เดาเอาวาครทนคงท�าอาหารกลางวนเลยงเดกดวย เพราะโรงเรยนมทงโรงครวและแปลงผก
วนสดทายฐานปฏบตการของเราอยทหมบานพอกะทะ ซงชอหมบานนกรอนมาจากค�าเดมวา พอตะกะโกร แปลวาล�าหวยทมดอกมะล เมอมาถงในตอนเยนย�า จงมโอกาสเดนลดเลาะไปตามทางเดนในหมบาน เปาหมายหลกคอจะไปดน�าหวยแมจนและแวะยลตะวนลบฟาระหวางทาง มนกนาแปลกจรงๆ ทพระอาทตยตกดนไปตงนานแลว ทองฟากลบยงไมมดเลย คนเมองไดเหนวถชวตคนดอย อาท แมบานยนซกผาทรมหวย เดกๆ ตกน�า รวมทงมากานกลวยทควบไปไดเรวทนใจตามจนตนาการของคนขและรถของเลนเดกกะเหรยงท�าจากไมไผ พนรองเทาแตะฟองน�าและถานไฟฉาย ซงดแลวนาเลนไมแพของเลนราคาแพงๆ ของเดกในเมองเลย หลงเสรจกจกรรมเชาวนศกรอนทเปนวนทหาของการท�างาน ชวงบายเราออกเดนทางกลบมานอนทอมผาง เปนเวลาพลบค�าและรอจนตะวนรงเชาจงมงหนากลบเชยงใหมอนเปนจดเรมตนของการเดนทางทกครง และเปนททชวตยงตองด�าเนนตอไป... ....เดกดอย....
สารทปรกษาชมชน ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 25554
2. การปฏรประบบเกษตรกรรม : เพอความเปนธรรมและความมนคงทางอาหาร
3. การปฏรปโครงสรางอ�านาจ สการปรบดจอ�านาจทเหมาะสมระหวางรฐบาลกบชมชนทองถน
4. การปฏรประบบการเมอง : พฒนาความเขมแขงของพลเมองเพอปฏรปประเทศไทย
5. การปฏรปโครงสรางและกฎหมายดานทดน : การบรหารจดการทดน
6. การปฏรปการศกษา : ปรบทศทางการศกษาเพอสรางคณภาพและลดความเหลอมล�าในสงคม
จากแรงบนดาลใจและการรวมพลงของทกภาคสวนในการขบเคลอนสงคมไทยทมความไมเปนธรรม เพอลดความเหลอมล�า พลงพลเมองทกระดบจะตองมสวนรวมผลกดนดวยกนอยางเปนรปธรรมและตอเนองยาวไกลในหนทางสนตวธทมศรทธาและความหวงรวมกน ดจนกกฬาทตองฝกฝนและตอสบนสงเวยนนบครงไมถวนจนประสบชยชนะและรางวลแชมปเปยนโลกในทสด สงคมไทยกเชนเดยวกนทตองกาวไปอยางมนคงบนพนฐานแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แตเนนคณภาพชวตทมจดยนบนหลกจรยธรรม คณธรรม ความถกตองดงาม และเปนธรรมเปนทตง ยดฐานขอมลทางวชาการ ภมปญญาทองถนและขอมลเชงประจกษ อยางเชนคณคาในบทบาทของคณะกรรมการทปรกษาชมชน สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม เปนการมสวนรวมของชมชนทกภาคสวนในการวจย เพอความส�าเรจในขอมลความกาวหนาทางวทยาศาสตรการแพทย ทมความเปนธรรมกบทกฝายทงผมสวนไดเสย เปนตน
บอกเลาเวทสมชชาปฏรปประเทศไทยครงท 2
ระหวางวนท 30 มนาคม – 1 เมษายน 2555ณ ศนยนทรรศการและการประชมไบเทค บางนา
ส�านกงานสขภาพแหงชาต ไดจดขบวนการปฏรปประเทศไทย โดยใชกลไกสมชชาปฏรปเชงพนทและเชงประเดน ขบเคลอนสเวทสมชชาปฏรประดบชาต ครงท 2 ในหวขอหลกทวา “เพมพลงพลเมอง สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล�า” นพ.ประเวศ วะส ประธานกรรมการปฏรป กลาววา พลงอ�านาจในสงคมม 3 ชนด คอ อ�านาจรฐ อ�านาจทน และอ�านาจสงคม ซงวนนอ�านาจทง 3 ชนดตางกนมหาศาล โดยพลงอ�านาจรฐ อ�านาจทน มมาก แตพลงอ�านาจสงคมออนแอ สงคมจงเสยดลอยางรนแรงและไมยงยน ดงนนตราบใดทความเหลอมล�าอ�านาจยงคงอย ความเปนธรรมคงแกไขไมได ทงน การทจะท�าใหสงคมมพลงอ�านาจได จะตองอาศยพลงพลเมอง โดยการสรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล�า เรมจาก
1. พลเมองมอสรภาพ มจตส�านกสาธารณะเพอสวนรวม2. พลเมองทรขอมลขาวสารสวนรวม 3. พลเมองทลงมอปฏบต [active citizen] คอ มการรวมตว รวมคด
รวมท�าในเรองสวนรวม รวมตวกนในทกพนท ทกองคกร และทกเรอง เพราะ พลเมองเกดขนไดจากการลงมอปฏบต และ นพ.ประเวศ วะส ยงกลาวถงกระบวนการสมชชาในการรวมพลงพฒนาไว 5 ประการ คอ
1. พลงของความถกตอง คอการท�าเพอประโยชนสวนรวม ไมใชเพอประโยชนคนใดคนหนง
2. พลงของความสามคค คอการท�าดวยความเคารพศกดศรของความเปนคนของคนทกคนซงจะเปนพลงสรางสรรคกาวไปขางหนา
3. พลงทางปญญา คอการรวมตวกน จะตองมการใหขอมล เหตผล น�ามาวเคราะห สงเคราะห ในเรองทยากและซบซอนใหเขาใจเหตซงน�าไปสการแกปญหา ดงทมขอสรปออกเปนมต
4. พลงของการจดการ คอการเชอมตอองคประกอบไปสความส�าเรจ จดการเรองทเปนไปไมได ใหเปนไปได ในกระบวนการสมชชา
5. พลงแหงสนตวธ ถอเปนพลงมหาศาลทจะท�าใหลดสงทยาก น�าไปสการแกปญหาได
การประชมสมชชาปฏรประดบชาตครงนมระเบยบวาระทงหมด 6 เรอง คอ
1. การปฏรประบบแรงงานและสวสดการ : การเพมอ�านาจตอรองของแรงงาน การปรบโครงสรางคาจาง การเพมผลตภาพและการคมครองแรงงาน
โดย... ศาสนาจารยสนน วฒ
ประธานคณะกรรมการทปรกษาชมชน
สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มช.
แผนกพนธกจเอดส
สภาครสตจกรแหงประเทศไทย
5 ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 2555 สารทปรกษาชมชน
หนวยงานใดมความประสงคประชาสมพนธกจกรรมการ
ดำาเนนงานผานทางคอลมนน ตดตอทาง
E-mail: [email protected]
หรอ โทร. 0-5321-1048-50 ตอ 131
หรอ สำานกงานคณะกรรมการทปรกษาชมชน
โทร. 0-5394-5055-8 ตอ 427
E-mail : [email protected], [email protected]
โดย...ทมขาวพราบขาว
สวสดปใหมเมองหรอสงกรานตบานเรา เปนไงกนบางครบ ใครไปเทยวทไหน ไปเลนสาดน�ากบใครทไหนมาบาง คงสนก และมความสขกนทกทานนะครบ เหมอนอยางทกๆ ปหละครบ ชวงสงกรานตจะเปนชวงทครอบครวจะไดมโอกาสพบปะ สงสรรคกนแบบพรอมหนา พรอมตา กนสกครงหนง กอยางวาหละครบ ผเฒา ผแก ในปหนงๆ กรอไดเจอหนาลก หนาหลาน ทานกมความสขไปตลอดป เมอความสขในชวงสงกรานตผานไป
หลงจากนกมหลายคนตงหนา ตงตา เฝารอวาจะเจอกบมหาอทกภยเหมอนกบปทผานมาหรอไม ในใจลกๆของทางทมงานนกพราบ กหวงวาคงจะผานพนไปไดดวยด
ชวงทผานยงมอกเรองหนงทโดงดงมาก เรมจากจดเลกทบานเรา คอ อ�าเภอสนก�าแพง จากกองขยะธรรมดาทไมธรรมดา กคอเจา...ซโดเอฟรดน...ทท�าใหทวประเทศ แตกตนขนมาคนหาตนตอ และสบหาเพอ ยด และท�าลาย เพราะเจาตวยานเอง สามารถน�าไปท�าเปนสารตงตนของยาบาได...โอย อะไรจะขนาดนน...ขอแสดงความคดเหนหนอย ...อนนเปนความคดเหนสวนตวไมเกยวกบใครนะครบ...กวามนาหละท�าไมยาบาในประเทศไทยถงไมยอมหมดสกทปราบปรามเทาไหรกไมหมด สารตงตนตวนนขาด กหาตวใหมมาท�าแทน แถมยงชวยสงเสรมในการสงใหเครอขายยาบาอก เพอทจะลกลอบเขามาขายในบานเราอก สดๆ จรงๆ ครบ... จะพดอะไรแรงไมไดตองออกสอ ส�าหรบเรองนขอทงทายไวเทานกอน ใครอยากทราบ อยากรอะไรกลองไปหาดตามอนเตอรเนทไดนะครบ ส�าหรบเราในฐานะคนไทยและตองคอยปกปองลกหลานของเรา กตองชวยกน สอดสองดแล และแจงขาวใหทางสวนราชการ ในการปองกนปราบปรามตอไป
นก...คยถงเรองราวรอบๆตวเราทเกดในชวงทผานมา แตทางทมงานเรากไมไดลมทจะสอดสาย สายตา หาเรอง มาเลาใหทกทานทราบกนนะครบวาในเดอนพฤษภาคม –มถนายน จะมหนวยงานไหนจดกจกรรมอะไรกนบางและใครสนใจจะเขารวม ทางผจด กยนดนะครบ เขาฝากบอกมาดวยครบ....
F3 พฤษภาคม 2555 กจกรรมอบรมใหความรเรองเอดสกบการปองกน ณ การเคหะต�าบลหนองหอย อ.เมอง จ.เชยงใหม : คณสรอยทพย เปงทพย โทร. 08-6428-5355
F1 พฤษภาคม-30 มถนายน 2555 กจกรรมอดเปรยวไวกนหวาน ณ องคการบรหารสวนต�าบลทาตอน อ.แมอาย จ.เชยงใหม : คณศภฤกษ โนส โทร. 053-373138 ตอ 14
F5 พฤษภาคม 2555 สภาเดกฯ อ�าเภอสารภ ไอทนสารภ และสภาเดกฯ
F21 พฤษภาคม 2555 โรงพยาบาลจอมทอง จดกจกรรมพบกลม เครอขายผตดเชออ�าเภอจอมทอง ณ โรงพยาบาลจอมทอง : คณวารณ ปรยะ โทร. 08-9700-4328
F29-30 พฤษภาคม 2555 ประชมเชงปฏบตการเพอจดท�ายทธศาสตรการปองกน และแกไขปญหาเอดส ของจงหวดเชยงใหม พ.ศ.2555-2557 ณ โรงแรมเมอรเคยว อ.เมอง จ.เชยงใหม : คณสคนธทพย วาตา โทร. 053-211048 ตอ 115
Fพฤษภาคม 2555 การประชมชแจงโครงการจดระบบบรการสขภาพทเปนมตรส�าหรบเยาวชน อ�าเภอพราว :คณเกรยงไกร ยอดเรอน โทร. 053-211048 ตอ 115
Fพฤษภาคม 2555 การประชมชแจงโครงการจดระบบบรการสขภาพทเปนมตรส�าหรบเยาวชน อ�าเภอแมแตง : คณเกรยงไกร ยอดเรอน โทร. 053-211048 ตอ 115
F8 มถนายน 2555 กจกรรมประชมคณะท�างานโครงการ Phamit จงหวดเชยงใหม : คณคเชนทร กนแกว โทร. 08-5032-1833, 053-211048 ตอ 115
Fมถนายน 2555 กจกรรม การประกวดหนงสน i-teen CM (การสอสารเรองเอดส เพศ อนามยเจรญพนธ ในกลมเยาวชน) : คณพรชย ทะนามแสง โทร. 053-211048 ตอ 115
ต�าบลชมพ จดการอบรมเรองเอดสและเพศตองศกษา/หนงสนเรองรกชกสจะมนส : คณฐตกร เชงหอม โทร. 08-4480-9210
F17-18 พฤษภาคม 2555 กจกรรมการอบรมอาสาสมครสาธารณสขตางดาว โครงการ Phamit จงหวดเชยงใหม : คณคเชนทร กอนแกว โทร. 053-211048 ตอ 115
F19-20 พฤษภาคม 2555 กจกรรมคายเยาวชน “สานสมพนธ รนพ-รนนอง” ณ ศนยทรพยากรมนษยลานนา อ.สนก�าแพง จ.เชยงใหม : คณพรพรรณ จอมใจปอ โทร. 08-4949-3995
สารทปรกษาชมชน ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 25556
#13
จากฉบบทแลวเราพดถงปญหาการทองแทงและการมเพศสมพนธทไมปองกนของวยรนทยงคงทวความรนแรงและดเหมอนวาปญหาดงกลาวจะมแนวโนมสงขนตอไปเรอยๆ การหามปรามอาจจะไมใชทางออกทดเพราะวยรนสวนใหญชอบทาทายและชอบลองในสงทผใหญหามใหพวกเขาท�าเสมอ ถาการหามไมไดผลผใหญอยางเราควรใชความใสใจและเขาใจปญหาทเกดขน ค�าแนะน�าทดและค�าพดทปลอบโยนนาจะเปนทางทดทสดในการคลคลายปญหา การสอนหรอแนะน�าใหวยรนเขาใจในการคมก�าเนดนาจะเปนอกหนงทางเลอกทวยรนนาจะรบฟงและน�าไปปฎบตไดจรงจากนตยสารของ LISA ไดเขยนถงวธการคมก�าเนดไวดงน
ถงยางอนามย เปนวธคมก�าเนดทเกาแกทสดและยงเปนการปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธไดอกดวย ทงน ความปลอดภยในการคมก�าเนดกขนอยกบวธการใช กระนนกตามกยงมคนใชผดวธ หรอใชถงยางอนามยทมคณภาพต�าหรอหมดอาย ทพบบอยคอการสวมถงยางอนามยตอนใกลจะหลงคอไมใชตงแตตน กจะเกดความเสยงในการตงครรภได เนองจากน�าหลอลนในชวงแรก กอาจมเชออสจออกมาแลว
ยาคมก�าเนด มฮอรโมนเอสโตรเจนและเจสตาเจน ฮอรโมนทงสองตวนจะปองกนไมใหไขตกและเปลยนแปลงเยอบโพรงมดลกใหไมเหมาะแกการฝงตว ทงนตองกนยาคมก�าเนดตดตอกนทกวนเปนเวลา 3 สปดาห และหยดพกหนงสปดาหทจะมประจ�าเดอนในชวงนน วธนเปนวธทปลอดภยมาก และยงชวยลดอาการปวดทองประจ�าเดอนไดดวย แตอาจท�าใหผหญงทสบบหร เกดโรคโลหตหรอน�าเหลองคงได ท�าใหอารมณเพศลดลง และอาจท�าใหผหญงเกดโรคลมเลอดแขงตวในหลอดเลอด ซงพบบอยในชาวตะวนตก ปจจบนเรมพบมากขนในประเทศไทยเนองจากวถชวตเรมเปลยนไปแบบตะวนตก เชน กนอาหารแบบตะวนตก และออกก�าลงกายนอยลง
ยาคมก�าเนดหลงมเพศสมพนธ เปนยาทมความแรงของตวยาและตองใหแพทยสงในกรณฉกเฉน เชน มเพศสมพนธโดยไมไดตงใจไมไดปองกน หรอมความเสยงกบการตงครรภทมไมพงปรารถนา ยานตองกนภายใน 72 ชม. หลงการมเพศสมพนธยงกนยาไดเรวเทาไหรกจะปลอดภยมากเทานน วธคมก�าเนด วธนไมคอยแนะน�าใหใช เนองจากจะมอาการขางเคยงมาก อกทงประสทธภาพไมดพอ อาการขางเคยงกอยางเชน ท�าใหตงครรภนอกมดลกได
คมก�าเนดแบบฉด 3 เดอน เปนยาฉดทมฮอรโมนเจสตาเจน โดยการฉดเขากลามเนอทสะโพกหรอตนแขนมผลควบคมไมใหตงครรภได 3 เดอนมความปลอดภยในการคมก�าเนดสงและชวยลดอาการปวดทองระหวางมรอบเดอนแตเปนยาทมฮอรโมนสง จงตองไดรบการพจารณาจากแพทย ยานเมอใชไประยะหนง ระยะแรกของการฉดอาจมประจ�าเดอนกะปรดกะปรอย แตไมเปน
คมรกคมก�าเนด (2)
อนตราย เมอฉดไปสกระยะ อาจไมมประจ�าเดอนเลย ซงทงสองอาการนไมไดเปนอนตรายใดๆ เปนอาการทพบไดจากการใชวธน
การใสหวง เปนหวงทท�าจากพลาสตกขนาดเลกและมขดลวดทองแดงเลกๆ พนรอบหวง ใชส�าหรบคมก�าเนดอยางเดยว โดยผหญงจะใสหวงในชวงมรอบเดอนเพราะใสงายมอายคมก�าเนดไดถง 5 ป เปนหวงทมฮอรโมนเอสโตรเจนและเจสตาเจนนอยสามารถคมก�าเนดได 5 ป และอาจพบแพทยระยะแรกเพอตรวจหวง มจ�าหนายในประเทศเยอรมนตงแตเดอนกมภาพนธ 2003 สวนหวงอกชนดหนงเปนหวงทมฮอรโมนเจสตาเจน ใชไดทงคมก�าเนด ลดอาการปวดประจ�าเดอนและอาการประจ�าเดอนมามาก ทมสาเหตจากความผดปกตของมดลกบางชนด
การวดฮอรโมนตกไข เปนวธทดสอบปสสาวะของผหญงโดยการใชแทงตรวจจมลงไปในปสสาวะเพอตรวจสอบฮอรโมนในปสสาวะและค�านวณวนทไขจะตก แตเปนวธทไมคอยปลอดภย เพราะวดเพยงไมกวนของแตละเดอน สวนใหญใชในกรณตองการมบตรมากกวา คอรวนตกไขเพอมเพศสมพนธใหตรงวน
การวดอณหภม เพอความมนใจในการคมก�าเนดจ�าเปนตองหมนวดอณหภมรางกายทกวน ในชวงเวลาเดยวกนและในต�าแหนงเดม เพอจะไดรวนไขตกทแนนอนเพราะในระยะหนงถงสองวนหลงไขตก อณหภมของรางกายจะขนสงมากกวา 0.2 องศา ซงนนกคอเปนทปลอดภย ขอดกคอไมเจบปวดและประหยด ขอเสยคอ เหมาะส�าหรบผหญงมรอบเดอนสม�าเสมอและไมมไขเทานน
นบวนจากปฏทน เปนวธทผหญงตองมปฏทนประจ�าตว เปนวธทงายและสะดวก เหมาะกบผหญงทมประจ�าเดอนสม�าเสมอ (28 วน) แตชวงไขตกกตองใชวธอนคมก�าเนด โดยเฉลยของการผดพลาดคอ 9 คนจาก 100 คนทพลาดจนเกดการตงครรภ
สงเกตมกจากปากมดลก เปนวธคมก�าเนดอยางธรรมชาตและเปนวธทประหยด โดยผหญงตองสงเกตมกตกขาวจากปากมดลกทกวนและจดโนตไวเพอดวนทไขตกและในระหวางทมการตกไขกตองคมก�าเนดดวยวธอนแตอาจคลาดเคลอนไดหรอแปลผลผด เชน ในกรณทมการตดเชอหรออกเสบของชองคลอด
Coitus lnterruptus เปนวธทฝายชายหลงขางนอกหลงการมเพศสมพนธ แตสเปรมอาจเลดลอดออกไปไดกอนหนานน
7 ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 2555 สารทปรกษาชมชน
ชมชนสมพนธ
ขอบคณคณะกรรมการทปรกษาชมชนของโครงการวจยซบอกโซน (IDU-CWG) พนทอมกอย เชยงใหม
ชมชนสมพนธฉบบนเปนเรองราวของการประชม IDU–CWG พนท อ.อมกอย จ.เชยงใหม ครงท 1/2555 วนท 6 มนาคม 2555 ทผานมา ทางเจาหนาทโครงการวจยซบอกโซน (HPTN 058) น�าโดยคณทศนย วงคจกร หวหนาโครงการวจยรวมฯ กบคณะเจาหนาทโครงการวจยอนไดแก คณอมพวา ทมแปน คณศรชย มอพา คณสรชย ศระค�าวงค คณเดชา พนาเกรยงไกร เดนทางไปจดการประชมและรวมรบประทานอาหารกลางวนกนท อ.อมกอย จ.เชยงใหม
ซงการประชมครงนถอเปนการประชมครงสดทายภายใตการท�างานในโครงการวจยซบอกโซน ของพนท อ.อมกอย จ.เชยงใหม เนองจากโครงการวจยซบอกโซนไดรบการพจารณา จากคณะกรรมการตรวจสอบขอมลและความปลอดภย (DSMB) ใหยตการศกษาวจยกอนก�าหนด จากการประชมของคณะกรรมการ DSMB เมอวนท 27 กนยายน 2554 เกยวกบโครงการสรปวา
ขอท 1 โครงการวจย HPTN 058 มผลดในแงของการตดเชอเอชไอวและการเสยชวตนอยมากในกลมอาสาสมครของโครงการวจย ซงท�าใหไมสามารถพสจนความแตกตางระหวางสองกลมการศกษาในเชงวทยาศาสตรได
ขอท 2 ทางโครงการวจยไดเกบขอมลเพยงพอส�าหรบทจะตอบค�าถามเรองความแตกตางของการใหการบ�าบดรกษา ในแงของการลดการใชเฮโรอนและพฤตกรรมเสยงอน ๆ ทเกยวของกบการใชเฮโรอน
ขอท 3 การบ�าบดรกษาของโครงการวจยนปลอดภยและเหนวาชวยใหอาสาสมครหลาย ๆ คนหยดใชเฮโรอนแตไมสามารถตอบค�าถามหลกของโครงการวจยทวา “การรกษาของโครงการวจยจะลดจ�านวนการตดเชอเอชไอวรายใหมและการเสยชวตไดหรอไม” ดงนนคณะกรรมการ DSMB ไดแนะน�าใหหยดด�าเนนการวจยในเวลาทเหมาะสม และปดโครงการวจยภายในวนท 30 มถนายน 2555 เพอทจะพบอาสาสมครในการตดตามครงสดทายของทกคนได
จากการพจารณาดงกลาว คณะท�างานโครงการฯ จงไดวางแผนการตดตามอาสาสมครในพนท อ.อมกอย จ.เชยงใหม ภายในเดอนเมษายน พ.ศ. 2555 และแจงใหคณะกรรมการทปรกษาชมชนของโครงการวจยซบอกโซนพนทอมกอยไดรบทราบอยางเปนทางการ และถอโอกาสเลยงอาหารกลางวนเพอเปนการขอบคณคณะกรรมการฯ ทกทานทเสยสละเวลาเขามามสวนรวมกบโครงการวจยและใหค�าปรกษาแนะน�า ตลอดจนใหความชวยเหลอคณะท�างานของโครงการวจยซบอกโซนดวยดตลอด 5 ปทผานมา โดยเฉพาะ คณบญชวน มลละ ประธานคณะกรรมการ IDU–CWG อ.อมกอย จ.เชยงใหม ทคอยใหค�าปรกษาและชวยเหลอเจาหนาทสรรหาอาสาสมครในการแนะน�าพนทและแนะน�าตวผประสานงานชวยเหลอในการสรรหาอาสาสมครตงแตเรมแรกทเราลงพนท อ.อมกอย จนถงวนทโครงการวจยสนสด ขอบคณอาสาสมครทกทานทใหเกยรตเขารวมเปนอาสาสมครในโครงการวจยของเราและใหความรวมมอในการนดตดตามผลอยางด ซงหากพจารณาจากระยะทางและสภาพการเดนทางจาก อ.อมกอย มายงคลนกของโครงการวจยซงอยใน อ.เมอง จ.เชยงใหม แลวอยากพดวา “ถาไมรกกนจรงไมมาหรอก”
หวงเปนอยางยงวาจะมโอกาสไดพบกนอกและขอใหทกทานมความสขทกทานครบปเตอรแพน
จากสถตผหญง 100 คน มจ�านวน 4-18 คนทผดพลาดจนตงครรภดวยวธน
ท�าหมนชาย วธนใชการผาตดเพยงนดเดยวในผชายเพอตดทออสจ เหมาะกบผชายทไมตองการมลกอก ปองกนการตงครรภไดสง
ท�าหมนหญง คอกรรมวธการตดบางสวนหรอแยกทอน�าไขออกจากกนทง 2 ขาง ท�าใหไมเกดการปฏสนธ การแกไขเพอใหทอน�าไขสภาวะปกตกท�าได แตคอนขางยงยากเพราะตองอาศยการผาตดผ านกลอง จลทรรศน
จากวธการคมก�าเนดดงกลาวขางตน จะเหนไดวาแตละวธจะมขอด และขอเสย ทแตกตางกน ขนอยกบวาเราเหมาะสมหรอสะดวกกบการคมก�าเนดแบบไหน การใชถงยางอนามยแมวาจะเปนวธการทเกาแกทสดแตกเปน 1 ในการรณรงคทเขาถงกลมตางๆ ไดอยางทวถง แมวาจะมการรณรงคอยางตอเนอง แตถาคนทน�าไปใชตอนขาดสตหรอท�าผดวธประสทธภาพของการใชถงยางอนามยกจะลดนอยลงตามไปดวย
วธการคมก�าเนดอาจจะไมไดชวยใหการมเพศสมพนธของวยรนลดนอยลง แตอยางนอยการคมก�าเนดกช วยลดการตงครรภ ท ไม พงประสงค ลงไดบางไมมากกนอย
By..แมมดนอย
สารทปรกษาชมชน ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 25558
ผานพนไปแลวนะคะส�าหรบเทศกาลสงกรานตป 2555 ปมงกรไฟ เอย! ปมงกรทอง หวงวาทกคนคงจะมความสขกบการท�าบญและการทองเทยวในวนสงกรานตปใหมเมองนนะคะ สวนทจะผานพนตอไปอกเรวๆ นกคอโครงการ ซบอกโซน (HPTN 058) ซงจะสนสดโครงการวจยฯ ในเดอนพฤษภาคมนแลว ดงนน เรองราวทจะเลาสกนฟงในฉบบนจงเปนเรองสพเพเหระทวๆ ไป หากเรองราว ไมประตดประตอกน ขามไปโนนแลวกระโดดมานกขออภยไว ณ โอกาสสดทายนดวยนะคะ (ขอสมาโตยเนอเจา)
โครงการซบอกโซนเราเหลออาสาสมครทจะมาตดตามไมถงสบคนแลวนะคะ สวนใหญอาสาสมครกใหความรวมมอดคะมาครบทกการเยยมตดตามแตกมบางสวนทตดตามไมไดกดวยหลายสาเหตคะ เชน ตดคกยาวหลายปบาง ไปท�างานตางจงหวดตดตอไมไดบางแมแตญาตกไมทราบวาปวย เปนตน พดไปแลวกใจหายเหมอนกนนะคะ อาสาสมครต�าบลแมตนของอ�าเภออมกอยและต�าบลแมตนของอ�าเภอแมระมาด จงหวดตากบอกวานเปนครงสดทายแลวทจะไดมาหาหมอ ไมรวาเมอไหรจะไดพบกนอก วางๆ หากมโอกาสหมอกไปเทยวไดนะ หมอกบอกวาไดคะแตในใจกอยากบอกวาถานงเฮลคอปเตอรไปกอยากไปอะนะแตถานงรถไปกขอคดดกอนคะ (และขอคดดไปเรอยๆคะยงไมตดสนใจ)
หนาหนาวปหนาและปตอๆ ไปกคงไมมโครงการบรจาคเครองนงหมกนหนาวใหชาวบานบนดอยของเราอกแลวแตเรากยงหวงวาจะมหนวยงานอนๆ ทจะเขาไปชวยเหลอชาวบานเพราะทนนเขานาสงสารมากจรงๆ และขอเปนก�าลงใจใหอาสาสมครรวมถงชาวบานทกคนอยอยางมสขและมชวตทปราศจากยาเสพตดคะ
จากการสมภาษณอาสาสมครกยงพบวามอาสาสมครอยจ�านวนหนงทยงเลกใชยาเสพตดไมได บางคนกยงฉดอยและเพมปรมาณขนดวย บางคนกเหลอสบอยางเดยว เราๆ ทานๆ ทงหลายคงสงสยเหมอนกนใชมยละคะวาแลวเขาเอาเงนจากไหนไปซอฝน เขาเอาฝนมาจากไหน เจาหนาทกสงสยเหมอนกนคะแลวค�าตอบทไดกมหลายๆค�าตอบแตกตางกนไปคะ บางคนกบอกวาไปรบจางเอาแรงแลกฝน บางคนกบอกวาคาแรงทไดไมมกระเดนไปถงลกเมยหรอก ไดเทาไหรเอาไปซอฝนหมด บางคนบอกไมตองไปหาซอทไหนเลยปลกเองใชเองแตไมขายเพยงแคไปปลกในปาทหางไกลจากสายตาคนอนรวมทงเจาหนาทของรฐกพอ (เขาบอกวาทปลกขายกเปนของคนทรวยๆ นะ)
อาสาสมครเลาวาไมใชวาไมอยากเลกฝนแตทตองใชกเพอเปนยารกษาโรคชวคราว ใชบรรเทาอาการเจบปวยซงบางครงกใชไดผลบาง ไมไดผลบางกแลวแตโรคทเปนเพราะถาจะใหไปหาหมอกไกลเกน เงนทมกไมพอทจะไปจางรถไดตองเดนเทาอยางเดยวเทานน บางทยมรถจกรยานยนตเพอนบานมากดนมายางแตกยางแบน ซรถหก โชคหกบาง น�ามนลตรละ 50 บาท เสยเงนหลายตอกวาจะถงมอหมอ หากโชคดกขอตดรถชาวบานคนอนไปไดแตนอยครงมากทจะมรถใหขนกลางทาง
นานๆ ทหมออนามยจะขนไปจายยารวมถงยาคมก�าเนด ตรวจคนไขเพราะคณหมอกมงานขางลางเยอะกเลยอาจเปนทมาไดวาท�าไมชาวบานทยากจนถงมลกดกเพราะชาวบานเขามความเชอกนวาผหญงคนไหนหากคมก�าเนดโดยวธท�าหมนแลวจะท�าใหไมมแรงท�างาน (อาสาสมครเลาวาในหมบานมตวอยางใหเหนกนเปนประจ�ากเลยไมอยากใหเมยตวเองเสยง) พอยาหมดกไมลงมาเอาทสถานอนามย ถงยางอนามยกไมมหรอแทบจะไมรจกกนเลยกวาไดกเลยมลกกนแบบตงใจบาง ไมตงใจบาง คณภาพชวตมองขามกนไปไดเลย บางหมบานมแผงโซลาเซลลปนไฟใชแตหากมนเสยกไมไดซอมกอยในความมดกนตอไป บางคนดหนอยมโทรศพทมอถอใชแตเราจะโทรตดตอเขากอนไมได ถาเขาใกลถงวนนดเมอใดเขาจะออกมาหาคลนสญญาณโทรศพทเพอโทรหาเราเอง คดดแลวกนาเหนใจอาสาสมครของเราเหมอนกนนะคะ
สดทายนดฉนขอเปนตวแทนของเจาหนาทโครงการฯ ขอกลาวขอบคณทกทานทมสวนท�าใหงานวจยนขบเคลอนไปไดจนจบและขอบคณทท�าใหมโอกาสไดถายทอดประสบการณดๆ ใหใครหลายๆ คนฟง ทายสดขอขอบคณสถาบนวจยฯทใหโอกาสในการท�างาน ขอใหทกคนมความสขกบการท�างานวจยนะคะ...
อยากเลา...
รจกเวสปาอะปาว…!!! เรองนเกดขนบนถนนสาทร รจกถนน
สาทรไหมครบ ถนนสาทรเปนถนนทมลกษณะมไฟแดงยอยๆ ตดๆ กน เปนระยะเพอใหรถออกจากซอยทเชอมกบถนนสลมเชาวนอาทตยวนเดยวทถนนเสนนไดจะไดพกผอน
ชายคนหนงขบรถสปอรตเปดประทนคนงานผานเสนทางนในขณะทจอดตดไฟแดงทหวถนนอยนนกมผชายอกหนงคน ขรถเวสปาฝาไฟแดงไปเนองจากถนนโลงมากไมมรถตดกระแสจราจร กอนจะผานรถสปอรตไปนนรถเวสปา กตะโกนขนมาวา “รจกเวสปาอะปาว“
แลวกฝาไฟแดงไป……ชายคนทอยในรถเปดประทนรสกฉนมากพอไฟเขยวกรบเหยยบคนเรงจนสามารถแซงคนไดแตไมทนไรไฟแดงจดถดไปกท�างาน เสยงเบรคดงขนรถเคาจอดเปนคนแรกของไฟแดงสกพกเวสปาคนเดมกฝาไฟแดงแซงขนไป โดยไมลมประโยคเดมทเคยพดไว…
“รจกเวสปาอะปาว.......“.ครงนเสยงดงกวาเดม แทบจะเรยกวาตะโกน
เลยกไดคงไมตองบอกถงอารมณของชายหนมบนรถเปดประทนทนททไฟเขยว รถของเคานนพงออกมาและแซงกลบไปอยางรวดเรว แตทนคอ สาทร ไฟแดงถดไปจงท�างานอกครง เสยงเบรคดงขนอกครงเปนคนแรกเชนเคยไมนานนกเสยงรถเวสปากเคลอนตวใกลเขามาแลวกฝาไฟแดงออกไป พรอมกบเสยงสดทายทดงและยาวนาน “รจกเวสปาอะปาวววววว” ”โครม“ คราวนไมโชคดเหมอนทกครง แยกนเปนแยกใหญ มรถบรรทกคนนงก�าลงขบผานแยกอยางชาๆ ท�าใหเวสปาคนวงเขาไปชน คนขเวสปากลงลงมานอนทพน ดวยความเรวทไมมากนก แมจะไมเปนอะไรมาก แตเคากไมสามารถลกขนยนได ยงคงนอนรองดวยความเจบปวด
จงเปนทของเจาของรถเปดประทนบางเขาเดนลงจากรถมาทคนเจบพรอมกบตะโกนวา “เปนไงละ รจกเวสปาปาวแลวรจกสบลอปาว ซานกเอาหนงสอพมพไปอานสกฉบบมย” คนเจบมองหนาคนขบรถเปดประทน แลวพดวา “ทผมถามพวารจกเวสปาอะปาวอะ
เพราะผมจะถามพวา เบรคมนอยตรงไหน” !!!!++++++
พกสมอง
9 ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 2555 สารทปรกษาชมชน
สนสดการตดตามอาสาสมครโครงการแลวครบวนท 1 พฤษภาคม 2555 เปนวนนดหมายเพอตดตามผลอาสาสมครชดสดทายทายเปนอาสาสมครมาจาก อ.อมกอย เชยงใหมจ�านวน 3 ราย
จากทผมเคยพดคยกบอาสาสมครวารสกอยางไรบางทโครงการวจยจบลงแลว อาสาสมครตอบวา นาเสยดายทโครงการวจยสนสดลงเพราะอาจจะไมไดมาในเมองอกนาน และอยากใหมยาทใชในการวจยจ�าหนายใหคนใขอกเพราะไดยาแลวรสกดและอาสาสมครสวนมากชอบยาทเคยไดรบจากโครงการวจยทชวยลดอาการเสยนยาและสามารถท�างานและใชชวตตามปกตได และกดใจทไดเขารวมเปนอาสาสมครโครงการวจยในครงน
ถามวาถามโครงการวจยใหมทอยากใหเขารวมโครงการอกจะเขารวมโครงการวจยกบเราไหม? อาสาสมครบอกวายนดเขารวมโครงการอกถามโครงการวจยทสามารถเขารวมโครงการไดดวยความยนด
พดถงโครงการวจย HPTN 058 หรอโครงการวจย “ซบอกโซน” เปนโครงการศกษาวจย แบบสมระยะท 3 เพอประเมนประสทธภาพของการใหการบ�าบดรกษายาเสพตดเพอปองกนการตดเชอเอชไอว ในกลมผตดอนพนธฝนชนดฉด โดยม ดร.นพ.อภนนท อรามรตน เปนหวหนาโครงการวจย
ฮตวยกน
โครงการวจยซบอกโซน (HPTN 058)ยตลงแลวครบ
มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบการใหยาเพอใชบ�าบดรกษายาเสพตด 2 รปแบบในกลมผใชยาเสพตดชนดฉดวาจะมความแตกตางกนในการท�าใหหยดใชยาเสพตดและสงผลตอการลดอตราการตดเชอเอชไอว ในระยะยาวหรอไม โดยมผลท�าใหมการลดการใชยาเสพตดและพฤตกรรมเสยงอนๆ ไดอยางมประสทธภาพเพยงใด ซงการบ�าบดแบบทหนงเปนการใหยาซบอกโซนและใหค�าปรกษาเปนเวลาหนงป เรยกการบ�าบดแบบนวา “การบ�าบดรกษาแบบทดแทน” กบแบบทสองเปนการใหยาซบอกโซนถอนพษเปนระยะเวลาสน และใหค�าปรกษาเปนเวลาหนงป เรยกวา “การบ�าบดรกษาแบบถอนพษยา” ซงยา “ซบอกโซน” นไมใชยาทจะปองกนหรอรกษาการตดเชอเอชไอว แตเปนยาทใชในการบ�าบดรกษายาเสพตด โดยเรมด�าเนนโครงการตงแตป พ.ศ. 2549 โดยการเรมวางแผนและสรรหาอาสาสมครผใชยาเสพตดแบบอนพนธฝนดวยวธฉดเขารวมโครงการเรอยมาจนไดอาสาสมครเขารวมโครงการวจยฯ จากหลายพนทเชน อ.เมอง อ.อมกอย จ.เชยงใหม อ.งาว จ.ล�าปาง อ.เชยงค�า จ.พะเยา และ อ.แมสรวย จ.เชยงราย รวมทงสนจ�านวน 202 ราย นบรวมถงปนกรวม 6 ปครบเรยกไดวาเปนโครงการวจยทใชเวลาท�างานคอนขางนานและตองใชความพยายามอยางมากในการขบเคลอนการด�าเนนการกระบวนการตาง ๆ และตองประสานความรวมมอกบหลากหลายองคกรทงภาครฐ และภาคประชาชน ซงผมในฐานทเปนคนหนงในคณะท�างาน
วจยกขอเรยนวาไดเรยนรและไดรบประสบการณการท�างานมากมายและหลากหลายแงมม และทประทบใจทสดเหนจะเปนบรรดาอาสาสมครของโครงการวจยทงหลายทมจตอาสา สละเวลาและอทศตวเพอสวนรวมดวยการเขารวมเปนอาสาสมครในโครงการวจยของเรา ซงเราถอวาเขาเหลานนเปนคนส�าคญของการโครงการวจย และยงรวมทกขรวมสขกบพวกเราจนถงวนนครบ และรปสดทายนเปนรปทพวกเราเขารวมอบรมกอนเรมท�าโครงการวจยครบตอนนนถอเปนทมทใหญมากมเจาหนาทรวม ๆ 50 คนปจจบนนเหลอเพยง 9 คนเทานนครบนกถงตอนนแลวสนกและมความสขมาก พวกเราจะจดจ�าภาพและความทรงจ�าทด ๆ เอาไวตลอดไปครบ
...ปเตอรแพน
สารทปรกษาชมชน ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 255510
บอกขาวกบโครงการ...
ฮกชมชน # 13ยนดตอนรบกลบสชวงเวลาปกต หลงจากหลายทานใชเวลาในชวง
เดอนเมษา เดอนหรรษาทผานมาในการพกผอน ชารทแบตเตอรใหกบตวเองกนอยางเตมทจนจใจกนไปแลวกบวนหยดยาวทท�าใหใครตอใครแอบขเกยจกนไปเลยทเดยว....
มาอพเดทสถานการณการท�างานดานยาเสพตดชวงทผานมากนบาง จากขาวคราวทคณผอานคงไดผานสายตาทางสอตางๆ ในเรองของการขยายผลการจบกมสารตงตนทใชส�าหรบการผลตยาบานนกคอสารซโดเอฟดรน (PseudoEphedrine) นนเอง ซโดเอฟดรนถอไดวาเปนสารออกฤทธกระตนระบบประสาทอตโนมตในรางการทเราเรยกวาซมพาเธตก ซงเปนระบบประสาททท�าหนาทตอนทเราตนเตน ตกใจ ท�าใหหวใจเตนเรว ในสวนของโครงสรางทางเคมของยาชนดนพบวาคลายคลงกบเอฟดรนและสารเมธแอมเฟตามนทใชเปนสารตงตนในการผลตยาไอซและยาบาเปนอยางมาก ดงนนเมอสารตงตนดงกลาวไมสามารถหาไดผผลตยาเสพตดเลยหนมาใชยาแกหวดสตรผสมสารซโดเอฟดรนแทน และเนองจากยาแกหวดสตรนไมมขายในรานขายยาทวไป จะมแตในโรงพยาบาลทมเตยงคนไข 10 เตยงขนไปเทานน เมอความตองการยาเสพตดเพมมากขนท�าใหกลมผลตยาเสพตดตองพงเปาไปทโรงพยาบาลและบคลากรทางดานสาธารณสขนนเอง
โอโห! กระบวนการคายาเสพตดนชางรายกาจจรงๆ คณผอานคดเหมอนกนหรอเปลา? แลวอยางนเราจะท�ายงไงกนดละเนย..เอา..แตวา “หมนพนปญหายอมมทางออกหนงทางเสมอ” ดงนนเรากตองรวมกนหาทางออกทางนนใหเจอหนงคนอาจจะยาก สองคนกคงยงยากอย แตถาเรารวมมอกนจากสบเปนรอย จากรอยเปนพน พนเปนหมน และเพมขนไปเรอยๆ เชอมยละครบวายงไงกตองเจอแหละนา
กลบมาดทางออกของเรองนกบสงทพวกเราคณะท�างานโครงการ ฮกชมชนทง 3 อ�าเภอ ก�าลงด�าเนนงานกนอยในขณะนกนบางนะครบวาเปนยงไงกนบาง
เดนหนาลงพนทอยางหนกกบคณะท�างานโครงการฮกชมชนอ�าเภอแมแตง โดยลาสดรวมมอกบองคการบรหารสวนต�าบลสบเปงและเครอขายองคกรงดเหลาในการท�าขอตกลงรวม (MOU) ระหวางองคกรปกครองสวนทองถนและรานคาตางๆ ในต�าบลในการด�าเนนงานโครงการงดเหลาในงานบญประเพณของโครงการฮกชมชน รวมถงมการจดกจกรรมรณรงคและมการมอบปายงดขายเหลาในวนพระและงานบญใหกบรานคาทกรานในหมบานสบเปง หม 3 ต�าบลสบเปง ซงจะน�ารองเปนหมบานตนแบบของหมบานปลอดเหลาตอไป อกทงหลงจากทมการเกบขอมล
ใหกบเดกและเยาวชน และโครงการงดเหลาในงานบญประเพณ มการจดเวทประชาคมเพอคนขอมลใหกบชมชนและหารอในการด�าเนนงานทงสองโครงการในแตละชมชนเสรจสนไปแลวรอยละ 80 ของพนทด�าเนนการ (พนทด�าเนนการ 10 หมบาน ใน 3 ต�าบล ไดแกต�าบล สนปายาง หม 1 หม 2 หม 4 ต�าบลสนมหาพน หม 2 หม 6 หม 9 หม 10 และต�าบลแมแตง หม 5 หม 6 หม 7
เครอขายเดกและเยาวชนอ�าเภอสนทราย จดกจกรรมเสรมสรางศกยภาพใหกบเดกและเยาวชนในระดบต�าบล
โครงการฮกชมชนอ�าเภอสนทรายยงคงเนนหนกในการท�างานดานพฒนาศกยภาพเดกและเยาวชนอยางตอเนอง โดยตอนนมการขยายเครอขายเดกและเยาวชนจากระดบอ�าเภอลงสระดบต�าบลไปบางแลวในหลายพนท เชน ต�าบลสนปาเปา ต�าบลสนทรายหลวง ต�าบลสนนาเมง และต�าบลหนองจอม ซงหลงจากมการกอตงเครอขายในระดบต�าบลแลวกมการพดคยระหวางเดกเยาวชนกบผใหญใจดในแตละพนทเพอใหเดกและเยาวชนไดเขาไปมสวนรวมในการด�าเนนงานตามแผนพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนอยางเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของเดกและเยาวชนอยางแทจรง และสงเสรมใหเดกและเยาวชนเปนกลไกทส�าคญในการพฒนาศกยภาพของทองถนแตละแหงตอไป
การจดเวท ในพนท ต.แชชาง อ.สนก�าแพง เพอวางแผนการด�าเนนงานรวม
สงทายกบพนททตกเปนขาวในเรองของยาแกหวดสตรผสมสารซโดเอฟดรนไปเมอชวงตนปทผานมา อ�าเภอสนก�าแพง.. ชวงสองเดอนทผานมาคณะท�างานโครงการฮกชมชนอ�าเภอสนก�าแพงถอไดวารกหนกเลยทเดยวในแงของการรณรงคปองกนการแพรระบาดของยาเสพตดในพนทเพอใหสอดรบกบนโยบายของอ�าเภอสนก�าแพงทวางเปาไวใหเปนอ�าเภอปลอดยาเสพตด ตามโครงการบานเกดนายกรฐมนตร ตองไมมยาเสพตด ดงนนคณะท�างานโครงการฮกชมชนอ�าเภอสนก�าแพงจงไดมการบรณาการการด�าเนนงานตามหลกแนวคดของโครงการฯ โดยใชแนวคดการเชอมประสานเพอการปกปอง (Connect to Protect: C2P) เขาไปใชในการด�าเนนงานการแกปญหา ยาเสพตดในแตละพนท ไดแก ต�าบลสนก�าแพง ต�าบลสนกลาง ต�าบลแชชางและต�าบลตนเปา ซงผลลพธจะเปนอยางไร บานเกดนายกรฐมนตร จะปลอดยาเสพตดไดจรงหรอไม คงตองรอดผลกนตอไป
_The HUG _
การจดเวทในพนท ต.แชชาง อ.สนก�าแพงเพอวางแผนการด�าเนนงานรวม
เครอขายเดกและเยาวชนอ�าเภอสนทรายจดกจกรรมเสรมสรางศกยภาพใหกบเดก
และเยาวชน ในระดบต�าบล
ชมชนในพนทตางๆ ของอ�าเภอแมแตง 3 ต�าบล ไดแก ต�าบลแมแตง ต�าบลสนปายาง และต�าบลสนมหาพน ในเรองของกจกรรมสงเสรมรายได
11 ปท 12 ฉบบท 84 พฤษภาคม - มถนายน 2555 สารทปรกษาชมชน
หากทานเปนผทมคณสมบตดงน 1. อายตงแต 18 ขนไป 2. ก�าลงตงครรภ 3. มการตดเชอเอชไอว 4. มระดบภมคมกนซด 4 มากกวา 400 เซลล/ลบ.มม. 5. ไมเคยไดรบการรกษาดวยยาตานไวรสเอชไอว มากอน สามารถตดตอสอบถามขอมลเพมเตม หรอแจงความประสงคเขารวมโครงการไดท
สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ
และคณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยเชยงใหม
รบอาสาสมครเพอเขารวม..
โครงการวจยพรอมมส
การรกษาดวยยาตานไวรส
ประสทธภาพสงแบบมาตรฐาน
ในโครงการวจยพรอมมส
สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม
โทร. 053-945055-8 ตอ 446 มอถอ 084-8055130
E-mail : [email protected]
หรอ คณอจฉราวรรณ แสนสภา
หองฝากครรภ
โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม
โทร. 053-945742
วตถประสงค เพอเผยแพรขอมล ขาวสารเกยวกบหลกการการวจย ความกาวหนาของการวจยและสรางความรความเขาใจเกยวกบโครงการวจยทจะด�าเนนการในชมชนบรรณาธการ พญ.นนทสา โชตรสนรมตผชวยบรรณาธการ นางวภาดา ชวะวฒน, นางสาวสดาภรณ สทธดก นายปย ปญญาราษฎร, นางสาวพทธรตน แสงมณวรรณ นายณฐวรรธน ทรพยสนกองบรรณาธการ พระครววธประชานกล ผศ.นพ.อภนนท อรามรตน รศ.นพ.สวฒน จรยาเลศศกด นางบญทน จตรสะบาย, นายส�าราญ ทะกน นางชลลสา จรยาเลศศกด, นางสวล เกษมศลป ทปรกษา ศ.นพ.ธระ ศรสนธนะ นายอดม ลขตวรรณวฒ ศาสนาจารยสนน วฒ
พมพจ�านวน 3,200 ฉบบ
ส�ำหรบค�ำถำมประจ�ำฉบบทแลว ซงถำมวำ “ผปวยวณโรครำยใหมทตรวจพบตดเชอเอชไอว/เอดสรวมดวย กเปอรเซนต” ค�ำตอบคอ “17%” ผสงค�ำตอบเขำมำรวมสนก ไดรบของรำงวล มรำยชอดงนคะ
1. คณสมคร ใจด เชยงใหม 2. คณอำรยวรรณ สมจกษ เชยงใหม 3. ด.ช.อภรตน ทำวค�ำมำ เชยงใหม4. คณกญญำ ค�ำนนท ล�ำปำงทำงส�ำนกงำนฯ จะจดสงของรำงวลใหถงทบำนเลยนะคะ
สวนค�ำถำมประจ�ำฉบบน ถำมวำ “บรษทผผลตยำไดยนขออนมตตอคณะกรรมกำรอำหำรและยำสหรฐอเมรกำเพอขอเพมขอบงช ในกำรใชยำเพอใช ในกำรปองกนลวงหนำ คอยำชออะไร และประกอบดวย
สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพมหาวทยาลยเชยงใหม
เปดรบ...อาสาสมครเขารวมโครงการ
A5271
หากทานมคณสมบตดงน - อาย 18 ป ขนไป - มสขภาพด - ไมตดเชอเอชไอว
- ไมมประวตโรคทางระบบประสาท
ทานจะไดรบ- ตรวจการท�างานของระบบประสาทและทดสอบประสาทจตวทยา- ตรวจเอชไอวหากไมเคยตรวจหรอเคยตรวจมานานกวา 30 วนโดยไมเสยคาใชจายใดๆ ทงสน
ขอมลเพมเตม ตดตอ : คลนกรกษสขภาพ สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม (ในโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม) โทร. 08-5040-8881, 0-5394-5055 ตอ 468, 469
เพอศกษาเกยวกบปญหาดานความจ�าการเรยนรหรอการท�ากจวตรประจ�าวน
ในประชากรผมสขภาพด
ยำอะไรบำง?” ทรำบค�ำตอบแลวเขยนค�ำตอบลงในไปรษณยบตรสงมำยง...
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรทปรกษำชมชน สถำบนวจยวทยำศำสตรสขภำพ มช. ตำมทอยดำนหลง
หมดเขต วนท 15 มถนำยน 2555 คะ
ปท 12 ฉบบท 84เดอนพฤษภาคม - มถนายน 2555
สารทปรกษาชมชนCAB NEWSLETTER
สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม
ศนยวจยสารเสพตด ไปบรรยายและใหความรเกยวกบเครองดมแอลกอฮอลและสารเสพตด พรอมทงจดบทสาธต การดมมาตรฐาน กจกรรมฐานการเรยนรเกยวกบสารเสพตดและเครองดมแอลกอฮอล ในการประชมวชาการ ”ประชมปฏบตการพฒนาทกษะการใช ASSIST-BI เพอคดกรองความเสยงของการใชสารสารเสพตดและการบ�าบดแบบยอในระบบบรการปฐมภมและทตยภมรนท 1/2555” ณ โรงแรมคมภค�า จงหวดเชยงใหม เมอวนท 27 มนาคม 2555 ทผานมา
สภาเทคนคการแพทย ไดใหการรบรองระบบคณภาพหองปฏบตการตามมาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2551 แกหองปฏบตการ Clinical Laboratory สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม โดยไดรวมพธมอบใบรบรองระบบคณภาพหองปฏบตการตามมาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2551 โดย นายกสภาเทคนคการแพทย ในการประชมวชาการประจ�าปครงท 36 ของสมาคมเทคนคการแพทยแหงประเทศไทย ณ หองเชยงใหม โรงแรมดเอมเพรส จงหวดเชยงใหม เมอวนท 24 เมษายน 2555
สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ รวมจดนทรรศการในงาน “ตนทนก�ากด ตนทนปญญา เพอแกปญหาเอดส” ณ หองเอมเพรสแกรนดฮอลล โรงแรมดเอมเพรส จงหวดเชยงใหม เมอวนท 18 มนาคม ทผานมา
ศนยวจยดานสารเสพตด สถาบนวจยวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยเชยงใหม ไบรรยายใหความรเกยวกบเครองดมแอลกอฮอลและสารเสพตด และจดแสดงชดใหความร สาธตการดมมาตรฐาน อนตรายจากการดมเครองดมแอลกอฮอล และจดกจกรรม “ฐานเรยนร” เกยวกบสารเสพตด/เครองดมแอลกอฮอล ใหแกอาสาสมครคมประพฤตจงหวดล�าพน 8 อ�าเภอ โดยวนท 21 มนาคม 2555 จดกจกรรมทเทศบาลต�าบลปาซาง อ�าเภอปาซาง จงหวดล�าพน 22 มนาคม 2555 ทเทศบาลต�าบลทาสบเสา อ�าเภอแมทา จงหวดล�าพน และวนท 4 เมษายน 2555 เทศบาลต�าบลรมปง อ�าเภอเมอง จงหวดล�าพน ใหกบอาสาสมครคมประพฤต