การงานอาชีพ...
TRANSCRIPT
![Page 1: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/1.jpg)
สงวนลิขสิทธิ์
สำ�นักพิมพ์ บริษัทพัฒน�คุณภ�พ
วิช�ก�ร (พว.) จำ�กัด
พ.ศ. ๒๕๕๘
สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)
๗๐๑ ถนนนครไชยศรี แขวงถนน
นครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ
๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐
(อัตโนมัติ ๑๕ ส�ย),
๐-๒๒๔๓-๑๘๐๕
แฟกซ์ : ทุกหม�ยเลข,
แฟกซ์อัตโนมัติ :
๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,
๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖ ชั้นประถมศึกษ�ปีที่ ๕
กลุ่มส�ระก�รเรียนรู้ก�รง�นอ�ชีพและเทคโนโลยี
ต�มหลักสูตรแกนกล�งก�รศึกษ�ขั้นพื้นฐ�น พุทธศักร�ช ๒๕๕๑
หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน
website : www.iadth.com
ผู้ช่วยศ�สตร�จ�รย์ ดร.ปรัชญนันท์ นิลสุข
อ�จ�รย์ภิญโญ ใจดำ�รงค์
อ�จ�รย์สุวัฏ สอนจันทร์
อ�จ�รย์ธิติย� จันทพล�บูรณ์
ผู้เรียบเรียง
ผู้ตรวจ
บรรณาธิการ
อ�จ�รย์เพียงต� กิจหิรัญวงศ์
อ�จ�รย์ปิย�นี จิตร์เจริญ
อ�จ�รย์ศิริลักษณ์ ศรีกมล
อ�จ�รย์สุนันท� ไพศ�ลศิลป์
การงานอาชีพและเทคโนโลยี
![Page 2: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/2.jpg)
หนงัสอืเรยีนรายวชิาพืน้ฐานการงานอาชพีและเทคโนโลยีชัน้ประถมศกึษาปีที่๕กลุม่สาระการเรยีนรูก้ารงานอาชพีและเทคโนโลยีได้จดัท�าขึน้ตามมาตรฐานการเรียนรู ้ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู ้ของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขัน้พืน้ฐานพทุธศกัราช๒๕๕๑โดยมเีนือ้หาเกีย่วกบัการจดัการงานบ้านอย่างเป็นระบบการท�างานกับสมาชกิในครอบครวัการซ่อมแซมเสือ้ผ้าการซกัเสือ้ผ้าและการตากเสื้อผ้า การรีดเสื้อผ้า การเก็บเสื้อผ้าและการพับเสื้อผ้า การเลือกซื้ออาหารและเครื่องดื่ม การปลูกพืช ความรู้ที่ใช้ในการสร้างชิ้นงาน การซ่อมแซมอปุกรณ์ของใช้ในบ้านความรูเ้บือ้งต้นเกีย่วกบัเทคโนโลยีความรูเ้กีย่วกบัเทคโนโลยีสะอาด การประดิษฐ์ของใช้ ของตกแต่งจากวัสดุเหลือใช้ที่มีอยู่ในท้องถิ่นตามกระบวนการเทคโนโลยีการท�าบญัชคีรวัเรอืนการดแูลรกัษาและใช้สมบตัส่ิวนตวัสมาชิกในครอบครัว และส่วนรวม การจัดเก็บเอกสารส�าคัญ การค้นหาและรวบรวมข้อมูลที่สนใจ โปรแกรมประมวลค�า การใช้โปรแกรมไมโครซอฟต์เวิร์ดและอาชีพในชุมชน เพือ่ให้เกดิประโยชน์สงูสดุแก่ผูส้อนและผูเ้รยีนหนงัสอืเรยีนเล่มนีไ้ด้น�าเสนอเนื้อหาที่ทันสมัย มีค�าถามพัฒนากระบวนการคิดที่เหมาะสมกับวัยของผู้เรียนมกีจิกรรมการเรยีนรูท้ีน่�าไปสูก่ารประเมนิผลตรงตามตวัชีว้ดันอกจากนีย้งัได้สอดแทรกข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพน่ารู้ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ปลอดภัยไว้ก่อน เว็บไซต์แนะน�าสนุกกับค�าศัพท์ กิจกรรมพัฒนาการอ่าน รอบรู ้อาเซียน ความรู ้รอบโลกความรู้เพิ่มเติมและจุดประกายโครงงานเพิ่มเติมจากเนื้อหาในหนังสือเรียน คณะผู้จัดท�าหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือเรียนเล่มนี้จะช่วยพัฒนาผู้เรียนให้สามารถสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง ส่งเสริมความรู้ความเข้าใจในการท�างานมคีวามคดิสร้างสรรค์มทีกัษะกระบวนการท�างานทกัษะการท�างานร่วมกนัทกัษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรมและลักษณะนิสัยในการท�างานอย่างประณีตมีมารยาท มีจิตส�านึกในการใช้พลังงาน และทรัพยากรอย่างประหยัดและคุ้มค่ารวมทั้งเข้าใจและเห็นประโยชน์ของอุปกรณ์เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้การสื่อสารการแก้ปัญหาการท�างานอย่างมีประสิทธิภาพและมีความรับผิดชอบ
คณะผู้จัดท�ำ
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ งานบ้าน ๕
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย ๒๘
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ อาหารและโภชนาการ ๕๔
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ งานเกษตร ๗๐
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ งานช่าง ๘๓
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๖ การออกแบบและเทคโนโลยี ๙๕
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๗ งานประดิษฐ์ ๑๑๓
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๘ งานธุรกิจ ๑๓๒
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๙ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ๑๔๙
หน่วยการเรียนรู้ที่๑๐ อาชีพในชุมชน ๑๘๐
จุดประกายโครงงาน ๑๙๑
บรรณานุกรม ๑๙๒
หน้า
สารบัญ
![Page 3: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/3.jpg)
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด
ตารางมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด กลุ่มสาระการเรียนรู้
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕
สาระที่ ๑ : การด�ารงชีวิตและครอบครัวมาตรฐาน ง ๑.๑ เข้าใจการทำางาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะกระบวนการทำางาน ทักษะการจัดการ ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา ทักษะการทำางานร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรม และลักษณะนิสัยในการทำางาน มีจิตสำานึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อม เพื่อการดำารงชีวิตและครอบครัว
สาระที่ ๒ : การออกแบบและเทคโนโลยีมาตรฐาน ง ๒.๑ เข้าใจเทคโนโลยีและกระบวนการเทคโนโลย ีออกแบบและสรา้งสิง่ของเครือ่งใชห้รอืวธิกีารตามกระบวนการเทคโนโลยีอย่างมีความคิดสร้างสรรค์ เลือกใช้เทคโนโลยีในทางสร้างสรรค์ต่อชีวิต สังคม สิ่งแวดล้อม และมีส่วนร่วมในการจัดการเทคโนโลยีที่ยั่งยืน
๑. อธิบายเหตุผลในการทำางานแต่ละขั้นตอนถูกต้อง ตามกระบวนการทำางาน
๒. ใช้ทักษะการจัดการในการทำางานอย่างเป็นระบบ ประณีต และมีความคิดสร้างสรรค์๓. ปฏิบัติตนอย่างมีมารยาทในการทำางานกับสมาชิก
ในครอบครัว๔. มจีติสำานกึในการใชพ้ลงังานและทรพัยากรอยา่งประหยดั
และคุ้มค่า
๑. อธิบายความหมายและวิวัฒนาการของเทคโนโลยี๒. สร้างสิ่งของเครื่องใช้ตามความสนใจอย่างปลอดภัย
โดยกำาหนดปัญหาหรือความต้องการ รวบรวมข้อมูล เลือกวิธีการออกแบบโดยถ่ายทอดความคิดเป็น ภาพร่าง ๓ มิติ ลงมือสร้าง และประเมินผล
๓. นำาความรู้และทักษะการสร้างชิ้นงานไปประยุกต์ ในการสร้างสิ่งของเครื่องใช้
๔. มีความคิดสร้างสรรค์อย่างน้อย ๒ ลักษณะ ในการ แก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ
๕. เลือกใช้เทคโนโลยีในชีวิตประจำาวันอย่างสร้างสรรค์ ต่อชีวิต สังคม และมีการจัดการสิ่งของเครื่องใช้ด้วยการแปรรูปแล้วนำากลับมาใช้ใหม่
สาระที่ ๓ : เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมาตรฐาน ง ๓.๑ เข้าใจ เห็นคุณค่า และใช้กระบวนการเทคโนโลยีสารสนเทศในการสืบค้นข้อมูล การเรียนรู้ การสื่อสาร การแก้ปัญหา การทำางาน และอาชีพอย่างมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และมีคุณธรรม
สาระที่ ๔ : การอาชีพมาตรฐาน ง ๔.๑ เข้าใจ มีทักษะที่จำาเป็น มีประสบการณ์ เห็นแนวทางในงานอาชีพ ใช้เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาอาชีพ มีคุณธรรม และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ
๑. ค้นหา รวบรวมข้อมูลที่สนใจ และเป็นประโยชน์จากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่เชื่อถือได้ตรงตามวัตถุประสงค์
๒. สร้างงานเอกสารเพื่อใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำาวัน ด้วยความรับผิดชอบ
๑. สำารวจข้อมูลที่เกี่ยวกับอาชีพต่าง ๆ ในชุมชน๒. ระบุความแตกต่างของอาชีพ
ที่มา : หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กระทรวงศึกษาธิการ
จิตสำ�นึกในก�รใช้พลังง�นและทรัพย�กรอย่�งประหยัด
และคุ้มค่�
๑. การทำางานบา้นรว่มกบัสมาชกิในครอบครวัอยา่งมมีารยาทจะชว่ยใหส้มาชกิในครอบครวัรกัใครส่ามคัคกีนัสรา้งนสิยั
ที่ดีและบ้านสะอาดเรียบร้อยน่าอยู่อาศัย
๒. การจัดการงานบ้านอย่างเป็นระบบจะช่วยให้การทำางานประหยัดเวลาแรงงานค่าใช้จ่ายและได้ผลงานที่มีคุณภาพ
๓. การมจีติสำานกึในการใชพ้ลงังานและทรพัยากรอยา่งประหยดัและคุม้คา่และปฏบิตัตินตามแนวทางทีเ่หมาะสมจะชว่ย
ให้มีพลังงานและทรัพยากรใช้อย่างไม่มีวันหมด
๑. อธิบายเหตุผลในการทำางานแต่ละขั้นตอนถูกต้องตามกระบวนการทำางาน(ง๑.๑ป.๕/๑)
๒. ใช้ทักษะการจัดการในการทำางานอย่างเป็นระบบประณีตและมีความคิดสร้างสรรค์(ง๑.๑ป.๕/๒)
๓. ปฏิบัติตนอย่างมีมารยาทในการทำางานกับสมาชิกในครอบครัว(ง๑.๑ป.๕/๓)
๔. มีจิตสำานึกในการใช้พลังงานและทรัพยากรอย่างประหยัดและคุ้มค่า(ง๑.๑ป.๕/๔)
๑หน่วยการเรียนรู้ที่
ผังสาระการเรียนรู้
สาระสำาคัญ
ตัวชี้วัด
ก�รจัดก�รง�นบ้�นอย่�งเป็นระบบ
งานบ้าน
ประโยชน์ของก�รทำ�ง�นบ้�นร่วมกับสม�ชิกในครอบครัว
ก�รทำ�ง�นกับสม�ชิกในครอบครัว
ก�รทำ�คว�มสะอ�ดห้องนำ้�และห้องส้วม
ก�รจัดโต๊ะอ�ห�ร
กระบวนก�รทำ�ง�นบ้�น
แผนก�รทำ�ง�นบ้�นที่ดี
ทักษะก�รจัดก�รง�นบ้�น
ก�รจัดห้องครัว
ก�รจัดตู้อ�ห�ร
ก�รจัดตู้เย็นม�รย�ทในก�รทำ�ง�นกับสม�ชิกในครอบครัว
ลักษณะง�นบ้�นที่สม�ชิกทุกคนในครอบครัวต้องช่วยกันทำ�
![Page 4: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/4.jpg)
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.๕6 งานบ้าน 7
การท�างานกับสมาชิกในครอบครัว
น้องไม่สบายพี่จะทำางานแทนนะ
งานบ้านที่สมาชิกทุกคนในครอบครัวต้องช่วยกันทำา แบ่งได้เป็น๒ลักษณะ
ดังนี้
๑. งานบ้านที่ได้รับมอบหมาย หมายถึง งานที่หัวหน้าครอบครัวหรือ
ผู้ปกครองมอบหมายให้สมาชิกแต่ละคนในครอบครัวทำา ตามความสนใจ และ
ความถนัดซึ่งเหมาะสมกับวัยและความสามารถ
๒. งานบ้านที่ไม่ได้รับมอบหมาย หมายถึง งานที่สมาชิกในครอบครัวช่วยทำา
ด้วยความสมัครใจหรือช่วยทำาแทนสมาชิกในครอบครัวคนอื่นๆในโอกาสต่างๆ
งานบ้าน
งานประกอบอาหาร
งานเก็บล้าง
•ซือ้ของมาประกอบอาหาร
•เตรียมและปรุงอาหาร
•จัดและตกแต่งอาหาร
•เก็บล้างภาชนะที่ใช้
ประกอบอาหารและ
รับประทานอาหาร
งานท�าความสะอาดบ้าน
งานดูแลรักษาและท�าความสะอาดเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย
งานบ�ารุงรักษาและดูแลบริเวณบ้าน
•จดัเกบ็ของใช้ให้เป็นระเบยีบ
•ปัดกวาดเช็ดถูห้องต่างๆ
ภายในบ้าน
•ทำาความสะอาดเครื่องเรือน
และเครื่องใช้ไฟฟ้า
•ขจัดรอยเปื้อนบนเสื้อผ้า
•ซักเสื้อผ้า
•รีดเสื้อผ้า
•ดแูลต้นไม้ในบรเิวณบ้าน
•ทำาความสะอาด
ทางระบายนำ้า
•กำาจัดขยะ
ลักษณะงานบ้านที่สมาชิกทุกคนในครอบครัวต้องช่วยกันท�า
งานบริการในบ้าน
•ดูแลน้องและผู้สูงอายุ
•กรอกนำ้าใส่ขวด
•จัดโต๊ะอาหาร
•ช่วยงานอาชีพในครอบครัว
การทำางานบ้านเป็นกิจกรรมที่สมาชิกในครอบครัวได้ทำางานร่วมกัน ช่วยทำาให้บ้านสะอาดเรียบร้อย น่าอยู่อาศัย และเมื่อบ้านน่าอยู่อาศัย ทุกคนในบ้านก็จะมีความสุข งานบา้นมทีัง้งานทำาความสะอาดบา้นงานบรกิารในบา้นงานบำารงุรกัษาและดแูลบริ เวณบ้าน งานดูแลรักษาและทำาความสะอาดเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายงานเก็บล้าง และงานประกอบอาหาร ซึ่งงานเหล่านี้สมาชิกทุกคนในครอบครัวควรช่วยกันทำาตามความสามารถของตนเอง
จุดประกายความคิด
ถ้านักเรียนไม่สบายและพี่สาวช่วยทำางานบ้านแทนให้ นักเรียนจะแสดงความขอบคุณต่อความ
มีนำ้ำาใจของพี่สาวอย่างไร
![Page 5: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/5.jpg)
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.๕8 งานบ้าน 9
รอบรู้อาเซียน
๑. นักเรียนทำางานบ้านเพราะเหตุผลใด
๒. การทำางานร่วมกับสมาชิกในครอบครัวมีแนวทางอย่างไร
๓. ถา้นกัเรยีนและสมาชกิในครอบครวัทำางานรว่มกนัอยา่งมมีารยาทจะเกดิผลดอียา่งไร
๑. ให้นักเรียนยกตัวอย่างงานบ้านตามประเภทที่กำาหนดให้เขียนลงในสมุด
งานทำาความสะอาดบ้าน
งานดูแลรักษาทำาความสะอาดเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย
งานบริการในบ้าน งานเก็บล้าง
งานบำารุงรักษาและดูแลบริเวณบ้าน งานประกอบอาหาร
๒. ให้นักเรียนสำารวจตนเองเกี่ยวกับมารยาทในการทำางานบ้านร่วมกับสมาชิก
ในครอบครัวแล้วเขียนอธิบายตามหัวข้อต่อไปนี้
๒.๑ มารยาทที่ดีในการทำางานบ้านร่วมกับสมาชิกในครอบครัวที่ฉันทำาเป็นประจำา
๒.๒ มารยาทในการทำางานบ้านร่วมกับสมาชิกในครอบครัวที่ฉันต้องปรับปรุงให้ดีขึ้น
๓. เป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
๔. สร้างลักษณะนิสัยที่ดีหลายอย่างให้แก่สมาชิกในครอบครัว เช่น ความ
รับผิดชอบ ความมีระเบียบวินัยในการดำาเนินชีวิต ความประณีตรอบคอบ
รักการทำางานยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น
๕. ฝึกให้สมาชิกในครอบครัวทำางานอย่างเป็นกระบวนการตามลำาดับขั้นตอน
มารยาทในการท�างานกับสมาชิกในครอบครัว
การทำางานร่วมกับสมาชิกในครอบครัวควรปฏิบัติตนอย่างมีมารยาทดังนี้
๑. มีความรับผิดชอบในงานที่ได้รับมอบหมายไม่เกี่ยงกันทำางาน
๒. ให้ความช่วยเหลือหรือทำางานแทน
สมาชิกในครอบครัวตามความสามารถของ
ตนเองเมื่อเจ้าของงานเจ็บป่วยหรือต้องการ
ให้งานเสร็จเร็วขึ้น
๓. กล่าวคำา “ขอบคุณ” เมื่อผู้มีอายุ
มากกว่าช่วยงานหรือ “ขอบใจ” เมื่อผู้มีอายุ
น้อยกว่าช่วยงานทุกครั้ง
ขอบใจนะจ๊ะที่ช่วยพี่รดนำ้าต้นไม้
เดี๋ยวพี่จะไปกวาดลานบ้าน
๔. กล่าวคำา“ขอโทษ”ทุกครั้งที่ทำางานผิดพลาดและปรับปรุงแก้ไขการทำางาน
ของตนเองให้ดีขึ้น
ภาษาอินโดนีเซียเตอริมากะชิ หมายถึง ขอบคุณมาอาฟ หมายถึง ขอโทษ
ประโยชน์ของการท�างานบ้านร่วมกับสมาชิกในครอบครัว
การทำางานบ้านร่วมกับสมาชิกในครอบครัวอย่างมีมารยาทที่ดีมีประโยชน์
ต่อบ้านที่อยู่อาศัยและสมาชิกในครอบครัวดังนี้
๑. บ้านสะอาดเรียบร้อยน่าอยู่อาศัย
๒. สมาชิกในครอบครัวมีเวลาทำากิจกรรมร่วมกัน จึงมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน
และให้ความร่วมมือในการทำางานจนสำาเร็จได้
คำาถามพัฒนากระบวนการคิด
กิจกรรมการเรียนรู้ที่ ๑ ๕. รู้จักให้อภัย
ซึ่งกันและกัน เมื่อเกิด
ความผิดพลาดในการ
ทำางาน
![Page 6: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/6.jpg)
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.๕10 งานบ้าน 11
การจัดการงานบ้านอย่างเป็นระบบ
เวลา งานบ้านผู้รับผิดชอบ
แม่ พ่อ ลูกชาย ลูกสาว
ตัวอย่างแผนการท�างานบ้านในวันหยุด๑วัน
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
๘.๐๐ -๑๐.๐๐น.๑๐.๐๐ -๑๑.๐๐น.๑๑.๐๐ -๑๓.๐๐น.๑๓.๐๐ -๑๓.๓๐น.๑๓.๓๐ -๑๕.๐๐น.
กวาดบ้านถูบ้านซักผ้าตากผ้าประกอบอาหารจัดโต๊ะอาหารและรับประทานอาหารเก็บโต๊ะอาหารและล้างจานล้างรถตัดหญ้าที่สนาม
ทักษะการจัดการ หมายถึง ความพยายามของบุคคลที่จะจัดระบบงาน ในการทำางานเปน็รายบคุคลและจดัระบบคนในการทำางานเปน็กลุม่เพือ่ใหท้ำางานสำาเรจ็ตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ ทักษะการจัดการงานบ้าน จึงเป็นการทำางานบ้านด้วยตนเองเพียงคนเดียวหรือการทำางานบ้านร่วมกับสมาชิกในครอบครัวอย่างเป็นระบบ ประณีต และมีความคิดสร้างสรรค์ รู้จักใช้พลังงานและทรัพยากรในการทำางาน เช่น ไฟฟ้านำ้า กระดาษ อย่างประหยัดและคุ้มค่า เพื่อให้งานสำาเร็จตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ โดยนำาความรู้เรื่อง การจัดการงานบ้านอย่างเป็นระบบและการเขียนแผนการทำางานบ้านมาประยุกต์ใช้กับงานแต่ละงานที่จะทำา
๔. จัดสรรเวลาให้เหมาะสมกับงาน โดยงานที่ใช้แรงงานมากและใช้เวลาทำานาน เช่น พรวนดิน ตัดหญ้า ตักนำ้า ทำาความสะอาดบ้านครั้งใหญ่ ควรทำาในตอนเชา้หรอืทำาเฉพาะวนัหยดุสว่นงานทีใ่ชแ้รงงานนอ้ยและใชเ้วลาทำาไมม่ากนกัเชน่งานปัดกวาดเช็ดถูควรทำาทุกวัน ๕. ต้องจัดสรรเวลาว่างร่วมกันหลังจากทำางานบ้านแล้ว เพื่อให้สมาชิกในครอบครัวได้พูดคุยและทำากิจกรรมร่วมกันเช่นดูโทรทัศน์ออกกำาลังกายทำาสวนรับประทานอาหารเย็น ๖. แผนงานที่กำาหนดไว้ต้องปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงได้ตามความเหมาะสม ๗. แผนงานที่กำาหนดไว้ทุกคนต้องปฏิบัติได้
ทักษะการจัดการงานบ้าน
การจัดการงานบ้านอย่างเป็นระบบ เป็นกระบวนการทำางานบ้านตามลำาดับขั้นตอนซึ่งสามารถสั่งงานติดตามควบคุมและตรวจสอบการทำางานจนได้ผลงานที่มีคุณภาพช่วยประหยัดเวลาแรงงานและค่าใช้จ่ายในครอบครัว
การจัดการงานบ้านอย่างเป็นระบบมีกระบวนการดังนี้ ๑. การวางแผนการทำางานบ้าน เป็นการกำาหนดงานที่จะทำา เป้าหมายของงานที่จะทำา วิธีการทำางาน วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำางาน เวลาที่ใช้ในการทำางาน และผู้รับผิดชอบงานแต่ละงาน ๒. การทำางานบ้านตามแผนที่วางไว้ เป็นการทำางานบ้านตามแผนงานที่กำาหนดไว้ซึ่งจะช่วยลดความสับสนและความผิดพลาดในการทำางานได้ ๓. การประเมินผลงาน เป็นการตรวจสอบว่างานที่ทำามีข้อบกพร่องหรือไม่ถ้ามีต้องปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้น
วางแผนกวาดพื้น กวาดพื้นตามแผนที่วางไว้ประเมินผลงานพื้นที่กวาดแล้ว
ว่าสะอาดหรือไม่
ตัวอย่างการจัดการงานบ้านอย่างเป็นระบบ
แผนการทำางานบ้านที่ดีควรมีลักษณะดังนี้ ๑. เรียงลำาดับความสำาคัญของงานว่างานใดสำาคัญเป็นอันดับแรกและงานใดสำาคัญรองลงมา ๒. ระบุวันเวลาและกิจกรรมในแผนงานอย่างละเอียด เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจได้ง่ายและเข้าใจตรงกัน ๓. ระบุผู้รับผิดชอบในแต่ละงาน โดยเลือกให้เหมาะสมกับวัย ความสนใจความสามารถหรือเวลาว่างของผู้รับผิดชอบงานนั้นๆ
กระบวนการท�างานบ้าน
แผนการท�างานบ้านที่ดี
![Page 7: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/7.jpg)
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.๕12 งานบ้าน 13
๔ ๓ ๒ ๑
๑
๒
๓
๔
๔
๓๒๑
๑
๒๔
๓
๒
๑
๓
๔
๒. การจัดเก็บอุปกรณ์ประกอบอาหารและรับประทานอาหารในห้องครัว อปุกรณป์ระกอบอาหารและรบัประทานอาหารในหอ้งครวัทีล่า้งสะอาดและผึ่งให้แห้งแล้วควรนำามาจัดเก็บดังนี้ หม้อลังถึงควำ่าไว้บนชั้นวางหรือเก็บในตู้โปร่ง ครกควำ่าไว้บนชั้นวางโปร่งๆสากและเขียงวางไว้ข้างๆ กระทะตะหลิวทัพพี และกระชอนที่มีรูสำาหรับแขวน ให้แขวนไว้บนที่แขวนส่วนที่ไม่มีรูแขวนให้วางไว้ในที่วาง มีดเก็บไว้ในที่เสียบเพื่อป้องกันคมมีดกระทบกันและเสียคม จานชามถ้วยควำ่าไว้บนชั้นวางโปร่งๆหรือเก็บในตู้ แก้วนำ้าถ้วยควำ่าไว้บนชั้นวางหรือเก็บในตู้ ช้อนส้อมวางไว้ในที่วางและปิดฝาไว้ ๓. การจัดเก็บเครื่องปรุงรสข้าวสารและอาหารแห้งในห้องครัว หลังใช้งานปิดฝาขวดหรือฝาภาชนะเครื่องปรุงรสข้าวสารและอาหารแห้งให้แน่นสนิทก่อนนำาไปจัดเก็บดังนี้ ขวดเครือ่งปรงุรสวางรวมกนัไวบ้นชัน้วางหรอืใกลเ้ตาปรงุอาหารเพือ่ให้หยิบใช้สะดวก ข้าวสารนำ้าตาลเกลือกะปิวางไว้ในที่โปร่งไม่อับชื้นและไม่ร้อน หอมกระเทียมแขวนไว้ในที่โปร่งหรือวางไว้ในตะกร้าโปร่ง บะหมี่กึ่งสำาเร็จรูปปลากระป๋องวุ้นเส้นเก็บในตู้มีประตูปิด
ห้องครัว เป็นห้องที่ใช้เตรียมอาหาร ประกอบอาหาร จัดวางและเก็บสิ่งของเครือ่งใชใ้นครวัตา่งๆ และบางครอบครวัอาจมโีตะ๊รบัประทานอาหารในหอ้งครวัดว้ย
๑. การจัดวางสิ่งของเครื่องใช้ในห้องครัว การจดัวางสิง่ของเครือ่งใชใ้นหอ้งครวัในตำาแหนง่ทีเ่หมาะสมจะชว่ยใหเ้ดนิเข้า-ออกได้สะดวกมีความคล่องตัวในการทำางาน ดูแลรักษาและทำาความสะอาดได้ง่ายโดยมีแนวทางดังนี้
นอกจากนีค้วรมถีงัขยะสำาหรบัใสเ่ศษอาหารแหง้อาหารสดและปลัก๊ไฟเพือ่ใช้งานกับเครื่องใช้ไฟฟ้าเช่นตู้เย็นกระติกนำ้าร้อนไฟฟ้าเตาไมโครเวฟหม้อหุงข้าวไฟฟ้า
การจัดแบบชิดผนังด้านเดียวหรือ
แบบเส้นตรง นิยมใช้กับบ้านที่มี
เนื้อที่จำากัด
การจดัแบบชดิผนงัสองด้าน
หรือตัวแอล (L) ใช ้กับ
ห ้องครั วลักษณะแคบ
และยาว
การจัดแบบชิดผนังสามด้านหรือแบบ
ตัวยู (U) เหมาะสำาหรับห้องครัวที่มี
ลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมด้านเท่า
การจัดแบบเส้นขนาน
ใช้สำาหรับห้องครัวที่มี
ประตูอยู ่ตรงข้ามกัน
๒ประตู
หมายถึง ตู้เย็น หมายถึง โต๊ะเตรยีมอาหารสด
หมายถึง อ่างล้าง หมายถึง เตาปรุงอาหาร
หมายถึง โต๊ะจัดและตกแต่งอาหารที่ปรุงเสร็จแล้ว
การจัดห้องครัว
การจัดวางสิ่งของเครื่องใช้ในห้องครัว
งานบ้าน 13
![Page 8: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/8.jpg)
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.๕14 งานบ้าน 15
๔
๓
๒
๑
๕
การจัดตู้เย็นมีแนวทางดังนี้
๑ ช่องแช่แข็ง (อุณหภูมิประมาณ -๑๘ ำC) เป็นช่องที่มีความเย็นมากที่สุด
เหมาะกับการแช่อาหารแช่แข็งต่างๆไอศกรีมและนำ้าแข็ง
๒ ชอ่งใตช้อ่งแชแ่ขง็(อณุหภมูปิระมาณ-๑ถงึ๑ำC)ใชเ้กบ็อาหารประเภทปลา
เนื้อหมูแฮมไส้กรอกและอาหารทะเลโดยก่อนแช่ควรห่อปิดให้มิดชิด
๓ ช่องเก็บของทั่วไป (อุณหภูมิประมาณ๒-๕ ำC) เหมาะสำาหรับเก็บของ
ที่บริโภคหรือใช้ไม่หมด แล้วต้องการนำามาใช้อีก เช่น ขนมหวาน อาหารสำาเร็จรูป
ยา และไม่ควรนำาอาหารหรือขนมหวานที่ซื้อมาแช่ทั้งถุง ควรเปลี่ยนใส่ภาชนะที่
สะอาดมีฝาปิดมิดชิดก่อนจึงนำาไปเก็บในตู้เย็น
๔ ช่องแช่ผักและผลไม้ (อุณหภูมิประมาณ ๖-๘ ำC) เหมาะสำาหรับบรรจุ
ผักและผลไม้ทั้งผลหรือผักและผลไม้ที่ปอกเปลือกแล้วห่อหุ้มด้วยพลาสติกหรือถุง
ส่วนผักที่เป็นใบ เช่นผักชี ขึ้นฉ่ายควรเด็ดใบเน่าเสียทิ้งก่อนแล้วจึงนำาไปห่อด้วย
ใบตองหรือใส่ถุงเก็บได้โดยไม่วางถุงทับซ้อนกันเพราะจะทำาให้ผักชำ้า
๕ ช่องประตูเปิด-ปิด (บานพับ) เหมาะสำาหรับวางของที่หยิบใช้บ่อยๆ เช่น
ไข่นำ้าดื่มนมนำ้าผลไม้สนุกกับคำาศัพท์
keep (คีพ) เก็บรักษาไว้
knife (ไนฟฺ) มีด
plate (เพลท) จานอาหาร
ตู้เย็น เป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ใช้เก็บรักษาอาหารให้คงความสดไว้และไม่เน่าเสีย
ในระยะเวลาหนึ่ง เพื่อรอการนำามารับประทานหรือประกอบอาหาร การใช้ตู้เย็น
อย่างมีประสิทธิภาพทำาได้โดยไม่เปิด-ปิดตู้เย็นบ่อย ๆ ละลายนำ้าแข็งในช่องแข็ง
ทุก๑-๒สัปดาห์ทำาความสะอาดชั้นวางต่างๆ ในตู้เย็นอยู่เสมอและจัดวางอาหาร
ให้เป็นระเบียบตามอุณหภูมิที่เหมาะสมในช่องและชั้นวางภายในตู้เย็น เพราะอาหาร
แต่ละชนิดมีลักษณะและระยะเวลาในการเน่าเสียแตกต่างกัน
การจัดตู้เย็น
การดูแลรักษามีดให้ทนทานและใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพท�าได้อย่างไร
๑. ไม่ควรวางมีดไว้กับพื้นเพราะจะทำาให้มีดเป็นสนิม ๒. อย่าใช้มีด หั่น ถาก วัตถุที่แข็งเกินไป เพราะอาจทำาให้เสียคมหรืออาจบิ่นเสียหายได้ ๓. ไม่ควรเอามีดลนไฟหรือหั่นสับของร้อนเพราะจะทำาให้เสียคม
ความรู้เพิ่มเติมความรู้เพิ่มเติม
![Page 9: การงานอาชีพ และเทคโนโลยีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1003885... · 2015-01-12 · 6 การงานอาชีพและเทคโนโลยี](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022081606/5e5b372d9e7ecf0253207c49/html5/thumbnails/9.jpg)
การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.๕16
ตู้เก็บอาหาร
ตู้อาหาร เป็นตู้ที่ใช้เก็บอาหารที่เหลือจากการรับประทาน อาหารที่ปรุงเสร็จ
แล้วรอการเสิร์ฟ และอาหารแห้ง เช่น หอม กระเทียม อาหารกระป๋อง บะหมี่
กึ่งสำาเร็จรูป วุ้นเส้น ตู้อาหารส่วนใหญ่ทำาจากอะลูมิเนียม มีประตูเปิดและปิดได้
ช่วยป้องกันมดและแมลงมาไต่ตอมอาหาร
การจัดวางอาหารในตู้อาหารให้เป็นระเบียบมีวิธีปฏิบัติดังนี้
การจัดตู้อาหาร
อาหารกระป๋องที่หมดอายุ หอม กระเทียมที่ขึ้นรา ไม่ควรนำามารับประทาน
เพราะหากรับประทานเข้าไปแล้วอาจเกิดอาการอาหารเป็นพิษอาเจียนและท้องร่วงได้
๑. แยกประเภทของอาหาร
๒. จัดวางอาหารแต่ละประเภทบน
ชั้นต่างๆ โดยวางอาหารที่ต้องการใช้ก่อน
หรือหมดอายุเร็วที่สุดไว้ด้านนอกสุด
ปลอดภัยไวก้่อนปลอดภัยไว้ก่อ
น