บูรณาการ คุณภาพชีวิต...
TRANSCRIPT
![Page 1: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/1.jpg)
บรณาการ
ผสงอายคณภาพชวต
![Page 2: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/3.jpg)
บรณาการ
ผสงอายคณภาพชวต
![Page 4: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/4.jpg)
บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ISBN 978-616-7854-08-3
พมพครงท 1 กรกฎาคม2560
จำนวนพมพ 1,500เลม
ทปรกษา แพทยหญงสพตราศรวณชชากร
บรรณาธการ ทศนยญาณะ
เรยบเรยง พฤกษาบกบญและรตนศรศระพาณชยกล
ประสานงาน พฤกษาบกบญ
ปกและรปเลม ศรพรพรศรธเวช
พมพท บรษทสหมตรพรนตงแอนดพบลสซงจำกด
จดพมพและเผยแพรโดย มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน(มสพช.)
126/749หม5หมบานการเคหะนนทบรซอยสขาประชาสรรค
ตำบลปากเกรดอำเภอปากเกรดจงหวดนนทบร11120
ดาวนโหลดเนอหาไดท www.thaiichr.org
FB:มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน-มสพช.
![Page 5: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/6.jpg)
สารบญ
บทนำ
สถานการณและทศทางการบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
โดย ดร.ประกาศต กายะสทธ
ผอำนวยการสำนกสนบสนนสขภาวะประชากรกลมเฉพาะ
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)
กรณศกษา 4 พนทบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
•จงหวดลำปาง
•จงหวดสมทรปราการ
•จงหวดนครราชสมา
•จงหวดนครศรธรรมราช
ดำเนนรายการโดย
ผศ.ดร.นสากร กรงไกรเพชร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา
และ อ.ฉตรลดา กาญจนสทธแสง นกวชาการอสระ
จากประสบการณสการเรยนรของเครอขายพนท
เพอบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
กลมท 1 นโยบายและกลไกการสนบสนนการบรณาการทเชอมโยง
(จงหวด อำเภอ ตำบล)
พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอกะเปอรจงหวดระนอง
และเครอขายบรณาการอำเภอจอมทองจงหวดเชยงใหม
ชวนคดชวนคยโดย ดร.มกดา สำนวนกลาง และคณมธรพร ภาคพรต
กลมท 2 รปธรรมการบรณาการเชงบรหารจดการ
(แผนยทธศาสตร แผนปฏบตการ ทรพยากร ขอมล)
พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอโนนสงนครราชสมา
และเครอขายบรณาการอำเภอเมองจงหวดสกลนคร
ชวนคดชวนคยโดย ผศ.ดร.ภทระ แสนไชยสรยา คณะสาธารณสขศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน และ ดร.สรลกษณ โสมานสรณ นกวชาการอสระ
9
27
28
32
37
41
49
50
54
![Page 7: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/7.jpg)
กลมท 3 รปธรรมการบรณาการเชงการจดบรการสขภาพและสงคม
พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอเกาะคาลำปาง
และเครอขายบรณาการอำเภอธญบรปทมธาน
ชวนคดชวนคยโดย อ.ฉตรลดา กาญจนสทธแสง นกวชาการอสระ
คณเบญจวรรณ อนมณเทยร และคณขนษฐา ตราการ กรมกจการผสงอาย
กลมท 4 การสนบสนนและเงอนไขสำคญของการบรณาการ:
บทเรยนและขอเสนอแนะจากพนท
พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอหนคาชยนาท
และเครอขายบรณาการอำเภอทาศาลานครศรธรรมราช
ชวนคดชวนคยโดย ดร.ษากล สนไชย คณะสาธารณสขศาสตร
มหาวทยาลยกรงเทพธนบร และคณนฤมล เจรญใจ นกวชาการอสระ
แลกเปลยนความคดเหนและเปดมมมองใหมโดยผทรงคณวฒ
ดำเนนรายการโดย
อ.ทศนย ญาณะ มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน
58
63
67
![Page 8: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/8.jpg)
“ทผานมา คณะกรรมการปฏรประบบเพอรองรบสงคมผสงอายของประเทศไทย ไดมขอเสนอการปฏรประบบเพอรองรบสงคมสงวย ซงจำเปนตองใหภาคทกภาคสวนรวมมอกนดำเนนการเพอพฒนาคณภาพชวตผสงอาย”
![Page 9: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/9.jpg)
บทนำ
เปาหมายการดำเนนงานแบบบรณาการ มหลกคดสำคญเพอการเสรมพลงและหนนเสรม
การพฒนาระบบการดแลคณภาพชวตของผสงอายแบบบรณาการระหวางหนวยงานและองคกร
ภาคทรวมขบเคลอนในการสนบสนนใหผสงอายพนทตางๆสามารถใชศกยภาพในการจดการตนเอง
โดยใชชมชนและทองถนเปนฐานพฒนา และใชวธการบรณาการในรปแบบองครวม ทงดานสขภาพ
สงคมเศรษฐกจและสภาพแวดลอมทเปนความมนคง4มตของผสงอายเพอสขภาวะของผสงอาย
ในสงคมไทย
ทผานมา คณะกรรมการปฏรประบบเพอรองรบสงคมผสงอายของประเทศไทย ไดมขอเสนอ
การปฏรประบบเพอรองรบสงคมสงวย ซงจำเปนตองใหภาคทกภาคสวนรวมมอกนดำเนนการเพอ
พฒนาคณภาพชวตผสงอาย
ขณะทรฐบาลเองกไดเหนความสำคญมอบนโยบายแกคณะรฐมนตรในการดำเนนงานใหเกด
การบรณาการงานพฒนาคณภาพชวตของผสงอายระหวางกระทรวงตางๆ ทเกยวของ เพอใหเกดผล
ทเปนรปธรรมโดยใชกลไกการทำงานรวมภายใตทศทางและแนวทางของคณะอนกรรมการบรณาการ
เพอพฒนาคณภาพชวตผสงอาย ซงมองคประกอบคณะอนกรรมการจากผแทนหนวยงานและองคกร
ทเกยวของ
สวนการพฒนากลไกและแนวทางการดำเนนงานบรณาการเพอคณภาพชวตผสงอาย จะม
การใชแนวคด“พนทเปนฐานผสงอายเปนศนยกลาง” โดยมการดำเนนการจนเกดรปธรรมทมความ
หลากหลาย มความเขมขนและเกดผลลพธทแตกตางกน ดงนนการตดตามสถานการณและเรยนร
ภายใตโครงการจดการความรและถอดบทเรยนการดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
สนบสนนโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) แนวทางการดำเนนงาน
บรณาการเพอคณภาพชวตผสงอาย จงเปนประเดนท มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพ
ชมชน (มสพช.) ใหความสำคญ จงไดมการจดเวทการประชมเชงปฏบตการแลกเปลยนเรยนรพนท
บรณาการคณภาพชวตผสงอาย ขน
และเพอประมวลเรองราวประสบการณจากแกนนำพนทบรณาการในการพฒนาคณภาพชวต
ผสงอาย รวมทงรวบรวมขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒในนามผแทนคณะกรรมการบรณาการคณภาพ
ชวตผสงอายมลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน(มสพช.)จงไดจดทำหนงสอ“บรณาการ
คณภาพชวตผสงอาย” ขนเพอรวบรวมขอมลใหภาคเครอขายทกำลงพฒนาระบบการดแลคณภาพ
ชวตของผสงอายแบบบรณาการในแตละพนท สามารถนำขอมลไปประยกตใชในการดำเนนงานของ
พนทตนเองตอไป
คณะผจดทำ
มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน (มสพช.)
![Page 10: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/10.jpg)
8
![Page 11: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/11.jpg)
9
สถานการณและทศทางการบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
โดยดร.ประกาศตกายะสทธ
ผอำนวยการสำนกสนบสนนสขภาวะประชากรกลมเฉพาะ
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)
![Page 12: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/12.jpg)
10
สถานการณและทศทางการบรณาการคณภาพชวตผสงอาย โดย ดร.ประกาศต กายะสทธ
ผอำนวยการสำนกสนบสนนสขภาวะประชากรกลมเฉพาะ
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) มสวนในการขบเคลอนงาน
บรณาการคณภาพชวตผสงอายเรองเชงนโยบายเชงวชาการและประสานภาคเครอขายโดยเรมจากงาน
บรณาการ7กระทรวงไดแกกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยกระทรวงศกษาธการ
กระทรวงสาธารณสขกระทรวงมหาดไทยกระทรวงวทยาศาสตรและกระทรวงกฬาและการทองเทยว
ซงทง 7 กระทรวงจะมงานเกยวของกบผสงอายทตองดำเนนการอยแลว เพยงแตขาดการบรณาการ
และสานพลงเมอตองลงไปปฏบตงานในพนทดงนนสสส.จงไดเขามาทำหนาทขบเคลอนงานบรณาการ
คณภาพชวตผสงอาย
โดยเรมจากการใหทมวชาการเขาไปสำรวจงานทง 7 กระทรวง ซงพบวา งานบรการ
สำหรบผสงอายของทง 7 กระทรวงมมากถง 40 กวา ชดบรการ ไมวาจะเปนเรองการศกษาทก
ชวงอายการสนบสนนอาชพและการสงเสรมสขภาพแตวาเวลานำงานลงไปในพนทแตละกระทรวง
จะแยกสวนกนทำไมมการบรณาการงานรวมกนดงนนสสส.จงมความคดวา“ทำอยางไรจงจะสามารถ
รวบรวมชดบรการตางๆ พรอมสงมอบชดบรการเหลานนใหไดตรงตามความตองการของแตละ
พนทมากทสด”
ภาพนโยบายบรณาการการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในปจจบน
![Page 13: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/13.jpg)
11บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
สสส.มองวาชดบรการสำหรบผสงอายตางๆนนเปรยบเสมอนสนคาดงนนหากเราวเคราะห
ในสวนทผลตสนคา/จดบรการ(Supply)และสวนผใชสนคา/บรการ(Demand)จะพบวาชดบรการ
(Product)สำหรบผสงอายสวนใหญจะผลตโดยภาครฐสวนผใชสนคา/บรการจะเปนชมชน
ดงนนปญหาทพบคอ แตละกระทรวงจะม Saleman ของตวเอง นำ Product ไปลง
พนทโดยทำแบบตางคนตางลงและตางคนกจะมระบบรายงานการทำงานของตนเองซงถอเปนการ
ทำงานซำซอน
สสส. จงมแนวคดวาควรม “One saleman” ททำหนาทรวบรวมชดบรการตางๆ ของ
ภาครฐไวในทเดยว เพอไมใหมการทำงานทซำซอน จากนนจงจดทำเปนองคความร แลวใหแตละ
พนทเลอกรบชดบรการตามความเหมาะสมและความจำเปนของตนเอง ซงวธนนาจะเปนวธทจะ
ชวยใหเกดการบรณาการงานกนได
อกความตงใจหนงของ สสส. คอ หากชดบรการของภาครฐไมตอบสนองความตองการของ
คนในชมชน กตองมการสราง “ชดบรการทางเลอก” ใหกบพนทนน โดยการสราง “Supplier
ทางเลอก” หรอ“Supplier ทองถน” ขนมา เพอใหสามารถดแลคนในพนทไดอยางเตมทมากขน
โดยเนนทการพฒนาศกยภาพชมชนและเมอไหรกตามทผใชสนคา/บรการและผผลตสนคา/จดบรการ
เขาใจและตอบสนองกนและกนไดเรากจะสามารถใชทรพยากรไดอยางมประสทธภาพ
การเตรยมความพรอมรองรบสงคมสงวย
ภาพการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย 4 มต
![Page 14: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/14.jpg)
12
ในสวนของการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย เราสามารถมองไดทง 3 มต และ 4 มต
ซงทง2สวนนจะไมมความแตกตางกนมากนก
ในสวนของ3มต จะเนนเรองการดสขภาพสงคม เศรษฐกจ สวน4มต จะเนนเรองการ
ดสขภาพสงคมเศรษฐกจและสภาพแวดลอม
ภาพปรามดประชากรไทย พ.ศ. 2503 – 2573ทมา:PopulationDivisionoftheDepartmentofEconomicandSocialAffairsofthe
UnitedNationsSecretariat,World Population Prospects: The 2012
จากภาพปรามดประชากรไทย พ.ศ.2503 – 2573ดานบนนจะเหนวา“ฐานของปรามด”
คอจำนวนเดก“ตรงกลาง”คอวยรนและ“ยอดปรามด”คอผสงอาย
ซงหากพจารณาจากปรามดจะพบวาชวงปแรกๆสมยจอมพลป.พบลสงครามจะมปรมาณ
เดกจำนวนมากเนองจากเปนยคทตองการกำลงคนสำหรบพฒนาประเทศ ดงนนรฐบาลจงไดสนบสนน
ใหประชาชนมลกจำนวนมาก แตพอวนเวลาผานไประยะหนง ประมาณป 2523 จะเรมวเคราะหถง
อนาคตไดวา ถาสดสวนของเดกเกดใหมยงคงเพมขนเรอยๆ แบบน ในอนาคตขางหนาจะตองเกด
ปญหาขนแนนอน ทงเรองการเตรยมโครงสราง เรองบรการ และเรองสวสดการของภาครฐ ดงนน
รฐบาลจงไดเรมรณรงคเรองการ “ควบคมการเกด” โดยการวางแผนครอบครว ซงในชวงนนการ
วางแผนครอบครวจะมงเนนไปทการคมกำเนด ไมไดมงเนนไปทการวางแผนครอบครวทหมายถงการ
วางแผนชวตระยะยาวจรงๆ
ในยคทประเทศไทยกาวเขาสสงคมผสงอาย ในยคนภาครฐจะไปมงเนนไปท“การจดชด
บรการผสงอาย” ซงปรากฎการณนจะคลายกบตอนทประเทศไทยเคยมงเนนเรองการคมกำเนด
หลงจากทมปรมาณเดกมากเกนไป ซงการคมกำเนดไดทำใหฐานเจดยลดลงเรอยๆ จนกระทงทำให
![Page 15: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/15.jpg)
13บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ในปจจบนประเทศไทยเราเรมขาดแคลนเดกทจะเปนกำลงสำคญในการดแลผสงอายในอกไมถง
10ปขางหนาน
ดงนนเราจงตองปรบแนวคดใหม คอตองไมมองปญหาแคสวนเดยวเหมอนเคย แตตองมอง
ปญหาแบบภาพรวมทงระบบ คอมองทงฐานเจดย ตวเจดย และยอดเจดย ตองไมมงเนนแกปญหาท
สวนเดยวเชนแกแตปญหายอดเจดยโดยทไมดปญหาของฐานเจดยเลยซงการทำแบบนอาจเปนเหต
ใหฐานเจดยออนแอและพงครนลงมาได
ภาครฐจงควรมองภาพรวมทงเจดย หรอทงระบบ คอมองทงเรองการบรการ การดงศกยภาพผสงอายการออกแบบ การรองรบสงคมสงวยอยางเตมระบบ การพฒนาศกยภาพเดกใหสามารถเตบโตไปเปนคนดของสงคม และการพฒนาฝมอแรงงานเพอสรางรายไดสำหรบนำเงนภาษไปดแลคนทงประเทศดวย
![Page 16: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/16.jpg)
14
หากเจาะลกประเดนการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย ซงอยยอดปรามด เราจะสามารถ
แบงกลมผสงอายไดเปนหลายกลมไดแก
กลมท 1 ตดสงคม ซงเปนกลมทยงดแลตนเองได มจำนวนประมาณ 80 เปอรเซนตของ
ผสงอายทงหมด กลมนจะเปนกลมทมพลงมาก ซงเราสามารถดงพลงและศกยภาพของผสงอายกลมน
มาใชประโยชนได
กลมท 2 กลมตดบาน กลมนจะสามารถพงพาตนเองได มศกยภาพแตบางเรองกตองการ
ความชวยเหลอจากผอนเชนเรองเทคโนโลยเปนตน
กลมท 3 กลมตดเตยงกลมนเปนกลมทตองการการพงพา100เปอรเซนตภาครฐหรอชมชน
ตองเขาไปชวยเหลออยางเตมรปแบบ โดยตองดแลทงเรองสขภาพ เศรษฐกจ สงคม การปรบสภาพ-
แวดลอมและบรการสาธารณะตางๆ
ภาพแสดงจำนวนผสงอายแตละกลม
การเขาสสงคมผสงอายจะแบงเปน3ระดบคอ
1.เรมเขาสสงคมผสงอายหรอageing
2.เขาสสงคมผสงอายเตมรปแบบหรอaged
3.เขาสสงคมผสงอายขนรนแรงหรอภาวะขนสดทายหรอsuperaged
สำหรบสถานะของประเทศไทย ตอนนอยในระดบ “เรมเขาสสงคมผสงอาย หรอ ageing”
![Page 17: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/17.jpg)
15บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ประเดนการเตรยมความพรอมเรองการเขาสสงคมผสงอายในประเทศตางๆพบวาประเทศ
แถบโซนยโรปและอเมรกาจะใชระยะเวลาในการเดนทางจากจดเรมตนคอageingไปส superage
เปนระยะเวลา 100 ป ดงนนเขาจงมเวลาในการเตรยมความพรอมเพอรองรบสถานการณนได
ปจจบนเราจงพบวาสวสดการและระบบการดแลผสงอายของกลมประเทศเหลานจะดมาก เพราะเขา
มการเตรยมการลวงหนา100ป
สวนของประเทศญปนจะมเวลาเตรยมการนอยกวาคอแค27ปเทานนจงมการเปรยบเปรย
สถานการณนวาเปน“สนามสงคมผสงวย” เพราะวาจำนวนประชากรผสงอายจะพงสงขนเรวมาก
อยางไรกตามญปนสามารถรบมอกบเรองนไดเปนอยางด แมวาจะมเวลาเตรยมตวนอย เนองจากญปน
เปนประเทศทมรายไดสง และมเศรษฐกจด ซงจดนเองทเปน “เขอน” ชวยพยงและลดความรนแรง
ของสนามสงคมผสงวยไดเปนอยางดทำใหญปนมเวลาเตรยมการบางอยางไดทน
สวนประเทศไทยจะมสถานการณใกลเคยงกบประเทศญปนคอมเวลาเตรยมการนอยเพยง
แค26ปเทานนดงนนประเทศไทยเราจงเจอสนามสงคมผสงวยไมตางกนแตวาสภาพเศรษฐกจของ
ประเทศไทยไมแขงแรงทำใหเราตองพบเจอกบปญหาหลายอยางและเราไมสามารถทำสวสดการสงคม
ทดใหกบผสงอายเหมอนเชนประเทศแถบยโรปได หรอจะชดเชยการดแลผสงอายดวยเทคโนโลยท
ทนสมยเหมอนญปนกทำไมไดดงนนสงทประเทศไทยทำไดกคอ “การสรางความพรอมใหกบชมชน”
ประเดนทนาสนใจคอ ปจจบนประเทศไทยมผสงอาย 8-9 ลานคน รฐไมควรคดแคเรองการจดบรการเฉพาะกลมผสงอาย 8-9 ลานคนนเทานน แตควรไปใหความสำคญกบกลมประชากรทมอาย 45-59 ป ซงมอยประมาณ 14 ลานคนดวย เพราะในอก 15 ปขางหนา ประชากรกลมนจะกลายเปนสนามลกใหมทเขามากระแทกอกระรอก ดงนนเราจงตองเตรยมการรองรบสถานการณนกนลวงหนา โดยการเตรยมการในกลมประชากรทกชวงอาย ไมใชเฉพาะกลมผสงอายเพยงกลมเดยว
![Page 18: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/18.jpg)
16
การเตรยมความพรอมรองรบสงคมสงวยในดานตางๆ
• ดานสขภาพทผานมามงานวจยออกมาวาชวง3ปสดทายของชวตผสงอายคอชวงทม
คาใชจายในการรกษาสขภาพจากการเจบปวยมากทสดดงนนการเตรยมสขภาพในชวงปลายของชวต
จงเปนสงทสำคญ โชคดทประเทศไทยมระบบหลกประกนสขภาพรองรบเอาไว ทำใหผสงอายและ
ครอบครวเบาใจเรองคาใชจายได แตอยางไรกตาม การเตรยมพรอมดานสขภาพของผสงอายโดยเนน
เรองการ “สรางนำซอม” กเปนเรองทด เพราะถงแมวาจะไดรบการรกษาฟร แตกคงไมมผสงอาย
คนไหนอยากเจบปวยแบบทกขทรมาน
• ดานสงคมจากขอมลบางแหลงไดระบวาปจจบนคนไทยสวนใหญไมคอยมการเกบเงนออม
เหมอนคนสมยกอน แตละยคม “การออม” ทแตกตางกน คนสมยกอนจะเนนลงทนในเชงสงคม
(social investment) จงไมคอยคำนงถงตวเงนทจะเกบออมไว เพราะชมชนมความเขมแขง เชน
เมอบานหลงหนงไดปลามาเขากเอามาแจกเพอนบานเพราะฉะนนเวลาทเขาเจบปวยเพอนบานหรอ
ชมชนกจะชวยกนดแลนนคอสถานการณและสภาพแวดลอมของสมยกอนแตณปจจบนสภาพสงคม
แบบนนมนอยลง เราจำเปนตองปรบสภาพการออมจาก “การออมเชงสงคม” มาเปน “การออมเชง
เศรษฐกจ” มากขน แตกตองไมทงเรองสงคม เพราะฉะนนการเตรยมความพรอมดานสงคมกยงตอง
มอยคอเรายงตองทำงานรวมกบชมชนเรายงตองทำความรจกกบเพอนบานเพอหวงใหเขาชวยดแล
เรายามเจบปวย
![Page 19: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/19.jpg)
17บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
• ดานเศรษฐกจ การเตรยมความพรอมดานเศรษฐกจ กระทรวงการคลงไดแนะนำวา ถา
ผสงอายมเงนคาแรงขนตำ9,000บาทนบตงแตอาย60ปถง80ปรวมระยะเวลา20ปจะมเงน
ประมาณ2ลานบาทสำหรบใชดแลตนเองชวงปลายชวตแตถาหากไมมรายไดเขามาเลยในชวงหลง
อาย60ปกควรตองมการเกบออมเงนไวตงแตอาย40ป โดยออมเดอนละ9,000บาทเพอนำมา
ไวใชในยามเขาสวยสงอายอนนคอการวางแผนชวตระยะยาวเปนการเตรยมความพรอมสอนาคต
ภาพ Sandwich generationทมา:NationalEconomicandSocialDevelopmentBoard,
PopulationProjectioninThailand,2010-2040
ภาพ Sandwich generationนคอ“โครงสรางประชากรในแตละวย”โดยสวนดานบน
คอเดกสวนกลางทเปนเสมอนไสแซนวชคอคนวยทำงานและสวนดานลางคอผสงอาย
หากดทสวนกลางหรอไสแซนวช จะเหนวาไสแซนวชมขนาดใหญ นนหมายถงจำนวนคนวย
ทำงานทมจำนวนมากซงคนวยทำงานเปนฐานสำคญของการทำใหระบบเศรษฐกจเตบโตเนองจากม
จำนวนแรงงานมากทำใหมทนสำหรบดแลเดกกบผสงอายมากตามไปดวยแตวาในอนาคตไสแซนวชน
จะเลกลง เพราะสวนดานลางทเปนเดกจะเขามาเปนวยทำงานแทน นนหมายความวาในอนาคตเราจะ
มแรงงานทเปนกลไกในการสรางเศรษฐกจทลดลงในขณะทมจำนวนผสงอายเพมมากขน ซงสถานการณ
ถอเปนภาระทหนกหนวงสำหรบคนวยทำงานในอนาคตเปนอยางมาก
![Page 20: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/20.jpg)
18
ภาพสรปผลการประเมนแผนยทธศาสตรของแผนผสงอาย พม.
จากภาพสรปผลการประเมนแผนยทธศาสตรของแผนผสงอาย พม. จะพบวา เรามการ
เตรยมความพรอมเพยงแค 28 เปอรเซนต เทานน ในขณะเดยวกนระบบการคมครองทางดานสงคม
เรองของระบบสวสดการกมเพยงแค33เปอรเซนตซงขอมลเหลานทำใหเราตองมความตนตวเรองน
ใหมากขน ซง สสส.ไดมการเตรยมความพรอมในเรองเหลานเอาไว ทงเรองระบบเงนออม และเรอง
ระบบการดแลผสงอายในชมชน
ภาพการเตรยมความพรอมรองรบสงคมผสงวย
![Page 21: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/21.jpg)
19บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
การเตรยมความพรอมเพอรองรบสงคมสงวยสงทเราตองทำคอตองไมเตรยมความพรอม
แคกลมผสงอายเทานนแตตองเตรยมความพรอมทกชวงวยโดยมการวางแผนเอาไววาชวงวยเดกจะ
ทำอะไรโตขนมาจะทำอะไรวยทำงานจะทำอะไรชวงกอนสงวยจะทำอะไรและชวงสงวยจะทำอะไร
ตองเนนเรองการเตรยมความพรอมดานสขภาพ เศรษฐกจ และสงคมในทกชวงวย
ยกตวอยางเชนชวงเดก(ชวงวยเรยน5-14ป)ควรจะใหเดกไดเรยนรเรองการออมและเรองทศนคต
เกยวกบผสงอาย เพราะวามงานวจยออกมาวา เดกรนใหมมทศนคตทไมดตอผสงอายเพมมากขน
ตางจากเมอกอนทเดกมองผสงอายเปนปชนยบคคล ดงนนเวลาเดกเจอผสงอาย เดกจะไหวและให
ความชวยเหลอตลอด แต ณ ปจจบนเดกมองวาผสงอายเปนภาระ จงตองเขาไปแกปญหาในเรองน
อยางไรกตามเมอเราเจอกบปญหานเราจะตองวเคราะหและมองยอนกลบไปกอนวา สภาพแวดลอม
อะไรททำใหเดกรนใหมคดแบบนนจากนนเราจงคอยคดวาเราจะสามารถปรบทศนคตของเขาไดหรอไม
หรอจะเตรยมการอยางไรเพอไมใหเดกรนใหมคดแบบนอก
![Page 22: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/22.jpg)
20
เมอกอนทฤษฎทเกยวกบเรองเงนออม จะเปน “เงนออม = หาได – ใช” คอหาไดเทาไหรตองนำไปใชกอน เหลอเทาไหรคอยออม แตถาหากเราจะเตรยมความพรอม เราตองเปลยนสมการใหมเปน “คาใชจาย = หาได – เงนออม” คอ เงนคาใชจายคอเงนทเหลอจากการออม ซงประเดนเหลานตองมการเรยนรกนตงแตเดก
ประเดนการออมเงนพบวา ชาวมสลม จะมการปรบหลกสตรการเรยนบางอยางใหสอดคลอง
กบวฒนธรรมและศาสนา เชน วชาสขศกษา วชาพลศกษา และวชาคณตศาสตร อาจารยชาวมสลม
ทานหนงเคยกลาววาวชาคณตศาสตรในบานเรามกจะมแตการเปรยบเทยบเรองการใชเงนเชนไดเงน
มาเทาน ซอสงน แลวเหลอเงนเทาไหรแตจะไมคอยพดถงประเดนทเกยวกบfinance literacyคอ
หาไดเทาไหร เกบออมเทาไหร ใชไปเทาไหร อกอยางครอบครวคนไทยจะดแลเรองการเงนใหกบลก
จนกระทงเรยนจบปรญญาเพราะฉะนนเดกจงไมคอยไดเรยนรเรองfinanceliteracyคอหาเงนได
เทาไหรเกบออมเทาไหรควรใชเทาไหรซงกวาเดกจะไดเรยนรเรองนจรงๆกอายประมาณ30กวาๆ
ซงเขาสชวงวยทำงานแลว ปญหาทเกดขนคอเมอหาเงนไดในชวงแรกกจะใชเงนอยางเตมท ไมมการ
เกบออมซงสงเหลานเปนเรองทนาวตกกงวลมาก
![Page 23: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/23.jpg)
21บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ในอนาคตประเทศไทยจะเหมอนกบตางชาตคอ คอ เมอเดกอาย 18 ป เดกจะตองออกไป
หาเรยนเองทำงานเองสอบเขามหาวทยาลยเองดงนนพวกเขาจงตองเกบออมเงนเองหรอหากไมม
พวกเขากตองไปกเงนรฐบาล และตองเอาเงนกลบมาคนรฐบาล แตเรองการกเงนเรยนในบานเราใน
ปจจบนยงมปญหากแลวไมยอมคนเงน ดงนนเราจงตองปรบทศนคตเรองความรบผดชอบของเดกใหม
ซงอนนเปนพนฐานสำคญทตองทำ จากนนเดกกตองเรมเรยนรเรองการออมเพอวยเกษยณอาย ซงหาก
เปนไปตามนภาพของสงคมไทยกจะเรมเปลยนไปจากเดมมาก
ขอมลดานผสงอายในมตตางๆ
ภาพขอมลสขภาพผสงอายในมตสขภาพทมา:ขอมลสขภาพผสงอาย,2556
1. มตสขภาพ จากขอมลสขภาพผสงอายพบวาผสงอายจะมความเจบปวยและความตองการ
การบรการทางสขภาพมากถง95เปอรเซนตและมเพยงแคเปอรเซนตเทานนทมสขภาพด
![Page 24: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/24.jpg)
22
ภาพขอมลสขภาพผสงอายในมตเศรษฐกจทมา:ศ.ดร.วรเวศมสวรรณระดา,คำนวณโดยโครงการวจยฯ
จากขอมลการสำรวจภาวะการทำงานของประชากรไทย,2553
2. มตเศรษฐกจจากภาพกราฟสภาพของตลาดแรงงานในภาพขอมลสขภาพผสงอายในมต
เศรษฐกจสแดงคอลกจางภาครฐหรอขาราชการสเขยวคอลกจางภาคเอกชนทอยในระบบประกนสงคม
สฟาคอแรงงานนอกระบบ เชน เกษตรกรคนทมอาชพอสระสวนสมวงคอคนทไมไดอยในภาคของ
การจางงานเลย จากกราฟจะเหนวาประชากรเขามาเปนขาราชการในชวงอาย 20 กวาป จากนน
กราฟจะอยระดบเดมไมคอยมความเปลยนแปลงจนกระทงอายใกลเกษยณ ประมาณ 50 ป กวาๆ
อาจจะม Early Retirementบาง สวนกลมลกจางเอกชนจะเขามาทำงานเมออายประมาณ15ป
สวนวย 20 ป จะเปนวยทมมากทสด และจำนวนจะลดลงเมอถงวย 30 ป หมายความวานโยบาย
ภาครฐฯททำใหเกดการจางงานลดลงตงแตชวงอาย30ปและลดลงมากในชวงอาย40ปโดยลดลง
มากกวา50เปอรเซนตของจำนวนแรงงานทงหมดในประเทศไทยภาครฐจงตองรบดแลลกจางกลมน
กอนทกราฟจะลดลงสวนกราฟแรงงานนอกระบบหรอFreelanceจะสมพนธกบกราฟลกจางเอกชน
คอในชวงทลกจางออกจากงานในระบบจะมาอยในกลมของแรงงานนอกระบบซงทำใหกราฟแรงงาน
นอกระบบพงสงขน ในขณะทกราฟลกจางเอกชนลดตำลง สงทนาเปนหวงคอ แรงงานนอกระบบจะ
คอนขางขาดเรองการดแลเงนออมและเงนประกนสงคม ดงนนรฐบาลจงควรจะใหความสำคญกบ
ประชากรกลมนเปนพเศษภาครฐฯควรมการเตรยมตวกอนหนานวาจะทำอยางไรใหแรงงานสามารถ
อยในระบบไดนานขน เพราะถาเขาอยในระบบนานขนเขากจะมเงนออม การเขาระบบประกนสงคม
จะมความตอเนองในหลายๆ อยาง ซงจะสงผลทดกวา ยกตวอยางสถานการณในประเทศญปนและ
เกาหล เดกททำงานแลวมกจะเลอกทำงานอสระมากกวางานทตองเขาสระบบ เพราะเขารสกวาใน
อนาคตระบบจะเปลยนทำใหเขามโอกาสสงทจะไมไดรบเงนดงนนเขาจงเลอกทจะออกมาจากระบบ
![Page 25: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/25.jpg)
23บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ซงเปนเรองอนตราย ถาเขาจะออกมานอกระบบจรงๆ เรากตองทำใหเขามการเตรยมความพรอม
สำหรบผทสงเงนประกนสงคมจะตองสงตอเนอง15ปถาสงเกน15ปจะไดเงนบำนาญแตถาออกจาก
ระบบกอน 15 ป จะไดเงนกอน ซงคนสวนใหญยอมออกกอน 15 ปเพราะอยากไดเงนกอนสำหรบ
นำไปลงทน แตปญหากคอคนสวนใหญนำเงนไปลงทนโดยทไมไดเตรยมการศกษาเรองการลงทนหรอ
การประกอบอาชพอสระมากอนทำใหมโอกาสทจะขาดทนสงมากดงนนการเตรยมความพรอมใหกบ
กลมคนเหลานจงเปนเรองสำคญทตองทำ สวนเรองการบรณาการระบบบำเหนจบำนาญ ถอวาเปน
เรองทด ปจจบนประเทศไทยมระบบเงนออม 3 กอน คอ 1 ) กอนทเปนขาราชการ 2) กอนทเปน
แรงงานในระบบ (ประกนสงคม) และ 3) กอนทเปนแรงงานนอกระบบ ซงกอนแรกจะมการบรหาร
จดการทเปนระบบตรงเพยงแค10ลานคนเทานนประเดนทนาสนใจคอประเดนการนำเอาสนทรพย
ของผสงอายมาแปลงเปนเงนเดอนเพอใชไปจนกระทงเสยชวตคดวาประเดนนนาจะเหมาะกบผสงอาย
กลมทมลกนอยหรอไมมลก
ภาพขอมลสขภาพผสงอายในมตสงคมทมา:สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2554
3. มตสงคมมประเดนทนาคดคอผสงอายจะอยอยางไร?และจะอยกบใคร?เมอถงวยทตอง
พงพงลกหลาน
![Page 26: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/26.jpg)
24
การดแลผสงอาย ตองใหความสำคญกบการดแล เรองสขภาพ (health service) และ
เรองสงคม (social service)
ในสวนของเรองสขภาพจะมกลไกทคอนขางเขมเเขง เพราะวามระบบบรการเขาถงทง รพ.สต.
และอสม. เพราะฉะนนเพยงแคจดสนคา/บรการลงไปในพนท กจะม Salemanทำหนาทขายตรง
ตอใหในพนททนทสวนประเดนคาใชจายงบประมาณหลกประกนสขภาพของสปสช. นนมครอบคลม
อยแลว เจาหนาทเพยงแคทำหนาทประสาน หรอกระจายความรเทานน นอกจากนผสงอายตดเตยง
ยงมงบการดแลระยะยาวในพนทลงไปอก
สวนเรองเชงสงคมจะมcaremanagerเปนคนดแลภาพรวมของการจดบรการสขภาพและ
สงคมแตกรณการบรการสขภาพจะมการกระจายไปใหรพ.สต.และทมผดแลระยะยาวเพราะฉะนน
โดยสรป ดานสงคมยงคงตองการความเขมแขงของเครอขาย และนคอทมาของศนยพฒนาคณภาพชวต
และสงเสรมอาชพผสงอาย (ศพอส.) ของ พม. ทกระจายตวอยทวประเทศ ซงณ ขณะนเรามแผน
รวมกบพม.และสปสช.ทจะพฒนาศพอส.ใหเปนหนวยงานทสามารถจดการเรองการดแลระยะยาว
ไดดวยคอทำหนาทเปนจดประสานเชอมตอการดแลระยะยาว
ภาพพนทสรางสรรคคณภาพชวตผสงอาย
![Page 27: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/27.jpg)
25บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ดานหนงสสส.จะพฒนาใหเกดศนยหรอสถาบนทสรางความเขมเเขงใหกบศพอส.ซงมการ
ทำMOU ระหวาง สสส. และอก 14 หนวยงานเรยบรอยแลว ซงคาดวาภายในป 2560 ตวกลไก
ทกอยางนาจะถกวางไวในพนท และภายในป 2561 นาจะสามารถเชอมตอได โดยภายในป 2560
จะมศนยทจะถกสรางขนกอน โดยอาจจะใชเวลา 6 เดอนในการพฒนาหลกสตรและพฒนาระบบการ
ประเมน หลงจากนนตำบลนำรอง 152 ตำบล จากโครงการบรณาการ 7 กระทรวง กจะถกสงไป
พฒนาศกยภาพเพมเตมในศนยน โดยองคความรท 152 ตำบล จะไดจากการเขาไปพฒนาศกยภาพ
ในศนยฯจะม3องคความรคอ
1.การใหบรการสขภาพและสงคม
2.การบรหารจดการ ศพอส.หรอศนยทขบเคลอนการดำเนนงานในชมชนซงอาจเปนชออน
3.การเชอมประสานทรพยากรทมในพนท
ดานนโยบายสสส.มแผนการดำเนนงานรวมกบสช.ในการพฒนานโยบายชมชนและนโยบาย
สาธารณะซงทงหมดนจะดำเนนการสอดประสานไปกบการสนบสนนปฏบตการในพนทตอไป
![Page 28: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/28.jpg)
26
![Page 29: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/29.jpg)
27
กรณศกษา 4 พนทบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
จงหวดลำปาง จงหวดสมทรปราการ
จงหวดนครราชสมา และจงหวดนครศรธรรมราช
ดำเนนรายการโดย
ผศ.ดร.นสากรกรงไกรเพชรคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยบรพา
และอ.ฉตรลดากาญจนสทธแสงนกวชาการอสระ
![Page 30: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/30.jpg)
28
จงหวดสมทรปราการคณสำเนาว รศมทต นายกองคการบรหารสวนตำบลบางนำผง อำเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ
คณปทมา อนทรช สำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดสมทรปราการ
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบจงหวด
สำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดสมทรปราการ (พมจ.สมทรปราการ)
คอ กลไกหนงในการดำเนนงานระดบจงหวด เนองจากเปนหนวยงานโดยตรงของกระทรวง พม.
ทจะตองดแลเรองน ซงจะมคณะอนกรรมการจดสวสดการเพอสงคม ทำหนาทบรณาการงานรวมกบ
หนวยงานอนทเกยวของ นอกจากนยงมผวาราชการจงหวดคอยทำหนาทเชอมโยงการทำงานและให
ความสำคญกบการพดคยในวงตางๆ เพอใหงานสมฤทธผล
จดเดนของการทำงานคอ เจาหนาทผขบเคลอนเรองนเปนคนในพนท และบางสวนเปนคนนอกทอยในพนทนมานานแลว ทำใหสามารถใชความสมพนธสวนตวและความเขาใจซงกนและกน อนเกดจากการทำงานรวมกนมานาน ชวยใหการเชอมงานตอตดไดงายขน สำหรบการทำงานรวมกนของภาคเครอขายในระดบจงหวด จะมการถอดบทเรยนรวมกนเปนครงคราว ซงการถอดบทเรยนในแตละครงจะทำใหเจอสงดๆ ในพนทมากมาย เชนการดำเนนงานดแลผสงอายขององคการบรหารสวนตำบลบางนำผงทมการทำงานยาวนานจนทำใหเกดระบบ เกดเรองเลา และกลายเปนตำบลตนแบบทมความเขมแขงมากแหงหนง
สวนประเดนการดำเนนงานตามนโยบายของภาครฐทตองการสงเสรมคณภาพชวตของ
ผสงอายในดานตางๆทงดานเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมไดมการดำเนนงานโดยใชงบประมาณ
และทรพยากรของภาครฐ รวมทงของภาคเครอขายตางๆ เชน วด โรงเรยนและทองถน ซงทองถน
กไดใหความสำคญกบเรองนเปนอยางมาก มการเชญคนมารวมงานเพมขนมากมาย แสดงใหเหนถง
ความเขมแขงและความมใจรกในการพฒนาพนทรวมกนของทกฝาย
![Page 31: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/31.jpg)
29บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ประเดนการเชอมตอกบสวนของสาธารณสข (รพ.สต.) ทม พมจ.สมทรปราการ จะไมคอย
ไดเชอมตอโดยตรงกบสวนสาธารณสขเทาไหรนก อยางไรกตามพบวากลไกการดำเนนงานของฝาย
สาธารณสขมความเปนเขมแขงเปนอยางด ดงนน พมจ.สมทรปราการจงไดมงเนนเรองการเชอมตอ
กบทองถนมากกวา
สวนประเดนปญหา จะมประเดนงบประมาณของภาครฐทไมเพยงพอตอการดำเนนงาน
จนทำใหคนทำงานตองขอแรงสนบสนนงบประมาณจากภาคเครอขายภาคสวนตางๆ เชน สปสช.
และทองถน ซงในสวนของทองถนกไดจดสรรงบประมาณตามขอบญญตเขามาชวยทำโครงการหรอ
แผนงานตางๆในการขบเคลอนงานผสงอาย
ประเดนจดออนการทำงานทผานมายงมการเชอมตอและประสานงานในระดบอำเภอนอยมาก
สวนใหญจะเปนการลงไปเชอมประสานในระดบตำบลมากกวา เนองจากตองการลงไปดำเนนการ
ในพนทโดยตรงเพอใหสามารถขบเคลอนงานไดอยางรวดเรว นอกจากนยงมจดออนเรองขอมลของ
สำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดสมทรปราการ และขอมลในพนท ทยงเปน
คนละชดกนอย ยงไมมการเชอมประสานดานขอมล และยงไมมการวเคราะหขอมลเพอใหสะดวกตอ
การใชประโยชน
![Page 32: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/32.jpg)
30
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบพนท
กรณศกษาตำบลบางนำผง อำเภอพระประแดง จ.สมทรปราการ
แนวคดการดำเนนงานของนายก อบต.บางนำผง เนนยำวานายกตองมการสงการใหระดบ
ปฏบตการเขาไปดำเนนงาน ไมเชนนนงานกจะไมเกด
สวนการดแลประชาชนโดยเฉพาะผสงอายอบต.บางนำผงไดมการดแลตงแตเกดจนกระทง
เสยชวต แตการดำเนนงานทกอยางจะตองมการทำแผนชมชนรวมกนกอน ตองมการกำหนดทศทาง
ในการดำเนนงาน นอกจากนยงตองมการทำแผนของบประมาณทำโครงการจาก พม.ดวย โดยการ
ทำงานทงหมดจะตองมการประสานและเชอมรอยกบภาคเครอขายเพอใหงานออกมาดทสด
สวนเรองงบประมาณหากตองการทำใหชมชนเขมแขง ตองทำงานใหด ทำงานโดยไมงอ
งบประมาณของภาครฐ โดยมองวาถาหากทำงานจนไดผลลพธทดแลว ภาครฐจะนำงบประมาณมา
ใหเอง สวนงบประมาณจากภาคเครอขาย อบต.บางนำผงจะใชวธการเขาไปประสานของบประมาณ
จากภาคเครอขายภายนอก เชนบรษท โคคา-โคลา (ประเทศไทย)จำกดธนาคารกสกรไทยบรษท
ปตท.จำกด(มหาชน)เปนตนเพอหนนเสรมการทำงานเนองจากงบประมาณการบรหารงานทงหมด
ของ อบต.บางนำผงมเพยงแค 30 ลานบาทเทานน ซง 30 ลานบาทนจะตองมการนำไปบรหารใน
สวนงานตางๆ หลายดาน ดงนนงบประมาณทจะนำมาใชในการดแลผสงอายจงมไมเพยงพอตอการ
ดำเนนงานตามแผนชมชนทวางไวจำเปนจะตองขอรบงบประมาณสนบสนนจากภาคสวนตางๆ
มการเชญชวน“ปหมาน”ขาราชการทเกษยณแลวมารบหนาทเปนประธานผสงอายทำหนาท
เชอมโยงงานกบพม.สปสช. รพ.สต.และโรงเรยน โดยการเชอมโยงกบโรงเรยนจะมการพาผสงอาย
ไปเลานทานหรอเลนเปยโนใหเดกฟง นอกจากนยงมการทำกจกรรมฟนฟกลมผใหญทเปนโรคสมอง
เสอมและกลมคนไขตดเตยงดวย
![Page 33: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/33.jpg)
31บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
อบต.บางนำผงไดใหความสำคญกบการดแลผสงอายเปนอยางมาก โดยมการใหบรการดาน
สขภาพแกผสงอายดานตางๆเชนการตรวจสขภาพและการสงเสรมการออกกำลงกาย
สวนการนำงบประมาณกองทนหลกประกนสขภาพมาใช อบต.บางนำผงไดนำงบประมาณ
มาใชในการดแลคนไขตดเตยงและจดจางอสม.นอกจากนยงมการประสานใหผใหญกบเดกไดทำงาน
ดแลคนไขตดเตยงรวมกน เพอใหเดกไดเรยนรการทำงานและสามารถนำองคความร/ประสบการณ
ไปใชในการดแลคนในครอบครวและชมชนตอไป เพอทำใหชมชนเกดความเขมแขงมากขน
เทคนคการดแลทมทำงานผสงอาย นายก อบต.บางนำผงจะใชวธการพดคยกบคนทำงาน
อยางมเหตผลและมการลงพนทเพอดแลผสงอายรวมกบทม
วธการประเมนการดำเนนงานบรณาการผสงอาย จะมวธการประเมนจากการททกคนพรอมใจ
มาชวยงานมการทำงานเชอมประสานกนเปนอยางดระหวางอบต.และรพ.สต.โดยทง2หนวยงาน
สามารถทำงานบนเปาหมายเดยวกนไดมการคดงานรวมกน
จากการทำงานแบบบรณาการรวมกนหลายฝาย ทงการทำแผนชมชนรวมกน การทำแผน
ของบประมาณโครงการจากภาคเครอขายตางๆทงภาครฐและเอกชนรวมทงการทำงานเชอมประสาน
ทเขมแขง ไดทำใหตำบลบางนำผงสามารถดแลและพฒนาคณภาพชวตผสงอายไดเปนอยางด จนไดรบ
การยกยองใหเปนตำบลตวอยางในการการดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบพนทของ
ประเทศไทย
ตวอยางกจกรรมโครงการตางๆ เกยวกบการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย ตำบลบางนำผง
กจกรรม/โครงการหลก
1.เดนเพอสขภาพทกเชาวนอาทตยเรมเดนตงแตวนท27ธนวาคม2544มสมาชก8ทาน
2.วนเฉลมฯ5ธนวามหาราช(เดนเทดพระเกยรต/กฬาเปตองสำหรบผสงอาย)และ
วนพอแหงชาต
3.รดนำดำหวเนองในประเพณมหาสงกรานตวนท13-15เมษายนและวนผสงอาย
4.ทศนศกษาพาไปไหวพระชำระใจใหรนรมยแวะชมสถานทสำคญๆเพอเสรมสรางชวต
ใหสดใส
5.วนเฉลมฯ12สงหามหาราชนและวนแมแหงชาต
![Page 34: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/34.jpg)
32
จงหวดลำปางคณกญชพร วงศหอม
นกพฒนาสงคมชำนาญการ พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดลำปาง
คณแสงจนทร คำตาเทพ
เจาพนกงานสาธารณสขอาวโส สำนกงานสาธารณสขอำเภอเกาะคา จงหวดลำปาง
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบจงหวด
การขบเคลอนงานคณภาพชวตผสงอายในภาพรวมของจงหวดลำปาง จะมคณะอนกรรมการ
สงเสรมการจดสวสดการสงคมของผสงอายของระดบจงหวด ซงจะมผวาราชการจงหวดเปนประธาน
และม พมจ. เปนเลขานการ และกรรมการอกชดทขบเคลอนงานผสงอายของระดบจงหวดจะเปน
คณะกรรมการขบเคลอนศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพผสงอายระดบจงหวด โดยศนยน
จะมรองผวาราชการจงหวดเปนประธานและมพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนเลขานการ
ในสวนของคณะทำงานจะประกอบดวยหนวยงานของกระทรวงแรงงาน หนวยงานของสาธารณสข
หนวยงานของกระทรวงการศกษาวทยาลยพยาบาลและภาคประชาชน
คณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมของผสงอาย
ในระดบจงหวด อำเภอ และตำบล
ระดบจงหวด
1.คณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอายจงหวดลำปาง
รองผวาราชการจงหวด ประธานคณะอนกรรมการ
•เหลากาชาด •อบจ. •กศน.
•สสจ. •ทองถน •วฒนธรรม
•สถต •วทยาลยพยาบาล •สาขาสภาผสงอาย
•ศพส. •เทศบาลนคร •เทศบาลเกาะคา
•รพ.ลำปาง •พมจ.เลขานการ
![Page 35: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/35.jpg)
33บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
2.คณะกรรมการขบเคลอนศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพผสงอายระดบจงหวด
รองผวาราชการจงหวด ประธานคณะกรรมการ
•ประธานสาขาสมาคมสภาผสงอายประจำจงหวดลำปาง
•นายแพทยสาธารณสขจงหวด •แรงงานจงหวด
•ทองถนจงหวด •นายอำเภอทกอำเภอทมศพอส.
•หนวยงานสงกดกระทรวงพม. •นายกอปท.ทกแหงทมศพอส.
•กศน. •พฒนาสงคมฯเลขานการ
ระดบอำเภอ
•สสอ. •กศน.อำเภอ •รพ.อำเภอ
•คณะกรรมการสงเสรมงานอาสาสมครพฒนาสงคมและความมนคงอำเภอ
ประกอบดวย -นายอำเภอทปรกษา -ประธานอพม.อำเภอประธาน
-สสอ. -พฒนาการอำเภอ
-ทองถนอำเภอ -นายกอปท.
-ผแทนอพม.7คน -จนท.พมจ.เลขานการ
-ผแทนอพม.ผชวยเลขา
ระดบพนท/ตำบล
•อปท. •รพสต.
•กศน.ตำบล •เกษตรตำบล/พช.
•ผนำทองถน •ตำบลสขภาวะสสส.
•กองทนตำบล •ชมรมผสงอาย
กลไกในการขบเคลอนงานผสงอายในจงหวดลำปางไดชวยใหการดำเนนงานเปนไปอยางม
ระบบ โดยมปจจยความสำเรจคอ “แผนยทธศาสตรระดบจงหวด” และการยกระดบงานผสงอายให
เปนวาระของจงหวด
จงหวดลำปางมประชากรอยประมาณ7แสนกวาคนมผสงอายประมาณ1.3แสนกวาคน
ซงคดเปนรอยละ19มดชนการสงวยมากทสดของประเทศซงกถอวาจงหวดลำปางเกอบจะกาวเขาส
สงคมผสงอายอยางเตมรปแบบแลว
![Page 36: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/36.jpg)
34
จงหวดลำปางจะมการทำงานรวมกนระหวางเครอขายคณะกรรมการทกหนวยงาน ไมวาจะเปนหนวยงานของกระทรวงสาธารณสข หนวยงานของกรมแรงงาน และ พมจ. โดยใชแผนยทธศาสตรเปนกลไกในการดำเนนงาน ทสำคญคอจะมการทบทวนแผนงานผสงอายอยเสมอ โดยจะมารวมกนดวาจะปรบแผนการขบเคลอนงานนกนอยางไร
นอกจากนยงมวทยาลยพยาบาลเปนฝายวชาการทมาคอยชวยงานผสงอายอยางเตมท
โดยจะมการทำงานวจย การลงพนทเพอดแลและพฒนางานผสงอาย และมการจดทำหลกสตรให
พยาบาลเรยนรเรองการดแลผสงอายดวย
สวนประเดนเรองคนทำงานในระดบจงหวดกมความเขมแขงเชนสภาผสงอายสถาบนพฒนา
การเมองหรอแมกระทงอบจ.เองกเขามารวมดำเนนการในเรองนโดยอบจ.จะมการจดทำเวทประชาคม
ทกอำเภอโดยแตละอำเภอจะมการใสประเดนผสงอายลงไปในเวทการพดคย สวนเวทสมชชาสขภาพ
จงหวดลำปางกมประเดนผสงอายถกบรรจลงไปดวยเชนกน
ประเดนการทำงานของสำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดลำปาง
(พมจ.ลำปาง)พมจ.ลำปางจะมบทบาทหนาทเปนเลขาคอยทำงานประสานกบระดบทองถน โดยจะ
ประสานเชอมโยงกบ อปท. นอกจากนยงมคณะทำงานของอาสาสมครพฒนาสงคมและความมนคง
ของมนษยขบเคลอนในระดบอำเภอ มการขบเคลอนโดยศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพ
ผสงอาย (ศพอส.) ซงจะเชอมรอยการทำงานกบหนวยงานสาธารณสขในพนท อกทงยงมการเชอมรอย
กบ กศน. เรองการพฒนาหลกสตรโรงเรยนผสงอายอกดวย
สงทอยากใหเกดขนคอ การเปดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางหนวยงานททำงานดวยกน
เพอทจะไดมองเหนงานของกนและกน วาแตละหนวยงานมการขบเคลอนงานดานผสงอายอยางไรบาง
และมขอมลอะไรบางทเกยวของกบผสงอาย เพอทจะไดบรณาการและขบเคลอนงานรวมกนตอไป
ในอนาคต
![Page 37: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/37.jpg)
35บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ปจจยของความสำเรจ
•ยทธศาสตร/วาระจงหวด
•สมชชาสขภาพ/สภาพลเมอง/เวทประชาคม(อบจ.)
•แผน/ยทธศาสตร
•องคความร/วชาการ(วพ.มหาวทยาลย)
•ทนคนทำงาน(สาขาสภาผสงอายอบจ.ปราชญพนทตนแบบฯลฯ)
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบพนท
กรณศกษาอำเภอเกาะคา จงหวดลำปาง
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบอำเภอ ทอำเภอเกาะคามการบรณาการ
การทำงานรวมกบ กศน.ในเรองของงานวชาการ การจดหลกสตร นอกจากนยงมการบรณาการรวมกบ
ทองถนทงเรองงบประมาณ สถานท และการจดฝกอาชพผสงอาย
ปจจบนทอำเภอเกาะคายงไมมการขบเคลอนโครงสรางระดบอำเภอ แมวาทางผบรหารของ
สาธารณสขอำเภอ ผบรหารทองถน และนายอำเภอเองจะเหนความสำคญในเรองนกตาม ทงนเปน
เพราะกลไกในระดบพนท รวมทงการพดคยเชงยทธศาสตรของระดบอำเภอยงไมไปในทศทางเดยวกบ
ระดบจงหวด ทำใหยงมขอตดขดในการขบเคลอนงานอย อยางไรกตาม การทำงานรวมกบภาค
เครอขายในพนทกยงคงขบเคลอนไปไดดวยด เนองจากมความสมพนธทดตอกน มการสนบสนนการ
ทำงานซงกนและกน ไมมขอตดขดสวนทางดานทองถนเชนทเทศบาลตำบลเกาะคา กมการทำงาน
ดานคณภาพชวตอยแลว โดยมขอบญญตเกยวกบงานผสงอายททำมาอยางตอเนองเกอบ 10 ป มการ
ประสานเรองการดแลผสงอายและใหการสนบสนนงบประมาณแกสาธารณสขอำเภอในการดแล
ผสงอายเปนอยางด
![Page 38: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/38.jpg)
36
สำหรบการขบเคลอนงานของ สสอ. จะมการทำงานในลกษณะของการใหพยาบาลดแล
และใหทมหมอครอบครว ซงเปนทมสหสาขาวชาชพทมแพทยเปนหวหนาทมคอยดแลผสงอายในพนท
โดยทานนายแพทยสาธารณสขจงหวดไดมอบหมายใหทำโครงการดแลผสงอายใหครบทกหลงคาเรอน
ซงการทำโครงการนจะทำใหสามารถไดขอมลทจะนำไปเชอมตอกบขอมลของ พมจ.ลำปาง ประเดน
การบรณาการขอมล ในอดตทผานมานน แตละหนวยงานไมวาจะเปน สาธารณสขอำเภอเกาะคา
พมจ.ลำปาง และทองถนตางกมขอมลของตวเองอยแลวแตยงขาดการเชอมโยงขอมลซงกนและกน
อยางไรกตามในอนาคตจะตองมการเชอมโยงขอมลถงกนเพอใหเกดประโยชนสงสด
ประเดนปญหาเรองการบรหารจดการ มประเดนเรองเงอนไขการเบกเงนคาดแลผปวยทบาน
กรณพยาบาลทเปนผจดการดแล(Casemanager)เขาไปดแลผปวยในพนทซงยงไมสามารถเบกได
เนองจากการไปเยยมและเขยนแผนการดแล (care plan) อยางนอยผปวย 1 คน ตองไป 3 ครง
หลงจากเขยนแผนการดแลเสรจแลวตองแลกเปลยนคยกบญาตผปวย ตวผปวย และทมสหวชาชพ
(conference)ซงตองทำทละรายจากนนกตองไปนำเสนอกบคณะกรรมการLTCของตำบลซงเปน
คณะกรรมการยอยของคณะกรรมการกองทนสขภาพตำบล ซงเงอนไขเหลานยากตอการปฏบต
เนองจากพยาบาลทไปอบรมเพอมาเปนผจดการดแล (Casemanager)1คนตองดแลคนทงตำบล
ซงถอเปนจำนวนทมากประกอบกบพยาบาลเหลานนมภารกจประจำทตองทำอยแลวดงนนเงอนไข
เหลานจงเปนสงทยากตอการปฏบตจรงในระดบพนท
![Page 39: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/39.jpg)
37บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
จงหวดนครราชสมาคณมาลน ฝายเคนา สำนกงานสาธารณสขจงหวดนครราชสมา
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบจงหวด
ประชากรผสงอายในจงหวดนครราชสมามสงถง 14 เปอรเซนตจากจำนวนประชากรทงจงหวด 2 ลานกวาคน ซงการดำเนนงานคดกรองจะมการวางแผนการคดกรองสขภาพ 5 ดาน และจะมการออกแบบระบบการดแลรบผดชอบงานผสงอายทงหมด โดยงานสงเสรมสขภาพของ สสจ.นครราชสมา ซงเปนหนงในคณะกรรมการระดบจงหวด จะเนนเรองการคดกรองสขภาพผสงอาย โดยจะมการจดการขอมลปญหาสขภาพของผสงอายทชดเจนดงแผนภาพกรอบการดำเนนงานพฒนาระบบบรการสขภาพเพอการดแลผสงอาย
แผนภาพกรอบการดำเนนงานพฒนาระบบรการสขภาพเพอการดแลผสงอาย
![Page 40: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/40.jpg)
38
แผนภาพกรอบการดำเนนงานพฒนาระบบรการสขภาพเพอการดแลผสงอาย (ตอ)
รพ.สต./รพช./รพศ.
มระบบการดแลผสงอาย
3.มชมรมผสงอายคณภาพ 2. มคลนกผสงอายคณภาพ
1. มทมสหวชาชพ ไดแก แพทย
พยาบาล นกกายภาพบำบด เภสชกร
นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห
นกโภชนาการ ตดตามเยยมผสงอาย
ทบาน
แนวทางการดแลผสงอายทง 3 กลม
กลมท1 (ตดสงคม)
• ตรวจคดกรองสขภาพ
ประจำป
• พฒนาศกยภาพชมรม
ผสงอาย
• สนบสนนการพงตนเอง
• กจกรรมสงเสรมสขภาพ
• คดกรอง Geriatric
Syndrome (โรคทเปน
ปญหาในผสงอาย) ไดแก
ขอเขาเสอม ภาวะหกลม
สมองเสอม กลนปสสาวะ
นอนไมหลบ และภาวะ
ทพโภชนาการ
กลมท 2 (ตดบาน)
• ตรวจสขภาพประจำป
• ตดตามเยยมบานโดย
เจาหนาทสาธารณสข
• กจกรรมสงเสรมสขภาพ
เฉพาะโรค
• สนบสนนใหมสวนรวม
ในกจกรรมของครอบครว
และชมชน
กลมท 3 (ตดเตยง)
• ตรวจสขภาพประจำป
• ตดตามเยยมบานโดย
เจาหนาทสาธารณสข
• ฟนฟสภาพ
• ลดภาวะการเจบปวย
ซำซอนตามสภาพ
ปญหา
![Page 41: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/41.jpg)
39บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
เรองการคดกรองสขภาพจะมการพฒนาศกยภาพเจาหนาทผคดกรองสขภาพผสงอาย และ
จะมการใชโปรแกรม ADL ในการลงขอมล โดยโปรแกรมนจะมการแบงกลมผสงอายอยางชดเจน
และสามารถดขอมลยอยรายอำเภอได ซง สสจ.นครราชสมาไดใหความสำคญกบการตรวจคดกรอง
เปนอยางมาก เนองจากจะทำใหเหนขอมลตางๆ กอนทจะมการตดตามดแลผสงอาย ซงทำใหงาน
สามารถขบเคลอนไปไดดวยดนอกจากนการคดกรองสขภาพยงถกกำหนดใหเปน KPI ของการทำงาน
โดยจะมการคดกรองสขภาพผสงอายในโรคทพบบอย ADL/geriatric ซงปทแลวไดมการคดกรองโรค
5 ดาน เชน การตรวจสขภาวะทางตา เบาหวาน ความดนโลหต สขภาพชองปาก 2Q และ ADL
โดยผสงอาย1คนตองไดรบการคดกรองใหครอบคลมตามKPIทกำหนดไวสวนการตดตามประเมนผล
คณภาพการตรวจคดกรองจะตองมการสรปวเคราะหปญหาสขภาพผสงอายในพนทจากนนจงมการ
จดทำแผนแกไขปญหา ซงการประเมน KPI จะมการทำปละ 2 ครง โดยจะใชวธลงพนทไปดผลเชง
ประจกษ ดงนนแตละพนทจงตองมหลกฐานเชงประจกษและตองมแผนงานโครงการ นอกจากนยง
ไดมการวเคราะหงานคดกรองสขภาพ ซงในชวงทผานมา ไดขอสรปวางานการดแลสขภาพผสงอาย
แมจะเปนงานทมากแตกตองทำตอและตองทำเพมเตมใหมากขนอกโดยในป2559ไดมการกำหนด
KPI เอาไววา ในผสงอาย 1 คนจะตองมการตรวจคดกรองสขภาพครอบคลมรอยละ 70พอเขาสป
2560ไดมการเพม KPI ขนมาวา จะคดกรอง geriatric syndrome เพมขนอก โดยจะตรวจคดกรอง
สขภาพผสงอายใหครอบคลมรอยละ 80
ป 2558 สสจ.นครราชสมา ไดรบนโยบายจากกระทรวงสาธารณสขมาสการปฏบต โดยจด
อบรมเจาหนาทผรบผดชอบงานผสงอาย (ageingmanager) มการประสานงานการทำงานรวมกบ
ภาคเครอขาย เชน พมจ.นครราชสมา สาขาสมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยประจำจงหวด
นครราชสมาศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย(กศน.)มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (มส.ผส.) มหาวทยาลยศลปากร และทองถน ซงการ
ประสานงานกบทองถนถอวามความราบรนมากทผานมาสสจ.นครราชสมาไดมการนำขอมลไปเสนอ
ตอนายกทองถนในตำบลตางๆ และมการจดเวทแลกเปลยนเรยนรระดบพนทเพอนำขอมลมาวเคราะห
และหาขอสรปในการวางแผนแกไขปญหาสขภาพรวมกน
การบรณาการเชอมโยงงานททำในป2559จะมการบรณาการกบสาขาสมาคมสภาผสงอาย
แหงประเทศไทยประจำจงหวดนครราชสมา พมจ.นครราชสมา และกระทรวงการทองเทยวและการ
กฬา โดยการบรณาการรวมกบกระทรวงการทองเทยวเเละการกฬา ซงจะมการเยยมสญจรเพอเสรม
พลงใหกนและกนในป2560น
ป 2560 จะมการจดเวทแลกเปลยนเรยนร และจะมการพาทมเครอขายททำงานผสงอาย
ระดบจงหวดจาก รพช. รพ.สต. สสอ. และแกนนำผสงอายระดบอำเภอไปแลกเปลยนเรยนรดงานท
ทำกนใน 1 ป เพอใหเหนวาแตละพนททำอะไรบาง มปญหาอะไร และไดดำเนนการแกไขปญหาอยางไร
![Page 42: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/42.jpg)
40
ในสวนของชมรมผสงอาย ป 2559 มการแบงกลมเจาหนาทสาธารณสขและชมรม มการ
แลกเปลยน เสนอความคดเหนเรองบทเรยนการทำงานและการพฒนางานในอนาคต สวนในป2560
ไดมการวางแผนเรองการทำโรงเรยนผสงอาย โดยมโรงเรยนผสงอายตำบลดอนชมพ เปนตนแบบในการ
ดงาน จากนนจะพฒนาใหเกดโรงเรยนผสงอายในทกตำบล ตามศกยภาพของแตละพนท แตอยางนอย
ใน 1 อำเภอจะตองม best practice อำเภอละ 1 ชมรม 1 โรงเรยนผสงอาย จากนนจะมการสรป
และวเคราะหงานในเวทแลกเปลยนเรยนรชวงปลายป2560
แผนการดำเนนงานผสงอาย ป 2560
•อบรมพฒนาศกยภาพเครอขายแกนนำ
•การอบรมคดกรองGeriatricSyndrome
•การอบรมการบนทก/การวเคราะหขอมลการคดกรอง
•การคดกรองการดแลกลมผสงอายในระดบพนท
•การตดตามเยยมเสรมพลงรวมกบภาคเครอขาย
•การจดเวทแลกเปลยนเรยนรกจกรรมการดำเนนงานผสงอาย
![Page 43: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/43.jpg)
41บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
จงหวดนครศรธรรมราชคณศรวรรณ จนทรจำปา นกพฒนาสงคม สำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
จงหวดนครศรธรรมราช
คณวสตร อะหล เลขานการนายกองคการบรหารสวนตำบลทาศาลา จ.นครศรธรรมราช
คณภวศ นนทจตร หวหนาฝายสวสดการและพฒนาชมชน อบต.ทาศาลา จ.นครศรธรรมราช
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบจงหวด
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบจงหวด จะมกลไกคณะอนกรรมการ
สงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอายระดบจงหวด ทคอยขบเคลอนและสนบสนนการดำเนนงาน
โดยมการนำวาระเสนอเขาทประชม และจะมการคดเลอกพนท หลงจากนนจงจะมการประสานงาน
กบหนวยงานในระดบอำเภอวาจะมการทำโครงการและกจกรรมตางๆ ในพนท เพอขอความรวมมอ
กบนายอำเภอในการขบเคลอนงานรวมกน ซงกไดรบการตอบรบจากนายอำเภอเปนอยางด
สวนในระดบตำบล จะมทนเดมจากของ พมจ.นครศรธรรมราช ทดำเนนการในเรองศนย
พฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพผสงอาย(ศพอส.)อยแลวแตวายงมบางตำบลทกยงไมมศพอส.
และบางพนทกใชวธจดตง ศพอส. เองโดยไมไดรบการสนบสนนงบประมาณจาก พมจ. ซงเมอเกด
ศนยแลว กจะมการใชแผนงบประมาณของตำบลในการสนบสนนการดำเนนงาน และมการจดตง
คณะกรรมการสำหรบขบเคลอนงานตอไป
สวนเรองการบรณาการ จะมการบรณาการบทบาทและวธการรวมกนระหวาง สสจ. พมจ.
และสสอ.รวมกบภาคในพนททดำเนนการระดบอำเภอและตำบล
การดำเนนงานบรณาการคณภาพชวตผสงอายระดบพนท
กรณศกษาตำบลทาศาลา อำเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช
อบต.ทาศาลา เปนอบต.ทใหญทสดในจงหวดนครศรธรรมราชมงบประมาณมากถง100
กวาลานบาทและป2560จะมการทำแผนงบประมาณ157ลานเพอภารกจทครอบคลมทกๆดาน
ซงรวมถงดานการดแลผสงอายดวยโดยในป2560ไดมการตงขอบญญตงบประมาณประมาณ 1 ลาน
กวาบาท เพอใชในการทำกจกรรมผสงอาย ซงไมรวมกบเงนทจะใชในการจดสวสดการผสงอายท
แตละปจะใชประมาณ 20 ลานบาท
![Page 44: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/44.jpg)
42
ตำบลทาศาลามประชากร30,000คนและมผสงอาย3,800คน(13เปอรเซนต)และใน
3,800คนนจะมผสงอายทเปนผพการประมาณ10เปอรเซนตอกทงยงมผสงอายทพการจำนวน1ใน
5เปนผสงอายทมภาวะพงพงดวย
ป 2557อบต.ทาศาลา ไดทำโครงการสำรวจขอมลตามเกณฑมาตรฐานของกระทรวงพม.
ซงตอนนนมจำนวนผสงอายประมาณ 3,600 คน ซงไดมการสำรวจขอมลไป 2,952 คน ตามเกณฑ
14ขอและเพมเกณฑเรองADLไปอก1ขอจากการสำรวจพบวาไมผานเกณฑ4ขอคอ1)เรอง
การเขารวมกจกรรมของผสงอาย ซงอาจจะเปนเพราะผสงอายมภาวะความจำเปนบางอยางทไมอาจ
มาเขารวมกจกรรมได2)เรองสงอำนวยความสะดวกทบานซงหมายความวาบานผสงอายยงไมคอยม
ความปลอดภย ไมวาจะเปนบรเวณหองนำ หรอบรเวณอนๆ 3) เรองอาชพและรายได 4) เรองของ
การด ดา วากลาว ซงเมอพบจดบกพรองทไมผานเกณฑ 4 ขอนแลวกไดมการจดทำแผนเพอแกไข
ปญหา โดยมมหาวทยาลยวลยลกษณเขามาชวยเรองการจดทำแผนใหแตละหมบาน โดยเรมทการเชค
ตนทนของแตละหมบาน จากนนจงมาคดตอวาจะตองมการจดการประเดนใดเพมเตมอก นอกจากน
ยงมโรงพยาบาลทาศาลามาชวยดำเนนการดานสขภาพ พมจ.มาชวยอบรม อผส. ซงปจจบนม 25 คน
และใน 25 คนนม 23 คนทผานการอบรมหลกสตรผดแล (Caregiver) เพอรองรบโครงการดแล
ระยะยาว ทจะดแลผสงอายทมภาวะพงพงในพนท
บทบาทองคกรภาคขบเคลอนงานระดบจงหวด/อำเภอ/ตำบล
หนวยงาน กจกรรมการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย
พมจ. 1.มกลไกขบเคลอนงานดานผสงอายโดยคณะอนกรรมการผส.
2.มการจดทำแผนยทธศาสตรดานผสงอายจงหวด
3.สงเสรมสนบสนนบคลากรงบประมาณในการจดกจกรรมไปยงพนท
สสจ. 1.มระบบพเลยงอำเภอตำบลทดมาดแลพนทตนแบบ
2.มเกณฑการดแล
3.จดเวทใหพนทไดมการแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนาตอยอด
4.คดกรองผสงอายทง3กลมเพอวางแผนการตดตามและมแผนการ
ดำเนนงานทตอเนอง
สสอ. 1.ดำเนนงานผานระบบสขภาพอำเภอ(DHS)เรมเนนงานผสงอายป2558
2.จดกจกรรมตามlongtermcare
3.ทกคนเปนหนสวนเปนเจาภาพรวมกนและบรณาการกนทำงาน
4.พฒนาศกยภาพบคลากรระบบการดแลผสงอายทตดเตยง
5.การพฒนาครอบครวและอาสาสมครอยางตอเนอง
![Page 45: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/45.jpg)
43บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
หนวยงาน กจกรรมการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย
กศน. 1.การเตรยมความพรอมผสงอายในดานตางๆตามความสนใจของผสงอาย
2.ป2559มการอบรมCGทกตำบลหลกสตร70ชม.มผผานการอบรม
40กวาคนโดยดำเนนการรวมกบสาธารณสข
3.ป2560เสนอใหมหลกสตรการอบรมCGหลกสตร420ชม.
4.สงเสรมการอานในลกษณะตางๆมมมบานหนงสอชมชน
5.นโยบายป2560เนนทกษะชวตผสงอายโดยจะดำเนนการทกตำบล
ปนมโครงการ“ทาศาลาศกษา”เพอศกษาประวตศาสตรชมชนการทำ
ทะเบยนปราชญชาวบานเพอเปนฐานขอมลบคคลสำคญของชมชน
ม.วลยลกษณ
สำนกวชา
แพทยศาสตรและ
พยาบาลศาสตร
1.โครงการวจยทสำนกวชาแพทยศาสตรและพยาบาลศาสตรคาดวาจะ
ดำเนนการในป2560/2561เชนการคดกรองภาวะสมองเสอมจากตวอยาง
เลอดการพฒนาระบบGISเพอการดแลผสงอายการสงเสรมคณภาพชวต
ผสงอายแบบเกอกลการใชดนตรเพอสงเสรมการนอนหลบในผสงอาย
เปนตนบางโครงการอยระหวางการพจารณาใหทนวจยจากวช.
2.มศนยบรการวชาการศนยคอมพวเตอรและสำนกวชาตางๆเชน
สนว.สถาปตยกรรมฯสนว.วศวกรรมฯสนว.สารสนเทศศาสตร
สนว.สาธารณสขศาสตร(สาธารณสขอนามยสงแวดลอมอาชวอนามย)
สนว.สหเวชศาสตร(กายภาพบำบดเทคนคการแพทย)สนว.แพทยศาสตร
สนว.เภสชศาสตรทสามารถรวมดำเนนการได
3.มหาวทยาลยวลยลกษณเขารวมโครงการมหาวทยาลยไซเบอรโดยศนย
บรรณสารและสอการศกษาเปนผรบชอบหลกจะเปดการเรยนการสอน
รายวชา“สงวย...สงางาม”จำนวน5ชวโมงประมาณเดอนเมษายน
2560เปนเนอหาเรยนตามอธยาศย
อบต.ทาศาลา 1.เตรยมการจดตงโรงเรยนผสงอาย
2.มศนยพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพผสงอาย
3.มการเชอมโยงการทำงานกบรพ.ทาศาลาสนง.พมจ.สสอ.ม.วลยลกษณ
4.สงเสรมเสรมอาชพฝกอบรมตางๆแกผสงอายผดแล
5.นำเรองการพฒนาคณภาพชวตผสงอายบรรจในแผนพฒนาตำบล
6.มการสำรวจขอมลพนฐานผสงอายเพอวางแผนการทำงาน
7.มCGทไดรบการพฒนาจากอสม.อผส.โดย
-มฐานขอมลในพนทรบผดชอบ
-ดแลผสงอายกลม2และ3โดยมการทำcareplanและลงเยยมบาน
รวมกบจนท.รพ.ทาศาลา
8.ชมรมผสงอายมการจดตงกองทนผสงอายยากจนขาดคนดแล
![Page 46: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/46.jpg)
44
หนวยงาน กจกรรมการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย
อบต.โพธทอง/
รพ.สต.
บานสองแพรก
1.สนบสนนงบประมาณ
2.สงเสรมอาชพฝกอบรมดานตางๆแกผสงอายผดแล
3.มCGและอผส.ใหการดแลผสงอายทง3กลมโดยรพ.สต.เปนแกน
ในการประสานการดำเนนงาน
-มการแบงบทบาทหนาทในการดแลระหวางCGและอผส.
-มการจดทำแนวทางการดแลและมเจาภาพหลกในการดแล
4.จดตงศนยพฒนาคณภาพชวตผสงอาย
5.ขบเคลอนงานผส.โดยกรรมการสขภาพตำบลกองทนตำบล
6.ชมรมผสงอายดแลดานอนๆนอกเหนอจากดานสขภาพเชน
ฌาปนกจสงเคราะหสมาชกจดประชมประจำเดอนวางแผน
การทำงานของชมรม
การบรณาการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย
ขบเคลอนตามแผนยทธศาสตรผสงอายจงหวด พ.ศ.2558-2560
ยทธศาสตร1การเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพ
ยทธศาสตร2การพฒนาผสงอายใหสามารถดำเนนชวตอยไดอยางมศกดศร
ยทธศาสตร3การบรการสาธารณะทเอออำนวยตอผสงอาย
ยทธศาสตร4องคกรทกภาคสวนมการประสานและดำเนนงานอยางมประสทธภาพ
และประสทธผล ทมา:แผนยทธศาสตรผสงอายจงหวดดำเนนการโดยยดตามกรอบแผนผสงอายฉบบท2มผแทนภาคสวนราชการ
ผสงอายอปท.นกวชาการรวมกนจดทำแผนโดยผานความเหนชอบจากอนกรรมการดานผสงอายจงหวดนครศรธรรมราช
การสงเสรมดแลดานสงคม ไดมการจดตงชมรมผสงอายระดบตำบล ซงมสมาชกประมาณ
1,200 กวาคน หรอประมาณ 1 ใน 3 ของจำนวนประชากรผสงอายทงหมด นอกจากนยงมชมรม
ผสงอายระดบหมบานอกดวย ซงชมรมผสงอายประจำหมบานจะมการทำกจกรรมรวมกนทกเดอน
ในสวนของการสนบสนนงบประมาณ อบต.ทาศาลา ไดใหการสนบสนนงบประมาณกบชมรมตางๆ
ทมการจดแจงเปนองคกรสาธารณประโยชนตามกฎหมาย ทงนเพอใหแตละชมรมสามารถนำเงนไปใช
ประโยชนในการทำกจกรรมกบผสงอายตอไปรวมทงมการพฒนาศกยภาพของผสงอายอยางตอเนอง
มการศกษาดงานของชมรมทกป
![Page 47: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/47.jpg)
45บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
การพฒนาและสงเสรมอาชพ ทตำบลทาศาลามผสงอายตดสงคมประมาณ 70 เปอรเซนต โดยผสงอายในกลมนจะไดรบการพฒนาเรองอาชพ เพราะมความเชอวาพวกเขายงมความสามารถ และมสขภาพทเเขงแรง สามารถทำงานสรางประโยชนไดเปนอยางด อบต.ทาศาลาจงไดมการฝกอบรมผสงอายในการทำนำยาลางจานเพอลดคาใชจายในบาน มการอบรมเรองเศรษฐกจพอเพยง และมหนวยงานเกษตรอำเภอสนบสนนในเรองเมลดพนธตางๆ เพอใหทางผสงอายไดนำไปเพาะปลกและใชบรโภคทบาน
ดานสวสดการผสงอาย อบต.ทาศาลาไดดแลผสงอายทกกลม เพอใหพวกเขาไดมชวตอย
อยางมศกดศร เทาเทยมกน และมการจดตงกองทนวนละบาท ซงเปนกองทนสวสดการชมชน เพอ
ชวยเหลอเรองสวสดการใหกบกลมผสงอายโดย อบต.ทาศาลาจะมสวนเสรมเพมเตมใหในกรณทผสง
อายออมเงนครบ10ปจะไดรบสทธฟรตลอดชวตหมายถงถาคนไหนอาย60ปออมวนละบาทครบ
10 ป จำนวนเงน 3,000 กวาบาท สวสดการนครอบคลมหลายเรอง เชน เสยชวตได 5,000 บาท
คานอนโรงพยาบาลปละ 1,500 บาท โดยทผานมากองทนวนละบาทจะมการสนบสนนในสวนของ
1:1:1คอสมาชกจาย1บาทรฐบาลจาย1บาทและอบต.จาย1บาทแตปจจบนสวนกลางของ
รฐบาลเงยบไป2 ปแลว ตองรอความชดเจนในปตอไปวานโยบายจะเปนอยางไรอยางไรกตามทองถน
กไดเขามาดแลและใหการสนบสนนงบประมาณมากขนเรอยๆ นอกจากนยงมกองทนเงนออม กอช.
และชมรมฌาปนกจในชมชนดวย
ศพอส.ทตำบลทาศาลา จะใชเปนสถานททำการของโครงการสวสดการสงคมตางๆ เพราะ
ศอพส. ทนไมไดดำเนนการเฉพาะเรองผสงอายแตยงเปนททำการของกองทนวนละบาท เปนททำการ
ของกองทนสตรเปนททำการของกลมเดกเยาวชนและเปนททำการของกลมผพการแตจะมการแบง
พนทการใชงานกนอยางเปนสดสวน มพนทสำหรบอบรมและมวสดอปกรณสำหรบจดกจกรรมตางๆ
คอนขางครบ
การจดการดานสภาพแวดลอม และสงอำนวยความสะดวกตางๆ มการจดทำหองนำและ
ทางลาดในพนท อบต. มการจดทำสวนสาธารณะและตดตงเครองออกกำลงกายตางๆ ในหมบาน
ใหกบผสงอาย
อบต.ทาศาลาจะทำงานรวมกบภาคเครอขายตางๆ หลายเครอขาย เชน โรงพยาบาลทาศาลา
และมหาวทยาลยวลยลกษณ เปนตน โดยโรงพยาบาลทาศาลา จะชวยเหลอเรองขอมล และเรองการ
![Page 48: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/48.jpg)
46
ปฏบตงานในพนท และในอนาคต อบต.ทาศาลากบโรงพยาบาลทาศาลาจะมแผนรวมกนในการทำ
day care สวนมหาวทยาลยวลยลกษณ จะใหการสนบสนนเรองขอมล และการทำงานวจยในพนท
เกยวกบผสงอายทมโรคซมเศรา โดยอาศยเดกเยาวชนเปนแกนนำเพอไปบอกภาษารกกบผสงอาย
(พดคย) ซงแมวาโครงการนจะจบไปแลว (ทำ 4 เดอน) แตกมกลมยวทศน (กลมเดกเยาวชน) ทำหนาท
สานตอการทำงานอยางตอเนองเพอใหเกดกจกรรมทยงยน (งบหมด กจกรรมไมจบ) นอกจากนยงม
การทำงานเปนทมรวมกบ พมจ.นครศรธรรมราช ปลดอำเภอ และ กศน. เพอบรณาการงานผสงอาย
รวมกน
ปจจยความสำเรจในการทำงานรวมกนคอการสอสารทด การมปฏสมพนธทดตอกน การ
เขาใจกน มองตากรใจ มเปาหมายรวมกน และไมใชอำนาจในการสงการ ซงทงหมดนคอปจจยสำคญ
ททำใหคนทำงานมความสข และผสงอายเองกจะมความสขดวย
![Page 49: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/49.jpg)
47บรณาการคณภาพชวตผสงอาย 47
ขอเสนอแนะภาพรวมการบรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ดร.ประกาศต กายะสทธ ผอำนวยการสำนกสนบสนนสขภาวะประชากรกลมเฉพาะ
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดฝากโจทยใหแตละพนทไปขบคด
2ประเดนคอ
1. องคประกอบ หรอกลไกการทำงานในพนท อยากใหมความชดเจนมากขน ซงกลไกการ
ทำงานในพนทจะม5องคประกอบดวยกนคอ1)การจดการคนและเครอขายคำวาคนหมายรวมถง
ทกชวงวยสวนเครอขายจะมทงแหลงทนและเครอขายวชาการ2) เรองการจดระเบยบและขอบงคบ
ใหเปนแบบเดยวกน3)เรองขอมลการทำงานควรทำใหเปนฐานขอมลเดยวกน4)เรองการจดทำแผน
และการกำหนดKPIเปาหมายใหชดเจน5)เรองการสอสารในระดบตางๆ
2. กจกรรม intervention ควรพจารณาในเรองประเดนดงตอไปน 1) จดบรการและจด
สวสดการสงคม 2) จดตงโรงเรยนผสงอาย เพอสรางสรางพนทรวมใหเกดการมสวนรวมและมกจกรรม
3)พฒนาศกยภาพหรอดงศกยภาพของผสงอาย4)มการประเมนผล
![Page 50: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/50.jpg)
48
![Page 51: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/51.jpg)
49
จากประสบการณสการเรยนรของเครอขายพนทเพอบรณาการ
คณภาพชวตผสงอาย กลมท 1 นโยบายและกลไกการสนบสนนการบรณาการทเชอมโยง
(จงหวด อำเภอ ตำบล)
กลมท 2 รปธรรมการบรณาการเชงบรหารจดการ (แผนยทธศาสตร
แผนปฏบตการ ทรพยากร ขอมล)
กลมท 3 รปธรรมการบรณาการเชงการจดบรการสขภาพและสงคม
![Page 52: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/52.jpg)
50
กลมท 1 นโยบายและกลไกการสนบสนนการบรณาการทเชอมโยง(จงหวด อำเภอ ตำบล)
พนทตนเรอง เครอขายบรณาการอำเภอกะเปอรจงหวดระนอง
และเครอขายบรณาการอำเภอจอมทองจงหวดเชยงใหม
ชวนคดชวนคยโดย ดร.มกดา สำนวนกลาง และ คณมธรพร ภาคพรต นกวชาการอสระ
เครอขายบรณาการอำเภอกะเปอร จงหวดระนอง
แนวทางการดำเนนงานของเครอขายจงหวดระนองม3ประเดนคอเรองสขภาพเศรษฐกจ
และสงคม เปาหมายคอตองครอบคลมทง 4 มตและเปนองครวม คำวา 4 มต หมายถงครอบคลม
ทงเรองสงเสรมปองกนรกษาและฟนฟสวนเรององครวมจะดทงเรองจตกายวญญาณและสงคม
ซงเรองกายจะรวมถงเรองสงแวดลอมและความปลอดภยของผสงอายดวย
การทำงานของโรงพยาบาลกะเปอรแรกเรมเดมทจะยงไมไดเนนทกลมผสงอาย แตจะเนน
เรองการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลแตจากขอมลการทำงานพบวาโรงพยาบาลตองรองรบปญหา
สขภาพของประชาชนมากขนอกทงยงมผปวยเสยชวตทโรงพยาบาลมากขนนอกจากนยงพบวากลม
คนทมปญหาสขภาพเพมมากขนคอกลมผสงอายและกลมผปวยโรคเรอรง ซงประเดนนเปนประเดน
ปญหาสขภาพของเครอขายระดบอำเภอ โรงพยาบาลกะเปอรจงไดนำขอมลนไปพดคยกบภาคเครอขาย
ระดบอำเภอซงมแกนนำจากหนวยงานตางๆไมวาจะเปนนายอำเภอนายกเทศบาล/อบต.ผใหญบาน
กำนนและชมรมผสงอายจากนนจงไดนำขอมลทงหมดคนสชมชนเพอใหชมชนไดรบทราบแนวทาง
การดำเนนงานของหนวยงานสาธารณสขไมวาจะเปนสสอ.หรอโรงพยาบาล
การดแลผสงอาย โรงพยาบาลกะเปอรจะใชทมหมอครอบครวลงไปดแลผสงอายถงทบาน
มการใชหลกการของการดแลระยะยาวทอยระหวางการดำเนนงานนอกจากนยงมการฝกอบรมอสม.
เพอเสรมศกยภาพเรองการดแลผสงอาย และมการจด focus group คอพากลมครอบครวมาพดคย
กนเรองสขภาพของผสงอาย และใหกลมผจดการดแล (Casemanager) และผดแล (Caregiver)
มารวมเปนผจดการดแลสขภาพผสงอายดวย
กรณชมรมผสงอาย โรงพยาบาลกะเปอรจะเปนแกนนำการประสานเรยกประชมแกนนำชมรม
ผสงอายทงหมด9ชมรมรวมทงประสานการคดเลอกประธานชมรมผสงอายระดบอำเภอตงแตป2558
การมสวนรวมและการสนบสนนงบประมาณจากภาคเครอขายในชวงทผานมาพบวาทองถน
อบต./เทศบาล จะมการดำเนนกจกรรมเรองการดแลภาวะสขภาพ ฝกอบรมอาชพ และพฒนา
![Page 53: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/53.jpg)
51บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
คณภาพชวตของผสงอาย ขณะท กศน.กมาเปดหลกสตรสอนใหความรเรองอาชพตางๆ ในหมบาน
รวมทงใหการสนบสนนงบประมาณการอบรมผดแล (Caregiver) เพมเตมจากงบทไดจาก สปสช.
โดยในป2558โรงพยาบาลกะเปอรไดรบงบประมาณจากสปสช.สำหรบนำมาอบรมผดแล200,000
บาทสามารถอบรมได50คนตอมาในป2559ไดรบงบสนบสนนเพมเตมอก100,000บาทบวกกบ
เงนสนบสนนจากกศน.ทไดกลาวมาขางตนทำใหสามารถอบรมผดแลระดบโรงพยาบาลไดเพมขนอก
48คนสวนในระดบรพ.สต.อบรมเพมขน20คนทำใหมผดแลผสงอายในพนท110คนครอบคลม
ทกพนทในอำเภอกะเปอรอยางไรกตามอำเภอกะเปอรกยงตองการใหเกดผดแลเพมขนเพอใหเพยงพอ
ตอการดแลผสงอายทมอยจำนวนมาก
การบรณาการดานสงคมเทศบาล กศน. และ พมจ. จะรวมกนสนบสนนงบประมาณในการ
จดกจกรรมของชมรมผสงอายทจะมทกวนศกรสดทายของเดอน โดยมเทศบาลเปนหวเรอใหญ สวน
ทางโรงพยาบาลกะเปอรเองจะเขาไปมสวนรวมในการใหความรเรองสขภาพ และตรวจสขภาพผสงอาย
โดยเฉพาะเรองทนตสขภาพของผสงอาย ซงจากเกณฑในการประเมนสขภาพของผสงอายจะพบวา
ผสงอายจะมปญหาดานการขบเคยวอาหาร เมอดแลเรองสขภาพเสรจแลวกจะมการทำกจกรรมพา
ผสงอายไปแชนำรอน เนองจากทระนองจะมบอนำรอน ซงกจกรรมนไดสรางความสขใหกบผสงอาย
เปนอยางมาก
![Page 54: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/54.jpg)
52
สวนการบรณาการงานในปพ.ศ. 2560 น หลงจากทมการประกาศแนวทางการบรณาการ
การทำงานผสงอายรวมกน 7 กระทรวง โรงพยาบาลกะเปอรและภาคเครอขายกไดมการประชมทม
รวมกนเพอคดแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการในระดบอำเภอสำหรบป2560เพอบรณาการงาน
และทำใหภาพการดแลผสงอายมทศทางทชดเจนมากขน
เครอขายบรณาการอำเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม
การบรณาการงานผสงอายในอำเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม เรมจากการทภาคเครอขาย
มวสยทศนตรงกน และทผานมา พมจ.เชยงใหม ไดมงมนสงเสรมงานคณภาพชวตผสงอายอยแลว
เนองจากตระหนกถงความสำคญและจำเปนในการเตรยมมาตรการการดแลผสงอายหรอการพฒนา
คณภาพชวตของผสงอายเพอรองรบสงคมผสงอายในอนาคต ดงนนจงไดมการจดทำโครงการตางๆ
เพอผสงอายเชนการทำกองทนผสงอายทตำบลขวงเปาซงไดมการเขยนเสนอของบประมาณโครงการ
ไป300,000บาทบวกกบงบประมาณของศพอส.อก1,000,000บาทนอกจากนยงมนโยบายตางๆ
ไมวาจะเปนการเตรยมความพรอมเขาสวยผสงอาย การจดทำโครงการผสงอายกบภยพบตตางๆ โดย
ใชพนทตำบลขวงเปาเปนพนทนำรองสำหรบการพฒนาซงกประสบความสำเรจเปนอยางด
ปจจยความสำเรจในการพฒนางานผสงอายในตำบลขวงเปาเกดจากการทคนในพนทเหนดวย
กบแนวทางของ พมจ. วาผสงอายคอกลมเปาหมายสำคญทรฐบาลหรอชมชนควรใหการดแล จนทำให
เกดการทำงานหลายๆ อยางในพนท ตงแตการจดใหมบานกลางผสงอาย พฒนาเรอยมาเปนโรงเรยน
ผสงอาย คลงปญญาผสงอาย ซงการพฒนาโครงการเหลานกไดรบการสนบสนนจากทองถนเปนอยางด
โดยมคนในพนท ประกอบดวยอสม.อผส.และอพม.คอยทำหนาทรบผดชอบการดแลผสงอาย
ดานการสนบสนนจากภาคเครอขายภายนอก มการสนบสนนโครงการเพอสงคม (Corporate
Social Responsibility หรอ CSR) จากหนวยงานเอกชน เชน บรษท CP รวมไปถงหนวยงานภาครฐ
หลากหลายหนวยงานไมวาจะ กศน. รพ.สต. เกษตร วฒนธรรม และวด จงทำใหพนทตำบลขวงเปา
แทบจะกลายเปนสาขายอยของ พม. (ปกต พม. จะไมมสาขาระดบอำเภอ/ตำบล) เพราะมการแลกเปลยน
การทำงานและขอมลตางๆ ทงในระดบอำเภอ และระดบตำบล อยตลอดเวลา ทำใหการทำงานดาน
สงคมหรอการดแลผสงอายในพนทแทบจะไมมปญหา คอสามารถดำเนนงานตามนโยบายระดบจงหวด
ไดอยางราบรน ถอวาตำบลขวงเปาสามารถสะทอนรปธรรมการเชอมโยงงานนโยบายจากจงหวดไปส
พนทไดอยางแทจรง
![Page 55: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/55.jpg)
53บรณาการคณภาพชวตผสงอาย 53
สรปประเดนและเปดมมมองจากกรณพนทตนแบบ โดย ดร.มกดา สำนวนกลาง นกวชาการอสระ
โดยทวไปแลวกลไกการบรณาการงานคณภาพชวตผสงอายในปจจบน มกจะเปนภาพ
หนวยงานระดบจงหวดลงไปขบเคลอนงานในระดบตำบล และเนนเรองการดแลดานสงคมใหกบ
ผสงอาย ในขณะเดยวกนภาพงานสขภาพเรากมกจะเหนการทำงานแบบรอยเรยงมาตงแตระดบ
จงหวด อำเภอ และตำบล จนกระทงลงไปถงระดบครอบครวดวยทมหมอครอบครว หรอ FCT
แตการบรณาการดานสงคมมกจะม GAP ซงเปนจดออนอยเรองกลไกในระดบอำเภอ เพราะวา
สวนใหญระดบอำเภอจะเนนเรองงานดานสขภาพ เชนการรกษาโรคเบาหวานความดนโลหตสง เปนตน
แตงานดานสงคมมกจะไมคอยถกเคลอนเทาไหรนกอยางไรกตามยงมกรณศกษาจากอำเภอกะเปอร
จงหวดระนอง ทมการเคลอนงานนโยบายลงในระดบอำเภอทชดเจนมาก อกทงยงมคณะกรรมการ
บรณาการเพอคณภาพชวตของผสงอายในระดบอำเภอ ซงจะชวยใหการดำเนนงานสามารถทำได
อยางรวดเรวมากขน ปญหาในพนทจะถกมองเหนและถกแกไขอยางทนทวงท เนองจากปญหา
จะถกนำเขาสเวทคณะกรรมการระดบอำเภอ นอกจากนผสงอายกจะสามารถเขาถงบรการทงทาง
ดานสขภาพและสงคมไดงายขน อกทงยงมคนคอยควบคมกำกบตดตามการดำเนนงาน ตางจากเดม
ทอำเภอทำหนาทเพยงแครบทราบและเขาไปรวมกจกรรมเวลาทองถนทำงานเทานน
สวนกรณของตำบลขวงเปา จะเหนขบเคลอนงานจากลางขนบน หรอ bottom-up คอ
เรมตนจากการดำเนนงานในพนท สการกำหนดเปนนโยบายระดบจงหวดทตรงตามความตองการ
ของคนในพนทมากขน ซงพนทอนๆ สวนใหญจะมการดำเนนงานในลกษณะน
นอกจากนยงพบวาในหลายพนทจะม พมจ.เปนคณะทำงานสำคญททำหนาทขบเคลอนงาน
อกทงยงมคณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอายระดบจงหวด มยทธศาสตร
ระดบจงหวด และมภาคเครอขาย เปนกลไกสำคญในการขบเคลอนงานสรางคณภาพชวตทดใหกบ
ผสงอาย
จากการนำเสนอขอมลทง 2 พนทขางตนจะพบวา แตละพนทจะมการขบเคลอนงานตาม
ภารกจของโครงการและงบประมาณทมอยอยางจำกด อกทง 2 พนทนยงมการใช “ขอมล” เปน
เครองมอสำคญในการขบเคลอนงาน หรอการกำหนดนโยบาย และมทองถนเปนปจจยสำคญ
ในการบรณาการงานในพนท
![Page 56: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/56.jpg)
54
กลมท 2 รปธรรมการบรณาการเชงบรหารจดการ (แผนยทธศาสตร แผนปฎบตการ ทรพยากร ขอมล)
พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอโนนสงจงหวดนครราชสมา
และเครอขายบรณาการอำเภอเมองจงหวดสกลนคร
ชวนคดชวนคยโดย ผศ.ดร.ภทระ แสนไชยสรยา คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน
และ ดร.สรลกษณ โสมานสรณ นกวชาการอสระ
จากการพดคยเกยวกบรปธรรมการทำงานของเครอขายพนทในประเดน “รปธรรมการ
บรณาการเชงบรหารจดการ”ไดเนอหาสำคญโดยสรปดงน
ประเดนการสงเสรมการมสวนรวมขององคกรเครอขายในพนท จะมภาคเครอขายเขามา
รวมขบเคลอนงานหลายฝายประกอบดวยอปท.รพ.สต.กศน.ชมรมผสงอายพมจ.และหนวยงาน
ทเกยวของสวนภาคการศกษาประกอบดวยมหาวทยาลยศลปากรมหาวทยาลยราชภฎและสมชชา
สขภาพ
ประเดนขอมลไดขอสรปวาพนทตองมการสำรวจขอมลทก6เดอนโดยเฉพาะขอมลจำนวน
ประชากรขอมลพนฐานADLและสวนของจปฐ.อกทงตองมการคดกรองกลมเปาหมายแตละกลม
โดยเฉพาะกลมผสงอายตดเตยงอยางตอเนอง
สวนการจดระบบผสงอายจะมการจดทมสหวชาชพเขามาทำงานโดยจะมการแบงงานกน
อยางชดเจน และมการบรการเชงรกเยยมบานและจายยาอยางตอเนอง โดยเฉพาะกลมผสงอายตดเตยง
จะม“หมออาสายาใจ”ทคอยใหกำลงใจอยางตอเนองมการคดกรองครอบคลม5ดานและถาหาก
ผสงอายมศกยภาพกจะมการพฒนาทกษะในสวนของอาชพเพอเสรมสรางรายได มการสรางอาสาสมคร
และใหความรแกอาสาสมคร มการจดกจกรรมโดย ศพอส. และมการพบปะพดคยกบภาคในพนท
อยางตอเนอง
ปญหาอปสรรคจะมประเดนการเปลยนแปลงผบรหารหรอคนทำงานซงจะตองทำใหเกด
การเรมตนใหม คดใหมทำใหมเกอบทกครง ซงกวาจะมการพดคยกนลงตวกตองใชระยะเวลาทยาวนาน
และบางทขอมลบางอยางกอาจจะไมตรงกน ในสวนของการทำงานระยะเรมตนกคอนขางทจะหา
เจาภาพในการทำงานยาก ทงในเรองการจดสงอำนวยความสะดวก สงแวดลอมทปลอดภย สงปลกสราง
สาธารณะอารยสถาปตยและเรองงบประมาณการสงเสรมอาชพเปนตน
![Page 57: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/57.jpg)
55บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
งบประมาณจะมงบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถนเชนอบต./อบจ.กองทนฟนฟ
มส.ผส.สวนมหาวทยาลยเกษตรศาสตรจะใหการสนบสนนเรองงานวจยและงานพฒนาเครอขาย
ปจจยความสำเรจ1)ผบรหารทงนายอำเภอและผบรหารทองถนเหนความสำคญ2)รพ.สต.
นำขอมลมาแลกเปลยนเพอรวมกนวเคราะหขอมลใหเปนปจจบนมการสงผานขอมลและประสานงาน
กนอยางตอเนอง
ประเดนสำคญในการบรณาการเชงบรหารจดการ
1. แผนยทธศาสตร มความเหนวากลไกตองมความตอเนอง ไมวาจะเปนระดบจงหวดอำเภอ
หรอตำบลตองมขอมลทชดเจนมการพดคยและในสวนของการทำแผนยทธศาสตรตองมการวเคราะห
ปญหารวมกน เพอกำหนดวสยทศนใหเปนแนวทางเดยวกน เปนภาพรวมรวมกนจรงๆ และตองม
กลยทธตางๆททำใหผสงอายทเปนกลไกหลกเขามามสวนรวมทกกจกรรมทสำคญตองมการวเคราะห
SWOTในเรองสขภาพจดเเขงและจดออนตางๆของเครอขายคนทำงานและกลมเปาหมาย
2. แผนปฎบตการตองมการประชมรวมกนอยางตอเนองไมวาจะเปนระดบจงหวดอำเภอ
หรอตำบล เพอแบงบทบาทความรบผดชอบรวมกน ซงจะนำไปสแนวทางการดำเนนงานรวมกนท
ชดเจน เพราะวาบางครงกระทรวงสาธารณสข สำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด
หรอหนวยงานการศกษา จะตางคนตางทำ ไมมการพดคยเชอมงานใหเปนเนอเดยวกน ดงนนจงควร
จะมการพดคยเพอเสรมจดแขงของกนและกน
3. ขอมล ขอมลตองมความชดเจน มการ
วเคราะหขอมลอยางนอย6เดอนตอครงเพอใหขอมล
มความเปนปจจบน และตองนำขอมลจากทองถน
สาธารณสขและแหลงอนๆมารวมกนเพอแชรขอมลกน
รวมทงมการถอดบทเรยนรวมกนวามปญหาอปสรรค
และความสำเรจอยางไร หรอเตมเตมขอมลเชงลก
เพมขนเพอนำไปสการขบเคลอนงานเชงลกตอไป
4. การคดกรองและการชวยเหลอผประสบ
ปญหา ถาพบขอมลวามผประสบปญหาทยากจน
มความลำบาก ตองมการนำขอมลไปสงตอท พม.
เพอให พม. หาทางชวยเหลอหรอใหการสงเคราะห
เรองการซอมแซมบานหรอเรองอนๆ
![Page 58: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/58.jpg)
56
5. ทรพยากรและทนทนทดทสดคอทนทอยในพนท ไมวาจะเปนเงนบรจาคหรอกองทน
ตางๆ ซงสามารถนำมาบรณาการกนได สวนวดกถอเปนจดศนยกลาง หรอจดรวมศรทธาของคนซง
สามารถทจะนำวดมาใชเปนจดสงเสรมสขภาพได
6. การสรางอาสาสมครตองมการสรางอาสาสมครใหไดมากทสดเพราะอาสาสมครถอเปน
กลไกหลกในการขบเคลอนงานสขภาพทสำคญตองมการแบงความรบผดชอบใหกบอาสาสมครอยาง
ชดเจนวาใครรบผดชอบพนทไหนนอกจากนยงตองมการทำกจกรรมรวมกบโรงเรยนและทองถนดวย
7. การทำงานเครอขาย คนทำงานตองเปนนกประสานงาน ตองแบงปนประสบการณและ
มการพดคยเพอสอสารกนอยางตอเนองคนทำงานตองมทศนคตเชงบวก
![Page 59: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/59.jpg)
57บรณาการคณภาพชวตผสงอาย 57
พนทจงหวดนครราชสมากบสกลนครจะมยทธวธทแตกตางกน ทโคราชจะใชวธใหคนจรงลงมาลยงานเอง คอเปนคนททำงานในระดบตำบลจรงๆ ทำใหขอมลการทำงานทไดมามความถกตอง สามารถนำขอมลไปใชในการนำเสนอแกภาคตางๆ ทดแลเรองผสงอายได เปนการบรณาการทขางลางขยบกอน จากนนขางบนจงขยบตาม สวนทจงหวดสกลนครจะเปนการทำงานแนวดง โดยจงหวดจะทำงานอยางจรงจง มนโยบายและมแผนการทำงานทชดเจน เมอนโยบายลงมาระดบอำเภอ นายอำเภอกมความเขมแขง สามารถสงการคนทำงานใหขบเคลอนงานไดตามนโยบายทวางไว สวนในระดบตำบลจะมวดเปนจดแขงสำคญในการสงเสรมสขภาพผสงอาย
สจนต งามแสง ผอ.รพ.สต.บวหง
จดเดนคอ ทนมหลกสตรของโรงเรยนผสงอายทไดรบการรบรองจากมหาวทยาลยศลปากร ซงพนททมาดงานสามารถนำหลกสตรไปใชได และตอนนกกำลงจะมหลกสตรท 2 ทกำลงจะผานการรบรองโดยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร การบรณาการงานผสงอายของตำบลดอนชมพ จะใช “พลงบญ” และ “ความกตญญ” เปนตวนำในการขอแรงสนบสนนดานงบประมาณ เนองจากไดงบประมาณจากภาครฐนอย แตตองการขบเคลอนงานใหเกดผล เพราะคดวาลกหลาน พนอง และคนในครอบครวจะสามารถชวยดแลพอแม ผสงอายทอยในบานได โดยทไมปลอยใหเปนภาระของชมชน ดงนนในชวงททำโรงเรยนผสงอายแรกๆ จงไดมการขอความอนเคราะหเงนงบประมาณจากพนองในตำบลดอนชมพ เพอนำมาเปนเงนทนการศกษาและคาชดนกเรยนใหกบผสงอายในชมชน สวนจตอาสาทมาทำงานกตองใชวธมาดวยใจ เนองจากโรงเรยนผสงอายไมมงบประมาณเปนคาตอบแทนให จงตองใชวธเอาบญนำ ทำแลวไดบญ ไดความอมเอบใจ
สมฉว แบงกศลจต ผอ.รพ.สต.ดอนชมพ
![Page 60: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/60.jpg)
58
กลมท 3 รปธรรมการบรณาการเชงการจดบรการสขภาพและสงคม พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอเกาะคาจงหวดลำปาง
และเครอขายบรณาการอำเภอธญบรจงหวดปทมธาน
ชวนคดชวนคยโดย อ.ฉตรลดา กาญจนสทธแสง นกวชาการอสระ, คณเบญจวรรณ อนมณเทยร
และ คณขนษฐา ตราการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
เครอขายบรณาการอำเภอธญบร จงหวดปทมธาน
เทศบาลนครรงสตเปนเทศบาลกงเมองมประชากรทงหมด80,000กวาคนและมผสงอาย
ประมาณ4,000คนดงเดมการดแลสขภาพและสงแวดลอมของผสงอายจะถอเปนกจกรรมตามนโยบาย
ปกต คอ จะมฝายสวสดการสงคมดแลเรองการรบเบยยงชพ และฝายสาธารณสขดแลเรองสขภาพ
จนกระทงป 2544 ไดมการบรณาการเรองฐานขอมลโดย มส.ผส. ซงในตอนนนเทศบาลนครรงสต
ไดรบการคดเลอกใหเปนพนทนำรองในการทำฐานขอมลของผสงอาย ทง 4 มต ไดแกมตดานสขภาพ
สงคม สภาพแวดลอม และเศรษฐกจ
อปสรรคและปญหาทเจอระหวางทำขอมลในป 2544 คอ สามารถสำรวจผสงอายไดเพยง
4,000 คน จากจำนวนผสงอายทมทงหมด 10,000 คน เนองจากไมสามารถเขาไปสำรวจประชากร
ผสงอายในหมบานจดสรรได จงตองอาศยวธฝากแบบสอบถามใหนตบคคลของหมบานแจกใหลกบาน
ตอบกลบมา (ปญหาเดยวกบจงหวดสมทรปราการ และตำบลทาศาลา) แตเนองจากแบบสอบถาม
จะมความละเอยดตองอาศยการอธบายใหผกรอกขอมลฟงเพอทำความเขาใจ แตเมอไมสามารถเขาถง
ตวผกรอกขอมลไดจงทำใหขอมลทไดมาไมสมบรณเทาทควรนอกจากนยงมปญหาชออยแตตวไมอย
ดวยซงเปนปญหาเดยวกบจงหวดสมทรปราการและตำบลทาศาลาแตตำบลทาศาลาจะมวธการแก
ปญหาโดยการทำฐานขอมลจากการคำนวณแบบสอบถามแลวใหอสม.เปนคนลงไปเกบขอมลเนองจาก
เปนพนทขนาดเลกจงสามารถใชวธนได
จากการทำฐานขอมลทำใหสามารถแบงประเภทผสงอายได 3 ระดบ ตาม ADL คอ กลม
ตดสงคม ตดบาน และตดเตยง สวนการดแลเทศบาลนครรงสตจะมการวางแผนการดแลผสงอาย
ตดสงคมรวมกบมหาวทยาลยธรรมศาสตร พม. และ กศน. จากนนจงมการจดกจกรรมตามความ
ตองการของผสงอายทระบไวในแบบสอบถาม โดยจะมตงแตการตรวจสขภาพประจำป การคดกรอง
โรคตอกระจกการคดกรองโรคเรอรงและยงมโรงเรยนผสงอายดวยโดยลาสดไดมการเปดสอนนกเรยน
รนท5แลว
![Page 61: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/61.jpg)
59บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ประเดนชมรมผสงอายทเทศบาลนครรงสตจะมชมรมผสงอาย11ชมรมมการจดกจกรรม
ชมรมผสงอายเดอนละครง ซงเมอกอนเจาหนาทเทศบาลนครรงสตจะเปนผนำจดกจกรรม แตปจจบน
หลงจากมโรงเรยนผสงอายกจะมการแทรกเนอหาเรองจตอาสาลงไปในหลกสตรทำใหแกนนำของแตละ
ชมรมทเปนนกเรยนโรงเรยนผสงอายรนแรก ซมซบเรองจตอาสา ทำใหในเวลาตอมาไดมการเขารวม
กลมจตอาสาทำกจกรรมชวยเหลอเพอนๆผสงอายดวยกนเองตงแตการชงนำหนกวดสวนสงคดBMI
และบางชมรมกสามารถวดความดนและใหคำแนะนำดานสขภาพแกเพอนๆ ได นอกจากนยงมกจกรรม
ฝกอาชพเรองการจดดอกไมประดษฐซงสอนโดยกศน.อกดวย
สวนการดแลกลมผสงอายตดบาน จะมการจดกจกรรมการเยยมบานโดยกลมผสงอายดวย
กนเอง และมการชวยเหลอเรองการปรบสภาพแวดลอมของบานใหผสงอายทมความลำบากยากจน
เชนเปลยนสวมซมใหเปนชกโครกทกหลงคาเรอนทำราวจบระหวางทางเดนเปนตน
สำหรบการดแลผสงอายกลมตดเตยง จะมการเยยมบานโดยทมสหสาขาวชาชพ และมการ
บรณาการรวมกบคณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร และ โรงพยาบาลประชาธปตย ซงเปน
สาขาของเทศบาลนครรงสต ดแลเรองการทำกายภาพบำบด นอกจากนยงมกลมผสงอาย “เพอนชวย
เพอน” คอยชวยดแลเรองการปอนอาหารกลางวนเนองจากลกหลานของผปวยตองไปทำงาน อกทง
![Page 62: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/62.jpg)
60
ยงมการใหยมอปกรณการแพทย และการทำโครงการกรงสญญาณฉกเฉน ทไดรบการสนบสนนจาก
มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล และ มส.ผส. โดยโครงการนจะมการตดตงปมกดทบานทสญญาณ
จะไปดงทศนยกชพของเทศบาลนครรงสต ซงจะทำใหทมกชพสามารถมาถงจดเกดเหตไดอยางรวดเรว
โดยกอนทจะมการตดตงปมกดจะมการลงขอมลพนฐานทวไปของบานผสงอายตดเตยงกอน
ภาพรวมในการดแลกลมผสงอายตดบานและตดเตยง จะมเครอขาย อสม. อผส. โรงพยาบาล
ประชาธปตย ศนยฟนฟสภาพคนงานจงหวดปทมธาน สสส. และศนยบรการสาธารณสขของเทศบาล
นครรงสตคอยใหการชวยเหลอ
สวนบทบาทอนๆ ของเทศบาลนครรงสตจะมเรองการปรบสภาพแวดลอมใหมความปลอดภย
โดยจะมการปรบสภาพแวดลอมในวดเชนการทำทางลาดและทำลฟทขนเมรเพออำนวยความสะดวก
แกผสงอายและผพการใหสามารถขนไปทำฌาปนกจศพไดโดยเทศบาลจะไดรบสนบสนนและชวยเหลอ
จากพม.และเงนบรจาคผาปาททางเทศบาลดำเนนการ
เครอขายบรณาการอำเภอเกาะคา จงหวดลำปาง
โรงเรยนผสงอายของเทศบาลตำบลเกาะคา มการบรณาการกบหลายหนวยงาน ไมวาจะเปน
รพ.สต. ตำรวจ อยการจงหวด ซงมาใหความรในเรองขอกฎหมายทผสงอายควรรเรองสทธประโยชน
ของตนเองสวนพมจ.ลำปางกสนบสนนเรองงบประมาณโรงเรยนในพนทสนบสนนเรองการนำนกเรยน
(สภาเดกและเยาวชน) มาชวยเรองการสอนคอมพวเตอรและภาษาองกฤษพนฐานใหกบผสงอาย
สวนวดกจะเนนเรองของธรรมะ องคกรภาคประชาชนไมวาจะเปนชมรมผสงอาย อสม. อผส. และ
อพมก.จะชวยเรองการคดกรองผสงอายในพนททมความยากลำบากกศน.จะมาสอนเรองการวางแผน
การเรยนการสอนรวมกน และเรองการฝกอาชพ จนเกดกลมอาชพ โรงพยาบาล สสอ.และ รพ.สต.
จะมสวนรวมในเรองสขภาพ โดยจะมการจดบคลากรมาสอนเรองการออกกำลงกายอยางสมวย
ปราชญชาวบานมาสอนเรองการทำบายศรวทยาลยพยาบาลจงหวดลำปางมาทำกจกรรมนนทนาการ
มหาวทยาลยธรรมศาสตรลำปางมารวมทำกจกรรมดแลผสงอายทเคลอนไหวลำบากและทำกจกรรม
เสรมการพฒนาสมอง สตปญญาและความจำ กลมจตอาสา และกลม อสม. มการทำกจกรรมแชมอ
แชเทาทงหมดนคอการทำงานบรณาการในหลายภาคสวนรวมกน
![Page 63: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/63.jpg)
61บรณาการคณภาพชวตผสงอาย 61
สรปประเดนและเปดมมมองจากกรณพนทตนแบบ โดย อ.ฉตรลดา กาญจนสทธแสง นกวชาการอสระ
กลมนมความนาสนใจในเชงรปธรรมการดแลสขภาพและสงคมในเขตเมอง เนองจากพนท
เขตเมองจะเปนพนทททำงานไดคอนขางยาก เนองจากปญหาประชากรทมแตชอ ตวไมอย หรอ
ไมสามารถเขาถงบานผสงอายได
รปธรรมของเทศบาลนครรงสต มประเดนทนาสนใจตงแตประเดนนโยบายของผบรหารทเปน
กรรมการบอรดระดบประเทศในแทบทกเรอง จงเปนเหตใหผบรหารมองเหนแนวทางการพฒนาและ
มวสยทศน มนโยบายทมความชดเจน และสอดคลองกบนโยบายระดบชาต และเนองจากผบรหารเปน
ผทมสายสมพนธทดกบภาคตางๆ จงทำใหสามารถชกนำภาคเครอขายเขามาบรณาการงานรวมกนได
มการใชขอมลเรองเบยสวสดการสะทอนhealthassessmentของตวเองไดวาจากขอมล
ทมไมนาจะทำใหผสงอายเขาถงคณภาพชวตทดได ประจวบเหมาะกบการทมเครอขายองคกรวชาการ
หรอมหาวทยาลย เขามาชวยเหลอเรองการพฒนาขอมลผสงอายพอดโดยใชวธออกแบบแบบสอบถาม
ทชวยคนหาคำตอบทครอบคลมทง 4 มต ไดแกมตสขภาพ สงแวดลอม สงคม เศรษฐกจนอกจากน
ยงไดความรวมมอรวมใจกนของภาคในการวางแผนและเกบขอมล ทำใหเทศบาลนครรงสตสามารถ
จดบรการใหกบผสงอายไดครบตรงตามความตองการและตรงตามปญหาในบรบทของพนทนน
ประเดนทนาสนใจคอ คณะทำงานมองเหนปญหาเรองการทำขอมล ทยงไมสามารถทำไดอยาง
ครอบคลมโดยสามารถทำไดเพยง50เปอรเซนตจากจำนวนผสงอายทงหมดทงๆททมกไดพยายาม
ทำทกรปแบบทงการเคาะประตบาน และการเขาหานตบคคล ซงประเดนนไดขอสรปวา ยงพนทม
ความเปนเมองมากเทาไหร กจะยงทำใหทมทำงานไดยากขนเทานน เนองจากไมสามารถเขาถงกลม
ผสงอายทอยในหมบานจดสรรได
![Page 64: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/64.jpg)
6262
ขณะทเขตชนบทจะใชวธการทำเวทคนขอมลใหกบชมชน และจะใชเวทนในการปรบขอมล
ใหตรงกนทำขอมลใหเปนชดเดยวกน
ปจจบนเทศบาลนครรงสตกำลงพยายามทจะพฒนาชดขอมลใหครอบคลมจำนวนผสงอาย
ในเขตเมองใหไดมากทสด โดยอาจใชรปแบบและกลวธทหลากหลาย เชน ใช IT เขามาชวย
สวนภาพการบรณาการงานผสงอายของเครอขายจงหวดปทมธานพบวาบทบาทของทองถน
มความเดนชดมาก โดยทนภาคเครอขายตางๆ จะมการนำขอมลมาดและวางแผนรวมกน แตกมบาง
เครอขายทเขามาในลกษณะการทำกจกรรมรวม เชน เขามาเพอชวยตรวจสขภาพ หรอเขามาเพอ
พฒนาอาชพ ซงจะไมมความยงยนเทาไหรนก ทองถนจงควรจะเปนหนวยงานประสานและบรหาร
จดการหลก
ประเดนขอสงเกตจากพนทตนเรองพบวา สำหรบเขตเมอง เชน พนทรงสต เทศบาล
นครรงสตจะตองเปนหนวยงานหลกในการขยายการทำงานเชงบรณาการเรองบรการสขภาพและสงคม
ในพนท สวนเขตพนทกงเมองกงชนบทอยางเชนทอำเภอเกาะคา ภาคสาธารณสขจะเปนหนวยงานหลก
โดยมทองถนเขามามสวนรวมในการสง อสม.ลงไปสำรวจขอมล เพอนำไปวางแผนเรองการดแลผสงอาย
ในชมชน ซงถอเปนการชวยแบงเบาภาระใหกบภาคสาธารณสขไปไดมากและสามารถทำงานรวมกบ
ภาคตางๆไดกวางขวางทงองคกรภายในและภายนอกพนททงสองลกษณะพนท
![Page 65: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/65.jpg)
63บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
กลมท 4 การสนบสนนและเงอนไขสำคญของการบรณาการ: บทเรยนและขอเสนอแนะจากพนท
พนทตนเรองเครอขายบรณาการอำเภอหนคาชยนาท
และเครอขายบรณาการอำเภอทาศาลานครศรธรรมราช
ชวนคดชวนคยโดย ดร.ษากล สนไชย คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพธนบร
และ คณนฤมล เจรญใจ นกวชาการอสระ
เครอขายบรณาการอำเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช
การดแลคณภาพชวตของผสงอายจะตองดใหครอบคลมทกมต ทงมตสขภาพ เศรษฐกจ
สงคมและสงแวดลอมเนองจากแตละมตมความเชอมโยงกนเชนถาหากผสงอายมปญหาสขภาพเชน
ขอเขาเสอมกจะเชอมโยงเขากบมตสงแวดลอมเชนตองมทางลาดหรอถาผสงอายมปญหาขาดรายได
ไมมอาชพ ไมมเงนออม กตองเปลยนรปแบบการออมเปนการสรางความสมพนธในชมชน หรอเปลยน
เปนการออมในรปแบบการปลกตนไม/ผกเพอรบประทาน ซงจะมหนวยงานทเขามาเกยวของในดาน
สงคม เชน เกษตร (สามารถชวยสรางเงนออมได) ความเชอมโยงแตละมตเหลานคอเหตผลททำให
ตองมการบรณาการแตละหนวยงานเขาดวยกน
หนวยงานทเกยวของกบการบรณาการงานผสงอาย จะมตงแตหนวยงานแนวดง และแนวราบ
ซงหนวยงานระดบจงหวดจะม พมจ. สสจ. อบจ. หนวยงานระดบอำเภอม สสอ. รพ. ทองถน และ
กศน. หนวยงานในระดบตำบลทองถนม อบต. รพ.สต. โรงเรยน ผนำชมชน และภาคประชาชน
ซงหนวยงานในแตละระดบสามารถบรณาการงานรวมกนได
แตถาหากไมสามารถบรณาการงานรวมกนได กจะทำใหไมมแผนยทธศาสตรรวม ซงปญหาน
จะสงผลใหหนวยงานในระดบตำบลไมมทศทางในการดำเนนการแตถาหากหนวยงานในระดบจงหวด
และระดบอำเภอมการบรณาการ หรอหนวยงานในอำเภอมการบรณาการกนเอง กจะทำใหตำบล
มทศทางการดำเนนงานทชดเจนขน สามารถทำงานไดตรงเปา ตรงประเดน ไมมการทำงานหรอใช
ทรพยากรทซำซอน
เครอขายบรณาการอำเภอหนคา จงหวดชยนาท
ทผานมามหลายหนวยงานเขามาชวยเหลอเรองการดำเนนงานผสงอาย แตการจะบรณาการงาน
บรณาการการเงน บรณาการระบบหรอบรณาการคน ตองมการพดคยกนเพอวางวตถประสงคและ
เปาหมาย รวมทงผลสมฤทธรวมกนกอน เพอขบเคลอนงานและผลกดนใหงานไปถงเปาหมายปลายทาง
โดยมทกหนวยงานเปนฟนเฟองสำคญรวมกนทำกจกรรมเพอดแลผสงอาย
![Page 66: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/66.jpg)
64
อปสรรคทพบระหวางทางการขบเคลอนงานบรณาการ คอ การดำเนนงานยงขาดการ
ประสานงานหรอเชอมโยงงานระหวางภาคเครอขายในระดบอำเภอและระดบตำบล ไมมระเบยบของ
หนวยงานทเออตอการจดการงบประมาณ ขาดผนำและยทธศาสตรการขบเคลอนงานแบบบรณาการ
รวมกน ทผานมาจะมแตยทธศาสตรของหนวยงานทมารวมกนเปนชนๆ แตไมเชอมถงกน ไมมการ
บรณาการเพอปดชองวางปญหา ดงนนจงตองมผนำ มการวางยทธศาสตรการบรณาการงานรวมกน
โดยมคณะทำงานคอยขบเคลอนงานตามบทบาทของยทธศาสตรรวม ไมใชบทบาทของงานประจำท
ทำในแตละหนวยงานรวมทงตองมการประชมและตดตามความกาวหนาของงานดวย
สงสำคญสำหรบการดำเนนงานคอ ฐานขอมล และเพอใหเกดฐานขอมลทสมบรณจำเปน
ตองมการจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางหนวยงาน
เเนวทางในการขบเคลอนกลไกระดบอำเภอเพอใหเกดภาพของการบรณาการ คอ
1. ตองมนโยบายซงนโยบายนจะเกดจากการทมแผนยทธศาสตรและนโยบายนจะองตาม
บรบทของพนทซงแตละพนทกจะมบรบททไมเหมอนกนเขตเมองจะเปนแบบหนงเขตชนบทกจะเปน
อกแบบหนงและตองมการวเคราะหวาแตละบรบทมตนทนจดแขงจดออนมโอกาสหรอไมอยางไร
มสถาบนการศกษามาชวยเหลอดานวชาการหรอเปลาและมความเขมแขงในประเดนไหนบาง
2. ตองมเวทแลกเปลยนเรยนร เชนเวทสภากาแฟหรอสภานำชาเพอใหเกดความสมพนธ
อนด ซงจะเปนสะพานไปสการบรณาการทราบรน และตองมทมสหสาขาวชาชพทำกระบวนการตดตาม
ประเมนผลระดบอำเภอดวย โดยจะใชวธลงพนทเพอแลกเปลยนเรยนรระหวาง 2 ตำบล ซงการลงพนท
รปแบบนจะไดประโยชนเรองการบรณาการระหวางหนวยงานดวย เพราะจะไดเหนงานของกนและกน
รวมทงยงทำใหเกดการเสรมพลงเพอใหภาคมแรงในการขบเคลอนงานตอไปไดอกดวย
![Page 67: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/67.jpg)
65บรณาการคณภาพชวตผสงอาย 65
งานผสงอายในพนทตางๆ สวนใหญจะเรมจากการเตรยมความพรอมเรองสขภาพ อนนคอโจทยสำคญ แตเมอไมไดมการเตรยมพรอม ปญหาสขภาพกจะตามมา ดงนนหนวยงานทจะเขามาดแลหนวยงานแรกกคอสาธารณสข ตรงจดน เองททำใหคนตดกรอบวาภาคทตองมาเปนเสาหลกในการดแลผสงอายคอหนวยงานสาธารณสข แตสงทควรจะเปนคอตอง “คดใหม” ตองไมตดกรอบ และตองไมคดวาการดแลผสงอายเปนการดแลเพยงมตสขภาพเพยงมตเดยว เพราะยงมมตอนๆ ทตองดแลดวย และตองมการสรางระบบ และสรางกลไกใหภาคเครอขายตางๆ เขามารวมกนขบเคลอนงานใหเปนภาพเดยวกน ซงคดวาการขบเคลอนงานระดบอำเภอนาจะเปนระดบทเหมาะสม เพราะมความเปนภาคระดบกลาง แตสามารถสงการในระดบตำบลและหมบานได ซงนาจะเหมาะสมกวาระดบจงหวด
อ.กำไล สมรกษ สำนกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ อำเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช
![Page 68: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/68.jpg)
66
![Page 69: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/69.jpg)
67
แลกเปลยนความคดเหนและเปดมมมองใหมโดยผทรงคณวฒ
ดำเนนรายการโดย
อ.ทศนยญาณะมลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน
![Page 70: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/70.jpg)
68
อาจารยสรเดช เดชคมวงษ มลนธพจตรพฒนา
จงหวดพจตรจะมการจดกจกรรมสญจรใหผสงอายเกอบทกเดอนตลอด5ปทผานมามการ
ทำกจกรรมรวมกนแลว 49 ครง โดยผสงอายเปนเจาภาพเอง ไมใชเปนแขกรบเชญของ พมจ.พจตร
หรอหนวยงานสาธารณสข
ผสงอายจงหวดพจตรนน ไดสรางนโยบาย เปาหมาย และยทธศาสตรเอง โดยไมรอหนวยงาน
ราชการทยงทำงานในแนวดงอย โดยมวสยทศนวา“ผสงอายตองสขภาพด เปนหลกชย ภาครวมใจ
สรางสงคมไมทอดทงกน” ซงขยายความไดวา ผสงอายตองมสขภาพด ตองมการ “สรางนำซอม”
และตองเปน “หลกชย” ไมใช “ภาระ” เพราะผสงอายมภมปญญา เปนตวอยางทดแกลกหลาน
และสามารถพงพาตนเองได อกทงยงสามารถสงเสรมความรวมใจของภาคในการรวมกนสรางสงคม
ไมทอดทงกนไดดวย
เมอ5ปทแลวเรามความเชอวาทกสงคมทกพนทมคนดคนเกงอยแลวแตทำอยางไรถงจะ
ไปเจอ และเชอมคนเหลานนออกมาพฒนาบานเมองได คงตองยอมรบวาบานเมองเรามคนเกงเยอะ
แตคนเกงทจะกลาออกมายนอยขางหนายงม
ไมเยอะและคนเกงทดกลามเวลากมนอยลง
เรอยๆดงนนจงหวดพจตรจงมยทธศาสตรหลก
คอ “สรางแกนนำกลมเครอขายใหเขมแขง”
โดยมการตงเปาหมายเอาไววา “1 อำเภอ
1 ตำบล 1 ตนแบบ”นอกจากนผสงอายยงม
การเสนอความคดเหนเรองการใชรถตของ
โรงพยาบาลพาผสงอายไปสญจรแลกเปลยน
เรยนรในตำบลตางๆทกเดอนรวมทงพาทองถน
ทองท และภาค เชน กศน. ไปรวมดงานดวย
เพอเปดโลกกวางเรยนรการทำงานผสงอาย
ของแตละพนทแทนการประชมและทำรายงาน
ทหนาจอคอมพวเตอร ดงวาทกรรมทผสงอาย
ไดพดไววา“การจะเปลยนจากกะลาควำ เปน
กะลาหงาย ตองออกไปดของจรง จงจะเหน
ความจรง เหนความด ความงาม และความสข”
![Page 71: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/71.jpg)
69บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
โดยมการทำสญญากนไววา “จะพาผสงอายเรยนรดงานใหครบ 101 ตำบล/เทศบาล ภายในระยะ
เวลา 10 ป”
ชวงทมการสญจรดงานครงแรกๆ จะมผสงอายทรวมสญจรเพยงแค 30 คน แตปจจบนม
มากถง400-600คนโดยผสงอายกลมนจะรวมสญจรเพอปลกพลงใหกบพนทตางๆซงแตละพนทกจะ
มการนำของดในตำบลมาโชว มนทรรศการ วฒนธรรม และบทเรยนดๆ มาแชรใหเพอนๆ ไดเรยนร
และชนชมนอกจากนยงไปดวาจะชวยเหลอผสงอายในพนททมความลำบากไดอยางไรบาง ปทผานมา
ผวาราชการไดใหงบประมาณผานชมรมผสงอายจงหวดพจตร 7 ลานบาท มาปนผวาราชการคนใหม
ไดผลกดนใหสาธารณสขจดสรรงบประมาณใหผสงอายตำบลละ 10,000 บาท เพอใชในกจกรรมท
เกยวกบผสงอาย และเมอเรยนรดงานแลวกจะมการถอดบทเรยนเพอนำไปสการสรางขอเสนอแนะ
ในการจดทำนโยบายระดบจงหวดเพอใหเหนทศทางการดแลผสงอายตอไปในอนาคต
ประเดนสำคญเรองการบรณาการงานผสงอายในพนทพบวาหนวยงานตางๆ ยงไมมแผน
บรณาการ การทำงานยงเปนแบบแยกสวน เชน สาธารณสขทำโครงการอบรมผดแล ในขณะท กศน.
กทำเชนกน ทำใหตางคนตางเดนไปในทศทางของตวเอง ไมมการบรณาการรวมกนอยางแทจรง
ณ ตอนนเครอขายผสงอายในจงหวดพจตรมแผนการทำงานรวมกน มการสรางเครองมอเพอ
เดนหนาตามยทธศาสตร คอ 1) มการประชมสญจร ทกเดอน ทกระดบ ทกเครอขาย 2) มโรงเรยน
ผนำผสงอาย โดยโรงเรยนนจะมการอบรมแกนนำททำงานผสงอายทกหนวยงาน เชน ผสงอายในพนท
อปท.และสาธารณสขเพอใหมารวมกนทำงานแบบสามเหลยมเขยอนภเขาและเพอใหมการขบเคลอน
งานอยางเปนรปธรรมทกเดอน
สดทายสงทเราอยากใหเกดขนตอนน คอ เราอยากใหลกหลานสอนผสงอายเลนLineและ
Facebookเราเคยตงเปาหมายไวเมอ4ปทแลววา“1 ชมรม 1 ตำบล 1 คนทำหนาทสอสารผสงอาย”
ปจจบน 4-5 ทมแลวผสงอายยงสงไลนสนทนาธรรมกนไมยอมนอน อยากเชญชวนใหวงสนทนา 13
จงหวด ทมารวมฟงในวนน ถายรปสงไลนภาพกจกรรมตางๆ เพอบอกเลาใหเครอขายรวาทานทำ
อะไรบางเชนไปซอมบานทำราวจบใหผสงอายเปนตน
![Page 72: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/72.jpg)
70
อาจารยจรฎา ววฒนะ ผอำนวยการกองบรหารกองทนผสงอาย กรมกจการผสงอาย
กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
บทเรยนและขอเสนอแนะจากพนททสะทอนการสนบสนนและเงอนไขสำคญของการบรณาการ
เหนภาพชดเจนวาตอนนถาทกคนจะรอความชวยเหลอจากรฐคงจะตองรอนานดงนนหากอยากให
การบรณากาเกดขนเรว ตองเรมทตวผสงอาย เรมทชมชนกอน ถาผสงอายและชมชนมความ
เขมแขง สามารถรวมตวกนไดเหมอนเชนทจงหวดพจตรทำ เรากจะสามารถดงความชวยเหลอ
และงบประมาณจากกระทรวงตางๆ ททำเรองผสงอายได เพราะบางทหนวยงานเหลานกไมรจรงๆ
วาควรจะนำงบลงมาชองทางไหน
ปญหาทพบใน152พนทของการบรณาการงาน“รฐ ราษฎร รวมใจ หวงใยดแลผสงอาย”
ซงเปนพนทของพม.สธ.ศธ.มท.สปสช.สสส.รวมทงหนวยงานตางๆทรวมกนบรณาการงานกนมา
ปกวาๆพบวาแตละหนวยงานยงทำงานเปนแทงๆคอทำงานในแนวดงยงไมคอยมการบรณาการงาน
ทชดเจนเทาไหรนกแตกถอวาไดมความพยายามเรมตนทจะบรณาการและในป2560นโยบายรฐได
ใหงบประมาณบรณาการเรองการพฒนา
คณภาพชวตทกชวงวยซงในสวนงานบรณาการ
เกยวกบผสงอาย แตละหนวยงานทเกยวของ
กจะไปคดงานบรณาการออกมา แมจะยงไม
ชดเจนแตกถอเปนจดเรมตนทดซงคาดหวงวา
ป2561ภาพการบรณาการงานผสงอายนาจะ
ชดเจนขน
ปญหาอกหนงอยางกคอ เรามการ
แยกงานกนระหวางกระทรวงสาธารณสข
กบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง
ของมนษย ทงท 2 กระทรวงนควรจะทำงาน
ควบคกนไปจากขอมลททราบมาประเทศญปน
เขาจะรวม 2 กระทรวงนเปนกระทรวงเดยว
แตของประเทศไทยแยกเปน 2 กระทรวง
ทำใหการทำงานคอนขางยาก อยางไรกตาม
![Page 73: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/73.jpg)
71บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
เราตองยอมรบความจรงวาเราไมมสามารถเปนเหมอนประเทศญปนได ฉะนนดวยสภาวะทเปนอย
ตอนนเราตองทำใหดทสด แมภาพการบรณาการตอนนจะยงไมชดเจน แตกอยาเพงทอ ทสำคญคอ
อยารอความชวยเหลอจากภาครฐ พนทตองสรางความเขมแขงใหกบตวเอง เรมตนดวยการรวมตว
ผสงอาย และทำใหทองถนรวมถงหนวยงานทใกลชดกบชมชน เหนความสำคญเรองการบรณาการงาน
ผสงอายรวมกน ซงจะนำไปสการพฒนางานรวมกนได
สงสำคญทจะทำใหงานบรณาการมพฒนาการทดขนคอ การรวบรวมขอมลผสงอายใน
ชมชนใหเปนปจจบนอยางสมำเสมอ จากนนนำขอมลมาวเคราะหเพอใหเหนประเดน แลวนำขอมล
ไปพดคยกบหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เมอทำไดตามนเวลาทหนวยงานตางๆ มงบประมาณหรอ
โครงการทเกยวของ เขาจะนกถงเรา และตดตอมาหาเราเพอขบเคลอนงานใหเกดผล ดงนนจงตอง
เตรยมขอมลใหพรอมสำหรบการใชงานเสมอ เพราะ “ขอมลดมชยเสมอ”
สดทายอยากอพเดตขอมลเรองงบประมาณงานของ “กรมกจการผสงอาย” ซงแตเดมจะม
การจดสรรงบประมาณหรอโครงการตางๆ ใหพมจ.ทกจงหวดแตปนนโยบายของกรมกจการผสงอาย
ไดเปลยนแปลงไปบางสวนคองบประมาณทจะจดสรรใหพมจ.ไมวาจะเปนคาจดการศพคาซอมบาน
ผสงอายคาชวยเหลอผสงอายในภาวะยากไรรายละไมเกน2,000บาทจะยงคงอยเหมอนเดมแตสงท
เปลยนแปลงคองบประมาณสวนใหญจะไปอยท “ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอาย” ซงมอย
เพยง12แหงทวประเทศและจะมการแบงเขตในการดแลดงนนหนวยงานไหนทตองการงบประมาณ
สำหรบดำเนนงานอาจจะตองประสานไปทนโดยตรงหรอผานพมจ.กไดและทานสามารถหาขอมล
เพมเตมเกยวกบเรองนไดทางเวบไซตกรมกจการผสงอาย
![Page 74: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/74.jpg)
72
นพ.พงษพสทธ จงอดมสข
เหตผลทเขามาเกยวของกบการทำเรองระบบการดแลระยะยาว เกดจากการทมโอกาสไป
ชวยงานทานอดตรฐมนตรชวยสมศกด ชณหรศม และอดตรฐมนตรรชตะ รชตะนาวน หลงจากนน
รฐมนตรชวยสมศกด กไดใหคดเรองการบรณาการผสงอาย และในเวลาตอมากไดมการนำเสนอ
แนวความคดในทประชมทมทานรองนายกรฐมนตรยงยทธ ยทธวงศ เปนประธาน หลงจากนนรอง
นายกรฐมนตรยงยทธจงไดเสนอใหเขามาทำหนาทเปนประธานอนกรรมการเพอพฒนาคณภาพชวต
ผสงอาย
ทผานมาไดมความพยายามในการบรณาการงาน โดยคดจากฐานของผสงอายในพนท ซงมการ
เชอมงานกนบางในงบประมาณขาลง แตงบประมาณขาขนยงมความพยายามในการบรณาการรวมกนอย
และมความคดวาถาจะใหเกดการบรณาการจรงๆ แตละกระทรวงตองทำงานบนฐานขอมลในพนท
ตองมกลไก มแผนการทำงานรายป แผนงบประมาณ
ตอนทมการนำเสนอบทสรปกลมยอย มกลมหนงพดถงกลไกการบรณาการในเชงโครงสราง
วาเราจะบรณาการกนไดอยางไรมการใหขอมลวาตองมคณะกรรมการระดบจงหวดโดยมผวาราชการ
จงหวดเปนประธาน มคณะกรรมการระดบ
อำเภอ โดยมนายอำเภอเปนประธานและม
คณะกรรมการระดบตำบลโดยมนายกอบต.
เปนประธานนอกจากนอาจมคณะกรรมการ
ระดบหมบานอกทงหมดนเรยกวาโครงสราง
แนวดง ซงโครงสรางแนวดงจะมปญหาเรอง
ผแทนจากกระทรวงตางๆ เชน ผแทนของ
กระทรวงพม.กจะมแตพมจ.เทานนไมม
พม.ในระดบอำเภอเมอไมมผแทนพม.ระดบ
อำเภอกจะไมมคนรบผดชอบในระดบอำเภอ
ซงเมอไดถามคณจรฎาแลวกไดคำตอบวา
พมจ. จะเปนผดแลและรบผดชอบงานทง
ระดบอำเภอและระดบตำบลดวย กตอง
คยกนวาอนนเปนโครงสรางทเรายอมรบกน
หรอเปลา เพราะถาพดตรงๆ คอโครงสราง
เชงอำนาจระดบตำบลนาจะเปนองคกร
![Page 75: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/75.jpg)
73บรณาการคณภาพชวตผสงอาย
ปกครองสวนทองถน และทมบทบาทมากๆ ในตำบลอกหนงหนวยงานกคอหนวยงานสาธารณสข
หรอ รพ.สต. แตอยางไรกตาม องคกรปกครองสวนทองถนกควรจะตองมบทบาทมากกวาหนวยงาน
ภาครฐ คอสามารถเดนหนาดำเนนงานไดเลยไมตองรอภาครฐสง อกอยางคอองคกรปกครองสวน
ทองถนจะทำงานบนพนฐานความตองการของประชาชนอยแลว ดงนนภาครฐกควรจะทำหนาท
เปน facilitation มากกวาเปน supply demand model เพอใหระบบมนสามารถเดนไปได
เพราะฉะนนปจจยสำคญของโครงสรางเชงอำนาจอนดบแรกคอ องคกรปกครองสวนทองถนตองเปน
ทพงของภาคประชาชน อนดบทสองคอ ผนำ เชน นาย อบต. หรอภาคประชาชนตองมศกยภาพในการ
ขบเคลอนงาน รวมทงระบบสนบสนนตองดพอ เชนการสนบสนนดานวชาการจากบคลากรหนวยงาน
ตางๆในชมชน(เชนเจาหนาทสาธารณสขในรพ.สต.เปนตน)ซงหากกรอบการทำงานเปนขอจำกด
ในการดำเนนงาน กสามารถขบเคลอนงานนอกเวลาราชการได (ชวยในฐานะประชาชนคนหนงทม
ความรความสามารถมจตอาสาในการชวยพฒนาชมชน)
สวนในระดบจงหวดผวาราชการจงหวด และ พมจ. จะตองใหความสนใจกบเรองผสงอาย
มากขน ตองมการเขารวมประชมอยางสมำเสมอ สวนหวหนาสวนราชการระดบจงหวดกตองทำ
ความเขาใจรวมกนวาเรองนเปนเรองทสำคญ ทกคนตองใสใจ และตองตดตอแลกเปลยนขอมล
กนอยางสมำเสมอทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ สวนเรองจตอาสากไมควรยดตดวาตนเอง
สงกดหนวยงานใด เพราะจะทำใหตดกรอบการทำงานจนเกดปญหาและสดทายตองมระบบสนบสนน
ทดทงเรองแผนงานเรองงบประมาณเรองการทำกจกรรมเชงสรางสรรคเรองขอมลขาวสารเรองการ
ตดตอสอสารและเรองประเมนผล
![Page 76: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/76.jpg)
![Page 77: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/77.jpg)
![Page 78: บูรณาการ คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุthaiichr.org/wp-content/uploads/2019/01/20190117_150515.pdfบทนำ สถานการณ](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022042408/5f235f8c52bf0c6c2d6daee2/html5/thumbnails/78.jpg)
จดพมพและเผยแพรโดย
มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน (มสพช.)
126/749 หม 5 หมบานการเคหะนนทบร
ซอยสขาประชาสรรค ตำบลปากเกรด
อำเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 11120
www.thaiichr.org
FB: มลนธสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน-มสพช.