ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 1

เลมท 43 หนา 1 วสทธชนวลาสน นาม ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส ฯ เถราปทานวณณนา สหาสนยวคควณณนา สหาสนทายกตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต สหาสน- ทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน (๑) ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน สทธาสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต ธรมาเน ภควต เทวโลเก วสตวา นพพเต ภควต อปปนนตตา ว ต ปตโต ภควโต สารรกเจตย ทสวา อโห เม อลาภา ภควโต ธรมาเน กาเล อสมปตโตต จนเตตวา เจตเย จตต ปสาเทตวา โสมนสสชาโต สพพรตนมย เทวตานมมตสทส ธมมาสเน สหาสน กาเรตวา ชวมานกพทธสส วย ปเชส ฯ ตสสปร เคหมป ทพพวมานมว กาเรส ปาทฏปนปาทปมป # ๑. ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 2

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 2 กาเรส ฯ เอว ยาวชว ทปธปปปผคนธาทห อเนกวธ ปช กตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต ฉกามสคเค อปราปร ทพพสมปตต อนภวตวา มนสเสส จกกวตตสมปตต อเนกกขตต อนภวตวา สงขยาตกกนต ปเทสรชชสมปตต จ อนภวตวา กสสปสส ภควโต สาสเน ปพพชตวา สมณธมม กตวา เอตถนตเร เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท เอกสม วภวสมปนเน กเล นพพตตตวา ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา ลทธปสมปโท กมมฏาน คเหตวา ฆเฏนโต วายมนโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ เอว ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส อปปาเทตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ตตถ โลกสส นาโถ ปธาโนต โลกนาโถ โลกตตยสามต อตโถ ฯ โลกนาเถ สทธตถมห นพพเตต สมพนโธ ฯ วตถารเต ปาวจเนต ปาวจเน ปฏกตตเย วตถารเต ปตถเฏ ปากเฏต อตโถ ฯ พาหช มห สาสเนต สกขตตยสงคหเต พทธสาสเน อเนกสตสหสสโกฏขณาสว- สงขาเตห พหชเนห าเต อธคเตต อตโถ ฯ ปสนนจตโต สมโนต ตทา อห พทธสส ธรมานกาเล อสมปตโต นพพเต ตสม เทวโลกา จวตวา มนสสโลก อปปนโน ตสส ภควโต สารรกธาตเจตย ทสวา ปสนนจตโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 3

เลมท 43 สหาสนทายกตเถราปทานวณณนา หนา 3 สทธาสมปยตตมโน สนทรมโน อโห มมาคมน สวาคมนนต ส ชาตปสาทพหมาโน มยา นพพานาธคมาย เอก ป กาต วฏฏตต จนเตตวา ภควโต เจตยสมเป ภควนต อททสส หร สวณณรตนาทห อลงกรตวาว สหาสน อกาส ฯ ตตร นสนนสส ปาทฏปนตถาย ปาทป จ กาเรส ฯ สหาสนสส อเตมนตถาย ตสสปร ฆร จ กาเรส ฯ เตน วตต สหาสนมกาสห ฯเปฯ ฆร ตตถ อกาสหนต ฯ เตน จตตปปสาเทนาต ธรมานสส วย ภควโต สหาสน มยา กต เตน จตตปปสาเทน ฯ ตสต อปปชชหนต ตสตภวเน อปปชชนต อตโถ ฯ อายาเมน จตพพสาต ตตรปปนนสส เทวภตสส สโต มยห สกต ป เน นพพตตต ปาตภต อายาเมน อจจโต จตพพสโยชน วตถาเรน ตรยโต จตททสโยชน ตาวเทว นพพตตกขเณเยว อาส อโหสต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมว ฯ จตนนวเต อโต กปเปต อโต กปปโต จตนวเต กปเป ย กมม อกร อกาส ตทา ตโต ปฏาย ป พเลน ก จ ทคคต นาภชานาม น อนภตปพพา กาจ ทคคตต อตโถ ฯ เตสตตตมหโต กปเปต อโต กปปโต เตสตตตกปเป ฯ อนทนามา ตโย ชนาต อนทนามกา ตโย จกกวตตราชาโน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 4

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 4 เอกสม กปเป ตส ชาตส อนโท นาม จกกวตต ราชา อโหสนต อตโถ ฯ เทว สตตตมหโต กปเปต อโต เทวสตตต- กปเป ฯ สมนนามกา ตโย ชนา ตกขตต จกกวตตราชาโน อเหส ฯ สมสตตตโต กปเปต อโต กปปโต อนนาธเก สตตตเม กปเป วรณนามกา วรโณ จกกวตตต เอวนามกา ตโย จกกวตตราชาโน จกกรตนสมปนนา จตทปมห อสสรา อเหสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สหาสนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ (๑) เอกตถมภกตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต เอกตถมภทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล วนกมมโก หตวา เอกสม วภวสมปนเน กเล นพพตโต ฯ ตสม สมเย สพเพ สทธา ปสนนา อปาสกา เอกจฉนทา ภควโต อปฏานสาล กโรมาต ทพพสมภารตถาย วน ปวสตวา ต อปาสก ทสวา อมหาก เอก ถมภ เทถาต # ๑ ม. สมตตา ฯ ตเถวมปรป ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 5

เลมท 43 เอกตถมภกตเถราปทานวณณนา หนา 5 ยาจส ฯ โส ต ปวตต สตวา ตเมห มา จนตยตถาต เต สพเพ อยโยเชตวา เอก สารมย ถมภ คเหตวา สตถ ทสเสตวา เตสเยว อทาส ฯ โส เตเนว โสมนสสชาโต ตเทว มล กตวา อ าน ทานาทน ป าน กตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต อปราปร ฉส กามาวจเรส ทพพสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ อคคจกกวตตสมปตต อเนกวาร อนภวตวา อสงเขยยย ปเทสรชชสมปตต จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สทธาสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต มาตาปตห สทธ ภควโต สนตเก ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา ลทธปสมปโท กมมฏาน คเหตวา มนส กโรนโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอว ปตตอรหตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสสาต- อาทมาห ฯ ตตถ สทธตถสส ภควโต ภคยสมปนนสส สมมา- สมพทธสส ฯ มหาปคคโณต มหาอปาสกสมโห อห อโหสต อตโถ ฯ สรณ คตา จ เต พทธนต พทธ สรณนต คตา ภชส ชานส วา เต อปาสกา ฯ ตถาคต สททหนต พทธคณ อตตโน จตตสนตาเน เปนตต อตโถ ฯ สพเพ สงคมม มนเตตวาต สพเพ สมาคมม สนนปตตวา มนเตตวา อ ม ส าเปตวา เอกจฉนนา หตวา มาฬ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 6

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 6 อปฏานสาล สตถโน อตถาย กพพนต กโรนตต อตโถ ฯ ทพพสมภาเรส เอกตถมภ อลภนตา พรหาวเน มหาวเน วจนนตต สมพนโธ ฯ เตห อร เ ทสวานาต อห เต อปาสเก อร เ ทสวาน คณ สมห อปคมม สมป คนตวา อ ชล ปคค- เหตวาน ทสงคลสโมธาน อ ชล สรส กตวา อห คณ อปาสกสมห ตเมห อม วน กมตถ อาคตตถาต ตทา ตสม กาเล ปรปจฉนต สมพนโธ ฯ เต สลวนโต อปาสกา เม มยา ปฏา มาฬ มย กตตกามา หตวา เอกตถมโภ อเมหห น ลพภตต วยากส วเสเสน กถยสต สมพนโธ ฯ มม มยห เอกตถมภ เทถ อห ต ทสสาม สตถโน สนตก อห ถมภ อาหรสสาม เต ภวนโต ถมภหรเณ อปโปสสกกา อสสาหรหตา ภวนตต สมพนโธ ฯ ย ย โยนปปชชามต ย ย โยน เทวตต อถ มานส อปคจฉามต อตโถ ฯ ภมมตเถ วา อปโยควจน ยสม ยสม เทวโลเก วา มนสสโลเก วาต อตโถ ฯ เสส อตตาน- เมวาต ฯ (๑) เอกตถมภกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑. ม. อตตานตถเมวาต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 7

เลมท 43 หนา 7 นนทตเถราปทานวณณนา ปทมตตรสส ภควโตตอาทก อายสมโต นนทตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร เอกสม กเล นพพตตตวา ว ต ปตโต ภควโต สนตเก ธมม สณนโต สตถาร เอก ภกข อนทรเยส คตตทวาราน อคคฏาเน เปนต ทสวา สย ต านนตร ปตเถนโต ภควโต ภกขสงฆสส จ ปชาสกการพหล มหาทาน ปวตเตตวา อห ภนเต อนาคเต ตมหาทสสส พทธสส เอวรโป สาวโก ภเวยยนต ปณธาน อกาส ฯ โส ตโต ปฏาย เทวมนสเสส สสรนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล ธมมตาย (๑) นาม นทยา มหนโต กจฉโป หตวา นพพตโต เอกทวส สตถาร นท ตรต ตเร ต ทสวา สย ภควนต ตาเรตกาโม สตถ ปาทมเล นปชช ฯ สตถา ตสส อชฌาสย ตวา ปฏ อภรห ฯ โส หฏตฏโ เวเคน โสต ฉนทนโต สฆตร ปรตร ปาเปส ฯ ภควา ตสส อนโมทน วทนโต ภาวน สมปตต กเถตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป กมเมน สคตสเยว สสรนโต อมสม # ๑. ปรมตถทปน. ๑/๕๘๙ วนตายาต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 8

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 8 พทธปปาเท กปลวตถสม สทโธทนมหาราชสส อคคมเหสยา มหาปชาปตโคตมยา กจฉมห นพพตโต ตสส นามคคหณทวเส าตสงฆ นนทยนโต ชาโตต นนโทเตวว นาม อกส ฯ ตสส วยปปตตกาเล ภควา ปวตตตวรธมมจกโก โลกานคคห กโรนโต อนกกเมน กปลวตถ คนตวา าตสมาคเม โปกขร- วสส อฏ ปปตต กตวา เวสสนตรชาตก (๑) กเถตวา ทตยทวเส ปณฑาย ปวฏโ อตตฏเ นปปมชเชยยาต (๒) คาถาย ปตร โสตาปตตผเล ปตฏาเปตวา นเวสน คนตวา ธมม จเร สจรตนต (๓) คาถาย มหาปชาปต โสตาปตตผเล ราชาน สกทาคามผเล ปตฏาเปตวา ตตยทวเส นนทกมารสส อภเสก- เคหปเวสนอาวาหมงคเลส วตตมาเนส ปณฑาย ปาวส ฯ สตถา นนทกมารสส หตเถ ปตต ทตวา มงคล วตวา ตสส หตถโต ปตต อคคเหตวาว วหาร คโต ต ปตต- หตถ วหาร อาคต อนจฉมานเยว ปพพาเชตวา ตถา- ปพพาชตตตาเยว อนภรตยา ปฬต ตวา อปาเยน ตสส ต อนภรต วโนเทส ฯ โส โยนโส ปฏสงขาย วปสสน ปฏเปตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ เถโร ปน ทวเส ภควนต อปสงกมตวา เอวมาห ย เม ภนเต ภควา ปาฏโภโค ป จนน อจฉราสตาน ปฏลาภาย กกฏปาทาน # ๑ ข. ชา. ๒๘/๑๐๔๕/๓๖๕ ฯ # ๒ ข. ธ. ๒๕/๒๓/๓๗ ฯ ๓ ข. ธ. ๒๕/๑๖๙/๔๗ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 9

เลมท 43 นนทตเถราปทานวณณนา หนา 9 ม จามห ภนเต ภควนต เอตสมา ปฏสสวาต ฯ ภควาป ยเทว เต นนท อนปาทาย อาสเวห จตต วมตต ตทาห มตโต เอตสมา ปฏสสวาต อาห ฯ อถสส ภควา สวเสส อนทรเยส คตตทวารต ตวา ต คณ วภาเวนโต เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน อนทรเยส คตตทวาราน ยทท นนโทต (๑) อนทรเยส คตตทวารภาเวน น เอตทคเค เปส ฯ เถโร ห อนทรยาสวร นสสาย อม วปปการ ปตโต ตมห สฏ นคคณหสสามต อสสาหชาโต พลวหโรตตปโป ตตถ จ กตาธการตตา อนทรยสวเร อกกสปารม อคมาส ฯ เอว โส เอตทคคฏาน ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสปปตโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส ภควโตตอาทมาห ฯ วตถ โขม มยา ทนนนต โขมรฏเ ชาต วตถ ภควต จตตปปสาเทน คารวพหมาเนน มยา ปรมสขม โขมวตถ ทนนนต อตโถ ฯ สยมภสสาต สยเมว ภตสส ชาตสส อรยาย ชาตยา นพพตตสส ฯ มเหสโนต มหนเต สลสมาธ- ป าวมตตวมตตาณทสสนกขนเธ เอส คเวสต มเหส ตสส มเหสโน สยมภสส จวรตถาย โขมวตถ มยา ทนนนต สมพนโธ ฯ ต เม พทโธ วยากาสต เอตถ ตนต สามยตเถ # ๑. อง. เอก. ๒๐/๑๔๙/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 10

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 10 อปโยควจน ตสส วตถทายกสส เม ทานผล วเสเสน อกาส กเถส พทโธต อตโถ ฯ ชลชตตมนามโกต ปทมตตรนามโก ฯ ชลรตตมนายโกตป ปาโ ฯ ตสส ชลมานาน เทวพรหมาน อตตมนายโก ปธาโนต อตโถ ฯ อมนา วตถทาเนนาต อมนา วตถทานสส นสสนเทน ตว อนาคเต เหมวณโณ สวณณ- วณโณ ภวสสส ฯ เทว สมปตต อนโภตวาต ทพพมนสสสงขาตา เทว สมปตตโย อนภวตวา ฯ กสลมเลห โจทโตต กสลาวยเวห กสล- โกฏาเสห โจทโต เปสโต ตว อมนา ป เน สตถ กสล ปสวาหต(๑) เปสโต วยาต อตโถ ฯ โคตมสส ภควโต กนฏโ ตว ภวสสสต พยากาสต สมพนโธ ฯ ราครตโต สขสโลต กเลสกาเมห รตโต อลลโน กาย- สขจตตสขานภวนสภาโว ฯ กาเมส เคธมายโตต วตถกาเมส เคธสงขาตาย ตณหาย อายโต โยชโตต อตโถ ฯ พทเธน โจทโต สนโต ตทา ตวนต ยสมา กาเมส เคธโต ฯ ตทา (๒) ตสมา ตว อตตโน ภาตเกน โคตมพทเธน โจทโต ปพพชชาย อยโยชโต ตสส สนตเก ปพพชสสสต สมพนโธ ฯ ปพพชตวาน ตว ตตถาต ตสม โคตมสส ภควโต สาสเน ตว ปพพชตวา กสลมเลน มลภเตน ป สมภาเรน # ๑. ย. ปภวาหต ฯ ม. กล ปสวาหต ฯ ๒. ส.ย. ตโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 11

เลมท 43 นนทตเถราปทานวณณนา หนา 11 โจทโต ภาวนาย นโยชโต สพพาสเว สกลาสเว ปร าย ชานตวา ปชหตวา อนามโย นททกโข นพพายสสส อทสสน ปาเปสสส อปณณตตกภาว คมสสสต อตโถ ฯ สตกปปสหสสมหต อโต กปปโต ปพเพ สตกปปาธเก สหสสเม กปปมห เจฬนามกา จตตาโร จกกวตตราชาโน อเหสนต อตโถ ฯ สฏ กปปสหสสานต กปปสหสสาน (๑) สฏ จ อตกกมตวา เหฏา เอกสม กปเป จตตาโร ชนา อปเจฬา นาม จกกวตตราชาโน จตส ชาตส อเหสนต อตโถ ฯ ป จกปปสหสสมหต ป จกปปาธเก สหสสเม กปปมห เจฬา นาม จตตาโร ชนา จกกวตตราชาโน สตตห รตเนห สมปนนา สมงคภตา ชมพทปอมรโคยานอตตรกรปพพวเทหทป- สงขาเต จตทปมห อสสรา ปธานา วส อเหสนต อตโถ ฯ เสส วตตนยเมวาต ฯ นนทตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑. ม. สฏ กปปสหสสานต กปปสหสสาน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 12

เลมท 43 หนา 12 จฬปนถกตเถราปทานวณณนา ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต จฬปนถกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล ยเทตถ อฏ ปปตตวเสน วตตพพ ต อฏกนปาเต มหาปนถกวตถสม(๑) วตตเมว ฯ อย ปน วเสโส มหาปนถกตเถโร อรหตต ปตวา ผลสมาปตตสเขน วตนาเมนโต จนเตส กถ น โข สกกา จฬปนถกมป อมสม สเข ปตฏาเปตนต ฯ โส อตตโน อยยก ธนเสฏ อปสงกมตวา อาห สเจ มหาเสฏ อนชานาถ อห จฬปนถก ปพพาเชยยนต ฯ ปพพาเชถ ภนเตต ฯ เถโร ต ปพพาเชส ฯ โส ทสส สเลส ปตฏ เตส (๒) ภาต สนตเก ปทม ยถา โกกนท สคนธ ปาโต สยา ผลลมวตคนธ องครส ปสส วโรจมาน ตปนตมาทจจมวนตลกเขต (๓) คาถ อคคณหนโต จตห มาเสห อคคเหต นาสกข คหตมป # ๑ ข. เถร. ๒๖/๓๖๘/๓๔๓ ฯ ๒. ม. ปตฏ โต ฯ # ๓ ส. ส. ๑๕/๓๖๒/๑๑๘ ฯ อง. ป จก. ๒๒/๑๙๕/๒๖๖ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 13

เลมท 43 จฬปนถกตเถราปทานวณณนา หนา 13 หทเย น ตฏต ฯ อถ น มหาปนถโก จฬปนถก ตว อมสม สาสเน อภพโพ จตห มาเสห เอก คาถมป คเหต น สกโกส ปพพชตกจจ ปน ตว กถ มตถก ปาเปสสส นกขม อโตต โส เถเรน ปณามโต ทวารโกฏกสมเป โรทมาโน อฏาส ฯ เตน จ สมเยน สตถา ชวกมพวเน วหรต ฯ อถ ชวโก ปรส เปเสส คจฉ ป จห ภกขสเตห สทธ สตถาร นมนเตหต ฯ เตน จ สมเยน อายสมา มหาปนถโก ภตตทเทสโก โหต ฯ โส ป จนน ภกขสตาน ภกข ปฏจฉถาต วตโต จฬปนถก เปตวา เสสาน ปฏจฉามต อาห ฯ ต สตวา จฬปนถโก ภยโยโส มตตาย โทมนสสป- ปตโต อโหส ฯ สตถา ตสส จตตกเขท ตวา จฬปนถโก มยา กเตน อปาเยน พชฌสสตต ตสส อวทรฏาเน อตตาน ทสเสตวา ก ปนถก โรทสต ปจฉ ฯ ภาตา ม ภนเต ปณาเมตต อาห ฯ ปนถก มา จนตย มม สาสเน ตยห ปพพชชา เอห อม คเหตวา รโชหรณ รโชหรณนต มนส กโรหต อทธยา สทธ โจฬกขณฑ อภสงขรตวา อทาส ฯ โส สตถารา ทนน โจฬกขณฑ รโชหรณ รโชหรณนต หตเถน ปรมชชนโต นสท ฯ ตสส ต ปรมชชนตสส กลฏธาตก ชาต ปน ปรมชชนตสส อกขลปรป ฉนสทส ชาต ฯ โส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 14

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 14 าณปรปากตตา เอว จนเตส อท โจฬกขณฑ ปกตยา ปรสทธ อม อปาทนนกสรร นสสาย กลฏ อ ถา ชาต ตสมา อนจจ ยถาเปต เอว จตตมปต ขยวย ปฏเปตวา ตสมเยว นมตเต ฌานาน นพพตเตตวา ฌานปาทก กตวา วปสสน ปฏเปตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ ฯ อรหตตปตตสเสวสส เตปฏก ป จาภ า จ อาคมส ฯ สตถา เอกเนห ป จภกขสเตห สทธ คนตวา ชวกสส นเวสเน ป ตเต อาสเน นสท ฯ จฬปนถโก ปน อตตโน ภกขาย อปปฏจฉตตตา เอว น คโต ฯ ชวโก ยาค ทาต อารภ ฯ สตถา หตเถน ปตต ปทห ฯ กสมา ภนเต น คณหถาต วตเต วหาเร เอโก ภกข อตถ ชวกาต ฯ โส ปรส เปเสส คจฉ ภเณ วหาเร นสนน อยย คเหตวา เอหต ฯ จฬปนถกตเถโรป รเปน กรยาย จ เอกมป เอเกน อสทส ภกขสหสส นมมนตวา นสท ฯ โส ปรโส วหาเร ภกขน พหภาว ทสวา คนตวา ชวกสส กเถส อมสมา ภกขสงฆา วหาเร ภกขสงโฆ พหตโร ปกโกสตพพ อยย น ชานามต ฯ ชวโก สตถาร ปจฉ โก นาโม ภนเต วหาเร นสนโน ภกขต ฯ จฬปนถโก นาม ชวกาต ฯ คจฉ ภเณ จฬปนถโก นาม กตโรต ปจฉตวา ต อาเนหต ฯ โส วหาร คนตวา จฬปนถโก นาม กตโร ภนเตต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 15

เลมท 43 จฬปนถกตเถราปทานวณณนา หนา 15 ปจฉ ฯ อห จฬปนถโก อห จฬปนถโกต เอกปปหาเรน ภกขสหสสมป กเถส ฯ โส ปนาคนตวา ต ปวตต ชวกสส อาโรเจส ชวโก ปฏวทธสจจตตา อทธมา ม เ อยโยต นยโต ตวา คจฉ ภเณ ปม กเถนต อยยเมว ตเมห สตถา ปกโกสตต วตวา จวรกณเณ คณหาหต อาห ฯ โส วหาร คนตวา ตถา อกาส ฯ ตาวเทว นมมตภกข อนตรธายส ฯ โส เถร คเหตวา อคมาส ฯ สตถา ตสม ขเณ ยาค จ ขชชกาทเภท จ ปฏคคณห ฯ กตภตตกจโจ ภควา อายสมนต จฬปนถก อาณาเปส อนโมทน กโรหต ฯ โส ปภนนปฏสมภโท สเนร คเหตวา มหาสมทท มนเถนโต วย เตปฏก พทธวจน สงโขเภนโต สตถ อชฌาสย คณหนโต อนโมทน อกาส ฯ ทสพเล ภตตกจจ กตวา วหาร คเต ธมมสภาย กถา อทปาท อโห พทธาน อานภาโว ยตร ห นาม จตตาโร มาเส เอกคาถ คเหต อสกโกนตมป ลหเกน ขเณเนว เอว มหทธก อกสต ตถา ห ชวกสส นเวสเน นสนโน ภควา เอว จฬปนถกสส จตต สมาหต วถปฏปนนา วปสสนาต ตวา ยถานสนโนเยว อตตาน ทสเสตวา ปนถก เนวาย ปโลตกา กลฏา รชานกณณา อโต ปน อ โป อรยสส วนเย สงกเลโส รโชต ทสเสนโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 16

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 16 ราโค รโช น จ ปน เรณ วจจต ราคสเสต อธวจน รโชต เอต รช วปปชหตวา ภกขโว วหรนต เต วคตรชสส สาสเน ฯ โทโส รโช ฯเปฯ วคตรชสส สาสเน ฯ โมโห รโช ฯเปฯ วคตรชสส สาสเนต (๑) อมา ตสโส คาถาโย อภาส ฯ คาถาปรโยสาเน จฬปนถโก สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณต ฯ สตถา เตส ภกขน กถาสลลาป สตวา อาคนตวา พทธาสเน นสทตวา ก วเทถ ภกขเวต ปจฉตวา อม นาม ภนเตต วตเต ภกขเว จฬปนถเกน อทาน มยห โอวาเท ตวา โลกตตรทายชช ลทธ ปพเพ ปน โลกยทายชช ลทธนต วตวา เตห ยาจโต จฬเสฏ ชาตก(๒) กเถส ฯ อปรภาเค น สตถา อรยคณปรวโต ธมมาสเน นสนโน มโนมย กาย อภนมมนนตาน ภกขน เจโตววฏฏกสลาน จ อคคฏาเน เปส ฯ เอว โส ปตตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา ปตโสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ตตถ ปรมปททวย วตตเมว (๓) คณมหา # ๑. ข. มหา. ๒๙/๙๘๐/๖๒๔ ฯ ข. จฬ. ๓๐/๔๓๔/๒๐๙ ฯ # ๒. ข. จฬ. ๒๗/๔/๒ ฯ ๓. วตตตถเมว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 17

เลมท 43 จฬปนถกตเถราปทานวณณนา หนา 17 วปกฏโ โสต โส ปทมตตโร นาม สตถา คณมหา มหตา (๑) ภกขสมหโต วปกฏโ วส ภโต วเวก อปคโต ฯ ตทา มม ตาปสกาเล หมวนเต หมาลยปพพตสมเป วส วาส กปเปส ฯ จตห อรยาปเถห วหาสต อตโถ ฯ อหมป ฯเปฯ ตทาต ยทา โส ภควา หมวนต อปคนตวา วส ตทา อหมป หมวนตสมเป กตอสสเม อา สมนตโต กายจตตปฬาสงขาตา ปรสสยา สมนต เอตถาต อสสโมต ลทธนาเม อร าวาเส วสามต สมพนโธ ฯ อจราคต มหาวรนต อจร อาคต มหาวรยวนต โลกนายก ปธาน ต ภควนต อเปสนต สมพนโธ อาคตกขเณเยว อปาคมนต อตโถ ฯ ปปผจฉตต คเหตวานาต เอว อปคจฉนโต จ ปทมปปลปปผาทห ฉาทต ปปผมย ฉตต คเหตวา นราสภ นราน เสฏ ภควนต ฉาเทนโต อปค ฉ สมป คโตสมต อตโถ ฯ สมาธ สมาปชชนตนต รปาวจรสมาธชฌาน สมา- ปชชนต อปเปตวา นสนนสส อนตราย อห อกาสนต สมพนโธ ฯ อโภ หตเถห ปคคยหาต ต สสชชต ปปผจฉตต ทวห หตเถห อกขปตวา อห ภควโต อทาสนต สมพนโธ ฯ ปฏคคเหสต ต มยา ทนน ปปผจฉตต ปทมตตโร ภควา # ๑. ส.ย. มหา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 18

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 18 สมปฏจฉ สาทร (๑) สาทยต อตโถ ฯ สตปตตฉตต ปคคยหาต เอเกกสม ปทมปปเผ สตสต- ปตตาน วเสน สตปตเตห ปทมปปเผห ฉาทต ปปผจฉตต ปกาเรน อาทเรน คเหตวา ตาปโส มม อทาสต อตโถ ฯ ตมห กตตยสสามต ต ตาปส อห กตตยสสาม ปากฏ กรสสามต อตโถ ฯ มม ภาสโต ภาสมานสส วจน สโณถ มนส กโรถ ฯ ป จวสตกปปานต อมนา ปปผจฉตตทาเนน ป จว- สตวาเร ตาวตสภวเน สกโก หตวา เทวรชช กรสสตต สมพนโธ ฯ จตตตสตกขตต จาต จตตตสตวาเร มนสสโลเก จกกวตต ราชา ภวสสต ฯ ย ย โยนนต มนสสโยนอาทส ย ย ชาต สสรต คจฉต อปปชชต ฯ ตตถ ตตถ โยนย อพโภกาเส ส ฏาเน ปตฏนต นสนน ต วา ปทม ธารยสสต อปร ฉาทยสสตต อตโถ ฯ ปกาสเต ปาวจเนต เตน ภควตา สกลปฏกตตเย ปกาสเต ทปเต มนสสตต มนสสชาต ลภสสต อปปชชสสต ฯ มโนมยมห กายมหต มเนน ฌานจตเตน นพพตโตต มโน- มโย ยถา จตต ปวตตต ตถา กาย ปวตเตต จตตคตก # ๑. กตถจ ฉาทน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 19

เลมท 43 ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา หนา 19 กโรตต อตโถ ฯ ตมห มโนมเย กายมห โส ตาปโส จฬปนถโก นาม หตวา อตตโม อคโค ภวสสตต อตโถ ฯ เสส เหฏา วตตตตา อตตานตตา จ สว เยยเมว ฯ สร โกกนท อหนต อห ภควโต นมมตโจฬก ปรมชชนโต โกกนท ปทม สรนต อตโถ ฯ ตตถ จตต วมจจ เมต ตสม โกกนเท ปทเม มยห จตต อธมจจ อลลโน ฯ ตโต อห อรหตต ปาปณนต สมพนโธ ฯ อห มโนมเยส จตตคตเกส กาเยส สพพตถ สพเพส ปารม ปรโยสาน คโต ปตโตต สมพนโธ ฯ เสส วตต- นยเมวาต ฯ จฬปนถกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต ปลนท- วจฉตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร มหาโภคกเล นพพตโต เหฏา วตตนเยน สตถ สนตเก ธมม สณนโต สตถาร เอก ภกข เทวตาน ปยมนาปภาเวน อคคฏาเน เปนต ทสวา ต านนตร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 20

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 20 ปตเถตวา ยาวชว กสล กตวา ตโต จโต เทวมนสเสส สสรนโต สเมธสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ฯ ปรนพพเต ภควต ตสส ถป ปเชตวา สงฆสส มหาทาน ปวตเตตวา ตโต จวตวา เทวมนสเสส อภยสมปตตโย อนภวตวา อนปปนเน พทเธ จกกวตต ราชา หตวา มหาชน ป จสเลส ปตฏาเปตวา สคคปรายน อกาส ฯ โส อนปปนเนเยว อมหาก ภควต สาวตถย พราหมณกเล นพพตต ปลนโทตสส นาม อกส ฯ วจโฉต โคตต ฯ โส อปรภาเค ปลนทวจโฉต ป ายตถ ฯ สสาเร ปน (๑) สเวคพหลตาย ปรพพาชกปพพชช ปพพชตวา จฬคนธาร นาม วชช สาเธตวา ตาย วชชาย อากาสจาร ปรจตตวท จ หตวา ราชคเห ลาภคคยสคคปตโต ปฏวสต ฯ อถ อมหาก ภควา อภสมพทโธ หตวา อนกกเมน ราชคห อปคโต ฯ ตโต ปฏาย พทธานภาเวน ตสส สา วชชา น สมปชชต อตตโน กจจ น สาเธต ฯ โส จนเตส สต โข ปเนต อาจรยปาจรยาน ภาสมานาน ยตถ มหาคนธารวชชา ธรต ตตถ จฬคนธารวชชา น สมปชชตต สมณสส ปน โคตมสส อาคตกาลโต ปฏาย นาย มม วชชา สมปชชต นสสสย สมโณ โคตโม มหาคนธารวชช ชานาต ยนนนาห ต ปยรปาสตวา ตสส # ๑. ส. ย. สสรเณน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 21

เลมท 43 ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา หนา 21 สนตเก ต วชช ปรยาปเณยยนต ฯ เตน ห มม สนตเก ปพพชาหต อาห ฯ โส วชชาย ปรกมม ปพพชชาต ม มาโน ปพพช ฯ ตสส ภควา ธมม กเถตวา จรตานกล กมมฏาน อทาส ฯ โส อปนสสยสมปนนตาย นจรสเสว วปสสน ปฏเปตวา อรหตต ปาปณ ฯ ยา ปน ปรมชาตย ตสโสวาเท ตวา สคเค นพพตตา เทวตา ฯ ตา กต ต นสสาย ตสม ส ชาตพหมานา สาย ปาต เถร ปยรปาสตวา คจฉนต ฯ ตสมา น ภควา เทวตาน อตวย ปยมนาปภาเวน อคคภาเว เปส เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน เทวตาน ปยมนาปาน ยทท ปลนทวจโฉต ฯ (๑) เอว โส ปตตอคคฏาโน อตตโน ปพพกมม อนสสรตวา ปตโสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ตตถ กามรปารปโลกสส นาโถ ปธาโนต โลกนาโถ ฯ เมธา วจจนต สพพ ต าณอนาวรณาณาทโย ฯ สนทรา ปสตถา วา เมธา ยสส โส สเมโธ อคโค จ โส ปคคโล จาต อคคปคคโล ตสม สเมเธ โลกนายเก อคคปคคเล ขนธปรนพพาเนน นพพเต สตต สมพนโธ ฯ ปสนนจตโต สมโนต สทธาย ปสาทตจตโต โสมนสเสน สนทรมโน อห ตสส สเมธสส ภควโต ถปปช เจตยปช อกาสนต อตโถ ฯ # ๑. อง. เอก. ๒๐/๑๔๘/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 22

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 22 เย จ ขณาสวา ตตถาต ตสม สมาคเม เย จ ขณาสวา ปหนกเลสา ฉฬภ า ฉห อภ าห สมนนาคตา มหทธกา มหนเตห อทธห สมนนาคตา สนต เต สพเพ ขณาสเว อห ตตถ สมาเนตวา สฏ อาทเรน อาเนตวา สงฆภตต สกลสงฆสส ทาตพพภตต อกาส เตส โภเชสนต อตโถ ฯ อปฏาโก ตทา อหต มม สงฆภตตทานกาเล สเมธสส ภควโต นาเมน สเมโธ นาม อปฏากสาวโก อห อโหสต อตโถ ฯ โส สาวโก มยห ปชาสกการ อนโมทตถ อนโมทโต อานสส กเถสต อตโถ ฯ เตน จตตปปสาเทนาต เตน ถปปชากรณวเสน อปปนเนน จตตปปสาเทน เทวโลเก ทพพวมาน อปปชช อปคโต อสมต อตโถ ตตถ นพพตโตมหต วตต โหต ฯ ฉฬาสตสหสสานต ตสม วมาเน ฉ อสตสหสสาน เทวจฉราโย เม มยห จตต รมส รมาเปสนต สมพนโธ ฯ มเมว อนวตตนตต ตา อจฉราโย สพพกาเมห ทพเพห รปาทวตถกาเมห อปฏหนตโย มม เอว อนวตตนต มม วจน อนกโรนต สทา นจจกาลนต อตโถ ฯ เสส สว เยย- เมวาต ฯ ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 23

เลมท 43 หนา 23 ราหลตเถราปทานวณณนา ปทมตตรสส ภควโตตอาทก อายสมโต ราหลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป อายสมา ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถ ธมมเทสน สณนโต สตถาร เอก ภกข สกขากามาน อคคฏาเน เปนต ทสวา สยมป ต านนตร ปตเถนโต เสนาสนวโสธนวชโชตนาทก อฬาร ป กตวา ปณธาน อกาส ฯ โส ตโต จวตวา เทวมนสเสส สสรนโต อภย- สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท อมหาก โพธสตต ปฏจจ ยโสธราย เทวยา กจฉมห นพพตตตวา ราหโลต ลทธนาโม มหตา ขตตยปรวาเรน วฑฒ ฯ ตสส ปพพชชา- วธาน ขนธเก (๑) อาคตเมว ฯ โส ปพพชตวา สตถ สนตเก อเนเกห สตตปเทห สลทโธวาโท ปรปกกาโณ วปสสน อสสกกาเปตวา อรหตต ปาปณ ฯ อรหา ปน หตวา อตตโน ปฏปตต ปจจเวกขตวา อ พยากโรนโต อภเยเนว สมปนโน ราหลภทโทต ม วท ย จมห ปตโต พทธสส ย จ ธมเมส จกขมา ฯ # ๑ ว. มหา. ๔/๑๑๘/๑๖๗ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 24

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 24 ย จ เม อาสวา ขณา ย จ นตถ ปนพภโว อรหา ทกขเณยโยมห เตวชโช อมตททโส ฯ กามนธา ชาลสจฉนนา (๑) ตณหาฉทนฉาทตา ปมตตพนธนา พนธา มจฉาว กมนา มเข ฯ ต กาม อหมชฌตวา เฉตวา มารสส พนธน สมล ตณหมพพยห สตภโตสม นพพโตต (๒) จตสโส คาถา อภาส ฯ ตตถ อภเยเนว สมปนโนต ชาตสมปทา ปฏปตตสมปทาต อภยสมปตตยาป สมปนโน สมนนาคโต ฯ ราหลภทโทต ม วทต ราหลภทโทต ม สพรหมจารโน ส ชานนต ฯ ตสส ห ชาตสาสน สตวา โพธสตเตน ราห ชาโต พนธน ชาตนต วตตวจน อปาทาย สทโธทนมหาราชา ราหโลต นาม คณห ฯ ตตถ อาทโต ปตรา วตตปรยายเมว คเหตวา อาห ราหลภทโทต ม วทต ฯ ภทโทต ปสสาวจนเมว ฯ อปรภาเค สตถา ต สกขากามภาเวน อคคฏาเน เปส เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน สกขากามาน ยทท ราหโลต (๓)ฯ เอว โส ปตตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา # ๑ ม. ชาลส ฉนนา ฯ ข.อ. ๒๕/๑๔๙/๒๐๐ ฯ # ๒ ข. เถร. ๒๖/๓๓๐/๓๑๔ ฯ # ๓ อง. เอก. ๒๐/๑๔๘/๓๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 25

เลมท 43 ราหลตเถราปทานวณณนา หนา 25 โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส ภควโตตอาทมาห ฯ สตตภมมห ปาสาเทต ปสาท โสมนสส ชเนตต ปาสาโท ฯ อปรปร ตา สตต ภมโย ยสม ปาสาเท โสย สตตภม ตสม สตตภมมห ปาสาเท อาทาส สนถร อหนต อาทาสตล นปผาเทตวา โลกเชฏสส ภควโต ตาทโน อห สนถร อทาส สนถรตวา ปเชสนต อตโถ ฯ ขณาสวสหสเสหต อรหนตสหสเสห (๑) ปรกณโณ ปรวโต ฯ ทวปทนโท ทวปทาน อนโท สาม นราสโภ มหามน คนธกฏ เตห สห อปาคม ปาวสต อตโถ ฯ วโรเจนโต คนธกฏนต ต คนธกฏ โสภยมาโน เทวาน เทโว เทวเทโว นราน อาสโภ นราสโภ เชฏโ สตถา ภกขสงฆมชเฌ นสทตวา อมา พยากรณคาถาโย อภาสถ กเถสต สมพนโธ ฯ เยนาย โชตตา เสยยาต เยน อปาสเกน อย ปาสาท- สงขาตา เสยยา โชตตา ปภาสตา ปชชลตา ฯ อาทาโสว กสโลหมย อาทาสตล อว สฏ สม กตวา สนถตา ฯ ต อปาสก กตตยสสาม ปากฏ กรสสามต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมว ฯ อฏานเมต ย ตาทต ย เยน การเณน ตาท อฏานฏเส # ๑. ม. อรหนตสหสเสห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 26

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 26 อกมปยสภาวตตา ตาท อคาเร ฆราวาเส รต อลลนภาว อชฌคา ปาปณ เอต การณ อฏาน อการณนต อตโถ ฯ นกขมตวา อคารสมาต ฆราวาสโต นกขมตวา ต ตณทลมว ปรจจชตวา สพพโต สสกขโต ปพพชสสต ฯ ราหโล นาม นาเมนาต สทโธทนมหาราเชน เปสต กมารสส ชาต- สาสน สตวา ปตรา สทธตเถน ราห ชาโต พนธน ชาตนต วตตนามตตา ราหโล นามาต อตโถ ฯ ยถา จนทสรยาน วมานปภาย กลฏกรเณน ราห อสรนโท อเปต คจฉต เอวเมวาย มม อภนกขมนปพพชชาทน อนตราย กโรนโตรว ชาโตต อธปปาเยน ราห ชาโตต อาหาต ทฏพพ ฯ อรหา โส ภวสสตต โส ตาทโส อปนสสยสมปนโน วปสสนาย ยตตปปยตโต อรหา ขณาสโว ภวสสตต อตโถ ฯ กกว อณฑ รกเขยยาต อณฑ พช รกขมานา กก สกณ อว อปปมตโต สล รกเขยย จามร วย วาลธนต วาล รกขมานา กณฑเกส วาเล ลคคนเต ภนทนภเยน (๑) อนากฑฒตวา มรมานา จามร วย ชวตมป ปรจจชตวา สล อภนทตวา รกเขยย ฯ นปโก สลสมปนโนต เนปกก วจจต ป า เตน เนปกเกน สมนนาคโต นปโก ขณฑ- สทธาทภาว อปาเปตวา รกขณโต สลสมปนโน ภวสสตต # ๑. ส. ฉนทนภเยน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 27

เลมท 43 อปเสนวงคนตปตตตเถราปทานวณณนา หนา 27 เอว โส ภควา พยากรณมกาส ฯ โส เอว ปตตอรหตตผโล เอกทวส วเวกฏาเน นสนโน โสมนสสวเสน เอว รกข มหามนน(๑)ตอาทมาห ฯ ต สว เยยเมวาต ฯ ราหลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อปเสนวงคนตปตตตเถราปทานวณณนา ปทมตตร ภควนตนตอาทก อายสมโต อปเสนวงคนต- ปตตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร กลเคเห นพพตตตวา วยปปตโต สตถ สนตก คนตวา ธมม สณนโต สตถาร เอก ภกข สมนต- ปาสาทกาน อคคฏาเน เปนต ทสวา สตถ อธการกมม กตวา ต านนตร ปตเถตวา ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท นาลกคาเม รปสาร พราหมณยา กจฉมห นพพตต อปเสโนตสส นาม อโหส ฯ โส วยปปตโต ตโย เวเท อคคณหตวา สตถ สนตเก ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา อปสมปทาย เอกวสสโก อรยคพภ(๒) วฑเฒมต เอก กลปตต อตตโน สนตเก # ๑. สยา. มม ทกข มหามน ฯ ๒. ส. อาจรยคพภ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 28

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 28 อปสมปาเทตวา เตน สทธ สตถ สนตก คโต สตถารา จสส ตสส อวสสกสส ภกขโน สทธวหารกภาว สตวา อตลห โข ตว โมฆปรส พาหลลาย อาวตโตต (๑) ครหโต อทานาห ยท ปรส นสสาย สตถารา ครหโต ปรสเยว ปน นสสาย สตถ ปสาท กรสสามต วปสสนาย กมม กโรนโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ อรหา ปน หตวา สยมป สพเพ ธตงคธมเม สมาทาย วตตต อ เป ตทตถาย สมาทเปส ฯ เตน น ภควา สมนตปาสาทกาน อคคฏาเน เปส ฯ โส เอเกน ภกขนา ต กลห ปรวชชตกาเมน เอตรห โข กลโห อปปนโน ภกขสงโฆ จ ทวธา ภโต กถ น โข มยา ปฏปชชตพพนต ปฏโ วเวกวาสโต ปฏาย ตสส ปฏปตต กเถส ฯ เอว เถโร ตสส ภกขโน โอวาททานาปเทเสน อตตโน ตถา ปฏปนนภาว ทเปนโต อ พยากาส ฯ โส เอว ปตตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตร ภควนตนตอาทมาห ฯ ปพภารมห นสทนตนต ปรโต ภาร นมต โอนมตนต ปพภาร วเวกกาม วนมชเฌ สยชาต- ปพพตปพภาเร นสนน นรตตม ภควนต อห อปคจฉ สมป คโตต อตโถ ฯ # ๑ ว. มหา. ๔/๙๐/๑๐๙ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 29

เลมท 43 อปเสนวงคนตปตตตเถราปทานวณณนา หนา 29 กณการปปผ ทสวาต (๑) ตถา อปคจฉนโต ตสม ปเทเส สปปผต กณการ ทสวา ฯ วณเฏ เฉตวานห ตทาต (๒) ตสม ตถาคตสส ทฏกาเล ต ปปผ วณเฏ วณฏสม เฉตวาน ฉนทตวาน ฯ อลงกรตวา ฉตตมหต เตน ปปเผน ฉตต ฉาเทตวา (๓)ฯ พทธสส อภโรปยนต ปพภาเร นสนนสส พทธสส พทธน อกาสนต อตโถ ฯ ปณฑปาต จ ปาทาสนต ตสมเยว นสนนสส ภควโต ปณฑปาต ปกาเรน อทาส โภเชสนต อตโถ ฯ ปรมนน สโภชนนต สนทรโภชนสงขาต ปรมนน อตตมาหาร ฯ พทเธน นวเม ตตถาต ตสม วเวกฏาเน พทเธน สห นวเม อฏ สมเณ สมตปาเป ขณาสวภกข โภเชสนต อตโถ ฯ ย วทนต สเมโธต ย โคตมสมมาสมพทธ ภรป ปวสมาน ป สเมธ สนทร สพพ ตาทป วนต ฯ สเมโธ อต สนทรป โ อต วทนต ปณฑตา อโต กปปโต สตสหสเส กปเป เอโส โคตโม สมมาสมพทโธ ภวสสตต สมพนโธ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ อปเสนวงคนตปตตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ______________ # ๑. สยา. กณการ ปปผต ทสวา ฯ # ๒. สยา. วณเฏ เฉตวาน ต ตทา ฯ ๓. ส. สาเธตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 30

เลมท 43 หนา 30 รฏปาลตเถราปทานวณณนา ปทมตตรสส ภควโตตอาทก อายสมโต รฏปาลตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต อปปตตโต ปเรตรเมว หสวตนคเร คหปตมหาสาลกเล นพพตตตวา วยปปตโต ปต อจจเยน ฆราวาเส ปตฏ โต รตนโกฏาคารกมมเกน ทสสต อปรมาณ วสานคต ธน ทสวา อม เอตตก ธนราส มยห ปตอยยกปยยกาทโย อตตนา สทธ คเหตวา คนต นาสกขส มยา ปน คเหตวา คนต วฏฏตต จนเตตวา กปณทธกาทน มหาทาน อทาส ฯ โส อภ าลาภ เอก ตาปส อปสงกมตวา เตน เทวโลกาธปจเจ นโยชโต ยาวชว ป าน กตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตตตวา ทพพสมปตต อนภวนโต ตตถ ยาวตายก ตวา ตโต จโต มนสสโลเก ภนน รฏ สนธาเรต สมตถสส กลสส เอกปตตโก หตวา นพพตต ฯ เตน สมเยน ปทมตตโร ภควา โลเก อปปชชตวา ปวตตตวรธมมจกโก เวเนยยสตเต นพพานมหานครสงขาต เขมนตภม สมปาเปส ฯ อถ โส กลปตโต อนกกเมน ว ต ปตโต เอกทวส อปาสเกห สทธ วหาร คนตวา สตถาร ธมม เทเสนต ทสวา ปสนนจตโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 31

เลมท 43 รฏปาลตเถราปทานวณณนา หนา 31 ปรสปรยนเต นสท ฯ เตน โข ปน สมเยน สตถา เอก ภกข สทธา- ปพพชตาน อคคฏาเน เปส ฯ โส ต ทสวา ปสนนมานโส สตสหสสภกขปรวตสส (๑) ภควโต สตตาห มหาทาน ทตวา ต าน ปตเถส ฯ สตถา อนนตราเยน สมชฌนภาว ทสวา อย อนาคเต โคตมสส นาม สมมาสมพทธสส สาสเน สทธาปพพชตาน อคโค ภวสสตต พยากาส ฯ โส สตถาร ภกขสงฆ จ วนทตวา อฏายาสนา ปกกาม ฯ โส ยาวตายก ป าน กตวา ตโต จวตวา เทวมนสเสส สสรนโต อโต เทวนวเต กปเป ผสสสส ภควโต กาเล สตถ เวมาตเกส ตส ราชปตเตส สตถาร อปฏหนเตส เตส ป กรยาส สหายกจจ อกาส ฯ เอว ตตถ ตตถ ภเว พห กสล อปจนตวา สคตสเยว สสรนโต อมสม พทธปปาเท กรรฏเ ถลลโกฏ ก- นคเม รฏปาลเสฏ โน เคเห นพพตต ฯ ตสส ภนน รฏ สนธาเรต สมตถกเล นพพตตตตา รฏปาโลต วสานคตเมว นาม อโหส ฯ โส มหตา ปรวาเรน วฑฒนโต อนกกเมน โยพพนปปตโต มาตาปตห ปตรเปน ทาเรน สโยชโต มหนเต จ ยเส ปตฏาปโต ทพพสมปตตสทสสมปตต ปจจนโภต ฯ อถ ภควา กรรฏเ ชนปทจารก จรนโต ถลลโกฏ ก # ๑. ย. ปรวารสส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 32

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 32 อนปาปณ ฯ ต สตวา รฏปาโล กลปตโต สตถาร อปสงกมตวา สตถ สนตเก ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตกาโม สตตาห ภตตจเฉท กตวา กจเฉน กสเรน มาตาปตโร อนชานาเปตวา สตถาร อปสงกมตวา ปพพชช ยาจตวา สตถ อาณตตยา อ ตรสส สนตเก ปพพชตวา โยนโสมนสกาเรน กมม กโรนโต วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ อรหตต ปน ปตวา สตถาร อนชานาเปตวา มาตาปตโร ปสสต ถลลโกฏ ก คนตวา ตตถ สปทาน ปณฑาย จรนโต ปต นเวสเน อาภโทสก กมมาส ลภตวา ต อมต วย ปรภ ชนโต ปตรา นมนตโต สวาตนาย อธวาเสตวา ทตยทวเส ปต นเวสเน ปณฑปาต ปรภ ชตวา อลงกตปฏยตเต อตถาคารชเน อปคนตวา กทสา นาม ตา อยยปตต อจฉราโย ยาส ตว เหต พรหมจรย จรสต- อาทน (๑) วตวา ปโลภนกมม กาต อารทเธ ตสสาธปปาย วปรวตเตตวา อนจจตาทปฏสยตต ธมม กเถนโต ปสส จตตกต พมพ อรกาย สมสสต อาตร พหสงกปป ยสส นตถ ธว ต ฯ ปสส จตตกต รป มณนา กณฑเลน จ อฏ ตเจน โอนทธ สห วตเถห โสภต ฯ # ๑ ม. ม. ๑๓/๔๓๘/๔๐๐ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 33

เลมท 43 รฏปาลตเถราปทานวณณนา หนา 33 อลตตกกตา ปาทา มข จณณกมกขต อล พาลสส โมหาย โน จ ปารคเวสโน ฯ อฏาปทกตา เกสา เนตตา อ ชนมกขตา อล พาลสส โมหาย โน จ ปารคเวสโน ฯพ อ ชนว นวา จตตา ปตกาโย อลงกโต อล พาลสส โมหาย โน จ ปารคเวสโน ฯ โอทห มคโว ปาส นาสทา วาคร มโค ภตวา นวาป คจฉาม กนทนเต มคพนธเก ฯ ฉนโน ปาโส มควสส นาสทา วาคร มโค ภตวา นวาป คจฉาม โสจนเต มคลททเกต (๑) อมา คาถาโย อภาส ฯ อมา คาถา วตวา เวหาส อพภคคนตวา ร โ โกรพยสส มคาชนวนยยาเน (๒) มงคลสลาปฏเฏ นสท ฯ เถรสส กร ปตา สตตส ทวารโกฏเกส อคคฬ ทาเปตวา มลเล อาณาเปส นกขมต มา เทถ กาสายาน อปเนตวา เสตกาน นวาสาเปถาต ฯ ตสมา เถโร อากาเสน อคมาส ฯ อถ ราชา โกรโพย เถรสส ตตถ นสนนภาว สตวา ต อปสงกมตวา สมโมทนย กถ สารณย วตสาเรตวา อธ โภ รฏปาล ปพพชนโต พยาธปารช วา ชราโภคาตปารช วา # ๑ ม. ม. ๑๓/๔๓๙/๔๐๑ มคพนธเกต ฯ # ๒ ส. มคาจร... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 34

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 34 ปตโต ปพพชต ตว ปน ก จป ปารช อนปคโตเอว กสมา ปพพชสต ปจฉ ฯ อถสส เถโร อปนยยต โลโก อทธโว อตาโณ โลโก อนภสสโร อสรโณ โลโก สพพ ปหาย คมนย อโน โลโก อตตโต ตณหาทาโสต (๑) อเมส จตนน ธมมทเทสาน อตตนา วทตภาว กเถตวา ตสสา เทสนาย อนคต (๒) กเถนโต ปสสาม โลเก สธเน มนสเส ลทธาน วตต น ททนต โมหา ลทธา ธน สนนจย กโรนต ภยโยว กาเม อภปตถยนต ฯ ราชา ปสยหปปว วเชตวา สสาครนต มหมาวสนโต โอร สมททสส อตตตรโป ปาร สมททสสป ปตถเยถ ฯ ราชา จ อ เ จ พห มนสสา อวตตณหา มรณ อเปนต อนาว หตวาน ชหนต เทห กาเมห โลกมห น หตถ ตตต ฯ กนทนต น าต ปกรย เกเส # ๑. ม. ม. ๑๓/๔๔๑-๔๕๐/๔๐๒-๔๑๐ ฯ รฏปาลสตเต วตถาโร ฯ # ๒. กตถจ. อนถต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 35

เลมท 43 รฏปาลตเถราปทานวณณนา หนา 35 อโห วตา โน อมราต จาห วตเถน น ปารต นหรตวา จต สโมธาย ตโต ฑหนต ฯ โส ฑยหต สเลห ตชชมาโน เอเกน วตเถน ปหาย โภเค น มยมานสส ภวนต ตาณา าต จ มตตา อถ วา สหายา ฯ ทายาทกา ตสส ธน หรนต สตโต ปน คจฉต เยน กมม น มยมาน ธนมเนวต ก จ ปตตา จ ทารา จ ธน จ รฏ ฯ น ทฆมาย ลภเต ธเนน น จาป วตเตน ชร วหนต อปป หท ชวตมาห ธรา อสสสต วปปรณามธมม ฯ อฑฒา ทลททา จ ผสนต ผสส พาโล จ ธโร จ ตเถว ผฏโ พาโล ห พาลยา วธโตว เสต ธโร จ โน เวธต ผสสผฏโ ฯ ตสมา ห ป าว ธเนน เสยยา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 36

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 36 ยาย โวสานมธาธคจฉต อโพยสตตตา ห ภวาภเวส ปาปาน กมมาน กโรต โมหา ฯ สสารมาปชช ปรมปราย ตสสปปป โ อภสททหนโต อเปต คพภ จ ปร จ โลก ฯ โจโร ยถา สนธมเข คหโต สกมมนา ห ต ปาปธมโม เอว ปชา เปจจ ปรมห โลเก สกมมนา ห ต ปาปธมโม ฯ กามา ห จตรา มธรา มโนรมา วรปรเปน มเถนต จตต อาทนว กามคเณส ทสวา ตสมา อห ปพพชโตมห ราช ฯ ทมปผลานว ปตนต มาณวา ทหรา จ วฑฒา จ สรรเภทา เอตมป ทสวาน ปพพชโตมห ราช อปณณก สาม เมว เสยโย ฯ สทธายาห ปพพชโต อเปโต ชนสาสเน อว ฌา มยห ปพพชชา อนโณ ภ ชาม โภชน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 37

เลมท 43 รฏปาลตเถราปทานวณณนา หนา 37 กาเม อาทตตโต ทสวา ชาตรปาน สตถโต คพภาโวกกนตโต ทกข นรเยส มหพภย ฯ เอตมาทนว ตวา สเวค อลภ ตทา โสห วทโธ ตทา สนโต สมปตโต อาสวกขย ฯ ปรจณโณ มยา สตถา กต พทธสส สาสน โอหโต ครโก ภาโร ภวเนตต สมหตา ฯ ยสสตถาย ปพพชโต อคารสมา อนคารย (๑) โส เม อตโถ อนปปตโต สพพสโยชนกขโยต (๒) อมา คาถา อโวจ ฯ เอว เถโร ร โ โกรพยสส ธมม เทเสตวา สตถ สนตกเมว คโต ฯ สตถา จ อปรภาเค อรยคณมชเฌ นสนโน เถร สทธาปพพชตาน อคคฏาเน เปส ฯ เอว โส เถโร ปตตเอตทคคฏาโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส ภควโตตอาทมาห ฯ วรนาโค มยา ทนโนต ตสส ภควโต รปกาเย ปสทตวา วโร อตตโม เสฏโ อสาทนโต รถสาสทส- ทนโต อรฬหวา ภารวโห (๓) ราชารโห วา ฯ เสตจฉตโตปโส- ภโตต หตถกขนเธ อสสาปตเสตจฉตเตน อปเสวโต โสภมาโน ฯ ปนป ก วสฏโ วรนาโค ฯ สกปปโน หตถาลงการสหโต ฯ สงฆาราม พทธปปมขสส ภกขสงฆสส วสนตถาย อาราม # ๑. ม. อคารสมา นคารย ฯ ๒. ข. เถร. ๒๖/๓๘๘/๓๗๗-๓๘๐ ฯ # ๓. ย. สารวโห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 38

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 38 วหาร อการย กาเรส ฯ จตป าสสหสสานต ตสม การาปเต วหารพภนตเร จตป าสสหสสาน ปาสาทาน จ อห อการย กาเรสนต อตโถ ฯ มโหฆทาน กรตวานาต สพพปรกขารสหต มโหฆสทส มหาทาน สชเชตวา มเหสโน มนโน นยยาเทสนต อตโถ ฯ อนโมท มหาวโรต จตราสงเขยยยสตสหสเสส กปเปส อพโพจฉนนอสสาหสงขาเตน วรเยน มหาวโร สยมภ สยเมว ภโต ชาโต ลทธสพพ ต าโณ อคโค เสฏโ ปคคโล อนโมท วหารานโมทน อกาส ฯ สพเพ ชเน หาสยนโตต สกลานนตาปรมาเณ เทวมนสเส หาสยนโต สนตฏเ กรมาโน อมตนพพานปฏสยตต จตสจจธมมเทสน เทเสส ปกาเสส ววร วภช อตตาน อกาสต อตโถ ฯ ต เม วยากาสต ต มยห กตป พล วเสเสน ปากฏ อกาส ฯ ชลชตตมนามโกต ชเล ชาต ชลช ปทม ฯ ปทมตตรนามโกต อตโถ ฯ ชลนตตมนายโกตป ปาโ ฯ ตตถ อตตโน ปภาย ชาลนตต ชลนา จนทมสรยเทวพรหมาโน เตส ชลนาน อตตโมต ชลนตตโม ฯ สพพสตตาน นายโก อตตโมต นายโก สมภารวนเต สตเต นพพาน เนต ปาเปตต วา นายโก ฯ ชลนตตโม จ โส นายโก จาต ชลนตตม- นายโก ฯ ภกขสงเฆ นสทตวาต ภกขสงฆสส มชเฌ นสนโน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 39

เลมท 43 โสปากตเถราปทานวณณนา หนา 39 อมา คาถา อภาสถ ปากฏ กตวา กเถสต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ รฏปาลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ โสปากตเถราปทานวณณนา ปพภาร โสธยนตสสาตอาทก อายสมโต โสปากตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล อ ตรสส กฏมพกสส ปตโต หตวา นพพตต ฯ เอกทวส สตถาร ทสวา พชปรผลาน สตถ อปเนส ปรภ ช ภควา ตสสานกมป อปาทาย ฯ โส ภกข สตถร สงเฆ จ อภปปสนโน สลากภตต ปฏเปตวา สงฆทเทสวเสน ตณณ ภกขน ยาวตายก ขรภตต อทาส ฯ โส เตห ป เห อปราปร เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวนโต เอกทา มนสส- โยนย นพพตโต เอกสส ปจเจกพทธสส ขรภตต อทาส ฯ เอว ตตถ ตตถ ป าน กตวา สคตสเยว ปรพภมนโต อมสม พทธปปาเท ปรมกมมนสสนเทน สาวตถย อ ตราย ทคคตตถยา กจฉมห ปฏสนธ คณห ฯ สา ต ทสมาเส กจฉนา ปรหรตวา ปรปกเก คพเภ วชายนกาเล วชายต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 40

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 40 อสกโกนต มจฉ อาปชชตวา พหเวล มตา วย นปชช ฯ าตกา มตาต ส าย สสาน เนตวา จตก อาโรเปตวา เทวตานภาเวน วาตวฏ ยา อฏ ตาย อคค อทตวา ปกกมส ฯ ทารโก ปจฉมภวกตตา เทวตานภาเวเนว อโรโค หตวา มาตกจฉโต นกขม ฯ มาตา ปน กาลมกาส ฯ เทวตา มนสสรเปนปคมม ต คเหตวา สสานโคปกสส เคเห เปตวา กตปาห กาล ปตรเปน อาหาเรน โปเสส ฯ ตโต ปร สสานโคปโก อตตโน ปตต กตวา วฑเฒส ฯ โส ตถา วฑเฒนโต ตสส ปตเตน สปปเยน นาม ทารเกน สทธ กฬนโต วจร ฯ ตสส สสาเน ชาตสวฑฒภาวโต โสปาโกต สม า อโหส ฯ อเถกทวส สตตวสสก ต ภควา ปจจสเวลาย าณชาล ปตถรตวา เวเนยยพนธเว โอโลเกนโต าณชาลสส อนโตคต(๑) ทสวา สสานฏาน อคมาส ฯ ทารโก ปพพเหตนา โจทยมาโน ปสนนมานโส สตถาร อปสงกมตวา วนทตวา อฏาส ฯ สตถา ตสส ธมม กเถส ฯ โส ธมม สตวา ปพพชช ยาจตวา ปตรา อน าโตสต วตโต ปตร สตถ สนตก อาเนส ฯ ตสส ปตา สตถาร วนทตวา อม ทารก ปพพาเชถ ภนเตต อนชาน ต ปพพาเชตวา ภควา เมตตาภาวนาย # ๑. กตถจ. อนโตคธ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 41

เลมท 43 โสปากตเถราปทานวณณนา หนา 41 นโยเชส ฯ โส เมตตากมมฏาน คเหตวา สสาเน วหรนโต นจรสเสว เมตตาฌาน ปาทก กตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต สจฉากาส ฯ อรหา หตวาป อ เส โสสานก- ภกขน เมตตาภาวนาวธ ทสเสนโต ยถาป เอกปตตสมนต (๑) คาถ อภาส ฯ อท วตต โหต ยถา เอกปตตเก ปเย มนาเป มาตา ปตา จ กสล เอกนตหเตส ภเวยย เอว ปรตถมาท- เภทาส สพพาส ทสาส กามภวาทเภเทส วา สพเพส ภเวส ทหราทเภทาส สพพาส อวตถาสป เตส สพเพส สตเตส เอกนตหเตสตาย กสล ภเวยย มตโต อทาสโน ปจจตถโกต สม อกตวา สมาย สมเภทวเสน สพพตถ เอกรส เมตต ภาเวยยาต อม ปน คาถ วตวา สเจ ตเมห อายสมนโต เอว เมตต ภาเวยยาถ เย เต ภควตา สข สปตตอาทนา (๒) เอกาทสเมตตานสสา จ วตตา ฯ เอกเสน เตส ภาคโน ภวถาต โอวาท อทาส ฯ เอว โส ปตตผลาธคโม อตตโน กตป ปจจเวกขตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ทสเสนโต ปพภาร โสธยนตสสาตอาทมาห ฯ ตตถ ปพภารนต สลาปพพตสส วเวกฏาน ฯ ต ปพพชตานรปตตา อฏกปาการ กตวา ทวารกวาฏ โยเชตวา ภกขน วสนตถาย อทาส ปกาเรน # ๑. ข. เถร. ๒๖/๑๗๐/๒๖๘ ฯ # ๒. อง เอกาทสก. ๒๔/๒๒๒/๓๗๐ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 42

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 42 ภโร ปตเถตพโพต ปพภาโร ฯ ต โสธยนตสส มม สนตก สทธตโถ นาม ภควา อาคจฉ ปาปณ ฯ พทธ อปคต ทสวาต เอว มม สนตก อาคต ทสวา ตาทโน อฏานฏเส อกมปยสภาวตตา ตาทคณยตตสส โลกเชฏสส พทธสส สนถร ตณปณณาทสนถร กฏตถร ป าเปตวาน นฏาเปตวา ปปผาสน ปปผมย อาสน อห อทาส ฯ ปปผาสเน นสทตวาต ตสม ป ตเต ปปผาสเน นสทตวา โลกนายโก สทธตโถ ภควา ฯ มม จ คตม ายาต มยห คต อายต อปปตตฏาน อ าย ชานตวา อนจจต อนจจภาว อทาหร กเถส ฯ อนจจา วต สงขาราต วต เอกนเตน สงขารา ปจจเยห สเมจจ สมาคนตวา กรยมานา สพเพ สปปจจยธมมา หตวา อภาวฏเน อนจจา ฯ อปปาทวยธมมโนต อปปชชตวา วนสสน- สภาวา อปปชชตวา ปาตภวตวา เอเต สงขารา นรชฌนต วนสสนตต อตโถ ฯ เตส วปสโม สโขต เตส สงขาราน วเสเสน อปสโม สโข เตส วปสมกร นพพานเมว เอกนต- สขนต อตโถ ฯ อท วตวาน สพพ ต สพพธมมชานนโก ภควา โลกาน เชฏโ วฑโฒ นราน อาสโภ ปธาโน วโร อท

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 43

เลมท 43 โสปากตเถราปทานวณณนา หนา 43 อนจจปฏสยตต ธมมเทสน วตวาน กเถตวา อมพเร อากาเส หสราชา อว นภ อากาส อพภคคมต สมพนโธ ฯ สก ทฏ อตตโน ลทธ ขนต รจ อชฌาสย ชหตวาน ปหาย ฯ ภาวยานจจส หนต อนจเจ อนจจนต ปวตตส อห ภาวย วฑเฒส มนส อกาส ฯ ตตถ กาล กโต อหนต ตตถ ตสส ชาตย ตโต ชาตโต อห กาล กโต มโต ฯ เทว สมปตต อนโภตวาต มนสสสมปตตทพพสมปตต- สงขาตา เทว สมปตตโย อนภวตวา ฯ สกกมเลน โจทโตต ปราณกสลมเลน มลภเตน กสเลน วา โจทโต ส โจทโต ฯ ปจฉเม ภเว สมปตเตต ปรโยสาเน ภเว สมปตเต ปาปณเต ฯ สปากโยนปาคมนต สก ปจตภตต สปาก โยน อปาคม ฯ ยสส กลสส อตตโน ปจตภตต อ เห อภ ชนย ฯ ตสม จณฑาลกเล นพพตโตสมต อตโถ ฯ อถ วา สา วจจต สนโข สนโขจฉฏภตตภ ชนกจณฑาลกเล ชาโตต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ โสปากตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 44

เลมท 43 หนา 44 สมงคลตเถราปทานวณณนา อาหต ยฏ กาโมตอาทก อายสมโต สมงคลตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปยทสสสส ภควโต กาเล รกขเทวตา หตวา นพพตต ฯ โส เอกทวส สตถาร นหาตวา เอกจวร ต ทสวา โสมนสสปปตโต อปโผเฏส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท สาวตถยา อวทเร อ ตรสม คามเก ตาทเสน กมมนสสนเทน ทลททกเล นพพตต ตสส สมงคโลต นาม อโหส ฯ โส วยปปตโต ขชชกาสต(๑)นงคลกททาลปรกขาโร หตวา กสยา ชวต กปเปส ฯ โส เอกทวส ร า ปเสนทนา โกสเลน ภควโต ภกขสงฆสส จ มหาทาเน ปวตตยมาเน ทานปกรณาน คเหตวา อาคจฉนเตห มนสเสห สทธ ทธฆฏ คเหตวา ภควโต ภกขน สกการสมมาน ทสวา อเม สมณา สกยปตตยา สขมวตถนวตถา สโภชนาน ภ ชตวา นวาเตส เสนาสเนส วหรนต ยนนนาหมป ปพพเชยยนต จนเตตวา อ ตร มหาเถร อปสงกมตวา อตตโน ปพพชชาธปปาย นเวเทส ฯ โส ต กรณายนโต ปพพาเชตวา กมมฏาน อาจกข ฯ # ๑. กตถจ. อททากาสต... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 45

เลมท 43 สมงคลตเถราปทานวณณนา หนา 45 โส อร เ วหรนโต เอกกวหาเร นพพนโน อกกณ โต หตวา วพภมตกาโม าตคาม คจฉนโต อนตรามคเค กจฉ พนธตวา เขตต กสนเต กลฏวตถนวตเถ สมนตโต รโชกณณสรเร วาตาตเปน สสสนเต เขตต กสสเก มนสเส ทสวา มหนต วตเม สตตา ชวกนมตต ทกข ปจจนภวนตต สเวค ปฏลภ ฯ าณสส ปรปากคตตตา จสส ยถาคหต กมมฏาน อปฏาส ฯ โส อ ตร รกขมล อปคนตวา วเวก ลภตวา โยนโส มนสกโรนโต วปสสน วฑเฒตวา มคคปฏปาฏยา อรหตต ปาปณ ฯ เอว โส ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อาหต ยฏ - กาโมหนตอาทมาห ฯ ตตถ อาหตนต อนนปานาทอเนกวธ ปชาสกการปกรณ ฯ ยฏ กาโมต ยชตกาโม ทาน ทาต- กาโม อห ฯ ปฏยาเทตวาน โภชนนต อาหาร ปฏยาเทตวา นปผาเทตวา ฯ พราหมเณ ปฏมาเนนโตต ปฏคคาหเก สทธปพพชเต ปรเยสนโต ฯ วสาเล มาฬเก โตต ปรสทธปณฑรปลนตลาภราเม วปเล มาฬเก โต ฯ อถททสาส สมพทธนตอาทส มหายส มหาปรวาร สพพโลก สกลสตตโลก วเนตาร วเสเสน เนตาร นพพาน- สมปาปก สยมภ สยเมว ภต อนาจรยก อคคปคคล

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 46

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 46 เสฏปคคล ภควนต ภคยวนตาทคณยตต ชตมนต นลปตาท- ปภาสมปนน สาวเกห ปรกขต ปรวารต อาทจจมว สรยมว โรจนต โสภมาน รถย วถย ปฏปนนก คจฉนต ปยทสส นาม สมพทธ อททสนต สมพนโธ ฯ อ ชล ปคคเหตวานาต พทธชลปฏ (๑) สรส กตวา สก จตต อตตโน จตต ปสาทย อตถมภตสส ภควโต คเณ ปสาเทส ปสนนมกาสนต อตโถ ฯ มนสาว นมนเตสนต จตเตน ปวาเรส ฯ อาคจฉต มหามนต มหโต ปชารโห มน ภควา มม นเวสน อาคจฉต ฯ มม สงกปปม ายาต มยห จตตสงกปป ตวา โลเก สตตโลเก อนตตโร อตตรวรหโต สตถา ขณาสวสหสเสห อรหนตสหสเสห ปรวโต มม ทวาร มยห เคหทวาร อปาคม สมปาปณ ฯ ตสส สมปตตสส สตถโน เอว นมกการมกาส ฯ ปรสาช ปรสาน อาช เสฏ มม นมกกาโร เต ตยห อตถ ภวต ฯ ปรสตตม ปรสาน อตตม อธกคณวสฏ เต ตยห มม นมกกาโร อตถ ฯ ปาสาท ปสาทชนก มม นเวสน อภรหตวา สหาสเน อตตมาสเน นสทตนต อายาจนต อตโถ ฯ ทนโต ทนตปรวาโรต สย ทวารตตเยน ทนโต ตถา # ๑ กตถจ. พทธงคลปฏ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 47

เลมท 43 สมงคลตเถราปทานวณณนา หนา 47 ทนตาห ภกขภกขนอปาสกอปาสกาสงขาตาห จตห ปรสาห ปรวารโต ฯ ตณโณ ตารยต วโรต สย ตณโณ สสารโต อตตณโณ นกขนโต ตารยต ตารยนตาน วสฏปคคลาน วโร อตตโม ภควา มมาราธเนน ปาสาท อภรหตวา ปวราสเน อตตมาสเน นสท นสชช กปเปส ฯ ย เม อตถ สเก เคเหต อตตโน เคเห ย อามส ปจจปฏ ต สมปาทต ราสกต อตถ ฯ ตาห พทธสส ปาทาสนต พทธสส พทธปปมขสส สงฆสส ต อามส ปาทาส ปกาเรน อาทเรน วา อทาสนต อตโถ ฯ ปสนโน เสห ปาณภต อตตโน ทวห หตเถห ปสนนจตโต คเหตวา ปาทาสนต อตโถ ฯ ปสนนจตโต ปสาทตมนสงกปโป สมโน สนทรมโน ฯ เวทชาโต ชาตเวโท อปปนนโสมนสโส กต ชล สรส ปต- อ ชลปโฏ พทธเสฏ นมสสาม เสฏสส พทธสส ปณาม กโรมต อตโถ ฯ อโห พทธสสฬารตาต ปฏวทธจตสจจสส สตถโน อฬารตา มหนตภาโว อโห อจฉรยนต อตโถ ฯ อฏนน ปยรปาสตนต ปยรปาสนตาน ภ ช ภ ชนตาน อฏนน อรยปคคลาน อนตเร ขณาสวา อรหนโต ว พหต อตโถ ฯ ตเยหเวโส อานภาโวต เอโส อากาสจรณอมมชชน- นมชชนาทอานภาโว ตเยหว ตยห เอว อานภาโว ฯ นา เส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 48

เลมท 43 สหาสนยวคควณณนา หนา 48 สรณ ต อเปมหนต ต อตถมภต ตว สรณ ตาณ เลณ ปรายนนต อเปม คจฉาม ชานาม วาต อตโถ ฯ โลกเชฏโ นราสโภ ปยทสส ภควา ภกขสงฆมชเฌ นสทตวา อมา พยากรณคาถา อภาสถ กเถสต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สมงคลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทตยวคควณณนา นฏ ตา ฯ _____________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 49

เลมท 43 หนา 49 สภตวคควณณนา สภตตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต สภตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อโต กปปสตสหสส- มตถเก อนปปนเนเยว ปทมตตเร ภควต โลกนาเถ หสวตนคเร อ ตรสส พราหมณมหาสาลสส เอกปตตโก หตวา นพพตต ฯ ตสส นนทมาณโวต นาม อกส ฯ โส วยปปตโต ตโย เวเท อคคณหตวา ตตถ สาร อปสสนโต อตตโน ปรวารภเตห จตจตตาฬสาย มาณวสหสเสห สทธ ปพพตปาเท อสปพพชช ปพพชตวา อฏ สมาปตตโย ป จาภ าโย จ นพพตเตส ฯ อนเตวาสกานมป กมมฏาน อาจกข ฯ เตป นจรสเสว ฌานลาภโน อเหส ฯ เตน จ สมเยน ปทมตตโร ภควา โลเก อปปชชตวา หสวตนคร อปนสสาย วหรนโต เอกทวส ปจจสสมเย โลก โวโลเกนโต นนทตาปสสส อนเตวาสกชฏลาน อรหตตปนสสย นนทตาปสสส จ ทวหงเคห สมนนาคตสส สาวกฏานนตรสส ปตถน ทสวา ปาโตว สรรปฏชคคน กตวา ปพพณหสมเย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 50

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 50 ปตตจวรมาทาย อ ก จ อนามนเตตวา สโห วย เอกจโร นนทตาปสสส อนเตวาสเกส ผลาผลตถาย คเตส พทธ- ภาว เม ชานาตต ปสสนตสเสว นนทตาปสสส อากาสโต โอตรตวา ปวย ปตฏาส ฯ นนทตาปโส พทธานภาว เจว ลกขณปารปร จ ทสวา ลกขณมนเต สมมสตวา อเมห ลกขเณห สมนนาคโต นาม อคาร อชฌาวสนโต ราชา โหต จกกวตต ปพพชนโต โลเก ววฏจเฉโท สพพ พทโธ โหต อย ปรสาชานโย นสสสย พทโธต ตวา ปจจคคมน กตวา ป จปตฏ เตน วนทตวา อาสน ป า- เปตวา อทาส ฯ นสท ภควา ป ตเต อาสเน ฯ นนทตาปโสป อตตโน อนจฉวก อาสน คเหตวา เอกมนต (๑) นสท ฯ ตสม สมเย จตจตตาฬสสหสสชฏลา ปณตปณตาน โอชวนตาน ผลาผลาน คเหตวา อาจรยสส สนตก สมปตตา พทธาน เจว อาจรยสส จ นสนนาการ โอโลเกตวา อาหส อาจรย มย อมสม โลเก ตเมหห มหนตตโร นตถต วจราม อย ปน ปรโส ตเมหห มหนตตโร ม เต ฯ นนทตาปโส ตาตา ก วเทถ ตเมห สาสเปน สทธ อฏสฏ โยชนสต- สหสสพเพธ สเนร อปเมต อจฉถ สพพ พทเธน สทธ มา ม อปมตถาต อาห ฯ อถ เต ตาปสา สเจ อย # ๑. ส. เอกมนเต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 51

เลมท 43 สภตตเถราปทานวณณนา หนา 51 โอรโก อภวสส น อมหาก อาจรโย เอว อปม อาหเรยย ฯ ยาว มหาวตาย ปรสาชานโยต ปาเทส นปตตวา สรสา วนทส ฯ อถ เต อาจรโย อาห ตาตา อมหาก พทธาน อนจฉวโก เทยยธมโม นตถ ภควา จ ภกขาจารเวลาย อธาคโต ตสมา มย ยถาพล เทยยธมม ทสสาม ตเมหห ย ย ปณต ผลาผล อาภต ต ต อาหรถาต อาหราเปตวา สหตเถเนว โธวตวา สย ตถาคตสส ปตเต ปตฏาเปส ฯ สตถารา ผลาผเล ปฏคคหตมตเต เทวตา ทพโพช ปกขปส ฯ ตาปโส อทกมป สยเมว ปรสสาเวตวา อทาส ฯ ตโต โภชนกจจ นฏาเปตวา นสนเน สตถร สพเพ อนเตวาสเก ปกโกสตวา สตถ สนตเก สารณย กถ กเถนโต นสท ฯ สตถา ภกขสงโฆ อาคจฉตต จนเตส ฯ สตถ จตต ตวา สตสหสสมตตา ขณาสวา อาคนตวา สตถาร วนทตวา อฏส ฯ อถ นนทตาปโส อนเตวาสเก อามนเตส ตาตา พทธาน นสนนาสนมป นจ สมณสตสหสสสสป อาสน นตถ ฯ ตเมหห อชช อฬาร ภควโต ภกขสงฆสส จ สกการ กาต วฏฏต ปพพตปาทโต วณณคนธสมปนนาน ปปผาน อาหรถาต อาห อจนเตยยตตา อทธวสยสส เต มหตเตเนว วณณคนธรสสมปนนาน ปปผาน อาหรตวา พทธาน โยชนป-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 52

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 52 ปมาณ ปปผาสน ป าเปส ฯ อคคสาวกาน ตคาวต ฯ เสสภกขน อฑฒโยชนาทเภท สงฆนวกสส อสภมตต ป า- เปส ฯ เอว ป ตเตส อาสเนส นนทตาปโส ตถาคตสส ปรโต อ ชล ปคคยห โต ภนเต อมหาก ทฆรตต หตาย สขาย อม ปปผาสน อารยห นสทถาต อาห ฯ นสท ภควา ปปผาสเน ฯ เอว นสนเน สตถร สตถ อาการ ตวา ภกข อตตโน อตตโน ปตตาสเน นสทส ฯ นนทตาปโส มหนต ปปผจฉตต คเหตวา ตถาคตสส มตถเก ธาเรนโต อฏาส ฯ สตถา ตาปสาน อย สกกาโร มหปผโล โหตต นโรธสมาปตต สมาปชช ฯ สตถ สมาปนนภาว ตวา ภกขป สมาปตต สมาปชชส ฯ ตถาคเต สตตาห นโรธ สมาปชชตวา นสนเน อนเตวาสกา ภกขาจารกาเล สมปตเต วนมลผลาผล ปรภ ชตวา เสสกาเล พทธาน อ ชล ปคคยห อฏส ฯ นนทตาปโส ปน ภกขาจารมป อคนตวา ปปผจฉตต ธาเรนโตเยว สตตาห ปตสเขเนว วตนาเมส ฯ สตถา นโรธโต วฏาย อรณวหารองเคน ทกขเณยยงเคน จาต ทวห องเคห สมนนาคต เอก สาวก อสคณสส ปปผาสนานโมทน กโรหต อาณาเปส ฯ โส จกกวตตร โ สนตกา ปฏลทธมหาลาโภ มหาโยโธ วย ตฏมานโส อตตโน วสเย ตวา เตปฏก พทธวจน สมมสตวา อนโมทนมกาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 53

เลมท 43 สภตตเถราปทานวณณนา หนา 53 ตสส เทสนาวสาเน สตถา สย ธมม เทเสส สตถ เทสนา- วสาเน สพเพป จตจตตาฬสสหสสตาปสา อรหตต ปาปณส ฯ สตถา เอถ ภกขโวต หตถ ปสาเรส ฯ เตส ตาวเทว เกสมสส อนตรธายส ฯ อฏปรกขารา สรเร ปฏมกกาว อเหส ฯ เต สฏ วสสกตเถรา วย สตถาร ปรวารยส ฯ นนทตาปโส ปน วกขตตจตตตาย วเสส นาธคจฉ ฯ ตสส กร อรณวหารตเถรสส ธมม โสต อารทธกาลโต ปฏาย อโห วตาหมป อนาคเต เอกสส พทธสส สาสเน อมนา สาวเกน ลทธคณ ลเภยยนต จตต อทปาท ฯ โส เตน วตกเกน มคคผลปฏเวธ กาต นาสกข ฯ ตถาคต ปน วนทตวา อ ชล ปคคยห สมมเข โต เอวมาห ภนเต เยน ภกขนา อสคณสส ปปผาสนานโมทนา กตา โก นามาย ตมหาก สาสเนต ฯ อรณวหารองเคน จ ทกขเณยยงเคน จ เอตทคคฏ- าน ปตโต เอโส ภกขต ฯ ภนเต ยวาย มยา สตตาห ปปผจฉตต ธาเรนเตน สกกาโร กโต เตน อธกาเรน อ สมปตต น ปตเถม อนาคเต ปน เอกสส พทธสส สาสเน อย เถโร วย ทวหงเคห สมนนาคโต สาวโก ภเวยยนต ปตถน อกาส ฯ สตถา สมชฌสสต น โข อมสส ตาปสสส ปตถนาต อนาคตสาณ เปเสตวา โอโลเกนโต กปปสตสหสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 54

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 54 อตกกมตวา สมชฌนกภาว ทสวา ตาปส น เต อย ปตถนา โมฆ ภวสสต อนาคเต กปปสตสหสส อตกกมตวา โคตโม นาม พทโธ อปปชชสสต ตสส สนตเก สมชฌสสตต ธมมกถ กเถตวา ภกขสงฆปรวโต อากาส ปกขนท ฯ นนท- ตาปโส ยาว จกขปถ น สมตกกมต ฯ ตาว สตถ ภกขสงฆสส จ อ ชล ปคคเหตวา อฏาส ฯ โส อปรภาเค กาเลน กาล สตถาร อปสงกมตวา ธมม สณตวา อปรหนชฌาโน ว กาล กตวา พรหมโลเก นพพตโต ฯ ตโต ปน จโต อปรานป ป จ ชาตสตาน ปพพชตวา อาร โกว อโหส กสสป- สมมาสมพทธกาเลป ปพพชตวา อาร โก หตวา คตปจจา- คตวตต ปเรส ฯ เอต กร วตต อปรปเรตวา มหาสาวกภาว ปาปณนตา นาม นตถ คตปจจาคตวตต ปน อาคมฏกถาส (๑) วตตนเยเนว เวทตพพ ฯ โส วสตวสสสหสสาน คตปจจาคตวตต ปเรตวา กาล กตวา ตาวตสเทวโลเก นพพตต ฯ เอว โส ตาวตสภวเน อปราปร อปปชชนวเสน ทพพสมปตต อนภวตวา ตโต จโต มนสสโลเก อเนกสตกขตต จกกวตตราชา ปเทสราชา จ หตวา อฬาร มนสสสมปตต อนภวตวา อมหาก ภควโต อปปนนกาเล สาวตถย สมน- เสฏ สส เคเห อนาถปณฑกสส กนฏโ หตวา นพพตต ฯ # ๑ สมงคล. ๑/๑๖๘ ปป จ ๑/๒๗๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 55

เลมท 43 สภตตเถราปทานวณณนา หนา 55 สภตตสส นาม อโหส ฯ เตน จ สมเยน อมหาก ภควา โลเก อปปชชตวา ปวตตตวรธมมจกโก อนปพเพน ราชคห คนตวา ตตถ เวฬวนปฏคคหณาทนา โลกานคคห กโรนโต ราชคห อปนสสาย สตวเน วหาส ฯ ตทา อนาถปณฑโก เสฏ สาวตถย อฏานก ภณฑ คเหตวา อตตโน สหายสส ราชคหเสฏ โน เคห คนตวา พทธปปาท สตวา สตถาร สตวเน วหรนต อปสงกมตวา ปมทสสเนเนว โสตาปตตผเล ปตฏาย สตถาร สาวตถ อาคมนตถาย ยาจตวา ตโต ป จจตตาฬสโยชเน มคเค โยชเน โยชเน สตสหสสปรจจาเคน วหาเร ปตฏาเปตวา สาวตถย อฏกรสปปมาณ เชตสส กมารสส อยยานภม โกฏสนถาเรน กณตวา ตตถ ภควโต วหาร กาเรตวา อทาส ฯ วหารมหทวเส อย สภตกฏมพโก อนาถปณฑกเสฏ นา สทธ คนตวา ธมม สณนโต สทธ ปฏลภตวา ปพพช ฯ โส อปสมปนโน เทว มาตกา ปคณา กตวา กมมฏาน กถาเปตวา อร เ สมณธมม กโรนโต เมตตาฌาน นพพตเตตวา ต ปาทก กตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส ธมม เทเสนโต ยสมา สตถารา เทสตนยาเมน อโนทสสก กตวา เทเสต ฯ ตสมา อรณวหารน อคโค นาม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 56

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 56 ชาโต ฯ ยสมา จ ปณฑาย จรนโต ฆเร ฆเร เมตตา- ฌาน สมาปชชตวา วฏาย ภกข ปฏคคณหาต เอว ทายกาน มหปผล ภวสสตต ตสมา ทกขเณยยาน อคโค นาม ชาโต ฯ เตน น ภควา เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน อรณวหารน ทกขเณยยาน จ ยทท สภตต (๑) ทวยงคสมนนาคเต อคคฏาเน เปส เอวมย มหาเถโร อตตนา ปรตปารมน ผลสส มตถก อรหตต ปตวา โลเก อภ าโต อภลกขโต หตวา พหชนหตาย ชนปทจารก จรนโต อนปพเพน ราชคห อคมาส ฯ ราชา พมพสาโร เถรสส อาคมน สตวา อปสงกมตวา วนทตวา อเธว ภนเต วสถ วสนฏาน โว กรสสามต วตวา ปกกนโต วสสร ฯ เถโร เสนาสน อลภนโต อพโภกาเส วตนาเมส ฯ เถรสสานภาเวน เทโว น วสสต ฯ มนสสา อวฏ ตาย อปททโต ร โ นเวสนทวาเร อกกฏ อกส ฯ ราชา เกน น โข การเณน เทโว น วสสตต วมสนโต เถรสส อพโภกาสวาเสน ม เ น วสสตต จนเตตวา ตสส ปณณกฏ การาเปตวา อมสส ภนเต ปณณกฏย วสถาต วตวา วนทตวา ปกกาม ฯ เถโร กฏ ปวสตวา ตณ- สนถารเก ปลลงเกน นสท ฯ ตทา เทโว โถก โถก ผสายต # ๑. อง. เอก. ๒๐/๑๔๗/๓๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 57

เลมท 43 สภตตเถราปทานวณณนา หนา 57 น สมมาธาร อนปเวจฉต ฯ อถ เถโร โลกสส อวฏ กภย วธมตกาโม อตตโน อชฌตตกพาหรวตถกสส ปรสสยสส อภาว ปเวเทนโต ฉนนา เม กฏกาต คาถมาห(๑) ฯ ตสสตโถ เถรคาถาย วตโตเยว ฯ กสมา ปเนเต มหาเถรา อตตโน คเณ ปกาเสนตต อมนา ทเฆน อทธนา อนธคตปพพ ปรมคมภร อตวย สนต ปณต อตตนา อธคตโลกตตรธมม ปจจเวกขตวา ปตเวค- สมสสาหตอทานทปนตถ สาสนสส นยยานกภาววภาวนตถ จ ปรมปปจฉา อรยา อตตโน คเณ ปกาเสนต ฯ ยถา ต โลกนาโถ โพธเนยยาน อชฌาสยวเสน ทสพลสมนนาคโต ภกขเว ตถาคโต จตเวสารชชวสารโทตอาทนา (๒) อตตโน คเณ ปกาเสต ฯ เอวมย เถรสส อ าพยากรณคาถาป อโหสต ฯ เอว โส ปตตอรหตตผโล ปตตเอตทคคฏาโน จ อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ ตตถ หมวนตสสาต หมาลย- ปพพตสส อวทเร อาสนเน สมเป ปพพตปาเท มนสสาน คมนาคมนสมปนเน ส จรณฏาเนต อตโถ ฯ นสโภ นาม ปพพโตต ปพพตาน เชฏตตา นาเมน นสโภ นาม เสลมย- ปพพโต อโหสต สมพนโธ ฯ อสสโม สกโต มยหนต ตตถ # ๑. ข. เถร. ๒๖/๑๓๘/๑๖๐ ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๑๖๗/๑๔๕ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 58

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 58 ปพพเต มยห วสนตถาย อสสโม อร าวาโส สฏ กโต ฯ กฏรตตฏานทวาฏานวตปรกเขปาทวเสน สนทรากาเรน กโตต อตโถ ฯ ปณณสาลา สมาปตาต ปณเณห ฉาทตา สาลา มยห นวาสนตถาย สฏ มาปตา นฏาปตาต อตโถ ฯ โกสโย นาม นาเมนาต มาตาปตห กตนามเธยเยน โกสโย นาม ฯ อคคตาปโน ปากฏตโป โฆรตโป ฯ เอกากโย อ เส อภาวา อห เอว เอโก ฯ อทตโย ทตยตาปสรหโต ชฏโล ชฏาธาร ตาปโส ตทา ตสม กาเล นสเภ ปพพเต วสาม วหรามต สมพนโธ ฯ ผล มล จ ปณณ จ น ภ ชาม อห ตทาต ตทา ตสม นสภปพพเต วสนกาเล ตณฑกาทผล(๑) มฬาลาทมล การปณณาทปณณ จ รกขโต โอจนตวา น ภ ชามต อตโถ ฯ เอว สต กถ ชวตต ต ทสเสนโต ปวตต ว สปาตาหนต อาห ฯ ตตถ ปวตต สยเมว ชาต สปาต อตตโน ธมมตาย ปตต ปณณาทก นสสาย อาหาร กตวา อห ตาวเท ตสม กาเล ชวาม ชวก กปเปมต สมพนโธ ฯ ปวตตปณฑปณณานต วา ปาโ ตสส สยเมว ปตตาน ปณฑปณณาน รกขปตตาน อปนสสาย ชวามต อตโถ ฯ นาห โกเปม อาชวนต อห ชวต จชมาโนป ปรจจาค # ๑. ตณฑกาทผลนตป จ ตณฑกาทผลนตป จ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 59

เลมท 43 สภตตเถราปทานวณณนา หนา 59 กรมาโนป ตณหาวเสน ผลมลาทอาหารปรเยสนาย สมมาอาชว น โกเปม น นาเสมต สมพนโธ ฯ อาราเธม สก จตตนต สก จตต อตตโน มน อปปจฉตาย สนตฏ ยา จ อาราเธม ปสาเทม ฯ ววชเชม อเนสนนต เวชชกมมทตกมมาทวเสน อเนสน อยตตปรเยสน ววชเชม ทร กโรม ฯ ราคปสหต จตตนต ยทา ยสม กาเล มม ราเคน สมปยตต จตต อปปชชต ตทา สยเมว อตตนาเยว ปจจเวกขาม าเณน ปฏเวกขตวา วโนเทม ฯ เอกคโค ต ทเมมหนต อห เอกสม กมมฏานารมมเณ อคโค สมาหโต ต ราคจตต ทเมม ทมน กโรม ฯ รชชเส (๑) รชชนเย จาต รชชนเย อลลยตพเพ รปา- รมมณาทวตถสม รชชเส อลลโน อส ภวส ฯ ทสสนเย จ ทสสเสต ทสตพเพ โทสกรณวตถสม ทสโก อส ฯ มยหเส โมหนเย จาต โมหตพเพ โมหกรณวตถสม โมยหส มโฬห อส ภวส ฯ ตสมา ตว วนา วนโต อร วาสโต นกขมสส อปคจฉาหต เอว อตตาน ทเมมต สมพนโธ ฯ ตมพรสกวณณาโภต สวณณตมพรสกวณณาโภ ชมโพนท- สวณณวณโณต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สภตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ______________ # ๑. ส. ร ชส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 60

เลมท 43 หนา 60 อปวาณตเถราปทานวณณนา ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต อปวาณตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล ทลททกเล นพพตตตวา ว ต ปตโต ภควต ปรนพพเต ตสส ธาต คเหตวา มนสสเทวนาคครฬกมภณฑยกขคนธพเพห สตตรตนมเย สตตโยชนเก ถเป กเต ตตถ สโธต อตตโน อตตรสาฏก เวฬคเค ลคเคตวา อาพนธตวา ธช กตวา ปช อกาส ฯ ต คเหตวา อภสมมตโก นาม ยกขเสนาปต เทเวห เจตยปชารกขณตถ ปโต อทสสมานกาโย ต อากาเส ธาเรนโต เจตย ตกขตต ปทกขณ อกาส ฯ โส ต ทสวา ภยโยโส มตตาย ปสนนมานโส หตวา เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท สาวตถย พราหมณ- กเล นพพตตตวา อปวาโณต ลทธนาโม วยปปตโต เชตวน- ปฏคคหเณ พทธานภาว ทสวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วปสสนาย กมม กโรนโต อรหตต ปตวา ฉฬภ โ อโหส ฯ ยทา ภควโต อผาส อโหส ตทา เถโร อโณหทก ตถารป ปานก จ เภสชช ภควโต อปนาเมส ฯ เตนสส สตถโน โรโค วปสม ฯ ตสส ภควา อนโมทน อกาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 61

เลมท 43 อปวาณตเถราปทานวณณนา หนา 61 เอว โส ปตตอรหตตผโล อธคตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ตตถ สพเพส โลกยโลกตตร- ธมมาน ปารค ปรโยสาน นพพาน คโต ปตโต ปทมตตโร นาม ชโน ชตป จมาโร ภควา อคคกขนโธ อว ฉพพณณา พทธรสโย ชลตวา สพพโลก ธมมปชโชเตน โอภาเสตวา สมพทโธ สฏ พทโธ อวชชานททปคตาย ปชาย สวาสนาย กเลสนททาย ปฏพทโธ วกสตเนตตปงกโช ปรนพพโต ขนธปรนพพาเนน นพพโต อทสสน คโตต สมพนโธ ฯ ชงฆาต เจตยกรณกาเล อปจนตพพาน อฏกาน ปนตถาย นพนธยมานโสปานปนต ฯ (๑) สโธต รชเกนาหนต วตถโธวเกน ปรเสน สฏ โธวต สวสทธกต อตตเรยยปฏ มม อตตรสาฏก อห เวฬคเค ลคคตวา ธช กตวา อกขป อมพเร อากาเส อสสาเปสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ อปวาณตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑. ย. ปาสาณปนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 62

เลมท 43 หนา 62 ตณสรณคมนยตเถราปทานวณณนา (๑) นคเร พนธมตยาตอาทก อายสมโต ตสรณคม- นยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล พนธมตนคเร กลเคเห นพพตตตวา อนธมาตาปตโร อปฏาส ฯ โส เอกทวส จนเตส อห มาตาปตโร อปฏหนโต ปพพชต น ลภาม ยนนนาห ตณ สรณาน คณหสสาม เอว ทคคตโต โมเจสสามต นสภ นาม วปสสสส ภควโต อคคสาวก อปสงกมตวา ตณ สรณาน คณห ฯ โส ตาน วสสสตสหสสาน รกขตวา เตเนว กมเมน ตาวตสภวเน นพพตโต ตโต ปร เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถนคเร มหาสาลกเล นพพตโต ว ต ปตโต สตตวสสโก ว ทารเกห ปรวโต เอก สงฆาราม อคมาส ฯ ตตถ เอโก ขณาสวตเถโร ตสส ธมม เทเสตวา สรณาน อทาส ฯ โส ตาน คเหตวา ปพเพ อตตโน รกขตาน สรณาน สรตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ ต อรหตตปปตต ภควา อปสมปาเทส ฯ โส อรหตตปปตโต อปสมปนโน หตวา อตตโน ปพพ- # ๑. ม. ตสรณคมนยตเถราปทานวณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 63

เลมท 43 ป จสลสมาทานยตเถราปทานวณณนา หนา 63 กมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นคเร พนธมตยาตอาทมาห ฯ ตตถ มาต อปฏาโก อหนต อห มาตาปตน อปฏาโก ภรโก (๑) พนธมตนคเร อโหสนต สมพนโธ ฯ ตมนธการปหตาต โมหนธกาเรน ปหตา ฉาทตา ฯ ตวธคคห ฑยหเรต ราคคคโทสคคโมหคคสงขาเตห ตห อคคห ฑยหเร ฑยหนต สพเพ สตตาต สมพนโธ ฯ อฏ เหต ลภามหนต อฏ การณาน สขสส ปจจยภตาน การณาน ลภาม อหนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ตสรณคมนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ป จสลสมาทานยตเถราปทานวณณนา นคเร จนทวตยาตอาทก อายสมโต ป จสลสมาทานยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อโนมทสสสส ภควโต กาลา เอกสม กเล นพพตโต ปรมภเว กตากสลกมมานรเปน ทลทโท หตวา อปปนนปานโภชโน ปเรส ภต กตวา ชวนโต # ๑. ย. สรโณ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 64

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 64 สสาเร อาทนว ตวา ปพพชตกาโมป ปพพชช อลภมาโน อโนมทสสสส ภควโต สาวกสส นสภตเถรสส สนตเก ป จ สกขาปทาน สมาทย ฯ ทฆายกกาเล อปปนนตตา วสสสตหสสาน สล ปรปาเลส ฯ เตน กมเมน โส เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท เวสาลย มหาโภค- กเล นพพตโต ฯ มาตาปตโร สล สมาทยนเต ทสวา อตตโน สล สรตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปตวา ปพพช ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อทาน- วเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นคเร จนทวตยาต- อาทมาห ฯ ภตโก อาสห ตทาต ตทา มม ป กรณกาเล อห ภตโก ภตยา กมมการโก อาส อโหส ฯ ปรกมมายเน ยตโตต ภตยา ปเรส กมมกรเณ อายตโต โยชโต โอกาสา- ภาเวน สสารโต มจจนตถาย อห ปพพชช น ลภาม ฯ มหนธการปหตาต มหนเตห กเลสนธกาเรห ปหตา สวตา ถกตา ฯ ตวธคคห ฑยหเรต นรกคคเปตคคสสารคค สงขาเตห ตห อคคห ฑยหนต ฯ อห ปน เกน อปาเยน เกน การเณน วสยตโต ภเวยยนต อตโถ ฯ เทยยธมโม อนนปานาททาตพพยตตก วตถ มยห นตถ ตสสาภาเวน อห วราโก ทกขโต ภตโก ภตยา ชวนโก # ๑. ม. กมมการโก ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 65

เลมท 43 อนนสสาวกตเถราปทานวณณนา หนา 65 ยนนนาห ป จสล รกเขยย ปรปรยนต ป จสล สมาทยตวา ปรปเรนโต ยนนน รกเขยย สาธก ภททก สนทร กตวา ปรปาเลยยนต อตโถ ฯ สวาห ยสมนภวนต โส อห เทวมนสเสส มหนต ยส อนภว เตส สลาน วาหสา อานภาเวนาต อตโถ ฯ กปปโกฏมป เตส สลาน ผล กตเตนโต เอกโกฏาสเมว กตตเย ปากฏ กเรยยนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ป จสลสมาทานยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อนนสสาวกตเถราปทานวณณนา สวณณวณณ สมพทธนตอาทก อายสมโต อนนสสาวกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ปณฑาย จรนต ทวตตส- มหาปรสลกขณพยามปปภามณฑโลปโสภต ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ภควนต นมนเตตวา เคห เนตวา วรอนน- ปาเนน (๑) สนตปเปตวา สมปวาเรตวา โภเชส ฯ โส เตเนว จตตปปสาเทน ตโต จโต เทวโลเก นพพตตตวา ทพพสมปตต # ๑ ย. มธรอนนปาเนน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 66

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 66 อนภวตวา ตโต อปราปร เทวมนสสสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตโต สาสเน ปสทตวา ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส ปพเพ กตป นามวเสน อนนสสาวกตเถโรต ปากฏนาโม อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต เอว มยา อมนา ป สมภารานภาเวน ปตต อรหตตนต อตตโน ปพพจรตาปทาน อทานวเสน ปกาเสนโต สวณณ- วณณนตอาทมาห ฯ ตตถ สวณณสส วณโณ วย วณโณ ยสส ภควโต โสย สวณณวณโณ ต สวณณวณณ สมพทธ สทธตถนต อตโถ ฯ คจฉนต อนตราปเณต เวสสาน อาปณ- ปนตน อนตรวถย คจฉมาน ฯ ก จนคฆย สงกาสนต สวณณ- โตรณสทส พาตตสวรลกขณ ทวตตสวรลกขเณห สมปนน โลกปชโชต สกลโลกทปภต อปปเมยย ปมาณวรหต อโนปม อปมาวรหต ชตนธร ปภาธาร นลปตาทฉพพณณพทธรสโย ธารก สทธตถ ทสวา ปรม อตตม ปต อลตถ อลภนต สมพนโธ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ อนนสสาวกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 67

เลมท 43 หนา 67 ธปทายกตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต ธปทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต สทธตเถ ภควต จตต ปสาเทตวา ตสส ภควโต คนธกฏย จนทนาครกาฬานสารอาทนา กเตห อเนเกห ธเปห ธปปช อกาส ฯ โส เตน ป เน เทเวส จ มนสเสส จ อภยสมปตตโย อนภวนโต นพพตตนพพตต- ภเว ปชนโย หตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ป สมภารานภาเวน สาสเน ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปตวา กตธปปชาป ตตา นาเมน ธปทายกตเถโรต สพพตถ ปากโฏ ฯ โส ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ทสเสนโต สทธตถสส ภควโตตอาทมาห ฯ สทโธ ปรปณโณ สพพ ต าณาทคณสงขาโต อตโถ ปโยชน ยสส ภควโต โสย สทธตโถ ตสส สทธตถสส ภควโต ภคยาทคณวนตสส โลกเชฏสส สกลโลกตตมสส ตาทโน อฏานฏเส ตาทสสส อจลสภาวสสาต อตโถ ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ ธปทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 68

เลมท 43 หนา 68 ปลนปชกตเถราปทานวณณนา วปสสสส ภควโตตอาทก อายสมโต ปลนปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กเล นพพตโต สาสเน ปสนนจตโต เจตยงคณ- โพธยงคเณส ปราณวาลก อปเนตวา นว มตตาทลสทส- ปณฑรปลน โอกรตวา มาฬก อลงกร ฯ เตน กมเมน โส เทวโลเก นพพตโต ตตถ ทพเพห รตเนห วชโชตมาเน อเนกโยชเน กนกวมาเน ทพพสมปตต อนภวตวา ตโต จโต มนสสโลเก สตตรตนสมปนโน จกกวตต ราชา หตวา มนสส- สมปตต อนภวตวา อปราปร สสรนโต อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต สาสเน ปสนโน ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อตตโน กตป นามสทเสน นาเมน ปลนปชกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ทสเสนโต วปสสสส ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ ววธ ปสสตต วปสส ววจจ ปสสตต วา วปสส ววเธ อตตตถปรตถาทเภเท อตเถ ปสสตต วา วปสส ววเธ โวหารปรมตถาทเภเท ปสสตต วา วปสส ตสส วปสสสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 69

เลมท 43 อตตยตเถราปทานวณณนา หนา 69 โพธยา ปาทปตตเม อตตเม โพธรกขมณฑลมาฬเก ปราณปลน วาลก ฉฑเฑตวา สทธ ปณฑร ปลน อากร สนถร ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ปลนปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อตตยตเถราปทานวณณนา จนทภาคา นทตเรตอาทก อายสมโต อตตยตเถรสส (๑) อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล จนทภาคานทย สสสมาโร (๒) หตวา นพพตโต นทตร อปคต ภควนต ทสวา ปสนนจตโต ปาร เนตกาโม ตรสมเปเยว นปชช ฯ ภควา ตสส อนกมปาย ปฏ ย ปาเท เปส ฯ โส ตฏโ อทคโค ปตเวเคน มหสสาโห หตวา โสต ฉนทนโต สเฆน ชเวน ภควนต ปรตร เนส ฯ ภควา ตสส จตตปปสาท ตวา อย อโต จโต เทวโลเก นพพตตสสต ตโต ปฏาย สคตสเยว สสรนโต อโต จตนนวตกปเป อมต ปาปณสสตต พยากรตวา ปกกาม ฯ โส ตถา สคตสเยว สสรนโต อมสม พทธปปาเท # ๑ ส. อตตรยตเถรสส ฯ ๒ ม. สสมาโร ฯ เอวมปรป ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 70

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 70 สาวตถย อ ตรสส พราหมณสส ปตโต หตวา นพพตต ฯ อตตโยตสส นาม อกส ฯ โส วยปปตโต อมต ปรเยสสสามต ปรพพาชโก หตวา เอกทวส ภควนต ทสวา อปสงกมตวา วนทตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ หตวา สาสเน ปพพชตวา สลทฏ น อวโสธตตตา วเสส นพพตเตต อสกโกนโต อ ภกข วเสส นพพตเตตวา อ พยากโรนต ทสวา สตถาร อปสงกมตวา สงเขเปน โอวาท ยาจ ฯ สตถาป ตสส ตสมาตห ตว อตตย อาทเมว วโสเธหตอาทนา (๑) สงเขเปเนว โอวาท อทาส ฯ โส สตถ โอวาเท ตวา วปสสน อารภ ฯ ตสส อารทธวปสสกสส อาพาโธ อปปชช ฯ อปปนเน อาพาเธ ชาตสเวโค วรยารมภวตถ ตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ เอว โส กตสมภารานรเปน ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต จนทภาคานทตเรตอาทมาห ฯ ตตถ จนทภาคานทตเรต ปรสทธ- ปณฑรปลนตเลห จ ปภาสมปนนปสนนมธโรทกปรปณณตาย จ จนทปปภากรณสสสรกาภานทมานา สทท กรมานา คจฉตต จนทภาคานท ตสสา จนทภาคานทยา ตเร สสมาโร อโหสนต สมพนโธ ฯ ตตถ สสสมาโรต ขททกมจฉคมเพ # ๑ ส. มหา. ๑๙/๗๕๐/๒๒๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 71

เลมท 43 เอก ชลกตเถราปทานวณณนา หนา 71 ขณฑาขณฑก กโรนโต มาเรตต สสสมาโร จณฑมจโฉ กมภโลต อตโถ ฯ สโภชนปสโตหนต อห สโภชเน สกโคจเร ปสโต พยาวโฏ ฯ นทตตถ อคจฉหนต ภควโต อาคมนกาเล อห นทตตถ อคจฉ ปตโตมห ฯ สทธตโถ ตมห สมเยต ตสม มม ตตถคมนกาเล สทธตโถ ภควา อคคปคคโล สพพสตเตส เชฏโ เสฏโ สยมภ สยเมว ภโต ชาโต พทธภโต โส ภควา นท ตรตกาโม นทตร อปาคม ฯ เปตตก วสย มยหนต มยห ปตปตามหาทห ปรมปรานต ยทท สมปตตสมปตตมหานภาวาน ตรณนต อตโถ ฯ มม อคคชชน สตวาต มยห อคคชชน อาราธน สตวา มหามน ภควา อภรหต สมพนโธ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ อตตยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เอก ชลกตเถราปทานวณณนา สวณณวณณนตอาทก อายสมโต เอก ชลกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต รตนตตเย ปสนโน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 72

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 72 ปณฑาย จรนต วปสส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อ ชล ปคคเหตวา อฏาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถ ปชนโย หตวา อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน กเล นพพตตตวา สาสเน ปสทตวา ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตเต ปตฏาส ฯ ปพเพ กตป วเสน เอก ชลกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา ต หตถตเล อามลก วย ทสวา อทานวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณ- วณณนตอาทมาห ฯ วปสส สตถวาหคคนต วาณเช กนตารา วหต ตาเรตต สตถวาโห ฯ วาฬกนตารา โจรกนตารา ทพภกขกนตารา นรทกกนตารา ยกขกนตารา ยกขกนตารา อปปภกข- กนตารา จ ตาเรต อตตาเรต ปตาเรต นตตาเรต เขมนตภม ปาเปตต อตโถ ฯ โก โส วาณชเชฏโก ฯ สตถวาหสทสตตา อยมป ภควา สตถวาโห ฯ ตถา ห โส ตวธ โพธ ปตถยนเต กตป สมภาเร สตเต ชาตกนตารา ชรากนตารา พยาธ- กนตารา มรณกนตารา โสกปรเทวทกขโทมนสสปายาส- กนตารา จ สพพสมา สสารกนตารา จ ตาเรต อตตาเรต ปตาเรต นตตาเรต นพพานถล ปาเปตต อตโถ ฯ สตถ- วาโห จ โส อคโค เสฏโ ปธาโน จาต สตถวาหคโค ต สตถวาหคค วปสส สมพทธนต สมพนโธ ฯ นรวร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 73

เลมท 43 โขมทายกตเถราปทานวณณนา หนา 73 วนายกนต นราน อนตเร อสถลปรกกโมต นรวโร ต ฯ วเสเสน กตป สมภาเร สตเต เนต นพพานปร ปาเปตต วนายโก ต ฯ อทนตทมน ตาทนต ราคโทสโมหาทกเลสสมปยตตตตา- กายวจมโนทวาเรห อทนเต สตเต ทเมตต อทนตทมโน ต ฯ อฏานฏเส อกมปยตาทคณยตโตต ตาท ต ฯ มหาวาท มหามตนต สกสมยปรสมยวาทน อนตเร อตตนา สมธก- ปคคลวหรตตตา(๑) มหาวาท มหต ปวสมานา เมรสมานา จ มต ยสส โส มหามต ต มหาวาท มหามต สมพทธนต อมนา ตลยาธกรณ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ เอก ชลกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ โขมทายกตเถราปทานวณณนา นคเร พนธมตยาตอาทก อายสมโต โขมทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วยปปตโต สาสเน อภปปสนโน รตนตตยมามโก วปสสสส ภควโต สนตเก ธมม สตวา # ๑. ม. สมธกปคคลวรหตตตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 74

เลมท 43 สภตวคควณณนา หนา 74 ปสนนมานโส โขมทสเสน ปช อกาส ฯ โส ตเทว มล กตวา ยาวชว ป าน กตวา ตโต เทวโลเก นพพตโต ฯ ฉส เทเวส อปราปร ทพพสข อนภวตวา ตโต จวตวา มนสสโลเก จกกวตตอาทอเนกวธมนสสสมปตต อนภวตวา ปรปากคเต ป สมภาเร อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วยปปตโต สตถ สนตเก ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ กตป นาเมน โขมทายกตเถโร ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ทสเสนโต นคเร พนธมตยาตอาทมาห ฯ ตตถ พนธ วจจต าตโก เต พนธ ยสม นคเร อ ม สงฆฏตา วสนต ต นคร พนธมตต วจจต ฯ โรเปม พชสมปทนต ทานสลาทป พชสมปตต โรเปม ปฏเปมต อตโถ ฯ โขมทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ตตยสสวณณนา นฏ ตา ฯ จตภาณวารวณณนา นฏ ตา ฯ _______________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 75

เลมท 43 หนา 75 กณฑธานวคควณณนา กณฑธานตเถราปทานวณณนา สตตาห ปฏสลลนนตอาทก อายสมโต กณฑธานตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเวส (๑) ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร กลเคเห นพพตโต เหฏา (๒) วตตนเยน ภควนต อปสงกมตวา ธมม สณนโต สตถารา (๓) เอก ภกข ปมสลาก คณหนตาน อคคฏาเน ปยมาน (๔) ทสวา ต านนตร ปตเถตวา ตทนรป ป กโรนโต วจร ฯ โส เอกทวส ปทมตตรสส ภควโต นโรธสมาปตตโต วฏาย นสนนสส มโนสลาจณณป ชร(๕) มหนต กทลผลกณณก อปนาเมส (๖) ต ภควา ปฏคคเหตวา ปรภ ช ฯ โส เตน ป กมเมน เอกาทสกขตต เทเวส เทวรชชมกาเรส (๗)ฯ จต- วสตวาโร จ ราชา อโหส จกกวตต ฯ โส เอว ปนปปน (๙) ป าน กตวา อปราปร (๑๐) # ๑. ม. ภเว ฯ ๒. ม. อย ปาโ นตถ ฯ ๓. ม. สตถาร ฯ # ๔. ม. เปนต ฯ ๕. ม. มโนสลาจณณป ชร ฯ ๖. ม. อปเนส ฯ # ๗. ม. เทวรชช กาเรส ฯ ๘. ม. จตวสตวาเร ฯ # ๙. ม. โส เอว อปราปร ฯ ๑๐. ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 76

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 76 เทวมนสเสส สสรนโต กสสปพทธกาเล ภมมเทวตา หตวา นพพตต ฯ ทฆายกพทธาน จ นาม น อนวทธมาสโก อโปสโถ อโหส ฯ(๑) ตถา ห วปสสสส ภควโต ฉพพสสนตเร(๒) อโปสโถ อโหส กสสปทสพโล ปน ฉฏเ ฉฏเ มาเส ปาตโมกข โอสาเรส ฯ ตสส ปาตโมกขสส โอสารณกาเล ทสาวาสกา เทว สหายกา ภกข อโปสถ กรสสามาต คจฉนต ฯ อย ภมมเทวตา จนเตส อเมส ทวนน ภกขน เมตต อตวย ทฬหา กนน โข เภทเก สต ภชเชยย น ภชเชยยาต ฯ เตส โอกาส โอโลกยมานา เตส อวทเร คจฉต ฯ อเถโก เถโร เอกสส หตเถ (๓)ปตตจวร เปตวา วล ชตต อทกผาสกฏาน (๓) คนตวา โธตหตถปาโท หตวา คมพโต (๔) นกขมต ฯ ภมมเทวตา ตสส เถรสส ปจฉโต (๕) ปจฉโต อตตมรปาอตถ หตวา เกเส วธนตวา สวธาย พนธนต วย ปฏ ย ปส ป ฉมานา วย สาฏก สวธาย นวาสยมานา วย จ หตวา เถรสส ปทานปทกา คมพโต(๖) นกขนตา ฯ เอกมนเต โต สหายกตเถโร ต การณ ทสวา(๗) โทมนสสชาโต # ๑. ม. โหต ฯ ๒. ม. ฉพพสสนตเร ฉพพสสนตเร ฯ # ๓. ม. ปตตจวร ทตวา สรรวล ชนตถ อทกผาสกฏาน ฯ # ๔. ม. คมพสมปโต ฯ ๕. ส. ปจฉโต ปจฉโต คจฉนต ฯ # ๖. ม. หตวา คมพโต ฯ ๗. ม. ทสวาว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 77

เลมท 43 กณฑธานตเถราปทานวณณนา หนา 77 นฏโทาน อมนา(๑) ภกขนา สทธ ทฆรตตานคโต สเนโห สจาห เอว วนาสภาว (๒) ชาเนยย ฯ เอตตก อทธาน (๓) อมนา สทธ วสสาส น กเรยยนต จนเตตวา อาคจฉนตเยว (๔) คณหาห อาวโส (๕) ตยห ปตตจวร ตาทเสน ปาเปน สทธ เอกมคค(๖) น คจฉามต อาห ฯ ต กถ สตวา ตสส ลชชภกขโน หทย ตขณสตต คเหตวา วทธ วย อโหส ฯ ตโต น อาห อาวโส กนนาเมต วทส อห เอตตก กาล ทกกฏมตตมป อาปตต น ชานาม ก ปน มมชช(๗) ปาโปต วทส กนเต ทฏนต ฯ กม เน ทฏเน ก ตว เอววเธน อลงกตปปฏยตเตน มาตคาเมน สทธ เอกฏาเน หตวา นกขนโตต ฯ นตเถต อาวโส มยห นาห เอวรป มาตคาม ปสสามต ตสส ยาวตตย กเถนตสสาป อตโร เถโร กถ อสททหตวา อตตนา ทฏการณเยว ภตตถ (๘) กตวา คณหนโต เตน สทธ เอกมคเคน อคนตวา อ เน มคเคน สตถ สนตก คโต ฯ อตโรป ภกข อ เน มคเคน สตถ สนตกเยว คโต ฯ ตโต ภกขสงฆสส อโปสถาคารปปเวสนเวลาย(๙) โส ภกข # ๑. ม. เม อมนา ฯ ๒. ม. เอววธภาว ฯ ๓. ม. เอตตก กาล ฯ # ๔. ม. อาคจฉนตเยว น ฯ ๕. ม. คณหาหาวโส ฯ # ๖. ม. เอกมคเคน ฯ ๗. ม. ตว ปน ม อชช ฯ ๘. ภตตต ฯ # ๙. ม. อโปสถาคาร ปวสนเวลาย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 78

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 78 ต ภกข อโปสถคเค ทสวา ส ชานตวา(๑) อมสม อโปสถคเค เอวรโป นาม ปาปภกข อตถ นาห เตน สทธ อโปสถ กรสสามต นกขมตวา พห อฏาส ฯ อถ ภมมเทวตา ภารย กมม มยา(๒) กตนต มหลลก- อปาสกวณเณน ตสส สนตก คนตวา กสมา ภนเต อยโย อมสม าเน โตต อาห ฯ อปาสก อมสม อโปสถคเค (๓) เอโก ปาปภกข ปวฏโ อหนเตน สทธ อโปสถ น กโรมต พห โตมหต ฯ ภนเต มา ภณถ (๔) ปรสทธสโล เอส ภกข ตเมหห ทฏมาตคาโม นาม อห มยา ตมหาก วมสนตถาย ทฬหา น โข อเมส เถราน เมตต โน ทฬหาต ภชชนาภชชนภาว (๕) โอโลเกนเตน ต กมม กตนต ฯ โก ปน ตว สปปรสาต ฯ อห เอกา ภมมเทวตา ภนเตต ฯ เทวปตโต กเถนโตเยว ทพพานภาเวน ตวา เถรสส ปาเทส (๖) ปตตวา มยห ภนเต ขมถ เอต โทส เถรสส เอโส โทโส นตถ (๗) โส(๘) เถโร เอต โทส น ชานาต (๘) อโปสถ กโรถาต เถร ยาจตวา อโปสถคค ปเวเสส ฯ โส เถโร อโปสถ ตาว เอกฏาเน อกาส ฯ มตตสนถววเสน ปน ปน เตน # ๑ ม. ทสวา ส ชานตวา ฯ ๒. ม. มยา กมม ฯ # ๓. ม. อปาสก อม อโปสถคค ฯ ๔. ม. มา เอว คณหถ ฯ # ๕. ม. มโนรถ. ลชชอลชชภาว ฯ ๖. ม. ปาทมเล ฯ # ๗. ม. มโนรถ. เอต โทส เถโร น ชานาต ฯ # ๘. ม. อเม ปาา น ทสสนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 79

เลมท 43 กณฑธานตเถราปทานวณณนา หนา 79 สทธ [๑] เอกฏาเน วส ฯ อมสส เถรสส กมม (๒) น กเถส (๓)ฯ อปรภาเค จทตเถโร (๔) ปน วปสสนาย กมม กโรนโต อรหตต ปาปณ ฯ ภมมเทวตา ตสส กมมสส นสสนเทน เอก พทธนตร อปายโต น มจจตถ (๕)ฯ สเจ ปน กสม จ กาเล (๖) มนสสตต อาคจฉต ฯ อ เน [๗] เกนจ กโต โทโส ตสเสว อปร ปตต ฯ โส อมหาก ภควโต อปปนนกาเล สาวตถย พราหมณ- กเล นพพตต ธานมาณโวตสส นาม อกส ฯ โส วยปปตโต ตโย เวเท อคคณหตวา มหลลกกาเล สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ [๙] ปพพช ฯ ตสส อปสมปนนทวสโต ปฏาย เอกา อลงกตปปฏยตตา อตถ ตสม คาม(๑๐) ปวสนเต สทธเยว ปวสต นกขมนเต นกขมต วหาร ปวสนเตป สทธเยว(๑๑) ปวสต ตฏนเตป ตฏตต เอว นจจานพนธา ป ายต ฯ เถโร [๑๒] น ปสสต ตสส ปน ปรมกมมนสสนเทน อ เส อปฏาต ฯ (๑๓) คาเม ปายาสยาค ภกข (๑๔) ททมานา อตถโย ภนเต อย เอโก โกฏาโส (๑๕) ตมหาก เอโก อมสสา อมหาก สหายกายาต # ๑ ม. เอตถนตเร น สทโท ทสสต ฯ ๒. ม. โทส ฯ #๓. ม. กมม กถยต ฯ ๔. ม. จทตกตเถโร ฯ #๕. ม. อปายโต น มจจตถ ฯ ๖. ม. สเจ ปน กาเลน กาล ฯ # ๗. ม. เอตถนตเร เยนาต ทสสต ฯ ๘. ม. ปตต ฯ # ๙. ม. เอตถนตเร สาสเนต ทสสต ฯ ๑๐. ม. คาม ฯ #๑๑. ม. สทธ ฯ ๑๒. ม. เอตถนตเร ตนต ทสสต ฯ #๑๓. ม. สา อ เส อปฏาส ฯ ๑๔. ม. ยาคภกข ฯ

# ๑๕. ม. ยาคกฬงโค ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 80

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 80 ปรหาส กโรนต ฯ เถรสส มหต วเหสา โหต ฯ วหารคตมป น สามเณรา เจว ทหรภกข จ ปรวาเรตวา ธาโน โกณโฑ ชาโตต ปรหาส กโรนต ฯ อถสส เตเนว การเณน กณฑธานตเถโรต(๑) นาม ชาต ฯ โส อฏาย สมฏาย เตห กยรมาน เกฬ สหต อสกโกนโต อมมาท คเหตวา ตมเห โกณฑา ตมหาก อปชฌาโย โกณโฑ อาจรโย โกณโฑต วทต ฯ อถ น สตถ อาโรเจส กณฑธาโน ภนเต ทหร- สามเณเรห สทธ เอว ผรสวาจ วทตต ฯ สตถา ต ปกโกสาเปตวา สจจ กร(๒) ตว ธาน ทหรสามเณเรห สทธ ผรส- วาจ วทสต ปจฉ ฯ เตน สจจ ภควาต วตเต(๓) กสมา เอว วทสต อาห ฯ อห(๔) ภนเต นพทธ วเหส [๕] อสกโกนโต เอว กเถมต ฯ ตว ปพเพ กตกมม ยาวชชตนา (๖) ชราเปต น สกโกส ปน เอวรป ผรส (๗) มา วท ภกขต วตวา อาห มาโวจ ผรส ก จ วตตา ปฏวเทยย ต ทกขา ห สารมภกถา ปฏทณฑา ผเสยย ต ฯ สเจ เนเรส อตตาน กโส อปหโต ยถา เอส ปตโตส นพพาน สารมโภ เต น วชชตต (๘) อม จ ปน ตสส เถรสส มาตคาเมน สทธ วจรณภาว # ๑. ม. กณฑธาโน เถโรต ฯ ๒. ม. สจจ กร ตว ธาน ฯ ๓. ม. ปจฉ ฯ # ๔. ม. อย ปาโ น ทสสต ฯ ๕. ม. เอตถนตเร สหตนต ทสสต ฯ # ๖. ม. ยาวชชทวสา ฯ ๗. ม. เอว ผรสวาจฯ ๘. ข.ธ. ๒๕/๒๐/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 81

เลมท 43 กณฑธานตเถราปทานวณณนา หนา 81 โกสลร โป กถยส ฯ ราชา คจฉถ ภเณ วมสถาต สยมป มนเทเนว ปรวาเรน สทธ เถรสส สนตก คนตวา เอกมนต โอโลเกนโต อฏาส ฯ ตสม ขเณ เถโร สจกมม กโรนโต นสนโน โหต สาปสส อตถ อวทรฏาเน ตา วย ป ายต ฯ ราชา ต ทสวา อตถ ต การณนต ตสสา ตฏาน อคมาส ฯ สา ตสม อาคจฉนเต เถรสส วสนปณณสาล ปวฏา วย อโหส ราชาป ตาย สทธเอว ปณณสาลเมว ปวสตวา สพพตถ โอโลเกนโต อทสวา นาย มาตคาโม เถรสส เอโก กมมวปาโกต ส กตวา ปม เถรสส สมเป(๒) คจฉนโต เถร อวนทตวา ตสส การณสส อพภตภาว ตวา ปณณสาลโต นกขมตวา เถร วนทตวา เอกมนต นสนโน กจจ ภนเต ปณฑปาเตน น กลมถาต ปจฉ ฯ เถโร วฏฏต มหาราชาต อาห ฯ ชานามห ภนเต อยยสส กถ เอวรเปน อปกเลเสน สทธ จรนตาน ตมหาก เก นาม ปสทสสนต อโต ปฏาย เต กตถจ คมนกจจ นตถ ฯ อห จตห ปจจเยห อปฏหสสาม ตมเห โยนโสมนสกาเร มา ปมชชตถาต วตวา นพทธภกข ปฏเปส ฯ เถโร ราชาน อปตถมภก ลภตวา โภชนสปปาเยน เอกคคจตโต(๒) หตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ ตโต ปฏาย สา อตถ อนตรธาย ฯ # ๑. ม. สมเปน ฯ ๒. ม. เอกคคจตโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 82

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 82 [๑]ตทา มหาสภททา อคคนคเร มจฉาทฏ กกเล วสมานา สตถา ม อนกมปตต อโปสถ อธฏาย นรามคนธา หตวา อปรปาสาทตเล ตา อมาน ปปผาน อนตเร ตวา ทสพลสส มตถเก วตาน หตวา ตฏนต ฯ ทสพโล อมาย ส าย เสว ป จห ภกขสเตห สทธ มยห ภกข คณหตต สจจกรย กตวา อฏ สมนปปผมฏ โย วสสชเชส ฯ ปปผาน คนตวา ธมมเทสนาเวลาย สตถ มตถเก วตาน หตวา อฏส ฯ สตถา ต สมนปปผ ทสวา จตเตน สภททาย ภกข อธวาเสตวา ปนทวเส อรเณ อฏ เต อานนทตเถร อาห อานนท มย อชช ทร ภกขาจาร คมสสาม ปถชชนาน อทตวา อรยานเยว สลาก เทหต ฯ เถโร ภกขน อาโรเจส อาวโส สตถา อชช ทเร ภกขาจาร คมสสต ปถชชนา สลาก (๒) มา คณหนต อรยา ว สลาก คณหนตต ฯ กณฑธานตเถโร อาห (๓)อาวโส สลาก เม เทหต(๓) ปมเยว หตถ ปสาเรส(๔) ฯ อานนทตเถโร(๕) อาวโส (๖) สตถา ตาทสาน ภกขน สลาก น ทาเปต อรยานเยว(๗) ทาเปตต วตกก อปปาเทตวา สตถ อาโรเจส ฯ สตถา อาหราเปนตสส สลาก เทหต อาห ฯ เถโร จนเตส สเจ กณฑธานสส สลาก ทาต น ยตต (๘) # ๑ ม. เอตถนตเร ตทาต ทสสต ฯ ๒ ม. อย ปาโ น นตถ ฯ # ๓.ม. อาหราวโส สลากนต ฯ ๔. ม. ปสาเรส ฯ ๕. ม. อานนโท ฯ # ๖. ม. อย ปาโ นตถ ฯ ๗. ม. อรยานเยว ฯ ๘. ม. ยตตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 83

เลมท 43 กณฑธานตเถราปทานวณณนา หนา 83 อถ สตถา ปฏพาเหยย ภวสสต เอก(๑) การณนต กณฑธานสส สลาก ทสสามต คมน อภนหร กณฑธาโน ตสส ปเร อาคมเนเอว(๒) อภ าปาทกชฌาน สมาปชชตวา อทธยา อากาเส ตวา อาห อาวโส อานนท สตถา วาเรตต หตถ ปสาเรตวา สลาก คณห ฯ สตถา ต อฏถปปตต กตวา เถร อมสม าเน ปม สลาก คณหนตาน อคคฏาเน เปส ฯ ยสมา อย ราชาน อปตถมภ ลภตวา สปปายา- หารปฏลาเภน สมาหตจตโต วปสสนาย กมม กโรนโต อปนสสาย สมปนนตาย ฉฬาภ โ อโหส ฯ เอวมภตสสป อมสส เถรสส คเณ อชานนตา เย ปถชชนา ภกข ตทา ปม สลาก คณเหยย ก น โข เอตนต ฯ เตส วมต วธมนตถ เถโร อากาส อพภคคนตวา อทธปาฏหารย ทสเสตวา อ าย ปเทเสน อ พยากโรนโต ป จ ฉนเทต คาถ อภาส ฯ เอว ปรตป สมภารานรเปน อรหตต ปตวา ปตเตต- ทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สตตาห ปฏสลลนนตยาทมาห สตตาหทวสนโรธ- สมาปตตวหาเรน ปฏสลลน เอกภต ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ กณฑธานตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________ # ๑. ม. เอตถ ฯ ๒. ม. ปราคมนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 84

เลมท 43 หนา 84 สาคตตเถราปทานวณณนา โสภโต นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต สาคตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตโต สพพสปเปส นปผตต ปตโต นาเมน โสภโต นามาต ปากโฏ (๑) ตณณ เวทาน ปารค สนฆณฑเกฏภาน สากขรปเภทาน อตหาสป จมาน ปทโก เวยยากรโณ โลกายตมหาปรสลกขเณส อนวโย ฯ โส เอกทวส ปทมตตร ภควนต ทวตตสมหาปรส- ลกขณสรยา โสภมาน อยยานทวาเรน คจฉนต ทสวา อภปปสนนมานโส(๒) อเนเกห อปาเยห อเนเกห คณวณเณห โถมนมกาส ฯ ภควา ตสส โถมน สตวา อนาคเต โคตมสส ภควโต สาสเน สาคโต นาม สาวโก ภวสสตต พยากรณ- มทาส ฯ โส ตโต ปฏาย ป าน อปจนตวา(๓) ยาวตายก ตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต ฯ กปปสตสหสส ทพพ- สมปตต อนภวตวา มนสเสส มนสสสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ฯ ตสส มาตาปตโร โสมนสส วฑเฒนโต สชาโต อาคโตต สาคโตต นาม กรส ฯ # ๑ ม. นาม หตวา ฯ ๒. ม. อตว ปสนนมานโส ฯ ๓ ม. กโรนโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 85

เลมท 43 มหากจจานตเถราปทานวณณนา หนา 85 โส สาสเน ปสทตวา ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปตโต ฯ เอว โส ป สมภารานรเปน อรหตตผล ปตวา (๑) เอตทคคฏาน ปตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต โสภโต นาม นาเมนาตยาทมาห ฯ ตตถ ตทา ป สมภารสส ปรปรณสมเย นาเมน โสภโต นาม พราหมโณ อโหสนต สมพนโธ ฯ วปถา อทธรตวานาต วรทธปถา กมคคา อปปถา วา อทธรตวา อปเนตวา โคเปตวา ฯ ปถ อาจกขเส ตวนต ภนเต สพพ ตว ปถ สปปรสมคค นพพานาธคมนปาย อาจกขเส กเถส เทเสส ววร(๒) วภช อตตาน อกาสต อตโถ ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ สาคตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ มหากจจานตเถราปทานวณณนา ปทมตตรนาถสสาตยาทก อายสมโต มหากจจานตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต # ๑. ม. ปตตอรหตตผโล ฯ ๒. ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 86

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 86 กาเล คหปตมหาสาลกเล นพพตตตวา วทธปปตโต เอกทวส สตถ สนตเก ธมม สณนโต สตถารา สงขตเตน ภาสตสส วตถาเรน อตถ วภชนตาน อคคฏาเน ปยมาน เอก ภกข ทสวา สยป ต านนตร ปตเถตวา ปณธาน กตวา ทานาทน(๑) ป าน กตวา เทวมนสเสส สสรนโต สเมธสส ภควโต กาเล วชชาธโร หตวา อากาเสน คจฉนโต สเมธ ภควนต วนสณเฑ(๒) นสนน ทสวา ปสนนมานโส กณการ- ปปเผห ปช อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน อปราปร สคตสเยว ปรวตเตนโต กสสปสส ทสพลสส กาเล พาราณสย กลฆเร นพพตตตวา ปรนพพเต ภควต สวณณเจตยกรณฏาน สตสหสสคฆ- นกาย(๓) สวณณฏกาย ปช กตวา มยห เอตสส นสสนเทน นพพตตฏาเน สรร สวณณวณณว โหตต ปตถน อกาส ฯ ตโต ยาวชว กสลกมม กตวา เอกพทธนตร เทวมนสเสส สสรตวา อมสม พทธปปาเท อชเชนย ร โ จณฑปชโชตสส ปโรหตสส เคเห นพพตต ฯ ตสส นามคหณทวเส มาตา มยห ปตโต สวณณวณโณ อตตโน นาม คเหตวา อาคโตต ก จนมาณโวเตวว นาม อกาส ฯ โส วทธมนวาย ตโย # ๑. ม. ปตเถนโต ทานาทน ฯ ๒. ม. สตถาร เอกสม วนสณเฑ ฯ # ๓. ม. ทสสหสสคฆนกาย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 87

เลมท 43 มหากจจานตเถราปทานวณณนา หนา 87 เวเท อคคณหตวา ปต อจจเยน ปโรหตฏาน ลภ ฯ โส โคตตวเสน กจจาโนต ป ายตถ ฯ ราชา จณฑปชโชโต พทธปปาท สตวา อาจรย ตว ตตถ คนตวา สตถาร อธาเนหต เปเสส ฯ โส อตตฏโม สตถ สนตก อปคโต ฯ ตสส สตถา ธมม เทเสส ฯ เทสนา- ปรโยสาเน โส สตตห ชเนห สทธ สห ปฏสมภทาห อรหตเต ปตฏาส ฯ อถ สตถา เอถ ภกขโวต หตถ ปสาเรส ฯ เต ตาวเทว ทวงคลมตตเกสมสสกา อทธมยปตตจวรธรา วสสสตกตเถรา (๑) วย อเหส ฯ เอว เถโร สหตถ(๒) นปผาเทตวา ภนเต ราชา จณฑปชโชโต ตมหาก ปาเท วนทต ธมม จ โสต อจฉตต สตถ อาโรเจส ฯ สตถา ตวเยว ภกข อตตฏโม ตตถ คจฉ ตย คเตป ราชา ปสทสสตต อาห ฯ เถโร อตตฏโม ตตถ คนตวา ราชาน ปสาเทตวา อวนตส สาสน ปตฏาเปตวา ปน สตถ สนตกเมว คโต ฯ เอว โส ปตตอรหตตผโล เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน สงขตเตน ภาสตสส วตถาเรน อตถ วภชนตาน ยทท มหากจจายโนต(๓) เอตทคคฏาเน เปส ฯ เอตทคคฏาน ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรนาถสสาตยาทมาห ฯ ตตถ ปทม นาม เจตยนต # ๑. ม. วสสสฏ กตเถรา ฯ ๒. ม. สทตถ ฯ ๓. ม. มหากจจาโนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 88

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 88 ปทเมห ฉาทตตตา วา ปทมากาเรห กตตตา วา ภควโต วสนคนธกฏวหาโร ว ปชนยภาเวน เจตย ยถา โคตมก- เจตย อาฬวกเจตยนต วตเต เตส ยกขาน นวาสนฏาน ปชนยฏานตตา เจตยนต วจจต เอวมท ภควโต วสนฏาน เจตยนต วจจต น ธาตนธายกเจตยนต เวทตพพ ฯ น ห อปรนพพตสส ภควโต สรรธาตน อภาวา ธาตเจตย อกร ฯ สลาปฏ (๑) การยตวาต ตสสา ปทมนามกาย คนธกฏยา ปปผ- ธารตถาย เหฏา ผลกมย สลาปฏ(๑) กาเรตวาต อตโถ ฯ สวณเณนาภเลปยนต ต สลาปฏ ชมโพนทสวณเณน อภวเสเสน เลปย ฉาเทสนต อตโถ ฯ รตนามย สตตห รตเนห กต ฉตต ว ปคคยห มทธน ธาเรตวา วาฬวชน จ เสตปวรจามรวชน พทธสส อภโรปย ฯ โลกพนธสส ตาทโนต สกลโลกสส พนธสส สทสสส สตาท- คณสมงคโน พทธสส ธาเรสนต ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ มหากจจานตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑ ม. สลาสน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 89

เลมท 43 หนา 89 กาฬทายตเถราปทานวณณนา ปทมตตรสส ภวคโตตยาทก อายสมโต กาฬทายตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร กลเคเห นพพตโต สตถ ธมมเทสน สณนโต สตถาร เอก ภกข กลปปสาทกาน ภกขน อคคฏาเน เปนต ทสวา ตชช (๑) อภนหาร กตวา ต านนตร ปตเถส ฯ โส ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมหาก โพธสตตสส มาตกจฉย ปฏสนธคคหณทวเส กปลวตถสมเยว อมจจเคเห ปฏสนธ คณห โพธสตเตน สทธ เอกทวเสเยว (๒) ชาโตต ฯ ต ทวสเยว ทกลจมพฏเก (๓) นปชชาเปตวา โพธสตตสส อปฏาน นยส ฯ โพธสตเตน ห สทธ โพธรกโข ราหลมาตา จตตาโร นธ อาโรหนหตถ อสสกณโก อานนโท ฉนโน กาฬทายต อเม สตต เอกทวเส ชาตตตา สหชาตา นาม อเหส ฯ อถสส นามคหณทวเส สกลนครสส อทคคจตต- ชาตตตา อทายเตวว นาม อกส ฯ โถก กาฬธาตกตตา ปน กาฬทายต ป ายตถ ฯ โส โพธสตเตน สทธ กมารกฬ กฬนโต วทธ อคมาส ฯ # ๑. กตถจ. ตาทสนต ทสสต ฯ ๒. ม. เอกทวสเยว ฯ # ๓. สยา. ทกลจมพฏเก ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 90

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 90 อปรภาเค โลกนาเถ มหาภนกขม นกขมตวา อนกกเมน สพพ ต ปตวา ปวตตวรธมมจกเก ราชคห อปนสสาย เวฬวเน วหรนเต สทโธทนมหาราชา ต ปวตต สตวา ปรส- สหสสปรวาร เอก อมจจ ปตต เม อธาเนหต เปเสส ฯ โส ธมมเทสนาเวลาย สตถ สนตก คนตวา ปรสปรยนเต โต ธมม สณตวา สปรวาโร อรหตต ปาปณ ฯ อถ เน สตถา เอถ ภกขโวต หตถ ปสาเรส ฯ สพเพ ตงขณเยว อทธมยปตตจวรธรา วสสสตกตเถรา (๑) วย อเหส ฯ อรหตตป- ปตตโต ปฏาย ปน อรยา มชฌตตาว โหนต ฯ ตสมา ร า ปหตสาสน ทสพลสส น กเถส ฯ ราชา สาสน น สยยต ฯ อปร อมจจ ปรสสหสเสห สทธ เปเสส ฯ ตสมมป ตถา ปฏปนเน อปรมป เอว (๒) นวห อมจเจห (๒) สทธ นว ปรสสหสสาน เปเสส ฯ สพเพ อรหตต ปตวา ตณห อเหส ฯ อถ ราชา จนเตส เอตตกา ชนา มย สเนหาภาเวน ทสพลสส อธาคมนตถาย น ก จ กถยส ฯ อย โข อทาย ทสพเลน สมวโย สหปสกฬโก มย จ สเนโห (๓) อม เปสสสามต ต ปกโกสาเปตวา ตาต ตว ปรสสหสสปรวาโร ราชคห # ๑ ม. วสสสฏ กตเถรา ฯ ๒ ม. เปเสสต เอว นวห ปรสสหสเสห # สทธ นว อมจเจ ฯ ๓ ส. สเนหวา ฯ ม. สเนโห อตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 91

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 91 คนตวา ทสพล อาเนหต วตวา เปเสส ฯ สจาห เทว ปพพชต ลภสสาม เอวาห ภควนต อธาเนสสามต วตวา ย ก จ กตวา มม ปตต ทสเสหต วตเต ราชคห คนตวา สตถ ธมมเทสนาเวลาย ปรสปรยนเต โต ธมม สตวา สปรวาโร อรหตต ปตวา เอหภกขภาเว ปตฏาส ฯ อรหตต ปน ปตวา น ตาวาย ทสพลสส กลนคร คนต กาโล วสนเต ปน อปคเต ปปผเต วนสณเฑส หรตตณสมตาย ภมยา คมนกาโล ภวสสตต กาล ปฏมาเนนโต วสนเต สมปตเต สตถ กลนคร คนต คมนวณณ จ วณเณนโต องคารโน ทาน ทมา ภทนเต ผเลสโน ฉทน วปปหาย เต อจจมนโตว ปภาสยนต สมโย มหาวร ภาค รถาน ฯ ทมาน ผลลาน มโนรมาน สมนตโต สพพทสา ปวนต ปตต ปหาย ผลมาสสานา กาโล อโต ปกกมนาย ธร ฯ เนวาตสต น ปนาตอณห สขา อต อทธนยา ภทนเต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 92

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 92 ปสสนต ต สากยา โกลยา จ ปจฉามข โรหณย ตรนต ฯ อาสาย กสเต เขตต พช อาสาย วปปต อาสาย วาณชา ยนต สมทท ธนหารกา ยาย อาสาย ตฏาม สา เม อาสา สมชฌต ฯ (๑)นาตสต นาตอณห นาตทพภกขฉาตก สททลา หรตา ภม เอส กาโล มหามน ฯ (๑) ปนปปน เจว วปนต พช ปนปปน วสสต เทวราชา ปนปปน เขตต กสนต กสสกา ปนปปน ธ มเปต รฏ ฯ ปนปปน ยาจนกา จรนต ปนปปน ทานปปต ททนต ปนปปน ทานปปต ททตวา ปนปปน สคคมเปนต าน ฯ วโร หเว สตตยค ปเนต ยสม กเล ชายต ภรป โ ม ามห สกกต เทวเทโว ตยา ห ชาโต มน สจจนาโม ฯ # ๑. อย คาถา เถรคาถาย นตถ ฯ มโนรถ. ปน ปฏเ อตถ ฯ # ๒. อย ห สทโท นคคหตโลป กตวา ฉนทลกขเณน สเมต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 93

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 93 สทโธทโน นาม ปตา มเหสโน พทธสส มาตา ปน มายนามา ยา โพธสตต ปรหรย กจฉนา กายสส เภทา ตทวสม โมทต ฯ สา โคตม กาลกตา อโต จตา ทพเพห กาเมห สมงคภตา สา โมทต กามคเณห ป จห ปรวารตา เทวคเณห เตหต (๑) อมา คาถาโย อภาส ฯ ตตถ องคารโนต องคาราน วยาต องคาราน ฯ องคาราน รตตปวาฬวณณาน รกขาน ปปผผลาน ตาน เอเตส สนตต องคารโน องคารโลหตกกสมภกสเกห (๒) องคาร- วฏ ยา ปรกณณา วยาต อตโถ ฯ ทานต อมสม กาเล ฯ ทมาต รกขา ฯ ภทนเตต ภทท อนเต เอตสสาต ภทนเตต เอตสส ทการสส โลป กตวา วจจต ฯ คณวเสสยตโต คณวเสสยตตาน จ อคคภโต สตถา ฯ ตสมา ภทนเตต สตถ อาลปนเมว ปจจตตวจน เจต เอการนต สคเต ปฏกมเม สเข ทกเข ชเวตอาทส วย ฯ อธ ปน สมโพธนตเถ ทฏพพ ฯ เตน วตต ภทนเตต อาลปนนต ฯ ภททสทเทน สมานตถ ปทนตรเมกนต เกจ ฯ ผลาน เอสนตต ผเลสโน ฯ # ๑ ข. เถร. ๒๖/๓๗๐/๓๔๖ ฯ ๒ ม. อภโลหตกสมกสลเยห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 94

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 94 อเจตเนป ห สเจตนกรย (๑) อาห ฯ เอว เถเรน ยาจโต ภควา ตตถ คมเน พหน วเสสาธคม ทสวา วสตสหสสขณาสวปรวโต ราชคหโต อตรตคมนวเสน (๒) กปลวตถคามมคค ปฏปชช ฯ เถโร อทธยา กปลวตถ คนตวา ร โ ปรโต อากาเส โต ว อทฏปพพเวส ทสวา ร า โกส ตวนต ปจฉโต อมจจปตต ตยา ภควโต สนตก เปสต ม น ชานาส เอว ปน ชานาหต ทสเสนโต พทธสส ปตโตมห อสยหสาหโน องครสสสปปฏมสส ตาทโน ปตปตา มยห ตวส สกก ธมเมน เม โคตม อยยโกสต (๓) คาถมาห ฯ ตตถ พทธสส ปตโตมหต สพพ พทธสส โอรสปตโต อมห ฯ อสยหสาหโนต อภสมโพธโต ปพเพ เปตวา มหาโพธ- สตต อ เห สหต วหต อสกกเณยยตตา อสยหสส สกลสส โพธสมภารสส มหากรณาธการสส (๔) สหนโต วหนโต ตโต ปรมป อ เห สหต อภภวต อสกกเณยยตตา อสยหาน ป จนน มาราน สหนโต อภภวนโต อาสยานสยจรตาธ- # ๑ ย. สเจตนากาล ฯ ๒ ม. อตรตจารกาวเสน ฯ # ๓ ข. เถร. ๒๖/๓๗๐/๓๔๘ ฯ ๔ ม. มหาการณกาธการสส จ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 95

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 95 มตตอาทสมงคภาคาวโพธเนน (๑) ยถารห เวเนยยาน ทฏธมมก- สมปรายกปรมตเถห อนสาสนสงขาตสส อ เห อสยหสส พทธกจจสส สหนโต ตตถ วา สาธการภาวโต อสยห- สาหโน ฯ องครสสสาต องคกตสลาทสมปตตกสส ฯ องคมงเคห นรวชชกโอภาสสสาต (๒) อปเร ฯ เกจ ปน องครโส สทธตโถต เทว นามาน ปตราเยว คหตานต วทนต ฯ อปปฏมสสาต อนปมสส อสทสสส ฯ อฏานฏเส ตาทลกขณปปตตยา ตาทโน ฯ ปต ปตา มยห ตวสต อรยชาตวเสน มยห ปต สมมาสมพทธสส โลกโวหาเรน ตว ปตา อส ฯ สกกาต ชาตวเสน ราชาน อาลปต ฯ ธมเมนาต สภาเวน อรยชาต โลกยชาตต ทวนน ชาตน สภาวสโมธาเนน ฯ โคตมาต ราชาน โคตเตน อาลปต ฯ อยยโกสต ปตามโห อส ฯ เอตถ ปน (๓) พทธสส ปตโตมหตอาท วทนโต เถโร อ พยากาส ฯ เอว ปน เถโร อตตาน ชานาเปตวา หฏตฏเน ร า มหารเห ปลลงเก นสทาเปตวา อตตโน ปฏยาทตสส นานคครสสส โภชนสส ปตต ปเรตวา ทนเน คมนาการ ทสเสส ฯ กสมา ภนเต คนตกามตถ ภ ชถาต จ วตเต สตถ # ๑. ม. อาสยานสยจรตาธมตตอาทวภาคาวโพธเนน ฯ # ๒. ม. นจฉรณกโอภาสสสาต ฯ ๓. ม. จ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 96

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 96 สนตก คนตวา ภ ชสสามต กห ปน สตถาต ฯ วสต- สหสสภกขปรวาโร ตมหาก ทสสนตถาย มคค ปฏปนโนต ฯ ตเมห อม ปณฑปาต ภ ชถ อ ภควโต หรสสถ ฯ ยาว จ มม ปตโต อม นคร สมปาปณาต ตาวสส อโต ปณฑปาต หรถาต วตเต เถโร ภตตกจจ กตวา ร โ ปรสาย จ ธมม กเถตวา สตถ อาคมนโต ปเรตรเมว สกลราชนเวสน ตถาคเตเยว รตนตตเย จ อภปปสนน กโรนโต สพเพส ปสสนตานเยว อตตนา สตถ อาหรตพพภตตปณณ ปตต อากาเส วสสชเชตวา สยมป เวหาส อพภคคนตวา ปณฑปาต อปนาเมตวา สตถ หตเถ เปส ฯ สตถา ต ปณฑปาต ปรภ ช ฯ เอว สฏ โยชนมคเค ทวเส ทวเส โยชน คจฉนตสส ภควโต ราชเคหโตเยว ปณฑปาต อาหรตวา อทาส ฯ อถ น ภควา อย มยห ปตโน สกลนเวสน ปสาเทตต เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน กลปปสาทกาน ภกขน ยทท กาฬทายต (๑) กลปปสาทกาน อคคฏาเน เปส ฯ เอว โส กตป สมภารานรเปน อรหตต ปตวา ปตตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- วเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส พทธสสาต- อาทมาห ฯ อทธาน ปฏปนนสสาต อปรรฏ คมนตถาย # ๑. อง. เอก. ๒๐/๑๔๙/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 97

เลมท 43 โมฆราชตเถราปทานวณณนา หนา 97 ทรมคค ปฏปชชนตสส ฯ จรโต จารก ตทาต อนโตมณฑล มชเฌมณฑล พหมณฑลนต ตณ มณฑลาน ตทา จารก จรโต จรนตสส ปทมตตรพทธสส ภควโต สผลล สฏ ผลล ปโพธต คยห คเหตวา น เกวลเมว ปทม อปปล จ มลลก วกสต อห คยห อโภห หตเถห คเหตวา ปเรสนต สมพนโธ ฯ ปรมนน คเหตวานาต ปรม อตตม เสฏ มธร สพพสปกก สาลโอทน คเหตวา สตถโน อทาส โภเชสนต อตโถ ฯ สกยาน นนทชนโนต สกยราชกลาน ภควโต าตน อาโรหปรณาหรปโยพพนวจนาลปนสมปตตยา นนท ตฏ ชเนนโต อปปาเทนโต ฯ าตพนธ ภวสสตต าโต ปากโฏ พนธ ภวสสต ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ กาฬทายตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ โมฆราชตเถราปทานวณณนา อตถทสส ต ภควาตอาทก อายสมโต โมฆราชตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตตตวา ว ต ปตโต เอกทวส สตถ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 98

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 98 สนตเก ธมม สณนโต สตถาร เอก ภกข ลขจวรธราน อคคฏาเน เปนต ทสวา ต านนตร อากงขนโต ปณธาน กตวา ตตถ ตตถ ภเว ป าน กโรนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล ปน พราหมณกเล นพพตตตวา พราหมณาน วชชาสปเปส นปผตต คโต เอกทวส อตถทสส ภควนต ภกขสงฆปรวต รถย คจฉนต ทสวา ปสนนมานโส ป จ- ปตฏ เตน วนทตวา สรส อ ชล กตวา ยาวตา รปโน สตถาตอาทห ฉห คาถาห อภตถวตวา ภาชน ปเรตวา มธ อปเนส สตถา ต ปฏคคเหตวา อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต กสสปภควโต กาเล กฏวาหนสส นาม ร โ อมจโจ หตวา นพพตโต เตน สตถ อานยนตถาย เปสโต สตถ สนตก คนตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วสตวสสสหสสาน สมณธมม กตวา ตโต จโต เอก พทธนตร สคตสเยว ปรวตเตนโต อมสม พทธปปาเท พราหมณกเล นพพตตตวา โมฆราชาต ลทธนาโม พาวรพราหมณสส (๑) สนตเก อคคหตสปโป สเวคชาโต ตาปสปพพชช ปพพชตวา ตาปสสหสสปรวาโร อชตาทห สทธ สตถ สนตก เปสโต เตส ปณณรสโม หตวา ป ห ปจฉตวา วสสชชนปรโยสาเน อรหตต ปาปณ ฯ อรหตต ปน ปตวา # ๑. ม. พาวรยพราหมณสส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 99

เลมท 43 อธมตตตเถราปทานวณณนา หนา 99 วตถลข(๑) สตตลข รชนลขนต วเสเสน ตวเธนป ลเขน สมนนาคต ปสกล ธาเรส ฯ เตน น สตถา ลขจวรธราน อคคฏาเน เปส ฯ เอว โส ปณธานานรเปน อรหตตผล ปตวา อตตโน ปพพสมภาร ทสวา ปพพกมมาปทาน ปกาเสนโต อตถทสส ต ภควาตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมว ฯ ปฏก ปรยตวานาต ปฏก วจจต วารก ฆฏ วา ฯ อเนฬก นทโทส มกขกณฑวรหต ขททมธนา ฆฏ ปเรตวา ต อโภห หตเถห ปคคยห ปกาเรน อาทเรน คเหตวา มเหสโน ภควโต อปเนสนต สมพนโธ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ โมฆราชตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อธมตตตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต อธมตตตเถรสส อปทาน ฯ (๒) อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสมห โลกนาเถ ปรนพพเต เอกสม กลเคเห นพพตโต รตนตตเย ปสนโน ภกขสงฆ นมนเตตวา อจฉห มณฑป กาเรตวา มหาทาน # ๑. ม. สตตลข ฯ ๒. อท วตถ เถรคาถาย อาคต โถก วสทส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 100

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 100 ปวตเตตวา ปรโยสาเน สนตปท ปณเธส ฯ โส ตโต จโต เทเวส จ มนสเสส จ อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต สาสเน ปสทตวา สทธาย ปตฏ ตตตา อธมตตตเถโรต ปากโฏ ฯ เอว กตสมภารวเสน อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ อธมตตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ลสณทายกตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต ลสณทายกตเถรสส อปทาน ฯ เอโสปายสมา ลสณทายกตเถโร (๑) ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตตตวา ว ต ปตโต ฆราวาเส อาทนว ทสวา เคห ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนต นสสาย วเน วสนโต พหน ลสณาน โรเปตวา ตเทว วนมลผล จ ขาทนโต วหาส ฯ โส พหน ลสณาน กาเชนาทาย มนสสปถ อาหรตวา ปสนโน ทาน # ๑ ม. อย ปาโ น นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 101

เลมท 43 ลสณทายกตเถราปทานวณณนา หนา 101 ทตวา พทธปปมขสส ภกขสงฆสส เภสชชตถาย ทตวา คจฉต ฯ เอว โส ยาวชว ป าน กตวา เตเนว ป - พเลน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตต อนภวตวา กเมน อมสม พทธปปาเท อปปนโน ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปตโต ปพพกมมวเสน ลสณทายกตเถโรต ปากโฏ ฯ อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ ตตถ หมาลย- ปพพตสส ปรโยสาเน มนสสาน ส จรณฏาเน ยทา วปสส ภควา อทปาท ตทา อห ตาปโส อโหสนต สมพนโธ ฯ ลสณ อปชวามต รตตลสณ โรเปตวา ตเทว โคจร กตวา ชวก กปเปมต อตโถ ฯ เตน วตต ลสณ มยหโภชนนต ฯ ขารโย ปรยตวานาต ตาปสภาชนาน ลสเณน ปรยตวา กาเชนาทาย สงฆาราม สงฆสส วสนฏาน เหมนตาทส ตส กาเลส สงฆสส จตห อรยาปเถห วสนวหาร อคจฉ อคมาสนต อตโถ ฯ หฏโ หฏเน จตเตนาต อห สนตฏโ โสมนสสยตตจตเตน สงฆสส ลสณ อทาสนต อตโถ ฯ วปสสสส ฯเปฯ นรตสสหนต นราน อคคสส เสฏสส อสส วปสสสส ภควโต สาสเน นรโต นสเสเสน รโต อหนต สมพนโธ ฯ สงฆสส ฯเปฯ โมทหนต อห สงฆสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 102

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 102 ลสณทาน ทตวา สคคมห สฏ อคคสม เทวโลเก อายกปป ทพพสมปตต อนภวมาโน โมท สนตฏโ ภวามต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ลสณทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อายาคทายกตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต อายาคทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต ปรนพพตกาเล เอกสม กลเคเห นพพตตวา (๑) สาสเน ปสนโน วฑฒกน มล ทตวา อตมโนหร ทฆ โภชนสาล การาเปตวา ภกขสงฆ นมนเตตวา ปณเตนาหาเรน โภเชตวา มหาทาน ทตวา จตต ปสาเทส ฯ โส ยาวตายก ป าน กตวา เทวมนสเสสเยว สสรนโต อภยสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา ฆเฏนโต วายมนโต วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ ปพเพ กตป วเสน อายาคตเถโรต ปากโฏ ฯ เอว โส กตป สมภารวเสน อรหตต ปตวา อตตนา # ๑. ม. นพพตโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 103

เลมท 43 ธมมจกกกตเถราปทานวณณนา หนา 103 ปพเพ กตกสลกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ตตถ นพพเตต วทต มย พทธาต วทนตาน อนตเร วเร อตตเม สขมห ภควต ปรนพพเตต อตโถ ฯ หฏโ หฏเน จตเตนาต สทธตาย หฏปหฏโ โสมนสสยตตจตตตาย ปหฏเน จตเตน อตตม ถป เสฏ เจตย อวนท ปณามยนต อตโถ ฯ วฑฒกห กถาเปตวาต โภชนสาลาย ปมาณ กตตกนต ปมาณ กถาเปตวาต อตโถ ฯ มล ทตวานห ตทาต ตทา ตสม กาเล อห กมมกรณตถาย เตส วฑฒกน มล ทตวา อายาค อายต ทฆ โภชนสาล อห สนตฏโ โสมนสสจตเตน การเปสห การาเปส อหนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ อายาคสส อท ผลนต โภชนสาลทานสส อท วปากนต อตโถ ฯ อายาคทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ธมมจกกกตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต ธมมจกกกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 104

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 104 กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ปตตทาเรห วฑฒโต วภวสมปนโน มหาโภโค โส รตนตตเย ปสนโน สทธาชาโต ธมมสภาย ธมมาสนสส ปฏ โต รตนมย ธมมจกก กาเรตวา ปเชส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส นพพตตฏาเนส สกกสมปตต จ จกกวตตสมปตต จ อน-ภวตวา กเมน อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห อปปนโน วภวสมปนโน ส ชาตสทโธ ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปตวา ปพเพ กตกสลนามสทสนาเมน ธมมจกกกตเถโรต ปากโฏ ชาโต อโหส ฯ โส ป สมภารานรเปน ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสส ภควโตตอาทมาห ฯ สหาสนสส สมมขาต สหสส ภควโต นสนนสส สมมขา พทธาสนสส อภมขฏาเนต อตโถ ฯ ธมมจกก เม ปตนต มยา ธมมจกกากาเรน อภโต สหรป ทสเสตวา มชเฌ อาทาสสทส กาเรตวา กต ธมมจกก ปต ปชต ฯ ก ภต ว ห เมธาวห อตว สนทรนต วณณต โถมต สกต ธมมจกกนต สมพนโธ ฯ จารวณโณว โสภามต สวณณวณโณ อว โสภาม วโรจามต อตโถ ฯ จตวณเณห โสภามตป ปาโ ตสส # ๑. ม. กเมน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 105

เลมท 43 กปปรกขยตเถราปทานวณณนา หนา 105 ขตตยพราหมณเวสสสททชาตสงขาเตห จตห วณเณห โสภาม วโรจามต อตโถ ฯ สโยคคพลวาหโนต สวณณสวกาทห โยคเคห จ เสนาปตมหามตตาทห เสวเกห พเลห จ หตถ- อสสรถสงขาเตห วาหเนห จ สหโตต อตโถ ฯ พหชชนา พหโว มนสสา อนยนตา มมานวตตนตา นจจ นจจกาล ปรวาเรนตต สมพนโธ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ธมมจกกกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ______________ กปปรกขยตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต กปปรกขยตเถรสส อปทาน ฯ (๑) อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร เตส เตส ภเวส นพพานาธคมปายภตาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต มหทธโน มหาโภโค สตถร ปสนโน สตตห รตเนห วจตต สวณณมย กปปรกข กาเรตวา สทธตถสส ภควโต เจตยสส สมมเข เปตวา ปเชส ฯ โส เอวรป ป กตวา ยาวตายก ตวา ตโต จโต สคตสเยว สสรนโต กเมน อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา # ๑. เถรคาถาย พหส ปฏเส กปปตเถโรตนาเมน อาคต ฯ # วตถป โถก วตถารต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 106

เลมท 43 กณฑธานวคควณณนา หนา 106 รตนตตเย ปสนโน ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ สตถ อาราเธตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหตต ปตวา ปพเพกต- กสลนาเมน กปปรกขยตเถโรต ปากโฏ อโหส ฯ โส เอว ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสส ภควโตตอาทมาห ฯ ถปเสฏสส สมมขาต เสฏสส อตตมสส ธาตนหตถปสส เจตยสส สมมขฏาเน วจตตทสเส อเนก- วณเณห วสเมน วสทเสน จตเตน มโนหเร จนปฏฏโสมาร- ปฏฏาทเก ทสเส ฯ ลเคตวา โอลคเคตวา กปปรกข เปส อห ปตฏเปสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ กปปรกขยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ จตตถวคควณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 107

เลมท 43 หนา 107 อปาลวคควณณนา อปาลตเถราปทานวณณนา (๑) ขณาสวสหสเสหตอาทก อายสมโต อปาลตเถรสส ภาคเนยยปาลตเถรสส อปทาน ฯ เอโส ห เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตสม ตสม ภเว ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กเล นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาเส อาทนว ทสวา เคห ปหาย อสปพพชช ปพพชตวา ป จาภ าอฏสมาปตตลาภ หตวา หมวนเต วาส กปเปส ฯ ตสม สมเย ปทมตตโร ภควา วเวกกาโม หมวนต ปาวส ฯ ตาปโส ภควนต ปณณ- จนทมว วโรจมาน ทรโต ว ทสวา ปสนนมานโส อชนจมม อเส กตวา อ ชล ปคคยห วนทตวา ตโกว ทสนข- สโมธาน ชล สรส ปตฏเปตวา อเนกาห อปมาห อเนเกห ถตวจเนห ภควนต โถเมส ฯ ต สตวา ภควา อย ตาปโส อนาคเต โคตมสส นาม ภควโต สาสเน ปพพชตวา วนเย ตขณป าน อคโค ภวสสตต พยากรณมทาส ฯ โส ยาวตายก ตวา อปรหนชฌาโน พรหมโลเก นพพตต ฯ ตโต จโต เทวมนสเสส สสรนโต สมปตตโย # ๑. ม. ภาคเนยยปาลตเถราปทานวณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 108

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 108 อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กปลวตถนคเร อปาลตเถรสส ภาคเนยโย หตวา นพพตต ฯ โส กเมน วทธปปตโต มาตลสส อปาลตเถรสส สนตเก ปพพชตวา กมมฏาน คเหตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน อาจรยสส สมเป วสตตตา วนยปเ ห ตขณาโณ อโหส ฯ อถ ภควา เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน วนยปเ ห ตขณ- ป าน ภกขน ยทท ภาคเนยยปาลต ต เอตทคคฏาเน เปส ฯ โส เอว เอตทคคฏาน ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ขณาสวสหสเสหตอาทมาห ฯ ตตถ อา สมนตโต ยาว ภวคคา สวนต ปวตตนตต อาสวา ฯ กามาสวาทโย จตตาโร อาสวา เต ขณา โสสตา วโสสตา วทธสตา เยห เตต ขณาสวา เตเยว สหสสา ขณาสว- สหสสา เตห ขณาสวสหสเสห ฯ ปเรโต ปรวโต โลกนายโก โลกสส นพพานปาปนโก วเวก อนยตโต ปฏสลลต เอกภวต คจฉเตต สมพนโธ ฯ อชเนน นวตโถหนต อห อชนมคจมเมน ปฏจฉนโน อชนจมมวสโนต อตโถ ฯ ตทณฑปรธารโกต กณฑกฏ- ปนตถาย ตทณฑ คเหตวา ธาเรนโตต อตโถ ฯ ภกขสงเฆน # ๑ ม. อปลต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 109

เลมท 43 โสณโกฬวสตเถราปทานวณณนา หนา 109 ปรพยฬห ปรวารต โลกนายก อททสนต สมพนโธ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ อปาลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ โสณโกฬวสตเถราปทานวณณนา อโนมทสสสส มนโนตอาทก อายสมโต โสณโกฬ- วสตเถรสส อปทาน อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต อโนมทสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วยปปตโต ปตตทาเรห วฑฒตวา(๑) วภวสมปนโน ภควโต จงกมนตถาย โสภน จงกม กาเรตวา สธาปรกมม กาเรตวา อาทาสตลมว สม วชโชตมาน กตวา ทปธปปปผาทห สชเชตวา ภควโต นยยาเทตวา พทธปปมข ภกขสงฆ ปณเตนาหาเรน ปเชส ฯ โส เอว ยาวชว ป าน กตวา ตโต จวตวา เทวโลเก นพพตโต ฯ ตตถ ปาลยา วตตนเยน ทพพสมปตต อนภวตวา อนตรา โอกกากกลป- ปสโตต ต สพพ ปาลยา วตตานสาเรน เวทตพพ ฯ ปจฉมภเว ปน โกลยราชวเส ชาโต วยปปตโต โกฏอคฆนกสส กณณ- ปฬนธนสส ธารตตตา โกฏกณโณต กฏกณโณต จ ปากโฏ # ๑. ม. วฑฒโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 110

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 110 อโหส ฯ โส ภควต ปสนโน ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อโนมทสสสส มนโนต- อาทมาห ฯ ตตถ อโนมทสสสสาต อโนม อลามก สนทร ทสสน ทวตตสมหาปรสลกขณปฏมณฑตตตา พยามปปภา- มณฑโลปโสภตตตา อาโรหปรณาเหน สมนนาคตตตา จ ทสสนย สรร ยสส ภควโต โส อโนมทสส ตสส อโนมทสสสส มนโนต อตโถ ฯ ตาทโนต อฏานฏเส อกมปยสภาวสส ฯ สธาย เลปน กตวาต สธาย อวลตต กตวา ทปธปปปผธช- ปฏากาทห จ อลงกต จงกม การย อกาสนต อตโถ ฯ เสสคาถาน อตโถ ปาลยา อนสาเรน สว เยโยว ฯ ปรวารสมปตตธนสมปตตสงขาต ยส ธาเรตต ยโสธโร สพเพ เอเต สตตสตตตจกกวตตราชาโน ยโสธรนาเมน เอก- นามกาต สมพนโธ ฯ องครโสต องคโต(๑) สรรโต นคคตา รสม ยสส โส องครโส ฉนทโทสโมหภยาคตห วา ปาปาจารวเสน วา จตราปาย น คจฉตต นาโค มหนโต ปชโต จ โส นาโค เจต มหานาโค ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ โสณโกฬวสตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑. องคโต (?)

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 111

เลมท 43 หนา 111 กาฬโคธาปตตภททยตเถราปทานวณณนา ปทมตตรสมพทธนตอาทก อายสมโต ภททยสส กาฬ- โคธาปตตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต วทธปปตโต ปตตทาเรห วฑฒโต นครวาสโน ป าน กโรนเต ทสวา สยมป ป าน กาตกาโม พทธปปมข ภกขสงฆ นมนเตตวา ถลปฏลกาทอเนกาน มหารหาน สยนาน ป าเปตวา ตตถ นสนเน ภควต สสงเฆ ปณเตนาหาเรน โภเชตวา มหาทาน อทาส ฯ โส เอว ยาวตายก ป าน กตวา เทวมนสเสส อภยสมปตตโย อนภวตวา อปรภาเค อมสม พทธปปาเท กาฬโคธาย นาม เทวยา ปตโต หตวา นพพตต ฯ โส ว ต ปตโต อาโรหปรณาหหตถปาทรปสมปตตยา ภททตตา จ กาฬโคธาย เทวยา ปตตตตา จ ภททโย กาฬโคธา- ปตโตต ปากโฏ ฯ สตถร ปสทตวา มาตาปตโร อาราเธตวา (๑) ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสมพทธนต- อาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ เมตตจตตนต มชชต # ๑. ย. อาโรเจตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 112

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 112 สเนหต นนทต สพพสตเตต เมตตา เมตตาย สหคต จตต เมตตจตต ต ยสส ภควโต อตถต เมตตจตโต ต เมตตจตต ฯ มหามนนต สกลภกขน มหนตตตา มหามน ต ปทมตตร สมพทธนต สมพนโธ ฯ ชนตา สพพาต สพโพ ชนกาโย(๑) สพพนครวาสโนต อตโถ ฯ สพพโลกคคนายกนต สกลโลกสส อคค เสฏ นพพานสส นยนโต ปาปนโต นายก ปทมตตรสมพทธ ชนตา อเปต สมป คจฉตต สมพนโธ ฯ สตตก จ พทธก จาต พทธสตตอพทธสตตสงขาต อามส ฯ อถ วา ภตตปปขชชโภชชยาคอาทโย ยาว กาลกตตา อามส ปานโภชน จ คเหตวา ป กเขตเต อนตตเร สตถโน (๒) ททนตต สมพนโธ ฯ อาสน พทธยตตกนต พทธโยคค พทธานจฉวก สตต- รตนมย อาสนนต อตโถ ฯ เสส นยานโยเคน สว เยย- เมวาต ฯ กาฬโคธาปตตภททยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________ # ๑. สพพตถ สพเพ ชนกายา ฯ ๒. ส. สตถร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 113

เลมท 43 หนา 113 สนนฏาปกตเถราปทานวณณนา อร เ กฏก กตวาตอาทก อายสมโต สนนฏา- ปกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆรพนธเนน พทโธ ฆราวาเส อาทนว ทสวา วตถกามกเลสกาเม ปหาย หมวนตสส อวทเร ปพพตนตเร อร วาส กปเปส ฯ ตสม กาเล ปทมตตโร ภควา วเวกกามตาย ต าน บาปณ ฯ อถ โส ตาปโส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส วนทตวา นสทนตถาย ตณสนถร ป าเปตวา อทาส ฯ ตตถ นสนน ภควนต อเนเกห มธเรห ตณณกาทห(๑) ผลาผเลห สนตปเปส ฯ โส เตน ป กมเมน ตโต จโต เทเวส จ มนสเสส จ อปราปร สสรนโต เทว สมปตตโย อนภวตวา อมสม กลเคเห นพพตโต สทธาสมปนโน ปพพชโต วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ ขรคเค อรหตตผลปปตตย วย นรสสาเหเนว สนตปทสงขาเต นพพาเน สฏ ตตตา สนนฏาปกตเถโรต ปากโฏ ฯ อรหา ปน หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา # ๑. ม. ตณฑกาทหตป จ ตณฑกาทหตป จ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 114

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 114 โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อร เ กฏก กตวาตอาทมาห ฯ ตตถ อร เต สหพยคฆาทน ภเยน มนสสา เอตถ น รชชนต น รมนต น อลลยนตต อร ตสม อร เ ฯ กฏกนต ตณจฉทนกฏก กตวา ปพพตนตเร วสาม วาส กปเปสนต อตโถ ฯ ลาเภน จ อลาเภน จ ยเสน จ อยเสน จ สนตฏโ วหาสนต สมพนโธ ฯ ชลชตตมนามกนต ชเล ชาต ชลช ปทม ชลช อตตม ชลชตตม ชลชตตเมน สมาน นาม ยสส โส ชลชตตมนามโก ต ชลชตตมนามก พทธนต อตโถ เสส ปาลนยานโยเคน สว เยยเมวาต ฯ สนนฏาปกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ป จหตถยตเถราปทานวณณนา สเมโธ นาม สมพทโธตอาทก อายสมโต ป จหตถยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สเมธสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา รตนตตเย ปสนโน วหาส ฯ ตสม สมเย ป จอปปลหตถาน อาเนส ฯ โส เตห ป จอปปลหตเถห วถย จรมาน สเมธ ภควนต ปเชส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 115

เลมท 43 ป จหตถยตเถราปทานวณณนา หนา 115 ตาน คนตวา อากาเส วตาน หตวา ฉาย กรมานาน ตถาคเตเนว สทธ คจฉส ฯ โส ต ทสวา โสมนสสชาโต ปตยา ผฏสรโร ยาวชว ตเทว ป อนสสรตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต อปราปร สสรนโต อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สทธาชาโต ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ กตกสลนาเมน ป จหตถยตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา ปจจกขโต ป าย ทฏปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สเมโธ นาม สมพทโธต- อาทมาห ฯ ตตถ สเมโธต สนทรา เมธา จตสจจปฏเวธปฏ- สมภทาทโย ป า ยสส โส ภควา สเมโธ สมพทโธ อนตราปเณ อนตรวถย คจฉตต สมพนโธ ฯ โอกขตตจกขต อโธขตตจกข ฯ มตภาณต ปมาณ ตวา ภณนสโล ปมาณ ชานตวา ธมม เทเสสต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ป จหตถยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 116

เลมท 43 หนา 116 ปทมจฉทนยตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต ปทมจฉทนยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตป สมภาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต รตนตตเย ปสนโน ปรนพพตสส วปสสสส ภควโต จตก ปทมปปเผห ปเชส ฯ โส เตเนว จตตปปสาเทน ยาวตายก ตวา ตโต สคตสเยว สสรนโต ทพพสมปตต มนสสสมปตต จาต เทว สมปตตโย อเนกกขตต อนภวตวา อมสม อมหาก สมมาสมพทธกาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา สาสเน ปพพชโต ฆเฏนโต วายมนโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ ตสส รตตฏานทวาฏานาทส ตตถ ตตถ วหรนตสส วหาโร ปทมปปเผห ฉาทยต เตน โส ปทมจฉทนยตเถโรต ปากโฏ ฯ อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ตตถ นพพเตต ขนธปรนพพาเนน ปรนพพเต สตถร วปสสสส สมมาสมพทธสส สรเร จตมานยมาเน จตเก อาโรปเต สผลล ปทมกลาป อห คเหตวา จตก อาโรปย ปเชสนต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 117

เลมท 43 สยนทายกตเถราปทานวณณนา หนา 117 อตโถ ฯ เสสคาถาส เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ ปทมจฉทนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สยนทายกตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต สยนทายกตเถรสส อปทาน ฯ| อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล อ ตรสม กเล นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา หตถทณฑสวณณาทห สยนตถาย ม จ กาเรตวา อนคเฆห วจตตตถรเณห อตถรตวา ภควนต ปเชส ฯ โส ภควา ตสสานกมปาย ปฏคคเหตวา อนภว ฯ โส เตน ป - กมเมน ทพพมนสสสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถ สาสเน ปสนโน ปพพชตวา วปสสน อารภตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ ปพเพกตป นาเมน สยนทายกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสส ภควโตตอาทมาห ฯ ต สพพ ปาลนยานสาเรน สว เยยเมวาต ฯ สยนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 118

เลมท 43 หนา 118 จงกมนทายกตเถราปทานวณณนา อตถทสสสส มนโนตอาทก อายสมโต จงกมนทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป อายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร เตส เตส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา อจจวตถก สธาปรกมมกต รชตราสสทส โสภมาน จงกม กาเรตวา มตตทลสทส (๑) เสตปลน อตถรตวา ภควโต อทาส ฯ ปฏคคเหส ภควา จงกม ปฏคคเหตวา จ ปน สข กายจตตสมาธ อปเปตวา อย อนาคเต โคตมสส ภควโต สาสเน สาวโก ภวสสตต พยากาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส อปราปร สสรนโต เทว สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สทธาสมปนโน สาสเน ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปตวา กตป นาเมน จงกมนทายกตเถโรต ปากโฏ อโหส ฯ โส เอกทวส อตตนา ปพเพ กตป กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อตถทสสสส มนโนตอาทมาห ฯ ตตถ อตถทสสสสาต อตถ ปโยชน วฑฒ # ๑ ส. มตตชาลสทส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 119

เลมท 43 สภททตเถราปทานวณณนา หนา 119 วรฬห นพพาน ทกขต ปสสตต อตถทสส อถ วา อตถ นพพาน ทสสนสโล ชานนสโลต อตถทสส ตสส อตถทสสสส มนโน โมเนน าเณน สมนนาคตสส ภควโต มโนรม มนลลน ภาวนย มนส กาตพพ จงกม กาเรสนต สมพนโธ ฯ เสส วตตนยานสาเรนเอว สว เยยเมวาต ฯ จงกมนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สภททตเถราปทานวณณนา ปทมตตโร โลกวทตอาทก อายสมโต สภททตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว นพพานาธคมนตถาย ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน สทธาสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา ฆรพนธเนน พทโธ รตนตตเย ปสนโน ปรนพพานม เจ นปนน ปทมตตร ภควนต ทสวา สนนปตตา ทสสหสสจกกวาฬเทวตาโย จ ทสวา ปสนนมานโส นคคณฑเกฏกนลกาโสกาสตาทอเนเกห สคนธปปเผห ปเชส ฯ โส เตน ป กมเมน ยาวตายก ตวา ตโต จวตวา ตสตาทส ทพพสมปตตโย อนภวตวา ตโต มนสเสส มนสสสมปตตโย อนภวตวา นพพตตนพพตตฏาเนส จ สคนเธห ปปเผห ปชโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 120

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 120 อโหส ฯ อมสม ปน พทธปปาเท เอกสม วภวสมปนเน กเล นพพตตตวา ว ต ปตโต กาเมส อาทนว ทสวาป ยาว พทธสส ภควโต ปรนพพานกาโล ตาว อลทธพทธทสสโน ภควโต ปรนพพานม เจ นปนนกาเลเยว ปพพชตวา อรหตต ปาปณ ฯ ปพเพ กตป นาเมน สภทโทต ปากโฏ อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสวเสน ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร โลกวทตอาทมาห ฯ ต อตตานตถเมว ฯ สณาถ มม ภาสโต ฯเปฯ นพพายสสต- นาสโวต อท ปรนพพานม เจ นปนโน ว ปทมตตโร ภควา พยากาส ฯ ป จมภาณวารวณณนา นฏ ตา ฯ โส อตตโน ปฏปตต ทสเสนโต ปพพกมเมน สยตโตต- อาทมาห ฯ เอกคโคต เอกคคจตโต ฯ สสมาหโตต สฏ สมาหโต สนตกายจตโตต อตโถ ฯ พทธสส โอรโส ปตโตต พทธสส อรสา หทเยน นคคตโอวาทานสาสน สตวา ปตตอรหตตผโลต อตโถ ฯ ธมมโชมห สนมมโตต ธมมโต กมมฏานกมมโต ชาโต อรยาย ชาตยา สนมมโต สฏ นปผาทตสพพกจโจ อมห ภวามต อตโถ ฯ ธมมราช อปคมมาต ธมเมน สพพสตตาน ราชาน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 121

เลมท 43 สภททตเถราปทานวณณนา หนา 121 อสสรภต ภควนต อปคนตวา สมป คนตวาต อตโถ ฯ อปจฉ ป หมตตมนต อตตม ขนธายตนธาตสจจสมปปาทาทปฏสยตต ป ห อปจฉนต อตโถ ฯ กถยนโต จ เม ป หนต เอโส อมหาก ภควา เม มยห ป ห กถยนโต พยากโรนโต ฯ ธมมโสต อปานยต อนปาทเสสนพพานธาตสงขาต ธมมโสต ธมมปวาห อปานย ปาวสต อตโถ ฯ ชลชตตมนายโกต ปทมตตรนามโก มการสส ยการ กตวา กตโวหาโร ฯ นพพาย อนปาทาโนต อปาทาเน ป จกขนเธ อคคเหตวา นพพาย น ป าย อทสสน อคมาส มนสสโลกาทส กตถจป อปตฏ โตต อตโถ ฯ ทโปว เตลสงขยาต วฏฏเตลาน สงขยา อภาวา ปทโป อว นพพายต สมพนโธ ฯ สตตโยชนก อาสต ตสส ปรนพพตสส ปทมตตรสส ภควโต รตนมย ถป สตตโยชนพเพธ อาส อโหสต อตโถ ฯ ธช ตตถ อปเชสนต ตตถ ตสม เจตเย สพพภทท สพพโต ภทท สพพโส มโนรม ธช ปเชสนต อตโถ ฯ กสสปสส จ พทธสสาต ปทมตตรสส ภควโต กาลโต ปฏาย อาคตสส เทวมนสเสส สสรโต เม มยห โอรโส ปตโต ตสโส นาม กสสปสส สมมาสมพทธสส อคคสาวโก ชนสาสเน ทายาโท อาส อโหสต สมพนโธ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 122

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 122 ตสส หเนน มนสาต ตสส มม ปตตสส ตสสสส อคคสาวกสส หเนน ลามเกน มนสา จตเตน อภททก อสนทร อยตตก อนตโก ปจฉโมต วาจ วจน อภาส กเถสนต อตโถ ฯ เตน กมมวปาเกนาต เตน อรหนตภกขานสงขาตสส อกสลกมมสส วปาเกน ฯ ปจฉเม อททส ชนนต ปจฉเม ปรโยสาเน ปรนพพานกาเล มลลาน อปวตตเน สาลวเน ปรนพพานม เจ นปนน ชน ชตสพพมาร(๑) อมหาก โคตม- สมมาสมพทธ อททส อหนต อตโถ ฯ ปจฉา เม อาส ภททกนตป ปาโ ฯ ตสส ปจฉา ตสส ภควโต อวสานกาเล นพพานาสนนกาเล เม มยห ภททก สนทร จตสจจปฏ- วชฌน อาส อโหสต อตโถ ฯ ปพพาเชส มหาวโรต มหาวรโย สพพสตตหโต กรณา- ยตโต ชตมาโร มน มลลาน อปวตตเน สาลวเน ปจฉเม สยเน ปรนพพานม เจ สยโตว ม ปพพาเชสต สมพนโธ ฯ อชเชว ทาน ปพพชชาต อชช เอว ภควโต ปรนพพาน- ทวเสเยว มม ปพพชชา ตถา อชชเอว อปสมปทา อชชเอว ทวปทตตมสส สมมขา ปรนพพาน อโหสต สมพนโธ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สภททตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑. ย. ชตป จมาร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 123

เลมท 43 หนา 123 จนทตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต จนทตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตป สมภาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน กเล นพพตโต ว ต ปตวา สตถร ปสทตวา สตตรตนมย สวณณคฆย กาเรตวา สมนปปเผห ฉาเทตวา ภควนต ปเชส ฯ ตาน ปปผาน อากาส สมคคนตวา วตานากาเรน อฏส ฯ อถ น ภควา อนาคเต โคตมสส นาม ภควโต สาสเน จนโท นาม สาวโก ภวสสตต พยากาส ฯ โส เตน ป กมเมน ตโต จโต เทวโลเก อปปนโน กาเมน ฉส กามาวจรเทเวส สข อนภวตวา มนสเสส จกกวตตอาทสมปตตโย จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท พราหมณกเล รปสารยา ปตโต สารปตตต- เถรสส กนฏโ หตวา นพพตต ฯ ตสส ว ต ปตตสส อาโรหปรณาหรปวยาน สนทรตาย สการสส จการ กตวา จนโทต นาม กรส ฯ โส วยปปตโต ฆราวาเส อาทนว ปพพชชาย จ อานสส ทสวา ภาตตเถรสส สนตเก ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส ปตตอรหตตผโล เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 124

เลมท 43 อปาลวคควณณนา หนา 124 โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสส ภควโตตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ อคฆยนตอาทโยป อตตานตถาเยว ฯ วตณณกงโข สมพทโธต วเสเสน มคคาธคเมน วจกจฉาย เขปตตตา วตณณกงโข อสสโย สมพทโธ ฯ ตณโณเฆห ปรกขโตต กาโมฆาทน จตนน โอฆาน ตณณตตา อตกกนตตตา โอฆตณเณห ขณาสเวห ปรกขโต ปรวารโตต อตโถ ฯ พยากรณคาถา อตตานตถาเยว ฯ อปฏห มหาวรนต อตตมตถสส นพพานสส ปตตยา ปาปณนตถาย กปปสตสหสสาธเกส จตราสงเขยยเยส กปเปส ปารมโย ปเรนเตน กตวรยตตา มหาวร พทธ อปฏห อปฏาน อกาสนต อตโถ ฯ อ เ จ เปสเล พหต น เกวลเมว พทธ อปฏห เปสเล ปยสเล สลวนเต อ เ จ พหอคคปปตเต สาวเก เม มยห ภาตร สารปตตตเถร จ อปฏหนต สมพนโธ ฯ ภาตร เม อปฏหตวาต มยห ภาตร อปฏหตวา วตตปฏวตต กตวา ตสส ปรนพพตกาเล ภควโต ปม ปรนพพตตตา ตสส ธาตโย คเหตวา ปตตมห โอกรตวา โลกเชฏสส พทธสส อปนาเมส อทาสนต อตโถ ฯ อโภ หตเถห ปคคยหาต ต มยา ทนน ธาต โส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 125

เลมท 43 จนทตเถราปทานวณณนา หนา 125 ภควา อตตโน อโภห หตเถห ปกาเรน คเหตวา ต ธาต ส สฏ ทสสยนโต อคคสาวก สารปตตตเถร กตตย ปกาเสสต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ จนทตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ป จมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _____________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 126

เลมท 43 หนา 126 วชนวคควณณนา วธปนทายกตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต วธปนทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส ปรตป สมภาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต วภวสมปนโน สทธาชาโต ภควต ปสนโน คมหกาเล สวณณรชตมตตา- มณมย วชน กาเรตวา ภควโต อทาส ฯ โส เตน ป - กมเมน เทเวส จ สสรนโต เทว สมปตตโย อนภวตวา อมสส อมหาก สมมาสมพทธสส อปปนนกาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ฆรพนธเนน พนธตวา ฆราวาเส อาทนว ทสวา ปพพชชาย จ อานสส ทสวา สทธาสมปนโน สาสเน ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เตน(๑) มยา ป กมเมน อย โลกตตรสมปตต ลทธาต อตตโน ปพพกมม อนสสรนโต ต ปจจกขโต ตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรพทธสสาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ วชนกา มยา ทนนาต วเสเสน # ๑. ม. เกน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 127

เลมท 43 สตรสยตเถราปทานวณณนา หนา 127 สนตาปยนตาน สตตาน สนตาป นพพาเปนต สตล วาต ชเนตต วชน วชนเยว วชนกา สา สตตรตนมยา วชโชต- มานา วชนกา มยา การาเปตวา ทนนาต อตโถ ฯ วธปนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สตรสยตเถราปทานวณณนา อจจย เสลมารยหาตอาทก อายสมโต สตรสยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตโต สกกฏพยากรเณ เวทตตเย จ ปารงคโต ฆราวาส ปหาย อร ปวสตวา อสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วาส กปเปส ฯ ตสม สมเย ปทมตตโร ภควา วเวกกามตาย อจจ เอก ปพพต อารยห ชลตคคกขนโต วย นสท ฯ ต ตถานสนน ภควนต ทสวา ตาปโส โสมนสสชาโต อ ชล ปคคยห อเนเกห การเณห โถเมส โส เตน ป กมเมน ตโต จโต ฉส กามาวจร- เทเวส ทพพสมปตต อนภวตวา ตโต มนสสโลเก สตรส นาม จกกวตต ราชา หตวา นพพตต ฯ ตมป สมปตต อเนกกขตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 128

เลมท 43 วชนวคควณณนา หนา 128 นพพตโต ปพพป สมภารวเสน าณสส ปรปกกตตา สตตวสสโกว ปพพชตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อห เกน กมเมน สตตวสสโก ว สนตปท อนปปตโตสมต สรมาโน ปพพกมม าเณน ปจจกขโต ทสวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน อทานวเสน ปกาเสนโต อจจย เสลมารยหาตอาทมาห ฯ ตตถ อจจยนต อจจ เสลมย ปพพต อารยห นสท ปทมตตโรต สมพนโธ ฯ ปพพตสสาวทรมหต ภควโต นสนนสส ปพพตสส อาสนนฏาเนต อตโถ ฯ พราหมโณ มนตปารคต มนตสงขาตสส เวทตตยสส ปาร ปรโยสาน โกฏ คโต เอโก พราหมโณต อตโถ ฯ อ วย อตตาน นททสต อย มนตปารคต ฯ อปวฏ มหาวรนต ตสม ปพพเต นสนน วรวนต ชน ก วสฏ เทวเทว สกลฉกามาวจรพรหมเทวาน อตเทว นราสภ นราน อาสภ เสฏ โลกนายก สกลสตตโลก นยนต นพพาน ปาเปนต อห อ ชล ทสนขสโมธาน ชลปฏ สรส มทธน ปคคเหตวาน ปตฏเปตวา สนถว สฏ โถเมสนต สมพนโธ ฯ อภาสถาต เยนาย อ ชล ทนโน ฯเปฯ โส ภวสสตต พยากาส ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ สตรสตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 129

เลมท 43 หนา 129 สยนทายกตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต สยนทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา สขมนภวนโต สตถ ธมมเทสน สตวา สตถร ปสนโน ทนต- สวณณรชตมตตมณมย มหารห ม จ การาเปตวา จนปฏฏ- กมพลาทน อตถรตวา สยนตถาย ภควโต อทาส ฯ ภควา ตสส อนคคห กโรนโต ตตถ สย ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต ตทนรป อากาสคมนสขเสยยาทสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตตตวา ว ต ปาปณตวา สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา วปสสนโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรพทธสสาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ สเขตเต พชสมปทาต ยถา ตณกจวรรหเต กททมาท- สมปนเน สเขตเต วตตพชาน สาทผลาน นปผาเทนต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 130

เลมท 43 วชนวคควณณนา หนา 130 เอวเมว ราคโทสาททยฑฒสหสสกเลสสงขาตตณกจวรรหเต สทธสนตาเน ป กเขตเต วตตทานาน อปปานป สมานาน มหปผลาน โหนตต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สยนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ คนโธทกทายกตเถราปทานวณณนา (๑) ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต คนโธทกทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมมนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ปรนพพเต ภควต นครวาสโน โพธปช กรมาเน ทสวา วจตตฆเฏ จนทนกปปราครอาท- มสสกสคนโธทเกน ปเรตวา โพธรกข อภส จ ฯ ตสม ขเณ เทโว มหาธาราห ปวสส ฯ ตทา โส อสนเวเคน กาล กโต ฯ เตเนว ป กมเมน เทวโลเก นพพตต ตตเถว โต อโห พทโธ อโห ธมโมตอาทคาถาโย อภาส ฯ เอว โส เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวตวา สพพปรฬาหวปปมตโต นพพตตนพพตตฏาเน สตภาวมปคโต สขโต อมสม พทธป- ปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสนโน # ๑ ม. คนโธทกยตเถราปทานวณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 131

เลมท 43 คนโธทกทายกตเถราปทานวณณนา หนา 131 ปพพชตวา กมมฏาน อารภตวา วปสสนโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ ปพเพ กตป เน คนโธทกทายกตเถโรต (๑) ปากโฏ อโหส ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสสาตอาทมาห ฯ ต วตตตถเมว ฯ มหา- โพธมโห อหต มหาโพธรกขสส ปชา อโหสต อตโถ ฯ วจตต ฆฏมาทายาต อเนเกห จตตกมมสวณณกมเมห วจตต โสภมาน คนโธทกปณณ ฆฏ คเหตวาต อตโถ ฯ คนโธทกม- ทาสหนต คนโธทก อทาส อห คนโธทเกน อภส จนต อตโถ ฯ นหานกาเล จ โพธยาต โพธยา ปชากรณสมเยต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ คนโธทกทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑. ม. คนโธทกยกตเถโรต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 132

เลมท 43 หนา 132 โอปวยหตเถราปทานวณณนา (๑) ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต โอปวยหตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรชนาทจเจ โลเก ปาตภเต เอกสม วภวสมปนนกเล นพพตโต วทธมนวาย มหทธโน มหาโภโค ฆราวาส วสมาโน สาสเน ปสนโน สตถร ปสาทพหมาโน อาชานเยน สนธเวน ปช อกาส ฯ ปเชตวา จ ปน พทธาทน สมณาน หตถอสสาทโย น กปปนต กปปยภณฑ ทสสามต จนเตตวา ต อคฆาเปตวา ตทคฆนเกน กหาปเณน กปปย กปปาสกกมพลโกชวาทก จวร กปปรตกโกลาทก เภสชชปรกขาร จ อทาส ฯ โส เตน ป - กมเมน ยาวตายก ตวา ตโต จโต เทเวส จ มนสเสส จ หตถอสสาทอเนกวาหนสมปนโน สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สทธา- สมปนโน สาสเน ปพพชตวา กมมฏาน คเหตวา วปสสน วฑเฒตวา มคคปฏปาฏยา อรหตเต ปตฏาส ปพเพ กต- ป สมภารวเสน โอปวยหตเถโรต ปากโฏ อโหส ฯ โส เกน น โข การเณน อท มยา สนตปท # ๑ สยา. โอปวยหตเถราปทานนต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 133

เลมท 43 หนา 133 อธคตนต อปธาเรนโต ปพพกมม าเณน ปจจกขโต ตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตร- พทธสสาตอาทมาห ฯ ต วตตตถเมว ฯ อาชานยมทาสหนต อาชานย อตตมชาตสนธว อห อทาส ปเชสนต อตโถ ฯ สปตตภาโรต (๑) สสส อตตโน ปตตาน อฏ ปรกขาราน ภาราน ยสส โส สปตตภาโว อฏปรกขารยตโตต อตโถ ฯ ขมนยมทาสหนต ขมนยโยคค จวราทกปปยปรกขารนต อตโถ ฯ จรโมต ปรโยสาโน โกฏปปตโต ภโวต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ โอปวยหตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สปรวาราสนตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต สปรวาราสนต- เถรสส อปทาน ฯ โสป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สทธาชาโต สาสเน ปสนโน ทานผล สททหนโต นานคครสโภชเนน # ๑. สยา. สพพตถหาโร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 134

เลมท 43 วชนวคควณณนา หนา 134 ภควโต ปณฑปาต อทาส ทตวา จ ปน โภชนสาลาย โภชนตถาย นสนนาสน ชาตสมนมลลกาทห อลงกร ฯ ภควา จ ภตตานโมทนมกาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อเนกวธ สมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทโธ ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอว ปตตสนตปโท เกน น โข ป เน อท สนตปท อนปปตตนต าเณน อปธาเรนโต ปพพกมม ทสวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตร- พทธสสาตอาทมาห ฯ ต วตตตถเมว ฯ ปณฑปาต อทาสหนต ตตถ ตตถ ลทธาน ปณฑาน กพฬ กพฬ กตวา ปาตพพโต ขาทตพพโต อาหาโร ปณฑปาโต ต ปณฑปาต ภควโต อทาส ภควนต โภเชสนต อตโถ ฯ อกตตย ปณฑปาตนต มยา ทนนปณฑปาตสส คณ อานสส ปกาเสสต อตโถ ฯ สวโต ปาตโมกขสมนต ปาตโมกขสวรสเลน สวโต ปหโต ปฏจฉนโนต อตโถ ฯ อนทรเยส จ ป จสต จกขนทรยาทส ป จส อนทรเยส รปาทห โคปโต อนทรยสวรสล จ โคปโตต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สปรวาราสนตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 135

เลมท 43 หนา 135 ป จทปกตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต ป จทปกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อปปนนปปนนภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาเส วสนโต ภควโต ธมม สตวา สมมาทฏ ย ปตฏ โต สทโธ ปสนโน มหาชเนห โพธปช กยรมาน ทสวา สยมป โพธ ปรวาเรตวา ทป ชาเลตวา ปเชส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต จกกวตตสมปตตอาทโย อนภวตวา สพพตเถว อปปนนภเว ชลมาโน โชตสมปนนวมานาทส วสตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม วภวสมปนเน กลเคเห นพพตโต วทธป- ปตโต สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ทปปชานสสนเทน ทปกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรพทธสสาตอาทมาห ฯ ต วตตตถเมว ฯ อชทฏ อโหสหนต วงก มจฉาทฏ ฉฑเฑตวา อช อวงก นพพานาภมข ปาปณนสมมาทฏ อโหสนต อตโถ ฯ ปทปทาน ปาทาสนต เอตถ ปกาเรน ทพพต โชตตต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 136

เลมท 43 วชนวคควณณนา หนา 136 ปทโป ตสส ทาน ปทปทาน ต อทาส ปทปปช อกาสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ป จทปกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ธชทายกตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต ธชทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา สนทเรห อเนเกห วตเถห ธช การาเปตวา ธชปช อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน อปปนนปปนนภเว อจจกเล นพพตโต ปชนโย อโหส ฯ อปรภาเค อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ปตตทาเรห วฑฒตวา มหาโภโค ยสวา สทธาชาโต สตถร ปสนโน ฆราวาส ปหาย ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปตตอรหตตผโล ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรพทธสสาต- อาทมาห ฯ ตสสตโถ ปพเพ วตโตเยว ฯ หฏโ หฏเน จตเตนาต โสมนสสสหคตจตตยตตตตา หฏโ ปรปณณรปกาโย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 137

เลมท 43 ปทมตเถราปทานวณณนา หนา 137 สทธาสมปยตตจตตตาย หฏเน จตเตน สนตฏเน จตเตนาต อตโถ ฯ ธชมาโรปย อหนต ธนาต กมปต จลตต ธช ต ธช อาโรปย เวฬคเค ลคเคตวา ปเชสนต อตโถ ฯ ปตตปตตาน คณหตวาต ปตตาน โพธปตตาน คเหตวา อห พห ฉฑเฑสนต อตโถ ฯ อนโตสทธ พหสทธนต อนโต- จตตสนตานนามกายโต จ พห จกขโสตาทรปกายโต จ สทธ อธ วเสเสน มตต กเลสโต วมตต อนาสว สมพทธ วย สมมขา อตตม โพธ อวนท ปณามมกาสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ธชทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปทมตเถราปทานวณณนา จตสจจ ปกาเสนโตตอาทก อายสมโต ปทมตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตกสลสมภาโร ปทมตตรมนนา ธมมปชโชเต โชตมาเน (๑) เอกสม กลเคเห นพพตโต ฆราวาส สณเปตวา โภคสมปนโนต ปากโฏ ฯ โส สตถร ปสทตวา มหาชเนน สทธ ธมม สณนโต ธเชน สห ปทมกลาป คเหตวา อฏาส ฯ สธช ต ปทมกลาป อากาสมกขป ต # ๑. โชตยมาเน (?) ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 138

เลมท 43 วชนวคควณณนา หนา 138 อจฉรย ทสวา อตวย โสมนสสชาโต อโหส ฯ โส ยาวชว กสล กตวา ชวตปรโยสาเน สคเค นพพตโต ธชมว ฉกามาวจเร ปากโฏ ปชโต จ ทพพสมปตตมนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตสมปตตมนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน (๑) สทธาสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต ป จวสสโกว ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา กตป นาเมน ปทมตเถโรต ปากโฏ ฯ อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต จตสจจ ปกาเสนโตตอาทมาห ฯ ตตถ สจจนต ตถ อวตถ อวปรต สจจ ทกขสมทยนโรธมคควเสน จตตาร สจจาน สมาหฏานต จตสจจ ต จตสจจ ปกาเสนโต โลเก ปากฏ กโรนโตต อตโถ ฯ วรธมมปปวตตโกต อตตม- ธมมปปวตตโก ปกาสโกต อตโถ อมต วฏ นต อมตมหา- นพพานวฏ ธาร ปวสสนโต ปคฆรนโต สเทวก โลก เตเมนโต สพพกเลสปรฬาห นพพาเปนโต ธมมวสส วสสตต อตโถ ฯ สธช ปทม คยหาต ธเชน สห เอกโต กตวา ปทม ปทมกลาป คเหตวาต อตโถ ฯ อฑฒโกเส โต อหนต อโภ อกขปตวา โต อหนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถ- เมวาต ฯ ปทมตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ______________ # ๑ ส. สมปนเนน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 139

เลมท 43 หนา 139 อสนโพธยตเถราปทานวณณนา ชาตยา สตตวสโสหนตอาทก อายสมโต อสนโพธยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล อ ตรสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สขปปตโต สาสเน ปสนโน อสนโพธโต ผล คเหตวา ตโต วฏ ตโพธ- ตรเณ คเหตวา โพธ โรเปส ยถา น วนสสต ตถา อทกาส จนาทกมเมน รกขตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กล- เคเห นพพตโต ปรปกกสมภารตตา สตตวสสโกว สมาโน ปพพชตวา ขรคเคเยว อรหตต ปาปณ ปรากตป นาเมน อสนโพธยตเถโรต ปากโฏ ฯ โส ปพพสมภารมนสสรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต ชาตยา สตตวสโสหนตอาทมาห ฯ ตตถ ชาตยาต มาตคพภโต นกขนตกาลโต ปฏายาต อตโถ ฯ สตตวสโส ปรปณณสรโท (๑) อห โลกนายก ตสส ภควนต อททสนต สมพนโธ ฯ ปสนนจตโต สมโนต ปกาเรน ปสนน- อนาลฬตอวกมปตจตโต สมโน สนทรมโน โสมนสสสหคต- จตโตต อตโถ ฯ # ๑ ส. ปรปณณสมปโท ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 140

เลมท 43 วชนวคควณณนา หนา 140 ตสสสสาห ภควโตต ตกขตต ชาโตต ตสโส โส มาตคพภโต มนสสชาตโต ป จกขนธโต จ มตโต หตวา ชาโต นพพตโต พทโธ ชาโตต อตโถ ฯ ตสส ตสสสส ภควโต ตาทโน โลกเชฏสส อสนโพธ อตตม โรปยนต สมพนโธ ฯ อสโน นามเธยเยนาต นามป ตตยา นามส าย อสโน นาม อสนรกโข โพธ อโหสต อตโถ ฯ ธรณรห- ปาทโปต วลลรกขปพพตคงคาสาคราทโย ธาเรตต ธรณ กา สา ปว ตสส รหต ปตฏหตต ธรณรโห ปาเทน ปวตต ปาทโป ปาทสงขาเตน มเลน ส จโตทก ปวต อาโปรส สเนห ธาเรตต อตโถ ธรณรโห จ โส ปาทโป จาต ธรณรหปาทโป ต อตตม อสน โพธ ป จ วสสาน ปรจร โปเสสนต อตโถ ฯ ปปผต ปาทป ทสวาต ต มยา โปสต อสนโพธรกข ปปผต อจฉรโยคคภตปปผตตา อพภต โลมหสกรณ ทสวา สก กมม อตตโน กมม ปกตเตนโต ปกาเรน กถยนโต พทธเสฏสส สนตก อคมาสนต อตโถ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ อสนโพธยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ฉฏวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 141

เลมท 43 หนา 141 สกจตตนยวคควณณนา สกจตตนยตเถราปทานวณณนา (๑) ปวน กานน ทสวาตอาทก อายสมโต สกจตตนยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ตสส ภควโต อายปรโยสาเน อปปนโน ธรมาน ภควนต อปาปณตวา ปรนพพตกาเล อสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วสนโต วเวก รมณย เอก วน ปตวา ตตเถเวกาย กนทราย ปลนเจตย กตวา ภควต ส กตวา สธาตกส จ กตวา วนปปเผห ปเชตวา นมสสมาโน ปรจร ฯ (๒) โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต ทวส อคค สคคสมปตต อคค จ จกกวตตสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วภวสมปนโน สทธาสมปนโน สตถร ปสทตวา ปพพชตวา อรหา ฉฬภ โ อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปวน กานน ทสวาตอาทมาห ฯ # ๑. ม. สกจนตนยตเถราปทานวณณนา ฯ ๒. ส. ปรจร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 142

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 142 ตตถ ปวนนต ปกาเรน วน ปตถฏ วตถณณ คหนภตนต ปวน ฯ กานน อวกจฉต อานน อวหน สตต สหพยคฆยกข- รกขสมททหตถอสสสปณณอรเคห วหงคคณสททกกกฏโกกเลห วา พหลนต กานน ต กานนสงขาต ปวน มนสสสทท- วรหตตตา อปปสทท นสสททนต อตโถ ฯ อนาวลนต น อาวล อปททวรหตนต อตโถ ฯ อสน อนจณณนต พทธ- ปจเจกพทธอรหนตขณาสวสงขาตาน อสน อนจณณ นเสวตนต อตโถ ฯ อาหตน ปฏคคหนต อาหน วจจต ปชาสกการ ปฏคคห เคหสทสนต อตโถ ฯ ถป กตวาน เวฬนาต เวฬเปสกาห เจตย กตวาต อตโถ ฯ นานาปปผ สโมกรนต จมปกาทห อเนเกห ปปเผห สโมกร ปเชสนต อตโถ ฯ สมมขา วย สมพทธนต สชว- มานสส สมพทธสส สมมขา อว นมมต อปปาทต เจตย อห อภ วเสเสน วนท ปณามมกาสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สกจตตนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 143

เลมท 43 หนา 143 อโวปปผยตเถราปทานวณณนา (๑) วหารา อภนกขมมาตอาทก อายสมโต อโวปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สทธาสมปนโน ธมม สตวา โสมนสสปปตโต นานาปปผาน อโภห หตเถห คเหตวา พทธสส อปร อพภกกร ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สคคสมปตต จ จกกวตตสมปตต จ อนภวตวา สพพตถ ปชโต อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สาสเน ปสทตวา ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ อา สมนตโต กาสต ทปปตต อากาโส ตสม อากาเส ปปผาน อวกรตตตา (๒) อโวปปผยตเถโรต ปากโฏ ฯ เอว ปตตสนตปโท อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วหารา อภนกขมมาต- อาทมาห ฯ ตตถ วหาราต วเสเสน หรต จตห อรยาปเถห อปตนต อตตภาว อาหรต ปวตเตต เอตถาต วหาโร ตสมา วหารา อภ วเสเสน นกขมม นกขมตวา ฯ อพภฏาส (๓) จ # ๑ สยา. อาโปปปผยตเถราปทานนต ทสสต ฯ # ๒. ส. ปปผาน อากร ฯ ตโต ฯ # ๓. สยา. อพภฏาส จ จงกเม ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 144

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 144 จงกเมต จงกมนตถาย สฏ รตเน จงกเม อภวเสเสน อฏาส (๑) อภรหต อตโถ ฯ จตสจจ ปกาเสนโตต ตสม จงกเม จงกมนโต ทกขสมทยนโรธมคคสจจสงขาต จตสจจ ปกาเสนโต ปากฏ กโรนโต อมต ปท นพพาน เทเสนโต วภชนโต อตตาน- กโรนโต ตสม จงกเมต สมพนโธ ฯ สขสส ครม าย พทธเสฏสส ตาทโนต เสฏสส ตาทคณสมงคสส สขสส พทธสส คร สทท โฆส อ าย ชานตวา ฯ นานปปผ คเหตวานาต นาคปนนาคาทอเนกาน ปปผาน คเหตวา อาหรตวา ฯ อากาสมห สโมกรนต จงกมนตสส ภควโต มทธน อากาเส โอกร ปเชส ฯ เตน กมเมน ทวปทนทาต (๒) ทวปทาน เทวพรหมมนสสาน อนท ปธานภต ฯ นราสภ นราน อาสภภต ฯ ปตโตมห อจล านนต ตมหาก สนตเก ปพพชตวา อจล าน นพพาน ปตโต อมห ภวาม ฯ หตวา ชยปราชยนต ทพพมนสส- สมปตตสงขาต ชย จ จตราปายทกขสงขาต ปราชย จ หตวา ฉฑเฑตวา นพพาน ปตโตสมต อตโถ ฯ เสส สว เยย- เมวาต ฯ อโวปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑. ส. อฏาส ฯ ม. อฏาส ฯ ๒. สยา. ทปทนทาต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 145

เลมท 43 หนา 145 ปจจาคมนยตเถราปทานวณณนา สนธยา นทยา ตเรตอาทก อายสมโต ปจจาคมนยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล สนธยา คงคาย สมเป จกกวากโยนย นพพตโต ปพพ- สมภารยตตตตา ปาณโน อขาทนโต เสวาลเมว ภกขยนโต จรต ฯ ตสม สมเย วปสส ภควา สตตานคคห กโรนโต ตตถ อคมาส ฯ ตสม ขเณ โส จกกวาโก วชโชตมาน ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ตณเฑน สาลรกขโต สาลปปผ ฉนทตวา อาคมม ปเชส ฯ โส เตเนว จตตปปสาเทน ตโต จโต เทวโลเก อปปนโน อปราปร ฉกามาวจรสมปตต อนภวตวา ตโต จโต มนสสโลเก อปปชชตวา จกกวตต- สมปตตอาทโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ปพพจรตวเสน สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส จกกวาโก หตวา ภควนต ทสวา กตถจ คนตวา ปปผมาหรตวา ปชตตตา ปพพป นาเมน ปจจาคมนยตเถโรต ปากโฏ ฯ อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต สนธยา นทยา ตเรตอาทมาห ฯ สต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 146

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 146 สทท กรมานา ธนาต กมปตต สนธ นทต สทท กโรนโต คจฉตต นท ฯ จกกวาโก อห ตทาต จกก สฆ คจฉนต อว อทเก วา ถเล วา อากาเส วา สฆ วาต คจฉตต จกกวาโก ฯ ตทา วปสส ภควนต ทสสนกาเล อห จกกวาโก อโหสนต อตโถ ฯ สทธเสวาลภกโขหนต อ โคจรอมสสตตา สทธเสวาลเมว ขาทนโต อห วสาม ปาเปส จ สส โตต ปพพวาสนาวเสน ปาปกรเณ สฏ ส โต ตห ทวาเรห ส โต สสกขโต ฯ อททส วรช พทธนต ราคโทสโมหวรหตตตา วรช นกกเลส พทธ อททส อททกข ฯ คจฉนต อนล ชเสต อนล ชเส อากาสปเถ คจฉนต พทธ ฯ ตณเฑน มยห มข- ตณเฑน สาล สาลปปผ ปคคยห ปคคเหตวา วปสสสสาภโรปย วปสสสส ภควโต ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ปจจาคมนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 147

เลมท 43 หนา 147 ปรปปสาทกตเถราปทานวณณนา อสภ ปวร วรนตอาทก อายสมโต ปรปปสาทกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ตณณ เวทาน ปารค อตหาสป จมาน ปทโก เวยยากรโณ สนฆณฑเกฏภาน สากขรปปเภทาน โลกายตมหาปรสลกขเณส อนวโย นาเมน เสลพราหมโณต ปากโฏ สทธตถ ภควนต ทสวา ทวตตส- มหาปรสลกขเณห อสตอนพย ชเนห จาต สย โสภมาน ทสวา ปสนนมานโส อเนเกห การเณห อเนกาห อปมาห โถมน ปกาเสส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวโลเก สกกมาราทโย ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จกกวตตสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว จตปฏสมภทาฉฬภ ปปตโต มหาขณาสโว อโหส ฯ พทธสส ถตยา สตตาน สพเพส จตตปปสาทกรณโต ปรปปสาท- กตเถโรต ปากโฏ ฯ เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อสภ ปวร วรนตอาทมาห ฯ ตตถ อสภนต วสโภ นสโภ วสโภ อาสโภต จตตาโร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 148

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 148 เชฏปงควา ฯ ตตถ ควสตเชฏโก วสโภ ควสหสสเชฏโก นสโภ ควสตสหสสเชฏโก วสโภ ควโกฏสตสหสสเชฏโก อาสโภต จ ยสส กตถจ ถต กโรนตา พราหมณปณฑตา พหสสตา อตตโน อตตโน ป าวเสน ถต กโรนต พทธาน ปน สพพากาเรน ถต กาต สมตโถ เอโกป นตถ ฯ อปปเมยโย ห พทโธ ฯ วตต เหต พทโธป พทธสส ภเณยย วณณ กปปมป เจ อ มภาสมาโน ขเยถ กปโป จรทฆมนตเร วณโณ น ขเยถ ตถาคตสสาต อาทก ฯ อยมป พราหมโณ มขารฬหวเสน เอกนตปสทนวเสน (๑) อาสภนต วตตพเพ อสภนตอาทมาห ฯ วรตพโพ ปตเถตพโพต วโร ฯ อเนเกส กปปสตสหสเสส กตวรยตตา วโร ฯ มหนต สลกขนธาทก เอสต คเวสตต มเหส ต มเหส พทธ ฯ วเสเสน กเลสขนธมาราทโย มาเร ชตวาต วชตาว ต วชตาวน สมพทธ ฯ สวณณสส วณโณ อว วณโณ ยสส สมพทธสส โส สวณณวณโณ ต สวณณวณณ สมพทธ ทสวา โก นาม สตโต นปปสทตต ฯ ปรปปสาทกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑ ส. เอกมป สทธวเสน ฯ ย. เอกปปสทธวเสน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 149

เลมท 43 หนา 149 ภสทายกตเถราปทานวณณนา เวสสภ นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต ภสทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต เวสสภสส ภควโต กาเล หมวนตสม หตถโยนย นพพตโต ตสม ปฏวสต ฯ ตสม สมเย เวสสภ ภควา วเวกกาโม หมวนตมคมาส ฯ ต ทสวา โส หตถนาโค ปสนนมานโส ภสมฬาล คเหตวา ภควนต โภเชส ฯ โส เตน ป กมเมน หตถโยนโต จโต เทวโลเก อปปชชตวา ตตถ ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสสตตมาคโต มนสเสส จกกวตตสมปตตอาทโย อนภวตวา อมสม พทธป- ปาเท มหาโภเค อ ตรสม กเล นพพตโต ปพพวาสนา- พเลน สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปพเพ กตกสลนาเมน ภสทายกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต เวสสภ นาม นาเมนาตอาทมาห ฯ ตตถ เวสสภต เวสส ภนาต อตกกมตต เวสสภ ฯ อถ วา เวสเส วาณชกมเม วา กามราคาทเก วา กสลาทกมเม วา วตถกามกเลสกาเม วา ภนาต อภภวตต เวสสภ โส นาเมน เวสสภ นาม ภควา ฯ อสน ตตโย อหต กสลธมเม (๑) เอสต คเวสตต อส # ๑. ส. กสลกมเม ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 150

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 150 วปสส สข เวสสภต วตตตตา ตตโย อส ตตโย ภควา อห อโหสต อตโถ ฯ กานน วนโมคคยหาต กานนสงขาต วน โอคยห โอคเหตวา ปาวสต อตโถ ฯ ภสมฬาล คณหตวาต ทวปทจตปปทาน ฉาตก ภสต หสต วนาเสตต ภส โก โส ปทมกนโท ฯ ภส จ มฬาล จ ภสมฬาล ต ภสมฬาล คเหตวาต อตโถ ฯ กเรน จ ปรามฏโต ต มยา ทนนทาน เวสสภวร- พทธนา อตตมพทธนา เวสสภนา กเรน หตถตเลน ปรามฏโ กตสมผสโส อโหส ฯ สขาห นาภชานาม สม เตน กโตตตรนต เตน สเขน สม สข นาภชานาม ฯ ตโต อตตร ตโต ปร ตโต อธก สข กโตต อตโถ ฯ เสส นยานสาเรน สว เยยนต ฯ ภสทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 151

เลมท 43 หนา 151 สจนตตตเถราปทานวณณนา ครทคคจโร อาสนตอาทก อายสมโต สจนตตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล หมวนตปปเทเส เนสาทกเล อปปนโน มคสกราทโย วธตวา ขาทนโต วหรต ฯ ตทา โลกนาโถ โลกานคคห สตตานททยต จ ปฏจจ หมวนต อคมาส ฯ ตทา โส เนสาโท ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อตตโน ขาทนตถาย อานต วรมธรมส อาทาส ฯ ปฏคคเหส ภควา ตสสานกมปาย ฯ ต ภ ชตวา อนโมทน วตวา ปกกาม ฯ โส เตเนว ป เน เตเนว โสมนสเสน ตโต จโต สคตส สสรนโต ฉ กามา- วจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จกกวตตสมปตตอาทโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ จตปฏสมภทาป จาภ าทเภท ปตวา อตตโน ปพพ- กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ครทคคจโร อาสนตอาทมาห ฯ ครต สทท กโรตต คร โก โส สลาปสมยปพพโต ฯ ทฏ ทกเขน คมนย ทคค ครห ทคค ครทคค ทคคโมต (๑) อตโถ ฯ ตสม ครทคเค ปพพตนตเร # ๑ ส. ทรารโหต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 152

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 152 จโร จรณสโล อาส อโหส ฯ อภชาโตว เกสรต อภ วเสเสน ชาโต นพพตโต เกสรว เกสรสโห อว ครทคคสม จรามต อตโถ ฯ ครทคค ปวส อหนต อห ตทา เตน มสทาเนน ปตโสมนสสชาโต ปพพตนตร ปาวส ฯ เสส อตตานตถ- เมวาต ฯ สจนตตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วตถทายกตเถราปทานวณณนา ปกขชาโต ตทา อาสนตอาทก อายสมโต วตถ- ทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล สปณณโยนย นพพตโต คนธมาทนปพพต คจฉนต อตถทสส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส สปณณวณณ วชหตวา มาณวกวณณ นมมนตวา มหคฆ ทพพวตถ อาทาย ภควนต ปเชส ฯ โสป ภควา ปฏคคเหตวา อนโมทน วตวา ปกกาม ฯ โส เตเนว โสมนสเสน วตนาเมตวา ยาวตายก ตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต ตตถ อปราปร สสรนโต ป าน อนภวตวา ตโต มนสเสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 153

เลมท 43 วตถทายกตเถราปทานวณณนา หนา 153 มนสสสมปตตนต สพพตถ มหคฆ วตถาภรณ ลทธ ตโต อปปนนปปนนภเว วตถจฉายาย คตคตฏาเน วสนโต อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว ฉฬภ ปปตตขณาสโว อโหส ฯ ปพเพ กตป นาเมน วตถทายกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปกขชาโต ตทา อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ ปกขชาโต ปกขนทต อปลวต สกโณ เอเตนาต ปกข ปกขมสส อตถต ปกข ปกขโยนย ชาโต นพพตโตต อตโถ ฯ สปณโณต สนทร ปณณ ปตต ยสส โส สปณโณ วาตคคาห- สวณณวณณชลมานปตตมหาภาโรต อตโถ ฯ ครฬาธโปต นาเค คณหนตถาย คร ภาร ปาสาณ คฬนตต ครฬา ครฬาน อธโป ราชาต ครฬาธโป วรช พทธ อททสาหนต สมพนโธ ฯ วตถทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 154

เลมท 43 หนา 154 อมพทายกตเถราปทานวณณนา อโนมทสส ภควาตอาทก อายสมโต อมพทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อโนมทสสสส ภควโต กาเล วานรโยนย นพพตโต หมวนเต กปราชา หตวา ปฏวสต ฯ ตสม สมเย อโนมทสส ภควา ตสสานกมปาย หมวนต อคมาส ฯ อถ โส กปราชา ภควนต ทสวา ปสนนมานโส สมธร อมพผล ขททมธนา อทาส ฯ อถ ภควา ตสส ปสสนตสเสว ต สพพ ปรภ ชตวา อนโมทน วตวา ปกกาม ฯ อถ โส โสมนสสสมปนนหทโย เตเนว ปต- โสมนสเสน ยาวตายก ตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต อปราปร ตตถ ทพพสขมนภวตวา มนสเสส จ มนสส- สมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต สตถร ปสทตวา ปพพชตวา นจรสเสว ฉฬภ ปปตโต อโหส ฯ ปพพป นาเมน อมพทายกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อปรภาเค อตตนา กตกสลพช ทสวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อโนมทสส ภควาต- อาทมาห ฯ เมตตาย อผร โลเก อปปมาเณ นรปธต โส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 155

เลมท 43 สมนตเถราปทานวณณนา หนา 155 ภควา สพพโลเก อปปมาเณ สตเต สข โหนตต อาทนา นรปธ อปธวรหต กตวา เมตตาย เมตตจตเตน อผร ปตถร วฑเฒสต อตโถ ฯ กป อห ตทา อาสนต ตทา ตสสาคมนกาเร กปราชา อโหสนต อตโถ ฯ อมพทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สมนตเถราปทานวณณนา สมโน นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต สมนตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล มาลาการสส กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต ภควต ปสนนมานโส สมนมาลามฏ โย คเหตวา อโภห หตเถห ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส เทว สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ปตตทาเรห วฑฒตวา สมนนาเมน ปากโฏ สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สมโน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 156

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 156 นาม นาเมนาตอาทมาห ฯ สนทร มน จตต ยสส โส สมโน ฯ สทธาปสาทพหมาเนน ยตโต นาเมน สมโน นาม มาลากาโร ตทา อห อโหส ฯ สขโน โลกพนธโนต สขา มทธา กาสตต สข ฯ อถ วา สมปยตตสมปโยเค ขาทต วทธเสตต สข กา สา ฯ อคคสขา อคคสขา วย สขาย ทปปนโต สข ฯ ยถา อคคสขา โชตต ปากฏา โหต สข ปตตตณกฏ- ปลาสาทเก ทหต เอวมยมป ภควา นลปตาทรสห โชตต สกลโลกสนนวาเส ปากโฏ โหต ฯ สกสนตานคตสพพกเลเส โสเสต วทธเสต ฌาเปตต โวหารนาม นามกมม นามเธยย ตสส สขโน ฯ สกลโลกสส พนธาตโกต โลกพนธ ตสส สขโน โลกพนธโน ภควโต สมนปปผ อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ สมนตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 157

เลมท 43 หนา 157 ปปผจงโกฏยตเถราปทานวณณนา อภตรป สหวาตอาทก อายสมโต ปปผจงโกฏยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต มหาวภวสมปนโน สตถร ปสทตวา ปสนนาการ ทสเสนโต สวณณวณณ อโนชปปผโมจนตวา(๑) จงโกฏก ปเรตวา ภควนต ปเชตวา ภควา อมสส นสสนเทน นพพตตนพพตตฏาเน สวณณ- วณโณ ปชนโย หตวา นพพาน ปาปเณยยนต ปตถนมกาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส นพพตโต สพพตถ ปชโต สวณณวณโณ อภรโป อโหส ฯ โส อปรภาเค อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อภตรป สหวาต- อาทมาห ฯ ตตถ สหนต ทวปทจตปปทาทโย สตเต อภภวต อชโฌตถรตต สโห อภตรโป อภตสภาโว ต อภตรป สห # ๑. ส. ปปผ โอกรตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 158

เลมท 43 สกจตตนยวคควณณนา หนา 158 อว นสนน ปเชสนต สมพนโธ ฯ ปกขน อคค ครฬราช อว ปวร อตตม พยคฆราช อว อภ วเสเสน ชาต สพพสหาน วเสส เกสรสห อว ตโลกสส สรณ สข สมมา- สมพทธ ฯ ก ภต อเนช นกกเลส ขนธมาราทห อปราชต นสนน สขนต สมพนโธ ฯ มารณานคคนต (๑) สพพกเลสาน มารเณ โสสเน วทธสเน อคค เสฏ กเลเส มาเรนตาน ปจเจกพทธพทธสาวกาน วชชมานานมป เตส อคคนต อตโถ ฯ ภกขสงฆปรกขต ปรวารต (๒) ปรวาเรตวา นสนน สขนต สมพนโธ ฯ จงโกฏเก เปตวานาต อตตม อโนชปปผ กรณฑเก ปเรตวา สขสมพทธ เสฏ สโมกร ปเชสนต อตโถ ฯ ปปผจงโกฏยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สตตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _____________ # ๑ สยา. สมณนคค ฯ ๒ ภกขสงเฆน ปรวารต (?) ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 159

เลมท 43 หนา 159 นาคสมาลวคควณณนา นาคสมาลตเถราปทานวณณนา อาปาฏล(๑) อห ปปผนตอาทก อายสมโต นาคสมาลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา ตถารปสชชนสสคคสส อลาเภน สตถร ธรมานกาเล ทสสน- สวนปชากมมมกรตวา ปรนพพตกาเล ตสส ภควโต สารรก- ธาต นทหตวา กตเจตยมห จตต ปสาเทตวา ปาฏลปปผ ปเชตวา โสมนสส อปปาเทตวา ยาวตายก ตวา เตเนว โสมนสเสน ตโต กาล กโต ตสตาทส ฉส เทวโลเกส สขมน- ภวตวา อปรภาเค มนสเสส มนสสสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต นาครกข- ปลลวโกมฬสทสสรรตตา นาคสมาโลต มาตาปตห กตนามเธยโย ภควต ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปจฉา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อาปาฏล อห ปปผนตอาทมาห ฯ # ๑. สยา. อปาฏล ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 160

เลมท 43 นาคสมาลวคควณณนา หนา 160 ตตถ อาปาฏลนต อา สมนตโต อาทเรน วา ปาฏลปปผ คเหตวา อห ถปมห อภโรเปส ปเชสนต อตโถ ฯ อชฌต สมหาปเถต สพพนครวาสน วนทนปชนตถาย มหาปเถ นครมชเฌ วถย อชฌต อฏาปต อฏกกมมสธากมมาทห นปผาทตนต อตโถ ฯ เสส เหฏา วตตนยตตา อตตานตถตตา จ สว เยยเมวาต ฯ นาคสมาลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปทส กตเถราปทานวณณนา อกกนต จ ปท ทสวาตอาทก อายสมโต ปทส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม สทธาสมปนเน อปาสกเคเห นพพตโต ว ต ปตโต รตนตตเย ปสนโน ภควตา ตสส อนกมปาย ทสสต ปทเจตย ทสวา ปสนโน โลมหฏชาโต วนทนปชนาทพหมานมกาส ฯ โส เตเนว สเขตเต สกเตน ป เน ตโต จโต สคเค นพพตโต ตตถ ทพพสขมนภวตวา อปรภาเค ทพพสขมน- ภวตวา อปรภาเค มนสเสส ชาโต มนสสสมปตต สพพมน-ภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนนกเล นพพตโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 161

เลมท 43 พทธส กตเถราปทานวณณนา หนา 161 วทธมนวาย สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ปรากตป นาเมน ปทส กตเถโรต ปากโฏ ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต อกกนต จ ปท ทสวาตอาทมาห ฯ ตตถ อกกนตนต อกกมต ทสสต ฯ สพพพทธาน สพพทา จตรงคโลปรเยว คมน อย ปน ตสส สทธาสมปนนต ตวา เอโส อม ปสสตต ปทเจตย ทสเสส ฯ ตสมา โส ตสม ปสทตวา วนทนปชนาทสกการมกาสต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ปทส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ พทธส กตเถราปทานวณณนา ทมคเค ปสกลกนตอาทก อายสมโต พทธส กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สทธาชาโต ทมคเค ลคคต ภควโต ปสกลจวร ทสวา ปสนนมานโส อรหทธชนต จนเตตวา วนทนปชนาทสกการมกาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสสสมปตตมนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 162

เลมท 43 นาคสมาลวคควณณนา หนา 162 เอกสม กลเคเห นพพตโต สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปตตอรหตตาธคโม อตตโน ป กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ทมคเค ปส- กลกนตอาทมาห ฯ ตตถ ธนาต กมปตต ทโม ทหต ปเรต อากาสตลนต วา ทโม ทมสส อคโค โกฏต ทมคโค ตสม ทมคเค ฯ ปสมว ปฏกกลภาว อมน ภาว อลต คจฉตต ปสกล ปสกลเมว ปสกลก สตถโน ปสกล ทมคเค ลคคต ทสวา อห อ ชล ปคคเหตวา ต ปสกล อวนท ปณามม- กาสนต อตโถ ฯ ตนต นปาตมตต ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ พทธส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 163

เลมท 43 หนา 163 ภสาลวทายกตเถราปทานวณณนา กานน วนโมคคยหาตอาทก อายสมโต ภสาลวทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล หมวนตสส สมเป อร าวาเส วสนโต วนมลผลาหาโร วเวกวเสน อาคต วปสส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ป จภสาลเว อทาส ฯ ภควา ตสส จตต ปสาเทต ปสสนตสเสว ปรภ ช ฯ โส เตน จตตปปสาเทน กาล กตวา ตสตาทส สมปตตมนภวตวา ปจฉา มนสสสมปตต จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วภวสมปตต ปตโต ต ปหาย สาสเน ปพพชโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส ตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต กานน วนโมคคยหาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ วสาม วปเน อหนต วเวกวาโส อห วสามต สมพนโธ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ ภสาลวทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ฉฏภาณวารวณณนา นฏ ตา ฯ _____________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 164

เลมท 43 หนา 164 เอกส กตเถราปทานวณณนา ขณโฑ นามาส นาเมนาตอาทก อายสมโต เอกส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต รตนตตเย ปสนนมานโส ตสส สตถโน ขณฑ นาม อคคสาวก ภกขาย จรมาน ทสวา สททหตวา ปณฑปาต อทาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสสสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอกทวส ปณฑปาตสส ส มนสกรตวา ปฏลทธ- วเสสตตา เอกส กตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ขณโฑ นามาส นาเมนาต- อาทมาห ฯ ตตถ ตสส อคคสาวกตเถรสส กเลสาน ขณฑตตตา ขณโฑต นาม ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ เอกส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 165

เลมท 43 หนา 165 ตณสนถรทายกตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต ตณสนถรทาย- กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต พทธปปาทโต ปเคว อปปนนตตา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนตสส อวทเร เอก สร นสสาย ปฏวสต ฯ ตสม สมเย ตสโส ภควา ตสสานกมปาย อากาเสน อคมาส ฯ อถ โข โส ตาปโส อากาสโต โอรยห ต ต ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ตณ ลายตวา ตณสนถร กตวา นสทาเปตวา พหมานาทเรน ป จปตฏ เตน วนทตวา ปฏกฏโก หตวา ปกกาม ฯ โส ยาวตายก ตวา ตโต จวตวา เทวมนสเสส สสรนโต อเนก- วธสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ มหาชาตสสโรต เอตถ ปน สรนต เอตถ ปานยตถกา ทวปทจตปปทาทโย สตตาต สร อถ วา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 166

เลมท 43 นาคสมาลวคควณณนา หนา 166 สรนต เอตถ นทกนทราทโยต สร มหนโต จ โส สยเมว ชาตตตา สโร เจต มหาชาตสสโร ฯ อโนตตตฉททนตทหาทโย วย อปากฏนามตตา มหาชาตสสโรต วตโตต ทฏพโพ ฯ สตปตเตห ส ฉนโนต เอเกกสม ปปเผ สตสตปตตาน วเสน สตปตโต สตปตตเสตปทเมห ส ฉนโน คหนภโตต(๑) อตโถ ฯ นานาสกณมาลโยต อเนเก หสกกกฏกกกหเทณฑภาทโย เอกโต กณนต สทท กโรนตต สกณาต ลทธนามาน ปกขน อาลโย อาธารภโตต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ตณสนถรทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สจทายกตเถราปทานวณณนา ตสกปปสหสสมหตอาทก อายสมโต สจทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สเมธสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ภควโต จวรกมม กาต ป จ สจโย อทาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส ป มนภวตวา วจรนโต อปปนนปปนนภเว ตกขป โ หตวา ปากโฏ อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชนโต ตกขป ตาย # ๑. ส. คหนภโตต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 167

เลมท 43 ปาฏลปปผยตเถราปทานวณณนา หนา 167 ขรคเคเยว อรหตต ปาปณ ฯ โส อปรภาเค ป ปจจเวกขนโต ต ทสวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตสกปปสหสสมหต- อาทมาห ฯ อนตรนตร ปเนตถ สว เยยเมว ฯ ป จสจ มยา ทนนาต เอตถ สจต ฉทท กโรต วชฌตต สจ ฯ ป จมตตา สจ ป จสจ มยา ทนนาต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สจทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปาฏลปปผยตเถราปทานวณณนา สวณณวณณ สมพทธนตอาทก อายสมโต ปาฏล- ปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห เสฏ ปตโต หตวา นพพตโต วทธปปตโต กสลากสล สตถร ปสทตวา ปาฏลปปผ คเหตวา สตถ ปเชส ฯ โส เตน ป เน พหธา สขสมปตตโย อนภวนโต เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 168

เลมท 43 นาคสมาลวคควณณนา หนา 168 ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณวณณ สมพทธนต- อาทมาห ฯ ตตถ อนตราปเณต อา สมนตโต หร - สวณณาทก ภณฑ ปเณนต วกกณนต ปตถรนต เอตถาต อาปณ อาปณสส อนตร วถต อนตราปณ ฯ ตสม อนตราปเณ ฯ สวณณวณณ ก จนคฆยสงกาส ทวตตสวร- ลกขณ สมพทธ ทสวา ปาฏลปปผ ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ปาฏลปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ต ชลยตเถราปทานวณณนา มคลทโท ปเร อาสนตอาทก อายสมโต ต ชลยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถปปนนภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล ปรากเตน เอเกน กมมจฉทเทน เนสาทโยนย นพพตตตวา ว ต ปตโต มคสกราทโย มาเรตวา เนสาทกมเมน อร เ วาส กปเปส ฯ ตสม สมเย ตสโส ภควา ตสสานกมปาย หมวนต อคมาส ฯ โส ต ทวตตสวรลกขเณห อสตาน- พย ชนพยามปปภาห จ ชลมาน ภควนต ทสวา โสมนสส- ชาโต ปณาม กตวา คนตวา ปณณสนถเร นสท ฯ ตสม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 169

เลมท 43 ต ชลยตเถราปทานวณณนา หนา 169 ขเณ เทโว คชชนโต อสน ปต ตโต มรณสมเย พทธ- มนสสรตวา ปน ชลมกาส ฯ โส เตน ป เน สเขตเต กตกสลตตา อกสลวปาก ปฏพาหตวา สคเค นพพตโต กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส มนสสสมปตตโย จ อนภวตวา อปรภาเค อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ปรากตวาสนาย สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ตโต ปร อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต มคลทโธ(๑) ปเร อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ มคลทโทต มคาน มารณ (๒) อปคจฉตต มคลทโท ฯ มคนต สฆ วาตเวเคน คจฉนต ธาวนตต มคา ฯ เตส มคาน มารเณ ลทโท ทารโณ โลภต มคลทโท ฯ โส อห ปเร ภควโต ทสสนสมเย มคลทโท อาส อโหสนต อตโถ ฯ อร เ กานเนต อรต คจฉต มคสมโห เอตถาต อร อถ วา อา สมนตโต รชชนต ตตถ วเวกาภรตา พทธปจเจกพทธาทโย มหาสารปปตตา สปปรสาต อร ฯ กา กจฉตากาเรน วา ภยานกากาเรน วา นทนต สทท กโรนต อานนต วนทนตต วา กานน ฯ ตสม อร เ กานเน มคลทโท ปเร อาสนต สมพนโธ ฯ ตตถ อททส # ๑ ส. ม. มคลทโท ฯ ๒. ส. มรณาย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 170

เลมท 43 นาคสมาลวคควณณนา หนา 170 สมพทธนต ตตถ ตสม อร เ อปคต สมพทธ อททส อททกขนต อตโถ ฯ ทสสน ปเร อโหส อวทเร ตสมา มโนทวารานสาเรน จกขว าณ ปเรจารก กายว าณ- สมงค ปาเปต อปเปตต อตโถ ฯ ตโต เม อสนปาโตต อา สมนตโต สนนโต คชชนโต ปตตต อสน อสนยา ปาโต ปตน อสนปาโต เทวทณโฑต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ต ชลยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ตปทมยตเถราปทานวณณนา (๑) ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต ตปทมยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตย มาลาการกลเคเห นพพตโต วทธปปตโต มาลาการ- กมม กตวา วสนโต เอกทวส อเนกวธาน ชลชถลชปปผาน คเหตวา ร โ สนตก คนตกาโม เอว จนเตส ราชา อมาน ตาว ปปผาน ทสวา ปสนโน สหสส วา ธน คามาทก วา ทเทยย โลกนาถ ปน ปเชตวา นพพานามตธน # ๑. สยา. ตณปทมยตเถราปทานนนต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 171

เลมท 43 ตปทมยตเถราปทานวณณนา หนา 171 ลภาม ก เม เอเตส สนทรนต เตน ภควนต ปเชตวา สคคโมกขสมปตตโย นปผาเทต วฏฏตต จนเตตวา วณณวนต อตว รตตปปผตตย คเหตวา ปเชส ฯ ตาน คนตวา อากาส ฉาเทตวา ปตถรตวา อฏส ฯ นครวาสโน อจฉรยพภต- จตตชาตา เจลกเขปสหสสาน ปวตตยส ฯ ต ทสวา ภควา อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท คหปตกเล นพพตโต วทธ- มนวาย สตถร ปสทตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ตสสตโถ เหฏา วตโตว ฯ สพพธมมาน ปารคต สพเพส นวโลกตตรธมมาน ปาร นพพาน คโต ปจจกข กโตต อตโถ ฯ ทนโต ทนตปรวโตต สย กายวาจาทห ทนโต เอตทคเค ปเตห สาวเกห ปรวโตต อตโถ ฯ เสส สพพตถ สมพนธวเสน อตตานตถเมวาต ฯ ตปทมยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อฏมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 172

เลมท 43 หนา 172 ตมรปปผยวคค(๑)วณณนา ตมรปปผยตเถราปทานวณณนา จนทภาคานทตเรตอาทก อายสมโต ตมรปปผยตเถรสส อปทาน ฯ กา อปปตต อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส สณเปตวา วสนโต กาเมส อาทนว ทสวา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา จนทภาคาย นทยา สมเป วสต ฯ วเวกกามตาย หมวนต คนตวา นสนน สทธตถ ภควนต ทสวา วนทตวา ตสส คณ ปสทตวา ตมรปปผ คเหตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทเวส จ มนสเสส จ สมปตต อนภวนโต สสรตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต จนทภาคานทตเรตอาทมาห ฯ ตสสตโถ เหฏา วตโตว ฯ อนโสต วชามหนต คงคาย # ๑. ม. ตมรวคค... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 173

เลมท 43 ตมรปปผยตเถราปทานวณณนา หนา 173 อาสนเน วสนภาเวน สพพตถ รมมภาเวน คงคาโต เหฏา โสตานสาเรน อห วชาม คจฉาม ตตถ ตตถ วสามต อตโถ ฯ นสนน สมณ ทสวาต สมตปาปตตา โสสตปาปตตา สมณสงขาต สมมาสมพทธ ทสวาต อตโถ ฯ เอว จนเตสห ตทาต อย ภควา สย ตณโณ สพพสตเต ตารยสสต สสารโต อตตาเรต สย กายทวาราทห ทมโต อย ภควา ปเร ทเมต ฯ อย อสสตโถ อสสาสมปตโต กเลสปรฬาหโต มตโต สพพสตเต อสสาเสต สนตภาว อาปาเปต ฯ สย สนโต สนตกายจตโต ปเรส สนตกายจตต ปาเปต ฯ สย มตโต สสารโต มจจโต ปเร สสารโต โมจยสสต ฯ โส อย ภควา สย นพพโต กเลสคคห นพพโต ปเรสมป กเลสคคห นพพา- เปสสตต อห ตทา เอว จนเตสนต อตโถ ฯ คเหตวา ตมรปปผนต สกล วนนต นลกาฬรสห อนธการ วย กรมาน ขายตต ตมร ปปผ ต คเหตวา กณณกาวณฏ คเหตวา มตถเก สสสส อปร อากาเส โอกร ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ ตมรปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 174

เลมท 43 หนา 174 คตส กตเถราปทานวณณนา ชาตยา สตตวสโสหนตอาทก อายสมโต คตส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ปรากตวาสนาวเสน สทธาชาโต สตตวสสกกาเลเยว ปพพชโต ภควโต ปณามกรเณเนว ปากโฏ อโหส ฯ โส เอกทวส อตว นลมณปปภาน นงคลกสตฏาเน อฏ ตสตตปปผาน คเหตวา อากาเส ปเชส ฯ โส ยาวตายก สมณธมม กตวา เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ชาตยา สตตวสโสหนตอาทมาห ฯ ตตถ ชาตยา สตตวสโสต มาตคพภโต นกขนตกาลโต ปฏาย ปรปณณสตตวสสโกต อตโถ ฯ ปพพช อนคารยนต อคารสส หต อาคารย (๑) กสวาณชชาทกมม นตถ อาคารยนต อนคารย พทธสาสเน ปพพช อหนต อตโถ ฯ สคตานคต มคคนต พทเธน คต มคค ฯ อถ วา # ๑ ส. ม. อคารย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 175

เลมท 43 นปนน ชลกตเถราปทานวณณนา หนา 175 สคเตน เทสต ธมมานธมมปฏปตตปรณวเสน หฏมานโส ตฏจตโต ปเชตวาต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถ- เมวาต ฯ คตส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ นปนน ชลกตเถราปทานวณณนา รกขมเล นสนโนหนตอาทก อายสมโต นปนน ชลกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต [๑] วทธปปตโต ปพพชตวา รกขมลกงค ปรยมาโน อร เ วหรต ฯ ตสม สมเย ขโร อาพาโธ อปปชช เตน ปฬโต (๒) ปรมการ ปปตโต อโหส ฯ ตทา ภควา ตสส การ เน ตตถ อคมาส ฯ อถ โส นปนนโกว อฏ ต อสกโกนโต สรส อ ชล กตวา ภควโต ปณาม อกาส ฯ โส ตโต จโต ตสตภวเน อปปนโน ตตถ สมปตต อนภวตวา เอว ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ ปรากตป วเสน # ๑. ม. เอตถนตเร กาเล กลเคเห นพพตโตต ทสสต ฯ # ๒. ส. โรคปฬโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 176

เลมท 43 ตมรปปผยวคควณณนา หนา 176 นปนน ชลกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อปรภาเค อตตโน ป สมปตตโย โอโลเกตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต รกขมเล นสนโนหนตอาทมาห ฯ ตตถ รหต ปฏรหต อทธมทธ อาโรหตต รกโข ตสส รกขสส มเล สมเปต อตโถ ฯ พยาธโต ปรเมน จาต ปรเมน อธเกน กกขเฬน(๑) พยาธนา โรเคน พยาธโต พยาธนา อห สมนนาคโตต อตโถ ฯ ปรมการ ปปตโตมหต ปรม อธก การ ทนภาว ทกขตภาว ปตโตมห อร เ กานเนต สมพนโธ ฯ ป เจวาส มหาสขาต สรส ปฬนธนตเถน สขา วจจต จฬา ฯ มณห โชตมาน มกฏ ตสส อตถต สโข จกกวตตโน เอกนามกา ป เจว จกกวตตโน อาส อเหสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ นปนน ชลกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑. ม. ขเรน กกขเฬน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 177

เลมท 43 หนา 177 อโธปปผยตเถราปทานวณณนา อภภ นาม โส ภกขตอาทก อายสมโต อโธปปผยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส สณเปตวา อปรภาเค กาเมส อาทนว ทสวา ต ปหาย อสปพพชช ปพพชตวา ป จา- ภ าอฏสมาปตตลาภ อทธส จ วสภาว ปตวา หมวนตสม ปฏวสต ฯ ตสส สขสส ภควโต อภภ นาม อคคสาวโก วเวกาภรโต หมวนตมคมาส ฯ อถ โส ตาปโส ต อคค- สาวกตเถร ทสวา เถรสส ตปพพต อารหนโต ปพพตสส เหฏาตลโต สคนธาน วณณสมปนนาน สตต ปปผาน คเหตวา ปเชส ฯ อถ โส เถโร ตสสานโมทนมกาส ฯ โสป ตาปโส สกสสม อคมาส ฯ ตตถ เอเกน อชคเรน ปฬโต อปรภาเค อปรหนชฌาโน เตเนว อปททเวน อปททโต กาล กตวา พรหมโลกปรายโน หตวา พรหมสมปตต ฉกามาวจร- สมปตต จ อนภวตวา มนสเสส มนสสสมปตตโย จ เขเปตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ภควโต ธมม สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน กตป นาเมน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 178

เลมท 43 ตมรปปผยวคควณณนา หนา 178 อโธปปผยตเถโรต ปากโฏ ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อภภ นาม โส ภกขต- อาทมาห ฯ ตตถ สลสมาธห ปเร อภภวตต อภภ ขนธ- มาราทมาเร อภภวต อชโฌตถรตต วา อภภ สสนตาน- ปรสนตานคตกเลเส อภภวต วเหเสต วทธเสตต วา อภภ ฯ ภกขนสโล ยาจนสโลต ภกข ฉนนภนนปฏธโรต วา ภกข ฯ อภภ นาม อคคสาวโก โส ภกขต อตโถ สขสส ภควโต อคคสาวโกต สมพนโธ ฯ อชคโร ม ปเฬสต ตถารป สลสมปนน ตาปส ปพเพ กตปาเปน เวเรน จ มหนโต อชครสปโป ปเฬส (๑)ฯ เตเนว อปททเวน อปททโต อปรหนชฌาโน กาล กตวา พรหมโลก- ปรายโน อาส ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ อโธปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑ ส. ปฬย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 179

เลมท 43 หนา 179 รสส กตเถราปทานวณณนา ปพพเต หมวนตมหตอาทก อายสมโต รสส กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร เตส เตส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส สณเปตวา กาเมส อาทนว ทสวา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา อชนจมมธโร หมวนตมห วาส กปเปส ฯ ตสม สมเย วปสส ภควา หมวนต อคมาส ฯ อถ โส ตาปโส ตมปคต ภควนต ทสวา ตสส ภควโต สรรโต นกขนตฉพพณณพทธรสส ปสทตวา อ ชล ปคคยห ป จงเคน นมกการมกาส ฯ โส เตเนว ป เน อโต จโต ตสตาทส ทพพสมปตตโย อนภวตวา อปรภาเค มนสสสมปตตโย จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส สณเปตวา ตตถาทนว ทสวา เคห ปหาย ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปพพเต หมวนตมหตอาทมาห ฯ ตตถ ปพพเตต ปกาเรน พรหต วฑเฒตต ปพพโต หโม อสส อตถต หมวนโต หมวนโต จ โส ปพพโต จาต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 180

เลมท 43 ตมรปปผยวคควณณนา หนา 180 หมวนตปพพโต ฯ หมวนตปพพเตต วตตพเพ คาถาวจนสขตถ ปพพเต หมวนตมหต วตต ฯ ตสม หมวนตมห ปพพเต วาส กปเปส ปเร อหนต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ นยานสาเรน อตตานเมวาต ฯ รสส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทตยรสส กตเถราปทานวณณนา ปพพเต หมวนตมหตอาทก อายสมโต ทตยรสส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตกสโล อปปนนปปนนภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส สณเปตวา ตตถ โทส ทสวา ต ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนต- ปพพเต วสนโต วากจรนวสโน วเวกสเขน วหรต ฯ ตสม สมเย โส ผสส ภควนต ต ปเทส สมปตต ทสวา ตสส สรรโต นกขนตฉพพณณพทธรสโย อโต จโต จ วธาวนตโย ทณฑทปกานกขนตวปผรนตมว(๑) ทสวา ตสม ปสนโน อ ชล ปคคเหตวา วนทตวา จตต ปสาเทตวา เตน เอว ปตโสมนสเสน กาล กตวา ตสตาทส นพพตโต ตตถ ฉ กามาวจรสมปตตโย # ๑ ส. ทณฑทปกาห กรวปผรนตมว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 181

เลมท 43 ผลทายกตเถราปทานวณณนา หนา 181 จ อนภวตวา อปรภาเค มนสสสมปตตโย จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ปพพวาสนาวเสน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปพพเต หมวนตมหตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ ทตยรสส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ผลทายกตเถราปทานวณณนา ปพพเต หมวนตมหตอาทก อายสมโต ผลทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตกสลสมภาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต สขปปตโต ต สพพ ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา ขราชนจมมธาร หตวา วหรต ฯ ตสม จ สมเย ผสส ภควนต ตตถ สมปตต ทสวา ปสนนมานโส มธราน ผลาน คเหตวา โภเชส ฯ โส เตเนว กสเลน เทวโลกาทส ป สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 182

เลมท 43 ตมรปปผยวคควณณนา หนา 182 โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม อนสสรตวา ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปพพเต หมวนตมหตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ ผลทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สททส กตเถราปทานวณณนา ปพพเต หมวนตมหตอาทก อายสมโต สททส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สทธาชาโต ตาปส- ปพพชช ปพพชตวา หมวนตมห อร าวาเส (๑) วสนโต อตตโน อนกมปาย อปคตสส ภควโต ธมม สตวา ธมเมส จตต ปสาเทตวา ยาวตายก ตวา อปรภาเค กาล กตวา ตสตาทส ฉส กามาวจรสมปตตโย จ มนสเสส มนสสสมปตตโย จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต # ๑ ส. อร วาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 183

เลมท 43 โพธส จกตเถราปทานวณณนา หนา 183 ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปพพเต หมวนตมหตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ สททส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ โพธส จกตเถราปทานวณณนา วปสสสส ภควโตตอาทก อายสมโต โพธส จกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต สาสเน ปพพชตวา วตตปฏปตตยา สาสน โสภยนโต มหาชเน โพธปช กรมาเน ทสวา อเนกาน ปปผาน สคนโธทกาน จ คาหาเปตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวโลเก นพพตโต ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อรหา หตวา ฌานผลสเขน วตนาเมตวา ปพพ- กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วปสสสส ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ วเสส ปรมตถ (๑) นพพาน ปสสตต วปสส วเสเสน ภพพาภพพชเน ปสสตต วา วปสส # ๑ ส. วเสสโต ปรม ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 184

เลมท 43 ตมรปปผยวคควณณนา หนา 184 วปสสนโต จตสจจ ปสสนทกขนสโลต วา วปสส ตสส วปสสสส ภควโต มหาโพธมโห อหต สมพนโธ ฯ ตตราป มหาโพธต โพธ วจจต จตส มคเคส าณ ตเมตถ นสนโน ภควา ปฏวชฌตต กณการปาทปรกโขป โพธจเจว วจจต ฯ มหโต จ โส เทวพรหมนราสเรห โพธ เจต มหาโพธ มหโต พทธสส ภควโต โพธต วา มหาโพธ ตสส มโห ปชา อโหสต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ โพธส จกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปทมปปผยตเถราปทานวณณนา โปกขรวน ปวฏโตอาทก อายสมโต ปทมปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสส ภควโต กาเล เอกสม (๑) กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ปทมสมปนน เอก โปกขรณ ปวสตวา ภสมฬาเล ขาทนโต โปกขรณยา อวทเร คจฉมาน ผสส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ตโต ปทมาน โอจนตวา อากาเส อกขปตวา ภควนต ปเชส ฯ ตาน ปปผาน อากาเส วตาน หตวา อกส(๑) ฯ โส ภยโยโส มตตาย # ๑. ส. อ ตรสม ฯ ๒. ม. อฏส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 185

เลมท 43 ตมรปปผยวคควณณนา หนา 185 ปสนนมานโส ปพพชตวา วตตปฏปตตสาโร สมณธมม ปเรตวา ตโต จโต ตสตภวนมล กรมาโน วย ตตถ อปปชชตวา กเมน ฉ กามาวจรสมปตตโย จ [๑] อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต โปกขรวน ปวฏโตอาทมาห ฯ ตตถ ปกาเรน นฬทณฑปตตาทห ขรนตต โปกขรา โปกขราน สมฏ ตฏเน สมหนต โปกขรวน ปทมคจฉสณเฑห มณฑต มชฌ ปวฏโ อหนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถ- เมวาต ฯ ปทมปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ นวมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ____________ # ๑ ม. เอตถนตเร มนสสสมปตตโย จาต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 186

เลมท 43 หนา 186 สธาวคควณณนา สธาปณฑยตเถราปทานวณณนา ปชารเห ปชยโตตอาทก อายสมโต สธาปณฑยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล ภควต ธรมาเน ป กาตมสกโกนโต ปรนพพเต ภควต ตสส ธาต นทหตวา เจตเย กรยมาเน สธาปณฑ- มทาส ฯ โส เตน ป เน จตนนวตกปปโต ปฏาย เอตถนตเร จตราปายมทสวา เทวมนสสสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปชารเห ปชยโตต(๑) อาทมาห ฯ ตตถ ปชารหา นาม พทธปจเจกพทธอรย- สาวกาจรยปชฌายมาตาปตครอาทโย เตส ปชารเหส มาลาท- ปทมวตถา (๒)ภรณจตปจจยาทห ปชยโต ปชยนตสส ปคคลสส ป โกฏาส สหสสสตสหสสาทวเสน สงขย กาต เกนจ # ๑ ม. อย ปาโ นตถ ฯ ๒. ย. ...ฯ คนธา... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 187

เลมท 43 สธาปณฑยตเถราปทานวณณนา หนา 187 มหานภาเวนาป น สกกาต อตโถ ฯ น เกวลเมว ธรมาเน พทธาทโย ปชยโต ปรนพพตสสาป ภควโต เจตยปฏมาโพธ- อาทสป เอเสว นโย ฯ ต ทเปต จตนนมป ทปานนตอาทมาห ฯ ตตถ จตนนมป ทปานนตอาทมาห ฯ ตตถ จตนนมป ทปานนต ชมพทปอปร- โคยานอตตรกรปพพวเทหสงขาตาน จตนน ทปาน ตทนคตาน ทวสหสสปรตตทปาน จ เอกโต กตวา สกลจกกวาฬคพเภ อสสร จกกวตตรชช กเรยยาต อตโถ ฯ เอกสสา ปชนาเยตนต ธาตคพเภ เจตยา กตาย เอกสสา ปชาย เอต สกลชมพทเป สตตรตนาทก สกล ธน ฯ กล นาคฆต โสฬสนต เจตเย กตปชาย โสฬสกขตต วภตตสส โสฬสมโกฏาสสส น อคฆตต อตโถ ฯ สทธตถสส ฯเปฯ ผลตนตเรต นราน อคคสส เสฏสส สทธตถสส ภควโต เจตเย ธาตคพภมห สธากมเม กรยมาเน ปรจเฉทาน อภนนมนตเร เวมชเฌ อถ วา ปปผทานฏ- านาน อนตเร ผลนตยา มยา สธาปณโฑ ทนโน มกขโตต (๑) สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ สธาปณฑยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________ # ๑ ส. ปกขโตต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 188

เลมท 43 หนา 188 สป ยตเถราปทานวณณนา (๑) ตสสสส โลกนาถสสาตอาทก อายสมโต สป ยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส นพพานาธคมาย ป อปจนตวา ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา สตถ นสทนตถาย ปรสทธ สลฏ กฏมยมนคฆปมทาส ฯ โส เตน ป กมเมน สคตสขมนภวตวา ตตถ ตตถ สสรนโต อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปตตอรหตตผโล ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตสสสส โลกนาถสสาต- อาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ สป ยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อฑฒเจลกตเถราปทานวณณนา ตสสสสาห ภควโตตอาทก อายสมโต อฑฒเจลกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว # ๑. ม. สจนตกตเถราปทานวณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 189

เลมท 43 สจทายกตเถราปทานวณณนา หนา 189 ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอเกน อกสเลน กมเมน ทคคตกลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส จวรตถาย อฑฒภาค เอก ทสสมทาส ฯ โส เตเนว ปตโสมนสเสน กาล กตวา สคเค นพพตโต ฉกามาวจรสมปตตมนภวตวา ตโต จโต มนสเสส มนสสสมปตตน อคคภต จกกวตตสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม อฑฒกเล นพพตโต วทธปปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตสสสสาห ภควโตตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ อฑฒเจลกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สจทายกตเถราปทานวณณนา กมมาโรห ปเร อาสนตอาทก อายสมโต สจทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อนตรนตรา กสลพชาน ปเรนโต วปสสสส ภควโต กาเล อนตรนตรา กเตน เอเกน กมมจฉทเทน กมมารกเล นพพตโต วทธมนวาย สกสปเปส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 190

เลมท 43 สธาวคควณณนา หนา 190 นปผตต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส จวร- สพพนตถาย สจทาน อทาส เตน ป เน ทพพสมปตต อนภวตวา อปรภาเค มนสเสส อปปนโน จกกวตตาทโย สมปตตโย จ อนภวนโต อปปนนปปนนภเว ตกขป โ วชราโณ อโหส ฯ โส กเมน อมสม พทธปปาเท นพพตโต วทธปปตโต มหทธโน สทธาชาโต ตกขป โ อโหส ฯ โส เอกทวส สตถ ธมมเทสน สตวา ธมมานสาเรน าณ เปเสตวา นสนนาสเนเยว อรหา อโหส ฯ โส อรหา สมาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต กมมาโรห ปเร อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ กมมาโร อโยกมมโลหกมมาทนา กมเมน ชวต รหต (๑) วทธ วรฬห อาปชชตต กมมาโร ปพเพ ป กรณกาเล กมมาโร อาส อโหสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ สจทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 191

เลมท 43 หนา 191 คนธมาลยตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต คนธมาลยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ(๑) ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต(๑) สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต มหทธโน มหาโภโค อโหส ฯ โส สตถร ปสทตวา จนทนาครกปปรกสสตราทน อเนกาน สคนธาน วฑเฒตวา สตถ คนธถป กาเรส ฯ ตสสปร สมนปปเผห ฉาเทส พทธ จ อฏงคนมกการ อกาส (๒)ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสส ภควโตตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ คนธมาลยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑ ม. อเม ปาา นตถ ฯ ๒ ส. พทธ วนทตวา ปตถน จากาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 192

เลมท 43 หนา 192 ตปปผยตเถราปทานวณณนา มคลทโท ปเร อาสนตอาทก อายสมโต ตปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อนตรา เกนจ อกสลจฉทเทน วปสสสส ภควโต กาเล เนสาทกเล นพพตโต มคลทโท หตวา อร เ วหรต ฯ ตทา วปสสสส ภควโต ปาฏลโพธ สมปณณปตตปลลว หรตวณณ นโลภาส มโนรม ทสวา ตห ปปเผห ปเชตวา ปราณปตต ฉฑเฑตวา ภควโต สมมขา วย ปาฏลมหาโพธ วนท ฯ โส เตน ป เน ตโต จโต เทวโลเก อปปนโน ตตถ ทพพสมปตต อปราปร อนภวตวา ตโต จโต มนสเสส ชาโต ตตถ จกกวตต- สมปตตอาทโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธ- โสมนสสหทโย เคห ปหาย ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอว สทธปปตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต มคลทโท ปเร อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ มรณาย คจฉต ปาปณาตต มโค อถ วา มคยมาโน อหต ปวตตตต มโค มคาน มารเณ ลทโท โลภ เคโธต มคลทโท ปเร มยห ป กรณสมเย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 193

เลมท 43 มธปณฑกตเถราปทานวณณนา หนา 193 กานนสงขาเต มหาอร เ มคลทโท อาสนต สมพนโธ ฯ ปาฏล หรต ทสวาต ตตถ ปกาเรน ตเลน(๑) รตตวณเณน ภวตต ปาฏล ปปผาน รตตวณณตาย ปาฏลต โวหาโร ปตตาน หรตตาย หรต นลวณณ ปาฏลโพธ ทสวาต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ตปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ มธปณฑกตเถราปทานวณณนา ววเน กานเน ทสวาตอาทก อายสมโต มธปณฑกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล เนสาทโยนย นพพตโต มหาอร เ ปฏวสต ฯ ตทา วเวกาภรตยา สมปตต สทธตถ ภควนต ทสวา สมาธโต วฏ ตสส ตสส สมธร มธ อทาส ฯ ตตถ จ ปสนนมานโส วนทตวา ปกกาม ฯ โส เตเนว ป เน สมปตต อนภวนโต เทวมนสเสส สสรตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ # ๑ ส. ปาเลต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 194

เลมท 43 สธาวคควณณนา หนา 194 โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ววเน กานเน ทสวาตอาทมาห ฯ ตตถ ววเนต วเสเสน วน ปตถฏ ววน หตถอสสรถสทเทห เภรสทเทห จ วตถกามกเลสกาเมห จ วคต พยาปคตนต อตโถ กานนสงขาเต มหาอร เ ววเนต สมพนโธ ฯ โอสธว วโรจนตนต (๑)ภววฑฒกชนาน อจฉตจฉต นปผาเทตต โอสธ ฯ โอชานพพตตการณ ปฏจจ ยาย ตารกาย อคคตาย อทธรนต คณหนตต สา โอสธ (๒)ฯ โอสธตารกา อว วโรจนตต วตตพเพ คาถาพนธสขตถ อทธรนต โอสธว วโรจนตนต จ วตต ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ มธปณฑกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เสนาสนทายกตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต เสนาสนทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา อตตโน วสนฏาน วนนตร สมปตตสส ภควโต ปณาม กตวา # ๑ ส. อภวฑฒต โชตน อจฉตจฉต นปผาเทตต โอสธ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 195

เลมท 43 เวยยาวจจกรตเถราปทานวณณนา หนา 195 ปณณสนถร สนถรตวา อทาส ฯ ภควโต นสนนฏานสส สมนตโต ภตตปรจเฉท กตวา ปปผปช อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน (๑) เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต(๒) สทธตถสส ภควโตต- อาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ เสนาสนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เวยยาวจจกรตเถราปทานวณณนา วปสสสส ภควโตตอาทก อายสมโต เวยยาวจจกรตเถรสส อปทาน ฯ ตสส อปปตตอาทโย เหฏา วตตนยาเมเนว ทฏพพา ฯ เวยยาวจจกรตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ # ๑. ม. ป เน ฯ ๒. ม. ทสเสนโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 196

เลมท 34 หนา 196 พทธปฏากตเถราปทานวณณนา วปสสสส ภควโตตอาทก อายสมโต พทธปฏากต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล สงขธมกกเล นพพตโต วทธมนวาย อตตโน สปเป สงขธมเน เฉโก อโหส นจจกาล ภควโต สงข ธเมตวา สงขสทเทเนว ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถ ปากโฏ มหาโฆโส มหานาท มธรสสโร อโหส ฯ อมสม พทธปปาเท เอกสม ปากฏกเล นพพตโต วทธปปตโต มธรสสโรต ปากโฏ สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส อปรภาเค มธรสสรตเถโรต ปากโฏ ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วปสสสส ภควโตตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตเมว ฯ อโหส สงขธมโกต ส สฏ ขนนโต คจฉตต สงโข สมททชลปรยนเต จรมาโน คจฉต วจรตต อตโถ ฯ ต สงข ธมต โฆส กโรตต สงขธมโก โสห สงขธมโกว อโหสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ พทธปฏากตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑. ม. มธรสสโร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 197

เลมท 43 หนา 197 ภกขทายวคควณณนา ภกขาทายกตเถราปทานวณณนา สวณณวณณ สมพทธนตอาทก อายสมโต ภกขาทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย วภวสมปนโน สทธาชาโต วหารโต นกขมตวา ปณฑาย จรนต สทธตถ ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อาหาร อทาส ฯ ภควา ต ปฏคคเหตวา อนโมทน วตวา ปกกาม ฯ โส เตเนว กสเลน ยาวตายก ตวา อายปรโยสาเน เทวโลเก นพพตโต ตตถ ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ มนสสสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม อนสสรตวา โสมนสสชาโต(๑) ปกาเสนโต สวณณวณณ สมพทธนตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยเมว ฯ ปวรา อภนกขนตนต ปกาเรน วรตพพ ปตเถตพพนต ปวร รมมภตโต วเวกภตโต [๒] อภ วเสเสน นกขนตนต อตโถ ฯ วานา นพพานมาคตนต # ๑. ม. โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ฯ # ๒. ม. เอตถนตเร สกวหารโตต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 198

เลมท 43 ภกขทายวคควณณนา หนา 198 วาน วจจต ตณหา ตโต นกขนตตตา นพพาน วานนาม ตณห ปธาน กตวา สพพกเลเส ปหาย นพพาน ปตตนต อตโถ ฯ กฏจฉภกข ทตวานาต กรตเลน คเหตพพา ทพพ กฏจฉ ภกขยต อายาจยตต ภกขา ฯ อภ วเสเสน ขาทตพพา ภกขตพพาต วา ภกขา กฏจฉนา คเหตพพา ภกขา กฏจฉภกขา ทพพยา ภตต ทตวาต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ ภกขาทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ าณส กตเถราปทานวณณนา สวณณวณณ สมพทธนตอาทก อายสมโต าณส กต- เถรสส อปทาน ฯ กา อปปตต ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต สทธมมสสวเน สาทโร สาลโย ภควโต ธมมเทสนานสาเรน าณ เปเสตวา โฆสปมาณตตา ภควโต าเณ ปสนโน ป จงคอฏงคนมกการวเสน ปณาม กตวา ปกกาม ฯ โส ตโต จโต เทวโลเกส อปปนโน ตตถ ฉกามาวจเร ทพพสมปตต-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 199

เลมท 43 อปปลหตถยตเถราปทานวณณนา หนา 199 มนภวนโต ตโต จวตวา มนสสโลเก ชาโต ตตถคคภตา จกกวตตสมปทาทโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภว- สมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณวณณ สมพทธนต- อาทมาห ฯ ต วตตตถเมว ฯ นสภาชานย ยถาต ควสตสหสส- เชฏโ นสโภ นสโภ จ โส อาชานโย เสฏโ อตตโม เจต นสภาชานโย ฯ ยถา นสภาชานโย ตเถว ภควาต อตโถ ฯ โลกวสยส าต ป ตตวเสน เอว วตต ฯ อน- ปเมยโย ห ภควา ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ าณส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อปปลหตถยตเถราปทานวณณนา ตวราย นวาสหนตอาทก อายสมโต อปปลหตถยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตกสโล ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล มาลาการกเล นพพตโต วทธมนวาย มาลาการกมเมน อเนกาน ปปผาน วกกณนโต ชวต ฯ อเถกทวส ปปผาน คเหตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 200

เลมท 43 ภกขทายวคควณณนา หนา 200 จรนโต ภควนต รตนคฆกมว จรมาน(๑) ทสวา รตตปปลกลาเปน ปเชส ฯ โส ตโต จโต เตเนว ป เน สคตส ป มนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตวราย นวาสหนตอาทมาห ฯ ตตถ ตวราต ตห วาเรห การต ส จรต ปฏจฉนน นคร ตสส ตวราย นวาส วสนสโล นวาสนฏานเคเห วา วสนโต อหนต อตโถ ฯ อโหส มาลโก ตทาต ตทา นพพานตถาย ป สมภารกรณสมเย มาลโก มาลากาโรว ปปผาน กยวกกย กตวา ชวนโต อโหสนต อตโถ ฯ ปปผหตถมทาสหนต สทธตถ ภควนต ทสวา อปปล- กลาป อทาส ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถ- เมวาต ฯ อปปลหตถยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ____________________ # ๑. ส. โชตมาน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 201

เลมท 43 หนา 201 ปทปชกตเถราปทานวณณนา สทธตถสส ภควโตตอาทก อายสมโต ปทปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร (๑)ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต(๑) สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสนโน สมนปปเผน ภควโต (๒) ปาทมเล ปเชส ฯ โส เตน ป กมเมน(๓) เทวมนสเสส สสรนโต สกกสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตตผเล ปตฏาส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตถสส ภควโตต- อาทมาห ฯ ชาตปปผมทาสหนต ชาตสมนปปผ อทาส อหนต วตตพเพ คาถาพนธสขตถ สมนสททสส โลป กตวา วตต ฯ ตตถ ชาตยา นพพตโต วกสมาโนเยว สมน ชนาน โสมนสส กโรตต สมน ปปผนฏเน วกสนฏเน ปปผ สมน จ ต ปปผ จาต สมนปปผ ตาน สมนปปผาน สทธตถสส ภควโต อห ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ ปทปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑ ม. อเม ปาา นตถ ฯ # ๒ ม. อย ปาโ น ทสสต ฯ ๓. ม. ป เน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 202

เลมท 43 หนา 202 มฏ ปปผยตเถราปทานวณณนา สทสสโน นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต มฏ - ปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล มาลาการกเล นพพตโต วทธมนวาย สกสปเป นปผตต ปตโต เอกทวส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ชาตสมน- ปปผาน อโภห หตเถห ภควโต ปาทมเล โอกรตวา ปเชส ฯ โส เตน กสลสมภาเรน เทวมนสเสส สสรนโต อโภ สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ปพพวาสนาวเสน สตถร ปสทตวา ปพพชตวา (๑) นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม อนสสรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทสสโน นาม นาเมนาต- อาทมาห ฯ ตตถ สทสสโนต อาโรหปรณาหรปสณาน- โยพพ โสภเณน สนทโร ทสสโนต สทสสโน นาเมน สทสสโน นาม มาลากาโร หตวา ชาตสมนปปเผห ปทมตตร ภควนต ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ มฏ ปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑ ม. ปพพชโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 203

เลมท 43 หนา 203 อทกปชกตเถราปทานวณณนา สวณณวณณ สมพทธนตอาทก อายสมโต อทกปชกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส ปรตกสลส จโย ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน ปรปรยมาโน ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย กสลากสล ชานนโต ปทมตตรสส ภควโต อากาเส คจฉนโต นกขนต- ฉพพณณพทธรสส ปสนโน อโภห หตเถห อทก คเหตวา ปเชส ฯ เตน ปชต อทก รชตพพพล วย อากาเส อฏาส ฯ โส อภปปสนโน เตเนว โสมนสเสน ตสตาทส นพพตโต ทพพสมปตตโย อนภวตวา อปรภาเค มนสสสมปตตโย จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ป กมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณวณณ สมพทธนต- อาทมาห ฯ ต เหฏา วตตเมว ฯ ฆตาสนว ชลตนต ฆต วจจต สปป ฆตสส อาสน อาธารนต ฆตาสน อคค อถ วา ต อสต ภ ชตต ฆตาสน อคคเยว ฯ ยถา คเต อาสตเต อคคมห อคคสขา อตว ชลต เอว อคคกขนธ อว ชลมาน ภควนตนต อตโถ ฯ อาทตตว หตาสนนต หต วจจต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 204

เลมท 43 ภกขทายวคควณณนา หนา 204 ปชาสกกาเร หตสส ปชาสกการสส อาสนนต หตาสน ชลมาน สรย อว ทวตตสมหาปรสลกขเณห พยามปปภา- มณฑเลห (๑) วชโชตมาน สวณณวณณ สมพทธ อนล ชเส อากาเส คจฉนต อททสนต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ อทกปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ นฬมาลยตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต นฬมาลยตเถรสส อปทาน ฯ โสป (๒) ปรมชนวเรส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส ววฏฏป- นสสยาน ป าน(๓) อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นปผตต(๔) วทธมนวาย ฆราวาส สณเปตวา กาเม อาทนว ทสวา เคห ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วสนโต ตตถาคต ภควนต ทสวา ปสนโน วนทตวา ตณสนถร สนถรตวา ตตถ นสนนสส ภควโต นฬมาเลห วชน กตวา วเชตวา อทาส ฯ ปฏคคเหส ภควา ตสสาน- กมปาย อนโมทน จ อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อปปนนปปนนภเว ปรฬาหสนตาปววชชโต กายจตต- # ๑ ย. ส จเยห ฯ ๒. ม. เอโส ฯ ๓. ม. กสลกมนาน ฯ # ๔. ม. นพพตโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 205

เลมท 43 นฬมาลยตเถราปทานวณณนา หนา 205 เจตสกสขสมปตโต อเนกสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ปพพวาสนาพเลน สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรพทธสสาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตเมว ฯ นฬมาล คเหตวานาต นโฬต (๑) อสาโร นสสาโร หตวา เวฬวสโตป ตนโก สลลหโก ชาโตต นโฬ นฬสส มาลา ปปผ นฬมาล เตน นฬมาเลน วชน กาเรสนต สมพนโธ ฯ วชสสต ชนสสต(๒) วาโต อเนนาต วชน ต วชน พทธสส อปนาเมส ปฏคคเหสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตาน- เมวาต ฯ นฬมาลยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สตตมภาณวารวณณนา นฏ ตา ฯ ______________ # ๑ ม. นฬต ฯ ๒. ส. วชต วเสเสน ชโนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 206

เลมท 43 หนา 206 อาสนปฏาหกตเถราปทานวณณนา กานน วนโมคคยหาตอาทก อายสมโต อาสนปฏาห- กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ฆราวาส วสนโต ตตถ โทส ทสวา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วสนโต ตตถ สมปตต ภควนต ทสวา ปสนโน สหาสน อทาส ตตถ นสนน ภควนต มาลากลาป คเหตวา ปเชตวา ต ปทกขณ กตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน เทว- มนสเสส สสรนโต นพพตตนพพตตภเว อจจกลโก วภว- สมปนโน อโหส ฯ โส กาลนตเร อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อรหา สมาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต กานน วนโมคคยหาต- อาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตตถเมวาต ฯ อาสนปฏาหกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 207

เลมท 43 หนา 207 พลาลทายกตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต พลาลทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส วสนโต ตตถาทนว ทสวา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วสนโต อตว อปปจฉสนตฏโ อาลวาทห ยาเปนโต วสต ฯ ตทา ปทมตตโร ภควา ตสส อนกมปาย ต หมวนต อคมาส ฯ ต ทสวา ปสนโน วนทตวา พลาลโย คเหตวา ปตเต โอกร ฯ ต ตถาคโต ตสสานกมปาย โสมนสสปปาทยนโต ปรภ ช ฯ โส เตน กมเมน ตโต จโต เทวมนสเสส อภย- สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตตตวา วทธมนวาย สตถร ปสนโน สาสเน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน กสลกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมว ฯ อาลวกลมพาทโย เตส เตส กนทชาตน นามาเนวาต ฯ พลาลทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 208

เลมท 43 หนา 208 เรณปชกตเถราปทานวณณนา สวณณวณณ สมพทธนตอาทก อายสมโต เรณปชกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสนโน ว ต ปตโต อคคกขนธ วย วชโชตมาน ภควนต ทสวา ปสนนมานโส นาคปปผเกสร คเหตวา ปเชส ฯ อถ ภควา อนโมทน อกาส(๑) ฯ โส เตน ป เน ตโต จโต เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อปปนนปปนนภเว สพพตถ ปชโต อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ปพพ- วาสนาพเลน สตถร ปสนโน สาสเน ปพพชตวา(๒) นจรสเสว อรหา หตวา ทพพจกขนา อตตโน ปพพกมม ทสวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณวณณ สมพทธนตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ สตรสว ภาณมนต สตมตตา สตปปมาณา รส ปภา ยสส สรยสส โส สตรส คาถาพนธสขตถ สตรสต วตต อเนกสตสส อเนกสตสหสสรสต อตโถ ฯ ภาณ วจจต ปภา ภาณ ปภา # ๑ ม. อนโมทนมกาส ฯ ๒. ม. ปพพชโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 209

เลมท 43 เรณปชกตเถราปทานวณณนา หนา 209 ยสส โส ภาณมา ภาณมสงขาต สรย อว วปสส ภควนต ทสวา สเกสร นาคปปผ คเหตวา อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ เรณปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เอกาทสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 210

เลมท 43 หนา 210 มหาปรวารวคควณณนา มหาปรวารกตเถราปทานวณณนา วปสส นาม ภควาตอาทก อายสมโต มหาปรวารกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน อปจนนโต วปสสสส ภควโต อปปนนสมเย ยกขโยนย นพพตโต อเนกยกขสตสหสสปรวาโร เอกสม ขททกทเป ทพพสข อนภวนโต วหรต ฯ ตสม จ ทเป เจตยาภโสภโต วหาโร อตถ ตตถ ภควา อคมาส ฯ อถ โข (๑) ยกขเสนาธปต ตตถ กตภาว ทสวา ทพพวตถาน คเหตวา คต(๒) ภควนต วนทตวา ทพพวตเถห ปเชส ฯ สปรวาโร สรณ อคมาส ฯ โส เตน ป กมเมน ตโต จโต เทวมนสสโลเก(๓) นพพตตตวา (๔)ตตถ ฉกามาวจรสข อนภวตวา(๔) อปรภาเค อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชตวา (๕) นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต # ๑. ม. โส ฯ ๒. ม. คนตวา ฯ ๓. ม. เทวโลเก ฯ # ๔. ม. ตโต จโต มนสเสส อคคจกกวตตอาทสขมนภวตวา ฯ # ๕. ม. ปพพชโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 211

เลมท 43 สมงคลตเถราปทานวณณนา หนา 211 ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วปสส นาม ภควาตอาทมาห ฯ ตตถ วเสส ปรมตถ นพพาน ปสสตต วปสส ววเธ สตปฏานาทโย สตตตสโพธปกขยธมเม ปสสตต วา วปสส ววเธ อเนกปปกาเร โพธเนยยสตเต วส วส ปสสตต วา วปสส โส วปสส ภควา ทปเจตย ทเป ปชนยฏาน วหารมคมาสต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ มหาปรวารกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สมงคลตเถราปทานวณณนา อตถทสส ชนวโรตอาทก อายสมโต สมงคลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล เอกสม ตฬากสมเป รกขเทวตา หตวา นพพตต ฯ ตสม สมเย ภควา วหารโต นกขมตวา นหายตกาโม ตสส ตฬากสส ตร คนตวา ตตถ นหาตวา เอกจวโร ชลมาโน พรหมา วย สรโย วย สวณณพมพ วย อฏาส ฯ อถ โส เทวปตโต โสมนสสชาโต ป ชลโก โถมน อกาส ฯ อตตโน ทพพคตตรเยห อปหาร จ อกาส ฯ โส เตน ป - กมเมน เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวตวา อปรภาเค อมสม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 212

เลมท 43 มหาปรวารวคควณณนา หนา 212 พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปจฉา ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต อตถทสส ชนวโรตอาทมาห ฯ ตตถ ปรมตถ นพพาน ทกขต ปสสตต อตถทสส อถ วา สพพสตตาน จตรารยสจจสงขาต อตถปโยชน ทสสนสโลต อตถทสส กเลเส อชน ชนาต ชนสสตต ชโน ฯ วรตพโพ ปตเถตพโพ สพพ- สตเตหต วโร อตถทสส ชโน จ โส วโร จาต อตถ- ทสสชนวโร โลกเชฏโต ลชชต ปลชชตต โลโก โลกยต ปสสยต พทธาทห ปารปปตโตต วา โลโก โลโก จ โลโก จ โลโก จาต โลโก ฯ เอกเสสสมาสวเสน โลกาต วตตพเพ โลโกต วตโต ฯ โลกสส เชฏโ โลกเชฏโ โส โลกเชฏโ นราสโภต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ สมงคลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 213

เลมท 43 หนา 213 สรณคมนยตเถราปทานวณณนา อภนน เทวราชนนตอาทก อายสมโต สรณคมนยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว (๑) ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตเร ภควต อปปนเน อย หมวนเต เทวราชา หตวา นพพตต ฯ ตสม อปเรน(๒) ยกขเทวร า สทธ สงคามตถาย อปฏ เต เทว อเนกยกขสหสสปรวารา ผลกาวธาทหตถา สงคามตถาย สมปพยฬหา อเหส ฯ ตทา ปทมตตโร ภควา เตส สตเตส การ อปปาเทตวา อากาเสน ตตถ คนตวา สปรวาราน ทวนน เทวราชน ธมม เทเสส ฯ ตทา เต สพเพ ผลกา- วธาน ฉฑเฑตวา ภควนต คารวพหมาเนน วนทตวา สรณ อคมส ฯ เตส อย ปม สรณ อคมาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปพพกสล สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อภนน เทวราชนนตอาทมาห ฯ ตตถ สจโลมขรโลมอาฬวกกมภรกเวราทโย วย นามโคตเตน # ๑ ม. อปปนนปปนนภเว ฯ ๒ ส. อาสนเน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 214

เลมท 43 มหาปรวารวคควณณนา หนา 214 อปากฏา เทว ยกขราชาโน อ าปเทเสน ทสเสนโต อภนน เทวราชนนต(๑)อาทมาห ฯ สงคาโม สมปฏ โตต ส สฏ คาโม กลหตถาย อปคมนนต สงคาโม โส สงคาโม ส สฏ อปฏ โต เอกฏาเน อปคนตวา โตต อตโถ ฯ อโหส สมปพยโฬหต ส สฏ อปสมเป ราสภโตต อตโถ ฯ สเวเชส มหาชนนต เตส ราสภตาน ยกขาน อากาเส นสนโน ภควา จตสจจธมมเทสนาย ส สฏ เวเชส อาทนว- ทสสเนน คณหาเปส ว าเปส โพเธสต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ สรณคมนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เอกาสนยตเถราปทานวณณนา วรโณ นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต เอกาสนยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล วรโณ นาม เทวราชา หตวา นพพตต ฯ โส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส คนธมาลาทห คตวาทเตห จ อปฏย- มาโน สปรวาโร ปเชส ฯ ตโต อปรภาเค ภควต ปรนพพเต # ๑. อภนน เทวราชนนต อาห (?)

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 215

เลมท 43 เอกาสนยตเถราปทานวณณนา หนา 215 ตสส มหาโพธรกข พทธทสสน วย สพพตรยตาฬาวจเรห สปรวาโร อปหาร อกาส ฯ โส เตน ป เน ตโต กาล กตวา นมมานรตเทวโลเก อปปชช ฯ เอว เทวสมปตต อนภวตวา มนสเสส จ มนสสภโต จกกวตตสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถ สาสเน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส ปจฉา สกกมม สรตวา ต ตถโต ตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วรโณ นาม นาเมนาต- อาทมาห ฯ ตตถ ยทา อห สมโพธนตถาย (๑) พทธ โพธ จ ปเชส ตทา วรโณ นาม เทวราชา อโหสนต สมพนโธ ฯ ธรณรหปาทปนต เอตถ รกขลตาปพพตสตตรตนาทโย ธาเรตต ธรณ ตสม รหต ปตฏหตต ธรณรโห ฯ ปาเทน ปวตต ปาทโป ส จตส จโตทก ปาเทน มเลน ปวต รกขกขนธสาขาวฏเปห อาโปรส ปตถรยตต อตโถ ฯ ต ธรณรหปาทป โพธรกขนต สมพนโธ ฯ สกกมมาภรทโธต อตตโน กสลกมเมน อภรทโธปสนโน อตตเม โพธมห ปสนโนต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตาน- เมวาต ฯ เอกาสนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑ ส. สมโมทนตถาย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 216

เลมท 43 หนา 216 สวณณปปผยตเถราปทานวณณนา วปสส นาม ภควาตอาทก อายสมโต สวณณปปผยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม าเน ภมฏกเทวปตโต หตวา นพพตโต ตสส ภควโต ธมม สตวา ปสนนมานโส จตห สวณณปปเผห ปเชส ฯ ตาน ปปผาน อากาเส สวณณวตาน หตวา ฉาเทส ฯ สวณณปภา จ พทธสส สรรปภา จ เอกโต หตวา มหา- โอภาโส อโหส ฯ โส อตเรกตร ปสนโน สกภวน คโตป สรตเยว ฯ โส เตน ป กมเมน ตสตภวนาทสคตสเยว สสรนโต ทพพสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา สาสเน อร ทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วปสส นาม ภควาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ ปาโมชช ชนยตวานาต พลวปต อปปาเทตวา ปาโมชช อาโมทนา ปโมทนา หาโส ปหาโส วตต โอทคย อตตมนตา จตตสสาต(๑)อาทส วย อตตมนตา สกภาว อปปาเทตวาต # ๑ อภ. ว. ๓๕/๕๕๗/๓๑๐ ฯ ข. มหา. ๒๙/๔/๓ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 217

เลมท 43 จตกปชกตเถราปทานวณณนา หนา 217 อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ สวณณปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ จตกปชกตเถราปทานวณณนา วสาม ราชายตเนตอาทก อายสมโต จตกปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตโต ปร อปปนนป- ปนนภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล ราชายตนรกขเทวตา หตวา นพพตโต อนตรนตรา เทวตาห สทธ ธมม สตวา ปสนโน ภควต ปรนพพเต สปรวาโร คนธทปธปปปผเภรอาทน คาหาเปตวา ภควโต อาฬหนฏาน คนตวา ทปาทห (๑) ปเชตวา อเนเกห ตรเยห อเนเกห วาทเตห ต ปเชส ฯ ตโต ปฏาย สกภวน อปวฏโป ภควนตเมว สรตวา สมมขา วย วนทต ฯ โส เตเนว ป เน เตน จตตปปสาเทน ราชายตนโต กาล กโต ตสตาทส นพพตโต ทพพสมปตต อนภวตวา ตโต มนสเสส มนสส- สมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ภควต อปปนนจตตปปสาโท ภควโต สาสเน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต # ๑ ม. ทปาทน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 218

เลมท 43 มหาปรวารวคควณณนา หนา 218 อตตโน (๑) ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วสาม ราชายตเนต- อาทมาห ฯ ราชายตเนต เทวราชน อายตน ราชายตน ตสส รกขสส นามเธยโย วา ปรนพพเต ภควตต ปร สมนตโต ก จ อนวเสเสตวา ขนธปรนพพานกาเล ปรนพพานสมเย ปรนพพานปปตตสส สขโน โลกพนธโนต สมพนโธ ฯ จตก อคมาสหนต จนทนาครเทวทารกปปรตกโกลาท- สคนธทารห จต ราสคตนต จต จตเมว จตก พทธคารเวน จตก ปชนตถาย จตกสส สมป อห อคมาสนต อตโถ ฯ ตตถ คนตวา กตกจจ ทสเสนโต ตรย ตตถ วาเทตวาตอาทมาห ฯ ต สพพ สว เยยเมวาต ฯ จตกปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ พทธส กตเถราปทานวณณนา ยทา วปสส โลกคโคตอาทก อายสมโต พทธส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม ภมฏกวมาเน เทวปตโต หตวา นพพตต ฯ ตทา วปสส ภควา อายสงขาร โวสสชช ฯ อถ สกลทสสหสส- โลกธาต สสาครปพพตา ปกมปตถ ฯ ตทา ตสส เทวปตตสส #๑. ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 219

เลมท 43 พทธส กตเถราปทานวณณนา หนา 219 ภวนมป กมปตถ ฯ ตสม ขเณ โส เทวปตโต สสยชาโต ก น โข ปวกมปาย นพพตตต จนเตตวา พทธสส อาย- สงขารโวสสชชภาว ตวา มหาโสก โทมนสส (๑) อปาเทส ฯ ตทา เวสสวโณ มหาราชา อาคนตวา มา จนตยตถาต อสสาเสส ฯ โส เทวปตโต ตโต จโต เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส ปหาย ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ยทา วปสส โลกคโคตอาทมาห ฯ อายสงขารโมสสชชต อา สมนตโต ยโนต ปาเลต สตเตต อาย อายสส สงขาโร ราสภาโว อาย- สงขาโร ต อายสงขาร โอสชช ปรจจช ชหาสต อตโถ ฯ ตสม อายสงขารโวสสชชเน ฯ ชลเมขลาสาคโรทกเมขลาสหตา สกลทสสหสสจกกวาฬปว กมปตถาต สมพนโธ ฯ โอตต วตถต มยหนต มยห ภวน โอตต วตถต จตต วจตต สจ สปรสทธ จตต อเนเกห สตตห รตเนห วจตต โสภมาน ปกมปตถ ปกาเรน กมปตถาต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ พทธส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑ ส. สเวค ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 220

เลมท 43 หนา 220 มคคส กตเถราปทานวณณนา ปทมตตรพทธสสาตอาทก อายสมโต มคคส กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หมวนเต เทวปตโต หตวา นพพตโต อร คนตวา มคค- มฬหาน มคค คเวสนตาน ตสส สาวกาน โภเชตวา มคค อาจกข ฯ โส เตน ป เน เทวมนสสสมปตต อนภวตวา อปปนนปปนนภเว สพพตถ อมโฬห ส วา อโหส ฯ อถ อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาเส อนลลโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรพทธสสาตอาทมาห ฯ สาวกา วนจารโนต ภควโต วตตวจน สมมา อาทเรน สณนตต สาวกา อถ วา ภควโต เทสนานสาเรน าณ เปเสตวา สทธมม สณนตต สาวกา วนจารโน วเน วจรณกา สาวกา วปปนฏา มคคมฬหา มหาอร เ อนธาว จกข- วรหตาว อนสยยเร วจรนตต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ มคคส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 221

เลมท 43 หนา 221 ปจจปฏานส กตเถราปทานวณณนา อตถทสสมห สคเตตอาทก อายสมโต ปจจปฏาน- ส กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล ยกขโยนย นพพตโต ภควต ธรมาเน ทสสนสส อลทธตตา ปจฉา ปรนพพเต มหาโสกปปตโต วหาส ฯ ตทา หสส ภควโต สาวโก นาม อคคสาวโก อนสาสนโต ภควโต สารรกธาตปชา ภควต ธรมาเน กตปชา วย จตตปปสาท- วสา มหปผล ภวตต วตวา ถป กโรหต นโยชโต ถป กาเรส ต ปเชตวา ตโต จโต เทวมนสเสส สกกจกก- วตตสมปตตมนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ป กมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อตถทสสมห สคเตต- อาทมาห ฯ ต เหฏา วตตเมว ฯ ยกขโยน อปปชชนต เอตถ ปน อตตโน สกาส สมปตตสมปตเต ขาทนตา ยนต คจฉนตต ยกขา ยกขาน โยน ชาตต ยกขโยน ยกขโยนย นพพตโตต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 222

เลมท 43 มหาปรวารวคควณณนา หนา 222 ทลลทธ วต เม อาสต เม มยา ลทธยส ทลลทธ พทธภตสส สตถโน สกการ อกตตตา วราเธตวา ลทธนต อตโถ ฯ ทปปภาตนต ทฏ ปภาต รตตยา ปภาตกรณ มยห น สฏ ปภาตนต (๑) อตโถ ฯ ทรฏ ตนต ทอฏ ต ฯ สรยสส อคคมน มยห ทอคคมนนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตาน- เมวาต ฯ ปจจปฏานส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ชาตปชกตเถราปทานวณณนา ชาย ตสส วปสสสสาตอาทก อายสมโต ชาตปชกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต นกขตตปาเกห วปสส- โพธสตตสส วตตลกขณนมตต สตวา อย กร กมาโร พทโธ หตวา สกลโลกสส อคโค เสฏโ หตวา สพพสตเต สสารโต อทธรสสตต สตวา ต ภควนต กมารกาเลเยว พทธสส วย มหาปช อกาส ฯ ปจฉา กเมน กมารกาล ราชกมารกาล (๒) รชชกาลนต กาลตตยมตกกมม พทเธ ชาเตป # ๑ ส. มยหอตทฏ ปภาตนต ฯ # ๒. กมารกาเลเยว ราชกมาร (สพพตถ) ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 223

เลมท 43 ชาตปชกตเถราปทานวณณนา หนา 223 มหาปช กตวา ตโต จโต ตสตาทส นพพตโต ทพพสขมน- ภวตวา ปจฉา มนสเสส จกกวตตาทมนสสสขมนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต สตตฏวสสกาเลเยว ภควต ปสนโน ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ชาย ตสส วปสสสสาต- อาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ เนมตตาน สณตวานาต เอตถ นมตต การณ สขทกขป- ปตตเหต ชานนตต เนมตตา เตส เนมตตาน นกขตตปากาน วจน สณตวาต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ ชาตปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทวาทสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 224

เลมท 43 หนา 224 เสเรยยวคควณณนา เสเรยยกตเถราปทานวณณนา อชฌายโก มนตธโรตอาทก อายสมโต เสเรยยกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตโต ปเรส อตตภาว- สหสเสส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตวา ตณณ เวทาน ปาร คนตวา อตหาสาทสกลพราหมณมนเตส (๑) โกฏป- ปตโต เอกสม ทวเส อพโภกาเส สปรวาโร โต ภควนต ทสวา ปสนนมานโส เสเรยยปปผ คเหตวา อากาเส ขปนโต ปเชส ฯ ตาน ปปผาน อากาเส วตาน หตวา สตตาห ตวา ปจฉา อนตรธายส ฯ โส ต อจฉรย ทสวา อตว ปสนนมานโส เตเนว ปตโสมนสเสน กาล กตวา ตสตาทส นพพตโต ตตถ ทพพสขมนภวตวา ตโต มนสสสขมนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปาปณตวา ปพพวาสนาพเลน สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปรากตกสล สรตวา โสมนสสชาโต # ๑ ม. ... พราหมณธมเมส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 225

เลมท 43 ปปผถปยตเถราปทานวณณนา หนา 225 ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อชฌายโก มนตธโรตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ เสเรยยก คเหตวานาต สรเส ภว ชาตปปผ เสเรยย เสเรยยเมว เสเรยยก ต เสเรยยก คเหตวานาต สมพนโธ ฯ ภควต ปสนโน ชาตสมนมกลจมปกาทน ปปผาน ปตฏเปตวา ปเชต กาล นตถตาย (๓) ตตถ สมปตต ต เสเรยยก ปปผ คเหตวา ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ เสเรยยกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปปผถปยตเถราปทานวณณนา หมวนตสส อวทเรตอาทก อายสมโต ปปผถปยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสพทธสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตวา สกสปเป นปผตต ปตโต ตตถ สาร อปสสนโต เคห ปหาย หมวนต ปวสตวา อตตนา สหคเตห ป จสสสสหสเสห สทธ ป จา- ภ า อฏ สมาปตตโย นพพตเตตวา กกกรนามปพพตสมเป ปณณสาล กาเรตวา ปฏวสต ฯ ตทา พทธปปาทภาว สตวา # ๑. ปเชตกามตาย (?)

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 226

เลมท 43 เสเรยยวคควณณนา หนา 226 สสเสห สห พทธสส สนตก คนตกาโม เกนจ พยาธนา ปฬโต ปณณสาล ปวสตวา สสสสนตกา พทธสสานภาว ลกขณ จ สตวา ปสนนมานโส หมวนตโต จมปกาโสก- ตลกโกฏกาทยเนเก ปปเผ อาหราเปตวา ถป กตวา พทธ วย ปเชตวา กาล กตวา พรหมโลกปโค อโหส ฯ อถ เต สสสา ตสส อาฬาหน กตวา พทธสนตก คนตวา ต ปวตต อาโรเจส ฯ อถ ภควา พทธจกขนา โอโลเกตวา อนาคตสาเณน ปากฏกรณมกาส ฯ โส อปรภาเค อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ปพพวาสนาพเลน สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ อถ โส อตตโน ปพพกสล สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ กกกโร นาม ปพพโตต ปพพตสส สขร กกกรากาเรน สนขากาเรน สณ ตตตา กกกรปพพโตต สงขย คโต ตตถ สมเป ปณณสาล กตวา ป จตาปส- สหสเสห สห วสมาโนต อตโถ ฯ นยานสาเรน เสส สพพ อตตานตถเมวาต ฯ ปปผถปยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 227

เลมท 43 หนา 227 ปายาส(๑)ทายกตเถราปทานวณณนา สวณณวณโณ สมพทโธตอาทก อายสมโต ปายาสทาย- กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม วภวสมปนเน กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา ฆราวาส วสนโต หตถอสสธนธ สตตรตนาทวภวสมปนโน สทธาสมปนโน กมมผล สททหตวา สหสสมตตา สวณณ- ปาตโย กาเรตวา ตสม ขรปายาสสหสสสส ปเรตวา ตา สพพา คาหาเปตวา สมพลวน อคมาส ฯ ตสม สมเย วปสส ภควา ฉพพณณรสโย วสสชเชตวา อากาเส จงกม มาเปตวา จงกมต ฯ โส ปน เสฏ ต อจฉรย ทสวา อตว ปสนโน ปาตโย เปตวา วนทตวา อาโรเจส ปฏคคหณาย ฯ อถ ภควา อนกมป อปาทาย ปฏคคเหส ปฏคคเหตวา จ ปน ตสส โสมนสสอปปาทนตถ สหสสมตเตห ภกขสงเฆห สทธ ปรภ ช ตทวเสส อเนกสหสสภกข ปรภ ชส ฯ โส เตน ป เน สคตสเยว สสรนโต อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ # ๑. ม. ปายส... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 228

เลมท 43 เสเรยยวคควณณนา หนา 228 โส อปรภาเค อตตโน กสล ปจจเวกขมาโน ต สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณวณโณ สมพทโธตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตเมว ฯ จงกม สสมารโฬหต จทนนโต ปทวกเขป กโรนโต กมต คจฉตต จงกม จงกมสส ปทวกเขปสส อาธารภต- ปวปเทโส จงกม นามาต อตโถ เอต จงกม สวเสเสน อารโฬหต สมพนโธ ฯ อมพเร อนลายเนต วรยต ฉาทยต อเนนาต วร น พรนต อมพร เสตวตถสทส อากาสนต อตโถ ฯ นตถ นลยน โคปน เอตถาต อนล อา สมนตโต ยนต คจฉนต อเนน อทธมนโตต อายน อนล จ ต อายน เจต อนลายน ตสม อมพเร อนลายเน จงกม มาปยนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ ปายาสทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ คนโธทกยตเถราปทานวณณนา นสชช ปาสาทวเรตอาทก อายสมโต คนโธทกยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน (๑) ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต(๒) กาเล # ๑ ม. นพพานปนสสยาน ฯ ๒. ม. วปสสภควโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 229

เลมท 43 คนโธทกยตเถราปทานวณณนา หนา 229 เสฏ กเล นพพตโต ว ต ปตวา มหทธโน มหาโภโค ทพพสข อนภวนโต วย มนสสสข อนภวนโต เอกสม ทวเส ปาสาทวเร นสนโน โหต ฯ ตทา ภควา สวณณมหาเมร วย วถยา วจรต ต วจรมาน ภควนต ทสวา ปสนนมานโส คนตวา วนทตวา สคนโธทเกน ภควนต โอส จมาโน ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาเสน อนลลโน สตถ สนตเก ปพพชตวา กมมฏาน คเหตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกสล สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นสชช ปาสาทวเรตอาทมาห ฯ ตตถ ปาสาโทต ปสาท โสมนสส ชเนต อปปาเทตต ปาสาโท มาลากมมจตตกมมสวณณกมมาทยเนกวจตต ทสวา ตตถ ปวฏาน ชนาน ปสาท ชนยตต อตโถ ฯ ปาสาโท จ โส ปตเถตพพฏเน วโร จาต ปาสาทวโร ตสม ปาสาทวเร นสชช นสทตวา วปสส ชนวร อททสนต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ คนโธทกยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 230

เลมท 43 หนา 230 สมมขาถวกตเถราปทานวณณนา ฌายมาเน วปสสมหตอาทก อายสมโต สมมขาถ- วกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต สตตวสสกกาเลเยว สกสปเป นปผตต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา วสนโต วปสสมห โพธสตเต อปปนเน สพพพทธาน ลกขณาน เวทตตเย ทสสมานาน ตาน ราชปปมขสส ชนกายสส วปสสโพธสตตสส ลกขณ จ พทธ- ภาว จ พยากรตวา ชนาน มานส นพพาเปส อเนกาน จ ถตวจนาน นเวเทส ฯ โส เตน กสลกมเมน ฉ กามา- วจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ กตกสลนาเมน สมมขาถวกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ฌายมาเน วปสสมหตอาทมาห ฯ ตตถ (๑) วปสสมห สมมาสมพทเธ ฌายมาเน อปปชชมาเน มาตกจฉโต นกขนเต อห ปาตภต นมตต การณ พทธภาวสส เหต # ๑. ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 231

เลมท 43 กสมาสนยตเถราปทานวณณนา หนา 231 พยากร กเถส อเนกาน อจฉรยาน ปากฏาน อกาสนต อตโถ ฯ เสส วตตนยานสาเรน สว เยยเมวาต ฯ สมมขาถวกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กสมาสนยตเถราปทานวณณนา นคเร ธ วตยาตอาทก อายสมโต กสมาสนยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตโต มหทธโน มหาโภโค ตณณ เวทาน ปาร คโต พราหมณสปเปส โกฏปปตโต สกปรสมยกสโล มาตาปตโร ปเชตกาโม ป จ อปปลกลาเป อตตโน สมเป เปตวา นสนโน ภกขสงฆปรวต วปสส ภควนต อาคจฉนต ทสวา นลปตาทฆนพทธรสมโย จ ทสวา ปสนนมานโส อาสน ป าเปตวา ตตถ ตาน ปปผาน สนถรตวา ภควนต ตตถ นสทาเปตวา สกฆเร มาต อตถาย ปฏยตตาน สพพาน ขาทนยโภชนยาน คเหตวา สปรวาร ภควนต สหตเถน สนตปเปนโต โภเชส ฯ โภชนาวสาเน เอก อปปลหตถ อทาส ฯ เตน โสมนสสชาโต ปตถน อกาส ฯ ภควาป อนโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 232

เลมท 43 เสเรยยวคควณณนา หนา 232 เทวมนสเสส เทว สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตโต โภคยเสห วฑฒโต กาเมส อาทนว ทสวา ฆราวาส ปหาย ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปพเพ กตกสล ปพเพนวาสาเณน สรตวา โสมนสสชาโต (๑) ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นคเร ธ วตยาตอาทมาห ฯ ธ าน ป วนตาน ขตตยพราหมณ- คหปตมหาสาลาน อเนเกส กลาน อากรตตา ธ วต อถ วา มตตามณอาทสตตรตนาน สตตวธธ าน อปโภคปร- โภคาน อากรตตา ธ วต อถ วา ธ าน พทธปจเจก- พทธขณาสวาน วสนฏาน อารามวหาราทน อากรตตา ธ วต ตสสา ธ วตยา ฯ นครนต ปตเถนต เอตถ อปโภคปรโภคตถกา ชนาต นคร น คจฉตต วา นค ราช- ยวราชมหามตตาทน วสนฏาน ฯ นค ราต อาททาต คณหาตต นคร ราชาทน วสนฏานสมหภต ปาการปรขาทห ปรกขตต ปรจฉนนฏาน นคร นามาต อตโถ ฯ ตสม นคเร ยทา อห วปสสสส ภควโต สนตเก พยากรณ อลภ ฯ ตทา ตสม ธ วตยา นคเร พราหมโณ อโหสนต สมพนโธ ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ กสมาสนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑ ม. โสมนสสปปตโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 233

เลมท 43 หนา 233 ผลทายกตเถราปทานวณณนา อชฌายโก มนตธโรตอาทก อายสมโต ผลทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตวา เวทตตยาทสกสปเปส ปารปปตโต อเนเกส พราหมณสหสสาน ปาโมกโข อาจรโย สกสปปาน ปรโยสาน อทสวา ตตถ จ สาร อปสสนโต ฆราวาส ปหาย อสปพพชช ปพพชตวา หมวนตสส อวทเร อสสม กาเรตวา สห สสเสห วาส กปเปส ตสม สมเย ปทมตตโร ภควา ภกขาย จรมาโน ตสสานกมปาย ต ปเทส สมปาปณ ฯ ตาปโส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อตตโน อตถาย ปฏเก นกขปตวา รกขคเค ลคคตาน มธราน ปทมผลาน มธนา สห อทาส ฯ ภควา ตสส โสมนสสปปาท- นตถ ปสสนตสเสว ปรภ ชตวา อากาเส โต ผลทานานสส กเถตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต สตตวสสโกเยว อรหตต ปตวา ปพเพ กตกสล- กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อชฌายโก มนตธโรตอาทมาห ฯ ตตถ อชเฌต จนเตตต อชฌาย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 234

เลมท 43 เสเรยยวคควณณนา หนา 234 อชฌายเยว อชฌายโก ฯ เอตถ ห อกาโร ปฏเสเธ วทธ- ตพภาเว ฯเปฯ อกาโร วรหปปเกต เอว วตเตส ทสส อตเถส ตพภาเว วตตต ฯ สสสาน สวนธารณาทวเสน หต อชเฌต จนเตต อชฌาย กโรตต อชฌายโก จนตโกต อตโถ ฯ อาจรยสส สนตเก อคคหต สพพ มนต มเนน ธาเรต ปวตเตตต มนตธโร ฯ ตณณ เวทาน ปารคต เวท วจจต าณ เวเทน เวทตพพา พชฌตพพาต เวทา อรเวทยชเวท- สามเวทสงขาตา ตโย คนถา เตส เวทาน ปาร ปรโยสาน โกฏ คโต ปตโตต ปารค ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ ผลทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ าณส กตเถราปทานวณณนา ปพพเต หมวนตมหตอาทก อายสมโต าณส กต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ (๑) อปปนนป- ปนเน ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนตสส อวทเร ปพพตนตเร ปณณสาล กาเรตวา ป จาภ าอฏสมาปตตโย นพพตเตตวา # ๑. ม. ตสม ตสม ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 235

เลมท 43 าณส กตเถราปทานวณณนา หนา 235 วสนโต เอกทวส ปรสทธ ปณฑร ปลนตล ทสวา อทสา ปรสทธา พทธา อทสว ปรสทธ พทธาณนต พทธ จ ตสส าณ จ อนสสร โถเมส จ ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต (๑) สาสเน ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปตโต ปพเพ กตป อนสสรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปพพเต หมวนตมหตอาทมาห ฯ ปลน โสภณ ทสวาต ปรปณณกต วย ปลากาเรน ปรโสธตากาเรน ปวตต ตนต ปลน โสภณ วาลก ทสวา เสฏ พทธ อนสสรนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ าณส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________ # ๑ ม. ปตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 236

เลมท 43 หนา 236 คณธ(๑)ปปผยตเถราปทานวณณนา สวณณวณโณ สมพทโธตอาทก อายสมโต คณธ(๑)ปปผยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส กตป ส จโย วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต อปโภคปรโภเคห อนโน เอกทวส วปสส ภควนต สคณ ทสวา ปสนนมานโส ลาชาป จเมห ปปเผห ปเชส ฯ โส เตเนว จตตปปสาเทน ยาวตายก ตวา ตโต จโต (๒) เทวโลเก นพพตโต ทพพสมปตต อนภวตวา อปรภาเค มนสเสส มนสสสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต สทธาชาโต ปพพชตวา (๓)นจรสเสว อรหา อโหส ฯ (๓) โส เอกทวส ปพเพ กตป สรตวา โสมนสส- ชาโต อมนา กสเลนาห นพพาน ปตโตต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวณณวณโณ สมพทโธตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ คณธปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑. ม. คณ... ฯ ๒ ม. อย ปาโ นตถ ฯ # ๓. ม. นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 237

เลมท 43 หนา 237 ปทมปชกตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต ปทมปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตวา สกสปเป นปผตต ปตวา ตตถ สาร อปสสนโต พทธปปตตโต ปเรตร อปปนนตตา โอวาทานสาสน อลภตวา ฆราวาส ปหาย อสปพพชช ปพพชตวา หมวนตสส อวทเร โคตมก นาม ปพพต นสสาย อสสม กาเรตวา ป จาภ าอฏสมาปตตโย นพพตเตตวา ฌานสเขเนว วหาส ฯ ตทา ปทมตตโร ภควา พทโธ หตวา สตเต สสารโต อทธรนโต ตสสานกมปาย หมวนต อคมาส ฯ ตาปโส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส สกสสเส สมาเนตวา เตห ปทมปปผาน อาหราเปตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต สทโธ ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ โคตโม นาม ปพพโตต อเนกาส ยกขเทวตาน อาวาสภาเวน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 238

เลมท 43 เสเรยยวคควณณนา หนา 238 อธฏานวเสน โคตมสส ภวนตตา โคตโมต ปากโฏ อโหส ฯ ปวตตต ตฏตต ปพพโต ฯ นาครกเขห ส ฉนโนต รหต ตฏตต รกโข ฯ อถ วา ปว ขนนโต อทธ รหตต รกโข นานา อเนกปปการา จมปกกปปรนาคอครจนทนาทโย รกขาต นานารกขา เตห นานารกเขห ส ฉนโน ปรกณโณ โคตโม ปพพโตต สมพนโธ ฯ มหาภตคณาลโยต ภวนต ชายนต อปปชชนต วฑฒนต จาต ภตา มหนตา จ เต ภตา จาต มหาภตา มหาภตาน คโณ สมโหต มหาภตคโณ มหาภตคณสส อาลโย ปตฏาต มหาภตคณาลโย ฯ เวมชฌมห จ ตสสาสต ตสส โคตมสส ปพพตสส เวมชเฌ อพภนตเร อสสโม อภนมมโต นปผาทโต กโตต อตโถ ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ ปทมปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เตรสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ __________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 239

เลมท 43 หนา 239 โสภตวคควณณนา โสภตตเถราปทานวณณนา ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต โสภตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา เอกทวส สตถารา ธมเม เทสยมาเน โสมนสเสน ปสนนมานโส นานปปกาเรห โถเมส ฯ โส เตเนว โสมนสเสน กาล กตวา เทเวส นพพตโต ตตถ ทพพสข อนภวตวา มนสเสส จ มนสสสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต สตตวสสโกว ปพพชตวา นจรสเสว ฉฬภ โ อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา สว เยยเมวาต ฯ โสภตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 240

เลมท 43 หนา 240 สทสสนตเถราปทานวณณนา วตถตาย นทตเรตอาทก อายสมโต สทสสนตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว กตป ปจโย สขสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส สณเปตวา วสนโต วตถตาย นาม คงคาย สมเป ปลกขผลต ปรเยสนโต ตสสา ตเร นสนน ชลมานอคคสข อว สข สมมาสมพทธ ทสวา ปสนนมานโส เกตกปปผ วณเฏเนว ฉนทตวา ปเชนโต เอวมาห ภนเต เยน าเณน ตว เอว มหานภาโว สพพ พทโธ ชาโต ต าณ อห ปเชมต ฯ อถ ภควา อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส ชาโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน กตกสล สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต วตถตาย นทตเรตอาทมาห ฯ ตตถ วตถตายาต วตถรต ปตถรต วตถณณา โหตต วตถตา นทนต สทท กโรนต อตา คตา ปวตตาต นท นท ตรนตา เอต ปตวา ตณณา นาม โหนตต ตร ตสสา วตถตาย นทยา ตเร ตรสมเปต อตโถ ฯ เกตก ปปผต ทสวาต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 241

เลมท 43 จนทนปชนกตเถราปทานวณณนา หนา 241 กจฉตากาเรน คณหนตาน หตถ กณโก ฉนทต วชฌตต เกต เกตสส เอสา เกตกปปผ ต ทสวา วณฏ ฉนทตวาต สมพนโธ ฯ สขโน โลกพนธโนต สข วจจต อคค สขสทสา นลปตาทเภทา ชลมานา ฉพพณณฆนรสโย ยสส โส สข โลกสส สกลโลกตตยสส พนธ าตโกต โลกพนธ ตสส สขโน โลกพนธโน เกตกปปผ วณเฏ ฉนทตวา ปเชสนต สมพนโธ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ สทสสนตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ จนทนปชนกตเถราปทานวณณนา จนทภาคานทตเรตอาทก อายสมโต จนทนปชนกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล หมวนเต จนทภาคานทยา สมเป กนนรโยนย นพพตโต ปปผภกโข ปปผนวสโน จนทนอครอาทส คนธวภสโต หมวนเต ภมมเทวตา วย อยยานกฬชลกฬาทอเนกสข อนภวนโต วาส กปเปส ฯ ตทา อตถทสส ภควา ตสสา อนกมปาย หมวนต คนตวา อากาสโต โอรยห สงฆาฏ ป าเปตวา นสท ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 242

เลมท 43 โสภตปวคควณณนา หนา 242 โส กนนโร ต ภควนต วชโชตมาน ตตถ นสนน ทสวา ปสนนมานโส สคนธจนทเนน ปเชส ฯ ตสส ภควา อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เตน โสมนสเสน ยาวตายก ตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต อปราปร ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จกกวตตรชชปเทสรชชสมปตตโย อน- ภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปตวา อตตโน ปพพ- กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต จนทภาคานทตเรตอาทมาห ฯ ตตถ จนท มน รจ อชฌาสย ตวา วย ชาโตต จนโท ฯ จนทมณฑเลน ปสนนนมม- โลทเกน อโภส ปสเสส มตตาทลสทสสนถรธวลปลนตเลน จ สมนนาคตตตา จนเทน ภาคา สทสาต จนทภาคา ตสสา จนทภาคาย นทยา ตเร สมเปต อตโถ ฯ เสส สพพ เหฏา วตตนยตตา สว เยยเมวาต ฯ จนทนปชนกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อฏมภาณวารวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 243

เลมท 43 หนา 243 ปปผจฉทนยตเถราปทานวณณนา สนนโท นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต ปปผจฉท- นยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตวา สกสปเปส นปผตต ปตโต มหาโภโค มหายโส ทานาภรโต อโหส ฯ เอกทวส โส สกลชมพทเป อเม ยาจกา นาม อห ทาน น ลทโธสมต วตต มา ลภนตต มหาทาน สชเชส ฯ ตทา ปทมตตโร ภควา สปรวาโร อากาเสน คจฉต ฯ พราหมโณ ต ทสวา ปสนนจตโต สกสสเส ปกโกสาเปตวา ปปผาน อาหราเปตวา อากาเส อกขปตวา ปเชส ฯ ตาน สกลนคร ฉาเทตวา สตต ทวสาน อฏส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท [๑] สาวตถย เอกสม กลเคเห นพพตโต สทธาชาโต ปพพชตวา ขรคเคเยว อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สนนโท นาม นาเมนาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตนยตตา สว เยย- เมวาต ฯ ปปผจฉทนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑. ม. เอตถนตเร สาวตถยนต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 244

เลมท 43 หนา 244 รโหส กตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต รโหส กตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต เอกสม พทธส กาเล มชฌมปเทเส พราหมณกเล นพพตโต วทธมนวาย สกสปเปส นปผตต ปตวา ตตถ สาร อปสสนโต เกวล อทร ปเรตวา โกธมทมานาทโย อกสเลเยว ทสวา ฆราวาส ปหาย หมวนต ปวสตวา อสปพพชช ปพพชตวา อเนกตาปสสตปรวาโร วสภปพพตสมเป อสสม มาเปตวา ตณ วสสสหสสาน หมวนเตเยว วสมาโน อห เอตตกาน สสสาน อาจรโยต สมมโต ครฏานโย ครกาตพโพ วนทนโย อาจรโย เม นตถต โทมนสสปปตโต เต สพเพ สสเส สนนปาเตตวา พทธาน อภาเว นพพานาธคมาภาว ปกาเสตวา สย เอกโก รโห วเวกฏาเนว นสนโน พทธสส สมมขา นสนโน วย พทธส มนส กรตวา พทธารมมณ ปต อปปาเทตวา สาลาย ปลลงก อาภชตวา นสนโน กาล กตวา พรหมโลเก นพพตต ฯ โส ตตถ ฌานมเขน จร วสตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต กาเมส อนลลโน สตตวสสโก ปพพชตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 245

เลมท 43 จมปกปปผยตเถราปทานวณณนา หนา 245 ขรคเคเยว อรหตต ปตวา ฉฬภ โ หตวา ปพเพนวาส- าเณน อตตโน ปพพกมม สรตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ วสโภ นาม ปพพโตต หมวนตปพพต วนา เสสปพพตาน อจจตรภาเวน เสฏตรภาเวน วสโภต สงข คโต ปพพโตต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ รโหส กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ จมปกปปผยตเถราปทานวณณนา กณการว โชตนตนตอาทก อายสมโต จมปกปปผยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต เวสสภสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต วทธปปตโต สกสปเปส นปผตต ปตวา ตตถ สาร อปสสนโต ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา วนนตเร วสนโต เวสสภ ภควนต อททสส สสเสห จมปกปปเผห ปเชส ฯ ภควา อนโมทน อกาส ฯ โส เตเนว กสเลน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปาปณตวา ปพพวาสนาพเลน ฆราวาเส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 246

เลมท 43 โสภตวคควณณนา หนา 246 อนลลโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพป กมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต กณการ ว โชตนตนต- อาทมาห ฯ ตตถ กณการนต สกลปตตปลาสาน ปรภชช ปาเตตวา ปปผคหณสมเย กณณกาพทโธ หตวา ปปผมกลาน คหณโต กณณกากาเรน ปกโตต กณกาโร กณณกาโรต วตตพเพ นรตตนเยน เอกสส ปพพณการสส โลป กตวา กณการนต วตตนต ทฏพพ ฯ ต ปปผต กณการรกข อว โชตนต พทธ อททสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ จมปกปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อตถสนทสสกตเถราปทานวณณนา วสาลมาเฬ อาสโนตอาทก อายสมโต อตถสนทสสกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส อตตภาเวส กตป ปจโย ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต วทธมนวาย สกสปเปส นปผตต ปตโต ตตถ สาร อปสสนโต เคห ปหาย หมวนต คนตวา รมณเย าเน ปณณ- สาล กตวา ปฏวสต ตทา สตตานกมปาย หมวนตมาคต ปทมตตรภควนต ทสวา ปสนนมานโส ป จงคสมนนาคโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 247

เลมท 43 เอกปสาทนยตเถราปทานวณณนา หนา 247 วนทตวา ถตวจเนห โถเมส ฯ โส เตน ป เน ยาวตายก ตวา (๑) กาล กตวา พรหมโลกปโค อโหส ฯ โส อปรภาเค อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต วสาลมาเฬ อาสโนตอาทมาห ฯ ตตถ วสาลมาเฬ วสาล ปตถต วตถณณ มหนต มาฬ วสาลมาฬ ตสม วสาลมาเฬ อาสโน นสนโน อห โลกนายก อททสนต สมพนโธ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ อตถสนทสสกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เอกปสาทนยตเถราปทานวณณนา (๒) นารโท อต เม นามนตอาทก (๓) อายสมโต เอกปสาท- นยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส กตกสโล อตถทสสสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต เกสโวต ปากโฏ หตวา ว ต ปตวา ฆราวาส ปหาย ปพพชตวา # ๑ ม. กตวา ฯ ๒. สยา. เอกรสนยตเถราปทานนต ทสสต ฯ # ๓. สยา. นารโท อต นาเมนาต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 248

เลมท 43 โสภตวคควณณนา หนา 248 วสนโต เอกทวส สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส อ ชล ปคคยห อตวย ปตโสมนสสชาโต ปกกาม ฯ โส ยาวตายก ตวา เตเนว โสมนสเสน กาล กตวา เทเวส นพพตโต ตตถ ทพพสมปตต อนภวตวา มนสเสส อปปนโน ตตถ สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท อ ตรสม กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต สตถร ปสทตวา ปพพชโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน กตกสลกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นารโท อต เม นามนตอาทมาห ฯ ตตถ นารโทต ชาตวเสน สทธสรรตตา นตถ รโช ธล มล เอตสสาต นารโท ชการสส ทการ กตวา นารโทต กลทตตก นาม ฯ เกสโวต กสวจฉโคตเต ชาตตตา เกสโว นารทเกสโว อต ม ชนา วท ชานนตต อตโถ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ เอกปสาทนยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 249

เลมท 43 หนา 249 สาลทายกตเถราปทานวณณนา (๑) มคราชา ตทา อาสนตอาทก อายสมโต สาลปปผ- ทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว กตกสลส จโย เกนจ กมมจฉทเทน หมวนเต สหโยนย นพพตโต อเนกสหปรวาโร วหาส ฯ ตทา สข ภควา ตสสาน- กมปาย ภควนต(๒) อคมาส ฯ สโห ต อปคต ทสวา ปสนน- มานโส สาขาภงเคน สกณณกสาลปปผ คเหตวา ปเชส ฯ ภควา ตสส อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถร ปสนโน ปพพชตวา อรหตต ปตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต มคราชา ตทา อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ มรณ คจฉนตต มคา อถ วา ฆาส มคคนต คเวสนตต มคา มคาน ราชา มคราชา ฯ สกลจตปปทาน ราชภาเว สตป คาถาพนธสขตถ มเค อาท กตวา มคราชาต วตต ฯ ยทา ภควนต ทสวา สปปผ สาลสาข ภ ชตวา ปเชส ตทา อห มคราชา อโหสนต อตโถ ฯ # ๑. ม. สาลปปผทายกตเถราปทานวณณนา ฯ ๒. ม. หมวนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 250

เลมท 43 โสภตวคควณณนา หนา 250 สโกส ปปผมาหรนต สกณณก สาลปปผ อาหร ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ สาลทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปยาลผลทายกตเถราปทานวณณนา ปโรธโก ตทา อาสนตอาทก อายสมโต ปยาลผล- ทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล เนสาทกเล นพพตโต หมวนเต เอกสม ปพภาเร มเค วธตวา ชวก กปเปตวา วสต ฯ ตสม กาเล ตตถ คต สข ภควนต ทสวา ปสนนมานโส สาย ปาต นมสสมาโน ก จ เทยยธมม อปสสนโต มธราน [๒] อจจนตวา อทาส ฯ ภควา ตาน ปรภ ช ฯ โส เนสาโท พทธารมมณาย ปตยา นรนตร ผฏสรโร ปาปกมเม วรตตจตโต มลผลาหาโร นจรสเสว กาล กตวา เทวโลเก นพพตต ฯ โส ตตถ ทพพสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ อเนกวธสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท คหปตกเล นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา ตตถ อนภรโต # ๑ สยา. ผลทายกตเถราปทานนต ฯ # ๒ ม. เอตถนตเร ปยาลผลานต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 251

เลมท 43 ปยาลผลทายกตเถราปทานวณณนา หนา 251 เคห ปหาย สตถ สนตเก ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปตโต อตตโน กตผลทานกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปโรธโก ตทา อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ ยทา อห ปยาลผล ทตวา จตต ปสาเทส ตทา อห ปโรธโก อาสนต สมพนโธ ฯ ปโรธโกต ปรสตตโรธโก วเหสโก ฯ ปรโรธโกต วตตพเพ ปพพสส รการสส โลป กตวา ปโรธโกต วตต ฯ ปรจาร วนายกนต ต นพพานปาปก สตถาร ภนเต อม ผล ปรภ ชถาต ปวาร นมนตส อาราเธสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ปยาลผลทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ จททสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 252

เลมท 43 หนา 252 ฉตตวคควณณนา อตฉตตยตเถราปทานวณณนา (๑) ปรนพพเต ภควตตอาทก อายสมโต อตฉตตยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล เอกสม กลเคเห นพพตโต ธรมานสส ภควโต อทฏตตา ปรนพพตกาเล อโห มม ปรหานต จนเตตวา มม ชาต สผล กรสสามต กตสนนฏาโน ฉตตาธฉตต กาเรตวา ตสส ภควโต สรรธาต นหตธาตคพภ ปเชส ฯ อปรภาเค ปปผจฉตต กาเรตวา ตเมว ธาตคพภ ปเชส ฯ โส เตเนว ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท คหปตกเล นพพตโต ว ต ปตโต สตถร ปสนโน ปพพชตวา กมมฏาน คเหตวา วายมนโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปรนพพเต ภควตตอาทมาห ฯ ตตถ ฉตตาตฉตตนต ฉาทยต สวรยต สวรยต (๒) อาตปาทนต ฉตต # ๑ สยา. อธฉตตยตเถราปทานนต ทสสต ฯ # ๒. ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 253

เลมท 43 ถมภาโรปกตเถราปทานวณณนา หนา 253 ฉตตสส อตฉตต ฉตตสส อปรกตฉตต ฉตตาตฉตต ฉตตสส อปรปร ฉตตนต อตโถ ฯ ถปมห อภโรปยนต ถปยต ราสกรยตต ถโป อถ วา ถปต ถรภาเวน วทธ วรฬห เวปลล อาปชชมาโน ปตฏาตต ถโป ถปมห(๑) มยา การต ฉตต อปรปร ปนวเสน อภวเสเสน อาโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ ปปผจฉทน กตวานาต วกสเตห สคนเธห อเนเกห ปปเผห ฉทน ฉตตปร วตาน กตวา ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ อตฉตตยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ถมภาโรปกตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต ถมภาโรปกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ธมมทสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต สทโธ ปสนโน ปรนพพเต ภควต ตสส ภควโต ธาตคพภมาฬเก ถมภ นขนตวา ธช อาโรเปส ฯ พหน ชาตสมนปปผาน คนถตวา นสเสณยา # ๑. ม. ตสม ถปมห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 254

เลมท 43 ฉตตวคควณณนา หนา 254 อาโรหตวา ปเชส ฯ โส ยาวตายก ตวา กาล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา [๑] อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห นพพตโต ทหรกาลโต ปภต ปชนโย สาสเน พทธ- สทโธ ปพพชตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ตตถ นพพเต โลกนาถมหต สกลโลกสส นาเถ ปธานภเต ปฏสรเณ จ สตถร ขนธปร- นพพาเนน นพพเต นพพตทปสขา วย อทสสน คเตต อตโถ ฯ ธมมทสสนราสเภต จตสจจธมม ปสสตต ธมมทสส อถ วา สตปฏานาทเก สตตตสโพธปกขยธมเม ทสสนสโล ปสสนสโลต ธมมทสส นราน อาสโภ ปวโร อตตโมต นราสโภ ธมมทสส จ โส นราสโภ เจต ธมมทสสนราสโภ ตสม ธมมทสสนราสเภ ฯ อาโรเปส ธช ถมภนต เจตยมาฬเก ถมภ นขนตวา ตตถ ธช อาโรเปส พนธตวา เปสนต อตโถ ฯ นสเสณ มาปยตวานาต นสสาย ต อณนต คจฉนต อาโรหนต อปรต นสเสณ ต นสเสณ มาปยตวา กาเรตวา พนธตวา ถปเสฏ สมารหนต สมพนโธ ฯ ชาตปปผ คเหตวานาต # ๑. ม. เอตถนตเร สพพตถ ปชโตต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 255

เลมท 43 เวทการกตเถราปทานวณณนา หนา 255 ชายมานเมว ชนาน สนทร มน กโรตต ชาตสมน ชาต- สมนเมว ปปผ ชาตสมนปปผนต วตตพเพ คาถาพนธสขตถ สมนสททสส โลป กตวา ชาตปปผนต วตต ต ชาตสมน- ปปผ คเหตวา คนถตวา ถปมห อาโรปย อาโรเปตวา ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ถมภาโรปกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เวทการกตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต เวทการกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปยทสสสส ภควโต กาเล วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตวา ฆราวาส สณเปตวา นพพเต สตถร ปสนโน ตสส เจตเย วลย กาเรส สตตห รตเนห ปรปเรตวา มหาปช กาเรส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อเนเกส ชาตสต- สหสเสส ปชนโย มหทธโน มหาโภโค อภยสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วภวสมปนโน ปพพชตวา วายมนโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพเพ กตกสล สรตวา โสมนสส-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 256

เลมท 43 ฉตตวคควณณนา หนา 256 ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหต- อาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ ปยทสสนรตตเมต ปย โสมนสสาการ ทสสน ยสส โส ปยทสส อาโรหปรณาห- ทวตตสมหาปรสลกขณอสตานพย ชนพยามปปภามณฑเลห สาธ มหาชนปปสาท ชนยนาการทสสโนต อตโถ ฯ นราน อตตโมต นรตตโม ปยทสส จ โส นรตตโม เจต ปยทสสนรตตโม ตสม ปยทสสนรตตเม นพพเต ธาตคพภมห มตตเวท อห อกาสนต สมพนโธ ฯ ปปผาธารตถาย ปรโยสาเน เวทกาวลย อกาสนต อตโถ ฯ มณห ปรวาเรตวาต มณต โชตต ปภาสตต มณ อถ วา ชนาน มน ปเรนโต โสมนสส กโรนโต อโต คโต ปวตโตต มณ ชาตรงคมณเวฬรยมณอาทห อเนเกห มณห กตเวทกาวลย ปรวาเรตวา อตตม มหาปช อกาสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ เวทการกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 257

เลมท 43 หนา 257 สปรวารยตเถราปทานวณณนา ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต สปรวารยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต มหทธโน มหาโภโค อโหส ฯ อถ ปทมตตเร ภควต ปรนพพเต มหาชโน ตสส ธาต นทหตวา มหนต เจตย กาเรตวา ปเชส ฯ ตสม กาเล อย อปาสโก ตสสปร จนทนสาเรน เจตยฆร กรตวา มหาปช อกาส ฯ โส เตเนว ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กลเคเห (๑) นพพตโต วทธมนวาย กสล กตวา สทธาย สาสเน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนต- อาทมาห ฯ ตตถ โอมตตนต ลามกภาว นจภาว ทกขตภาว วา น ปสสาม น ชานาม น ทฏปพโพ มยา นจภาโวต อตโถ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ สปรวารยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑. ม. เอกสม กลเคเห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 258

เลมท 43 หนา 258 อมาปปผยตเถราปทานวณณนา (๑) นพพเต โลกมหเตตอาทก อายสมโต อมาปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส สณเปตวา วสนโต นพพตสส ภควโต เจตยมเห วตตมาเน อนทนลมณ- วณณ อมาปปผ คเหตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน สคตสเยว สสรนโต ทพพมานสสมปตตโย อนภวตวา อปปนนปปนนภเว พหล นลวณโณ ชาตสมปนโน วภวสมปนโน อโหส ฯ โส อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกมหเตตอาท วตต ฯ ตตถ โลกมหเตต โลเกห มหโต ปชโตต โลกมหโต ตสม โลกมหเต สทธตถมห ภควต ปรนพพเตต สมพนโธ ฯ อาหตนปฏคคเหต อาหตโน วจจนต ปชาสกการา เตส อาหตน ปฏคคเหต อรหตต อาหตนปฏคคโห อลตตกตนตสมาโส ตสม อาหตนปฏคคเห # ๑. สยา. อมมาปปผยตเถราปทานนนต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 259

เลมท 43 อนเลปทายกตเถราปทานวณณนา หนา 259 ภควต ปรนพพเตต อตโถ ฯ อมาปปผนต อทธมทธ นลปภ ม จมาน ปปผต วกสตต อมาปปผ ต อมาปปผ คเหตวา เจตเย ปช อกาสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ อมาปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อนเลปทายกตเถราปทานวณณนา (๑) อโนมทสสมนโน(๒)ตอาทก อายสมโต อนเลปทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อโนมทสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต มหทธโน มหาโภโค ตสส ภควโต โพธรกขสส เวทกาวลย กาเรตวา สธากมม จ กาเรตวา วาลกสนถรณ ทททฬหมาน รชตวมานมว กาเรส ฯ โส เตน ป น สขปปตโต อปปนนปปนนภเว รชตวมานรชตเคห- รชตปาสาเทส สขมนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถร ปสนโน ปพพชตวา วปสสน อนยตโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ก น โข กสล กตวา มยา # ๑ สยา. อนโลมทายกตเถราปทานนต ทสสต ฯ # ๒ สยา. อโนมทสสสส มนโน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 260

เลมท 43 โสภตวคควณณนา หนา 260 อย วเสโส อธคโตต ปพเพนวาสานสสตาเณน ปฏปาฏยา อนสสรตวา ปพเพ กตกสล ชานตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต อโนมทสสมนโนตอาทมาห ฯ ตตถ อโนม อลามก ทสสน ทสสนย สรร ยสส โส อโนมทสส ทวตตสมหาปรสลกขณอสตานพย ชนพยามปปภาสมชชลวราชต- สรรตตา สนทรทสสโนต อตโถ ฯ สธาย ปณฑ ทตวานาต โพธฆเร เวทกาวลย กาเรตวา สกเล โพธฆเร สธาเลปน กตวาต อตโถ ฯ ปาณกมม อกาสหนต สารกฏเน ผลก- ปาณโย กตวา ตาห ปาณห มฏกมม อกาสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ อนเลปทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ มคคทายกตเถราปทานวณณนา อตตรตวาน นทกนตอาทก อายสมโต มคคทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส นพพานาธคมตถาย ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล โลกสมมเต กเล นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส วสนโต เอกทวส ภควนต เอก นท อตตรตวา วนนตร คจฉนต ทสวา ปสนนมานโส อทาน มยา ภควโต มคค

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 261

เลมท 43 มคคทายกตเถราปทานวณณนา หนา 261 สม กาต วฏฏตต จนเตตวา กทาล จ ปฏก จ อาทาย ภควโต คมนมคค สม กตวา วาลก โอกรตวา ภควโต ปาเท วนทตวา ภนเต อมนา มคคาลงการกรเณน นพพตต- นพพตตฏาเน ปชนโย ภเวยย นพพาน จ ปาปเณยยนต ปตถน อกาส ฯ ภควา ยถาปตถน สมชฌตต อนโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถ ปชโต อโหส ฯ อมสม ปน พทธปปาเท ปากเฏ เอกสม กเล นพพตโต สตถร ปสนโน ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา นจรสเสว อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม ปจจกขโต ตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อตตรตวาน นทกนตอาทมาห ฯ ตตถ นทต สทท กโรต คจฉตต นท นทเยว นทกา ต นทก อตตรตวา อตกกมตวาต อตโถ ฯ กทาลปฏกมาทายาต ก วจจต ปว ต วทาลเน ปทาลเน ฉนทเน อลนต กทาล ปฏก วจจต ปสวาลกาทวาหก ตาลปณณเวตตลตาทห กตภาชน กทาล จ ปฏก จ กทาล- ปฏก ต อาทาย คเหตวาต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ มคคทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 262

เลมท 43 หนา 262 ผลกทายกตเถราปทานวณณนา ยานกาโร ปเร อาสนตอาทก อายสมโต ผลกทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส อตตภาเวส กตป สมภาโร สทธตถสส ภควโต กาเล วฑฒกกเล นพพตโต รตนตตเย ปสนโน จนทเนน อาลมพนผลก กตวา ภควโต อทาส ฯ ภควา ตสสานโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถกาเล จตตสขปณโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ส ชาตปปสาโท ปพพชตวา ฆเฏนโต วายมนโต นจรสเสว สห ปฏสมภทาห อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ยานกาโร ปเร อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ ยานกาโรต ยนต เอเตน อจฉ- ตจฉตฏานนต ยาน ต กโรตต ยานกาโร ปเร พทธ- ทสสนสมเย อห ยานกาโร อาส อโหสนต อตโถ ฯ จนทน ผลก กตวาต จนทต ปรฬาห วปสเมตต จนทน ฯ อถ วา จนทนต สคนธวาสนตถ สรร วลมปนต เอเตนาต จนทน ต อาลมพนผลก กตวา ฯ โลกพนธโนต สกลโลกสส พนธ าตภโตต โลกพนธ ตสส โลกพนธโน สตถโน อทาสนต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 263

เลมท 43 วฏสกยตเถราปทานวณณนา หนา 263 อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ผลกทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วฏสกยตเถราปทานวณณนา สเมโธ นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต วฏสกยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมมนนเทส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สเมธสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา ตตถ อาทนว ทสวา เคห ปหาย ตาปสสส ปพพชช ปพพชตวา มหาวเน วหาส ฯ ตสม สมเย สเมโธ ภควา วเวกกามตาย ต วน สมปาปณ ฯ อถ โส ตาปโส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส วกสต สฬลปปผ คเหตวา วฏสกา- กาเรน คนเถตวา ภควโต ปาทมเล เปตวา ปเชส ฯ ภควา ตสส จตตปปสาทตถาย อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน กเล ชาโต วทธมนวาย สทโธ ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต สเมโธ นาม นาเมนาตอาทมาห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 264

เลมท 43 ฉตตวคควณณนา หนา 264 วเวกมนพรหนโตต ชนากณณต ปหาย ชนวเวก จตตวเวก จ อนพรหนโต วฑเฒนโต พหลกโรนโต มหาวน อชโฌคาห ปาวสต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ วฏสกยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปลลงกทายกตเถราปทานวณณนา สเมธสส ภควโตตอาทก อายสมโต ปลลงกทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส นพพานาธคมตถาย กตป ปจโย สเมธสส ภควโต กาเล คหปตกเล นพพตโต วทธมนวาย มหาโภคสมปนโน สตถร ปสทตวา ธมม สตวา ตสส สตถโน สตตรตนมย ปลลงก กาเรตวา มหนต ปช อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถ ปชโต อโหส ฯ โส อนกกเมน อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปตวา ปพเพ กตป นาเมน ปลลงกทายกตเถโรต ปากโฏ อโหส ฯ เหฏา วย (๑) อปรป ปพเพ กตป นาเมน เถราน นามาน เอวเมว เวทตพพาน ฯ # ๑. ย. เหฏาป ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 265

เลมท 43 ปลลงกทายกตเถราปทานวณณนา หนา 265 โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สเมธสส ภควโตตอาทมาห ฯ ปลลงโก ห มยา ทนโนต ปลลงก อรพทธาสน กตวา ยตถ อปวสนต นสทนต โส ปลลงโกต วจจต โส ปลลงโก สตตรตนมโย มยา ทนโน ปชโตต อตโถ ฯ สอตตรสปจฉโทต (๑) สห อตตรจฉเทน สห ปจฉเทน สอตตรสปจฉโท อปรวตาน พนธตวา อาสน อตตมวตเถห อจฉาเทตวาต อตโถ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ ปลลงกทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปณณรสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ___________________ # ๑ สอตตรสปจฉโทต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 266

เลมท 43 หนา 266 พนธชวกวคควณณนา พนธชวกตเถราปทานวณณนา จนท ว วมล สทธนตอาทก อายสมโต พนธชวกตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา วสนโต สขสส ภควโต รปกายสมปตต ทสวา ปสนนมานโส พนธชวกปปผาน คเหตวา ภควโต ปาทมเล ปเชส ฯ ภควา ตสส จตตปปสาทวฑฒนตถาย อนโมทน อกาส ฯ โส ยาวตายก ตวา เตน เอว ป เน เทวโลเก นพพตโต ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตอาท- สมปตตโย อนภวตวา อมสส อมหาก สมมาสมพทธสส อปปนนกาเล คหปตกเล นพพตโต สตถ ธมมเทสน สตวา สทธาชาโต เคห ปหาย ปพพชโต อรหตต ปาปณ ฯ โส ปพเพนวาสาเณน ปพเพ กตกสลกมม อนสสรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต จนทว วมล สทธนตอาทมาห ฯ ตตถ จนทว วมล สทธนต อพภา มหกา ธโม รโช ราหต อเมห อปกกเลสมเลห วมตต จนท อว

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 267

เลมท 43 พนธชวกตเถราปทานวณณนา หนา 267 ทยฑฒสหสสปกกเลสมลาน ปหนตตา วมล นกกเลสตตา สทธ ปสนน สข สมพทธนต สมพนโธ ฯ กเลสกททมาน อภาเวน อนาวล ฯ นนทภวสงขาตาย พลวเสนหาย ปรสมนตโต ขณตตา นนทภวปรกขณ ตณณ ฯ โลเกต โลกตตยโต ตณณ อตตณณ อตกกนต ฯ วสตตกนต วสตตก วจจต ตณหา นตตณหนต อตโถ ฯ นพพาปยนต ชนตนต ธมมวสส วสสนโต ชนต ชนสมห กเลสปรฬาหาภาเวน นพพาปยนต วปสเมนต ฯ สย สสารโต ตณณ สพพสตเต สสารโต ตารยนต อตกกเมนต จตนน สจจาน มนนโต ชานนโต มน สข สมพทธนต สมพนโธ ฯ วนสม ฌายมานนต อารมมณปนชฌานลกขณปนชฌาเนห ฌายนต จนเตนต จตเตน ภาเวนต วนมชเฌต อตโถ ฯ เอกคค เอกคคจตต สสมาหต สฏ อารมมเณ อาหต ปต- จตต สข มน ทสวาต สมพนโธ ฯ พนธชวกปปผานต พนธน าตน ชวก ชวตนสสย หทยมสโลหต พนธชวก หทยมสโลหตสมานวณณ ปปผ พนธ- ชวกปปผ คเหตวา สขโน โลกพนธโน ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ พนธชวกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 268

เลมท 43 หนา 268 ตมพปปผยตเถราปทานวณณนา ปรกมมายเน ยตโตตอาทก อายสมโต ตมพปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป อายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปยทสสสส ภควโต กาเล เกนจ ปเร กเตน อกสลกมเมน ทคคตกเล นพพตโต วทธปปตโต ปเรส กมม กตวา ภตยา ชวก กปเปส ฯ โส เอว ทกเขน วสนโต ปเรส อปราธ กตวา มรณภเยน ปลายตวา วน ปาวส ฯ ตตถ คตฏาเน ปาฏลโพธ ทสวา วนทตวา สมมชชตวา เอกสม รกเข ตมพวณณ ปปผ ทสวา ต สพพ กณณเก โอจนตวา โพธปช อกาส ฯ ตตถ จตต ปสาเทตวา วนทตวา ปลลงกมาภชตวา นสท ฯ ตสม ขเณ เต มนสสา ปทานปทก อนพนธตวา ตตถ อคมส ฯ โส เต ทสวา โพธ อาวชเชนโตว ปลายตวา ภยานเก ครทคคปปาเต ปตตวา มร ฯ โส โพธปชาย อนสสรตตตา ตเนว ปตโสมนสเสน ตาวตสาทส อปปนโน ฉกามาวจรสมปตต อนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตอาทสมปตต อนภวตวา อมสม พทธป- ปาเท วภวสมปนเน กเล นพพตโต วทธปปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา นจรสเสว อรหา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 269

เลมท 43 วถสมมชชกตเถราปทานวณณนา หนา 269 หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต ปรกมมายเน ยตโตตอาทมาห ฯ ตตถ ปเรส กมมาน ปรกมมาน ปรกมมาน อายเน กรเณ วาหเน ธารเณ ยตโต โยชโต อโหสนต อตโถ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ ตมพปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วถสมมชชกตเถราปทานวณณนา อเทนต สตรสวาตอาทก อายสมโต วถสมมชชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ชาตสเตส กตป ส จโย สขสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ฆราวาส วสนโต นครวาสห สทธ วถ สชเชตวา นยมาน ภควนต ทสวา ปสนนมานโส วถ สม กตวา ธช ตตถ อสสาเปส ฯ โส เตเนว ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภย- สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตวา สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ พหมานหทโย ปพพชตวา ลทธปสมปโท นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม อนสสรนโต ปจจกขโต ชานตวา ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อเทนต สตรสวาตอาทมาห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 270

เลมท 43 พนธชวกวคควณณนา หนา 270 ตตถ อเทนต อคคจฉนต สตรส สตปภ ฯ สตรสต เทสนาสสมตต อเนกสตสหสสปภ สรย อวาต อตโถ ฯ ปตรสว ภาณมนต ปตรส สงกจตปภ ภาณม ปภาวนต จนทมณฑล อว สมพทธ ทสวาต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ วถสมมชชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กกการปปผปชกตเถราปทานวณณนา เทวปตโต อห สนโตตอาทก อายสมโต กกการปปผ- ปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว กตป ส จโย สขสส ภควโต กาเล ภมมฏกเทวปตโต หตวา นพพตโต สข สมมาสมพทธ ทสวา ทพพกกการ- ปปผ คเหตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต เอกตส- กปปพภนตเร อภยสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถร ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม ปจจกขโต ตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต เทวปตโต อห สนโตตอาทมาห ฯ ตตถ ทพพนต กฬนต ป จห ทพเพห กามคเณหต เทวา เทวาน ปตโต เทโว เอว วา ปตโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 271

เลมท 43 มนทารวปปผปชกตเถราปทานวณณนา หนา 271 เสส เทวปตโต อห เทวปตโต สนโต วชชมาโน ทพพ กกการ- ปปผ ปคคยห ปกาเรน คเหตวา สขสส ภควโต อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ กกการปปผปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ มนทารวปปผปชกตเถราปทานวณณนา เทวปตโต อห สนโตตอาทก อายสมโต มนทารวปปผ- ปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล ภมมฏกเทวปตโต สข ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ทพพมนทารวปปเผห ปเชส ฯ โส เตน ป เนาตอาทก สพพ อนนตรตเถรสส อปทานวณณนาย วตตนเยเนว เวทตพพนต ฯ มนทารวปปผปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 272

เลมท 43 หนา 272 กทมพปปผยตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต กทมพปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สมมาสมพทธส เ โลเก เอกสม กเล นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส วสนโต ตตถ อาทนว ทสวา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนตสมเป กกกเฏ นาม ปพพเต อสสม กตวา วหาส ฯ โส ตตถ สตต ปจเจกพทเธ ทสวา ปสนนมานโส ปปผต กทมพปปผ โอจนตวา เต ปจเจกพทเธ ปเชส ฯ เตป อจฉต ปตถตนตอาทนา อนโมทน อกส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสา- วทเรตอาทมาห ฯ ต วตตตถเมว ฯ กกกโฏ นาม ปพพโตต ตสส อโภส ปสเสส กกกฏจฬากาเรน ปพพตกฏาน วชชมานตตา กกกโฏต สงข คโต ฯ ปกาเรน ตโร หตวา ปตฏหตต ปพพโต ฯ ตมห ปพพตปาทมหต ตสม ปพพต-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 273

เลมท 43 ตณสลกตเถราปทานวณณนา หนา 273 สมเป ฯ สตต พทธา วสนตต สตต ปจเจกพทธา ตสม กกกฏปพพตปาเท ปณณสาลาย วสนตต อตโถ ฯ ทปราชว อคคตนต ทปาน ราชา ทปราชา สพเพส ทปาน ชลมานาน ตารกาน ราชา จนโทต อตโถ ฯ อถ วา สพเพส ชมพทปปพพวเทหอปรโคยานอตตรกรสงขาเตส จตส ทเปส ทวสหสสปรตตทเปส จ ราชา อาโลกผรณโต จนโท ทปราชาต วจจต ฯ ต นเภ อคคต จนท อว ปปผต ผลลต กทมพรกข ทสวา ตโต ปปผ โอจนตวา อโภห หตเถห ปคคยห ปกาเรน คเหตวา สตต ปจเจกพทเธ สโมกร สฏ โอกร อาทเรน ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ กทมพปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ตณสลกตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต ตณสลกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมชนวเรส กตป สมภาโร อปปนนป- ปนนภเว กสลาน อปจนนโต สขสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ฆราวาส สณเปตวา ตตถ โทส ทสวา ต ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา วสนโต หมวนตสมเป ภตคเณ นาม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 274

เลมท 43 พนธชวกวคควณณนา หนา 274 ปพพเต วสนต เอกก วเวกมนพรหนต สข สมพทธ ทสวา ปสนนมานโส ตณสลปปผ คเหตวา ปาทมเล ปเชส ฯ พทโธป ตสส อนโมทน อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต วทธมนวาย สาสเน ปสนโน ปพพชตวา อปนสสยสมปนนตตา นจรสเสว อรหตต ปาปณตวา ปพพ- กมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรตอาทมาห ฯ ภตคโณ นาม ปพพโตต ภต- คณาน เทวยกขสมหาน อาวาสภตตตา ภวนสทสตตา อวรฬห- ภาเวน ปวตตตตา จ ภตคโณ นาม ปพพโต ตสม เอโก อทตโย ชโน ชตมาโร พทโธ วสเต ทพพพรหมอรยอรยา- ปถวหาเรห วหรตต อตโถ ฯ เอกนสตสหสส กปป น วนปาตโกต เตน ตณสล- ปปผปชากรณผเลน นรนตร เอกนสตสหสสกปปาน อวนปาตโก จตราปายวนมตโต สคคสมปตตภวเมว อปปนโนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ตณสลกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 275

เลมท 43 หนา 275 นาคปปผยตเถราปทานวณณนา สวจโฉ นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต นาคปปผยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมชนนสเภส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต วทธปปตโต เวทตตยาทส สกสปเปส นปผตต ปตวา ตตถ สาร อทสวา หมวนต ปวสตวา ตาปสปพพชช ปพพชตวา ฌานสมาปตตสเขน วตนาเมส ฯ ตสม สมเย ปทมตตโร ภควา ตสสานกมปาย ตตถ อคมาส ฯ โส ตาปโส ต ภควนต ทสวา ลกขณสตเถส เฉกตตา ภควโต ลกขณรปสมปตตยา ปสนโน วนทตวา อ ชล ปคคยห อฏาส ฯ อากาสโต อโนตณณตตา ปชาสกกาเร อกเตเยว อากาเสเนว ปกกาม ฯ อถ โส ตาปโส สสสโส นาคปปผ โอจนตวา เตน ปปเผน ภควโต คตทสาภาคมคค ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภย- สมปตตโย อนภวนโต สพพตถ ปชโต อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาสมปนโน ปพพชตวา วตตปฏปตตยา สาสน โสภยมาโน นจรสเสว อรหา หตวา เกน น โข กสลกมเมน มยา อย โลกตตร-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 276

เลมท 43 พนธชวกวคควณณนา หนา 276 สมปตต ลทธาต อตตกมม สรนโต ปพพกมม ปจจกขโต ตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สวจโฉ นาม นาเมนาตอาทมาห ฯ ตตถ วจฉโคตเต ชาตตตา วจโฉ สนทโร จ โส วจโฉ เจต สวจโฉ ฯ นาเมน สวจโฉ นาม พราหมโณ มนตปารค เวทตตยาทสกลมนตสตเถ โกฏปปตโตต อตโถ ฯ เสส เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ นาคปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปนนาคปปผยตเถราปทานวณณนา กานน วนโมคยหาตอาทก อายสมโต ปนนาคปปผ ยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสส ภควโต กาเล เนสาทกเล นพพตโต มหาวน ปวฏโ ตตถ สปปผตปนนาค- ปปผ ทสวา เหตสมปนนตตา พทธารมมณปตวเสน ภควนต สรตวา ต ปปผ สห กณณกาห (๑) โอจนตวา วาลกาห เจตย กตวา ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวนวตกปเป นรนตร เทวมนสส- สมปตตโยเยว อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย # ๑ ส. สกาน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 277

เลมท 43 กมททายกตเถราปทานวณณนา หนา 277 วภวสมปนเน กเล นพพตโต วทธมนวาย ปพพวาสนาพเลน สาสเน ปสนโน ปพพชตวา วายมนโต นจรสเสว อรหา หตวา ปพเพ กตกสล สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต กานน วนโมคยหาตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตตตา อตตานตถเมวาต ฯ ปนนาคปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กมททายกตเถราปทานวณณนา หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต กมททายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หมวนตสส อาสนเน มหนเต ชาตสสเร กกตโถ นาม ปกข หตวา นพพตโต เกนจ อกสเลน ปกข สมาโนป ปพเพ กตสมภาเรน พทธสมปนโน ป าป เส เฉโก สลวา ปาณโคจรโต ปฏวรโต อโหส ฯ ตสม สมเย ปทมตตโร ภควา อากาเสนาคนตวา ตสส สมเป จงกมต ฯ อถ โส สกโณ ภควนต ทสวา ปสนนจตโต กมทปปผ ฑสตวา ภควโต ปาทมเล ปเชส ฯ ภควา ตสส โสมนสสปปาทนตถ ปฏคคเหตวา อนโมทน อกาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 278

เลมท 43 พนธชวกวคควณณนา หนา 278 โส เตน ปเน เทวมนสเสส อภยสมปตตสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย อ ตรสม กเล นพพตโต วทธมนวาย มหทธโน มหาโภโค รตนตตเย ปสนโน สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม ปจจกขโต ตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรต- อาทมาห ฯ ปทมปปลส ฉนโนต เอตถ สตปตเตห สมปณโณ เสตปทโม จ ตณ นลรตตเสตปปลาน จ ปทมปปลาน เตห ส ฉนโน คหนภโต สมปณโณ มหาชาตสสโร อหต สมพนโธ ฯ ปณฑรกสโมตถโฏต ปณฑรเกห รตตปทเมห โอตถโฏ สมปณโณต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ กมททายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ โสฬสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ __________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 279

เลมท 43 หนา 279 สปารจรยวคควณณนา สปารจรยตเถราปทานวณณนา ปทโม นาม นาเมนาตอาทก อายสมโต สปารจรยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมมนปงคเวส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล ยกขโยนย นพพตโต หมวต ยกขสมาคม คโต ภควโต เทวยกขคนธพพนาคาน ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส อโภ หตเถ อาภชตวา อปโผเฏส นมสส จ ฯ โส เตน ป เน ตโต จโต อปร เทวโลเก อปปนโน ตตถ ทพพสข อน- ภวตวา มนสเสส จ จกกวตตอาทสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย คหปตกเล นพพตโต อฑโฒ มหทธโน มหาโภโค รตนตตเย ปสนโน สตถ ธมมเทสน สตวา สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทโม นาม นาเมนาตอาทมาห ฯ ตตถ ปทโมต ยสส ปาทนกเขปสมเย ปว ภนทตวา ปทม อคคนตวา ปาทตล สมปฏจฉต เตน ส าเณน โส ภควา ปทโมต สงข คโต อธ ปทมตตโร ภควา อธปเปโต ฯ โส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 280

เลมท 43 สปารจรยวคควณณนา หนา 280 ภควา ปวนา วสนวหารา อภนกขมม วนมชฌ ปวสตวา ธมม เทเสสต สมพนโธ ฯ ยกขาน สมโยต เทวาน สมาคโม อาส อโหสต อตโถ ฯ อชฌาเปกขส ตาวเทต ตสม เทสนากาเล อธอเปกขส วเสเสน ปสสนสลา อเหสนต อตโถ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ สปารจรยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กณเวรปปผยตเถราปทานวณณนา สทธตโถ นาม ภควาตอาทก อายสมโต กณเวรปปผยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล สททกเล นพพตโต วทธมนวาย ร โ อนเตปรปาลโก อโหส ฯ ตสม สมเย สทธตโถ ภควา ภกขสงฆปรวโต ราชวถ ปฏปชช ฯ อถ โส อนเตปรปาลโก จรมาน ภควนต ทสวา ปสนนมานโส หตวา กณเวรปปเผน ภควนต ปเชตวา นมสสมาโน อฏาส ฯ โส เตน ป เน สคตสมปตตโยเยว อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตตตวา วทธปปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 281

เลมท 43 ขชชกทายกตเถราปทานวณณนา หนา 281 โส ปตตอคคผโล ปพเพ กตกสล สรตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สทธตโถ นาม ภควาตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตตตา อตตานตถเมวาต ฯ กณเวรปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ขชชกทายกตเถราปทานวณณนา ตสสสส โข ภควโตตอาทก อายสมโต ขชชกทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล สททกเล นพพตโต ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อมพชมพ- อาทมเนก มธรผลาผล นาฬเกร ปวขชชก จ อทาส ฯ ภควา ตสส ปสาทวฑฒนตถาย ปสสนตสเสว ปรภ ช ฯ โส เตน ป เน สคตสมปตตโยเยว อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถ ธมมเทสน สตวา ส ชาตสทโธ ปสาทพหมาโน ปพพชตวา วตตปฏปตตยา สาสน โสเภนโต สลาลงการปฏมณฑโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส ปพพกมม สรนโต ปพเพ มยา สเขตเต กสล

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 282

เลมท 43 สปารจรยวคควณณนา หนา 282 กต สนทรนต โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตสสสส โข ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ ตสโสป ภวสมปตตโย ททมาโน ชาโตต มาตาปตห กตนามวเสน ตสโส ฯ อถ วา ตห สรณคมเนห อสสาเสนโต โอวทนโต เหตสมปนน- ปคคเล สคคโมกขทวเย ปตฏาเปนโต พทโธ ชาโตต ตสโส ฯ สมาปตตคณาทห โภเคห ยตโตต ภควา ตสส ตสสสส ภควโต ปพเพ อห ผล นาฬเกร ต จ ผล อทาสนต อตโถ ฯ นาฬเกร จ ปาทาสนต นาฬกากาเรน ปวตต ผล นาฬเกร ต จ ผล อทาสนต อตโถ ฯ ขชชก อภสมมตนต ขาทตพพ ขชชก อภ วเสเสน มธสกกราทห สมมสส กตวา นปผาทต สนทร มธรนต สมมต าต อภสมมต ขชชก จ อทาสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ขชชกทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เทสปชกตเถราปทานวณณนา อตถทสส ต ภควาตอาทก อายสมโต เทสปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทโธ ปสนโน พทธ-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 283

เลมท 43 เทสปชกตเถราปทานวณณนา หนา 283 มามโก ธมมมามโก สงฆมามโก อโหส ฯ ตทา อตถทสส ภควา ภกขสงฆปรวโต จนโท วย สรโย วย จ อากาเสน คจฉต ฯ โส อปาสโก ภควโต คตทสาภาค คนธมาลาทห ปเชตวา อ ชล ปคคยห นมสสมาโน อฏาส ฯ โส เตน ป เน เทวโลเก นพพตโต สคคสมปตต อนภวตวา มนสเสส จ มนสสสมปตต อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตโต วทธปปตโต อปโภค- ปรโภคสมปนโน สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ฆราวาเส อนลลโน ปพพชตวา วตตสมปนโน นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อตถทสส ต ภควาตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ อนล ชเสต มคโค ปนโถ ปโถ ปชโช อ ชส วฏมายนนต ปรยายสส วตตตตา อนลสส วาตสส อ ชส คมนมคโคต อนล ชส ตสม อนล ชเส อากาเสต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ เทสปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 284

เลมท 43 หนา 284 กณการฉทนยตเถราปทานวณณนา (๑) เวสสภ นาม สมพทโธตอาทก อายสมโต กณการฉทน- ยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต เวสสภสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สทธาสมปนโน อโหส ฯ ตสม สมเย เวสสภ ภควา วเวกกาโม มหาวน ปวสตวา นสท ฯ อถ โสป อปาสโก เกนจเทว กรณเยน ตตถ คนตวา ภควนต อคคกขนธ วย ชลมาน นสนน ทสวา ปสนนมานโส กณการปปผ โอจนตวา ฉตต กตวา ภควโต นสนนฏาเน วตาน กตวา ปเชส ฯ ต ภควโต อานภาเวน สตตาห อมลาต หตวา ตเถว อฏาส ฯ ภควาป ผลสมาปตต นโรธสมาปตต จ สมาปชชตวา วหาส ฯ โส ต อจฉรย ทสวา โสมนสสชาโต ภควนต วนทตวา อ ชล ปคคยห อฏาส ฯ ภควา สมาปตตโต วฏหตวา วหารเมว อคมาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย สทธาสมปนโน สตถ ธมมเทสน สตวา ฆราวาเส อนลลโน # ๑. กณการฉตตยตเถราปทานวณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 285

เลมท 43 สปปทายกตเถราปทานวณณนา หนา 285 ปพพชตวา วตตปฏปตตยา ชนสาสน โสเภนโต นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต เวสสภ นาม สมพทโธตอาทมาห ฯ ตตถ เวสสภต เวสเส เวสสชเน ภนาต อภภวตต เวสสภ ฯ อถ วา เวสเส ป จวธมาเร อภภนาต อชโฌตถรตต เวสสภ ฯ สามเยว พชฌตา สจจานต สมพทโธ นาเมน เวสสภ นาม สมพทโธต อตโถ ฯ ทวาวหาราย มนต ทพพต ปกาเสต ต ต วตถ ปากฏ กโรตต ทวา ฯ สรยคคมนโต ปฏาย ยาว อตถงคโม ตาว ปรจฉนนกาโล วหรณ จตห อรยาปเถห ปวตตน วหาโร ทวาย วหาโร ทวาวหาโร ตสส ทวา- วหาราย โลกเชฏโ นราสโภ พทธมน มหาวน โอคาหย (๑) ปวสตวาต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ กณการฉตตยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สปปทายกตเถราปทานวณณนา ผสโส นามาถ ภควาตอาทก อายสมโต สปปทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสส ภควโต กาเล # ๑. ม. โอคาหตวา ปวสตวาต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 286

เลมท 43 สปารจรยวคควณณนา หนา 286 กลเคเห นพพตโต อโหส ฯ ตทา ภควา ภกขสงฆปรวโต วถย จรมาโน ตสส อปาสกสส เคหทวาร สมปาปณ ฯ อถ โส อปาสโก ภควนต ทสวา ปสนนมานโส วนทตวา ปตตปร สปปเตล อทาส ภควา อนโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส เตเนว โสมนสเสน ยาวตายก ตวา ตโต จโต เตน ป เน เทวโลเก อปปนโน ทพพสข อนภวตวา มนสเสส จ นพพตโต อปปนนปปนนภเว สปปเตลมธผาณตาทมธรา- หารสมงค สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย เอกสม กเล นพพตโต วทธปปตโต สทโธ พทธสมปนโน สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา วตตสมปนโน นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา ชาตโสมนสโส ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ผสโส นามาถ ภควาตอาทมาห ฯ ตตถ ผสโสต ผสสนกขตตโยเคน ชาตตตา มาตาปตห กต- นามเธยเยน ผสโส ฯ อถ วา นพพาน ผส ปสส สจฉ อกาสต ผสโส ฯ อถ วา สมตสปารมตาสตตตสโพธปกขย- ธมเม สกเล จ เตปฏเก ปรยตตธมเม ผส ปสส อ าสต ผสโส ฯ ภควา ภาคยวา ยตโตตอาทป โกฏาสสมงคตาย ภควา ฯ อาหตน ปฏคคโหต อาหตโน วจจนต ปชาสกการา เตส อาหตน ปฏคคเหต อรหตต อาหตน ปฏคคโห ฯ มหาชน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 287

เลมท 43 ยธกปปผยตเถราปทานวณณนา หนา 287 นพพาเปนโต วโร ผสโส นาม ภควา วถย อถ ตทา คจฉเตต สมพนโธ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ สปปทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ยธกปปผยตเถราปทานวณณนา (๑) จนทภาคานทตเรตอาทก อายสมโต ยถกปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป อายสมา ปรมมนนเทส กตาธกาโร อเนเกส จ ชาตสเตส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ผสสสเสว ภควโต กาเล สททกเล นพพตโต วทธปปตโต จนทภาคาย นทยา ตเร เกนจเทว กรณเยน อนโสต จรมาโน ผสส ภควนต นหายตกาม อคคกขนธ วย ชลมาน ทสวา โสมนสส- ชาโต ตตถ ชาต ยถกปปผ โอจนตวา ภควนต ปเชส ฯ ภควา ตสส อนโมทน อกาส ฯ โส ตตถ เตน ป โกฏาเสน เทวมนสเสส สสรนโต อภย- สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ภควโต ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา วตตปฏปตตยา สาสน โสเภนโต นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตา- # ๑. ม. ยถกปปผยตเถราปทานวณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 288

เลมท 43 สปารจรยวคควณณนา หนา 288 ปทาน ปกาเสนโต จนทภาคานทตเรตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ ยธกปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทสสทายกตเถราปทานวณณนา ตวราย ปเร รมเมตอาทก อายสมโต ทสสทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สทธตถสส ภควโต กาเล ราชกเล นพพตโต วทธปปตตกาเล ยวราชภาว ปตวา ปากโฏ เอก ชนปท ลภตวา ตตราธปตภโต สกลชนปทวาสโน ทานปยวจนอตถจรยาสมานตถตาสงขาเตห จตห สงคหวตถห สงคณหาต ฯ ตสม สมเย สทธตโถ ภควา ต ชนปท สมปาปณ ฯ อถ โส ยวราชา ปณณาการ ลภตวา ตตถ สขมวตเถน ภควนต ปเชส ฯ ภควา ต วตถ หตเถน ปรามสตวา อากาส ปกขนท ฯ ตมป วตถ ภควนตเมว อนพนธ ฯ อถ โส ยวราชา ต อจฉรย ทสวา อตว ปสนโน อ ชล ปคคยห อฏาส ฯ ภควโต สมปตตสมปตตฏาเน สพเพ ชนา ต อจฉรย ทสวา อจฉรยพภตจตตา อ ชล ปคคยห

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 289

เลมท 43 สมาทปกตเถราปทานวณณนา หนา 289 อฏส ฯ ภควา วหารเมว อคมาส ฯ ยวราชา เตเนว กสล- กมเมน ตโต จโต เทวโลเก อปปนโน ตตถ ทพพสมปตต อนภวตวา มนสเสส จกกวตตอาทสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส สณเปตวา รตนตตเย ปสนโน ภควโต ธมม- เทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วายมนโต นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอกทวส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตวราย ปเร รมเมตอาทมาห ฯ ตตถ ตวรนามเก นคเร รมณเย อห ราชปตโต หตวา สทธตถ ภควนต วตเถน ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สว เยย- เมวาต ฯ ทสสทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สมาทปกตเถราปทานวณณนา พนธมตยา นคเรตอาทก อายสมโต สมาทปกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทธาน สนตเก กตกสลสมภาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 290

เลมท 43 สปารจรยวคควณณนา หนา 290 สณเปตวา ป าน กโรนโต วสมาโน สทโธ ปสนโน พห อปาสเก สนนปาเตตวา คณเชฏโก หตวา มาฬก กรสสามาต เต สพเพ สมาทเปตวา เอก มาฬก สม กาเรตวา ปณฑรปลน โอกรตวา ภควโต นยยาเทส ฯ โส เตน ป เน เทวโลเก อปปนโน ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตอาทสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ภควต ปสนโน ธมม สตวา ปสนนมานโส สทธาชาโต ปพพชตวา สลสมปนโน วตตสมปนโน นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส อปรภาเค อตตโน กตกสล สรตวา ส ชาต- โสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต พนธมตยา นคเรต-อาทมาห ฯ ตตถ พนธนต าตโคตตาทวเสน เอกสมพนธา โหนต สกลนครวาสโนต พนธ พนธ เอตสม วชชนตต พนธมต ตสสา พนธมตยา นาม นคเร มหาปคคโณ อปาสก- สมโห อโหสต อตโถ ฯ มาฬ กสสาม(๑) สงฆสสาต เอตถ มาต คณหาต สมปตตสมปตตชนาน จตตนต มาฬ อถ วา สมปตตยตคณาน จตตสส วเวกกรเณ อลนต มาฬ มาฬเมว มาฬก ภกขสงฆสส ผาสวหารตถาย มาฬก กรสสามาต อตโถ ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ สมาทปกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ # ๑. สยา. กรสสาม ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 291

เลมท 43 หนา 291 ป จงคลยตเถราปทานวณณนา ตสโส นามาส ภควาตอาทก อายสมโต ป จงคลยต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ตสสสส ภควโต กาเล เอกสม กเล นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส สณเปตวา วภวสมปนโน สทโธ ปสนโน วถโต วหาร ปฏปนน ภควนต ทสวา ชาตสมนาทอเนกาน สคนธปปผาน จนทนาทน จ วเลปนาน คาหาเปตวา วหาร คโต ปปเผห ภควนต ปเชตวา วเลปเนห ภควโต สรเร ป จงคลก กตวา วนทตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตตตวา วทธมนวาย สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา ปพพกมม สรนโต ปจจกขโต ตวา อม นาม กสลกมม กตวา อทส โลกตตรสมปตต ปตโตมหต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ตสโส นามาส ภควาตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ ป จงคลยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ สตตรสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 292

เลมท 43 หนา 292 กมทวคควณณนา กมทมาลยตเถราปทานวณณนา ปพพเต หมวนตมหตอาทก อายสมโต กมทมาลยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อตถทสสสส ภควโต กาเล หมวนตปพพตสมเป ชาตสสรสส อาสนเน รกขโส หตวา นพพตโต อตถทสส ภควนต ตตถ อปคต ทสวา ปสนนมานโส กมทปปผาน โอจนตวา ภควนต ปเชส ฯ ภควา อนโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน ตโต จวตวา เทวโลก อปปนโน ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตอาท- สมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต รตนตตเย ปสนโน ปพพชตวา วายมนโต พรหมจรยปรโยสาน อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปพพเต หมวนตมหตอาทมาห ฯ ตตถ ตตถโช รกขโส อาสนต ตสม ชาตสสรสมเป ชาโต นพพตโต รกขโส ปรรธรมสขาทโก นททโย โฆรรโป ภยานกสภาโว มหาพโล มหาถาโม กกขโฬ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 293

เลมท 43 นสเสณทายกตเถราปทานวณณนา หนา 293 ยกโข อาส อโหสนต อตโถ ฯ กมท ปปผเต (๑) ตตถาต ตสม มหาสเร สรยรสยา อภาเว สต สายนเห มกฬต ก จตากาเรน นปปภ อวณณ โหตต กมทนต ลทธนาม ปปผ ปปผเต วกสตต อตโถ ฯ จกกมตตาน ชายเรต ตาน ปปผาน รถจกกปมาณาน หตวา ชายนตต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ กมทมาลยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ นสเสณทายกตเถราปทานวณณนา โกณฑ สส ภควโตตอาทก อายสมโต นสเสณทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร อเนกาส ชาตส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต โกณฑ สส ภควโต กาเล วฑฒกกเล นพพตโต สทโธ ปสนโน ภควโต ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ภควโต วสนปาสาทสสาโรหนตถาย สารกฏมย นสเสณ กตวา อสสาเปตวา เปส ฯ ภควา ตสส ปสาทสวฑฒนตถาย ปสสนตสเสว อปรปาสาท อารห ฯ โส อตว ปสนโน เตเนว ปตโสมนสเสน กาล กตวา เทวโลเก นพพตโต ตตถ ทพพสมปตต อนภวตวา มนสเสส ชายมาโน นสเสณทานนสสนเทน อจจกเล นพพตโต มนสสสข อนภวตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 294

เลมท 43 กมทวคควณณนา หนา 294 อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตโต สตถ ธมมเทสน สตวา สทธาชาโต ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต โกณฑ สส ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ โกณฑ สสาต กจฉโต หตวา เฑต ปวตตตต โกณโฑ ลามกสตโต โกณฑโต อ โต โกณฑ โ อลามโก อตตม- ปรโสต อตโถ ฯ อถ วา พราหมณโคตเตส โกณฑ โคตเต อปปนนตตา โกณฑ โต โคตตวเสน ตสส นาม ตสส โกณฑ สส ฯ เสส ปากฏเมวาต ฯ นสเสณทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ รตตยปปผยตเถราปทานวณณนา (๒) มคลทโท ปเร อาสนตอาทก อายสมโต รตตย- ปปผยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล เนสาทกเล อปปนโน มควธาย (๓) อร เ วจรมาโน ตสส การ เน อร เ จรมาน วปสส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส ปปผต รตตก นาม ปปผ กฏชปปผ จ สห # ๑ ส. อปปนโน ฯ ๒. ม. รตตปปผยตเถราปทาน... ฯ # ๓. ส. ย. มคทาเย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 295

เลมท 43 รตตยปปผยตเถราปทานวณณนา หนา 295 วณเฏน โอจนตวา โสมนสสจตเตน ปเชส ฯ ภควา อนโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส เตเนว ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต รตนตตเย ปสนโน สตถ ธมมเทสน สตวา กาเมส อาทนว ทสวา ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปตโต อตตโน ปพพกมม สรตวา เนสาทภเตน มยา กตกสล สนทรนต โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต มคลทโท ปเร อาสนตอาทมาห ฯ ตตถ มคาน ลทโท สาหสโก มารโกต มคลทโท มเคส วา ลทโท โลภต มคลทโท เนสาโท อาส ปเรต อตโถ ฯ รตตก ปปผต ทสวาต ปทมปปผาทน อเนกาน ปปผาน สรยรสสมผสเสน ทวา ปปผนต รตตย มกฬตาน โหนต ฯ ชาตสมนมลลกาทน อเนกาน ปปผาน ปน รตตย ปปผนต โน ทวา ฯ ตสมา รตตย ปปผนโต รตตปปผนามกาน อเนกาน สคนธปปผาน จ กฏชปปผาน จ คเหตวา ปเชสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ รตตปปผยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 296

เลมท 43 หนา 296 อทปานทายกตเถราปทานวณณนา วปสสโน ภควโตตอาทก อายสมโต อทปานทายกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมมนวเรส กตาธกาโร อเนเกส ภเวส กตป ส จโย วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ปานยทาน มยา ทาตพพ ต จ นรนตร กตวา ปวตเตต วฏฏตต จนเตตวา เอก กป ขนาเปตวา อทกสมปตตกาเล อฏกาห จนาเปตวา ถร กตวา ตตถ อฏ เตน อทเกน ปณณ ต อทปาน วปสสสส ภควโต นยยาเทส ฯ ภควา ปานยทานานสสทปก อกาส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต นพพตตนพพตตฏ- าเน โปกขรณอทปานปานยาทสมปนโน สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตโต วทธมนวาย สทโธ ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วปสสโน ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ อทปาโน กโต มยาต อทก ปวนต เอตถาต อทปาโน กปโปกขรณตฬากานเมต อธวจน ฯ โส อทปาโน กโป วปสสสส ภควโต อตถาย กโต ขนโตต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ อทปานทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 297

เลมท 43 หนา 297 สหาสนทายกตเถราปทานวณณนา นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต สหาสนทายกต- เถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว นพพานาธคมตถาย กตป ปจโย ปทมตตรสส ภควโต กาเล คหปตกเล นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สตวา รตนตตเย ปสนโน ตสม ภควต ปรนพพเต สตตห รตเนห ขจต สหาสน การาเปตวา โพธรกข ปเชส ฯ พหห มาลาคนธธเปห จ ปเชส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา สพพตถ ปชโต อมสม พทธปปาเท สาวตถย กลเคเห นพพตโต วทธปปตโต ฆราวาส วสนโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส าตวคค ปหาย ปพพชโต นจรสเสว อรหา หตวา ปพพปจตกสลสมภาร สรตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ตตถ สหาสนมทาสหนต สหรปหร - สวณณรตเนห ขจต อาสน สหาสน สหสส วา อภตสส ภควโต นสนนารห สห วา เสฏ อตตม อาสนนต สหาสน ต อห อทาส โพธรกข ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ สหาสนทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 298

เลมท 43 หนา 298 มคคทตตกตเถราปทานวณณนา อโนมทสส ภควาตอาทก อายสมโต มคคทตตกตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อโนมทสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วทธมนวาย ฆราวาส สณเปตวา วสนโต อโนมทสส ภควนต อากาเส จงกมนต ปาททธาเร ปาททธารจงกมนฏาเน ปปผาน วกรณ อจฉรย จ ทสวา ปสนนมานโส ปปผาน อากาเส อกขป ตาน วตาน หตวา อฏส ฯ โส เตน ป เน สคตสเยว สสรนโต สพพตถ ปชโต สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท เอกสม กเล นพพตโต กเมน โยพพ ปาปณตวา สทธาชาโต ปพพชตวา วตตสมปนโน นจรสเสว อรหตต ปตโต จงกมนสส ปชตตตา มคคทตตกตเถโรต ปากโฏ ฯ โส ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อโนมทสส ภควาต- อาทมาห ฯ ทฏธมมสขตถายาต อมสม อตตภาเว จงกมเนน สรรสลลหกาทสข ปฏจจาต อตโถ ฯ อพโภกาสมห จงกมต อพโภกาเส องคณฏาเน จงกม ปทวกเขป ปทส จาร อกาสต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 299

เลมท 43 เอกทปยตเถราปทานวณณนา หนา 299 อทธเต ปาเท ปปผานต จงกมนเตน ปาเท อทธเต ปทมปปลาทน ปปผาน ปวโต อคคนตวา จงกเม วกรสต อตโถ ฯ โสภ มทธน ตฏเรต พทธสส มทธน สเส โสภยมานา ตาน ตฏนตต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ มคคทตตกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เอกทปยตเถราปทานวณณนา ปทมตตรสส มนโนตอาทก อายสมโต เอกทปยตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมชนเสฏเส กตกสลสมภาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล คหปตกเล นพพตโต วทธปปตโต สทโธ ปสนโน ภควโต สลลมหาโพธมห (๑) เอกปทป ปเชส ฯ ถาวร กตวา นจจเมกปทปปชนตถาย เตลวฏฏ ปฏเปส ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถ ชลมาโน ปสนนจกขโก อภยสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย วภวสมปนเน เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตโต รตนตตเย ปสนโน ปพพชตวา นจรสเสว อรหตต ปตโต ทปปชาย ลทธ- วเสสาธคมตตา เอกทปยตเถโรต ปากโฏ ฯ # ๑. สาลมหาโพธมห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 300

เลมท 43 กมทวคควณณนา หนา 300 โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส มนโนตอาทมาห ฯ ต สพพ อตตานตถเมวาต ฯ เอกทปยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ มณปชกตเถราปทานวณณนา โอเรน หมวนตสสาตอาทก อายสมโต มณปชกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล เอกสม กเล นพพตโต ฆราวาส สณเปตวา ตตถาทนว ทสวา ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา หมวนต- โอรภาเค เอกสสา นทยา สมเป ปณณสาล กาเรตวา วสนโต วเวกกามตาย ตสสานกมปาย จ ตตถ อปคต ปทมตตร ภควนต ทสวา ปสนนมานโส มณปลลงก ภควโต ปเชส ฯ ภควา ตสส ปสาทวฑฒนตถาย ตตถ นสท ฯ โส ภยโยโส มตตาย ปสนโน นพพานาธคมตถาย ปตถน อกาส ฯ ภควา อนโมทน วตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต สพพตถ ปชโต สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย วภวสมปนเน กเล นพพตโต ฆราวาส วสนโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 301

เลมท 43 มณปชกตเถราปทานวณณนา หนา 301 เอกทวส สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา อโหส ฯ โส เอกทวส อตตนา กตกสล สรตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต โอเรน หมวนตสสาตอาทมาห ฯ ตตถ โอเรนาต หมวนตสส อปร ภาค วหาย โอเรน ภมมตเถ กรณวจน โอรสม ทสาภาเคต อตโถ ฯ นทกา สมปวตตถาต อปากฏนามเธยยา เอกา นท ส สฏ ปวตตาน วหาน สนทมานา อโหสต อตโถ ฯ ตสสา จานปเขตตมหต ตสสา นทยา อนปเขตตมห ตรสมเปต อตโถ ฯ สยมภ วสเต ตทาต ยทา อห มณปลลงก ปเชส ตทา อนาจรยโก หตวา สยเมว พทธภโต ภควา วสเต วหรตต อตโถ ฯ มณ ปคคยห ปลลงกนต มณนต จตต อาราเธต โสมนสส กโรตต มณ อถ วา มาต ปมาณ กโรต อาภรณนต มณ อถ วา มรนตาป ราชยวราชาทโย ต น ปรจจชนต ตทตถาย สงคาม กโรนตต มณ ต มณ มณมย ปลลงก มโนรม สาธ จตต สฏ วจตต ปคคยห คเหตวา พทธเสฏสส อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สพพ อตตานตถเมวาต ฯ มณปชกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 302

เลมท 43 หนา 302 ตกจฉกตเถราปทานวณณนา นคเร พนธมตยาตอาทก อายสมโต ตกจฉกตเถรสส อปทาน ฯ อยมปายสมา ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล พนธมตนคเร เวชชกเล นพพตโต พหสสโต สสกขโต เวชชกมเม เฉโก พห โรคโน ตกจฉนโต วปสสสส ภควโต อปฏากสส อโสกนามตเถรสส โรค ตกจฉ ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส อปราปร สข อนภวนโต นพพตตนพพตตภเว อโรโค ทฆายโก สวณณวณณสรโร อโหส ฯ โส อมสม พทธปปาเท สาวตถย คหปตกเล นพพตโต วทธมนวาย สพพสปเปส นปผตต ปตโต อโรโค สขโต วภวสมปนโน รตนตตเย ปสนโน สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ฆราวาส ปหาย ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต นคเร พนธมตยาตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ ตกจฉกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 303

เลมท 43 หนา 303 สงฆปฏากตเถราปทานวณณนา เวสสภมห ภควตตอาทก อายสมโต สงฆปฏากตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตกสลสมภาโร อเนเกส ภเวส ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต เวสสภสส ภควโต กาเล ตสสารามกสส ปตโต หตวา นพพตโต ว ต ปตวา สทโธ ปสนโน วหาเรส อารามกกมม กโรนโต สกกจจ สงฆ อปฏาส ฯ โส เตเนว กสลกมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย คหปตกเล นพพตโต วทธปปตโต วภวสมปนโน สขสมปนโน (๑) ปากโฏ สตถ ธมมเทสน สตวา สาสเน ปสนโน ปพพชตวา วตตสมปนโน สาสน โสภยมาโน วปสสน วฑเฒตวา (๒) นจรสเสว สห ปฏสมภทาห อรหตต ปตโต ฉฬภ โ ปพเพ กตกสลกมมวเสน สงฆปฏากตเถโรต ปากโฏ อโหส ฯ โส เอกทวส ปพเพ มยา ก นาม กมม กตวา อย โลกตตรสมปตต ลทธาต อตตโน ปพพกมม สรตวา ปจจกขโต ชานตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปากฏ ปกาเสนโต เวสสภมห ภควตตอาทมาห ตตถ อโหสารามโก อหนต อห เวสสภสส ภควโต สาสเน อารามโก อโหสนต # ๑. สขปปตโต ฯ ๒ ม. วฑเฒนโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 304

เลมท 43 กฏชปปผยวคควณณนา หนา 304 อตโถ ฯ เสส เหฏา วตตนยตตา อตตานตถตตา จ สว เยยเมวาต ฯ สงฆปฏากตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อฏารสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ กฏชปปผยวคควณณนา กฏชปปผยตเถราปทานวณณนา อโต ปรมป เอกนวสตมวคเค อาคตาน อเมส กฏช- ปปผยตเถราทน ทสนน เถราน อปพพ นตถ ฯ เตส ห เถราน ปรมพทธาน สนตเก กตป สมภาราน วเสน ปากฏนามาน เจว นวาสนคราทน จ เหฏา วตตนเยเนว เวทตพพานต ต สพพ อปทาน สว เยยเมวาต ฯ เอกนวสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 305

เลมท 43 หนา 305 ตมาลปปผยวคควณณนา ตมาลปปผยตเถราปทานวณณนา วสตเม วคเค ปมตเถราปทาน อตตานเมว ฯ ตณสนถารทายกตเถราปทานวณณนา ทตยตเถราปทาเน ฯ ย ทายวาสโก อสต อสปพพชช ปพพชตวา วเน วสนภาเวน ทายวาสโก อสต สงข คโต อตตโน อนกมปาย ต วน อปคตสส สทธตถสส สตถโน วสนมณฑปจฉาทนตถาย ย ตณ ต ลายต ฉนทตต อตโถ ฯ ทพพฉทน กตวา อเนเกห ขททกทณฑเกห มณฑป กตวา ต ตเณน ฉาเทตวา สทธตถสส ภควโต อห อทาส ปเชสนต อตโถ ฯ สตตาห ธารย ตตถาต ต มณฑป ตตถ ตา เทวมนสสา สตตาห นโรธสมาปตต สมาปชชตวา นสนนสส สตถโน ธารย ธาเรสนต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ ตณสนถารทายกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 306

เลมท 43 หนา 306 ขณฑผลลยตเถราปทานวณณนา ตตยตเถรสส อปทาเน ขณฑผลลยตเถโรต เอตถ ขณฑนต กฏาน ชณณตตา ฉนนภนนฏาน ผลลนต กฏาน ชณณฏาเน กณณกตมหจฉตตกาทปปผน ขณฑ จ ผลล จ ขณฑผลลาน ขณฑผลลาน ปฏสงขรณ (๑) ปนปปน ถรกรณนต ขณฑผลลปฏสงขรณ ฯ อมสส ปน เถรสส สมภารปรณกาเล ผสสสส ภควโต เจตเย ฉนนภนนฏาเน สธาปณฑ มกเขตวา ถรกรณ ขณฑผลลปฏสงขรณ นาม ฯ ตสมา โส ขณฑผลลโย เถโรต ปากโฏ อโหส ฯ ตตย ฯ ขณฑผลลยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ จตตถตเถรสสาปทาเน ร โ ปฏจโร (๒) อหนต ร โ ปรจารโก กมมการโก อโหสนต อตโถ ฯ ชลชตตมนามโนต ชเล อทเก ชาต ชลช ก ต ปทม ปทเมน สมานนามตตา ปทมตตรสส ภควโตต อตโถ ฯ อตตมปทมนามสส ภควโตต วา อตโถ ฯ จตตถ ฯ ป จม อตตานตถเมว ฯ # ๑. ปฏสงขรณ นาม ฯ ๒ ม. พทธจโร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 307

เลมท 43 หนา 307 กสลยปชกตเถราปทานวณณนา ฉฏเ นคเร ทวารวตยาต มหาทวารวาตปานกวาฏ- ผลกาห วตปาการฏฏาลโคปรกททโมทกปรขาห จ สมปนน นครนต ทวารวตนคร ทวาร วต จ ปธาน กตวา นครสส อปลกขตตตา ทวารวต นครนต โวหรนตต นคเร ทวารวตยาต วตต ฯ มาลาวจโฉ ปปผาราโม มม อโหสต อตโถ ฯ เต กสลยาต เต อโสกปลลวา ฯ ฉฏ ฯ สตตมฏมนวมาน อตตานตถาเนว ฯ ทสเมป อปพพ นตถต ฯ วสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ กณการปปผยวคคาทวณณนา อโต ปร สพพตถ อนตตานปทวณณน กรสสาม ฯ เอกวสตเม(๑) พาวสตเม (๒) เตวสตเม (๓) จ วคเค สพเพส เถราน สยกเตน ป เน ลทธนามาน กตป าน จ นานตต เตส พยากรณทายกาน พทธาน นามาน วสตนคราน จ เหฏา วตตนยตตา สพพานป อตตานาเนวาต (๔)ฯ อปทานคาถานมตโถ จ นยานโยเคน สว เยโยเยวาต ฯ # ๑. สยา. เอกวสตโม กณการปปผยวคโคต ฯ # ๒. พาวสตโม หตถวคโคต ฯ # ๓. ม. เตวสตโมอาลมพนทายกวคโคต ทสสต ฯ # ๔. ม. อตตานาเนว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 308

เลมท 43 หนา 308 อทกาสนวคควณณนา (๑) จตวสตเม วคเค ปมทตยาปทานาน อตตานาเนว ฯ สาลปปผยตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน อรณวตยา นคเรต อา สมนตโต อาโลก กโรนโต อณต อคคจฉตต อรโณ โส ตสม วชชตต อรณวต ตสม นคเร อาโลก กโรนโต สรโย อคคจฉตต อตโถ ฯ เสสนคเรสป สรยคคมเน วชชมาเนป วเสสวจน สพพ- จตปปทาน มหย สยเนป สต มหย สยตต มหโสต วจน วย รฬหวเสน วตตนต เวทตพพ ฯ อถ วา ปาการปาสาท- หมมยาทส สวณณรชตมณมตตาทสตตรตนปภาห อรณคคมน วย ปภาวต อรณวต นาม ตสม อรณวตยา นคเร ปปโก ปปวกกเยน ชวก กปเปนโต อโหสนต อตโถ ฯ กล ชทายกตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน ตวราย ปเร รมเมต ตห ปากาเรห ปรวารตา ปรกขตตาต ตวรา ขชชโภชชาทอปโภควตถา- ภรณาทนจจคตาทห รมณยนต รมม ตสม ตวราย ปเร นคเร รมเม นฬกาโร อห อโหสนต สมพนโธ ฯ ป จมาปทาน อตตานตถเมว ฯ # ๑. สยา. อทกาสนวคค... ฯ ม. อทกาสนวคควณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 309

เลมท 43 หนา 309 วณณการกตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน ฯ วณณกาโร อห ตทาต นลปตรตตาท- วณณวเสน วตถาน กโรต ร เชตต วณณกาโร ฯ วตถรชโก (๑) หตวา เจตเย วตเถห อจฉาทนสมเย นานาวณเณห ทสสาน (๒)ร เชสนต อตโถ ฯ ปยาลปปผยตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ปยาล ปปผต ทสวาต สปปผต ปยาลรกข ทสวา ฯ คตมคเค ขป อหนต อห มคลทโท เนสาโท หตวา ปยาลปปผ โอจนตวา พทธสส คตมคเค ขป ปเชสนต อตโถ ฯ อมพยาคทายกตเถราปทานวณณา อฏมาปทาเน สเก สปเป อปตถทโธต อตตโน ตกกพยากรณาทสปปสม อปตถทโธ ปตฏ โต เฉโก อห กานน อคม คโต สมพทธ ยนต ทสวานาต วนนตเร คจฉนต วปสส สมพทธ ปสสตวา ฯ อมพยาค อทาสหนต อห อมพทาน อทาสนต อตโถ ฯ # ๑ ส. ตตถรชโก ฯ ๒. ม. ทสสาน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 310

เลมท 43 หนา 310 ชคตการกตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน ฯ ชคต การตา มยหนต อตถทสสสส ภควโต สรรธาตนธาปตเจตเย ชคต ฉนนภนนอาลนทปปผา- ธานสงขาตา ชคต มยา การตา การาปตาต อตโถ ฯ ทสมาปทาน อตตานตถเมวาต ฯ จตวสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ตวรทายวคควณณนา ตวรฏ ทายกตเถราปทานวณณนา ป จวสตเม วคเค ปมาปทาเน ภรตวา ตวรมาทายาต ตวรอฏ มคคกลยสทส ตวรฏ ภชชตวา ปปเผตวา ภาชเนน อาทาย สงฆสส วนมชโฌคาหกสส อทท อทาสนต อตโถ ฯ นาคเกสรยตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ฯ ธน อเทวชฌ กตวานาต มคาทน มารณตถาย ธน สนนยหตวา จรมาโน เกสร โอคต ทสวาต สปปผต ขททกสร ทสวา พทธสส อภโรเปสนต อห จตต ปสาเทตวา วน สมปตตสส ตสสสส ภควโต อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 311

เลมท 43 หนา 311 นฬนเกสรยตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน ชลกกกโฏต ชาตสสเร จรมานกกกโฏ ฯ ตณเฑน เกสร คยหาต ปทมปปผ มขตณเฑน ฑสตวา อากาเสน คจฉนตสส ตสสสส ภควโต อภโรเปส ปเชสนต อตโถ ฯ วรวปปผยตเถราปทานวณณนา (๑) จตตถาปทาเน วรวปปผมาทายาต ววธ รวต สทท กโรตต วรว สททกรณเวลาย วกสนโต วรวนต ลทธนาม ปปผสมห อาทาย คเหตวา สทธตถสส พทธสส อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ กฏธปกตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน กฏโคปโกต เสนาสนปาลโก ฯ กาเลน กาล ธเปสนต สมปตตสมปตตกาลานกาเล ธเปส ธเปน สคนธ อกาสนต อตโถ ฯ สทธตถสส ภควโต คนธกฏ- กาลานสาลธเปน ธเปส วาเสสนต อตโถ ฯ ฉฏสตตมาปทานาน อตตานตถาเนว ฯ # ๑. สยา. วรวปปผยตเถราปทานนต ฯ ๒. ม. ... สารธเปน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 312

เลมท 43 หนา 312 สตตสตตลปปผปชกตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน สตต สตตลปปผานต(๒) สตตลสงขาตาน (๓) สตตปปผาน สเสนาทาย เวสสภสส ภควโต อภโรเปสนต (๔) อตโถ ฯ พมพชาลปปผยตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน พมพชาลกปปผานต รตตงกรวกปปผาน สทธตถสส ภควโต ปเชสนต อตโถ ฯ ทสมาปทาเน อททาลก คเหตวานาต ชาตสสเร วหงค- โสพเภ ชาต อททาลกปปผ โอจนตวา กกสนธสส ภควโต (๕) ปเชสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ป จวสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _____________________ # ๑ ม. สตตลปปผปชกตเถราปทานวณณนา ฯ # ๒ ย. สตตปตตลปปผานต ฯ ๓ ย. ปตตลสงขาตาน ฯ # ๔. ม. อภโรเปส ปเชสนต ฯ ๕ กกธสส ภควโต (?)

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 313

เลมท 43 หนา 313 โถมกวคควณณนา ฉพพสตเม วคเค ปมาปทาน อตตานเมว ฯ เอกาสนทายกตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ฯ วชหตวา เทววณณนต เทวตา สรร วชหตวา ฉฑเฑตวา มนสสสรร นมมนตวาต อตโถ ฯ อธการ กตตกาโมต อธกกรย ป สมภาร กตตกาโม เทวโร นาม อห เทวราชา ภรยาย สห พทธเสฏสส สาสเน สาทรตาย อธ อมสม มนสสโลเก อาคม อาคโตต อตโถ ฯ ตสส ภกขา มยา ทนนาต ปทมตตรสส ภควโต โย นาเมน เทวโล นาม สาวโก อโหส ตสส สาวกสส มยา วปปสนเนน เจตสา ภกขา ทนนา ปณฑปาโต ทนโนต อตโถ ฯ จตกปชกตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน อานนโท นาม สมพทโธต อานนท ตฏ ชนนโต อานนโท นาม ปจเจกพทโธต อตโถ ฯ อมนสสมห กานเนต อมนสสปรคคเห กานเน มหาอร เ ปรนพพาย อนปาทเสสนพพานธาตยา อนตรธาย อทสสน อคมาสต อตโถ ฯ สรร ตตถ ฌาเปสนต อห เทวโลกา # ๑. ม. วชหตวา เทววณณนต ฯ ๒. ม. อธกกรย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 314

เลมท 43 โถมกวคควณณนา หนา 314 อธาคนตวา ตสส ภควโต สรร ตตถ อร เ ฌาเปส ทหน อกาสนต อตโถ ฯ จตตถป จมาปทานาน อตตานาเนว ฯ อปาหนทายกตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน ฯ อโหส จนทโน นามาต นาเมน ปณณตตวเสน จนทโน นาม ฯ สมพทธสสตรโชต ปจเจก- สมพทธภตโต ปพเพ ตสส อตรโช ปตโต อห ฯ เอโก ปาหโน มยา ทนโนต เอก อปาหนยค มยา ทนน ฯ โพธ สมปชช เม ตวนต เตน อปาหนยเคน เม มยห สาวกโพธ ตว สมปชช นปผาเทหต อตโถ ฯ ม ชรปชกตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ฯ ม ชรก กรตวานาต ม เชฏ ปปผ หรตจงโกฏก คเหตวา รถย วถยา ปฏปชช อห ตถา ปฏปนโนว ภกขสงฆปรกขต ภกขสงเฆน ปรวต สมณานคค สมณาน ภกขน อคค เสฏ สมมาสมพทธ อททสนต สมพนโธ ฯ พทธสส อภโรปยนต ทสวา จ ปน ต ปปผ อโภห หตเถห ปคคยห อกขปตวา พทธสส ผสสสส ภควโต อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 315

เลมท 43 หนา 315 ปณณทายกตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน อโลณปณณภกโขมหต ขรปณณาทน อ ฉาจรยาย อาหรตวา โลณวรหตาน ปณณาน ปจตวา ภกขาม อโลณปณณภกโข อมห ภวามต อตโถ ฯ นยเมส จ สวโตต นยมส เตส ปาณาตปาตาเวรมณอาทส นจจป จ- สเลส สวโต ปหโตต อตโถ ฯ ปาตราเส อนปปตเตต ปเรภตต- กาเล อนปปตเต ฯ สทธตโถ อปคจฉ มนต มม สมป สทธตโถ ภควา อปค ฉ สมปาปณ ฯ ตาห พทธสส ปาทาสนต อห ต อโลณปณณ ตสส พทธสส อทาสนต อตโถ ฯ นวมาปทาน อตตานเมว ฯ อคคปปผยตเถราปทานวณณนา ทสมาปทาเน สขน สขน ยถาต สรรโต นกขนต- ฉพพณณรสห โอภาสยนต ชลนต สขน สขภควนต สขน ยถา ชลมานอคคกขนธ วย ฯ อคคช ปปผมาทายาต อคคชนามก ปปผ คเหตวา พทธสส สขสส ภควโต อภโรปย ปเชสนต อตโถ ฯ ฉพพสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑. ม. ปหโตต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 316

เลมท 43 หนา 316 ปทมกเขปวคควณณนา (๑) อากาสกขปยตเถราปทานวณณนา สตตวสตเม วคเค ปมาปทาเน ชลชคเค ทเว คยหาต ชเล อทเก ชาเต อคเค อปปลาทโย เทว ปปเผ คเหตวา พทธสส สมป คนตวา เอก ปปผ ปาเทส นกขป ปเชส ฯ เอก ปปผ อากาเส ขปนต อตโถ ฯ ทตยาปทาน ปากฏเมว ฯ อฑฒจนทยตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน โพธยา ปาทปตตเมต อตตเม โพธ- ปาทเป ฯ อฑฒจนท มยา ทนนนต ตสม โพธมเล อฑฒ- จนทากาเรน มยา อเนกปปผาน ปชตานต อตโถ ฯ ธรณ- รหปาทเปต รกขปพพตรตนาทโย ธาเรตต ธรณ ฯ ปว ฯ ธรณยา รหต ปตฏหตต ธรณรโห ปาทสงขาเตน มเลน อทก ปวต ขนธวฏปาทส ปตถรยตต ปาทโป ธรณรโห จ โส ปาทโป เจต ธรณรหปาทโป ตสม ธรณรหปาทเป ปปผ มยา ปชตนต อตโถ ฯ จตตถาปทาน อตตานตถเมว ฯ # ๑ ม. ปทมกขปวคโค ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 317

เลมท 43 หนา 317 วฬาลทายกตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน ฯ หมวนตสสาวทเรต หมวนตสส อาสนเน ฯ โรมโส นาม ปพพโตต รกขลตาคมพาภาวา เกวล ทพพ- ตณาทส ฉนนตตา โรมโส นาม ปพพโต อโหส ฯ ตมห ปพพตปาทมหต ตสม ปพพตปรยนเต ฯ สมโณ ภาวตนทรโยต สมตปาโป วปสนตกเลโส สมโณ วฑฒตอนทรโย รกขต- จกขนทรยาทอนทรโยต อตโถ ฯ อถ วา วฑฒตอนทรโย วฑฒตสทธนทรยาทอนทรโยต อตโถ ฯ ตสส สมณสส อห พลาลอาลเว คเหตวา อทาสนต อตโถ ฯ ฉฏสตตมฏมนวมทสมาปทานาน อตตานตถาเนวาต ฯ สตตวสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 318

เลมท 43 หนา 318 สวณณพพโพหนวคควณณนา อฏวสตเม วคเค ปมาปทาน อตตานเมว ฯ ทตยาปทาเน มโนมเยน กาเยนาต ยถา จตตวเสน ปวตตกาเยนาต อตโถ ฯ จงโกฏกยตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน มหาสมทท นสสายาต มหาสาคราสนเน ตสส ปพพตสส อนตเร ปพพตเลเณต อตโถ ฯ สทธตโถ ภควา วเวกกามตาย วสต ปฏวสตต อตโถ ฯ ปจจคคนตวาน- กาสหนต อห ตสส ภควโต ปฏอคคนตวา สมป คนตวา วนทนาทป อกาสนต อตโถ ฯ จงโกฏกมทาสหนต สทธตถสส ภควโต อห ปปผภรต จงโกฏก กทมพ อทาส ปเชสนต อตโถ ฯ จตตถาปทาเน ฯ อกกกสจตตสสาถาต อผรสจตตสส อถสทโท ปทปรเณ ฯ เอก ชลยตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน อทมพเร วสนตสสาต อทมพรรกขมเล รกขจฉายาย วสนตสส ตสสสส ภควโต ฯ นยเต ปณณ- สนถเรต นยามเต ปฏพทเธ ปณณสนถเร สาขาภงคาสเน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 319

เลมท 43 จตกปชกตเถราปทานวณณนา หนา 319 นสนนสส ฯ วตโถกาโส มยา ทนโนต ววตโตกาเส มณฑป- ทวาราทห ปหโตกาโส มยา ทนโน สมปาทโตต อตโถ ฯ โปตถทายกตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน โปตถทาน มยา ทนนนต โปตถวฏฏ โปตถฉลล (๑) ตาเฬตวา กต สาฏก วสม โคผาสเกน ฆสตวา นมมต สตต คเหตวา กนตตวา เตน สตเตน นสทนตถาย วา ภมตถรณตถาย วา สาฏก วายาเปตวา ต สาฏก มยา รตนตตยสส ทนนนต อตโถ ฯ จตกปชกตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ฯ จนทภาคานทตเรต จนทภาคาย นาม นทยา ตรโต นสสกเก ภมมวจน ฯ อนโสตนต โสตสส อน เหฏาคงค วชาม คจฉาม อหนต อตโถ ฯ สตต มาลว- ปปผาน จตมาโรปย อหนต อห มาลวปปผาน สตต ปตตาน คเหตวา จตเก วาลกราสมห วาลกาห ถป กตวา ปเชสนต อตโถ ฯ # ๑ ส. โปตถปฏฏโปตถชล ย. โปตถวฏฏ โปตถชลล ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 320

เลมท 43 หนา 320 อาลวทายกตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน มหาสนธ สทสสนาต สนทรทสสน- สนทโรทกธวลปลโนปโสภตตตา สฏ มโนหรา มหาสนธ นาม วารนท อโหส ฯ ตตถ ตสส สนธวารนทย สปปภาส ปภาย สหต สทสสน สนทรรป ปรโมปสเม ยตต อตตเม อปสเม ยตต สมงคภต วตราค อห อททสนต อตโถ ฯ ทสวาห วมหตาสโยต เอวรป ภยานก หมวนต กถ สมปตโตต วมหตอชฌาสโย อจฉรยพภตจตโตต อตโถ ฯ อาลว ตสส ปาทาสนต ตสส อรหโต อห ปสนนมานโส อาลวกนท ปาทาส อาทเรน อทาสนต อตโถ ฯ นวมทสมาปทานาน อตตานาเนวาต ฯ อฏวสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _____________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 321

เลมท 43 หนา 321 ปณณทายกวคควณณนา ปณณทายกตเถราปทานวณณนา เอกนตสตเม วคเค ปมาปทาเน ฯ ปณณโภชนโภชโนต ขรปณณาทโภชนสส ภ ชนตถาย ปณณสาลาย นสนโน อมห ภวามต อตโถ ฯ อปวฏ จ ม สนตนต ปณณสาลาย อปวฏ สนต วชชมาน ม ฯ อปาคจฉ มหาอสต มหนเต สลาทขนเธ เอสนโต มหาอส ฯ โลกปชโชโต โลกปทโป สทธตโถ ภควา อปคจฉ มม สมป อคมาสต อตโถ ฯ นสนนสส ปณณสนถเรต อปคนตวา ปณณสนถเร นสนนสส ขาทนตถาย เสทต ปณณ มยา ทนนนต สมพนโธ ฯ ผลทายกตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน สเนรสมสนโตโส ธรณสมสาทโส สทธตโถ ภควาต สมพนโธ ฯ วฏหตวา สมาธมหาต นโรธสมาปตตโต วฏหตวา วส หตวาต อตโถ ฯ ภกขาย มมปฏ โตต ภกขา- จารเวลาย อชช มม โย โกจ ก จ ทาน ททาต ตสส มหปผลนต จนเตตวา นสนนสส มม สนตก สมป อปฏ โต สมปมาคโตต อตโถ ฯ หรตก ฯเปฯ ผารสกผลาน จาต เอว สพพ ต ผล สพพโลกานกมปโน ตสส สทธตถสส มเหสสส มยา วปปสนเนน เจตสา ทนนนต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 322

เลมท 43 หนา 322 ปจจคคมนยตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน สห ยถา วนจรนต วเน จรมาน สหราช อว จรมาน สทธตถ ภควนตนต สมพนโธ ฯ นสภาชานย ยถาต วสโภ นสโภ วสโภ อาสโภต จตตาโร ควเชฏกา ฯ เตส ควสตสส เชฏโก วสโภ ควสหสสสส เชฏโก นสโภ ควสตสหสสสส เชฏโก วสโภ ควโกฏสต- สหสสสส เชฏโก อาสโภ ฯ อธ ปน อาสโภ นสโภต วตโต อาชานย อภต นจจล อสภราช อวาต อตโถ ฯ กกธ วลสนต วาต ปปผปลลเวห โสภมาน กกธรกข อว นราสภ นราน อาสภ อตตม อาคจฉนต สทธตถ ภควนต ทสวา สทธาย สมปยตตตตา วปปสนเนน เจตสา ปจจคคมน อกาสนต อตโถ ฯ จตตถาปทานาทน ทสมาวสานาน สว เยยาเนวาต ฯ เอกนตสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 323

เลมท 43 หนา 323 จตกปชกวคควณณนา จตกปชกตเถราปทานวณณนา ตสตเม วคเค ปมาปทาเน อาหต ยฏ กาโมหนต ปชาสกการ กาเรตกาโม อห ฯ นานาปปผ สมานยนต นานา อเนกวธ จมปกสลลาทปปผ ส สฏ อานย ราส อกาสนต อตโถ ฯ สขโน โลกพนธโนต สกลโลกตตยพนธสส าตกสส สขสส ภควโต ปรนพพตสส จตก อาฬาหนจตก ทารราส ชลนต อาทตต ทสวา ต จ มยา ราสกต ปปผ โอกร ปเชสนต อตโถ ฯ ปปผธารกตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ฯ อชนตตรวาสโนต อชนมคจมม อตตรา- สงค กตวา นวาสโน อจฉาทโนต อตโถ ฯ อภ า ป จ นพพตตาต อทธวธาทโย ป จ อภ าโย ป จ าณาน นพพตตา อปปาทตา นปผาทตา ฯ จนทสส ปรมชชโกต จนทมณฑลสส สมนตโต มชชโก ผฏโ อโหสนต อตโถ ฯ วปสส โลกปชโชตนต สกลโลกตตเย ปทปสทส วปสส ภควนต มม สนตก อภคต วเสเสน สมปตต อาคต ฯ ทสวา ปารจฉตตกปปผานต เทวโลกโต ปารจฉตตกปปผาน อาหรตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 324

เลมท 43 จตกปชกวคควณณนา หนา 324 วปสสสส สตถโน มตถเก ฉตตากาเรน อห ธาเรสนต อตโถ ฯ ฉตตทายกตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน ปตโต มม ปพพชโตต มยห ปตโต สทธาย ปพพชโต ฯ กาสายวสโน ตทาต ตสม ปพพชตกาเล กาสายนวตโถ น พาหรกปพพชชาย ปพพชโตต อตโถ ฯ โส จ พทธตต สมปตโตต โส มยห ปตโต จตส พทเธส สาวกพทธภาว ส สฏ ปตโต อรหตต ปตโตต อตโถ ฯ นพพโต โลกปชโตต สกลโลเกห กตสกกาโร ขนธปรนพพาเนน ปรนพพโตต อตโถ ฯ วจนนโต สก ปตตนต อห ตสส คตเทส ปจฉตวา สก ปตต วจนนโต ปจฉโต อคม อนคโต อสมต อตโถ ฯ นพพตสส มหนตสสาต มหนเตห สลกขนธาทห ยตตตตา มหนตสส ตสส มม ปตตสส อรหโต อาทหนฏาเน จตก จตกฏาน อห อคมาสนต อตโถ ฯ ปคคยห อ ชล ตตถาต ตสม อาทหนฏาเน อ ชล ทสงคลสโมธาน ปคคเหตวา สรส กตวา อห จตก ทหนทารราส วนทตวา ปณาม กตวา เสตจฉตต จ ปคคยหาต น เกวลเมว วนทตวา ธวลจฉตต จ ปคคยห อกขปตวา อห อาโรเปส ปตฏเปสนต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 325

เลมท 43 หนา 325 สททส กตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน ฯ อนคคตมห อาทจเจต สรเย อนคคเต อนฏ เต ปจจสกาเลต อตโถ ฯ ปสาโท วปโล อหต โรคปฬตสส มยห จตตปปสาโท วปโล อตเรโก พทธานสสรเณน อห อโหส ฯ มเหสโน พทธเสฏสส โลกมห ปาตภาโว ปากฏภาโว อโหสต สมพนโธ ฯ โฆสมสโสสห ตตถาต ตสม ปาตภาเว สต อห คลาโน พทโธ อปปนโนต โฆส อสโสส ฯ น จ ปสสาม ต ชนนต ต ชตป จมาร สมมาสมพทธ น ปสสาม พาฬหคลานตตา คนตวา ปสสต น สกโกมต อตโถ ฯ มรณ จ อนปปตโตต มรณาสนนกาล อนปปตโต อาสนนมรโณ หตวาต อตโถ ฯ พทธส มนสสรนต พทโธตนาม อนสสร พทธารมมณ มนส อกาสนต อตโถ ฯ โคสสนกเขปกตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน อารามทวารา นกขมมาต อารามทวารโต สงฆสส นกขมนทวารมคเคต อตโถ ฯ โคสส สนถต มยาต ตสม นกขมนทวารมคเค ภควโต ภกขสงฆสส จ ปาทา มา กททม อกกมนตต อกกมนตถาย (๑) โคสส(๒) มยา สนถรตนต อตโถ ฯ อนโภม สก กมมนต อตตโน โคสสอตถรณกมมสส # ๑ ส. อตกกมนตถาย ฯ ๒ ม. โคสสฏ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 326

เลมท 43 ปทมเกสรยวคควณณนา หนา 326 พเลน อาชานยา วาตชวา สนธวา สฆวาหนาทน วปากผลาน อนโภมต อตโถ ฯ อโห การ ปรมการนต สเขตเต สงเฆ มยา สฏ กต การ อปปกมป กจจ มหปผลทานโต ปรมการ อตตมกจจ อโห วมหยนต อตโถ ฯ ยถา ตณโทสาทวรหเตส เขตเตส วปปต สาลพช มหปผล เทต เอวเมว ราคโทสาท- โทสรหเต ปรสทธกายวจสมาจาเร สงฆเขตเต โคสสอตถรณ- กมม มยา กต อท มหปผล เทตต วตต โหต ฯ น อ กลมคฆตต อ พาหรสาสเน กต กมม สงเฆ กตสส การสส ปชาสกการสส กล โสฬส กล โกฏาส น อคฆตต สมพนโธ ฯ ฉฏสตตมฏมนวมทสมาปทานาน อตตานาเนวาต ฯ ตสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ปทมเกสรยวคควณณนา ปทมเกสรยตเถราปทานวณณนา (๑) เอกตสตเม วคเค ปมาปทาเน อสสงเฆ อห ปพเพต อห ปพเพ โพธสมภารปรณกาเล อสสงเฆ ปจเจกพทธอสสมเห เตส สมเป หมวนตปพพเต มาตงคหตถกเล วารโณ จณฑหตถ อโหสนต สมพนโธ ฯ มนสสาทโย วาเรตต วารโณ อถ วา # ๑ ม. ปทมเกสรวคควณณนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 327

เลมท 43 ธมมส กตเถราปทานวณณนา หนา 327 วาจาย รวต โก จนาท นทตต วารโณ ฯ มเหสน ปสาเทนาต ปจเจกพทธมเหสน ปสาเทน ฯ ปจเจกชนเสฏเส ธตราเคส ตาทสต โลกธมเมห นจจเลส ปจเจกพทเธส ปทมเกสร ปทมเรณณ โอกร อวส จนต สมพนโธ ฯ ทตยตตยาปทานาน อตตานาน ฯ ธมมส กตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน ฯ มหาโพธมโห อหต วปสสสส ภควโต จตมคคาณาธารภาวโต โพธต ลทธนามสส รกขสส ปชา อโหสต อตโถ ฯ รกขฏสเสว สมพทโธต อสส โพธปชาสมเย สนนปตตสส มหาชนสส สมพทโธ โลกเชฏโ นราสโภ รกขฏโ อว รกเข โต วย ป ายตต อตโถ ฯ ภควา ตมห สมเยต ตสม โพธปชากรณกาเล ภควา ภกขสงฆ- ปรกขโต ภกขสงเฆน ปรวโต ฯ วาจาสภมทรยนต มทสลฏ- มธรอตตมโฆส อทรย กถยนโต นจฉาเรนโต จตสจจ ปกาเสส เทเสสต อตโถ ฯ สงขตเตน จ เทเสนโตต เวเนยยปคคลชฌา- สยานรเปน เทเสนโต สงขตเตน จ วตถาเรน จ เทสยต อตโถ ฯ ววฏฏจฉโทต ราโค ฉทน โทโส ฉทน โมโห ฉทน สพพกเลสา ฉทนาต เอว วตตา ฉทนา ววฏา อคฆาฏตา วทธสตา อเนนาต ววฏฏจฉโท สมพทโธ ฯ ต มหาชน เทสนาวเสน นพพาเปส ปรฬาห วปสเมสต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 328

เลมท 43 อารกขทายกวคควณณนา หนา 328 ตสสาห ธมม สตวานาต ตสส ภควโต เทเสนตสส ธมม สตวา ฯ ป จมาปทาเน ผลหตโถ อเปกขวาต วปสส ภควนต ทสวา มธราน ผลาน คเหตวา อเปกขวา อตรโต สณก อสสม ค ฉนต อตโถ ฯ ฉฏสตตมาปทานาน อตตานาเนว ฯ อฏมาปทาเน นฏ เต นวกมเม จาต สมาย นวกมเม นฏ คเต สต ฯ อนเลปมทาสหนต อนปจฉา สธาเลป อทาส สธาย เลปาเปสนต อตโถ ฯ นวมทสมาปทานาน อตตานานเยวาต ฯ เอกตสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ อารกขทายกวคควณณนา พาตตสตมวคเค ปมทตยตตยาปทานาน สว เยยาเนว ฯ สตตปทมยตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน ชลชคเคห โอกรนต ชลเชห อตตเมห อปปลปทมาทห ปปเผห โอกร ปเชสนต อตโถ ฯ ป จมาปทาน อตตานเมว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 329

เลมท 43 หนา 329 อาสนสนถวกตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน เจตย อตตม นาม สขโน โลกพนธโนต สกลโลกตตยสส พนธโน าตกสส สขสส ภควโต อตตม เจตย ฯ อรเณ ชนส จรวรหเต วเน มนสสาน โกลาหล- วรหเต มหาอร เ อโหสต สมพนโธ ฯ อนธาหณฑามห ตทาต ตสม กาเล วเน มคคมฬหภาเวน อนโธ น จกขนา อนโธ อห อาหณฑาม มคค ปรเยสามต อตโถ ฯ ปวนา นกขมนเตนาต มหาวนโต นกขมนเตน มยา สหาสน อตตมาสน สหสส วา ภควโต อาสน ทฏนต อตโถ ฯ เอกส อ ชล กตวาต เอกส อตตราสงค กตวา สรส อ ชล เปตวาต อตโถ ฯ สนถว โลกนายกนต สกลโลกตตยนย ต นพพาน ปาเปนต โถมต ถต อกาสนต อตโถ ฯ สททส กตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน สทสสโน มหาวโรต สนทรทสสโน ทวตตสมหาปรสลกขณสมปนนสรรตตา มโนหรทสสโน มหาวรโย สทธตโถ ภควาต สมพนโธ ฯ วสต ฆรมตตเมต อตตเม วหาเร วสตต อตโถ ฯ อฏมนวมทสมาปทานาน อตตานาเนวาต ฯ พาตตสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ __________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 330

เลมท 43 หนา 330 อมาปปผยวคควณณนา เตตตสตเม วคเค ปมทตยตตยจตตถป จมฉฏาปทานาน อตตานานเยว ฯ นคคณฑปปผยตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน สมย อคมาสหนต สมห สมาคมตถาน อห อคมาสนต อตโถ ฯ อพพทนรพพทานต ปโกฏสตสหสสาน สต อพพท อพพทสตสหสสาน สต นรพพทนต วตตตตา อายนา อพพทนรพพทาน คตมหาอายวนตา มนชาธปา จกกวตตโน ขตตยา อฏ อฏ หตวา กปปาน ป จวสสหสสมห อาสส อเหสนต อตโถ ฯ อฏมนวมทสมาปทานาน ปากฏาเนวาต ฯ เตตตสตมวคควณณนา นฏ ตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 331

เลมท 43 หนา 331 คนโธทกวคคาทวณณนา จตตสตมวคคป จตสตมวคคฉตตสตมวคคสตตตสตมวคค- อฏตสตมวคคา อตตานตถาเยว ฯ อมพฏผลวคควณณนา เอกนจตตาลสมวคเคป ปมาปทานาทน อฏมาปทานนตาน อตตานาเนวาต ฯ โสณโกฏวสตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน ปน วปสสโน ปาวจเนตอาทก อายสมโต โสณสส โกฏวสตเถรสส (๑) อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล มหาวภเว เสฏ กเล นพพตโต วทธปปตโต เสฏ หตวา อปาสเกห สทธ วหาร คนตวา สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ภควโต จงกมนฏาเน สธาย ปรกมม กาเรตวา เอก จ เลณ กาเรตวา นานาวราควตเถห เลณภมยา สนถรตวา อปร วตาน จ กตวา จาตททสสส สงฆสส นยยาเทตวา สตตาห มหาทาน ทตวา ปณธาน อกาส ฯ สตถา อนโมทน อกาส ฯ โส เตน กสลกมเมน เทวมนสเสส # ๑ ว. มหา. ๕/๑/๑ ฯ อง เอก. ๒๐/๑๔๗/๓๖๐ # ข. เถร. ๒๖/๓๘๐/๓๖๐ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 332

เลมท 43 อมพฏผลวคควณณนา หนา 332 สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม กปเป ปรนพพเต กสสปทสพเล อนปปนเน อมหาก ภควต พาราณสย กลเคเห นพพตตตวา ว ต ปตโต คงคาตเร ปณณสาล กรตวา วสนต เอก ปจเจกพทธ เตมาส จตห ปจจเยห สกกจจ อปฏห ฯ ปจเจกพทโธ วฏวสโส ปรปณณปรกขาโร คนธมาทนเมว อคมาส ฯ โสป กลปตโต ยาวชว ตตถ ป าน กตวา ตโต จวตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมหาก ภควโต กาเล จมปานคเร อคคเสฏ สส(๑) เคเห ปฏสนธ คณห ฯ ตสส ปฏสนธคคหณกาลโต ปฏาย เสฏ สส มหา- โภคกขนโธ อภวฑฒ ฯ ตสส มาตกจฉโต นกขมนทวเส สกล- นคเร มหาลาภสกการสมมาโน อโหส ตสส ปพเพ ปจเจก- พทธสส สตสหสสคฆนกรตตกมพลปรจจาเคน สวณณวณโณ สขมาลตโร จ อตตภาโว อโหส ฯ เตนสส โสโณต นาม อกส ฯ โส มหตา ปรวาเรน อภวฑฒ ฯ ตสส หตถปาทตลาน พนธชวกปปผวณณาน อเหส เตส สตวาร วหตกปปาส วย มทสมผสโส อโหส ฯ ปาทตเลส มณกณฑลาวฏฏวณณโลมาน ชายส ฯ วยปปตตสส ตสส ตณณ อตน อนจฉวเก ตโย ปาสาเท การาเปตวา นาฏกตถโย อปฏาเปส ฯ โส ตตถ มหต สมปตต อนภวนโต เทวกมาโร วย ปฏวสต ฯ # ๑ มโนรถ. ๑ ฯ อสภเสฏ สส ฯ ม. อปเสฏ สส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 333

เลมท 43 โสณโกฏวสตเถราปทานวณณนา หนา 333 อถ อมหาก ภควต สพพ ต ปตวา ปวตตวร- ธมมจกเก(๑) ราชคห อปนสสาย วหรนเต พมพสารร า ปกโกสาปโต เตห อสตยา คามกสหสเสห สทธ ราชคห อาคโต สตถ สนตก คนตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ มาตาปตโร อนชานาเปตวา ภควโต สนตเก ปพพชตวา ลทธปสมปโท สตถ สนตเก กมมฏาน คเหตวา ชนสสคค- ปรหรณตถ สตวเน วหาส ฯ โส ตตถ วสนโต มม สรร สขมาล น จ สกกา สเขเนว สข อธคนต กาย กลเมตวาป สมณธมม กาต วฏฏตต จนเตตวา านจงกมเมว อธฏาย ปธานมนย ชนโต ปาทตเลส โผเฏส อฏ เตสป เวทน อชฌ- เปกขตวา ทฬห วรย กโรนโต อจจารทธวรยตาย วเสส นพพตเตต อสกโกนโต เอว อห วายมนโตป มคคผลาน นพพตเตต น สกโกม ก เม ปพพชชาย หนายาวตตตวา โภเค จ ภ ชาม ป าน จ กรสสามต จนเตส ฯ อถ สตถา ตสส จตตาจาร ตวา ตตถ คนตวา วโณปโม- วาเทน โอวทตวา วรยสมตาโยชนวธ ทสเสนโต กมมฏาน โสเธตวา คชฌกฏ คโต ฯ โสโณป โข สตถ สนตกา โอวาท ลภตวา วรยสมต โยเชตวา วปสสน อสสกกาเปตวา อรหตเต ปตฏาส ฯ # ๑. ปวตตต... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 334

เลมท 43 อมพฏผลวคควณณนา หนา 334 โส อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต วปสสโน ปาวจเนต- อาทมาห ฯ ตตถ วปสสต วเสเสน ววธ วา ปสสตต วปสส ฯ ปาวจเนต ปกาเรน วจจตต ปาวจน ปฏกตตย ฯ ตสส วปสสโน ตสม ปาวจเนต อตโถ ฯ เลณนต ลนนเต นลยนเต เอตถาต เลณ วหาร ฯ พนธมาราชธานยาต พนธนต กล- ปรมปราย วเสน อ ม สมมชฌนตต พนธ าตกา เต เอตถ ปฏวสนตต พนธมา พนธ อสส อตถต วา พนธวา ฯ ราชน วสนฏานนต ราชธาน พนธมา จ สา ราชธาน เจต พนธมาราชธาน ตสสา พนธมาราชธานยา เลณ มยา กตนต สมพนโธ ฯ เสสเมตถ อตตานตถเมวาต ฯ โสณโกฏวสตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปพพกมมปโลตกพทธาปทานวณณนา (๑) ทสมาปทาเน อโนตตตสราสนเนต ปพพตกเฏห ปฏจ- ฉนนตตา จนทมสรยาน สนตาเปห โอตตต อณห อทก เอตถ นตถต อโนตตโต ฯ สรนต คจฉนต ปภวนต สนทนต เอตสมา มหานทโยต สโร ฯ สหมขาทห นกขนตา มหานทโย ตกขตต ตกขตต ปทกขณ กตวา นกขนตนกขนตทสาภาเคน # ๑ สยา. ปพพกมมปโลต นาม พทธาปทานนต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 335

เลมท 43 ปพพกมมปโลตกพทธาปทานวณณนา หนา 335 สรนต คจฉนตต อตโถ ฯ อโนตตโต จ โส สโร จาต อโนตตตสโร ฯ ตสส อาสนน สมปฏานนต อโนตตตสรา- สนน ตสม อโนตตตสราสนเน สมเปต อตโถ ฯ รมณเยต เทวทานวคนธพพกนนโรรคพทธปจเจกพทธาทห รมตพพ อลลยตพพนต รมณย ตสม รมณเย ฯ สลาตเลต เอกคฆน- ปพพตสลาตเลต อตโถ ฯ นานารตนปชโชเตต ปทมราคเวฬรยาท- นานาอเนกาห รตเนห ปชโชเต ปกาเรน โชตมาเน ฯ นานา- คนธวนนตเรต นานปปกาเรห จนทนาครกปปรตมาลตลกาโสก- นาคปนนาคเกตกาทห อเนเกห สคนธปปเผห คหนภตวนนตเร สลาตเลต สมพนโธ ฯ คณมหนตตาย สงขยามหนตตาย จ มหตา ภกขสงเฆน ปเรโต ปรวโต โลกนายโก โลกตตยสามสมมาสมพทโธ ตตถ สลาสเน นสนโน อตตโน ปปผาน กมมาน พยากร วเสเสน ปากฏมกาสต อตโถ ฯ เสสเมตถ เหฏา พทธาปทาเน(๑) วตตตตา อตตานตถตตา จ สว เยยเมว ฯ พทธาปทาเน อนโตคธมป อธาปทาเน กสลากสล กมมสสจกตตา วคคสงคหวเสน ธมม- สงคาหกตเถรา สงคายสต ฯ ปพพกมมปโลตกพทธาปทานวณณนา นฏ ตา ฯ เอกนจตตาลสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑ ข. อป. ๓๒/๑/๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 336

เลมท 43 หนา 336 ปลนทวจฉวคควณณนา ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา จตตาลสมวคเค อปทาเน นคเร หสวตยาตอาทก อายสมโต ปลนทวจฉตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร โทวารกกเล นพพตโต มหทธโน มหาโภโค อโหส ฯ โส โกฏสนนจตธนราส โอโลเกตวา รโห นสนโน อม สพพธน มยา สมมา คเหตวา คนต วฏฏตต จนเตตวา พทธปปมขสส ภกขสงฆสส สพพปรกขารทาน ทาต วฏฏตต สนนฏาน กตวา ฉตตสตสหสส อาท กตวา สพพปรโภค- ปรกขารานป สตสหสสวเสน กาเรตวา ปทมตตร ภควนต นมนเตตวา พทธปปมขสส ภกขสงฆสส มหาทาน อทาส ฯ เอว สตตาห ทาน ทตวา ปรโยสานทวเส นพพานาธคม ปตเถตวา ยาวชว ป าน กตวา ชวตปรโยสาเน เทวโลเก นพพตโต ฉกามาวจเร ทพพสมปตตโย อนภวตวา มนสเสส จ จกกวตตอาทสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท พราหมณกเล นพพตโต สพพสปเปส นปผตต ปตโต โคตต- วเสน ปลนทวจโฉต ปากโฏ อโหส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 337

เลมท 43 ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา หนา 337 โส เอกทวส สตถ สนตเก ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา นจรสเสว อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต อทานวเสน ต ปกาเสนโต นคเร หสวตยาตอาทมาห ฯ ตสสตโถ เหฏา วตโตว ฯ อาส โทวารโก อหนต อห หสวตนคเร ร โ เคหทวาเร ทวารปาลโก อาส อโหสนต อตโถ ฯ อกโขภ อมต โภคนต ร โ วลลภตตา อ เห โขเภต จาเลต อสกกเณยย อมต อปรมาณโภค ธน มม ฆเร สนนจต ราสกต อโหสต อตโถ ฯ พห เมธคตา โภคาต อเนกา โภคา เม มยา อธคตา ปตตา ปฏลทธาต อตโถ ฯ สตถวาสอาทน ปรกขาราน นามาน นยานโยเคน สว เยยาน ฯ ปรกขารทานานสสาน จ สว เยยาเนวาต ฯ ปลนทวจฉตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทตยตตยจตตถป จมาปทานาน อตตานาเนวาต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 338

เลมท 43 หนา 338 พากล(๑)ตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน ฯ หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต (๒) พากลตเถรสส อปทาน ฯ อย กร เถโร อตเต อโต กปปสตสหสสาธกสส อสงเขยยยสส มตถเก อโนมทสสสส ภควโต อปปตตโต ปเรตรเมว พราหมณกเล นพพตตตวา วยปปตโต ตโย เวเท อคคณหตวา ตตถ สาร อปสสนโต สมปรายกตถ คเวสสสามต อสปพพชช ปพพชตวา ปพพตปาเท วหรนโต ป จาภ าอฏสมาปตตน ลาภ หตวา วหรนโต พทธปปาท สตวา สตถ สนตก คนตวา ธมม สตวา สรเณส ปตฏ โต สตถ วาตาพาเธ อปปนเน อร โต เภสชชาน อาเนตวา ต วปสเมตวา ต ป อาโรคยตถาย ปรณาเมตวา ตโต จโต พรหมโลเก นพพตโต เอก อสงเขยยย เทวมนสเสส สสรนโต ปทมตตรพทธกาเล หสวตนคเร เอกสม กเล นพพตโต ว ต ปตวา สตถ ธมมเทสน สตวา สตถาร เอก ภกข อปปาพาธาน อคคฏาเน เปนต ทสวา สย ต านนตร อากงขนโต ปณธาน กตวา ยาวชว กสลกมม อปจนตวา สคตสเยว สสรนโต วปสสสส ภควโต อปปตตโต ปเรตรเมว พนธมตนคเร พราหมณกเล นพพตโต สพพสปเปส นปผตต # ๑ สยา. พกกล... ๒ ม. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 339

เลมท 43 พากลตเถราปทานวณณนา หนา 339 ปตโต ตตถ สาร อปสสนโต อสปพพชช ปพพชตวา ฌานาภ าลาภ หตวา ปพพตปาเท วสนโต พทธปปาท สตวา สตถ สนตก คนตวา สรเณส ปตฏาย ภกขน ตณปปผกโรเค อปปนเน ต วปสเมตวา ตตถ ยาวตายก ตวา ตโต จโต พรหมโลเก นพพตตตวา ตโต เอกนวต- กปเป เทวมนสเสส สสรนโต กสสปสส ภควโต กาเล พาราณสย กลเคเห นพพตตตวา ฆราวาส วสนโต เอก ชณณ วนสสมาน มหาวหาร ทสวา ตตถ อโปสถาคาราทก สพพ อาวสถ การาเปตวา ตตถ ภกขสงฆสส สพพ เภสชช ปฏยาเทตวา ยาวชว กสล กตวา เอก พทธนตร เทวมนสเสส สสรนโต อมหาก ภควโต อปปตตโต ปเรตรเมว โกสมพย เสฏ กเล นพพตต ฯ โส มาตกจฉโต นกขมตวา ธาตห อโรคภาวาย ยมนาย นหาปยมาโน ตาส หตถโต มจจตวา มจเฉน คลโต อโหส ฯ เกวฏฏา ต มจฉ ชาลาย คเหตวา พาราณสย เสฏ ภรยาย วกกณส ฯ สา ต คเหตวา ผาลยมานา ปพเพ กตป - ผเลน อโรค ทารก ทสวา ปตโต เม ลทโธต คเหตวา โปเสส ฯ โส ชนเกห มาตาปตห ต ปวตต สตวา อาคนตวา อย อมหาก ปตโต เทถ โน ปตตนต อนโยเค กเต ร า อภเยสมป สาธารโณ โหตต ทวนน กลาน ทายาทภาเวน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 340

เลมท 43 ปลนทวจฉวคควณณนา หนา 340 วนจฉย กตวา ปตตตา พากโลต ลทธนาโม วยปปตโต มหาสมปตต อนภวนโต ทวส เสฏ กเลส เอเกกสม ฉมาส ฉมาส วสต ฯ เต อตตโน วาเร สมปตเต นาวาสงฆาฏ พนธตวา ตตรปร รตนมณฑป กาเรตวา ป จงคกตรเย นปผาเทตวา กมาร ตตถ นสทาเปตวา อภยนครมชฌฏาน คงคาย อาคจฉนต อปรเสฏ มนสสาป เอวเมว สชเชตวา ต าน คนตวา กมาร ตตถ อาโรเปตวา คจฉนต ฯ โส เอว วฑฒมาโน อาสตโก หตวา อภยเสฏ ปตโตต ปากโฏ ฯ สตถ สนตก คนตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา สตตาห วายมนโต อฏเม ทวเส สห ปฏสมภทาย อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหา หตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต หมวนตสสาวทเรต- อาทมาห ฯ ตสสตโถ เหฏา วตโตว ฯ อปทานปาฬอตโถป สว เยโยว ฯ โส อรหตต ปตวา วมตตสเขน วหรนโต สฏ วสสสตายโก หตวา ปรนพพายต ฯ พากลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 341

เลมท 43 หนา 341 ครมานนทตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ฯ ภรยา เม กาลงกตา(๑)ตอาทก อายสมโต ครมานนทตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สเมธสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วยปปตโต ฆราวาส สณเปตวา วสนโต อตตโน ภรยาย จ ปตเต จ กาลงกเต โสกสลลสมปปโต อร ปวสตวา ปวตตผลโภชโน รกขมเล วหาส ฯ ตทา สเมโธ ภควา ตสสานกมปาย ตตถ คนตวา ธมม เทเสตวา โสกสลล อพพเฬหส ฯ โส ธมม สตวา ปสนนมานโส สคนธปปเผห ภควนต ปเชตวา ป จปตฏ เตน วนทตวา สรส อ ชล กตวา อภตถว ฯ โส เตน ป เน เทวมนสเสส สสรนโต อภยตถ สข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท ราชคเห พมพสาร- ร โ ปโรหตสส ปตโต หตวา นพพตต ครมานนโทตสส นาม อโหส ฯ โส ว ต ปตวา สตถ ราชคหาคมเน พทธานภาว ทสวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา สมณธมม กโรนโต กตปย ทวส คามกาวาเส วสตวา สตถาร วนทต ราชคห อคมาส ฯ พมพสารมหาราชา ตสส อาคมน สตวา # ๑ สยา. กาล กตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 342

เลมท 43 ปลนทวจฉวคควณณนา หนา 342 ต อปสงกมตวา อเธว ภนเต วสถ อห จตห ปจจเยห อปฏหามต สมปวาเรตวา คโตป พหกจจตตา ต น สร ฯ เถโร อพโภกาเสเยว วสตต ฯ เทวตา เถรสส เตมนภเยน วสสธาร วาเรส ฯ ราชา อวสสนการณ อปธาเรตวา ตวา เถรสส กฏก การาเปส ฯ เถโร กฏกาย วสนโต เสนาสน- สปปายลาเภน จตตสมาธาน ลภตวา วรยสมต โยเชตวา วปสสน อสสกกาเปตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา ส ชาตโสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ภรยา เม กาลงกตาตอาทมาห ฯ ต ภควโต นเวทน จ ภควตา กตานสาสน จ มคค ผลาธคมาปทาน จ ปาานสาเรน สว เยยเมวาต ฯ ครมานนทตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อฏมนวมทสมาปทานาน อตตานตถาเนวาต ฯ จตตาลสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 343

เลมท 43 หนา 343 เมตเตยยวคควณณนา ตสสเมตเตยยตเถราปทานวณณนา เอกจตตาลสเม วคเค ปมาปทาเน ฯ ปพภารกฏ นสสายาตอาทก ตสสเมตเตยยตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ ตาปสปพพชช ปพพชตวา ปทมตตรสส ภควโต อชนจมม นสทนตถาย ทนนเมว นาน ฯ เสส อปทานปาลยา สว เยยเมวาต ฯ ตสสเมตเตยยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ปณณกตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ปพภารกฏ นสสายาตอาทก อายสมโต ปณณกตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ หมวนเต ยกขเสนาปต หตวา ปรนพพตสส ปจเจกพทธสส อาฬาหนกรณเมว นานตต ฯ เสส ปาาน- สาเรน สว เยยเมว ฯ เมตตคตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต เมตต- คตเถรสส อปทาน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 344

เลมท 43 เมตเตยยวคควณณนา หนา 344 ตตถ หมวนตสมเป อโสกปพพเต โส ตาปโส หตวา ปณณสาลาย วสนโต สเมธสมพทธ ทสวา ปตต คเหตวา สปปปรณ วเสโส ฯ เสส ป ผลาน จ สว เยยาเนว ฯ อปทานคาถาน อตโถ จ ปากโฏเยว ฯ โธตกตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน คงคา ภาครถ นามาตอาทก อายสมโต โธตกตเถรสส อปทาน ฯ ตตราป พราหมโณ หตวา ภาครถคงคาย ตรมาเน ภกข ทสวา ปสนนมานโส เสต การาเปตวา พทธปปมขสส ภกขสงฆสส นยยาทตภาโวเยว วเสโส ฯ ป ผลปรทปน- คาถาน อตโถ นยานสาเรน สว เยโยว ฯ อปสวตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต อปสวตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ฆราวาส ปหาย อสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วสนโต ปทมตตร ภควนต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 345

เลมท 43 นนทกตเถราปทานวณณนา หนา 345 ทสวา ตณสนถร สนถรตวา ตตถ นสนนสส ภควโต สาลปปผปช อกาสต อย วเสโส ฯ เสสมตตานเมว ฯ นนทกตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน ฯ มคลทโท ปเร อาสนตอาทก อายสมโต นนทกตเถรสส อปทาน ฯ อย กร ปทมตตรสส ภควโต กาเล กรวกสกโณ หตวา มธรกชต กโรนโต สตถาร ปทกขณ อกาส ฯ อปรภาเค มยโร หตวา อ ตรสส ปจเจกพทธสส วสนคหาทวาเร ปสนนมานโส ทวสสส ตกขตต มธเรน วสสต วสส ฯ เอว ตตถ ตตถ ภเว ป าน กตวา อมหาก ภควโต กาเล สาวตถย กลเคเห นพพตโต นนทโกต ลทธนาโม สตถ สนตเก ธมม สตวา ปพพชตวา วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต มคลทโท ปเร อาสนต- อาทมาห ฯ ตตถ ปจเจกพทธสส มณฑป กตวา ปทมปปเผห ฉทนเมว วเสโส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 346

เลมท 43 หนา 346 เหมกตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ปพภารกฏ นสสายาตอาทก อายสมโต เหมกตเถรสส อปทาน ฯ ตตถาป อสปพพชช ปพพชตวา หมวนเต วสนโต ปยทสส ภควนต อปคต ทสวา รตนมย ป อตถรตวา อฏาส ฯ ตตถ นสนนสส กมภมตต ชมพผล อาหรตวา อทาส ฯ ภควา ตสส จตตปปสาทตถาย ต ผล ปรภ ช ฯ เอตตกเมว วเสโส ฯ โตเทยยตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน ราชาส วชโย นามา(๑)ตอาทก อายสมโต โตเทยยตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ ราชาส วชโย นามาต ทหรกาลโต ปฏาย สพพ- สงคาเมส ชนโต จตห สงคหวตถห ชน ร ชนโต อลลยนโต วชโย นาม ราชา อโหสต อตโถ ฯ เกตมต ปรตตเมต เกต วจจนต ธชปฏากา ฯ อถ วา นครโสภนตถาย นคร- มชเฌ อสสาปตรตนโตรณาน เต เกต นจจ อสสาปตา โสภยมานา อสสา อตถต เกตมต ฯ ปเรต ธนธ เห สพพชนาน มนนต ปร ฯ เกตมต จ สา ปร จ เสฏฏเน อตตม เจต เกตมตปรตตม ตสม เกตมตปรตตเม ฯ สโร # ๑ สยา. ราชา วชตชโย นามาต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 347

เลมท 43 อเทนตเถราปทานวณณนา หนา 347 วกกมสมปนโนต อภโต วรยสมปนโน วชโย นาม ราชา อชฌาวสต สมพนโธ ฯ อตถ ภต ปร จ สพพวตถวาหน จ ฉฑเฑตวา หมวนต ปวสตวา อสปพพชช ปพพชตวา วสนโต สเมธภควนต ทสวา โสมนสส อปปาเทตวา จนทเนน ปชากรณเมว วเสโส ฯ ชตกณณกตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน นคเร หสวตยาตอาทก อายสมโต ชตกณณกตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ เสฏ ปตโต หตวา สวณณปาสาเท วสนภาโว จ ป จห กามคเณห สมงค หตวา วสนภาโว จ สพพเทสวาสน สพพสปปว น จ อาคนตวา เสวนภาโว จ วเสโส ฯ อเทนตเถราปทานวณณนา ทสมาปทาเน หมวนตสสาวทเรตอาทก อายสมโต อเทนตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ หมวนตสมเป ปทมปพพต นสสาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา วสนเตน ปทมตตรสส ภควโต ปทมปปผ คเหตวา ปชตภาโวว วเสโส ฯ เสส สพพตถ อตตานเมวาต ฯ เอกจตตาลสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _________________ # ๑. สยา. อปทานสส ปโม ภาโค นฏ โตต ทสสต ฯ # อโต ปร ปาลย ทตยภาโค ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 348

เลมท 43 หนา 348 ภททาลวคควณณนา (๑) ทวาจตตาลสมวคเค(๒) ปมาปทาน จ ทตยาปทาน จ ตตยาปทาน จ นยานสาเรน สว เยยเมว ฯ มธมสทายกตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน นคเร พนธมตยาตอาทก อายสมโต มธมสทายกตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ สกรโกต สกรมส วกกณตวา ชวก กปเปนโต ฯ อกโกฏก รนธยตวาต ปหกปปผาสมส ปจตวา มธมสมห โอกร ปกขป ฯ เตน มเสน ปตต ปเรตวา ภกขสงฆสส ทตวา เตน ป กมเมน อมสม พทธปปาเท ปพพชตวา อรหตต ปาปณนต อตโถ ฯ นาคปลลวตเถรสส ป จมาปทานมป เอกทปยตเถรสส ฉฏาปทานมป อจฉงคปปผยตเถรสส สตตมาปทานมป ยาคทายกตเถรสส อฏมาปทานมป ปตโถทนทายกตเถรสส นวมาปทานมป ม จทายกตเถรสส ทสมาปทานมป สพพ สว เยยเมวาต ฯ ทวาจตตาลสม(๒)วคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑ สยา. อปทานสส ทตโย ภาโคต ทสสต ฯ ๒ ม. พาจตตาลส... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 349

เลมท 43 หนา 349 สกสมมชชกวคคาทวณณนา เตจตตาลสมวคเค สพพเถราปทานาน อตตานาเนว ฯ เกวล เถราน นามนานตต ป นานตต จ วเสโส ฯ เอกวหารวคคาทวณณนา จตจตตาลสเม วคเคป สพพาน อปทานาน ปากฏาเนว ฯ เกวล ปนานตต ผลนานตต จ วเสโส ฯ วเภทกวคควณณนา วภฏกม ชยตเถราปทานวณณนา (๑) ป จจตตาลสเม วคเค ปมาปทาเน ฯ กกสนโธมหาวโรต- อาทก อายสมโต วภฏกม ชยตเถรสส อปทาน ฯ ตตถ พชม ชมทาสหนต วภฏกผลาน ผาเลตวา พชาน ม ชาน คเหตวา มธสกกราห โยเชตวา กกสนธสส ภควโต อทาสนต อตโถ ฯ ทตยาปทานาทน สพพาน สว เยยาเนว ฯ เถราน นามนานตตาทนป ปาานสาเรน เวทตพพาน ฯ # ๑ ม. วภฏกม ชยตเถราปทานวณณนา ฯ ๒ สยา. วชวชทาสหนต ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 350

เลมท 43 หนา 350 ชคตวคควณณนา ชคตทายกตเถราปทานวณณนา ฉจตตาลสเม วคเค ปมาปทาเน ชคต การย อหนต อตตมโพธรกขสส สมนตโต อาฬนท อห การยนต อตโถ ฯ เสสาน ทตยาปทานาทน สพพานป อตตานาเนว ฯ สาลปปผวคควณณนา สตตจตตาลสเม วคเค ปมาปทานาทน ปาฬอนสาเรน สว เยยาเนว ฯ นฬมาลวคควณณนา อฏจตตาลสเม วคเค ปมทตยาปทานาน อตตานาเนว ฯ อกกาสตกตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน โกสโย นาม ภควาต โกสยโคตเต ชาตตตา โกสโย นาม ปจเจกพทโธต อตโถ ฯ จตตกเฏต จตตกฏเกลาส- กฏสานกฏาทส อโนตตตทห ปฏจฉาเทตวา ตปพพตกเฏส นานารตนโอสธาทห วจตเต จตตกฏปพพเต โส ปจเจกพทโธ วสต อตโถ ฯ จตตถป จมาปทานาน อตตานาเนว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 351

เลมท 43 หนา 351 กสฏกทายตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน กสฏกมทาสหนต ปกขกภตตอโปสถก- ภตตธรภตตสลากภตตาทส กสปณณวเสน ทาตพพ อฏ สลาก- ภตต อห อทาสนต อตโถ ฯ ครปนนาคยตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ฯ โสภโต นาม สมพทโธต อาโรห- ปรณาหทวตตสมหาปรสลกขณพยามปปภาทห โสภมานสรรตตา โสภโต นาม สมมาสมพทโธต อตโถ ฯ วลลการผลทายกตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน ตกกราย วส ตทาต ต ทสป กรย- วตถ กโรนตา ชนา ปฏวสนต เอตถาต ตกกรา ราชธาน ฯ ตสส ตกกราย ตทา วสต อตโถ ฯ ปานธทายกตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน ปานธ สกต คยหาต อปาหนยค สนทรากาเรน นปผาทต คเหตวาต อตโถ ฯ ทสมาปทาน สว เยยเมวาต ฯ อฏจตตาลสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 352

เลมท 43 หนา 352 ปสกลวคควณณนา เอกนป าสมวคเค ปมาปทาน สว เยยเมว ฯ พทธส กตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน อธจจปปตตกา พทธาต อธจเจน อการเณน อปปตตกา สยมภตา อ เห เทวพรหมมาราทห อปเทส- ทายเกห รหตา สยมภาเณน อปปนนา ชาตา ปาตภตาต อตโถ ฯ อทมพรกปปผวาต อทมพรรกเข ปปผ ทลลภ ทลลภป- ปตตก อว ฯ จนทมห สสก ยถาต จนทมณฑเล สสเลขาย รป ทลลภ ยถา ฯ วายสาน ยถา ขรนต กากาน นจจ รตตนทว ขททาปฬตภาเวน ขร ทลลภ ยถา เอว ทลลภ โลกนายก จตราสงเขยยย วา อฏาสงเขยยย วา [๑] กปปสต- สหสส ปารมโย ปเรตวา พทธภาวโต ทลลโภ โลกนายโกต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 353

เลมท 43 หนา 353 ภสทายกตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน มธ ภเสห สวตต โปกขรมธปทมเกสเรห สวต ปคฆรต ฯ ขร สปป มฬาลภต ขร จ สปปรส จ ปทมมฬาเลห สวต ปคฆรต ฯ ตสมา ตทภย มม สนตก พทโธ ปฏคคณหตต อตโถ ฯ จตตถป จมฉฏาปทานาน อตตานาเนว ฯ ปฬนปปาทกตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ฯ จตตาลสทชาป จาต ทวกขตต ชาตาต ทชา กมารวเย อฏ ตทนตาน ปตตตตา ปน อฏ ตทนตา ทชา เต จ ทนตา ฯ พยากรณ จ เหฏา นทานกถาย วตตเมว ฯ อฏมาปทาน อตตานเมวาต ฯ ธมมรจตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน ตทาห มาณโว อาสนต ยทา สเมธ- ปณฑโต ทปงกรภควโต สนตกา พยากรณ ลภ ฯ ตทา อห เมโฆ นาม พราหมณมาณโว หตวา สเมธตาปเสน สห อสปพพชช ปพพชตวา สกขาปเทส สกขโต เกนจ ปาปสหาเยน สสฏโ สสคคโทเสน ปาปวตกกาทวส คโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 354

เลมท 43 ปสกลวคควณณนา หนา 354 มาตฆาตกมมวเสน นรเก อคคชาลาททกขมนภวตวา ตโต จโต สมทเท ตมงคลมหามจโฉ หตวา นพพตโต สมททมชเฌ คจฉนต มหานาว คลตกาโม คโต ฯ ทสวา ม วาณชา ภตา อโห โคตโม ภควาต สททมกส ฯ อถ มหามจโฉ ปพพวาสนาวเสน พทธคารว อปปาเทตวา ตโต จโต สาวตถย วภวสมปนเน พราหมณกเล นพพตโต สทโธ ปสนโน สตถ ธมมเทสน สตวา ปพพชตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณตวา ทวสสส ตกขตต อปฏาน คนตวา สรมาโน วนทต ฯ ตทา ภควา จร ธมมรจต ม อาห ฯ อถ โส เถโร สจร สตป ลกขณนตอาทห คาถาห โถเมส ฯ ภนเต สตป ลกขณธร โคตม ฯ ปตปพเพน วสทธปจจยนต ปพเพ ทปงกรปาทมเล ปรปณณปารมปจจย- สมภาโร สฏ จร กาล มยา น ทฏโ อสต อตโถ ฯ อหมชชสเปกขนนต อชช อมสม ทวเส อห สเปกขน สนทรทสสน สนทรทฏ วา นรปม วคคห อปมารหตสรร โคตม วต เอกนเตน ปสสาม ทกขามต อตโถ ฯ สจร วหตตโม มยาต วเสเสน หตตโม วทธสตโมโห ตว มยาป สฏ จร โถมโตต อตโถ ฯ สจรกเขน นท วโสสตาต เอสา ตณหานท สนทรรกเขน โคปเนน วเสเสน โสสตา อภพพปปตตกตา ตยาต อตโถ ฯ สจร อมล วโสธตนต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 355

เลมท 43 ธมมรจตเถราปทานวณณนา หนา 355 สฏ จร ทเฆน อทธนา อมล นพพาน วเสเสน โสธต สฏ กต อธคต ตยาต อตโถ ฯ นยน าณมย มหามเน ฯ จรกาลสมงคโตต มหามเน มหาสมเณ าณมย นยน ทพพ- จกข จรกาล สมธคโต สมปตโต ตวนต อตโถ ฯ อวนฏโ ปนรนตรนต อห ปน อนตร อนตราภเว มชเฌ (๑) ปรนฏโ ปรหโน อโหสนต อตโถ ฯ ปนรชชสมาคโต ตยาต อชช อมสม กาเล ตยา สทธ ปนป สมาคโต เอกภโต สห วสามต อตโถ ฯ น ห นสสนต กตาน โคตมาต โคตม สพพ พทธ ตยา สทธ กตาน สมาคมาทน น ห นสสนต ยาว ขนธปรนพพานา น วนา ภวสสนตต อตโถ ฯ เสส อตตานเมวาต ฯ ธมมรจยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทสมาปทาน สว เยยเมวาต ฯ เอกนป าสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑ ส. อห ปน อนตรา เวมชเฌ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 356

เลมท 43 หนา 356 กงกณปปผวคคาทวณณนา ป าสมวคเค จ เอกป าสมวคเค จ เทวป า- สมวคเค จ เตป าสมวคเค จ สพพาน อปทานาน อตตานาเนวาต ฯ กจจายนวคควณณนา มหากจจายนตเถราปทานวณณนา จตป าสมวคเค ปมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต มหากจจายนตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล คหปตมหาสาลกเล นพพตตตวา วทธปปตโต เอกทวส สตถ สนตเก ธมม สณนโต สตถารา สงขตเตน ภาสตสส วตถาเรน อตถ วภชนตาน อคคฏาเน ปยมาน เอก ภกข ทสวา สยมป ต านนตร ปตเถนโต ปณธาน กตวา ทานาทน ป าน กตวา เทวมนสเสส สสรนโต สเมธสส ภควโต กาเล วชชาธโร หตวา อากาเสน คจฉนโต เอกสม วนสณเฑ นสนน ภควนต ทสวา ปสนนมานโส กณการ- ปปเผห ปช อกาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 357

เลมท 43 มหากจจายนตเถราปทานวณณนา หนา 357 โส เตน ป เน อปราปร สคตสเยว ปรวตเตนโต กสสปทสพลสส กาเล พาราณสย กลเคเห นพพตตตวา ปรนพพเต ภควต สวณณเจตยกมมฏาเน สตสหสสคฆนกาย สวณณฏกาย ปช กตวา อมสส นสสนเทน นพพตต- นพพตตฏาเน สรร เม สวณณวณณ โหตต ปตถน อกาส ฯ ตโต ยาวชว กสลกมม กตวา เอกพทธนตร เทวมนสเสส สสรตวา อมสม พทธปปาเท อชเชนย ร โ จณฑปชโชตสส ปโรหตเคเห นพพตต ตสส นามคคหณทวเส มาตา มยห ปตโต สวณณวณโณ อตตโน นาม คเหตวา อาคโตต ก จนมาณโวเตวว นาม อกาส ฯ โส วทธมนวาย ตโย เวเท อคคณหตวา ปต อจจเยน ปโรหตฏาน ลภ ฯ โส โคตตวเสน กจจายโนต ป ายตถ ฯ อถ ราชา จณฑปชโชโต พทธปปาท สตวา อาจรย ตเมห ตตถ คนตวา สตถาร อธาเนถาต เปเสส ฯ โส อตตฏโม สตถ สนตก อปคโต ตสส สตถา ธมม เทเสส เทสนาปรโยสาเน สตตห ชเนห สทธ สห ปฏสมภทาห อรหตเต ปตฏาส ฯ โส เอว ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ต เหฏา วตตตถเมว ฯ อถ สตถา เอถ ภกขโวต หตถ ปสาเรส ฯ เต ตาวเทว ทวงคลมตตเกสมสส-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 358

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 358 อทธมยปตตจวรธรา วสสสฏ กตเถรา วย อเหส ฯ เอว เถโร สทตถ นปผาเทตวา ภนเต ราชา ปชโชโต ตมหาก ปาเท วนทต ธมม จ โสต อจฉตต อาโรเจส ฯ สตถา ตวเยว กจจาน ตตถ คจฉ ตย คเต ราชา ปสทสสตต อาห ฯ เถโร สตถ อาณาย อตตฏโม ตตถ คนตวา ราชาน ปสาเทตวา อวนตส สาสน ปตฏาเปตวา ปน สตถ สนตกเมว อาคโต ฯ อตตโน ปพพปตถนาวเสน กจจายนปปกรณ มหานรตตปปกรณ เนตตปปกรณนต ปกรณตตย สงฆมชเฌ พยากาส ฯ อถ สนตฏเน ภควตา เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน สงขตเตน ภาสตสส วตถาเรน อตถ วภชนตาน ยทท มหากจจาโนต (๑) เอตทคคฏาเน ปโต อคคผลสเขน วหาสต ฯ มหากจจายนตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วกกลตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ฯ อโต สตสหสสมหตอาทก อายสมโต วกกลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป เถโร ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต # ๑ อง เอก. ๒๐/๑๔๖/๓๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 359

เลมท 43 วกกลตเถราปทานวณณนา หนา 359 สตถ สนตก คจฉนเตห อปาสเกห สทธ วหาร คนตวา ปรสปรยนเต โต ธมม สณนโต สตถารา เอก ภกข สทธาธมตตาน อคคฏาเน ปต ทสวา สยมป ต านนตร ปตเถนโต สตตาห พทธปปมขสส ภกขสงฆสส มหาทาน ทตวา ปณธาน อกาส ฯ สตถา ตสส อนนตราย ทสวา พยากาส ฯ (๑) โส ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมหาก ภควโต กาเล สาวตถย พราหมณกเล นพพตต ตสส วกกลต นาม กรส ฯ ตตถ กลต อปราธตลกาฬ- กาทโทสสส อธวจน ฯ นทธนตสวณณปณฑสทสตาย อปคโต พยปคโต กล โทโส อสสาต วการาคม กตวา วกกลต วจจต ฯ โส วทธปปตโต ตโย เวเท อคคณหตวา พราหมณ- สปเปส นปผตต คโต สตถาร ทสวา รปกายสมปตตทสสเนน อตตโต สตถารา สทธเยว วจรต ฯ อคารมชเฌ วสนโต นจจกาล สตถ ทสสน น ลภสสามต สตถ สนตเก ปพพชตวา เปตวา โภชนกาล สรรกจจกาล จ เสสกาเล ยตถ เตน สกกา ทสพล ปสสต ตตถ โต อ กจจ ปหาย ภควนต โอโลเกนโตเยว วหรต ฯ สตถา ตสส าณปรปาก อาคเมนโต พหกาล ตสม รปทสสเนเนว วจรนเต ก จ # ๑ ม. พยากร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 360

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 360 อวตวา ปเนกทวส ก เต วกกล อมนา ปตกาเยน ทฏเน โย โข วกกล ธมม ปสสต โส ม ปสสต โย ม ปสสต โส ธมม ปสสต ฯ ธมม ห วกกล ปสสนโต ม ปสสตต (๑) อาห ฯ สตถร เอว วทนเตป เถโร สตถ ทสสน ปหาย อ ตถ คนต น สกโกต ฯ ตโต สตถา นาย ภกข สเวค อลภตวา พชฌสสตต วสสปนายกทวเส อเปห วกกลต เถร ปณาเมส ฯ โส สตถารา ปณามโต สตถ สมมเข าต อสกโกนโต ก มยห ชวเตน โยห สตถาร ทฏ น ลภามต คชฌกเฏ ปพพเต ปปาตฏาน อภรห ฯ สตถา ตสส ต ปวตต ตวา อย ภกข มม สนตกา อสสาส อลภนโต มคคผลาน อปนสสย นาเสยยาต อตตาน ทสเสตวา โอภาส วสสชเชนโต ปาโมชชพหโล ภกข ปสนโน พทธสาสเน อธคจเฉ ปท สนต สงขารปสม สขนต (๒) คาถ วตวา เอห วกกลต(๓) หตถ ปสาเรส ฯ เถโร ทสพโล เม ทฏโ เอหต อวหายนมป ลทธนต พลวปตโสมนสส อปปาเทตวา กโต คจฉามต อตตโน คมนภาว อชานตวาว สตถ สมมเข อากาเส ปกขนทตวา ปเมน ปาเทน ปพพเต โตเยว สตถารา วตตคาถาโย อาวชเชนโต อากาเสเยว ปต วกขมเภตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณต # ๑ ส.ข. ๑๗/๒๑๖/๑๔๗ ฯ ๒. ข. ธ. ๒๕/๓๕/๖๖ ฯ # ๓. ธมมปท. ๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 361

เลมท 43 วกกลตเถราปทานวณณนา หนา 361 องคตตรฏกถาย (๑) ธมมปทวณณนาย จ (๒) อาคต ฯ อธ ปน เอว เวทตพพ ก เต วกกลตอาทนา สตถารา โอวทโต คชฌกเฏ วหรนโต วปสสน ปฏเปส ตสส สทธาย พลวภาวโต เอว วปสสนา วถ น โอตรต ฯ ภควา ต ตวา กมมฏาน โสเธตวา อทาส ฯ โส(๓) ปน วปสสน มตถก ปาเปต นาสกขเยว ฯ อถสส อาหารเวกลเลน วาตาพาโธ อปปชช ฯ ต วาตาพาเธน ปฬยมาน ตวา ภควา ตตถ คนตวา ปจฉนโต วาตโรคาภนโต ตว วหร กานเน วเน ปวทธโคจเร ลเข กถ ภกข กรสสสต (๔) อาห ฯ ต สตวา เถโร ปตสเขน วปเลน ผรมาโน สมสสย ลขมป อภสมโภนโต วหรสสาม กานเน ฯ ภาเวนโต สตปฏาเน อนทรยาน พลาน จ โพชฌงคาน จ ภาเวนโต วหรสสาม กานเน ฯ อารทธวรเย ปหตตเต นจจ ทฬหปรกกเม สมคเค สหเต ทสวา วหรสสาม กานเน ฯ อนสสรนโต สมพทธ อคค ทนต สมาหต อตนทโต รตตนทว วหรสสาม กานเนต (๔) # ๑. มโนรถ. ๑ ฯ ๒. ธมมปท. ๒ ฯ ๓. ม. โส ปน ฯ # ๔. ข. เถร. ๒๖/๓๔๒/๓๒๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 362

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 362 จตสโส คาถาโย อภาส ฯ ตาส อตโถ เถรคาถาวณณนาย วตโตเยว ฯ เอว เถโร วปสสน อสสกกาเปตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อโต สตสหสสมหต- อาทมาห ฯ ตตถ อโตต กกสนธาทน อปปนนภททกปปโต เหฏา กปปสตสหสสมตถเกต อตโถ ฯ ปทมาการวทโนต สปปผตปทมสสสรกมโข ฯ ปทม- ปตตกโขต เสตปทมปปผปณณสทสอกขต อตโถ ฯ ปทมตตร- คนโธวาต ปทมคนธมโขต อตโถ ฯ อนธาน นยนปโมต จกขวรหตาน สตตาน นยนสทโส ธมมเทสนาย สพพสตตาน ป าจกขาทจกขทายโกต อตโถ ฯ สนตเวโสต สนตสภาโว สนตอรยาปโถ ฯ คณนธต คณาน นธ สพพคณคณาน นธานฏานภโตต อตโถ ฯ กรณามต- อากโรต สาธน จตตกมปนสงขาตาย กรณาย จ (๑) อตถานตถ- มนนปรจฉนนมตยา (๒) จ อากโร อาธารภโต ฯ พรหมาสรสรจจโตต พรเหมห จ อสเรห จ เทเวห จ อจจโต ปชโตต อตโถ ฯ มธเรน รเตน จาต กรวกรตมธเรน สทเทน สกล # ๑. ส. สปรสทธาย ปตยา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 363

เลมท 43 วกกลตเถราปทานวณณนา หนา 363 ชน ร ชยนตต สมพนโธ ฯ สนถว สาวก สกนต อตตโน สาวก มธรธมมเทสนาย สนถว ถต อกาสต อตโถ ฯ สทธาธมตโตต สททหนสทธาย สาสเน อธมตโต ปตฏ โตต อตโถ ฯ มม ทสสนลาลโสต มยห ทสสเน พยาวโฏ ตปปโร ฯ (๑) ต านมภโรจยนต ต สทธาธมตตฏานนตร อภโรจย อจฉ ปตเถสนต อตโถ ฯ ปตมฏนวาสนนต สลฏสวณณวณณวตเถ นวตถนต อตโถ ฯ เหมย โปจตงคนต สวณณปามงคลคคตคตตนต อตโถ ฯ โนนตสขมาล มนต นวนตมว มทตลณหตถปาท ฯ ชาตปลลวโกมลนต อโสกปลลวปตตโกมลมว มทกนต อตโถ ฯ ปสาจภยตชชตาต ตทา เอวภต กมาร ม อ า ปสาจ เอกา รกขส ภเยน ตชเชส ภสาเปสต อตโถ ฯ ตทา มเหสสส สมมาสมพทธสส ปาทมเล ม สาเยส นปชชาเปส ฯ ทนมานสา ภตจตตา มม มาตาปตโร อม ทารก เต ททาม อมสส สรณ ปตฏา โหต นาถ นายกาต อตโถ ฯ (๒) ตทา ปฏคคห โส มนต โส ภควา ตทา ตสม มม มาตยา ทนนกาเล ชาลนา ชาลยตเตน (๓) สงขาลเกน (๔) # ๑. ส. ปรายโณ ฯ ๒. ม. สมพนโธ ฯ # ๓ ส. ชาลสตเตน ฯ ๔. ส. สงขลงเกน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 364

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 364 จกกลกขณาทห ลกขเตน มทโกมลปาณนา มทเกน วสทเธน หตถตเลน ม อคคเหสต อตโถ ฯ สพพปารมสมภตนต สพเพห ทานปารมตาทห สมภต ชาต ฯ นลกขนยน วร ป สมภารช อตตมนลอกขวนต ฯ สพพสภากณณ สพเพน สเภน วณเณน สณาเนน อากณณ คหนภต รป ภควโต หตถปาทสลาทรป ทสวาต อตโถ ฯ ตตต อปตโต วหราม อหนต สมพนโธ ฯ ตทา ม จรณนตโคต ตสม มยห อรหตต ปตตกาเล สลาทปณณรสนน จรณธมมาน อนตโค ปรโยสานปปตโต ปรปรการต อตโถ ฯ มรณนตโคตป ปาโ ตสส มรณสส อนต นพพาน ปตโตต อตโถ ฯ สทธาธมตตาน อคค ป เปสต สมพนโธ ฯ อถ สตถา ภกขสงฆมชเฌ นสนโน เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน สทธาธมตตาน ภกขน (๑) ยทท วกกลต (๒) ม เอตทคคฏาเน เปสต วตต โหต ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ วกกลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑. ม. อย ปาโ นตถ ฯ # ๒ อง. เอก. ๒๐/๑๔๗/๓๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 365

เลมท 43 หนา 365 มหากปปนตเถราปทานวณณนา ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต มหากปปนต- เถรสส(๑) อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถ สนตเก ธมมเทสน สณนโต สตถารา เอก ภกข โอวาทกาน อคคฏาเน ปต ทสวา อธการกมม กตวา ต านนตร ปตเถส ฯ โส ตตถ ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต พาราณสโต อวทเร เอกสม เปสการคาเม เชฏเปสการเคเห นพพตโต ตทา สหสสมตตา ปจเจกพทธา หมวนเต อฏ มาเส วสตวา วสสเก จตตาโร มาเส ชนปเท วสนต ฯ เต เอกวาร พาราณสยา อวทเร โอตรตวา เสนาสน กรณตถาย หตถกมม ยาจถาต ร โ สนตก อฏ ปจเจก- พทเธ ปหณส ฯ ตทา ปน ร โ วปปมงคล อโหส ฯ โส ปจเจกพทธา กร อาคตาต สตวา นกขมตวา อาคตการณ ปจฉตวา อชช ภนเต โอกาโส นตถ เสว อมหาก วปปมงคล ตตยทวเส กรสสามาต วตวา ปจเจกพทเธ อนมนเตตวาว # ๑. ม. กปปนตเถรสส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 366

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 366 ปาวส ฯ ปจเจกพทธา อ คาม ปวสสสามาต ปกกมส ฯ ตสม สมเย เชฏเปสการสส ภรยา เกนจเทว กรณเยน พาราณส คจฉนต เต ปจเจกพทเธ ทสวา วนทตวา ก ภนเต อเวลาย อยยา อาคตาต ปจฉ ฯ เต อาทโต ปฏาย กเถส ฯ ต สตวา สทธาสมปนนา พทธสมปนนา อตถ เสว ภนเต อมหาก ภกข คณหถาต นมนเตส ฯ พหกา มย ภคนต ฯ กตตกา ภนเตต ฯ สหสสมตตา ภคนต ฯ ภนเต อมสม โน คาเม สหสสมตตา วสมหา เอเกโก เอเกกสส ภกข ทสสต ภกข อธวาเสถ อหเมว โว วสนฏาน การาเปสสามต อาห ฯ ปจเจกพทธา อธวาเสส ฯ สา คาม ปวสตวา อคโฆเสส อมมตาตา อห สหสส- มตเต ปจเจกพทเธ ทสวา นมนเตส อยยาน นสทนฏาน สวทหถ ยาคภตตาทน สมปาเทถาต คามมชเฌ มณฑป การาเปตวา อาสนาน ป าเปตวา ปนทวเส ปจเจกพทเธ นสทาเปตวา ปณเตน ขาทนเยน โภชนเยน ปรวสตวา ภตต- กจจปรโยสาเน ตสม คาเม สพพา อตถโย อาทาย ตาห สทธ ปจเจกพทเธ วนทตวา เตมาส วสนตถาย ปฏ คณหตวา ปน คาเม อคโฆเสส อมมตาตา เอเกกกลโต เอเกกปรโส วาสผรสอาทน คเหตวา อร ปวสตวา ทพพ- สมภาเร อาหรตวา อยยาน วสนฏาน กโรตต ฯ คามวาสโน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 367

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 367 ตสสาเยว วจน สตวา เอเกโก เอเกก กตวา สทธ รตต- ทวาฏาเนห ปณณสาลสหสส นฏาเปตวา อตตโน อตตโน ปณณสาลาย อปคต ปจเจกพทธ อห สกกจจ อปฏหสสาม อห สกกจจ อปฏหสสามต วตวา อปฏหส ฯ สา วสส- วฏกาเล อตตโน อตตโน ปณณสาลาย วสสวฏาน ปจเจกพทธาน จวรสาฏเก สชเชถาต สมาทเปตวา เอเกกสส สหสสสหสสมล จวร ทาเปส ฯ ปจเจกพทธา วฏวสสา อนโมทน กตวา ปกกมส ฯ คามวาสโนป อท ป กมม กตวา ตโต จโต ตาวตสเทวโลเก นพพตตตวา คณเทวตา นาม อเหส ฯ เต ตตถ ทพพสมปตต อนภวตวา กสสปสมมาสมพทธ- กาเล กฏมพกเคเหส นพพตตส ฯ ปพเพ เชฏกเปสกาโร เชฏกกฏมพกสส ปตโต อโหส ฯ ภรยาปสส เอกสส เชฏก- กฏมพกสส ธตา อโหส ฯ เสสาน ภรยาโย เสสกฏมพกาน ธตโร อเหส ตา สพพาป วยปปตตา ปรกล คจฉนตโย เตส เตสเยว เคหาน อคมส ฯ อเถกทวส วหาเร ธมมสสวเน สงฆฏเ สตถา ธมม เทเสสสตต สตวา เต สพเพป กฏมพกา ธมม โสสสามาต ภรยาห สทธ วหาร อคมส ฯ เตส วหารมชฌ ปวฏกขเณ วสส วสส ฯ เยส กลปกา วา าตสามเณราทโย วา อตถ เต เตส ปรเวณาทน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 368

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 368 ปวสส (๑) ฯ เต ปน ตถารปาน นตถตาย กตถจ ปวสต อวสหนตา วหารมชเฌเยว อฏส ฯ อถ เน เชฏกกฏมพโก อาห ปสสถ โภ อมหาก วปปการ กลปตเตห นาม เอตตเกน ลชชต ยตตนต ฯ อยย ก กโรมาต ฯ มย วสสาส- กฏานสส อภาเวน อม วปปการ ปตตา สพเพ ธน สหรตวา ปรเวณ กรสสามาต ฯ สาธ อยยาต เชฏโก สหสส อทาส ฯ เสสา ป จ ป จ สตาน ฯ อตถโย อฑฒเตยยาน อฑฒเตยยาน สตาน ฯ เต ต ธน อาหรตวา สหสสกฏาคารปรวาร สตถ วสนตถาย มหาปรเวณ นาม การาเปส ฯ นวกมมสส มหนตตาย ธเน อปปโหนเต ปพเพ ทนนธนโต ปน อปฑฒปฑฒ อทส ฯ นฏ เต ปรเวเณ วหาร- มห กโรนตา พทธปปมขสส ภกขสงฆสส สตตาห มหาทาน ทตวา วสตยา ภกขสหสสาน จวราน สชชยส ฯ เชฏกกฏมพกสส ปน ภรยา อตตโน ป าย ตา อห เตห สมก อกตวา อตเรกตร กตวา สตถาร ปเชสสามต อโนชปปผวณเณน สหสสมเลน สาฏเกน สทธ อโนชปปผ- จงโกฏก คเหตวา สตถาร อโนชปปเผห ปเชตวา ต สาฏก สตถ ปาทมเล เปตวา ภนเต นพพตตนพพตตฏาเน อโนช- ปปผวณณเยว เม สรร โหต อโนชาเตวว จ นาม โหตต # ๑ ส. เสสชนา กลปคาน าตกาน สามเณราทน # ปรเวณาทน ปวสส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 369

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 369 ปตถน อกาส ฯ สตถา เอว โหตต อนโมทน อกาส ฯ เต สพเพป ยาวตายก ตวา ตโต จตา เทวโลเก นพพตตส ฯ เต อมสม พทธปปาเท เทวโลกา จวตวา เชฏโก กกกฏวต- นคเร ราชกเล นพพตตตวา ว ต ปตโต มหากปปนราชา นาม อโหส ฯ เสสา อมจจกเลส นพพตตส ฯ เชฏกสส ภรยา มททรฏเ สากลนคเร ราชกเล นพพตต อโนชปปผ- วณณเมวสสา สรร อโหส เตน อโนชาเตววสสา นาม อกส สา วยปปตตา มหากปปนร โ เคห คนตวา อโนชาเทวต ปากฏา อโหส ฯ เสสตถโยป อมจจกเลส นพพตตตวา วยปปตตา เตสเยว อมจจปตตาน เคหาน อคมส ฯ เต สพเพป ร โ สมปตต- สทส สมปตต อนภวส ฯ ยทา ห ราชา อลงการปฏมณฑโต หตถ อภรหตวา วจรต ตทาป เต ตเถว วจรนต ฯ ตสม อสเสน วา รเถน วา วจรนเต เตป ตเถว วจรนต ฯ เอว เต เอกโต หตวา กตาน ป าน พเลน เอกโตว สมปตต อนภวส ฯ ร โ ปน วาโล วาลวาหโน (๑) ปปโผ ปปผวาหโน สปตโตต ป เจว อสสา โหนต ฯ เตส ราชา สปตต อสส สย อาโรหต อตเร จตตาโร อสเส อสสาโรหาน สาสนาหรณตถาย อทาส ฯ ราชา เต ปาโตว โภเชตวา # ๑ ธมมปท. ๑ ฯ พโล พลวาหโน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 370

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 370 คจฉถ ภเณ เทว วา ตณ วา โยชนาน อาหณฑตวา พทธสส วา ธมมสส วา สงฆสส วา อปปนนภาว สตวา มยห สขสาสน อาโรเจถาต เปเสส ฯ เต จตห ทวาเรห นกขมตวา เทว ตณ โยชนาน อาหณฑตวา ก จ สาสน อลภตวาว ปจจาคมส ฯ อเถกทวส ราชา สปตต อารหตวา อมจจสหสสปรวโต อยยาน คจฉนโต กลนตรเป ป จสตมตเต วาณชเก นคร ปวสนเต ทสวา อเม อทธานกลนตา อทธา อเมส สนตกา เอก ภททก สาสน โสสสามต เต ปกโกสาเปตวา กโต อาคตตถาต ปจฉ ฯ อตถ เทว อโต วสตโยชนสตมตถเก สาวตถ นาม นคร ตโต อาคตมหาต ฯ อตถ ปน โว เทเส ก จ สาสน อปปนนนต ฯ เทว อ ก จ นตถ สมมาสมพทโธ อปปนโนต ฯ ราชา ตาวเทว พลวปตยา ผฏสรโร ก จ สลลกเขต อสกโกนโต มหตต วตนาเมตวา ปน ตาตา ก วเทถาต ปจฉ ฯ พทโธ เทว อปปนโนต ฯ ราชา ทตยมป ตตยมป ตเถว วตนาเมตวา จตตถวาเร ก วเทถ ตาตาต ปจฉตวา พทโธ อปปนโนต วตเต ตาตา สขสาสนสวนาย สตสหสส โว ทมมต วตวา อปรมป ก จ สาสน อตถ ตาตาต ปจฉ ฯ อตถ เทว ธมโม อปปนโนต ฯ ราชา ตมป สตวา ปรมนเยเนว ตโย วาเร วตนาเมตวา จตตถวาเร ธมโม อปปนโนต วตเต อธาป

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 371

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 371 โว สตสหสส ทมมต วตวา อปรมป ก จ สาสน อตถ ตาตาต ปจฉ ฯ อตถ เทว สงโฆ อปปนโนต ฯ ราชา ตมป สตวา ตเถว ตโย วาเร วตนาเมตวา จตตถวาเร สงโฆ อปปนโนต วตเต อธาป โว สตสหสส ทมมต วตวา อมจจ- สหสส โอโลเกตวา ตาตา ก กรสสามาต (๑) ปจฉ ฯ เทว ตเมห ก กรสสถาต ฯ อห ตาตา พทโธ อปปนโน ธมโม อปปนโน สงโฆ อปปนโนต สตวา น ปน นวตตสสาม ภควนต อททสส คนตวา ตสส สนตเก ปพพชสสามต ฯ มยมป เทว ตเมหห สทธ ปพพชสสามาต ฯ ราชา สวณณ- ปฏเฏ อกขราน ลขาเปตวา วาณชกาน ทตวา อม อโนชาย นาม เทวยา เทถ สา ตมหาก ตณ สตสหสสาน ทสสต เอว จ ปน น วเทยยาถ ร า กร เต อสสรย วสสฏ ยถาสข สมปตต ปรภ ชาหต สเจ ปน โว ราชา กหนต ปจฉต สตถาร อททสส ปพพชสสามต วตวา คโตต (๒) อาโรเจยยาถาต อาห ฯ อมจจาป อตตโน อตตโน ภรยาน ตเถว สาสน ปหณส ฯ ราชา วาณชเก อยโยเชตวา อสส อภรยห อมจจสหสสปรวโต ตงขณ เว นกขม ฯ สตถาป ตทวส ปจจสกาเล โลก โวโลเกนโต มหา- กปปนราชาน สปรวาร ทสวา อย มหากปปโน วาณชกาน สนตกา ตณณ รตนาน อปปนนภาว สตวา เตส วจน # ๑. ธมมปท. ๑ ฯ กรสสถาต ฯ ๒. ส. คตาต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 372

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 372 ตห สตสหสเสห ปเชตวา รชช ปหาย อมจจสหสสปรวโต ม อททสส ปพพชตกาโม นกขมสสต โส สปรวาโร สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณสสต ปจจคคมน กรสสามต ปนทวเส จกกวตต วย ขททกคามโภชก ราชาน ปจจค- คจฉนโต สยเมว ปตตจวรมาทาย วสโยชนสต มคค ปจจค- คนตวา จนทภาคาย นทยา ตเร นโครธรกขมเล ฉพพณณ- พทธรสโย วสสชเชตวา นสท ฯ ราชาป อาคจฉนโต เอก นท ปตวา กา นามายนต ปจฉ ฯ อปรจฉา (๑) นาม เทวาต ฯ กมสสา ปรมาณ ตาตาต ฯ คมภรโต คาวต ปถลโต เทว คาวตาน เทวาต ฯ อตถ ปเนตถ นาวา วา อฬมโป วาต ฯ นตถ เทวาต ฯ นาวาทน โอโลเกนเต (๒) อเมห ชาต ชร อปเนต ชรา มรณ ฯ อห นพเพมตโก หตวา ตณ รตนาน อททสส นกขนโต เตส เม อานภาเวน อท อทก อทก วย มา โหตต รตนตตยสส คณ อาวชเชตวา อตป โส ภควา อรห สมมาสมพทโธต พทธคณ อนสสรนโต สปรวาโร อสสสหสเสน อทกปฏเ ปกขนท ฯ สนธวา ปฏ ปาสาเณ วย ปกขนทส ฯ ขราน อคคฏาเนว (๓) เตมส ฯ โส ต อตตรตวา ปรโต คจฉนโต อปรมป นท ทสวา # ๑ ส. อรวจฉา ฯ ๓ ส. ราชา นท โอโลเกนโต ฯ # ๓. มโนรถ. ๑ ฯ ส. อคคคาเนว ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 373

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 373 อย กา นามาต ปจฉ ฯ นลวาหา นาม เทวาต ฯ กมสสา ปรมาณนต คมภรโตป ปถลโตป อฑฒโยชน เทวาต ฯ เสส ปรมสทสเมว ฯ ต ปน นท ทสวา สวากขาโต ภควตา ธมโมต ธมมานสสต อนสสรนโต ปกขนท ฯ ตมป อตกกมตวา คจฉนโต อปรมป นท ทสวา อย กา นามาต ปจฉ ฯ จนทภาคา นาม เทวาต ฯ กมสสา ปรมาณนต ฯ คมภรโตป ปถลโตป โยชน เทวาต ฯ เสส ปรมสทสเมว ฯ ต ปน นท ทสวา สปปฏปนโน ภควโต สาวกสงโฆต สงฆานสสต อนสสรนโต ปกขนท ฯ ตมป นท อตกกมตวา คจฉนโต สตถ สรรโต นกขนตา ฉพพณณพทธรสมโย นโครธรกขสส สาขาวฏปปลาสาน โอภาสยมานา ทสวา จนเตส อย โอภาโส เนว จนทสส น สรยสส น เทว- มารพรหมณสปณณนาคาน อ ตรสส อทธา อห สตถาร อททสส อาคจฉนโต สมมาสมพทเธน ทฏโ ภวสสามต ฯ โส ตาวเทว อสสปฏ โต โอตรตวา โอนตสรโร รสมยานสาเรน สตถาร อปสงกมตวา มโนสลารเส นมชชนโต วย พทธรสมน อนโต ปาวส ฯ โส สตถาร วนทตวา เอกมนต นสท สทธ อมจจสหสเสน ฯ สตถา เตส อนปพพ กถ กเถส ฯ เทสนา- ปรโยสาเน สปรวาโร ราชา โสตาปตตผเล ปตฏห ฯ อถ สพเพ อฏหตวา ปพพชช ยาจส ฯ สตถา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 374

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 374 อาคมสสต น โข อเมส กลปตตาน อทธมยปตตจวรนต อปธาเรนโต อเม กลปตตา ปจเจกพทธสหสสาน จวรสหสส อทส กสสปพทธกาเล วสตยา ภกขสหสสาน วสตจวร- สหสสานป อทส อนจฉรย อเมส กลปตตาน อทธมยปตต- จวราคมนนต ตวา ทกขณหตถ ปสาเรตวา เอถ ภกขโว จรถ พรหมจรย สมมา ทกขสส อนตกรยายาต อาห ฯ เต ตาวเทว อฏปรกขารธรา วสสสฏ กตเถรา(๑) วย หตวา เวหาส อพภคคนตวา ปจโจโรหตวา สตถาร วนทตวา เอกมนต นสทส ฯ เต ปน วาณชกา ราชเคห คนตวา เทวยา ร า ปหตสาสน อาโรเจตวา เทวยา อาคจฉนตต วตเต ปวสตวา เอกมนต อฏส ฯ อถ เน เทว ปจฉ ตาตา ก การณา อาคตตถาต ฯ มย ร า ตมหาก สนตก เปสตา ตณ กร โน สตสหสสาน เทถาต ฯ พห ภเณ ภณถ ก ตเมหห ร โ สนตเก กต กสม โว ราชา ปสนโน เอตตก ธน ทาเปตต ฯ เทว น อ ก จ กต เอก ปน สาสน อาโรจยมหาต ฯ สกกา ปน ตาตา มยหมป ต อาโรเจตนต ฯ สกกา เทวต สวณณภงคาเรน มข วกขาเลตวา เทว พทโธ โลเก อปปนโนต ฯ สาป ต สตวา ปตยา ผฏสรรา ตกขตต ก จ อสลลกเขตวา จตตถวาเร พทโธ # ๑ ส. ย. วสสสตก...ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 375

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 375 อปปนโนต สตวา ก ตาตา อมสม ปเท ร า ทนนนต ฯ สตสหสส เทวต ฯ ตาตา อนนจฉวก ร า กต เอวรป สาสน สตวา ตมหาก สตสหสสททมาเนน ฯ อห โว มม ทคคตปณณากาเร ตณ สตสหสสาน ทมม อปร ก จ ตเมหห อาโรจตนต ฯ เต อท จ อท จาต อตรานป เทว สาสนาน อาโรเจส ฯ เทว ปรมนเยเนว ตโย ตโย วาเร อสลลกเขตวา จตตถจตตถวาเร ตณ ตณ สตสหสสาน อทาส ฯ เอว เต สพพาน ทวาทสสตสหสสาน ลภส ฯ อถ เน เทว ปจฉ ราชา กห ตาตาต ฯ เทว ราชา สตถาร อททสส ปพพชสสามต วตวา คโตต ฯ มยห เตน ก สาสน ทนนนต ฯ สพพ กร อสสรย ตมหาก วสสฏ ตเมห กร ยถาสข สมปตต อนภวถาต ฯ อมจจา ปน กห ตาตาต ฯ เตป ร า สทธ ปพพชสสามาต คตา เทวต ฯ สา เตส ภรยาโย ปกโกสาเปตวา อมมา ตมหาก สามกา ร า สทธ ปพพชสสามาต คตา ตเมห ก กรสสถาต ฯ ก ปน เตห อมหาก สาสน ปหต เทวต ฯ เตห กร อตตโน สมปตต ตมหาก วสสฏา ตเมห กร สมปตต ยถาสข ปรภ ชถาต ฯ ตเมห ปน เทว ก กรสสามาต ฯ อมหาก (๑) โส ตาว ราชา มคเค โต ตห สตสหสเสห ตณ รตนาน ปเชตวา เขฬปณฑ วย สมปตต # ๑ ส. อมมา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 376

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 376 ปหาย ปพพชสสามต นกขนโต มยาป ตณณ รตนาน สาสน สตวา ตาน นวห สตสหสเสห ปชตาน น โข ปเนสา สมปตต นาม ร โเยว ทกขา มยหมป ทกขา เอว ฯ โก ร า ฉฑฑตเขฬปณฑ ชณณเกห ภมย ปตฏหตวา มเขน คณหสสต น มยห สมปตตยา อตโถ สตถาร อททสส ปพพชสสามต ฯ เทว มยมป ตเมหห สทธ ปพพชสสามาต ฯ สเจ สกโกถ สาธต ฯ สกโกม เทวต ฯ เตน ห เอถาต รถสหสส โยชาเปตวา รถ อารยห ตาห สทธ นกขมตวา อนตรามคเค ปม นท ทสวา ยถา ร า ปม ปจฉตา ตเถว ปจฉตวา สพพ ปวตต สตวา ร า คตมคค โอโลเกถาต วตวา สนธวาน ปทวล ช น ปสสามาต วตเต ราชา ตณ รตนาน อททสส นกขนโตสมต สจจกรย กรตวา ตณณ รตนาน คเณ อนสสรตวา คโต ภวสสต อหมป ตณ รตนาน อททสส นกขนตา เตส เม อานภาเวน อท อทก อทก วย มา โหตต ตณณ รตนาน คเณ อนสสรนต รถสหสส เปเสส อทก ปฏ ปาสาณสทส อโหส ฯ จกกาน อคคฏาเนว เตมส ฯ เอเตเนว อปาเยน อตรา เทวป นทโย อตตรส ฯ สตถา ตาส อาคตภาว ตวา ยถา ตา อตตโน สนตเก นสนเน สามเก ภกข น ปสสนต ตถา อธฏาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 377

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 377 เทวป อาคจฉนต สตถ สรรโต นกขนตา รสมโย ทสวา ตเถว จนเตตวา สตถาร อปสงกมตวา วนทตวา เอกมนต ตา ปจฉ ภนเต มหากปปโน ราชา ตเมห อททสส นกขมตวา คโต กห น โข โส อมหาก ต ทสเสถาต ฯ นสทถ ตาว อเธว น ปสสสสถาต ตา สพพาป หฏตฏา อเธว กร นสนนา สามเก โน ปสสสสามาต นสทส ฯ สตถา อนปพพ กถ กเถส ฯ อโนชาเทว เทสนาปรโยสาเน ตาห สทธ โสตาปตตผล ปาปณ ฯ มหากปปโน เถโร ตาส เทสยมาน ธมมเทสน สตวา สปรวาโร สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ ฯ ตสม ขเณ สตถา ตาส เต ภกข ทสเสส ฯ ตาส ห อาคตกขเณเยว อตตโน สามเก กาสาวธเร มณฑสเส ทสวา จตต เอกคค น ภเวยย มคคผล นพพตเตต สกกา น ภเวยย ฯ ตสมา อจลสทธาย ปตฏ ตกาลโต ปฏาย ตาส เต ภกข อรหตตปตเต ทสเสส ฯ ตาป เต ทสวา ป จปตฏ เตน วนทตวา ภนเต ตมหาก ปพพชตกจจ มตถกปปตตนต วตวา สตถาร วนทตวา เอกมนต ตวา ปพพชช ยาจส ฯ เอว วตเต สตถา อปปลวณณาย เถรยา อาคมน จนเตส ฯ สา สตถ จนตตกขเณเยว อากาเสน อาคนตวา ตา สพพา อตถโย คเหตวา อากาเสน ภกขนปสสย เนตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 378

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 378 ปพพาเชส ฯ ตา สพพา นจรสเสว อรหตต ปาปณส ฯ สตถา ภกขสหสส อาทาย อากาเสน เชตวน อคมาส ฯ ตตร สท อายสมา มหากปปโน รตตฏานาทส อโห สข อโห สขนต อทาน อทาเนนโต วจรต ฯ ภกข ภควโต อาโรเจส ภนเต มหากปปโน อโห สข อโห สขนต อทาน อทาเนนโต วจรต อตตโน รชชสข อารพภ อทาเนต ม เต ฯ สตถา ต ปกโกสาเปตวา สจจ กร ตว กปปน กามสข อารพภ อทาน อทาเนสต ฯ ภควา เม ภนเต ต อารพภ อทานภาว วา อ อารพภ อทานภาว วา ชานาตต ฯ อถ สตถา น ภกขเว มม ปตโต กามสข รชชสข อารพภ อทาน อทาเนต ปตตสส ปน เม ธมม จรโต ธมมปต นาม อปปชชต โส อมตมหา- นพพาน อารพภ เอว อทาน อทาเนสต อนสนธ ฆเฏตวา ธมม เทเสนโต อม คาถมาห ธมมปต สข เสต วปปสนเนน เจตสา อรยปปเวทเต ธมเม สทา รมต ปณฑโตต ฯ (๑) อเถกทวส สตถา ภกข อามนเตส กจจ ภกขเว กปปโน ภกขน ธมม เทเสสต ฯ อปโปสสกโก ภนเต ทฏธมมสข- วหาร อนยตโต วหรต โอวาทมตตมป น เทตต ฯ สตถา # ๑. ข. ธ. ๒๕/๑๖/๒๕ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 379

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 379 เถร ปกโกสาเปตวา สจจ กร ตว กปปน อนเตวาสกาน โอวาทมตตมป น เทสต ฯ สจจ ภนเตต ฯ พราหมณ มา เอว อกาส อชช ปฏาย อปคตาน ภกขน ธมม เทเสหต ฯ สาธ ภนเตต เถโร ภควโต วจน สรสา สมปฏจฉตวา เอโกวาเทเนว สมณสหสส อรหตเต ปตฏาเปส ฯ เตน น สตถา ปฏปาฏยา อตตโน สาวเก านนตเร เปนโต เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขโอวาทกาน ยทท มหากปปโนต (๑) เอตทคเค เปส ฯ เอว เถโร ปตตอรหตตผโล อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ อทโต อชฏากาเสต สกลากาเส อทโต อฏ โต ปากฏภโต ฯ สรทมพเร สรทกาเล อากาเส รวว สรโย อวาต อตโถ ฯ อกขทสโส ตทา อาสนต ตสม ปทมตตรสส ภควโต กาเล สารทสส หตทสส อาจรโย ปากโฏ อโหสนต อตโถ ฯ สาวกสส กตาวโนต ตสส ภควโต เม มน มม จตต ตปปยนตสส โตสยนตสส สาวกสส โอวาทกสส คณ ปกาสยโต อคคฏาเน เปนตสส กตาวโน สาตจจกจจยตตสส วจน สตวาต สมพนโธ ฯ # ๑ อง. เอก. ๒๐/๑๔๙/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 380

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 380 หสสมภาโคต หสสทสคาม ฯ หสทนทภนสสโนต หสรโว ทนทภเภรสททสทสวจโน เอต มหามตต ปสสถ ภกขโวต อาหาต สมพนโธ ฯ สมคคตตนรหนต (๑) สฏ อคคตโลม อทธคคโลม อทคยมน วา ฯ ชมตวณณนต (๒) มตตผลสมานวณณ สนทรสรรปภนต อตโถ ฯ ปณสนต (๓) ปรปณณ อส ฯ ปสนนนยนานนนต ปสนนอกขปสนนมขนต อตโถ ฯ กตาวโนต กตาธการสส เอตทคเค ตสส ภกขโน าน โส เอโส มทตาย ปหฏจตตตาย ปตเถตต สมพนโธ ฯ สตโส อนสาสยาต ธมเมน สเมน วจเนน การณวเสน อนสาสตวาต อตโถ ฯ พาราณสยมาสนเนต พาราณสยา สมเป เปสการคาเม ฯ ชาโต เกนยชาตยนต ตนตวายชาตยา เปสการกเล ชาโตต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ มหากปปนตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑ สยา. สมทธคคตนรห ฯ ๒. สยา. ชมตตวณณ ฯ ๓. สยา. รจร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 381

เลมท 43 หนา 381 ทพพมลลปตตตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน ฯ ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต ทพพมลลปตตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร เสฏ ปตโต หตวา ชาโต วภวสมปนโน อโหส สตถร ปสนโน สตถ ธมมเทสน สณนโต สตถาร เอก ภกข เสนาสนป าปกาน อคคฏาเน เปนต ทสวา ปสนนมานโส พทธปปมข ภกขสงฆ นมนเตตวา สตตาห มหาทาน ทตวา สตตาหจจเยน ภควโต ปาทมเล นปตตวา ต าน ปตเถส ฯ ภควาปสส สมชฌนภาว ตวา พยากาส ฯ โส ยาวชว กสล กตวา ตโต จโต ตสตาทส เทเวส ทพพ- สมปตต อนภวตวา ตโต จโต วปสสสส ภควโต กาเล เอกสม กเล นพพตโต อสปปรสสสคเคน ตสส สาวก ภกข อรหาต ชานนโตป อพภเตน อพภาจกข ฯ ตสเสว สาวกาน ขรสลากภตต อทาส ฯ โส ยาวตายก ป าน กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา กสสป- ทสพลสส กาเล กลเคเห นพพตโต โอสานกาเล สาสเน ปพพชโต ปรนพพเต ภควต สกลโลเก โกลาหเล ชาเต สตต ภกขโว ปพพชโต ปจจนตชนปเท วนมชเฌ เอก ปพพต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 382

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 382 อภรหตวา ชวตาสา โอโรหนต นราลยา นสทนตต นสเสณ ปาเตส ฯ เตส โอวาททายโก เชฏกตเถโร สตตาหพภนตเร อรหา อโหส ฯ ตทนนตรตเถโร อนาคาม อตเร ป จ ปรสทธสลา ตโต จตา เทวโลเก นพพตตา ฯ ตตถ เอก พทธนตร ทพพสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท ปกกสาต สภโย พาหโย กมารกสสโปต อเม จตตาโร ตตถ นพพตตส ฯ อย ปน มลลรฏเ อนปยนคเร (๑) นพพตต ฯ ตสม มาตกจฉโต อนกขนเตเยว มาตา กาลมกาส อเถโก ตสสา สรร ฌาปนตถาย จตกสม อาโรเปตวา กมาร ทพพนตเร ปตต คเหตวา ชคคาเปส ฯ ทพเพ ปตตตตา ทพโพ มลลปตโตต ปากโฏ อโหส ฯ อปรภาเค ปพพสมภารวเสน ปพพช โส กมมฏานมนยตโต นจรสเสว สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ ฯ อถ น สตถา มชฌตตภาเวน อานภาวสมปนนภาเวน จ ภกขน เสนาสน ป าปเน ภตตทเทสเน จ นโยเชส ฯ สพโพ จ ภกขสงโฆ ต สมนเนส ฯ ต วนยขนธเก (๒) อาคตเมว ฯ อปรภาเค เถโร เอกสส วรสลากทายกสส สลากภตต เมตตยภมชกาน ภกขน อททส ฯ เต หฏตฏา เสว มยห มคคฆตมธมสสกภตต ภ ชสสามาต อสสาหชาตา # ๑. ย. ราชเคเห ฯ ๖ ว. จล. ๖/๕๙๒/๓๐๕ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 383

เลมท 43 มหากปปนตเถราปทานวณณนา หนา 383 อเหส ฯ โส ปน อปาสโก เตส วารปปตตภาว สตวา ทาส อาณาเปส เย เช ภกข เสว อธ อาคมสสนต เต กณาชเกน พลงคทตเยน ปรวสาหต ฯ สาป ตเถว เต ภกข อาคเต โกฏกปปมเข นสทาเปตวา โภเชส ฯ เต ภกข อนตตมนา โกเปน ตฏตฏายนตา เถเร อาฆาต พนธตวา มธรภตตทายก อมหาก อมธรภตต ทาเปต เอโสว นโยเชสต ทกข ทมมนา นสทส ฯ อถ เต เมตตยา นาม ภกขน ก ภนเต ทมมนาต ปจฉ ฯ เต ภคน ก อเมห ทพเพน มลลปตเตน วเห ยมาเน อชฌเปกขสต อาหส ฯ ก ภนเต มยา สกกา กาตนต ฯ ตสส โทส อาโรเปหต ฯ สา ตตถ ตตถ เถรสส อภตาโรปน อกาส ฯ ต สตวา ภกข ภควโต อาโรเจส ฯ อถ ภควา ทพพ มลลปตต ปกโกสาเปตวา สจจ กร ตว ทพพ เมตตยาย ภกขนยา วปปการมกาสต ปจฉ ฯ ยถา ม ภนเต ภควา ชานาตต ฯ น โข ทพพ ทพพา เอว นพเพเธนต การกภาว วา อการกภาว วา วเทหต ฯ อการโก อห ภนเตต ฯ ภควา เมตตย ภกขน นาเสตวา เต ภกข อนย ชถาต อาห ฯ อปาลตเถรปปมขา ภกข ต ภกขน อปปพพาเชตวา เมตตยภมชเก ภกข อนย ชตวา เตห อเมหห นโยชตา สา ภกขนต วตเต ภควโต เอตมตถ อาโรเจส ฯ ภควา เมตตยภมชกาน ภกขน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 384

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 384 อมลกสงฆาทเสส ป เปส ฯ เตน จ สมเยน ทพพตเถโร ภกขน เสนาสน ป าเปนโต เวฬวนวหารสส สามนตา อฏารสมหาวหาเร สภาเค ภกข เปเสนโต รตตภาเค อนธกาเร องคลยา ปทป ชาเลตวา เตเนวาโลเกน อนทธมนเต ภกข เปเสส ฯ เอว เถรสส เสนาสนป าปนภตตทเทสนกจเจ ปากเฏ ชาเต สตถา อรยคณมชเฌ ทพพตเถร านนตเร เปนโต เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน เสนาสนป าปกาน ยทท ทพโพ มลลปตโตต เอตทคเค เปส ฯ เถโร อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตตถเมว ฯ อโต เอกนวเต กปเป วปสส นาม นายโก โลเก อปปชชต สมพนโธ ฯ ทฏจตโตต ทสตจตโต อสาธสงคเมน อปสนนจตโตต อตโถ ฯ อปวท สาวก ตสสาต ตสส ภควโต ขณาสว สาวก อปวท อปร อภต วจน อาโรเปส อพภกขาน อกาสนต อตโถ ฯ ทนทภโยต ทนท อต สททายนโต ทนทภสงขาตา เภรโย ฯ นาทยสต สทท กรส ฯ สมนตโต อสนโยต สพพ- # ๑ อง. เอก ๒๐/๑๔๘/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 385

เลมท 43 กมารกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 385 ทสาภาคโต อสเน วนาสเน นยตโตต อสนโย ฯ เทวทณฑา ภยาวหา ผลสต สมพนโธ ฯ อกกา ปตส นภสาต อากาสโต อคคกขนธา จ ปตสต อตโถ ฯ ธมเกต จ ทสสตต ธมราชสหโต อคคกขนโธ จ ทสสต ป ายตต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ ทพพมลลปตตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กมารกสสปตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน อโต สตสหสสมหตอาทก อายสมโต กมารกสสปตเถรสส อปทาน ฯ อย กร ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ว ต ปตวา เอกทวส สตถ สนตเก ธมม สณนโต สตถาร เอก ภกข จตตกถกาน อคคฏาเน เปนต ทสวา สยมป ต านนตร ปตเถนโต ปณธาน กตวา ตทนรปาน ป าน กโรนโต ยาวตายก ตวา ตโต จโต เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา กสสปสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ตสส ภควโต สาสเน ปพพชตวา สมณธมม กตวา สคตสเยว สสรนโต ทพพสข มานสสข จ อนภวตวา อมสม พทธปปาเท ราชคเห เอกสสา เสฏ ธตาย กจฉมห นพพตโต ฯ สา กร กมารกากาเลเยว ปพพชตกามา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 386

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 386 มาตาปตโร ยาจตวา ปพพชช อลภมานา ปตกล คนตวา คพภ คณหตวา ต อชานตวา สามก อาราเธตวา ปพพชช อนชานาเปสสามต จนเตส ฯ สา สามก อาราเธนต อยยปตต (๑) สเจ อมสส กายสส อนโต พาหรโก สยา ทณฑ นน คเหตวาน กาเก โสเณ นวารเยต (๒) อาทนา สรรสส โทส ทสเสนต ต อาราเธส ฯ สา สามเกน อน าตา คพภนภาว อชานนต เทวทตตปกขยาส ภกขนส ปพพช ฯ ตสสา คพภนภาว ทสวา ภกขนโย เทวทตต ปจฉส ฯ โส อสสมณต อาห ฯ สา นาห เทวทตต อททสส ปพพชตา ภควนต อททสส ปพพชตาต ภควโต สนตก คนตวา ทสพล ปจฉ ฯ สตถา อปาลตเถร ปฏจฉาเปส ฯ เถโร สาวตถนครวาสน กลาน วสาข จ อปาสก ปกโกสาเปตวา สราชกาย ปรสาย ต วนจฉนนโต ปเร ลทโธ คพโภ อโรคา ปพพชชาต อาห ฯ ต สตวา สตถา สาธ วนจฉต อปาลนา อธกรณนต เถรสส สาธการ อทาส ฯ สา ภกขน สวณณพมพสทส ปตต วชาย ฯ ต ราชา ปเสนทโกสโล ทารกปรหรณ ภกขนน ปลโพโธต าตน ทาเปตวา โปสาเปส กสสโปตสส นาม กรส ฯ อปรภาเค # ๑ ม. อยยปตต ฯ ๒ วสทธมคค ๑/๒๕๑ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 387

เลมท 43 กมารกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 387 อลงกรตวา สตถ สนตก เนตวา ปพพาเชส ฯ กมารกาเล ปพพชตตตา ปน ภควตา กสสป ปกโกสถ อท ผล วา ขาทนย วา กสสปสส เทถาต วตเต กตรกสสปสสาต กมาร- กสสปสสาต เอว คหตนามตตา ร า โปสาวนยปตตตตา จ วทธกาเลป กมารกสสโปเตวว ป ายตถ ฯ โส ปพพชตกาลโต ปฏาย วปสสนาย กมม กโรต พทธวจน จ อคคณหาต ฯ อถ เตน สทธ ปพพตมตถเก สมณธมม กตวา อนาคาม หตวา สทธาวาเส นพพตตมหา- พรหมา วปสสนาย มข ทสเสตวา มคคผลปปตตยา อปาย กรสสามต ป จทสปเ ห อภสงขรตวา อนธวเน วสนตสส เถรสส อเม ปเ ห สตถาร ปจเฉยยาสต อาจกข ฯ ตโต โส เต ปเ ห ภควนต ปจฉ ฯ ภควาปสส วสสชเชส ฯ เถโร ภควตา กถตนยาเมเนว เต อคคณหตวา วปสสน คพภ คาหาเปตวา อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อโต สตสหสสมหต- อาทมาห ฯ ตตถ ย เหฏา วตตนย จ ต สพพ น วณณยสสาม ฯ อนตตานปทเมว วณณยสสาม ฯ อาปนนสตตา เม มาตาต มยห มาตา ครคพภา คพภน ปสตาสนนคพภาต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 388

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 388 วมมกสทส กายนต สรร นาม วมมกสทส ยถา วมมโก อโต จโต จ ฉททาวฉทโท ฆรโคฬกอปจกาทน อาสโย ฯ เอวเมว อย กาโย นวฉทโท ธวสสโวต พทเธน ภควตา เทสต ปกาสต ต สตวา เม จตต อาสเว อคคเหตวา อเสเสตวา กเลสโต วมจจ อรหตเต ปตฏาสต อตโถ ฯ อปรภาเค ตตถ ตตถ ภกขน วจตตธมมกถกภาว สตวา สตถา เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน จตตกถกาน ยทท กมารกสสโปต เอตทคเค เปสต ฯ กมารกสสปตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ พาหยตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน อโต สตสหสสมหตอาทก อายสมโต พาหยสส ทารจรยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต พราหมณสปเปส นปผตต คนตวา เวทงเคส อนวโย เอกทวส สตถ สนตก คนตวา ธมม สณนโต ปสนนมานโส สตถาร เอก ภกข ขปปาภ าน อคคฏาเน เปนต ทสวา ต าน ปตตกาโม สตตาห พทธปปมขสส ภกขสงฆสส มหาทาน ทตวา สตตาหสส อจจเยน ภควโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 389

เลมท 43 พาหยตเถราปทานวณณนา หนา 389 ปาทมเล นปนโน ภควา ภนเต อโต สตตเม ทวเส ย ภกข ขปปาภ าน อคคฏาเน เปส โส วย อหมป อนาคเต เอกสส พทธสส สาสเน ขปปาภ าน อคโค ภเวยยนต ปตถน อกาส ฯ ภควา อนาคตสาเณน โอโลเกตวา สมชฌน- ภาว ตวา อนาคเต โคตมสส ภควโต สาสเน ปพพชตวา ขปปาภ าน อคโค ภวสสตต พยากาส ฯ โส ยาวตายก ป าน กตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต ตตถ ฉ กามาวจรสมปตตโย อนภวตวา ปน มนสเสส จกกวตตอาท- สมปตตโย อเนกกปปโกฏสเตส อนภวตวา กสสปสส ภควโต กาเล เอกสม กเล นพพตโต ภควต ปรนพพเต ปพพชโต ยทา สาสเน โอสกกมาเน สตต ภกข จตนน ปรสาน อชฌาจาร ทสวา สเวคปปตตา อร ปวสตวา ยาว สาสนสส อนตร- ธาน น โหต ตาว อตตโน ปตฏ กรสสามาต สวณณ- เจตย วนทตวา ตตถ อร เ เอก ปพพต ทสวา ชวต- สาลยา นวตตนต นราลยา อม ปพพต อภรหนตต นสเสณ พนธตวา สพเพ ต ปพพต อภรยห นสเสณ ปาเตตวา สมณธมม กรส ฯ สงฆตเถโร เอกรตตาตกกเมน อรหตต ปาปณ ฯ โส อโนตตตทเห นาคลตาทนตกฏ ขาทตวา มข โธวตวา อตตรกรโต ปณฑปาต อาหรตวา เต ภกข อาห อาวโส อม ปณฑปาต ภ ชถาต ฯ เต อาหส ก ภนเต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 390

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 390 อเมหห เอว กตกา กตา โย ปม อรหตต ปาปณาต เตนาภต ปณฑปาต อวเสสา ปรภ ชนตต ฯ โน เหต อาวโสต ฯ เตน ห สเจ มยมป ตเมห วย วเสส นพพตเตสสาม สย อาหรตวา ภ ชสสามาต น อจฉส ฯ ทตยทวเส ทตยตเถโร อนาคาม หตวา ตเถว ปณฑปาต อาหรตวา อตเร นมนเตส ฯ เต เอวมาหส ก ปนาวโส กตกา กตา มหาเถเรน อาภต ปณฑปาต อภ ชตวา อนเถเรน อาภต ภ ชสสามาต ฯ โน เหต อาวโสต ฯ เอว ภนเต ตเมห วย มยมป วเสส นพพตเตตวา อตตโน อตตโน ปรสกาเรน ภ ชต สกโกนตา ภ ชสสามาต น อจฉส ฯ เตส อรหตตปปตตตเถโร ปรนพพาย ทตโย อนาคาม พรหมโลเก นพพตต อตเร ป จ วเสส นพพตเตต อสกโกนตา สสสตวา สตตเม ทวเส กาล กตวา เทวโลเก นพพตตส ฯ ตตถ ทพพสข อนภวตวา อมสม พทธปปาเท ตโต จวตวา มนสเสส นพพตตส ฯ เตส เอโก ปกกสาต ราชา อโหส เอโก คนธารรฏเ ตกกสลาย กมารกสสโป เอโก พาหโย ทารจรโย เอโก ทพโพ มลลปตโต เอโก สภโย ปรพพา- ชโกต เตส อย พาหโย ทารจรโย สปปารกปฏฏเน วาณช- กเล นพพตโต วาณชกมเม นปผตต คโต มหทธโน มหาโภโค โส สวณณภม คจฉนเตห วาณเชห สทธ นาวมารยห วเทส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 391

เลมท 43 พาหยตเถราปทานวณณนา หนา 391 คจฉนโต กตปาห คนตวา ภนนาย นาวาย เสเสส มจฉ- กจฉปภกเขส ชาเตส เอโกเยว อวสฏโ เอก ผลก คเหตวา วายมนโต สตตเม ทวเส สปปารกปฏฏนตร โอกกม ฯ ตสส นวาสนปารปน นตถ โส อ ก จ อปสสนโต สกขกฏ- ทณฑเก วาเกห ปลเวเตวา นวาเสตวา ปารปตวา จ เทวกลโต กปาล คเหตวา สปปารกปฏฏน อคมาส ฯ มนสสา ต ทสวา ยาคภตตาทน ทตวา อย เอโก อรหาต สมภา- เวส ฯ โส วตเถส อปนเตส สจาห นวาเสม ปารปาม วา ลาภสกกาโร เม ปรหายสสตต ตาน ปฏกขปตวา ทารจราเนว ปรหร ฯ อถสส อรหา อรหาต พหห สมภาวยมานสส เอว เจตโส ปรวตกโก อทปาท เย เกจ โลเก อรหนโต วา อรหตตมคค วา สมาปนนา อห เตส อ ตโรต โส เตน นยาเมน กหนกมเมน ชวก กปเปต ฯ กสสปทสพลสส สาสเน สตตส ชเนส ปพพต อารยห สมณธมม กโรนเตส เอโก อนาคาม หตวา สทธาวาส- พรหมโลเก นพพตตตวา อตตโน พรหมสมปตต โอโลเกนโต อาคตฏาน อาวชเชนโต ปพพตมารยห สมณธมม กรณฏาน ทสวา เสสาน นพพตตนฏาน อาวชเชนโต เอกสส ปรนพพต- ภาว อตเรส จ ป จนน กามาวจรเทวโลเก นพพตตภาว

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 392

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 392 ตวา เต กาลานกาล อาวชเชส อมสม ปน กาเล กห น โข เตต อาวชเชนโต ทารจรย สปปารกปฏฏน นสสาย กหนกมเมน ชวก กปเปนต ทสวา นฏโ วตาย พาโล ปพเพ สมณธมม กโรนโต อตอกกฏภาเวน อรหตาป อาภต ปณฑปาต อปรภ ชตวา อทาน อทรเหต อนารหาว สมาโน อรหตต ปฏชานตวา โลก ว เจนโต วจรต ทสพลสส อปปนนภาว น ชานาต คจฉาม น สเวเชตวา พทธปปาท ชานาเปสสามต ขเณเนว พรหมโลกโต โอตรตวา สปปารก- ปฏฏเน รตตภาคสมนนตเร ทารจรยสส สมมเข ปาตรโหส ฯ โส อตตโน วสนฏาเน โอภาส ทสวา พห นกขมตวา มหาพรหมาน ทสวา อ ชล ปคคยห เก ตเมหต ปจฉ ฯ อห ตมหาก โปราณกสหาโย อนาคามผล ปตวา พรหมโลเก นพพตโต อมหาก สพพเชฏโก อรหา หตวา ปรนพพโต ตเมห ปน ป จชนา เทวโลเก นพพตตา ฯ สวาห ทาน ต อมสม าเน กหนกมเมน ชวก กปเปนต ทสวา ทมต อาคโตต วตวา อท การณ อาห เนว โข ตว พาหย อรหา นาป อรหตตมคค วา สมาปนโน สาป เต ปฏปทา นตถ ยาย ตว อรหา วา อสส อรหตตมคค วา สมาปนโนต ฯ อถสส สตถ อปปนนภาว สาวตถย วสน- ภาว จ อาจกขตวา สตถ สนตก คจฉาต ต อยโยเชตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 393

เลมท 43 พาหยตเถราปทานวณณนา หนา 393 พรหมโลกเมว อคมาส ฯ พาหโย ปน อากาเส ตวา กเถนต มหาพรหมาน โอโลเกตวา จนเตส อโห ภารย กมม มยา กต อนรห อรหา อหนต จนเตส อย จ ม น ตว อรหา นาป อรหตตมคค วา สมาปนนาสต วทต อตถ น โข โลเก อ โ อรหาต ฯ อถ น ปจฉ อถ เก จรห สเทวเก โลเก อรหนโต วา อรหตตมคค วา สมาปนนาต ฯ อถสส เทวตา อาจกข อตถ พาหย อตตเรส ชนปเทส สาวตถ นาม นคร ตตถ โส ภควา เอตรห วหรต อรห สมมา- สมพทโธ ฯ โส ห พาหย ภควา อรหา เจว อรหตตาย จ ธมม เทเสสต ฯ พาหโย รตตภาเค เทวตา กถ สตวา สวคคมานโส ตงขณเยว สปปารกา นกขมตวา เอกรตต- วาเสน สาวตถ อคมาส คจฉนโต จ ปน เทวตานภาเวน พทธานภาเวน จ วสโยชนสตก มคค อตกกมตวา สาวตถ อนปปตโต ตสม ขเณ สตถา สาวตถย ปณฑาย ปวฏโ โหต ฯ โส เชตวน ปวสตวา อพโภกาเส จงกมนเต สมพหเล ภกข ปจฉ กห เอตรห สตถาต ฯ ภกข สาวตถย ปณฑาย ปวฏโต วตวา ตว ปน กโต อาคโตสต ปจฉส ฯ สปปารกา อาคโตมหต ฯ กทา นกขนโตสต หยโย สายนหสมเย นกขนโตมหต ฯ ทรโตป อาคโต นสท ตาว ปาเท โธวตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 394

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 394 เตเลน มกเขตวา โถก วสสมาห อาคตกาเล สตถาร ทกขสสตต อาหส ฯ อห ภนเต สตถ วา อตตโน วา ชวตนตราย น ชานาม กตถจ อฏตวา อนสทตวา เอกรตเตเนว วสโยชน- สตก มคค อาคโต สตถาร ปสสตวาว วสสมสสามต อาห ฯ โส เอว วตวา ตรมานรโป สาวตถ ปวสตวา ภควนต อโนปมาย พทธสรยา จรนต ทสวา จรสส วต เม โคตโม สมมาสมพทโธ ทฏโต ทฏฏานโต ปฏาย โอนตสรโร คนตวา อนตรวถย ป จปตฏ เตน วนทตวา โคปผเกส ทฬห คเหตวา เอวมาห เทเสต ภนเต ภควา ธมม เทเสต สคโต ธมม ย มมสส ทฆรตต หตาย สขายาต ฯ อถ น สตถา อกาโล โข ตาว พาหย อนตรฆร ปวฏมหา ปณฑายาต ปฏกขป ฯ ต สตวา พาหโย ภนเต สสาเร สสรนเตน กพฬ- การาหาโร น อลทธปพโพ ตมหาก วา มยห วา ชวตนตราย น ชานาม เทเสต เม ภนเต ภควา ธมม เทเสต สคโต ธมมนต ปน ยาจ ฯ สตถา ทตยมป ตเถว ปฏกขป ฯ เอว กรสส อโหส อมสส ทฏกาลโต ปฏาย สกลสรร ปตยา นรนตร อชโฌตถต โหต พลวปตเวโค ธมม สตวาป น สกขสสต ปฏวชฌต มชฌตตเปกขาย ตาว ตฏต เอก- รตเตเนว วสโยชนสตก มคค อาคตสสป จสส ทรโถ พลวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 395

เลมท 43 พาหยตเถราปทานวณณนา หนา 395 โสป ตาว ปฏปปสสมภตต ฯ ตสมา ทวกขตต ปฏกขปตวา ตตย ยาจโต อนตรวถย โตว ตสมาตห เต พาหย เอว สกขตพพ ทฏเ ทฏมตต ภวสสตตอาทนา (๑) นเยน อเนก- ปรยาเยน ธมม เทเสส ฯ โส สตถ ธมม สณนโตเยว สพพาสเว เขเปตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหตต ปตตกขเณเยว ปพพกมม สรตวา ส ชาต- โสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อโต สตสหสสมหต- อาทมาห ฯ ต เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมว ฯ อนตตาน- ปทวณณนเมว กรสสาม ฯ หสน (๒) ปจจเวกขณนต ปรปณณโสมนสสชาต ปจจเวกขณ โกมารวณณ อตโกมลนต อตโถ ฯ เหมย โปจตงคนต สวณณสตตย โปจตสตตอวยว สรร เทหนต อตโถ ฯ ปลมพพมพตมโพฏนต โอลมพต- พมพผลสทส รตตวณณ โอฏทวยสมนนาคตนต อตโถ ฯ เสตตณหสม ทชนต สนสตตขณอยโลหฆสเนน ฆสตวา สม กต วย สมทนตนต อตโถ ฯ ปตสมผลลตานนนต ปตยา สฏ ผลลต วกสต อานน มข อาทาสตลสทสมขวนตนต อตโถ ฯ ขปปาภ สส ภกขโนต ขปป เทสนาย สมคฆาฏตก- # ๑. ข. อ. ๒๕/๔๙/๘๓ ฯ ๒. สยา. จรย ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 396

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 396 ขเณเยว อภวเสเสน าต สมตถสส ภกขโนต อตโถ ฯ สคค อค สภวน ยถาต อตตโน เคห วย สคค โลก อคมาสนต อตโถ ฯ น ตว อปายมคค ต ตว นพพานาธคมปายภต- มคค น อโหสต อตโถ ฯ สตถโน สทา ชนนต สทา สพพกาล ชน ชนนโต ปราชตโกโป สตถโน สมมาสมพทธสส วมลานน อาทาส- ตลสทสมข ปสสสสาม ปสสต นกขมามต โยชนา ฯ ทเช อปจฉ กห โลกนนทโนต กห าเน โลกปสาทกโร สตถาต ทเช พราหมเณ อห ภกข อปจฉนต อตโถ ฯ สโสว ขปป มนทสสนสสโกต มนทสสเน ตถาคตทสสเน อสสกโก อสสาหชาโต สโส อว ขปป ปาปณาตต อตโถ ฯ ตวฏ คนตวาต สฆ คนตวา ฯ ปณฑตถ อปหาคธนต ปณฑปาต ปฏจจ อปห อปคตปห อคธ นตตณห ฯ อโลลกขนต อโต จโต จ อโนโลกยมาน อตตเม สาวตถ- นคเร ปณฑาย วจรนต อทกขนต สมพนโธ ฯ สรนลยสงกาสนต สรยา ลกขณานพย ชนโสภาย นลย สงกาส ชลมานโตรณ- สทส ฯ รวทตตหรานนนต วชโชตมานสรยมณฑล วย วชโชต- มานมขมณฑล ฯ กปเถ วปปนฏสสาต กจฉตปเถ โสปททวมคเค มฬหสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 397

เลมท 43 พาหยตเถราปทานวณณนา หนา 397 มจฉาปฏปนนสส เม สรณ โหห ปตฏา โหห ฯ โคตมาต ภควนต โคตเตน อาลปต ฯ น ตตถ สกกา โชตนตต สกกปภาสมปนนา โชตมาน- โอสธตารกาทโย น โชตนต นปปภาสนต ฯ เสส อตตา- นตถเมว ฯ โส เอว ปพพจรตาปทาน ปกาเสตวา ตาวเทว จ ภควนต ปพพชช ยาจ ฯ ปรปณณ เต ปตตจวรนต จ ปฏโ น ปรปณณนต อาห ฯ อถ น สตถา เตน ห ปตตจวร ปรเยสาหต วตวา ปกกาม ฯ โส กร วสต- วสสสหสสาน สมณธมม กโรนโต ภกขนา นาม อตตนา ปจจเย ลภตวา อ อโนโลเกตวา สยเมว ปรภ ชต วฏฏตต วตวา เอกภกขสสาป ปตเตน วา จวเรน วา สงคห นากาส น เตนสส อทธมย ปตตจวร อปปชชสสตต ตวา ภควา เอหภกขภาเวน ปพพชช นาทาส ฯ ตมป ปตตจวร ปรเยสมานเมว สงการฏานโต โจฬกขณฑาน สงกฑเฒนต ปพพเวรโก อมนสโส เอกสสา ตรณวจฉาย คาวยา สรเร อธมจจตวา วามอรมห ปหรตวา ชวตกขย ปาเปส ฯ สตถา ปณฑาย จรตวา กตภตตกจโจ สมพหเลห ภกขห สทธ นกขมนโต พาหยสส สรร สงการฏาเน ปตต ทสวา คณหถ ภกขเว เอต พาหย ทารจรยนต เอกสม เคหทวาเร ตวา ม จก อาหราเปตวา อม สรร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 398

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 398 นครทวารโต นหรตวา ฌาเปตวา ธาตโย คเหตวา ถป กโรถาต ภกข อาณาเปส ฯ เต ภกข ธาต มหาปเถ ถป กาเรตวา สตถาร อปสงกมตวา อตตโน กตกมม อาโรเจส ฯ ตโต สงฆมชเฌ กถา อทปาท ตถาคโต ภกขสงเฆน สรรฌาปนกจจ กาเรส ธาตโย จ คาหาเปตวา เจตย การาเปส กตรมคโค น โข เตน สมธคโต สามเณโร น โข โส ภกข น โขต ฯ สตถา ต อฏ ปปตต กตวา ปตฏ โต ภกขเว พาหโย ทารจรโย อรหตโตต อปร ธมมเทสน วฑเฒต ฯ ตสส ปรนพพตภาว จ อาจกขตวา เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน ขปปา- ภ าน ยทท พาหโย ทารจรโยต (๑) เอตทคเค เปส ฯ อถ น ภกข ปจฉส ตเมห ภนเต พาหโย ทารจรโย อรหตต ปตโตต วเทถ กทา โส อรหตต ปตโตต ฯ มม ธมม สตกาเล ภกขเวต ฯ กทา ปนสส ภนเต ตเมหห ธมโม กถโตต ฯ ภกขาย จรนเตน อนตรวถย เตนาต ฯ อปปมตตโก ภนเต ตเมหห อนตรวถย ตวา กถตธมโม กถ โส ตาวตตเกน วเสส นพพตเตสต ฯ อถ เน สตถา ภกขเว มม ธมม อปป วา พห วาต มา จนตยตถ ฯ อเนกานป ห อนตถปทสหตาน คาถาสหสสาน น เสยโย # ๑ อง. เอก. ๒๐/๑๔๘/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 399

เลมท 43 มหาโกฏ กตเถราปทานวณณนา หนา 399 อตถนสสต ปน เอกมป คาถาปท เสยโยต วตวา อนสนธ ฆเฏตวา ธมม เทเสนโต อม คาถมาห สหสสมป เจ คาถา อนตถปทสหตา เอก คาถาปท เสยโย ย สตวา อปสมมตต ฯ (๑) เทสนาปรโยสาเน จตราสตยา ปาณสหสสาน ธมมาภ- สมโย อโหสต ฯ พาหยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ มหาโกฏ กตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ฯ ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต มหาโกฏ กตเถรสส อปทาน ฯ กา อปปตต อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร มหาโภคกเล นพพตตตวา ว ต ปตโต มาตาปตน อจจเยน กฏมพ สณเปตวา ฆราวาส วสนโต เอกทวส ปทมตตรสส ภควโต ธมมเทสนากาเล หสวตนครวาสโน คนธมาลาทหตเถ เยน พทโธ เยน ธมโม เยน สงโฆ ตนนนเน ตปโปเณ ตปปพภาเร คจฉนเต ทสวา เตห สทธ ภควนต อปสงกมตวา สตถาร เอก ภกข # ๑. ข. ธ. ๒๕/๑๘/๒๘ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 400

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 400 ปฏสมภทาปปตตาน อคคฏาเน เปนต ทสวา อย อมสม สาสเน ปฏสมภทาปปตตาน ภกขน อคโค ยนนนาหมป เอกสส พทธสส สาสเน อย วย ปฏสมภทาปปตตาน อคโค ภเวยยนต จนเตตวา สตถ เทสนาปรโยสาเน วฏ ตาย ปรสาย ภควนต อปสงกมตวา ภนเต เสว มยห เคเห ภกข คณหถาต นมนเตส ฯ สตถา อธวาเสส ฯ โส ภควนต อภวาเทตวา ปทกขณ กตวา สกนเวสน คนตวา สพพรตต พทธสส จ ภกขสงฆสส จ นสชชฏาน คนธมาลาทห อลงกรตวา ขาทนยโภชนย ปฏยาทาเปตวา ตสสา รตตยา อจจเยน สกนเวสเน ภกขสตสหสสปรวาร สตถาร ววธยาค- ขชชกปรวาร สสปพย ชน คนธสาลโภชน โภชาเปตวา ภตต- กจจปรโยสาเน จนเตส มหนต โข อห านนตร ปตเถม น ปน ยตต มยา เอกทวสเมว ทาน ทตวา ต านนตร ปตเถต อนปฏปาฏยา สตตาห ทาน ทตวา ปตเถสสามต ฯ โส เตเนว นยาเมน สตตาห มหาทาน ทตวา ภตตกจจ- ปรโยสาเน ทสสโกฏาคาร ววราเปตวา อตตม ตจวรป- ปโหนก สขมวตถ พทธสส ปาทมเล เปตวา ภกขสต- สหสสสส จ ตจวร ทตวา ตถาคต อปสงกมตวา ภนเต โย โส ภกข ตเมหห อโต สตตเม ทวสมตถเก ปฏสมภทาป- ปตตาน อคคฏาเน ปโต อหมป โส ภกข วย อนาคเต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 401

เลมท 43 มหาโกฏ กตเถราปทานวณณนา หนา 401 อปปชชนกสส พทธสส สาสเน ปพพชตวา ปฏสมภทาป- ปตตาน อคโค ภเวยยนต สตถ ปาทมเล นปชชตวา ปตถน อกาส ฯ สตถา ตสส สมชฌนภาว ตวา อนาคเต อโต กปปสตสหสสมตถเก โคตโม นาม พทโธ โลเก อปปชชสสต ตสส สาสเน ตว ปตถนา สมชฌสสตต พยากาส ฯ โส ตตถ ยาวตายก ป าน กตวา ตโต จโต เทวสมปตต อนภวตวา อปราปร เทวมนสเสส ปรพภม ฯ เอว โส เทวมนสเสส สสรนโต ตตถ ตตถ ภเว ป าณสมภาเร สมภสนโต อมสม พทธปปาเท สาวตถย พราหมณมหาสาลกเล นพพตต โกฏ โกตสส นาม อกส ฯ กสมา มาตยา วา อยยกเปยยกาทน วา นาม อคคเหตวา เอว นาม กรสต เจ อตตโน ป วนตตาย เวทงเคส สตกกปรตกเกส สนฆณฑเกฏเภส สากขรปปเภเทส สกล- พยากรเณส จ เฉกภาเวน จ ทฏทฏเ ชเน มขสตตห โกฏเนโต ปกโกฏเนโต วตทนโต วจรตต อนวตถนาม กรสต เวทตพพ ฯ โส วยปปตโต ตโย เวเท อคคเหตวา พราหมณ- สปเป นปผตต ปตโต เอกทวส สตถ สนตก คนตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา อปสมปนนกาลโต ปฏาย วปสสนาย กมม กโรนโต สห ปฏสมภทาห อรหตต ปตวา ปฏสมภทาส จณณวส หตวา อภโต มหาเถเร อปสงกมตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 402

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 402 ป ห ปจฉนโตป ทสพล อปสงกมตวา ปฏสมภทาสเยว ป ห ปจฉ ฯ เอวมย เถโร ตตถ กตาธการตาย ตตถ จณณ- วสภาเวน จ ปฏสมภทาปปตตาน อคโค ชาโต ฯ อถ น สตถา มหาเวทลลสตต อฏ ปปตต กตวา ปฏสมภทาปปตตาน อคคฏาเน เปส เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน ปฏสมภทาปปตตาน ยทท มหาโกฏ โกต ฯ โส อปเรน สมเยน วมตตสข ปฏสเวเทนโต โสมนสส- ชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมว ฯ อตถ สทมายสมา มหาโกฏ โกต เอตถ สทนต นทสสเน นปาโต ฯ อายสมาต คารวาธวจน ยถา ต อายสมา มหาโมคคลลาโนต ฯ มหาโกฏ กตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 403

เลมท 43 หนา 403 อรเวลกสสปตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต อรเวลกสสปตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต วยปปตโต สตถ สนตเก ธมม สตวา สตถาร เอก ภกข มหาปรวาราน อคคฏาเน เปนต ทสวา สยมป ต านนตร ปตเถนโต มหาทาน ทตวา ปณธาน อกาส ฯ ภควา จสส อนนตรายต ทสวา อนาคเต โคตมพทธสส สาสเน มหาปรวาราน อคโค ภวสสตต พยากาส ฯ โส ตตถ ยาวตายก ป าน กตวา ตโต จวตวา เทวมนสเสส สสรนโต อโต เทวนวตกป- ปมตถเก ผสสสส ภควโต เวมาตกกนฏภาตา หตวา นพพตโต อ เปสส เทว กนฏภาตโร อเหส ฯ เต ตโย พทธปปมข ภกขสงฆ นมนเตตวา ปรมาย ปชาย ปเชตวา ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมหาก ภควโต อปปตตโต ปเรตรเมว พาราณสย พราหมณกเล ตโย ภาตโร หตวา นพพตตา โคตตวเสน ตโยป กสสปาต เอวนามกา อเหส ฯ เต ตโย วยปปตตา เวเท อคคณหส ฯ เตส เชฏภาตกสส ป จมาณวกสตาน ปรวารา มชฌมสส ตณ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 404

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 404 กนฏสส เทว เต อตตโน คนเถส สาร โอโลเกนตา ทฏ- ธมมกเมว อตถ ทสวา ปพพชช โรเจส ฯ เตส เชฏภาตา อตตโน ปรวาเรน สทธ อรเวล คนตวา อสปพพชช ปพพชตวา อรเวลกสสโป นาม ชาโต มชฌโม คงคานทวงเก ปพพชโต นทกสสโป นาม ชาโต กนฏโ คยาสเส ปพพชโต คยากสสโป นาม ชาโต ฯ เอว เตส อสปพพชช ปพพชตวา ตตถ ตตถ วสนเตส พหน ทวสาน อจจเยน อมหาก โพธสตโต มหาภนกขมน นกขมตวา ปฏวทธสพพ ต าโณ อนกกเมน ธมมจกก ปวตเตตวา ป จวคคยตเถเร อรหตเต ปตฏาเปตวา ยสกลปตตปปมเข ป จป าสชเน สหายเก วเนตวา สฏ อรหนเต จรถ ภกขเว จารกนต วสสชเชตวา ตสภททวคคเย วเนตวา อรเวลกสสปสส วสนฏาน คนตวา วสนตถาย อคยาคาร ปวสตวา ตตถ คตนาคทมนาทห อฑฒฑฒสหสเสห ปาฏหารเยห อรเวลกสสป สปรวาร วเนตวา ปพพาเชส ฯ ตสส ปพพชชาวธาน จ อทธปาฏหารยกรณ จ สพพ นทกสสปสส อปทานฏกถาย อาว ภวสสต ฯ ตสส ปพพชตภาว สตวา อตเรป เทว ภาตโร สปรสา อาคนตวา สตถ สนตเก ปพพชส ฯ สพเพว เต อทธมยปตตจวรธรา เอหภกขกา อเหส ฯ สตถา ต สมณสหสส อาทาย คยาสส คนตวา ปฏ ปาสาเณ นสนโน อาทตตปรยายเทสนาย เต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 405

เลมท 43 อรเวลกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 405 สพเพ อรหตเต ปตฏาเปส ฯ โส เอว อรหตต ปตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ อนตตานปทเมว วณณยสสาม ฯ โส จ สพพ ตม หนตวาต โส ผสโส ภควา ราค- โทสโมหาทกเลสนธการ วทธเสตวา ฯ วชเฏตวา มหาชฏนต ตณหามานาทห ทยฑฒสหสเสห กเลสคเณห มหาพยากล ชฏ วชเฏตวา ปทาเลตวา ผาเลตวาต อตโถ ฯ สเทวก เทวโลก- สหต สกล โลกสนนวาส ตปปยนโต สนตปปยนโต ปเณนโต อมต วฏ มหานพพานวฏ ธาร วสสเต ปคฆราเปตต โยชนา ฯ ตทา ห พาราณสยนต พารส มนสสาตอาทส วย พารส ทวาทสราส หตวา ปรา หมวนตโต อสโย จ ปจเจกมนสงขาตา อสโย จ คนธมาทนโต อากาเสนาคนตวา เอตถ คจฉนต โอตรนต ปวสนตต พาราณส อถ วา สมมาสมพทธสงขาตาน อเนกสตสหสสาน ธมมจกกปปวตต- นตถาย โอตรฏาน นคร ลงควปลลาส กตวา อตถลงค- วเสน พาราณสต วจจต ตสส พาราณสย ฯ นกขตตสตถ ปจจนตนต ฉฑฑตสตถ ปาตตอาวธ (๑) # ๑ ส. พาหตอาวธ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 406

เลมท 43 กจจายนวคควณณนา หนา 406 ปจจนตชนปท นพพเสวน กตวา ปนรปจจ ตนต ปน รป ต นคร อเปจจ อปคมม สมปตตาต อตโถ ฯ เสส สว เยย- เมวาต ฯ อรเวลกสสปตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ราธตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต ราธตเถรสส อปทาน ฯ ต สพพ ปาานสาเรน นยานจนตเนน ว ห สว เยยเมว ฯ เกวล ป นานตตเมวาต ฯ ราธตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ทสม โมฆราชตเถราปทาน สว เยยเมวาต ฯ จตป าสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 407

เลมท 43 หนา 407 ภททยวคควณณนา ลกณฏกภททยตเถราปทานวณณนา ป จป าสมวคเค ปมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต ลกณฏกภททยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร มหาโภคกเล นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมม สณนโต นสนโน สตถาร เอก ภกข ม ชสสราน อคคฏาเน เปนต ทสวา สยมป ต านนตร ปตเถนโต พทธปปมขสส ภกขสงฆสส สปปสกขราทมธรรส- สมมสส มหาทาน ทตวา อหมป ภนเต อนาคเต อย ภกข วย เอกสส พทธสส สาสเน ม ชสสราน อคโค ภเวยยนต ปณธาน อกาส ฯ ภควา ตสส อนนตราย ทสวา พยากรตวา ปกกาม ฯ โส ยาวตายก ป าน กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อภยสมปตตโย อนภวตวา ผสสภควโต กาเล จตรโกกโล หตวา นพพตโต ราชยยานโต มธร อมพผล ตณเฑน อาทาย คจฉนโต สตถาร ทสวา ปสนนมานโส ทสสาม พทธสสาต จตต อปปาเทส ฯ สตถา ตสส จตตาจาร ตวา ปตต คเหตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 408

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 408 นสท ฯ โกกโล ทสพลสส ปตเต อมพปกก เปส ฯ สตถา ตสส โสมนสสปปาทนตถ ตสส ปสสนตสเสว ต ปรภ ช ฯ อถ โส โกกโล ปสนนมานโส เตเนว ปตสเขน สตตาห วตนาเมส ฯ เตเนว ป กมเมน อปปนนปปนนภเว ม ชสสโร อโหส ฯ กสสปสมมาสมพทธกาเล วฑฒกกเล นพพตเตตวา เชฏกวฑฒก หตวา ปากโฏ อโหส ฯ ปรนพพเต ภควต ตสส สรรธาตโย นทหต สตตโยชนปปมาเณ ถเป อารทเธ โส อาห โยชนาวฏฏ โยชนพเพธ กโรมาต ฯ เต สพเพ ตสส วจเน อฏส ฯ อต อปปมาณสส พทธสส โอรป- ปมาณ เจตย กาเรส เตน กมเมน นพพตตฏาเน อ เห หนปปมาโณ (๑) อโหส ฯ โส อมหาก ภควโต กาเล กลเคเห นพพตตตวา อตรสสตาย จ สวณณปฏมา วย สนทรสรรตาย จ ลกณฏกภททโยต ป ายตถ ฯ โส อปรภาเค สตถ ธมม- เทสน สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา พหสสโต ธมมกถโก หตวา มธเรน สเรน ปเรส ธมม กเถส ฯ อเถกสม อสสวทวเส เอเกน พราหมเณน สทธ รเถน คจฉนต เอกา คณกา เถร ทสวา ทนตวทสก หส ฯ เถโร ตสสา ทนตฏ เก นมตต คเหตวา ฌาน อปปาเทตวา ต ปาทก กตวา วปสสน วฑเฒตวา อนาคาม อโหส ฯ โส อภณห กายคตาย สตยา วหรนโต เอกทวส อายสมตา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 409

เลมท 43 กงขาเรวตตเถราปทานวณณนา หนา 409 ธมมเสนาปตนา โอวทยมาโน อนสาสยมาโน อรหตเต ปตฏห ฯ เอกจเจ ภกข จ สามเณรา จ ตสส อรหตตปปตตภาว อชานนตา กณเณส คเหตวา กฑฒนต สเส พาหาย หตถ- ปาทาทส วา คเหตวา จาเลตวา กฬนตา วเหเส ฯ โส อรหา หตวา ส ชาตโสมนสโส อตตโน ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ม ชนาภนกชหนต มธเรน เปมนเยน สเรน อภนกช สทท นจฉาเรส อหนต อตโถ ฯ เสสเมตถ สว เยยเมวาต ฯ ลกณฏกภททยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กงขาเรวตตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต กงขาเรวตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต ต สพพ ปาานสาเรน สว เยยเมวาต ฯ กงขาเรวตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 410

เลมท 43 หนา 410 สวลตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต สวลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต เหฏา วตตนเยน วหาร คนตวา ปรสาย ปรยนเต โต ธมม สณนโต สตถาร เอก ภกข ลาภน อคคฏาเน เปนต ทสวา มยาป อนาคเต เอวรเปน ภวต วฏฏตต ทสพล นมนเตตวา สตตาห พทธปปมขสส ภกขสงฆสส มหาทาน ทตวา ภนเต อมนา อธการกมเมน น อ สมปตต ปตเถม อนาคเต ปน เอกสส พทธสส สาสเน อหมป ตเมหห โส เอตทคเค ปตภกข วย ลาภน อคโค ภเวยยนต ปตถน อกาส ฯ สตถา ตสส อนนตรายต ทสวา อย เต ปตถนา อนาคเต โคตมสส พทธสส สนตเก สมชฌสสตต พยากรตวา ปกกาม ฯ โส กลปตโต ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส อภยสมปตตโย อนภวตวา วปสสสส ภควโต กาเล พนธมตนครโต อวทเร เอกสม คามเก นพพตต ตสม สมเย พนธมตนครวาสโน ร า สทธ สากจฉตวา (๑) ทสพลสส ทาน อทส ฯ # ๑ ส. มนเตตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 411

เลมท 43 สวลตเถราปทานวณณนา หนา 411 เอกทวส สพเพ เอกโต หตวา ทาน เทนตา ก น โข อมหาก ทานคเค นตถต โอโลเกนตา มธ จ คฬทธ จ นาททสส ฯ เต ยโต กโตจ อาหรสสามาต ชนปทโต นคร- ปวสนมคเคส ปรเส เปส ฯ ตทา เอส กลปตโต อตตโน คามโต คฬทธวารก คเหตวา ก จเทว อาหรสสามต นคร คจฉนโต มข โธวตวา โธตหตถปาโท ปวสสสามต ผาสกฏาน โอโลเกนโต นงคลสสปปมาณ นมมกขกทณฑกมธ ทสวา ป เน เม อท อปปนนนต คเหตวา นคร ปาวส ฯ นาคเรห ปตปรโส ต ทสวา มารส กสส อม หรสต ปจฉ ฯ น กสสจ สาม วกกายก เม อทนต ฯ เตน ห อม กหาปณ คเหตวา เอต มธ จ คฬทธ จ เทหต ฯ โส จนเตส อท เม น พห อคฆต อย จ เอกปปหาเรเนว พห เทต วมสสสามต ฯ ตโต น อาห นาห เอกกหาปเณน เทมต ฯ ยท เอว เทว กหาปเณ คเหตวา เทหต ฯ ทวหป น เทมต ฯ เอเตนปาเยน วฑเฒตวา ยาว สหสส ปาปณ โส จนเตส อตอ ฉต น วฏฏต โหต ตาว อมนา กตตพพกมม ปจฉสสามต ฯ อถ น อาห น อท พหอคฆนก ตว ปน พห เทส เกน กมเมน อท คณหสต ฯ อธ โภ นครวาสโน ร า สทธ ปฏวรชฌตวา วปสสสมมาสมพทธสส ทาน เทนตา อท

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 412

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 412 ทวย ทานคเค อปสสนตา ม ปรเยสาเปนต ฯ สเจ อท ทวย น ลภสสนต นาคราน ปราชโย ภวสสต ฯ ตสมา สหสส ทตวา คณหามต ฯ ก ปเนต นาคราน เอว วฏฏต อทาห อ เสมป ทาต วฏฏตต ฯ ยสส กสสจ ทาต อวารตเมตนต ฯ อตถ ปน โกจ นาคราน ทาเน เอกทวส สหสส ทาตาต ฯ นตถ สมมาต ฯ อเมส เม ทนน สหสสคฆนกภาว ชานาสต ฯ อาม ชานามต ฯ เตน ห คจฉ นาคราน อาโรเจห เอโก ปรโส อมาน เทว มเลน น เทต ตเมหห สทธ สหตเถเนว ทาตกาโม ตเมห อเมส ทวนน การณา นพพตกกา (๑) โหถาต ฯ ตว อมสม ทาเน เชฏกภาคสส (๒) กายสกข โหหต วตวา คโต ฯ โส ปน กลปตโต คามโต ปรพพยตถ คหตกหาปเณน ป จกฏก คเหตวา จณณ กตวา ทธโต ก จย วาเหตวา ตตถ มธปฏล ปเฬตวา ป จกฏกจณเณน โยเชตวา ปทมนปตเต ปกขปตวา ต สวทหตวา อาทาย ทสพลสส อวทเร นสท ฯ มหาชเนห อาหรยมานสส สกการสส อนตเร อตตโน ปตตวาร โอโลเกนโต โอกาส ตวา สตถ สนตก คนตวา ภนเต อย เม ทคคตสกกาโร อม เม อนกมป ปฏจจ ปฏคคณหถาต ฯ สตถา ตสสานกมป ปฏจจ จตมหาราเชห ทตตเยน เสลมย- ปตเตน ต ปฏคคเหตวา ยถา อฏสฏ ยา ภกขสตสหสสสส # ๑ ส. นรสสกกา ฯ ๒ ส. เชฏกภาวสส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 413

เลมท 43 สวลตเถราปทานวณณนา หนา 413 ทยยมาน น ขยต เอว อธฏาส ฯ โส กลปตโต นฏ ตภตตกจจ ภควนต วนทตวา เอกมนต นสนโน อาห ทฏโ เม ภนเต ภควา อชช พนธมตนครวาสห ตมหาก สกกาโร อาหรยมาโน อหมป อมสส นสสนเทน นพพตตนพพตตภเว ลาภคคยสคคปปตโต ภเวยยนต ฯ สตถา เอว โหต กลปตตาต วตวา ตสส จ นครวาสน จ ภตตานโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส กลปตโต ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท สปปวาสาย ราชธตยา กจฉมห ปฏสนธ คณห ฯ ตสส ปฏสนธคคหณกาลโต ปฏาย สาย ปาต จ (๑) ป จปณณาการสตาน สปปวาสาย อปนยนต ฯ อถสส สา ป วมสนตถ (๒) หตเถน พชปจฉ ผสาเปนต อฏาส ฯ เอเกก- พชโต สลากสต สลากสหสสมป นคคจฉต เอเกกกรสเขตตโต ปณณาสมป สฏ ป สกฏปมาณาน อปปชชนต (๓)ฯ โกฏ- ปรณกาเลปสสา โกฏทวาร หตเถน ผสนตยา ราชธตาย ป เน คณหนตาน คหตคหต ปน ปรต ฯ ปรปณณภตต- กมภโตป ราชธตาย ป นต วตวา ยสส กสสจ (๔)เทนตา น ยาว น อกกฑฒนต (๔) น ตาว ภตต ขยต ฯ ทารเก กจฉคเตเยว สตต วสสาน อตกกมส ฯ ๑. ส. สตต ฯ ๒. ส. อถสสา ต ป วมสนตถ ฯ ๓ ส. นปผชชนต ฯ ๔. ส. เทนตาน ยาว น สกโกนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 414

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 414 คพเภ ปน ปรปกเก สตตาห มหาทกข อนโภส ฯ สา สามก อามนเตตวา ปเร มรณา ชวมานา ทาน ทสสามต สตถ สนตก เปเสส คจฉ สาม อม ปวตต สตถ อาโรเจตวา สตถาร นมนเตห ย จ สตถา วทต ต สาธก อปลกเขตวา อาคนตวา มยห กเถหต ฯ โส คนตวา ตสสา สาสน สตถ อาโรเจส สตถ ภนเต โกฬยธตา ปาเท วนทตต ฯ สตถา ตสสา อนกมป ปฏจจ สขน โหต สปปวาสา โกฬยธตา อโรคา อโรค ปตต วชายตต อาห ฯ โส ต สตวา ภควนต วนทตวา อตตโน คามาภมโข ปายาส ฯ ตสส ปเร อาคมนาเยว สปปวาสาย กจฉโต ธมมกรกโต อทก วย คพโภ นกขม ปรวาเรตวา นสนนชโน (๑)อสสมโข โรทต อารทโธ หฏตฏโว(๑) ตสสา สามกสส ตฏ สาสน อาโรเจต อคมาส ฯ โส เตส องคต ทสวา ทสพเลน กถตกถา นปผนนา ภวสสต ม เต จนเตส ฯ โส อาคนตวา สตถ กถ ราชธตาย กเถส ฯ ราชธตา ตยา นมนตต ชวภตตเมว มงคลภตต ภวสสต คจฉ สตตาห ทสพล นมนเตหต ฯ โส ตถา อกาส ฯ สตตาห พทธปปมขสส ภกขสงฆสส มหาทาน ปวตตยส ฯ โส ทารโก าตน สนตตตจตต นพพาเปนโต สตลภาว # ๑ สยา. อสสมโขว หสต อารทโธ หฏตฏโ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 415

เลมท 43 สวลตเถราปทานวณณนา หนา 415 กรมาโน ชาโตต สวลเตวว นาม กรส ฯ โส สตต วสสาน คพเภ วสตตตา ชาตกาลโต ปฏาย สพพกมมกขโม อโหส ฯ ธมมเสนาปต สารปตตตเถโร สตตเม ทวเส เตน สทธ กถาสลลาป อกาส ฯ สตถาป อม คาถ อภาส โยม ปลปถ ทคค สสาร โมหมจจคา ตณโณ ปารงคโต ฌาย อเนโช อกถกถ อนปาทาย นพพโต ตมห พรม พราหมณนต ฯ (๑) อถ น เถโร เอวมาห ก ปน ตยา เอวรป ทกข อนภวตวา ปพพชต น วฏฏตต ฯ ลภนโต ปพพาเชยย ภนเตต ฯ สปปวาสา ต เถเรน สทธ กเถนต ทสวา ก น โข เม ปตโต ธมมเสนาปตนา กเถตต เถร อปสงกมตวา ปจฉ มยห ปตโต ตเมหห สทธ ก กเถต ภนเตต ฯ อตตนา อนภตตคพภวาสทกข กเถตวา ตเมหห อน าโต ปพพชสสามต วทตต ฯ สาธ ภนเต ปพพาเชถ นนต ฯ เถโร ต วหาร เนตวา ตจป จกกมมฏาน ทตวา ปพพาเชนโต สวล ตยห อ เน โอวาเทน กมม นตถ ตยา สตต วสสาน อนภตตทกขเมว ปจจเวกขาหต ฯ ภนเต ปพพชชาเยว ตมหาก ภาโร ย ปน มยา สกกา กาต ตมห ชานสสามต ฯ โส ปน ปมเกสวฏฏยา โอโรปตกขเณเยว โสตาปตตผเล ปตฏาส # ๑ ข. ธ. ๒๕/๓๖/๗๐ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 416

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 416 ทตยาย โอโรปตกขเณ สกทาคามผเล ตตยาย อนาคามผเล ปตฏาส ฯ สพเพสเยว เกสาน โอโรปน จ อรหตตผลสจฉ- กรยา จ อปเร อปจฉา อโหส ฯ อถ ภกขสงเฆ กถา อทปาท อโห เอว ป วาป เถโร สตต มาสาธกาน สตต สวจฉราน มาตคพเภ วสตวา สตต ทวสาน มฬหคพเภ วสต ฯ สตถา อาคนตวา กาย นตถ ภกขเว เอตรห กถาย สนนสนนาต ปจฉตวา อมาย นามาต วตเต น ภกขเว อมนา กลปตเตน อมาย ชาตยา กตกมมนต วตวา อตต อาหรตวา อตเต ภกขเว พทธปปาทโต ปเรตรเมว เอส กลปตโต พาราณสย ราชกเล นพพตโต ปต อจจเยน รชเช ปตฏาย วภวสมปนโน ปากโฏ อโหส ฯ ตทา เอโก ปจจนตราชา รชช คณหสสามต อาคนตวา นคร อปรนธตวา ขนธาวาร กาเรตวา วหาส ฯ อถ ราชา มาตยา สทธ สมานจฉนโท หตวา สตตาห ขนธาวารนคเร จตส ทสาส ทวาร ปธาเปส นกขมนตาน ปวสนตาน จ ทวารมฬห อโหส ฯ อถ มคทายวหาเร ปจเจกพทธา อคโฆเสส ฯ ราชา สตวา ทวาร ววราเปสต ฯ ปจจนตราชาป ปลาย ฯ โส เตน กมมวปาเกน นรกาทส ทกขมนภวตวา อมสม พทธปปาเท ราชกเล นพพตโตป มาตยา สทธ อม เอวรป ทกขมนภว ฯ ตสส ปน ปพพชตกาลโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 417

เลมท 43 สวลตเถราปทานวณณนา หนา 417 ปฏาย ภกขสงฆสส จตตาโร ปจจยา ยทจฉก อปปชชนต ฯ เอว เอตถ วตถ สมฏ ต ฯ อปรภาเค สตถา สาวตถ อคมาส ฯ เถโร ภควนต อภวาเทตวา ภนเต มยห ป พล วมสสสาม ป จภกข- สตาน เทถาต ฯ คณห สวลต ฯ โส ป จสเต ภกข คเหตวา หมวนตาภมข คจฉนโต อฏวมคค คจฉต ฯ ตสส ปม ทฏ- นโครเธ อธวตถา เทวตา สตต ทวสาน ทาน อทาส ฯ อต โส นโครธ ปม ปสส ทตย ปณฑวปพพต ตตย อจรวตย จตตถ วรสาคร ฯ ป จม หมวนต โส ฉฏ ฉททนตปาคม สตตม คนธมาทน อฏม อถ เรวตนต สพพฏาเนส สตต สตต ทวสาเนว ทาน อทส ฯ คนธมาทนปพพเต ปน นาคทตตเทวราชา สตตส ทวเสส เอกทวส ขรปณฑปาต อทาส เอกทวส สปป- ปณฑปาต อทาส ฯ อถ น ภกขสงโฆ อาห อาวโส อมสส เทวร โ เนว เธนโย ทยหมานา ป ายนต น ทธนมมถน กโต เต เทวราช อท อปปชชตต ฯ ภนเต กสสปทสพลสส กาเล ขรสลากภตตทานสเสต ผลนต เทวราชา อาห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 418

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 418 อปรภาเค สตถา ขทรวนยเรวตตเถรสส ปจจคคมน อกาส ฯ กถ ฯ อถายสมา สารปตโต สตถาร อาห ภนเต มยห กร กนฏภาตา เรวโต ปพพชโต โส อภรเมยย วา น วา คนตวา น ปสสสสามต ฯ ภควา เรวตสส อารทธวปสสกภาว ตวา เทว วาเร ปฏกขปตวา ตตย- วาเร ยาจโต อรหตตปปตตภาว ตวา สารปตต อหมป คมสสาม ภกขน อาโรเจหต ฯ เถโร ภกข สนนปาตาเปตวา อาวโส สตถา จารก จรตกาโม คนตกามา อาคจฉนตต สพเพสเยว อาโรเจส ฯ ทสพลสส จารกตถาย คมนกาเล โอหยยมานกภกข นาม อปปกา โหนต สตถ สวณณวณณ สรร ปสสสสาม มธรธมมกถ วา สณสสามาต เยภยเยน คนตกามา พหตราว โหนต ฯ อต สตถา มหาภกขสงฆ- ปรวาโร เรวต ปสสสสามาต นกขนโต ฯ อเถกสม ปเทเส อานนทตเถโร เทวธาปถ ปตวา ภควนต ปจฉ ภนเต อมสม าเน เทวธาปโถ กตรมคเคน ภกขสงโฆ คจฉตต ฯ กตรมคโค อานนท อชโกต ฯ ภนเต อชมคโค ตสโยชนโก อมนสสปโถ ฯ ปรหารมคโค ปน สฏ - โยชนโก เขโม สภกโขต ฯ อานนท สวล อเมหห สทธ อาคโตต ฯ อาม ภนเต อาคโตต ฯ เตน ห สงโฆ อชมคคเมว คจฉต ฯ สวลสส ป วมสสสามาต ฯ สตถา ภกขสงฆปรวาโร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 419

เลมท 43 สวลตเถราปทานวณณนา หนา 419 สวลตเถรสส ป วมสนตถ ตสโยชนมคค (๑) อภรห ฯ มคค อภรหนฏานโต ปฏาย เทวสงโฆ โยชเน โยชเน าเน นคร มาเปตวา พทธปปมขสส ภกขสงฆสส วสนตถาย วหาเร ปฏยาเทส ฯ เทวปตตา ร า เปสตกมมการา วย หตวา ยาคขชชกาทน คเหตวา กห อยโย สวลต ปจฉนตา คจฉนต ฯ เถโร สกการสมมาน คาหาเปตวา สตถ สนตก คจฉต ฯ สตถา ภกขสงเฆน สทธ ปรภ ช ฯ อมนาว นยาเมน สตถา สกการ อนภวนโต เทวสก โยชนปรม คนตวา ตสโยชนก กนตาร อตกกมม ขทรวนยเรวตตเถรสส วสนฏาน ปตโต เถโร สตถ อาคมน ตวา อตตโน วสนฏาเน พทธปปมขสส ภกขสงฆสส ปโหนกวหาเร ทสพลสส คนธกฏ รตตฏานทวาฏานาน จ อทธยา มาเปตวา ตถาคตสส ปจจคคมน คโต ฯ สตถา อลงกต- ปฏยตเตน มคเคน วหาร ปาวส ฯ อถ ตถาคเต คนธกฏ ปวฏเ ภกข วสสคเคน ปตตเสนาสนาน ปวสส ฯ เทวตา อกาโล อาหารสสาต อฏวธ ปานก อาหรส ฯ สตถา สงเฆน สทธ ปานก ปว ฯ อมนา นยาเมเนว ตถาคตสส สกการสมมาน อนภวนตสเสว อทธมาโส อตกกนโต ฯ อเถกจเจ อกกณ ตภกข(๒) เอกสม าเน นสทตวา กถ # ๑ ย. อฏวมคค ฯ ๒. ส. อทธตภกข ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 420

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 420 อปปาทยส ทสพโล มยห อคคสาวกสส กนฏภาตาต วตวา เอวรป นวกมมก ภกข ปสสต อาคโต อมสส วหารสส สนตเก เชตวนวหาโร วา เวฬวนวหาราทโย วา ก กรสสนต ฯ อยมป ภกข เอวรปสส นวกมมสส การโก ก นาม สมณธมม กรสสตต ฯ อถ สตถา จนเตส มย อธ จร วสนเต อท าน อากณณ ภวสสต อาร กา นาม ภกข ปวเวกตถกา โหนต เรวตสส ผาสวหาโร น ภวสสตต ฯ ตโต เถรสส ทวาฏาน คโต ฯ เถโรป เอกโกว จงกมนโกฏย อาลมพนผลก นสสาย ปาสาณผลเก นสนโน สตถาร ทรโตว อาคจฉนต ทสวา ปจจคคนตวา วนท ฯ อถ น สตถา ปจฉ เรวต อท วาฬมคฏาน จณฑาน หตถอสสาทน สทท สตวา ก กโรสต ฯ เตส เม ภนเต สทท สณโต อร ปต นาม อปปนนาต ฯ สตถา อมสม าเน เรวตตเถรสส ป จห คาถาสเตห อร านสส นาม กเถตวา ปนทวเส อวทรฏาเน ปณฑาย จรตวา เรวตตเถร อามนเตตวา เยห ภกขห เถรสส อวณโณ กถโต เตส กตตรยฏ อปาหนเตลนาฬฉตตาน ปมสสนภาว อกาส ฯ เต อตตโน ปรกขารตถาย นวตตา อาคตมคเคเนว คจฉนตาป ต าน สลลกเขต น สกโกนต ฯ ปม ห เต อลงกต- ปฏยตเตน คนตวา ตทวส ปน วสมมคเคน คจฉนตา ตสม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 421

เลมท 43 สวลตเถราปทานวณณนา หนา 421 าเน อกกฏก นสทนตา ชณณเกห คจฉนต ฯ เต คมเพ จ คจเฉ จ กณฏเก จ มททนตา อตตนา วสตสภาคฏาน คนตวา ตสม ตสม ขทรขาณเก ลคคต อตตโน ฉตต ส ชานนต อปาหน กตตรยฏ เตลนาฬ จ ส ชานนต ฯ เต ตสม สมเย อทธมา อย ภกขต ตวา อตตโน ปรกขารมาทาย ทสพลสส ปฏยตตสกกาโร นาม เอวรโป โหตต วทนตา อคมส ฯ ปรโต อาคเต ภกข วสาขา อปาสกา อตตโน เคเห นสนนกาเล ปจฉ มนาป น โข ภนเต เรวตสส วสนฏานนต ฯ มนาป อปาสเก นนทวนจตตลตาวนปฏภาค ต เสนาสนนต ฯ อถ เตส ปจฉโต อาคเต ภกข ปจฉ มนาป อยยา เรวตสส วสนฏานนต ฯ มา ปจฉ อปาสเก กเถต อยตตฏาน เอต อชชงคลสกขรปาสาณวสมขทรวนเอว ตตถ โส ภกข วสตต ฯ วสาขา ปรมาน ปจฉมาน จ ภกขน กถ สตวา เกส น โข กถา สจจาต ปจฉาภตต คนธมาล อาทาย ทสพลสส อปฏาน คนตวา วนทตวา เอกมนต นสนนา สตถาร ปจฉ ภนเต เรวตตเถรสส วสนฏาน เอกจเจ นนทนต กเมต ภนเตต ฯ วสาเข รมณย วา โหต มา วา ยสม าเน อรยาน จตต รมต ตเทว าน รมณย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 422

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 422 นามาต วตวา อม คาถมาห คาเม วา ยท วาร เ นนเน วา ยท วา ถเล ยตถ อรหนโต วหรนต ต ภมรามเณยยกนต ฯ (๑) อปรภาเค ภควา อรยคณมชเฌ นสนโน เถร เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน ลาภน ยทท สวลต เอตทคเค เปส ฯ อถายสมา สวลตเถโร อรหตต ปตวา ปตตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ อนตตานตถ- ปทวณณนเมว กรสสาม ฯ สล ตสส อสงเขยยยนต ตสส ปทมตตรสส ภควโต สล อสงเขยย ฯ นว โกฏสหสสาน อสตสตโกฏโย ป าสสตสหสสาน ฉตตสา จ ปนาปเร ฯ เอเต สวรวนยา สมพทเธน ปกาสตา เปยยาลมเขน นททฏา สกขาวนยสวเรต (๑) เอว วตตสกขาปทาน ภกขน สาวกป ตตวเสน วตตาน ฯ ภควโต ปน สล อสงเขยยยเมว สงขาต คเณต อสกกเณยยนต อตโถ ฯ สมาธวชรปโม ยถา วชร อนทนลมณเวฬรยมณผลก- # ๑. วสทธมคค ฯ ๑/๕๗ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 423

เลมท 43 วงคสตเถราปทานวณณนา หนา 423 มสารคลลาทน รตนาน วชชต ฉททาวฉทท กโรต เอวเมว ปทมตตรสส ภควโต โลกตตรมคคสมาธ ปฏปกขปจจนกธมเม วชฌต ภนทต สมจฉนทตต อตโถ ฯ อสงเขยยย าณวร ตสส พทธสส จตตาร สจจาน สตตตสโพธปกขยธมเม สงขตาสงขตธมเม จ ชานต ปฏวชฌต สมตถ สยมภาณ- สพพ ต าณาทาณสมห อสงเขยยย อตตานาคตปจจป- ปนนาทเภเทน สงขาวรหตนต อตโถ ฯ วมตต จ อโนปมาต สงกเลเสห วมตตตตา โสตาปตตผลาทกา จตสโส วมตตโย อนปมา อปมารหตา อมา วย ภตาต อปเมต น สกกาต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ สวลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วงคสตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน ฯ ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต วงคสตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร มหาโภคกเล นพพตโต วทธปปตโต ธมม โสต คจฉนเตห นครวาสห สทธ วหาร คนตวา ธมม สณนโต สตถาร เอกภกข ปฏภานวนตาน อคคฏาเน เปนต ทสวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 424

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 424 สตถ อธการกมม กตวา อหมป อนาคเต ปฏภานวนตาน อคโค ภเวยยนต ปตถน กตวา สตถารา พยากโต ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส อภยสมปตตโย อนภวตวา อมสม พทธปปาเท สาวตถย พราหมณกเล นพพตตตวา มาต- ปรพพาชกาภาเวน อปรภาเค ปรพพาชโกต ปากโฏ วงคโสต จ ลทธนาโม ตโย เวเท อคคณหตวา ตโต อาจรย อาราเธตวา ฉวสสชานนมนต นาม สกขตวา ฉวสส นเขน อาโกเฏตวา อย สตโต อสกโยนย นพพตโตต ชานาต ฯ พราหมณา อย อมหาก ชวกาย มคโคต วงคส คเหตวา คามนคมราชธานโย วจรส ฯ วงคโส ตวสสมตถเก มตานมป สส อาหราเปตวา นเขน อาโกเฏตวา อย สตโต อสกโยนย นพพตโตต วตวา มหาชนสส กงขาจเฉทนตถ เต เต ชเน อาวาเหตวา (๑) อตตโน อตตโน คต กถาเปต ฯ เตน ตสม มหาชโน อภปปสทต ฯ โส ต นสสาย มหาชนสส หตถโต สตมป สหสสมป ลภต ฯ พราหมณา วงคส อาทาย ยถารจ วจรส ฯ วงคโส สตถ คเณ สตวา สตถาร อปสงกมตกาโม อโหส ฯ พราหมณา สมโณ โคตโม มายาย ต อาวฏเฏสสตต ปฏกขปส ฯ วงคโส เตส วจน อนาทยตวา สตถ สนตก คนตวา # ๑ ส. อาวสาเปตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 425

เลมท 43 วงคสตเถราปทานวณณนา หนา 425 ปฏสนถาร กตวา เอกมนต นสท ฯ สตถา ต ปจฉ วงคส ก จ สปป ชานาตต อาม โภ โคตม ฉวสสมนต นาเมก ชานาม เตน ตวสสมตถเก มตานมป สส นเขน อาโกเฏตวา นพพตตฏาน ชานามต ฯ อถ สตถา ตสส เอก นรเย นพพตตสส สส เอก มนสเสส เอก เทเวส เอก ปรนพพตสส สส อาหราเปตวา ทสเสส ฯ โส ปมสส อาโกเฏตวา โภ โคตม อย สตโต นรเย นพพตโตต อาห ฯ สาธ วงคส สฏ ตยา ทฏ อย สตโต กห นพพตโตต ปจฉ ฯ มนสสโลเกต ฯ อย กหนต ฯ เทวโลเกต ฯ ตณณนนมป นพพตตฏาน กเถส ฯ ปรนพพตสส ปน สส นเขน อาโกเฏนโต เนว อนต น โกฏ ปสส ฯ อถ น สตถา น สกโกส วงคสาต ปจฉ ฯ ปสสถ โภ โคตม อปปรกขาม ตาวาต ปนปปน ปรวตเตตวาป พาหรกมนเตน ขณาสวสส สส ชานต น สกโกต ฯ อถสส มตถกโต เสโท มจจ ฯ โส ลชชตวา ตณห อโหส ฯ อถ น สตถา กลมส วงคสาต อาห ฯ อาม โภ โคตม อมสส นพพตตฏาน ชานต น สกโกม ฯ สเจ ตเมห ชานาถ กเถถาต ฯ วงคส อห เอตมป ชานาม อโต อตตรมป ชานามต วตวา จต โย เวท สตตาน อปปตต จ สพพโส อสตต สคต พทธ ตมห พรม พราหมณ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 426

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 426 ยสส คต น ชานนต เทวา คนธพพมานสา ขณาสว อรหนต ตมห พรม พราหมณนต อมา เทว คาถาโย อภาส ฯ โส เตน ห โภ โคตม ต วชช เม เทถาต อปจต ทสเสตวา สตถ สนตเก นสท ฯ สตถา อเมหห สมานลงคสส เทมาต อาห ฯ วงคโส ย ก จ กตวา มยา อม มนต คเหต วฏฏตต พราหมเณ อปคนตวา อาห ตเมห มย ปพพชนเต มา จนตยตถ อห มนต อคคณหตวา สกลชมพทเป เชฏโก ภวสสาม ตมหากมป เตน สททเมว ภวสสตต ฯ โส มนตตถาย สตถ สนตก อปสงกมตวา ปพพชช ยาจ ฯ ตทา จ เถโร นโครธกปโป ภควโต สนตเก โต โหต ต ภควา อาณาเปส นโครธ- กปป อม ปพพาเชหต ทวตตสาการกมมฏาน วปสสนา- กมมฏาน จ อาจกข ฯ โส ทวตตสาการกมมฏาน สชฌา- ยนโตว วปสสนาย กมมฏาน ปฏเปส ฯ พราหมณา ต อปสงกมตวา ก โภ วงคส สมณสส โคตมสส สนตเก สปป อคคหตนต ปจฉส ฯ อาม สกขต เตน ห เอห คมสสามาต ก สปปสกขเนน คจฉถ ตเมห น มยห ตมเหห กตตพพกจจนต ฯ พราหมณา ตวมป ทาน สมณสส โคตมสส วส อาปนโน มายาย อาวฏฏโต ก มย ตว สนตเก กรสสามาต อาคตมคเคเนว ปกกมส ฯ วงคโส วปสสน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 427

เลมท 43 วงคสตเถราปทานวณณนา หนา 427 วฑเฒตวา อรหตต สจฉากาส ฯ เอว เถโร อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ อนตตานตถเมว วณณยสสาม ฯ ปภาห อนร ชนโตต โส ปทมตตโร ภควา นลปตาท- ฉพพณณปภาห รสห อนร ชนโต ชลนโต โสภยมาโน วชโชตมาโนต อตโถ ฯ เวเนยยปทมาน โสต ปทมตตรสรโย ตตโน วจนสงขาเตน สรยรสยา เวเนยยชนสงขาตปทมาน วเสเสน โพเธนโต ปโพเธนโต อรหตตมคคาธคเมน ผลลตาน กโรตต อตโถ ฯ เวสารชเชห สมปนโนต อนตราเย จ นยยาเน พทธตเต อาสวกขเย เอเตส จตฏาเนส พทโธ สฏ วสารโทต เอว วตตจตเวสารชชาเณห สมปนโน สมงคภโต สมนนา- คโตต อตโถ ฯ วาคโส วาทสทโนต วาทน ปณฑตชนาน อโส ปธาโน วาทโสต วตตพเพ ทการสส คการ กตวา เอว วตตนต วตตพพ (๑) ฯ สกตถปรตถวาท สทต ปคฆราเปต ปากฏ กโรตต วาทสทโน ฯ # ๑. ม. ทฏพพ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 428

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 428 มารมสนาต ขนธมาราทโย ป จมาเร มสต ปรามสต วทธเสตต มารมสโน ฯ ทฏ สทนาต โวหารปรมตถสงขาต ทฏ ทสสน สทต ปคฆร ทเปตต ทฏ สทโน ฯ วสสามภม สนตานนต สกลสสารสาคเร สนตาน กลมนตาน โสตาปตตมคคาทอธคมาปเนน วสสมภม วสส- มฏาน วปสมฏานนต อตโถ ฯ ตโตห วหตารมโภต ตโต ปจเจกพทธสส สรรทสสเนน อห วหตารมโภ วนฏสารมโภ วนฏมาโน นมมโท หตวา ปพพชช ส สฏ ยาจ สยาจ อาโรเจสนต อตโถ ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ วงคสตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ นนทกตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต นนทกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโรตอาท สพพ ปาา- นสาเรน สว เยยเมวาต ฯ นนทกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 429

เลมท 43 หนา 429 กาฬทายตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต กาฬทายตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต สตถ ธมมเทสน สณนโต สตถาร เอก ภกข กลปปสาทกาน อคคฏาเน เปนต ทสวา ตชช อภนหารกมม กตวา ต านนตร ปตเถส ฯ สตถาป พยากาส ฯ โส ยาวชว กสล กตวา เทวมนสเสส สสรนโต อมหาก โพธสตตสส มาตกจฉย ปฏสนธคคหณทวเส เทวโลกโต จวตวา กปลวตถสมเยว อมจจกเล ปฏสนธ คณห ฯ โพธสตเตน สห เอกทวเสเยว ชาโต ตทวสเยว น ทกลจมพฏเกน นปชชาเปตวา โพธ- สตตสส อปฏาน นยส ฯ โพธสตเตน ห สทธ โพธรกโข ราหลมาตา จตตาโร นธ อาโรหนยหตถ กณโก ฉนโน กาฬทายต อเม สตต เอกทวเส ชาทตตตา สหชาตา นาม อเหส ฯ อถสส นามคคหณทวเส สกลนครสส อทคคจตตทวเส ชาตตตา อทายเตวว นาม กรส ฯ โถก กาฬธาตกตตา ปน กาฬทายต ป ายตถ ฯ โส โพธสตเตน สทธ กมารกฬ กฬนโต วทธ อคมาส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 430

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 430 อปรภาเค โลกนาเถ มหาภนกขมน นกขมตวา อนกกเมน สพพ ต ปตวา ปวตตตวรธมมจกเก ราชคห อปนสสาย เวฬวเน วหรนเต สทโธทนมหาราชา ต ปวตต สตวา ปรส- สหสสปรวาร เอก อมจจ ปตต เม อธาเนหต เปเสส ฯ โส สตถ ธมมเทสนาเวลาย สตถ สนตก คนตวา ปรส- ปรยนเต โต ธมม สตวา สปรวาโร อรหตต ปาปณ ฯ อถ เน สตถา เอถ ภกขโวต หตถ ปสาเรส ฯ สพเพ ตงขณเยว อทธมยปตตจวรธรา วสสสฏ กตเถรา วย อเหส ฯ อรหตตปปตตโต ปฏาย อรยา นาม มชฌตตาว โหนต ตสมา ร า เปสตสาสน ทสพลสส นาโรเจส ฯ ราชา เนว คโต อาคจฉต น สาสน สยยตต อปรมป อมจจ ปรสสหสสปรวาร เปเสส ฯ ตสมมป ตถา ปฏปนเน อปรมปต เอเตน นเยน นวปรสสหสสปรวาเร นว อมจเจ เปเสส ฯ สพเพ คนตวา อรหตต ปตวา ตณหภตา อเหส ฯ อถ ราชา จนเตส เอตตกา ชนา มย สเนหา- ภาเวน ทสพลสส อธาคมนตถาย น ก จ กถยส ฯ อย โข ปน อทาย ทสพเลน สมวโย สหปสกฬโก มย จ สเนหวา อม เปเสสสามต ฯ อถ ต ปกโกสาเปตวา ตาต ตว ปรสสหสสปรวาโร คนตวา ทสพล อธาเนหต วตวา เปเสส ฯ โส ปน คจฉนโต สจาห เทว ปพพชต ลภสสาม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 431

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 431 เอวาห ภควนต อธาเนสสามต วตวา ร า ปพพชโตป มม ปตต ทสเสหต วตโต ราชคห คนตวา สตถ ธมม- เทสนาเวลาย ปรสปรยนเต โต ธมม สตวา สปรวาโร อรหตต ปตวา เอหภกขภาเว ปตฏาส ฯ โส อรหตต ปตวา น ตาวาย ทสพลสส กลนคร คนต กาโล วสสนเต ปน อปคเต ปพพเตส วนสณเฑส หรตตณส ฉนนาย ภมยา คมนกาโล ภวสสตต คมนกาล อาคเมนโต วสสนเต สมปตเต สตถ กลนคร คนต คมนวณณ สวณเณส ฯ วตต เจต เถรคาถาย (๑) องคารโน ทาน ทมา ภทนเต ผเลสโน ฉทน วปปหาย เต อจจมนโตว ปภาสยนต สมโย มหาวร ภาค รสาน ฯ ทมาน ผลลาน มโนรมาน สมนตโต สพพทสา ปวนต ปตต ปหาย ผลมาสสานา กาโล อโต ปกกมนาย วร ฯ เนวาตสต น ปนาตอณห สขา อต อทธนยา ภทนเต # ๑ ข. เถร. ๒๖/๓๗๐/๑๔๖ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 432

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 432 ปสสนต ต สากยา โกฬยา จ ปจฉามข โรหณย ตรนต ฯ อาสาย กสเต เขตต พช อาสาย วปปต อาสาย วาณชา ยนต สมทท ธนหารกา ยาย อาสาย ตฏาม สา เม อาสา สมชฌต ฯ นาตสต นาตอณห นาตทพภกขฉาตก สททลา หรตา ภม เอส กาโล มหามน ฯ ปนปปน เจว วปนต พช ปนปปน วสสต เทวราชา ปนปปน เขตต กสนต กสสกา ปนปปน ธ มเปต รฏ ฯ ปนปปน ยาจนกา จรนต ปนปปน ทานปต ททนต ปนปปน ทานปต ททตวา ปนปปน สคคมเปนต าน ฯ วโร (๑) หเว สตตยค ปเนต ยสม กเล ชายต ภรป โ ม ามห สกกต เทวเทโว ตยา ห ชาโต มน สจจนาโม ฯ สทโธทโน นาม ปตา มเหสโน พทธสส มาตา ปน มายนามา # ๑. ม. ย. สมชฌต ฯ ๒. ม. ย. วโร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 433

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 433 ยา โพธสตต ปรหรย กจฉนา กายสส เภทา ตทวมห โมทต ฯ สา โคตม กาลกตา อโต จตา ทพเพห กาเมห สมงคภตา (๑) สา โมทต(๒) กามคเณห ป จห ปรวารตา เทวคเณห เตห ฯ พทธสส ปตโตมห อสยหสาหโน องครสสสปปฏมสส ตาทโน ปต ปตา(๓) มยห(๔) ตวส สกก ธมเมน เม โคตม อยยโกสต ฯ อมพา ปนสา กปฏา จ ปปผปลลวลงกตา ธวปผลาน สวนต ขททามธกกปมา เสวมาโน อโภ ปสเส คนตกาโล มหายส ฯ ชมพ สมธรา นปา มธคณฑทวปผลา ตา อโภส ปชโชตนต คนตกาโล มหายส ฯ ตณฑกาน ปยาลาน โสณณวณณา มโนรมา ขททกปปผลา นจจ คนตกาโล มหายส ฯ กทล ป จโมจจ จ สปกกผลภสตา อโภ ปสเสส ลมพนต คนตกาโล มหายส ฯ # ๑. สมงคภตาต สนทรตร ฯ ๒. โมทต-ต สนทรตร ฯ # ๓. ม. ปตปตา ฯ ๔. ตยห-อตสนทรตร ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 434

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 434 มธปผลธรา นจจ โมรรกขา มโนรมา ขททกปปผลา นจจ คนตกาโล มหายส ฯ หนตาลตาลปนต จ รชตกขนโธว โชตเร สปกกผลส ฉนนา ขททกปปา มธสสวา ผลาน ตาน ขาทนเต คนตกาโล มหายส ฯ อทมพรารณาวณณนา สทาสมธรปผลา อโภ ปสเสส ลมพนต คนตกาโล มหายส ฯ อตถมภตา อเนกา เต นานาผลธรา ทมา อโภ ปสเสส ลมพนต คนตกาโล มหายส ฯ จมปกา สลฬา นาคา สคนธา มาลเตรตา สปปผตคคา โชตนต สคนเธนาภปชย สาทรา วนตาเนว คนตกาโล มหายส ฯ ปนนาคา ครปนนาคา ปปผตา ธรณรหา สปปผตคคา โชตนต สคนเธนาภปชย สาทรา วนตคคคคา คนตกาโล มหายส ฯ อโสกา โกวฬารา จ โสมนสสกรา วรา สคนธา กณณกา พนธา รตตวณเณห ภมตา สาทรา วนตคคคคา สมโย เต มหายส ฯ กณณการา ผลลตา นจจ โสวณณรสโชตกา ทพพคนธา ปวายนต ทสา สพพาน โสภย สาทรา วนตาเนว สมโย เต มหายส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 435

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 435 สปตตา คนธสมปนนา เกตก ธนเกตก (๑) สคนธา สมปวายนต ทสา สพพาภคนธโน สาทรา ปชยนตาว สมโย เต มหายส ฯ มลลกา ชาตสมนา สคนธา ขททมลลกา ทสา สพพา ปวายนต อโภ มคเค ปโสภย สาทรา เต ปลมพนต สมโย เต มหายส ฯ สนธวารา สตคนธา สคนธา มาลเตรตา ทสา สพพาภปเชนตา อโภ มคเค ปโสภย สาทรา วนตคคคคา สมโย เต มหายส ฯ สหา เกสรสหา จ จตปปทนเสวตา อจฉมภตา สราปาเน มคราชา ปตาปโน ฯ สหนาเทน ปเชนต สาทรา เต มคาภภ มคคมห อภโต วฬหา สมโย เต มหายส ฯ พยคฆา สนธวา นกลา สาธรปา ภยานกา อากาเส สมปตนตาว นพภตา เยน เกนจ เตห เต สาทรา นตา สมโย เต มหายส ฯ ตธา ปภนนา (๒) ฉททนตา สรปา สสสรา สภา สตตปปตฏ ตงคา เต อโภ มคเคส กชโน สาทรา หาสมานาว สมโย เต มหายส ฯ มคา วราหา ปสทา จตราสาวยวา สภา # ๑ กตถจ. มนเกตก ฯ ๒. ย. ตมเมภนนา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 436

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 436 อาโรหปรณาเหน สรปา องคสยตา อโภ มคเค คายมานาว สมโย เต มหายส ฯ โคกณณา สรภา รร อาโรหปรณาหโน สรปา องคสมปนนา เสวมานาว อจฉร เสวมานา เตห ตทา สมโย เต มหายส ฯ ทป อจฉา ตรจฉา จ ตทรา วรณา สทา เต ทาน สกขตา สพเพ เมตตาย ตว ตาทโน เต ปจจเสวกา อทธา สมโย เต มหายส ฯ สสา สงคาลา นกลา กลนทกาฬกา พห กสตรา สรา คนธา เต เกวลา คายมานาว สมโย เต มหายส ฯ มยรา นลควา เต สสขา สภปกขกา สป ฉา เต สนาทา จ เวฬรยมณสนนภา นาท กโรนตา ปเชนต กาโล เต ปตทสสเน ฯ สวณณจตรหสา จ ชวหสา วหาจรา เต สพเพ อาสยา ฉทธา ชนทสสนพยาวฏา มธรสสเรน กชนต กาโล เต ปตทสสเน ฯ หสา โก จา สนทา เต จกกวากา นทจรา พกา พลากา รจรา ชลกากา สรกกกฏา สาทราภนาทโน เอเต กาโล เต ปตทสสเน ฯ จตรา สรปา สสสรา สาฬกา สวตณฑกา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 437

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 437 รกขคคา สมปตนตา เต อโภ มคเคส กชโน เตส เตส นกชนต กาโล เต ปตทสสเน ฯ โกกลา สกลา จตรา สทา ม ชสสรา วรา วมหาปตา เต ชนต สทธมตตาทเก สรา สเรห ปชยนตาว กาโล เต ปตทสสเน ฯ ภงกา กรรา สารา ปรตา กานเน สทา นนนาทยนตา ปวน อ ม สมงคโน คายมานา สเรเนว กาโล เต ปตทสสเน ฯ ตตตรา สสรา สารา สสรา วนกกกฏา ม ชสสรา รามเณยยา กาโล เต ปตทสสเน ฯ เสตวาลกส ฉนนา สปตตถา มโนรมา มธโรทกสมปณณา สรา โชตนต เต สทา ตตถ นหาตวา(๑) ปวตวา จ สมโย เต าตทสสเน ฯ กมภรามกรากณณา วลยา ม ชโรหตา มจฉกจฉปพยาวทธา สรา สโตทกา (๒) สภา ตตถ นหาตวา ปวตวา จ สมโย เต าตทสสเน ฯ นลปปลสมากณณา ตถา รตตปปเลห จ กมทปปลสงกณณา สรา โสภนตเนกธา ตตถ สตลกา โตยา สมโย เต าตทสสเน ฯ # ๑ ม. นหตวา ฯ ๒. ย. เสโตทกา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 438

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 438 ปณฑรเกห ส ฉนนา ปทเมห สโมหตา อโภ มคเคส โสภนต โปกขร โ ตห ตห ตตโถทกาน นหายนต สมโย เต าตทสสเน ฯ เสตปลนสงกณณา สปตตถา มโนรมา สโตทกมโหเฆห สมปณณา ตา นท สภา อโภ มคเคห สนทนต สมโย เต าตทสสเน ฯ มคคสส อภโตปสเส คามนคมสมากลา สทธา ปสนนา ชนตา รตนตตยมามกา เตส สมปณณสงกปโป สมโย เต าตทสสเน ฯ เตส เตส ปเทเสส เทวา มานสสกา อโภ คนธมาลาภปเชนต สมโย เต าตทสสเนต ฯ เอว เถโร สฏ มตตาห คาถาห สตถ คมนวณณ สวณเณส ฯ อถ โข ภควา กาฬทาย มม คมน ปตเถต ปเรสสามสส สงกปปนต ตตถ คมเน พหน วเสสาธคม ทสวา วสตสหสสขณาสวปรวโต ราชคหโต อตรตจารกาวเสน วตตปปการผลาผเล(๑) อนภวนโต ทวปทจตปปทาทสมหาน เสวน- ปชาย ปชยมาโน วตตปปการสคนธปปผคนเธห คนธยมาโน คามนคมวาสน สงคห กรมาโน กปลวตถคามมคค ปฏปชช ฯ # ๑ ส. ปตสข ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 439

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 439 เถโร อทธยา กปลวตถ คนตวา ร โ ปรโต อากาเส โต อทฏปพพ เวส ทสวา ร า โกส ตวนต ปจฉโต สเจ อมจจปตต ตยา ภควโต สนตเก เปสต น ชานาส เอว ชานาหต วทนโต พทธสส ปตโตมห อสยหสาหโน องครสสสปปฏมสส ตาทโน ปตปตา มยห ตวส สกก ธมเมน เม โคตม อยยโกสต (๒) คาถมาห ฯ ตตถ พทธสส ปตโตมหต สพพ พทธสส อเร วายามชนตาห ธมมเทสนาห ชาตตาย โอรสปตโต อมห ฯ อสยหสาหโนต อภสมโพธโต ปพเพ เปตวา มหาโพธสตต อ เห สหต อสกกเณยยตตา อสยหสส สกลโพธสมภารสส มหากรณากรสส จ สหนโต ตโต ปรมป อ เห สหต อภภวต อสกกเณยยตตา อสยหาน ป จนน มาราน สหนโต อภภวนโต อาสยานสยจรตาธมตตอาทวภาคาวโพเธน (๓) ยถารห เวเนยยาน ทฏธมมกสมปรายกปรมตเถห อนสาสนสงขาตสส อ เห อสยหสส พทธกจจสส สหนโต ตตถ วา สาธการ- ภาวโต อสยหสาหโน ฯ องครสสสาต องคกตสลาทสมปตตกสส ฯ # ๑. มยห-อต สนทรตร ฯ ๒. ข. เถร. ๒๖/๒๗๐/๓๔๘ ฯ # ๓. ส. ...ฯ วโพธเน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 440

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 440 องคมงเคห นจฉรณกโอภาสสสาต อปเร ฯ เกจ ปน องครโส สทธตโถต อมาน เทว นามาน ปตราเยว คหตานต วทนต ฯ อปปฏมสสาต อนปมสส อฏาทส ตาทลกขณ- สมปตตยา ตาทโน ฯ ปตปตา มยห ตวสต อรยชาตวเสน มยห ปต สมมาสมพทธสส โลกโวหารวเสน ตว ปตา อส ฯ สกกาต วเสน (๑) ราชาน อาลปต ฯ ธมเมนาต สภาเวน อรย- ชาตโลกยชาตห ทวนน ชาตน สภาวสโมธาเนน ฯ โคตมาต โคตเตน ราชาน อาลปต ฯ อยยโกสต ปตามโห อโหส ฯ เอตถ จ พทธสส ปตโตมหตอาท วทนโต เถโร อ พยากาส ฯ เอว ปน อตตาน ชานาเปตวา หฏตฏเน ร า มหารเห ปลลงเก นสทาเปตวา อตตโน ปฏยาทตสส นานคค- รสโภชนสส ปตต ปเรตวา ปตเต ทนเน คมนาการ ทสเสส ฯ กสมา คนตกามตถ ภ ชถาต วตเต สตถ สนตก คนตวา ภ ชสสามต ฯ กห ปน สตถาต ฯ วสตสหสสภกขปรวาโร ตมหาก ทสสนตถาย มคค ปฏปนโนต ฯ ตเมห อม ปณฑปาต ภ ชถ อ ภควโต หรถ ฯ ยาว จ มม ปตโต อม นคร ปาปณาต ตาวสส อโตเยว ปณฑปาต หรถาต ฯ เถโร ภตตกจจ กตวา ร โ จ ปรสาย จ ธมม เทเสตวา สตถ # ๑ ส. ชาตวเสน ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 441

เลมท 43 กาฬทายตเถราปทานวณณนา หนา 441 อาคมนโต ปเรตรเมว ราชนเวสน รตนตตยคเณส อภปปสนน กโรนโต สพเพส ปสสนตานเยว สตถ อาหรตพพภตตปณณ ปตต อากาเส วสสชเชตวา สยมป เวหาส อพภคคนตวา ปณฑปาต อปเนตวา สตถ หตเถ เปส ฯ สตถาป ต ปณฑปาต ปรภ ช ฯ เอว สฏ โยชน มคค ทวเส ทวเส โยชน คจฉนตสส ภควโต ราชเคหโต ภตต อาหรตวา อทาส ฯ ภควา กเมน กปลวตถนคร ปตวา ปนทวเส ราชวถย ปณฑาย จรต ฯ ต สตวา สทโธทนมหาราชา ตตถ คนตวา มา เอว กตตพพ ม นยท ราชวสปปเวณต ฯ อย ตมหาก มหาราช วโส อทโส อมหาก ปน พทธวโสต วตวา อตตฏเ นปปมชเชยย ธมม สจรต จเร ธมมจาร สข เสต อสม โลเก ปรมห จ ฯ ธมม จเร สจรต น น ทจจรต จเร ธมมจาร สข เสต อสม โลเก ปรมห จาต (๑) ธมม เทเสส ฯ ราชา โสตาปตตผเล ปตฏห ฯ ตโต ราชา พทธปปมข ภกขสงฆ นมนเตตวา สกมนทเร โภเชตวา สมปวาเรตวา โภชนาวสาเน ธมมปาลชาตก (๒) สตวา สปรโส อนาคามผเล ปตฏห ฯ อปรภาเค เสตจฉตตสส เหฏา นปนโนว อรหตต # ๑ ข. ธ. ๒๕/๒๓/๓๗ ฯ ๒ ข. ชา. ๒๗/๑๔๑๐/๒๘๘ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 442

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 442 ปตวา ปรนพพาย ฯ ตโต ภควา ราหลมาตยา พมพาเทวยา ปาสาท คนตวา ตสสา ธมม เทเสตวา โสก วโนเทตวา จนทกนนรชาตก- เทสนาย(๑) ปสาท ชเนตวา นโครธาราม อคมาส ฯ อถ พมพาเทว ปตต ราหลกมาร อาห คจฉ ตว ปต สนตก ธน ยาจาหต ฯ กมาโร ทายชช เม สมณ เทหต วตวา ภควนต อนพนธตวา สขา เต สมณ ฉายาต วทนโต คจฉต ฯ ต ภควา นโครธาราม เนตวา โลกตตรทายชช คณหาหต วตวา ปพพาเชส ฯ อถ ภควา อรยคณมชเฌ นสนโน เอตทคค ภกขเว มม สาวกาน ภกขน กลป- ปสาทกาน ยทท กาฬทายต (๒) เถร เอตทคเค เปส ฯ เถโร ปตตเอตทคคฏาโน อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทคาถาโย อภาส ฯ ตตถ อนตตานปทเมว วณณยสสาม ฯ คณาคณวทต คณ จ อคณ จ คณาคณ วณณา- วณณ กสลากสล วา ต ชานาตต คณาคณวท ฯ กต ต อ เห กตคณ ชานาตต กต เอกทวสมป ภตต- ทานาทนา กตปการสส รชชมป ทาต สมตถตตา กต ฯ # ๑ ข. ชา. ๒๗/๑๘๘๓/๓๖๘ ฯ ๒. อง. เอก. ๒๐/๑๔๙/๓๒ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 443

เลมท 43 อภยตเถราปทานวณณนา หนา 443 กตเวทต กต วนทต อนภวต สมปฏจฉตต กตเวท ฯ ตตเถ โยเชต ปาณเนต สพพสตเต นพพานปเวสนปาเย กสลปเถ มคเค ธมมเทสนาย โยเชต สมปโยเชต ปตฏาเปตต อตโถ ฯ เสส อตตานตถเมว ฯ คมนวณณนคาถานมตโถ เถรคาถาย วตโตเยวาต ฯ กาฬทายตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อภยตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต อภยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมชนวเรส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล หสวตนคเร พราหมณกเล นพพตโต ฯ โส วทธมนวาย เวทงคปารโค สกปรสมยกสโล เอกทวส สตถ ธมมเทสน สตวา ปสนนมานโส ภควนต คาถาห โถเมส ฯ โส ตตถ ยาวตายก ตวา ป าน กตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต อปราปร สคตสเยว สสรนโต อมสม พทธปปาเท ราชคเห พมพสาร- ร โ ปตโต หตวา นพพตต อภโยเตววสส นาม กรส ฯ โส วยปปตโต นคณเห สทธ วสสาสโก หตวา จรนโต เอกทวส นคณเน นาฏปตเตน สตถ วาทาโรปนตถาย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 444

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 444 เปสโต นปณป ห ปจฉตวา นปณพยากรณ สตวา ปสนโน สตถ สนตเก ปพพชตวา กมมฏานานรป าณ เปเสตวา นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนต- อาทมาห ฯ ต สพพ สว เยยเมวาต ฯ อภยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ โลมสกงคยตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน ฯ อมมห ภททเก กปเปต(๑)อาทก อายสมโต โลมสกงคยตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต กสสปสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตโต สทโธ ปสนโน อโหส ฯ อปโร จนทโน นาม ตสส สหาโย จาส ฯ เต เทวป สตถ สนตเก ธมม สตวา ปสนนมานสา ปพพชตวา ยาวชว สล รกขตวา สปรสทธสลา ตโต จตา เทวโลเก นพพตตตวา เอก พทธนตร ทพพสข อนภวส ฯ เตส อย อมสม พทธป- ปาเท สากยกเล นพพตตตวา อปโร จนทโน เทวปตโต หตวา ตาวตสภวเน นพพตต ฯ อถ โส สกยกลปปสาทเกน # ๑. ย. อมมห ภททกปปมห ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 445

เลมท 43 โลมสกงคยตเถราปทานวณณนา หนา 445 กาฬทายนา อาราธเตน ภควตา สกยราชน มานมททนาย กต เวสสนตรธมมเทสนาย(๑) โปกขรวสสอทธปาฏหารย ทสวา ปสนนมานโส ปพพชตวา มชฌมนกาเย วตต ภทเทกรตต- สตตนตเทสน(๒) สตวา อร วาส วสนโต ภทเทกรตตสตตนต- เทสนานสาสน สรตวา ตทนสาเรน าณ เปเสตวา กมมฏาน มนส กรตวา อรหตต ปาปณ ฯ อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา ส ชาต- โสมนสโส ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อมมห ภททเก กปเปตอาทมาห ฯ ตตถ กปโป ตาว จตพพโธ สารกปโป วรกปโป มณฑกปโป ภททกปโปต ฯ เตส ยสม กปเป เอโก พทโธ อปปชชนต อย สารกปโป นาม ฯ ยสม เทว วา ตโย วา พทธา อปปชชนต อย วรกปโป นาม ฯ ยสม จตตาโร พทธา อปปชชนต อย มณฑกปโป นาม ฯ ยสม ป จ พทธา อปปชชนต อย ภททกปโป นาม ฯ อ ตถ ปน สารกปโป มณฑกปโป สารมณฑกปโป ตถาๆ วรกปโป ภททกปโป กปปา ป จวธา สย ฯ เอโก เทว ตโย จตตาโร ป จ พทธา ยถากกม เอเตส ป จกปเปส อปปชชนต วนายกาต # ๑. ข. ชา. ๒๘/๑๐๔๕/๓๖๕ ฯ ๒. ม. อ. ๑๔/๕๒๖/๓๔๘ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 446

เลมท 43 ภททยวคควณณนา หนา 446 เอว ป จ กปปา วตตา ฯ เตส อย กปโป กกสนโธ โกณาคมโน กสสโป โคตโม เมตเตยโยต ป จพทธปฏมณฑตตตา ภททกปโป นาม ชาโต ฯ ตสมา อมสม ภททกปปมห กสสโป นายโก อปปชชต สมพนโธ ฯ เสส อตตานตถเมวาต ฯ โลมสกงคยตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วนวจฉตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน อมมห ภททเก กปเปตอาทก อายสมโต วนวจฉตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต กสสปสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตวา สตถ ธมมเทสน สตวา สทธาชาโต ปพพชตวา ปรสทธ พรหมจรย จรตวา ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต ตโต จโต อร ายตเน ภกขน สมเป กโปตโยนย นพพตโต ฯ เตส เมตตจตโต ธมม สตวา ตโต จโต เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท กปลวตถสม พราหมณกเล นพพตต ฯ ตสส มาตกจฉคต- กาเลเยว มาต โทหโฬ อทปาท วเน วสต วเน วชายต ฯ ตโต อจฉานรปวเสน วเน วสนตยา คพภวฏาน อโหส ฯ คพภโต นกขนต จ น กาสาวขณเฑน ปฏคคเหส ฯ ตทา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 447

เลมท 43 วนวจฉตเถราปทานวณณนา หนา 447 โพธสตตสส อปปนนกาโล ราชา ต กมาร อาหราเปตวา สเหว โปเสส ฯ อถ โพธสตโต มหาภนกขมน นกขมตวา ปพพชตวา ฉพพสสาน ทกกรการก กตวา พทเธ ชาเต โส มหากสสปสส สนตก คนตวา ตสโสวาเท ปสนโน ตสส สนตกา พทธปปาทภาว สตวา สตถ สนตก คนตวา ธมม สตวา ปพพชตวา นจรสเสว ฉฬภ โ อรหา อโหส ฯ โส อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อมมห ภททเก กปเปต- อาทมาห ฯ ตตถ พรหมพนธ มหายโสต เอตถ พราหมณาน พนธ าตโกต พราหมณพนธต วตตพเพ คาถาพนธสขตถ พรหมพนธต วตตนต เวทตพพ ฯ โลกตตยพยาปกยสตตา มหายโส(๑) ฯ เสส สพพ สว เยยเมวาต ฯ วนวจฉตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________ # ๑. ส. อย ปาโ นตถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 448

เลมท 43 หนา 448 จฬสคนธตเถราปทานวณณนา ทสมาปทาเน ฯ อมมห ภททเก กปเปตอาทก อายสมโต สคนธตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต กสสปสมมาสมพทธกาเล พาราณสย วภวสมปนเน กเล นพพตโต ว ต ปตโต สตถ สนตเก ธมม สตวา สพพทา นมสสมาโน มหาทาน ททมาโน มาสสส สตตกขตต ภควโต คนธกฏยา จตชชาตคนเธน วลมเปส ฯ มม นพพตตนพพตตฏาเน สรรโต สคนธคนโธ นพพตตตต ปตถน อกาส ฯ ภควา ต พยากาส ฯ โส ยาวตายก ตวา ป าน กโรนโต ตโต จโต เทวโลเก นพพตโต กามาวจรโลก สรรคนเธน สคนธ กรมาโน สคนธเทวปตโตต ปากโฏ อโหส ฯ โส เทวโลกสมปตตโย อนภวตวา ตโต จโต อมสม พทธปปาเท มหาโภคกเล นพพตต ฯ ตสส มาตยา สรรคนเธน สกลเคห สกลนคร จ สคนเธน เอกคนธ อโหส ฯ ชาตกขเณ สกล สาวตถนคร สคนธกรณฑโก วย อโหส ฯ เตนสส สคนโธต นาม กรส ฯ โส วทธ อคมาส ฯ ตทา สตถา สาวตถย ปตวา เชตวนมหาวหาร ปฏคคเหส ฯ ต ทสวา ปสนนมานโส ภควโต สนตเก ปพพชตวา นจรสเสว สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ ฯ ตสส อปปนนทวสโต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 449

เลมท 43 จฬสคนธตเถราปทานวณณนา หนา 449 ปฏาย ยาว ปรนพพานา เอตถนตเร นปนนฏานาทส สคนธเมว วาย ฯ เทวาป ทพพจณณทพพคนธปปผาน โอกรนต ฯ โสป เถโร อรหตต ปตวา อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต อมมห ภททเก กปเปตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถตตา จ สว เยยเมว ฯ เกวล ป นานตต นามนานตต จ วเสโส ฯ จฬสคนธตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ป จป าสมวคควณณนา นฏ ตา ฯ _______________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 450

เลมท 43 หนา 450 ยสวคควณณนา(๑) ยสตเถราปทานวณณนา ฉปป าสเม วคเค ปมาปทาเน ฯ มหาสมทท โอคคยหาตอาทก อายสมโต ยสตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สเมธสส ภควโต กาเล มหานภาโว นาคราชา สตวา พทธปปมข ภกขสงฆ อตตโน ภวน เนตวา มหาทาน ปวตเตส ภควนต มหคเฆน ตจวเรน อจฉาเทส เอเกก จ ภกข มหคเฆเนว ปจเจกทสสยเคน สพเพน จ สมณปรกขาเรน ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต สทธตถสส ภควโต กาเล เสฏ ปตโต หตวา มหาโพธมณฑล สตตห ปเชส ฯ กสสปสส ภควโต กาเล สาสเน ปพพชตวา สมณธมม อกาส ฯ เอว โส สคตสเยว สสรนโต อมหาก ภควโต กาเล พาราณสย มหาวภวสส เสฏ โน ปตโต หตวา สชาตาย ภควโต ขรปายาส ทนนาย เสฏ ธตาย กจฉมห นพพตต ยโส นาม นาเมน ปรม- สขมาโล ฯ ตสส ตโย ปาสาทา โหนต เอโก เหมนตโก เอโก คมหโก เอโก วสสโกต ฯ โส วสสเก ปาสาเท วสสเก # ๑. อโต ปร ปาลย น ทสสต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 451

เลมท 43 ยสตเถราปทานวณณนา หนา 451 จตตาโร มาเส นปปรเสห ตรเยห ปรจารยมาโน วสต ฯ เหฏา ปาสาท น โอตรต ฯ เหมนตเก ปาสาเท จตตาโร มาเส สผสตวาตปานกวาเฏ ตตเถว ปฏวสต ฯ คมหเก ปาสาเท พหกวาฏวาตปานชาลาห สมปนเน ตตเถว วสต ฯ หตถ- ปาทาน สขมาลตาย ภมย นสชชาทกจจ นตถ ฯ สมพล- ตลาทปณณสภาเว อตถรตวา ตตถ อปธานาน กจจาน กโรต ฯ เอว เทวโลเก เทวกมาโร วย ป จห กามคเณห สมปปตสส สมงคภตสส ปรจารยมานสส ปฏกจเจว นททา โอกกม ปรชนสสาป นททา โอกกม สพพรตตโย จ เตลปทโป ฌายต ฯ อถ โข ยโส กลปตโต ปฏกจเจว ปพชฌตวา อททส สก ปรชน สปนต อ สสา กจเฉ วณ อ สสา กณเ มทงค อ สสา กจเฉ อาฬมพร อ วเกสก วกเขฬก อ า วปปลปนตโย หตถปตต สสาน ม เ ทสวานสส อาทนโว ปาตรโหส นพพทาย จตต สณาส ฯ อถ โข ยโส กลปตโต อทาน อทาเนส อปททต วต โภ อปสสฏ วต โภต ฯ อถ โข ยโส กลปตโต สวณณปาทกาโย อาโรหตวา เยน นเวสนทวาร เตนปสงกม อมนสสา ทวาร ววรส มา ยสสส กลปตตสส โกจ อนตรายมกาส อคารสมา อนคารย ปพพชชายาต ฯ อถ โข ยโส กลปตโต เยน นครทวาร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 452

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 452 เตนปสงกม อมนสสา ทวาร ววรส มา ยสสส กลปตตสส โกจ อนตรายมกาส อคารสมา อนคารย ปพพชชายาต ฯ อถ โข ยโส กลปตโต เยน อสปตน มคทาโย เตนปสงกม ฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา รตตยา ปจจสสมย ปจจฏาย อชโฌกาเส จงกมต อททสา โข ภควา ยส กลปตต ทรโตว อาคจฉนต ทสวาน จงกมา โอโรหตวา ป ตเต อาสเน นสท ฯ อถ โข ยโส กลปตโต ภควโต อวทเร อทาน อทาเนส อปททต วต โภ อปสสฏ วต โภต ฯ อถ โข ภควา ยส กลปตต เอตทโวจ อท โข ยส อนปททต อท อนปสสฏ เอห ยส นสท ธมม เต เทเสสสามต ฯ อถ โข ยโส กลปตโต อท กร อนปททต อท อนปสสฏนต หฏโ อทคโค สวณณปาทกาห โอโรหตวา เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต อภวาเทตวา เอกมนต นสท ฯ เอกมนต นสนนสส โข ยสสส กลปตตสส ภควา อนปพพ กถ กเถส เสยยถท ทานกถ สลกถ สคคกถ กามาน อาทนว โอการ สงกเลส เนกขมเม อานสส ปกาเสส ฯ ทยา ภควา อ าส ยส กลปตต กลลจตต มทจตต วนวรณจตต อทคคจตต ปสนนจตต อถ ยา พทธาน สามกกสกา ธมมเทสนา ต ปกาเสส ทกข สมทย นโรธ มคค ฯ เสยยถาป นาม สทธ วตถ อปคตกาฬก สมมเทว รชน ปฏคคเณหยย เอวเมว ยสสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 453

เลมท 43 ยสตเถราปทานวณณนา หนา 453 กลปตตสส ตสมเยว อาสเน วรช วตมล ธมมจกข อทปาท ยงก จ สมทยธมม สพพนต นโรธธมมนต ฯ อถ โข ยสสส กลปตตสส มาตา ปาสาท อภรหตวา ยส กลปตต อปสสนต เยน เสฏ คหปต เตนปสงกม อปสงกมตวา เสฏ คหปต เอตทโวจ ปตโต เต คหปต ยโส น ทสสตต อถ โข เสฏ คหปต จตททสา อสสทเต อยโยเชตวา สามเยว เยน อสปตน มคทาโย เตนปสงกม ฯ อททสา โข เสฏ คหปต สวณณปาทกาน นกเขป ทสวาน ตเยว อนคมาส ฯ อททสา โข ภควา เสฏ คหปต ทรโตว อาคจฉนต ทสวาน ภควโต เอตทโหส ยนนนาห ตถารป อทธาภสงขาร อภสงขเรยย ยถา เสฏ คหปต อธ นสนโน อธ นสนน ยส กลปตต น ปสเสยยาต ฯ อถ โข ภควา ตถารป อทธาภสงขาร อภสงขเรส ฯ อถ โข เสฏ คหปต เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต เอตทโวจ อป ภนเต ภควา ยส กลปตต ปสเสยยาต ฯ เตน ห คหปต นสท อปเปว นาม อธ นสนโน อธ นสนน ยส กลปตต ปสเสยยาสต ฯ อถ โข เสฏ คหปต อเธว กราห นสนโน อธ นสนน ยส กลปตต ปสสสสามต หฏโ อทคโค ภควนต อภวาเทตวา เอกมนต นสท เอกมนต นสนนสส โข เสฏ สส คหปตสส ภควา อนปพพ กถ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 454

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 454 กเถส ฯเปฯ อปรปปจจโย สตถ สาสเน ภควนต เอตทโวจ อภกกนต ภนเต อภกกนต ภนเต เสยยถาป ภนเต นกกชชต วา อกกชเชยย ปฏจฉนน วา ววเรยย มฬหสส วา มคค อาจกเขยย อนธกาเร วา เตลปชโชต ธาเรยย จกขมนโต รปาน ทกขนตต เอวเมว ภควตา อเนกปรยาเยน ธมโม ปกาสโต ฯ เอสาห ภนเต ภควนต สรณ คจฉาม ธมม จ ภกขสงฆ จ อปาสก ม ภควา ธาเรต อชชตคเค ปาณเปต สรณ คตนต ฯ โสว โลเก ปม อปาสโก อโหส เตวาจโก ฯ อถ โข ยสสส กลปตตสส ปตโน ธมเม เทสยมาเน ยถาทฏ ยถาวทต ภม ปจจเวกขนตสส อนปาทาย อาสเวห จตต วมจจ ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส ยสสส โข กลปตตสส ปตโน ธมเม เทสยมาเน ยถาทฏ ยถาวทต ภม ปจจเวกขนตสส อนปาทาย อาสเวห จตต วมตต อภพโพ โข ยโส กลปตโต หนายาวตตตวา กาเม ปรภ ชต เสยยถาป ปพเพ อคารกภโต ยนนนาห ต อทธาภสงขาร ปฏปปสสมเภยยนต ฯ อถ โข ภควา ต อทธาภสงขาร ปฏปปสสมเภส ฯ อททสา โข เสฏ คหปต ยส กลปตต นสนน ทสวาน ยส กลปตต เอตทโวจ มาตา เต ตาต ยส ปรเทวโสกสมาปนนา เทห มาตยา ชวตนต ฯ อถ โข ยโส กลปตโต ภควนต อลโลเกส ฯ อถ โข ภควา เสฏ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 455

เลมท 43 ยสตเถราปทานวณณนา หนา 455 คหปต เอตทโวจ ต ก ม ส คหปต ยสส เสกเขน าเณน เสกเขน ทสสเนน ธมโม ทฏโ วทโต เสยยถาป ตยา ตสส ยถาทฏ ยถาวทต ภม ปจจเวกขนตสส อนปาทาย อาสเวห จตต วมตต ภพโพ น โข โส คหปต หนายาวตตตวา กาเม ปรภ ชต เสยยถาป ปพเพ อคารกภโตต ฯ โน เหต ภนเตต ฯ ยสสส โข คหปต กลปตตสส เสกเขน าเณน เสกเขน ทสสเนน ธมโม ทฏโ วทโต เสยยถาป ตยา ตสส ยถาทฏ ยถาวทต ภม ปจจเวกขนตสส อนปาทาย อาสเวห จตต วมตต อภพโพ โข คหปต ยโส กลปตโต หนายาวตตตวา กาเม ปรภ ชต เสยยถาป ปพเพ อคารก- ภโตต ฯ ลาภา ภนเต ยสสส กลปตตสส สลทธ ภนเต ยสสส กลปตตสส ยถา ยสสส กลปตตสส อนปาทาย อาสเวห จตต วมตต อธวาเสต เม ภนเต ภควา อชชตนาย ภตต ยเสน กลปตเตน ปจฉาสมเณนาต ฯ อธวาเสส ภควา ตณหภาเวน ฯ อถ โข เสฏ คหปต ภควโต อธวาสน วทตวา อฏายาสนา ภควนต อภวาเทตวา ปทกขณ กตวา ปกกาม ฯ อถ โข ยโส กลปตโต อจรปกกนเต เสฏ มห คหปตมห ภควนต เอตทโวจ ลเภยยาห ภนเต ภควโต สนตเก ปพพชช ลเภยย อปสมปทนต ฯ เอห ภกขต ภควา อโวจ สวากขาโต ธมโม จร พรหมจรย สมมา ทกขสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 456

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 456 อนตกรยายาต สาว ตสส อายสมโต อปสมปทา อโหส ฯ อรหา ปน หตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต มหาสมทท โอคคยหาตอาทมาห ฯ ตตถ สมททนต องคลมททาย ส สฏ ทสเสตพพโต สมทโท อถ วา ส สฏ อทยต โขภยต ปโสธยต โฆสน กโรนโต อาลฬยตต สมทโท มหนโต จ โส สมทโท จาต มหาสมทโท ต มหาสมทท ฯ โอคคยหาต อชโฌคาเหตวา อพภนตร ปวสตวา ตสส มหาสมททสส อนโต ปวสตวา สามยตเถ เจต อปโยค-วจนนต ทฏพพ ฯ ภวน เม สมาปตนต เอตถ ภวนต นพพตตนต นวสนต จตห อรยาปเถห วาส กปเปนต เอตถาต ภวน มยห ต ภวน ต วมาน ต ปาสาท ป จปาการ- กฏาคาเรห ส สฏ มาปต นคร อตตโน พเลน สฏ นมมตนต อตโถ ฯ สนมมตา โปกขรณต สมหนตา หตวา ภตา อตา คตา ปวตตา ขณตา กตาต โปกขรณ มจฉ- กจฉปปปผปลนตตถมธโรทกาทห สฏ นพพตตา นมมตาต อตโถ ฯ จกกวากปกชตาต จกกวากกกกฏหสาทห กชตา โฆสตา นาทตา สา โปกขรณต สมพนโธ ฯ อโต ปร นทวนทวปท- จตปปทปาทปปกขน วณณ จ สเมธสส ภควโต ทสสน จ นมนเตตวา สเมธสส ภควโต ทานกกม จ สว เยยเมว ฯ โลกาหตปฏคคหนต เอตถ โลเก อาหต โลกาหต กาม-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 457

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 457 รปารปสงขาตสส โลกสส อาหต ปชาสกการ ปฏคคณหาตต โลกาหตปฏคคห สเมธ ภควนตนต อตโถ ฯ เสส พยากรณ- ทาน จ อรหตตปปตตผล จ สว เยยเมวาต ฯ ยสตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ นทกสสปตเถราปทานวณณนา ทตยาปทาเน ปทมตตรสส ภควโตตอาทก อายสมโต นทกสสปตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตตตวา ว ต ปตโต เอกทวส สตถาร ปณฑาย จรนต ทสวา ปสนนมานโส อตตนา โรปตสส อมพรกขสส ปมปปนน มโนสลาวณณ เอก อมพผล อทาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท มคธ- รฏเ พราหมณกเล อรเวลกสสปสส ภาตา หตวา นพพตโต นสสรณชฌาสยตาย ฆราวาส อนจฉนโต ตาปสปพพชช ปพพชตวา ตห ตาปสสเตห สทธ เนร ชราย นทยา ตเร อสสม มาเปตวา วหรต ฯ นทตเร วสนโต กสสปโคตตตาย จ นทกสสโปต สม า อโหส ฯ ตสส ภควา สปรสสส เอหภกขภาเวน อปสมปท อทาส ฯ โส ภควโต คยาสเส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 458

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 458 อาทตตปรยาย เทสนาย (๑) อรหตเต ปตฏาส ฯ ตตราย อนปพพกถา สตถา ยส กลปตต ปพพาเชตวา อรเวลาย ตโย ภาตกชฏเล ทเมต เยน อรเวลา ตทวสร ฯ เตน โข ปน สมเยน อรเวลาย ตโย ชฏลา ปฏวสนต อรเวลกสสโป นทกสสโป คยากสสโปต เตส อรเวลกสสโป ชฏโล ป จนน ชฏลสตาน นายโก โหต วนายโก อคโค ปมโข ปาโมกโข นทกสสโป ชฏโล ตณณ ชฏลสตาน นายโก โหต วนายโก อคโค ปมโข ปาโมกโข คยากสสโป ชฏโล ทวนน ชฏลสตาน นายโก โหต วนายโก อคโค ปมโข ปาโมกโข ฯ อถ โข ภควา เยน อรเวลกสสปสส ชฏลสส อสสโม เตนปสงกม อปสงกมตวา อรเวลกสสป ชฏล เอตทโวจ สเจ เต กสสป อคร วเสยยาม เอกรตต อคยาคาเรต ฯ น โข เม มหาสมณ คร จณเฑตถ นาคราชา อทธมา อาสวโส โฆรวโส โส ต มา วเหเสต ฯ ทตยมป โข ภควา อรเวลกสสป ชฏล เอตทโวจ ฯเปฯ ตตยมป ฯเปฯ โส ต มา วเหเสต ฯ อปเปว ม น วเหเยย องฆ ตว กสสป อนชานาห อคยาคารนต ฯ วหร มหาสมณ ยถาสขนต ฯ อถ โข ภควา อคยาคาร ปวสตวา ตณสนถารก ป เปตวา นสท ปลลงก อาภชตวา อช กาย ปณธาย ปรมข สต อปฏเปตวา ฯ # ๑ ว. มหา. ๔/๕๕/๖๒ ส. สฬา. ๑๘/๓๑/๒๓ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 459

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 459 อททสา โข โส นาโค ภควนต ปวฏ ทสวา ทมมโน ปธปาย ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส ยนนนาห อมสส นาคสส อนปหจจ ฉว จ จมม จ มส จ นหาร จ อฏ จ อฏ ม ช จ เตชสา เตช ปรยาทเยยยนต ฯ อถ โข ภควา ตถารป อทธาภสงขาร อภสงขรตวา ปธปาย ฯ อถ โข โส นาโค มกข อสหมาโน ปชชล ฯ ภควาป เตโชธาต สมาปชชตวา ปชชล ฯ อภนน สโชตภตาน อคยาคาร อาทตต วย โหต สมปชชลต สโชตภต ฯ อถ โข เต ชฏลา อคยาคาร ปรวาเรตวา เอวมาหส อภรโป วต โภ มหาสมโณ นาเคน วเห ยตต ฯ อถ โข ภควา ตสสา รตตยา อจจเยน ตสส นาคสส อนปหจจ ฉว จ จมม จ มส จ นหาร จ อฏ จ อฏ ม ช จ เตชสา เตช ปรยาทยตวา ปตเต ปกขปตวา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ทสเสส อย เต กสสป นาโค ปรยาทนโน อสส เตชสา เตโชต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม จณฑสส นาคราชสส อทธมโต อาสวสสส โฆรวสสส เตชสา เตช ปรยาทยสสต น เตวว โข อรหา ยถา อหนต ฯ เนร ชราย ภควา อรเวลกสสป ชฏล อโวจ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 460

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 460 สเจ เต กสสป อคร วหเรม อชชโณห อคคสาลมหต ฯ น โข เม มหาสมณ คร ผาสกาโมว ต นวาเรม จณเฑตถ นาคราชา อทธมา อาสวโส โฆรวโส โส ต มา วเหเสต ฯ อปเปว ม น วเหเยย องฆ ตว กสสป อนชานาห อคยาคารนต ทนนนต น วทตวา อภโต ปาวส ภยมตโต ฯ ทสวา อส ปวฏ อหนาโค ทมมโน ปธปาย สมนมนโส อธมโน มนสสนาโคป ตตถ ปธปาย ฯ มกข จ อสหมาโน อหนาโค ปาวโกว ปชชล เตโชธาตสกสโล มนสสนาโคป ตตถ ปชชล ฯ อภนน สโชตภตาน อคยาคาร อาทตต โหต สมปชชลต สโชตภต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 461

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 461 อทจฉเร ชฏลา อภรโป วต โภ มหาสมโณ นาเคน วเห ยตต ภณนต ฯ อถ ตสสา รตตยา อจจเยน หตา นาคสส อจจโย โหนต อทธมโต ปน ตา อเนกวณณา อจจโย โหนต ฯ นลา อถ โลหตกา ม ชฏา ปตกา ผลกวณณาโย องครสสส กาเย อเนกวณณา อจจโย โหนต ฯ ปตตมห โอทหตวา อหนาค พราหมณสส ทสเสส อย เต กสสป นาโค ปรยาทนโน อสส เตชสา เตโชต ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ภควโต อมนา อทธ- ปาฏหารเยน อภปปสนโน ภควนต เอตทโวจ อเธว มหา- สมณ วหร อห เต ธวภตเตนาต ฯ ปม ปาฏหารย นฏ ต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 462

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 462 อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส อสสมสส อวทเร อ ตรสม วนสณเฑ วหาส ฯ อถ โข จตตาโร มหาราชาโน อภกกนตาย รตตยา อภกกนตวณณา เกวล- กปป วนสณฑ โอภาเสตวา เยน ภควา เตนปสงกมส อปสงกมตวา ภควนต อภวาเทตวา จตททสา อฏส เสยยถาป มหนตา อคคกขนธา ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต เอตทโวจ กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตต เก น โข เต มหาสมณ อภกกนตาย รตตยา อภกกนตวณณา เกวลกปป วนสณฑ โอภาเสตวา เยน ตว เตนปสงกมส อปสงกมตวา ต อภวาเทตวา จตททสา อฏส เสยยถาป มหนตา อคคกขนธาต ฯ เอเต โข กสสป จตตาโร มหา- ราชาโน เยนาห เตนปสงกมส ธมมสสวนายาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหา- สมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม จตตาโรป มหาราชาโน อปสงกมสสนต ธมมสสวนาย น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ภตต ภ ชตวา ตสมเยว วนสณเฑ วหาส ฯ ทตย ปาฏหารย นฏ ต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 463

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 463 อถ โข สกโก เทวานมนโท อภกกนตาย รตตยา อภกกนตวณโณ เกวลกปป วนสณฑ โอภาเสตวา เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต อภวาเทตวา เอกมนต อฏาส เสยยถาป มหาอคคกขนโธ ปรมาห วณณนภาห อภกกนตตโร จ ปณตตโร จ ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต เอตทโวจ กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตต โก น โข โส มหาสมณ อภกกนตาย รตตยา อภกกนตวณโณ เกวลกปป วนสณฑ โอภาเสตวา เยน ตว เตนปสงกม อปสงกมตวา ต อภวาเทตวา เอกมนต อฏาส เสยยถาป มหาอคคกขนโธ ปรมาห วณณนภาห อภกกนตตโร จ ปณตตโร จาต ฯ เอโส โข กสสป สกโก เทวานมนโท เยนาห เตนปสงกม ธมมสส- วนายาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม สกโกป เทวานมนโท อปสงกมสสต ธมมสสวนาย น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ภตต ภ ชตวา ตสมเยว วนสณเฑ วหาส ฯ ตตย ปาฏหารย นฏ ต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 464

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 464 อถ โข พรหมา สหมปต อภกกนตาย รตตยา อภกกนตวณโณ เกวลกปป วนสณฑ โอภาเสตวา เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต อภวาเทตวา เอกมนต อฏาส เสยยถาป มหาอคคกขนโธ ปรมาห วณณนภาห อภกกนตตโร จ ปณตตโร จ ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต เอตทโวจ กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตต โก น โข โส มหาสมณ อภกกนตาย รตตยา อภกกนตวณโณ เกวลกปป วนสณฑ โอภาเสตวา เยน ตว เตนปสงกม อปสงกมตวา ต อภวาเทตวา เอกมนต อฏาส เสยยถาป มหาอคคกขนโธ ปรมาห วณณนภาห อภกกนตตโร จ ปณตตโร จาต ฯ เอโส โข กสสป พรหมา สหมปต เยนาห เตนปสงกม ธมมสสวนายาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม พรหมาป สหมปต อปสงกมสสต ธมมสสวนาย น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ภตต ภ ชตวา ตสมเยว วนสณเฑ วหาส ฯ จตตถ ปาฏหารย นฏ ต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 465

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 465 เตน โข ปน สมเยน อรเวลกสสปสส ชฏลสส มหา- ย โ ปจจปฏ โต โหต เกวลกปปา จ องคมคธา ปหต ขาทนย โภชนย อาทาย อภกกมตกามา โหนต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส เอตรห โข เม มหา- ย โ ปจจปฏ โต เกวลกปปา จ องคมคธา ปหต ขาทนย โภชนย อาทาย อภกกมสสนต สเจ มหาสมโณ มหาชน- กาเย อทธปาฏหารย กรสสต มหาสมณสส ลาภสกกาโร อภวฑฒสสต มม ลาภสกกาโร ปรหายสสต อโห นน มหา- สมโณ สวาตนาย นาคจเฉยยาต ฯ อถ โข ภควา อรเวล- กสสปสส ชฏลสส เจตสา เจโตปรวตกกม าย อตตรกร คนตวา ตโต ปณฑปาต อาหรตวา อโนตตตทเห ปรภ ชตวา ตตเถว ทวาวหาร อกาส ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต เอตทโวจ กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตต ก น โข มหาสมณ หยโย นาคมาส อป จ มย ต สราม ก น โข มหาสมโณ นาคจฉตต ขาทนยสส จ โภชนยสส จ เต ปฏวโส ปโตต ฯ นน เต กสสป เอตทโหส เอตรห โข เม มหาย โ ปจจปฏ โต เกวลกปปา จ องคมคธา ปหต ขาทนย โภชนย อาทาย อภกกมสสนต สเจ มหา- สมโณ มหาชนกาเย อทธปาฏหารย กรสสต มหาสมณสส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 466

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 466 ลาภสกกาโร อภวฑฒสสต มม ลาภสกกาโร ปรหายสสต อโห นน มหาสมโณ สวาตนาย นาคจเฉยยาต โส โข อห กสสป ตว เจตสา เจโตปรวตกกม าย อตตกร คนตวา ตโต ปณฑปาต อาหรตวา อโนตตตทเห ปรภ ชตวา ตตเถว ทวาวหาร อกาสนต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม เจตสาป จตต ปชานสสต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ภตต ภ ชตวา ตสมเยว วนสณเฑ วหาส ฯ ป จม ปาฏหารย นฏ ต ฯ เตน โข ปน สมเยน ภควโต ปสกล อปปนน โหต ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส กตถ น โข อห ปสกล โธเวยยนต ฯ อถ โข สกโก เทวานมนโท ภควโต เจตสา เจโตปรวตกกม าย ปาณนา โปกขรณ ขณตวา ภควนต เอตทโวจ อธ ภนเต ภควา ปสกล โธวตต ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส กมห น โข อห ปสกล ปรมทเทยยนต ฯ อถ โข สกโก เทวานมนโท ภควโต เจตสา เจโตปรวตกก- ม าย มหต สล อปนกขป อธ ภนเต ภควา ปสกล ปรมททตต ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส กมห น โข อห อาลมพตวา อตตเรยยนต ฯ อถ โข กกเธ อธวตถา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 467

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 467 เทวตา ภควโต เจตสา เจโตปรวตกกม าย สาข โอนาเมส อธ ภนเต ภควา อาลมพตวา อตตรตต ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส กมห น โข อห ปสกล วสสชเชยยนต ฯ อถ โข สกโก เทวานมนโท ภควโต เจตสา เจโตปรวตกก-ม าย มหต สล อปนกขป อธ ภนเต ภควา ปสกล วสสชเชตต ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควนต เอตทโวจ กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตต ก น โข มหา- สมณ นาย ปพเพ อธ โปกขรณ สาย อธ โปกขรณ นยมา สลา ปพเพ อปนกขตตา เกนมา สลา อปนกขตตา นยมสส กกธสส ปพเพ สาขา โอนตา สาย สาขา โอนตาต ฯ อธ เม กสสป ปสกล อปปนน อโหส ตสส มยห กสสป เอตทโหส กตถ น โข อห ปสกล โธเวยยนต อถ โข กสสป สกโก เทวานมนโท มม เจตสา เจโตปรวตกกม าย ปาณนา โปกขรณ ขณตวา ม เอตทโวจ อธ ภนเต ภควา ปสกล โธวตต ฯ สาย กสสป อมนสเสน ปาณนา ขณตา โปกขรณ ฯ ตสส มยห กสสป เอตทโหส กมห น โข อห ปสกล ปรมทเทยยนต อถ โข กสสป สกโก เทวานมนโท มม เจตสา เจโตปรวตกกม าย มหต สล อปนกขป อธ ภนเต ภควา ปสกล ปรมททตต สาย กสสป อมนสเสน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 468

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 468 อปนกขตตา สลา ฯ ตสส มยห กสสป เอตทโหส กมห น โข อห อาลมพตวา อตตเรยยนต อถ โข กสสป กกเธ อธวตถา เทวตา มม เจตสา เจโตปรวตกกม าย สาข โอนาเมส อธ ภนเต ภควา อาลมพตวา อตตรตต สวาย อาหรหตโถ กกโธ ตสส มยห กสสป เอตทโหส กมห น โข อห ปสกล วสสชเชยยนต อถ โข กสสป สกโก เทวานมนโท มม เจตสา เจโตปรวตกกม าย มหต สล อปนกขป อธ ภนเต ภควา ปสกล วสสชเชตต สาย กสสป อมนสเสน อปนกขตตา สลาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส เอตทโหส มหทธโก มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม สกโกป เทวานมนโท เวยยาวจจ กรสสต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ภตต ภ ชตวา ตสมเยว วนสณเฑ วหาส ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควโต กาล อาโรเจส กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตตนต ฯ คจฉ ตว กสสป อายามหนต อรเวลกสสป ชฏล อยโยเชตวา ยาย ชมพยา ชมพทโป ป ายต ตโต ผล คเหตวา ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสท ฯ อททสา โข อรเวลกสสโป ชฏโล ภควนต อคยาคาเร นสนน ทสวาน ภควนต เอตทโวจ กตเมน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 469

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 469 ตว มหาสมณ มคเคน อาคโต อห ตยา ปมตร ปกกนโต โส ตว ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสนโนต ฯ อธาห กสสป ต อยโยเชตวา ยาย ชมพยา ชมพทโป ป ายต ตโต ผล คเหตวา ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสนโน อท โข กสสป ชมพผล วณณสมปนน คนธสมปนน รสสมปนน สเจ อากงขส ปรภ ชาต ฯ อล มหาสมณ ตวเยว ต อรหส ตวเยว ต ปรภ ชาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม ม ปมตร อยโยเชตวา ยาย ชมพยา ชมพทโป ป ายต ตโต ผล คเหตวา ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสทสสต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสปสส ชฏลสส ภตต ภ ชตวา ตสมเยว วนสณเฑ วหาส ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ตสสา รตตยา อจจเยน เยน ภควา เตนปสงกม อปสงกมตวา ภควโต กาล อาโรเจส กาโล มหาสมณ นฏ ต ภตตนต ฯ คจฉ ตว กสสป อายามหนต อรเวลกสสป ชฏล อยโยเชตวา ยาย ชมพยา ชมพทโป ป ายต ตสสา อวทเร อมโพ ฯเปฯ ตสสา อวทเร อามลก ฯเปฯ ตสสา อวทเร หรตก ฯเปฯ ตาวตส คนตวา ปารจฉตตกปปผ คเหตวา ปมตร อาคนตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 470

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 470 อคยาคาเร นสท ฯ อททสา โข อรเวลกสสโป ชฏโล ภควนต อคยาคาเร นสนน ทสวาน ภควนต เอตทโวจ กตเมน ตว มหาสมณ มคเคน อาคโต อห ตยา ปมตร ปกกนโต โส ตว ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสนโนต ฯ อธาห กสสป ต อยโยเชตวา ตาวตส คนตวา ปารจฉตตกปปผ คเหตวา ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสนโน อท โข กสสป ปารจฉตตกปปผ วณณสมปนน คนธสมปนน สเจ อากงขส คณหาต ฯ อล มหาสมณ ตวเยว ต อรหส ตวเยว ต คณหาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม ม ปมตร อยโยเชตวา ตาวตส คนตวา ปารจฉตตกปปผ คเหตวา ปมตร อาคนตวา อคยาคาเร นสทสสต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ เตน โข ปน สมเยน เต ชฏลา อคค ปรจรตกามา น สกโกนต กฏาน ผาเลต ฯ อถ โข เตส ชฏลาน เอตทโหส นสสสย โข มหาสมณสส อทธานภาโว ยถา มย น สกโกม กฏาน ผาเลตนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสป ชฏล เอตทโวจ ผลยนต กสสป กฏานต ฯ ผาลยนต มหาสมณาต ฯ สกเทว ป จ กฏสตาน ผาลยส ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 471

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 471 มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม กฏานป ผาลยสสนต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ เตน โข ปน สมเยน เต ชฏลา อคค ปรจรตกามา น สกโกนต อคค อชชเลต ฯ อถ โข เตส ชฏลาน เอตทโหส นสสสย โข มหาสมณสส อทธานภาโว ยถา มย น สกโกม อคค อชชาเลตนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสป ชฏล เอตทโวจ อชชลยนต กสสป อคคต ฯ อชชลยนต มหา- สมณาต ฯ สกเทว ป จ อคคสตาน อชชลยส ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหา- สมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม อคคป อชชลยสสนต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ เตน โข ปน สมเยน เต ชฏลา อคค ปรจรตวา น สกโกนต อคค วชฌาเปต ฯ อถ โข เตส ชฏลาน เอตทโหส นสสสย โข มหาสมณสส อทธานภาโว ยถา มย น สกโกม อคค วชฌาเปตนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสป ชฏล เอตทโวจ วชฌายนต กสสป อคคต ฯ วชฌายนต มหา- สมณาต ฯ สกเทว ป จ อคคสตาน วชฌายส ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม อคคป วชฌายสสนต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 472

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 472 เตน โข ปน สมเยน เต ชฏลา สตาส เหมนตกาส รตตส อนตรฏกาส หมปาตสมเย นชชา เนร ชราย อมมชชนตป นมชชนตป อมมชชนนมชชนมป กโรนต ฯ อถ โข ภควา ป จมตตาน มนทามขสตาน อภนมมน ยตถ เต ชฏลา อตตรตวา วสพเพส ฯ อถ โข เตส ชฏลาน เอตทโหส นสสสย โข มหาสมณสส อทธานภาโว ยถยมา มนทามขโย นมมตาต ฯ อถ โข อรเวลกสสปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว ยตร ห นาม ตาว พห มนทามขโยป อภนมมนสสต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ เตน โข ปน สมเยน มหา อกาลเมโฆ ปาวสส มหา อทกวาหโก ส ชาย ยสม ปเทเส ภควา วหรต โส ปเทโส อทเกน น โอตถโฏ โหต ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส ยนนนาห สมนตา อทก อสสาเรตวา มชเฌ เรณหตาย ภมยา จงกเมยยนต ฯ อถ โข ภควา สมนตา อทก อสสาเรตวา มชเฌ เรณหตาย ภมยา จงกม ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล มาเหว โข มหาสมโณ อทเกน วฬโห อโหสต นาวาย สมพหเลห ชฏเลห สทธ ยสม ปเทเส ภควา วหรต ต ปเทส อคมาส ฯ อททสา โข อรเวลกสสโป ชฏโล ภควนต สมนตา อทก อสสาเรตวา มชเฌ เรณหตาย

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 473

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 473 ภมยา จงกมนต ทสวาน ภควนต เอตทโวจ อท น ตว มหาสมณาต ฯ อยมหมสม กสสปาต ภควา เวหาส อพภคคนตวา นาวาย ปจจฏาส ฯ อถ โข อรเวลกสส- ปสส ชฏลสส เอตทโหส มหทธโก โข มหาสมโณ มหา- นภาโว ยตร ห นาม อทกมป น ปวาหสสต น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ฯ อถ โข ภควโต เอตทโหส จรมป โข อมสส โมฆ- ปรสสส เอว ภวสสต มหทธโก โข มหาสมโณ มหานภาโว น เตวว จ โข อรหา ยถา อหนต ยนนนาห อม ชฏล สเวเชยยนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลกสสป ชฏล เอตทโวจ เนว จ โข ตว กสสป อรหา นาป อรหตตมคคสมาปนโน สาป เต ปฏปทา นตถ ยาย ตว อรหา วา อสสส อรหตต- มคค วา สมาปนโนต ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล ภควโต ปาเทส สรสา นปตตวา ภควนต เอตทโวจ ลเภยยาห ภนเต ภควโต สนตเก ปพพชช ลเภยย อปสมปทนต ฯ ตว โขส กสสป ป จนน ชฏลสตาน นายโก วนายโก อคโค ปมโข ปาโมกโข เตป ตาว อปโลเกห ยถา เต ม สสนต ตถา เต กรสสนตต ฯ อถ โข อรเวลกสสโป ชฏโล เยน เต ชฏลา เตนปสงกม อปสงกมตวา เต ชฏเล เอตทโวจ อจฉามห โภ มหาสมเณ พรหมจรย จรต ยถา ภวนโต ม นต ตถา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 474

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 474 กโรนตต ฯ จรปฏกา มย โภ มหาสมเณ อภปปสนนา สเจ ภว มหาสมเณ พรหมจรย จรสสต สพเพว มย มหาสมเณ พรหมจรย จรสสามาต ฯ อถ โข เต ชฏลา เกสมสส ชฏามสส ขารกาชมสส อคคหตมสส อทเก ปวาเหตวา เยน ภควา เตนปสงกมส อปสงกมตวา ภควโต ปาเทส สรสา นปตตวา ภควนต เอตทโวจ ลเภยยาม มย ภนเต ภควโต สนตเก ปพพชช ลเภยยาม อปสมปทนต ฯ เอถ ภกขโวต ภควา อโวจ สวากขาโต ธมโม จรถ พรหมจรย สมมา ทกขสส อนตกรยายาต ฯ สา ว เตส อายสมนตาน อปสมปทา อโหส ฯ อททสา โข นทกสสโป ชฏโล เกสมสส ชฏามสส ขารกาชมสส อคคหตมสส อทเก วยหมาเน ทสวานสส เอตทโหส มาเหว เม ภาตโน อปสคโค อโหสต ฯ ชฏเล ปาเหส คจฉถ เม ภาตร ชานาถาต สาม จ ตห ชฏลสเตห สทธ เยนายสมา อรเวลกสสโป เตนปสงกม อปสงกมตวา อายสมนต อรเวลกสสป เอตทโวจ อท น โข กสสป เสยโยต อามาวโส อท เสยโยต ฯ อถ โข เต ชฏลา เกสมสส ชฏามสส ขารกาชมสส อคคหตมสส อทเก ปวาเหตวา เยน ภควา เตนปสงกมส ฯ อปสงกมตวา ภควโต ปาเทส สรสา นปตตวา ภควนต เอตทโวจ ลเภยยาม มย ภนเต ภควโต สนตเก ปพพชช ลเภยยาม

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 475

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 475 อปสมปทนต ฯ เอถ ภกขโวต ภควา อโวจ สวากขาโต ธมโม จรถ พรหมจรย สมมา ทกขสส อนตกรยายาต ฯ สาว เตส อายสมนตาน อปสมปทา อโหส ฯ อททสา โข คยากสสโป ชฏโล เกสมสส ชฏามสส ขารกาชมสส อคคหตมสส อทเก วยหมาเน ทสวานสส เอตทโหส มาเหว เม ภาตน อปสคโค อโหสต ชฏเล ปาเหส คจฉถ เม ภาตโร ชานาถาต สาม จ ทวห ชฏลสเตห สทธ เยนายสมา อรเวลกสสโป เตนปสงกม อปสงกมตวา อายสมนต อรเวลกสสป เอตทโวจ อท น โข กสสป เสยโยต ฯ อามาวโส อท เสยโยต ฯ อถ โข เต ชฏลา เกสมสส ชฏามสส ขารกาชมสส อคคหตมสส อทเก ปวาเหตวา เยน ภควา เตนปสงกมส อปสงกมตวา ภควโต ปาเทส สรสา นปตตวา ภควนต เอตทโวจ ลเภยยาม มย ภนเต ภควโต สนตเก ปพพชช ลเภยยาม อปสมปทนต ฯ เอถ ภกขโวต ภควา อโวจ สวากขาโต ธมโมญ จรถ พรหมจรย สมมา ทกขสส อนตกรยายาต ฯ สา ว เตส อายสมนตาน อปสมปทา อโหส ฯ ภควโต อธฏาเนน ป จ กฏสตาน น ผาลยส ผาลยส อคค น อชชลยส อชชลยส น วชฌายส วชฌายส ป จ มนทามขสตาน อภนมมน เอเตน นเยน อฑฒฑฒ-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 476

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 476 ปาฏหารยสหสสาน โหนต ฯ อถ โข ภควา อรเวลาย ยถาภรนต วหรตวา เยน คยาสส เตน จารก ปกกาม มหตา ภกขสงเฆน สทธ สหสเสน สพเพเหว ปราณชฏเลห ฯ ตตร สท ภควา คยาย วหรต คยาสเส สทธ ภกขสหสเสน ฯ ตตร โข ภควา ภกข อามนเตส สพพ ภกขเว อาทตต ก จ ภกขเว สพพ อาทตต จกข ภกขเว อาทตต รปา อาทตตา จกข- ว าณ อาทตต จกขสมผสโส อาทตโต ยมท จกขสมผสส- ปจจยา อปปชชต เวทยต สข วา ทกข วา อทกขมสข วา ตมป อาทตต ฯ เกน อาทตต ราคคคนา โทสคคนา โมหคคนา อาทตต ชาตยา ชราย มรเณน โสเกห ปรเทเวห ทกเขห โทมนสเสห อปายาเสห อาทตตนต วทาม ฯ โสต อาทตต สททา อาทตตา ฯเปฯ ฆาน อาทตต คนธา อาทตตา ฯเปฯ ชวหา อาทตตา รสา อาทตตา ฯเปฯ กาโย อาทตโต โผฏพพา อาทตตา ฯเปฯ มโน อาทตโต ธมมา อาทตตา มโนว าณ อาทตต มโนสมผสโส อาทตโต ยมท มโน- สมผสสปจจยา อปปชชต เวทยต สข วา ทกข วา อทกขม- สข วา ตมป อาทตต ฯ เกน อาทตต ราคคคนา โทสคคนา โมหคคนา อาทตต ชาตยา ชรามรเณน โสเกห ปรเทเวห ทกเขห โทมนสเสห อปายาเสห อาทตตนต วทาม ฯ เอว ปสส ภกขเว สตวา อรยสาวโก จกขสมมป

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 477

เลมท 43 นทกสสปตเถราปทานวณณนา หนา 477 นพพนทต รเปสป นพพนทต จกขว าเณป นพพนทต จกขสมผสเสป นพพนทต ยมท จกขสมผสสปจจยา อปปชชต เวทยต สข วา ทกข วา อทกขมสข วา ตสมมป นพพนทต ฯ โสตสมมป นพพนทต สทเทสป นพพนทต ฯเปฯ ฆานสมมป นพพนทต คนเธสป นพพนทต ฯเปฯ ชวหายป นพพนทต รเสสป นพพนทต ฯเปฯ กายสมมป นพพนทต โผฏพเพสป นพพนทต ฯเปฯ มนสมมป นพพนทต ธมเมสป นพพนทต มโนว าเณป นพพนทต มโนสมผสเสป นพพนทต ยมท มโนสมผสสปจจยา อปปชชต เวทยต สข วา ทกข วา อทกขมสข วา ตสมมป นพพนทต ฯ นพพนท วรชชต วราคา วมจจต วมตตสม วมตตมต าณ โหต ขณา ชาต วสต พรหมจรย กต กรณย นาปร อตถตตายาต ปชานาตต ฯ (๑) อมสม จ ปน เวยยากรณสม ภ มาเน ตสส ภกขสหสสสส อนปาทาย อาสเวห จตตาน วมจจส ฯ เอว อาทตตปรยายเทสน สตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต สมปตโต นทกสสโป เถโร โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ อคคผลนต อตตมผล อตตนา โรปตอมพรกขสส อาทมห คหตผล วา ฯ เสส สว เยยเมวาต ฯ นทกสสปตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ __________________ # ๑ ส. สฬา. ๑๘/๓๑/๒๓ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 478

เลมท 43 หนา 478 คยากสสปตเถราปทานวณณนา ตตยาปทาเน ฯ อชนจมมวตโถหนตอาทก อายสมโต คยา- กสสปตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต อโต เอกตสกปเป สขสส ภควโต กาเล กลเคเห ว ต นพพตโต ปตโต นสสรณชฌาสยตาย ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา อร ายตเน อสสม มาเปตวา วนมลผลาหาโร วสต ฯ เตน จ สมเยน ภควา เอโก อทตโย ตสส อสสมสม- เปนาคจฉ โส ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อปสงกมตวา วนทตวา เอกมนต โต เวล โอโลเกนโต มโนหราน โกลผลาน สตถ อปเนส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท พราหมณกเล นพพตตตวา วยปปตโต นสสรณชฌาสยตาย ฆราวาส ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา ทวห ตาปสสเตห สทธ คยาย วหรต ฯ คยาย วสนโต หสส กสสปโคตตตาย จ คยากสสโปต สม า อโหส ฯ โส ภควา สทธ ปรสาย เอหภกขปสมปท ทตวา นทกสสปสส วตตนเยน อาทตตปรยาย เทสนาย โอวทยมาโน อรหตเต ปตฏาส ฯ โส อรหตต ปตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต อชนจมมวตโถหนตอาทมาห ฯ ตตถ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 479

เลมท 43 กมลตเถราปทานวณณนา หนา 479 อชนจมมวตโถต ตาปสปพพชตตตา อชนจมมนวาสนปาวรโณต อตโถ ฯ ขารภารธโรต ตาปสกาเล ตาปสปรกขารปรปณณ- กาชธโรต อตโถ ฯ ขารกตาปสปรกขาเร ปเรตวา ฯ โกล อหาส อสสมนต โกลผล อสสเม ปเรตวา อสสเม นสนโนต อตโถ ฯ อโคปยนต ปาเ (๑) โกลผล ปรเยสตวา อสสม โคเปส รกขนต อตโถ ฯ เสส สพพ อตตานตถเมวาต ฯ คยากสสปตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ กมลตเถราปทานวณณนา จตตถาปทาเน นพพเต กกสนธมหตอาทก อายสมโต กมลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต กกสนธสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตโต ว ต ปตโต ปรนพพเต สตถร ตสส ธาตโย อททสส สลลมาลาห มณฑป กาเรตวา ปช อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน ตาวตเสส อปปชชตวา อปราปร เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท กปลวตถนคเร สกยราชกเล นพพตตตวา กมโลต ตสส นาม อกาส ฯ โส วยปปตโต โภคสมปตตยา ปมตโต วหรต ฯ ตสส าณปรปาก # ๑ ย. อโคปยนตป ปาโ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 480

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 480 ตวา สเวคชนนตถ อนปยาย วหรนโต สตถา ปมโยพพเน ต รมณย อตถรป อภนมมนตวา ปรโต ทสเสตวา ปน อนกกเมน ยถา ชราโรควปตตห อภภตา ทสสต ฯ ตถา อกาส ฯ ต ทสวา กมลกมาโร อตวย สเวคชาโต อตตโน สเวค ปกาเสนโต ภควโต ปากฏ กตวา ลทธานสาสโน อรหตต ปาปณ ฯ โส อรหตต ปตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต นพพเต กกสนธมหตอาทมาห ฯ พราหมณมห วสมตต ป จห วสตาห วสปปตตมห ภควต ฯ พราหมณสส สพพคณคเณห มณฑตตตา อภวฬหตตตา พราหมณมห กกสนเธ ภควต ปรนพพเตต อตโถ ฯ เสส สพพ อตตานเมวาต ฯ กมลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ วชชปตตตเถราปทานวณณนา ป จมาปทาเน ฯ สหสสรส ภควาตอาทก อายสมโต วชชปตตตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต อโต จตนวตกปเป เอก ปจเจกพทธ ภกขาย จรนต ทสวา ปสนนมานโส กทลผลาน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 481

เลมท 43 วชชปตตตเถราปทานวณณนา หนา 481 อทาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท เวสาลย ลจฉวราชกมาโร หตวา นพพตต วชช- ราชปตตตตา วชชปตโตเตววสส สม า ฯ โส ทหโร หตวา หตถสปปาทสกขนกาเลป เหตสมปนนตาย นสสรณชฌาสโยว หตวา วจรนโต สตถ ธมมเทสน สตวา ปฏลทธสทโธ สตถ สนตเก ปพพชตวา วปสสนาย กมม กตวา นจรสเสว ฉฬภ โ อโหส ฯ ฉฬภ โ ปน หตวา อปรภาเค อจรปรนพพเต สตถร ธมม สงคายต สงเกต กตวา มหาเถเรส ตตถ ตตถ วหรนเตส เอกทวส อายสมนต อานนท เสขเยว สมาน มหตยา ปรสาย ปรวต ธมม เทเสนต ทสวา ตสส อปรมคคาธคมาย อสสาห ชเนนโต รกขมลคหน ปสกกย นพพาน หทยสม โอปย ฌาย โคตม มา จ ปมาโท ก เต พฬพฬกา กรสสตต (๑) คาถ อภาส ฯ ตตถ รกขมลคหนนต รกขมลภต คหน คหน ห อตถ น รกขมล รกขมล จ อตถ ฯ น คหน เตส รกขมลคคหเณน านสส ฉายาย สมปนนตาย วาตาตปปรสสยาภาว ทเปต # ๑ ข. เถร. ๒๖/๒๕๖/๒๘๖ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 482

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 482 คหนคคหเณน นวาตภาเวน วาตปรสสยาภาว ชนสมพาธา- ภาว จ ทสเสต ตทภเยน จ ภาวนาโยคยต ฯ ปสกกยาต อปคนตวา ฯ นพพาน หทยสม โอปยาต เอว มยา ปฏ- ปชชตวา นพพาน อธคนตพพนต นพพต หทเย เปตวา จตเต กตวา ฯ ฌายาต ตลกขณปนชฌาเนน ฌาย วปสสนา- ภาวนาสหต มคคภาวน ภาเวห ฯ โคตมาต ธมมภณฑาคารก โคตเตนาลปต ฯ มา จ ปมาโทต อธกสเลส ธมเมส มา ปมาท อาปชช ฯ อทาน ยาทโส เถรสส ปมาโท ต ปฏกเขป- วเสน ทสเสนโต ก เต พฬพฬกา กรสสตต อาห ฯ ตตถ พฬพฬกาต พฬพฬกรยา พฬพฬตสททปวตต ยถา นรตถกา เอว พฬพฬกาสทสา ชนป ตต ฯ ก เต กรสสตต กทส อตถ ตยห สาเธสสต ตสมา ชนป ตต ปหาย สทตถ- ปสโต โหหต โอวาท อทาส ฯ ต สตวา อ เห วตเตน วสสคนธวายนวจเนน สเวคชาโต พหเทว รตต จงกเมน วตนาเมนโต วปสสน อสสกกาเปตวา เสนาสน ปวสตวา ม จเก นสนนมตโตว ก จ สยามต สส พมโพหนมสมปตต ปาท ภมโต อคคต สรรสส อากาสคตกขเณเยว อรหตต ปาปณ ฯ วชชปตตตเถโร อปรภาเค โสมนสสชาโต อตตโน ปพพ- จรตาปทาน ปกาเสนโต สหสสรส ภควาตอาทมาห ฯ ตตถ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 483

เลมท 43 อตตรตเถราปทานวณณนา หนา 483 สหสสรสต เอตถ อเนกสตสหสสรสต วตตพเพ คาถาพนธ- สขตถ สหสสรสต วตตนต เวทตพพ ฯ เสส สว เยย- เมวาต ฯ วชชปตตตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ อตตรตเถราปทานวณณนา ฉฏาปทาเน สเมโธ นาม สมพทโธตอาทก อายสมโต อตตรสามเณรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต สเมธสส ภควโต กาเล วชชาธโร หตวา อากาเสน วจรต ฯ เตน จ สมเยน สตถา ตสเสว อนคคณหนตถ วนนตเร อ ตรสม รกขมเล นสท ฉพพณณพทธรสโย วสสชเชนโต ฯ โส อนตลกเขน คจฉนโต ภควนต ทสวา ปสนนมานโส อากาสโต โอรยห สวสทเธห วปเลห กณการปปเผห ภควนต ปเชส ปปผาน พทธานภาเวน สตถ อปร ฉตตากาเรน อฏส โส เตน ภยโยโส มตตาย ปสนนจตโต หตวา อปรภาเค กาล กตวา ตาวตเสส นพพตตตวา ทพพสมปตต อนภวนโต ยาวตายก ตตถ ตวา ตโต จโต เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท ราชคเห พราหมณมหาสาลสส ปตโต หตวา

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 484

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 484 นพพตต อตตโรตสส นาม อโหส ฯ โส ว ต ปตโต พราหมณวชชาส นปผตต คนตวา ชาตยา รเปน วชชาย วเยน สลาจาเรน จ โลกสส สมภาวนโย ชาโต ฯ ตสส ต สมปตต ทสวา วสสกาโร มคธมหามตโต อตตโน ธตร ทาตกาโม หตวา อตตโน อธปปาย ปเวเทส ฯ โส นสสรณชฌาสยตาย ต ปฏกขปตวา กาเลน กาล ธมม- เสนาปต ปยรปาสนโต ตสส สนตเก ธมม สตวา ปฏลทธ- สทโธ ปพพชตวา วตตสมปนโน หตวา เถร อปฏหต ฯ เตน จ สมเยน เถรสส อ ตโร อาพาโธ อปปนโน ตสส เภสชชตถาย อตตโร สามเณโร ปาโตว ปตตจวรมาทาย วหารโต นกขนโต อนตรามคเค ตฬากสส สมเป (๑) ปตต เปตวา อทกสมป คนตวา มข โธวต ฯ อถ อ ตโร อมงคโจโร กตกมโม อารกขปรเสห อนพทโธ อคคมคเคน นครโต นกขมตวา ปลายนโต อตตนา คหต รตนภณฑก สามเณรสส ปตเต ปกขปตวา ปลาย ฯ สามเณโรป ปตตสมป อปคโต ฯ โจร อนพนธนตา ราชปรสา สามเณรสส ปตเต ภณฑก ทสวา อย โจโร อมนา โจรย กตนต สามเณร ปจฉาพาห พนธตวา วสสการสส พราหมณสส ทสเสส ฯ วสสกาโร จ ตทา ร โ วนจฉเย นยตโต หตวา เฉชชเภชช อนสาสต โส ปพเพ มม วจน นาทย สทธปาสณฑเยส

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 485

เลมท 43 อตตรตเถราปทานวณณนา หนา 485 ปพพชต กมม อโสเธตวา ฆาตกามตตาว ชวนตเมว ต สเล อตตาเสส ฯ อถสส ภควา าณปรปาก โอโลเกตวา ต าน คนตวา วปผรนตหตถนขมณมยขสมภนนสตาภตาย ปคฆรนต- ชาตหงคลกสวณณรสธาร วย ชาลาคณ ตมทตลนทฆงคลหตถ อตตรสส สเส เปตวา อตตร อท เต ปรมกมมสส ผล อปปนน ตตถ ตยา ปจจเวกขณพเลน อธวาสนา กาตพพาต วตวา อชฌาสยานรป ธมม เทเสส ฯ อตตโร อมตาภเสกสทเสน สตถ หตถสมผสเสน ส ชาตปปสาทโสมนสสตาย อฬารปต- ปาโมชช ปฏลภตวา ยถาปรจต วปสสนามคค สมารโฬห าณสส ปรปาก คตตตา สตถ จ เทสนาวลาเสน ตาวเทว มคคปฏปาฏยา สพเพ กเลเส เขเปตวา ฉฬภ โ อโหส ฯ ฉฬภ โ ปน หตวา สลโต อฏหตวา ปรานททยาย อากาเส ตวา ปาฏหารย ทสเสส ฯ มหาชโน อจฉรยพภตจตตชาโต อโหส ฯ ตาวเทวสส วโณ สรฬห โส ภกขห อาวโส ตาทสทกข อนภวนโต กถ ตว วปสสน อนย ชต อสกขต ปฏโ ปเคว เม อาวโส สสาเร อาทนโว สงขาราน จ สภาโว สทฏโ เอวาห ตาทส ทกข อนภวนโตป อสกข วปสสน อธคนตนต อาห ฯ ปพพชาตยา ทหรกาเล มกขก คเหตวา นมพสลก คเหตวา สลาโรปนกฬ ปฏจจ เอว

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 486

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 486 อเนกชาตสเตส สลาโรปนทกขมนภวตวา อมาย ปรโยสาน- ชาตยา เอวรป ทกขมนภตนต อาห ฯ อถ อปรภาเค ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต สเมโธ นาม สมพทโธต- อาทมาห ฯ ตตถ อนตตานปทวณณนเมว กรสสาม ฯ วชชาธโร ตทา อาสนต พาหรกมนตาทวชชาสทธยา อากาสคามสมตโถ หตวา จรณวเสน ต วชช รกขตวา อวนาเสตวา ปรหรณวเสน วชชาธรโยน อาส อโหสนต อตโถ ฯ อนตลกขจโร อหนต อนต ปรโยสาน โกฏ ลขเต สงกรสสตต อนตลกข ฯ อถ วา อนต ปรโยสาน ลขยเต โอโลกยเต เอเตนาต อนตลกข ตสม อนตลกเข อากาเส จรณสโล อหนต อตโถ ฯ ตสล สกต คยหาต ตขณ สล อคค อาวธ ฯ ตสล สนทร กต โกฏฏนฆสนมททนปหรณ- วเสน สฏ กต สลาวธ คยห คเหตวา อมพรโต คจฉามต อตโถ ฯ เสส สพพ เหฏา วตตนยตตาว นยานโยเคน สว เยยเมวาต ฯ อตตรตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 487

เลมท 43 หนา 487 อปรอตตรตเถราปทานวณณนา สตตมาปทาเน นพพเต โลกนาถมหตอาทก อายสมโต อปรสส อตตรตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต อโต จตนนวตกปเป สทธตถสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตตตวา วยปปตโต ว ต ปตวา สาสเน ลทธปปสาโท หตวา อปาสกตต นเวเทส ฯ โส สตถร ปรนพพเต อตตโน าตเก สนนปาเตตวา พหปชาสกการ สหรตวา ธาตปช อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท สาเกเต พราหมณกเล นพพตตตวา อตตโรต ลทธนาโม วยปปตโต เกนจเทว กรณเยน สาวตถ คโต คณฑมพมเล กต ยมกปาฏหารย ทสวา ปสทตวา ปน กาฬการาม(๑)สตตเทสนาย อภวฑฒมานสทโธ ปพพชตวา สตถารา สทธ ราชคห คนตวา อปสมปท ลภตวา ตเถว จรนโต วปสสน ปฏเปตวา นจรสเสว ฉฬภ โ อโหส ฯ ฉฬภ โ ปน หตวา สตถร สาวตถย วหรนเต พทธปฏานตถ ราชคหโต สาวตถ อปคโต ภกขห ก อาวโส ปพพชชา- กจจ ตยา มตถก ปาปตนต ปฏโ อ พยากาส ฯ อรหตต ปน ปตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตา- # ๑. ย. กาลการาม ... ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 488

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 488 ปทาน ปกาเสนโต นพพเต โลกนาถมหตอาทมาห ฯ ต สพพ เหฏา วตตนยตตา อตตานตถเมวาต ฯ อปรอตตรตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ภททชตเถราปทานวณณนา อฏมาปทาเน โอคยหาห โปกขรณนตอาทก อายสมโต ภททชตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล พราหมณกเล นพพตตตวา ว ต ปตโต พราหมณาน วชชาสปเปส ปาร คนตวา กาเม ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา อร ายตเน อสสม กาเรตวา วสนโต เอกทวส สตถาร อากาเสน คจฉนต ทสวา ปสนนมานโส อ ชล ปคคยห อฏาส ฯ สตถา ตสส อชฌาสย ทสวา อากาสโต โอตร ฯ โอตณณสส ปน ภควโต มธ จ ภสมฬาล จ สปปขร จ อปนาเมส ตสส ต ภควา อนกมป อปาทาย ปฏคคเหตวา อนโมทน กตวา ปกกาม ฯ โส เตน ป กมเมน ตสเตส นพพตโต ตตถ ยาวตายก ตวา ตโต จโต อปราปร สคตสเยว สสรนโต วปสสสส ภควโต กาเล มหทธโน เสฏ หตวา อฏสฏ ภกขสตสหสส โภเชตวา ตจวเรน อจฉาเทส ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 489

เลมท 43 ภททชตเถราปทานวณณนา หนา 489 เอว พห กสล กตวา เทวโลเก นพพตต ฯ ตตถ ยาวตายก ตวา ตโต จวตวา มนสสโลเกส อปปนโน พทธส เ โลเก ป จ ปจเจกพทธสตาต จตห ปจจเยห อปฏหตวา ตโต จโต ราชกเล นพพตตตวา รชช อนสาสนโต อตตโน ปตต ปจเจกโพธ อธคนตวา ต อปฏหตวา ตสส ปรนพพตสส ธาตโย คเหตวา เจตย กตวา ปเชส ฯ เอว ตตถ ตตถ ตาน ตาน ป าน กตวา อมสม พทธปปาเท ภททยนคเร อสตโกฏวภวสส ภททยเสฏ สส เอกปตตโก หตวา นพพตต ภททชตสส นาม อโหส ฯ ตสส กร อสสรย- โภคปรวารสมปตต จรมภเว โพธสตตสส วย อโหส ฯ ตทา สตถา สาวตถย วสตวา ภททชกมาร สงคณห- นตถาย มหตา ภกขสงเฆน สทธ ภททยนคร คนตวา ชาตยาวเน วส ตสส าณปรปาก อาคมยมาโน ฯ โสป อปรปาสาเท นสนโน สหป ชร ววรตวา โอโลเกนโต ภควโต สนตเก ธมม โสต คจฉนต มหาชน ทสวา กตถาย มหาชโน คจฉตต ปจฉตวา ต การณ สตวา สยมป มหตา ปรวาเรน สตถ สนตก คนตวา ธมม สณนโต สพพาภรณปฏมณฑโตว สพพกเลเส เขเปตวา อรหตต ปาปณ ฯ อรหตเต ปน เตน อธคเต สตถา ภททยเสฏ อามนเตส ตว ปตโต อลงกตปฏยตโต ธมม สณนโต อรหตเต ปตฏาส เตนสส อทาเนว ปพพชต

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 490

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 490 ยตต โน เจ ปพพชสสต ปรนพพายสสตต ฯ เสฏ น มยห ปตตสส ทหรสเสว สโต ปรนพพาเนน กจจ อตถ ปพพาเชถ นนต อาห ฯ ต สตถา ปพพาเชตวา อปสมปาเทตวา ตตถ สตตาห วสตวา โกฏคาม ปาปณ โส จ คาโม คงคาตเร อโหส ฯ โกฏคามวาสโน จ พทธปปมขสส ภกขสงฆสส มหา- ทาน ปวตเตส ฯ ภททชตเถโร สตถารา อนโมทนาย อารทธ- มตตาย พหคาม คนตวา คงคาตเร มคคสมเป สตถ อาคต- กาเล วฏหสสามต กาลปรจเฉท กตวา อ ตรสม รกขมเล สมาปตต สมาปชชตวา นสท ฯ มหาเถเรส อาคจฉนเตสป อวฏหตวา สตถ อาคตกาเลเยว วฏาส ฯ ปถชชนา ภกข อย อธนา ปพพชโต มหาเถเรส อาคจฉนเตส มานถทโธ หตวา น วฏาสต อชฌายส ฯ โกฏคามวาสโน สตถ ภกขสงฆสส จ พห นาวาสงฆาเฏ พนธส ฯ สตถา ภททชสสานภาว ปกาเสมต นาวาย ตวา กห ภททชต ปจฉ ฯ ภททชตเถโร โสห ภนเตต (๑) สตถาร อปสงกมตวา อ ชล กตวา อฏาส ฯ สตถา เอห ภททช อเมหห สทธ เอกนาว อภรหาต ฯ โส อปปตตวา สตถ ตนาวาย อฏาส ฯ สตถา คงคาย มชเฌ คตกาเล ภททช ตยา มหาปนาทกาเล อชฌาวฏรตนปาสาโท กหนต อาห ฯ อมสม าเน นมคโค ภนเตต ฯ เตน ห ภททช สพรหมจารน

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 491

เลมท 43 ภททชตเถราปทานวณณนา หนา 491 กงข ฉนทาต ฯ ตสม ขเณ เถโร สตถาร วนทตวา อทธ- พเลน คนตวา ปาสาทถปก ปาทงคลนตเรน สนนรชชตวา ป จวสตโยชน ปาสาท คเหตวา อากาเส อปปต อปปตนโต จ ป าสโยชนาน อกขป ฯ อถสส ปรมภเว าตกา ปาสาทคเตน โลเภน มจฉกจฉปมณฑกา หตวา นพพตตา ตสม ปาสาเท อฏหนเต ปรวตตตวา ปตส ฯ สตถา เต สมปตนเต ทสวา าตกา เต ภททช กลมนตต อาห ฯ เถโร สตถ วจเนน ปาสาท วสสชเชส ฯ ปาสาโท ยถา- าเนเยว ปตฏห ฯ สตถา ปร คโต ภกขห กทา ภนเต ภททชตเถเรน อย ปาสาโท อชฌาวฏโต ปฏโ มหาปนาท- ชาตก (๑) กเถตวา พหชน ธมมามต ปาเยส ฯ เถโร ปน อรหตต ปตโต ปพพสมภาร สรตวา โสมนสส- ชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต โอคยหาห โปกขรณนต- อาทมาห ฯ ตตถ โอคยหาห โปกขรณนต ปถนานาอเนก- มโหเฆห ขณตตตา โปกขรณต ลทธนาม ชลาสย โอคยห โอคาเหตวา ปวสตวา อชโฌคาเหตวา ฆาสเหตขาทนตถาย ตตถ โปกขรณย ปวสตวา ภส ปทมปณฑรกมล อทธรามต อตโถ ฯ เสส เหฏา วตตนยตตา อตตานปทตถตตา จ นยานสาเรน สว เยยเมวาต ฯ ภททชตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________ # ๑ ข. ชา. ๒๗/๓๙๑/๑๐๖ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 492

เลมท 43 หนา 492 สวกตเถราปทานวณณนา นวมาปทาเน เอสนาย จรนตสสาตอาทก อายสมโต สวกตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏป- นสสยาน ป าน อปจนนโต วปสสสส ภควโต กาเล กลเคเห นพพตตตวา ว ต ปตโต เอกทวส ภควนต ปณฑาย จรนต ทสวา ปสนนมานโส ปตต อาทาย กมมาสสส ปเรตวา อทาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท ราชคเห พราหมณกลเคเห นพพตตตวา สวโกตสส นาม อโหส ฯ โส วยปปตโต วชชาสปเปส นปผตต คโต เนกขมมชฌาสยตาย กาเม ปหาย ตาปสปพพชช ปพพชตวา วจรนโต สตถาร อปสงกมตวา ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วปสสนาย กมม กโรนโต นจรสเสว อรหตต ปาปณ ฯ อรหตต ปตวา โสมนสสชาโต อตตโน ปพพจรตา- ปทาน ปกาเสนโต เอสนาย จรนตสสาตอาทมาห ฯ ต สพพ สว เยยเมวาต ฯ สวกตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 493

เลมท 43 อปวานตเถราปทานวณณนา หนา 493 อปวานตเถราปทานวณณนา ทสมาปทาเน ปทมตตโร นาม ชโนตอาทก อายสมโต อปวานตเถรสส อปทาน ฯ อย กร ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต เกนจ กมมจฉทเทน ปทมตตรสส ภควโต กาเล ทลททกเล นพพตตตวา ว ต ปตโต ภควต ปรนพพเต ตสส ธาต คเหตวา มนสสเทวนาค- ครฬยกขกมภณฑคนธพเพห สตตรตนมเย สตตโยชนเก ถเป กเต ตตถ สโธต อตตโน อตตราสงค เวฬคเค อาพนธตวา ธช กตวา ปช อกาส ฯ ต คเหตวา อภสมมตโก นาม ยกขเสนาปต เทเวห เจตยปชารกขณตถ ปโต อทสสมานกาโย อากาเส ธาเรนโต เจตย ตกขตต ปทกขณ อกาส ฯ โส เตน ป กมเมน เทวมนสเสส สสรนโต อมสม พทธปปาเท สาวตถย พราหมณกเล นพพตตตวา อปวาโนต ลทธนาโม วยปปตโต เชตวนปฏคคหเณ พทธานภาว ทสวา ปฏลทธสทโธ ปพพชตวา วปสสนาย กมม กโรนโต ฉฬภ โ อโหส ฯ เตน จ สมเยน ภควโต วาตาพาโธ อปปชช ฯ เถรสส คหสหาโย เทวหโต (๑) นาม พราหมโณ สาวตถย ปฏวสต ฯ โส เถร จตห ปจจเยห ปวาเรส ฯ อถายสมา อปวาโน นวาเสตวา # ๑ ย. เทวสโต ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 494

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 494 ปตตจวร คเหตวา ตสส พราหมณสส นเวสน อปค ฉ ฯ พราหมโณ เกนจ ม เ ปโยชเนน เถโร อาคโต ภวสสตต ตวา วเทยยาถ ภนเต เกนตโถต อาห ฯ เถโร ตสส พราหมณสส ปโยชน อาจกขนโต อรห สคโต โลเก วาเตหาพาธโก มน สเจ อโณหทก อตถ มนโน เทห พราหมณ ฯ ปชโต ปชเนยยาน สกกเรยยาน สกกโต อปจโต ปเจยยาน ตสส อจฉาม หาตเวต (๑) คาถาทวย อภาส ฯ ตสสตโถ โย อมสม โลเก ปชเนยยาน ปเชตพเพห สกกาทห เทเวห มหาพรหมาทห จ พรเหมห ปชโต สกกเรยยาน สกกาตพเพห พมพสารโกสลราชาทห สกกโต อปเจยยาน อปจายตพเพห มเหสห ขณาสเวห อปจโต กเลเสห อารกตตาทนา อรห โสภนคมนาทนา สคโต สพพ มน มยห สตถา เทวเทโว สกกาน อตสกโก พรหมาน อตพรหมา โส ทาน วาเตห วาตเหต วาตกโขภนมตต อาพาธโก ชาโต ฯ สเจ พราหมณ อโณหทก อตถ ตสส วาตาพาธวป- สมนตถ ต หาตเว อปเนต อจฉามต ฯ ต สตวา พราหมโณ อโณหทก ตทนรป วาตหร จ # ๑. ข. เถร. ๒๖/๒๙๐/๒๙๗ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 495

เลมท 43 อปวานตเถราปทานวณณนา หนา 495 เภสชช ภควโต อปนาเมส ฯ เตน จ สตถ โรโค วปสม ฯ ตสส ภควา อนโมทน อกาส ฯ อถายสมา อปวาโน อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตโร นาม ชโนตอาทมาห ฯ ตตถ ปทมตตโรตอาทน ปพเพ วตตตถาเนว ฯ มหาชนา สมาคมมาต สกลชมพทปวาสโน ราสภตาต อตโถ ฯ จตก กตวาต โยชนพเพธ จนทนราสจตก กตวา ภควโต สรร ตตถ อภโรปยสต สมพนโธ ฯ สรรกจจ กตวานาต อาทหนาต อคคนา ทหนกจจ กตวาต อตโถ ฯ ชงฆา มณมยา อาสต มนสเสห กตถเป ชงฆา ปปผวา- หตถ จรตฏาน มณมยา อนทนลมณนา กตาต อตโถ ฯ มยมปต สพเพ เทวา ถป กรสสามาต อตโถ ฯ ธาต อาเวณกา นตถต เทวมนสเสห วส วส เจตย กาต อาเวณกา วส ธาต นตถ ต ทสเสนโต สรร เอก- ปณฑตนต อาห ฯ อธฏานพเลน สกลสรรธาต เอกฆนสลา- มยปฏมา วย เอกเมว อโหสต อตโถ ฯ อมมห พทธถปมหต สกลชมพทปวาสห กตมห อมมห สวณณถปมห มย สพเพ สมาคนตวา ก จกถป กรสสามาต อตโถ ฯ อนทนล มหานลนต อนทวรปปผวณณาภ มณ อนทนล-

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 496

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 496 มณ ฯ ตโต อธกวณณตา มหามณ อนทนลมณโย จ มหานล- มณโย จ โชตรสมณชาตรงคมณโย จ เอกโต สนนปาเตตวา ราส กตวา สวณณถเป ก จกถป กตวา อฉาทยนต สมพนโธ ฯ ปจเจก พทธเสฏสสาต พทธตตมสส ปต เอก วส อปรฉาทเนน ถป อกสต อตโถ ฯ กมภณฑา คยหกา ตถาต กมภมตตาน อณฑาน เยส เทวาน เต กมภณฑา ปฏจฉาเทตวา นคหตวา ปฏจฉาทนโต ครฬา คยหกา นาม ชาตา เต กมภณฑา คยหกาป ถป อกสต อตโถ ฯ อตโภนต น ตสสาภาต ตสส เจตยสส ปภ จนทสรย- ตารกาน ปภา น อตโภนต น อชโฌตถรนตต อตโถ ฯ อหมป การ กสสามต ตาทโน โลกนาถสส ถปสม อหมป การ ป กรย กสลกมม ธชปฏากปช กรสสามต อตโถ ฯ อปวานตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 497

เลมท 43 หนา 497 รฏปาลตเถราปทานวณณนา เอกาทสมาปทาเน ปทมตตรสส ภควโตตอาทก อายสมโต รฏปาลตเถรสส อปทาน ฯ อยมป ปรมพทเธส กตาธกาโร ตตถ ตตถ ภเว ววฏฏปนสสยาน ป าน อปจนนโต ปทมตตรสส ภควโต กาเล ตสส อปปตตโต ปเรตรเมว หสวตนคเร คหปตมหา- สาลกเล นพพตตตวา วยปปตโต ปต อจจเยน ฆราวาเส ปตฏ โต รตนโกฏาคารกมมเกน ทสสต อปรมาณ กลว- สานคต ธน ทสวา อม เอตตก ธนราส มยห อยยก- ปยยกาทโย อตตนา สทธ คเหตวา คนต นาสกขส มยา ปน คเหตวา คนต วฏฏตต จนเตตวา กปณทธกาทน มหาทาน เทต ฯ โส อภ าลาภ เอก ตาปส อปฏหนโต เตน เทวโลกาธปจเจ อยโยชโต ยาวชว ป าน กตวา ตโต จโต เทโว หตวา นพพตต ฯ โส ตตถ เทวโลเก เทวรชช กโรนโต ยาวตายก ตวา ตโต จโต มนสสโลเก ภนน รฏ สนธาเรต สมตถสส กลสส เอกปตโต หตวา นพพตต ฯ เตน จ สมเยน ปทมตตโร นาม ภควา โลเก อปปชชตวา ปวตตตวรธมมจกโก เวเนยยสตต นพพาน- มหานครสงขาตเขมนตภม สมปาเปส ฯ อถ โส กลปตโต อนกกเมน ว ต ปตโต เอกทวส อปาสเกห สทธ วหาร

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 498

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 498 คโต สตถาร ธมม เทเสนต ทสวา ปสนนจตโต ปรสปรยนเต นสท ฯ เตน จ สมเยน สตถา เอก ภกข สทธาปพพชตาน อคคฏาเน เปส ต ทสวา ปสนนมานโส ตทตถาย จตต เปนโต (๑) สตสหสสภกขปรวารสส ภควโต มหตา สกกาเรน สตตาห มหาทาน ปวตเตตวา ปณธาน อกาส ฯ สตถา ตสส อนนตราเยน อชฌนภาว ทสวา อนาคเต โคตมสส นาม สมมาสมพทธสส สาสเน สทธาปพพชตาน อคโค ภวสสตต พยากาส ฯ โส สตถาร ภกขสงฆ จ วนทตวา อฏายาสนา ปกกาม ฯ โส ตตถ ยาวตายก ป าน กตวา ตโต จวตวา เทวมนสเสส สสรนโต อโต ทวานวตกปเป ผสสสส ภควโต กาเล สตถ เวมาตกภาตเกส ตส ราชปตเตส สตถาร อปฏ- หนเตส เตส ป กรยาย สหายกจจ อกาส ฯ เอว ตตถ ตตถ ภเว ต ต พห กสล อปจนตวา สคตสเยว สสรนโต อมสม พทธปปาเท กรรฏเ ถลลโกฏ กนคเม รฏปาลเสฏ - เคเห นพพตต ตสส ภนน รฏ สนธาเรต สมตเถ กเล นพพตตตตา รฏปาโลต วสานคตเมว นาม อโหส ฯ โส มหตา ปรวาเรน วฑฒนโต อนกกเมน โยพพน ปตโต มาตาปตห ปตรเปน ทาเรน สโยเชตวา มหนเต จ ยเส ปตฏาปโต # ๑. เปตวา ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 499

เลมท 43 รฏปาลตเถราปทานวณณนา หนา 499 ทพพสมปตตสทส สมปตต ปจจนโภต ฯ อถ ภควา กรรฏเ ชนปทจารก จรนโต ถลลโกฏ ต อนปาปณ ฯ ต สตวา รฏปาโล กลปตโต สตถาร อปสงกมตวา สตถ สนตเก ธมม สตวา ปฏลทธสทโธ สตตวาเร ภตตจเฉเท กตวา กจเฉน กสเรน มาตาปตโร อนชานาเปตวา สตถาร อปสงกมตวา ปพพชช ยาจตวา สตถ อาณตตยา อ ตรสส เถรสส สนตเก ปพพชตวา โยนโสมนสกาเรน กมม กโรนโต วปสสน วฑเฒตวา อรหตต ปาปณ ฯ อถายสมา อปรภาเค อตตโน ปพพกมม สรตวา โสมนสสชาโต ปพพจรตาปทาน ปกาเสนโต ปทมตตรสส ภควโตตอาทมาห ฯ ตตถ สนาโค โส มยา ทนโนต ตทา มหาธนเสฏ หตวา สพพ สาปเตยย ทานมเข วสสชชน- สมเย สตตปปตฏโ สนทโร นาโค หตถราชา มยา ทนโน อโหส ฯ ต ทสเสนโต อสาทนโตตอาทมาห ฯ อสาทนโต รถอสปปมาณทนโต โส มยา ทนโน หตถนาโค ฯ อรฬหวาต ราชาวหนโยคคสมตโถ ราชารโห วา ฯ เสตจฉตโตต อลงการต- ถาย อปฏหนเสตจฉตตสหโตต อตโถ ฯ ปโสภโตต อาโรห- ปรณาหวา รปโสภาห สมปนโนต อตโถ ฯ สกปปโน สหตถโปต หตถอลงการสหโต หตถโคปกสหโตต อตโถ ฯ อตถมภโต หตถ- นาโค ปทมตตรสส ภควโต มยา ทนโนต อตโถ ฯ

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 500

เลมท 43 ยสวคควณณนา หนา 500 มยา ภตต กาเรตวานาต มยา การาปตวหาเร วสนตาน โกฏสงขาน ภกขน นจจภตต ปฏเปตวา มเหสโน นยยาเทสนต สมพนโธ ฯ ชลชตตมนามโกต ชลโต ชาโต ชลโช ฯ ก ต ฯ ปทม ฯ ปทเมน สมานนามตตา อตตมตตา จ ปทมตตโร นาม ภควาต อตโถ ฯ เสส สพพตถ อตตานตถเมวาต ฯ รฏปาลตเถราปทานวณณนา นฏ ตา ฯ ฉปป าสมมหาวคควณณนา นฏ ตา ฯ อต วสทธชนวลาสนยา อปทานฏกถาย เอตตาวตา พทธปจเจกพทธสาวกตเถราปทานฏกถา สมตตา ฯ _________________

ขททกนกายฏกถา อปทานวณณนา (วสทธชนวลาสน ๒) - หนาท 501

เลมท 43 หนา 501 นคมนกถา สหฬทปเก อปปจฉตาทคณวนตาน เถรวสปปทปาน อานนทตเถราทน สพพสตตาน ตณหามานทฏาทโย เฉทน- นคคหวเวจนาทยตถ สตตห มาเสห อตวย อาราธเนน ลทธ- โกสลเลน โพธสมภาร คเวสนเตน สตธตคตวรยปรกกมนเตน มหาสมนตคณโสภเนน ตปฏกธเรน ปณฑเตน อาภต อม อปทานฏกถ สพโพ สเทวโลโก ชานาตต ฯ อเนน โลภาทมลา ปชาน จกขาทโรคา ววธา จ ทกขา กลหาทภยา ทกขตา ชาตา (๑) โจราทโยนตถกรา จ โลเก ฯ นสสนต เม ป จ เวรา จ ปาปา นสสนต คเมห ยถา วฏ วาตา อฏงคกมคควเรน ปตวา นพพานปร ปฏปาทยาม ฯ สพพทฏ จ มททนโต ราคโทสาทปาปเก สสารวฏฏ ฉนทตวา อเปม สคคโมกขเก ฯ อาณาเขตตมห สพพตถ อวจมห ภวคคโต สพเพ ธมมานยายนต ตโย โลกา อตป จาต ฯ อปทานฏกถาวณณนา นฏ ตา ฯ _______________ # ๑ ส. กลหา ววาทา จ ทพภกขชาตา ฯ