หนวยที่ 9...

หน�วยท่ี 9 การทํางบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

สาระสําคัญ ระบบการควบคุมภายในเก่ียวกับเงินสดท่ีดี กิจการจะกําหนดให�มีการรับ-จ�ายเงินสดทุกรายการผ�านบัญชีธนาคาร การรับเงินทุกรายการให�นําฝากและการจ�ายเงินให�จ�ายด�วยเช็คเพ่ือควบคุมและตรวจสอบได�ง�าย ดังนั้นในวันสิ้นงวดบัญชี ยอดเงินฝากธนาคารตามบัญชี ท่ีบันทึกไว�ในสมุดบัญชีของกิจการ กับยอดเงินฝากธนาคารท่ีคงเหลืออยู�จริงในสมุดของธนาคาร ควรมียอดท่ีตรงกัน แต�ในทางปฏิบัติจะพบว�ามีสาเหตุท่ีเกิดข้ึนหลายประการท่ีทําให�ยอดคงเหลือบัญชีธนาคารของ 2 ฝ2ายไม�ตรงกัน จึงต�องมีการปรับปรุงแก�ไข โดยฝ2ายกิจการจะปรับปรุงแก�ไขเพ่ือหาสาเหตุและยอดท่ีถูกต�อง เรียกว�า การจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร โดยจัดทําข้ึนในวันสิ้นงวดบัญชี

สาระการเรียนรู 1. ความหมายของใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร 2. สาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารและสมุดบัญชีของ

กิจการ 3. วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร 4. ความหมายของเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร 5. วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร

จุดประสงค�การเรียนรู 1. บอกความหมายของใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารได� 2. บอกสาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารและสมุดบัญชี

ของกิจการได� 3. จัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารได� 4. บอกความหมายของเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารได� 5. จัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารได� 6. มีการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม ค�านิยม คุณลักษณะอันพึงประสงค5 และเจตคติท่ีดีต�อ

วิชาชีพบัญชี

318

หน�วยที่ 9 การทํางบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

คําช้ีแจง - แบบทดสอบนี้มีจํานวน 10 ข อ ข อละ 1 คะแนน เวลา 10 นาที - ให ทําเครื่องหมายกากบาท (X) ทับตัวอักษรข อท่ีถูกเพียงข อเดียว 1. Bank Statement คือ ก. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร ข. งบการเงินของธนาคาร ค. สมุดคู�ฝาก ง. ใบแจ�งยอดบัญชีเงินฝากธนาคาร 2. เงินฝากระหว�างทาง คือ ก. เงินกิจการนําฝากธนาคารแล�ว แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึก

ข. เงินธนาคารนําเข�าบัญชีแล�ว แต�กิจการไม�ได�บันทึก ค. ธนาคารเรียกเก็บเงินตามเช็คได�แล�ว แต�กิจการไม�ได�บันทึก ง. เช็คลูกหนี้ต�างจังหวัดนําเข�าบัญชี แต�กิจการยังไม�ได�บันทึก 3. ผลท่ีเกิดข้ึนจากเช็คค�างจ�าย คือข�อใด ก. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ข. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ค. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ง. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร 4. ผลท่ีเกิดข้ึนจากเช็คขาดความเชื่อถือ คือข�อใด ก. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ข. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร

ค. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ง. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร

แบบทดสอบก�อนเรียน

319

จากโจทย5ต�อไปน้ีให�ตอบคําถามข�อ 5-10 เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2557 กิจการได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารว�ามียอดเงินคงเหลือ 65,000 บาท แต�ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการในวันเดียวกันมียอดคงเหลือ 90,150 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างดังต�อไปน้ี

1. เช็คขาดความเชื่อถือ 1 ฉบับ จํานวน 21,300 บาท 2. ธนาคารคิดค�าธรรมเนียมในการเรียกเก็บเงิน 350 บาท 3. เงินฝากระหว�างทาง 20,000 บาท 4. เช็คค�างจ�าย 2 ฉบับ ดังน้ี

เช็คเลขที่ 1122341 จํานวนเงิน 5,700 บาท เช็คเลขที่ 1122348 จํานวนเงิน 8,100 บาท

5. ธนาคารคิดดอกเบ้ียเงินฝากให�กิจการ 2,700 บาท 5. จากงบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแบบหายอดคงเหลือที่ถูกต�องทางฝ2ายธนาคารรายการที่เปMน

บวก คือข�อใด ก. เงินฝากระหว�างทาง ข. เช็คค�างจ�าย ค. ดอกเบ้ียเงินฝาก ง. ค�าธรรมเนียมธนาคาร 6. จากงบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแบบหายอดคงเหลือที่ถูกต�องทางฝ2ายธนาคารรายการที่เปMน

หัก คือข�อใด ก. เงินฝากระหว�างทาง ข. เช็คค�างจ�าย ค. ดอกเบ้ียเงินฝาก ง. ค�าธรรมเนียมธนาคาร 7. จากงบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแบบพิสูจน5จากกิจการไปหาธนาคาร รายการท่ีเปMนบวกมียอด

จํานวนเท�าใด ก. 16,000 บาท ข. 16,500 บาท ค. 33,800 บาท ง. 41,650 บาท

320

8. จากโจทย5ข�อ 7. รายการท่ีเปMนรายการหัก มียอดรวมเท�าใด ก. 16,000 บาท ข. 16,500 บาท ค. 33,800 บาท ง. 41,650 บาท 9. ยอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต�องท่ียอดอยู�เท�าใด ก. 70,000 บาท ข. 71,000 บาท ค. 71,200 บาท

ง. 71,400 บาท 10. รายการใดไม�ต�องบันทกึปรบัปรงุบญัชใีนสมุดรายวันทั่วไปของกจิการ ก. ดอกเบ้ียเงินฝากธนาคาร ข. เช็คขาดความเชื่อถือ ค. ค�าธรรมเนียม ง. เงินฝากระหว�างทาง

321

แผนภูมิปะการัง : หน�วยที่ 9

1. ความหมายของใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร

2. สาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินธนาคารและสมุดบัญชีของกิจการ การทํางบพิสูจน�

ยอดเงินฝากธนาคาร

3. วิธีการจัดทํางบพิสจูน5ยอดเงินฝากธนาคาร

5. วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร

4. ความหมายของเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร

2.1 สาเหตุท่ีเกิดจากกิจการบันทึกรายการเพ่ิมหรือลดเงินฝากธนาคารฝ2ายเดียว 2.2 สาเหตุท่ีเกิดจากธนาคารบันทึกรายการเพ่ิมยอดหรือลดยอดเงินฝากเพียงฝ2ายเดียว

2.3 รายการท่ีกิจการหรือธนาคารบันทึกรายการผิดพลาด

3.1 วิธีหายอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต�อง 3.2 วิธีพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่ง

5.1 แสดงรายการเช�นเดียวกับการพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามปกติ 5.2 แสดงรายการตรงกันข�ามกับการ

พิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามปกติ

322

บทนํา ในวันสิ้นงวดบัญชี ยอดคงเหลือบัญชีเงินฝากธนาคารในสมุดของกิจการกับยอดคงเหลือบัญชีเงินฝากธนาคาร ในสมุดของธนาคาร ต�องมียอดตรงกัน ซ่ึงกิจการสามารถตรวจสอบความถูกต�องจากใบแจ�งยอดธนาคารท่ีธนาคารแจ�งมา หากกรณียอดไม�ถูกต�อง ข�อแตกต�างคือสาเหตุท่ีทําให�ยอดท้ัง 2 ฝ2ายไม�ตรงกัน กิจการต�องจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝาก และทําการปรับปรุงแก�ไขบัญชีในวันสิ้นงวด

1. ความหมายของใบแจ งยอดเงินฝากธนาคาร ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร (Bank Statement) หมายถึง เอกสารรายงานของธนาคารที่จัดส�งมาให�กิจการ ซ่ึงแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับบัญชีเงินฝากกระแสรายวันของกิจการในแต�ละเดือน เช�น ยอดคงเหลือยกมาต�นเดือน การนําฝากและการถอนเงินระหว�างเดือน เช็คคืน ค�าธรรมเนียมธนาคาร และยอดคงเหลือในวันส้ินเดือน ตัวอย�าง ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร


323

รูปที่ 9.1 ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร

324

รายละเอียดในใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร มีดังต�อไปน้ี คือ

1.1 บรรทัดแรกของใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร จะเปMนยอดคงเหลือยกมาของเงินฝากต�นเดือน จากตัวอย�าง มียอดเงินฝากธนาคารคงเหลือยกมา 952,049.84 บาท

1.2 บรรทัดที่สอง จะเปMนรายการฝากเงินหรือถอนเงิน แล�วแต�กรณี จากตัวอย�างเปMนรายการฝากเงิน จํานวน 1,800 บาท

1.3 บรรทัดที่สาม จะเปMนรายการนําถอนเงิน จากตัวอย�างมีการจ�ายเช็ค เลขที่ 762438จํานวน 12,000 บาท

1.4 บรรทัดสุดท�ายของเดือน จะแสดงยอดคงเหลือ ณ วันส้ินเดือน จํานวนเท�าใด จากตัวอย�างคือ 367,552.25 บาท ธนาคารจะบันทึกรายการที่เกิดขึ้นระหว�างวันที่ 1 ถึงวันสุดท�ายของเดือนน้ัน โดยมีการสรุปรายการตลอดทั้งเดือนว�า มียอดถอนเงินจากบัญชีรวมเปMนเงินทั้งส้ินเท�าใด จากตัวอย�าง ตลอดเดือน กรกฎาคม มียอดถอนทั้งส้ิน 780,667.49 บาท ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือ ณ วันส้ินเดือน ตามใบแจ�งยอดเงินฝาก (ตามข�อ 1.4) จะเปMนยอดที่กิจการต�องนําไปพิสูจน5ว�าถูกต�องตรงกับยอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ หรือไม� หากมียอดไม�ตรงกัน จะต�องค�นหาสาเหตุว�าข�อแตกต�างที่เกิดขึ้นเพราะเหตุใด โดยจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร

2. สาเหตุที่ทําให เกิดข อแตกต�างระหว�างใบแจ งยอดเงินธนาคารและสมุดบัญชีของกิจการ

เม่ือกิจการได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารก็จะนํามาตรวจสอบดูกับบัญชีท่ีกิจการบันทึกไว�ว�ามียอดคงเหลือถูกต�องตรงกันหรือไม� ถ�าไม�ตรงกันกิจการต�องทําการพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารทุกสิ้นเดือน เพ่ือหาข�อแตกต�างระหว�างยอดคงเหลือในสมุดบัญชีกับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร ยอดเงินฝากคงเหลือท่ีไม�ตรงกัน อาจมีสาเหตุ ดังนี้ 2.1 สาเหตุท่ีเกิดจากกิจการบันทึกรายการเพ่ิมหรือลดเงินฝากธนาคารฝ:ายเดียว เกิดจากสาเหตุท่ีกิจการบันทึกรายการเพ่ิมยอดเงินฝากธนาคารหรือลดยอดเงินฝากธนาคารเพียงฝ2ายเดียว 2.1.1 รายการท่ีกิจการเพ่ิมยอดเงินฝากธนาคาร เช�น กิจการนําเงินสดหรือเช็คฝากธนาคารเวลาปRดบัญชีสิ้นเดือน ซ่ึงกิจการบันทึกบัญชีแล�ว แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให� โดยจะบันทึกบัญชีให�ในเดือนถัดไป จึงทําให�ยอดเงินฝากไม�ปรากฏในใบแจ�งยอดธนาคารท่ีส�งให� รายการนี้

325

เรียกว�า เงินฝากระหว�างทาง กรณีนี้ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการจะสูงกว�ายอดเงินฝากตามใบแจ�งยอดธนาคาร 2.1.2 รายการท่ีกิจการลดยอดบัญชีเงินฝากธนาคารแล�ว แต�ธนาคารยังไม�ได�ลดยอดเพราะเช็คท่ีกิจการสั่งจ�ายไปแล�วนั้น ผู�รับเช็คยังไม�ได�นําไปข้ึนเงินจากธนาคาร รายการนี้เรียกว�า เช็คค�างจ�าย กรณีนี้ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการจะตํ่ากว�ายอดเงินฝากตามใบแจ�งยอดธนาคาร 2.2 สาเหตุท่ีเกิดจากธนาคารบันทึกรายการเพ่ิมยอดหรือลดยอดเงินฝากเพียงฝ:ายเดียว เกิดจากสาเหตุท่ีธนาคารบันทึกรายการเพ่ิมยอดเงินฝากธนาคารหรือลดยอดเงินฝากธนาคารในใบแจ�งยอดเงินฝากของธนาคารเพียงฝ2ายเดียวและธนาคารยังไม�ได�แจ�งให�กิจการทราบ 2.2.1 รายการท่ีธนาคารบันทึกเพ่ิมยอดบัญชีเงินฝากเพียงฝ2ายเดียว กรณีนี้ทําให�ยอดเงินฝากธนาคารของกิจการตํ่ากว�ายอดเงินฝากตามใบแจ�งยอดธนาคาร เช�น

(1) ธนาคารเรียกเก็บเงินตามต๋ัวเงินให�กิจการได� และบันทึกเพ่ิมยอดในบัญชีเงินฝากกระแสรายวันแล�วแต�กิจการยังไม�ทราบ (2) ดอกเบ้ียเงินฝาก (ดอกเบ้ียรับ) คือ กิจการมียอดเงินฝากท่ีธนาคาร เม่ือธนาคารคิดดอกเบ้ียแก�กิจการ ธนาคารจะเพ่ิมยอดบัญชีเงินฝากของกิจการแล�วแต�กิจการยังไม�ทราบ (3) รายการท่ีธนาคารบันทึกลดยอดหรือหักยอดเงินฝากกระแสรายวันของธนาคารเพียงฝ2ายเดียว แต�กิจการยังไม�ได�บันทึกลดยอด กรณีนี้ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการสูงกว�ายอดเงินฝากธนาคารตามใบแจ�งยอดธนาคาร ได�แก�

- ค�าธรรมเนียมธนาคาร คือ ค�าธรรมเนียมต�าง ๆ ท่ีธนาคารคิดจากกิจการ เช�น ค�าธรรมเนียมในการโอนเงิน ค�าธรรมเนียมในการเรียกเก็บเงิน เม่ือธนาคารคิดค�าธรรมเนียมก็จะหักบัญชีเงินฝากของกิจการโดยยังไม�ได�แจ�งให�กิจการทราบ

- เช็คคืน หรือเช็คขาดความเชื่อถือ เช็คท่ีกิจการได�รับมา และได�นําฝากธนาคารเรียบร�อยแล�ว โดยท่ีกิจการและธนาคารได�บันทึกเพ่ิมยอดในบัญชีท้ังสองฝ2ายแล�วต�อมาธนาคารได�เรียกเก็บเงินแต�ปรากฏว�าเก็บเงินไม�ได� ธนาคารก็จะลดยอดบัญชีเงินฝากของกิจการและกิจการจะทราบก็ต�อเม่ือได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร

- กิจการให�ธนาคารเปMนผู�จ�ายค�าใช�จ�ายต�าง ๆ แทนกิจการ เช�น ค�าน้ํา ค�าไฟฟVา ค�าโทรศัพท5 เม่ือเกิดค�าใช�จ�ายดังกล�าวข้ึนธนาคารจะหักบัญชีเงินฝากของกิจการ กิจการจะทราบก็ต�อเม่ือได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร

326

2.3 รายการท่ีกิจการหรือธนาคารบันทึกรายการผิดพลาด 2.3.1 ความผิดพลาดของธนาคาร เช�น เพ่ิมยอดเงินฝากให�กิจการโดยการนําเงินฝากของลูกค�ารายอ่ืนมาหักบัญชีเงินฝากของกิจการ ซ่ึงทําให�บัญชีเงินฝากของกิจการสูงหรือตํ่าไป 2.3.2 ความผิดพลาดของกิจการ เช�น กิจการบันทึกรายการจ�ายเช็คในบัญชีเงินฝากธนาคารด�วยจํานวนเงินท่ีผิด หรือบันทึกการจ�ายเงินด�วยจํานวนเงินท่ีผิด กรณีนี้จะทําให�ยอดเงินฝากธนาคารของกิจการสูงหรือตํ่าไป สรุปสาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารและสมุดบัญชีของกิจการ ลําดับ

ท่ี รายการ เหตุผล การแก�ไข

1 เงินฝากระหว�างทาง (Deposit in Transit)

เงินท่ีกิจการนําไปฝากแล�ว แต�ธนาคารยังไม�ได�ลงบัญชีให� อาจเกิดจากฝากแล�วเวลารับเช็คหรือรอการ Clearing ซ่ึงทําให�ธนาคารลงบัญชีให�ในวันถัดไป

บวก ด�านธนาคาร (+ ธ)

2 เช็คค�างจ�าย (Outstanding Cheque)

เช็คสามารถหมุนเวียนเปลี่ยนมือกันได�ภายใน 6 เดือน จากวันท่ีในเช็ค ดังนั้น เช็คเหล�านี้ผู�ถือเช็คอาจยังไม�ไปเบิกจากธนาคาร

หัก ด�านธนาคาร (- ธ)

3 กิจการนําเงินฝากจํานวนหนึ่ง แต�ธนาคารลงเปMนอีกจํานวนหนึ่ง อาจสูงหรือ ตํ่าไป

ในกรณีนี้ยอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการกับใบแจ�งยอดอาจคลาดเคลื่อนไป เช�น กิจการลงฝาก 85,000 บาท แต�ธนาคารบันทึกให�เพียง 58,000 บาท หรืออาจจะฝากน�อยแต�ธนาคารบันทึกเกินมาก

บ ว ก / หั ก ด� า นธนาคาร (+/- ธ)

4 กิจการสั่งจ�ายเช็คจํานวนหนึ่งแต�ธนาคารบันทึกอีกจํานวนหนึ่งอาจสูงไปหรือตํ่าไป

ในกรณีนี้ ธนาคารตัดจ�ายเช็คสูงหรือตํ่าไปจากท่ีกิจการสั่งจ�าย

บ ว ก / หั ก ด� า นธนาคาร (+/- ธ)

ตารางท่ี 9.1 สาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารและสมุดบัญชีของกิจการ

327

สรุปสาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารและสมุดบัญชีของกิจการ ลําดับ

ท่ี รายการ เหตุผล การแก�ไข

5 กิจการจ�ายเช็คจํานวนหนึ่งแต�พนักงานลง บัญชีของกิจการบันทึกบัญชีสูงหรือตํ่าไป

พนักงานบันทึกบัญชีของกิจการผิดพลาด บ ว ก / หั ก ด� า นกิจการ (+/- ก)

6 ธนาคารนําเช็คของกิจการอ่ืนมาหักจากบัญชีของกิจการ

ธนาคารนําเช็คของกิจการอ่ืนมาหักผิดบัญชี บวก ด�านธนาคาร (+ ธ)

7 ดอกเบ้ียหรือค�าธรรมเนียมท่ีธนาคารคิดจากกิจการ

ธนาคารได�หักดอกเบ้ียหรือค�าธรรมเนียมจากบัญชีของกิจการ

หัก ด�านกิจการ (- ก)

8 เช็คนําฝากธนาคารแล�วแต�ธนาคารเรียกเก็บเงินไม�ได�

ธนาคารส�งคืนเช็คท่ีเรียกเก็บเงินไม�ได� หัก ด�านกิจการ (- ก)

9 ธนาคารจ�ายเงินตามต๋ัวเงินของกิจการพร�อมดอกเบ้ีย

ธนาคารจ�ายเงินตามคําสั่งในต๋ัวเงินของกิจการพร�อมดอกเบ้ีย


10 ธนาคารจ�ายค�าใช�จ�ายแทนกิจการ

ธนาคารจ�ายค�าน้ํา ค�าไฟฟVาและค�าโทรศัพท5 ตามข�อตกลงหักผ�านบัญชีธนาคาร


11 ธนาคารเรียกเก็บเงินตามต๋ัวเงินซ่ึงกิจการเปMนผู�รับเงินพร�อมดอกเบ้ียตามเง่ือนไข

ธนาคารนําเงินเข�าบัญชีของกิจการพร�อมดอกเบ้ีย ตามเง่ือนไขของต๋ัวเงินซ่ึงกิจการเปMนผู�รับเงิน

บวก ด�านกิจการ (+ ก)

ตารางท่ี 9.1 สาเหตุท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างระหว�างใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารและสมุดบัญชีของกิจการ (ต�อ)

328

3. วิธีการจัดทํางบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารทําได� 2 วิธี คือ

3.1 วิธีหายอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต�อง 3.2 วิธีพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่ง

3.1 งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีหายอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต อง การนําเงินไปฝากธนาคารนั้นถือว�าเปMนการควบคุมภายในเก่ียวกับเงินสดอย�างหนึ่งซ่ึงในการนําเงินฝากธนาคารประเภทกระแสรายวันนั้น ทุกวันสิ้นเดือนธนาคารจะส�งรายงานเก่ียวกับการฝากเงินและการถอนเงินมาให�กิจการทราบเม่ือกิจการได�รับใบแจ�งยอดจากธนาคารแล�ว หากใบแจ�งยอดไม�ตรงกับยอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ กิจการก็สามารถตรวจสอบความถูกต�องของยอดเงินฝากธนาคารด�วยวิธีทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร 3.1.1 ข้ันตอนในการหาข อแตกต�าง การค�นหาข�อแตกต�างของยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการและตามใบแจ�งยอดธนาคาร มีดังนี้

(1) นํารายการฝากเงินตามสมุดบัญชีของกิจการมาเปรียบเทียบกับช�องฝากของธนาคาร ตามใบแจ�งยอด ถ�าถูกต�องตรงกันให�ทําสัญลักษณ5เอาไว� แต�ถ�าไม�ตรงกันนั่นก็คือข�อแตกต�าง (2) นํารายการสั่งจ�ายเช็ค ตามสมุดบัญชีของกิจการมาเปรียบเทียบกับช�องถอนเงินฝากธนาคารตามใบแจ�งยอด ถ�าถูกต�องตรงกันให�ทําสัญลักษณ5เอาไว� แต�ถ�าไม�ตรงกันนั่นคือข�อแตกต�าง (3) ค�นหารายการท่ีธนาคารบันทึกฝ2ายเดียว โดยท่ีกิจการยังไม�ได�บันทึกบัญชี เช�น ค�าธรรมเนียมธนาคาร ดอกเบ้ียรับ เช็คคืน หรือรายการท่ีธนาคารบันทึกผิดพลาด ถ�าตรวจพบรายการดังกล�าวนั่นคือข�อแตกต�าง (4) ค�นหารายการท่ีกิจการบันทึกฝ2ายเดียว เช�น เงินฝากระหว�างทาง หรือ รายการท่ีบันทึกผิดพลาด ถ�าตรวจพบรายการดังกล�าวนั่นคือข�อแตกต�าง

329

3.1.2 วิธีหายอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต อง

การทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร ตามวิธีหายอดเงินฝากท่ีถูกต�อง คือ การหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ�งยอดธนาคารให�เท�ากับยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ

(1) ต้ังยอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการไว�ด�านหนึ่งอีกด�านหนึ่งต้ังยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ�งยอดธนาคาร

(2) บวกหรือหาสาเหตุท่ีทําให�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือท้ังสองฝ2ายไม�เท�ากันรายการท่ีฝ2ายใดฝ2ายหนึ่งยังไม�บันทึกบัญชี หรือบันทึกผิดให�บันทึกให�ถูกต�อง เช�น เงินฝากระหว�างทางฝ2ายธนาคารยังไม�บันทึกเพ่ิมบัญชี ธนาคารจึงต�องบันทึกเพ่ิมบัญชีธนาคารให�ถูกต�อง เปMนต�น

(3) ผลลัพธ5ท่ีได�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการจะเท�ากับยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ�งยอดธนาคาร

330

รูปแบบ

ช่ือกิจการ………………………………………………. งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

สําหรับวันท่ี.............................................. ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือ ตามใบแจ งยอดธนาคาร xx บวก เงินฝากระหว�างทาง xx เช็คหักผิดบัญชี xx ธนาคารหักบัญชีสูงกว�า เช็คท่ีสั่งจ�าย xx ธนาคารบันทึกเงินฝาก ตํ่ากว�าท่ีนําฝากจริง xx xx Xxx หัก เช็คค�างจ�าย xx ธนาคารหักบัญชีต่ํา กว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx ธนาคารบันทึกเงินฝาก สูงกว�าท่ีนําฝากจริง xx xx ยอดเงินฝากท่ีถูกต อง xxx

ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือ ตามสมุดบัญชีของกิจการ xx บวก ลูกหนี้ ต๋ัวเงินรับ xx ดอกเบ้ียรับ xx กิจการบันทึกบัญชีสูง กว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx กิจการบันทึกเงินฝากตํ่า กว�านําฝากจริง xx xx Xxx หัก เช็คคืน xx ค�าธรรมเนียมธนาคาร xx ค�าใช�จ�ายท่ีจ�ายผ�าน ธนาคาร xx กิจการบันทึกบัญชีต่ํา กว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx กิจการบันทึกเงินฝากสูง กว�าท่ีฝากจริง xx xx ยอดเงินฝากท่ีถูกต อง xxx

331

ตัวอย�างท่ี 9.1 เม่ือวันท่ี 30 กันยายน 2557 บริษัท สบาย จํากัด ได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร ท่ีธนาคารส�งมาให�มีจํานวน 48,050 บาท แต�ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการมียอดคงเหลือ 38,920 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างดังต�อไปนี้

1. กิจการสั่งจ�ายเช็คชําระหนี้ให�เจ�าหนี้ เม่ือวันท่ี 29 กันยายน 2557 แต�เจ�าหนี้ยังไม�ได�นําไปข้ึนเงิน จํานวน 2 ฉบับ ดังนี้ เช็คเลขท่ี 6654801 จํานวนเงิน 6,300 บาท เช็คเลขท่ี 6654802 จํานวนเงิน 4,280 บาท

2. กิจการนําเงินฝากธนาคาร เม่ือวันท่ี 30 กันยายน 2557 จํานวนเงิน 7,500 บาท แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให�

3. ธนาคารคิดดอกเบ้ียจากการเบิกเงินเกินบัญชี 450 บาท โดยหักจากบัญชี 4. กิจการจ�ายเช็คซ้ืออุปกรณ5สํานักงาน ตามเช็คเลขท่ี 6654803 จํานวน 9,800 บาท แต�

พนักงานบันทึกบัญชีเปMน 8,900 บาท 5. ธนาคารเรียกเก็บเงินตามต๋ัวให�กิจการ ในวันท่ี 25 กันยายน 2557 และบันทึกฝากใน

บัญชีเงินฝากให�กิจการ 10,400 บาท (มูลค�าในต๋ัว 10,000 บาท ดอกเบ้ียตามต๋ัว 500 บาท และหักค�าธรรมเนียมธนาคารในการเรียกเก็บเงิน 100 บาท)

6. เช็คของกิจการอ่ืนธนาคารนํามาหักบัญชีของกิจการ จํานวน 4,800 บาท 7. กิจการสั่งจ�ายเช็คเลขท่ี 6654804 ชําระหนี้จํานวน 5,300 บาท และธนาคารตัดจาก

บัญชีเพียง 3,500 บาท

ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีท่ีถูกต�อง ณ วันท่ี 30 กันยายน 2557 2. รายการปรับปรุงในสมุดรายวันท่ัวไป

332

งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีหายอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต อง

บริษัท สบาย จํากัด งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

สําหรับวันท่ี 30 กันยายน 2557

ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือ ตามใบแจ งยอดธนาคาร 48,050 บวก เงินฝากระหว�างทาง 7,500 เช็คหักผิดบัญชี 4,800 12,300 60,350 หัก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 6654801 6,300 เลขท่ี 6654802 4,280 ธนาคารลงบัญชีต่ําไป 1,800 12,380 ยอดเงินฝากท่ีถูกต อง 47,970

ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือ ตามสมุดบัญชีของกิจการ 38,920 บวก ต๋ัวเงินรับ 10,000 ดอกเบ้ียรับ 500 10,500 49,420 หัก ค�าธรรมเนียม 100 ดอกเบ้ียจ�าย 450 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึก ตํ่ากว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค 900 1,450 ยอดเงินฝากท่ีถูกต อง 47,970

หลังจากท่ีทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแล�ว กิจการจะต�องปรับปรุงรายการท่ีกิจการลืม

บันทึกบัญชี หรือบันทึกบัญชีผิดพลาดในสมุดรายวันท่ัวไปของกิจการด�วย

333

วิธีการบันทึกรายการปรับปรุงในสมุดรายวันท่ัวไป สมุดรายวันท่ัวไป หน�า 1

พ.ศ.2557 รายการ

เลขท่ี บัญชี

เดบิต เครดิต เดือน วันท่ี

ก.ย. 30 เงินฝากธนาคาร ค�าธรรมเนียมธนาคาร ต๋ัวเงินรับ ดอกเบ้ียรับ

102 504 104 404

10,400 100

- -

10,000 500

- -

ปรับปรุงต๋ัวเงินท่ีธนาคารเก็บเงินให�

ดอกเบ้ียจ�าย อุปกรณ5สํานักงาน เงินฝากธนาคาร ปรับปรุงดอกเบ้ียและจ�ายเช็คตํ่าไป

505 108 102

450 900

-

1,350

3.2 งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีพิสูจน�จากยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือฝ:ายหนึ่งไปยังอีกฝ:ายหนึ่ง วิธีพิสูจน5จากยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่ง แยกออกเปMน 3.2.1 พิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการไปหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร ข้ันตอนการทํา

(1) ให�ตั้งยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ (2) บวกหรือหักรายการท่ีเปMนสาเหตุท่ีทําให�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือ

ท้ังสองฝ2ายไม�เท�ากันเพ่ือท่ีจะทําให�สองฝ2ายมียอดเงินฝากธนาคารคงเหลือเท�ากัน โดยยึดหลักการบัญชีตามใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร ดังนี้ - ถ�าข�อแตกต�างข�อใด มีผลทําให�ยอดกิจการ สูง ยอดของธนาคาร ตํ่า ให�นํามาหักทางด�านกิจการ - ถ�าข�อแตกต�างใด มีผลทําให�ยอดกิจการ ตํ่า ยอดของธนาคาร สูง ให�นํามาบวกทางด�านกิจการ

(3) ผลท่ีได�คือยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ�งยอดธนาคาร

334

รูปแบบ งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการไปหายอดเงิน

ฝากธนาคารคงเหลือ ตามใบแจ งยอดธนาคาร

ช่ือกิจการ............................................... งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

สําหรับวันท่ี.............................................

ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ xxx บวก ลูกหนี้ ต๋ัวเงินรับ xx ดอกเบ้ียรับ xx กิจการบันทึกบัญชีสูงกว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx กิจการบันทึกเงินฝากตํ่ากว�าท่ีนําฝากจริง xx เช็คค�างจ�าย xx ธนาคารหักบัญชีต่ํากว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx ธนาคารบันทึกเงินฝากสูงกว�าท่ีนําฝากจริง xx xxx Xxx หัก เงินฝากระหว�างทาง xx เช็คหักผิดบัญชี xx ธนาคารหักบัญชีสูงกว�าเช็คท่ีสั่งจ�าย xx ธนาคารบันทึกเงินฝากตํ่ากว�าท่ีฝากจริง xx เช็คคืน xx ค�าธรรมเนียมธนาคาร xx ค�าใช�จ�ายท่ีจ�ายผ�านธนาคาร xx กิจการบันทึกบัญชีต่ํากว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx กิจการบันทึกเงินฝากสูงกว�าท่ีฝากจริง xx xxx ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร xxx

335









ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีท่ีถูกต�อง ณ วันท่ี 30 กันยายน 2557 2. รายการปรับปรุงในสมุดรายวันท่ัวไป จากโจทย5จะพิจารณาได�ดังนี้ รายการท่ี 1 กิจการ ตํ่า ธนาคาร สูง บวก กิจการ รายการท่ี 2 กิจการ สูง ธนาคาร ตํ่า หัก กิจการ รายการท่ี 3 กิจการ สูง ธนาคาร ตํ่า หัก กิจการ รายการท่ี 4 กิจการ สูง ธนาคาร ตํ่า หัก กิจการ รายการท่ี 5 กิจการ ตํ่า ธนาคาร สูง บวก กิจการ กิจการ สูง ธนาคาร ตํ่า หัก กิจการ รายการท่ี 6 กิจการ สูง ธนาคาร ตํ่า หัก กิจการ รายการท่ี 7 กิจการ ตํ่า ธนาคาร สูง บวก กิจการ

336

วิธีหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการไปหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร


สําหรับวันท่ี 30 กันยายน 2557

ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ 38,920 บวก ต๋ัวเงินรับ 10,000 ดอกเบ้ียรับ 500 ธนาคารตัดจ�ายเช็ค เลขท่ี 6654804 ตํ่าไป 1,800 เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 6654801 จํานวน 6,300 เลขท่ี 6654802 จํานวน 4,280 10,580 22,880 61,800 หัก ค�าธรรมเนียม 100 ดอกเบ้ียจ�าย 450 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึกตํ่ากว�าท่ีสั่งจ�าย 900 เงินฝากระหว�างทาง 7,500 เช็คหักผิดบัญชี 4,800 13,750 ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร 48,050 3.2.2 พิสูจน�จากยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคารไปหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ ข้ันตอนการทํา

(1) ให�ตั้งยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ�งยอดธนาคาร (2) บวกหรือหักรายการท่ีเปMนสาเหตุท่ีทําให�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือท้ังสอง

ฝ2ายไม�เท�ากันเพ่ือท่ีจะทําให�สองฝ2ายมียอดเงินฝากธนาคารคงเหลือเท�ากันโดยยึดหลักการบันทึกตามสมุดบัญชีของกิจการดังนี้

- ถ�าข�อแตกต�างใด มีผลทําให�ยอดธนาคาร สูง ยอดของกิจการ ตํ่า ให�นํามาหักทางด�านธนาคาร

337

- ถ�าข�อแตกต�างใด มีผลทําให�ยอดธนาคาร ตํ่า ยอดของกิจการ สูง ให�นํามาบวกทางด�านธนาคาร

(3) ผลท่ีได�คือ ยอดเงินฝากคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ รูปแบบ งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดไปหายอดเงินฝาก

ธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ

ช่ือกิจการ............................................... งบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

สําหรับวันท่ี............................................. ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร xxx บวก เงินฝากระหว�างทาง xx เช็คหักผิดบัญชี xx ธนาคารหักบัญชีสูงกว�าเช็คท่ีสั่งจ�าย xx ธนาคารบันทึกเงินฝากตํ่ากว�าท่ีฝากจริง xx เช็คคืน xx ค�าธรรมเนียมธนาคาร xx ค�าใช�จ�ายท่ีจ�ายผ�านธนาคาร xx กิจการบันทึกบัญชีต่ํากว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx กิจการบันทึกเงินฝากสูงกว�าท่ีฝากจริง xx xxx xxx หัก ลูกหนี้ ต๋ัวเงินรับ xx ดอกเบ้ียรับ xx กิจการบันทึกบัญชีสูงกว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx กิจการบันทึกเงินฝากตํ่ากว�าท่ีนําฝากจริง xx เช็คค�างจ�าย xx ธนาคารหักบัญชีต่ํากว�าท่ีสั่งจ�ายตามเช็ค xx ธนาคารบันทึกเงินฝากสูงกว�าท่ีนําฝากจริง xx xxx ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ xxx

338









ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีท่ีถูกต�อง ณ วันท่ี 30 กันยายน 2557 2. รายการปรับปรุงในสมุดรายวันท่ัวไป จากโจทย5จะพิจารณาได�ดังนี้ รายการท่ี 1 ธนาคาร สูง กิจการ ตํ่า หัก ธนาคาร รายการท่ี 2 ธนาคาร ตํ่า กิจการ สูง บวก ธนาคาร รายการท่ี 3 ธนาคาร ตํ่า กิจการ สูง บวก ธนาคาร รายการท่ี 4 ธนาคาร ตํ่า กิจการ สูง บวก ธนาคาร รายการท่ี 5 ธนาคาร สูง กิจการ ตํ่า หัก ธนาคาร ธนาคาร ตํ่า กิจการ สูง บวก ธนาคาร รายการท่ี 6 ธนาคาร ตํ่า กิจการ สูง บวก ธนาคาร รายการท่ี 7 ธนาคาร สูง กิจการ ตํ่า หัก ธนาคาร

339

วิธีหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคารไปหายอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ


สําหรับวันท่ี 30 กันยายน 2557 ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ 48,050 บวก ค�าธรรมเนียม 100 ดอกเบ้ียจ�าย 450 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึกตํ่ากว�าท่ีสั่งจ�ายเช็ค 900 เงินฝากระหว�างทาง 7,500 เช็คหักผิดบัญชี 4,800 13,750 61,800 หัก ต๋ัวเงินรับ 10,000 ดอกเบ้ียรับ 500 ธนาคารตัดจ�ายเช็ค เลขท่ี 6654804 ตํ่าไป 1,800 เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 6654801 จํานวน 6,300 เลขท่ี 6654802 จํานวน 4,280 10,580 22,880 ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร 38,920 การบันทึกรายการปรับปรุงในสมุดรายวันท่ัวไป หลังจากท่ีทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแล�ว กิจการจะต�องปรับปรุงรายการท่ีกิจการลืมบันทึกบัญชี หรือบันทึกบัญชีผิดพลาดในสมุดรายวันท่ัวไปของกิจการด�วย

340

สมุดรายวันท่ัวไป หน�า 1




ก.ย. 30 เงินฝากธนาคาร ค�าธรรมเนียมธนาคาร ต๋ัวเงินรับ ดอกเบ้ียรับ

102 504 104 404

10,400 100

- -

10,000 500

- -

ปรับปรุงต๋ัวเงินท่ีธนาคารเก็บเงินให�

ดอกเบ้ียจ�าย อุปกรณ5สํานักงาน เงินฝากธนาคาร ปรับปรุงดอกเบ้ียจ�ายท่ีธนาคารคิดกับกิจการและบันทึกจ�ายเช็คตํ่าไป

505 108 102

450 900

- -

1,350

-

4. ความหมายของเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร เงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร (Bank Overdraft) หมายถึง จํานวนเงินคงเหลือในบัญชีเงินฝากแสดงยอดติดลบ หรือตัวแดงซ่ึงเกิดจากกิจการสั่งจ�ายเช็คหรือเบิกเงินจากธนาคารเกินกว�าจํานวนเงินฝากท่ีคงเหลืออยู�ในบัญชีเงินฝากธนาคาร การท่ีกิจการจะเบิกเงินจากธนาคารเกินกว�าบัญชีเงินฝากได� จะต�องทําข�อตกลงกับธนาคารเสียก�อนว�าจะสามารถเบิกเกินบัญชีได�เปMนจํานวนเท�าใด และจะต�องเสียดอกเบ้ียสําหรับยอดเบิกเกินบัญชีในอัตราร�อยละเท�าใด บัญชีเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร จะปรากฏยอดทางด�านเครดิตของบัญชีเงินฝากธนาคาร และถือเปMนหนี้สินหมุนเวียน การแสดงบัญชีเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารในงบการเงิน มีวิธีการแสดงดังนี้

4.1 กรณีกิจการมีบัญชีเงินฝากธนาคารเพียงบัญชีเดียว ให�แสดงรายการเปMนหนี้สินหมุนเวียน

4.2 กรณีกิจการมีบัญชีเงินฝากธนาคารหลายบัญชี จะแสดงรายการแยกพิจารณาได�ดังนี้

341

4.2.1 บัญชีเงินฝากธนาคาร มียอดรวมทุกบัญชีอยู�ทางด�านเดบิต นั่นคือแสดงยอดเงินฝากสุทธิ (นําฝากเงินสูงกว�า ถอนเงิน) ให�แสดงรายการในงบดุลเปMนสินทรัพย5หมุนเวียนเพ่ือให�ผู�นํางบดุลไปใช�ทราบสถานะเงินฝากธนาคาร

4.2.2 บัญชีเงินฝากธนาคาร มียอดรวมทุกบัญชีอยู�ทางด�านเดบิต นั่นคือ แสดงยอดเปMนเงินฝากสุทธิ ซ่ึงบัญชีเหล�านี้บางบัญชีอาจปรากฏยอดเงินฝาก แต�บางบัญชีอาจปรากฏยอดเปMนเงินเบิกเกินบัญชี ให�แสดงยอดเงินฝากท้ังสิ้นทางด�านสินทรัพย5หมุนเวียน และยอดเงินเบิกเกินบัญชีท้ังสิ้นทางด�านหนี้สินหมุนเวียน เพ่ือให�ผู�นํางบดุลไปใช�ทราบรายละเอียดยอดเงินฝากธนาคาร

5. วิธีการพิสูจน�ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร เม่ือกิจการได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารท่ีธนาคารส�งมาให�แล�วนํามาเปรียบเทียบกับยอดเงินฝากในสมุดบัญชีของกิจการ โดยปกติแล�วยอดคงเหลือของเงินฝากจะไม�ตรงกัน ยอดตามใบแจ�งยอดอาจแสดงยอดยังมีเงินฝาก แต�ทางด�านกิจการอาจแสดงยอดเบิกเกินบัญชีเงินฝาก ดังนั้นเพ่ือทราบรายการท่ีแตกต�างกันและเพ่ือทราบยอดท่ีถูกต�อง กิจการต�องจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชี มีวิธีการจัดทําเช�นเดียวกันกับ การจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามปกติ แต�วิธีการแสดงรายการในงบพิสูจน5ยอดสามารถแสดงรายการได� 2 รูปแบบ คือ

5.1 แสดงรายการเช�นเดียวกับการพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารตามปกติ กล�าวคือ รายการใดต�องบวกเพ่ิมยอดเงินฝากก็ยังคงเปMนรายการบวก และรายการใดต�องหักหรือลดเงินฝากลงก็ยังคงเปMนรายการหักเหมือนเดือน เพียงแต�รายการท่ีเปMนยอดหักให�ใส�เครื่องหมาย ลบ “-“ หรือ วงเล็บ “( )” กํากับไว�ด�วย แล�วทําการบวกหรือลบตามหลักคณิตศาสตร5คือเครื่องหมายเหมือนกันนํามารวมกัน และเครื่องหมายต�างกันนํามาลบกันจากยอดท่ีต้ังไว� สําหรับรายการท่ีเปMนบวกจะทําให�ยอดเบิกเกินบัญชีเงินฝากธนาคารลดลง แต�รายการท่ีเปMนลบหรือหักจะทําให�ยอดเบิกเกินบัญชีเงินฝากธนาคารเพ่ิมข้ึน

5.2 แสดงรายการตรงกันข ามกับการพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคารตามปกติ กล�าวคือรายการใดต�องบวกเพ่ิมยอดเงินฝากให�นําไปหักยอดเบิกเกินบัญชีท่ีตั้งไว� ซ่ึงจะทําให�ยอดเบิกเกินบัญชีลดลง นั่นก็คือ กิจการมีหนี้สินลดลง และรายการใดต�องหักหรือลดยอดเงินฝากให�นําไปบวกกับยอดเบิกเกินบัญชีท่ีตั้งไว�จะทําให�ยอดเบิกเกินบัญชีเพ่ิมข้ึน นั่นก็คือ กิจการมีหนี้สินเพ่ิมข้ึน

342

ตัวอย�างท่ี 9.4 เม่ือวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 บริษัท วีเจ จํากัด ได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร มียอดคงเหลือ 82,400 บาท แต�ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการมียอดคงเหลือ 78,100 บาท กิจการได�ตรวจสอบและพบข�อแตกต�าง ดังนี้

1. กิจการนําเงินฝากในวันสิ้นเดือน 12,320 บาท แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชี 2. ธนาคารนําเช็คของกิจการอ่ืนมาหักจากบัญชี 5,000 บาท 3. ธนาคารคิดค�าธรรมเนียมเก็บเงิน 180 บาท 4. เช็คสั่งจ�ายให�เจ�าหนี้จํานวน 1,500 บาท แต�กิจการบันทึกบัญชีเพียง 150 บาท 5. เช็คของลูกค�านําเข�าบัญชีเงินฝากแต�ธนาคารเรียกเก็บไม�ได�ธนาคารจึงคืนให�กิจการ

จํานวน 2,000 บาท 6. ธนาคารเรียกเก็บเงินตามต๋ัวเงิน จํานวน 3,000 บาท พร�อมดอกเบ้ีย 150 บาท 7. เช็คสั่งจ�ายชําระหนี้ให�เจ�าหนี้แต�ยังไม�นําไปข้ึนเงินจํานวน 3 ฉบับ คือ

เช็คเลขท่ี 22445601 จํานวนเงิน 3,900 บาท เช็คเลขท่ี 22445602 จํานวนเงิน 7,500 บาท เช็คเลขท่ี 22445603 จํานวนเงิน 2,000 บาท

ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร ตามวิธีหายอดคงเหลือท่ีถูกต�อง 2. งบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร ตามวิธีพิสูจน5จากฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่ง 3. บันทึกรายการปรับปรุงบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป งบพิสูจน�ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร ตามวิธีหายอดคงเหลือท่ีถูกต อง รูปแบบท่ี 1

343

บริษัท วีเจ จํากัด งบพิสูจน�ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร

สําหรับวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557

ยอดเงินเบิกเกินบัญชีตามสมุดบัญชี -78,100 บวก ต๋ัวเงินรับ 3,000 ดอกเบ้ียรับ 150 3,150 -74,950 หัก ค�าธรรมเนียม 180 ยอดเงินท่ีกิจการ บันทึกตํ่ากว�าเช็คจ�าย 1,350 เช็คคืน 2,000 3,530 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีท่ีถูกต อง -78,480

ยอดเงินเบิกเกินบัญชีตามใบแจ งยอด -82,400 บวก เงินฝากระหว�างทาง 12,320 เช็คกิจการอ่ืนนํามา หักผิดบัญชี 5,000 17,320 -65,080 หัก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 22445601 3,900 เลขท่ี 22445602 7,500 เลขท่ี 22445603 2,000 13,400 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีท่ีถูกต อง -78,480

รูปแบบท่ี 2

บริษัท วีเจ จํากัด

งบพิสูจน�ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร สําหรับวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557

ยอดเงินเบิกเกินบัญชีตามสมุดบัญชี 78,100 บวก ค�าธรรมเนียม 180 ยอดเงินท่ีกิจการ บันทึกตํ่ากว�าเช็คจ�าย 1,350 เช็คคืน 2,000 3,530 81,630 หัก ต๋ัวเงินรับ 3,000 ดอกเบ้ียรับ 150 3,150 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีท่ีถูกต อง 78,480

ยอดเงินเบิกเกินบัญชีตามใบแจ งยอด 82,400 บวก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 22445601 3,900 เลขท่ี 22445602 7,500 เลขท่ี 22445603 2,000 13,400 95,800 หัก เงินฝากระหว�างทาง 12,320 เช็คกิจการอ่ืนนํามา หักผิดบัญชี 5,000 17,320 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีท่ีถูกต อง 78,480

344

งบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร ตามวิธีพิสูจน5จากฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่งมี 2 กรณี กรณีท่ี 1 พิสูจน�จากยอดคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคารไปหายอดคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการ รูปแบบท่ี 1


สําหรับวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามใบแจ งยอดธนาคาร 82,400 บวก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 22445601 3,900 เลขท่ี 22445602 7,500 เลขท่ี 22445603 2,000 ต๋ัวเงินรับ 3,000 ดอกเบ้ียรับ 150 16,550 98,950 หัก เงินฝากระหว�างทาง 12,320 เช็คกิจการอ่ืนนํามาหักผิดบัญชี 5,000 ค�าธรรมเนียม 180 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึกตํ่ากว�าเช็คสั่งจ�าย 1,350 เช็คคืน 2,000 20,850 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ 78,100

345



สําหรับวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามใบแจ งยอดธนาคาร -82,400 บวก เงินฝากระหว�างทาง 12,320 เช็คกิจการอ่ืนนํามาหักผิดบัญชี 5,000 ค�าธรรมเนียม 180 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึกตํ่ากว�าเช็คสั่งจ�าย 1,350 เช็คคืน 2,000 20,850 -61,550 หัก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 22445601 3,900 เลขท่ี 22445602 7,500 เลขท่ี 22445603 2,000 ต๋ัวเงินรับ 3,000 ดอกเบ้ียรับ 150 16,550 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ -78,100 กรณีท่ี 2 พิสูจน�จากยอดคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการไปหายอดคงเหลือตามใบแจ งยอดธนาคาร รูปแบบท่ี 1

346


สําหรับวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ 78,100 บวก เงินฝากระหว�างทาง 12,320 เช็คกิจการอ่ืนนํามาหักผิดบัญชี 5,000 ค�าธรรมเนียม 180 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึกตํ่ากว�าเช็คสั่งจ�าย 1,350 เช็คคืน 2,000 20,850 98,950 หัก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 22445601 3,900 เลขท่ี 22445602 7,500 เลขท่ี 22445603 2,000 ต๋ัวเงินรับ 3,000 ดอกเบ้ียรับ 150 16,550 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามใบแจ งยอดธนาคาร 82,400

347



สําหรับวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ -78,100 บวก เช็คค�างจ�าย เลขท่ี 22445601 3,900 เลขท่ี 22445602 7,500 เลขท่ี 22445603 2,000 ต๋ัวเงินรับ 3,000 ดอกเบ้ียรับ 150 16,550 -61,550 หัก เงินฝากระหว�างทาง 12,320 เช็คกิจการอ่ืนนํามาหักผิดบัญชี 5,000 ค�าธรรมเนียม 180 ยอดเงินท่ีกิจการบันทึกตํ่ากว�าเช็คสั่งจ�าย 1,350 เช็คคืน 2,000 20,850 ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารตามใบแจ งยอดธนาคาร -82,400

348

วิธีการบันทึกรายการปรับปรุงบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป สมุดรายวันท่ัวไป หน�า 1




พ.ค. 31 เงินฝากธนาคาร ต๋ัวเงินรับ ดอกเบ้ียรับ บันทึกต๋ัวเงินรับท่ีธนาคารเรียกเก็บให�

102 104 404

504 102

201 102

103 102

3,150

180

1,350

2,000

-

-

-

-

3,000

150

180

1,350

2,000

- -

-

-

-

ค�าธรรมเนียม เงินฝากธนาคาร บันทึกค�าธรรมเนียมธนาคาร เจ�าหนี้ เงินฝากธนาคาร บันทึกจ�ายเงินตามเช็คชําระหนี้ให�เจ�าหนี้ต่ําไป ลูกหนี้ เงินฝากธนาคาร บันทึกรับเช็คคืน

บทสรุป

ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร คือ แบบรายงานของธนาคารท่ีจัดส�งมาให�กิจการเพ่ือแสดงรายละเอียดว�า บัญชีเงินฝากประเภทกระแสรายวันของกิจการมียอดคงเหลืออยู�เท�าใด ระหว�างเดือนมีรายการเพ่ิมเงินฝากและถอนเงินฝากจากรายการใดบ�าง ซ่ึงปกติแล�วยอดเงินคงเหลือท่ีธนาคารแจ�งมายังกิจการนั้นมักจะไม�ตรงกัน คงจะเนื่องจากหลายสาเหตุ เช�น เงินฝากระหว�างทาง เช็คค�างจ�าย เช็คขาดความเชื่อถือ ค�าธรรมเนียมธนาคาร ดอกเบ้ียเงินฝาก เช็คลงบัญชีสูงไปหรือตํ่าไป เปMนต�น การจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร เปMนการนํายอดเงินฝากคงเหลือตามใบแจ�งยอดธนาคารและตามสมุดบัญชีของกิจการมาเปรียบเทียบ ถ�ายอดของท้ัง 2 ฝ2ายไม�เท�ากัน ต�องหาสาเหตุว�าเพราะอะไรจึงไม�เท�ากัน

349

วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารมี 2 วิธี คือ 1. วิธีหายอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต�อง 2. วิธีพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารคงเหลือฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่ง เงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร หมายถึง จํานวนเงินคงเหลือในบัญชีเงินฝากแสดงยอดติดลบหรือ

ตัวแดงซ่ึงเกิดจากกิจการสั่งจ�ายเช็คหรือเบิกเงินจากธนาคารเกินกว�าจํานวนเงินฝากท่ีคงเหลืออยู�ในบัญชีเงินฝาก วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร มีวิธีการเช�นเดียวกับวิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร แต�จะแตกต�างกันตรงท่ีวิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร มีวิธีการแสดงรายการอยู� 2 รูปแบบ คือ

1. เม่ือเปรียบเทียบได�รายการท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างแล�ว รายการใดบวกเพ่ิมเงินฝากก็ แสดงบวกเหมือนเดิม และรายการใดหักหรือลดเงินฝากลงก็แสดงหักเหมือนเดิมแต�รายการหักจะมีเครื่องหมาย “-“ ด�วย

2. เม่ือเปรียบเทียบได�รายการท่ีทําให�เกิดข�อแตกต�างแล�วรายการใดบวกเพ่ิมเงินฝาก ก็ แสดงเปMนรายการหักจากยอดเงินเบิกเกินบัญชีท่ีต้ังไว� และรายการใดหักหรือลดเงินฝากลง ก็แสดงรายการเปMนยอดบวกเงินเบิกเกินบัญชีท่ีต้ังไว� และไม�ต�องมีเครื่องหมายลบ “-“ หรือวงเล็บ “( )” กํากับยอดเงินเบิกเกินบัญชี แหล�งการเรียนรู เพ่ิมเติม

1. www.dbd.go.th 2. www.fap.or.th 3. www.lawyerscouncil.or.th 4. หนังสือการบัญชีตั๋วเงิน 5. หนังสือการบัญชีชั้นกลาง 1

350

คําศัพท� คําแปล Bank Statement ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร

Deposit in Transit เงินฝากระหว�างทาง

Outstanding Cheque เช็คค�างจ�าย

Cheque Return เช็คคืน

Bank Service Charge ค�าธรรมเนียมธนาคาร

Bank Reconciliation Statement งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร

Bank Overdraft เงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร

คําศัพท�ที่ควรรู

351

ตอนท่ี 1 จงตอบคําถามต�อไปนี้ 1. ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร คืออะไร 2. สาเหตุทําให�ยอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการไม�ตรงกับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร 3. วิธีการทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารทําได�ก่ีวิธี อะไรบ�าง 4. เช็คค�างจ�าย มีผลกระทบต�อยอดเงินฝากธนาคารตามใบแจ�งยอดอย�างไร 5. การพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารโดยนํายอดคงเหลือของท้ังฝ2ายกิจการและใบแจ�งยอดมาเปMนตัวต้ัง

คือ วิธีพิสูจน5ยอดตามวิธีใด 6. เงินฝากระหว�างทาง หมายถึง 7. เช็คค�างจ�าย หมายถึง 8. เช็คคืน หมายถึง 9. เงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร หมายถึง 10. วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารมีก่ีวิธี อะไรบ�าง

แบบฝGกหัดหน�วยที่ 9

352

ตอนท่ี 2 กิจกรรมฝGกปฏิบัติ 1. เม่ือวันท่ี 30 มิถุนายน 2557 บริษัท อารียา จํากัด ได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร มียอดคงเหลือตามใบแจ�งยอดเท�ากับ 120,000 บาท และยอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีกิจการ 106,780 บาท จากการเปรียบเทียบพบข�อแตกต�าง ดังนี้ 1. ดอกเบ้ียเงินฝากธนาคาร กิจการยังไม�ได�บันทึกบัญชี 800 บาท 2. เช็คสั่งจ�าย แต�ผู�รับยังไม�นําไปข้ึนเงินธนาคาร ดังนี้ เลขท่ี 2233451 จํานวนเงิน 12,000 บาท เลขท่ี 2233454 จํานวนเงิน 4,000 บาท เลขท่ี 2233458 จํานวนเงิน 7,000 บาท 3. เช็คของลูกค�านําฝากธนาคาร ธนาคารคืนมาเพราะเรียกเก็บเงินไม�ได� 11,000 บาท 4. ลูกหนี้นําเงินเข�าบัญชี กิจการยังไม�ได�บันทึกบัญชี 3,500 บาท 5. ค�าธรรมเนียมธนาคาร กิจการยังไม�ได�บันทึกบัญชี 150 บาท 6. เช็คของผู�อ่ืนธนาคารนํามาหักบัญชีของกิจการ 5,000 บาท 7. นําเงินฝากธนาคารเม่ือวันสิ้นเดือน ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให� 12,000 บาท 8. เช็คสั่งจ�ายให�เจ�าหนี้ 1,530 บาท กิจการบันทึกบัญชีไว�เพียง 1,350 บาท 9. ธนาคารเรียกเก็บเงินตามต๋ัวเงินให�กิจการได� เพ่ิมยอดบัญชีเงินฝากให�แล�ว จํานวนเงิน

หน�าต๋ัว 14,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 10% ต�อปv กําหนด 3 เดือน ธนาคารหักค�าธรรมเนียมในการเรียกเก็บ 100 บาท ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงนิฝากธนาคาร วธิีพิสูจน5หายอดคงเหลือท่ีถูกต�อง 2. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร วิธีพิสูจน5ยอดคงเหลือตามใบแจ�งยอดของธนาคารไปหายอดคงเหลือตามสมุดบัญชีเงินฝากของกิจการ 3. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร วิธีพิสูจน5ยอดคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการไปหายอดคงเหลือตามใบแจ�งยอดของธนาคาร 4. บันทึกรายการปรับปรุงบญัชีในสมดุรายวันท่ัวไปของกิจการ

353

2. เม่ือวันท่ี 1 กันยายน 2557 ร�านบริการ มียอดเงินฝากธนาคารตามสมุดบัญชีของกิจการ จํานวน 17,500 บาท โดยมีเช็คท่ีสั่งจ�ายไปแล�วในเดือน สิงหาคม 2557 แต�ผู�รับยังไม�นําไปข้ึนเงินท่ีธนาคาร ดังนี้ เช็คเลขท่ี 3322141 จํานวน 10,000 บาท เช็คเลขท่ี 3322145 จํานวน 5,000 บาท เช็คเลขท่ี 3322148 จํานวน 4,000 บาท เช็คเลขท่ี 3322150 จํานวน 17,500 บาท รายการรับและจ�ายเงิน เดือนกันยายน 2557

รายการนําฝากธนาคาร รายการสั่งจ�ายเช็ค ก.ย. 2 15,000 บาท 3 30,000 บาท 6 25,000 บาท 10 40,000 บาท 14 50,000 บาท 21 10,000 บาท 26 23,000 บาท

ก.ย. 2 เช็คเลขท่ี 3322152 3,300 บาท 4 เช็คเลขท่ี 3322153 10,000 บาท 7 เช็คเลขท่ี 3322154 25,000 บาท 12 เช็คเลขท่ี 3322155 5,000 บาท 16 เช็คเลขท่ี 3322156 15,000 บาท 21 เช็คเลขท่ี 3322157 12,000 บาท 28 เช็คเลขท่ี 3322158 7,700 บาท 29 เช็คเลขท่ี 3322159 36,000 บาท

ใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร (Bank Statement) ท่ีธนาคารส�งมาเดือน กันยายน 2557 ดังนี้ ว.ด.ป. รายการ การจ�ายเช็ค การฝากเช็ค ยอดคงเหลือ 2557 ก.ย. 1 2 3 4 7 8 9 10 14 15 21

เช็คเลขท่ี 3322152 เช็คเลขท่ี 3322141 เช็คเลขท่ี 3322148 เช็คเลขท่ี 3322154 เช็คเลขท่ี 3322156

3,300 10,000

4,000

500 S.R.

25,000 15,000

15,000

30,000

25,000

40,000

54,000 69,000 65,700 55,700 85,700 81,700

106,700 106,200 146,200 121,200 106,200

354

22 23 24 24 28 30

เช็คเลขท่ี 3322145 เช็คเลขท่ี 3322120 เช็คเลขท่ี 3322159

5,000

30,000 C.R. 20,000 36,000

50,000

10,000

156,200 151,200 121,200 131,200 111,200 75,200

C.R หมายถึง เช็คคืน S.R. หมายถึง ค�าธรรมเนียม การจ�ายเช็คทุกฉบับเปMนการจ�ายเพ่ือชําระหนี้ให�กับเจ�าหนี้ ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร ตามวิธีหายอดคงเหลือท่ีถูกต�อง 2. ปรับปรุงบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป 3. เม่ือวันท่ี 31 ตุลาคม 2557 ร�านณัฐพลการช�าง ได�รับ Bank Statement จากธนาคารว�า เงินฝากมียอดคงเหลือ 67,600 บาท แต�ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการในวันเดียวกัน มียอดคงเหลือ 68,449 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างดังต�อไปนี้ 1. กิจการนําเงินฝากธนาคารในเย็นวันท่ี 31 ตุลาคม 2557 จํานวน 10,740 บาท แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให� 2. กิจการมีเช็คค�างจ�ายประจําเดือน ตุลาคม จํานวน 5 ฉบับ ดังนี้ เช็คเลขท่ี 2564451 จํานวนเงิน 405 บาท เช็คเลขท่ี 2564453 จํานวนเงิน 3,150 บาท เช็คเลขท่ี 2564454 จํานวนเงิน 6,561 บาท เช็คเลขท่ี 2564458 จํานวนเงิน 7,200 บาท เช็คเลขท่ี 2564459 จํานวนเงิน 3,375 บาท 3. ธนาคารคิดดอกเบ้ียเงินฝากให�กิจการ 960 บาท แต�กิจการยังไม�ทราบ 4. เช็คขาดความเชื่อถือ 1 ฉบับ จํานวนเงิน 10,500 บาท 5. ธนาคารคิดค�าธรรมเนียมในการเรียกเก็บเงิน 360 บาท 6. กิจการลงบัญชีสั่งจ�ายเช็คเลขท่ี 2564452 จํานวนเงิน 5,643 บาท แต�ตาม Bank Statement ธนาคารลงจ�าย 6,543 บาท กิจการได�ทําการตรวจสอบกับต�นข้ัวเช็คแล�ว ปรากฏว�ากิจการบันทึกบัญชีผิดพลาด

355

ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร วิธีหายอดคงเหลือท่ีถูกต�องของธนาคารและของกิจการ

2. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร วธิีพิสูจน5ยอดคงเหลือตามใบแจ�งยอดของธนาคารไปหายอดคงเหลือตามสมุดบญัชีเงินฝากของกิจการ 3 . งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร วิธีพิสูจน5ยอดคงเหลือตามสมุดบัญชีของกิจการไปหายอดคงเหลือตามใบแจ�งยอดของธนาคาร 4. บันทึกรายการปรับปรุงบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไปของกิจการ 4. เม่ือวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 ร�านมาลีได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคาร แจ�งว�ามียอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร จํานวน 49,510 บาท แต�ยอดเงินเบิกเกินบัญชีในวันเดียวกันในสมุดบัญชีของกิจการมีจํานวน 46,030 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างกันดังต�อไปนี้ 1. กิจการสั่งจ�ายเช็คชําระหนี้ให�เจ�าหนี้แต�เจ�าหนี้ยังไม�ได�นําไปข้ึนเงินมีจํานวน 2 ฉบับ เลขท่ี 2012135 เปMนเงิน 8,200 บาท และเลขท่ี 2012138 เปMนเงิน 7,100 บาท 2. ค�าธรรมเนียมธนาคาร 530 บาท 3. กิจการนําเงินฝากธนาคาร จํานวน 10,800 บาท แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให� 4. เช็คขาดความเชื่อถือ 1 ฉบับ จํานวน 8,900 บาท 5. ธนาคารคิดดอกเบ้ียเงินเบิกเกินบัญชี จํานวน 1,450 บาท กิจการยังไม�ได�บันทึกบัญชี ให�ทํา 1. งบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร ตามวิธีหายอดคงเหลือท่ีถูกต�อง 2. งบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร ตามวิธีพิสูจน5จากฝ2ายหนึ่งไปยังอีกฝ2ายหนึ่ง ท้ัง 2 วิธี 3. บันทึกรายการปรับปรุงในสมุดบัญชีของกิจการ 5. เม่ือวันท่ี 30 มิถุนายน 2557 เจ�าหน�าท่ีบัญชีของบริษัทกรุณา จํากัด ได�จัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารเรียบร�อยแล�ว ดังนี้

บริษัท กรุณา จํากัด งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร

สําหรับวันท่ี 30 มิถุนายน 2557 ยอดเงินฝากตามสมดุบัญชีของกิจการ 39,320 บวก เงินฝากระหว�างทาง 8,425 เช็คหักผิดบัญชี 1,200

356

ธนาคารบันทึกเงินฝากสูงกว�านําฝากจริง 180 ดอกเบ้ียรับ 250 10,055 49,375 หัก เช็คค�างจ�าย 2 ฉบับ 4,540 ต๋ัวเงินท่ีธนาคารเรียกเก็บเงินให� 3,450 กิจการบันทึกบัญชีสูงกว�าท่ีจ�ายจริงตามเช็ค 90 เช็คคืนเรียกเก็บเงินไม�ได� 2,805 ค�าธรรมเนียมธนาคาร 480 11,365 ยอดเงินฝากธนาคารตามใบแจ�งยอดของธนาคาร 38,010

หลังจากจัดทํางบพิสูจน5แล�ว ยอดไม�ตรงตามใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารตามใบแจ�งยอดท่ีธนาคารแจ�งให�ทราบว�า ณ วันท่ี 30 มิถุนายน 2557 มียอดคงเหลือ 34,920 บาท ให�ทํา 1. ให�ตรวจสอบการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร ณ วันท่ี 30 มิถุนายน 2557 ของเจ�าหน�าท่ีว�าผิดอย�างไร และจัดทําใหม�ตามวิธีท่ีถูกต�อง 2. บันทึกรายการปรับปรุงบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป

357

ตอนท่ี 3 คําส่ัง : จงทําเครื่องหมาย � หน าข อท่ีเห็นว�าถูก และทําเครื่องหมาย � หน าข อท่ีเห็นว�าผิด .......... 1. การจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารไม�ว�าจะจัดทําตามวิธีใด ก็ไม�ต�องบันทึกรายการใน

สมุดรายวันท่ัวไป .......... 2. การจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารตามวิธีหายอดท่ีถูกต�องเม่ือพิสูจน5ยอดเสร็จสิ้นแล�ว

ยอดตามใบแจ�งยอดและยอดตามบัญชีของกิจการ ไม�จําเปMนต�องเท�ากัน .......... 3. วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชี มีวิธีการจัดทําเช�นเดียวกับวิธีพิสูจน5ยอดเงิน

ฝากธนาคาร ...........4. การจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร ผู�จัดทําคือธนาคาร .......... 5. วิธีการจัดทํางบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคารมีวิธีการจัดทํา 3 รูปแบบ .......... 6. Bank Statement หมายถึง การทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร .......... 7. เงินฝากระหว�างทาง จะทําให�ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีของกิจการ มากกว�ายอดตามใบ

แจ�งยอดเงินฝากของธนาคาร .......... 8. ดอกเบ้ียรับเงินฝากธนาคาร จะทําให�ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีของกิจการน�อยกว�ายอด

ตามใบแจ�งยอดเงินฝากของธนาคาร .......... 9. เช็คคืน จะทําให�ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีของกิจการ น�อยกว�ายอดตามใบแจ�งยอดเงิน

ฝากของธนาคาร .......... 10. ค�าธรรมเนียมธนาคาร จะทําให�ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีของกิจการ มากกว�ายอดตาม

ใบแจ�งยอดเงินฝากของธนาคาร

358

หัวข อกิจกรรม

1. การทํางบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร เครื่องมือและอุปกรณ�ท่ีใช

1. สื่อในการนําเสนอ (บอร5ด) 2. แบบฟอร5มกระดาษรายงาน 3. เครื่องคํานวณ 4. เครื่องฉายภาพ

ข้ันตอนในการปฏิบัติกิจกรรม 1. แบ�งกลุ�มผู�เรียนออกเปMน 4 กลุ�ม พร�อมเลือกหัวหน�ากลุ�มและเลขานุการกลุ�ม โดยยึด

หลักประชาธิปไตย 2. ผู�เรียนแต�ละกลุ�มทําโจทย5ตามใบงาน 9.1 ภายในเวลาท่ีกําหนด 3. ผู�เรียนแต�ละกลุ�มแลกเปลี่ยนกันตรวจใบงาน 4. ส�งตัวแทนกลุ�มเฉลยหน�าชั้นเรียนให�เพ่ือนร�วมแลกเปลี่ยนเรียนรู� นําเสนอกลุ�มละ 5 นาที 5. ให�อีก 3 กลุ�มท่ีเหลือประเมินเพ่ือน 6. กลุ�มท่ีนําเสนอผลงาน ประเมินตนเอง 7. ผู�สอนรวบรวมแบบประเมินจาก 4 กลุ�ม พร�อมประเมิน 4 กลุ�มท่ีนําเสนอผลงาน 8. ผู�สอนให�คําแนะนําเนื้อหาสําคัญเพ่ิมเติม เม่ือวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 ร�านสุธิตาการค�า ได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากจากธนาคารว�าเงิน

ฝากมียอดคงเหลือ 18,765 บาท แต�ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการในวันเดียวกันมียอดคงเหลือ 16,200 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างดังต�อไปนี้

1. กิจการนําเงินฝากธนาคาร เม่ือวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 จํานวนเงิน 2,700 บาท แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให�

2. กิจการสั่งจ�ายเช็คชําระหนี้ให�เจ�าหนี้ เม่ือวันท่ี 31 พฤษภาคม 2557 แต�เจ�าหนี้ยังไม�ได�นําไปข้ึนเงิน จํานวน 2 ฉบับ ดังนี้ เช็คเลขท่ี 1122334 จํานวนเงิน 4,500 บาท เช็คเลขท่ี 1122336 จํานวนเงิน 900 บาท

3. ธนาคารคิดค�าธรรมเนียมในการโอนเงินจํานวน 135 บาท ซ่ึงธนาคารหักบัญชีเงินฝากธนาคารของกิจการแล�ว แต�กิจการยังไม�ทราบ

ให�ทํา งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร วิธีหายอดคงเหลือเงินฝากธนาคารท่ีถูกต�อง

ใบงาน 9.1 เร่ือง การทํางบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

359

หัวข อกิจกรรม 1. วิธีพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร

เครื่องมือและอุปกรณ�ท่ีใช 1. สื่อในการนําเสนอ (บอร5ด) 2. แบบฟอร5มกระดาษรายงาน 3. เครื่องคํานวณ 4. เครื่องฉายภาพ

ข้ันตอนในการปฏิบัติกิจกรรม 1. แบ�งกลุ�มผู�เรียนออกเปMน 4 กลุ�ม พร�อมเลือกหัวหน�ากลุ�มและเลขานุการกลุ�ม โดยยึด

หลักประชาธิปไตย 2. ผู�เรียนแต�ละกลุ�มทําโจทย5ตามใบงาน 9.2 ภายในเวลาท่ีกําหนด 3. ผู�เรียนแต�ละกลุ�มแลกเปลี่ยนกันตรวจใบงาน 4. ส�งตัวแทนกลุ�มเฉลยหน�าชั้นเรียนให�เพ่ือนร�วมแลกเปลี่ยนเรียนรู� นําเสนอกลุ�มละ 5 นาที 5. ให�อีก 3 กลุ�มท่ีเหลือประเมินเพ่ือน 6. กลุ�มท่ีนําเสนอผลงาน ประเมินตนเอง 7. ผู�สอนรวบรวมแบบประเมินจาก 4 กลุ�ม พร�อมประเมิน 4 กลุ�มท่ีนําเสนอผลงาน 8. ผู�สอนให�คําแนะนําเนื้อหาสําคัญเพ่ิมเติม เม่ือวันท่ี 30 มิถุนายน 2557 ร�านสุกิจพาณิชย5 ได�รับ Bank Statement แจ�งว�ามียอดเงิน

เบิกเกินบัญชีจํานวน 40,000 บาท แต�ยอดเงินเบิกเกินบัญชีในวันเดียวกันนี้ของกิจการมียอด 42,280 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างดังต�อไปนี้

1. เม่ือวันท่ี 30 มิถุนายน 2557 กิจการนําเงินฝากธนาคาร จํานวน 2,400 บาท แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึกบัญชีให�

2. เม่ือวันท่ี 30 มิถุนายน 2557 กิจการสั่งจ�ายเช็คชําระหนี้ให�เจ�าหนี้แต�เจ�าหนี้ยังไม�ได�นําไปข้ึนเงิน จํานวน 2 ฉบับ ดังนี้ เช็คเลขท่ี 2233456 จํานวนเงิน 4,000 บาท เช็คเลขท่ี 2233458 จํานวนเงิน 800 บาท

3. ธนาคารคิดค�าธรรมเนียม 120 บาท ให�ทํา งบพิสูจน5ยอดเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร วิธีหายอดคงเหลือท่ีถูกต�อง

ใบงาน 9.2 เร่ือง การทํางบพิสูจน�ยอดเงินฝากธนาคาร

360


คําช้ีแจง - แบบทดสอบนี้มีจํานวน 10 ข อ ข อละ 1 คะแนน เวลา 10 นาที - ให ทําเครื่องหมายกากบาท (X) ทับตัวอักษรข อท่ีถูกเพียงข อเดียว 1. Bank Statement คือ ก. ใบแจ�งยอดบัญชีเงินฝากธนาคาร ข. สมุดคู�ฝาก ค. งบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคาร ง. งบการเงินของธนาคาร 2. ผลท่ีเกิดข้ึนจากเช็คขาดความเชื่อถือ คือข�อใด ก. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ข. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคารยอดเงินฝากตาม

ค. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ง. สมุดบัญชีกิจการน�อยกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร 3. เงินฝากระหว�างทาง คือ ก. เงินธนาคารนําเข�าบัญชีแล�ว แต�กิจการไม�ได�บันทึก

ข. เช็คลูกหนี้ต�างจังหวัดนําเข�าบัญชี แต�กิจการยังไม�ได�บันทึก ค. เงินกิจการนําฝากธนาคารแล�ว แต�ธนาคารยังไม�ได�บันทึก ง. ธนาคารเรียกเก็บเงินตามเช็คได�แล�ว แต�กิจการไม�ได�บันทึก 4. ผลท่ีเกิดข้ึนจากเช็คค�างจ�าย คือข�อใด ก. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ข. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�าหรือเท�ากับยอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ค. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการมากกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร ง. ยอดเงินฝากตามสมุดบัญชีกิจการน�อยกว�ายอดตามใบแจ�งยอดธนาคาร จากโจทย5ต�อไปน้ีให�ตอบคําถามข�อ 5-10

แบบทดสอบหลังเรียน

361

เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2557 กิจการได�รับใบแจ�งยอดเงินฝากธนาคารว�ามียอดเงินคงเหลือ 65,000 บาท แต�ยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบัญชีของกิจการในวันเดียวกันมียอดคงเหลือ 90,150 บาท กิจการจึงได�ทําการตรวจสอบและพบข�อแตกต�างดังต�อไปน้ี

1. เช็คขาดความเชื่อถือ 1 ฉบับ จํานวน 21,300 บาท 2. ธนาคารคิดค�าธรรมเนียมในการเรียกเก็บเงิน 350 บาท 3. เงินฝากระหว�างทาง 20,000 บาท 4. เช็คค�างจ�าย 2 ฉบับ ดังน้ี

เช็คเลขที่ 1122341 จํานวนเงิน 5,700 บาท เช็คเลขที่ 1122348 จํานวนเงิน 8,100 บาท

5. ธนาคารคิดดอกเบ้ียเงินฝากให�กิจการ 2,700 บาท 5. จากงบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแบบหายอดคงเหลือที่ถูกต�องทางฝ2ายธนาคารรายการที่เปMน

หัก คือข�อใด ก. ดอกเบ้ียเงินฝาก ข. เงินฝากระหว�างทาง ค. ค�าธรรมเนียมธนาคาร ง. เช็คค�างจ�าย 6. จากงบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแบบหายอดคงเหลือที่ถูกต�องทางฝ2ายธนาคารรายการที่เปMน

บวก คือข�อใด ก. ดอกเบ้ียเงินฝาก ข. เงินฝากระหว�างทาง ค. ค�าธรรมเนียมธนาคาร ง. เช็คค�างจ�าย 7. จากงบพิสูจน5ยอดเงินฝากธนาคารแบบพิสูจน5จากกิจการไปหาธนาคาร รายการท่ีเปMนบวกมียอด

จํานวนเท�าใด ก. 16,500 บาท ข. 16,000 บาท ค. 41,650 บาท ง. 33,800 บาท

362

8. จากโจทย5ข�อ 7. รายการท่ีเปMนรายการหัก มียอดรวมเท�าใด ก. 16,000 บาท ข. 33,800 บาท ค. 41,650 บาท ง. 16,500 บาท 9. ยอดเงินฝากธนาคารท่ีถูกต�องท่ียอดอยู�เท�าใด ก. 71,400 บาท ข. 71,200 บาท ค. 71,000 บาท

ง. 70,000 บาท 10. รายการใดไม�ต�องบันทกึปรบัปรงุบญัชใีนสมุดรายวันทั่วไปของกจิการ ก. ค�าธรรมเนียม ข. ดอกเบ้ียเงินฝากธนาคาร ค. เงินฝากระหว�างทาง ง. เช็คขาดความเชื่อถือ

363

บรรณานุกรม

จิตราพร กาญจนพิบูลย5. การบัญชีตั๋วเงิน. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ5ศูนย5ส�งเสริมอาชีวะ, 2557. ผกากรอง บรรดาศักด์ิ. การบัญชีตั๋วเงิน. นนทบุรี : บริษัทศูนย5หนังสือเมืองไทย จํากัด, 2557. พรรณลินี พูนสาระคุณ. การบัญชีตั๋วเงิน. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ5ศูนย5ส�งเสริมอาชีวะ, 2557. ยุพิน บุญมี. การบัญชีตั๋วเงิน. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ5ศูนย5ส�งเสริมวิชาการ, 2556. ศรายุฏต5 อมตะไพบูลย5. การบัญชีตั๋วเงิน. นนทบุรี : สํานักพิมพ5เอมพันธ5, 2556. ศิริวรรณ ผิวนวล และสฤษด์ิ ปานศรีพงษ5. การบัญชีชั้นกลาง 1. นนทบุรี : สํานักพิมพ5เอมพันธ5,

ม.ป.ป. สวาท อ�อนตา. การบัญชีตั๋วเงิน. นนทบุรี : บริษัทศูนย5หนังสือเมืองไทย จํากัด, 2556 อรวรรณ เจือจันทร5. การบัญชีทรัพย5สิน. กรุงเทพฯ : บริษัทพิมพ5แม็ค จํากัด, 2544. อุษา ผลินยศ. การบัญชีตั๋วเงิน. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ5ศูนย5ส�งเสริมวิชาการ, 2557. กฎหมายไทย. http://www.thailaws.com กรมพัฒนาธุรกิจการค�า กระทรวงพาณิชย5. http://www.dbd.go.th สภาทนายความ ในพระบรมราชูปถัมภ5. ประมวลกฎหมายแพ�งและพาณิชย5.

http://www.lawyerscouncil.or.th สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ5. มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 101 “เรื่อง หนี้สงสัยจะสูญและ

หนี้สูญ (ฉบับท่ี 11 เดิม).” http://www.fap.or.th

หนวยที่ 9...

Documents