คานา

องคความร “คมอการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ในสานกงานทดน” เปนองคความรทไดรบการคดเลอกจาก คณะกรรมการจดการความรของกรมทดน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ซงสนบสนนประเดนยทธศาสตรท ๒ พฒนาระบบการออกเอกสารสทธใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวประเทศ

ทงน เพอใหสานกงานทดนและผปฏบตงานทเกยวของ สามารถนาองคความรเกยวกบการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) ดวยโปรแกรมสารสนเทศทางภมศาสตร ไปใชงานในภารกจตางๆ ของสานกงานทดน เพอใหเกดประโยชนและสามารถนาไปใชในการบรหารจดการขอมลในสานกงานทดนไดอยางมประสทธภาพ

กองเทคโนโลยทาแผนท กองฝกอบรม กรมทดน กระทรวงมหาดไทย

สารบญ

หนา

บทท ๑ ความเปนมา ๑

บทท ๒ ความรเกยวกบระวางแผนทรปถายทางอากาศ ๓

- ระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) ๓

- ขนตอนการสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ ในรปแบบดจทล ๖

บทท ๓ การใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขดวยโปรแกรม Quantum GIS ๑๑

- การใชงานโปรแกรม Quantum GIS ๑๑

- การตดตงโปรแกรม (Download and Installation Program) ๑๒

- สวนประกอบของโปรแกรม QGIS ๑๙

- การกาหนดระบบพกดอางอง (Coordinate Reference Systems : CRS) ๒๗

- การนาเขาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขดวยโปรแกรม QGIS ๓๔

บทท ๔ การนาระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขไปใชประโยชนในสานกงานทดน ๓๗

- การนาระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข มาใชกบงานดานรงวด ๓๗

- การจดทารปแบบแผนท หรอการทา Layout ๕๒

บทท ๕ บทสรป ๗๑ ภาคผนวก

ระเบยบและหนงสอราชการทเกยวของ

- ระเบยบกรมทดน วาดวยการสรางและการใชระวางแผนท พ.ศ. ๒๕๔๗

- หนงสอกรมทดน ดวนทสด ท มท ๐๕๑๖.๕/ว ๒๐๙๒๗ ลงวนท ๘ สงหาคม ๒๕๖๐ เรอง มาตรการปองกนการออกหนงสอแสดงสทธในทดนโดยไมชอบดวยกฎหมาย

สารบญภาพ

หนา

ภาพท ๑ ชดกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (DMC) ๔

ภาพท ๒ ตวอยางภาพถายทางอากาศสเชงเลข GSD ๔๘ เซนตเมตร ๕

ภาพท ๓ ตวอยางระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ๕

ภาพท ๔ แสดงตาแหนงหมดบงคบภาพภาคพนดน (GCP) ทไดวางแผนและกาหนดหมด ๖

ภาพท ๕ หนาตางโปรแกรม ERDAS IMAGINE แสดงคาสง LPS ทใชในการทางาน ๗

ภาพท ๖ แสดงหนาตางการคานวณปรบแกความคลาดเคลอนทางตาแหนง ๘ ของหมดบงคบภาพภาคพนดนและหมดโยงยด

ภาพท ๗ แสดงลายนาทปรากฏบนขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ๑๐ มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐

บทท ๑

ความเปนมา

กรมทดน มหนาทหลกทสาคญในการออกเอกสารสทธทดนใหกบประชาชนตงแต ป พ.ศ. ๒๔๔๔ ดวยวธการรงวดทางภาคพนดน แตไมสามารถดาเนนการใหทนกบความตองการของประชาชน เพราะตองใชระยะเวลายาวนานมากจงจะสามารถออกโฉนดทดนใหแลวเสรจทวประเทศได กรมทดนจงไดนารปถายทางอากาศมาใชในการทาแผนทสาหรบการออกโฉนดทดน โดยจดทาเปนระวางแผนทรปถายทางอากาศ มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ แตดวยความเจรญทางดานเศรษฐกจและสงคม ประชาชนมความตองการ เอกสารสทธเพมขน กรมทดนจงไดจดทาโครงการเดนสารวจเพอออกหนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส. ๓ ก.) โดยใชรปถายทางอากาศมาสรางเปนระวางรปถายทางอากาศ มาตราสวน ๑:๕,๐๐๐ เพอใชในการออกหนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส. ๓ ก.) ทวประเทศ แมกรมทดนจะไดแกไขปญหาโดยการออกหนงสอรบรองการทาประโยชนไวแลวเกอบทวประเทศ แตหนงสอรบรองการทาประโยชนกยงคงเปนเอกสารทไมมความสมบรณเทยบเทาโฉนดทดน

ในป พ.ศ. ๒๕๒๘ กรมทดน จงไดจดทาโครงการพฒนากรมทดนและเรงรดการออกโฉนดทดนทวประเทศ (Land Tilting Project : LTP) ใหแลวเสรจภายใน ๒๐ ป โดยใชระบบพกดฉาก ย ท เอม ทดแทนระบบพกดฉาก ๒๙ ศนยกาเนดเดม เพอใหระวางแผนทของกรมทดนเปนระบบสากล สามารถใชงานไดสอดคลองกบระบบแผนททหนวยงานตางๆ ใชกนอยทวไป โดยมการสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ ๒ มาตราสวน ในระบบพกดฉาก ย ท เอม คอ มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ใชในเขตชนบท (Rural) และมาตราสวน ๑:๑,๐๐๐ ใชในเขตชมชน (Urban) จากนนกระบวนการจดสรางระวางแผนท รปถายทางอากาศไดมการพฒนามาอยางตอเนองตามววฒนาการของเทคโนโลยทางดานการทาแผนท จนกระทงเขาสกระบวนการจดสรางระวางแผนทฯ ดวยระบบ Digital Photogrammetry ซงผลผลตทไดเปนระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ทจดเกบในรปแบบดจทลไฟล

กรมทดน ไดดาเนนโครงการศนยขอมลทดนและแผนทแหงชาต โดยมวตถประสงค เพอจดระบบงานขอมลทดนและแผนทรปแปลงทดนใหอยในรปฐานขอมลในระบบภมสารสนเทศ (GIS) ใหเปนมาตรฐาน สาหรบใชในการจดทาแผนทแนวเขตการใชทดนใหเกดความชดเจน โดยมแผนงานทเกยวของกบงานสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ คอ แผนงานจดทาแผนทฐาน มาตราสวน 1:4,000 ครอบคลมพนททวประเทศ ซงกรมทดนไดรบการสนบสนนการบนถายภาพทางอากาศ จากกรมแผนททหาร กองบญชาการกองทพไทย ในการบนถายภาพเพอนาขอมลภาพถายทางอากาศเชงเลข ทไดจากการบนทกดวยกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (Digital Mapping Cameras : DMC) มาใชในการจดสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข มาตราสวน 1:4,000

- ๒ -

ในป พ.ศ. 2561 กรมทดน โดยกองเทคโนโลยทาแผนท ไดดาเนนการจดสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน 1:4,000 โดยวธ Ortho Rectification ครอบคลมพนททวประเทศ และสงใชในราชการสานกงานทดน ตามโครงการจดทาและสงขอมลระวางแผนทภาพถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน 1:4,000 ในรปแบบดจทลไฟล ใหสานกงานทดนจงหวด ทวประเทศ เพอใหขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) สามารถนาไปใชในราชการของสานกงานทดน สนบสนนมาตรการของกรมทดน ทไดกาหนดแนวทางและมาตรการปองกนการออกหนงสอแสดงสทธในทดนโดยไมชอบดวยกฎหมาย อกทงเปนการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการขอมลในสานกงานทดนไดอยางมประสทธภาพ สะดวก และรวดเรวยงขน

บทท ๒

ความรเกยวกบระวางแผนทรปถายทางอากาศ

กองเทคโนโลยทาแผนท ไดดาเนนการจดสรางระวางรปถายทางอากาศ ระวางแผนทรปถายทางอากาศ เพอสงใชในราชการสานกงานทดนทวประเทศ โดยระวางแผนทรปถายทางอากาศจะมการสงใชทงระวางแผนทรปถายทางอากาศแบบขาว-ดา ระวางแผนทรปถายทางอากาศจากขอมลภาพถายทางอากาศ (MOAC) และระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข จากขอมลภาพถายทางอากาศเชงเลข (DMC) ซงในบทน จะกลาวถงระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ทสงใชในราชการใหกบสานกงานทดนทวประเทศ โดยมรายละเอยด ดงน

๑. ระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC)

ระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข เปนระวางแผนทรปถายทางอากาศ ในรปแบบ ดจทลไฟล ผลตจากภาพถายทางอากาศสเชงเลขทบนถายภาพดวยกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (Digital Mapping Cameras : DMC) ความละเอยดของจดภาพ (Ground Sampling Distance : GSD) ๔๘ เซนตเมตร บนถายภาพชวงป พ.ศ. ๒๕๕๔ – พ.ศ. ๒๕๖๑ มาจดสรางเปนระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ครอบคลมพนททวประเทศ ยกเวนพนทหวงหาม ปกปด และเขตพนทชายแดนเพอความมนคง โดยแบงพนทดาเนนการตามโครงการ ดงน

- โครงการศนยขอมลทดนและแผนทแหงชาต (ระยะท ๑) ครอบคลมพนทภาคเหนอ จานวน ๑๕ จงหวด และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จานวน ๒๐ จงหวด

- โครงการศนยขอมลทดนและแผนทแหงชาต (ระยะท ๒) ครอบคลมพนทภาคกลาง จานวน ๒๐ จงหวด ภาคตะวนออก จานวน ๗ จงหวด และภาคใต จานวน ๑๕ จงหวด

ในการบนถายภาพใชกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (DMC) ซงเปนเทคโนโลยทไดพฒนาความสามารถของกลองใหมระบบทมความฉลาดและซบซอนมากยงขน กลาวคอ สามารถบนทกภาพถายทางอากาศสาหรบทาแผนททมความละเอยดถกตองสงในระบบเชงเลข โดยเฉพาะไดพฒนาระบบอปกรณบนทกภาพทมความละเอยดสง ระบบการจดการการบน ระบบหาคาพกดโดยรบสญญาณจากดาวเทยม (GPS) และหนวยตรวจวดความเคลอนไหวภายใน (IMU) เพอชวยในการนาหน ตลอดจนกระบวนการบนทกภาพและการจดการดวยระบบคอมพวเตอรในขณะบนถายภาพทางอากาศ อกทงยงมอปกรณทชวยในการทาใหขอมลภาพมความถกตองสงในขณะบนถาย (Forward Motion Compensation) ซงจะถกตดตงอยบนอากาศยานขณะบนถายภาพ โดยกลอง DMC ทใชถายภาพมคณลกษณะ ดงน

- ๔ -

๑. กลอง DMC I : ภาพ ๑ เฟรม มขนาดเทากบ ๑๓,๘๒๔ x ๗,๖๘๐ pixels ความยาวโฟกสเทากบ ๑๒๐ มลลเมตร และความละเอยดของจดภาพเทากบ ๑๒ ไมครอน ๒. กลอง DMC II : ภาพ ๑ เฟรม มขนาดเทากบ ๑๑,๒๐๐ x ๑๒,๐๙๖ pixels ความยาว โฟกสเทากบ ๙๒ มลลเมตร และความละเอยดของจดภาพเทากบ ๗.๒ ไมครอน ๓. กลอง DMC III : ภาพ ๑ เฟรม มขนาดเทากบ ๑๔,๕๙๒ x ๒๕,๗๒๘ pixels ความยาวโฟกสเทากบ ๙๒ มลลเมตร และความละเอยดของจดภาพเทากบ ๓.๙ ไมครอน

ภาพท ๑ ชดกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (DMC)

กรมทดน ไดนาภาพถายทางอากาศเชงเลข (DMC) ความละเอยดของจดภาพ (Ground Sampling Distance : GSD) ๔๘ เซนตเมตร มาใชในการสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ โดยผานกระบวนการรงวดดวยภาพดจทล (Digital Photogrammetry) และดดแกความคลาดเคลอนทางตาแหนงทงทางราบและทางดง โดยใชเกณฑมาตรฐานในการตรวจสอบ คอ เกณฑมาตรฐานความถกตองเชงตาแหนง NSSDA เกณฑมาตรฐานความถกตองเชงตาแหนง ASPRS และระเบยบกรมทดน วาดวยการสรางและการใชระวางแผนท พ.ศ. ๒๕๔๗

ผลผลตทได เปนระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขทนามาตดระวางโดยใชชอและหมายเลขระวางแผนทตามสารบญระวางแผนท ๑:๔,๐๐๐ ของกรมทดน ในรปแบบดจทลไฟล เพอสงใชในราชการกรมทดน และสนบสนนภารกจอนๆ ตามความเหมาะสม ซงระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ๑ ระวาง ครอบคลมพนทจรงขนาด ๒ x ๒ ตารางกโลเมตร

- ๕ -

ภาพท ๒ ตวอยางภาพถายทางอากาศสเชงเลข GSD ๔๘ เซนตเมตร

ภาพท ๓ ตวอยางระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐

- ๖ -

๒. ขนตอนการสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ ในรปแบบดจทล

การสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ในรปแบบดจทล มขนตอนดาเนนการโดยสงเขป ดงน

๒.๑ การเตรยมงาน

๒.๑.๑ การจดเตรยมขอมล การจดเตรยมขอมล เปนการเตรยมขอมลตามขอบเขตบลอกภาพถาย ทไดกาหนดไว โดยมขอมลทตองใชในกระบวนการสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ คอ ขอมลภาพถาย ทางอากาศเชงเลข (DMC) ทไดจากการบนถายทางอากาศดวยกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (DMC) และคาพารามเตอรตางๆ สาหรบใชในการคานวณปรบแกคาพกด

๒.๑.๒ การกาหนดหมดบงคบภาพภาคพนดน (Ground Control Point) การกาหนดหมดบงคบภาพภาคพนดน เปนขนตอนของการวางแผนและกาหนดตาแหนงของหมดบงคบภาพภาคพนดน ซงจะตองเปนตาแหนงทเหนเดนชดบนภาพถายทางอากาศและสามารถชชดไดบนภาคพนดน รวมทงเขาถงตาแหนงไดสะดวก โดยในการกาหนดตาแหนงของหมดบงคบภาพภาคพนดน ตองวางแผนใหครอบคลมเพยงพอและเหมาะสมกบสภาพภมประเทศและขนาดของบลอกงาน จากนนทาการรงวดหมดบงคบภาพภาคพนดนทไดกาหนดไว โดยเปนคาพกด (X, Y, Z) ทไดจากการรงวดดวยเครองรบสญญาณดาวเทยม (GPS) ในพนทจรง สาหรบนาไปใช ในขนตอนตอไป

ภาพท ๔ แสดงตาแหนงหมดบงคบภาพภาคพนดน (GCP) ทไดวางแผนและกาหนดหมด

- ๗ -

๒.๒ การรงวดดวยภาพดจทลและคานวณปรบแกคาพกด

๒.๒.๑ การจดภาพภายใน (Interior Orientation) และการจดภาพภายนอก (Exterior Orientation) การจดภาพภายในและการจดภาพภายนอก เปนขนตอนของการใสรายละเอยดขอมลคาเรมตนใหกบบลอกงาน ดวยโปรแกรม ERDAS IMAGINE โดยใชคาสง LPS เพอปรบคาทางคณตศาสตรของภาพ โดยมรายละเอยด ดงน - กาหนดคณสมบตเรมตนใหกบบลอกงาน ไดแก ระบบพกด (Projection) และพนหลกฐาน (Datum) - คาพารามเตอรในการทา Interior Orientation ประกอบดวย ชนดของกลอง ความยาวโฟกสของกลอง (Focal Length) ความละเอยดจดภาพ (Geometric Resolution) และความสงบน - คาพารามเตอรในการทา Exterior Orientation ประกอบดวย คา X, Y, Z Omega, Phi, Kappa

ภาพท ๕ หนาตางโปรแกรม ERDAS IMAGINE แสดงคาสง LPS ทใชในการทางาน

๒.๒.๒ การรงวดหมดบงคบภาพภาคพนดนและหมดโยงยด (Ground Control Point and Tie Point) การรงวดหมดบงคบภาพภาคพนดน เปนขนตอนของการรงวดหมดบงคบภาพภาคพนดน (GCP) บนภาพถายทางอากาศเชงเลข ซงมาจากคาพกด (X, Y, Z) ทไดจากการรงวดดวยเครองรบสญญาณดาวเทยม (GPS) ในพนทจรง นามารงวดในตาแหนงเดยวกนบนภาพถายทางอากาศเชงเลข เพอเปนการขยายหมดควบคมทไดจากการรงวดหมดบงคบภาพภาคพนดนใหกระจายครอบคลมทกๆ ภาพถาย และทาการรงวดหมดโยงยด (Tie Point) ซงเปนหมดบงคบภาพชนดหนงทไมทราบคาพกดในระบบพกดภาคพนดน และมตาแหนงเดนชดบนภาพถายทางอากาศ โดยไมตองทาการรงวดในภาคสนาม ซงจะปรากฏอยบนสวนซอนดานหนาในแนวบนเดยวกน (Overlap) และสวนซอนดานขางระหวางแนวบน (Sidelap) โดยในทางทฤษฎกาหนดใหใน ๑ ภาพ ตองมหมดโยงยดอยางนอย ๙ หมด

- ๘ -

๒.๓ การคานวณปรบแกโครงขายสามเหลยมทางอากาศ (Block Adjustment)

การคานวณปรบแกโครงขายสามเหลยมทางอากาศ (Block Adjustment) เปนการปรบแกโดยใชคาพกดของหมดบงคบภาพภาคพนดนในการคานวณอางอง ทาใหการรงวด หมดบงคบภาพทไมทราบคาพกด กลายเปนหมดบงคบภาพทมคาพกด โดยมเกณฑในการปรบแก ความคลาดเคลอนทางตาแหนงทงทางราบและทางดงของหมดบงคบภาพภาคพนดนและหมดโยงยด คอ - คาความคลาดเคลอนรวมของบลอกงาน (Total Image Unit-Weight RMSE) มคาไมเกน ๐.๕ จดภาพ (Pixels) - คาความคลาดเคลอนรวมของหมดบงคบภาพ (Control Point RMSE) ทงแกน X และ Y มคาไมเกน ๑ เมตร สวนแกน Z มคาไมเกน ๒ เมตร

ภาพท ๖ แสดงหนาตางการคานวณปรบแกความคลาดเคลอนทางตาแหนง ของหมดบงคบภาพภาคพนดนและหมดโยงยด

๒.๔ การปรบแกแบบจาลองระดบความสงภมประเทศเชงเลข (Digital Elevation Model : DEM)

แบบจาลองระดบความสงภมประเทศเชงเลข (Digital Elevation Model) คอ กระบวนการรงวดความสงทเปนตวแทนของภมประเทศและมความสาคญอยางมากกบความถกตองทางตาแหนงของภาพถายออรโท โดยเปนการนาคาระดบไปคานวณปรบแกความสงตาของภมประเทศบนภาพถายทางอากาศ ดวยการรงวดบนโมเดลสามมต ทาใหไดคาพกดภมศาสตรพรอมทงคาระดบทมความละเอยดถกตองสง และสามารถนาไปใชในการสรางแบบจาลองระดบความสงภมประเทศเชงเลขไดเปนอยางด โดยมชวงหาง (Interval) ๓๐ เมตร

- ๙ -

๒.๕ การจดทาแผนทรปถายทางอากาศส (Orthophoto)

การจดทาแผนทรปถายทางอากาศส เปนการนาภาพถายทางอากาศสทผานการดาเนนการในขนตอนท ๒.๑ – ๒.๔ มาประมวลผลรวมกน เพอขจดความคลาดเคลอนทางตาแหนง ซงผลผลตทไดเปนแผนทรปถายทางอากาศส หรอภาพถายออรโท ในระบบพกดฉาก ย ท เอม บนพนหลกฐาน Indian 1975 จากนนทาการตรวจสอบคณภาพส และรอยตอระหวางแนวบนของแผนทรปถายทางอากาศส (Orthophoto)

๒.๖ การตอแผนทรปถายทางอากาศส (Mosaic)

การตอแผนทรปถายทางอากาศส เปนการนาแผนทรปถายทางอากาศสหลายๆ รปมาตอใหเปนผนเดยวกน โดยอาศยเสนแนวตอภาพถาย (Seamlines) ซงเปนเสนแบงขอบเขตพนท ทตองการบนแผนทรปถายทางอากาศสแตละรปทนามาตอกน ซงในบลอกงานจะมแผนทรปถาย ทางอากาศสอยางนอย ๒ รปขนไป ทมสวนซอนกนของพนท ดงนน ในขนตอนนจะเปนการเลอกรปทมความคมชด ไมมสงบดบง โดยพนททไดจากแตละรปจะถกนามาประกอบเปนรปตอเนองกนโดยไมเหนรอยตอ จากนนจะทาการปรบสแผนทรปถายทางอากาศส (Color Corrections) และตดระวางแผนทรปถายทางอากาศส (Subset) ในมาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ โดยใชชอตามแผนทภมประเทศ ๑:๕๐,๐๐๐ ชด L 7017 ของกรมแผนททหาร

๒.๖.๑ การปรบสของแผนทรปถายทางอากาศส (Color Corrections) เนองจากแผนทรปถายทางอากาศส จะมปญหาเกยวกบแสงสะทอน ซงเกดจากตาแหนงของกลองกบแสงสะทอนจากดวงอาทตย ทาใหแผนทรปถายฯ มลกษณะสวางมากในบางบรเวณหรออาจมดทบในบางบรเวณ การปรบสของแผนทรปถายฯ จะเปนการคานวณคาของโทนสใหมความใกลเคยงกนโดยอาศยคาเฉลยบรเวณรอบขาง ทาใหสของภาพมความสมาเสมอและชดเจนยงขน

๒.๖.๒ การตดระวางแผนทรปถายทางอากาศส (Subset) ในมาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ การตดระวางแผนทรปถายทางอากาศส เปนการนาสารบญมาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ มาครอบตดบนแผนทรปถายทางอากาศส เพอใหไดระวางแผนทรปถายทางอากาศส ทมขนาด ๒ x ๒ ตารางกโลเมตร โดยใชชอตามแผนทภมประเทศ ๑:๕๐,๐๐๐ ชด L 7017 ของกรมแผนททหาร

๒.๗ การตรวจสอบความถกตองของระวางแผนทรปถายทางอากาศส

ในการตรวจสอบความถกตองของระวางแผนทรปถายทางอากาศส จะใชคา Root Mean Square Error (RMSE) ซงเปนคารากทสองของคาเฉลยกาลงสองของคาความตางระหวาง หมดตรวจสอบ (Check Point) ทไดจากการรงวดคาพกดโดยระบบโครงขายการรงวดดวยดาวเทยมแบบจลน (RTK GNSS Network) ในพนทจรง กบคาพกดบนระวางแผนทรปถายทางอากาศส ณ ตาแหนงเดยวกน โดยใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานความถกตองเชงตาแหนง NSSDA (National Standard for Spatial Data Accuracy) ของคณะกรรมการขอมลภมศาสตรระดบรฐบาลกลางสหรฐอเมรกา (Federal Geographic Data Committee : FGDC) และมาตรฐานความถกตองเชงตาแหนงของ

- ๑๐ -

สมาคมโฟโตแกรมเมตรและการรบรจากระยะไกลแหงอเมรกา (American Society of Photogrammetry and Remote Sensing : ASPRS)

๒.๘ การลงลายนาและบบอดขอมล (Watermarks and Compress Files)

ระวางแผนทรปถายทางอากาศทจดสรางขนและสงใชในราชการใหกบสานกงานทดนจะอยในรปแบบดจทลไฟล ดงนน จงมขนตอนของการลงลายนาและบบอดขอมล เพองายตอการตดตามแหลงขอมล และสะดวกในการสงไฟลขอมล

๒.๘.๑ การลงลายนา (Watermarks) การลงลายนาม ๒ รปแบบ คอ แบบมองเหน (Visible Watermarks) และแบบมองไมเหน (Invisible Watermarks) การลงลายนาจะทาใหสามารถตดตามแหลงทมาของขอมลในภายหลงได สาหรบลายนาของระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขจะปรากฏเปนตราสญลกษณของกรมทดนและรหสของแตละสานกงานทดนหรอผขอรบบรการ

ภาพท ๗ แสดงลายนาทปรากฏบนขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐

๒.๘.๒ การบบอดขอมล (Compress Files) ระวางแผนทรปถายทางอากาศทจดสรางขนในรปแบบดจทล จะมไฟลภาพขนาดใหญ สบเนองจากกลองทใชในการถายภาพมความละเอยดสง ทาใหภาพมความคมชด สงผลตอขนาดของไฟลภาพ ดงนน การบบอดขอมลจงเปนการลดขนาดของไฟลภาพ เพอใหสะดวกตอการนาไปใชงาน และการสงไฟลขอมลใหกบสานกงานทดน โดยเปนไฟลภาพสกล .Sid

บทท ๓

การใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ดวยโปรแกรม Quantum GIS (QGIS)

การใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ในรปแบบดจทล (.Sid) สามารถใชงาน

ผานทางโปรแกรม GIS เชน QGIS, ArcMap, Erdas Imagine เปนตน สาหรบในคมอเลมน จะนาเสนอเกยวกบการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ดวยโปรแกรม QGIS ซงมรายละเอยด ดงน

๑. การใชงานโปรแกรม Quantum GIS

Quantum GIS หรอ QGIS เปนโปรแกรม Desktop GIS ประเภทหนงทมประสทธภาพ ในการนามาใชจดการขอมลปรภม จดอยในกลมซอฟตแวรรหสเปด (Free and Open Source Software : FOSS) ทใชงานงาย ลกษณะการใชงานเปนแบบ Graphic User Interface ซงสะดวก ตอการใชงาน ไมวาจะเปนการเรยกใชขอมลภาพ ขอมลตาราง การแสดงผลตาราง การแสดงผลกราฟ ตลอดจนสามารถสบคนขอมล วเคราะหขอมลและนาเสนอขอมลในรปแบบแผนท สามารถเรยกใชขอมลเวกเตอร ราสเตอร ในรปแบบทเปนมาตรฐานแพรหลาย เชน ShapeFile และ GeoTIFF QGIS สามารถแกไข Shape File Format ได ซงเปนทตองการมากในเวลาน QGIS พฒนาบนพนฐานของ Qt ทเปนไลบราลสาหรบ Graphic User Interface (GUI) ทใชงานไดทง UNIX, Windows และ Mac การพฒนาใชภาษา C++ เปนหลก นอกจากนน QGIS ยงเชอมตอกบ Geospatial RDBMS เชน PostGIS/PostgreSQL สามารถอานและเขยนฟเจอรทจดเกบใน PostGIS ไดโดยตรง สามารถเชอมตอกบ GRASS ได ทาใหสามารถเรยกดขอมลทจดเกบใน GRASS โดยตรง และสามารถเรยกใชฟงกชนตางๆ ของ GRASS ได สนบสนนการวเคราะหเชงพนท (Spatial Data) และขอมลตาราง (Attribute Data) สามารถจดการขอมลไดงาย โดยใชเครองมอตาม GUI ทกาหนด และ Version ทเลอกใชนคอ Quantum GIS Version 2.18.18 Las Palmas

- ๑๒ -

๒. การตดตงโปรแกรม (Download and Installation Program)

โปรแกรม Quantum GIS สามารถตดตงไดบนระบบปฏบตการ Window, MacOS X, Linux และ Android โดยควรตรวจสอบคณสมบตของเครองคอมพวเตอรกอนทาการตดตง

๑. คลกขวาท Explorer เลอกคาสง System ๒. ดชนดของระบบปฏบตการ เชน Window 64 bit, 32 bit หรอ Mac หรอ Linux

จากนน ในการตดตงโปรแกรม เขาไปท Website : https://qgis.org/en/site/ ๓. กดทแถบ FOR USERS

1 2

3

- ๑๓ -

๔. คลกท Download QGIS

๕. กดทแถบ ALL RELEASES ๖. จากนน กด here ดานหลง Older releases of QGIS are available

5

6

4

- ๑๔ -

๗. เลอกระบบปฏบตการของเครองคอมพวเตอร เชน Window 64 bit, 32 bit หรอ Mac หรอ Linux (สาหรบในตวอยางเปนคอมพวเตอร 64 bit)

๘. เลอกดาวนโหลด Version ของโปรแกรมตามจานวน bit ของคอมพวเตอรทใชงาน (แนะนา Version 2.18.18)

8

7

8

- ๑๕ -

๙. จากนน ดบเบลคลกไฟลทดาวนโหลดมา QGIS-OSGeo4W-2.18.18-1-Setup-x86_64 (Version 2.18.18 สาหรบคอมพวเตอร 64 bit) จะปรากฏหนาตางดงรป แลวกดปม Next

๑๐. จะปรากฏหนาตางเงอนไขเกยวกบ License ใหกดปม I Agree เพอยอมรบเงอนไข

9

10

9

- ๑๖ -

๑๑. จะปรากฏหนาตางแสดงพนทในการจดเกบโปรแกรม ใหกดปม Next

๑๒. จะปรากฏหนาตางแสดงการเลอกตดตงโปรแกรม QGIS ใหกดปม Install

11

12

- ๑๗ -

๑๓. รอจนกวาโปรแกรมจะตดตงเสรจ

๑๔. เมอสนสดการตดตงโปรแกรม จะปรากฏหนาตางดงรป ใหกดปม Finish

14

13

- ๑๘ -

๑๕. เมอทาการตดตงโปรแกรมเรยบรอยแลว ทหนา Desktop จะแสดงโฟลเดอร QGIS 2.18 ใหดบเบลคลกทโฟลเดอรน

๑๖. เมอเปดโฟลเดอรขนมา จะปรากฏโปรแกรมททาการตดตง ในการเรมตนการใชงานใหดบเบลคลกท QGIS Desktop 2.18.18

จะปรากฏหนาเรมตนของโปรแกรม QGIS

15

16

- ๑๙ -

๓. สวนประกอบของโปรแกรม QGIS

ในหนาเรมตนของโปรแกรม จะมสวนประกอบของโปรแกรมในหนาจอหลก ประกอบดวย Menu Bar, Tools Bar, Layer, Browser, Map Display, Map Coordinate, Map Scale และ Project Properties ซงทกรายการนสามารถเคลอนยาย เปลยนขนาดตามความเหมาะสมตอการใชงาน เพออานวยความสะดวกแกผใชงาน

เมนจดการไฟล (Project Toolbar)

ประกอบไปดวยการสรางโครงการใหม เปดโครงการเกาทไดบนทกไว บนทกโครงการและสงออกเพอทาแผนท

แถบเมน (Menu Bar) คอ แถบเมนทแสดงคาสงทงหมดของโปรแกรม การเรยกใชงานแถบเมน ทาไดโดยการเลอนเมาสมาวางทชอเมนทตองการเปด แลวเลอนเมาสไปตามรายการคาสง เมอตองการใชคาสงใดๆ ใหคลกไปทคาสงนน โปรแกรมกจะทาการเรยกใชงานคาสงนนๆ แถบเครองมอ (Tools Bar) คอ แถบเครองมอทแสดงเปนสญลกษณ (Icon) ใชแทนคาสงตางๆ ซงแถบเครองมอทโปรแกรมไดจดเตรยมไวใหนน มอยหลายกลมดวยกน ดงน

แถบเมน Menu Bar

แถบเครองมอ Tools Bar

หนาตางแสดงขอมล Map Display

Browser

ชนขอมลLayer

คาพกด Map Coordinate

แถบมาตราสวน Map Scale

ระบบพกด Project Properties

แถบเมน Menu Bar

แถบเครองมอ Tools Bar

หนาตางแสดงขอมล Map Display

Browser

ชนขอมลLayer

คาพกด Map Coordinate

แถบมาตราสวน Map Scale

ระบบพกด Project Properties

- ๒๐ -

� เมนไฟลเอกสาร (File Toolbars) เปนกลมของเครองมอ สาหรบจดการเอกสาร

ประกอบไปดวย เครองมอการสรางโครงการใหม การเปดโครงการเกาทไดบนทกไว การบนทกโครงการ และการสงออกเพอทาแผนท

Icon ฟงกชน การใชงาน New การสรางเอกสารโครงการใหม

Open การเปดเอกสารโครงการทมอยเดม

Save การบนทกโครงการ

Save As การบนทกโครงการเปนอกชอหนง

New Print Composer การสรางแผนทใหมเพอการพมพ

Composer Manager

เปนสวนของหนาจอเลกๆ สาหรบใหผใชงานสามารถจดการกบ Layer/Composer ทสรางขนได ไดแก การเรยก Layout มาแสดง การลบและสราง Layout หรอการเปลยนชอใหกบ Layout

� เมนจดการมมมองแผนท (Map Navigation Toolbars) เปนกลมของเครองมอในการกวาด ยอ ขยายแผนท ซงจะควบคมการแสดงผลของแผนท เชน การขยายแผนท การเลอนแผนท การขยายเตมจอ หรอการยอนกลบไปมมมองเดม เปนตน

- ๒๑ -

Icon ฟงกชน การใชงาน Touch Zoom and Pan

ใชคลกบรเวณทตองการ ใหกลายเปนจดศนยกลางของแผนทโดยยงคงรกษามาตราสวนเดมไว

Pan Map

ใชเลอนแผนทไปดานอนๆ โดยยงคงรกษามาตราสวนเดมไว

Pan Map to Selection ใชเลอนแผนทไปยงขอมลทเลอกไว โดยยงคงรกษามาตราสวนเดม

Zoom In

ใชขยายมาตราสวนใหใหญขน ดวยการคลกบรเวณทตองการขยาย จะขยายทละเทาตวหรอใชวธลากกรอบสเหลยมผนผาเพอขยายแผนทใหมขนาดพอดกรอบ

Zoom Out ใชยอมาตราสวนใหเลกลง ดวยการคลกบรเวณทตองการยอ โดยจะยอทละครงหนง

Zoom to Native Pixel Resolution

ใชเปลยนมาตราสวนใหความละเอยดขอมลราสเตอรทเปดอยเทากบความละเอยดของหนาจอ (ภาพจะไมแตก)

Zoom Full เปลยนมมมองเปนสวนทมองเหนขอมลทกชนไดครบทงหมด

Zoom to Selection

เลอนไปยงขอมลทเลอกไวและเปลยนมาตราสวน ใหเหนขอมลทเลอกไวทงหมดพอด

Zoom to Layer

เปลยนมมมองเปนสวนทมองเหนขอมลชนทเลอกไดครบทงหมด

Zoom Last กลบไปมมมองกอนหนา

Zoom Next กลบไปมมมองหลง

New Bookmark การสรางมาตราสวนทตาแหนงใดๆ ในแผนท

Show Bookmarks

การกลบไปยงตาแหนงทสรางมาตราสวนทตาแหนงใดๆ ในแผนทไว

Refresh การเคลยรคาใหเปนปจจบน

- ๒๒ -

� เมนแสดงรายละเอยด (Attribute Toolbars) เปนกลมของเครองมอ ในการเรยกดคณสมบตขอมลในตาราง การวดและการให Label บน Balloon เปนตน

Icon ฟงกชน การใชงาน Identify Features คาสงในการดขอมลบรรยายของจด เสน รปปด ทคลกเลอก

Run Feature Action คาสงการดาเนนการทางานขอมล

Select Features by Area/Radius

คาสงในการเลอกขอมล

Select feature using an expression

คาสงการเลอกใชการแสดงขอมล

Deselect Features from All Layers

คาสงยกเลกการเลอกขอมลจากทกชนขอมล

Open Attribute Table คาสงในการเปดตารางคณลกษณะชดขอมลทงหมด

Open Field Calculator คาสงในการเปดตารางคาบรรยายของชดขอมลทงหมด

Show Statistical summary

คาสงในการคานวณคาของตารางคณลกษณะชดขอมล

Measure Line การวดระยะทางในแผนท

Map Tips

คาสงในการนาขอมลในตารางแสดงผลแผนท ในลกษณะของ Balloon

Text Annotation กลมเครองมอในการสราง ปรบปรง และแกไขกลองขอความ

- ๒๓ -

� เมนแกไขขอมล (Digitizing Toolbars) เปนกลมของเครองมอ สาหรบสราง แกไข ปรบปรงขอมลเชงเสน จะใชสาหรบแกไขขอมล เชน การเพมขอมล การเลอนขอมล การแกไขขอมล การลบขอมล การตดขอมล การสาเนาขอมล การวางขอมลสาเนา

Icon ฟงกชน การใชงาน Current Edits คาสงเลอกแกไขขอมลปจจบน

Toggle editing คาสงเรมเขาส การปรบปรง แกไข หรอสรางขอมล

Save Layer Edits คาสงการบนทกชนขอมลทแกไข

Add Feature คาสงการนาเขาขอมล

Add circular string คาสงในการสรางเสนโคง

Move Feature คาสงในการยายตาแหนงทเลอกทงหมดของจด เสน หรอรปปด

Node Tool คาสงในการยาย Node ของจด เสน หรอรปปด เพอแกไขรปรางของ Feature

Delete Selected คาสงในการลบ จด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว

Cut Feature คาสงในการลบและจดเกบในหนวยความจา เพอรอการนา ไปวางของจด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว

Copy Feature คาสงในการทาสาเนา จด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว

Paste Feature คาสงในการวาง คาสงในการลบ จด เสน หรอรปปด ทไดเลอกไว จากสาเนาทเกบไวในหนวยความจา

- ๒๔ -

� เมนจดการชนขอมล (Manage Layer Toolbar) เปนกลมของเครองมอ แสดงคาสงของโปรแกรม สาหรบเพม จดการ สราง ขอมลเชงพนททงทเปนขอมลเชงเสน และขอมลเชงภาพ การเรยก ใชงานแถบเมน ทาไดโดยการเลอนเมาสมาวางทชอเมนทตองการเปด แลวเลอนเมาสไปตามรายการคาสง เมอตองการใชคาสงใดๆ ใหคลกไปทคาสงนน โปรแกรมกจะทาการเรยกใชงานคาสงนน ๆ

Icon ฟงกชน การใชงาน

Add Vector Layer การเพมขอมลเชงเสน ในรปแบบการจดเกบ Format ตางๆ

Add Raster Layer การเพมขอมลภาพเชงตวเลข ในรปแบบการจดเกบ Format ตางๆ

Add SpatialLite Layer การเพมขอมลเชงเสน จากฐานขอมลเชงพนท SpatialLite

Add PostGIS Layers การเพมขอมลเชงเสน จากฐานขอมลเชงพนท PostGIS

Add Oracle GeoRaster Layer

การเพมขอมลชนด Oracle GeoRaster

Add WCS Layer การเพมขอมลชนด WCS

Add WFS Layer การเพมขอมลชนด WFS

Add Delimited Text Layer

การนาเขาขอมลพกดจากเอกสาร

Add/Edit Virtual Layer การเพม/แกไขชนขอมล Virtual

New Shape File Layer การสราง Shape File ใหม

Create New GPX Layer

การสราง GPX Layer ใหม

Add Oracle GeoRaster Layer

การนาเขา GeoRaster Layer จากฐานขอมล Oracle

- ๒๕ -

หนาตางแสดงชนขอมล (Layer Windows) คอ หนาตางแสดงชนขอมล ทใชในการเรยงลาดบการแสดง ชนขอมล โดยทางานเหมอนการซอนแผนใสขอมลแผนทผานเครองฉาย ซงเปนขอมลเชงพนท ทงทเปนขอมลเชงเสน และขอมลเชงภาพ

- ๒๖ -

หนาตางแสดงผลลพธ (Map Display) คอ หนาตางแสดงผลลพธของชนขอมลทเรยงซอนกน เปรยบเสมอนภาพฉายทแสดงผลจากการซอนแผนใสขอมลแผนทผานเครองฉาย ซงเปนขอมลเชงพนท ทงทเปนขอมลเชงเสน และขอมลเชงภาพ มาตราสวนแผนท (Map Scale) คอ อตราสวนระหวางระยะทางทยอสวนมาลงในแผนทกบระยะทางจรงในภมประเทศ มาตราสวนจะชวยใหผใชทราบวา แผนทนนๆ ยอสวนมาจากสภาพในภมประเทศจรงในอตราสวนเทาใด ระบบพกด (Project Properties) คอ พกดหรอตาแหนงอางองทางภมศาสตร แสดงผลในรปแบบมาตรฐานรหสพนหลกฐานแผนท และการฉายแผนท เชน EPSG:24047 คอ ระบบพกด Indian 1975 ย ท เอม โซน 47N

- ๒๗ -

๔. การกาหนดระบบพกดอางอง (Coordinate Reference Systems : CRS)

เมอเรมการใชงานโปรแกรม QGIS ควรกาหนดระบบพกดอางองเรมตนใหกบโปรแกรมกอน เพอความถกตองในการแสดงผลของขอมล สาหรบขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข มระบบพกดฉาก ย ท เอม พนหลกฐาน Indian 1975 หรอรหสมาตรฐาน EPSG:24047 มขนตอนวธการกาหนดคา ดงน

๑. เปดโปรแกรม QGIS จะปรากฏหนาเรมตนของโปรแกรม

1

- ๒๘ -

๒. ไปทแถบ Menu Bar กดเลอกท Settings จากนนเลอกท Options…

๓. จะปรากฏหนาตาง Option ขนมา เลอกแถบ CRS ๔. กดทคาสง Selected CRS

๓

๔

๒

- ๒๙ -

๕. เลอกระบบพกดอางองทตองการ หรอพมพรหสมาตรฐานในชอง Filter

๖. กด OK

๖

๕

๕

- ๓๐ -

๗. ทาเครองหมายหนา Use a default CRS แลวกดทคาสง Selected CRS

๘. เลอกระบบพกดอางองทตองการ หรอพมพรหสมาตรฐานในชอง Filter

๙. กด OK

๗

๙

๘

๘

- ๓๑ -

๑๐. กด OK

๑๑. ไปทแถบ Menu Bar กดเลอกท Project จากนน เลอกท Project Properties…

๑๐

1๑

- ๓๒ -

๑๒. จะปรากฏหนาตาง Project Properties ขนมา เลอกแถบ CRS ๑๓. ทาเครองหมายดานหนา Enable 'on the fly' CRS transformation (OTF)

๑๔. เลอกระบบพกดอางองทตองการ หรอพมพรหสมาตรฐานในชอง Filter

1๒

1๓

- ๓๓ -

๑๕. กด OK

1๔

1๕

1๔

- ๓๔ -

๕. การนาเขาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขดวยโปรแกรม QGIS

การนาเขาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขดวยโปรแกรม QGIS เปนการนาเขาหรอเพมชนขอมลในแผนท ซงโปรแกรม QGIS สามารถรองรบการนาเขาขอมลไดหลายประเภท เชน ขอมลเชงเสน (Vector) ขอมลภาพเชงตวเลข (Raster) ขอมลพกดจากเอกสาร (Delimited Text) เปนตน สาหรบในหวขอนจะเปนวธการนาเขาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ซงเปนขอมลประเภทขอมลภาพเชงตวเลข (Raster) ทกองเทคโนโลยทาแผนท จดสงใหสานกงานทดน ตามโครงการจดทาและสงขอมลระวางแผนทภาพถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ในรปแบบดจทลไฟล ใหสานกงานทดนจงหวดทวประเทศ โดยมขนตอน ดงน

๑. ในหนาตางเรมตนของโปรแกรม ไปทแถบ Tools Bar ในสวนของเมนจดการชนขอมล กดเลอกฟงกชน Add Raster Layer หรอ

๒. จะปรากฏหนาตาง Open a GDAL Supported Raster Data Source เลอกไฟลภาพ ทตองการจะนาเขา ซงสามารถเลอกชนขอมลภาพไดหลายนามสกล เชน *.TIFF, *.JPG, *.SID, *.ECW เปนตน

1

- ๓๕ -

๓. กด Open

๔. ชนขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข จะแสดงผลในสวนของหนาตางแสดงผล (Map Display) ซงสามารถดคาพกดตาแหนงของภาพไดทสวนของ Map Coordinate และมาตราสวนของแผนทไดในสวนของ Map Scale บรเวณมมดานลาง

๕. จากนนทาการจดเกบขอมลไวเปน Project เพอสามารถกลบมาเปดขอมลสาหรบใชงานในครงตอไป โดยไปทแถบเมน Project เลอก Save as

2

3

4

- ๓๖ -

๖. เลอกทจดเกบไฟลขอมล ตงชอไฟล แลวกด Save

เมอเสรจสนขนตอนการนาเขาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขดวยโปรแกรม QGIS จะได Project ทมชนขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข เพอนาไปใชงานดานอนๆ ตอไป

๕

๖

บทท ๔

การนาระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ไปใชประโยชนในสานกงานทดน

การนาระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ไปใชประโยชนในสานกงานทดน เปนการประยกต

ใชระวางแผนทฯ กบงานดานตางๆ ของสานกงานทดน ซงขอมลระวางแผนทฯ เปนขอมลภาพเชงเลข หรอแบบราสเตอร ทมขนตอนการนาเขาขอมลดงทไดกลาวไวในบทท ๓ สาหรบในบทนจะเปนตวอยางการนาขอมลระวางแผนทฯ ไปใชงานรวมกบขอมลของสานกงานทดน ไดแก ขอมลทไดจากโปรแกรม DOLCAD การจดทารปแผนท และการสงออกขอมล โดยมรายละเอยด ดงน

๑. การนาระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข มาใชกบงานดานรงวด

ในหวขอนจะเปนตวอยางการนาขอมลทไดจากโปรแกรม DOLCAD มานาเขาในโปรแกรม QGIS เพอเปดใชงานรวมกบขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข โดยมขนตอนการดาเนนงาน ดงน

๑.๑ การสงออกขอมลจากโปรแกรม DOLCAD เปน Shape Files

๑. เปดโปรแกรมคานวณรงวด (DOLCAD) ขนมา

๑

- ๓๘ -

๒. กดคนหางาน จะปรากฏหนาตาง SVCPINF002 (คนหางานรงวด) ขนมา ๓. จากนน กด

๔. เลอกงานทตองการ ๕. จากนน กด

๒

๓

๕

๔

๒

๓

- ๓๙ -

๖. จะปรากฏงานทตองการขนมา จากนน กดฟงกชน นาเขา/สงออก

๗. จะปรากฏหนาตาง SVCPINF003 (นาเขา/สงออก ขอมล) ขนมา จากนน กด

๖ ๖

๗

- ๔๐ -

๘. จะปรากฏหนาตางสงออกขอมลงานรงวด กดทาเครองหมายหนา ลาดบทรบเรอง_วนทรบเรอง

๙. จากนน กด

๑๐. เลอกทเกบ Shape File ๑๑. จากนน กด Save

๘

๙

๑๐

๑๑

- ๔๑ -

๑๒. เมอทาการสงออกขอมลรปแบบ Shape File เสรจเรยบรอยแลว กด OK จากนน ออกจากโปรแกรม DOLCAD

จะไดขอมลในรปแบบ Shape File ทไดจากโปรแกรม DOLCAD เปนทเรยบรอย ตอไป จะเปนการนาเขาขอมล ดวยโปรแกรม QGIS

๑๒

- ๔๒ -

๑.๒ การนาเขาขอมลในรปแบบขอมลเชงเสน (Vector) กบขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ดวยโปรแกรม QGIS

ในตวอยางจะเปนขอมล Shape File ทไดจากโปรแกรม DOLCAD ตามหวขอ ๑.๑ ๑. เปดโปรแกรม QGIS ไปทแถบ Project กดเลอกท New

๒. ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกฟงกชน Add Raster Layer ๓. จะปรากฏหนาตาง Open a GDAL Supported Raster Data Source ใหเลอกไฟลภาพระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (Raster) ทตองการ

๔. กด Open

๑

๒

๔

๓

- ๔๓ -

๕. ตรวจสอบดวา อยในพกดฉากอางองทตองการหรอไม โดยไปทแถบระบบพกด (มมลางขวา) ถาไมใช ใหคลกทตาแหนงน

๖. ทาเครองหมายหนา Enable 'on the fly' CRS transformation (OTF) ๗. เลอกพกดฉากอางองทตองการ สาหรบขอมลระวางแผนทรปถายฯ มระบบพกดเปน

๘. กด OK

แถบระบบพกด จะเปลยนจาก .................. เปน.................................... ระวางแผนทรปถายฯ จะแสดงผลในหนาตางแผนท ในระบบพกด ย ท เอม Indian 1975 จากนนจะเปนการนาเขาขอมล Shape File ทไดจาก DOLCAD

๖

๕

๗

๘

- ๔๔ -

๙. ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกฟงกชน Add vector layer ๑๐. จะปรากฏหนาตาง Add vector layer ขนมา ใหทาเครองหมายทหนา File และเลอก Encoding ทตองการ (เลอก TIS-620 หรอ UTF-8 เพอใหอานภาษาไทยได)

๑๑. จากนน กด Browse

๑๒. จะปรากฏหนาตาง Open an OGR Supported Vector Layer เลอก Shape File ทตองการ (ในกรณนเลอกเปนรปปด Polygon)

๑๓. จากนน กด Open

๑๐

๑๑

๑๐

๑๑

๑๐

๑๑

๑๐

๑๑

๑๐

๑๑

๙

๑๒

๑๓

- ๔๕ -

๑๔. กลบมาทหนาตาง Add vector layer จากนน กด Open

๑๕. จะไดรปแปลงทดนเปนรปปด Polygon ซอนบนระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ดงภาพ

๑๕ ๑๕

๑๔

- ๔๖ -

๑.๓ การปรบแตงหนาจอแผนทดวยการแสดงสญลกษณ และปายขอมลตาง ๆ

หลงจากทไดนาเขาขอมลรปแปลงทดนและขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ในรปแบบ Vector และ Raster เพอใหการแสดงผลมความชดเจนและงายตอการนาไปใชงาน ในหวขอน จะเปนการปรบแตงหนาจอแผนทดวยการแสดงสญลกษณ และปายขอมลตางๆ โดยมรายละเอยด ดงน

๑. การเปลยนสญลกษณ ไปทชนขอมลทตองการ กดคลกขวา และเลอก Properties

๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑

- ๔๗ -

๒. จะปรากฏหนาตาง Layer Properties ขนมา กดทแถบ Style ๓. เลอกรปแบบสญลกษณทตองการ จะมใหเลอก ๕ ประเภท - แบบ Single Symbol เปนการกาหนดสญลกษณ ใหขอมลทงหมดมสญลกษณ

แบบเดยวกน - แบบ Categorized เปนการกาหนดสญลกษณ ใหขอมลมสญลกษณแตกตางกน

ตามคาในฟลด - แบบ Graduated เปนการกาหนดสญลกษณ ใหขอมลมสญลกษณ โดยแบง

ขอมลออกเปนกลมตามคาในฟลด - แบบ Rule-based เปนการกาหนดสญลกษณ ใหขอมลมสญลกษณ โดยขอมล

ทตรงตามเงอนไขทกาหนด จะมสญลกษณเปนอยางไร - แบบ Inverted polygons เปนการกาหนดสญลกษณ ใหขอมลมสญลกษณ

เปนแบบกลบสการแสดงผล

๓ ๒

- ๔๘ -

๔. ปรบคาตามทตองการ Unit = หนวย Transparency = ความโปรงแสง Color = ส ๕. กด OK

๖. จะไดรปแบบสญลกษณตามทตองการ

๔

๕

๖

- ๔๙ -

๗. การแสดงปายขอมล โดยไปทชนขอมล กดคลกขวาและเลอก Properties * หมายเหต ในการแสดงปายขอมลทเปนภาษาไทย ควรเปดตารางขอมลดกอนวา

ภาษาในตารางแสดงออกมาเปนภาษาไทยหรอไม โดยใชคาสง Open Attribute Table*

๘. จะปรากฏหนาตาง Layer Properties ขนมา กดทแถบ Labels ๙. ทชองดานบนสด กดทลกศรลง และเลอก Show labels for this layer

๗

๘ ๙

๗

- ๕๐ -

๑๐. ในชอง Label with ใหเลอก Field ทตองการแสดงเปนปายขอมล

๑๑. กาหนดรปแบบตวอกษรของปายขอมล ตามทตองการ ๑๒. จากนน กด OK

๑๐

๑๑

๑๒

๑๐

- ๕๑ -

๑๓. จะไดชนขอมลทไดจดแสดงผลปายขอมลแลว ดงภาพ

๑๓

- ๕๒ -

๒. การจดทารปแบบแผนท หรอการทา Layout

การจดทารปแบบแผนท เปนการออกแบบแผนทตามรปแบบทกาหนด โดยสามารถใสขอมลทนาเขามาในโปรแกรม รวมถงสามารถบนทกเปนไฟลภาพไปใชงานได โดยมขนตอน ดงน

๑. ไปทแถบ Menu Bar กดเลอกคาสง Project เลอกฟงกชน Open…

๒. จะปรากฏหนาตาง Choose a QGIS project file to open เลอกตาแหนงไฟลงาน ทตองการ

๓. กดเลอกไฟลงานทตองการ ๔. กด Open เพอเปดงานทตองการพมพ Layout ขนมา

๑

๔

๓ ๒

- ๕๓ -

๕. ไปทแถบ Menu Bar กดเลอกคาสง Project เลอกฟงกชน New Print Composer หรอคลกทฟงกชน New Print Composer ทแถบ Tools Bar

๖. จะปรากฏหนาตาง Composer Title ขนมา เปนการตงชอหนาแผนท (สาหรบตวอยางตงชอเปน Composer 1) จากนน กด OK ดงรป

๕

๖

- ๕๔ -

๗. จะปรากฏหนาตาง Composer 1 ขนมา จากนน ใหกดทแถบ Composition เพอตงคาหนากระดาษ

๘. กดเลอกขนาดกระดาษ ในชอง Presets

๙. จดกระดาษใหเปนแนวนอน หรอแนวตง ในชอง Orientation

๗

๘

๙

๗

๘

๙ ๙

- ๕๕ -

๑๐. จากนนเปนการสรางขอบเขตของขอมลทจะแสดงผล โดยไปทแถบ Tools Bar กดเลอกทฟงกชน Add new map ๑๑. สรางกรอบการนาเขา โดยคลกซายทเมาสทมมแรก ลากคางไวเปนกรอบสเหลยมตามขนาดทตองการ แลวจงปลอยเมาส

๑๐

๑๑

- ๕๖ -

๑๒. การจดรปแผนท หนาตาง Composer 1 กดทแถบ Item properties ๑๒.๑ ถาตองการใหรปแผนทตรงตามหนาจอ Map Display ของ QGIS ใหกดฟงกชนSet to map canvas .extent

๑๒.๒ ถาตองการให Map Display ของ QGIS ตรงตามหนาจอรปแผนท ในหนาตาง Composer 1 ใหกดฟงกชน View extent in map canvas

๑๒.๓ ถาตองการปรบมาตราสวน ใหกาหนดมาตราสวนทตองการในชอง Scale

๑๒

๑๒.๓

๑๒.๑

๑๒.๒

- ๕๗ -

๑๓. ใสคาอธบายสญลกษณทหนาตาง Composer 1 ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกทฟงกชน Add new legend ๑๔. สรางกรอบคาอธบายสญลกษณ โดยคลกซายทเมาสทมมแรก ลากคางไวเปนกรอบสเหลยมตามขนาดทตองการ แลวจงปลอยเมาส

๑๓

๑๔

- ๕๘ -

๑๕. กดทแถบ Item properties เพอตงคากรอบคาอธบายสญลกษณ ๑๖. ทาการตงชอในชอง Title และตงคาตางๆ ทเราตองการ

๑๕

๑๖

- ๕๙ -

๑๗. การใสสญลกษณทศเหนอ ทหนาตาง Composer 1 ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกทฟงกชน Add image ๑๘. สรางกรอบเพอใสสญลกษณทศเหนอ โดยคลกซายทเมาสทมมแรก ลากคางไวเปนกรอบสเหลยมตามขนาดทตองการ แลวจงปลอยเมาส

๑๗

๑๘

- ๖๐ -

๑๙. กดทแถบ Item properties ๒๐. กดทสามเหลยม หนา Search directories ๒๑. กดเลอกสญลกษณทศเหนอทตองการ

๑๙

๒๐

๒๑

- ๖๑ -

๒๒. การใสมาตราสวนในรปแผนท ทหนาตาง Composer 1 ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกทฟงกชน Add new scalebar ๒๓. เลอนเมาสไปตาแหนงทตองการ จากนน คลกซายเพอวาง Scale Bar

๒๓

๒๒

- ๖๒ -

๒๔. กดทแถบ Item properties ๒๕. ทาการปรบ Scale Bar ไดตามความตองการ

๒๔

๒๕

- ๖๓ -

๒๖. การใสชอแผนท ทหนาตาง Composer 1 ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกทฟงกชน Add new label ๒๗. สรางกรอบเพอใสชอแผนท โดยคลกซายทเมาสทมมแรก ลากคางไวเปนกรอบสเหลยม ตามขนาดทตองการ แลวจงปลอยเมาส

๒๗ ๒๖

- ๖๔ -

๒๘. กดทแถบ Item properties ๒๙. ใสชอแผนท ตามทตองการ

๓๐. กดทฟงกชน Font เพอตงคาตวอกษร

๓๑. เลอกรปแบบ ลกษณะ และขนาดตวอกษร ๓๒. กด OK ๓๓. ทาเครองหมายชอง Center และ Middle ดงรป

๓๑

๓๒ ๓๓

๒๙

๓๐

๒๘

๒๙

๓๐

๒๘

- ๖๕ -

๓๔. การสรางเสนกรอบรปแผนท ทหนาตาง Composer 1 ไปทแถบ Tools Bar กดเลอกทฟงกชน Add shape เลอก Add Rectangle

๓๕. สรางกรอบเพอสรางเสนกรอบรปแผนท โดยคลกซายทเมาสทมมแรก ลากคางไวเปนกรอบสเหลยมตามขนาดทตองการ แลวจงปลอยเมาส

๓๔ ๓๔

๓๕

- ๖๖ -

๓๖. จะปรากฏกรอบรปพนสขาวอยดานหนารปแผนท สามารถปรบเปลยนพนสได โดยกด Change… ๓๗. จะปรากฏหนาตาง qgis-ltr-bin จากนนคลกท Simple fill ๓๘. ไปทแถบ Fill style ถาจะเลอกไมใหมสพน ใหเลอกเปน No Brush ๓๙. กด OK

๓๖

๓๗

๓๘

๓๙

- ๖๗ -

๔๐. การสรางตารางกรด เพอใหรระยะในแผนท โดยคลกทแถบ Item ๔๑. คลกเลอก Map 0 ๔๒. กดทสามเหลยม Grids

๔๓. กดทฟงกชน Add a new grid ๔๔. กดเลอก Grid 1

๔๕. ทาเครองหมายขางหนา Draw "Grid 1" grid

๔๐

๔๑

๔๒

๔๓

๔๔

๔๕

๔๓

๔๔

๔๕

- ๖๘ -

๔๖. กาหนดความกวางของ Interval ตามความตองการ ทงแกน X และ แกน Y

๔๗. จากนนเลอนลงมา แลวทาเครองหมายหนา Draw coordinates

๔๘. ตวเลขกากบกรดสามารถปรบเปลยนใหสวยงามได โดยคา Left และ Right ใหเลอกเปน Vertical ascending

๔๖

๔๗

๔๘

- ๖๙ -

๔๙. จะไดรปแผนท Layout ตามทไดทาการปรบแตง

๕๐. การสงออกแผนท สามารถทาได ๓ รปแบบ คอ ไฟล Image, PDF และ SVG โดยไปทเมน Composer เลอกแถบ Export as Image หรอ Export as PDF หรอ Export as SVG ตามไฟลสกลทตองการ ๕๑. จากนน ตงชอ เลอกทจดเกบไฟล และ กด Save

๔๙

๕๑

๕๐

- ๗๐ -

๕๒. จะไดรปแผนทตามรปแบบทตองการ สามารถนาไปใชงานไดตอไป

๕๒

บทท ๕

บทสรป

กองเทคโนโลยทาแผนท ไดดาเนนการจดสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ จากขอมลภาพถายทางอากาศเชงเลข ทบนถายภาพดวยกลองถายภาพทางอากาศเชงเลข (Digital Mapping Cameras : DMC) โดยวธ Ortho Rectification ครอบคลมพนททวประเทศ ตามโครงการศนยขอมลทดนและแผนทแหงชาต และไดจดทาโครงการจดทาและสงขอมลระวางแผนทภาพถายทางอากาศเชงเลข (DMC) มาตราสวน ๑:๔,๐๐๐ ในรปแบบดจทลไฟลใหสานกงานทดนจงหวดทวประเทศ เพอใหสานกงานทดนมขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ใชในราชการของสานกงานทดน สนบสนนมาตรการของกรมทดน ทไดกาหนดแนวทางและมาตรการปองกนการออกหนงสอแสดงสทธในทดนโดยไมชอบดวยกฎหมาย โดยสานกงานทดนสามารถนาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ไปใชในการจดทารปแผนทแสดงตาแหนงทดน ประกอบการออกโฉนดทดน

คมอการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ในสานกงานทดน เปนองคความรทได รบการคดเลอกจากคณะกรรมการจดการความรของกรมทดน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ซงสนบสนนประเดนยทธศาสตรท ๒ พฒนาระบบการออกเอกสารสทธใหเปนมาตรฐานเดยวกน ทวประเทศ โดยไดรวบรวมความรเกยวกบการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ดวยโปรแกรม Quantum GIS หรอ QGIS ซงเปนโปรแกรม Desktop GIS จดอยในกลมซอฟตแวรรหสเปด (Free and Open Source Software : FOSS) ทสะดวกตอการใชงาน ทงการเรยกใชขอมลภาพ ขอมลตาราง การแสดงผลตาราง การแสดงผลกราฟ ตลอดจนสามารถสบคนขอมล วเคราะหขอมลและนาเสนอขอมลในรปแบบแผนท สามารถเรยกใชขอมลเวกเตอร ราสเตอร ในรปแบบทเปนมาตรฐานแพรหลาย โดยใชเครองมอตาม GUI ทกาหนด และ Version ทเลอกใชน คอ Quantum GIS Version 2.18.18 Las Palmas โดยนาเสนอในเรองของการตดตงโปรแกรม (Download and Installation Program) โปรแกรม Quantum GIS ทสามารถตดตงไดบนระบบปฏบตการ Window, MacOS X, Linux และ Android สวนประกอบของโปรแกรม ซงประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก Menu Bar, Tools Bar, Layer, Browser, Map Display, Map Coordinate, Map Scale และ Project Properties การกาหนดระบบพกดอางอง (Coordinate Reference Systems : CRS) การกาหนดระบบพกดอางองเรมตนของโปรแกรม QGIS โดยในคมอเลมนใชระบบพกดฉาก ย ท เอม พนหลกฐาน Indian 1975 รวมทงได แนะนาการนาเขาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขดวยโปรแกรม Quantum GIS ซงเปนการนาเขาหรอเพมชนขอมลในแผนท โดยโปรแกรม QGIS สามารถรองรบการนาเขาขอมลไดหลายประเภท เชน ขอมลเชงเสน (Vector) ขอมลภาพเชงตวเลข (Raster) ขอมลพกดจากเอกสาร (Delimited Text) เปนตน

- ๗๒ -

การนาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลขไปใชงานในสานกงานทดน สามารถนาคมอการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ในสานกงานทดน ไปประยกตใชในการดาเนนงานดานตางๆ ทงงานดานการรงวดของสานกงานทดน โดยสามารถนาขอมลระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข (Raster) ไปใชรวมกบขอมลการรงวด เพอใชประกอบในการตรวจสอบการออกเอกสารสทธในทดน หรอการนาขอมลระวางแผนทฯ ไปใชในการจดทาแผนท เพอเปนขอมลสาหรบการตรวจสอบสภาพการใชประโยชนในทดน การตรวจสอบการพสจนสทธในทดนทมปญหาขดแยงในการบกรกทดนทงของภาครฐและเอกชน รวมทงใชเปนขอมลสนบสนนสาหรบประกอบการพจารณาในการแกไขปญหาตางๆ ของสานกงานทดนทวประเทศ

ภาคผนวก

ระเบยบและหนงสอราชการทเกยวของ

- ระเบยบกรมทดน วาดวยการสรางและการใชระวางแผนท พ.ศ. ๒๕๔๗

- หนงสอกรมทดน ดวนทสด ท มท ๐๕๑๖.๕/ว ๒๐๙๒๗ ลงวนท ๘ สงหาคม ๒๕๖๐ เรอง มาตรการปองกนการออกหนงสอแสดงสทธในทดนโดยไมชอบดวยกฎหมาย

คณะผจดทา

องคความร : คมอการใชงานระวางแผนทรปถายทางอากาศเชงเลข ในสานกงานทดน

ทปรกษา : ๑. นายประยร รตนเสนย อธบดกรมทดน ๒. นายณรงค สบตระกล ผบรหารดานการจดการความรของกรมทดน (CKO) ๓. นายวราพงษ เกยรตนยมรง ทปรกษาดานวศวกรรมสารวจ ๔. นายเอกสทธ ชนะสทธ ผอานวยการกองเทคโนโลยทาแผนท ๕. นายทวศกด ทรงอย เจาพนกงานทดนจงหวดพะเยา สาขาแมใจ รกษาราชการแทน ผอานวยการกองฝกอบรม ๖. นายชยศร ศภกรตโรจน ผเชยวชาญเฉพาะดานการทาแผนทภาพถาย

คณะทางาน : กองเทคโนโลยทาแผนท

๑. นางอนช กาญจนาลย ผอานวยการสวนสรางระวางแผนทรปถายทางอากาศ ๒. นางดลพร กลยาณมณกร นกวชาการแผนทภาพถายชานาญการพเศษ ๓. นางผองศร ทองสมฤทธ นกวชาการแผนทภาพถายชานาญการพเศษ ๔. นางวไลลกษณ กนภย นกวชาการแผนทภาพถายชานาญการพเศษ ๕. นายวทยา บญชม วศวกรรงวดชานาญการ ๖. นางสาวเกศสดา ชมโคกสง นกวชาการแผนทภาพถายชานาญการ ๗. นางสาวพรรณวภา อนจร นกวชาการแผนทภาพถายชานาญการ ๘. นายปยณฐ ซงบางยาง นกวชาการแผนทภาพถายชานาญการ ๙. นางสาวเจนจรา ยารกษ เจาพนกงานธรการชานาญงาน

: กองฝกอบรม

๑. นายศกดนรนทร พมพเนตร หวหนากลมงานสงเสรมและพฒนาการเรยนร ๒. นางสาวกนยารตน กรวทยโยธน นกทรพยากรบคคลชานาญการ ๓. นายกฤตมา ทวากรวงศ นกทรพยากรบคคลชานาญการ