เอกสารวชาการสวนบคคล (Individual Study)

เรอง หลกนตธรรมกบความชอบธรรมในการใชสทธเหนอสทธบตรยา

The Rule of Law with Justice for the Use of Rights Upon Drug Compulsory Licensing

จดท าโดย นายกรวฒ กตยาดศย

รหส ๐๓๐๑๕๖

รายงานนเปนสวนหนงของการฝกอบรม หลกสตรหลกนตธรรมเพอประชาธปไตย รนท ๑

วทยาลยรฐธรรมนญ ส านกงานศาลรฐธรรมนญ

เรอง หลกนตธรรมกบความชอบธรรมในการใชสทธเหนอสทธบตรยา

The Rule of Law with Justice for the Use of Rights Upon Drug Compulsory Licensing

จดท าโดย นายกรวฒ กตยาดศย รหส ๐๓๐๑๕๖

หลกสตรหลกนตธรรมเพอประชาธปไตย รนท ๑ ป ๒๕๕๖ วทยาลยรฐธรรมนญ

ส านกงานศาลรฐธรรมนญ

รายงานนเปนความคดเหนเฉพาะบคคลของผศกษา

สารบญ

หนา บทน า 1 วตถประสงค 1 แนวคดหลกนตธรรมทเกยวของกบสทธมนษยชน และทรพยสนทางปญญา

แนวคดเกยวกบสทธและเสรภาพขนพนฐานตามบทบญญตของรฐธรรมนญในบรบทสงคมไทย และตามมาตรฐานสากลระหวางประเทศดานสทธมนช 2 แนวคดการคมครองทรพยสนทางปญญา 2 ขอตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา 3

มาตรการบงคบใชสทธกบปญหาการเขาถงยา สทธบตรยากบปญหาการเขาถง 7 มาตรการบงคบใชสทธภายใตกฎหมายไทย 8

บทสรป 10 ขอเสนอแนะ 13 บรรณานกรม 15

1

บทน า คนทกคนมศกดศรและคณคาแหงความเปนมนษย ชวตของคนมคาเทาเทยมกน ชวตของคนจน กมคาเทาเทยมคนรวย หากเปนคนจนแลวไมสามารถเขาถงยาทสามารถปองกนความตายได เพราะยา มราคาแพงเกนไป กคงไมมความถกตองชอบธรรมนกกบสทธมนษยชนทพงมพงได ปญหาผลกระทบของการคมครองทรพยสนทางปญญาตอการสาธารณสขของประเทศกาลงพฒนา อนเปนผลมาจากการระบาดของโรครายแรง โดยความแตกตางทางความคดเกยวกบปญหาทรพยสนทางปญญาและการสาธารณสขกอใหเกดขอขดแยงและนาไปสการเจรจาระหวางประเทศในองคการ การคาโลก (World Trade Organization) และองคการอนๆ เชน องคการอนามยโลก (World Health Organization) องคการทรพยสนทางปญญาโลก (World Intellectual Property Organization) ซงประเทศทพฒนาแลว มองวาการไมมการคมครองทรพยสนทางปญญาอยางเพยงพอและมประสทธภาพ จะสง ผลกระทบตอประโยชนของบรรษทยาขามชาตอนจะมผลโดยตรงตอการลงทนวจยและพฒนาเพอคดคน ยาใหมๆ แตประเทศกาลงพฒนาเหนวา การคมครองทรพยสนทางปญญาควรนาไปสการยกระดบการสาธารณสขของประเทศ และสงเสรมใหเกดการวจยและพฒนายาทเปนประโยชนอยางเทาเทยมกนทง ตอประเทศทพฒนาแลวและตอ ประเทศยากจน บทความนมความมงหมายทจะศกษามาตรการบงคบใชสทธ(Compulsory licensing) ซงเปนกลไกสาคญภายใตระบบสทธบตร ในอนทจะควบคมการใชสทธตามสทธบตรใหเปนไปโดยชอบ และในการสงเสรมนโยบายการเขาถงยาและยกระดบการสาธารณสขของประเทศกาลงพฒนาโดยจะอธบายถงบทบาท ความสาคญ และหลกกฎหมายทเกยวของกบการใชมาตรการดงกลาว1วามความชอบธรรมในหลกนตธรรมกบสทธมนษยชนทพงได วตถประสงค

1. เพอศกษาแนวคดและทฤษฏทเกยวกบกฎหมายสทธบตร และการถายทอดเทคโนโลย 2..เพอศกษาหามาตรการทางกฎหมายสทธบตรใหมความเหมาะสมชดเจน 3. เพอศกษาเปรยบเทยบมาตรการทางกฎหมายของตางประเทศ ทเกยวกบผไดรบอนญาตใหใชสทธในการถายทอดเทคโนโลยผานระบบกฎหมายสทธบตร

1 จกรกฤษณ ควรพจน, มาตรการบงคบใชสทธกบปญหาการเขาถงยา : ขอพจารณาดานกฎหมายและความตกลงระหวาง

ประเทศ

2

แนวคด หลกนตธรรมทเกยวของกบสทธมนษยชน และทรพยสนทางปญญา 1..แนวคดเกยวกบสทธและเสรภาพขนพนฐานตามบทบญญตของรฐธรรมนญในบรบทสงคมไทยและตามมาตรฐานสากลระหวางประเทศดานสทธมนษยชน 1.1 รฐธรรมนญ มาตรา ๕๒ วาดวยสทธการรบบรการสาธารณสข ไดรบรองสทธการรบบรการสาธารณสข คอ (ก) บคคลมสทธไดรบบรการทางสาธารณสขทไดมาตรฐาน และมประสทธภาพอยางเทาเทยมกน โดยทผยากไรตองไดรบการรกษาพยาบาลจากสถานบรการสาธารณสขของรฐ โดยไมเสยคาใชจาย ดงนน รฐ จงตองจดบรการสาธารณสขทไดมาตรฐานแกประชาชนไมวามาตรฐานของอปกรณและเวชภณฑ รวมทงมประสทธภาพใหทวถงและเปนธรรม เพอใหประชาชนทกคนมสขภาพรางกายและสขภาพจตทด เทาทเปนไปได (ข).รฐตองสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน เชน องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) เทศบาล และองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) รวมทงเอกชนมสวนรวมในการจดบรการสาธารณสข (ค) รฐตองจดมาตรการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายใหแกประชาชน โดยไมคดคาใชจายและตองทนตอเหตการณ 1.2 กตการะหวางประเทศวาดวยวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม มการกาหนดหลกการทสาคญ คอภาระหนาทหลกขนตา รฐจะตองดาเนนการใหบคคลสามารถไดรบสทธขนพนฐานในการดารงชวต คออาหาร การรกษาพยาบาล ทอยอาศย และการศกษา การทาใหสทธเปนจรงอยางกาวหนา หมายถง รฐตองใหการประกนสทธเปนจรงไดสอดคลองกบสภาพของประเทศของตน และตองดาเนนการใหบรรลวตถประสงคนนอยางรวดเรวและมประสทธภาพทสดเทาทจะเปนไปได การใชประโยชนจากทรพยากรทมอยใหมากทสด รฐมภาระหนาทดาเนนการทกวถทางในใชทรพยากรทมอยนอยนนใหมากทสดในการทาหนาท เพอใหบรรล “ภาระหนาทหลกขนตา” หรอใหปจเจกบคคลสามารถมปจจยพนฐานในการยงชพ การใชวธการทเหมาะสมทงหลายรวมทงมาตรการทางกฎหมาย 2. แนวคดการคมครองทรพยสนทางปญญา

ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเปนไปอยางรวดเรว อนเปนผลมาจากความสามารถทางปญญาของมนษยทาใหมการสงเสรม ทดลอง และเกดวทยาการใหมอยางตอเนอง ทาใหเกดความคมครองสทธแกผสรางสรรคผลงานในลกษณะ “สทธในทรพยสนทางปญญา”2 อนเปนสทธทกาหนดขน เกยวกบการแสดงออกซงความคด เชนงานวรรณกรรม งานจตรกรรม ตอมากครอบคลมงาน

2 ไชยยศ เหมะรชตะ, กฎหมายทรพยสนทางปญญา พนความรทวไป : ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา ความลบ

ทางการคา เซมคอนดกเตอรชป พมพครงท 2 (กรงเทพฯ : สานกพมพนตธรรม), หนา 4

3

ประดษฐ (Inventions) การออกแบบ (Design) เครองหมายทใชกบสนคาและบรการ (Trade and Service Marks) ทรพยสนทางปญญาจงไดแยกเปนประเภทใหญ3 คอทรพยสนทางอตสาหกรรม (Industrial Property Rights) และลขสทธ (Copy Rights)

เนองจากในโลกปจจบนเชอมโยงใกลชดกนมากขน ดงนนจงไดมการรวมกนสรางกฎเกณฑเกยวกบทรพยสนทางปญญาในรปแบบความตกลงระหวางประเทศ เชน การคมครองทรพยสนอตสาหกรรมทอยภายใตหลกการของอนสญญากรงปารส ป 1883 (Paris Convention for the Protection of Industrial Property) การคมครองลขสทธและสทธขางเคยงภายใตอนสญญากรงเบอรน ป 1886 (Bern Convention for the Protection literary and Artistic Works) และอนสญญากรงโรม ป 1961 (Rome Convention for the Protection Performers, Producers, of Phonograms and Broadcasting Organization) ซงการบรหารจดการทงหมดอยภายใตการควบคมดแลขององคการทรพยสนทางปญญาโลก (World Intellectual Property Organization : WIPO)4

นอกจากน วตถประสงคในการใหความคมครองทรพยสนทางปญญาไมไดสงเสรมใหพฒนาผลงานทางปญญาเพยงอยางเดยวเทานน แตเกยวพนกบประโยชนทางเศรษฐกจของประเทศ และสงผลกระทบตอ การปกปองผลประโยชนของผเปนเจาของผลงาน กลมประเทศพฒนาแลวจงไดมการแกปญหา ดวยการทาความตกลงทวภาค และพหภาคทเกยวของกบทรพยสนทางปญญา 3..ขอตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Right : TRIPS)

ความตกลงทรปส (TRIPS Agreement) เปนความตกลงพหภาคภายใตองคการการคาโลก (WTO) ไดกาหนดมาตรฐานและหลกเกณฑการคมครองทรพยสนทางปญญา เพอเปนมาตรฐานขนตาสาหรบกฎหมายภายในของประเทศสมาชก โดยกาหนดมาตรฐานการคมครองทรพยสนทางปญญาหลายลกษณะ ในสวนทเกยวกบการคมครองเทคโนโลยผลตภณฑยา ความตกลงทรปสกาหนดหลกการทเกยวของไว ดงน „ ใหมการคมครองการประดษฐ ทเกยวของกบยา และสงมชวต (โดยมขอยกเวนบางประการ) ทงการประดษฐทเปนผลตภณฑ และกรรมวธ

3 World Intellectual Property Organization (WIPO) , “What is Intellectual Property ?” [online]. Available:

http://wipo.int/about-ip/en/ 4 World Intellectual Property Organization (WIPO),“What is WIPO” [online]. Available:

http://wip.int/portal/index.html.en

4

„ หามการปฏบตทแตกตางในเรองสทธตามสทธบตร ทงทเกยวกบสาขาของเทคโนโลย และสถานทททาการประดษฐ „ ใหมการคมครองสทธตามสทธบตรเปนกาหนดเวลา 20 ป „ กาหนดเงอนไขการใชมาตรการบงคบใชสทธ

„ กาหนดใหมการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญาอยางมประสทธภาพ

ความตกลงทรปสมไดมวตถประสงคทจะทาใหกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศตาง ๆ

เปนไปในแนวทางเดยวกน (harmonisation of law) หากแตเพยงกาหนดมาตรฐานขนตาของการคมครอง

ดวยเหตน การทประเทศสมาชกกาหนดบทบญญตในกฎหมายภายในของตนแตกตางไปจากบทกฎหมาย

ทมอยในประเทศทพฒนาแลว หรอแตกตางไปจากกฎหมายแมแบบขององคการระหวางประเทศ เชน

องคการทรพยสนทางปญญาโลก (WIPO Model Law) ยอมไมถอวาเปนการละเมดตอพนธกรณของ

ความตกลงทรปสหากบทบญญตทแตกตางนนมไดทาใหกฎหมายภายในของประเทศสมาชกมมาตรฐานท

แตกตางไปจากมาตรฐานขนตาของความตกลงทรปส

นอกจากน ในการปฏบตตามพนธกรณของความตกลงทรปสประเทศสมาชกขององคการ

การคาโลก อาจกาหนดบทบญญตในกฎหมายภายในทกอใหเกดความสมดลระหวางสทธและหนาทของ

ผทรงสทธในทรพยสนทางปญญา รวมทงกาหนดมาตรการทสงเสรมใหเกดสวสดภาพทางสงคมและ

เศรษฐกจ5 เชน กาหนดบทบญญตทคมครองการสาธารณสขโภชนาการ และประโยชนสาธารณะในสาขาท

มความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจสงคม และเทคโนโลยของประเทศ ยงกวานน ประเทศสมาชกอาจ

กาหนดมาตรการเพอปองกนการใชสทธในทรพยสนทางปญญาไปในทางมชอบ หรอปองกนการกระทาท

ขดขวางการถายทอดเทคโนโลยได6

ในเรองยาและการสาธารณสข กฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศตางๆ มความแตกตาง

กนมาโดยตลอด นโยบายสาธารณะและประโยชนของสาธารณชนไดถกใชเปนปจจยเพอบญญตกฎหมาย

ทรพยสนทางปญญาของประเทศตาง ๆ จวบจนกระทงเมอความตกลงทรปสมผลใชบงคบหลกการใหญใน

กฎหมายของนานาประเทศ จงมความสอดคลองกลมกลนกนมากขน แตทงนกมไดหมายความวา กฎหมาย

ของประเทศตางๆจะมหลกการเหมอนกนไปทงหมด กฎหมายทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะกฎหมาย

5 TRIPS Agreement,Aticle 7. 6 ibid.,Articles 8 and 40.

5

สทธบตรดานยายงคงมความแตกตางกน ทงในเรองเงอนไขของการคมครองขอบเขตของสทธ ขอยกเวนสทธ

และการใชมาตรการบงคบใชสทธ

ประเทศทพฒนาแลวสวนใหญจะบญญตกฎหมายทใหการคมครองสทธในระดบสง ทงนเพอ

สงเสรมการประดษฐคดคน และปกปองผลประโยชนของบรรษทขามชาตของตน แตทงนกมไดหมายความ

วา นโยบายสงเสรมการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญาของประเทศทพฒนาแลวจะไมไดถกคดคาน

หรอไดรบการวพากษวจารณจากสงคมของตน เชน กฎหมายสทธบตรสหรฐไดถกวจารณอยางมากวาเปน

กฎหมายทบญญตขนเพอเปนเครองมอปกปองผลประโยชนของผทรงสทธแตเพยงดานเดยวโดยไมคานง

ถงผลกระทบตอสงคม ไมวาจะเปนผลทกดกนการแลกเปลยนและขดขวางการถายทอดขอมลความรใน

แวดวงวชาการ หรอทาใหสนคาจาเปนมราคาทสงเกนสมควรกอความเดอดรอนตอผบรโภค7 และลาสด

ขอวพากษตอระบบสทธบตรของประเทศสหรฐอเมรกากมงไปทความไมมประสทธภาพของระบบสบคน

และการตรวจสอบคาขอรบสทธบตร ทาใหมการออกสทธแกการประดษฐดอยคณภาพจานวนมาก ซงการ

ประดษฐเหลานนขาดคณสมบตทขอรบการคมครอง8

ประเทศกาลงพฒนาซงขาดแคลนศกยภาพดานเทคโนโลยมองไมเหนความจาเปนทจะคมค

รองทรพยสนทางปญญาในระดบสง โดยมองวาการคมครองในระดบสงจะไมเปนประโยชนตอระดบการ

พฒนาเศรษฐกจสงคมของตน แตจะกลบสงเสรมใหเกดการผกขาดตลาดกดขวางการวจ ยและกอใหเกดป

ญหาสงคมหลายประการ ประเทศยากจนจงตองการใหมการตความบทบญญตของความตกลงทรปสอยาง

ยดหยนใหการคมครองสทธอยางจากด กาหนดขอยกเวนสทธอยางกวาง และนามาตรการควบคมการใช

สทธทมประสทธภาพมาใชเชน มาตรการบงคบใชสทธกฎหมายแขงขนทางการคาหรอกฎหมายปองกน

การผกขาด (competition or anti-trust law) และกลไกควบคมราคาสนคา (price control mechanisms) เปนตน

นกวชาการฝายประเทศกาลงพฒนาจานวนมากแนะนาวา ประเทศกาลงพฒนาไมควรถอวา

การคมครองทรพยสนทางปญญาเปนเปาหมายสดทาย แตควรมองกฎหมายลกษณะนวาเปนเครองมอเพอ

นาไปสการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และอตสาหกรรมของประเทศ (a means to an end,rather than an end in

itself) โดยจะตองมองการคมครองทรพยสนทางปญญาใหเชอมโยงกบมตดานเศรษฐกจสงคมอนๆ อาทเชน

การสาธารณสข การแขงขนทางการคา การสงเสรมการเกษตร การอนรกษสงแวดลอม การพฒนา

7 Thurow,L.(1997) “Needed: A New System of intellectual Property Rights” , Harvard Business Review,95 - 103.

8 Gleick, J. (2000) “Patently Absurd”,The New York Times Magazine, March 12.

6

อตสาหกรรม การถายทอดเทคโนโลยปญหาความยากจน การคมครองผ บรโภคและการสงเสรม

อตสาหกรรมขนาดกลาง และขนาดยอม9

ในแงน กฎหมายทรพยสนทางปญญาจงไมควรถกบญญตและบงคบใชอยางเปนเอกเทศ หากแต

จะตองเปนไปโดยสอดคลองในทศทางเดยวกบกฎหมายและนโยบายอนๆ ของรฐ รวมทงกฎหมายแขงขน

ทางการคา กฎหมายคมครองและถายทอดเทคโนโลยกฎหมายยาและการสาธารณสข กฎหมายดาน

การเกษตร กฎหมายทรพยากรกฎหมายอตสาหกรรม ฯลฯ

งานศกษาจานวนมากไดสรปในทานองเดยวกนวา อตสาหกรรมยาเปนอตสาหกรรมทพงพา

ระบบการคมครองทรพยสนทางปญญามากทสด เนองจากเปนอตสาหกรรมทอาศยการวจยและพฒนา

(research-based industry) สทธผกขาดตามกฎหมายทรพยสนทางปญญาจะเปดโอกาสใหบรรษทหา

ประโยชนเพอทดแทนคาใชจายการวจย ผลกาไรทไดจะสามารถนาไปใชเพอการวจยและพฒนาในอนาคต10

การแพรระบาดของโรคเอดสไดกอใหเกดขอโตเถยงเกยวกบผลกระทบของทรพยสนทางปญญา

ตอสงคม โดยเฉพาะตอการเขาถงยาของประเทศยากจน อยางไรกดปญหาเรองการสาธารณสขของประเทศ

กาลงพฒนาน น เกยวของกบประเดนทกวางกวาปญหาการระบาดของโรคเอดสหรอกวาปญหาเรอง

การเขาถงยาตานไวรส เพราะในความเปนจรง แมวาโรคเอดสจะเปนสาเหตสาคญของการตายในประเทศ

กาลงพฒนา แตโรครายแรงอนทมผลกระทบตอสขภาพของประชาชนในประเทศเหลานนกยงมอย ไมวา

จะเปนวณโรค มาลาเรย ไขเลอดออก หรอโรคหด

ปญหาดานสาธารณสขท เกดจากโรคแตละชนดมความแตกตางกน นโยบายดานการ

สาธารณสขในแตละโรคจงควรแตกตางกนไปดวยสาหรบโรคทเปนปญหารวมกนของประเทศทพฒนาแลว

และประเทศกาลงพฒนาการวจยและพฒนาทไดรบการสงเสรมดานการคมครองทรพยสนทางปญญาอาจ

เปนประโยชนตอประเทศทงสองกลม แตสาหรบโรคทเปนปญหาเฉพาะของประเทศกาลงพฒนา เชน

มาลาเรย ไทฟอยดและโรคเอดสบางสายพนธ การสงเสรมการวจยและพฒนาในประเทศทพฒนาแลวจะไม

กอใหเกดประโยชนแกประเทศกาลงพฒนา หากพจารณาโรคเอดสเปนตวอยาง โรคเอดส ระบาดในประเทศ

9 Reichman, J. (1997) “From Free Riders to Fair Followers:Global Competition under the TRIPS Agreement” New York

University Journal of International Law and Politics, Vol.29;Correa,C. (1999) “Review of the TRIPS

Agreement:Fostering the Transfer of Technology to Developing Countries” Journal of World Intellectual Property, Vol.2,

No.6. 10

Scherer ,F.M. (2001) “The Patent System and Innovation in Pharmaceuticals”,Revue Internationale de Droit Eco

7

กาลงพฒนานนเกดจากเชอไวรสเอชไอวทเปนคนละชนดพนธกบเชอเอชไอวทพบในประเทศทพฒนาแลว

ซงวคซนหรอ ยายบย งไวรสสาหรบเชอเอชไอวทงสองกลมยอมแตกตางกนดวย การวจยและพฒนาโรค

เอดสสวนใหญมงไป สการคดคนยาทเปนประโยชนตอการตอสการระบาดของโรคเอดสของประเทศ

ตะวนตก ซงการวจยดงกลาวอาจไมเปนประโยชนตอประเทศกาลงพฒนาเทาใดนก

คานวณวางบประมาณวจยดานสาธารณสขเกยวกบโรคเขตรอนทพบในประเทศกาลงพฒนา

นนมอยเพยงรอยละ 5 ของงบประมาณการวจยสาธารณสขทงหมด11 การวจยยาของบรษทเอกชนมกจะถกกาหนดโดยโอกาสทางการตลาดและดวยการตดสนใจเชงธรกจมากกวาพจารณาถงปจจยดานสงคม หรอ ถงปญหารายแรงทประชากรโลกเผชญ โรคซงมตลาดทไมนาดงดดใจเนองจากขาดกาลงซอ เชน โรคมาลาเรย ไขเลอดออก และวณโรค มกจะไมไดรบความสนใจจากภาคเอกชนในการวจยและพฒนา มาตรการบงคบใชสทธกบปญหาการเขาถงยา 1. สทธบตรยากบปญหาการเขาถง

สทธในทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะสทธตามสทธบตรเปนสทธผกขาด การทผทรงสทธมอานาจผกขาดตลาด ยอมทาใหผทรงสทธมแนวโนมจะแสวงหากาไรในอตราสง ซงกหมายถงการจาหนายสนคาในราคาทสงสดเทาทจะเปนไปได ขอควรพจารณาประการแรกคอ สทธบตรปดกนโอกาสของประเทศยากจนทจะเขาถงยาจรงหรอไม โดยเฉพาะอยางยงในประเทศกาลงพฒนาทมขนาดเลก ดวยเหตทสทธบตรอยภายใตหลกดนแดนทผประดษฐจะตองขอรบความคมครองในทกประเทศทตองการผกขาดตลาด จงมความเปนไปไดนอยมากทบรรษทยาขามชาตจะเขาไปขอรบสทธบตรในประเทศขนาดเลกทไมมความสาคญในทางการตลาด การไมมสทธบตรยอมหมายความวาประเทศเลกๆ เหลานน สามารถจะใชป ระโยชนจากการประดษฐยาไดโดยไมมขอจากดจากการสารวจสทธบตรในประเทศแอฟรกา 56 ประเทศพบวามการขอรบสทธบตรยาตานไวรสเอชไอวในประเทศเหลานนเพยงรอยละ 21.6 ของยาทงหมด และมจานวนถง 13 ประเทศทไมมการขอรบสทธบตรในยาเหลาตานไวรสเอดเลย12 ดงนน จงมการตงขอสงสยตอขอกลาวอางทวา สทธบตรเปนตวการสาคญทปดกนประเทศยากจนไมใหเขาถงยาทจาเปน

อาจเปนความจรงทประเทศขนาดเลกไมใชตลาดสาคญ และไมมความเสยงเรองการทาละเมด

สทธบตร อนมผลใหบรรษทยาขามชาตไมเขาไปขอรบสทธบตรในประเทศเหลานน แตตองไมลมวาประเทศ

11

Commission on Intellectual Property Rights (2002), Integrating Intellectual Property Rights and development Policy,

London,CH.2. Availble at http://www.ipcommission.org 12

Attaran, A. and Gillespie-white ,White .L.(2001) Do patents for Antiretroviral Drugs Comstrain Access to AIDS

Treatment in Afarica”, JAMA, vol. 286.p.15.

8

ขนาดเลกโดยเฉพาะประเทศทอยในทวปแอฟรกาลวนแตไมอย ในฐานะทจะพงตวเองในดานยาไดเลย หาก

แตจะตองพงพาประเทศทพฒนาแลวหรอประเทศกาลงพฒนาขนาดใหญ เชน บราซล หรออนเดย ดวยการ

นาเขายามาจากประเทศเหลานน ซงเมอมการขอรบสทธบตรยาในประเทศทเปนแหลงผลตยา กจะทาให

ประเทศทยากจนหมดโอกาสเขาถงยาไปดวย เนองจากแหลงผลตยาถกจากดดวยสทธตามสทธบตรและการ

ผลตไดถกผกขาดโดยบรรษทยาขามชาตบรรษทยาขามชาตมกจะเขาไปขอรบสทธบตรไวเพอผกขาดตลาด

และผกขาดการผลตในประเทศทเปนตลาดสาคญ หรอทมศกยภาพการผลตยาชอสามญ ตวอยางเชน ใน

ประเทศแอฟรกาใตทมประชาชนตดเชอเอชไอวเปนมากกวา 4 ลานคน และเปนประเทศทมบรษทยาชอ

สามญจานวนมากนน บรรษทขามชาตไดขอรบสทธบตรยาตานไวรสเปนจานวน 13 ตวยา จากจานวน

ทงหมด 15 ตวยา13

ปจจยสาคญทเปนตวกาหนดราคายากคอ “ระดบการแขงขนในตลาด” ราคายาจะลดลงอยางมากหลงจากทสทธบตรหมดอายการคมครอง เนองจากการเขาสตลาดของยาชอสามญจะทาใหเกดการ แขงขนในตลาด บรรษทยาทเปนผทรงสทธตามสทธบตรจงมกใชวธการตางๆ เพอชะลอการเขาสตลาด ของยาชอสามญ ดงนน หากประเทศกาลงพฒนาตองการใหราคายาในตลาดมราคาไมแพงเกนสมควร ประเทศเหลานนจะตองสงเสรมศกยภาพการแขงขนของบรษทยาชอสามญ แตปญหาของประเทศกาลงพฒนาโดยเฉพาะประเทศยากจนขนาดเลกกคอ ประเทศดงกลาวมกจะไมมบรษทยาทองถนทจะผลตยาชอสามญเพอแขงขนกบบรรษทขามชาตอกทงการดงดดบรษทยาชอสามญตางชาตให เขามาแขงขนในประเทศ กมใชเรองทอาจกระทาไดโดยงายเนองจากประเทศเหลานนมกมตลาดขนาดเลกทไมเปนทดงดดใจสาหรบบรรษทตางชาต 2. มาตรการบงคบใชสทธภายใตกฎหมายไทย กฎหมายไทยกาหนดใหใชมาตรการบงคบใชสทธไวสองลกษณะ คอ การใชโดยเอกชน และการใชโดยรฐ มาตรา 46 ของ พ.ร.บ. สทธบตร พ.ศ. 2522 เปนบทบญญตเกยวกบการใชโดยเอกชน ในกรณทไมมการใชงานสทธบตรในสองกรณไดแก (1) ไมมการผลตผลตภณฑหรอไมมการใชกรรมวธตามสทธบตรภายในราชอาณาจกรโดยไมมเหตผลอนสมควร หรอ (2) ไมมการขายผลตภณฑ ตามสทธบตรหรอผลตภณฑทใชกรรมวธตามสทธบตร หรอมการขายผลตภณฑดงกลาวในราคาสงเกนควรหรอไมพอสนองความตองการของประชาชนภายในราชอาณาจกรโดยไมมเหตผลอนสมควร ซงบคคลใดๆ อาจจะยนคาขอใชสทธตามสทธบตรนน ตออธบดกรมทรพยสนทางปญญา เมอพนกาหนดสามปนบ แตวนออกสทธบตรหรอนบแตวน

13 UNAIDS (2002) “Report on the Global HIV/AIDS Epidemic 2002”, UNAIDS,pp.189-201

9

ยนขอรบสทธบตรแลวแตระยะเวลาใดจะสนสดลงทหลงและหากเหนวาไมมการใชงานสทธบตรในประเทศ อธบดกอาจอนญาตใหบคคลทขออนญาตใชสทธทาการผลตหรอนาเขาผลตภณฑตามสทธบตรไดการใชโดยรฐถกกาหนดไวในมาตรา 51 และมาตรา 52 ของความตกลงทรปสโดยเปนมาตรการบงคบใชสทธเพอตอบสนองความ ตองการของสาธารณชนเพอประโยชนสาธารณะ จะตองเปนการใชโดยคาสงของรฐเพอประโยชนสาธารณะ โดยอาจมอบใหหนวยงานรฐหรอเอกชนดาเนนการกไดมาตรา 51 วรรคแรกของ พ.ร.บ. สทธบตรฯ บญญตไวสอดคลองกบขอ 31(b) ความตกลงทรปสโดยอนญาตใหกระทรวง ทบวง กรม ใชสทธตามสทธบตรเพอสาธารณประโยชนอยางหนงอยางใด รวมทงไดยกเวนหนาทในการเจรจากบผทรงสทธ กอนมการใชมาตรการดงกลาว

10

บทสรป ประเทศกาลงพฒนาสวนใหญมความลาหลงดานเทคโนโลยเนองจากขาดศกยภาพดานการวจย

และพฒนาการทตลาดเทคโนโลยถกครอบงาโดยบรรษทขามชาตทาใหประเทศกาลงพฒนาตองพ งพา

วสาหกจเหลานนในการถายทอดเทคโนโลยและวทยาการสมยใหมใหแกตน แตในความเปนจรงบรรษทขาม

ชาต ลวนแตดาเนนกจการบนหลกการธรกจเปนสาคญ การใชประโยชนจากเทคโนโลย และสทธบตรของ

บรรษทจง กระทาโดยคานงถงประโยชนและผลกาไรสงสด และผลประโยชนของบรรษททเปนเจาของ

สทธบตรกมก ขดแยงไมสอดคลองกบผลประโยชนของประเทศกาลงพฒนา ดวยเหตนมาตรการบงคบใช

สทธจงเปนกลไก ทเปนประโยชนในอนจะปกปองประโยชนของประเทศ โดยเฉพาะภายใตสถานการณป

จจบนทนโยบาย และกฎหมายทรพยสนทางปญญาถกกาหนดโดยความตกลงทรปสทาใหเกดการผกขาด

สนคาทมความสาคญ ดงเชน ผลตภณฑยา

มาตรการบงคบใชสทธถอเปนหวใจของระบบสทธบตรมาตงแตเรมตนมาตรการดงกลาว จะ

ชวยรบประกนตอสงคมวา การออกและการคมครองสทธบตรจะเปนไปอยางมดลยภาพ สอดคลองกบ

เจตนารมณของกฎหมาย ตาราเศรษฐศาสตรทมชอเสยงของศาสตราจารยเอดธ เพนโรส (Edith Penrose)

เรอง “The Economics of the International Patent System” ไดกลาวถงประโยชนของมาตรการบงคบใช

สทธไววา “วธการทสาคญในการลดตนทนการผกขาดสทธบตร กคอการใชมาตรการบงคบใชสทธ

มาตรการนถอวา เปนมาตรการทยดหยน และมประสทธภาพมากทสดในเชงของหลกนตธรรม ททาใหรฐ

สามารถปองกนการใชสทธบตรเพอขดขวางการพฒนาอตสาหกรรมของตน มาตรการนยงเปนกลไกสาคญ

ในการขจดการใชอานาจผกขาด ดงเชน การกระทาการฮวกนโดยบรรษททมอทธพลทางเศรษฐกจ และยง

สามารถชวยใหอตสาหกรรมในประเทศเขาถงเทคโนโลยการผลตทางอตสาหกรรมทถกพฒนาขนใน

ตางประเทศได”14

กรณของประเทศกาลงพฒนาไดแสดงใหเหนถงประโยชนของการใชมาตรการบงคบใชสทธ

ในการผลกดนนโยบายการเขาถงยาและการสาธารณสข ประเทศไทยนนมศกยภาพเชนเดยวกบประเทศท

กาลงพฒนาอน เนองจากไทยมองคการเภสชกรรมของรฐทมศกยภาพ สามารถทาวศวกรรมยอนกลบ และ

สามารถผลตยาทมสทธบตร การใชมาตรการบงคบใชสทธจะชวยทาใหกระทรวงสาธารณสขมทางเลอกท

หลากหลายในการสงเสรมการเขาถงยาจาเปน ไมวาจะดวยการนาเขายาชอสามญทมราคาถกจากประเทศอน

หรอสามารถบบใหบรรษทขามชาตยอมเจรจาและลดราคายาลงจากราคาตลาดอยางไรกดในการใชมาตรการ

14

Penrose, op.cit note 23.

11

บงคบใชสทธประเทศกาลงพฒนาจะตองประสบกบแรงกดดนมากมาย ทงจากบรรษทขามชาต และจาก

ประเทศทพฒนาแลว นอกจากนเนองจากความตกลงระหวางประเทศไดกาหนดเงอนไขการใชมาตรการ

บงคบใชสทธทเขมงวด และซบซอน ประเทศกาลงพฒนาจาเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบหลก

กฎหมายในเรองนเปนอยางดเพราะการไมปฏบตตามเงอนไขในกฎหมายอาจทาใหประเทศเหลานนถก

ฟองรองเปนขอพพาทตอองคการการคาโลกไดประเทศกาลงพฒนาควรใชมาตรการบงคบใชสทธ อยาง

รอบคอบสอดคลองกบบทบญญตของความตกลงทรปสปฏญญาโดฮาวาดวยความตกลงทรปส และการ

สาธารณสข และอนสญญากรงปารส เปนตน

หลายทานกลาววา “ยา” เปนสนคาคณธรรมทใชในยามเจบปวย แตเนองจากในปจจบนคนไทย

กาลงเผชญกบปจจยเสยงในการใชยา เชน การใชยาอยางไมเหมาะสม การใชยาเกนความจาเปนตลอดจน

ปญหาจากการเขาไมถงยาเนองจากยามราคาแพง ทาใหตองทนทกขทรมาน หรอเสยชวตโดยเฉพาะในกลม

ของคนจนผยากไรดอยโอกาสทไมสามารถเขาถงยาได ทงน จากรายงานขององคการอนามยโลกทวาดวย

การตดตามความโปรงใสของระบบยาพบวา ความโปรงใสในการขนทะเบยนตารบยาการคดเลอกยา และ

การจดหายาในประเทศไทยยงไมอยในเกณฑทดนก ดงนน จงจาเปนตองปรบปรงเพอใหไดยาทดมคณภาพ

ปลอดภย และเขาถงไดสาหรบทกคน

ปจจบนประชาชนทกคนในประเทศไทยมสทธรกษาพยาบาลฟร ครอบคลมประชากรทกกลมแลวแตความเหลอมล าทางสงคมระหวางคนรวยกบคนจนยงคงมอยอยางเหนยวแนนตอไป ปญหาสาคญ ในการเขาถงยาของคนจนกคอ คนจนไมมโอกาสเขาถงแพทยผเชยวชาญหรออาจเรยกวาไดวาคนจนไมมโอกาสไดตรวจโรคกบอาจารยแพทย คนจน คนชนบทสวนใหญตองไปตรวจรกษาทโรงพยาบาลชมชนตองไปตรวจรกษากบแพทยจบใหมในโรคหลายชนด ซงไดแก โรคหวใจและหลอดเลอด เชน โรคหวใจขาดเลอด โรคหวใจลมเหลว โรคเหลาน ยงไมมการบงคบใชมาตรฐานในการรกษาโรค (Clinical Practice Guideline) ในระดบโรงพยาบาลชมชนทาใหยาจาเปนหลายชนดทผปวยจาเปนตองไดรบประชาชน ทยากจนในชนบทกยงไมมโอกาสไดรบยาอยดถงแมวายาเหลานนจะมราคาถก และมงานวจยยนยนวาไดผลดกตามท

ในโรงพยาบาลชมชนอาจมการบงคบใชมาตรฐานในการรกษาโรคตางๆ มากมาย เชน โรคไขเลอดออก โรควณโรค โรคไขหวด 2009 แตแนนอนไมมการบงคบใช มาตรฐานในการรกษาโรค ในกลมโรคไมตดตอไมวาจะเปนโรคหวใจขาดเลอด โรคไตวายเรอรง โรคหวใจลมเหลว ฯ ยาทจาเปน ตามมาตรฐานในการรกษาโรคในผปวยเหลาน มหลกฐานยนยนชดเจนวาจาเปนตองไดรบยาเหลาน แตเนองจากผปวยจน ๆ ไมมโอกาสไดไปตรวจรกษากบระดบอาจารยแพทย เมอไปตรวจรกษากบโรงพยาบาลชมชน จงมผปวยมากมายทไมไดยาครบตามความจาเปนในมาตรฐานในการรกษาโรคหลายชนด

12

ในทางตรงกนขามกบคนรวย คนใหญ คนโต เมอเปนโรคไตวายเรอรง หรอโรคหวใจลมเหลว คงไมมใครคดทจะไปตรวจรกษาทโรงพยาบาลชมชนแตพวกคนรวยเหลานน คงตองตรงไปตรวจรกษาโรคกบระดบอาจารยแพทยในโรงเรยนแพทย หรอโรงพยาบาลเอกชนอยางแนนอน ดงนนการสง ใชยา ในโรคเดยวกนระหวางคนรวยกบคนจนจงมความไมเทาเทยมกนอยอยางชดเจนตอไป ปญหาความ ไมสอดคลองกนในการรกษาโรคของแพทยตามมาตรฐานในการรกษาโรคนน เกดจากระบบการควบคมของกระทรวงสาธารณสขทไมยอมใสใจกบโรคนอกกระแสขาวหนา 1 ของหนงสอพมพกลาวคอ โรคหวใจและหลอดเลอด มนไมเปนขาวโดงดงเหมอนโรคไขหวด 2009 ดงนนการบงคบใช มาตรฐานในการรกษาโรค เหลานจงไมม แตถาโรคใดโดงดงเปนขาวอยในกระแสสงคมกจะมการบงคบใชหรอนเทศตดตามแนนอน15

นโยบายเกยวกบสขภาพเปนสงสาคญเหนไดจากการทหลายรฐบาลไดนานโยบายเกยวกบสขภาพมาใชในการหาเสยงเพราะมความสาคญตอประเทศในวงกวาง แตสงทจะสนบสนนใหคนไทยเขาถงยาอยางถวนหนาในเชงของเศรษฐกจและอตสาหกรรมกาลงเดนไปสความลมเหลวอยางสนเชงมลคาของการพงพาและนาเขายาจากตางประเทศสงขนทกป ไมใชเพยงยาสทธบตรทเราไมสามารถผลตไดเองเทานน ยงหมายความรวมถงยาหมดสทธบตรดวยทตองนาเขาแสดงใหเหนถงศกยภาพของประเทศในการพงพาตนเองทางดานยาทถกจากดทง ๆ ทมผประกอบการผลตยาในประเทศมากถง 165 โรงงาน และมการจางงานภาคธรกจทงทางตรงและทางออมทเกยวของอยมากกวา 20,000 คน ซงไดพยายามตอบสนองตอการผลตยา ทหมดสทธบตรใหเรวทสดอยแลว แตปญหาหลกของภาคอตสาหกรรมเกดจากการผกขาดของภาครฐ โดย พ.ร.บ.ยา พ.ศ. 2510 มาตรา 13 ซงใหสทธพเศษแกองคการเภสชกรรม (อภ.) ในการผลตและจาหนายยาโดยไมตองไดรบอนญาตจากหนวยงานทรบผดชอบกอน และระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 ขอ 61 และ 62 ทโรงพยาบาลรฐบาลจาเปนตองซอยาจากองคการเภสชกรรมกอน ถอเปนความไมเปนธรรมในการแขงขนและขดตอนตธรรมในตลาดยคการคาเสรทง ๆ ทผประกอบการผลตยาในประเทศสามารถผลตยาทดมคณภาพไดเชนกน และในปจจบนองคการเภสชกรรมยงคงมการวางตลาดผลตภณฑยาใหม ๆ ตามบญชยาหลกแหงชาตออกมาแขงขนกบผประกอบการอยางตอเนอง โดยใชสทธพเศษไมตองขนทะเบยนยากบกระทรวงสาธารณสข ทาใหองคการเภสชกรรมสามารถออกวางตลาดไดเรวกวาผประกอบการประมาณ 2 ป ซงปกตผประกอบการจะตองใชเวลาในการพฒนาสตรตารบและขอขนทะเบยนกอนวางจาหนายประมาณ 4-5 ป จากเหตผลดงกลาวทาใหจานวนผลตภณฑยาของผประกอบการทวางจาหนาย และขายใหแกหนวยงานภาครฐอยกอนแลวถกองคการเภสชกรรมผกขาด และแยงตลาดไปโดยไมมการแขงขน จงทาใหภาคเอกชนไดรบความเสยหาย

15

ภก.ศภรกษ ศภเอม, ความดอยโอกาสของคนจนในการเขาถงยา

13

องคการเภสชกรรมเปนองคกรทมศกยภาพและมความสาคญมาก แตควรดาเนนงานในแงทเปนประโยชนตอประเทศ เชน การเขาถงยาวคซน ยาเอดส หรอการผลตยา CL ยากาพรา เพราะผประกอบการภาคเอกชนไมสามารถผลตได แตบทบาทขององคการเภสชกรรมกลบพฒนาศกยภาพโดยมงเนนการผลตยา แขงกบภาคเอกชนเพอสรางผลกาไรเปนหลก ซงอนทจรงควรแบงบทบาทไปผลตยาทไดกลาวไวขางตน และปลอยใหภาคเอกชนซงมอย 165 แหง ไดผลตยาพนฐานตามบญชยาหลกทหมดสทธบตรคมครอง และปลอยใหการแขงขนเปนไปตามกลไกตลาดอยางสมบรณ ซงจะเปนประโยชนตอระบบเศรษฐกจการพงพาตนเองและการเขาถงยาของประชาชนในประเทศอยางเหมาะสม ขอเสนอแนะ

ถาตองการทาใหอตสาหกรรมเจรญเตบโตและตองการใหประชาชนเขาถงยาจะตองมการเปลยนแปลงควรเปดประมล และปลอยใหมการแขงขนเสรเพอสงเสรมนโยบายรฐ ในนโยบายการเขาถงยา ถวนหนาของประชาชนแมแตยา CL บางประเภททองคการเภสชกรรมใชวธนาเขาอาจใชวธอน เชน ใหเอกชนเปนผผลตตามคาสงของรฐกได เพราะผประกอบการไทยหลายรายกมศกยภาพหลายบรษทเรมคดคนเอง จดสทธบตรเอง ถามศกยภาพจาเปนตองแสดงใหรฐเหนเพอใหภาครฐมนใจทจะใหเอกชนเปนผ ดาเนนกจการอตสาหกรรมยาภายในประเทศบรษทยาขามชาตมขนาดใหญ มเงนทนมหาศาลเทคโนโลยสงมาก..แตถาบรษทในประเทศไทยรวมตวกนหลายบรษทกอาจจะพอแขงขนกบตางชาตได ปญหาของไทยไมเฉพาะในอตสาหกรรมยาเทานน อตสาหกรรมทสามารถทากาไรไดรฐจะใชหนวยงานของรฐเหลานเปนตวหาเงนเขารฐ ซงจรง ๆ แลวหนาทของรฐควรปกปองผลประโยชนของประชาชน ไมควรแขงขนกบเอกชน ถาเอกชนเอากาไรกบประชาชนมากเกนไปรฐจงเขาแทรกแซง ไมควรทาการคาแขงกบเอกชนปญหาสาคญของอตสาหกรรมยาไทย คอ กฎระเบยบของภาครฐทไมเออใหเกดการแขงขนอยางเสรและเปนธรรมในทางเศรษฐศาสตรการผกขาดทางการคาจะสงผลในหลายดาน เชน ผบรโภคตองซอยาแพงกวาทควรจะเปน เพราะไมมกลไกในการควบคมราคา ผผกขาดเองขาดแรงจงใจในการพฒนาจากการแขงขนและสงผลตออตสาหกรรมโดยรวม ปญหาเหลานถกผกรวมกนเปนเงอนวธแกทดทสดคอจะตองตดปมทใหญทสดออก คอ เรองการขาดการแขงขนรฐมการผกขาดการจาหนายยากบองคการเภสชกรรมทาใหขดความสามารถในการแขงขนลดลง มลคาการนาเขากเพมขนทกวน ทงนเปนเพราะสภาพตลาดทไมเอออานวย ขอเสนอแนะของ TDRI คอ องคการเภสชกรรมควรเปนหนวยงานทดแลเรองยาโดยทาการแกไขกฎระเบยบของภาครฐ ควรจะแกไขเพอใหองคการเภสชกรรมมบทบาทในเชงสรางสรรคกบสงคมมากขนในแงการเปนผนาในการวจยและพฒนา และชวยเหลอเอกชนทขาดแคลน ไมมาผลตยาแขงกบเอกชน

ปญหาใหญในแงของแพทย คอ การทประชาชนถกผกขาดจากการใชยาทไมเหมาะสมนบเปนมลคามหาศาลสงผลใหรฐบาลกาลงจะลมละลาย ซงสาเหตหลกมาจากยาหลายประเภท เชน ยาจาเปนตอชวต

14

ทมปญหาเปนยากลมทพฒนาจากยาตนตระกลทหมดสทธบตรแลว ซงแพงกวายาตนตระกลทสามารถผลตเองไดภายในประเทศหลายสบเทา แตคนไทยไมทราบวาจรง ๆ แลวใหผลแทบไมตางกนตอมาคอยาบรรเทาอาการทไมไดชะลอและรกษาโรค หลายชนดราคาแพงมาก ยาตระกลนเปนยาสาคญททาใหงบของประเทศลมละลาย โดยเฉพาะงบการรกษาของขาราชการ อกตวหนงคอยาบางชนดทอยในบญชยาหลกของชาต ซงพสจนแลววา ไมไดผลในการรกษาบางชนดกมพษแตกยงถกใชอยสดทายคอ อาหารเสรมทเทยบเทากบยาหลายชนดทถกพสจนวามประโยชนเพยงเลกนอยเทานน แตกลบเอางานวจยจากวารสารทผลตเองมาอางอง สาหรบปญหาเหลานกอนอนตองจากดวายาอะไรทจาเปนตอประเทศ หมอในประเทศไทยมอทธพลตอการใชยาของประชาชนแตกลบเสยรตางประเทศ..เกดจากการไมหาความรของหมอเชอผแทนยาหรอมผลประโยชนสเทาในเรองของการมยาทมพษในบญชยาหลกแหงชาต ถกกลไกทางการตลาดทาใหกลายเปนการแพทยธรกจ เมอใดกตามทนาเสนอหนวยงานทเกยวของถงคณประโยชนทเกนจรงหรอผลเสยกจะถกตกลบดวยบทความทางวชาการในวารสาร..5.-.10..ฉบบซงถอเปนความลมเหลวของการควบคมระบบการใชยาของประเทศไทย ประชาชนไมมทางทราบวาตวเองตองใชยาอะไร ขนอยกบการจายยาของแพทย แพทยจะเชอมน ในยาทผลตในประเทศแคไหนขนอยกบศกยภาพของผผลต รฐและเอกชนควรจะรวมมอกนเพอสนบสนนอตสาหกรรม ทงในดานความร เทคโนโลย ศกยภาพ ขอบงคบทเออตอองคการเภสชกรรมอาจจะไมผดทงหมดเพราะมเปาหมายในตอนแรกเพอใหประชาชนเขาถงยา แตทาใหอตสาหกรรมยาในประเทศเกดความเฉอยชา สงสาคญทสดทแพทยตองการ ไมไดสนใจวาจะเปนยายหออะไร ผลตทไหน แตเปนยาดมคณภาพรกษาคนไขไดราคาพอซอไดผปวยไมตองขายบานมาซอยา ปจจบนยงจาเปนตองนาเขายาจากตางประเทศ โดยเฉพาะยาสทธบตรประเทศไทยยงคงตองมองคการเภสชกรรม เพราะสาคญมากตอการยกระดบการพงพาตนเองทางดานสาธารณสข และมาตรฐานอตสาหกรรมยาไทย…เอกชนผผลตยาในประเทศพรอมจะเปนฟนเฟองทสาคญทจะขบเคลอนเศรษฐกจ ปจจบนถาอตสาหกรรมใด ๆ ทพงพาตนเองไมได ทเราไมมความชานาญแลวเราไมทานาเขาเพยงอยางเดยว สดทายไทยจะไมเหลออตสาหกรรมใด ๆ ทจะพงพาตนเองไดในประเทศเลย ซงรฐบาลควรพจารณาทบทวนกระบวนการสรางแรงจงใจใหกบบรษทยาดวยระบบกองทนวจยยาของรฐ รางวลทางสงคม และรางวลเกยรตยศททาใหนกวจยรสกคมกบแรงกายแรงใจ

15

บรรณานกรม จกรกฤษณ ควรพจน, มาตรการบงคบใชสทธกบปญหาการเขาถงยา, ขอพจารณาดานกฎหมายและความตกลงระหวางประเทศ

ไชยยศ เหมะรชตะ, กฎหมายทรพยสนทางปญญา พนความรทวไป, ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา ความลบทางการคา เซมคอนดกเตอรชป พมพครงท 2 (กรงเทพฯ : สานกพมพนตธรรม), หนา 4

ภก.ศภรกษ ศภเอม, ความดอยโอกาสของคนจนในการเขาถงยา

Attaran, A. and Gillespie-white ,White .L.(2001) Do patents for Antiretroviral Drugs Comstrain Access to

AIDS Treatment in Afarica”, JAMA, vol. 286.p.15.

Gleick, J. (2000) “Patently Absurd”,The New York Times Magazine, March 12.

Ibid.,Articles 8 and 40.

Penrose, op.cit note 23.

Reichman, J. (1997) “From Free Riders to Fair Followers:Global Competition under the TRIPS

Agreement” New York University Journal of International Law and Politics, Vol.29;Correa,C. (1999)

“Review of the TRIPS Agreement:Fostering the Transfer of Technology to Developing Countries” Journal

of World Intellectual Property, Vol.2, No.6.

Scherer ,F.M. (2001) “The Patent System and Innovation in Pharmaceuticals”,Revue Internationale de

Droit Eco

Thurow,L.(1997) “Needed: A New System of intellectual Property Rights” , Harvard Business Review,95

- 103.

TRIPS Agreement,Aticle 7.

UNAIDS (2002) “Report on the Global HIV/AIDS Epidemic 2002”, UNAIDS,pp.189-201

16

Commission on Intellectual Property Rights (2002), Integrating Intellectual Property Rights and

development Policy, London,CH.2. Availble at http://www.ipcommission.org

World Intellectual Property Organization (WIPO) , “What is Intellectual Property ?” [online]. Available:

http://wipo.int/about-ip/en/

World Intellectual Property Organization (WIPO),“What is WIPO” [online]. Available:

http://wip.int/portal/index.html.en