แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 2

คณะผจดท า แนวทางการจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561

ทปรกษา

นายแพทย น าพล แดนพพฒน รกษาการในต าแหนงผอ านวยการโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร

นายแพทย พนม สทธรตน รองผอ านวยการฝายการแพทย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร

แพทยหญง นภาภรณ มณรตน หวหนากลมงานจกษ

ประธานคณะกรรมการการจดการขยะ ของเสย และวสดอนตราย

นายวเชยร ระดมสทธศาล รองผอ านวยการฝายการบรหาร โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร

ประธานคณะกรรมการพฒนามาตรฐานระบบบรการสขภาพ มาตรฐาน

ดานการจดการคณภาพและความปลอดภย ดานอาคาร สงแวดลอมและ

เครองมอแพทย

นายสวสด ไชยชต นกวชาการสาธารณสขช านาญการพเศษ หวหนากลมงานอนามย

สงแวดลอม ส านกงานสาธารณสขจงหวดปราจนบร

ผเรยบเรยง

แพทยหญง ชวรตน ปราสาร นายแพทยช านาญการ สาขาอาชวเวชศาสตร

รองประธานคณะกรรมการการจดการขยะ ของเสย และวสดอนตราย

รองประธานคณะกรรมการพฒนามาตรฐานระบบบรการสขภาพ

มาตรฐานดานการจดการคณภาพและความปลอดภย ดานอาคาร

สงแวดลอมและเครองมอแพทย

เภสชกรหญง โสภต บษยะจาร เภสชกรช านาญการ

นางสาว ปราณ ผลมานะ พยาบาลวชาชพช านาญการ

คณะท างาน

คณะกรรมการการจดการขยะ ของเสย และวสดอนตราย

จดท ารปเลมโดย

กลมงานโสตทศนศกษาทางการแพทยโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 3

ค าปรารภ

การพฒนาคณภาพในการบรหารงานสงแวดลอมภายในโรงพยาบาลเปนนโยบายทส าคญอยางยง เพอทจะท าใหเกดระบบการจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพ เนองจากโรงพยาบาลเปนสถานพยาบาลทมผปวยหรอประชาชนมาใชบรการทางการแพทยจ านวนมากในแตละวน ยอมกอใหเกดมลฝอยประเภทตาง ๆ ปรมาณมาก เปนมลพษทกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพของบคลากรทางการแพทยและสงแวดลอมภายใน โรงพยาบาล จงจ าเปนทผปฏบตงานเกยวกบมลฝอย รวมถงบคลากรทางการแพทยเองตองมความรเกยวกบการจดการมลฝอย และของเสยอนตรายอยางถกตอง ตามพระราชบญญตการสาธารณสขพ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม กฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 และกฎหมายอน ๆ ทเกยวของมาตรฐานการด าเนนงานเพอดแลสงแวดลอมภายใตโครงการ GREEN & CLEAN Hospital รวมถงด าเนนการตามหลก 3Rs ทงดานการลด (Reduce) การคดแยก (Reuse) และการน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหม (Recycle)ในระยะยาวยอมสงผลใหผปฏบตงานเกยวกบมลฝอย บคลากรทางการแพทย ผรบบรการ รวมถงชมชนโดยรอบมสขภาพดขน รวมทงเปนการสรางความรวมมอและสงเสรมบทบาทของภาคสาธารณสขในการรกษาสงแวดลอม

(นายแพทย น าพล แดนพพฒน)

รกษาการในต าแหนงผอ านวยการโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พฤษภาคม 2561

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 4

ค าน า

การพฒนาบรหารงานสงแวดลอมในโรงพยาบาล ใหถกตองตามหลกวชาการนนมความส าคญเปนอยางยง เนองจากโรงพยาบาลนนเปนหนวยงานทใหบรการประชาชน ทงดานการสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การรกษา และการฟนฟสขภาพ ในแตละวนจงมกจกรรมจากผทมาใชบรการ รวมทงบคลากรทใหบรการทางการแพทย กอใหเกดมลฝอยประเภทตาง ๆปรมาณมาก เปนมลพษทกอใหเกดผลกระทบตอบคลากรและสงแวดลอมภายในโรงพยาบาลทงทางตรงและทางออม เปนเรองเรงดวนททกคนตองรวมมอรวมใจกนจดการ โดยการคดแยกประเภทมลฝอยแตละชนดใหถกตองและน ามลฝอยเหลานนกลบมาใชประโยชนใหมากทสด อนจะสงผลใหปรมาณมลฝอยลดลง แนวทางการจดการมลฝอยและของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร จดท าเพอก าหนดแนวทางในการจดเกบ การขนสงหรอการเคลอนยาย และก าจดมลฝอยและของเสยอนตรายภายในโรงพยาบาล ทางคณะกรรมการการจดการขยะ ของเสย และวสดอนตรายโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร ไดทบทวนหลกวชาการและมาตรฐานในการจดการมลฝอยประเภทตางๆ ใหเปนไปตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม กฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 และกฎหมายอนๆ ทเกยวของ รวมถงมาตรฐานการด าเนนงานเพอดแลสงแวดลอมภายใตโครงการ GREEN & CLEAN Hospital โดยโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขจะตองเปนโรงพยาบาลทเปนมตรกบสงแวดลอม ไมสงผลกระทบตอบคลากรภายในโรงพยาบาล ผมาใชบรการทางการแพทย และชมชน แนวทางการจดการมลฝอยและของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศรประกอบดวย แนวทางการคดแยกและการเกบรวบรวมมลฝอยประเภทตางๆ รปแบบภาชนะบรรจมลฝอย รปแบบทพกมลฝอย การเคลอนยายมลฝอย และการขนสงมลฝอยหรอของเสยอนตรายไปบ าบดหรอก าจด และยงใหด าเนนการตามหลก 3Rs ทงดานการลด (Reduce) การคดแยก (Reuse) และการน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหม (Recycle) จงใครขอใหบคลากรทกทานใหความรวมมอกนดแลระบบสงแวดลอมภายในโรงพยาบาล ใหถกตองตามหลกวชาการ และเปนไปตามมาตรฐานการด าเนนงานเพอดแลสงแวดลอมภายใตโครงการ GREEN & CLEAN Hospital เพอสงแวดลอม และเพอสขภาพทดของบคลากรภายในโรงพยาบาลและ ผมาใชบรการทางการแพทย คณะกรรมการการจดการขยะ ของเสย และวสดอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พฤษภาคม 2561

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 5

สารบญ

หนา

วตถประสงคและขอบขาย 6

ความรบผดชอบ 6

การจดการมลฝอยแตละประเภท 7

มลฝอยทวไป (General waste) 7

มลฝอยตดเชอ (Infection waste) 10

ของเสยอนตราย (Hazardous waste) 15 มลฝอย รไซเคล (Recycle waste) 21

เอกสารอางอง 22 ภาคผนวก 23

การคดแยกมลฝอยแตละประเภท 23 การเกบขนยายมลฝอย 26 แนวปฏบตการจดการปรอทแตก 28 การบ าบดหรอก าจดมลฝอยหรอของเสยอนตราย 30 แนวทางการจดการมลฝอยทวไป 31 แนวทางการจดการมลฝอยตดเชอ 32 แนวทางการจดการมลฝอยอนตราย 33 แนวทางการจดการมลฝอยรไซเคล 34

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 6

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย

โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 วตถประสงค แนวทางการจดการมลฝอยและของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร จดท าเพอ

ก าหนดแนวทางในการคดแยก การจดเกบ การก าจดมลฝอยและของเสยอนตรายภายในโรงพยาบาล

ขอบขาย แนวทางปฏบตนครอบคลมถงทกกระบวนการของการจดการมลฝอยและของเสยอนตรายทเกดขนจากทกหนวยงานในโรงพยาบาล

ความรบผดชอบ 1. หวหนาฝายบรหาร มหนาทรบผดชอบ

ด าเนนการจดการดแลจดพกมลฝอยของโรงพยาบาล นเทศตดตามและสนบสนนใหพนกงานเกบขนมลฝอยปฏบตหนาททไดรบมอบหมายและ

เปนไปตามมาตรฐานการเกบขนมลฝอย ดแลพนทการตงวางภาชนะรองรบมลฝอยแนวทางเดนระหวางอาคาร และสนามดแลพนท

บรเวณทพกรวมมลฝอยของโรงพยาบาล ประสานงานในการก าจดมลฝอยแตละประเภท ด าเนนการจดการมลฝอยรไซเคล

2. หวหนาหนวยงาน มหนาทรบผดชอบ นเทศตดตามการจดการมลฝอยและของเสยอนตราย ในหนวยงาน ก าหนดสถานทคดแยกและเกบขนมลฝอย รวมทงควบคมดแลการเบกจายวสดทเกยวกบ

การเกบขนมลฝอย ภายในหนวยงานใหมเพยงพอและเหมาะสม สนบสนนใหเจาหนาท ทเกยวของภายในหนวยงานไดรบการอบรมวธปฏบตงาน ตาม

มาตรการการปองกนและควบคมการแพรกระจายของเชอโรค มสวนรวมและสนบสนนการด าเนนการจดการมลฝอยรไซเคลของหนวยงาน

3. เจาหนาทในหนวยงาน มหนาทรบผดชอบ ใหการสนบสนนและปฏบตตามแนวทางการจดการมลฝอยและของเสยอนตรายทถกตอง

4. พนกงานท าความสะอาด มหนาทรบผดชอบ คดแยกมลฝอยโดยการจดเตรยมภาชนะและถงรองรบมลฝอยแตละประเภท ท าการจดเกบรวบรวมมลฝอยรวมทงการเคลอนยายหรอการน าสงไปยงทพกรวมมลฝอย

ของโรงพยาบาล

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 7

5. เจาหนาทดแลทพกรวมมลฝอย มหนาทรบผดชอบ รวบรวมมลฝอยและน าไปยงทพกรวมมลฝอยของโรงพยาบาล รวมทงเปนผประสานงาน

กบหนวยงานทเกยวของกบการก าจดมลฝอย 6. ICN และอาชวเวชกรรม มหนาทรบผดชอบ

อบรมเจาหนาททเกยวของใหรวธการคดแยกมลฝอยแตละประเภทรวมถงวธปฏบตงานตามมาตรการการปองกนและควบคมการแพรกระจายของเชอโรค

นเทศตดตามการด าเนนงานควบคมคณภาพระบบการก าจดมลฝอยใหเปนไปตามแนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ. 2561

การแบงประเภทมลฝอย ตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 “มลฝอย” หมายความวา เศษกระดาษ

เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอทอน และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน ตามหมวด 2 แหงประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การจดการมลฝอย พ.ศ. 2560 ไดแบงประเภทมลฝอยออกเปน มลฝอยทยอยสลายงาย มลฝอยทยอยสลายยาก และมลฝอยทไมยอยสลาย ซงโรงพยาบาลจงไดน ามาปรบและแบงประเภทมลฝอยออกเปน 4 ประเภท ไดแก (1) มลฝอยทวไป ไดแก มลฝอยทวไปทยอยสลายได มลฝอยทวไปทยอยสลายไมได และมลฝอยทวไปมคม (2) มลฝอยอนตราย (3) มลฝอยตดเชอ (4) มลฝอยรไซเคล โดยระบบการจดการมลฝอยโรงพยาบาล ด าเนนการตามหลกสขาภบาลและขอกฎหมายตางๆ ทเกยวของ มแนวทางดงน

1. มลฝอยทวไป (General waste) มลฝอยทวไป (General waste) หมายถง มลฝอยทเกดจากหอพก

โรงอาหาร บรเวณสาธารณะและส านกงานโดยเจาหนาททปฏบตงานใน โรงพยาบาล และประชาชนผมารบบรการซงไมปนเปอนสงปฏกล สารคดหลงเชอโรค หรอสารเคมตางๆ ทไมเกยวของกบการตรวจวนจฉย การรกษา การใหภมคมกนโรค ซงทางโรงพยาบาลยงแบงยอยมลฝอยทวไปเปน - มลฝอยทวไปทยอยสลายได เชน เศษอาหาร เศษหญา และ ใบไม เปนตน - มลฝอยทวไปทยอยสลายไมได เชน พลาสตก โฟม เปนตน - มลฝอยทวไปมคม เชน เศษแกว ตะป เปนตน

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 8

1.1 การคดแยกมลฝอยทวไป คดแยกมลฝอยทวไปออกจากมลฝอยชนดอน เชน มลฝอยอนตราย มลฝอยตดเชอ และมการคดแยกมลฝอยทสามารถน ากลบมาใชใหม หรอมลฝอยรไซเคล (Recycle waste) ทขายไดเพอลดปรมาณมลฝอยทตองสงไปก าจดใหนอยลง คดแยกมลฝอยใหกระท า ณ แหลงก าเนด หามเกบรวมและน ามาแยกภายหลง

1.2 การเกบรวบรวมมลฝอยทวไป ตามหมวด 2 แหงประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การจดการมลฝอย พ.ศ. 2560 ภาชนะรองรบมลฝอย ตองมสเฉพาะส าหรบรองรบมลฝอยแตละประเภทโดยภาชนะรองรบมลฝอย “สน าเงน” ส าหรบมลฝอยทวไป และ“สเขยว” ส าหรบมลฝอยอนทรย ทางโรงพยาบาลจงก าหนด จดภาชนะรองรบ ณ สถานทตงวางใหเพยงพอตอปรมาณมลฝอย และมการก าหนดทตงวางภาชนะรองรบมลฝอยทวไปทชดเจน โดยภาชนะรองรบมลฝอยทวไปควรมลกษณะดงน

1) ภาชนะรองรบมลฝอยทวไปยอยสลายได (มลฝอยอนทรย) เปน “สเขยว” ภาชนะรองรบมลฝอยทวไปทยอยสลายไมได เปน “สน าเงน” ตองท าดวยวสดทแขงแรงปองกนการรวซม ไมเปนสนม ท าความสะอาดงาย มฝาปดมดชดปองกนแมลงวนและสตวพาหะน าโรค ขนาดของภาชนะสามารถรองรบปรมาณมลฝอยไดอยางเพยงพอ เคลอนยายไดสะดวก และงายตอการถายหรอเทมลฝอย

2) ถงบรรจมลฝอยทวไปยอยสลายได (มลฝอยอนทรย) เปนถงพลาสตก “สเขยว” ถงบรรจมลฝอยทวไปทยอยสลายไมได เปนถงพลาสตก “สน าเงน” ซงถงบรรจตองมความเหนยว ทนทาน ไมฉกขาดงาย ใชวางรองดานในของถงรองรบมลฝอย เพอปองกนการหกเลอะ สะดวกในการรวบรวม เกบขนมลฝอย และการท าความสะอาดถงรองรบมลฝอย

*หมายเหต หากไมสามารถจดหาถงบรรจมลฝอยตามทก าหนดได อาจบรรจถงพลาสตกสด าแลวน าไปใสภาชนะรองรบมลฝอยทวไป ตามประเภทตามทกฎหมายก าหนด ซงภาชนะรองรบมลฝอยทวไปยอยสลายได (มลฝอยอนทรย) เปน “สเขยว” ภาชนะรองรบมลฝอยทวไปทยอยสลายไมได เปน “สน าเงน” หรออาจก าหนดขอความหรอสญลกษณอนซงแสดงถงมลฝอยประเภทนนไวอยางชดแจงทภาชนะรองรบมลฝอยแทน

3) ทพกรวมมลฝอยทวไป เปนสถานททจดเตรยมไวส าหรบรวบรวมมลฝอย จากจดตางๆ ภายในโรงพยาบาลเพอพกรอการน าไปก าจดโดยทพกรวมมลฝอยมลกษณะดงน

(1) ตงอยนอกอาคารแยกเปนสดสวนจากบรเวณสถานทใหบรการของโรงพยาบาล (2) ควรมขนาดความกวางพอทจะเกบรวบรวมมลฝอยทเกดขนทงหมดได อยางนอย 2 วน

จนถงก าหนดการขนไปก าจด (3) พน เรยบ และมระบบการระบายน าเสยเขาสระบบบ าบดน าเสยของโรงพยาบาล (4) มหลงคาถาวรชองใตหลงคา มมงลวด ปองกนสตวและแมลงพาหะน าโรคเขาไป (5) มลกษะโปรง ไมอบชน หรออณหภมสงจนเกนไป พนควรยกสงจากบรเวณใกลเคยง

เพอปองกนน าทวมขง

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 9

(6) ประตมขนาดกวางพอทรถเขนบรรจมลฝอยจะเขาไปได เพอสะดวกตอการปฏบตงาน และควรมพนทส าหรบลางรถเขนบรรจมลฝอยได

(7) เมอปฏบตงานเสรจปดลอคกญแจทกครง เพอไมใหบคคลทไมเกยวของกบการจดการทมลฝอยเขาไปได

(8) มขอความเปนค าเตอน ทมขนาดสามารถเหนไดชดเจนวา "ทพกรวมมลฝอย" ไวบรเวณหนาหอง หรอหนาอาคารและมการดแลรกษาความสะอาดอยางสม าเสมอ

(9) ตงอยในสถานททสะดวกตอการเกบขนและน ามลฝอยไปก าจด 4) พาหนะเคลอนยายมลฝอยทวไป

4.1) พาหนะ (1)พาหนะทใชเกบขนมลฝอยทวไป ตองท าดวยวสดทคงทน ตวถง มความแขงแรง ไม

รวซม และท าความสะอาดงาย และมปายบอกประเภทมลฝอยชดเจน (2) รถเขนตองแยกใชระหวางมลฝอยทวไปและมลฝอยตดเชอ (3 )ในกรณไมมรถเขนตามคณสมบตทก าหนดไว ใหใสถงพลาสตกสด าในภาชนะมฝาปด

มดชดกอนวางบนรถเขน (4) พาหนะทใชเกบขนมลฝอยทวไป เมอใชงานเสรจแลวควรท าความสะอาดใหเรยบรอย (5) มการก าหนดเสนทางและเวลา การเกบขนมลฝอยจากจดตางๆ ในโรงพยาบาลไปยงท

พกรวมมลฝอยทวไปทแนนอน 4.2) เจาหนาทเกบขนมลฝอย ตองมคณสมบตและปฏบต ดงน (1) มความรเรองการจดการมลฝอยทวไปทถกสขลกษณะ (3) สวมชดรดกมและมการสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลตลอดเวลาทปฏบตงาน

ไดแก ถงมอยาง ผากนเปอน หนากากอนามย และรองเทาบทหมแขง (4) เมอเสรจสนภารกจใหถอดถงมอและชดปฏบตการ จากนนน าไปท าความสะอาดอยาง

ถกวธ บรเวณสถานทปฏบตงาน (5) การก าจดมลฝอยทวไปด าเนนงานโดยองคการบรหารสวนต าบลทางาม

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 10

2. มลฝอยตดเชอ (Infection waste) มลฝอยตดเชอ หมายถง มลฝอยทมเชอโรคปะปนอยในปรมาณหรอ

ความเขมขนซงถามการสมผสหรอใกลชดกบมลฝอยนนแลวสามารถท าให เกดโรคได กรณมลฝอยทเกดขนหรอใชในกระบวนการตรวจวนจฉยทางการแพทยและการรกษาพยาบาล การใหภมค มกนโรค และการทดลองเกยวกบโรค และการตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจชนสตรศพหรอซากสตว วสดทสมผสระหวางการท าหตถการ การตรวจ รวมทงการศกษาวจยใหถอวาเปนมลฝอยตดเชอ ไดแก

1) ซากหรอชนสวนของมนษยหรอสตวทเปนผลมาจากการผาตด การตรวจชนสตรศพหรอซากสตว และการใชสตวทดลอง

2) วสดของมคม เชน เขม ใบมด กระบอกฉดยา หลอดแกว ภาชนะทท าดวยแกว สไลด และแผนกระจกปดสไลด

3) วสดซงสมผสหรอสงสยวาจะสมผสกบเลอด สวนประกอบของเลอด ผลตภณฑทไดจากเลอด สารน าจากรางกายของมนษยหรอสตว หรอวคซนทท าจากเชอโรคทมชวต เชน ส าล ผากอซ ผาตางๆ ทอยางผาปดจมก เปนตน

4) มลฝอยทกชนดทมาจากหองรกษาผปวยตดเชอรายแรง 2.1 การคดแยกมลฝอยตดเชอ มการคดแยกมลฝอยตดเชอออกจากมลฝอยชนดอน ณ แหลงก าเนด

มลฝอยตดเชอ โดยท าการคดแยกมลฝอยตดเชอระหวางวสดมคม/มลฝอยตดเชอชนดไมมคม เกบในภาชนะทปลอดภย

(1) มลฝอยทเปนของเหลวหรอสารคดหลงตางๆ มลฝอยทเปนอวยวะหรอชนสวนของอวยวะ และ มลฝอยจากกระบวนการเกบและเพาะเชอ ทงในภาชนะรองรบทท าจากวสดแขงแรง มฝาปดมดชดชนดใชเทาเหยยบส าหรบปดเปดระดบพน (กรณเปนมลฝอยตดเชอทไดผานกระบวนการท าลายเชอดวยความรอน สามารถทงในภาชนะบรรจมลฝอยทวไปได) (2) มลฝอยตดเชออน ๆ ทงในถงพลาสตก “สแดง” ทบแสงระบชอโรงพยาบาลและมขอความสด า

วา “มลฝอยตดเชอ” ใตรปกะโหลกไขวคกบตราหรอสญลกษณทใชระหวางประเทศ ตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนดและตองมขอความ“หามน ากลบมาใชอก” และ “หามเปด” รองรบดวยภาชนะทท าจากวสดแขงแรง มฝาปดมดชด

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 11

2.2 การเกบรวบรวมมลฝอยตดเชอ (1) มลฝอยตดเชอชนดมคม ทงในภาชนะรองรบทท าจากวสดแขงแรงไมสามารถแทงทะล มฝาท

ปดมดชด ตดปาย “ของมคมตดเชอ” เหนไดชดเจน (2) มลฝอยตดเชอชนดไมมคม

(2.1) มลฝอยตดเชอชนดไมมคมทเปนของเหลวหรอสารคดหลงตาง ๆ เทสวนทเปนของเหลวทงในอางทหนวยงานก าหนดซงมทอระบายไหลไปสโรงบ าบดน าเสย ราดน าตามใหอางสะอาด ภาชนะรองรบชนดใชครงเดยวทงและวสดทปนเปอนใหทงในถงพลาสตกสแดงสดและทบแสงระบชอโรงพยาบาลและมขอความสด าวา “มลฝอยตดเชอ” ใตรปกะโหลกไขวคกบตราหรอสญลกษณทใชระหวางประเทศ ตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนดและตองมขอความ “หามน ากลบมาใชอก” และ “หามเปด” รองรบดวยทท าจากวสดแขงแรงมฝาปดมดชด

(2.2) มลฝอยตดเชอชนดไมมคมทเปนอวยวะหรอชนสวนของอวยวะ ทงในภาชนะรองรบทท าจากวสดแขงแรง มฝาปดมดชด หากเปนชนสวนทมขนาดใหญ หรออวยวะ ไดแก แขน ขา ซงไมตองการสงตรวจทางพยาธวทยา ใหหอใหมดชดกอน จากนนหอดวยถงบรรจมลฝอยตดเชอ เขยนชอผปวย ตดปาย “ฝากทง” ไปสงใหกบเจาหนาทหองเกบศพ ควรน าสงทนทเพอไมใหชนเนอหรออวยวะเนา

(2.3) มลฝอยตดเชอชนดไมมคมทเกดจากกระบวนการเกบและเพาะเชอ ทงในภาชนะรองรบทท าจากวสดแขงแรง มฝาปดมดชดชนด (กรณเปนมลฝอยตดเชอทไดผานกระบวนการท าลายเชอดวยความรอน สามารถทงในภาชนะบรรจมลฝอยทวไปได)

(2.4) มลฝอยตดเชอชนดไมมคม ทงในถงพลาสตก “สแดง” ทบแสงระบชอโรงพยาบาลและมขอความสด าวา “มลฝอยตดเชอ” ใตรปกะโหลกไขวคกบตราหรอสญลกษณทใชระหวางประเทศ ตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนดและตองมขอความดงน “หามน ากลบมาใชอก” และ “หามเปด” รองรบดวยภาชนะทท าจากวสดแขงแรง มฝาปดมดชด

2.3 ภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอ ลกษณะของภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอ ตองมลกษณะดงน (1) ภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอประเภทของมคม เชน เขมฉดยา ใบมด แผนแกวปดสไลด ฯลฯ ควร

เปนกลองหรอถงท าดวยวสดทมความแขงแรง ทนทานตอ การแทงทะล และการกดกรอนของสารเคม เชน พลาสตกแขง หรอโลหะทมฝาปดมดชด และควรสามารถเคลอนยายไดสะดวกโดยผขนยายไมมการสมผสกบมลฝอยตดเชอ

(2) ภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอทไมใชประเภทวสดมคม เชน ผากอซ ส าลเชดแผล ชนเนอตางๆ ม ลกษณะเปนถง “สแดง” ทบแสง ท าจากพลาสตกหรอ วสดอนทมความเหนยวไมฉกขาดงาย ทนทานตอสารเคม การรบน าหนก กนน าได ไมรวซม มขอความสด าทสามารถอานไดชดเจนวา “มลฝอยตดเชอ” อย

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 12

ภายใตรปหวกะโหลกไขวคกบตราสญลกษณทใชระหวางประเทศ และตองมขอความวา “หามน ากลบมาใชอก” และ “หามเปด” ระบชอโรงพยาบาลไวบนภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอ ขนาดของถงควรมหลายขนาดใหเลอกใช และมความจเพยงพอส าหรบบรรจมลฝอยตดเชอไมเกน 1 วน

2.4 วธการเกบ คดแยก และรวบรวมมลฝอยตดเชอ การแยกเกบมลฝอยตดเชอจากมลฝอยชนดอน ใหกระท าทนท ณ แหลงก าเนดมลฝอยตดเชอ หาม

เกบมลฝอยรวมกน แลวมาแยกประเภทภายหลง เพราะท าใหเชอโรคแพรกระจายได การเกบรวบรวมมลฝอยตดเชออยางถกตอง เหมาะสมตามประเภทและปรมาณ ดงน (1) มลฝอยตดเชอประเภทวสดของมคมบรรจไมเกน 3 ใน 4 สวนของภาชนะ หรอแทงทะลภาชนะ

บรรจขณะปดฝาภาชนะ (2) มลฝอยตดเชอประเภททไมมคมบรรจไมเกน 2 ใน 3 ของความจของภาชนะบรรจ เพอใหเหลอเนอทไวจบยก และมดปากถงใหแนนดวยเชอก

การเกบมลฝอยตดเชอภายในโรงพยาบาลหรอภายในหองปฏบตการ หากยงไมเคลอนยายภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอนนออกไป ตองจดใหมพนทของหองส าหรบเปนทรวมภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอ เพอรอการเคลอนยายไปทพกรวมมลฝอยตดเชอ แตหามเกบไวเกน 1 วน

2.5 ทพกรวมมลฝอยตดเชอในโรงพยาบาล ตองมลกษณะดงน (1) ควรแยกเปนสดสวนจากอาคารอนโดยเฉพาะ (2) ทพกรวมมลฝอยตดเชอควรมขนาดเพยงพอทจะรวบรวมมลฝอยตดเชอไดอยางนอย 2 วน (3) พน ผนง เพดาน เรยบ ท าความสะอาดงาย มลกษณะโปรงไมอบชน (4) มการปองกนสตวและแมลงเขาไป มประตกวางพอสมควรตาม ขนาดหอง หรออาคารเพอสะดวกตอการปฏบตงาน (5) มลานลางรถเขนใกลทพกรวมมลฝอยตดเชอและลานนนตอง มทอหรอรางรวบรวมน าเสยจากการลางรถเขนเขาสระบบบ าบดน าเสย (6) มรางหรอทอระบายน าเสย เชอมตอกบระบบบ าบดน าเสย (7) มขอความเปนค าเตอน เหนไดชดวา “ทพกรวมมลฝอยตดเชอ” ไวหนาหอง หรอหนาอาคาร (8) ปดดวยลอคดวยกญแจทกครงหลงปฏบตงานเสรจทกครง เพอปองกนบคคลทไมเกยวของกบ

การจดการมลฝอยไมใหสามารถเขาไปได

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 13

2.6 การเคลอนยายมลฝอยตดเชอ ผปฏบตงานเคลอนยายมลฝอยตดเชอ (1) ผปฏบตงานเคลอนยายและก าจดมลฝอยตดเชอ ตองผานการฝกอบรมการปองกนและระงบการ

แพรเชอหรออนตรายทเกดจากมลฝอยตดเชอ ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรองหลกสตรการฝกอบรมการปองกนและระงบการแพรเชอหรออนตรายทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ

(2) ผปฏบตงานตองสวมอปกรณปองกนสวนบคคลตลอดเวลาการปฏบตงาน ไดแก ถงมอยางหนา ผากนเปอน หนากากอนามย และรองเทาพนยางหมแขงและถาขณะปฏบตงานรางกายหรอสวนใดสวนหนงของรางกายไปสมผสมลฝอยตดเชอ ผปฏบตงานตองท าความสะอาดรางกายหรอสวนทสมผสมลฝอยตดเชอทนท

(3) มเจาหนาทรบผดชอบเกยวกบการเกบขนและก าจดมลฝอยตดเชอ เปนการเฉพาะ โดยตองแตงต งเจาหนาทอยางนอย 1 คน ซงมวฒการศกษาปรญญาตรสาขาวทยาศาสตร (ดานสขาภบาล/สาธารณสข/ชวภาพ/วทยาศาสตรการแพทย) หรอ วศวกรรมศาสตร (ดานสขาภบาล/สงแวดลอม/เครองกล) เพอเปนผรบผดชอบดแลระบบทงการเกบขนหรอการก าจด

การปฏบตงานเคลอนยายมลฝอยตดเชอ 1) ในการเคลอนยายมลฝอยตดเชอ ตองใชรถเขนส าหรบเคลอนยายมลฝอยตดเชอโดยเฉพาะและไม

น าไปใชในกจกรรมอน ยกเวนกรณมลฝอยตดเชอทเกดขนมปรมาณนอย 2) รถเขนทใชเคลอนยายมลฝอยตดเชอ ควรมลกษณะดงน

2.1) รถเขนมลฝอยตดเชอท าดวยวสดทท าความสะอาดงาย ไมมแงมมอนจะเปนแหลงสะสมของเชอโรค และสามารถท าความสะอาดดวยน าได มพนและผนงทบ เมอจดวางภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอแลวตองปดฝาใหแนน เพอปองกนสตวทเปนพาหะน าโรคเขาไป

2.2) รถเขนมลฝอยตดเชอตองมขอความสแดงทมขนาดทสามารถมองเหนไดอยางชดเจนอยางนอย 2 ดานวา “รถเขนมลฝอยตดเชอ หามน าไปใชในกจการอน”

2.3) ตองมอปกรณหรอเครองมอส าหรบใชเกบมลฝอยตดเชอทตกหลนระหวางการเคลอนยาย และมอปกรณหรอเครองมอส าหรบใชท าความสะอาดและฆาเชอโรค บรเวณทมลฝอยตดเชอตกหลนประจ ารถเขน

2.4) มการท าความสะอาดรถเขนและอปกรณในการปฏบตงาน ดวยน าผสมผงซกฟอกและฆาเชอโรคโดยการผงแดดใหแหงหลงการใชงานทกวนในบรเวณ ทจดไวเฉพาะ และน าเสยทเกดจากการลางรถเขนระบายเขาสระบบบ าบดน าเสย

2.5) ในการเคลอนยายมลฝอยตดเชอ ตองมการก าหนดเสนทางและเวลาทท าการเคลอนยาย และในระหวางการเคลอนยายไปทพกรวมมลฝอยตดเชอหามแวะหรอหยดพกทจดใด

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 14

2.7 การก าจดมลฝอยตดเชอ การก าจดมลฝอยตดเชอเปนการท าลายเชอโรคทมในมลฝอยตดเชออยางถกหลกสขาภบาลโดยการ

เผามลฝอยตดเชอใหเผาทอณหภมไมต ากวา 760 องศาเซลเซยส และการเผาควนใหเผาท อณหภมไมต ากวา 1,000 องศาเซลเซยส โดยสงตอใหบรษทเอกชนน าไปก าจด กรณใหผอนน ามลฝอยตดเชอไปก าจดภายนอกโรงพยาบาล จะตองพจารณาดงน

(1) ไดรบอนญาตจากองคกรปกครองสวนทองถน (2) ยานพาหนะทใชในการขนสงมลฝอยตดเชอจากโรงพยาบาลไปยงสถานทก าจดถกตองตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 (3) ผปฏบตงานไดรบการอบรมตามหลกสตรในประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกสตรการฝกอบรมการปองกนและระงบการแพรเชอหรออนตรายทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ และผปฏบตงานตองสวมชดและอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลขณะปฏบตงาน เชน ถงมอยางหนา ผากนเปอน หนากากอนามย รองเทาพนยางหมแขง (4) วธการก าจดถกตองตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 (5) มมาตรการตรวจสอบความถกตองในการด าเนนการก าจดมลฝอยตดเชอ เชน โรงพยาบาลสม

ตดตามตรวจสอบการด าเนนงานการก ากบ การด าเนนงานดวยระบบเอกสาร (Manifest System) หรอ เวบไซต https://www.anamai.moph.go.th เปนตน

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 15

3. ของเสยอนตราย (Hazardous waste) ตามหมวด 1 แหงกฎกระทรวงสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป

พ.ศ. 2560 ก าหนด “มลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน” หมายความวา มลฝอยทเปนพษหรออนตรายทเกดจากกจกรรมตาง ๆ ในชมชน ทเปนวตถหรอ ปนเปอนสารทมคณสมบตเปนสารพษ สารไวไฟ สารออกซไดซ สารเปอรออก ไซด สารระคายเคอง สารกดกรอน สารทเกดปฏกรยาไดงาย สารทเกดระเบดได สารทท าใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม สารหรอสงอนใดทอาจกอหรอ มแนวโนมทจะท าใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอม แตไมหมายความรวมถงมลฝอยทวไป มลฝอยตดเชอ กากกมมนตรงส และของ เสยอนตรายตามกฎหมายวาดวยโรงงาน

ดงนน ทางโรงพยาบาลจงไดจดจ าแนก “มลฝอยทเปนพษหรออนตราย จากชมชน” ตามหมวด 1 แหงกฎกระทรวงสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ.2560 และของเสยอนตรายตามแนวปฏบตการจดการของเสยทางการแพทย ทเปนสารเคม โดยกองแผนงานและวชาการ ศนยพฒนานโยบายแหงชาตดาน สารเคม กรมอนามย ส านกอนามยสงแวดลอม และคณะเภสชศาสตร มหา วทยาลยมหดลมแนวทางการจดการดงน 3.1 การคดแยกของเสยอนตราย

ภายในโรงพยาบาลสามารถคดแยกไดเปน 3 ประเภท ดงน 1) ของเสยอนตราย ประเภทผลตภณฑ/เภสชภณฑ 1.1) ยาทหมดอาย เสอมคณภาพ ถกปนเปอน ถกทงเนองจากไมตองการใชแลว ใหคดแยกและเกบ

ในภาชนะ/หบ/หอเดม และตดฉลากชอ ประเภทของเสยอนตรายใหชดเจน 1.2) ยาอนตรายสงและภาชนะบรรจ ไดแก ยารกษามะเรง (Chemotherapy) ยาปฏชวนะ (Antibiotic)

ยาตานไวรส (Antiviral drug) ยาฮอรโมน (Hormone) หรอยาทมผลรบกวนการท างานของระบบไรทอ(Endocrine disruptor) ยาทเปนพษตอระบบสบพนธ (Toxico receproductive system) ยาทรบกวนการพฒนาตวออน (Pregnancy category X) ยากดภมคมกน (Suppressive) เกบใสถงสเทาและตดปายระบ “ยาอนตรายสง”

1.3) ยาควบคมพเศษ ไดแก ยาเสพตด/วตถออกฤทธตอจตประสาท) เกบใสถงสเทา และตดปายระบ “ยาควบคมพเศษ”

1.4) ยาทวไป ไดแก ยาแผนปจจบนทมอนตรายต า รวมทงยาแผนโบราน และยาสมนไพรเกบใสถงสเทาตดปายเกบใสถงสเทาและตดปายระบ “ยาแผนปจจบนหรอยาแผนโบราณ”

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 16

2) ของเสยอนตราย ทเปนสารเคมทใชในหองปฏบตการทางการแพทย สารเคมทใชในการท าความสะอาด เครองมอ อาคารสถานท และสารเคมทใชในกระบวนการ

ท าลายเชอโรค ใหคดแยกและแยกเกบในภาชนะเดม และตดฉลากชอประเภทของเสยอนตรายใหชดเจน ใสภาชนะทเหมาะสมปดมดชด สงคนผแทนจ าหนาย ภาชนะทปนเปอนสารเคมเกบใสถงสเทาตดปาย “สารเคมทใชในหองปฏบตการ” ตดฉลากชอประเภทของเสยอนตรายใหชดเจน

3) ของเสยอนตราย อนตรายประเภทเครองมอแพทยทมปรมาณโลหะหนกสง ของเสยอนตราย ประเภทเครองมอแพทยทมปรมาณโลหะหนกสง เชน หลอดไฟ แบตเตอร

กระปองสเปรย เปนของเสยอนตรายทเกดขนในทกสวนของโรงพยาบาล ซงหากสารทบรรจภายในผลตภณฑรวซมออกมาอาจสงผลกระทบตอสขภาพและสงแวดลอมได ใหคดแยกเกบในภาชนะเกบใสถงสเทาตดปายและฉลากชอประเภทของเสยอนตรายใหชดเจน

*หมายเหต - ถาเปนของมคมทไมปนเปอนสารคดหลง ใหทงในภาชนะรองรบทท าจากวสดแขงแรงไมสามารถแทงทะล มฝาปดมดชด ตดปาย “ของมคมอนตราย” เหนไดชดเจน

3.2 การเกบรวบรวมของเสยอนตราย แบงไดเปน 4 ประเภทคอ

1) ของเสยอนตราย ประเภทยา ควรเกบรวบรวมเปน 2 กลม คอ (1) กลมทคนโรงงานหรอบรษททผลตและจ าหนาย เพอน าไปก าจด เชน ยาหมดอาย ของเสย

ประเภทภาชนะบรรจกาซสลบ เปนตน (2) กลมของเสยอนตรายทไมสามารถสงคนโรงงานหรอบรษททผลตและจ าหนายเพอน าไปก าจด 2) ของเสยอนตราย ประเภทสารเคม ควรเกบรวบรวมสารเคมบางกลมแยกออกจากกน เนองจากมคณสมบตทเขากนไมได และการบ าบดและการก าจดตางกน (1) การเกบรวบรวมของเสยอนตรายในตดดควน ซงเปนทปฏบตการทดลองจะตองท าใหแลวเสรจ

ถาไมไดควบคมการปฏบตงานแลวใหน าขวดของเสยออกจากตดดควนทปฏบตการทดลองเสมอ (2) การใชกระปองโลหะส าหรบเกบของเสยตองปรบคาพเอช ใหเปนกลางเพราะของเสยทเปน

ของแขงหรอของเหลวสามารถกดกรอนกระปองโลหะไดงาย ดงนน ควรใชภาชนะบรรจของเสยอนตราย ประเภทแกวหรอโพลเอทลน การเกบภาชนะบรรจของเสย ทสามารถตดไฟไดควรวางไวบนพน การเกบภาชนะบรรจของเสยอนตราย ในหอง ควรจะตานการระเบดได ไมควรเกบภาชนะบรรจมลฝอยอนตรายไวใกลอางหรอทอระบายน า เพราะของเสยอนตราย อาจหกหลนหรอรวไหลลงสทอระบายน าได

3) ของเสยอนตรายประเภทซากหลอดไฟ แบตเตอร กระปองสเปรย ภาชนะบรรจสารเคมซกลาง ฆาเชอ ฆาแมลง การเกบรวบรวม ควรแยกชนดเกบรวบรวมและน าสงไปยงทเกบกกรวมโดยแตละชนดมแนวปฏบต ดงน

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 17

(1) ใชใหหมดกอนทงภาชนะบรรจ และไมควรทงปะปนกบมลฝอยทวไป หากเปนของเสยอนตรายชนดเดยวกนขนาดเลกใหเกบรวบรวมในภาชนะททนทาน ไมรวซมแลวตดปายใหชดเจน

(2) หามทบกระปองสเปรยหรอหลอดไฟ และหามทบแยกชนสวนแบตเตอรมอถอ แบตเตอรรถยนตและถานไฟฉาย ควรเกบรวบรวมไวในภาชนะ ถงหรอกลองมดหรอปดปากถง/กลองใหมดชด

(3) เมอเปลยนหลอดไฟฟลออเรสเซนต ใหน าซากเกามาใสซองบรรจหลอดใหม หรอหอหนงสอพมพมดหรอรวมไวในกลองแขงแรง ระมดระวงอยาท าใหหลอดแตก

3.3 ภาชนะรองรบของเสยอนตราย ตามหมวด 2 แหงประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การจดการมลฝอย พ.ศ. 2560 ภาชนะรองรบมลฝอย ตองมสเฉพาะส าหรบรองรบมลฝอยแตละประเภทโดยภาชนะรองรบมลฝอย “สสม” ส าหรบมลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน ทางโรงพยาบาลจงก าหนดจดภาชนะรองรบและถงบรรจมลกษณะดงน

(1) ภาชนะรองรบของเสยอนตรายเปน “สสม” ใหมขนาดทเหมาะสมกบสามารถมองเหนไดชดเจนในระยะไมเกน 15 เมตร ส าหรบรองรบของเสยอนตราย

(2) ถงบรรจของเสยอนตรายเปน “สสม” ควรเลอกถงทสามารถมองเหนของเสยทบรรจในถงได และ/หรอมดปากถงใหแนนดวยเชอก และไมควรใชบรรจของเสยอนตรายจ าพวกของเหลว มฤทธกดกรอน หรอของมคมส าหรบการบรรจของเสยอนตรายทเปนสารเดม

*หมายเหต หากไมสามารถจดหาถงบรรจมลฝอยตามทก าหนดได อาจบรรจถงพลาสตกสเทาแลวน าไปใสภาชนะรองรบของเสยอนตราย ตามประเภทตามทกฎหมายก าหนด ซงภาชนะรองรบมลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน เปน “สสม” หรออาจก าหนดขอความหรอสญลกษณอนซงแสดงถงมลฝอยประเภทนนไวอยางชดแจงทภาชนะรองรบมลฝอยแทน 3.4 ภาชนะรองรบ และถงบรรจของเสยอนตราย ตามประกาศกรมควบคมมลพษ มเกณฑดงน

- มลกษณะแขงแรง ทนทาน ตามมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานอตสาหกรรมหรอมาตรฐานอนทเทยบเทา

- ไดรบการออกแบบใหสามารถปองกนน าฝน แมลงวน หน แมว สนขและสตวอนๆ ไมใหสมผสหรอคยเขย ท าจากวสดททนการกดกรอน และไมเปนสนม

- ชนสวนตางๆ สามารถถอดประกอบไดงาย เพอความสะดวกในการถายเทของเสยอนตรายและลางท าความสะอาด

- มน าหนกเบา และมขนาดพอเหมาะ เพอความสะดวกตอการเคลอนยายและถายเทมลฝอย - ไมมสารพษเปนสวนประกอบ และกรณใชสารเตมแตงใหมปรมาณในระดบทไมเปนอนตรายตอ

ผบรโภค

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 18

- หากเปนถงหรอถงพลาสตก ควรผลตจากพลาสตกใชแลว ไมต ากวารอยละ 50 โดยน าหนก *หมายเหต กรณทเปนสารละลายทประกอบดวยวตถอนตราย เชน วตถไวไฟ วตถมพษ วตถกดกรอนใหปฏบตตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535

การบรรจของเสยสารเคมเปนการรวบรวมของเสยอนตรายหลายชนดเขาดวยกน เพอใชในการขนสง และน าไปก าจด ซงการคดเลอกของเสยเพอน ามาเกบรวบรวมนน จะตองพจารณาถงสงตอไปน

(1) ความเขากนไดทงดานกายภาพ และเคม (2) ความสามารถในการรองรบของสถานทบ าบด/ก าจดของเสยเหลานน (3) ขอก าหนดการฝงกลบ

3.5 การตดฉลากบนภาชนะทบรรจ

ภาชนะบรรจทกใบตองมการตดฉลากระบชนดและความเปนอนตรายของของเสยนนๆ โดยฉลากนนตองชดเจนและคงทน เพอปองกนการสญหาย ไมเสอมสภาพ หรอช ารดไดงาย มรายละเอยดส าคญ ดงน

(1) สวนประกอบของของเสยทบรรจในภาชนะ (2) ความเปนอนตรายของของเสย (3) วนททเรมและสนสดการบรรจของเสยในภาชนะ (4) ชอบคคลทดแลรบผดชอบหอผปวย/กลม/แผนก/หองปฏบตการ (5) ชอหนวยงานและหมายเลขหอผปวย/กลม/แผนก/หองปฏบตการ (6) ทศทางการวางถง/ภาชนะ (ต าแหนงหว-ทาย)

3.6 การเกบขน/เคลอนยายของเสยอนตรายในโรงพยาบาล

1. พาหนะในการเกบ/ขน/เคลอนยายของเสยอนตรายจากแหลงก าเนดในแตละจดของโรงพยาบาลไปยงสถานทเกบสะสม หรอสถานทกกเกบรวบรวม ไดก าหนดแนวทางทถกหลกวชาการ และเปนควรแบบแผนส าหรบปฏบตทวไปดงน

(1) ตวพาหนะตองปดปายสญลกษณ หรอขอความทชดเจนระบวาเปนพาหนะ ส าหรบเกบรวบรวมของเสยอนตราย

(2) ตวพาหนะตองท าดวยโลหะทมความคงทนตามมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมหรอมาตรฐานอนทเกยวของ

(3) ถง/กลองส าหรบบรรจของเสยจะตองมลกษณะปกปดมดชด (4) ระดบทยกของเสยอนตรายใสในพาหนะไมควรใหสงเกน 1.6 เมตร หรอระดบทปลอดภยตอ

สขภาพของผปฏบตงาน (5) โครงสรางของพาหนะตองมลกษณะทท าความสะอาดไดงาย ไมเปนสนม

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 19

2. ขอก าหนดส าหรบผปฏบตงานเกบขน/เคลอนยายของเสยอนตราย (1) กอนการปฏบตหนาทของผรบผดชอบในสถานทกกเกบของเสยอนตรายตองสวมถงมอทงสอง

ขาง ผาปดปาก ปดจมก รวมถงอปกรณปองกนสารเคมอนๆ ทจ าเปนทกครง (2) ตรวจสอบของเสยอนตรายทเกบขนวามการคดแยกถกตอง และบรรจในภาชนะทเหมาะสม

ส าหรบของเสยแตละประเภท มการตดฉลากและระบรายละเอยดตางๆ ใหครบถวนชดเจน โดยฉลากนนตองคงทนเพอปองกนการสญหาย และไมเสอมสภาพหรอช ารดไดงาย ส าหรบการเปลยนแปลงแกไขรายละเอยดขอมลบนฉลากเดมนน ตองลบขอความเดมใหหมด แลวจงระบรายละเอยดของเสยอนตรายทบรรจใหมหรอเอาฉลากเดมออก แลวตดฉลากใหมแทน

(3) ตองมการบนทกการด าเนนงาน ซงแสดงรายละเอยดเกยวกบ ชนดและปรมาณของเสยอนตรายทรบ วน เวลา และการจดเกบ 3.7 สถานทพกรวมของเสยอนตราย

1) การกอสรางโรงเรอน ตองมการออกแบบและใชวสดใหเหมาะสม เชน ทนไฟได ไมถกกดกรอน มระบบระบายอากาศทเพยงพอ เปนตน

2) พนของบรเวณพกรวมของเสย ควรมความลาดไหลลงสระบบรวบรวมน าเสย และมคนกนเพอปองกนของเสยรวไหลกระจายออกไป โดยระบบรวบรวมน าเสยตองมขนาดเพยงพอทจะกกเกบน าเสยได และตองสามารถลางท าความสะอาด และสบออกไดงาย ซงโดยปกตรางและบอรวบรวมน าเสยจะตองแหงเสมอ เพอพรอมรบการรวไหลอยางรวดเรว

3) สถานทกกเกบของเสยอนตรายควรเปนสถานทปด เพอปองกนการฟ งกระจายของเสยสภายนอก มระบบควบคมการระบายอากาศ พนผวตองท าดวยวสดซงทนตอการท าลายจากของเสยทจดเกบของเสยประเภทกรด-ดาง ทมความกดกรอนสงเปนตน

4) มอปกรณปองกนอคคภยทเหมาะสม จดเกบในสถานททสะดวกในการใชงานและมการตดตงสญญาณเตอนภย

5) มอปกรณปองกนภยสวนบคคลทเหมาะสม เชน ถงมอปองกนสารเคม แวนตานรภย หนากากปองกนสารเคม เปนตน

6) มการตดตงฝกบวและอางลางตาฉกเฉน ( Emergency shower ) 7) จดใหมหองน าส าหรบอาบน า ทลางมอ และหองผลดเปลยนชดท างานทเพยงพอ เหมาะสมกบ

ผปฏบตงาน 8) หามดมน าหรอรบประทานอาหารในขณะปฏบตงาน 9) องคประกอบตางๆ ของสถานทพกรวมของเสยอนตราย ใหออกแบบตามความจ าเปนของการใช

งานและความเหมาะสม

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 20

3.8 การขนสงมลฝอยหรอของเสยอนตรายไปบ าบดหรอก าจด

สงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน ทไดรบอนญาตใหประกอบกจการตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองระบบเอกสารก ากบการขนสงของเสยอนตราย พ.ศ. 2547 ขอก าหนดส าหรบผปฏบตงานกกเกบของเสยอนตรายกอนขนสงไปก าจด

1) เพอสามารถตดตามตรวจสอบการขนสงของเสยอนตรายได ในการขนสงของเสยอนตรายตองมระบบควบคมการขนสง (Manifest System) ซงมเอกสารก ากบการขนสงของเสยอนตรายแสดงการขนสงและก าจดของเสยอนตรายอยางถกตองตามกฎหมายซงจะแสดงขอมลปรมาณของเสยทเกดขน ต งแตแหลงก าเนดจนถงการบ าบด รวมทงขอมลผกอก าเนดของเสยอนตราย ผขนสงและผประกอบการสถานเกบกกบ าบดและก าจดของเสยอนตราย

2) ตองมการชงน าหนกของเสยอนตรายแตละประเภท และมการจดบนทกน าหนก โดยกรอกใบก ากบการขนสงในสวนของผกอก าเนดของเสยอนตราย และลงนามอยางครบถวนทกฉบบและมอบใบก ากบการขนสงใหผขนสงตรวจสอบความถกตอง และลงนามรบของเสยอนตรายทกฉบบ โดยผ กอก าเนดของเสยอนตรายตองเกบรกษาใบก ากบ การขนสงฉบบท 2 ไวกบตนเองอยางนอย 3 ป และสงใบก ากบการขนสงฉบบท 3 ใหกบหนวยงานก ากบดแลภายใน 15 วนนบจากวนทลงนามและเรมขนสงของเสยอนตราย

3) ตรวจความเรยบรอยของการบรรทกของเสยกอนออกจากสถานทกกเกบเชน ถารถขนสงเปนกระบะเปดใหใชผาใบปดคลมใหเรยบรอย

4) เมอผประกอบการสถานทเกบรวบรวม บ าบด และก าจดของเสยอนตรายตรวจสอบความถกตอง พรอมลงนามเรยบรอยแลว ใหผประกอบการคนใบก ากบการขนสงฉบบท 6 ใหแกผกอก าเนดของเสยอนตราย และสงใบก ากบการขนสง ฉบบท 1 (ตนฉบบ) ใหหนวยงานก ากบดแลภายใน 15 วนนบจากวนทลงนามรบของเสยอนตราย

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 21

4. มลฝอยรไซเคล หรอ มลฝอยน ากลบมาใชใหม (Recycle waste) ตามหมวด 1 แหงกฎกระทรวงสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ. 2560 ก าหนด

วา “มลฝอยน ากลบมาใชใหม” หมายความวา มลฝอยทวไปทสามารถน ากลบมา ใชใหมหรอน ามาผลตเปนผลตภณฑใหมได ทางโรงพยาบาลไดจ าแนกเปนมลฝอย รไซเคล (มลฝอยน ากลบมาใชใหม) เชน กระดาษ โลหะ แกว พลาสตก ซองบรรจยา ชนดเมด เปนตน

การเกบรวบรวมมลฝอยรไซเคล (มลฝอยน ากลบมาใชใหม) ตามหมวด 2 แหงประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การจดการมลฝอย พ.ศ. 2560 ภาชนะรองรบมลฝอยน ากลบมาใชใหม ตองมสเฉพาะส าหรบรองรบมลฝอยแตละประเภทโดยภาชนะรองรบมลฝอย “สเหลอง” ส าหรบมลฝอยน ากลบมาใชใหม ทางโรงพยาบาลจงก าหนด ภาชนะรองรบ และถงบรรจมลฝอยรไซเคล (มลฝอยน ากลบมาใชใหม)มคณลกษณะดงน

1) ภาชนะรองรบมลฝอยรไซเคล เปน “สเหลอง” ตองท าดวยวสดทแขงแรงปองกนการรวซม ไมเปนสนม ท าความสะอาดงาย มฝาปดมดชดปองกนแมลงวนและสตวพาหะน าโรค ขนาดของภาชนะสามารถรองรบปรมาณมลฝอยไดอยางเพยงพอ เคลอนยายไดสะดวก และงายตอการถายหรอเทมลฝอย หากเปนภาชนะทจดตงไวภายในหนวยงานอาจมหรอไมมฝาปด สวนภาชนะทจดตงในบรเวณสาธารณะตองมฝาปดมดชด ไมมน าหรอของเหลวจากมลฝอยรไซเคลออกมาภายนอก

2) ถงบรรจมลฝอยรไซเคล เปนถงพลาสตก “สเหลอง” ซงถงบรรจตองมความเหนยว ทนทาน และไมฉกขาดงาย ใชวางรองดานในของถงรองรบมลฝอย เพอปองกนการหกเลอะ สะดวกในการรวบรวม เกบขนมลฝอย และการท าความสะอาดถงรองรบมลฝอย

*หมายเหต หากไมสามารถจดหาถงบรรจมลฝอยตามทก าหนดได อาจบรรจถงพลาสตกสใสหรอสขาว แลวน าไปใสภาชนะรองรบ ตามทกฎหมายก าหนด ซงภาชนะรองรบมลฝอยรไซเคล (มลฝอยน ากลบมาใชใหม) เปน “สเหลอง” หรออาจก าหนดขอความหรอสญลกษณอนซงแสดงถงมลฝอยประเภทนนไวอยางชดแจงทภาชนะรองรบมลฝอยแทน

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 22

เอกสารอางอง

1. เอกสารแนะน า. กฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 และกฎหมายอน ๆ ทเกยวของ : ส านกรกษาความสะอาด กรงเทพมหานคร, 2545. 2 เอกสารแนะน า. การจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล ส าหรบสถานบรการสาธารณสขและอาคารขนาดใหญ : ส านกรกษาความสะอาด กรงเทพมหานคร , 2545. 3. เอกสารแนะน า. แนวปฏบตการจดการของเสยทางการแพทย :ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กรงเทพมหานคร, 2559. 4. เอกสารแนะน า. คมอปฏบตงานดานการจดการมลฝอย และสงปฏกลของอาคารสถานท และสถานบรการสาธารณสขของเจาหนาทกรงเทพมหานครของเจาหนาทกรงเทพมหานคร : ส านกรกษาความสะอาด กรงเทพมหานคร , 2545. 5. สมหวง ดานชยวจตร. ขยะตดเชอ การเกบ ขนสง และท าลาย. ชมรมควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาลแหงประเทศไทย : พมพโดยบรษทเทอรโม (ประเทศไทย) จ ากด, 2537. 6. เอกสารแนะน า. คมอการฝกอบรมผปฏบตงานมลฝอยตดเชอ หลกสตรการปองกนและระงบการแพรเชอหรออนตรายทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ. ส านกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข กรงเทพมหานคร 7. เอกสารแนะน า. แนวทางการจดการมลฝอย สวมและสงปฏกลในโรงพยาบาล : ส านกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข กรงเทพมหานคร, 2559. 8. เอกสารแนะน า. คมอการคดแยกขยะอนตรายในส านกงาน : กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน กรงเทพมหานคร, 2551. 9. เอกสารแนะน า. แนวทางการด าเนนงาน GREEN & CLEAN Hospital. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข, 2559.

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 23

ภาคผนวก การคดแยกมลฝอยแตละประเภท

ประเภท มลฝอย

ตดเชอ (ภาชนบรรจ

สแดง)

แกลลอน (สญลกษณของมคมตด

เชอ)

ของเสยอนตราย

(ภาชนะบรรจสสม)

มลฝอยทวไปยอยสลายไก (ภาชนะบรรจ

สเขยว)

มลฝอยทวไปยอยสลาย ไมไก

(ภาชนะบรรจ สน าเงน)

มลฝอยรไซเคล (ภาชนะบรรจ สเหลอง)

มลฝอยรไซเคลทตองใส กลองแขง

(ภาชนะบรรจ สเหลอง)

1. มลฝอยทวไป - เศษอาหาร,เปลอกผลไม

- ถงพลาสตก - กลมโฟม,กลองนม - ลวดเยบกระดาษ,กระดาษคารบอน

- เศษแกวหรอขวดแตกทไมปนเปอนสารคดหลงของผปวย

2. มลฝอยตดเชอ - เขมทกชนด

- เขมเจาะเลอด,เขมเยบ - Scalp vein - Hct tube (Capillary tube) - เขมเสยบ Set IV ทตดแลว - สไลด แผนปดสไลด - ใบมดทกชนดทปนเปอนสารคดหลงของผปวย

- ลวดเยบใน Surgical staples - ขวดวคซนทท าจากเชอโรคทมชวตทหมดอาย

- K-wire - หลอดใสเลอดผปวย - Disposable Instrument - ผากอซ/ส าลทใชกบผปวย

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 24

ประเภท มลฝอย ตดเชอ

(ภาชนบรรจ สแดง)

แกลลอน (สญลกษณของมคมตด

เชอ)

ของเสยอนตราย

(ภาชนะบรรจสสม)

มลฝอยทวไปยอยสลายไก (ภาชนะบรรจ

สเขยว)

มลฝอยทวไปยอยสลาย ไมไก

(ภาชนะบรรจ สน าเงน)

มลฝอยรไซเคล (ภาชนะบรรจ สเหลอง)

มลฝอยรไซเคลทตองใส กลองแขง

(ภาชนะบรรจ สเหลอง)

2. มลฝอยตดเชอ (ตอ) - Disposable syringe ทเปอนเลอดหรอสารคดหลง

- Set IV ทมเลอดทตดเอาเขมเสยบออกแลว

- ชนเนอจากการผาตด/รก - เลอด น าหนอง น าเหลอง ปสสาวะ อจจาระ

- ตวกรองฟอกเลอดและถงใสน ายาลางไต

- กระดาษรองกน ในขณะท า PV - Bone cement - เฝอกทเปอนเลอดหรอสารคดหลงผปวย

- ถงมอหนาทใชในหองผาตด - ถงมอ Disposable ทใชกบผปวย

- ถงปสสาวะ - Receptal bag - พลาสเตอรปดแผล - สายดดเสมหะ - สายยางเหลอจากเครองดดเสมหะ

- มลฝอยในหองน าผปวย และ หนวยงานทบรการผปวย เชน ผาออม กระดาษช าระ ผาอนามย

- มลฝอยในหองน าบคลากร - Tube drain จากตวผปวย - สงทเปอนเสมหะ น าลาย อาเจยนของผปวย

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 25

ประเภท มลฝอย ตดเชอ

(ภาชนบรรจ สแดง)

แกลลอน (สญลกษณของมคมตด

เชอ)

ของเสยอนตราย

(ภาชนะบรรจสสม)

มลฝอยทวไปยอยสลายไก (ภาชนะบรรจ

สเขยว)

มลฝอยทวไปยอยสลาย ไมไก

(ภาชนะบรรจ สน าเงน)

มลฝอยรไซเคล (ภาชนะบรรจ สเหลอง)

มลฝอยรไซเคลทตองใส กลองแขง

(ภาชนะบรรจ สเหลอง)

2. มลฝอยตดเชอ (ตอ) - ไมกวนเลอด

- ET tube - ถงใหเลอดและ Set - ถงน ายา dialysis - หลอดเปาปากทดสอบสมรรถภาพปอด

- O2 canular - Set พนยา 3. ของเสยอนตราย

- ยาหมดอาย

- Sodalime absorber - ขวดยา , ampule เคมบ าบด - ขวดและอปกรณเตรยมเคมบ าบด

- ขวดบรรจยาฆาเชอชนดน า - สารเคมจากหองปฏบตการ - สารเคมทมพษ - หลอดไฟฟลออเรสเซนต - แบตเตอรร - ถายไฟฉาย - กระปองเคมภณฑทเปนพษ - ปรอทวดไข **หมายเหต - เทสารคดหลงตางๆ ทงลงในอางทหนวยงานก าหนดซงมทอระบายไหลไปสโรงบ าบดน าเสย ราดน าตามใหอางสะอาด - เทสารคดหลงใน Receptal bag ลงในระบบบอเกรอะ (Septic tank) กอนทง Receptal bag ในมลฝอยตดเชอในรายทไมเปนโรคตดตอรายแรงหรอไมมเชอดอยา - มลฝอยตดเชอ ทใสภาชนะแกลลอนนน ควรท าดวยวสดทมความแขงแรง ทนตอการแทงทะล และมฝาปดมดชด ภาชนะม ตดปาย “ของมคมตดเชอ” อยภายใตรปหวกะโหลกไขวค และมขอความวา “หามน ากลบมาใชอก” “หามเปด”

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 26

การเกบขนยายมลฝอย

1. พนกงานขนยายมลฝอย สวมอปกรณปองกน ไดแก ถงมอยางหนา ผาปดปากและจมก ผายางกนเปอน

รองเทาบทขณะปฏบตงาน

2. พนกงานขนยายมลฝอยในจดทมภาชนะรองรบตงอยตามทก าหนด

3. ตรวจสอบการรว ซม รอยแตกของถงทบรรจมลฝอยกอนขนยาย ถาพบวามการรว ซม รอยแตกของถงให

ใสถงสตามประเภทมลฝอยนนๆ ซอนแลวมดปากถง

4. ถามลฝอยตดเชอหลน ใหพนกงานใชคมเหลกหรอหยบดวยมอทสวมถงมอยางหนา เกบขยะใสในถง

บรรจมลฝอยตดเชอ และท าความสะอาดพนทเปอน โดยเชดคราบสกปรกออกใหมากทสดดวยกระดาษหรอ

ผา จากนนทงในมลฝอยตดเชอ แลวท าความสะอาดดวยน าและผงซกฟอก เชดตามดวยผาสะอาด

5. เวลาเกบขนยายมลฝอยของพนกงานภายในโรงพยาบาล (อาจมการเปลยนแปลงตามความเหมาะสม)

มลฝอยทวไป/เกบเวลา 9.00 – 10.00 น. โดยเจาหนาทโรงพกมลฝอยและน าไปพกท

โรงพกมลฝอย เพอรอใหองคการบรหารสวนต าบลทางามน าไปก าจดทกวน เวลา 10.00 –

11.00 น.

มลฝอยตดเชอ/เกบเวลา 13.00 – 14.00 น. โดยเจาหนาทโรงพกมลฝอย และน าไปพกทโรงพกมลฝอยตดเชอ เพอรอใหบรษทเอกชนน าไปก าจดทกวนองคาร, พฤหส และเสาร

มลฝอยรไซเคล บรษทเอกชนมารบทกวน พฤหสบด เวลา 14.00 – 15.30 น. 6. เทคนคการขนยาย ใหมดปากถงมลฝอยดวยเชอกใหแนน เมอปรมาณมลฝอยไมเกนสองในสามสวนของภาชนะบรรจ และตรวจสอบการรวซมน าไปวางไวในภาชนะรองรบในบรเวณทพกมลฝอยรอการขนยายทก าหนดไว มลฝอยทวไป, มลฝอยตดเชอ (ไมมคม), มลฝอยอนตราย การขนยายใหจบถงบรเวณทมด ยกใหจบถงบรเวณทมด และยกใหหางจากตวพอควร ไมอม ลาก หรอโยนถงทบรรจมลฝอย ใสรถขนยาย **หมายเหต ถงทบรรจมลฝอยในหองน าผปวย และเจาหนาทใชถงสด า

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 27

ทมา : คมอการฝกอบรมผปฏบตงานมลฝอยตดเชอ หลกสตรการปองกนและระงบการแพรเชอหรออนตรายทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ.ส านกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

ชนดของอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ประกอบดวย 1. ถงมอยางหนา 2. ผายางกนเปอน 3. ผาปดปากและจมก 4. รองเทาพนยางหมแขง ในการปฏบตงานบางกรณ อาจใชแวนปองกนตา หรอหนากากปองกนหนา

ถงบรรจมลฝอยตดเชอ เปนถงพลาสตกสแดงสดและทบแสงระบ

ชอโรงพยาบาลและมขอความสด าวา “มลฝอยตดเชอ” ใตรปกะโหลกไขวคกบตราหรอสญลกษณทใชระหวางประเทศ ตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนดและตองมขอความ“หามน ากลบมาใชอก”และ“หามเปด”

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 28

แนวปฏบตการจดการปรอทแตก

ขนท 1 แยกจากบรเวณทรวไหลและระบายในบรเวณนน - ใหบคคลทไมเกยวของออกจากบรเวณทมปรอทรวไหล - เปดหนาตางและประตใหมการระบายอากาศสภายนอก - ปดประตทเชอมตอระหวางหองทมปรอทรวไหลกบสวนทเหลอของบานหรออาคาร - เปดเครองระบายอากาศในหอง แตหามใชเครองปรบอากาศแบบรวมศนย - ใชพดลมในการเปาใหอากาศทปนเปอนไอปรอทออกไปสภายนอก ขนท 2 เตรยมอปกรณทจ าเปนในการท าความสะอาด - ถงพลาสตกซปหลายๆถง - ถงทบรรจมลฝอย - ถงมอยาง หนากากปองกน - กระชบ หรอขวดพลาสตกทมฝาปดสนท - กระดาษแขง - กระบอกฉดยา - เทปผา - ไฟฉาย -ผงก ามะถน(ถาม) ขนท 3 การท าความสะอาด - ถอดเครองประดบจากมอและขอมอ เพอปองกนไมใหสารปรอทท าปฏกรยากบโลหะมคา - สวมถงมอและหนากากปองกนฝ นและสารเคม - เกบเศษแกวและรวบรวมไวบนกระดาษซบแลวหอและน าใสถงซป ปดใหสนทและตดฉลาก - ถาพนผวทปนเปอนสารปรอทนนยากทจะท าความสะอาด (เชน พรม มาน เปนตน)ใหตดสวนทปนเปอนออกแลวน าใสถงซป แลวปดใหสนทและตดฉลาก - ใชกระดาษแขงคอยๆไลเมดปรอทใหไปรวมกน แลวใชกระบอกฉดยา (ทไมมเขม) ดดเมดปรอท - น าเมดปรอทททเกบมาในกระบอกฉดยาถายเทลงในกระดาษทชนดวยน าหรอใสลงในขวดพลาสตกทม calcium hydroxide และผงก ามะถนภายใน (ถาม) แลวปดฝาใหสนทรวบรวมใสถงซป แลวปดใหสนทและตดฉลาก

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 29

- หลงจากเกบเมดปรอทขนาดใหญแลวใหใชเทปผามาเกบเมดปรอททมขนาดเลกและมองเหนยาก - การเกบเมดปรอททมขนาดเลกมากจนมองไมเหน ใหใชผงก ามะถนผสมกบเมดปรอททจะท าใหเปลยนสจากเหลองเปนน าตาลท าใหเหนไดงายขนและเกบไดงายขน ขนท 4 หาเมดปรอททเหลอจากการท าความสะอาด

ใชไฟฉายสองเมดปรอททเหลอตามพนหรอรอยแตก โดยถอไฟฉายสองในมมทใกลพนในหองมดแลวมองหาเมดปรอททสองแสง และเกบรวบรวมตองตรวจสอบทวทงหอง เนองจากเมดปรอทสามารถเคลอนไปไดไกลบนพนผวทแขงแรงและเรยบ ขนท5 จดการสารปรอททตดมากบเสอผา รองเทา และผวหนง

น ากระดาษซบทชบน ามาใหเชดท าความสะอาดเมดปรอททมองเหนบนผวหนง ถอดเสอผาและรองเทาทปนเปอนออก รวบรวมใสถงทบรรจมลฝอย 2 ชนแลวปดใหสนทและตดฉลาก ขนท 6 น าเอาของทปนเปอนทงหมดทง

เอาพรมหรอมานทปนเปอนสารปรอทเศษแกวและอปกรณทใชในการท าความสะอาด เชน กระดาษซบ เทปผา ผงก ามะถน ทใชเกบรวบรวมเมดปรอท รวมถงถงมอ เสอผา หนากากปองกนฝ นและสารเคมใสถงซปแลวปดใหสนทและตดฉลากวา “ขยะอนตรายมของเสยปรอท” (Mercury Waste) แลวน าไปทงเปนของเสยอนตรายและตดตอใหหนวยงานทเกยวของน าไปก าจดอยางปลอดภยตอไป เชนการเปลยนสภาพน ากลบมาใชใหมหรอการน าไปปรบเสถยรแลวฝงกลบอยางถกวธ

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 30

การบ าบดหรอก าจดมลฝอยหรอของเสยอนตราย 1) การรไซเคล (Recycle) เปนการน าของเสยอนตรายบางประเภททสามารถรไซเคลวสดมาใช ใน

กระบวนการผลตได เชน แบตเตอรรถยนต หลอดฟลออเรสเซนต เปนตน 2) การฝงกลบอยางปลอดภย (Secure Landfill)

(2.1) การปรบเสถยรภาพของเสยอนตราย (Stabilization) เปนขนตอนแรกในการจดการ ของเสยดวยวธการฝงกลบอยางปลอดภย โดยการผสมของเสยอนตรายดวยสารเคมตางๆ เพอท าลายฤทธ แลวจงน าไปฝงกลบอยางปลอดภย โดยไมตองท าใหของเสยดงกลาวมการแขงตวเปนกอนกอน วธการนเหมาะสมส าหรบการบ าบดของเสยประเภทของแขงหรอตะกอนทมโลหะหนกปนเปอนอย สวนการท าเปนกอนแขง (Solidification) เปนกระบวนการในการท าลายฤทธ หรอลดความเปนพษของของเสยอนตราย โดยท าใหของเสยอนตรายนนเปลยนรปทางเคม เพอใหมคณสมบตเปนสารเฉอย (Inert Substance) มากขน

(2.2) การฝงกลบอยางปลอดภย ของเสยอนตรายทผานการปรบเสถยรและการท าเปนกอนแขงแลว จะถกขนสงดวยรถขนสงแบบ Dump Truck มาฝงกลบยงหลมฝงกลบอยางปลอดภย 3) การเผาดวยเตาเผา การใชเตาเผาก าจดของเสยอนตรายแบงเปน 2 ประเภทดงน

(3.1) การใชเตาเผา โดยใชเปนเชอเพลงรวมในเตาเผาปนซเมนต (3.2) การเผาดวยเตาเผาของเสยอนตรายทอณหภม 1,000-1,200 องศาเซลเซยส

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 31

แนวทางการจดการมลฝอยทวไป

มลฝอยซงไมเกยวของกบการตรวจวนจฉย การรกษา การใหภมคมกนโรค และบรรจภณฑตางๆ ทไมคมคาส าหรบน ากลบมาใชประโยชนใหมไดอก

มลฝอยทวไปยอยสลายได มลฝอยทวไปทไมสามารถยอยสลายได

เศษอาหาร เศษผก น า เศษหญาและใบไม

บรรจภณฑเครองดมหรออาหารและซองยาตางๆ ทไมคมคาส าหรบน ากลบมาใช

ประโยชนใหมไดอก เปนตน

ทงมลฝอยลงถงพลาสตกสเขยว/สด าจาก นนรวบรวมใสภาชนะบรรจ “สเขยว”

ทไมรวซม มดปากถงใหแนน

ทงมลฝอยลงถงพลาสตกสน าเงน/สด าจากนนรวบรวมใสภาชนะบรรจ “สน าเงน”

ทไมรวซม มดปากถงใหแนน

น ามาท าเปนปยหมก

หรอน ามาท าเปนอาหารใหสตว รวบรวมในภาชนะทรองรบมลฝอยทวไปวสดทแขงแรง ไมรวซม ไมเปนสนม มฝาปดมดชด

น ามลฝอยขนสงไปยงทพกรวมมลฝอยทวไปเพอรอการก าจด

องคการบรหารสวนต าบลทางามน ามลฝอยเขาสกระบวนการก าจดตอไป

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 32

แนวทางการจดการมลฝอยตดเชอ

มลฝอยทเกดขนหรอใชในกระบวนการตรวจวนจฉยทางการแพทยและการรกษาพยาบาล การใหภมคมกนโรค และการทดลองเกยวกบโรค

มลฝอยตดเชอมคม มลฝอยตดเชอไมมคม

เขมและกระบอกฉดยา ใบมด แผนสไลด

ทปนเปอนสารคดหลง เลอด ของผปวย แพมเพรส ส าล เสอผา

ทปนเปอนสารคดหลงเลอดของผปวย

ทงลงถงพลาสตกสแดง ททนตอการแทงทะล และทนตอการกดกรอนของสารเคม ไมรวซม มฝาปดมดชด ไมรวซม * ถงมขอความสด าทมขนาด สามารถอานไดชดเจนวา “มลฝอยตดเชอ” อยภายใตรปหวกะโหลกไขวค และมขอความวา “หามน ากลบมาใชอก” “หามเปด” และ ระบชอโรงพยาบาล

บรรจไมเกน 3 ใน 4 ของความจของภาชนะ

ทงลงกลอง/ถงสแดงททนตอการแทงทะล และทนตอการกดกรอนของสารเคม ไมรวซม มฝาปดมดชด ไมรวซม * ภาชนะมขอความท สามารถอานไดชดเจน ตดปาย “ของมคมตดเชอ” อยภายใตรปหวกะโหลกไขวค และมขอความวา “หามน ากลบมาใชอก” “หามเปด”

บรรจไมเกน 2 ใน 3 ของความจของภาชนะ

รวบรวมในภาชนะทรองรบมลฝอยตดเชอวสดทแขงแรง ไมรวซม ไมเปนสนม มฝา

ปดมดชด

รวบรวมในภาชนะทรองรบมลฝอยตดเชอวสดทแขงแรง ไมรวซม ไมเปนสนม มฝา

ปดมดชด

ขนสงไปยงทพกมลฝอยตดเชอ หากยงไมเคลอนยาย ตองจดใหมทส าหรบเปนทรวมภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอ เพอรอการเคลอนยายไปทพกรวมมลฝอยตดเชอ แต

หามเกบไวเกน 1 วน

บรษทเอกชนน าเขาสกระบวนการก าจดตอไป

สารคดหลง เลอด เสมหะ ของผปวย ในหอผปวย (ยกเวนในหอผปวยวกฤตและในผปวยตดเชอรนแรง/เชอดอยา)

เทสารคดหลง เลอด เสมหะจาก

Receptal bag ลงในระบบบอเกรอะ (Septic tank)

สารคดหลง ลงสระบบ

บ าบดน าเสย

ทง Receptal bag

ในภาชนะทรองรบมลฝอยตดเชอวสดทแขงแรง ไมรวซม

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 33

แนวทางการจดการมลฝอยอนตราย

มลฝอยทมพษอาจกอใหเกดอนตรายกบมนษยและสภาพแวดลอม หรอตองการวธการท าลายเปนพเศษ

ผลตภณฑ/เภสชภณฑ

สารเคมทใชใน หองปฏบตการ ทางการแพทย

มลฝอยทปนเปอนสารกมมนตรงส

เครองมอแพทย ทมปรมาณ

โลหะหนกสง - ยาทหมดอายหรอเสอมคณภาพ - ยาอนตรายสง ไดแก ยารกษามะเรง ยาปฏชวนะ ยาตานไวรส ยาฮอรโมน ยาทเปนพษตอระบบสบพนธ ยาทรบกวนการพฒนาตวออน และยากดภมคมกน - ยาควบคมพเศษ ไดแกยาเสพตด/วตถออกฤทธตอจตประสาท

- ยาทวไป ไดแก ยาแผนปจจบนทมอนตรายต า ยาแผนโบราณ และยาสมน ไพร

สารเคมทใชในการท าความสะอาด เครอง มอ อาคารสถานท และกระบวนการท าลายเชอโรค

หลอดไฟ แบตเตอร ถานไฟ กระปอง

สเปรย หรอสารเคมทมสวนผสมของ

โลหะหนก

ปฏบตตามขอก าหนดของ

ส านกงานพลงงานปรมาณเพอสนต

- เกบใสถงพลาสตกสสมตดปายเกบใสถงสเทาและตดปายระบประเภทยา

- ภาชนะบรรจยาชนดน าใหทงในภาชนะรองรบทท าจากวสด ไมรวซม มฝาปดมดชด ตดปายระบประเภทยา

รวบรวมใสถงพลาสตกสสม/สเทา จากนนน ามาใสทภาชนะบรรจ “สสม” ทปดมดชด สงคนผแทนจ าหนาย สวนภาชนะทปนเปอนสารเคมเกบรวบรวมใสภาชนะบรรจ “สสม” และตดปาย “สารเคมทใชในหองปฏบตการ”

รวบรวมใสถงพลาสตกสสม/สเทา จากนนน ามาใสทใสภาชนะบรรจ “สสม” ทปดมดชด ไมรวซม ตดปายและฉลากชอประเภทมลฝอยอนตรายใหชดเจน

* หามทบกระปองสเปรยหรอหลอดไฟ

ขนสงไปยงทพกของเสยอนตราย

บรษทเอกชนน าเขาสกระบวนการก าจดตอไป

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 34

แนวทางการจดการมลฝอย รไซเคล

มลฝอย

กระดาษ โลหะ แกว พลาสตก ซองบรรจยาเมด ซงสามารถน ากลบมาใชประโยชนใหมได

รวบรวมใสถงพลาสตกสใส/ขาว จากนนน ามาใสทภาชนะทจดตงไวภายในหนวย งาน“สเหลอง” ภาชนะรองรบทท าจากวสดแขงแรง อาจมหรอไมมฝาปด

รวบรวมใสภาชนะทจดตงในบรเวณสาธารณะ“สเหลอง” ตองมฝาปดมดชด ไมมน าหรอของเหลวออกมาภายนอก

น าไปจ าหนาย/น ากลบมาใชประโยชนใหม

ขนสงไปยงทพกมลฝอยรไซเคล

แนวทาง การจดการมลฝอย และของเสยอนตราย โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร พ.ศ.2561 หนา 34