ประมวลศพทบาลตามหมวดหมPaliDict (๒๕ กรกฎาคม ๒๕๖๑)

นามนาม: ตวหนา = ปงลงค ตวหนาขดเสนใต = อตถลงค ตวหนาเอยง = นปงสกลงค

นบาต อพยยศพท = ตวหนาเอยงขดเสนใต, คณนาม = คณนาม วเสสนสพพนาม

สตวโลก......................................................๒บคคล..........................................................๒สมหนาม.....................................................๓นกบวช ผประพฤตธรรม............................๓การศกษา....................................................๔ครอบครว ญาต..........................................๔อาชพ..........................................................๕สตวดรจฉาน...............................................๗สตวบก........................................................๗สตวเลอยคลาน...........................................๘สตวปก........................................................๘สตวนา........................................................๘สตวครงบกครงนา......................................๘แมลง..........................................................๘อวยวะสตว.................................................๙รางกาย.......................................................๙จตใจ........................................................๑๐ตนไม........................................................๑๐ธรรมชาต.................................................๑๑ทศ............................................................๑๒สถานท.....................................................๑๒นบาตเกยวกบท-สถานท..........................๑๔อนๆ.........................................................๑๔ยาน พาหนะ............................................๑๕อาหาร......................................................๑๕นา เครองดม............................................๑๖ผา อาภรณ...............................................๑๖บาน สวนประกอบ อปกรณ....................๑๗สงของ......................................................๑๘

สงของภายในบาน...................................๑๘สงกอสราง บรขาร สงตางๆ ในวด...........๑๙รตนชาต แรธาต.......................................๑๙โลกธาต จกรวาล.....................................๒๐โลก แผนดน.............................................๒๐ทเกบนา และทางนา................................๒๑การปกครอง.............................................๒๒พาหนะตางๆ............................................๒๓เครองเขยน การพมพ..............................๒๔เครองมอ..................................................๒๔เวลา.........................................................๒๕ในวน........................................................๒๖ในขณะ ในสมย........................................๒๖ในเวลา ในกาล.........................................๒๖ความถ.....................................................๒๗ระยะเวลา ใชเวลา (ทตยา - สน ตลอด). .๒๘ในระหวาง................................................๒๙โดย (ตตยา)..............................................๒๙ตอ (จตตถ)...............................................๒๙ตงแต (ปญจม).........................................๒๙ตงแต… จนถง….......................................๒๙ประโยคแทรก (ลกขณะ)..........................๒๙ประธานของพากย (ปฐมา)......................๓๐อนๆ.........................................................๓๐นบาตบอกปรจเฉท..................................๓๐นบาตบอกอปมาอปไมย เปรยบเทยบ.....๓๐นบาตบอกประการ..................................๓๐นบาตมเนอความตางๆ............................๓๐นบาตสาหรบผกศพทและประโยค..........๓๑

นบาตบอกปรกป (เงอนไข)......................๓๑นบาตบอกความสงสย..............................๓๑คาถาม (ปจฉนะ)......................................๓๑นบาตบอกความไดยนเลาลอ...................๓๑นบาตบอกความรบ รบคา (สมปฏจฉนะ)๓๑นบาตบอกความเตอน..............................๓๑นบาตสกวาทาบทใหเตม (ปทปรณะ)......๓๑นบาตบอกปฏเสธ....................................๓๒นทสสนะ (แสดง, ชแจง)..........................๓๒คณภาพ ลกษณะ.....................................๓๒ความรสก บคคลก...................................๓๓ความเปนเจาของ.....................................๓๔อาย พรรษา.............................................๓๔ขนาด.......................................................๓๔หนวยวด..................................................๓๕ระยะทาง.................................................๓๕จานวน ปรมาณ.......................................๓๕อณหภม...................................................๓๕สมผส.......................................................๓๕สพพนาม..................................................๓๖ส..............................................................๓๖รสชาต......................................................๓๖เงอนไข สภาพ ฐานะ...............................๓๖รปราง......................................................๓๖โรค...........................................................๓๗ธรรม........................................................๓๗อนๆ.........................................................๓๗

Made with LibreOffie 6

๑

สตวโลกสตว (ทงมนษยและอมนษย) ชนต ‘ผเกด’

สตโต ‘ผตด(อยในโลก)’ ภโต ภต*; ปาโณ ปาณภโต ‘ม ปราณ/ลมหายใจ/ชวต’

หมสตว หมชน สตวโลก ปชากาเนดสงโต สหโยน (เกดเปนสงโต) กาเนดกา กากโยน (เกดเปนกา)

บคคล(เปน ป. หรอ อต. เทานน)

ตน อตตา [อตต]พรหม พรหมา [พรหม]เทวดา เทโว เทวตา อมโร สโรเทวบตร เทพธดา เทวปตโต เทวธตา [-ต]นางอปสร นางฟา อจฉราพระอนทร สกโก เทวราชา มฆวา อนโท วชรปาณยกษ ยกษณ ยกโข ยกขนผเสอนา รากษส รกขโส รกขส (ยกษชนตา ดราย อยในทะเล สระใหญ)เปรต เปโตสตวนรก เนรยโกดรจฉาน ตรจฉาโน ตรจฉานคโตอสรกาย อสร อสโร อสรกาโยชน คน ชโน ‘ผเกด’ (ไมเจาะจงวาชายหรอหญง)บคคล ปคคโล (ไมเจาะจงวาชายหรอหญง)มนษย คน มนสโส (ไมเจาะจงวาชายหรอหญง

และไมไดใชในความหมายพเศษสงกวาคาวา ชน นร)มนสส (ไมมใช)

คน นโร (ไมเจาะจงวาชายหรอหญง) นารผชาย บรษ ปรโส ปมา โปรโส โปโส (ไมเจาะจงวาชายหรอ

หญงบาง) มานโวผหญง หญง สตร อตถ ถมาตคาม ผหญง มาตคาโม ‘ถงความเปนแม’มหาชน มหาชโน (เปนเอกวจนะเทานน ในความหมายพหวจนะ)บรษท ประชมชน ปรสาเดก พาลโก ทารโก ทารกา กมาโร กมาร กมารโก ก

มารกา มาณวโก ยวา กญญาเดกนอย พาลโก พาลทารโก พาลทารกา กมารโก กมารกา

เดกเลก พาลโก กมาโร โปโต โปตโก เดกทารก เดกออน เดกแดง อตตานสโย-สยโก-เสยยโก ถนโป

ถนปา ถนปาย ถนปายน ‘ดมจากเตานม’ ขรปาย ขรปายน พาโล ตรณทารโก

เดกในทอง/ครรภ คพโภดรณ คนหนมสาวตรโณ ตรณ ยวา [ยว] ยวต ยวต

มาณโว มาณวโก มาณวกา วนตาคนหนม ภกษหนม ทหโร (ภกข)คนแก (ผใหญ โดยอาย โดยฐานะ ...) มหลลโก มหลลกาหญงสาว สตาหญงสาวนอย กญญากลบตร กลธดา กลปตโต กลธตา [-ต]เพอน มตร สหาย มตโต สหาโย สหายโก สหายกา สหโท สหชโช,สขา [สข] สข; สมม (อาลปนะ)

เพอนทไมเคยพบเหนกน อทฏฐปพพสหาโย เพอนแบบคนรจกกน (ไมคนเคยนก) สนทฏโฐ aiquaintanieเพอนสนท สมภตโต วลลภมตโต ilose friend เพอนชว ปาปมตโต bad friend

เพอนเทยม มตตปฏรปโก false friend เพอนด กลยาณมตร กลยาณมตโต good/true friend ไมมเพอน อสหาโย อสหายโก friendless

พระราชา พระราชน ราชา [ราช] ราชน มเหสพระราชบตร พระราชธดา ราชปตโต ราชธตา [-ต]๑ กษตรย นางกษตรย เทว ขตตโย ขตตยา ขตตยาน

เทโว (=สมมตเทพ) เทวพระเจาจกรพรรด จกกวตต จกกวตตพระเจาแผนดน ภปต ภปาโลอามาตย อมาตย อมจโจนกรบ ทหาร โยโธ

๒ พราหมณ พราหมโณ พราหมณ๓ แพศย พอคา เวสโส๔ ศทร สทโท๐ จณฑาล จณฑาโลทาส ทาโส ทาส ทาสในเรอน ฆรทาโส ฆรทาสคนใช จฬปฏฐาโก ปรจารโก ปรจารกา เจโฏ เจฏโก

เปสโส เสวโก

๒

ขาศก ศตร อร รป สตต อมตโต สปตโต ปฏภาโค ปจจามตโตปจจตถโก ปจจนโก ปจจนโก ปฏปกโข วปกโข

คนรวย เศรษฐ กฎมพ คนมทรพย เสฏฐ กฏมพโก กฏมพ ธนปต มหทธโน สธโน

คนจน ทลทโท ทฬทโท ทคคโต อตทคคโต นทธโนคนกนเดน วฆาโส วฆาสาโทคนกาพรา กปโณ ‘อนเขาพงกรณา’คนเดนทาง(ไกล) อทธโกคนกาพราและคนเดนทาง(ไกล) กปณทธกา อทธกกปณาคนกาพราและคนเดนทาง(ไกล)เปนตน

กปณทธกาทโย อทธกกปณาทโย ผร วญญชน วญญผเจรญ (แปลโดยอรรถวา ‘ทาน…’) ภว [ภวนต] โภโต โภต;

โภ โภต (อาลปนะ); ภทนโต ภททนโต ภทโท ภททา ภทโร

ผมอาย (แปลโดยอรรถวา ‘ทาน…’) อายสมา [อายสมนต]เจา บด ปตผเปนใหญ อธบด อธปต อสสโรผใหญ มหลลโก มหลลกาพระผเปนเจา พระคณเจา (เรยกนกบวช); เจา แมเจา นาย สภาพบรษ สภาพสตร อยโย อยยานาย นายหญง สาม สาม(โก) สามน master mistressคนมปญญา บณฑต ปณฑโต ปณฑตปรโส เมธาว ภร สปปญโญคนด ส สนโต [สนต] สปปรโส สโปรโส สาธ สาธชว

กลยาโณ กลยาณ กลยาณชโน กลยาณชฌาสโย กลยาณชฌาสยภโต

ปณเฑาะก ปณฑโกชาวเมอง นาคโร นครวาสแขก ผมาเยอน อาคนตโก อตถ ปาหโน ปาหนโกคนพาล อนธพาล พาโล อนธพาโลคนบา อมมาโท มตโต อมมตโตคนงอย ปฐสปป dwarf วมโนคนขเมา คนเมา นกเลงสรา โสณโฑ สราโสณโฑหญงแพทอง โทหฬน

สมหนามสงฆ หม คณะ สงโฆ คโณ หมภกษ ภกขสงโฆ

หมสตว ปชา มหาชน มหาชโน (เปนเอกวจนะเสมอ และไมจาเปนตองม

จานวนมากมาย)บรษท หม ปรสา

ภกษบรษท ภกขปรสา ภกษณบรษท ภกขนปรสา พรหมบรษท พรหมปรสา ปรพพาชกบรษท ปรพพาชกปรสา

ฝง หมวด หม พวก ประชม กอง คณะ กาโย กลาโป ขนโธ สมโห สมโห ราส

นกบวช ผประพฤตธรรมพระพทธเจา พทโธ สมมาสมพทโธ สมพทโธ; ทสพโล

สพพญญ มนนโท โลกนาโถ สคโต มารช ชโน(เทวมนสสาน) สตถา ธมมราชา ตถาคโต โลกวท สยมภ อรห [อรหนต] (อรหนตสมมาสมพทธะ)

พระผมพระภาค ภควา [ภควนต]พระอรหนต อรหา [อรหนต] อรหนตพระโสดาบน โสตาปนโน-นาอรยะ อรโย-ยาสมณะ สมโณบรรพชต ปพพชโต บวชไมนาน เพงบวช อจรปพพชโตภกษ ภกษณ ภกข ภกขน

ภกษคมกอสราง นวกมมกภกขสามเณร สามเณโร สามเณร ภกษหนมและสามเณร ทหรสามเณราเถระ เถร เถโร เถรสาวก สาวโก-วกาอาจารย นสสโย ‘ผเปนทอาศย(ของศษย)’ นสต นสสโต ‘ผอาศย(ซง)(อาจารย)’อปชฌาย อปชฌาโย อปชฌายโกสทธวหารก สทธวหารโก สทธวหาร สทธวหารน

‘ผอยรวม’ (ผบวชกบอปชฌายโดยตรง)อนเตวาสก อนเตวาสโก อนเตวาส อนเตวาสน

‘ผอยภายใน(การดแลปกครอง)’ (ศษยผมาอยดวย)พราหมณ พราหมโณ-ณฤาษ มน อส มนนครนถ โยคเปลอย นคณโฐ อเจลโก ทฆมพโรเดยรถย อญญเดยรถย ตตถโย อญญตตถโย

๓

ปรพพาชก ปรพพาชโก-ชกาดาบส ตาปโส ตาปส ตาปสนโยค โยคอบาสก อบาสกา อปาสโก-สกาผรกษา(ศล)อโบสถ อโปสถโก-กา

การศกษาคร อาจารย คร อาจรโย อาจรยโก สกขาปโกศษย สสโสนกเรยน นกศกษา สกขโก อคคหณโก

ครอบครว ญาตตระกล ครอบครว กล familyญาต ญาตโก ญาต(โก) ญาตกา พนธ relative

ญาตสาโลหต ผรวมสายเลอดเดยวกน (ไดแก ป-ยา-ตา-ยาย พอ-แม-ตน-ลก-ลกของลก) สาโลหโต ญาตสาโลหโต blood relative

คหบด พอเจาเรอน หญงเจาเรอน คหปต คหปตานหญงแมเรอน ฆรณคฤหสถ ฆราวาส ผอยครองเรอน คห คหฏโฐ ฆราวาโส

layman laywomanหญงทรก กานดา กนตาครก คนรก ช ชาโร ชารา ชาร loverพอ บดา ปตา [ปต] father dad(dy)แม มารดา มาตา [มาต] mother mom(my) mum(my)พอ แม ชนโก ชนกา ชนน ‘ผใหเกด’พอบงเกดเกลา ชนปตา ชนกปตา [-ต] father แมบงเกดเกลา แมผคลอด(ตน) ชน ( กา ) มาตา วชาตมาตา [-ต]

motherแมนม แมเลยง พเลยงนางนม ธาต ธาต อปมาตา [-ต] nurse

stepmotherแมเลยง มาตสปต มาตสปตต (หญงรวมผวของแม) stepmotherพอเลยง ปตสภรโย (ชายรวมภรรยาของพอ) (เทยบเคยงกบ มาตสปต)

ทตยววาเห ปตา [-ต]? (พอในววาหครงทสอง (ของแม)) stepfather

พอแม มาตาปตโร parentsฝายพอ ปตปกข; ปตโต (โต ปจ.) paternal;

on father's side

ฝายแม มาตปกข; มาตโต (โต ปจ.) maternal; on mother's side

ลกชาย บตร ปตโต โอรโส sonลกสาว ธดา ธตา [ธต] สตา ทหตา [-ต] daughterลกเลยง ลกบญธรรม (เฉพาะลกทเขาใหมา) ทตตโก ทตตโก ทตตกา

stepson stepdaughterมแมตางกน ตางแมกน เวมาตกมพอตางกน ตางพอกน เวปตกพนองชาย ภาตา [ภาต] ภาตโก brotherพนองหญง ภคน sisterพชาย เชฏฐภาตา เชฏฐภาตโก เชฏโฐ elder/older

brotherพสาว เชฏฐภคน เชฏฐา elder/older sisterนองชาย กนฏโฐ กนฏฐภาตา [-ต] อนโช younger

brotherนองสาว กนฏฐภคน กนฏฐา younger sisterพนองหญงชาย ภคนภาตโร brother and sister(พนอง)รวมบดาและ/หรอมารดา sibling(พนอง)รวมบดาและมารดา เอกมาตปตโก-กา full sibling

(พนอง) รวมบดา เอกปตโก-กา เอกปตโก-กา paternal half-brother/sister; agnate brother/sister/sibling

(พนอง) รวมมารดา (ทองเดยวกน) (โสทรโย-ยา) เอกมาตโก-กาเอกมาตโก-กา maternal half-brother/sister;uterine brother/sister/sibling

หลาน ลกของพนองชาย ภาตปตโต ภาตกปตโต ภาตธตา ภาตกธตา nephew

หลาน ลกของพนองหญง ภาคเนยโย ภาคเนยยา; ภคนปตโต ภคนธตา (ไมมใช) nieieหลาน ลกของลก นตตา นตตา [-ต] นตตธตา [-ต]

grandson granddaughterเหลน ลกของลกของลก ลกของหลาน ปนตตา ปนตตา [-ต]

great-grandsonลง: พชาย ของ พอแมปา: พสาว ของ พอแมนา: นองชายหญง ของแมอา: นองชายหญง ของพอ

๔

ลง: (พชาย ของ พอแม) ฝายพอ ปตโล (ปตปกโข) มหาปตา (paternal) unileฝายแม มาตโล (มาตปกโข) มหาปตา (maternal) unileปา: (พสาว ของ พอแม)ฝายพอ ปตจฉา ปตลาน ปตภคน (ปตปกขา) มหามาตา

(paternal) aunt ฝายแม มาตจฉา มาตลาน มาตภคน (มาตปกขา) มหามาตา

(maternal) auntนา: (นองชายหญง ของแม)ชาย มาตโล จลปตา (maternal) unile หญง มาตจฉา มาตลาน มาตภคน จลมาตา (maternal) auntอา: (นองชายหญง ของพอ)ชาย ปตโล จลปตา (paternal) unile หญง ปตจฉา ปตลาน ปตภคน จลมาตา (paternal) auntปตโล ลง (ทเปนพชายของพอ), ลงฝายพอ =มหาปตาอา (ทเปนนองชายของพอ), อาชาย =จลปตามาตโล ลง (ทเปนพชายของแม), ลงฝายแม =มหาปตานา (ทเปนนองชายของแม), นาชาย =จลปตาปตจฉา ปตลานปา (ทเปนพสาวของพอ), ปาฝายพอ =มหามาตาอา (ทเปนนองสาวของพอ), อาหญง =จลมาตา(ปตลาน ยงไมพบทใช)มาตจฉา มาตลานปา (ทเปนพสาวของแม), ปาฝายแม =มหามาตานา (ทเปนนองสาวของแม), นาหญง =จลมาตา(มาตลาน แปลวา ปา/นาสะใภ กม)มหาปตา [-ต] ลง ‘พอใหญ’ unile (มหาปตา แปลวา ป, ตา กม)

มหามาตา [-ต] ปา ‘แมใหญ’ aunt (มหามาตา แปลวา ยา, ยาย กม)จลปตา จลลปตา จฬปตา จฬปตา [-ต] อาชาย, นาชาย ‘พอนอย’ unileจลมาตา จลลมาตา จฬมาตา จฬมาตา [-ต] อาหญง, นาหญง ‘แมนอย’ aunt ลกพลกนอง (ลกของลง ปา นา อา) iousin:ลกชายของปา/อาหญง/นาหญง ปตจฉาปตโต paternal aunt's son มาตจฉาปตโต maternal aunt's son

ลกชายของลง/อาชาย/นาชาย ปตลปตโต paternal unile's son มาตลปตโต maternal unile's son (ถาเปนลกสาว เปลยน -ปตโต เปน -ธตา)ป ตา ยา ยาย grandparents

ป ตา อยยโก ปตามโห grandfather grandpa granddad(dy)

ยา ยาย อยยกา อยยกา อยยก อยยกาน มาตามห grandmother grandma

ทวด (พอ-แมของปตายายาย) ปยยโก ปยยกา เปยยโก เปยยกา great-grandfather great-grandmother

สาม ผว สาม สาม(โก) ปต ภตตา [-ต] husband เมย ภรรยา ชายา ภรยา ปชาปต ทาโร wifeเมยเกา(กอนบวช) ปราณทตยกา (หญงทสองผมในกอน)

ex-wifeเมยและผว ชายาปต ชยมปต ชมปต spousesลกและเมย ปตตทาร ปตตทาราพรอมทงภรรยา กบเมย สปชาปตก [วางไวหลงนามเสมอ]พอตา พอ(ของ)เมย; พอ(ของ)ผว สสโร สสสโร father-in-lawแมยาย (แมของเมย); แม(ของ)ผว สสส สสร สสสร mother-in-lawแมผวและพอผว แมยายและพอตา สสรา สสสรา สสสสสสราลกเขย (ผวของลกสาว) ชามาตา [-ต] son-in-lawพเขย นองเขย (ผวของพนองหญง) ภคนปตโก ภคนสาม brother-in-lawพผว นองผว (พนองชายของผว) เทวโร สาม(ก)ภาตโก brother-in-lawพผว นองผว (พนองหญงของผว) นนนทา สาม ( ก ) ภคน sister-in-lawพเมย นองเมย (พนองชายของเมย) สาโล ภรยาภาตา brother-in-law(ลก)สะใภ (เมยของลกชาย) วธ วธกา สณหา daughter-in-lawพสะใภ นองสะใภ (เมยของพนองชาย) ภาตชายา sister-in-lawพอมาย วธโว มตภรโย widower แมมาย วธวา มตสามกา widowหมน วญฌ sterile

อาชพเสมยน เลขโกเลขานการ เลขานกาโรชาวนา กสโก กสสโกคนทาสวน คนเฝาสวน อยยานปาโล

๕

พอครว สโทคนทาขนม ปปกาโร ปปโยพอคา วาณโช วาณชโก merihant salesmanหมอ แพทย เวชโชชางไม ถปต ตจฉโก วฑฒกชางดอกไม มาลากาโรชางทอง สวณณกาโร นาฬนธโมชางเหลก กมมาโรชางปน ชางหลอ ปฏมากโร ปฏพมพกาโรชางแกะหน สลาวฑฒกชางหมอ กมภกาโรชางรองเทา อปาหนโกชางฝมอ ชางศลป สปป สปปโกจตรกร จตตกาโรชางตดผม กลบก นหาปโต กปปโกชางเยบหนงสอ โปฏฐกสพพโกชางทาส วณณาเลปโกชางยอม รญชโกชางทอ ตณณวาโยชางทอผา เปสกาโรชางจกสาน เวโณชางฟอกหนง จมมกาโรชางกลง จนทกาโรชางเรยงพมพ วณณโยชโกชางรถ รถกาโรชางยนต ยนตสปปชางกออฐ อฏฐกวฑฒกคนขบรถ สารถ ปาชโก รถาจรโยพอคาเกวยน สตถวาโหคนขบเกวยน สากฏโกพอคาเร กจฉปโฏพอคาขาว ตณฑลโกคนขายเนอ มาควโก ปสฆาตโกคนขายปลา มจฉโกคนขายหม สกรโกคนขายยา โอสธโก

คนขายนามน เตลโกคนขายเหลา มชชวกกย โสณฑโกคนขายของหอม คนธโกคนขายไม กฏฐโกคนคาผลตภณฑไม ทารภณฑโกคนขายผา วตถโกคนขายพรม ปาวารโกคนขายเครองเขยน ลปภณฑโกนายหนา กยวกกยโกคนเลยงชาง ควาญชาง หตถโคปโกคนเลยงโค โคโป โคปาโล โคปาลโกคนเลยงแพะ อชปาโลคนเลยงแกะ เมณฑปาโลคนเลยงมา อสสปาโลคนขมา อสสาจรโยคนฝกมา อสสทมโกนกกฎหมาย นตเวทนกคณต คณโกคนพมพ คนประทบตรา มททาปโกผประกาศ ปกาสโกหวหนาคนงาน กมมนตนายโกหมอด อกขณโกพอมด แมมด หมอด อกขณโก อกขณกา ตลยาพราน เนสาโท ลทโท ลททโก วยาโธพรานนก สากณโกชาวประมง เกวฏโฏ มจฉพนโธ ชาลโกนกพนน นกเลงสะกา อกขธตโต ชตกาโรคนเฝาประต ทวารปาโลคนเฝายาม ยามโกคนเฝาราน อาปณโกคนหาบหญา ตณหารโกโสเภณ คณกา เวสยา เวส เวส หญงแพศยาคนรบจาง ภตโกนกพด นกปราศย กถโกนกเขยน คนถกาโรกว กว กว

๖

ทต ทโต สาสนหโรนกเทศก เทสโกนกดนตร วาทโกนกเลนพณ เวณโกนกรอง คายโกนกฟอน รา เตน นโฏ นฏฏโก นตตโกนกเลนกล อนทชาลโกนกกฬา กฬโกกรรมกร คนใชแรงงาน กมมกโรวณพก วณพพโกขอทาน ยาจโกคนคยขยะ คนเทดอกไม? ปกกโสคนโกง คนหลอกลวง วญจโก สโฐโจร ขโมย โจโร เถโนนกเคม รสายนโกนกสารวจ ภมมาณโก รชชคาหโกคนซกลาง รชโก โธวโกคนเฝาปาชา สสานโคปโก สสานโคปกาคนเผาศพ สปเหรอ ฉวฑาหโก ฉวฑาหกา คนอยในปาชา โสสานโก

สตวดรจฉาน ตรจฉานา (เปน ป. หรอ อต. เทานน)

สตวสองเทา ทวปโท bipedสตวสเทา จตปปโท quadrupedสตวเทามาก พหปปโทสตวเลยง (ไวใชงานหรอเปนอาหาร) ปศสตว ปส ปสโก iattleลก ลกสตว ฉาโป ฉาปโก โปตโก โปตกา iub, ialf eti.

สตวบก สตวบก ถลชา terrestrial animal, land animalสงโต ราชสห สงห สโห เกสร สหราชา มคราชาเสอ อชโน

เสอ เสอโครง พยคโฆ พยคฆ วยคโฆ วยคฆ สททโลเสอดาว เสอเหลอง ทป ทปน สททโล มคาทโน อชโน อชนเสอปลา วลาโร วฬาโร พพพ วโก โกนสาตโก

สตวราย (เชน เสอ) วาฬมโค สาปโทชาง หตถ หตถน มาตงโค กร กญชโร นาโค นาค

คโช วารโณ กเรณกาชางหนม ตรณหตถชางแก ชณณหตถชางนอย ลกชาง หตถจฉาโป elephant ialfชางตกมน มตตหตถ musth elephantชางตวประเสรฐ วรวารโณชางสะเทน (ชางใกลวยหนมสาว) หตถถลโภ

มา ตรโค อสโส วาโหมาอาชาไนย อาชานโย อาชาเนยโย อาชญโญ

ลา คทรโภ คทรภ ขโรอฐ กรโภเนอ กวาง ละมง มโค สารงโค กรงโค กรงโค อชนโยนแกะ แพะ เมณโฑ เมณฑโก เอฬโก เอฬกา อว; อโช อช

อชา วสโสวว โค โค (ไมเจาะจงวาตวผตวเมย) โคโณ คาโว คาว

อสโภ พลวทโท(แม)โคนม เธนลกวว วจโฉ วจฉโก วจฉตโร วจฉตร

ควาย กระบอ มหโส มหโส ลลาโยกระบอบอด อนธมหโส อนธมหโส

กระทง ควโลแรด คณฑโก ขคควสาโณหม อกโก อจโฉลง มกกโฏ มกกฏ วานโร กป

ลงเสน กปชะน โคนงคล

สนข หมา สนโข สนข โสโณ สา สาโน สาฬโร กกกโร กกกร

ลกสนข กกกโร กกกรสนขจงจอก สคาโลสนขปา หมาไนวโกสนขบา อตสโณ อลกโก

แมว มชชาโร มชชาร วลาโร วฬาโร พฬาโร พพพ พพพโก

๗

หม สกโร วราโหหมปา วราโห

กระตาย สโส เปลโก เพลโกกระรอก กลนทโก

กระรอกบน กลโยกระแต กลนทโกหน มสโก มสกา อนทโรพงพอน นกโล อรสปโป มงคโส mongoose

สตวเลอยคลาน

จระเข สสมาโร กมภโลกงกา กกณฑภโก สรโฏ กกณโฏ กกณฏโกจงจก ตกแก สรพ ฆรโคลกาเหย โคธาเตา กจฉโป กมโม กมมโกง อห อรโค อลคทโท สปโป อาสวโส อชคโร

ภชโค สรสโป สรสโปนาค (งใหญ) นาโค นาค

นาคราช นาคราชา สปปราชา วาสกตะขาบ กงกอ กณณชลกาตะขาบ สตปทไสเดอน คณฑปปาโท มหตลาหอยโขง หอยนางรม สปป สปป สปปกา สตต

สตวปกนก สกโณ สกณกา สกณ ปกข วหโค ทวโชนกกระจอก กามนกกระเรยน โกญจานกยาง พโกนกยง โมโร มยโร มยรนกตะกรม พลากานกกางเขน องคเหตโกนกดเหวา กณาโล กณาลโก โกกโล ปงโกกโล

ปรภโต โอกกจโรนกพราบ กโปโต กกโฏ ปาราวโตนกเขา อกกโส กรโรนกเคา อลโก

นกไส นกมลไถ ลฏกกานกเปดนา เปด ขญชโน ขญชรโฏ การณฑโว รวหโส นทจโรนกกานา กาทมโพ กาฬกณฐโก กาลหโส กาฬหโส

กาฬกณฏโก กาฬกณฐโก จงกาโร จงโกโร ทาตยโห

นกแกว นกแขกเตา สโก สโว สวโก กโรหงส หโส

หงสขาว ภสสโรหงส หาน กลกณโฑ เสตจฉโท ภสสโร

หาน วกกงโคเหยยว เสโน กลโล ธงโก วยคฆนโส

เหยยวแดง กงโก โลหปฏโฐเหยยวนกเขา สกณคมเหยยวดา กาฬเวยโย

แรง คชโฌ คทโธ คนโธไก กกกโฏ กกกฏ จรณาวธ

ไกฟา กฬรโก กกไกเถอน ไกปา กกกฏโก

กา กาโก กากคางคาว ชตกา อชนปตตา วคคล

สตวนาโอทกา ชลชาปลา มจโฉ ชลโช วารโช ชลจโร มโน

ปลากระเบน มณฑโกปลาไหล อมรา ทฑฑโภ นฬมโน

กง อญจาโก อายตเนตโต

สตวครงบกครงนา(สตวสะเทนนาสะเทนบก)กบ มณฑโก ทททโร เภโก

แมลงปาณกา insectsแมลง องกโณแมลงคอมทอง อนทโคปกาแมลงภ ฉปปโท

๘

จงหรด จร ฌลลกาดวง หนอน กากรโกตกแตน สลโภ ปฏงโคผเสอ มอธ อธปาตโกหนอน กม ปฬโว ปาณโก

กลมหนอน กมกลมด ปปลลกา กปลลกายง รน มกโส สจมโขเหา เลน อกาหมด อปปาทโก

อวยวะสตวกระพองหวชาง กมโภกบเทา ขโร

กบมา ขโร ขร ตรคขโร อสสขโรกบเทาโค องคล

กรงเลบ นขปญชรกางปลา หนาม กณฏกขนดง โภโคงาชาง ทนโตงวงชาง โสณฑ (หตถ)โสณโฑ-ฑา-ฑซากง อหกณปปกนก ปกโข ปตต ปญชหนงสตว จมม อชโน อชน

หนงเสอ หนงเสอโครง เวยยคฆเขาสตว วสาโณ สงคหาง กลาโป (หางทเปนพม ไมมเนอ เชน หางมา)

นงคฏฐ (หางทมกระดก เชน หางวว-ควาย)มลสตว ขสตว ฉกณ

มลแพะ ขแพะ อชลณฑก ลณฑกา

รางกายรางกาย กาโย เทโห สรร วปกาย ตว คตตซากศพ กณโป-ป กนโป-ป ฉโวหนง ตโจหนง หนงสตว จมม อชน

ผว ฉวขน โลโม โลม (body) hairศรษะ สส มตถโก headผม เกโส (head) hairหนาผาก นลาโฏ นลาโต foreheadหนา มข faieคว ภม ภมโก ภมกา eyebrowขนตา ปขม ปมห eyelashนยนตา จกข อกข เนตต โลจน นยน eyeนาตา อสส อสสชล อสสธารา เนตตชล tearห กณโณ โสต earโคนห กกห กณณมล earmoldจมก นาสา นาสกา noseโพรงจมก นาสาปณาฬ sinusหนวด มสส mustaiheปาก มข mouthรมฝปาก โอฏโฐ lipชองปาก มขทวาร oral iavityฟน ทนโต tooth/teethลน ชวหา tongueนาลาย เขโฬ saliva นามก สงฆาณกา snotเสลด เสมหะ เสมโห เสมห sputum, phlegmแกม กโปโล iheekคาง หน หนกา จพก ihin คอ กณโฐ คโล ควา neikกานคอ หลอดเสยง คลนาฬ คลนาโฬ throatอก อโร อร breastรกแร กจฉา armpitปอด ปปผาส lungหวใจ หทย heartแขน พาห พาห พาหา ภโช armศอก ขอศอก กปปโร elbowทอง คพโภ กจฉ กจฉ อทร bellyสะดอ นาภ นาภ kidney navelไต๑ วกก

๙

ตบ ยกน liverพงผด กโลมก fasiiaมาม๒ ปหก spleenด ปตต gallไสใหญ อนต large intestineไสนอย อนตคณ small intestineอาหารใหม อทรย undigested food in the stomaihอาหารเกา กรส exirementอจจาระ อจจาโร สรรวลญโช คโถ คถ มฬห กรส feiesปสสาวะ มตร ปสสาโว มตต urineเอว สะเอว องโก กฏ ...ตก เอว องโก ...ตะโพก บนเอว โสณ โสณ waistหลง ปฏฐ baikมอ หตโถ handฝามอ ปาณ palmขอมอ มณพนโธ wristสนมอ กรโภ ridge of handกามอ กาปน มฏฐ fstประนมมอ อญชล อญชล อญชล lifting of the folded

hands as a token of reverenieนวมอ องคล fngerนวช ตชชน forefngerเลบ นโข นข nailขา ตนขา โคนขา ขาออน อร อรโก leg thighขาออน สตถ thighเขา ชนน ชนนก ชณณ ชณณก ชนนกา ชณณกา

kneeแขง ชงฆา ialfเทา ปาโท ปาท ปโท ปท foot

รอยเทา ปทวลญโช footprint footstepลกษณะแหงรอยเทา ปทลกขณ look of footprintเสยงเทา(เดนไป) ปทสทโท footstep, walking noise

สนเทา ปณห ปณหกา heelเนอ มส feshกระดก อฏฐ /อฏฐ ม. bone

เยอในกระดก อฏฐมญช marrowเอน นหาร /นหาร ม. ligamentเลอด โลหต bloodหนอง ปพโพ pusเหงอ เสโท sweat มนขน เมโท fatเปลวมน วสา grease tallowไขขอ ลสกา synovial fuidฝ กณฑ absiessลมหายใจ ปราณ; ชวต ปาโณ breath; life

จตใจจต ใจ จตต เจโต มโน มน มานส วญญาณ หทย mind

ตนไมตนไม รกโข ตร treeปา วน อรญญ forest

ปาทบ ปารก ปาชฏ คหน คหณ สณโฑ สณฑ ชฏาดง อฏว shrubพมไม กอไม คจโฉ bush ระหวางพมไม คจฉนตรดอกไม ปปผ กสม fower

ละอองดอกไม เกสร เกสโร เกสร pollen ผลไม ผล fruitเมลด อฏฐ อฏฐก สตถ สตถก seed

เมลดขาว เมลดขาวสก สตถ สตถก riie grainsเมลด พช หนอ พช seed, shootsเมลดผกกาด สาสโป beetเมลดตาล ตาลฏฐกเมลดงา ตล ตลก sesame seedsเมลดมะมวง อมพฏฐ

กง กงไม สาขา branihใบ ใบไม ปลาโส ปณณ ปตต leaf/leavesราก รากไม มล ปาโท ภส ภสร พนโท มฬาโล มฬาล rootโคนไม รกขมล the foot of a treeไม ฟน กฏฐ ทาร frewoodสะเกดไม ชลล siab

๑๐

ยาง ชต rubberตนโพธ โพธ โพธรกโข bodhi treeตนไทร นโครโธ banyanไทรยอย วโฏ weeping banyanสะเดา นมโพ neemตนมะมวง อมโพ อมพรกโข mango tree

ผลมะมวง อมพ อมพผล mango fruitผลมะมวงสก อมพปกก ripe mangoผลมะมวงดบ อาม(ก)อมพ unripe/green mango

ตนกลวย กทล กทล banana treeผลกลวย กทลผล banana fruit

ตนขนน ปนโส jaikfruitผลขนน ปนส jaikfruit

ตนพทรา ปทโร jujubeผลพทรา ปทร jujube fruit

ไมงว สมพล สมพล Bombax ieiba L.ตนหวา ชมพ ชมพ java plum, jambolanขาวเปลอก วห paddy

ขาวสาล สาล wheatขาวกลา สสส riie seedlings

ไมไผ เวฬ bambooออย อจฉ ianeตนไมใหญเจาปา วนปปต (มหารกโข) big treeดอกบว ปทโม ปทม กมล อปล อปปล สโรช ปณฑรก

lotusชบา ชปา hibisiusตนหมามย กจฉ nettlesนาเตา ลาว ialabashเถาวลย ลตา วร vineหญา ตณ grassมน เผอก มโล มลโก มล มลก yam, taro

ธรรมชาตโลก โลโก

ปรโลก โลกหนา (ภพหนา ชาตหนา) ปรโลโกภพ ภโว ภวน

ภม ภมสวรรค เทวโลโก สคโค เทวโลโกนรก นรโย

นรกอเวจ อวจ อวจ อวจ อวจดาว ตารา ตารกา โชต นกขตตดาวหาง ดาวตก ธมเกตแผนดน ภ ภม ภร ภร ปฐว ปถว ธรณ ฉมา

วสธา วสนธราพระอาทตย อาทจโจ สรโย ทวากโร ทนกโร ภาณพระจนทร จนโท จนทมา นกขตตราชา สสพน ตล

พนใตดน นาคพภพ ปาตาลฝง ตร

ฝงน ฝงใน ภายใน โอรฝงอน ฝงนอก ฝงโนน ปาร

เกาะ ทวป ทโปภเขา ปพพโต คร

ภเขาหนลวน เสโลเขาพระสเมร สเนรซอกเขา กนทโร กนทรา คพภรเงอมเขา ปพภาโร

ถา คหา คหา ครคหา ครคหา คพภรดน ดนรวน ปส ปสโก

ดน ดนเหนยว มตตกาเปอกตม โคลน กททโม จกขลลหน ศลา สลา อมโภ อสมา ปาสาโณ อปโล

แผนหน ปาสาโณหนลบมด นสโท

กรวด วาลกาทราย อร วาลกาครง ลาขาขผง สตถ สตถกธาต ธาตฝน ผง ธล ธล ธล ธล ปส ปสโก จณโณ จณณ

กองฝน ปสกลนา อทก ชล วาร อมพ อาโป

๑๑

ธาตนา อาโปธาตทะเล ชลธ สนธ อณณโว สาคโร สมทโท มหาสมทโทหวงนา นาทวม โอโฆบง วาป ตลาโก ตฬาโก สระ สโร สร

สระทเกดเอง ชาตสสโร ชาตสสรลาธาร ธารนา ปทโร ธารา; กนนท กนท (แมนานอย)แมนา นท

แมนาสนธ สนธแมนาสรภ สรภ

ฝน เทโว วสสฝน เมดฝน วฏฐ

กระแส กระแสนา โสตคลน อม วจสายฟา อสน อสน วชช วชชลตาฟาผา อสนปาโตไฟ ปาวโก อคค เตโช ทโห ธมเกต สนตาโป ทหน-ณธาตไฟ เตโชธาตไฟปา ทวฑาโห ทวทาโหเปลวไฟ ชาลา สขา อจจประกายไฟ วปผลงค ผลงคควน ควนไฟ ธโม ธโมเขมา มสลม วาโย วายอากาศ อากาโสหลม กาสชอง ร โพรง สสร ฉททแสงสวาง รศม โอภาโส อาโลโก ปทโป ปภา อาภา นารา รส รสม เสยง สโร

เสยง ศพท สทโทเสยงกอง โฆโส(เสยง)ไพเราะ มธร มญช มญชก (คณ.)

กลน คนโธรส รโสสงขาร สงขาโรลม วาโต

ลมตะวนออก ปรตถมวาโตลมตะวนตก ปจฉมวาโตลมเหนอ อตตรวาโตลมใต ทกขณวาโตลมมธล สรชวาโตลมไมมธล อรชวาโตลมหนาว สตวาโตลมรอน อณหวาโตลมพดเบาๆ ปรตตวาโตลมพดแรง อธมตตวาโต

ทศทศ ทศใหญ ทสา โกโณทศเหนอ ทศอดร ทศเบองซาย อตตโร อตตรา อตตร อตตรทสา

อทจ อทจทศใต ทศเบองขวา ทกขณทสา อปาจ อปาจ อวาจทศตะวนออก บรพา ปราจน

ทศมในเบองหนา, ปรมทศ ปรมทสา ปรตถมทสา ปรตถามในทศตะวนออก ปรตถม ค.ทศเบองหนา ปพพา ปพพทสา ปาจ ปาจน ปาจน มในทศตะวนออก ปาจนก ค.อคคโกโณ อคคนโกโณ อปรา

ทศตะวนตก ปตจ ปจฉมา ปจฉมทสา ปจฉมาทสา ทศเบองหลง ปจฉา น.

ทศเฉยง ทศนอย อนทสา ระหวางทศ มม วทสาทศตะวนออกเฉยงเหนอ ทศอสาน ปพพตตรา ปพพตตรทสา

อตตรานทสา อสานทศตะวนออกเฉยงใต ทศหรด หรต อปรทกขณา ปพพทกขโณ

ปพพทกขณ ปพพทกขณาทสา ทกขณอนทสา ทกขณานทสา ทศอาคเนย อาคเณยโย

ทศตะวนตกเฉยงเหนอ ทศพายพ (ส. วายวย) ปจฉมาอนทสา ปจฉมตตรา

ทศเบองบน อปรมา อตตรา อคคโม อคคมนทศมในเบองตา ทศเบองตา เหฏฐมา ทศเบองลาง, ทศเบองตา อธรา

สถานทบาน เรอน เคห เคโห ฆร

๑๒

ทอย นเวสน วสนฏฐาน เวสโม ทอาศย ทพก เรอน อาวสโถ อชฌาวสโถทพกกลางคน รตตฏฐานทพกกลางวน ทวาฏฐานทพกกลางคนและทพกกลางวน รตตฏฐานทวาฏฐานาน(หม)บาน คาโม คามโก (ก สกตถะ)ประชมแหงบาน คามโกกฏ กฎ กฏอาศรม อาศรมบท อสสโม อสสมปทวด อาวาโส อาราโมวหาร วหาโร สวน อาราโม อยยานนา เขตตเจดย สถป เจตย ถโปยอด ถโปปราสาท ปาสาโท พนปราสาท ปาสาทตลอาคาร อ-อาคาโร อ-อาคาร; อคค (รปยอของ อคาร) ศาลา โรง สาลาโรงเรยน ปาฐาคาโร ปาฐสาลา สปปสาลาโรงพยาบาล อาโรคยสาลา คลานสาลาหอง คพโภ โอวรโก โอวรก

หองเรยน ปาฐคพโภหองนอน สยนคพโภหองนอย โอวรโก โอวรก

ทนอน สยน เสน เสยยาเตยง มญโจ มญจโกทนง อาสนะ ผาปนง อาสน นสทนตง ปฐ

ตงนอย ปฐกาเกาอ โกจฉ ทอยอาศย ทนอนและทนง เสนาสน เสยยาสน อปสสยท ทตง ฐานโอกาส ทวาง เวลาวาง โอกาโสสถานทสบาย/สาราญ/ผาสก ผาสกฏฐาน ยถาผาสกฏฐาน

(ทมความสาราญอยางไร)โรงอโบสถ อโบสถ โบสถ อโปสถคค อโปสถาคาโร

โรงอาหาร หอฉน ภตตคค อปฏฐานสาลา อาสนสาลาโรงทาน ทานคค ทบารง ทอปฏฐาก อปฏฐานทนมนต นมนตนฏฐานทมาดมนา อาปานภมซมประต โกฏฐโกโรงไฟ อคคสาลาศาลาเรอนไฟ ชนตาฆรสาลา

เรอนไฟ ชนตาฆรทบาเรอไฟ ทบชาไฟ อคคปรจรณฏฐาน

กปปยกฎ กปปยกฏทแอบทซอน(ตว) ทหลกเรน เลน-ณทจงกรม จงกโม จงกมฏฐานโรงจงกรม จงกมนสาลาบอนา อทปาโน ปปาศาลาบอนา อทปานสาลาศาลาทพก วสสมนสาลาสระโบกขรณ โปกขรณมณฑป มณฑโป มณฑปสระ สโร สร หองนา หองสวม วจจกฎ วจจกฏปาชา สสาน สสาน

ปาชา/สสานฝงศพ อามกสสาน ปาชา/สสานเผาศพ อาฬาหน

ตะแลงแกง, สถานทนา(นกโทษ)มาฆา อาฆาตน ระเบยง หนามข อาลนโท ปมข ปรยาคาโร ปรยาคาร ปาฆณคอก วโช

คอกวว โคกล คฏฐ โคฏฐรฐ แควน ประเทศ รฏฐ วชตตาบล เมอง บานเมอง ประเทศถน ชนปโทสถานท ประเทศ ถนท เทโส ปเทโสทตางถน วเทโส (ประเทศอนตาง)นคม นคโมเมอง นคร -ธาน ปร ปร มณฑโร มณฑร

เมองใหญ มหานคร ราชธาน อคคนคร metropolisเทพนคร เมองสวรรค เทวนคร

๑๓

เมองอสร อสรปรประตเมอง ซมประตเมอง โคปร

หมบาน คาโม villageททางานในหมบาน คามกมมกรณฏฐานประเทศฝายทศใต เมองแถบใต ทกขณาปโถประเทศชายแดน ปจจนต ปจจนตม ปจจนตมชนปโท ถนน ทาง มคโค ปโถ ปนโถ ปชโช

ตรอก ถนน ทางเดน วถ รจฉา รถกา วสขาถนนทนายจางอย ภตกวถ (ถนนอนเปนทอยของนายจาง)ถนนตน ตรอกตน พยโห

ทางสามแยก สงฆาฏกคเมอง ปรขาชงชา โทลาสะพาน เสต สงกมนเขตแดน สมา มรยาทา เวลา สมนโต อนโต ปรยนโต

อนตรรว วต วตกา ปากาโร ปรกเขโปกาแพง ปากาโร วรโณ อททาโป อททาโม

วต ภตต อปการกา กฑฑทใกล มลทใกล สานก สนตก

นบาตเกยวกบท-สถานทในทสง อจจในเบองบน อทธ อปรในเบองตา/ลาง นจ อโธในภายใต ในขางใต ขางลาง เหฏฐาในฝงใน/น โอรในฝงนอก/โนน ปารในภายใน อนโต อชฌตตในภายนอก ตโร พห พหทธา พาหรา พาหรในทไกล อารา อารกาในทรอบๆ ในทใกล โดยรอบ สมนตา สมนตโต สามนตา ปรโตในโลกอน หรในโลกหนา เปจจรม ใกล ทงสองขาง อภโต

ขางหนา ปรโต ปรโตขางหลง ปจฉโต ปฏฐโต ในทขางหนา เฉพาะหนา อภโตในทตอหนา สมมขา อาว อาวในทลบหลง ปรมมขา ปรมมขในทลบ รโหในทแจง ทแจง อาว อาวในระหวาง อนตรา อนตเรน

ในระหวางแหงตนสาละค ยมกสาลาน อนตเรนในระหวางกรงราชคฤหกบเมองนาลนทาอนตรา จ ราชคห อนตรา จ นาฬนทในระหวางนครและวหาร นครสส จ วหารสส จ อนตราในระหวางแหง(หม)บาน คามนตเรในระหวางแหงบรษท ๔ จตปรสนตเรในระหวางแหงพวกเธอ ตมหาก อนตเรในระหวางแหงมหาชน มหาชนสส อนตเรในระหวางแหงผาเหลานน เตส วตถาน อนตเรในระหวางแหงภกษสงฆเปนอนมาก มหาภกขสงฆสส อนตเรระหวางแหงพระรศมมวรรณะ ๖ ฉพพณณรสน อนตเรในระหวางแหงโคผคอเหลาพระขณาสพ ขณาสวอสภาน อนตเร

ระหวางแหง(หม)บาน คามนตรตอมา ถดมา หลงจากนน อนนตรไมม(อะไรคนใน)ระหวาง ลาดบ อนนตรในแนวขวาง ตรยณ สวนขางหนง เอกมนตในสวนเดยว รวมกน เปนอนเดยวกน เอกชฌจนถงพรหมโลก ยาว พรหมโลกา

อนๆในท(เดม)ของตน สกฏฐาเน ยถาฐาเนในททเราบอกไว มยา วตตฏฐาเน คตคตฏฐาเนในฐานะอนเลศ อคคฏฐาเนในททามกลาง มชฌมฏฐาเน (ในทมในทามกลาง)ในทามกลางหมบาน คามมชเฌ (ในทามกลางแหงหมบาน)

#เคหมชเฌ วหารมชเฌในฐานะอนไมพงรกษา อรกขตพพฏฐาเน

๑๔

ในทเปนทอย ในทอย วสนฏฐาเนในททตนนง อตตโน นสนนฏฐาเนในทแหงเทา ปาทฏฐาเนในทดอน ถลฏฐาเน ในทลม นนนฏฐาเนในทแหงตนบงเกดแลวๆ นพพตตนพพตตฏฐาเนในทควรหวเราะ หสตพพฏฐาเน หสนตในทใกล อาสนนฏฐาเนในทเดยวกน เอกฏฐาเน วสนตาในทตามทชอบใจ ยถารจตฏฐาเนในฐานะแหงพสาว เชฏฐธตฏฐาเนในฐานะแหงอครมเหส อคคมเหสฏฐาเน

#มาตฏฐาเน, อาจรยฏฐาเนสมาส(ภาย)ในเมอง อนโตนคร, นครสส อนโต, อนโตปร (ภาย)ในปราสาท อนโตปาสาท(ภาย)ในวหาร อนโตวหาร, วหารสส อนโต(ภาย)ในอเวจ อนโตอวจ(ภาย)นอกเมอง พหนคร(ภาย)นอกหมบาน พหคาม(ภาย)นอกมาน พหสาณ(ย)(ภาย)นอกภเขา ตโรปพพต(ภาย)นอกกาแพงตโรปาการ(ภาย)นอกฝา(เรอน) ตโรกฑฑ(เบอง)บนปราสาท อปรปาสาท(เบอง)บนเตยง อปรมญจ(ภาย)ใตเตยง เหฏฐามญจ(ภาย)ใตปราสาท เหฏฐาปาสาทระหวางทาง อนตรามคคระหวางถนน อนตรวถ(ย)ระหวางบาน อนตรฆรใกลเมอง อปนครใกลแมนาคงคา อนคงค อปคงคใกลปา อนวนตามฝง อนตรหลงรถ อนรถ

ในทใกลเทา แทบเทา ปาทมเล

ยาน พาหนะรถ รโถ

รถมา อสสรโถยาน ยานพาหนะ วาหนยนต เครองกลไก ยนตเกวยน สกฏเรอ นาวา โปโต

อาหารขาว อนน iooked riie

ขาวและนา อนนปาน riie and waterขาวสก โอทโน iooked riie

ขาวสวย ภตร ภตต iooked riieขาวปายาส (ระคนดวยนานม) (ขร)ปายาโส

ขาวปายาสมนานอย นรทกปายาโส riie milkกอนขาวปายาส ปายาสปณโฑ a lump of riie

แกง ซป สโป soupกบขาว พยญชน dishes, things eaten with riieบณฑบาต ปณฑปาโต food offering to a monk ขนม ปโว ปโป sweets iandy

ขนมสด กมมาโสขนมแหง ขาวต สตต

มออาหาร อาหาโร ภตต meal อาหารเชา ปาตราโส breakfastอาหารเทยง มชฌนตกาโส? lunihอาหารเยน สายมาโส dinner

อาหาร ของกน ภกโข ภกข ภกขาภกษา (อาหารไดจากการขอ) ภกขา alms (given to Buddhist

monks)เนอ มส meat

เนอหม สกรมส pork(เนอ)ปลา มจโฉ fsh (meat)เนอและปลา มจฉมส fsh and meat

๑๕

เนอเหย โคธมส water-monitor meatเนออรอย มธรมส deliiious meatเนอทเหลอ เสสมส leftover meatเนอทเกบไว ฐปตมส kept meat

เนอเดน วฆาส (มส) วฆาโส (อาหาโร) remains of food,siraps

เนอเดนสงโต สหวฆาส เนอเดนเสอ(โครง) พยคฆวฆาสเนอเดนเสอเหลอง ทปวฆาสเนอเดนเสอดาว ตรจฉวฆาสเนอเดนสนขปา โกกวฆาส

ปลาสด อลลมจโฉ อามมจโฉ fresh fshปลาดบ อามมจโฉ raw fshปลาแหง สกขมจโฉ dried fshปลารา ปลาจอม ปตมจโฉ piikled fshปลาเคม โลณมจโฉ salted fshปลายาง ปลาเผา องคารปกกมจโฉ grilled fsh

ผลไม ผล (ชมพผล กทลผล อมพ/อมพผล) fruitผลไมตางๆ นานาผลาน various fruits

ขาวปลายเกรยน ปลายขาว กาณาชก กาณาชก broken riie, broken-milled riie

ปลายขาว มนาสม(นาผกดอง)เปนทสอง, ปลายขาว กบนาผกดอง‘กาณาชก พลงคทตย’ (ขาวปลายเกรยน มนาสม(นาผกดอง)เปนทสอง) broken riie and piikled vegetables

ของควรเคยว ขาทนย ขชช ขชชก food ft to be ihewed; snaikของควรบรโภค โภชนย โภชช food ft to be eatenของควรเคยวควรบรโภค ขาทนยโภชนย ขชชโภชช food ft

to be ihewed or eaten

นา เครองดมนา (ทวไป) อทก water นาดม (นาเปลา) ปานย drinking water นา(เครอง)ดม เครองดม ปานะ ปาน ปานก (soft) drink

อฏฐบาน อฏฐปาน 8 types of juiies นามะมวง อมพปาน อมพปานก mango juiie นาพทรา มธกปาน Indian-jujube juiie

(นา)กาแฟ กาผปาน ioffee นาออย นาตาล นาออยงบ ผาณต คโฬ โคโฬ iane juiie, sugar

ยาค อาหารเหลว ยาค gruelยาคแขน โภชชยาค (ยาคทเขมขนกวาปกต เชนขาวตม จดเปน

โภชนะ)

นาผง มธ honey สรา เหลา นาเมา สรา มชช; เมรย (ยงไมไดกลน) liquor aliohol whisky wine หวขาว ฉาตกระหายนา หวนา ปปาสต

ผา อาภรณ วตถาภรณานสรอย/กาไล/มอ/เทา กาไล วลย bangle

กาไลมอ เกยร bangle for armกาไลเทา นปโร bangle for feet

รดประคด เขมขดกายพนธน beltผาหม(ขนสตว กนหนาว) กมพล blanketกาไลมอ วลย กฏก braceletผาฝายแบบหนามกมสขาวไมมลาย กปปาสก calicoดอกไมบนศรษะ เทรด มงกฎดอกไม เสขโร chapletผา วตถ ทสส cloth

ผาอาบนา อทกสาฏกา iloth for bathingผาฝาย โขม fber ilothผาขนสตว กมพล woolen ilothผาใหม อหต (ผาอนอะไรๆ ไมขจดแลว)

เสอ เสอคลม สาฏกาเครองประดบคอ คเวยย iollar

จฬามณ irest-gemมงกฏ กรฏ irowndiadem อณหส มงกฎ รดเกลา พระราชอานาจ พระฐานนดรศกดตางห กณฑล ear-ring

มาลา garlandเครองนงหม สาฏก garmentสบง อนตรวาสก อนตรวาสโก inner garmentผานง นวาสน lower garment

๑๖

จวร อตตราสงโค ผาหม ปารปน (สาหรบหมดานบนลงมา) upper garment

รดเอว กฏพนธน girdle รดสะโพก เมขลา girdle of a womanผาเชดหนา หตถปญฉน handkerihiefหมวก สสาวรณ นาฬปตโต hatชายผา ทสา ทสสนโต hem (of a garment.)

jaiket กญจโก overioat ทฆกญจโกสรอยคอ หาโร ควาภรณ neiklaieointment fragrant วเลปนนาหอม ของหอม สคนโธ perfumeการอบ(กลน) วาสน perfumingเขม สลากา pinrag นนตกแหวน องคลมททา ring

แหวนตรา มททกา signet ringรองเทา ปาท ปาทกา shoe

รองเทาแตะ? อปาหน sandalsscent คนธสาโรผาไหม โกเสยย silksmoking pipe ธมเนตตสบ นหานย soapสรอยไขมก มตตาวล string of pearlsผงอาบนา? วาสจณณ toilet powdertoilet box วาสกรณโฑผาเชดหนา? มขปญชน towelผาโพกหว สสเวฐน turbanรม ฉตต umbrellaveil มขาวรณไมเทา(คนแก) กตตรยฏฐ walking stiikนาฬกา โหราโลจน watih

บาน สวนประกอบ อปกรณยง ฉาง โกฏฐ barnซม/หองอาบนา นหานโกฏฐโก bathing ilosetคาน ตลา beam

หองนอน สยนฆร bedroomแผนกระดาน ผลโก boardลม กลอน อคคล boltอฐ จยนฏฐกา briikซเมนต กาฬจณณ iement iompound องคณหองอาหาร โภชนสาลา dining-roomประต ทวาร doorประตเรอน ประตบาน เคหทวารกรอบประต ทวารพาหา door-framedrawing-room ปฏกกมนeaves นมพโรงรถ รถสาลา garageซมประต ประตใหญ? ทวารโกฏฐโก gate

กสโล granaryโรง, หองโถง สาลา hallเตา เตาไฟ อทธน hearthบานพบ ทวาราวฏฏโก hingeหองชนใน โอวรโก inner roomกญแจ กญจกา ตาโฬ keyรกญแจ กญจกาววร keyholeหองนา วจจกฏ lavatoryปนขาว เสตจณณ lime

จยนาเลโป mortar (สวนผสมของปนขาวหรอซเมนตกบทรายและนา; โบกปน)

เสา ถมโภ pillarเรอนยอด อาคารทมหลงคาเปนยอดแหลม กฏาคาโร กฏาคาร

pinnaileไมกลอนหลงคา ไมจนทน โคปานส rafterหลงคา ฉทน roofหอง คพโภ roomโรงมา อสสสาลา stableบนได โสปาโณ โสปาโน stairโรงเกบของ อทโทสโต storeterrace เวทกาverandah อาลนโทธรณประต อมมาโร threshold

๑๗

ทอนไม กฏฐ ทาร timbertop-plate ปกขปาโสพนชนบน? ปาสาทตล upper foorฝา ภตต wallwall-plate สงฆาโฏหนาตาง วาตปาน windowบานหนาตาง กวาฏ window shutterหนาตางทมมข สหปญชโร window with a baliony อาคารผหญง อตถาคาร โอโรโธ women's apartments

สงของทรพย สมบต ธน โภโค สมปตต วภโว สาปเตยย

กฏมพ กฏมพ ทพพเงน หรญญเงนตรา รปย กหาปณ

สงของภายในบาน เคหภณฑานเถา ฉารกา ashตะกรา ปฏก basketถง ปสพพโก bagเตยง มญโจ มญจโก bedผาคลมเตยง มญจตถรณ bedsheetเศษผา ผาขรว ผาเกา ปโลตกา ปโลตกาขณฑ rag, dust ilothมานง นสทนผลโก benihหบหมาก กลองหมาก ตมพลเปฬา betel serverขวด นาฬกา นาฬกาหบ กลอง มญชสา ฆร boxไมกวาด สมมชชน broomแปรง วาลณฑปโก brushพรม โกชโว iarpet rugเกาอ ปฐ ihairถาน องคาโร iharioal

นาฬ corn-measureบลลงก ปลลงโก iouihถวย จสโก iupโตะเขยนหนงสอ เลขนผลโก-ก desk, writing table

จาน ถาล dishเกาอนงเลน อาสนท easy ihairไฟ อคค freวตถทกาลงตดไฟ อลาต frebrand

fire-place อทธนไมฟน ทาร อนธน frewoodเครองเรอนไม ทารภณฑ furnitureขวดแกว กาจตมโพ glass-bottleเครองแกว กาจภณฑ glasswareกระเปาถอ ปจฉ hand-basketกระเปาถอ ปสพพโก purseตม อรญชโร jar (big)เหยอก กณฑกา jugมด สตถ ฉรกา knifeทพพ ทพพ ladleโคมไฟ ปทโป lampไสตะเกยง ทปวฏฏ lamp wiikถงหนง ภสตา ภสตรา leathern bagฝา ปธาน lidฝาหมอ สราโว lid for a potเสอ กลญโช matกระจกเงา อาทาโส mirrormortar อทกขโลมง มกสาวรณ mosquito netเขม สจ needleสาก มสโล pestleหมอน พมโพหน pillowปลอกหมอน จมลกา pillow iaseจาน (กนขาว) กโส plate (to eat from)หมอ จาฏ potทรองหมอ จมพฏก potstandเกาอหวาย ภททปฐ rattan ihairเชอก รชช ropeตาชง ตลา sialesกรรไกร กตตรกา siissorsทนง อาสน seat

๑๘

จกรเยบผา สพพนยนต sewing maihineตะแกรง ปฏฐจาลกา sieve กระโถนบวนนาลาย เขลมลลโก spittoonชอน ทพพ กฏจฉ spoon ladleหนบด, หนลบมด นสโท whetstone, grinding stone ลกหนบด นสทโปโต-ตโกโตะกนขาว โภชนผลก dining tableสายหนง วรตตา thongดาย สตต ตนต threadถาดสมฤทธ (สารด) กสาธาโร bronze trayถาด ปาต tray

ถาดทองคา สวณณปาต golden trayภาชนะ ภาชน vesselภาชนะดน อามตตก ilay vesselภาชนะสมฤทธ (สารด) กสภาชน bronze vesselหมอนา ฆโฏ water-potกระดง สปโป winnowing basket

สงกอสราง บรขาร สงตางๆ ในวด สมณปรกขารานหอฉน ทานศาลา ทานสาลา alms hallแทนบชา ทบชา ปชาสน altar shrineธรรมาสน ธมมาสน pulpitหอระฆง ฆณฏาตถมโภ belfryระฆง ฆณฏา bellตนโพธ โพธรกโข bo-treeบาตร ปตโต bowlทกรองนา ปรสสาวน water-strainerจวร จวร กาสาว yellow robeภกษ ภกข Buddhist monkธรรมทต ธมมทโต missionaryสามเณร สามเณโร noviie

devotee ภตตมาchapter house สมาฆรdevotion สทธาdoctrine ธมโม

elderly monk เถโรenlightened one พทโธ

ไมมศรทธา อสสทธ (คณ.) faithlessพระพทธปฏมา ปฏมา imageเรอนพระพทธปฏมา ปฏมาฆร image houseหองสมด โปตถกาลโย libraryวด วหาโร อาราโม monasteryโรงธรรม ธรรมศาลา ธมมสาลา preaihing hallธรรมสภา ธมมสภา เจดย เจตย pagodaลานโพธ โพธองคณ platform around a bo-treeลานเจดย เจตยงคณ platform around a pagodaกระทอม ปณณสาลา monks’ quartersนกเทศก เทสโก preaiherการแสดงธรรม เทสนา preaihingหนงสอธรรมะ ธมมโปตถโก dhamma bookตลบ ผอบ บรรจพระธาต ธาตกรณโฑ-ฑ relii iasket

รตนชาต แรธาต รตนขณชาน gems and mineralsแกว รตน jewels, preiious stones, gems, gemstoneมณ แกวมณ มณ jewels, preiious stones, gems, gemstoneแกวผลก (แกวหนสขาวสลว) ผลโก milky quartz, irystal glassเพชร วชร diamondเพชรตาแมว เวฬรย iat’s-eyeแกวประพาฬ ปวาล ioralทบทม โลหตงโก rubyนล มรกต อนทนโล sapphireมรกต มรกต emeraldบษราคม ผสสราโค topaz

lapis lazuli นลมณมก มตตา pearlทอง ทองคา สวณณ จาร ชาตรป กาญจน กนก goldเงน สชฌ รชต silverแรเงนแรทอง รปยทองแดง ตมพ ตามพ iopper

๑๙

ดบก ตป tinตะกว ตป leadทองเหลอง รร อารกโฏ brassสารด กโส bronzeเหลก อโย กาลายส ironตะกวดา, กราไฟต อพภก plumbago, graphiteปรอท ปารโท quiiksilver

โลกธาต จกรวาล โลกธาต จกรวาล โลกธาต จกกวาโล-ล จกกวาโฬ-ฬโลก โลโก world earthเมฆ วลาหโก เมโฆ iloudเมฆฝน วลาหโก nimbus, rain iloudเยน หนาว สต ioldความรอน อณห heatพระจนทร จนโท moonดาวเคราะห คหตารา planetดาวหาง ธมเกต iometกลมดาว นกขตต ionstellationอกกาบาต อกกาปาโต meteorการขนของพระอาทตย สรโยทโย rising of the sunการขนของพระจนทร จนโททโย rising of the moonสรยคราส สรยคคาโห eilipse of the sun จนทคราส จนทคคาโห eilipse of the moonไฟ อคค freสวรรค เทวโลก เทวโลโก สคโค heavenนรก นรโย hellนา ชล อทก waterลกเหบ กรกา hailฝนลกเหบ กรกวสส hail-storm, sleet นาคาง อสสาโว ตหน dewหมะ นาแขง หม iieหมะ ตหน snowพายหมะ หมปาโต snow storm, blizzardลม วาโต วาย windพาย พหลวาย จณฑวาโต wind

แสงสวาง อาโลโก lightแสงจนทร จนทกา (อาภา) moonbeamsความมด อนธกาโร darknessฝน เทโว วสโส วสส rainรง อนทธน rainbowการหมนรอบ ปรพภมณ rotationทองฟา อากาโส นภ skyสายฟา วชช lightningฟารอง ถนต thunderสายฟา อสน thunder boltราศจกร ราสจกก zodiai

โลก แผนดน ปฐว ปถว the earth

antarctic zone วนตโกarctic zone กรวโก

ถา คหา iaveทวป มหาทโป iontinentประเทศ รฏฐ iountryทกนดาร กนตาโร desertฝน ธล dustอาณาจกร อธรชช empireนา เขตต feldปา วน อรญญ forestสวน อาราโม อยยาน gardenกรวด สกขรา gravelแผนดน ภม ground ถาล landเกาะ ทโป island

kingdom รชชmarket town นคโม

เหมอง อากโร mineภเขา ปพพโต mountainยอดเขา ครสขร mountain peakโคลน ตม ปงโก กลล mudขวโลกเหนอ สทสสโน north pole,

อสธโร north temperate zone

๒๐

ทาง มคโค pathเหว ปปาโต preiipiieจงหวด ปเทโส provinie อาเภอ อปปเทโส sub provinie

ชงคโล rugged land ทดอน ถลฏฐาน, ถล (ฐาน) ทลม นนนฏฐาน, นนน (ฐาน)หน เสโล roikทราย สกตา วาลกา sandทตงบานเรอน ฆรวตถ site for a buildingดน มตตกา soilขวโลกใต อสสกณโณ south pole

เนมนธโร south temperate zone หน สลา ปาสาโณ stoneหนอง อนโป swamp

สาน table-land หบเขา อปจจกา valley

ทเกบนา และทางนาชลาสยา ชลมคคา water deposits and water-ways

ฝง เวลา shoreฝง กล ตร bankฝงนอก ฝงไกล ปาร further bankฝงใน ฝงใกล โอร near bankทาเรอ ตตถ ferryทาอาบนา นหานตตถ bathing plaieเรอ นาวา shipเรอ โทณ นาวา boatเรอเลก โปโต ship’s boatเรอใบ ลการนาวา yaihtเรอดานา อนโตทกนาวา submarineเรอรบ ยทธนาวา man-of-warเรอพอคา วาณชนาวา merihant vesselแพ อฬมโป raft

ชลมาตกา canal ขททกโทณ canoe

นชฌโร cascade กปตนเรอ นยามโก iaptain of a shipคนเดนเรอ กะลาส นาวโก sailorชางประจาเรอ ยนตโก engineer of a shipปลา มโน fshเบด พลส fshhookหอยสงข สงโข ionihหอยโขง หอยนางรม สปปกา oysterสาหราย เสวาโล vallisneriaลมเวรมภะ เวรมภวาโต iyilone

อนกลวาโต favorable wind วรทธวาโต opposite wind

การเดนสมทร สมททคมน voyageปรขา drain

ไซ ลอบ กมน fsh trapอวน ตาขาย ชาล netเสาเรอ กปโก mastไมพาย อรตต oarหางเสอเรอ โคฏวโส rudderใบเรอ ลกาโร sail

pilot กณณธาโรนาเคม ขาโรทก salt waterถงเกบนา หนองนา วาป ชลาสโย tankบอนา กโป wellบอหน โสณฑ roiky poolนาพ ชลปสโว springสระบว อมพชน lotus pondสระบว โปกขรณ pondสระนา บอ โสพโภ poolนาทวม โอโฆ foodนาทวมใหญ มโหโฆ great foodทะเลสาบ โลณ lagoon หนองนา; อางเกลอทะเลสาบ สโร ตฬาโก lake ปลลาล small lakeสมทร มหาสมทร สมทโท สาคโร oieanแมนา นท riverปากแมนา นทมข mouth of a river

๒๑

สายนา ชลธารา torrentทางระบายนา ชลนคคโม sluiieลาธาร แมนานอย กนนท streamนาวน อาวฏโฏ whirl poolนาตก นชฌโร water-fallคลน อม ตรงโค waveคลน คลนใหญ กลโลโล billowหยดนา เถโว water dropฟองนา พพพล พพพลก bubbleฟองนา เผณ foam

การปกครอง การปกครอง (รชช)ปาลน government

อธราชา emperor อธราชน empressนรปต kingราชน queenราชทโต envoy

อปราช อปราชา viieroyยพราช ยวราชา irown prinieเสนาบด เสนาปต generalพลมา อสสเสนา iavalryมนตร มนต iouniilor

สจโว privy iouniilorมหาอมาตย มหามจโจ prime minister

อกขทสสามจโจ lord chancellorทสาปต government agent of a provinieมณฑลสสโร governor of a provinieมหาเลขกามจโจ seiretary of state

อครเสนาบด อคคเสนาปต head of the armyการาคารปต head of the prisonsกมมกามจโจ head of the publii work

วรบรษ นกรบใหญ วโร มหาโยโธ heroชนปทโภชโก sheriff

นกรบ ยทธภโฏ soldierจารบรษ สายลบ จารปรโส spyบลลงก สหาสน throne

เสนา กองทพ กองทหาร อณโก อณก battalionกองทพ ยทธเสนา armyพลชาง หตถเสนา army ionsisting of elephantsทพพนธมตร มตตเสนา allyทพขาศก สตตเสนา hostile army

เสนาวยโห array of troops สนนทธา (ค.) armored

อาวธยทธภณฑ ยทโธปกรณาน ammunitionเกราะ เสอเกราะ กวโจ สนนาโห armorคนธน ธน bowลกศร สโร กณโฑ arrowสายธน ชยา string of a bowผยงธน ธนทธาโร ariherขวานรบ กฐาร battle axeดาบ ขคโค อส swordนกดาบ ขคคธโร swordsmanอาวธ อาวธ อายธ weaponหอก เหต spearปนใหญ นาฬยนตเสนา artilleryธง ธงแผนผา ปตากา bannerการรบ ยทธ battleสนามรบ ยทธภม battle field

fighting ยชฌนbayonet มหาฉรกาbody-guard อณกฏโฐcamp ขนธาวาโรcannon มหาอคคนาฬchamberlain สรสยนปาลโกconstable ราชภโฏconsul ราชานยตโตdagger ฉรกาvictory ชโยdefeat ปราชโย

เครองราชกกธภณฑ ราชกกธภณฑาน emblems of royaltyinfantry ปทาตkilling หนน

๒๒

kingdom รชช วชตking’s command ราชาณาsword-bearer อสคคาหโกอมจโจ minister อชฌาปนามจโจ minister of eduiation โสขยามจโจ minister of health นาวกเสนา navy เสตจฉตต parasol สาม peace punishment ทณโฑ; การณาถาร handle of a sword สรกลาโป quiver ทามรโก rebel ปจโจสกกน retreat กโร พาล revenue อคคนาฬ rife ราชกย ค. royal

พระราชลญจกร ราชมททา royal sealฝกดาบ โกส sheathการแทง ยง วชฌน shootingการยด อวโรธน siegeความรนแรง พลกกโร หโฐ violenieการรบ สงคราม ยทธ สงคาโม warเสยงกรองในทาสงคราม ยทธโฆโส war iryรถสงคราม ยทธรโถ war ihariotความแตกแยก เภโท disunion

พาหนะตางๆ วาหนาน vehiclesเครองบน วโยมยาน airplane

axle อกโขbridle มขาธาน

รถ รโถ iarriageเกวยน สกโฏ iartรถมา อสสรโถ ihariotตว?รถมา รถปญชโร ihariot body

อาน?รถมา รถตถโร ihariot rugแอก?รถมา ธโร ihariot poleคนขบรถมา สารถ iharioteerคนขบ ปาชตา driverคนขชาง ควาญชาง หตถาโรโห driver of an elephantอานชาง หตถตถโร elephant rugขอสบชาง องกโส hook to quieten elephantเอาขอสบชาง ตตต pike to guide an elephantเครองประดบชาง หตถกปปโน trappings for an elephant

วรโถ fender of a carriage ชวโน feet horse

มาอาชาไนย อาชานโย horse of good breedมาสนธพ สนธโว horse born in sindhอานมา อสสตถโร horse rugเครองประดบมา อสสกปปโน horse trappingsกบมา ขราวรณ horse shoeมาไมไดฝก มาปา? ขลงโก untrained horseมาฝกด วนตสโส well-trained horse

อกขคคกโล linch pin สวกา litter

รถยนต สยวฏฏโก motor iar จกรยานยนต วชชจกกยค motor iyile มาปา อศดร อสสตโร mule

นาภ nave (of a wheel) เชอกสนตะพาย กสา nose rope เชอกทรดจมกมากบบงเหยน

โทลา palanquin จกกยค push-cycle ธมรโถ railway train รถรสม reins หตถวฏฏโก rickshaw เนม rim (of a wheel) อสสกจฉา saddle ผสสรโถ state carriage วชชรโถ tram car จกก wheel กสา whip

๒๓

ยค yoke

เครองเขยน การพมพ ลปภณฑาน มททาปน stationery and printingไวทบอรด เสตผลโกกระดานดา กาฬผลโกหนงสอ โปตถโก โปตถก ปณณการรวบรวม(เรยบเรยง) สงคณหน สงกลนการแตง ประพนธ วณณโยชนาผแตง ประพนธ วณณโยชโกโตะเขยนหนงสอ เลขณผลโก deskการแกไขตารา คนถโสธนา editingซองจดหมาย สาสนาวรณ envelopeปากกาหมกซม นาฬเลขนหมก(เขยนหนงสอ) เลขนกสโฏแทนหมก กชชลาธาโรจดหมาย ปณณ เลขน; สาสนตวหนงสอ อกษร อกขรเสน ปนต เรขาเสนตรง อชเรขาประพนธโคลงกลอน ปชชพนโธหนงสอพมพ ปวตตปตตกระดาษบนทกขอความ สาสนปตตใบตาล ตาลปณณหนา ปฏฐกระดาษ กากจปณณปากกา เลขนปลายปากกา เลขนมขทเสยบปากกา เลขนธาโรดนสอ อพภกเลขนไมบรรทด อชเรขโก

กาลกสงคโห periodiial โคลงกลอน กพพ ปชชผพมพ มททาปโกการพมพ มททาปนเครองพมพ มททายนต

ใบแกคาผด โสธยาปณณ iorrigendaผแกคาผด ผตรวจปรฟ วณณโสธโก proofreaderการเขยน ลขน ลป writingผเขยน เสมยน เลขโก ilerkตราประทบ มททาครง ชตลายเซน หตถลญฉนกระดานชนวน สลาปตถโรดนสอชนวน สลาเลขน tablet

เครองมอ อายโธปกรณาน tools and implementsของมคม มด ฯลฯ วาสทง (ตเหลก) อธกรณเหลกปลายแหลม เหลกหมาด เหลกเจาะ เหลกแหลม สวาน เขม

อารา awlขวาน ผรส ax-ภาชนวกตสาหรบคนนมใหเปน เนย คคคร bellows เครองสบลมการเจาะ วนวชฌน drillingการทาลาย ภนทน demolition destruition

carpenter’s line กาฬสตตสว นขาทน ihiselเขยง ตจฉน ihoppingชะแลง ขณตต irow-barเบาหลอม มสา iruiibleการตด ฉนทน iuttingการขด ขณน diggingตะไบ โลหขาทโก fleฆอน กฏ hammerโซ อโยทาม iron ihainเครองทอผา เวโม loom

mallet กฏฐหตโถ ตะลมพก ไมตคล คอนไมmammotty กททาโลmowing ลายน เครองตดหญา

ตะป อาณ nailคานไม สาหรบหาบของ กาโช pingo

๒๔

สาแหรก สกกา pingo basketอเตอ ฏงโก piik-axeปากคบ คมปากนกแกว แหนบ สณฑาโส piniersคนไถ นงคลการไถ กสน ploughingใบไถ ผาโล ploughshareงอนไถ นงคลสสา pole of a ploughลกดง ลกตม โอลมพโก plummetมดโกน ขร razorเลอ กกโจ sawกระสวย ตสโร shuttleเคยว ทาตต siikleคอนขนาดใหญมาก มหากโฏ sledgehammerการผา ผาลน วทารณ splittingเกรยง กรณ trowelคมจบ กฏฐปฬโก viieการทอ วายน weaving หนลบมด นกโส whetstone สวาน อาราหตโถ wimble

เวลากาล เวลา กาโล เวลา timeอดต อตโต (กาโล) pastปจจบน ปจจปนโน (กาโล) presentอนาคต อนาคโต (กาโล) futureวน ทวโส ทวส; ตถ ตถ วนทางจนทรคต; อโห อหวนเพญ วนพระจนทรเตมดวง ปณณม fullmoon day

๑๔ คา จททสม จาตททส - ส ( ตถ ) ๑๕ คา ปญจทส - ส ปณณรส - ส (ตถ)The 14th/15th day of the half month, day of full/new moon

วน ๑ คา, วนแรกของปกษ, วนปาฏบท ปาฏปโท ปาฏปททวโสวนอโบสถ อโปสโถ อโปสถทวโส อโปสถทน fast dayเพยง/แควนเดยว เอกทวสมตต just one day

((สนกาล) มวนหนงเปนประมาณ)เพยง/แควนนวนเดยว อชเชกทวสมตต just today

((สนกาล) มวนหนงเปนประมาณ ในวนน)วน(หรอ)สองวน เอกาห ทวห, เอกาหทวห a day or two

สองสามวน กตปาห ทวหตห a few days๗ วน, สปดาห สตตาห weekวนอาทตย รววาโร อาทจจวาโร Sundayวนจนทร จนทวาโร Mondayวนองคาร กชวาโร Tuesdayวนพธ พธวาโร Wednesdayวนพฤหสบด ครวาโร Thursdayวนศกร สกกวาโร Fridayวนเสาร สนวาโร Saturdayเดอน มาโส monthกงเดอน ครงเดอน ปกษ อฑฒมาโส อทธมาโส ปกโข fortnight

biweeklyประมาณ ๑ เดอน มาสมตตสามเดอน ไตรมาส เตมาส (ตทธต)ป สวจฉโร สวจฉร สรโท วสโส วสส year ฤด อต อต season

ฤดรอน คมหาโน summer summertimeฤดฝน วสสาโน วสโส วสส rainy seasonฤดหนาว เหมนโต winterฤดใบไมรวง สรโท autumn fallฤดใบไมผล วสนโต spring springtime

พทธนดร พทธนตร (ระยะเวลาระหวางพระพทธเจาพระองคหนงกบอกพระองคหนง)

กป กลป กปโป (กาหนดอายของโลก; กาหนดอายของสตว =อายกป เชน ๑๐๐ ป)

เวลากลางวน ภาคกลางวน ทวา ทวสภาโค dayเวลากลางคน ภาคกลางคน รตต รตตภาโค nightเวลาใกลรง เชาตร เชามด ปจจโส ปจจสโส ปจจสสมโย

ปจจสสสมโย early morningอรณ อรโณ อรโณทโย dawnเวลาเชา ปพพณโห ปพพณหสมโย; ปาโต ปาต

forenoonเวลาสาย อสสโร อสสโร (กาลมพระอาทตยในเบองบน)เวลาเทยงวน มชฌณโห มชฌนตโก midday noonเวลาบาย อปรณโห afternoonเวลาเยน สาโย

๒๕

เวลาเยนนก ดกนก อตสาโยพลบคา สมนธกาโร ปโทโส วกาโลเทยงคน นสโถ อฑฒรตโต อฑฒรตตา อฑฒรตต

อฑฒรตต midnightปฐมยาม ปฐมยาโมมชฌมยาม มชฌมยาโมปจฉมยาม ปจฉมยาโมเวลาวกาล วกาโล

ในวนในวนวาน เมอวาน หยโย yesterdayในวนซน เมอวานซน ปรหยโย ปเร day before yesterdayในวนน อชช สชช todayในวนพรงน เสว สเว อปรชช tomorrowในวนมะรน ปรสเว day after tomorrowในวนรงขน ในวนตอมา ในวนถดไป (ของวนทกลาวถง) ปนทวเส

next day เชาตรวนรงขน “ปนทวเส ปาโตว” (early) the next morning

ในวนอน ปรชช other dayในวนอนอก อปรชช other dayในวนหนง เอกทวส เอกท า one day, on a iertain dayในวนนน ตสม ทวเส, ตทวส on that dayในวนอโบสถนน ตทหโปสเถ (ต-อห-อโปสถ)ในวนเดยวกนนน ตทวสเมว on the same dayในวนท ๗ สตตเม ทวเส on seventh dayในวนท ๗ จากวนน อโต สตตเม ทวเส seven days from now

ในขณะ ในสมย

ในขณะนน ตสม ขเณ, ตขณ สชชในขณะนนทเดยว ตขณญเญว ตขณเยวในขณะทคดทเดยว จนตตกขเณเยวในสมยนน ตสม สมเย, เตน สมเยน, ต สมยในสมยหนง เอกสม สมเย, เอเกน สมเยน, เอก สมยในปน อมสม สวจฉเร

ในเวลา ในกาลในเวลา(กลาง)วน ทวา

ในเวลา(กลาง)คน รตตยา รตตย รตตในเวลาเชา ปาโต ปพพณเห ปพพณหสมเยในเวลาเชาตร ปาโตวในเวลาอรณ ในเวลาอรณรง อรเณ อรณคคมนกาเลในเวลาใกลรง ปจจสกาเล ปจจสสมเยในเวลาเทยงวน เทยงวน มชฌณเห มชฌนตเก มชฌนตกสมเยในเวลาบาย อปรณเหในเวลาเยน สาย สายณเห สายณหสมเยในเวลาเยนนก ดกนก อตสายในเวลาพลบคา สมนธกาเร ปโทเส วกาเลในกาลน เดยวน อทาน เอตรห สมปต อธนาในกาลกอน ปพเพ ปเร ปรา ภตปพพในกาลภายหลง ปจฉา อปรภาเคในกาลชวคร มหตตในกาลชวครนน ตมหตต ในกาลอนสมควร กาล กลลในกาลใด เมอใด ยทา (ไมใชคาถาม)ในกาลนน เมอนน ตทา อถในกาลนน ครงนน อถ ครงนนแล “อถ โข”ครงนน ในวนหนง, ครนภายหลง ณ วนหนง อเถกทวสในกาลไร เมอไร กทาในกาลหนง บางครง บางท เอกทาในกาลทงปวง ในกาลทกเมอ สพพทา สทา alwaysในกาลไหนๆ บางคราว บางครง “กทาจ กรหจ”

(ใชคกน ยกเวนในคาถา) กทาจนในเวลา(ทเขา)ตายแลว มตกาเล (ในกาล แหงเขา ตายแลว) — อดตในเวลา(กาลง)(จะ)ตาย ในเวลาใกลตาย มรณกาเล

(ในกาลเปนทตาย แหงเขา) — ปจจบนในเวลานอน สยนกาเล (ในกาลเปนทนอน แหงเขา)ในเวลาไป คมนกาเล (ในกาลเปนทไป แหงเขา)ในกาลทพระเถระเขาไปในระหวางพมไมแลวออกมา

เถรสส คจฉนตร ปวสตวา นกขมนกาเล (ในกาลเปนท เขาไปแลว ในระหวางแหงพมไม ออกมา แหงพระเถระ)

ในเวลาทมาสทใกลตน อตตโน สนตก อาคตกาเล (ในกาล แหงเขา มาแลว สทใกล แหงตน)

ในตอนแก มหลลกกาเล (ในกาล แหงตน เปนคนแก)

๒๖

ในตอนเดก ตรณกาเลในตอนหนม ทหรกาเลในเวลาเปนสนข สนขกาเล (ในกาล แหงเขา เปนสนข)ในเวลาอาย ๑๖ ป โสฬสวสสกาเล (ในกาล แหงตน เปนผมกาลฝน ๑๖)ในกาลสนอาย อายหปรโยสาเน (ในกาลเปนทสดลงรอบแหงอาย)ในเวลาอยากจะกน ภญชตกามกาเล (ในกาล แหงตน เปนผใครเพออนกน)(ใน)สมยพระพทธเจากสสปะ กสสปพทธกาเล

(ในกาลแหงพระพทธเจาพระนามวากสสปะ)แทบบาทมลของพระพทธเจาพระนามวากสสปะ

กสสปพทธสส ปาทมเล (แมไมมคาเกยวกบเวลา แตกมนยะถงกาลเวลา =สมยพระพทธเจากสสปะ)

ในเวลาปวารณาจาพรรษาแลว ปวาเรตวา วตถวสสกาเลในเวลาทาทกกรกรยา ทกกรการกกาเลในเวลามภกษาหาไดยาก ทพภกขกาเล ทพภกเข (กาเล)

(ในกาลมภกษาอนเขาไดโดยยาก)ในอตภาพท ๓ จากอตภาพน, ในชาตท ๓ จากชาตน

อโต ตตเย อตตภาเว (ในอตภาพท ๓ จากอตภาพน)ในทสดแหงแสนกปจากกปน, (นบถอยหลง/ยอนหลงไปแสนกป)

อโต ((ภทท)กปปโต) สตสหสสกปปมตถเก(ในทสดแหง กปแสนหนง/กปมแสนเปนประมาณ แตภททกปน)

ในรอยอตตภาพ/ชาต อตตภาวสเต ตเถว มโต (ในรอยแหงอตภาพ)(ในเวลา)กอน(แหง)ภตร กอนอาหาร ปเรภตต(ในเวลา)ภายหลง(แหง)ภตร หลงอาหาร ปจฉาภตตภายในฤดฝน ภายในพรรษา อนโตวสส(เวลา)กอนอรณ ปรารณ(มา) ในลาดบเวลาทตนคด จนตตสมนนตร อาคนตวา

(ในลาดบแหงเหตอนตนคดแลว)(ในกาล)ตอมา อปรภาเค กาเล (ในกาลอนเปนสวนอนอก)ในเวลาแสดงธรรมจบ พอแสดงธรรมจบ

เทสนาปรโยสาเน/เทสนาวสาเน กาเล (ในกาลเปนทสดลง(รอบ)แหงพระเทศนา) #อนโมทนาวสาเน คาถาปรโยสาเน

ขอจงรอกอน อาคเมห ตาว (ยงกาลใหมา กอน)ขอจงรอสกคร มหตต อาคเมห (ยงกาลครหนงใหมา)ขอจงรอ จนกวาเขาจะมา ยาว โส อาคจฉต อาคเมห. อาคเมห ยาว โส อาคจฉต.

เกบไว จนกวาเขาจะมา ยาว โส อาคจฉต (ตาว) นกขปต(เขายอมมาเพยงไร … ยอมเกบไว เพยงนน)

ใหเวลาผานไปสกหนอย โถก วตนาเมตวา ((ยงกาล) หนอยหนง ใหนอมไปลวงวเศษแลว)

คอยๆ ชาๆ เบาๆ สณก มนทชา นาน ยงยน จร จรสส จราย จร จรกาล สณก นานกวา ยงยนกวา จรตรไมนาน อจร, น จรสเสว (ตอกาลไมนานนนเทยว)เรว โดยเรว พลน โดยพลน ขปป ขปป ตวฏ ตวฏ สหสา ลห ลห

ลหโส สฆ อร อาสพลนๆ เรวๆ ไวๆ ดวนๆ สฆสฆ สฆสฆคลอง สฆโดยเรว เวเคนอนมในวนพรงน สวาตนเพอภตรพรงน สวาตนาย (ภตตาย) (เพอภตรอนมในวนพรง)

ความถทกวน เทวสก (ทวส-ณก), ทวเส ทวเส (ในวน(หนง)ๆ)

every day, dailyประจาวน รายวน อนทน every day, dailyทกๆ เดอน มาเส มาเส (ในเดอน(หนง)ๆ) monthlyทกครง/กงเดอน อนวฑฒมาส อนวทธมาส fortnightly biweeklyทก ๖ เดอน อนจฉมาส every 6 monthsทกป อนสวจฉร yearly, annualทกๆ ขณะ ขเณ ขเณ every momentบอยๆ หลายครง เนองๆ ปนปปน อสก ภส อเนกวาร อภกขณ

อภณห มห often, many timesเสมอ สพพทา สทา always(เปน)ประจา, (ในกาล)เปนนตย นจจ นพทธ สตต alwaysตลอดไป สทาตนาย foreverตอเนอง ไมหยด ไมขาดตอน นรนตร iontinuous, uninterruptedอก ปน againบางครง กทาจ sometimesครงเดยว คราวเดยว สก เอกกขตต เอกวาร one time, onieสองครง สามครง สครง ... ทวกขตต ตกขตต จตกขตต …

2 times 3 times … เจดครง สตตกขตต 7 times

๒๗

ไมเกนเจดครง สตตกขตตปรม (มเจดครงเปนอยางยง) not more than seven times, up to seven times

รอยครง สตกขตต hundred times(สน)สามครง ตโย วาเร = ตกขตต(สน)สองครง เทว วาเร = ทวกขตต

วนละ ๒ ครง [ทวเส ทวเส/เทวสก/เอกทวส/ทวสสส – เทว วาเร/ทวกขตต]ทวเส ทวเส ทวกขตต (สองครง ในวน(หนง)ๆ)เอกทวส ทวกขตต (สองครง ในวนหนง)เทวสก ทวกขตต (สองครง ทกๆ วน)วนละ ๒ ครง/๒ ครงตอวน ทวสสส เทว วาเร (สนวาระ ท. สอง แหงวน)(ไป) วนละ ๗ โยชน ทวเส ทวเส สตต โยชนาน (คจฉต)

(ยอมไป สนโยชน ท. เจด ในวน(หนง)ๆ)(ไป) วนละโยชน เทวสก โยชน (คจฉต) (ยอมไป สนโยชนหนง ทกๆ วน)(ไป) วนละ ๕๐ โยชน เอกทวส ปญญาสโยชนาน (คจฉต)

(ยอมไป สนโยชนหาสบ ท. ในวนหนง)(ให) วนละ ๑,๐๐๐ (กหาปณะ) เทวสก สหสส (เทต)

(ยอมให ซงพนแหงทรพย ทกๆ วน)(ได กหาปณะ)วนละ ๘ กหาปณะ เทวสก อฏฐฏฐกหาปเณ (ลภต)

(ยอมได ซงกหาปณะแปดแปด ท. ทกๆ วน)เดอนละ ๘ วน/๘ วนตอเดอน มาสสส อฏฐ ทวเส

(สนวน ท. แปด ตอเดอน)ตลอด ๘ วนของเดอน มาสสส อฏฐ ทวเส (ตลอดวน ท. แปด แหง

เดอน) หากเหตการณเกดขนเดอนเดยว ใหแปลวา ‘ของ/แหง’

(ทา) อโบสถกรรม ๘ ครง ตอเดอน มาสสส อฏฐ อโปสถกมมาน (กโรต) (ยอมทา ซงอโบสถกรรม ท. ๘ ตอเดอน)

วนละ ๒ ครง ทวสสส เทว วาเร twiie a day, 2 times a dayครงละ ๒ วน ทวหวาเรน, เทว เทว ทวเส, วารสส เทว ทวเส

every 2 days, 2 days at a time, 2 days per session

ครงละ ๗ วน สตตาหวาเรน (ตามวาระแหงวน ๗) weeklyครงละ ๗ วน, ตลอด ๗ วนๆ สตต สตต ทวสาน (ตลอดวน ท. ๗ๆ)(เทยวบณฑบาต ในบาน) บานละ ๒ วน

(คาเมส) เทว เทว ทวเส (ปณฑาย จรส) (ให) ทรพยครงละพน(ๆ). สหสส สหสส (เทต)

(ยอมให ซงพนแหงทรพยๆ)

(ให) ครงละ/ทละ ๓ แสนๆ ตณ ตณ สตสหสสาน (เทต) (ยอมให ซงแสนแหงทรพย ท. สามๆ) (ให ๓ แสนๆ)

(โบยดวยหวาย) ครง/คราวละ ๔ เสนๆ จตกเก จตกเก (กสาห ปหรตวา) (เฆยนแลว) ดวยหวาย ท. (ในเพราะการประหาร) มประมาณ ๔ มประมาณ ๔

(ฆาโจร) (คราวละ) ๕๐๐ๆ ปญจสเต ปญจสเต โจเร (ฆาเตต) (ยอมฆา ซงโจร ท. มรอยหาเปนประมาณๆ)

(ทากศล) คราวละนอยๆ โถก โถก (กสล กโรต) (ยอมทา ซงกศล หนอยหนงๆ)

ในครงท ๒ ทตเย วาเร (ปรณสงขยา)แมในครงท ๒ ทตยมป (ทตย ป) (ปรณสงขยา)

ทตยาวภตตในอรรถสตตมวภตตแมในครงท ๓ ตตยมป (ตตย ป) (ปรณสงขยา)

ระยะเวลา ใชเวลา (ทตยา - สน ตลอด)ประมาณ/สกครงเดอน อฑฒมาสมตต ((สนกาล) สกวาเดอนดวยทงกง)ตลอดคน สพพรตตตลอดทงคน สพพรตต (ตลอดราตรทงปวง)

สกลรตต (ตลอดคนทงสน)ตลอดคนและวน ตลอดคนตลอดวน ทงคนทงวน รตตนทวา-ว

(ตลอดคนและวน)ตลอดวน (เฉพาะกลางวน) ทวสตลอดครงวน (เฉพาะกลางวน) อปฑฒทวสตลอดราตร/กาลนาน ทฆรตต (ตลอดราตรนาน)๑-๒ วน เอกาห ทวห (สนวนหนง สนวน ๒) ๒-๓ วน กตปาห (สนวนเลกนอย)

ทวหตห (สนวน ๒ และวน ๓)เทว ตโย ทวเส (สนวน ท. สองสาม)

(ตลอด) ๗ คน ๗ วน สตต รตตนทวา (ตลอดคนและวน ท. ๗)(ตลอด) ๗ วน, ตลอดสปดาห สตตาห (ตลอดวน ๗)เพยง/แค ๗ วนเทานน สตตาหเมว (ตลอดวน ๗ นนเทยว)

สตตาหมตตเมว (สนกาล) มวนเจดเปนประมาณนนเทยว just a week

ไมเกน ๗ วน, ไมเกนสปดาห สตตาหปรม (มวนเจดเปนอยางยง)สตตาหโต อตตร (น คจฉต) (ยอมไมไป ยง กวาวนเจด) less than 7 days/a weekเกน ๗ วน สตตาหโต อตตร (คจฉต) (ยอมไป ยง กวาวนเจด)

๒๘

๗-๘ วน สตตฏฐทวเส (สนวนเจดและวนแปด ท.)ประมาณ ๑ เดอน มาสมตต ((สนกาล) สกวาเดอนหนง) ตลอดพรรษา วสส (ตลอดพรรษา/กาลฝน)ตลอดภายในพรรษา อนโตวสส (ตลอดภายในแหงพรรษา/กาลฝน)(ตลอด) ๓ เดอน เตมาส (ตลอดประชม/หมวดแหงเดอน ๓)ตลอดป สวจฉร ตลอดปหนง เอกสวจฉรตลอดอาย ตลอดชวต ยาวตายก (ตลอดการกาหนดมประมาณเพยงใดแหงอาย)(จน)ตลอดชวต ยาวชว (สนการกาหนดเพยงใดแหงชวต)(สน) ๔ อสงไขย จตตาร อสงเขยยานตลอดเวลา(ทผานมา)น เอตตก กาล (ตลอดกาล มประมาณเทาน)ตลอดกาลทเหลอ เสสกาล

ในระหวาง(ไมทอถอย) ในระหวาง/กลางคน อนตรา (อโนสกกตวา)(ทากาละ) ในระหวางเทยว อนตราว (กาล กโรต)ในระหวางๆ อนตรนตเร อนตรนตรา ในระหวางตอนกลางคน รตตภาคสมนนตเรในระหวาง ๓ เดอน (ภายในพรรษา) (อนโตวสเส) เตมาสพภนตเร(ชวงเวลา/กรรมททาไว)ในระหวางภพ ภวนตเรในระหวางแหงปฐมยาม ปฐมยามสมนนตเรในระหวางแหงมชฌมยาม มชฌมยามสมนนตเรในระหวางภตร อนตราภตตในระหวางภตรมอเดยวเทานน เอกสมญเญว อนตราภตเต

โดย (ตตยา)

โดย(กาล)ลวงไปแหงบดา/มารดา, เมอบดา/มารดาตาย ปต อจจเยน, ปตอจจเยน (โดยการลวงไปแหงบดา) #มาตอจจเยน, มาตาปตอจจเยน

โดย(กาล)(อน)ลวงไป /ครนลวง(ไป) / เมอผานไป ๑๐ เดอน ทสมาสจจเยน, ทสนน มาสาน อจจเยน (โดยการลวงไปแหงเดอน (ท.) ๑๐)

โดยลวงไป ๗ ป สตตวสสจจเยน, สตตนน วสสาน อจจเยน (โดยการลวงไปแหงป (ท.) ๗)

โดยลวงไป ๗ วน / ๑ สปดาห สตตาหจจเยน, สตตาหสส อจจเยน (โดยการลวงไปแหงวน ๗) a week ago

โดยลวงไป ๒-๓ วนกตปาหจจเยน (โดยการลวงไปแหงวนเลกนอย) ทวหตหจจเยน (โดยการลวงไปแหงวน ๒ และวน ๓) a few days ago

(โดย)สองสามวน กตปาเหน (โดยวนเลกนอย) for a few days(โดย) ๘ เดอน (จงสาเรจ) อฏฐห มาเสห นฏฐตา (โดยเดอน ท. ๘) ตาม/โดยวาระ วาเรน

ตอ (จตตถ)(ตอกาล) ๒-๓ วนเทานน กตปาหสเสว(ตอกาล)ไมนาน น จรสเสว (ตอกาลไมนานนนเทยว)

ตงแต (ปญจม)ตงแตนน ตงแตกาลนน ตโต (กาลโต) ปฏฐาย / ปภต ตงแตบดนไป อโตทาน ปฏฐาย / ปภต ตงแตวนนไป อชช(กาล)โต ปฏฐาย / ปภต ตงแตวนนเปนตนไป อชชตคเค อชชตคเคทานตงแตตน อาทโต ปฏฐาย / ปภต ตงแต(เวลาเปน)เดก ทารกกาลโต ปฏฐาย / ปภต ตงแตวนทเขาบวช ตสส ปพพชตทวสโต ปฏฐาย / ปภต

ตงแต… จนถง… ตงแตพระอาทตยขนไป จนถงเวลาเทยงวน อรณคคมนโต ปฏฐาย ยาว มชฌนตกสมยาตงแตเวลาผนวชจนถงถกแผนดนสบ ปพพชตกาลโต ปฏฐาย ยาว ปฐวปปเวสนา ตงแตบดนไป จนถงวนมหาปวารณา อโตทาน ปฏฐาย ยาว มหาปวารณา ตาว …

ประโยคแทรก (ลกขณะ)

เมอบดา/มารดาตาย ปตร มเต, มาตร มตาย (ครนเมอบดา/มารดาตายแลว)

เมอบดา/มารดาตาย (ทากาละ) ปตร กาลกเต (สนเต), มาตร กาลกตาย (สนตยา) (ครนเมอบดา/มารดา เปนผมกาละอนกระทาแลว มอย)

เมอมารดาและบดาตายแลว มาตาปตส มเตส/กาลกเตส (ครนเมอบดา/มารดาตายแลว)

เมอเปนเชนน เอว สนเต; อถ (ในเลขใน) (ครนเมอความเปน อยางน มอย)

๒๙

พอกลาว(วา...)เทานน “...ต วตตมตเตเยวพอปรากฏขนเทานน ปาตภตมตเตเยวเมอเวลาเทยงลวงไปแลว มชฌนตเก อตกกนเต

(ครนเมอทามกลางแหงวน กาวลวงแลว) เมอ ๗ วน ลวงเลยไป/ผานไป สตตาเห วตวตเต

(ครนเมอวน ๗ เปนไปลวงวเศษแลว) เมอเวลาประมาณกงเดอนลวงไปแลว อฑฒมาสมตเต อตกกนเต

((ครนเมอกาล) สกวากงแหงเดอน กาวลวงแลว) เมอเดอนท ๑ ลวงเลยไป/ผานไป ปฐมมาเส อตกกนเต

(ครนเมอเดอนท ๑ กาวลวงแลว)

ประธานของพากย (ปฐมา)๑๐ เดอนผานไป ทส มาสา อตกกนตา (เดอน ท. ๑๐ กาวลวงแลว)

อตทกเขน โน สตต ทวสา อตกกนตา (๗ วนของพวกเราลวงไปโดยยากยง)

อนๆลาดบ, การสบๆ กนมา ปรมปราโดยลาดบแหงอาจารย อาจรยปรมปราย อาจรยปรมปรโตอนสบๆ กนมา ปรมปร (ปรมปรโภชน รบนมนตแลวแตไปฉนทอน)

นบาตบอกปรจเฉทเพยงไร กวเพยงใด ยาว เพยงนน ตาวมประมาณเพยงใด ยาวตา มประมาณเพยงนน ตาวตามประมาณเทาใด กตตาวตา มประมาณเทานน เอตตาวตาเพยงใดนนเทยว ยาวเทว เพยงนนนนเทยว ตาวเทวโดยรอบ สมนตา

ดวย(ลาดบแหง)คาเพยงเทาน ดวยเหตเพยงเทาน เอตตาวตา(ใน)ทนใดนนเอง ในขณะนนนนเทยว ตาวเทว

นบาตบอกอปมาอปไมย เปรยบเทยบฉนใด ยถา เสยยถาฉนนน ตถา เอวราวกะ ราวกะวา ราวกบ เพยงดง ดจ ดจดง เหมอน วย อวเหมอน เชน ยถาตเชนกบ เหมอน สทส

นบาตบอกประการโดยประการใด ยถา กถโดยประการนน ตถา เอว

นบาตมเนอความตางๆ

ยง ภยโยโดยยง ภยโยโส ภสโดยชอบ สมมาผด มจฉา เทจ มสาเปลา มธากบ พรอม สห สทธเอง ดวยตนเอง สย สามแน แนแท แนนอน นน อทธา อวสสโดยแท อญญทตถ - ถ อทธา ตคฆ ชาต กาม สสกกกอน เพง ยง ตาวกอน กอนกวา ลวงหนา (ภกขห) ปเรตรกอน ทแรก ครงแรก ปฐมภายหลง(คนอน/สงอน)ทงหมด สพพปฐม ภายหลง ปจฉา afterwardsภายหลง(คนอน/สงอน)ทงหมด สพพปจฉา ตงแต จาเดม ปฏฐาย ปภตแมนอยหนง กญจาปบาง กวจไกล อาราแจง ชด อาว อาวโอ โห อโหอนง จ อโถตางๆ นานาถาอยางนน เตนหอยางเดยว เทานน เกวลโดยกาหนดมในทสด อนตมโสชอ ชอวา ธรรมดา ธรรมชาต นามเพราะเหตนน วา...ดงน ดวยประการฉะน ชอวา อตพอละ; สมควร; ควรกน; สามารถ อลประดบ ตกแตง อล (อลงกโรต)

๓๐

เหนจะ..., นาจะ… มญเญโดย(ความ)เคารพ สกกจจ

นบาตสาหรบผกศพทและประโยค

ก ห จ ปน ตก...เลา ปนเออก อปจสวน สวนวา ปน ตแต แตวา ปน ต butเพราะ เพราะวา ห beiauseจรงอย แทจรง ความจรง อนทจรง ห จ in fait, indeedจรงอยางนน ตถาหดวย และ จ andหรอ กด กตาม วา orบาง วา ป อปแม ป อป evenอกอยางหนง อถวาอนง จ ปน

นบาตบอกปรกป (เงอนไข)

ถา ถาวา หากวา สเจ เจ ยท อถผวา ยทกระไรหนอ ยนนน

นบาตบอกความสงสย

ไฉนหนอ อปเปวไฉนหนอ ถากระไร ชอแมไฉน ‘อปเปว นาม’

คาถาม (ปจฉนะ)

หรอ ทาไม อยางไร กหรอ หรอหนอ นหรอ บางหรอ แลหรอ กจจบาง อยางไร ใชหรอ หรอหนอ อะไร ‘กจจ น’หรอหนอ เพราะเหตใด กนนเพราะเหตไร กสมา; กการณา (สมาส - ว.บพ.)เพอประโยชนอะไร กมตถ กมตถาย (สมาส - ว.บพ.)ใคร อะไร โก กา (แปลงเปน ก)

อะไร ก (แปลงเปน ก)แลหรอ อยางไร อยางไรเลา กสจากไหน กโตแกใคร เพอใคร กสส(ใน)ทไหน กตถเมอไร กทาเทาไร มจานวนเทาไร มประมาณเทาไร มากเทาไร

กต กตตก กวตก กวตก กว กวตก กตตาวตานานเทาไร กวจรกครง สนครงเทาไร กตกขตต กตวารอาย/พรรษาเทาไร กตวสส (อปสมปทาย)

(เพมคาวา ชาตยา/อายนา เมอถามอายพระ)ไกลเทาไร กวทรจากทไกลเทาไร กวทรโต (ฐานโต)(อน)เปนอยางไร (อน)เปนเชนไร กทสชนดไหน ประเภทไหน เปนไฉน กตร กตมอยางไร ไฉน กถมใชหรอ นนแลหรอ อะไรเลา จรหคอ อยางไรน; แล [ปทปรณ] เสยยถทหรอวา อทาห อาท

นบาตบอกความไดยนเลาลอไดยนวา กร ขล สท

นบาตบอกความรบ รบคา (สมปฏจฉนะ)

ครบ คะ ใช เออ … อาม อามนตาอยางนน ครบ คะ เอวดแลว ดละ สาธ สาหสมควร เหมาะสม ปตรป โอปายกไมหนกใจ ลห

นบาตบอกความเตอนเชญเถด องฆ เอาเถด หนท ตคฆ

นบาตสกวาทาบทใหเตม (ปทปรณะ)หนอ น วตแล เว หเว โข โว

๓๑

เวย เว หเว โวย โวส ส

นบาตบอกปฏเสธไม หามได หาได...ไม น โนพอ พอละ อยาเลย อลอยา มาเทยว แหละ วเวน วนา อญญตรแยก อญญตรนนเทยว นนเอง นนแหละ เอว

นทสสนะ (แสดง, ชแจง)อยางน เอว อต อตถ

คณภาพ ลกษณะด เจรญ สนทร ภทร ภทท(ก) กลยาณ(ก) ภสดกวา สนทรตร เสยย วรดทสด สนทรตม เสฏฐชว เลว หน ปาป(ก) อสนทร อภททกชว เลว กวา หนตร ปาปตร ปาปยชว เลว ทสด หนตม ปาปตม ปาปฏฐดยง อกกส ภสยอดเยยม ปณต(ก) อตสนทร วสฏฐทสด อจจนต อนตมบวร สงสด ปวร อตตม อตตรไมมผประเสรฐกวา อนตตร อนตตรยสงสง สงคา ลาเลศ สขม สขมาลงาม สวย หลอ สรป อภรป โสภณ อภกกนตไมงาม นาเกลยด วรป อโสภณนาดชม นาชอบใจ ทสสนย อภกกนต มนาป มนญญอวน หยาบ ถลผอม กส กสเตยมาก แคระ วามน(ก)กระจอก พการ ขญชคอม ขชชงอย กณ

เปนโรคอมพาต ปกขหตมอรยาบถขาด ฉนนรยาปถชราทพพลภาพ ชราทพพลมรปรางไมสมประกอบ ปรสทสกบอด อนธบอดขางเดยว กาณมตาขางเดยว เอกกขตาเหล วลรหนวก หหนวก พธร สตหนใบ มคใบนาลาย เงอะงะ เอฬมคบอดและใบ อนธมคบอดและหนวก อนธพธรใบและหนวก มคพธรบอดใบและหนวก อนธมคพธรมมอดวน หตถจฉนนมเทาดวน ปาทจฉนนมมอเทาดวน หตถปาทจฉนนมหขาด กณณจฉนนมจมกแหวง นาสจฉนนมหขาดจมกแหวง กณณนาสจฉนนมนวมอนวเทาขาด องคลจฉนนมงามมองามเทาขาด อฬจฉนนมเอนขาด กณฑรจฉนนถกสกหมายโทษ ลกขณาหตมรอยเฆยนดวยหวาย กสาหตถกออกหมายสงจบ ลขตกมโรคเรอรง ปาปโรคมเทาปก สปทมมอเปนแผน ผณหตถกมคอพอก คลคณฑกสก ปกกดบ อาม(ก)แหง สกขเปยก ชม ตนต อลลใหม สด นว(ก) อภนว

๓๒

เกา ปราณ โปราณ(ก) ชณณ(ก)เนา บด ปตกหอม มกลนหอม สคนธเหมน กลนไมด ทคคนธ(เปน)เพยง/แค/สกวา… -มตต(ก) (ธาตมตต วจนมตต) ฉลาด มปญญา กสล สปปญญ ปญญวนต ปณฑต เมธาว อชฬ

พยตตโง ปญญาทบ ทนธ ทปปญญ มฬห มนทพทธก ชฬรวย รารวย มหทธน มหาโภค มหาวภว ธนวา-วต [-นต]

อฑฒ(ก) อพภจน ยากจน ทลทท ทฬทท ทคคตยากจนมาก อตทคคตมบญ ปญญ ลกข ไมมบญ อปญญมโทษ สาวชช ไมมโทษ อนวชชมอายนอย อปปมายก มอายยน ทฆาย ทฆายก-กา ทฆาวมกจนอย อปปกจจ มกจมาก พหกจจมลาภนอย อปปลาภ มลาภมาก มหาลาภโชคด ธญญ สภาค โชคราย ทกขต ภาคยหนมลก มบตร สปตตกไมมลก ไมมบตร อปตตกเปนมตร ใจด ชวยเหลอ อวรทธ สหท อนกลไมเปนมตร ใจราย ทหท วรทธเปนศตร วรทธออนโยน ออนนม มท(ก)แขง กระดาง ถทธสามารถ สมตถ ปฏพล ไมสามารถ อสมตถเคลอนทได ชงคม จล ปารหารยเคลอนทไมได มนคง อจล ถาวรถาวร เทยง นจจ ถาวรไมเทยง ไมถาวร อนจจ อถาวรขยน ไมเกยจคราน อนลส ทกข อกสตเกยจคราน ขเกยจ อลส กสตหนก ภารย คร(ก) ธรเบา ลห(ก) สลลหกตง อสถลหยอน สถล สถล อนธก

มน มนคง แนน ทฬห ทฬหไดรบการชมเชย อภตถตไดรบการนบถอ มานต พหมตถกดหมน เหยยดหยาม ดถก นนทต วมภตมชอเสยง รจกกนด วสสต สปากฏไมปรากฏ ไมร อปากฏ อปญญาตโหดราย จณฑ จณฑาล ทฏฐ ลทท กรรใจด การณกมศล สสล ไมมศล ชวราย ทสสลสขภาพด ไมมโรค อคลาน นโรคมแผล บาดเจบ วณตชานาญ ปฏ ทกขปานกลาง มชฌม มตตญญนรนดร ตอเนอง สสสตกกมลง โอนตบา คลง อมมาท มตต อมมตต(ก) อมมตตกาเปนเจา เปนใหญ สาม สามน สามก

ความรสก บคคลกเปนสข มความสข สขต สมนดใจ ราเรง สมน อตตมนเปนทกข มความทกข ทกข ทกขน ทกขต ทมมนเศรา ทมมน อนตตมนคราครวญ ปรเทวรองไห รทมาโน/รทมานามหนานองดวยนาตา อสสมโข/อสสมข อสสมขนมหนาชมดวยนาตา อสสตนเตน มเขน (อตถมภตะ)มนยนตาเตมดวยนาตา อสสปณเณห เนตเตห (อตถมภตะ)มนยนตาเตมดวยนาตา อสสปณณเนตตธารนาตาจากนยนตาทง ๒ ของเธอ ไหลออก

ตสสา อกขห อสสธารา ปวตตสเกอ เขน เกอเขน มงก มงกภต กลา วร สรขลาด ภรก ขลลาตกราง นพภย ‘ไมกลว’บรสทธ ปรสทธ

๓๓

ไมบรสทธ อปรสทธสะอาด นมมล สทธไมสะอาด เศราหมอง มลน อสทธสกปรก เศราหมอง เปอน กลฏฐละเอยด สขม สขมาล สณหหยาบ กกกส ผรสตง(ใจ)มน สมาหตใจไมตงมน เสยสมาธ อสมาหตปด ปกปด ปดกน คตต ฉนน ปฏจฉนนเปด เปดเผย ววฏ อนาวฏตรง ไมงอ อวงก อชโกง โกง งอ วงก กฏลผองใส สดใส ปภสสร ภาสรมว หมอง เศราหมอง นปปภ มลนขนมว อาวล ไมขนมว อนาวลเออเฟอ ไมโลภ อลทธโลภ ตะกละ ลทธ มหจฉลก ลกซง คมภรตน อตตาน(ก)เตม บรบรณ ปร(ก) ปณณ ปรปณณ สมปณณวาง เปลา ตจฉ(ก) รตต สญญ

ความเปนเจาของเจาของ สาม สาม สามก สามนไมมเจาของ อสสามก(อนเปน)ของทมอย/ของตน (อตตโน) สนตก(อนเปน)ของตน ส สก(อนเปน)ของตน นช นย นยก อตตนย(อนเปน)ของบดา ของพอ เปตตก ปตสนตก(อนเปน)ของมารดา ของแม มตตก มาตสนตก(อนเปน)ของสงฆ สงฆก(อนเปน)ของมนษย มานส มานสก มานส(อนเปน)ของชาวบาน คมม(อนเปน)ของชาวเมอง โปร(อนเปน)ของตระกล กลสนตก

อาย พรรษาแก สงอาย มหลลก มหลลกา ชณณ(ก)เดก หนม สาว พาล(ก) ตรณ ตรณ มาณโว-วโก มาณวกา ใหม สด นว(ก) อภนวเกา ปราณ โปราณ(ก) ชณณ(ก)(คฤหสถ/สามเณร-ร) มอาย ๑๒ ป ทวาทสวสโส-สา (ภกษ/ภกษณ/เถระ/เถร) มอาย ๓๐ ป

(ชาตยา/อายนา) ตสวสโส-สา (มกาลฝน ๓๐ โดยการเกด/โดยอาย)

(ภกษ/ภกษณ/เถระ/เถร) มพรรษา ๓๐ (อปสมปทาย) ตสวสโส-สา (มกาลฝน ๓๐ โดยอปสมบท)

ไมมพรรษา, (บวช)ยงไมไดพรรษา อวสสโก-กา

มอาย ๑๖ ป โสฬสวสโส-สา (พหพ. สมาส) โสฬสวสสโก-กา (อก ปจ. ตทส. ตทธต)

มอาย ๑๖ ป (ยาง), มอายรนราว ๑๖ ป โสฬสวสสทเทสโก-สกา (ผอนบคคลพงแสดงขนวามกาลฝน ๑๖) (นามกตก)

มอายราว ๑๕-๑๖ ป ปณณรสโสฬสวสสทเทสโก-สกา (ผอนบคคลพงแสดงขนวามกาลฝน ๑๕ หรอ ๑๖) (นามกตก)

มอาย ๒๐ ป วสตวสโส-สา มอาย ๒๐ ปบรบรณ ปรปณณวสตวสโส-สา มอายหยอน/ไมถง ๒๐ ป อนวสตวสโส-สา

ขนาดสน รสสยาว ทฆ อายต อายาม กวาง วตถต วตถาร ปถล สง อพเพธลก คมภร (ประมาณ) ๑ โยชน/โยชนหนง โยชนก (ประกอบแลวดวยโยชน)(ประมาณ) ๕ โยชน ปญจโยชนก (ประกอบแลวดวยโยชน ๕)(ประมาณ) ๙ โยชน นวโยชน (มโยชน ๙ เปนประมาณ)๒๕ โยชน โดยประมาณ, (โดย)ประมาณ ๒๕ โยชน

ปมาณโต ปญจวสตโยชนก (ประกอบแลวดวยโยชน ๒๕ โดยประมาณ)

(นรกชอโลหกมภ) (ประมาณ/ลก) ๖๐ โยชน สฏฐโยชนกา โลหกมภ (ประกอบแลวดวยโยชน ๖๐)

๓๔

(กาย) สงประมาณ ๒๕ โยชน กาโย ปญจวสตโยชน อจจคคโต ((กาย ขนไปลวงแลว) สนโยชน ๒๕)

ยาว ๑๓ ศอก กวาง ๔ ศอก เตรสหตถายาม จตหตถวตถาร (อนยาวโดยศอก ๑๓ อนกวางโดยศอก ๔)

(แมนานน) ลก ๑ คาวต กวาง ๒ คาวต คมภรโต คาวต ปถลโต เทว คาวตาน ตสสา นทยา ปรมาณ (คาวตหนง โดยสวนลก คาวต ท. ๒ โดยสวนกวาง เปนปรมาณ แหงแมนานน)

สงโยชนหนง โยชนพเพธ (อนสงโดยโยชนหนง)(บณฑกมพลศลาอาสน) ยาว ๖๐ โยชน กวาง ๕๐ โยชน หนา ๑๕ โยชน

สฏฐโยชนายาม ปณณาสโยชนวตถต ปณณรสโยชนพหล ปณฑกมพลสลาสน(บณฑกมพลศลาอาสน อนยาวโดยโยชน ๖๐ อนกวางแลวโดยโยชน ๕๐ อนหนาโดยโยชน ๑๕)

(บณฑกมพลสลา) (โดย)ยาว ๖๐ โยชน ทฆโต สฏฐโยชนา (โดย)กวาง ๕๐ โยชน วตถารโต ปญญาสโยชนา หนา ๑๕ โยชน พหลโต ปณณรสโยชนา ปณฑกมพลสลา (บณฑกมพลศลา อนมโยชนหกสบเปนประมาณ โดยสวนยาว อนมโยชนหาสบเปนประมาณ โดยสวนกวาง อนมโยชนสบหาเปนประมาณ โดยสวนหนา)แคบ สมพาธ อนายตใหญ ยงใหญ มหนต อตตมใหญโต โอฬาร โอฬารกเลก เลกนอย ขทท(ก) ปรตต(ก) อณ จล จลล จฬละเอยด ปน อณ(ก) จล จลล จฬนอยและใหญ ขททานขททก อณถลสง อจจ อจจตา นจ นจ อธมสงและตา อจจาวจตา ตาชา หยาบ หน โอมก

หนวยวดโยชน โยชนคาวต คาวต (=๘๐ อสภะ =๑๐๐ เสน)คบ วทตถ คบพระสคต สคตวทตถ

คบ กกก กกก (ศอก?)

ระยะทางใกล สมป อาสนน อวทร ธร สนตก มลไกล ทรไมไกลนก อวทร

จานวน ปรมาณ

มาก เปนอนมาก พห(ก) พหล สมพหล อเนก อนปปก อธมตต(ก) มหนต/มหา

นบไมได ประมาณไมได มากมาย อปปมาณ (น-ปมาณ)พน/เกนทจะนบ, นบไมถวน, นบไมได คณนปถาตต,

คณนปถ วตวตตนอย อปป(ก) อปปมตต(ก) (อปป-มตต)

อนมตต ปรตต(ก) โถก(ก) อส(ก) โอมกเลกนอย สองสาม กตปย ปรตต(ก)หยอน พรอง ลบออก อน(ก)เกน ยง อธกไมหยอน ไมเกน อนน อนธกเหลอ ทเหลอ เสส(ก) อวเสส(ก)ทงปวง ทงหมด ทงสน ทกสง ทกอยาง ทกคน ... สพพ สกลกง ครง อฑฒ อทธ อปฑฒมประมาณเทาน เอตตกมประมาณเทาใด/เพยงใด ยตตก (ไมใชคาถาม)มประมาณเทานน/เพยงนน ตตตกมคา มราคา อคฆนกมราคา ๑ แสน สตสหสสคฆนก(มจานวน) ๑ อสงไขย อสงเขยยชน เปส ขณโฑ ขณฑ

อณหภมเยน หนาว สต สตล เยนมาก หนาวมาก อตสตรอน อณห รอนมาก อตอณห อจจณห

สมผสเสมอ เรยบ เกลยง สม สนทธ มฏฐไมเรยบ ไมเสมอ วสม

๓๕

สพพนาม (แจกอยาง ย ศพท)นน ต น อมนน (น) เอตโนน อม อมก อสกใด ย (ไมใชคาถาม)อน อญญ ปรอนอก อปรคนใดคนหนง สงใดสงหนง คนหนง สงหนง อญญตร อญญตมคนไหน สงไหน กตร กตมคนหนง สงหนง พวกหนง เอกบางคน บางสง บางพวก เอกจจ อปเปกจจทงสอง อภย (แจกอยาง ย); อภ (แจกอยาง อภ)นอกน อตรขวา ใต ทกขณซาย เหนอ อตตรกอน ปพพ

ซาย วาม ขางซาย วามปสสขวา ทกขณ ขางขวา ทกขณปสสกอน ปพพ(ก)เชนนน สทส(ผ)เชนเรา มาทส(ผ)เชนทาน ตาทส

ส ส วณณสขาว ปณฑร ปณฑรวณณ whiteสขาวอมเหลอง ปณฑร ปณฑรวณณ ปณฑวณณซด ปณฑรแดง รตต โลหต โลหตวณณ redแดงออน อรณ light redชมพ ปาฏล pinkเหลอง ปต(ก) yellowสม ปตรตต orange

เขยว หรต greenนาเงน นล blueนาเงนออน ฟา มนทนล light blueขาว โอทาต เสต(ก) ปณฑรดา กาฬ(ก) กณห blaikเทา ธสร grey grayหลากส กมมาส นาตาล ปงคล brownนาตาลแก กณหปต light brownนาตาลออน กปล dark brown

รสชาตอรอย; หวาน มธร deliiious; sweetเปรยว อมพล sourเคม โลณ ลวณ โลณก saltyจด อโลณก เผด เผดรอน กฏ(ก) spiiy, hotขม ตตต(ก) bitterฝาด กสาว

เงอนไข สภาพ ฐานะ

งาย อส(ก) อสกกร easyยาก ลาบาก กจฉ ทกกร diffiult hard

รปรางกลม จกกาการ วฏฏล วฏฏ round วงกลม จกก มณฑล iirileครงวงกลม อทธจกกาการ semiiirileรปไข อณฑาการ oval(ม) สมม จตรสส [จต-ร-อส]

reitangle (สเหลยมผนผา) square (สเหลยมจตรส)(ม) สามเหลยม ตโกณก triangle(ม) แปดเหลยม อฏฐสก oitagonซงมรปทรงกลม(เลกๆ) โคฬการคม ตขณ sharpไมคม ทอ อตขณ bluntหนา ฆน พหล thiik

๓๖

หนานก อตพหล very thiikบาง ตน thin

โรคโรคตา จกขโรโคโรคห โสตโรโคโรคจมก ฆานโรโคโรคลน ชวหาโรโคโรคกาย กายโรโคโรคศรษะ สสโรโคโรคทใบห กณณโรโคโรคปาก มขโรโคโรคฟน ทนตโรโค/โอฏฐโรโค ม.โรคไอ กาโสโรคหด สาโสโรคไขหวด ปนาโสเปนไขหนก พาฬหคลาน ค.โรคไขพษ ฑโห ฑาโหโรคไขเซองซม ชโรโรคในทอง กจฉโรโคโรคลมสลบ มจฉาโรคบด โรคลงแดง ปกขนทกาโรคจกเสยด สลา สลา ม. ย.โรคลงราก วสจกาโรคเรอน กฏฐโรคฝ คณโฑโรคกลาก กลาโส

โรคมองครอ โสโสโรคลมบาหม อปมาโรโรคหดเปอย ทททโรคหดดาน กณฑโรคคดทะราด กจฉหด รขสา /นขสา ม.โรคละอองบวม วตจฉกาโรคอาเจยนโลหต โลหตโรคด(เดอด) ปตต /โลหตปตต ย.โรคเบาหวาน มธเมโหโรคเรม อสาโรคพพอง ปฬกาโรครดสดวง ภคนทลาการแพทอง โทหโฬ

ธรรมนพพาน นพพาน โมกขธมโม อมตสมถะ สมโถวปสสนา วปสสนา

อนๆนาม ชอ นาม อวหโย อวหาปญหา ปญโห ปญหาการแก การตอบ คาตอบ วสสชน วสสชนา ปฏวจนเครองหมาย; จานวนเลข, ขอ องโกฝน สปน dreamฝนราย ทสสปน nightmare

๓๗