คมอ

ส ำหรบเจำหนำทประสำนกำรพฒนำระดบต ำบลและหมบำน ในกำรขยำยผลโครงกำรรอยใจรกษตำมแผนปฏบตกำรดำนกำรแกไขปญหำยำเสพตด

ชำยแดนภำคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

สถำบนสงเสรมและพฒนำกจกรรมปดทองหลงพระ สบสำนแนวพระรำชด ำร

และมลนธรำกแกว

“...สงทส ำคญทสด คอ กำรบรณำกำรระหวำงหนวยงำนรำชกำรทกๆ หนวยงำน เพรำะวำทกหนวยงำนมควำมร ควำมสำมำรถ ควำมช ำนำญในเรองตำงๆ กนไป และพนททมปญหำหลำยดำน ทำนมำรวมกนท ำงำนถงเปนโครงกำรรอยใจรกษ

เพอใหทกคนรกกนและท ำเพอประชำชน ใหมควำมสข ควำมมนคง และอยในกรอบขอบเขตถกตองของกฎหมำย...”

พระด ำรสของสมเดจพระเจำลกเธอ

เจำฟำพชรกตยำภำ นเรนทรำเทพยวด กรมหลวงรำชสำรณสรพชร มหำวชรรำชธดำ

ในครำวเปนองคประธำนกำรประชม คณะอนกรรมกำรด ำเนนงำนระดบพนท โครงกำรรอยใจรกษ

ครงท 2/2561 เมอวนจนทรท 19 พฤษภำคม 2561 เวลำ 13.30 น.

ณ หองนพบรศรนครพงคเชยงใหม ศำลำกลำงจงหวดเชยงใหม

ค ำน ำ

โครงการรอยใจรกษ เปนโครงการพฒนาทางเลอก โดยศาสตรพระราชาและต าราแมฟาหลวง ณ บานหวยสาน และหมบานขางเคยงรวม 4 หมบาน ในพนทต าบลทาตอน อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม โดยมเปาหมายทจะพฒนาคณภาพชวตของราษฎรใหดขน ภายใตหลกการ อยรอด พอเพยง และยงยน เพอใหลด ละ เลก ยาเสพตดอยางยงยนตอไป การด าเนนงานตามโครงการในระยะทผานมาเกดผลส าเรจ รฐบาลโดยกระทรวงยตธรรมจะท าการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ออกไปหมบาน/ต าบลเปาหมายทมสถานการณยาเสพตดในพนท ๑๑๙ ต าบล 19 อ าเภอ 4 จงหวดชานแดนภาคเหนอ ไดแก จงหวดเชยงราย เชยงใหม พะเยาและแมฮองสอน โดยใหสวนราชการทกภาคสวนทเกยวของด าเนนการขยายผลโครงการรอยใจรกษในระยะแรกในจ านวน ๔๗ หมบาน ๓๓ ต าบล ภายใตแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562-2565) ซงไดรบอนมตจากคณะรฐมนตร เมอวนท 30 ตลาคม 2561

สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร มลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ และมลนธรากแกว เปนองคกรในการสรางคนหรอระบบงานใหแกสวนราชการน าไปขยายผลโครงการฯ จงไดรวมมอกบส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด จดการฝกอบรมฝกปฏบตเจาหนาทประสานงานพฒนาในระดบต าบลขน ในระยะเวลา 15 วน ระหวางวนท 13 ถง 28 สงหาคม 2562 และโครงการรอยใจรกษ เพอม งหวงใหผผานการฝกอบรมฯ ไดกลบไปปฏบตงานเปน ผประสานงานในการขบเคลอนการพฒนาในพนทใหบรรลเปาหมาย โดยการประยกตใชแนวทางการด าเนนงาน ตามแผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกต ตามพระราชด าร (พชร.) ซงสวนราชการทเกยวของใชเปนแนวทางการพฒนาเปนปกตอยแลว แตเนองจากสถานการณปจจบนไดเปลยนแปลงไป กระบวนการ และเปาหมายการพฒนาการขยายผลโครงการรอยใจรกษ จะแตกตางกบ พชร. ในหลายสวนเชน สภาพปญหา พนทพฒนา และตวชวด เปนตน ดงนนเพอใหการขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษเปนไปในทศทางเดยวกน และเพอบรรลวตถประสงคขางตน สถาบนฯ จงไดจดท าคมอเลมนขนเพอใหเจาหนาทผประสานงานพฒนาในระดบต าบลและผทเกยวของ น าคมอเลมนไปใชในการปฏบตงานควบคกบคมอ พชร. ดวยการประยกตใชใหเขากบ บรบท สถานการณ และภมสงคมของแตละพนทเปาหมาย

จงหวงวาคมอเลมนจะเกดประโยชนในการขบเคลอนการพฒนาการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ในพนท หากผปฏบตงานพบปญหาอปสรรคหรอตองการทราบแนวทางการขบเคลอนเพมเตม สามารถประสานกบคณะทปรกษาของสถาบนฯ ทรบผดชอบในแตละจงหวด เพอใหค าแนะน าชวยเหลอสนบสนนการปฏบตงานของทานตอไป

ส านกงานประสานกจการขยายผลโครงการรอยใจรกษ สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร

และมลนธรากแกว 27 สงหาคม 256๒

สารจากหมอมราชวงศดศนดดา ดศกล

ประธานกรรมการมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ

ประธานกรรมการสถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ

สบสานแนวพระราชด าร และประธานกรรมการมลนธรากแกว

วน ท 14 สงหาคม 2562 เวลา 10.00 น. ณ อาคารอเนกประสงค โครงการรอยใจรกษ ม.ร.ว.ดศนดดา ดศกล ประธานกรรมการมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ ประธานกรรมการสถาบน สงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร และประธานกรรมการมลนธรากแกว กลาวเปดงานอบรมและฝกปฏบตหลกสตรขยายผลโครงการรอยใจรกษตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565) ส าหรบชดเจาหนาทประสานการพฒนาระดบต าบล/หมบาน ซงสรปประเดนได ดงน

สถานการณปญหายาเสพตดในประเทศไทย มแนวโนมทวความรนแรงมากขน โดยคนไทยไมรตวและไมไดรวมมอรวมแรงกนปองกนและแกไขอยางเตมท แตไดมพระบรมวงศศานวงศไดจดท าโครงการเพอชวยเหลอผหลงผดทเขาไปยงเกยวกบยาเสพตดดวยเอาการพฒนาทางเลอกไปสรางคณภาพชวตทดขนเพอใหราษฎรลด ละ เลก ยาเสพตด อยางยงยน ไดแก โครงการพฒนาดอยตง (พนททรงงาน) อนเนองมาจากพระราชด าร โครงการพระราชด ารของ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน โครงการศกษาและพฒนาการปลกชาน ามนและพชน ามนอนๆ เปนโครงการในพระราชด ารของสมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา เจาฟามหาจกรสรนธร มหาวชราลงกรณวรราชภกด สรกจการณพรยพฒน รฐสมาคณากรปยชาต สยามบรมราชกมาร และโครงการรอยใจรกษ เปนโครงการในพระด ารของสมเดจพระเจาลกเธอเจาฟาพชรกตตยาภา นเรนทราเทพยวด กรมหลวงราชสารณสรพชร มหาวชรราชธดา

หมบานหวยสาน ต าบลทาตอน อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม แตเดมเคยเปนหมบานทมการคา ยาเสพตด มเงนหมนเวยนกวา 2,000 ลานบาทตอป และเมอวนท ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๖๐ ไดมการรเรมโครงการ รอยใจรกษ ซงน าเอาแนวทางการพฒนาทางเลอก (Alternative Development) มาสนบสนนการแกไขปญหายา เสพตด เปาหมายของโครงการนจะ ท าใหชาวบานหวยสาน จากทเคยเปนผคายาเสพตดและเสพยาเสพตด ปจจบนการคายาเสพตดไดลดลง และราษฎรบางรายไดรบโอกาส ผนตวเองมาเปนวทยากร บรรยาย ใหความร แบงปนประสบการณแกผทมาศกษาดงาน

ยาเสพตด คอ หายนะทจะเปนตวบอนท าลายประเทศไทย โดยททานยงไมรตว มองวาปญหาเรองยาเสพตดเปนเรอง ทไกลตว เพราะมองวาไม ใชเรอง ทเกยวของกบตวเอง ปจจบนสารเสพตดน นไม ไ ดมาจาก พชเสพตด แตกลายเปนยาเสพตดทไดจากสารสงเคราะห ซงสามารถผลตไดงายและเปนจ านวนมาก มความรนแรงมากกวาเดม มการกระตนใหมความตองการเสพมากกวาเดม สถานการณการจบกมปรมาณยาบาและยาไอซ

ในภมภาค เพมขนจาก 8 ตน ในป 2551 เพมขนเปน 70 ตน ในป 2560 และคาดการณวาจะเพมเปน 132 ตน ในป 2570 หรอเพมขน 16 เทาในระยะ 20 ป โดยในป 2560 ปเดยว ยาเสพตดในภมภาคเอเชยคดมลคาเปน 495,000 ลานบาท โดยเขามาในประเทศไทย 26 % หรอ 126,895 ลานบาท สถานการณปญหายาเสพตดภายในประเทศมแนวโนมทจะทวความรนแรงและเพมปรมาณมากขน รฐบาลตองเสยงบประมาณในการแกไขปญหายาเสพตด 13,266 ลานบาท บวกกบคาเสยโอกาสของผถกคมขงดวยคดยาเสพตดอก 26,621 ลานบาท ดงนน ประเทศไทยสญเสยใหกบยาเสพตดถง ปละ 166,742 ลานบาท สวนใหญพนททมปญหาการคาและการล าเลยงยาเสพตดทเขามาในประเทศ เขามาทางบรเวณภาคเหนอถง 86 % สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร จงไดท าโครงการประยกตใชแนวพระราชด ารเพอสรางความเขาใจแกหนวยงานราชการ ผน าทองท ผน าทองถน โดยมงหวงวาหากภาคราชการ ผน าทองท ทองถน ในพนทเปาหมาย เกดความเขาใจ จะน าแนวคดนไปด าเนนการในพนททมปญหา ลกษณะเดยวกน กนาจะท าใหประชาชนในชมชนทเคยเขาไปยงเกยวกบยาเสพตดไดลด ละ เลกการคา การล าเลยง จงเกดเปนแผนปฏบตการดานแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ และเปนทมาของการอบรมครงน ผเขาอบรมจะเปนสวนส าคญในการชวยใหชาวบานหลดพนจากยาเสพตด โดยน าองคความรทไดไปปรบใชในพนทเปาหมาย 4 จงหวดภาคเหนอ ไดแก เชยงราย พะเยา เชยงใหม และแมฮองสอน รวม 19 อ าเภอ 33 ต าบล 47 หมบาน

“ไมมใครอยากเปนคนไมด แตทเขาไมดเพราะขาดโอกาสและทางเลอก”

นคอพระราชด ารสของสมเดจยาผทรงเชอมนในความดและศกยภาพของมนษย แนวคดนเปนหนงใน เขมทศการท างานของมลนธแมฟาหลวงฯ ทใชกลยทธปลกคนปลกปาทดอยตง แทนทจะมองวาตองปลกปาใหได กไรแลวจบงาน เปาหมายระยะยาวคอการปลกคน ท าใหคนมอาชพ มความเขาใจเรองปาไม จนเอาชนะทงความยากจนและความแหงแลง ท าใหผนปากลบมาชมชนอดมสมบรณไดอกครงหนง

แมสถานการณจะเปลยนไป แตรากเหงาของปญหายงเปนเรองเดม คอ ความยากจนและการขาดโอกาสของคน เขาตองเลยงตวเอง เลยงครอบครว ถามทางเลอกทด ทเหมาะสมให ไมมใครอยากไปท าผดหรอใชชวตอย บนความเสยง ดงนน ตองแกทรากเหงา คอ คน

แนวทางการแกไขในอนาคตตองท าการพฒนาแบบองครวม คอ ท าทกเรองทเกยวกบชวตเขา ทงความเจบ ความจน ความไมร และใหโอกาส เพอยกระดบการพฒนาทงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สงแวดลอม ความสข และความยงยน จงจะสามารถตอสกบยาเสพตด ทไดเงนกอนใหญและมาไว แตใชชวตอยบนความ เสยง ไมมนคง หลบ ๆ ซอน ๆ มเงนแตกไมกลาใช

นกพฒนาทางเลอก (Mr.AD) คอ กญแจดอกส าคญ ทจะแกไขปญหายาเสพตดของชาต ตองตงอยบนหลก นตธรรม น าไปสการพฒนาและการปราบปรามตามกฎหมายตองมาคกน เราไมไดชวยคนผด แตตองแยกใหออกวา ผดเพราะยากจนและไมมทางเลอกอนแลวใชหรอไม ท าผดไมใชจบอยางเดยว ตองใหโอกาส แตถามโอกาสกลบตวแลว แตยงไมหยด ยงท าผดซ ากตองด าเนนการตามกฎหมาย การพฒนาจงน าไปสการสรางวฒนธรรมการเคารพกฎหมาย ท าจากลางขนบน โดยเรมจากการใหชาวบานน าความตองการและปญหาของชาวบานเปนหลกไมเอาแตความคดของตนเอง(ราชการ) ราชการตองเขาพนทเพอไปเขาใจวถชวตของคนในชมชน เขาใจบรบทพนท และภมสงคมของพนทนน ศกษาขอมลอยางเปนระบบ เชน การส ารวจเศรษฐกจสงคมทกครวเรอน ส ารวจพนทท ากนการใชประโยชนพนททก

แปลง และท าการคนขอมลใหชมชน ใหรวมคด รวมท า รวมวเคราะหวางแผน และรวมหาทางแกไข ใหการพฒนามาจากชมชนจรงๆ มองภาพใหญ นกถงชมชน มองเหนประโยชนสวนรวมกอนตดสนใจ ใหมความรสกเปนเจาของ นนคอ ใหคนทกคนมทยนในสงคม มสทธมเสยงอยางเทาเทยมกน จงเกดความโปรงใส และสามารถตรวจสอบได เมอมสวนรวมกบชมชนแลว ชมชนมความไววางใจ เชอใจ จะท าใหเกดการเขาถงชมชน กจะไดรบความรวมมอ และเปนสงทจะท าใหการท างานเปนไปดวยความราบรน เมอเกดความเขาใจปญหาทแทจรงแลว เขาถงคนในชมชนแลว จนพรอมทจะพฒนา คนในชมชนกจะมาชวยเหลอ รวมกนท าดวยใจเพราะเขาคดวานนคอสงทเขาจะไดรบประโยชน

ในการท างานพฒนานน ตองเปนการบรณาการทงแนวราบและแนวดง สลายแทง ความเปน silo ใหหมดสนหนวยงานไหนถนดตรงไหน กท าในสวนทถนด แนวราบ คอ ทกหนวยงานทเกยวของมาท างานรวมกนอยางแทจรง สอสารสรางความเขาใจในทกระดบขององคกร รวมกนศกษาขอมลชมชน รวมกนวเคราะหปญหากบคนในชมชน เมอทราบความตองการของชมชนแลว แบงหนาทการปฏบตงานตามลกษณะงานและหนาทของหนวยงาน ท างานในลกษณะจากลางขนบน บนลงลาง ซายไปขวา ขวาไปซาย ตลอดเวลา ทกคนทเกยวของ เปรยบเสมอนฟนเฟอง ขยบไปในทศทางเดยวกน จงหวะเดยวกน และยดแผนเดยวจนเกดงานทเปนรปธรรมในพนท เพอใหการท างานในพนทราบรนและเปนไปไดจรงและตงมนวา ท าแลวชาวบานไดอะไร

สดทายน ผมขอทานอก 2 เรอง คอ ขอใหผปฏบตหนาทมความขยนและซอสตย (ไมตอแหล) ครบ

สารบญ

หนา สวนท ๑ ศาสตรพระราชาสการพฒนาทยงยน 1 สวนท ๒ โครงการรอยใจรกษและการขยายผล 6 ๒.๑ ทมาและความส าคญของโครงการรอยใจรกษ 6 ๒.๒ แผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ

(พ.ศ. 2562 – 2565)

7 ๒.๓ ความสอดคลองระหวางโครงการรอยใจรกษและแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพ

ตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

7 ๒.๔ แผนการสรางคนใหต าบล (อปท.) เพอขบเคลอนการพฒนาทางเลอกตามแผนปฏบตการฯ 8 ๒.๕ บทบาทภารกจของสวนราชการ ในการขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ 12 สวนท ๓ คณลกษณะและบทบาทหนาทของเจาหนาทประสานการพฒนาระดบต าบลและหมบาน 25 ๓.๑ คณลกษณะเฉพาะของขาราชการผประสานแผนการปฏบตการฯ ระดบต าบล (Mr.AD1) 25 ๓.๒ คณสมบตและบทบาทหนาทขาราชการผประสานแผนการปฏบตการฯ

ระดบต าบล (Mr.AD1) (ผจดการโครงการตามแผนปฏบตการฯ ระดบต าบล)

26 ๓.๓ คณลกษณะเฉพาะของอาสาสมครพฒนาทางเลอก (Mr.AD2) 27 ๓.๔ คณสมบตและบทบาทหนาทอาสาสมครพฒนาทางเลอก (Mr.AD2) 28 ๓.๕ คณลกษณะเฉพาะของชดพฒนาสมพนธมวลชนผประสานแผนปฏบตการฯ ระดบต าบล

(Mr.AD๓)

28 ๓.๖ บทบาทหนาทของเจาหนาทส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด ภาค 5 (Mr.AD4) 29 สวนท ๔ การขบเคลอนการพฒนา 30 ๔.๑ การเตรยมการขบเคลอน 30 ๔.๒ กระบวนการจดท าแผนชมชน/หมบาน 32 ๔.๓ การแปลงแผนไปสการปฏบต 51 ๔.๔ การตดตามผลตามโครงการ 51 ๔.๕ การเรงรดตดตามโครงการเรงดวน (Quick Win) 52 ๔.๖ การขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 19ฯ 56 ๔.๗ การขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทอทยานแหงชาต ตามมาตรา 19ฯ 58 ๔.๘ การเตรยมประชาชนรองรบโครงการตามแผน 60 ๔.๙ การประสานงานกจกรรมและโครงการในพนท 62 ภาคผนวก

1

สวนท 1

ศาสตรพระราชา เพอการพฒนาทยงยน -----------------------------------------------------------------

“เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสข แหงมหาชนชาวสยาม”

นบแตป 2493 ทพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตรเสดจขนครองราชสมบต เปนพระมหากษตรย พระองคไดทรงประกอบพระราชกรณยกจในดานตาง ๆ ทน ามาซงเปนประโยชนแกชาวไทย พระองคทรงเสดจพระราชด าเนนเยอนประชาชนในทองถนตาง ๆ ของประเทศ ไมวาจะล าบากหรอทรกนดารแคไหน ทรงเสดจพระราชด าเนนไปถง สมดงพระปฐมบรมราชโองการโดยแท แมทกวนน พระองคจะไดเสดจสวรรคต แตสงทพระองคไดทรงงานตลอดการครองราชสมบต กวา 70 ป ยงคงอยในใจของคนไทยทกคน หากแตสงนนไมใชแคพระบารม หากเปน "องคความร" ททรงใชในการพฒนาเพอบ าบดทกข บ ารงสขราษฎรนน ยงคงตอยอดขยายออกไปอยางไมมทสนสด ผานผเกยวของและหนวยงานในโครงการพระราชด ารตาง ๆ

ม.ร.ว.ดศนดดา ดศกล ประธานกรรมการมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ ประธานกรรมการสถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร และประธานกรรมการมลนธรากแกว เปนหนงในผทไดสมผสและรเรมน าองคความรของพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร ไปใชและเกดผลส าเรจอยางเปนรปธรรม อธบายศาสตรพระราชาวา คอ การลงไปศกษาเรยนรจากชมชน ใหชมชนบอกวาปญหาคออะไร ความตองการของชาวบานคออะไร แลวน าปญหาความตองการของชมชนมาศกษาจนไดหนทางแกไข เมอไดค าตอบวาการแกปญหาควรท าอยางไรแลว จงพาชาวบานไปศกษาดงานตวอยางโครงการ ถาชาวบานบอกวาใชกจะน าไปปฏบตจรงตอไป ศาสตรของพระราชาจงเปนการพฒนาจากลางขนบน และมคนเปนศนยกลางการเรยนร และการแกปญหานนเอง เมอกลาวถงศาสตรพระราชา

โดยสรป ศาสตรพระราชา คอ องคความรของพระราชา (พระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดช มหาราช บรมนาถบพตร) ททรงชวยเหลอปวงชนชาวไทย เปนการวางแนวทาง แนวคด ทฤษฎ หลกการ ขนตอนการทรงงาน และโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารซงมมากกวา 4,000 โครงการ เพอแกไขปญหาของประชาชน

พระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร ไดทรงรบรทกข สขของราษฎร ทงจากการเสดจพระราชด าเนน เยยมเยยนราษฎรในพนทชนบททวทกภมภาคดวยพระองคเอง และจากการทรงงานดานขอมลจากแหลงตางๆ จงไดพระราชทานพระราชด ารในการแกไขและบรรเทาความทกขยาก ซงประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม เพอมใหเกษตรกรเหลานนละทงแผนดน โดยทรงเนนใหมความ “พออย พอกน” สามารถพงตนเองไดกอน แลวจงคอยสรางความเจรญกาวหนาในระดบทสงขนไป ดงพระบรมราโชวาทในพธพระราชทานปรญญาบตรของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วนท ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๗ ความตอนหนงวา

“...การพฒนาประเทศจ าเปนตองท าตามล าดบขน ตองสรางพนฐาน คอ ความพอมพอกน พอใชของประชาชนสวนใหญเปนเบองตนกอน โดยใชวธการและใชอปกรณทประหยด แตถกตองตามหลกวชาเมอไดพนฐานมนคงพรอมพอควร และปฏบตไดแลวจงคอยสรางคอยเสรมความเจรญและฐานะเศรษฐกจขนทสงขนโดยล าดบตอไป...”

2

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ซงพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงจ าเปนตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และระมดระวงอยางยง ในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและด าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะ เจาหนาทรฐ นกทฤษฏ และนกธรกจในทกระดบ ใหมจตส านกในคณธรรม ความซอสตย สจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบเปลยนแปลงอยางรวดเรว และกวางขวางทงทางดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด

ประมวลและกลนกรองจากพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรองเศรษฐกจพอเพยง ซงพระราชทานใน โอกาสตาง ๆ รวมทงพระราชด ารสอน ๆ ทเกยวของ และไดรบพระราชาทานพระบรมราชานญาตใหเผยแพร

เมอวนท ๒๙ พฤศจกายน พ.ศ.๒๕๔๒

ภาพ แสดงกรอบแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงขางตนสามารถน าไปประยต ใชไดกบทกคน ทกระดบ และทกสาขา เพอเปนการเสรมสรางความเขมแขง และเปนหลกปฏบตในการท างานของการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (2562 - 2565) ดงนน ส านกงานประสานกจการขยายขยายผลโครงการรอยใจรกษ จงไดน าหลกการทรงงาน ๒๓ ประการ ทมความสอดคลองกบหลกการพฒนาตามแนวพระราชด าร เรอง “เขาใจ เขา ถง พฒนา” โดยน ามาประยกต ใชในการบรหารจดการแผนงาน/โครงการทมงเนนการมสวนรวม ใหชมชนมความรสกเปนเจาของ ซงจะน าไปสความยงยนของการพฒนาในทสด โดยมความสรปดงน

การเขาใจ เปนการสรางใหเกดความเขาใจในขอมลพนฐาน ดวยการศกษาขอมลทกมตของชมชนคนหารากของปญหาและรวบรวมองคความร ของโครงการพระราชด ารทวประเทศ และองคความรตาง ๆ มาใชในการท าความเขาใจสภาพปญหารวมกน

การเขาถง เปนเรองของการสอสาร และสรางการมสวนรวม โดยมงสอสารสรางความเขาใจและความมนใจใหชมชน รวมกนวเคราะหปญหาและความตองการของชมชน รวมทงใหชมชนมสวนรวมในกระบวนการพฒนามากทสด การพฒนาเปนการเรยนรเพอพฒนาศกยภาพชมชน สรางทมพเลยง การออกแบบหลกสตร

การพฒนา การศกษาดงาน แลกเปลยนเรยนร และฝกปฏบตของชมชน รวมทงการใหทมผประสานงาน ใหค าแนะน าชมชนใน การตดตามสนบสนนและตดตามผล

ภาพ การประยกตหลกการทรงงานกบการบรหารจดการแผนงาน/โครงการ

4

การด าเนนงานของมลนธฯ เพอพฒนาคณภาพชวตของชาวบานนน โดยการนอมน าศาสตรพระราชามาประยกตใชในการพฒนาแลวนน เพอใหเกดการพฒนาสความยงยน กลาวโดยสรป เพอใหเหนเปนแนวทางในการพฒนาชนบทใหเกดความยงยน ในป พ.ศ. 2537 พระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร "ทฤษฎใหม 3 ขนตอน" ทพระองคไดทรงแสดงใหเหนถงตวอยางของการพฒนาจากระดบฐานรากใหมนคงอยางเปนขนตอนในภาคเกษตร ดงน

5

ขนตอนท 1 อยรอด (Survival) เปนแนวทางการจดการพนทเกษตรกรรมในระดบครอบครว ทสอดคลองกบระบบนเวศวทยา ระบบบรหารจดการน า ซงเปนปจจยส าคญในการท าการเกษตร เพอใหพออย พอกน สมควรแกอตภาพ ในระดบทประหยดและเลยงครอบครวได ดวยการแบงพนทออกเปน 4 สวนเพอ 1) ขดบอส าหรบกกเกบน าไวใชในการเพาะปลกในชวงฤดแลงและใชเลยงปลา 2) ปลกขาวใหพอเพยงส าหรบการบรโภคในครอบครวตลอดทงป 3) ปลกไมยนตน สวนผลไม และพชผลอน ๆ และ 4) ไวเปนบรเวณทอยอาศย ปลกพชสวนครว และเลยงสตวเพอการบรโภคภายในครวเรอน ทงน มการฟนฟความอดมสมบรณของดน การควบคมวชพช ตลอดจนการควบคมแมลงศตรพชโดยวธธรรมชาตทงหมด เปนระบบการผลตทเนนการเกอกลกน ระหวางสตวเลยงและพชผลเพอใหเกดประโยชนสงสด และสามารถน าไปปรบใชไดในทกภมภาคใหเหมาะสมกบสภาพของดน น า และชนดของพช ซงแตกตางกนไปในแตละแหง ขนตอนท 2 พอเพยง (Sufficiency) มเปาหมายอยทการสรางความสามารถในการพงตนเองในระดบชมชน ดวยการน าเอาผลผลตสวนเกนของครอบครวตาง ๆ มาจดการรวมกนในระดบชมชน และยดหลกการแบงงานกนท าเปนการชวยเหลอเกอกลกนเพอใหประหยดและคมทน ซงจะท าใหเกดการเพมผลผลตและท าใหมสนคาและบรการในทองถนเพมมากขน การพงตนเองในระดบชมชนสามารถท าไดหลายทางโดยการรวมกลม หรอรวมมอกนในรปสหกรณ เพอจดการการผลต การตลาด และพฒนาสวสดการของชมชน ในรปแบบตาง ๆ เชน การจดตงกลมการผลตรวมกน ธนาคารขาว/โค/กระบอ กลมออมทรพยชมชน ศนยบรการสขภาพชมชน กลมฌาปนกจชมชน เปนตน เปนการสรางความสามคคภายในทองถนและเตรยมความพรอมกอนกาวสโลกภายนอก โดยยงคงยดหลกการใชความสามารถและทรพยากรทมอยในชมชนเปนหลก แมวาในขนนการแลกเปลยนกบภายนอกจะเพมมากขน แตกยงคงใหความส าคญกบการแลกเปลยนกนเองภายในชมชน เพราะชวยประหยดคาขนสงและคาการตลาดตาง ๆ ขนตอนท 3 ยงยน (Sustainability) เพมการตดตอสมพนธกบระบบตลาดและเศรษฐกจภายนอก เพอจดประสงคตาง ๆ เชน จ าหนายผลผลตสวนเกน แสวงหาเทคโนโลยและทรพยากรจากภายนอกมาใชในกจการของชมชน เชน การสรางโรงสขาว ใชบรการสนเชอธนาคารและสถาบนการเงน ตลอดจนสถาบนทางเศรษฐกจหรออน ๆ และถาหากชมชนมความเขมแขงเพมมากขนกอาจจะมการเจรจาตอรองความรวมมอกบบรษทธรกจเพอประโยชนของทงสองฝาย

การพฒนาอยางเปนขนตอนตามแนวทางทฤษฎใหม 3 ขนน ทายทสดแลวจะน าไปสการพฒนาทมนคงอยางตอเนองและเจรญกาวหนาไปสระดบการพฒนาทสงและซบซอนขน

จากศาสตรพระราชา น ามาสการประยกตใช เพอการพฒนาอยางยงยน ในรปแบบการพฒนาทางเลอก เพอการปรบเปลยนชมชนใหเกดความเขมแขง น าไปสการคนหารากเหงาของปญหาโดยชาวบานเอง พรอมแกไขปญหาของตนเอง โดยใชศาสตรพระราชามาชวยในการแกไขปญหา ทงในเรองเศรษฐกจ สงคม และปญหายาเสพตด ซงเปนปญหาใหญของประเทศชาต

6

สวนท ๒

โครงการรอยใจรกษและการขยายผล -----------------------------------------------------------------

๒.๑ ทมาและความส าคญของโครงการรอยใจรกษ

จากสถานการณยาเสพตดในภมภาค พนทสามเหลยมทองค า อนประกอบดวยพนทของประเทศไทย พมา และลาว เปนแหลงกระจายยาเสพตดแหลงใหญในระยะ 15 ปทผานมา ยาเสพตดจากสามเหลยมทองค าไดกระจายออกไปยงภมภาคตางๆ เปนจ านวนมาก และมแนวโนมสงขนทกป โดยมการล าเลยงเขาสประเทศไทยผานพนท 19 อ าเภอ ของ 4 จงหวดชายแดนภาคเหนอ คอ เชยงราย เชยงใหม พะเยา และแมฮองสอน ถงรอยละ 86 ของปรมาณยาเสพตดทถกน าเขาประเทศไทย ขอมลในป 2561 มปรมาณยาบาและยาไอซเขาประเทศไทย มมลคา 126,895 ลานบาท ล าเลยงผานชองทางจงหวดชายแดนภาคเหนอ 4 จงหวดดงกลาวถง 109,129 ลานบาท นบวาเปนปญหาทส าคญและสรางความเสยหายใหกบประเทศไทยในดานตาง ๆ เปนอยางมาก

การพฒนาทางเลอกเพอปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ปจจบนมแนวทางในการน าเอา การพฒนาทางเลอก (Alternative Development) มาสนบสนนการแกไขปญหายาเสพตด โดยวธการดงกลาวเรมเปนทยอมรบในระดบนานาชาตและในประเทศไทยเอง รฐบาลโดยกระทรวงยตธรรมจงพจารณาน าวธการพฒนาทางเลอกมาใชโดยเฉพาะในหมบานทประชาชนเคยคา หรอ ล าเลยงยาเสพตด โดยมงหวงวาเมอเขาเหลานนมงาน มอาชพแลว ผทเคยเขาไปเกยวของจะ ลด ละ เลก การคาและล าเลยงยาเสพตด และไดขอความรวมมอให มลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ ด าเนนการตามแนวทางการพฒนาดวยศาสตรพระราชาและต าราแมฟาหลวง ภายใต “โครงการรอยใจรกษ” ณ บานหวยสานและบานใกลเคยงรวม 4 หมบาน ของต าบลทาตอน อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม และตอมารฐบาล โดย กระทรวงยตธรรมสนบสนน และจะน ารปแบบหรอโมเดลทไดจากการพฒนา นไปใชขยายผลในพนทอนทมสภาพปญหาลกษณะเดยวกน โดยเฉพาะในจงหวดตามแนวชายแดนภาคเหนอ และพนทสวนอน ๆ ของประเทศ และเพอใหองคความรในเรองดงกลาว เกดความเขาใจในพนททมปญหาการคา และการล าเลยงยาเสพตด โดยเฉพาะพนทบรเวณชายแดนภาคเหนอ ปงบประมาณ 2562 สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร จงไดจดท าโครงการประยกตใชแนวพระราชด าร เพอสรางความเขาใจแกหนวยงานราชการ ผน าทองท ผน าทองถน ฯลฯ โดยมงหวงวาหากภาคราชการ ผน าทองท ทองถน ในพนทเปาหมาย เกดความเขาใจ จะน าแนวคดนไปด าเนนการในพนททมปญหาลกษณะเดยวกน กนาจะท าใหประชาชนในชมชนทเคยเขาไปยงเกยวไดลด ละ เลกการคา การล าเลยง ในพนทเปาหมาย 4 จงหวดชายแดนภาคเหนอ รวม 19 อ าเภอ 119 ต าบล

จากว ตถ ป ร ะสง คส า คญของ โคร งการร อย ใจร กษ ท ไ ด น า แนวทางการพฒนาทาง เ ลอก และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขามาชวยแกไขปญหาและพฒนาประชาชนในหมบานหวยสานและหมบานใกลเคยงในต าบลทาตอน อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม ใหมอาชพสจรต จะเปนตวอยางใหแกหมบานอน ในประ เทศไทย ทประสบปญหา เ ชน เ ด ยวกน ด งน น พลเอกประยทธ จนทร โอชา นายกร ฐมนตร จงไดมหนงสอขอพระราชทานพระราชานญาตกราบบงคมทลรายงานตามโครงการรอยใจรกษ ซงกองกจการในพระองค 904 ไดมหนงสอตอบเพอกราบเรยนนายกรฐมนตร ความวา “กองกจการในพระองคฯ ไดน าความกราบบงคมทลพระกรณาทรงทราบฝาละอองธลพระบาทและกราบทลฝาพระบาทแลว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ / ทร ง โ ป ร ด ใ ห ห น ว ย ง า น ท เ ก ย ว ข อ ง ด า เ น น ง าน ต าม โ ค ร ง ก า ร ใ ห เ ป น ไ ป ด ว ย ค ว า ม เ ร ย บ ร อ ย ” รายละเอยดตามภาคผนวก ก

7

๒.๒ แผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

คณะรฐมนตรในคราวประชมสญจรทจงหวดเชยงราย เมอวนท 30 ตลาคม 2561 ไดอนมตแผนฉบบน โดยมความมงหมายสงสดเพอสกดกนยาเสพตดจากนอกประเทศ สรางแนวปองกนชายแดนทมประสทธภาพ โดยก าหนด 4 กลยทธส าคญ คอ (1) บรณาการการใชอ านาจทางกฎหมายทมอยตอโครงสราง 3 สวน (2) จดตงกลไกบรหารจดการทมประสทธภาพ (3) การพฒนาดวยศาสตรพระราชาตามบทเรยนหวยสาน Model และ (4) การใชพลงชมชนเปนแนวปองกน ก าหนดระยะเวลา 4 ป โดยมพนทเปาหมายประกอบดวย 4 จงหวดชายแดน 19 อ าเภอชายแดน คอ

(1) จงหวดเชยงใหม 5 อ าเภอ คอ อ าเภอเวยงแหง เชยงดาว ไชยปราการ ฝาง และแมอาย (2) จงหวดเชยงราย 9 อ าเภอ คอ อ าเภอแมสาย แมฟาหลวง แมจน เชยงแสน เชยงของ เวยงแกน

เวยงเชยงรง พญาเมงราย และเทง (3) จงหวดแมฮองสอน 3 อ าเภอ คอ อ าเภอเมอง ปางมะผา และแมสะเรยง (4) จงหวดพะเยา 2 อ าเภอ คอ อ าเภอภซาง และเชยงค า

ในระยะแรกไดก าหนดพนทต าบลตดชายแดน จ านวน 33 ต าบล และหมบานทปรากฏขอมลวามสภาพปญหายาเสพตดจ านวน 47 หมบาน รายละเอยดตามภาคผนวก ข

โดยทแผนฉบบนประกอบดวย 7 มาตรการ แตมาตรการฟนฟและพฒนาอยางยงยน จะเปนมาตรการทเกยวของกบการพฒนาทางเลอกตามแนวทางปฏบตในคมอฉบบน จงขอน าเสนอโดยสรป ดงน

มาตรการท 6 การฟนฟและพฒนาอยางยงยน โดยการพฒนาอาชพ รายได แกไขปญหาความยากจน และพฒนาคณภาพชวตแบบองครวมโดยสงเสรมการพฒนาทางเลอก ตามแนวทางศาสตรพระราชา โดยมคนเปนศนยกลางการพฒนา สรางความเชอมน สรางแนวรวมในพนทดวยกจกรรมแกไขปญหารวมของประชาชนในพนท โดยท าทนท (Quick Hit) ปรบเปลยนระบบคดของประชาชนใหอยบนพนทฐานการด ารงชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงบนทรพยากรทมอยในทองถน และพงพาตนเอง สรางการมสวนรวมของประชาชนในหมบาน/ชมชน ในฐานะเจาของปญหา รวมหาทางออก และรวมรบผลประโยชนโดยการมกฎเกณฑทางสงคมรวมกน โดยองคกรภาครฐ และองคกรปกครองสวนทองถนรวมสนบสนนพฒนาอาชพ สงเสรมทกษะการประกอบอาชพ การเกษตร ปศสตว หตถกรรม พฒนาพนททองเทยวบนพนฐานทรพยากรของทองถน เพอสรางรายไดแกประชาชนในพนทอยางยงยน พฒนาตลาดชมชน กองทนรบซอผลผลต กองทนยา รกษาโรคสตว เพอใหสามารถพงพากนเองในระดบทองถน ตลอดจน ปฏบตการจตวทยา และสรางแนวรวมเพอแกไขปญหายาเสพตด

๒.3 ความสอดคลองระหวางโครงการรอยใจรกษและแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

แ ผ น ป ฏ บ ต ก า ร ด า น ก า ร แ ก ไ ข ป ญ ห า ย า เ ส พ ต ด ช า ย แ ด น ภ า ค เ ห น อ แ บ บ เ บ ด เ ส ร จ (พ.ศ. 2562 – 2565) ไดกลาวถงโครงการรอยใจรกษ ใน 3 สวน ไดแก

(1) โครงการรอยใจรกษ เปนโครงการทแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565) ตองประสานสอดคลองในทศทางเดยวกน

(2) แผนปฏบ ตการ ดานการแก ไ ขปญหายา เสพ ตดชายแดนภาคเหนอแบบเบด เสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565) จะน าเอาหวยสานโมเดล ทด าเนนการตามโครงการรอยใจรกษไปประยกตใชในพนทเปาหมาย

(3) แผนปฏบ ตการ ดานการแก ไ ขปญหายา เสพ ตดชายแดนภาคเหนอแบบเบด เสร จ (พ.ศ. 2562 – 2565) ไดขอใหโครงการรอยใจรกษ โดย 3 องคกร คอ มลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด าร และมลนธรากแกว สรางคนในพนทระดบต าบล โดย องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เปนแกนกลางดวยการฝกอบรมและฝกปฏบตการพฒนา

8

ทางเลอกดวยศาสตรพระราชา เพอใหทางราชการโดยจงหวด อ าเภอ ต าบล หมบาน ไดน าไปขย ายผล ดวยการสนบสนนจากทกภาคสวน รายละเอยดตามภาคผนวก ค

๒.๔ แผนการสรางคนใหต าบล (อปท.) เพอขบเคลอนการพฒนาทางเลอกตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

๒.๔.๑ ทมประสานการพฒนาระดบต าบล/หมบาน มตทประชมเชงปฏบตการเพอจดท าแผนการขบเคลอนแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 - 2565) วนท 9 – 10 เมษายน 2562 (จดโดย ส านกงาน ป.ป.ส. รวมกบกองทพภาคท 3) ไดก าหนดใหมบคลากรผรบผดชอบเพอประสานการพฒนาในระดบพนท ในการขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565) ดงน

1) กลมท ๑: Mr.AD1 ผจดการแผนปฏบตการระดบต าบล เปนขาราชการในพนทผเปนเจาภาพหลกของการขยายผลโครงการรอยใจรกษ โดยท างานประสาน

การปฏบตกบทกภาคสวน อ าเภอ อปท. ต าบล และหมบาน ท างานขนตรงกบอ าเภอ/ศนยปฏบตการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดอ าเภอ โดยอยปฏบตหนาทไดอยางนอย 3 ป (ตามกรอบระยะเวลาของแผนฯ) จ านวน 34 คน ต าบลละ ๑ คน

2) กลมท ๒: Mr.AD2 อาสาสมครพฒนาทางเลอก เปนราษฎรในพนทต าบล/หมบานเปาหมายทผานการสอบสมภาษณโดยคณะกรรมการสอบคดเลอก

4 ฝาย (อ าเภอ, อปท., ป.ป.ส., ปดทองฯ) Mr.AD2 ท าหนาทเปนผชวย Mr.AD1 ในการประสานการพฒนาพนท จงเปนผใกลชดกบราษฎรมากทสดทจะน าเอาแนวทางการพฒนาทางเลอก ดวยศาสตรพระราชา น าไปปฏบตรวมกบราษฎร และคอยรบฟงเสยงสะทอนจากชาวบานเกยวกบการพฒนาเพอปรบปรงแกไข จ านวน 34 ต าบล ต าบลละ ๑ คน

3) กลมท ๓: Mr.AD3 เจาหนาททหาร หวหนา/รองหวหนาชดพฒนามวลชนสมพนธ (ชพส.) เปนทหารทมแนวคดแนวทางการพฒนาชมชนเปนพนฐาน ไมเกยวของกบดาน Supply Side โดยไดรบการคดเลอกจาก ผบ.หนวย ใหปฏบตงานในพนทพฒนาหมบานตามแนวชายแดน ผานการอบรมหลกสตรชดพฒนาสมพนธมวลชน ชดวทยากรกระบวนการ สรางเครอขายผน าชมชนเขมแขง ฯลฯ สามารถปฏบตหนาทประสานการพฒนาในพนทไดจรง

4) กลมท ๔: เจาหนาท ป.ป.ส. ประจ าต าบล เจาหนาทผปฏบ ตงานในพน ทหมบานเปาหมาย โดยเปนผสนบสนน อ านวยความสะดวก

(Facilitator) ในการใหเจาหนาท ๓ กลมขางตนไดปฏบตหนาทและรวมวางแผนการพฒนาทางเลอกเพอแกไขปญหายาเสพตดในพนทเปาหมายโดยใชแนวทางการขยายผลโครงการรอยใจรกษตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565) เปนแนวทางปฏบต

5) กลมท ๕: ผผานการอบรมฝกปฏบตหลกสตรท 1 และ 2 ขนกบอ าเภอจะมอบค าสงภารกจ (รายละเอยดหลกสตร อธบายในสวนถดไป) แบงเปน 3 กลม ไดแก (1) ขาราชการประจ าต าบล/อ าเภอ (2) กลมผบรหาร/สมาชก อปท. และ (3) กลมผน าชมชน ก านน ผใหญบาน ปราชญชาวบาน โดยสนบสนนทงในสวนของโครงการ/กจกรรม ทตอบสนองตอปญหาความตองการชมชน งบประมาณ วสดอปกรณ แรงงาน องคความร ฯลฯ

บคลากรดงกลาวทง 5 กลม จะตองรวมปฏบตงานในพนทต าบลเปนทมเดยวกน โดยตอง บรณาการกบขาราชการทกภาคสวนทปฏบตงานในพนทต าบลนน รวมทงผน าชมชน ปราชญชาวบาน และ

9

ผทสนใจรวมกนเปนทมพฒนาท างานรวมกน ดวยความขยนหมนเพยร ซอสตยสจรต และท างานโดยมงหวงผลสมฤทธ ค านงประโยชนของชาวบานเปนทตง

๔.๒.๒ หลกสตรการขยายผลโครงการรอยใจรกษ สรางคนใหต าบล 1) การเรยนรประสบการณการประยกตใชแนวพระราชด าร (หลกสตร 1)

o หลกสตร/ระยะเวลา : ศกษาดงาน 2 วน 1 คน o กลมเปาหมาย : องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) จาก 296 ต าบล 19 อ าเภอ ใน

4 จงหวด ไดแก เชยงราย เชยงใหม พะเยา และแมฮองสอน o จ านวนคน : ครงละ 60 คน จาก 3 กลม ประกอบดวย

(1) กลมขาราชการประจ าต าบล/อ าเภอ (2) กลมผบรหาร ขาราชการ และสมาชก อปท. (3) กลมผน าชมชน ก านน ผใหญบาน ปราชญชาวบาน

o เนอหาหลกสตร : ในวนแรก ผเขารบการอบรมรบฟงการบรรยายหลกการพฒนาทางเลอกในการ

ด ารงชวตทยงยน โดยวทยากรมลนธแมฟาหลวงฯ จากนนจงเขาศกษาฐานการเรยนร 4 ฐาน ในพนทแปลงสาธต 75 ไร ประกอบดวย ฐานท 1 การพฒนาระบบน า ฐานท 2 เกษตรพอเพยงและพชระยะยาวไมผล ฐานท 3 ความมนคงทางอาหาร ขาว พชอายสน 1 ไร 1 แสน และ ฐานท 4 การท าปศสตว และสรปประเดนการเรยนรประจ าวนรวมกน ส าหรบวนทสอง เปนเวทแลกเปลยนประสบการณกบผทเคยเกยวของกบยาเสพตด และบทบาทของภาคราชการกบการด าเนนการโครงการรอยใจรกษ จากนน จงสรปผลการเรยนร พรอมมอบการบานส าหรบผเขาอบรม 2 ขอ คอ (1) ใหคดเลอกผเขาอบรมเหลอ 20 คน เขาฝกปฏบตในหลกสตร 2 (2) ปรกษาหารอเพอเสนอโครงการแกไขปญหาความตองการของชมชน

2) การฝกปฏบตจรงดานการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (หลกสตร 2) จากพระด ารสของสมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาพชรกตยาภา นเรนทราเทพยบด กรมหลวงราชสารณสรพชร มหาวชรราชธดา ทวา “...ไมมทางทจะท าโครงการคดลอกเหมอนกนไดทกๆ พนท เพราะวามนไมมหนงรปแบบทเหมาะสมกบทกท (one size fits all)…” ท าใหมลนธแมฟาหลวงฯ และสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ ปรบเปลยนการอบรมฝกปฏบตจากการทอยประจ าทโครงการรอยใจรกษ บานหวยสาน ต าบลทาตอน อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม เปนหนวยเคลอนทออกไปหาผเขารบการอบรมฝกปฏบตในพนทของ อปท. ตาง ๆ โดยมรายละเอยด ดงน

o หลกสตร/ระยะเวลา : อบรมฝกปฏบต 5 วน 4 คน o กลมเปาหมาย : อปท. ทผานการอบรมในหลกสตรท 1 ครงละ 20 คน o เนอหาหลกสตร :

ในวนแรกเปนการปพนความรและสรางความเขาใจใหแกผเขารบการอบรมในหลกการพฒนาตามศาสตรพระราชาและปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยใชกระบวนการนวด นอม น า เพอท าความเขาใจรวมกน ในวนท 2 ท าการส ารวจศกษาขอมลสภาพปญหาและศกยภาพของชมชนเพอท าความเขาใจรวมกน วนท 3 เปนการน าประเดนปญหาความตองการทไดรบมาสรป และวางแผนในการแกไขปญหารวมกน โดยเนนทปญหาและความตองการของราษฎรทตองรบแกไขเปนกรณเรงดวน (Quick Win) วนท 4 เปนการถายทอดและเตมเตมความรพรอมใชใหแกผเขารบการอบรม เชน เกษตรทฤษฎใหมแบบประณต การปลกขาวไรผลผลตสง ฝาย ระบบน า เครองสบน าพลงงานแสงอาทตย เปนตน ในวนท 5 ผเขารบการอบรมน าเสนอโครงการเรงดวน (Quick Win) ตามขอมลในวนท 2 โดยเชญนายอ าเภอและหนวยงานทเกยวของมาสรปแนวทางในการพฒนาโครงการเรงดวน เพอสนบสนนการ บรณาการแกไขปญหารวมกน

10

3) การฝกอบรมหลกสตรการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565) ส าหรบเจาหนาทส านกงาน ป.ป.ส. (Mr.AD4) ในระหวาง วนท 3 – 4 สงหาคม 2562 มรายละเอยด ดงน

o หลกสตร/ระยะเวลา : ศกษาดงาน 2 วน 1 คน o กลมเปาหมาย : เจาหนาทส านกงาน ป.ป.ส. ผปฏบตงานลงพนทท างานในหมบาน

เปาหมาย o จ านวนคน : ครงละ 60 คน o เนอหาหลกสตร :

ในวนแรก ภาคเชา ผเขารบการอบรมรบฟงการบรรยายหลกการพฒนาตามต าราแมฟาหลวงฯ โดยวทยากรมลนธแมฟาหลวงฯ ภาคบาย เขาศกษาฐานการเรยนร 4 ฐาน ในพนทแปลงสาธต 75 ไร ประกอบดวย ฐานท 1 การพฒนาระบบน า ฐานท 2 เกษตรพอเพยงและพชระยะยาวไมผล ฐานท 3 ความมนคงทางอาหาร ขาว พชอายสน 1 ไร 1 แสน และ ฐานท 4 การท าปศสตว และสรปประเดนการเรยนร และปจจยความส าเรจในการด าเนนโครงการพฒนาทางเลอกทยงยน ส าหรบวนทสอง ภาคเชา เปนการบรรยาย อภปราย เสวนา ในเรองการประยกตใชแนวพระราชด ารในการพฒนาทางเลอก การขยายผลการพฒนาทางเลอกตามรปแบบโครงการรอยใจรกษในพนทเปาหมายตามแผนเบดเสรจฯ การพฒนาทางเลอกโดยเรมจากการพฒนาแหลงน าขนาดเลก ดวยแนวทางพระราชด ารในการบรหารจดการโดยชมชน และตอบขอซกถามปญหาใหรแจงเหนจรง เพอน าไปปฏบตงาน โดยคณะวทยาการสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ ภาคบาย ศกษาดงานตวอยางความส าเรจในการขยายผลโครงการรอยใจรกษ กรณการกอสรางซอมแซมฝายหวยแมนาวาง อบต.สนตนหมอ แลวจงสรปผลการเรยนรและสงทจะท าตอไป (What’s Next)

4) การอบรมและฝกปฏบตหลกสตรการขยายผลโครงการรอยใจรกษตามแผนปฏบตการ ดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565) ส าหรบชดเจาหนาทประสานการพฒนาระดบต าบล/หมบาน (วนท 13 – 28 สงหาคม 2562)

o หลกสตร/ระยะเวลา : อบรมฝกปฏบต 15 วน o กลมเปาหมาย :

(1) Mr.AD1 จ านวน 34 คน (2) Mr.AD2 จ านวน 34 คน (3) Mr.AD3 จ านวน 34 คน

รวม 107 คน o เนอหาหลกสตร :

เพอสรางความเขาใจในหลกการพฒนาตามศาสตรพระราชาและต าราแมฟาหลวง และผเขาอบรมฝกปฏบตสามารถจดท าแผนการด าเนนงานโครงการ และน าองคความรและประสบการณไปปฏบตภารกจในการขยายผลโครงการรอยใจรกษได หลกสตรนจงมเนอหาครอบคลม ความรความเขาใจในโครงการรอยใจรกษ , แผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562 - 2565), หลกการพฒนาตามศาสตรพระราชา กระบวนการการท างานกบชมชน และฐานการพฒนา 4 ฐาน, การประเมนศกยภาพชมชนและการใชขอมลพนทในการประเมน, แผนทและความส าคญของขอมลจรง การใช Mobile Application ในการอานขอมลแผนท, ศกษากจกรรมพฒนามตน า ไดแก ฝายอนรกษ ระบบทอ อางพวง ฝายเพอการเกษตร คลองสงน า ระบบน าประปา และกฎระเบยบชมชนในการบรหารจดการน า, องคประกอบของการประเมนศกยภาพพนทในมตน าและความรเรองการบรหารจดการน า, การขยายผลโครงการรอยใจรกษดวยแนวทางแผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกตตามแนวพระราชด าร (พชร.), กฎระเบยบในชมชน คณะกรรมการหมบานแลกเปลยนประสบการณการพฒนากฎระเบยบชมชน, ศกษาการพฒนาและบรหารจดการแหลงน าขนาดเลก ณ ฝายหวยแมนาวาง, ความรเกยวกบ

11

กจกรรมพฒนาดานการเกษตร , ความรเกยวกบกจกรรมพฒนาดานปศสตว , ศกษาดงานโครงการพฒนาดอยตง (พนททรงงาน) อนเนองมาจากพระราชด าร, เยยมชมคายอาสาท าด และพดคยกบคณะท างาน, ความรเรองสารเสพตด, กรณศกษาตวอยางความส าเรจ และปญหาอปสรรคทเกดขนในการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562 - 2565), เทคนคการศกษาขอมลอยางเปนระบบ (การเกบ วเคราะห คนขอมล) และเทคนคการจดท าประชาคม, บรรยายการบรณาการโครงการและแผนในแผนปฏบตงานประจ าปของชมชน อปท. อ าเภอ และจงหวด และการฝกปฏบตในการจดท าแผนชมชน, กระบวนการขออนญาตใชประโยชนทดนในเขตปาสงวนฯ และเขตอทยานฯ, นโยบายและแนวทางปฏบตการปองกนและปราบปรามยาเสพตดของ ศอ.ปส.มท. และแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตด ชายแดนภาคเหนอ แบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565) , และมอบภารกจใหผเขาอบรมไปปฏบตงานดวยศาสตรพระราชาตามแผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกตตามพระราชด าร ภายใตกรอบแนวทางตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565)

๒.4.3 การขบเคลอนโครงการเรงดวน (Quick Win) มลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ

สบสานแนวพระราชด าร และมลนธรากแกว จะถอเปนแนวทางการปฏบตในการฝกอบรม/ฝกปฏบต เกยวกบการพฒนาตามแนวพระราชด าร วาหลงจากเสรจการอบรมและฝกปฏบตหลกสตรการขยายผลโครงการรอยใจรกษตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565) ส าหรบชดเจาหนาทประสานการพฒนาระดบต าบล/หมบานแลว จะตองมโครงการเกดขน โดยใชหลกคด หลกการ แนวปฏบตทไดจากการฝกอบรม มาด าเนนการโครงการโดยเนนโครงการเรงดวน (Quick Win) เพอแกไขปญหาและความตองการของประชาชนทแทจรง เพอสรางศรทธาโดยมรายละเอยดของโครงการ ดงน

1) หลกการของโครงการ (1) เปนโครงการทแกไขปญหาเรงดวนเพอสรางความเชอมนศรทธาของชาวบานในชมชน

โดยประยกตใชศาสตรพระราชา และมการศกษาขอมลพนฐานของหมบานชมชนและการประชาคม (2) เปนโครงการทเกดจากความรวมมอและมสวนรวมของ ราษฎร/อปท./อ าเภอ และ

สถาบนฯ โดย ราษฎร และ อปท. เปนเจาภาพหลก สถาบนฯ สนบสนนกระบวนการเขาใจ เขาถง พฒนา (3) เปนโครงการทท างาย เรว ใชงบประมาณนอย และเหนผลชดเจน

2) ลกษณะของโครงการ (1) หนงโครงการ 1 หมบานน ารอง (2) หนงโครงการแตอาจมหลายกจกรรม แตตองเปนกจกรรมในลกษณะเดยวกน เชน การ

พฒนาระบบน า สรางฝาย ตอระบบทอ ฯลฯ (3) โครงการตองมงบประมาณของ อปท. เปนหลก (4) โครงการตองมสวนรวมจากราษฎร เชน แรงงาน อาหาร หรอ อน ๆ

3) กระบวนการท างาน (1) คณะตรวจเยยมสถาบนฯ เขาตรวจเยยมและตดตาม อปท. ทผานการอบรมหลกสตร 1

เพอประเมนความพรอมในเรองการคดเลอกคนเขารบการอบรมหลกสตร 2 (2) ปลดอ าเภอ ผบรหารทองถน ผน าชมชน รวมกนจดท ารายละเอยดโครงการทเปนปญหา

และความตองการของชมชน และรวมกนคดเลอกราษฎรทจะเขารบการอบรมฝกปฏบตหลกสตรท 2 ใหตรงกบโครงการ/กจกรรมเรงดวนของหมบาน

(3) ทองถนสงโครงการ/กจกรรม ใหกบอ าเภอ เพอใหทางอ าเภอสงใหสถาบนฯ ขอรบการสนบสนนงบประมาณสมทบ (กรณถาม) โดยผานคณะท างานกลนกรองโครงการ

(4) ผอ านวยการสถาบนฯ อนมตโครงการเพอด าเนนการตอไป

12

(5) ด าเนนการตามโครงการ ก ากบ ตดตาม สนบสนน และรายงานผล รายละเอยดตามภาคผนวก ง

๒.4.๔ การขบเคลอนการพฒนาทางเลอก เพอการขยายผลโครงการรอยใจรกษอยางย งยน กระบวนการขบเคลอนการพฒนาทางเลอก เพอการขยายผลโครงการรอยใจรกษอยางยงยน มขนตอน ดงน

1) พนทเปาหมาย ในระยะแรก ม 2 ประเภท ไดแก (1) พนทเปาหมายทก าหนดไวในแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดน

ภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565) เรมจากจดเลกไปจดใหญ ตามล าดบขน ซงของจงหวดเชยงราย มจ านวน ๔๗ หมบาน ใน ๓๓ ต าบล ๑9 อ าเภอ

(2) พนทเปาหมายทต าบล/อ าเภอ ก าหนด และจงหวดใหความเหนชอบ 2) การศกษาขอมลอยางเปนระบบ เพอน ามาวเคราะหขอมล คนขอมล จดท าแผนชมชน อปท.

อ าเภอ และบรรจในแผนจงหวด (เฉพาะทตดใชงบ Function + Area) หากมความจ าเปนทตองด าเนนการตามโครงการเรวดวน (Quick Win) กสามารถด าเนนการไดตามขอ 4.2

3) การปฏบตการตามแผน ซงเปนการบรณาการของหนวยงานภายใตความพรอม และความรวมมอของราษฎร ในการแกไขปญหาและความตองการของประชาชน เพอใหการพฒนามความยงยน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดย “ท าตามล าดบขน” เพอใหราษฎรมความอยรอด พอเพยง และยงยน โดยเรมจากระดบครวเรอน ชมชน พนท ภมภาค ประเทศ ตามล าดบ

4) การตดตามสนบสนน โดยจะมการจดเจาหนาทในระดบอ าเภอ จงหวด รวมกบเจาหนาทของสถาบนฯ และมลนธรากแกว ท าการตดตามผลการปฏบต พรอมการสนบสนนปจจยทางการบรหาร และเขารวมการแกไขปญหาในทกขนตอนการท างาน รายละเอยดตามภาคผนวก จ

๒.5 บทบาทภารกจของสวนราชการ ในการขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ การพฒนาทางเลอกดวยศาสตรพระราชา ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562– 2565)

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนกลาง

1 แมทพภาค 3 / ผอ านวยการรกษาความมนคงภายใน (กอ.รมน.) ภาค 3

1.1 ในฐานะประธานศนยอ านวยการในการบรหารการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอ (ศอ.บส.ชน) ตามแผนเบดเสรจฯ ตามโครงสรางของแผนเบดเสรจฯและตามค าสง ทภ3

1.2 ก าก บควบคมมอบหมายภารกจและประชมหนวยงานทเกยวของเปนประจ า

1.3 สนบสนนการด าเนนการของโครงการรอยใจรกษในมตตาง ๆ

2 ผอ านวยการส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด (ป.ป.ส.) ภาค 5

2.1 มบทบาทในฐานะเลขานการศนยอ านวยการในการแกไขปญหายาเสพตดฯ โดย บรหาร/ประสานงาน/สนบสนน หนวยงานทเกยวของกบแผนเบดเสรจฯ

13

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนกลาง

2 ผอ านวยการส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด (ป.ป.ส.) ภาค 5 (ตอ)

2.2 จดท าแผนบรณาการ การแกไขปญหาตามแผน เบดเสรจประจ าป

2.3 อดหนนงบประมาณเพอปฏบตการตามแผนฯ 2.4 หนาทอนๆ ทเกยวของ ตามแผนฯ

3 ผวาราชการจงหวด

3.1 เปน ผอ านวยการศนยอ านวยการปองกนและปร าบปร ามยา เสพ ตด จ งหว ด โ ดยท าหน า ทอ านวยการ ก ากบ ดแล ตดตามผล การขบเคลอนแผนเบดเสรจและขยายผลโครงการรอยใจรกษในระดบจงหวด โดยมคณะกรรมการ/อนกรรมการ/ หรอ คณะท างาน เปนองคกรชวยเหลอ สนบสนน

3.2 จดท าแผนปฏบตการแบบบรณาการ ตามมาตรการตางๆ ในแผนเบดเสรจกบทกสวนราชการทเกยวของ

3.3 ใชกลไกของศนยยาเสพตด จงหวด/อ าเภอ เปนกลไกใ น ก า ร ข บ เ ค ล อ น แ ผ น เ บ ด เ ส ร จ อ า จ ต งคณะอนกรรมการระดบจงหวด/อ าเภออกคณะหนงเพอขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษกได

3.4 หนาทอนๆ ทหนวยงานตามแผนเบดเสรจ ขอรบการสนบสนน

4 ปลดจงหวด 4.1 ในฐานะผบงคบบญชาชนตนของนายอ าเภอในการก ากบ ดแล ตดตาม และรวมแกไขปญหางานในพนท หากเกนขดความสามารถ ใหรายงานผวาราชการจงหวด

4.2 ท าหนาทฝายเลขานการศนยฯ ยาเสพตด จงหวด/อ าเภอ หรอคณะกรรมการตามขอ 3 ของผวาราชการจงหวด

4.3 ก ากบดแลประสานงานสนบสนนการด าเนนการตามแผนเบดเสรจและโครงการรอยใจรกษตามแผนเบดเสรจ และมอบหมายศนยฯ ยาเสพตด อ าเภอด าเนนการและรายงานผล

4.4 ตรวจสอบตดตาม เรงรดและแกไขปญหา (ถาม) ในฐานะคณะท างานกลนกรองโครงการเรงดวน (Quick Win)

4.5 หนาทอนๆ ทเกยวของ และไดรบมอบหมาย

14

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนกลาง

5 หวหนาส านกงานจงหวด

5.1 ประสานและบรณาการแผนงาน/โครงการพฒนาในพนทเปาหมายดวยการจดท าในรปแบบแผนปฏบตการประจ าปงบประมาณ

5.2 บรณาการการขยายผลรอยใจรกษและเบดเสรจ เขาไวในแผนงาน/โครงการ/งบประมาณ ของแผนพฒนา จงหวด แผนกลมจงหวด หรอแผน Function

5.3 จดท า Big data ของสถานการณ/ผลตามแผนเบดเสรจ และขยายผลรอยใจรกษ

5.4 ชวยเหลอผวาราชการจงหวดในงานบรหารทวไป และงานอนใดทไมใชงานของสวนราชการใดในจงหวด

6 ผบญชาการมณฑลทหารบกในพนท

6.1 ปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมายจาก กองทพภาค/กอ.รมน.ภาค 3

6.2 ประสานงานกบหนวยทหารในพน ท เพอรวมปฏบตงานกบสวนราชการ ทองถนทองทในภารกจทเกยวของทงแผนเบดเสรจและการขยายผลโครงการรอยใจรกษ

6.3 เชอมโยงระบบขอมล Big data ของแผนฯ จงหวดเพอประโยชนในการปฏบตหนาท

7 ผบงคบการต ารวจภธรจงหวด

7.1 มอบหมายเจาหนาทต ารวจในพน ท สนบสนน ชวยเหลอภารกจตามแผนเบดเสรจและขยายผลโครงการรอยใจรกษ ในพนทเปาหมาย

7.2 จดท าแผน/โครงการ ตามมาตรการดาน Supply ตามแผนเบดเสรจและการขยายผลรอยใจรกษ

7.3 อ านวย ประสานงาน ก ากบดแลการปฏบตการของ สภ. ตาง ๆ ในพนทและรายงาน

8 นายแพทยสาธารณสขจงหวด

8.1 ประสานการปฏบตดานการสาธารณสข สขภาพอนามยของประชาชนในพนทเปาหมาย มสขภาพอนามยทงกายและใจแขงแรงสมบรณ พรอมรวมมอในการพฒนา

8.2 รวมเปนแกนกลางในการบ าบด รกษา ฟนฟ ผเสพยาเสพตดในพนทเปาหมาย

8.3 ด าเนนการตามมาตรการดาน Demand ตามแผนเบดเสรจและขยายผลโครงการรอยใจรกษ

15

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนกลาง

9 ทองถนจงหวด

9.1 ก ากบ ดแล ใหค าปรกษา แนะน า อปท. เปาหมาย ในเรองแผนงาน/โครงการ งบประมาณ และระเบยบปฏบตตางๆ ใหสอดคลองกบแผนงาน/โครงการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ใหเกดความตอเนอง โดยใหบรรจไวในแผนประจ าปของ อปท.

9.2 ตรวจสอบตดตาม เรงรดและแกไขปญหา (ถาม) ในฐานะคณะท างานกลนกรองโครงการเรงดวน (Quick Win)

10 เกษตรและสหกรณจงหวด

- เปนหนวยงานกลางของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ในจงหวดเชยงราย ทจะบรณาการแผนงานโครงการของ สงก ดกระทรวง เกษตรและสหกรณ เข าด าเนนการในพนทเปาหมาย เพอใหเชอมโยงกบแผนงานของ อปท. จงหวด อ าเภอ (Function + Area + Local) ภายใตแผนปฏบตการเฉพาะกจในพนทเปาหมาย ทจงหวด (ส านกงานจงหวด) จดท าขน

11 ผ อ า น ว ย ก า ร ส าน กชลประทาน

- อ านวยการ ก าก บ ดแล สนบสนน โครงการชลประทานเชยงรายในการปฏบตภารกจชวยเหลอ สนบสนนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ดานการพฒนาแหลงน า หากเกนก าลงความสามารถของโครงการชลประทานจงหวด ใหส านกชลประทานท 2 จดบคลากรและความรเชงเทคนคสนบสนน

12 ผอ านวยการโครงการชลประทานจงหวด

12.1 จดท าแผนและโครงการเพมหรอขยายแหลงน าทงขนาดเลกและขนาดกลางในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

12.2 ชวยเหลอ สนบสนน ประสานงานกบ อปท. หรอหนวยงานทเกยวของในการด าเนนการเพมแหลงน า ปรบปรงแกไขแหลงน าใหสามารถใชประโยชนได

12.3 รวมเปนคณะท างานกลนกรองโครงการเรงดวน (Quick Win) ตามทสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ แตงตงขน ตามมตของคณะกรรมการสถาบนฯ ซงมปลดกระทรวง เกษตรและสหกรณ ร วมเปนคณะกรรมการ

16

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 12 ผอ านวยการโครงการ

ชลประทาน จ งหว ด (ตอ)

12.4 จดเจาหนาทดานชางในพนทรวมปฏบตงานการพฒนาแหลงน า ดงน (1) เขารวมเปนวทยากรอบรมฝกปฏบตใหแก

เจาหนาทดานชางขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ตามทสถาบนฯ ไดขอความรวมมอจากอธบดกรมชลประทาน

(2) เขารวมปฏบตงานกบเจาหนาทของ อปท. และสถาบนฯ เพอรวมส ารวจ ออกแบบ ถอดแบบ จดท า ปร.4 5 และรวมใหความร เทคนค ค าแนะน าตางๆ กอนท อปท. จะเสนอโครงการเขาสคณะท างานกลนกรองโครงการ

12.5 รวมตรวจเยยม ใหค าแนะน าการกอสรางหลงจากโครงการไดรบอนมตแลว ซงจ าแนกลกษณะงานออกเปน 2 กรณ คอ ตรวจการกอสรางตามปกต และ ตรวจตามท อปท. รองขอ หากพบปญหา อปสรรคในการท างาน หรอ ตองการค าแนะน าเปนกรณพเศษ หนาทอนๆ ตามทสถาบนฯ อ าเภอ ต าบลรองขอ

13 เกษตรจงหวด

13.1 จดท าแผนพฒนาอาชพดานเกษตรกรรมเพอขยายผลโครงการรอยใจรกษ

13.2 ปฏบตงานดานการสงเสรมอาชพดานพชในพนทเพอขยายผลโครงการเรงดวน ตอยอดจากการบรหารจดการแหลงน าขนาดเลก

13.3 สงเสรมการเกษตรกรรมใหราษฎรในพนทดวยศาสตรพระราชา โดยค านงถงปญหา ความตองการ ความพรอม และการมสวนรวมของราษฎรกอนด าเนนการโดยใหประสานเจาหนาทโครงการในระดบพนท ไดแก Mr.AD1 Mr.AD2 และเจาหนาททเกยวของ รวมถงผน าชมชนตองเขาด าเนนการ

14 ผอ านวยการสถานพฒนาทดนจงหวด

14.1 สนบสนน/ชวยเหลอ อปท. หรอหนวยงานทเกยวของในการปรบปรงบ ารงดนใหแกเกษตรกรในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

14.2 จดสรางแหลงน าขนาดเลกในระดบไรนาของเกษตรกรในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

17

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 14 ผอ านวยการสถาน

พฒนาทดนจงหวด (ตอ)

14.3 ตรวจสอบสภาพดนและพฒนาดนใหมความเหมาะสมทจะใชในการเกษตรกรรมโดยการมสวนรวมของประชาชน จะไดมการศกษาเรยนรและพฒนาดนเบองตนดวยตนเอง

15 ปศสตวจงหวด

15.1 จดท าแผนพฒนาอาชพดานปศสตว เพอขยายผลโครงการรอยใจรกษ

15.2 ปฏบตงานดานการสงเสรมพฒนาอาชพดานปศสตวในพนทเพอขยายผลหรอตอยอดโครงการเรงดวนการบรหารจดการแหลงน าขนาดเลก ดวยศาสตรพระราชา โดยค านงถงปญหา ความตองการ ความพรอม และการมสวนรวมของราษฎรกอนด าเนนการโดยใหประสานเจาหนาทโครงการในระดบพนท ไดแก Mr.AD1 Mr.AD2 และเจาหนาททเกยวของ รวมถงผน าชมชนตองเขาด าเนนการ

16 ประมงจงหวด

16.1 จดท าแผนงาน/โครงการพฒนาอาชพดานประมง เพอขยายผลโครงการรอยใจรกษ

16.2 ปฏบตงานการสงเสรมอาชพดานประมง ในพนทเพอตอยอดจากโครงการเรงดวนการบรหารจดการแหลงน าขนาดเลก

16.3 สงเสรมการประมงใหราษฎรในพนทดวยศาสตรพระราชา โดยค านงถงปญหา ความตองการ ความพร อม และการม ส วนร วมของราษฎรก อนด าเนนการโดยใหประสานเจาหนาทโครงการในระดบพนท ไดแก Mr.AD1 Mr.AD2 และเจาหนาททเกยวของ รวมถงผน าชมชนตองเขาด าเนนการ

17 ปฏรปทดนจงหวด - กรณพนทหมบานเปาหมายอยในเขตปฏรปทดน ใหสงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานดานตางๆ และพฒนาอาชพใหราษฎรโดยการประสานเจาหนาทโครงการกอนด าเนนการ

18 พฒนาการจงหวด 18.1 รวมศกษาขอมลอยางเปนระบบ เกบรวบรวม วเคราะห (ใช จปฐ. และ กชช.2ค เปรยบเทยบ) คนขอมล จดท าแผนชมชน แผน อปท. และแผนพฒนาอ าเภอเพอประโยชนในดานงบประมาณด าเนนการ

18

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 18 พฒนาการจงหวด

(ตอ) 18.2 จดท าแผนงาน/โครงการการพฒนาอาชพใหกบ

กลมอาชพตางๆ รวมทงสงเสรมใหมการรวมกลมโดยด าเนนการในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

18.3 สรางชมชนเขมแขงตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

18.4 สงเสรมการพฒนาอาชพใหราษฎรในพนททงตนทาง กลางทาง ปลายทาง โดยค านงถงปญหา ความตองการ ความพรอม และการมสวนรวมของราษฎรกอนด าเนนการโดยใหประสานเจาหนาทโครงการในระดบพนท ไดแก Mr.AD1 Mr.AD2 และเจาหนาททเกยวของ รวมถงผน าชมชนตองเขาด าเนนการ

19 ศกษาธการจงหวด 19.1 จดท าแผนงาน/โครงการตามมาตรการปองกน ยาเสพตดตามแผนเบดเสรจและพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ ในกลมเปาหมายในความรบผดชอบทงประถม/มธยม/กศน.

19.2 จดกจกรรมดานศลปวฒนธรรม ดนตร กฬา ทกษะชวต ในการปองกนยาเสพตด

19.3 พฒนาการศกษาทกรปแบบใหราษฎรในพนทไดมองคความร ควบคกบคณธรรม ในการประกอบสมมาชพ ดวยการบรณาการหนวยงานในสงกดกระทรวงศกษาธการ และตางกระทรวง โดยค านงถงปญหา ความตองการ ความพรอม และการม สวนรวมของราษฎรกอนด าเนนการโดยใหประสานเจาหนาทโครงการในระดบพนท ไดแก Mr.AD1 Mr.AD2 และเจาหนาททเกยวของ รวมถงผน าชมชนตองเขาด าเนนการ

20 ผอ านวยการส านกทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด

20.1 จ ด ท า แ ผ น ง า น / โ ค ร ง ก า ร ด า น ก า ร ร ก ษ าทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และปฏบตใหเปนไปตามแผน/โครงการในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

20.2 ประสานงาน/สนบสนน อปท. และหนวยงานทเก ยวของ ในการ ใชประ โยชนพน ทป า พน ท อนรกษฯ ในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

19

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 20 ผอ านวยการส านก

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด

(ตอ)

20.3 ด าเนนการขบเคลอนตามนโยบายดานการบรหารจดการน าแบบบรณาการ รวมกบหนวยงานหลกแ ละ ห น ว ย ง าน สน บ สน น โ ด ย ม อ บ ห ม ายผรบผดชอบระดบผอ านวยการสวน ท าหนาทก ากบดแล ขบเคลอน และตดตามการด าเนนงาน

20.4 ตรวจสอบเอกสารตามขอเสนอโครงการฯ ทหนวยงานสงกดในพนทไดจดท ารวมกบองคกรปกครองสวนทองถน และเสนอขนมา

20.5 รวมพจารณา ลงนาม เสนอคณะกรรมการ และประมวลเรองเสนอผวาราชการจงหวดเพอพจารณาอนมต

20.6 เสนอผลการอนมตตออธบดกรมปาไมเพอพจารณาอนญาต

20.7 ปฏบตงานรวมหรอ สนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ หรอทไดรบมอบหมาย

21

ผอ านวยการส านกจดการทรพยากรปาไม

21.1 รวมกบ อปท. หนวยงานทเกยวของในการใชประโยชนพนทปาไม เพอการแกไขปญหา ตามโครงการเรงดวน บรหารจดการแหลงน าขนาดเลกหรอโครงสรางพนฐานทจ าเปนเพอสนบสนนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ

21.2 มอบหมายใหหวหนาหนวยปองกนและรกษาปาประจ าพนท ประชมชแจงสรางความเขาใจแนวทางการจดท าขอเสนอโครงการรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถน และราษฎรทไดรบ

21.3 ผลประโยชนในการขออนญาตใชพนท ใหถกตองตามขนตอน และระเบยบขอกฎหมาย

21.4 มอบหมายใหหวหนาหนวยปองกนและรกษาปาหร อ ตวแทนหน วยประจ าพน ท ร วมส ารวจ ออกแบบการจดท าโครงการรวมกนกบกองชางอ ง ค ก ร ป ก ค ร อ ง ส ว น ท อ ง ถ น ผ น า ช ม ชน คณะกรรมการหมบาน ชางภายในหมบานและราษฎรทไดรบผลประโยชน

20

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 21

ผอ านวยการส านกจดการทรพยากรปาไม (ตอ)

21.5 ใหหวหนาหนวยปองกนและรกษาปา จดท าโครงการรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถนในพนทเปาหมาย โดยลงนามรวมกน และเสนอมายงส านกจดการทรพยากรปาไม เพอพจารณากอนลงนามถงอธบดกรมปาไม เปนล าดบตอไป

21.6 ตดตามผลการขออนญาตใชพนทจากกรมปาไม 21.7 ปฏบตงานรวม หรอ สนบสนนการปฏบตงานของ

หนวยงานอนทเกยวของ หรอทไดรบมอบหมาย

22 ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษ

22.1 รวมกบ อปท. หนวยงานทเกยวของในการใชประโยชนพนทอนรกษฯ เพอการแกไขปญหา ตามโครงการเรงดวน บรหารจดการแหลงน าขนาดเลก หรอโครงสรางพนฐานทจ าเปนเพอสนบสนนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ

22.2 มอบหมายใหหวหนาอทยานแหงชาต หวหนา วนอทยาน และหวหนาเขตรกษาพนธ สตวป า ประจ าพนทประชมชแจงสรางความเขาใจแนวทางการจดท าขอเสนอโครงการรวมกนกบองคกรปกครอ ง ส วน ทอ ง ถ น และ ร าษฎร ท ไ ด ร บผลประโยชนในการขออนญาตใชพนท ใหถกตองตามขนตอน และระเบยบขอกฎหมาย

22.3 มอบหมายใหหวหนาอทยานแหงชาต หวหนาวนอทยาน และหวหนาเขตรกษาพนธสตวปา หรอตวแทนหนวยประจ าพนท รวมส ารวจ ออกแบบการจดท าโครงการรวมกนกบกองชางองคกรปกครองสวนทองถน ผน าชมชน คณะกรรมการหมบาน ชางภายในหมบานและราษฎรทไ ดรบผลประโยชน

22.4 ใหหวหนาอทยานแหงชาต หวหนาวนอทยาน และหวหนาเขตรกษาพนธ สตวปา จดท าโครงการรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถนในพนทเปาหมาย โดยลงนามรวมกน เสนอมายงส านกบรหารพนทอนรกษท 15 (เชยงราย) เพอเสนอคณะกรรมการพจารณา กอนเสนอผอ านวยการส านกฯ ลงนามถงอธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เปนล าดบตอไป

21

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 22 ผอ านวยการส านก

บรหารพนทอนรกษ (ตอ)

22.5 ตดตามผลการขออนญาตใชพนทจากกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ปฏบตงานรวม หรอ สนบสนนการปฏบ ต งานของหนวยงานอน ทเกยวของ หรอทไดรบมอบหมาย

23 พลงงานจงหวด 23.1 สงเสรมกจการโครงการตามแนวพระราชด าร องคความร 6 มต ดานพลงงานทดแทน ปรบตามภมสงคม โดยค านงถงปญหา ความตองการ ความพร อม และการม ส วนร ว มของราษฎรก อนด าเนนการโดยใหประสานเจาหนาทโครงการใน ระดบพนท ไดแก Mr.AD1 Mr.AD2 และเจาหนาททเกยวของ รวมถงผน าชมชนตองเขาด าเนนการ

23.2 จดท าแผนงาน/โครงการในการสงเสรมการใชพลงงานทดแทนเพอลดรายจายของราษฎร

23.3 ปฏบตงานการสงเสรมพลงงานทดแทนในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

24 พาณชยจงหวด 24.1 จดหาตลาดใหกบผลผลตของราษฎรในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

24.2 ประสานงาน/สนบสนน/ชวยเหลอ อปท. อ าเภอ หนวยงานทเกยวของในการจดการ/จ าหนาย/ หาตลาด สงเสรมการพฒนาดานการตลาด และคณภาพผลผลตของราษฎรในพนท รวมกบภาคเอกชนทเกยวของ เพอใหผลผลตไดมาตรฐาน โดยใหราษฎรไดเรยนรการบรหารการขายดวยตนเอง เพอสรางโอกาสในการแสวงหาตลาด ท ดและมคว ามเหมาะสมตอไป

25 โยธาธการและผงเมองจงหวด

25.1 ประสานงาน/ชวยเหลอ/สนบสนน การออกแบบโครงสรางพนฐาน ใหกบ อปท. และหรอหนวยงานทเกยวของในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

25.2 สนบสนนองคความรและรวมพฒนาโครงสรางพนฐาน ดวยการมสวนรวมในการส ารวจ ออกแบบ ประมาณราคา ควบคมการกอสราง กรณทเกน ขดความสามารถของ อปท.

26 ผอ านวยการแขวงทางหลวงชนบทจงหวด

26.1 ประสานงาน/ชวยเหลอ/สนบสนน การออกแบบโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมใหกบ อปท. /หนวยงานทเกยวของในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ

22

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนจงหวด 26 ผอ านวยการแขวงทาง

หลวงชนบทจงหวด (ตอ)

26.2 รวมกบ อปท. พฒนาเสนทางคมนาคมในพนท กรณถายโอนภารกจ และโครงการอนๆ ดวยการสนบสนนองคความร และรวมกบ อปท./ราษฎร ในการส ารวจ ออกแบบ ประมาณราคา ควบคมการกอสราง กรณทเกนขดความสามารถของ อปท.

27 ผอ านวยการศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ปภ.) / ปภ. จงหวด

27.1 จดท าแผนปองกน/แผนเผชญเหต/แผนแกไขปญหาสาธารณภย ในพนทขยายผลโครงการรอยใจรกษ ตามสภาพภมสงคมของพนทเปาหมาย

27.2 ฝกซอมราษฎรตามแผนฯ 27.3 เขาชวยเหลอราษฎร กรณประสบสาธารณภย

รวมกบ อปท. และหนวยงานทเกยวของ

27 ผอ านวยการศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ปภ.) / ปภ. จงหวด (ตอ)

27.4 สงเสรมงาน ปภ. ในพนทดวยการมสวนรวมของประชาชน เ ชน อปพร. OTOS Mr.เ ตอนภย CBDRM เปนตน

27.5 สนบสนนเครองจกรกล กรณกจกรรมการพฒนาเกนขดความสามารถทจะใชแรงงานราษฎร

27.6 สนบสนนโครงการพฒนาแหลงน าเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

27.7 หนาทอนใดทผวาราชการจงหวดมอบหมาย และหรอตามทสถาบนฯ รองขอ

28 พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด

28.1 ใหการ ชวยเหลอบคคล ครอบครว ท ไ ดรบผลกระทบจากปญหายาเสพตด

28.2 จดหาอาชพและแหลงงานใหผผานการบ าบดรกษาท เ ปนผ ดอยโอกาส เพ อ ใ หมอาชพและไมไปเกยวของกบยาเสพตด โดยประสานกบหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเกยวของ

29 องคการบรหารสวนจงหวด

29.1 สนบสนน/ชวยเหลอ/จดท า โครงสรางพนฐานทจ าเปนให อปท. ในพนทแผนเบดเสรจและขยายผลโครงการรอยใจรกษ

29.2 ด าเนนกจกรรมตามมาตรการพฒนาทางเลอกและการปองกนยาเสพตด เพอชวยสนบสนนให อปท. กรณเกนขดความสามารถของ อปท.

29.3 สนบสนนเครองจกรกล กรณกจกรรมการพฒนาเกนขดความสามารถทจะใชแรงงานราษฎร

29.4 สงเสรมและพฒนาโครงสรางพนฐาน และพฒนาอาชพ ตามภารกจของ อบจ.

23

ล าดบ หนวยงาน ภารกจ หมายเหต สวนอ าเภอ 30 อ าเภอในพนทเปาหมาย

แตละจงหวด 30.1 ก ากบดแลประสานงาน ด าเนนการใหเปนไปตาม

โครงการของทกสวนราชการและ อปท. ตามแผนเบดเสรจและโครงการรอยใจรกษ

30.2 ขบเคลอนผานกลไกศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดอ าเภอทงแผนเบดเสรจและขยายผลโครงการรอยใจรกษ

30.3 มระบบขอมลทง Supply และ Demand 30.4 จดท าแผนงาน/โครงการเพอด าเนนการตามแผน

เบดเสรจและการขยายผลโครงการรอยใจรกษ 30.5 มชดปฏบตการในการด าเนนการดาน Supply

และ Demand 30.6 เ ป นหน ว ย ง านห ลก ( แกนกลาง ) ในการ

ประสานงาน ก ากบ เรงรด ตดตาม ชวยเหลอ สนบสนนการด า เนนงานของเ จาหนา ท ทกหนวยงานทปฏบตงานในพนท

30.7 ประมวลผลงานรายงานผวาราชการจงหวดและน าเสนอในทประชม ศอ.ปส.จงหวด เปนประจ าทกเดอน

30.8 หนาทอนใดทไมมหนวยงานใดรบผดชอบ ใหเปนบทบาทหนาทของอ าเภอ

หมายเหต : ภารกจรวมททกหนวยตองปฏบต

1. จดท าแผนงาน/โครงการทเกยวของในพนทตามแผนฯ เบดเสรจ และขยายผลโครงการรอยใจรกษ 2. ใหทกหนวยงานอยในกลไกศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวด /อ าเภอ

หรอคณะกรรมการขบเคลอนฯ ขยายผลโครงการรอยใจรกษทอาจจดตงขนใหม 3. ใหมการรายงานผลตามหวงเวลาทก าหนด

25

สวนท ๓ คณลกษณะและบทบาทหนาท

-----------------------------------------------------------------

๓.๑ คณลกษณะเฉพาะของขาราชการผประสานแผนการปฏบตการฯ ระดบต าบล (Mr.AD1) ขาราชการผประสานฯ (Mr.AD1) จะเปนขาราชการทท าหนาทเปนผจดการโครงการ (หวหนาทมระดบต าบล) จะตองเกงในการประสานงานกบทกหนวยงานทงสวนราชการ ทองท ทองถน ผน าชมชน ภาคเอกชน ปราชญชาวบาน ฯลฯ เพอใหทกสวนทเกยวของกนหนหนาเขามารวมมอ รวมใจกน ในการคนหาปญหาทแทจรง โดยการศกษาขอมลอยางเปนระบบ ไมนงมโนปญหาขนมา ก าหนดแนวทางการแกไข จดท าแผนงาน/โครงการ ประสานแผนงาน/โครงการ ประสานหนวยงานทเกยวของ จนไดงบประมาณมา และน าแผนงาน /โครงการนนแปลงไปสการปฏบต โดยเนนกระบวนการมสวนรวม สรางความเปนเจาของโครงการรวมกน จนไดผลงานเปนรปธรรม และประชาชนไดรบประโยชน หรอสามารถแกไขปญหานน ๆ ไดอยางแทจรง เปนรปธรรม สามารถวดผลไดใน 5 มต คอ มตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม และประเพณ ขาราชการผประสานฯ (Mr.AD1) จะตองตดตามความกาวหนาของแผนงาน /กจกรรม/โครงการใหมความกาวหนา ลลวง อยางตอเนอง ในลกษณะของการท างานแบบ “กดไมปลอย” เพอใหงานตาง ๆ ส าเรจ ไมใชเพยงแคงานเสรจเทานน

๑. ผเชอมประสานเพอแกปญหาตาง ๆ (Connect to solve problems) รวาเมอเกดปญหาขน จะแกไขไดอ ย า ง ไ ร ด ว ย ว ธ ก า ร ท ใ ช แ ล ะ ถ ก ต อ ง ส า ห ร บ ก า ร ป ฏ บ ต ง า น ห าก ไ ม ส า ม า ร ถ แ ก ไ ข ไ ด ด ว ย ตน เ อ ง เกนขดความสามารถ กใหหาผรเปนผใหค าแนะน าแนวทางการแกไขปญหานนอยางตรงจด รวมเรยนรและปฏบตไปดวย ๒. ผกระตน (Stimulate) หนวยงานภาคเครอขายทเกยวของ เพอรวมอ านวยความสะดวกดานการปฏบตงานและงานธรการทเกยวของไมใหตดขด เปนไปดวยความเรยบรอยและราบรน โดยด “จงหวะ ชวงเวลาทเหมาะสม” จะตองคดเสมอวาหากเรากระตนเขาแลวนน “เราจะชวยอะไรเขาไดบาง เพอใหเกดความรสกทวางานนเปนของทกคน เปนประโยชนสวนรวมทจะตองชวยกนขบเคลอนใหส าเรจ ไมใชของใครคนใดคนหนง ไมใหเขารสกวาเราใชงานเขา เพอประโยชนสวนตน จะตองจบการสนทนาดวย Win Win Win ทกฝายเสมอ”

26

๓. ผขบเคลอนงาน (Driver) ใหการด าเนนงานไปในทศทางเดยวกน สอดคลองกบแผนปฏบตการฯ ไมหลดกรอบการท างานตามนโยบายและแนวปฏบตทควรจะเปน คอยก ากบ ตดตามการท างานทกระดบในพนท เพอวเคราะห สงเคราะห และประมวลผลการท างานออกมาเปนระยะ ๆ รายงานใหผทเกยวของทราบ

๔. ผสอสารไปยงทกหนวยงาน (Communicator) เพอใหผทมสวนเกยวของไดรบร รบทราบสถานะการท างาน และรบการปฏบตทเกดขน หากมสวนใดเกยวของกมการรบท าตอไป เพอเปาหมายในการบรรลผลส าเรจเดยวกน

๕. นกแกไขปญหา (Problem solver) เมอเจอปญหาจะตองยอมรบในสถานการณทเกดปญหาขน แยกแยะปญหาออกเปนสวน ๆ คอ ปญหาเดม และปญหาใหม จากนนคอยก าหนดแนวทางในการแกไขปญหาทละขนตอนใหเหมาะสม หากขนตอนใดมประสบการณเดมอย กใหดงความสามารถนนออกมาใช หรอขนตอนใดมความคลายคลงกใหประยกตแนวทางการแกไขเพมเตมจากเดม สรางทางเลอกในการตดสนใจแกปญหาใหมากขน และวเคราะหวาหากตดสนใจตามแตละแนวทางแลวนนผลจะเปนอยางไรตามมา นคอสงส าคญ จะตองไมยดแนวทางการแกไขปญหาทตายตว จะตองพงระลกเสมอวาการแกปญหาหนงนนจะมทางเลอกมากกวา 2 ทางเสมอ และทางเลอกใดนน “คมคาและเกดประโยชนสงสด” ตอสวนรวม

๖. ผสรปงานทกอยางทขวางหนา (Work summary) ไมวากจกรรมใดสามารถทจะรายงานแบบ Real time ได ภายใน 1 – 5 นาทหลงจากปฏบตงานแลวเสรจ และจดท าเปนรายงานการปฏบตงานแบบยอเพอจดเกบเปนฐานขอมลตอไป

๓.๒ คณสมบตและบทบาทหนาทขาราชการผประสานแผนการปฏบตการฯ ระดบต าบล (Mr.AD1) (ผจดการโครงการตามแผนปฏบตการฯ ระดบต าบล) คณสมบต

1) เปนขาราชการระดบปฏบตการในต าบลเปาหมายตามแผนปฏบตการฯ 2) มความพรอมในการปฏบตหนาทตอเนองอยางนอย 3 ป (ตามกรอบระยะเวลาของแผนฯ) 3) ต าบล/อ าเภอคดเลอกเสนอผวาราชการจงหวดเหนชอบและสงรายชอใหแมทพภาค 3/ ผอ.กอ.รมน. ภาค 3

ออกค าสงปฏบตหนาท แจงหวหนาสวนราชการระดบกรมเพอทราบและใหอยปฏบตหนาทครบ 3 ป 4) ป.ป.ส./กอ.รมน./จงหวด ใหรางวลความดความชอบเปนกรณพเศษ 5) งบประมาณคาใชจายส าหรบขาราชการผประสานฯ (Mr.AD1) ส านกงาน ปปส. ภาค 5 สนบสนน

หนาท 1) ปฏบ ตหนา ท ดวยความขยนหมน เพ ยร มความอดทนสง ตอแรงกดดน และซ อ สตย สจรต เปน ท ตง

(ไมตอแหล หรอคดคดโกง) 2) ประสานการปฏบตงานการขยายผลโครงการฯ ตงแตเรมตนโครงการจนสนสดโครงการ รวมกบทกภาคสวน

อ าเภอ อปท. ต าบล และหมบาน เนนหลกการท างานแบบมสวนรวม และสรางความเปนเจาของโครงการรวมกน 3) ท างานมงหวงผลสมฤทธในลกษณะ “กดไมปลอย” ค านงประโยชนของชาวบานเปนทตง 4) ท างานขนตรงกบอ าเภอ/ศนยปฏบตการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดอ าเภอ 5) หนาทอน ๆ ตามทไดรบมอบหมาย

27

๓.๓ คณลกษณะเฉพาะของอาสาสมครพฒนาทางเลอก (Mr.AD2)

๑. ซอสตย (Integrity) มความซอตรง ประพฤตตรง ไมเอนเอยงตามความไมถกตอง ความซอสตยตอตนเอง ครอบครว หนาท มตรสหาย ผอน และประเทศชาต มนคงอยในศลธรรม มความสจรตทงทางกาย วาจา และใจ ไมมเลหเหลยม ไมคดโกง ไมหลอกลวง ไมเอารดเอาเปรยบ ไมเหนแกตวจนท าใหบคคลรอบขางเดอดรอน

๒. ความขยน (Diligence) ไมนงดดายในทก ๆ เรอง ไมวาจะท าใหตนเองหรอผอนกตาม กท าอยางสม าเสมอดวยความอดทน ไมเกยจคราน ไมยอทอตออปสรรคทพบเจอ ไมบายเบยงหรอรงเกยจงานตองานทไดรบมอบหมาย ไมวางานนนจะไดประโยชนมากหรอนอยกตาม ท าโดยสจรต ไมเบยดเบยนคนอน ขยนในทางทด ถกตอง สงคมยอมรบ ยกยอง ทส าคญ คอ ตองมสตทงกาย วาจา และใจ

๓. จตอาสา (Volunteer) เปนผทมจตใจเปนผใหมากกวาผรบ พรอมจะเออเฟอ เสยสละเวลา แรงกาย และสตปญญา เพอสาธารณประโยชน สงคม ในการด าเนนกจกรรม โครงการ หรอสงทเปนประโยชนแกผอนโดยไมหวงผลตอบแทน มความสขทไดชวยเหลอผอน ไมนงดดายเมอเกดปญหา รวมแกไขปญหา หาทางออก ท าใหเกดประโยชนในทางบวก ๔. มความรบผดชอบตอสงคม (Social responsibility) แนวคด วธการในการด าเนนโครงการตามแผนปฏบตการฯ เปนไปอยางมความรบผดชอบ แกปญหาสงคม และแสดงส านกตอสงคมเพอเปนการตอบแทน สรางประโยชนใหกบสงคมโดยทไมหวงผลตอบแทน ควบคไปกบการปฏบตงานตามแผนปฏบตการฯ กอใหเกดความยงยนในการด าเนนงาน ๕. เชอมประสาน (Connected) ประสานงานระหวางชมชนและหนวยงานภาคเครอขายตาง ๆ ไดเปนอยางด โดยเปนเสมอนตวแทนของชมชน “รบฟง วเคราะห สงเคราะห ประมวลผล และสอสาร” เพอใหผรบสารไดวเคราะห หาวธการ รวมแกไขปญหาอยางตรงจด ๖. ท างานรวมกบผอนได (Team player) ตงแตภายในชมชนของตนเอง ไปจนถงหนวยงานภาคเครอขายตาง ๆ ในพนท “เขาไดกบทกคน และปรบตวไดทกสถานการณ”

“อาสาสมครพฒนาทางเลอก (Mr.AD2) เปรยบเสมอนตวแทนชาวบานทกคน ตวแทนชมชน ตวแทนสงคมโดยรอบ ททกหนวยงานภาคเครอขายไววางใจใหเปนผเชอมประสานในทกเรอง ทกมตตามสภาพปญหาและความตองการ และตองเปนผทสอสารขอมลจรงจากการลงพนทดวยตนเอง ไมมการเตมแตงเพอใหผดเพยนไปจากเดม หรอ

28

เปนเทจ เพราะวาหากเกดขอมลเทจ เมอน ามาท าโครงการกเปนโครงการเทจ และมนกจะเทจ เทจ เทจ ไปแบบนไมมทสนสด สดทายแลวกจะวนมาจบทวงจรเดม ไมมความกาวหนาหรอความเจรญเกดขนแมแตนดเดยว”

๓.๔ คณสมบตและบทบาทหนาทอาสาสมครพฒนาทางเลอก (Mr.AD2) คณสมบต

1) เปนราษฎรในพนทต าบล/หมบานเปาหมาย 2) เกดจากชมชนคดเลอกเบองตนในจ านวนหลายคน เหมาะสมแลวใหไปสมครทอ าเภอ เพอเขาสกระบวนการ

คดเลอกตอไป 3) อ าเภอรบสมครราษฎรไมนอยกวา 3 คน ในต าบล เพอสอบสมภาษณคดเลอก 4) อ าเภอออกค าสงแตงตงคณะกรรมการคดเลอกอาสาสมครฯ โดยประกอบดวยกรรมการคดเลอก 4 ฝาย ไดแก

อ าเภอ อปท. ป.ป.ส. และ สถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ 5) ใชงบประมาณคาตอบแทนส าหรบ Mr.AD2 จากส านกงาน ปปส. ภาค 5 และสถาบนฯ ปดทองหลงพระ สบสาน

แนวพระราชด าร 6) คาตอบแทนรายวน ๆ ละ 300 บาท ขนอยกบเนองานทปฏบตประจ าวน 7) ระยะเวลาจางเปนรายป (ปตอป)

หนาท 1) ปฏบตหนาทดวยความขยนหมนเพยร มความอดทนสงตอแรงกดดน และซอสตยสจรตเปนทตง (ไมตอแหล หรอ

คดคดโกง) ๒) เปนผชวย Mr.AD1 ในการประสานการพฒนาพนท “อ านวยความสะดวกและตดตามการท างาน” ๓) เปนผปฏบตงานประจ าในต าบล/หมบาน คอยรบฟงเสยงสะทอนชาวบานเกยวกบการพฒนา ๔) เปนผใกลชดกบราษฎรมากทสดทจะน าเอาแนวทางการพฒนาทางเลอก ดวยศาสตรพระราชา น าไปปฏบตรวมกบราษฎร ๕) ท างานมงหวงผลสมฤทธ ค านงประโยชนของชาวบานเปนทตง ๖) เปนผตองอยกบชาวบาน เมอโครงการเกดความยงยนแลว

๓.๕ คณลกษณะเฉพาะของชดพฒนาสมพนธมวลชนผประสานแผนปฏบตการฯ ระดบต าบล (Mr.AD๓) คณสมบต ๑) เปนราชการทหารทรบมอบหมายภารกจเปนชดพฒนาสมพนธมวลชนในพนทระดบต าบลเปาหมายตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.๒๕๖๒ - ๒๕๖๕) และหมบานเปาหมายตามแผนงานของกองอ านวยการรกษาความมนคงภายในภาค ๓ ตามทไดรบมอบ ๒) ป.ป.ส. กอ.รมน. ใหรางวลความดความชอบเปนกรณพเศษ ๓) การปฏบตตามแผนงาน กอ.รมน. ภาค ๓ ใหสอดคลองกบแผนปฏบตการ ดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจโดยการปรบและประยกตภารกจของ กอ.รมน. ภาค ๓ ใหเหมาะสมกบพนทสภาพแวดลอม และสถานการณ โดยใหเปนผลดทสดทประชาชนจะไดรบประโยชน บทบาท ๑) การปฏบตงานเปนทมรวมทกขรวมสขกบทมงานและชาวบาน ๒) รวมกจกรรม รวมวางแผนงานตงแตเนน ๆ เปนผทคอยสงเกตสงทจะท าใหภารกจหรอแผนงานส าเรจตองน ามาขยายผลใหเปนรปธรรม ๓. กระตนและเปนสวนหนงทกกจกรรมเพอสรางความไวใจและสรางความเชอมน เปนทยอมรบและศรทธาของพนองประชาชน ท าทนท (Quick Hit) ๔. ประสานการปฏบต Mr.AD๑ และ Mr.AD๒ อยางตอเนองพดคยหารอกนทกวน ตามสถานการณ

29

๕. การจดเกบขอมลตามแผนงาน และการขยายผลการปฏบตประจ าวน ๖. ปฏบตงานจรงจง จรงใจ ยตธรรม ตอทมและพนองประชาชนและตดตามงาน ยดมนอดมการณ (กดไมปลอย) หนาท 1) ปฏบตหนาทดวยความขยนหมนเพยร มความอดทนสงตอแรงกดดน และซอสตยสจรต เปนทตงไมตอแหล หรอคดคดโกง 2) ประสานการปฏบตงานการขยายผลโครงการรอยใจรกษและ แผนงานกอ.รมน. ตงแต เมอตนโครงการ จนสนสดโครงการ รวมกบทกภาคสวน อ าเภอ อปท. และหมบานเนนหลกการท างานแบบมสวนรวมและสรางความเปนเจาของโครงการรวมกน 3) สนบสนนและบรณาการแผนงานใหกบอ าเภอ และศนยปฏบตการปองกนและแกไข ปญหายาเสพตดในอ าเภอ 4) หนาทอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

๓.๖ บทบาทหนาทของเจาหนาทส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด ภาค 5 (Mr.AD4) บทบาทหนาทของเจาหนาทส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด ภาค 5 (Mr.AD4) ในการอ านวยการประสานและสนบสนนการขบเคลอนงานประสานพฒนาตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 - 256๕) คณลกษณะ 1. มความเลอมใสและเชอมนในแนวทางศาสตรพระราชาและหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2. มความซอสตย และขยนหมนเพยร 3. มความมงมนในความส าเรจและเหนประโยชนของประเทศชาตและประชาชนเปนทตง

4. มมนษยสมพนธและเขาใจถงความแตกตางของบคคล และพนท เคารพถงสทธและเสรภาพของผอน 5. เปนผทยดมนในคณธรรม จรยธรรมและไมยงเกยวกบยาเสพตด บทบาทหนาท 1. อ านวยความสะดวก (Facilitator) ในการปฏบตงานของ Mr.AD 1-3 และภาคเครอขายในพนทหมบานเปาหมาย 2. รวมวางแผนและจดท าแผนชมชนในการพฒนาทางเลอกดวยศาสตรพระราชา 3. สนบสนนขอมลดานยาเสพตดตอชดปฏบตการในพนทเปาหมาย 4. ใหค าปรกษาและการสนบสนนเรองแนวทางการแกไขปญหายาเสพตดในพนทเปาหมาย 5. รวบรวมผลการปฏบตความคบหนาในการด าเนนการ ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะตอคณะท างาน

ดานการประสานการพฒนา 6. รวมด าเนนการในการประสานการพฒนาเพอแกไขปญหายาเสพตดในพนทเปาหมาย 7. ปฏบตงานอนๆ ตามทไดรบมอบหมายในพนทตามขอสงการของส านกงาน ปปส. และคณะท างาน ดานการ

ประสานการพฒนา ทงนส านก ปปส. ภาค 5 ไดมค าสง ท 18/2562 ลงวนท 10 มถนายน ๒๕62 เรองการมอบหมาย ภาระกจหนาทใหเจาหนาท ปปส. ภาค 5 เปนรายต าบลแลว

30

สวนท ๔

การขบเคลอนการพฒนา

-------------------------------------------------

๔.๑ การเตรยมการขบเคลอน การขบเคลอนการพฒนาการเลอก (Alternative Development) ในพนทหมบานเปาหมายทก าหนดไว เปนการขบเคลอนตามแนวทางการด าเนนงานตามแผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกตตามพระราชด าร (พชร.) รายละเอยดปรากฏตามคมอเลมสสม-เขยว ทไดแจกจายใหผเขาอบรมฝกปฏบตแลว ซงเมอพจารณาขนตอนของการขบเคลอนในหนาท 8 ของคมอ จะพบวา ม 8 ขนตอน ในชนนจะขออธบายในขนตอนท 1 คอ ขนเตรยมการกอนลงพนทท างานในหมบาน กอนอธบายตองเขาใจกอนวา การขบเคลอนการพฒนาทางเลอก ตามแผนงานการขยายผลโครงการรอยใจรกษครงน มหลกปฏบตทส าคญอย 4 ประการ ดงน

1. เปนการขบเคลอนการพฒนาทางเลอก ดวยศาสตรพระราชาและต าราแมฟาหลวง เพอใหราษฎรในพนทมคณภาพชวตทด ลด ละ เลก ยาเสพตดอยางยงยนตอไป ซงไดมการเตรยมคนในพนททงการอบรมคนในต าบล ทงหลกสตรท 1 (2 วน 1 คน) และหลกสตรท 2 (5 วน 4 คน) ไปแลว แตประการส าคญมการฝกอบรม/ ฝกปฏบต เจาภาพหลก คอ Mr.AD1, Mr.AD2, Mr.AD3 และอนๆ เพอจะไดเปนผประสานงานหลก (Core) ในพนทรวมกบผทอบรมหลกสตร 1 และ 2 และทกภาคสวนในการขบเคลอนการพฒนาทางเลอกดงกลาว

2. การขบเคลอนรฐบาลใหด าเนนการภายใตแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565) ซงมการก าหนดเปาหมายของแผนไวชดเจน มโครงสรางอ านาจหนาทของ จงหวด อ าเภอ และสวนราชการอนไวอยางชดเจน และมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ สถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ และมลนธรากแกว เปนหนวยงานสนบสนน

3. วธการขบเคลอน (Mean) หรอขบเคลอนอยางไร (How to) นน เปนการใชวธจากแนวทางการด าเนนงานตามแผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกต ตามแนวพระราชด าร ดวยการประยกตใชใหเหมาะสมกบบรบทของเมองแ ละ ต าม ภ ม ส ง คม เ ช น ใ น พ ช ร . ข น ต อ น ท 8 จะ ไ ด แ ผน พ ฒ น าชน บ ท เ ช ง พ น ท ป ร ะ ย ก ต ตามแนวพระราชด ารฉบบสมบรณ แตการขบเคลอนการพฒนาทางเลอกตามภายใตแผนปฏบ ตการ ด านการแก ไ ขปญหายา เสพ ตดชายแดนภาคเหนอแบบ เบ ด เสร จจะ ไ ด “แผน ชมชน /หม บ าน” ทดมประสทธภาพมการพฒนาทกมต เปนตน

4. การพฒนาทางเลอกในการขยายผลโครงการรอยใจรกษในครงน ไมไดท าปเดยวแลวลมเลก แตด าเนนการอยางนอย 3 ป ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ.2562-2565) แตดวยการพฒนาตามแนวพระราชด ารทสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ ด าเนนการในพนทจะใชเวลา 9-12 ป ในการท าใหราษฎรอยรอด พอเพยง และยงยน ดงนน ขนตอนการเตรยมการในการขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษในพนทควรด าเนนการ ดงน ๑) แตงตงทมปฏบตงานระดบจงหวดหรอคณะกรรมการระดบจงหวดขนมาเปนการเฉพาะ ในสวนนทางสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ จะขอความอนเคราะหจากกระทรวงมหาดไทย ไดสงการทง 4 จงหวด เพอด าเนนการตอไป อยางไรกตาม จงหวดเชยงรายอยระหวางการแตงตงคณะกรรมการขบเคลอน โดยมผวา

31

ราชการจงหวดเชยงรายเปนประธานคณะกรรมการ เมอผวาราชการจงหวดลงนามค าสงแตงตงคณะกรรมการขบเคลอนแลว จะไดน าเปนแนวทางการท างานใหแกจงหวดอนๆ ตอไป ๒) แตงตงทมปฏบตงานระดบอ าเภอ อาจจะเปนในรปของคณะกรรมการอ านวยการ คณะท างานดานตางๆ ๓) แตงตงทมปฏบตงานระดบต าบล คณะท างานดานตางๆ ไดแก

- คณะท างานจดท าแผนชมชน เร ม ตงแตการศกษาขอมลอย างเปนระบบ การเกบขอมล ทกหลงคาเรอน การวเคราะหขอมล การคนขอมล การจดท าแผนชมชน เพอตอบสนองปญหาและความตองการของชมชนทแทจรง ซงคณะท างานชดนจะมความส าคญมาก จะเปนคณะท างานเรมตน หากเรมตนด จะมชยชนะเกนครง ดงนน อ าเภอโดยนายอ าเภอตองคดเลอกสวนราชการและคนทเกยวของด าเนนการตามแนวทางทก าหนดอยางจรงจง ซงจะมลกษณะงานเกบขอมลใน 2 สวน คอ เกบขอมลเศรษฐกจและสงคมทกหลงคาเรอน และการเกบขอมล เชงกายภาพดานตางๆ ของพนท เชน น า ดน ปา เกษตร ดวยการเดนกายภาพและใชแบบส ารวจประกอบ

- เมอไดขอมลแลว ตองน ามาวเคราะหขอมลแลวจดประชาคมชาวบาน เพอคนขอมลใหชาวบาน เพอรวมแสดงความคดเหน และยอมรบวาเปนขอมลของเขา เปนปญหาของชาวบานเอง แลวจะแกไขอยางไรใหเปนการกระตกตอมคด เพอเสนอโครงการเรงดวน (Quick Win) แกไขปญหาดวยตนเอง ฝายราชการและสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ จะมสวนชวยในเรององคความรในการแกไขปญหาและงบประมาณบางสวนในการจดซอวสดอปกรณให เพอใหชาวบานลกขนมาแกไขปญหาของเขาเอง ตองการสละแรงงาน เมอเปนอยางนแลว ชาวบานมสวนรวมจะเกดความรสกเปนเจาของ เกดความรกและหวงแหนทรพยสนของตนเอง มการเกบเงนคาบ ารงรกษา เมอเกดความเสยหายจะท าการซอมแซมเอง ท าใหเกดความยงยนในทสด - การจดท าแผนชมชนหมบานทดตองมโครงการพฒนาทกมต และมแหลงงบประมาณทจะมาด าเนนการโครงการตามแผนทก าหนด - คณะท างานแปลงแผนชมชนหมบาน สการปฏบตจากแผนชมชนทด คณะท างานชดนตองน าเอาโครงการ/กจกรรม จากแผนชมชนเขาสการปฏบต ดวยการคดเลอกโครงการทไมไดใชงบประมาณมาด าเนนการกอน ไดแก

โครงการเรงดวน (Quick Win) ทแกไขปญหาและความตองการเรงดวนของราษฎร เพอสรางศรทธาแตไมมงบประมาณของราชการรองรบ หรอหากรองบประมาณปกตอาจจะลาชา กใหเสนอขอรบงบประมาณการพฒนาทางเลอกของส านกงาน ป.ป.ส. และจากสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ

โครงการปกตกใหเสนอบรรจในในแผน อปท. อ าเภอ จงหวด กลมจงหวด และแผนของสวนราชการปกต (Function) ตอไป

- คณะท างานตดตามผล มหนาทตดตามผลการด าเนนงานทกระยะ เพอรบทราบปญหาอปสรรคในการขบเคลอนงานทงระบบ หากพบปญหาใหรายงานนายอ าเภอ เพอแกไขปญหาในทนท หากเกนความสามารถของอ าเภอใหรายงานจงหวดและสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ เพอรวมกนแกไขปญหาตอไป - คณะท างานชดนตองสะทอน (Feedback) ผลการด าเนนงาน เพอใชประโยชนในการวางแผนงานในปตอไปอกดวย

32

๔.๒ กระบวนการจดท าแผนชมชน/หมบาน การขบเคลอนชมชนหรอหมบานน ารองตามแผนปฏบตการฯ ยดหลกกระบวนการพฒนาตามศาสตรพระราชา เขาใจ เขาถง พฒนา หลกทรงงาน 23 ขอ ในการขบเคลอนการพฒนาแบบยงยน ซงใชหลกการพฒนาแบบองครวม ในการด า เนนการจากจดเ ลกไปจดใหญ จนกระ ทงสามารถพ งพาตนเองได โดยใชกระบวนการ 8 ขนตอน ในการเกบขอมล 2 แบบ กอนการจดท าแผนการพฒนาชมชน ทงเศรษฐกจสงคม และการเดนส ารวจขอมลกายภาพ โดยมรายละเอยดดงน

๑. ความหมายของแผนพฒนาชมชน/หมบาน แผนพฒนาหมบาน เปนแนวทางทประชาชนในหมบานรวมคด ก าหนดขนไว ซงเกดจากการวเคราะหปญหา ศกยภาพความพรอมของหมบาน ภายใตขอมลทคนในหมบานจดเกบ รวมถงขอมลจากแผนชนดตาง ๆ ทมอยในหมบาน ไมวาจะเปนแผนทสวนราชการ หนวยงาน องคกรตาง ๆ ใหการสนบสนน หรอจดท าขน เพอรวบรวมใหเปนกรอบแนวทางการปองกน แกไขปญหา และพฒนาหมบานใหสอดคลองกบปญหาและความตองการ ทแทจรงของหมบาน1 ๒. องคประกอบของแผนชมชน/หมบานทด 2.1 สะทอนปญหาและความตองการทแทจรงของชมชน 2.2 มโครงการทพฒนาในทกมต เชน น า ดน เกษตร ปา พลงงานทดแทน และสงแวดลอม2 2.3 แผนชมชนทดตองประกอบดวยโครงการ 4 ประเภท ดงน ๑) ชมชนท าเอง ๒) องคกรปกครองสวนทองถนท าเอง โดยตอยอดจากแผนชมชน ๓) ชมชนสละแรงงาน (ไมจางเหมา) โดยการบรณาการงบประมาณกบหนวยงานตาง ๆ ๔) สวนราชการท าให (Function)

เมอไดแผนชมชนแลว จงน ามาวเคราะหโครงการ กจกรรม การพฒนาแบบองครวมทกมต ซงแผนชมชนทดควรประกอบดวยโครงการ 4 ประเภท จากนนจงขอรบการสนบสนนงบประมาณจากแหลงงบประมาณตาง ๆ เชน องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) สวนราชการ (Function) จงหวด ภาคเอกชน มลนธ และอน ๆ ทงน การด าเนนแผนงาน/โครงการ จะเนนโครงการดานน า และการพฒนาคณภาพชวต ทยดหลกการประหยด เรยบงาย โปรงใส คมคา เกดประโยชนสงสด และเมอไดรบการสนบสนนงบประมาณแลว จงปฏบตตามแผน และตรวจตดตามผล ซงเปนไปตามขนตอนการด าเนนงานตามโครงการ ๓. กระบวนการการเกบขอมลเศรษฐกจสงคม และการเดนส ารวจกายภาพ

ชมชน/หมบานและทมปฏบตงานอ าเภอจะไดเหนภมสงคม และปญหาของชมชนจากสภาพทเปนจรง จากการเกบขอมล เพอคนหาสาเหตของปญหา และศกยภาพของชมชน เพอ จดท ำแผนชมชน ทใชประกอบ การวางแผนการพฒนา จนน าไปสกำรปฏบตกำรพฒนำในชมชน โดยใหชมชนเขาใจสภาพความเปนจรงของตนเอง และเกดการมสวนรวมเปนเจาของการพฒนา ดวยการท างานเปนทมระหวางผแทนหนวยงานตาง ๆ อาสาสมคร ผน าชมชนและชาวบาน ตามรายละเอยดขนตอนการปฏบตงานดงตอไปน

1 “การจดท าแผนพฒนาหมบาน,” ส ำนกบรหำรจดกำรพนท, ทมา https://multi.dopa.go.th/pab/main/web_index 2 “หลกการองคความร 6 มต ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว,” มลนธปดทองหลงพระฯ, ทมา http://www.pidthong.org (อยางไรกตามมตการพฒนาจะสอดคลองสภาพกบภมสงคม)

33

การเตรยมการ 1. นายอ าเภอ มค าสงแตงตงคณะท างานระดบอ าเภอ ประกอบดวย

1.1 ปลดอ าเภอผประสานงานประจ าต าบล 1.2 พฒนาการอ าเภอ 1.3 เกษตรอ าเภอ 1.4 ปศสตวอ าเภอ 1.5 สาธารณสขอ าเภอ 1.6 หวหนาศนยการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอ 1.7 ปลดองคกรปกครองสวนทองถน (หรอหวหนาฝายแผนงาน/โครงการขององคกรปกครองสวนทองถน

ในพนทต าบลเปาหมาย) 1.8 ชดประสานงานพฒนาทางเลอก (AD1, AD2, AD3) 1.9 หวหนาหนวยปาไม/อทยานฯ ในพนท 1.10 หวหนาหนวยชลประทานในพนท (ถาม) หรอผแทนโครงการชลประทานจงหวด 1.11 หนวยงานอน ๆ ทนายอ าเภอเหน สมควรแตงตง

2. จดประชมคณะท างานระดบอ าเภอ เพอซกซอมท าความเขาใจถงกระบวนการ 8 ขนตอน กอนลงปฏบตงานจรงในพนท

3. จดเตรยมเอกสาร วสด อปกรณ ส าหรบปฏบตงานใหพรอมกอนการปฏบตงานจรง 4. นดหมายกบพนท เพอลงพนทปฏบตงาน

การส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคมของชมชน/หมบาน

เพอเปนตวอยางใหหมบาน ต าบลน ารอง 33 ต าบล 47 หมบาน ตามแผนปฏบตการ ดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

34

ข นตอนท 1 การประชมทมช แจงท าความเข า ใจ รวมกนของทมปฏบ ต งานระ ดบอ า เภอและต าบล สปดำหท 1 เตรยมกำรกอนลงพนทท ำงำนในหมบำน พพชร)

ภาพ การประชมการขบเคลอนประชมการขบเคลอนการขยายผลโครงการรอยใจรกษ ในพนท ต าบลสนตนหมอและต าบลแมอาย (อบต.ดอยลาง) อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม ณ ทวาการอ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม วนท 8 กรกฎาคม 2562 วธการการด าเนนงาน ๑) คณะท างานระดบอ าเภอ ศกษาขอมลเศรษฐกจสงคม และขอมลส ารวจเชงกายภาพ แผน/ผล การพฒนาของหมบานทผานมา ปญหาอปสรรค หรอความตองการพฒนาเรงดวนของหมบาน และแนวทางการแกไขปญหา รวมถงขอมลของหนวยงานราชการ/อปท. ทมอยเพอเปนฐานขอมลกอน ๒) เนนการพฒนาทางเลอก ใน 6 มต และการพฒนาทางเลอกในมตอน ๆ เชน มตดานสาธารณสข การศกษา ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนมตดานการปองกนเฝาระวงยาเสพตด ๓) การน าองคความร 6 มต หลกการทรงงาน 23 ขอ หลกการเขาใจ เขาถง พฒนา ประยกตใชตามภมสงคม โดยเรมจากการศกษาขอมลอยางเปนระบบ ในการเกบขอมลเศรษฐกจสงคมและเดนส ารวจกายภาพ ๔) ทมสวนราชการลงพนทประเมนศกยภาพ เรยนร รบฟงปญหา และความตองการของชาวบาน ๕) การขบเคลอนการพฒนา ตองเกดจากการระเบดจากภายใน ความพรอมของประชาชน ชมชน/หมบาน (ไมพรอมไมท า) และการมสวนรวมของทกภาคสวนทงหนวยงานภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ประชาคมชมชน/หมบาน หรอภาคประชาสงคม ๖) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ ลงพนทแลกเปลยนเรยนร รบฟง ปญหาความตองการของชาวบาน และรวมกนประเมนศกยภาพชมชน/หมบาน ในทกมตการพฒนาทางเลอก

35

ขนตอนท 2 ทมปฏบ ตงานระดบอ าเภอ การลงพนทจดประชาคมชาวบาน แจงเรองการศกษาขอมลอยางเปนระบบ (หลกการทรงงานขอท 1 ) สปดำหท 2 ประชมชำวบำนครงแรก พพชร) วธการด าเนนงาน ๑) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ ลงพนทรวมกน เพอศกษาเรองของสภาพพนท และบรบทหมบานพฒนาทางเลอก ซงประกอบดวย ตวแทนอ าเภอ เกษตรฯ ประมงฯ ปศสตวฯ หนวยงานสงกดปาไม อทยานแหงชาตในพนท ฯลฯ ๒) จดประชมประชาคมชาวบาน สรางความเขาใจแนวทางการท างานขยายผลโครงการรอยใจรกษ การส ารวจขอม ล เศรษฐก จ สงคม และขอมลเ ชงกายภาพ โดยชาวบานตอง เข าร วมครว เรอนละ 1 คน มากกวารอยละ 80 เฉพาะในหมบานไมนบรวมชาวบานออกไปท างานนอกพนท ด าเนนการ โดยปลดอ าเภอประจ าต าบล ในประเดนทเกยวกบ

๑. การขยายผลโครงการรอยใจรกษ ในมตการพฒนาทางเลอก ๒. สรางความเขาใจ หลกการท างาน ชาวบานตองมารวมคด รวมวางแผน รวมท า และเปนเจาของ ๓. แจงวตถประสงค ความส าคญ และประโยชนในการเกบขอมลเศรษฐกจสงคม และเดนส ารวจ

กายภาพ เพอวเคราะหปญหาทแทจรงเปนภาพรวมของหมบาน ๔. นดหมายเวลาเรมปฏบตงานส ารวจขอมลฯ แจง วน เวลาและสถานท (ยดถอตามปฏทนชมขน) ๕. นดหมายใหชาวบานทราบลวงหนาส าหรบการ จดเกบขอมล ไม ใหชาวบานเ สยเวลา

โดยขอความรวมมอใหชาวบานใหขอมลตามความเปนจรง เพอการแกไขปญหาไดตรงประเดน ๖. ก าหนดผรบผดชอบ โดยอาจจะมมากกวา 1 คน เปาหมาย รายวน และก าหนดวนแลวเสรจ โดย

การแยกเปนตามกลมบาน/คมบาน ๗. เปดโอกาสใหชาวบานแสดงความคดเหน ดวยการตงค าถาม พรอมรบฟงมากกวาพดน า ๘. มการลงทะเบยนผเขารวมและจดท าบนทกการประชาคม ๙. ประเดนอน ๆ ทอาจจะยงไมไดชแจงใหประชาคมชาวบานทราบ

๓) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ ประชมสรปผลการประชาคม และวางแผนการท างานในระยะตอไป ภาพ การจดเวทประชาคมชแจงการเกบขอมลแบบส ารวจเศรษฐกจสงคมและเดนส ารวจกายภาพ ในพนท ต าบลสนตนหมอและต าบลแมอาย (อบต.ดอยลาง) อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม ในการขบเคลอนชมชน/หมบาน ต าบลเพอเปนตวอยางใหหมบาน/ต าบลน ารอง 33 ต าบล 47 หมบาน ตามแผนปฏบตการฯ แบบเบดเสรจฯ

หยอมบานนามะอน ต.แมอาย อ.แมอาย จ.เชยงใหม

นายอ าเภอน าทมคณะปฏบตงานระดบอ าเภอ จดเวทประชาคมชแจง โครงการฯและการลงพนทเกบขอมล

บานปาเหยก ต.สนตนหมอ อ.แมอาย จ.เชยงใหม

บานจะนะ ต.แมอาย อ.แมอาย จ.เชยงใหม

36

ขอแนะน าในการปฏบตงานในขนตอนท 2 โดย นางสาวกตตอจฉรา อะทะไชย ปลดอ าเภอประจ าต าบลสนตนหมอ (AD1) กรณศกษำจำกกำรลงพนทนดเวทประชำคม บำนปำเหยก ต.สนตนหมอ อ.แมอำย 1. ในการจดท าประชาคมจะตองมราษฎรเขารวมในการท าประชาคมและลงมตไมนอยกวารอยละ ๘๕ ของครวเรอนทอาศยจรงในพนท หากราษฎรเขารวมในการจดท าประชาคมไมถงตามเปาทก าหนดไว ใหก าหนดวนและ นดหมายชาวบาน จดท าประชาคมใหมอกครง หากด าเนนการไปแลว ๓ ครงไมเขารวมใหถอวาราษฎรหมบานดงกลาวไมมความพรอมในการเขารวมในการด าเนนการเพอขยายผล เทคนคกอนการลงพนทจดท าประชาคมให Mr.AD1, Mr.AD2, ลงพนทพดคยท าความเขาใจกบผน าทองถน ผน าตามธรรมชาต เพอใหเขาใจในกระบวนการท างานของโครงการและสงทชาวบานจะไดรบจากการท าโครงการในครงน เมอผน าเขาใจและสามารถอธบายและบอกตอกบลกบานไดแลวจงก าหนดวนในการลงจดท าประชาคม ๒. ในการจดท าประชาคมควรใหสวนราชการตาง ๆ เขารวมเพอเปนการสรางความมนใจใหแกชาวบานวาเปนโครงการทจะสามารถขบเคลอนไปไดและเกดประโยชนอยางแทจรง ๓. กอนการท าประชาคมให Mr.AD1 หรอ นายอ าเภอ จะตองใหความรและแนวทางการด าเนนงานแกชาวบานเพอใหชาวบานไดทราบขอเทจจรงทจะสามารถน าไปประกอบ พรอมทงแจงแผนการด าเนนงานและชแจง การจดเกบขอมลเชงเศรษฐกจและสงคม

ปลดอ าเภอประจ าต าบล รวมจดเวทประชาคมชแจง โครงการฯและการลงพนทเกบขอมล บานปาเหยก

ต.สนตนหมอ อ.แมอาย จ.เชยงใหม

37

ขนตอนท 3 การจดอบรมการฝกปฏบตการส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคม สปดำหท 3 นดหมำยผน ำชมชน/อำสำสมครในหมบำนกำรเตรยมกำรส ำรวจขอมล พพชร) ภาพ การอบรบอบรมฝกปฏบตการส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคม เพอเปนตวอยางใหหมบาน /ต าบลน ารอง 33 ต าบล 47 หมบาน ตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ วนท 24 กรกฎาคม 2562 ลงพนทฝกปฏบต ณ บานปาเหยก ต.สนตนหมอ อ.แมอาย จ.เชยงใหม

วธการด าเนนงาน ๑. จดอบรมสรางความเขาใจและวางแผนการส ารวจ โดย เจาหนาท AD1 และเจาหนาทสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ เพอสรางทมปฏบตงานระดบอ าเภอ อาสาสมครในพนท ผน าชมชน ปรบและประยกต วธคด วธท างานดวยศาสตรพระราชา เขาใจ เขาถง พฒนา รบฟงขอคดเหน และเสนอแนะเชงสรางสรรค ๒. การเกบขอมลเศรษฐกจสงคม

1. จดเตรยมแผนการบรหารจดการทมรบผดชอบการส ารวจขอมลฯ แผนการเกบขอมล แผนงบประมาณในการด าเนนงาน โดยพจารณาอาสาสมครนอกพนทหรอคนในพนท ด ำเนนกำรโดยพฒนำกำรอ ำเภอ ๒. ท าความเขาใจแบบส ารวจเศรษฐกจสงคมอยางละเอยดทกหมวด และปรบใหสอดคลองกบสภาพพนท และภมสงคม 3. น าหลกการ และวธการการส ารวจขอมลฯ เพอใหไดค าตอบทตรงความตองการ 4. นดหมายการลงพนทส ารวจ/ ผน าชมชน ประกาศแจงชาวบาน

อาสาสมคร 2 หมบาน ไดแก บานปาเหยก,บานจะนะ อก 1 หยอมบาน (นามะอน) เขาอบรมฝกปฏบตการใช

แบบส ารวจเศรษฐกจสงคม กอนน าไปปฏบตจรงในพนทหมบานน ารอง

อาสาสมครเขารวมอบรมฯ ลงพนทฝกปฏบตท าแบบส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคม และรวมสรปปญหาทพบ

ในการลงส ารวจเพอน าไปปรบใชในการในพนทอยางถกวธ

38

ภาพ การประชมหารอประเดนในการลงพนทกอนเดนส ารวจกายภาพ ณ ทวาการอ าเภอแมอาย และหมบานน ารอง (บานปาเหยก)

๓. การเดนส ารวจกายภาพ 1. จดเวทประชมในพนทหมบาน/หองประชม ชแจงและก าหนดบทบาทหนา ท ทมปฏบตงำนหนวยงำนระดบอ ำเภอ ผน ำชมชน เจำหนำททองททองถน ปรบและประยกต วธคด วธท างานดวยศาสตรพระราชา เขาใจ เขาถง พฒนา รบฟงขอคดเหน และเสนอแนะเชงสรางสรรค โดยการสรางความเขาใจหลกและประโยชนในการ การเดนส ารวจกายภาพอยางละเอยดทกมต ตามสภาพภมสงคมพนท โดยปลดอ ำเภอประจ ำต ำบลหรอ AD1 2. ประสานขอขอมลเบองตน (ขอมลมอ ๒ ) จากอ าเภอและหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ เชน เกษตรฯ ปศสตวฯ ประมงฯ อทยำนฯ ปำไมฯ ชลประทำนฯ พฒนำทดนฯ ในประเดนตาง ๆ โดยน าหลก องคความร 6 ม ต ประเมน ศกยภาพพน ทในเบองตน ไ ดแก ม ตน า , ม ต ดน , ม ต เกษตร , ม ตป า และสงแวดลอม, มตดานหตถกรรมและงานมอ หรออาจจะมากกวา 6 มต ตามสภาพภมสงคม 3. หนวยงานทรบผดชอบในแตละมต น ากระบวนการหารอ เพอไดประเดนในการลงพนท (จากขอมลมอ ๒)๔. วางแผนการลงพนทในแตละมต โดยการแบงทมส ารวจตามความเหมาะสม (ทมปฏบตงานอ าเภอ/หนวยงาน/ทมสนบสนน) ๕. นดหมายการลงพนทส ารวจ/ ผน าชมชน ประกาศแจงชาวบาน

การประชมเพอหารอประเดนในการลงพนทเดนส ารวจกายภาพในหองประชมและพนท โดยหนวยงานทรบผดชอบในแตละมต และ

วางแผนการลงพนท รวมกนระหวางทมปฏบตงานระดบอ าเภอ หนวยงาน ผน าชมชน เจาหนาททมขยายผล/AD2 และชาวบานฯ

39

ขนตอนท 4 ส ารวจขอมลดานเศรษฐกจสงคมโดยใชแบบส ารวจและเดนส ารวจกายภาพ สปดำหท 4 ส ำรวจขอมลดำนเศรษฐกจสงคมและเดนส ำรวจกำยภำพ พพชร) ๑. ทมปฏบตงานลงพนทส ารวจ แบงออกเปน 2 ทม

1) ทมปฏบตการลงพนทส ารวจ ตามแผนส ารวจฯ 2) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ หนวยงานทรบผดชอบในแตละมต ลงพนทเดนส ารวจกายภาพ (เกษตรฯ ปศสตวฯ ประมงฯ อทยานฯ ปาไมฯ ชลประทานฯ พฒนาทดนฯ ฯลฯ)

๒. นดหมายใหชาวบานทราบลวงหนาส าหรบการจดเกบขอมล ไมใหชาวบานเสยเวลา ๓. ลงส ารวจขอมลแบบเขาถงบรบทชมชน ๔. ก าหนดเวลาในการส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคม ส ารวจ ขอมล 1 ฉบบ/ครวเรอน สงขอมลในการตรวจสอบความ

ถกตอง ถาขอมลไมเรยบรอย ด าเนนการจดเกบเพมเตมใหม ๕. บนทกภาพระหวางการด าเนนการส ารวจขอมล ๖. จดเกบแบบส ารวจเตรยมบนทกขอมล

กระบวนการเกบขอมลเศรษฐกจสงคม

ภาพ : กระบวนการลงพนทส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคม บานจะนะ ต.แมอาย (อบต.ดอยลาง) อ.แมอาย จ.เชยงใหม

อาสาสมครหมบานลงพนทส ารวจขอมลเศรษฐกจสงคม บานจะนะ ต.แมอาย อ.แมอาย จ.เชยงใหม

ทมปฏบตงานอ าเภอแมอาย น าโดย ปลดอ าเภอ และหวหนาพฒนาการอ าเภอ ตรวจสอบความถกตอง แบบส ารวจทอาสาสมครได

40

กระบวนการเดนส ารวจกายภาพ ประเดนในการลงพนทประเมนศกยภาพทงแตละมต และบทบาทหนาทของทมปฏบตงานระดบอ าเภอ

ลงพนทเกบและรวบรวมขอมลเพอน ามาวเคราะหผล โดยแบงตามหนาทความรบผดชอบของแตละของหนวยงาน/องคกร ดงน

1. มตน า

1. ส ารวจความตองการดานน าเพอการอปโภคบรโภคและการเกษตร ของคนในชมชน 2. ส ารวจระบบน าเดมของชมชน (ม/ไมม) 3. ส ารวจตนทนน า/แหลงตนน า/ปรมาณน า/แหลงกกเกบ (เพยงพอ/ไมเพยงพอ) 4. ส ารวจสภาพการใชงานของฝายหรอระบบน า (ใชงานได/ช ารด) 5. ส ารวจแหลงกกเกบน าและระบบกระจายน าสชมชน (พนทรบประโยชน/ผรบประโยชน) 6. สอบถามกฎระเบยบในการบรหารจดการน าในชมชน

2. มตดน 1. ศกษาขอมลชดดนในพนทเปาหมายจากฐานขอมลกรมพฒนาทดน (ขอมลมอ ๒) 2. เกบตวอยางดนในพนทเปาหมายเพอวเคราะหลกษณะดนกอนการเพาะปลก โดยสมเจาะดน เปนจด

ความลกท 20 ซม. และ 50 ซม. จดละ 0.5 กก. ท าการวเคราะหหาธาตอาหารในดน กอนสงเสรมใหชาวบาน

3. มตเกษตร/ ประมง/ ปศสตว 1. ส ารวจชนดพชทปลกในพนท เชน การปลกพช ผลผลตพชแตละชนด (เฉลย/ไร/รอบ) ปฏทนการเพาะปลก 2. ประเมนศกยภาพทนตนการผลต เชน พนทเพาะปลก พนทรบน า (ไดรบ/ไมไดรบ) การเกบเกยวผลผล ต 3. สภาพปญหา เชน ผลผลต โรคและแมลง 4. ชองจ าหนายผลผลต (ตลาด ) เชน มการบรหารจดการ การตงกลม

ภาพ ประเดนการประเมนศกยภาพแตละมต และบทบาทหนาทของทมปฏบตการฯ

41

4 มตปา/ สงแวดลอม 1. ระดบความสงของพนทปาไม ชนด จ านวนพนธไม ความหนาแนนของตนไม ขนาดตนไม 2. บรเวณทชาวบานมาใชประโยชนจากปา เชน แหลงเกบฟน เกบเหด หนอไม และอาหารจากปา รวมถง

พนททประกอบพธการตาง ๆ ของชาวบาน 3. ขอบเขตพนทอนรกษ เชน เขตอทยาน เขตปาตนน า เขตปาชมชน บรเวณทมการบกรกท าลาย หรอ ม

ปาสภาพเสอมโทรม พนทปาใชสอย 4. สภาพแวดลอมในชมชน เชน ขยะ มลพษ ฯลฯ

๕. มตดานหตถกรรมและงานมอ 1. วถชมชน เชน การทอผา จกสาน ฯลฯ 2. การผลตสนคาชมชน ในการจดจ าหนาย 3. การรวมกลม เชน กลม OTOP กลมแมบานและสตร 4. การบรหารและการจดการกลม 5. การสนบสนนและสงเสรมของหนวยงาน เชน จดอบรมอาชพ

6. พลงงานทดแทน พลงงานทดแทน โดยใชทรพยากรน า ลม พลงงานแสงอาทตย

ภาพ : กระบวนการเดนส ารวจกายภาพ บานปาเหยก ต.สนตนหมอ และบานจะนะ ต.แมอาย อ.แมอาย จ.เชยงใหม

สรปผลการลงพนทส ารวจแตละมต ลงพนทตามแผนการส ารวจ แตละมต ตามภมสงคม วางแผนกอนลงพนทรวมกนทกฝายทเกยงของ

ลงพนทบานปาเหยก ต.สนตนหมอ

ลงพนทมตดน (พนทใชประโยชน) ลงพนทบานบานจะนะ (แผนท) เครองมอทในการส ารวจกายภาพ

42

เครองมอทใชในการลงพนทเดนส ารวจกายภาพ (เบองตน) แบบประเมนศกยภาพชมชน 13 ดาน ส าหรบใชประกอบส ารวจกายภาพ

การศกษาบรบทชมชนในพนทตามแบบวเคราะหศกยภาพชมชน เปนเครองมอชวยวเคราะหสภาพภมสงคมเบองตน ตามรายละเอยดดงตอไปน

๑. คน (ผน า/ความขยน/ความสามคค/ความร/ยาเสพตด) ๒. สงแวดลอม/ทนธรรมชาต (ดน/ น า/ปา) ๓. สงคม (สขภาพ/การศกษา/กฎระเบยบชมชน/วฒนธรรม/คณธรรม/โครงสรางพนฐาน) ๔. เศรษฐกจ/อาชพ (เกษตร/ปศสตว/งานมอ/ความยากจน)

แผนท อปกรณวด GPS

43

ขอแนะน าในการปฏบตงานในขนตอนท 4 โดย นางสาวกตตอจฉรา อะทะไชย ปลดอ าเภอประจ าต าบลสนตนหมอ (AD1) กรณศกษำจำกกำรลงพนทส ำรวจขอมลเศรษฐกจสงคมและเดนส ำรวจกำยภำพ บำนปำเหยก ต.สนตนหมอ อ.แมอำย การจดเกบขอมลเศรษฐกจสงคม ๑. การจดเกบในพนทมความแตกตางกน ดงนนท าใหรปแบบและแบบฟอรมมความแตกตางกน ๒. การจดเกบขอมลควรใหผทท าหนาทในการจดเกบเปนบคคลในหมบาน เพราะจะท าเขาใจในบรบทของพนทเขาใจวฒนธรรมการด ารงชวต ท าใหงายตอการจดเกบขอมลมากขน ๓ . ก าร จด เก บข อม ล คว รท า ก า ร จด เกบ ตามปฏทนชาวบาน และควรเขาจดเกบในบานของผใหขอมล เพราะท าใหเราเหนสภาพความเปนจรงของทอยอาศยขอมลในแบบสอบถาม บางค าถามผจดเกบขอมลอาจสามารถสงเกตขอมลและบนทกไดเอง ๔. ควรมผทท าหนาทในการตรวจสอบความถกตอง และความครบถวนของแบบสอบถาม ๕. การเกบขอมลและบนทกขอมล ควรท าควบคกนไปเพอใหเกดความรวดเรวในการท างาน การจดเกบขอมลทางกายภาพ ๑. ควรมประชมเพอวางแผนและจดท าแผนทเดนดนกอนการลงพนทเดนส ารวจทางกายภาพ โดยใหผใหญบาน กรรมการหมบาน ผน าทองถน แกเหมอง/ฝาย ใหค าแนะน า กอนการประชมชแจงชาวบาน ๒. การประชมชแจงชาวบานใหชาวบานตรวจสอบขอมลของตนเองตามแผนทเดนดนทจดท าขน และชแจงใหชาวบานทราบวาจะท าการเดนส ารวจทางกายภาพในแตละพนทในวนใด จงใหชาวบานทอยในพนททจะท าการส ารวจใหขอมลแกเจาหนาทผท าการเดนส ารวจทางกายภาพ ๓. ในการเดนส ารวจทางกายภาพควรใหสวนราชการตาง ๆ รวมในการเดนส ารวจทางกายภาพดวย เพอจะท าใหทราบและเขาใจในบรบทของชมชนเพอจะน าไปพจารณาเปรยบเทยบกบขอมลทางเศรษฐกจสงคม สามารถน าไปแกไขปญหาและวางแผนจดท าโครงการตอไป ๔. ในการจดท าแบบสอบถามในบางขอยงเปนค าถามทมความซบซอน ท าใหผจดเกบขอมลมความสบสน ในชวงแรก ๕. ผทท าหนาทในการจดเกบแบบสอบถามบางราย เปนผทไมมความรในการคดค านวณท าใหไมสามารถวเคราะหขอมลในบางสวนได ๖. การจดเกบขอมลในบางชวงเปนฤดของการเพาะปลกหรอเกบเกยวผลผลตทางการเกษตร จะท าใหผใหขอมล ใหขอมลไดไม เ ตมทเนองจากเหนอยจากการท างาน หรอมอาการเมาสรา ดงนน จงจ าเปนตองเขาท าการ เกบขอมลในหลาย ๆ ครง

44

ขนตอนท 5 บนทกขอมลและวเคราะหขอมลเศรษฐกจสงคม สปดำหท 5 วเครำะหขอมลและจดรปแบบกำรน ำเสนอขอมลใหชมชน พพชร)

๑. ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ จดทมตรวจสอบแบบส ารวจขอมล โดยมทมเจาหนาทสถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ และทมมลนธรากแกว ชวยสนบสนน

๒. หากพบปญหาระหวางการตรวจสอบขอมลส ารวจฯ ด าเนนการส ารวจขอมลเพมเตมหรอส ารวจใหมทนท ๓. ทมปฏบตงานระดบอ าเภอจดทม จดบนทกขอมลแบบส ารวจ ๔. น าขอมลทจดเกบรายครวเรอน วเคราะหภาพรวมหมบาน ตามหมวดหม เชน รายได หนสน เงนออม และ

ขอมลจากการเดนส ารวจพนท (หากขอมลปรากฏเชงคณภาพ ตองสอบถามผรหรอปราชญชาวบาน) ๕. น าขอมลการส ารวจเศรษฐกจสงคม จดท าสรปภาพรวมในรปแบบตาราง/กราฟ/ภาพถาย ๖. วเคราะหขอมลกายภาพ น าเสนอดวยภาพถายและแผนท

ขนตอนท 6 การคนขอมล ระดมปญหาและความตองการ และจดล าดบความส าคญ สปดำหท 6 คนขอมล ระดมปญหำและควำมตองกำรและจดล ำดบควำมส ำคญ พพชร)

๑. วางแผนจดเวทคนขอมล ผเขารวม หนวยงานราชการทเกยวของ ทองท ทองถน ผน าชมชนและชาวบาน ๒. จดเวทประชาคมคนขอมล โดยใชกระบวนการมสวนรวมของชาวบาน ตองเขารวมเวทประชาคม

มากกวารอยละ 80 ของผทไดรบผลประโยชน ๓. น าเสนอผลการส ารวจและวเคราะห ตามหมวดหม เชน รายได หนสน เงนออม และขอมลจากการเดน

ส ารวจพนท พรอมภาพถายประกอบการลงพนทส ารวจตาง ๆ ๔. ชาวบานตรวจสอบความถกตองของขอมลและปญหาทแทจรง พรอมจดล าดบความส าคญของปญหา ๕. ประเมนภาพรวม ความเขาใจและความพรอม โดยความเหนชอบของชาวบาน ๖. บนทกกระบวนการและภาพการท าประชาคมทกขนตอน

45

ขนตอนท 7 การท าแผนชมชนสการปฏบตการพฒนาอยางยงยน สปดำหท 7 จดท ำแผนพฒนำชนบทเชงพนทประยกตตำมแนวพระรำชด ำร พพชร)

๗. การประชมชาวบานโดยน าปญหาและความตองการทแทจรงมาจดท าแผนชมชน ชาวบานรวมคด รวมวางแผน เหนประโยชนรวมกนและรวมลงมอท า โดยครอบคลมทกมต (องคความร 6 มตและมตอน )ๆ

๘. โครงการมทกมตขนอยกบภมสงคมและบรบทของชมชน และตามการแบงประเภทของโครงการ 7 ประเภท ดงน 1) โครงการทเกดจากชมชนเอง หรอเปนโครงการขยายผลฯ จากโครงการหลก 2) โครงการ ทเกดขนจาก อปท. เอง 3) โครงการทเกดจาก อปท. รวมกนกบปาไม/อทยาน 4) โครงการทสวนราชการเปนผด าเนนการให 5) โครงการ/กจกรรมตาม 5 มาตรการตามแผนฯ เบดเสรจ 6) เอกชน/มลนธฯ สนบสนนวสดอปกรณ 7) อน ๆ

๙. งบประมาณแผนพฒนาชมชน ประกอบดวย 1) โครงการของชมชน/หมบาน ในมตการพฒนาทางเลอก ทชมชน/หมบานด าเนนการเอง สามารถขอ

งบประมาณสนบสนนไดจาก องคกรปกครองสวนทองถน สวนราชการ งบประมาณสนบสนนภาคประชาชน จากส านกงาน ป.ป.ส. หรอ สถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ

2) โครงการเรงดวน ในมตการพฒนาแหลงน าชมชนขนาดเลก เพอสรางศรทธา และความเชอมนของการพงพาตนเอง โดยจะเปนงบประมาณห ลกจากองคกรปกครองสวนทองถน สถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ สมทบบางสวน ชาวบานสมทบแรงงาน

3) โครงการทเปนของสวนราชการ ทใชงบประมาณของสวนราชการนน ๆ เงอนไข ในการด าเนนงานโครงการ และงบประมาณทง 3 ประเภท การมสวนรวมหรอสมทบแรงงานจากชาวบาน จะเปนปจจยส าคญสความส าเรจของโครงการ

ขนตอนท 8 แผนหมบานชมชน ฉบบสมบรณทมประสทธผล สปดำหท 8 ด ำเนนงำนตำมแผน และตดตำม/ประเมนผล ตอยอดในพนทตอไป

๑. ด าเนนการตามกจกรรมหรอโครงการ ตามแผนชมชนทไดจดท าขอเสนอโครงการ ๒. จดเตรยมคณะกรรมการรบรองกจกรรมหรอโครงการ ด าเนนการโดย อปท. ๓. ตดตามและประเมนผล กจกรรมโครงการทไดด าเนนตามแผนปฏบตการ ๔. วางแผนการด าเนนงานระยะตอไป

46

การจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบานและการปฏบตตามแผนฯ ดวยแนวทางขยายผลโครงการรอยใจรกษ การจดท าแผนพฒนาหมบานชมชนและการน าแผนไปสการปฏบตอยในขนตอนท ๗ และขนตอนท 8 ของกระบวนการเกบขอมลแบบส ารวจสงคม เพอจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบานในการขบเคลอนการพฒนาชมชน/หมบาน 8 ขนตอน ๑. ความหมายของแผนพฒนาชมชน/หมบาน แผนพฒนาชมชน/หมบาน หมายถง กระบวนการเรยนรและการสรางการมสวนรวมทเปนการระเบดจากภายใน โดยเรมจากการกระตนความคด จตวญญาณและการมสวนรวมของประชาชนในชมชน/หมบาน แลวรวมกนคด รวมกนแลกเปลยนเรยนร เพอใหรและเขาใจสภาพของชมชน/หมบาน โดยการส ารวจขอมลชมชน/หมบานโดยละเอยด ทงเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และกายภาพของชมชน/หมบาน รวมกนวเคราะหสาเหตของปญหาความตองการของชมชน/หมบาน ก าหนดอนาคตและทศทางการพฒนา แลวถายทอดออกมาเปนแผนพฒนาชมชน/หมบาน รวมกนท าโดยการน าแผนพฒนาชมชน/หมบานไปท าใหเกดผลส าเรจ รวมทงรวมกนแกไขปญหาอปสรรคทเกดขนจากการท างาน การจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบานเปนการใชองคความรตามศาสตรพระราชา และหลกการทรงงาน 23 ขอ เปนกระบวนการหลกของการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน ๒. ลกษณะของแผนพฒนาชมชน/หมบานทด แผนพฒนาชมชน/หมบานทด ควรมลกษณะดงน 2.1 เปนแผน ทสะทอนปญหาความตองการทแทจรงของชมชน/หมบาน โดยใหเปนการระเบดจากภายในของประชาชน ชมชน/หมบาน 2.2 แผนพฒนาชมชน/หมบาน ตองแสดงถงประโยชนทจะเกดขนในชมชน/หมบาน และประชาชนอยางชดเจน เปนรปธรรมและวดผลได ตองตอบโจทยไดวาท าแลวจะไดประโยชนอะไร ใครทไดรบประโยชนบาง ประโยชนทเกดขนเปนไปในรปแบบใด เชน รายไดทเพมขน อาชพทเพมขน ผลผลตทเพมขนหรอพนททจะไดรบประโยชนเพมขน หรอประโยชนทางสงคมอน ๆ จากเดมกอนมแผนหรอโครงการพฒนาชมชน/หมบานหรอไม รวมทงสามารถประเมนผลประโยชนทไดรบอยางเปนรปธรรม ๒.๓ แผนพฒนาชมชน/หมบาน ควรมมตองคความร ๖ มต ตามศาสตรพระราชาและมตทางเลอกอนๆ เชน การศกษา สาธารณสข ทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม การทองเทยว หรอมตทางสงคมเปนตน แตทงนขนอยกบขอมลชมชน/หมบาน ปญหาและการจดกระบวนการประชาคมชมชน/หมบานเปนหลกในการจดท าแผนพฒนา 2.4 แผนพฒนาชมชน/หมบาน ควรมการจดล าดบความส าคญกอนหลง เพอใหการด าเนนการตามแผนมทศทางแ ละ เ ป า ห ม า ย ท ส อ ดค ล อ ง ก บ ป ญหาคว าม ต อ งก า ร ท แ ท จ ร ง ขอ ง ช ม ชน /ห ม บ า น โ ด ย ก า ร เ ร ม จ าก เลกไปหาใหญ ท าเปนขนเปนตอน ตามหลกการทรงงาน 2.5 แผนพฒนาชมชน/หมบาน ตองมหวงเวลาของการท าทชดเจน เชน โครงการเรงดวนอาจท าภายใน ๖ เดอน โครงการอนๆ อาจก าหนดจะท าภายใน ๖ เดอนถง ๑ ป โครงการทมขนาดใหญขน ทตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย อาจเปนระยะยาว ๑-๓ ป เปนตน ทงนตองค านงถงหลกการจดล าดบความส าคญ การท าจากเลกไปใหญ การท าเปนขนเปนตอน เปนกระบวนการท างาน ๓. ขนตอนการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน

ขนตอนนเปนขนตอนท ๗ ของกระบวนการ ๘ ขนตอนทขยายความของการปฏบตใหมกระบวนการและมวธการท างานใหชดเจน โดยขนตอนการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน ประกอบดวย

3.1 ขนตอนท ๑ การเตรยมการโดยทมปฏบตงานระดบอ าเภอ 1) จดประชมทมปฏบตงานระดบอ าเภอเพอซกซอมแนวทางปฏบตรวมกน ในการจดประชาคมชมชน/หมบาน

เพอจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน

47

2) ศกษาขอมลชมชน/หมบาน ทงดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคมและขอมลอนๆ (ขอมลมอ ๒) ทไดจากการเกบขอมลแบบส ารวจกายภาพ และเศรษฐกจ สงคมในชมชน/หมบาน (ตามขนตอนท ๑ ถงขนตอนท ๖ ของกระบวนการ ๘ ขนตอน) รวมทงวเคราะหขอมลทจดท าไวเบองตน เพอประกอบการใหความเหน (ไมควรชแนะชน า) ในระหวางการคนขอมลสหมบาน

3) จดเตรยมวสด อปกรณ เครองมอ เครองใช ขอมลชมชน/หมบาน ทจะเตรยมคนใหตอนท าประชาคมชมชน/หมบาน 4) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ เตรยมการและประสานการนดหมายกบชมชน/หมบานจะลงพนทท าประชาคม 3.๒ ขนตอนท 2 การจดท าประชาคมชมชน/หมบาน จดประชาคมชมชน/หมบาน ณ สถานททก าหนดไว

โดยใหมการลงทะเบยนผเขาประชาคมตองมากกวารอยละ 80 ของจ านวนครวเรอน และถายรปการประชาคมไว โดยในการประชาคมชมชน/หมบาน ใหด าเนนการในเรองตอไปน

1) การคนขอมลกายภาพ เศรษฐกจ สงคม ใหท าประชาคมตรวจสอบความถกตอง แกไข โดยใหรบฟงความคดเหนจากประชาคมชมชน/หมบานอยางกวางขวาง เพอใหการคนขอมลไดรบการยอมรบ (ตองมากกวารอยละ 80 ของครวเรอนหรอประชาชนทรวมประชาคม) และใชเปนขอมลชมชน/หมบานตอไป

2) กระบวนการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน ใหชแจงท าความเขาใจ ในประเดน ดงน ๒.๑ ความส าคญของการท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน ๒.๒ น าสกระบวนการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน โดยใชการระเบดจากภายในเปนกระบวนการในการจดท าแผน ฯ

2.2.1 วเคราะหขอมลกายภาพ เศรษฐกจ สงคม เพอคนหาปญหา ความตองการทแทจรงของ ชมชน/หมบาน 2.2.2 วเคราะหปญหา ความตองการของชมชน/หมบานแลว ใหวเคราะหตอในประเดน จด แขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของชมชน/หมบาน 2.2.3 น าสกระบวนการเรยนรตอ โดยกระตนใหรวมกนคด ถงแนวทางในการแกปญหาหรอ ความตองการของชมชน/หมบาน 2.2.4 เมอไดแนวทางการแกไขปญหา หรอความตองการของชมชน/หมบานแลว ใหน าส กระบวนการแกไขปญหาความตองการ โดยใชองคความร ๖ มต และมตการพฒนา ทางเลอกเปนกระบวนการจดท าแผนโครงการรองรบ 2.2.5 เมอไดรางแผนเบองตนจากประชาคมแลว ใหมการทบทวนวางแผนเพอใหเกด ความเขาใจรวมกน ตรงกนของประชาคมแลวสรปมตตอทประชม (ตองมากกวารอย ละ 80 ) ของประชาคม 2.2.6 เสนอขอแตงตง มอบหมายใหผเกยวของไปจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน ใน รายละเอยดตามมตทประชมประชาคม อาจประกอบดวยคณะกรรมการหมบาน และ ผแทนจากทประชมประชาคม

3.3 ขนตอนท 3 การจดท าแผนชมชน/หมบานและโครงการ 1) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ ท าหนาทเปนพเ ลยงใหกบผเกยวของ ทไดรบมอบหมาย ในการจดท า

แผนพฒนาชมชน/หมบานและโครงการ 2) ผไดรบมอบหมายในการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน ประชมระดมสมองในการจดท าแผนพฒนา

ชมชน/หมบาน และโครงการโดยละเอยด

48

3) ยกรางแผนพฒนาชมชน/หมบาน และโครงการโดยมองคประกอบของแผนพฒนาชมชน/หมบานและโครงการ

3.4 ขนตอนท 4 การประชาคมชมชน/หมบาน เพอพจารณาแผนหมบาน ชมชน และโครงการตามแผน 1) ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ และผทเกยวของในการจดท ารางแผนพฒนาชมชน/หมบาน จดท าประชม

ประชาคมชมชน/หมบาน เพอพจารณารางแผนชมชน/หมบาน และโครงการตามแผนทไดยกรางไวแลว 2) กระบวนการประชาคมชมชน/หมบานใหด าเนนการตามแนวทางทไดปฏบตไวแลว เชน การลงทะเบยนผ

ประชาคม จ านวนผเขาประชาคม ตองมากกวารอยละ 80 การถายภาพโดยกระบวนการประชาคม ทใชการระเบดจากขางใน กระตนใหรวมคด รวมท า รวมแกปญหา รวมตดสนใจ ทมปฏบตงานระดบอ าเภอ ท าหนาทผอ านวยความสะดวกในการประชาคม

3) น าเสนอรางแผนพฒนาชมชน/หมบาน และโครงการตามแผนโดยใชกระบวนการเรยนร เปนกระบวนการน าเสนอรางแผนฯ

4) หาขอสรปของรางแผนพฒนาชมชน/หมบาน และโครงการตามแผน 5) สรปผลการประชมและมตของทประชม 6) จดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน และโครงการตามแผนฉบบสมบรณ และแตงตงผรบผดชอบแผนพฒนา

ชมชน/หมบานและโครงการตามแผน 7) น าแผนพฒนาชมชน/หมบานไปบรณาการเขาไวในแผนประจ าปของ อปท. และหารอแผนพฒนาต าบล/

อ าเภอ 3.5 ขนตอนท 5 การปฏบตตามโครงการทอยแผนพฒนาชมชน/หมบาน

1) ผรบผดชอบแผนพฒนาชมชน/หมบาน และโครงการตามแผนฯ ประชมรวมกนเพอเตรยมการปฏบตโครงการ โดยทมปฏบตงานระดบอ าเภอ ท าหนาทเปนพเลยง

2) ลงมอปฏบตตามโครงการ โดยการมสวนรวมของประชาคมชมชน/หมบาน จนโครงการแลวเสรจ ถาเปนกรณกอสราง ใหชาง อปท. เปนพเลยงในการคมงานดวย

3) ประชาคมชมชน/หมบาน ประชมเพอประเมนผลส าเรจโครงการ วเคราะหปญหาอปสรรคทเกดขน ในกระบวนการปฏบตของโครงการ

4) ประเมนผลประโยชนทเกดขนหลงจากการด าเนนโครงการ กรณถาเปนเรองแหลงน า สงกอสราง ใหมการก าหนดเรองการบ ารงรกษา เชน การมกฏหมบาน กตกาการใชน า เปนตน

49

แผนภาพแสดงกระบวนการจดท าแผนพฒนาชมชน/หมบาน และโครงการตามแผน

4. องคประกอบของแผนพฒนาหมบานชมชน แผนพฒนาชมชน/หมบานควรมองคประกอบ ดงตอไปน สวนท 1 ขอมลทวไปของชมชน/หมบาน เชน แผนทหมบาน ประวตความเปนมาของชมชน/หมบาน โดยสงเขป สภาพทวไปของหมบานชมชน สภาพภมศาสตร ทตงและอาณาเขต จ านวนครวเรอนและประชากร พนทการเกษตร การประกอบอาชพและรายได ผลตภณฑชมชน/หมบาน ภมปญญาทองถน ศาสนา วฒนธรรม แหลงทองเทยว ทงนใหใชขอมลกายภาพ ขอมลเศรษฐกจสงคมทสงคนใหประชาคมเปนขอมลในสวนท ๑ น สวนท 2 ศกยภาพของชมชน/หมบาน วเคราะห จดออน จดแขง โอกาส ขอจ ากดของชมชน/หมบาน สวนท 3 สภาพปญหาความตองการของชมชน/หมบาน และแนวทางในการแกไขปญหา สวนท 4 แนวทางการพฒนาชมชน/หมบาน และระยะเวลาการด าเนนการของแผนพฒนาชมชน/หมบาน โดยจดท าแนวทางการพฒนาจาก

- องคความรศาสตรพระราชา 6 มต - มตการพฒนาทางเลอก เชน อาชพ การศกษา สาธารณสข การทองเทยว การปองกน และเฝาระวงปญหาของยาเสพตด

5. องคประกอบของโครงการ และการเขยนโครงการ โครงการและการเขยนโครงการ เปนสวนทมความส าคญ เพราะเปนการแสดงงสภาพปญหา ความตองการ แนวทางการด าเนนงานของชมชน/หมบาน ไปสการปฏบตใหเปนรปธรรม องคประกอบของโครงการ จะตองประกอบดวย

1. เหตผลและความจ าเปน หรอหลกการและเหตผล เปนการอธบายถงสภาพปญหา หรอความตองการของประชาคมชมชน/หมบาน ทตองการด าเนนการโดยวธการอยางไร

2. วตถประสงคของโครงการ เปนการอธบายวา หากไดมการท าโครงการน จะเกดอะไรขน จะมประโยชนอยางไร จะแกปญหาความตองการของชมชน/หมบาน หรอกอใหเกดประโยชนใดบาง เชน เกดการเรยนร มน าใชอยางพอเพยง มชวตความเปนอยดขนอยางไร มอาชพรายไดเพมขนเทาไร เปนตน วตถประสงคของโครงการ เปนการเขยนถงสงทตองการใหเกดขนอยางคราวๆ เมออานแลว จะไดเขาใจเบองตนวา ท าเพออะไร

50

3. เปาหมาย เปนการอธบายวาเมอท าโครงการแลว มเปาหมายอยางไร อาจแสดงดวยตวเลข เชงปรมาณ เชน เปาหมายผเขาอบรมจ านวน 60 คน เพมรายไดจาก 100 บาทเปน 200 บาทตอเดอน มถนนในหมบาน เพมขน 100 เมตร มแหลงน าชมชน/หมบานขนาดเลก เพมขน 3 แหง มปาไมเพมขน 100 ไรเปนตน

4. ระยะเวลาในการด าเนนโครงการ เปนการอธบายระยะเวลาเรมตน และระยะเวลาสนสดโครงการ เชน ด าเนนการระหวางวนท..........สนสดวนท........... ด าเนนการในระหวางเดอน มกราคม 2562 ถง กมภาพนธ 2562 เปนตน

5. วธด าเนนงาน เปนการอธบายวาจะมวธการด าเนนงานอยางไร เชน จดประชมซกซอมการปฏบตตามโครงการกอน เตรยมวสดอปกรณ แรงงาน วางแผนการท างานในแตละวน ลงมอปฏบต แกไขปญหาอปสรรคหนางาน ประสานงานกบผเกยวของในเรองใดบาง สรปผลงานเมอท าโครงการเสรจแลว จดท ารายงานผล เปนตน

6. ผรบผดชอบ เปนการระบผรบผดชอบโครงการ อาจเปนบคคล กลมบคคล เชน กรรมการหมบานหรอหนวยงาน เชน อบต. เทศบาล ปกครอง เกษตร พฒนาชมชน ปศสตว ปาไม เปนตน

7. งบประมาณ เปนการระบวา โครงการทจะท าใชงบประมาณจากแหลงใด เชน ท าเองไมใชงบประมาณ หรอใชงบประมาณภาคประชาชนทเตรยมการสนบสนนจากส านกงาน ป.ป.ส. ภาค 5 งบประมาณจาก อบต. เทศบาล หรองบประมาณจากหนวยงานภาครฐ ในสวนของงบประมาณใหแยกเปน 2 สวน หรอ 3 สวน ถามการด าเนนการรวมกนหลายหนวย และระบจ านวนงบประมาณดวย เชน - งบประมาณสนบสนนโครงการ จากส านกงาน ป.ป.ส. ภาค 5 งบประมาณจาก อบต. เทศบาล หรอ

สถาบนฯ ปดทองหลงพระฯ เปนจ านวนเงน...................บาท - แรงงานสมทบหรออน ๆ จากภาคประชาชน โดยอาจค านวณจ านวนแรงงาน หรอสวนอน ๆใหเปน

ตวเงน เชน สมทบแรงงาน 10 คน จ านวน 10 วน เปนเงน = 10×10×300 = 30,000 บาท 8. ผลทคาดวาจะไดรบ เปนการอธบายผลวา เมอท าไปแลว คาดวาจะเกดผลอยางไร เชน ความเปนอย

ของชาวบานดขน มน าใชอยางพอเพยง เกดอาชพเสรมอาชพใหม อนงผลทคาดวาจะไดรบ กบวตถประสงคโครงการ อาจมความคลายคลงกนได

9. ผเสนอโครงการ หมายถง ผทจะเปนเจาของโครงการ หรอเปนผด าเนนโครงการนน ๆ เชน (นาย........................................) ก านนต าบล..............................

10. ผอนมตโครงการ หมายถง ผทจะเปนผสนบสนนงบประมาณใหกบโครงการ เชน กรณของงบประมาณจาก อบต. ผอนมตโครงการเปนนายกองคการบรหารสวนต าบล เปนตน

๖. งบประมาณโครงการ ม 3 แบบ ไดแก ๖.๑ โครงการทชมชน/หมบานท าเอง โดยไมใชงบประมาณ (แรงงาน/จตอาสา) หรอโครงการทชมชน/หมบานท าเอง แตขอรบงบประมาณสนบสนน ๖.๒ โครงการท อปท. ท าเอง ๖.๓ โครงการทขอใหหนวยงานราชการ ท าให

51

๔.๓ การแปลงแผนสการปฏบต ๑. การแปลงแผนสการปฏบต การท าใหแผนงาน/โครงการ สามารถบรรลเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ภายในหวงเวลาของแผน ๒. ลกษณะการแปลงแผนสการปฏบต ๑. แผนตองมความชดเจนทงเปาหมาย วตถประสงค และหวงเวลา ๒. มความเปนไปได ๓. มกลไกรองรบแผน เชน บคลากร งบประมาณ เครองมอท างาน ฯลฯ ๔. ผปฏบตงานตองมความชดเจนในกระบวนการของการแปลงแผน ๓. กระบวนการแปลงแผนไปสการปฏบต ๑. ผปฏบตตามแผนจะตองมความเขาใจอยางถองแทตอแผนทจะน าไปสการปฏบต ๒. กอนการปฏบตตามแผนตองมการซกซอม ท าความเขาใจในทนอาจหมายถงการประชาคมรวมกน ๓. จดเตรยมวสด สงของ อปกรณใหพรอมกอนลงมอปฏบต เชน ฝายล าหวยแมนาวาง ตองมวสดอปกรณใหพรอมกอนลงมอท า ๔. ตองมการตรวจสอบทกระยะของการปฏบต (Quality Check) เพอปรบปรงแกไขขอบกพรองขอผดพลาดทเกดจากกระบวนการแปลงแผนสการปฏบต ๕. เมอปฏบตการตามแผนเสรจแลวตองมการรายงานผล ๔.๔ การตดตามผลตามโครงการ (PROJECT FOLLOW UP) 1. การตดตามผลโครงการ 2 ลกษณะ ดงน

1.1 เวทตรวจตดตามและตรวจเยยม เพอประเมนความเขาใจหลงการอบรมและฝกปฏบ ต ผเขาอบรม มความร ความเขาใจมากนอยเพยงใด ในการด าเนนงาน ทประยกตการน าศาสตรพระราชาไปใชในการด ารงชวต หรอการพฒนาแกไขปญหาของชมชน/หมบาน

1.2 การรายงานผลการด าเนนงานในรปแบบเอกสาร โดยทงขอท 1.1 และ 1.2 นนเพอการประเมนผลของการปฏบตงานทงในระดบหมบาน ต าบล อ าเภอ และจงหวด อกทงเปนการน าเสนอความกาวหนา ผลทเกดขน ปญหา อปสรรค ขอแลกเปลยนเรยนรรวมกน อาจจะด าเนนการไดในลกษณะใดลกษณะหนง หรอทงสองลกษณะควบคกนไป แบบคขนานกสามารถท าได

2. การตดตามโครงการ 4 ระดบ ดงน 2.1 ระดบท 1 คอ ระดบหมบาน/ต าบล เปนการน าวาระเขาทประชมประจ าเดอนของหมบานในทกเดอน หรอทก

ครงทมการประชมก านน ผใหญบาน เพอใหผรบผดชอบโครงการรายงานความกาวหนาใหทประชมทราบทเปนขอมลปจจบน หากมประเดนไหนทตดขด หรอตองตดสนใจรวมกนเพอขอมตทประชม กจะไดหารอใหไดขอสรปในคราวนนใหแลวเสรจทเดยว จะไดไมตองมานดหมายซ าซอนในภายหลงเพมเตม โดยในเวทหมบานใหก านน ผน าชมชน ผใหญบาน และคณะกรรมการหมบาน รวมก ากบดแล ใหเปนไปดวยความเรยบรอย โปรงใส ตรวจสอบได

2.2 ระดบท 2 คอ ระดบอ าเภอ มนายอ าเภอ หรอผแทนนายอ าเภอทไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาทแทน ก ากบตดตามตงแตระดบอ าเภอลงไป โดยใหมการนดหมายประชมตดตามความกาวหนาการด าเนนงานตามโครงการของทก อปท. ในพนท เดอนละ 1 – 2 ครง วน เวลา และสถานทขนอยกบการพจารณาของนายอ าเภอเหนสมควรใหมหรอไมอยางไร ตามความเหมาะสมและสถานการณ

2.3 ระดบท 3 คอ ระดบจงหวด มผวาราชการจงหวด หรอผแทนผวาราชการจงหวดทไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาทแทน เปน ผก ากบ ดแล อ านวยความสะดวก ประสานการท างานระดบจงหวดให เปนไปดวย

52

ความเรยบรอย มเวทประชมตดตามและรายงานความกาวหนาผลการด าเนนงานในแตละอ าเภอ 2 – 3 เดอนครง โดยเปนผลสบเนองจากการการตดตามโครงการในระดบท 3

2.4 ระดบท 4 คอ การตดตามสนบสนนในระดบจงหวด/ระดบภาค โดยมมลนธฯ เปนตวเชอมการท างานตดตามโครงการ และทมบรหารประสานงานสนบสนนจากสวนกลาง

๔.๕ การเรงรดตดตามโครงการเรงดวน (Quick win)

๑. ประเภทโครงการ 2 ประเภท (Project type) ดงน ๑.๑ ประเภทท 1 คอ โครงการเรงดวนทเกดขนจากการอบรมและฝกปฏบตตามหลกสตรท ๒ 1.2 ประเภทท 2 คอ โครงการเรงดวนทเกดขนจากการจดท าแผนชมชนตามกระบวนการ 8 ขนตอน

๒. หลกการของโครงการ (Project principles) ๑.๑ เปนโครงการทแกไขปญหาเรงดวนเพอสรางความเชอมน ศรทธาของชาวบานในชมชน โดยประยกตใชศาสตรพระราชา หลกการทรงงาน 23 ขอ หลกการเขาใจ เขาถง พฒนา และพฒนาทกมต มการศกษาขอมลอยางเปนระบบ ขอมลทถกตอง เปนจรง ไมมการเตมแตง เพอเปนฐานในการจดท าโครงการทตรงกบสภาพปญหาและความตองการ และโครงการจะตองผานการประชาคมเกน 8๕ % ทกโครงการ 1.2 เปนโครงการทเกดจากความรวมมอและการมสวนรวมของราษฎร ทองท องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) สวนราชการทกภาคสวนทเกยวของ โดยม 3 มลนธฯ (แมฟาหลวง/ปดทอง/รากแกว) เปนทปรกษา พเ ลยงในการปฏบ ตงาน แนะน า อ านวยความสะดวก สน บสนนกระบวนการเขาใจ เขาถง พฒนา ยด “ชาวบานและชมชนเปนตวตง ในการจดท าโครงการ ค านงเสมอวาชาวบานจะไดอะไร ภาคเครอขายไดอะไร” เนนหลก “การมสวนรวมอยางบรณาการทกภาคสวนในการแกไขปญหา” โดยมองคกรปกครอง สวนทองถน (อปท.) เปนเจาภาพหลกในการขบเคลอนและประสานการท างาน 1.3 เปนโครงการทท างาย เรว ใชงบประมาณนอย และเหนผลเปนรปธรรมชดเจน

3. ลกษณะของโครงการ (Project characteristics) 1.1 เปนโครงการในหมบานน ารอง 1.2 โครงการอาจมหลายกจกรรม เปนกจกรรมในลกษณะเดยวกน เชน การซอมแซม ปรบปรง และเสรมศกยภาพแหลงน า สรางฝาย ตอระบบทอสงน า ระบบกระจายน า เปนตน 1.3 โครงการจะตองมงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เปนหลก ในสดสวน 60% และขอสมทบเพมเตมจากหนวยงานภายนอก 40% (สามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม) 1.4 โครงการจะตองมสวนรวมจากราษฎร เชน แรงงาน อาหาร หรออน ๆ

4. กระบวนการท างาน (Process) 1.1 คณะผบรหารสถาบนฯ ตรวจเยยมและตดตาม อปท . ทผานการอบรมหลกสตรท 1 เพอประเมน ความพรอมในเรองการคดเลอกคนเขารบการอบรมหลกสตรท 2 1.2 นายอ าเภอ ปลดอ าเภอ ผบรหารทองถน ทองท ผน าชมชน รวมกนจดท ารายละเอยดโครงการทเปนปญหาและความตองการของชมชนตามแผนทด าเนนการเสรจแลว และรวมกนคดเลอกตวแทนขาราชการและชมชนทจะเขารบการอบรมและฝกปฏบตหลกสตรท 2 ใหตรงกบโครงการเรงดวนของหมบาน 1.3 ทองถนสงโครงการ/กจกรรม ใหอ าเภอ เพอใหทางอ าเภอรวบรวมสงใหกบสถาบนฯ เพอขอรบการสนบสนนงบประมาณสมทบ (เพมเตม) โดยน าเขาทประชมคณะท างานการกลนกรองและตดตามผลโครงการฯ 1.4 จดประชมคณะท างานการกลนกรองและตดตามผลโครงการฯ เพอกลนกรองโครงการทขอรบงบประมาณสมทบจากสถาบนฯ น า เสนอผลการพจารณาก ลนกรองโครงการตอ ผอ านวยการสถาบนฯ เปน ผพจารณาอนมตโครงการ

53

1.5 มอบหมายเจาหนาทตรวจตดตาม ก ากบ อ านวยความสะดวกในการท างาน จนกวาโครงการจะส าเรจ และรายผลใหทราบเปนระยะ ๆ

5. เทคนคการเรงรดตดตามโครงการเรงดวน (Quick win) 2 ประเภท ใหประสบผลส าเรจในทางปฏบต

5.1 บนลงลาง (TOP DOWN) เปนการใชเทคนค “การเปดทางใหสะดวก” ดวยอ านาจสงการของผบรหาร (Executive power) หรอทปรกษาการท างานทเกยวของ โดยการแนะน าผประสานงานในพนททรบผดชอบโครงการใหกบผบรหารทกหนวยงานทราบวา “คนนเปนใคร และจะมาตดตอประสานงานเรองอะไร” กรณทไมมผบรหารอยเปนเบองหลงการท างาน ด าเนนการไดโดยอาศยภาคเครอขายความรวมมอ หรอหนวยงานกลางทมผบรหารระดบสงอยทส าม ารถข บ เค ล อนแทน ไ ด เ ป น ผ ด า เ น น ก ารแ ทน ในระยะแรกก อน ส ง มอบ ให ผ ป ร ะส าน ง าน การปฏบตในพนทด าเนนการตอ หรอจะใหนยามไดงาย ๆ คอ “มผบรหาร หรอทปรกษาผบรหารไวส าหรบการอ านวยความสะดวกใหงานของเราประสบความส าเรจในดานการประสานงาน และโครงการเกดผลเปนรปธรรม”

5.2 ลางขนบน (BOTTOM UP) เปนการใชเทคนคการ “กวนในพนทใหเขมขน” การตรวจสอบซ า 2 – 3 ทาง (Triple check) “ไมเชอขอมลทเขาบอกในครงแรก” ใหฟงแบบเปนกลางไมเอนเอยงไปทางใดทางหนง ใหรบร รบทราบขอมลจากหลาย ๆ ฝาย เพอมาวเคราะห สงเคราะห และประมวลผลกอนจะประสานงานในขนถดไป และตองท าทนท หรอ “ท ท ท” ไมรอใหขามวน หรอขามสปดาห เพราะนนคอมลคาการเสยโอกาสทจะตองสญเสยไป ในฐานะผประสานงานจะตองประสานการปฏบ ต ให เกดผลใน ทน ท ทน ใด เพ อ ให งานเก ดความ ตอ เน อ ง ไมตดขด หากสะดด หรอตดขดกใหใชวธการขอ 5.1 เขาชวยเสรม ทส าคญกอนจะใชขอ 5.1 เขาชวยเสรมนน เราจะตองปฏบตงานจนสดความสามารถกอนแลวเทานน หากยงไมด าเนนการปฏบตหรอประสานงานใด ๆ เลย ไมควรจะใชขอ 5.1 เขาชวยเสรม เพราะจะสอถงการท างานทไมมประสทธภาพ

๖. ตวอยางประสบการณท างานจรง โครงการปรบปรง ซอมแซม และเสรมศกยภาพแหลงน าขนาดเลกตามแนวพระราชด าร จ านวน 11 หมบาน ขางเคยงโครงการรอยใจรกษ ต าบลทาตอน อ าเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม จ านวน 37 โครงการ เกดขนจากก านนต าบลทาตอน และผน า 11 หมบาน ไดรองขอใหหมอมราชวงศดศนดดา ดศกล ประธานอนกรรมการด าเนนงานระดบพนท โครงการรอยใจรกษ และอ าเภอแมอาย ไดขยายโครงการออกไปยง 11 หมบานของต าบลทาตอน แต เน องจากโครงการรอยใจรกษ ไ ดรบอนม ตจากรฐบาลเพยง 4 หมบ าน เทานน หมอมราชวงศดศนดดา ดศกล จงไดมอบหมายใหสถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสาน แนวพระราชด าร องคกรในเครอของมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ ซงท าหนาทในการพฒนารวมกบภาคสวนราชการในพนทเปาหมาย และมความพรอมทจะรวมกบจงหวดเชยงใหม ในการขยายผลอก 11 หมบานทเหลอ โดยน าเอาศาสตรพระราชาและแนวพระราชด ารมาประยกตใชในการพฒนา เรมจาก น า ดน ปา เกษตร (อาชพ) สงแวดลอม และอน ๆ ตามองคความร 6 มต

TOP DOWN (บนลงลำง)

BOTTOM UP (ลำงขนบน)

“ตองรจงหวะ และเวลาทเหมาะสมในการตดตาม”

“อยาใหเกดความรสกทวา เราไปใชงานเขา ตกตวงประโยชนจากเขาเพยงฝายเดยว”

54

โครงการปรบปรง ซอมแซม และเสรมศกยภาพแหลงน าขนาดเลกตามแนวพระราชด าร 11 หมบานขางเคยง จ านวน 37 โครงการ พนทเกอบทงหมด ตงอยในเขตปาสงวนแหงชาต ปาลมน าแมฝาง จ านวน 33 โครงการ และอยในเขตอทยานแหงชาตดอยผาหมปก 4 โครงการ การด าเนนงานขบเคลอนดวยสวนราชการ ทองท ทองถน โดยม 3 มลนธฯ เปนตวเชอม อ านวยความสะดวก ประสานงานและเรงรดตดตามโครงการฯ โดยจะยกตวอยางทส าคญ 1 เรอง คอ การขออนญาตใชพนทเขตปาสงวนและอทยานแหงชาตฯ 37 โครงการ การขออนญาตใชพนทเขตปาสงวนแหงชาตและเขตอทยานแหงชาตฯ ทจะตองเรงรดตดตามการขออนญาตใชพ น ท ใ ห แ ล ว เ ส ร จ ก อ น เ ด อ น พ ฤ ษ ภ า ค ม (เ ข า ส ฤ ด ฝ น ) ซ ง เ ป น ง า น ท ท า ท า ย แ ล ะ ย า ก ล า บ า ก ขององคการบรหารสวนต าบลทาตอน ทจะตองแขงขนกบเวลา ซงหากนบจากวนเรมตนโครงการฯ คอ วนท 19 ตลาคม 2561 มระยะเวลาใหด าเนนการ 7 เดอนเทานน และทส าคญ คอ ตองเผอเวลาส าหรบการกอสรางจรงทง 37 โครงการดวย ระยะเวลา 1 – 3 เดอน นนหมายความวามเวลาในการขออนญาตใชพนทใหแลวเสรจเพยง 4 – 5 เดอนเทานน ซงจากประสบการณของ อบต.ทาตอน และ อปท.อน ๆ ในพนทนน การขออนญาตใชพนทนน ใชเวลา 1 – 3 ป แตโจทยครงนกคอ “ใหขออนญาตใชพนทจากอธบดทง 2 กรมอนมตเรวทสด กระบวนการถกตองตามระเบยบและขอปฏบต ไมรดขนตอน ภายในระยะเวลา 5 เดอน” ทางผประสานงานโครงการฯ จงไดน าเทคนคการประสานงานแบบบนลงลาง (Top down) และลางขนบน (Bottom up) มาชวยอ านวยความสะดวกในการท างาน ประสานงาน และเปนตวเชอมใหกบ อบต .ทาตอน กบหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ โดยเทคนคแบบบนลงลาง (Top down) ไดรบความกรณาจากนายบญชอบ สทธมนสวงษ ต าแหนง ผตรวจราชการการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และทปรกษาประธาน 3 มลนธฯ ไดโทรศพทสายตรงถงผอ านวยการส านกจดการทรพยากรปาไมท 1 เชยงใหม และส านกบรหารพนทอนรกษท 16 เชยงใหม ในระดบจงหวด วาจะมการจดท าโครงการฯ เกดขนในพนท ขอใหชวยอ านวยความสะดวก หากโครงการฯ มาถงส านกฯ เพอด าเนนการขนตอไป และในขณะเดยวกนในพนทกท างานกนแบบลางขนบน (Bottom up) รวมมอกนทกเรองทกข น ตอน ต ง แ ตก ารส า ร วจออก แ บบ เ ข ยนข อ เ สนอ โคร งก าร และ ร วบรวม เอกสา ร ท เ ก ย ว ข อ ง ในขนตอนนจะตองเชญหนวยงาน 3 หนวยทส าคญมาพดคยกน ท าความเขาใจกน และเขยนขอเสนอโครงการรวมกนตงแตเรมตน คอ นายก อบต.ทาตอน (แหลงงบประมาณ) หวหนาหนวยปองกนรกษาปาท ชม. 1 และหวหนาอทยานแหงชาตดอยผาหมปก (ผด าเนนการขออนญาตในพนท) สงไหนท าได สงไหนท าไมได ตองเตรยมอะไรบาง กใหพดคยกนใหจบในครงเดยว ปองกนการแกไขเอกสารไปกลบหลาย ๆ รอบ ซงไมมเวลามากพอส าหรบการแกไขเรองน เมอขนตอนนเสรจสนแลว ตอไปก คอ หวหนาหนวยปองกนรกษาปาท ชม. 1 และหวหนาอทยานแหงชาตดอยผาหมปก ด าเนนการขออนญาตใชพนทตามขนตอนการปฏบต เทคนคทจะท าใหกระบวนการขออนญาตในพนทราบรนและรวดเรวขน คอ การหมนโทรศพท หรอไลนหาเจาหนาททเปนผด าเนนการรวบรวมเอกสารการขออนญาตใชพนท สอบถามวา “ตดขดอะไรหรอไม เอกสารครบหรอเปลา ใหชวยอ านวยความสะดวกในดานไหนไดบาง เพอใหรวดเรวขน” เปนการแสดงถงความหวงใยในการท างานรวมกน เพอไมใหเขารสกวาเราใชงานเขา แตเราชวยเหลอและรวมมอกน เปนการซอใจกนและกนในการท างาน รบรองในอนาคตจะเปนมตรทดในการท างานรวมกนทดแนนอน ไมวาจะเปนใคร อาชพอะไร ต าแหนงอะไร อายเทาไหร เพศไหน กไมส าคญ ส าคญทวาใสใจซงกนและกนมากนอยเพยงใดเทานนเอง เพอบรรลเปาหมายเดยวกน เมอโครงการฯ เดนทางไปถงส านกฯ ทง 2 ส านกฯ ของทง ๒ กรม เราจะตองรวาไปถงวนไหน เวลาใด ใครเปนผรบ ตองทราบเลขหนงสอ เพอผประสานงานโครงการฯ โทรศพทสายตรงถงผอ านวยการทง 2 ส านกฯ ใหรบทราบ เพอใหทางผอ านวยการฯ ทง 2 ส านกฯ เรงรดเจาหนาททรบเรองน าเขาสกระบวนการพจารณาโดยเรว ไมกองเอกสารไวขามสปดาห ขามเดอน ใหเขารวา “เราชวยตดตามอยตลอดเวลา” ขนตอนภายในส านกฯ ทง 2 กจะรวดเรวและเสรจสนการพจารณาโดยเรว เพอเตรยมสงตอไปยงกรมปาไมและกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เมอทง 2 ส านกฯ พรอมสงออกหนงสอไปยงกรมฯ ผประสานงานขอส าเนาหนงสอสงออกทง 2 ส านกฯ เพอส าเนาสงตอใหกบนายบญชอบ สทธมนสวงษ ผตรวจราชการการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และทปรกษาประธาน 3 มลนธฯ ใหไดรบทราบโดยทนทเพอชวยตดตามเรองตอ

55

ภายในกรมฯ ในการขออนมตจากอธบดทง 2 กรมเพออนญาตใชพนท ซงจากประสบการณท างานในรปแบบดงกลาวส าม า ร ถ ข อ อ น ญ า ต ใ ช พ น ท ท ง 37 โ ค ร ง ก า ร ไ ด ด ง น เ ข ตป า ส ง ว น แ ห ง ช า ต ป า ล ม น า แ ม ฝ า ง ตาม พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 อนญาตใหใชพนทวนท 20 ธนวาคม 2561 (ภายใน 2 เดอน) และเขตอทยานแหงชาตดอยผาหมปก ตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 อนญาตใหใชพนทวนท 18 มนาคม 2562 (ภายใน 5 เดอน) และทส าคญในการท างานครงนนนมการประชมตดตามความกาวหนาโครงการมากถง 6 ครง โดยมนายอ าเภอแมอายเปนประธานการชมตดตามฯ แทบทกเดอน เพอใหทกหนวยทไปท างานนนไดรายงานความกาวหนา สงทตดขด รวมกนถกประเดนปญหา และหาทางออกรวมกน เขาชวยเหลอกนตามความสามารถ โดยมผบรหารและทปรกษา 3 มลนธฯ เปนทปรกษา ใหค าแนะน าการท างานโครงการปรบปรง ซอมแซม และเสรมศ ก ย ภ า พ แ ห ล ง น า ข น า ด เ ล ก ต า ม แ น ว พ ร ะ ร า ช ด า ร 11 ห ม บ า น ข า ง เ ค ย ง 37 โ ค ร ง ก า ร จงส าเรจไดโดยเรวและเหนผลเปนรปธรรมดงทกวนน

๑. ปญหาทเกดขนจรง/วธการแกไขใหงานส าเรจ ม 4 ปญหาทส าคญ ดงน

ปญหาท 1 การเขยนขอเสนอโครงการรวมกนระหวาง 2 หนวยงาน คอ หนวยปองกนรกษาปาท ชม. 1 อทยานแหงชาตดอยผาหมปก รวมกบ อบต.ทาตอน เอกสารไมครบถวนและถกตองตามแนวทางการปฏบต วธการแกไขปญหาท 1 กอนเขยนขอเสนอโครงการประกอบการขออนญาตขอใชพนทไดเชญหวหนาหนวยปองกนรกษาปาท ชม. 1 และหวหนาอทยานแหงชาตดอยผาหมปก หรอมอบหมายเจาหนาททเกยวของ มาหารอกบนายก อบต.ทาตอน และกองชาง อบต.ทาตอน เพอแนะน าการเขยนขอเสนอโครงการทถกตอง และสงทจะตองจดเตรยมเอกสารประกอบการขออนญาตตงแตเรมตนโครงการ สงไหนถก สงไหนผด กใหคยกนใหจบตงแตแรก ๆ อาจจะไม 100% แตใหเกน 80% กเปนความส าเรจไปขนหนงแลว อกอยางเปนการแบงเบาภาระการเตรยมเอกสารและการแกเอกสารกลบไปกลบมาระหวางหนวยงาน ซงสนเปลองเวลาในการท างาน “ใหมารวมคยกนใหจบตงแตแรก แลวรวมกนท าไปดวยกน” ปญหาท 2 เจาหนาททด าเนนการขออนญาตใชพนทปาสงวนแหงชาตและอทยานแหงชาตมขออางมากเกนไปในการจดท าเอกสารการขออนญาตใชพนทและการใหลงนามในเอกสาร วธการแกไขปญหาท 2 ผประสานงานชวยเจาหนาททด าเนนการขออนญาตใชพนทจดเตรยมเอกสาร ด าเนนการประสานหนวยงานตาง ๆ แทนเพอขอเอกสารเพมเตมใหสมบรณโดยเรวทสด และเมอมขออางในการน าเอกสารไปใหทองถนลงนามลาชา เมอตรวจสอบพบวาเอกสารในการขออนญาตใชพนทพรอมแลวนน ไดจดประชมตดตามงานทเกยวของอน ๆ ขนมา ในขณะเดยวกนกใหทางเจาหนาทคนนนจดเตรยมเอกสารทจะใหทองถนลงนามมาดวย เมอเสรจการประชมตดตามฯ แลวนน ไดพาเจาหนาทไปพบผบรหารทองถนเพอลงนามในทนท จงหมดขออางในการด าเนนการสงเอกสารลงนาม โดยกอนหนาทจะถงวนประชมตดตามฯ นนไดโทรสอบถามผบรหารทองถนลวงหนากอนแลววา “อยหรอไมอย” และสะดวกลงนามหรอไม เมอ “จงหวะได สถานการณเหมาะสม วนเวลาพรอม” จงด าเนนการทนท ปญหาท 3 เอกสารการขออนญาตใชพนทไปคางอยทเจาหนาทประจ าส านกจดการทรพยากรปาไมท 1 เชยงใหม และส านกบรหารพนทอนรกษท 16 เชยงใหม

วธการแกไขปญหาท 3 เมอตรวจสอบจากหวหนาหนวยปองกนรกษาปาท ชม .1 และหวหนาอทยานแหงชาต ดอยผาหมปกแลววาเอกสารทงหมดนนไดน าสงไปส านกฯ ทง 2 แลว ตรวจสอบวนทน าสง เลขหนงสอออก เมอมขอมลเพยงพอแลว ไดโทรศพทสายตรงถงผอ านวยการทง 2 ส านกฯ เพอแจงใหทราบและเรงรดจากเจาหนาท ทรบเรองไว (ทสามารถท าไ ด เพราะกอนหนาน ทนายบญชอบ สทธมนสวงษ ไดเปดทางแบบบนลงลาง (Top down) ไวกอนแลวโดยโทรประสานกบผอ านวยการส านกทง ๒ แหง ท าใหการประสานงานไดรบความรวมมอและราบรนในการน าโครงการเขาสกระบวนการพจารณา)

56

ปญหาท 4 ไมรวนเวลาในการลงนามทแนนอนของผอ านวยการฯ ทง 2 ส านกฯ วธการแกไขปญหาท 4 เมอตรวจสอบวนเวลาการเขามาท างานของผอ านวยการฯ ทง 2 ส านกฯ จากเจาหนาทแลว

จงประสานโทรแจงนายบญชอบ สทธมนสวงษ เพอแจงวนเวลาทผอ านวยการฯ ทง 2 ส านกฯ เขาปฏบตงาน โดยไดขอให ท าน ไ ด เนนย าและไ ดลงนามในเอกสารการขออนญาตใ ชพ น ท ก อนจะ สง ตอไปย งกรมปาไม และกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

๔.๖ การขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 19 แหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507

1. เกรนน าเพอใหเหนใจความส าคญในมาตรา 19 และเทคนคงาย ๆ ในการ “รวมปฏบตงาน”

เพอประโยชนในการควบคม ดแล รกษา หรอบ ารงปาสงวนแหงชาต อธบดมอ านาจสงเปนหนงสอใหพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทของกรมปาไม กระท าการอยางหนงอยางใดในเขตปาสงวนแหงชาตได ดงนน การขออนญาตตามความในมาตราน ผขออนญาตจงตองเปนพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทของกรมปาไม โดยกจกรรมทจะด าเนนการตองมวตถประสงคเพอประโยชนในการควบคม ดแล รกษา หรอบ ารงปาสงวนแหงชาต ถาจะใหอธบายแบบเขาใจงาย ๆ กคอ หากจะด าเนนการโครงการหรอกจกรรมในเขตพนทปาสงวนแหงชาต ในเรองโครงสรางพนฐาน การกอสราง ปรบปรง และซอมแซมนน ใหพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทกรมปาไมในพนทปาสวนแหงชาตฯ ลงส ารวจรวมกบทองท ทองถน ผน าชมชน และราษฎรทไดรบประโยชนจากโครงการ สรปแนวทาง และจดท าขอเสนอโครงการรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในทองทนน ๆ ซงเปนแหลงงบประมาณด าเนนการ ในสวนการขออนญาตใชพนทนน กใหพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทกรมปาไมในพนทฯ ด าเนนการตามขนตอนในมาตรา 19 โดยขาราชการผประสานแผนการปฏบตการฯ ระดบต าบล (Mr.AD1) และอาสาสมครพฒนาทางเลอก (Mr.AD2) รวม “อ านวยความสะดวกดานการประสานงานในพนท การประชาคมโครงการ จดเตรยมเอกสารเพมเตม เพอใหครบถวน ถกตอง ตามทพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทกรมปาไมในพนทฯ ตองการ” การท างานกจะราบรน โอกาสตดขดนอยมาก 2. เทคนคการเขยนวตถประสงคในขอเสนอโครงการควรระบดงน

2.1 ประโยชนในการควบคม ดแล รกษา และบ ารงปา 2.2 เพอปองกนธรรมชาตไมใหถกท าลายอยางรวดเรว และรกษาปาเปนตนน าล าธาร 2.3 เพอปองกนการเกดไฟปาลดปญหาหมอกควน 2.4 เพอปลกจตส านกใหราษฎรในพนทเกดความรกและหวงแหน และมสวนรวมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เมอระบใจความในขอ 2.1 – 2.4 ลงในขอเสนอโครงการทพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทกรมปาไม

ในพนทฯ (หนวยงานผขออนญาต) ท าโครงการรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) กเขาหลกเกณฑการขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทปาสงวน มาตรา 19 ในทนท

57

3. หนวยงานผขออนญาต คอ ใคร ตองเปนพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทของกรมปาไม โดยกจกรรมทจะด าเนนการตองมวตถประสงคเพอประโยชนในการควบคม ดแล รกษา หรอบ ารงปาสงวนแหงชาต ส าหรบจ านวนเนอททขออนญาต จะตองขอใชพนทในจ านวนเนอททจ าเปนตองใชประโยชนจรง เทานน 4. Work flow กระบวนการขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทปาสงวนแหงชาต ตามมาตรา 19 “4 ขนตอน (4 Step’s)”

เจาหนาทกรมปาไมผรบผดชอบโดยตรงในพนท

รายงานหนวยตนสงกดในพนท (ผบงคบบญชาตามสายงาน)

ส านกงานปาไมสาขาจงหวด

อธบดกรมปาไม (กองการอนญาต)

จดท า/รวบรวมเอกสารค าขออนญาต

ตรวจสอบรายงาน/รวบรวมเสนอ

พจารณาและประมวลเรองเสนอ

แจงผลการพจารณา

แจงใหปฏบต

เอกสารทตองจดเตรยม

1. รายละเอยดขอเสนอโครงการ (เขยนโครงการรวม) - รายละเอยดโครงการ แบบแปลน - แผนผงโครงการ หรอกจกรรมทจะด าเนนการ - แผนทแสดงจดทตงบรเวณทขออนญาต

2. รายงานการตรวจสอบสภาพปาตามแบบ ป.ส.18 3. แผนทมาตราสวนทเหมาะสมแสดงรายละเอยดคา

พกดทอานไดจากเครอง G.P.S 4. แผนททายกฎกระทรวงและแผนทมาตราสวน

1 : 50,000 แสดงบรเวณทขอใชพนท 5. แผนผงแสดงบรเวณทขอใชพนท 6. ภาพถายแสดงบรเวณทขอใชพนท 7. อน ๆ ทเกยวของ

58

๔.7 การขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทอทยานแหงชาต ตามมาตรา 19 แหงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ .ศ . 2504 ใน เขตอทยานแห งชา ต และระ เบ ยบกรมอทยานแห งชา ต ส ต วป า และพ นธ พ ช วาดวยการปฏบตการของพนกงานเจาหนาทในเขตอทยานแหงชาต พ.ศ.2549

1. เทคนคการเขยนวตถประสงคในขอเสนอโครงการควรระบดงน

1.1 เพอสรางความชมชนใหกบผนปาตนน า ลดปญหาไฟปาในพนท 1.2 เพอสงเสรมคณภาพชวต และสรางเครอขายการมสวนรวมในการปองกนการบกรก ท าลาย และฟนฟ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอทยานแหงชาต 1.3 เพอปลกจตส านกตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอทยานแหงชาต เมอระบใจความในขอ 1.1 – 1.3 ลงในขอเสนอโครงการทพนกงานเจาหนาทหรอเจาหนาทกรมอทยานฯ

ในพนทฯ (หนวยงานผขออนญาต) ท าโครงการรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) กเขาหลกเกณฑ การขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทอทยานแหงชาต มาตรา 19 ในทนท 2. หนวยงานผขออนญาต คอ ใคร

ตองเปนอทยานแหงชาต พนท โดยกจกรรมทจะด าเนนการตองมวตถประสงคเพอประโยชนในการสรางความชมชนใหกบผนปาตนน า ลดปญหาไฟปาในพนท สงเสรมคณภาพชวต และสรางเครอขายการมสวนรวมในการปองกนการบกร ก ท าลาย ฟ นฟทรพยากรธรรมชา ตและ ส งแวด ลอมในพ น ทอทยานแห งชา ต และ เพ อป ลก จตส านก ตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอทยานแหงชาต เทานน

59

3. Work flow กระบวนการขออนญาตเขาด าเนนการในเขตพนทอทยานชาต ตามมาตรา 19

“5 ขนตอน (5 Step’s)”

หมายเหตเพมเตม รายละเอยดระเบยบขอ 4 และ 5 ของระเบยบฯ รายละเอยดตามภาคผนวก ฉ

อทยานแหงชาตในพนท (อช. พนท)

ด าเนนการตามขอ 5 ของระเบยบฯ

ส านกบรหารพนทอนรกษ (สบอ. พนท)

อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช พจารณา

ขอรบอนมตจากอธบด

เสนอความเหน พรอมเอกสาร (1)

เอกสารทตองจดเตรยม (1.)

- โครงการรวมระหวาง อช. กบหนวยงานสนบสนน - รายงานการตรวจสอบสภาพพนท - แผนท 1 : 50,000 - แผนททายพระราชกฤษฎกา - แบบแปลนแผนผง ขนาดไมเลกกวา A3 ปร. 1 – 5

และส าเนาใบ กว. ของวศวกรผออกแบบ - เอกสารอน ๆ (ถาม) - ความเหนของ หน.อช. - รายงานผลกระทบและแนวทางแกไข/ลดผลกระทบ

(2.) - เอกสารทเกยวของเพมเตม (ถาม) - ความเหน ผอ.สวนอทยานแหงชาต และ ผอ.สบอ. ท

ก ากบดแลพนท

จดประชมคณะกรรมการและ เสนอความเหน พรอมเอกสาร (1) + (2)

หนวยงานอน

แจงสนบสนน ขอรบการ สนบสนน

ด าเนนการตามขอ 4 ของระเบยบฯ

หน.อช.ด าเนนการ

อนมต ไมอนมต

ผลการพจารณา

ด าเนนการ

ควบคม

ด าเนนการ ตามอนมต

60

๔.๘ การเตรยมประชาชนรองรบโครงการตามแผน

ทมเปนกลมบคคลทมความสมพนธกนและตองพงพากนเพอปฏบตงาน ใหบรรลเปาหมาย หรอปฏบตงานใหเสรจสมบรณ คนกลมนม เป าหมายรวมกนและยอมรบว าวธ เ ดยวทจะท าใหงานส า เรจ คอ การท างานรวมกน (ปารคเกอร Parker, 1990: 16) โดยหนาทของผรเรมในขนน คอ ท าการสอสาร โนมนาวในรปแบบตางๆ ตามความเหมาะสม เพอท าความเขาใจแนวคดและเปาหมายโครงการตลอดจนกระบวนการและวธการท างานจนผรวมทมขบเคลอนการพฒนาเขารวมท างานดวยความเขาใจ เหนภาพรวมและเกดความอยากชวยอยากท าอยางแทจรง อาจเรยกไดวาเปนการผลกดนใหเกดการ “ระเบดจากขางใน” ของทมงานกอน นอกจากน ทมขบเคลอนการพฒนายงตองตกลงเงอนไขในการท างานรวมกนเพอเปาหมายเดยวกนเชน การบรณาการแผนงาน แผนการสอสาร แผนงบประมาณ แผนตดตามประเมนผล เปนตน และการแบงหนาทความรบผดชอบเพอไมใหเกดความซ าซอน แตเกอหนนกนในการด าเนนโครงการ ทมขบเคลอนการพฒนาโดยการศกษาดงานโครงการตนแบบทมปญหาคลายคลงกบพนทเปาหมายและศกษาองคความรเรองการเปนนกปฏบตการพฒนา การส ารวจขอมลภมสงคมกระบวนการน จะชวยท าใหผรเรมและสมาชกทมเขาใจหลกการพฒนาตามแนวพระราชด าร ทจะน ามาประยกตใชในพนทเปาหมายและแนวทางการขบเคลอนการพฒนาไดอยางลกซง อกทง เหนความเปนไปไดในการด าเนนโครงการใหส าเรจจนเกดความมนใจมากขน เพราะเปนโอกาสทจะไดสมผสและมประสบการณตรงในโครงการพฒนาทประสบผลส าเรจในระดบหนงแลวจรงๆ กระบวนการน จงอาจเปนการเสรมใหทมงาน ยงอาจเปนโอกาสสรางความ รสกเปนทมเดยวกนระหวางสมาชกทมขบเคลอนการพฒนาจากการมประสบการณรวมกน ผรเรมควรลองศกษาใหถถวนวามโครงการ หรอชมชนตนแบบใด ทมองคความรทเหมาะสม จะมาปรบใชกบพนทเปาหมาย โดยพจารณาจากประเดนปญหา ภมสงคมทใกลเคยงกบพนทเปาหมายทสด และไปศกษาดงานเพอเกบเปนความรน าไปปรบใชให เหมาะสมกบการด าเนนงานของตนตอไป (แนวทางการพฒนาตามต าราแมฟาหลวง เรอง การสรางทมปฎบตการพฒนาในพนทเปาหมาย 2560)

ตวอยางโครงการ

61

โครงการ ปรบปรงและซอมแซมฝายแมนาวาง และล าเหมองแมแวน ตามแนวพระราชด าร ต าบลสนตนหมอ โครงการกอสรางฝายกลองลวดตาขาย (เกเบยน) ต าบลทาตอน (เขตปาสงวนแหงชาตปาลมน าแมฝาง) การด าเนนงานเปนการปรบปรงซอมแซมจากฝายเดมและการมรางฝาย โดยองคการบรหารสวนต าบลหรอเทศบาลต าบล ในการด าเนนการหลกพรอมกบการบรณาการท างานรวมกนกบชมชน หนวยงานราชการ เปนโครงการสบสานแนวพระราชด าร ในการบรหารจดการน าชมชนใชหลกการมสวนรวม “รวมคด รวมท า รวมเปนเจาของ” ชาวบาน “สละแรงงาน” โดยไมมคาจาง สนบสนนคาวสด อปกรณ โดย องคการบรหารสวนต าบล เทศบาลต าบล เปนหลก ไมมการจางเหมา แผนการท างานของการบรหารของชมชน นายอ าเภอแมอายไดบรณาการชางทง 7 อปท. เพอเปนเครอขายดานชาง และรวมควบคมงาน 37 โครงการ โดยสถาบนฯ รวมกบกรมชลประทานไดจดฝกอบรมความรดานชางใหพนทตงโครงการอยในเขตปาสงวนแหงชาต/อทยานแหงชาต ไดรบอนญาตใหใชพนทตามมาตรา 19 ถกตองตามกฎหมายเมอม “น า” แลว มแผนตอยอดในการน าน าไปใชใหเกดประโยชนสงสด พรอมทงการจดตงคณะกรรมการดแล และบรหารจดการรวมกนหากเกดการช ารด เสยหายในอนาคต กฎระเบยบของการใชน า

62

๔.๙ การประสานงานกจกรรมและโครงการในพนท

“จะประสานงาน ตองประสานคน จะประสานคน ตองประสานใจ” การประสานงานไมวาจะเปนเรองงาน คน หรอเงน เปนกระบวนการบรหารจดการอยางหนงทตองอาศยความ

รวมมอ รวมใจกนท างานทงภายในหนวยงานและระหวางหนวยงานเพอใหบรรลเปาหมายเดยวกน ใหเกดความคดความเขาใจตรงกน รวมมอกนปฏบตงานใหสอดคลองกนเปนน าหนงใจเดยว ทงเวลา กจกรรม/โครงการ และงบประมาณ อกทงเพอขอรบการสนบสนน ขอความชวยเหลอ ซกถามปญหาขอสงสย ไมท าใหซ าซอนกน ขดแยงกน หรอเหลอมล ากน เกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดเมอประสานงานเสรจสน

ปจจยแหงความส าเรจในการประสานงาน (Key success)

1. มทกษะและวธการสอสารทด จะสงผลใหคสนทนาใหความเชอถอและยนดทจะรวมปฏบตงาน 2. ตองใชประสบการณและความสามารถในการถายทอดความคด ขอมล และวตถประสงค ใหคสนทนาเขาใจอยาง

ชดเจนถง “ความตองการ” 3. เมอ “ผพด” และ “ผฟง” มความเขาใจตรงกน นนคอการประสานงานส าเรจ

องคประกอบของการประสานงานทดดวยหลก “ABCDEF” 1. A = Accuracy มความถกตอง ไมผดเพยน 2. B = Brief สน กระชบ 3. C = Clear กระจาง ชดเจน 4. D = Direct ตรงประเดน 5. E = Easy งายตอการเขาใจ 6. F = Feedback แสดงการตอบกลบ

การประสานงานม 4 รปแบบ 1. การใชเครองมอสอสาร เชน Line, Facebook และโทรศพทหาโดยตรง เปนตน 2. การประสานงานดวยหนงสอ (เปนทางการ) 3. การประสานงานดวยหนงสอและพบปะดวยตนเอง (กงทางการ) 4. การพบปะดวยตนเอง (ไมเปนทางการ)

การประสานงานม 2 แนวทาง ดงน 1. การประสานงานในแนวดง (Vertical coordination) คอ การตดตอสอสารระหวาง ผบง คบบญชากบ

ผใตบงคบบญชา 2. การสอสารในแนวนอน (Horizontal coordination) คอ การตดตอสอสารระหวางพนกงานระดบเดยวกนหรอ

หนวยงานเดยวกน เทคนคของการประสานงานทดเพอใหประสบผลส าเรจ 4 ขนตอน (4 Steps)

1. รวาจะพดอะไรและท าไม (What and why) กอนจะตดตอประสานงานกบใคร หรอหนวยงานใด ตองท าความเขาใจกบสงทเรา “ตองการ” กอนเขยนเปนรายการ (Check list) และตองรวาก าลงจะสอสารกบใคร “ใชคนทจะท าใหงานเราส าเรจตามเปาหมายหรอไม” หากประสานงานผดคนกไมเกดประโยชนแตอยางใด เสยทงเวลาและทรพยากรการท างาน “ฉะนนแลวเราจะตองท าความเขาใจกบบคคลทเราจะประสานงาน ไมวาจะเปนเพศ อาย วฒนธรรม แนวคด การใชค าพดกบคนนน เมอเราตอบค าถามเหลานได เรากจะรวาควรจะพดอะไรกบผทเราจะตดตอประสานงาน”

2. จะพดอยางไร เวลาไหนทจะเหมาะสม (How to and time) เมอเรารแลววาจะพดอะไร ท าไม กตองพจารณาตอวาจะพดอยางไร “วธการไหนถงจะใชและเวลาเหมาะสม” กบสถานการณนน ๆ ทส าคญจะตองแสดงออก คอ ความจรงใจในการพดคย หรอตดตอประสานงาน ใหผรบสารเกดความเชอมนใจสงทเราก าลงน าเสนอออกไป

63

หากใชทาทาง รปภาพประกอบการพดคย หรอตดตอประสานงาน กจะท าใหเกดอรรถรสในการพดคยทดหนกแนนมากยงขน และหากสนทนาตอหนาตองพยกหนา สบตาบอย ๆ เพอแสดงใหเหนวาเราฟงเขาอยอยางตงใจ เตมใจ นมตหมายทดกจะเกดขนทงระยะสน กลาง และยาว ในการประสานงานครงตอไป

3. ประสานงานอยางมประสทธภาพ (Performance) เมอเราประสานงานนนจะเปนการสอสารแบบ 2 ทางเสมอ หลงจากทเราพดคยหรอประสานในสงทเราตองการจบแลวนน สงตอมาทจะตองท า คอ การหยดแลวสงเกตพฤตกรรม อาการ กรยาของคสนทนาวาเขารสกอยางไร และเขาใจในสงทเราประสานงานและตองการหรอไม และตองระมดระวงในขณะทคสนทนาก าลงพด “หามตดบท หรอหนไปท าอยางอน” ในขณะนนคสนทนาก าลงพด อาจจะมประเดนค าถามหรอขอสงสยเพมเตมทส าคญ ทตองการค าตอบจากเรา กใหฟ งอยางตงใจ ฟงอยางเปนกลาง มสต รบฟง และเตรยมค าตอบหลงจากคสนทนาพดจบ เมอการประสานงานสนสดลง อยาลมทจะทบทวนอกครง “ในการประสานงาน หรอสอบถามเพมเตมจากคสนทนาควรเปนค าถามแบบปลายเปด ไมใชแบบปด ตอบเพยงวาใชหรอไมใช ซงนนไมใชการประสานงานเพอใหงานส าเรจทด”

4. ตดตามผล (Follow up) สงหนง ทตองการเมอตดตอประสานงานจบสนแลวนน คอ การตองการให คสนทนาตอบตกลง รบท า และด าเนนการตอใหในสวนทเกยวของ หรอคลอยตามไปกบสงทเราก าลงเสนอและชวนท าไปดวยกน แตหากคสนทนายงไมไดตดสนใจในทนททนใดนน เราควรน าเสนอไปวา “สงทเขาจะไดรบ” นนจะมอะไรบาง เราจะชวยเขาไดอยางไรในการแกไขสงทตดขดเพอใหงานส าเรจ ตดตามเปนระยะ ๆ “กดไมปลอย”

ภาคผนวก

ก (๑)

ก (๒)

พนทเปาหมายตามแผนปฏบตการดานการแกไขปญหายาเสพตดชายแดนภาคเหนอแบบเบดเสรจ (พ.ศ. 2562 – 2565)

จงหวด อ าเภอ ต าบล

เชยงราย (9 อ าเภอ)

อ ำเภอเชยงของ (2 ต ำบล) รมโขง (3 หมบำน) หวยซอ (1 หมบำน)

อ ำเภอเชยงแสน (3 ต ำบล) บำนแซว (1 หมบำน) เวยง (1 หมบำน) ศรดอนมล (1 หมบำน)

อ ำเภอเทง (1 ต ำบล) ตบเตำ (2 หมบำน) อ ำเภอพญำเมงรำย (1 ต ำบล) ตำคควน (1 หมบำน) อ ำเภอแมจน (1 ต ำบล) แมไร (1 หมบำน)

อ ำเภอแมฟำหลวง (2 ต ำบล) เทอดไทย (2 หมบำน) แมฟำหลวง (2 หมบำน)

อ ำเภอแมสำย (3 ต ำบล)

เกำะชำง (2 หมบำน)

โปงงำม (2 หมบำน)

เวยงพำงค ำ (1 หมบำน)

อ ำเภอเวยงแกน (3 ต ำบล)

ปอ (2 หมบำน)

มวงยำย (2 หมบำน)

หลำยงำว (1 หมบำน)

อ ำเภอเวยงเชยงรง (1 ต ำบล) ดงมหำวน (1 หมบำน)

เชยงใหม (5 อ าเภอ)

อ ำเภอเชยงดำว (2 ต ำบล) ปงโคง (1 หมบำน)

เมองนะ (2 หมบำน) อ ำเภอฝำง (1 ต ำบล) มอนปน (2 หมบำน) อ ำเภอไชยปรำกำร (1 ต ำบล) บำนใหมหนองบว ม.10 (1 หมบำน)

อ ำเภอแมอำย (2 ต ำบล) ทำตอน (1 หมบำน) แมอำย (1 หมบำน)

อ ำเภอเวยงแหง (1 ต ำบล) เปยงหลวง (2 หมบำน)

จงหวด อ าเภอ ต าบล

พะเยา (2 อ าเภอ) อ ำเภอเชยงค ำ (1 ต ำบล) รมเยน (1 หมบำน) อ ำเภอภซำง (3 ต ำบล) ทงกลวย (1 หมบำน)

ข (๑)

ภซำง (2 หมบำน) สบบง (1 หมบำน)

แมฮองสอน (3 อ าเภอ)

อ ำเภอปำงมะผำ (2 ต ำบล) ถ ำลอด (2 หมบำน) ปำงมะผำ (1 หมบำน)

อ ำเภอแมฮองสอน (2 ต ำบล) หมอกจ ำแป (1 หมบำน) หวยผำ (1 หมบำน)

อ ำเภอแมสะเรยง (1 ต ำบล) เสำหน (1 หมบำน)

4 จงหวด 19 อ าเภอ 33 ต าบล (47 หมบาน)

ข (๒)

ค

ง

ง

จ

จ

ฉ (๑)

ฉ (๒)

ฉ (๓)

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทก

______________________ DATE__________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..