บรมครู...ถ าจะพ ดให ส ภาพก จะพ ดว า...
TRANSCRIPT
การศกษา ควรแกปญหาไดทงหมด
...
ถามการศกษาจรงแลวมนษยจะ
มความถกตองทางกาย ทางวาจา
ทางจต ทางสตปญญา และมนษย
กหมดปญหา
พระพ
ทธองค
ทรงเป
นบ
รมค
รพ
ทธท
าสภ
กข
ธรรมะใกลมอ
พทธทาสภกข
พระพทธองคทรงเปน
บรมคร
pic : nutchanon
การบรรยาย อบรมครโรงเรยนเบญจมราชทศนครศรธรรมราช
วนทแสดง ๑ธนวาคม๒๕๒๒
รหส ๔๑๑๕๒๒๑๒๐๑๐๐๐
ผถอดเสยง สายใจเกยรตสารสกล
ผตรวจทาน ธรชาตพนธหอมธนาธษณอครกรและฝายจดหมายเหต
ISBN 978-616-7574-72-1
พมพครงแรกธนวาคม๒๕๖๑จำานวน๕,๐๐๐เลม
จดพมพโดย มลนธหอจดหมายเหตพทธทาสอนทปญโญ
พมพท บรษทพมพดจำากด
สมทบการผลต ๑๐บาท
ประสงครบหนงสอเพอใชในงานพธหรอเผยแผในวาระตางๆตดตอท
มลนธหอจดหมายเหตพทธทาสอนทปญโญ
สวนวชรเบญจทศ(สวนรถไฟ)ถนนนคมรถไฟสาย๒
แขวงจตจกรเขตจตจกรกรงเทพฯ๑๐๙๐๐
โทรศพท:๐๒๙๓๖๒๘๐๐ตอ๕๑๐๑
โทรสาร:๐๒๙๓๖๒๖๘๕
อเมล:[email protected]
Facebook:bookclub.bia
www.bia.or.th
พระพทธองคทรงเปนบรมครพทธทาสภกข
สารบญ
การศกษาทมอยในโลกปจจบนนยงไมท�าใหโลกมสนตภาพ ๖
การศกษาระบบหมาหางดวน ๑๑
การศกษาทสมบรณคอมความรถกตองทางศลสมาธปญญา ๑๗
ระลกถงพระพทธเจาเสยกอนจะท�าอะไร ๒๓
ชวยกนท�าใหการศกษาหมนกลบไปหาธรรมะ ๓๑
การศกษาตามแบบของพระพทธเจาไมตองลงทนมาก ๔๒
5
ทานทเปนครบาอาจารย ทงหลาย,
เท าทอาตมานกออกเดยวน กอยากจะพดเรอง
พระพทธเจาในฐานะทเปนบรมคร กอยากจะใหพวกเรารจก
พระพทธเจาในฐานะททานเปนบรมคร แตวาโดยทจรงเขาก
ถอกนอยางนอยแลวในหมพทธบรษท วาพระพทธเจาเปนบรม
ศาสดา คอ บรมคร นทานทงหลายกเปนคร แลวกมหวหนาคร
มนจะเปนครอยางเดยวกนหรอเปลา
เทาทอาตมาสงเกตเหน ดเหมอนครของรฐบาลน จะไม
ยอมรบเอาความหมายของค�าวาคร อยางของพระพทธเจา ดลง
ไปถงเดกๆ พวกเดกๆ เขาไมมองเหนวาเปนครชนดเดยวกน ใน
ระหวางครของรฐบาลกบครของพระพทธเจา พระพทธเจาเปน
บรมคร พระสงฆทงหลายกเปนคร อยางอาตมานกประกาศ
ตวเองวาเปนครทขนสงกดอยกบพระพทธเจา
6
การศกษาทมอยในโลกปจจบนน ยงไมท�าใหโลกมสนตภาพ
...
ทานทงหลายกยอมจะประกาศตวเองวาเปนคร กขน
สงกดอยกบกระทรวงศกษาธการอยางน เปนตน แลวสองครน
มนจะไปดวยกนไดหรอไม ยงสงสยอย อยางทานทงหลายมาทน
อาตมากนกอยเสมอเหมอนกนวาจะไดอะไร หรอจะมาเอาอะไร
หรอคงจะมาเอาอะไร ถามาหาการพกผอนเกยวกบสถานทตาม
ธรรมชาต มนกไมเกยวกบเรองคร ไมเกยวกบค�าวา คร
มนจะตองท�าความเขาใจอะไรกนบางอยางเกยวกบ
ค�าวา คร จะไดชวยกนทง ๒ คร คอ ครตามความหมายของ
ทางธรรมะ ทางศาสนา กบค�าวาครตามความหมายของชาว
บาน ควรจะกลมกลนกน แลวกท�าประโยชนใหแกมนษย คอ
สนตภาพนนเอง เมอพดถงค�าวาคร มนกตองนกถงสงทเรยก
วา การศกษา เพราะมการเรยนการสอน มนจงมครและมศษย
ถาไมมสงทเรยกวา การศกษา มนกไมตองมคร ไมมศษย
7
นเรากมงหมายการศกษาวาเปนเรองส�าคญ ถงกบยมเอาค�าวา
สกขา หรอศกษาในภาษาศาสนา ภาษาบาลสนสกฤตน มาเปน
ชอของค�าวาการศกษาอยางของชาวบาน อยางของกระทรวงจด
มนกเรยกวาการศกษาเหมอนกน
นแสดงวาไดยมเอาค�าวา การศกษา มาจากภาษาศาสนา
มาใช แตแลวจะไดเอาความหมายมาดวยหรอไม ยงเปนทสงสย
อย ทอาตมาวายงเปนทสงสยอยน มนกหมายความวา มนไมได
รบผลของการศกษาตามทเราตองการ มนคงจะยงไมไดรบการ
ศกษาและไมไดมผลการศกษาอยางทเราหวงกนอย คอ ความ
สงบสขของมนษย
การศกษาทมอยในโลกยงไมท�าใหมนษยในโลกได
รบสนตภาพ ถาวาไอหลกการศกษาไมรบร ไมรไมชกบเรอง
สนตภาพของโลก กปวยการ อาตมาคดวามนเปนเรองปวย
การ มนจะท�าไปท�าไมใหปวยการ ถาวาไอระบบการศกษา
ไมท�าไปเพอสนตสขสนตภาพของโลก เดยวนไอการศกษามน
ยงไมพสจนวาไดท�าใหโลกมสนตภาพ กเหมอนอยางทวามา
แลว มนรบเอามาแตชอวาการศกษา ไอความหมายการศกษา
8
จรงๆ มนไมไดรบเอามาใชในระบบการศกษาอยางของชาวโลก
ชาวโลกมการศกษาเพยงใหรหนงสอ ฉลาด และกให
รวชาชพโดยอาศยไอเทคโนโลยอนนเปนหลกแลวมนกจบ มน
ไมไดสอนเลยไปถงวา เปนมนษยกนอยางไร นการศกษานมน
จงเปนการศกษาทไมสมบรณ ไมเตมตามความหมายของค�า
วาการศกษาในพทธศาสนา การศกษาในโลกสอนแตใหรหนงสอ
กบใหรอาชพทดทสด ทเขาชอบกนทสด เอาละเทคโนโลยท�าให
ไปโลกพระจนทรกได ท�าอะไรออกมาอยางเหมอนกบของทพย
ของเทวดากได แตแลวโลกมนกไมมสนตภาพ เหนไหม
ขอใหมองดกนตรงน ไอวชาเทคโนโลยทเราจะเอามา
เปนรากฐานของอาชพน มนกาวหนาถงกบวาไปโลกพระจนทร
กไดเหมอนวาเลน ตอไปกคงจะไปกนไดทกโลก แลวอะไรมน
มสนตภาพทไหนทเกดขนในโลก มนยงเปนหมน นการศกษา
ชนดนมนไมมการสอนใหรวาเราจะอยกนอยางไร เราจะเปน
มนษยกนอยางไร
ปญหาของมนษยมนตองไมมความทกข จงจะเรยกวา
เปนมนษยทถกตอง ถายงมความทกขอยและกยงไมเปนมนษย
9
ทสมบรณ มนษยทสมบรณไมมความทกขเลยเราเรยกวา พระ
อรหนต คอมนษยทถงจดทสมบรณ นนการศกษาท�าใหสวน
บคคลไมมความทกข ท�าใหสวนสงคมอยกนอยางมประโยชน
แตละคนประพฤตประโยชนแกกนและกน ไมใชเอาเปรยบ
เบยดเบยนกน ซงเปนเรองของอนธพาล
เดยวนเราไดเหนนกศกษาจ�านวนมากตดยาเสพตด ยา
เสพตดมขายในโรงเรยน ในวทยาลย การชกตอยตรนฟนแทง
มในวทยาลย กระทงในมหาวทยาลย มกจกรรมลามกบดสใน
มหาวทยาลย อยางหนงสอพมพสองสามวนนกมผส�าเรจมาจาก
เมองนอก วทยาลยยาวเปนหาง ท�าการขมขนสตร มแผนการ
ลามก การศกษานมนชวยไมได มนไมสรางความเปนสภาพบรษ
เลย นไปเรยนเมองนอก
สมยนไมเหมอนกบสมยเมอ ๕๐ ปมาแลว เมอ ๕๐ ป
มาแลว การศกษาทเมองนอกเขาสงสดอยทความเปนสภาพ
บรษ เมอ น.ม.ส. กลบมาจากเมองนอก มาแสดงปาฐกถาใหฟงท
สามคยาจารย ทโรงเรยนสวนกหลาบเดยวน อาตมากไปฟง ก
จ�าไมลมวา ทานบอกวา เขาไมตองการอะไรกน นอกจากสงสด
10
อยทความเปนสภาพบรษ
ปรญญานนปรญญานกม มไปเถอะ ไมมความหมาย
อะไร ไปมความหมายอยทวาตองเปนสภาพบรษ คนทจบ
วชามาทกๆ ปรญญาตองเปนสภาพบรษ จงจะเรยกวา จบ
ปรญญาทแทจรง ทมนจบวชาไหน ไดปรญญาเอกมาแลว แต
มนไมมความเปนสภาพบรษ กถอวาไมไดรบปรญญาตามความ
หมายทถกตอง ถาเปนสภาพบรษมนกมธรรมะพอ สภาพบรษ
เขารจกตวเอง เขาเชอตวเอง บงคบตวเอง เคารพตวเอง บชา
ตวเองได เพราะมนมอะไรดจนยกมอไหวตวเองได
สวนคนทปรญญายาวเปนหาง มนกเปนหาง หางเหมอน
หางชาง หางหมา หางลงน มนกไมชวยไดทจะใหมนมไอความ
เปนสภาพบรษ มนจงตางกนมากทไปเรยนเมองนอกเมองนา
สมยนกบสมยเมอหาหกสบปมาแลว ซงการศกษานน เขาบชา
ความเปนมนษยทถกตอง
11
การศกษาระบบหมาหางดวน
...
เพราะฉะนน เรยนจบมหาวทยาลยกไดความรมาครบ
คอ หนงสอกร วชาชพกร แลวมนษยเปนมนษยกนอยางไร ความ
รส�าหรบเปนมนษยใหถกตอง ใหโลกมสนตภาพ เขากร มนกเลย
มาท�าหนาทได ท�าใหโลกมสนตภาพได จงขอสรปความสนๆ ให
ทานครทงหลายฟงวา เราตองมการศกษาถง ๓ ชน ใหรหนงสอ
ใหรอาชพ ใหรความเปนมนษย ๓ ชน เดยวนสอนแตหนงสอกบ
อาชพ ไมไดสอนเรองเปนมนษยกนอยางไร จงเรยกวาระบบน
ไมสมบรณ เรยกอยางหยาบคายกวา การศกษาระบบหมาหาง
ดวน นขออภย พดมนจ�างายๆ วาระบบหมาหางดวน
ถาจะพดใหสภาพกจะพดวา ระบบพระเจดยยอดดวน
พระเจดยมแตฐานกบตว ไมมยอด ไหวแลวกไมอมใจ พระเจดย
ยอดดวน แตถาเปนพดอยางหยาบคายกระบบหมาหางดวน การ
ศกษาทรแตหนงสอกบอาชพ แลวเปนมนษยกนอยางไรไมร มน
กเปนระบบ ระบบหมาหางดวน หรอถาวาจะพดใหดกเรยกวา
12
ระบบพระเจดยยอดดวน กไดเหมอนกน การศกษาเพยงเทาน
แหละทท�าใหนกเรยนเลวลง เลวลง จนมยาเสพตดในวทยาลย
มการกระท�าไอลามกบดสในวทยาลย ในมหาวทยาลย ออกมา
กไมมความเปนสภาพบรษ มแตความเหนแกตว
มนกเลงเขามาบอก หรอเขามาคย เชงคยกบอาตมาวา
วนครทจะถงในไมกวนน วนคร คอวนส�าหรบครเมา เขาเลยงกน
ใหญ วนอนไมเลยงกนนกกนหนกเหมอนกบวนคร ส�าหรบครนน
พอวนคร คอวนทส�าหรบครเมา ไมเมามากกเมานอย อยางนอย
กมนๆ ไป พอวนเดก ส�าหรบเดกไปเปนลงทโมน เพราะวนเดก
นนปลอยกนเตมท ยกนเตมท วนนนเดกเปนลงทโมนมากทสด
ในรอบป วนเดก คอวนทเดกเปนลงทโมน
พอถงวนแม กคอวนแมโม เปนวนส�าหรบแมโม อวดลก
อวดผว อวดเนอ อวดตว อวดเครองแตงกาย เพชรนลจนดาน
วนแม คอวนแมโม แลวคณดเถด การศกษามนจะเปนอยางไร
วนครคอวนครเมา กเลยงกนเตมท วนเดก คอเดกเปนลงทโมน
เขาปลอยกนเตมท วนแม คอวนแมโม ส�าหรบอวดอะไรกนเตม
ท อวดเรองกน เรองเลน เรองอย ทนการศกษานมนอยทตรง
13
ไหน ดงนน ครอยเปนครกนทตรงไหน กขอใหพจารณาดเถด
เดกๆ ของเราไดรบการอบรมกนอยางไร เพราะวาพอปลอย
แลวเปนลงทโมน
วนเดกควรจะใหเดกมาพรรณนาพระคณของแม ให
น�าตาไหลไปเลยดกวา ดกวาไปยใหมนนนน ชนดทเรยกวา
แมแตเรองรกชาตกเถอะ มนรกกนแบบลงทโมน วนเดก ให
เดกมาพรรณนาพระคณของแม หรอรองเพลงพระคณของ
แมใหน�าตาไหลไปเสยยงจะดกวา วนครกเหมอนกนนะกตอง
เปนวนทระลกถงความเปนคร เปดประตแหงจตใจของมนษย
มาปรกษากนเฉพาะเรองน คอเรองความเปนคร นมน มนผด
ความหมายของค�าวาคร ของค�าวาบตร ของค�าวาแมเสยอยาง
น เพราะวาการศกษามนไมถกตอง
นกการศกษาชนเอก ชนเลศ ชนยอดของเรายงพดวา
การศกษานไมอาจจะแกปญหาไดทงหมด คณชวยฟงใหดเถด
คอเขาจะจนตวเขาหรออยางไรเขากไมทราบ เลยพดออกมา
วาการศกษาไมสามารถจะแกปญหาไดทงหมด อาตมาไดยนค�า
ขอนเขาแลว รสกสะอกทวาการศกษาไมสามารถจะแกปญหาได
14
ทงหมด มนเปนเรองแกตวของพวกครเสยแลว ไมรบผดชอบ ท
จรงการศกษาตองแกปญหาไดทงหมด เพราะวามน มนเปนเรอง
ของการศกษาน ท�าใหรอะไร ไมรอะไร กตองท�าใหร รแลวกแก
ปญหาได
เพราะฉะนน การศกษาของมนษยนควรจะแกปญหา
ไดทงหมด ปญหาเรองบานเรองเมอง เรองเศรษฐกจ เรอง
วฒนธรรม เรองอตสาหกรรม กสกรรม อะไรกตามเถอะ ทก
แขนง การศกษาตองแกได กระทงปญหาทมนท�าใหยงยาก
ล�าบากกนในบานในเมอง ในอะไรทกอยาง การศกษาตอง
แกได เพราะวาการศกษาไมจ�ากด ไมถกจ�ากดอยวาอยเพยง
เทานนหรอเพยงเทาน มนขยายออกไปเทาไหรกได อะไรเกด
เปนปญหาขนในหมมนษยเขากตองใชการศกษา อยางนอยก
ปรงขนมาใหม เปนระบบใหมส�าหรบแกปญหาอนนนทมนเกด
ใหม ฉะนนเรากปรงระบบการศกษาขนมาไดจนครบถวน จะ
แกปญหาของมนษยได
ฉะนน ถาครหรอนกจดการศกษาจะไปถอหลกวา การ
ศกษาไมไดแกปญหาของมนษยทกอยางแลว กเรยกวา ท�าลาย
15
ความหวงกนมากทเดยวและไมนาไวใจดวย เพราะเปนทางออก
ส�าหรบเมอบกพรอง แลวกไมรบผดชอบเทานนเอง อาตมาเคย
บอกครบาอาจารยทงหลายวา ครเปนผสรางโลก เขาพดกนวา
พระเจาสรางโลก อะไรสรางโลก เทวดาองคไหนสรางโลก พระ
พรหมสรางโลกกตามใจ เราไมเหนดวย แตทเรามองเหนอย
จรงๆ วาครนนแหละคอผสรางโลก
โลกมนจะเปนอยางไร มนกแลวแตพลโลก พลโลกมน
จะเปนอยางไร มนกแลวแตครนน ครสรางเดกๆ ขนมาอยางไร
มนโตขนเปนพลโลก โลกนมนกเปนโลกชนดนนนะ ถาเราสราง
คนขนมาด ไอโลกนกด เราสรางเดกขนมาชว ไอโลกนมนกชว
มนเหนอยชดๆ อยางนวาครเปนผสรางโลก แมวาจะไมไดรบ
การมอบหมายโดยตรง หรอรบผดชอบโดยตรง แตขอเทจจรง
มนเปนอยางนน
ครสอนคนในโลกอยางไร โลกนกจะเปนอยางนน
อยางทคนทงหลายเหลานน มนเปนๆ กนอย เพราะวาโลกน
มนประกอบกนขนมาจากไอคนทกคน โลกนมนประกอบขนมา
จากคนทกคนในโลก ททกคนในโลกเปนอยางไร ไอโลกนมนก
16
เปนอยางนน ถงทกคนในโลกจะเปนอยางไร มนกแลวแตการ
ศกษาทครเขาใหมา
ฉะนน ครคอผสรางโลกโดยแทจรง ไมใชจะจบครเชด
หรอไมใชจะประจบคร ไมม ไมมความจ�าเปนอะไรทอาตมาจะ
ตองเทยวประจบคร หรอวาจบครเชดใหมนล�าบาก แตขอเทจ
จรงมนเปนอยางน ใครๆ กไปมองเถอะวา เราสรางคนในโลก
ขนมาอยางไร โลกนกเปนอยางนน คนในโลกจะเปนอยางไรก
แลวแตการศกษา ถาการศกษามนสมบรณไมเปนหมาหางดวน
ไมเปนเจดยยอดดวน โลกนมนกสงบสขแหละ มแตสนตภาพ
...
โลกมนจะเปนอยางไร มนกแลวแตพลโลก
พลโลกมนจะเปนอยางไร มนกแลวแตคร
...
17
การศกษาทสมบรณคอมความรถกตองทางศลสมาธปญญา
...
กอยากจะพดถงค�าวา ศกษา กนสกหนอย เพราะมน
คกนกบคร ค�าวา ศกษา หรอ สกขาในทางศาสนานนหมาย
ถง ศล สมาธ ปญญา สามอยางนเรยกวา สกขา ๓ พอครพด
วา ศล สมาธ ปญญา ไอเดกๆ หรอวาครสมยนสนหว เหนเปน
เรองเตาลานป ศล สมาธ ปญญา นเพราะมนไมรวา ศล สมาธ
ปญญา นนคออะไร
เมอเราเอาความหมายถกตองครบถวนแลว มนจะมบท
นยามสนๆ งายๆ วา ศล คอความถกตองทางกาย ทางวาจา
ทางวตถ มการประพฤตทางกายนถกตอง ทางวาจากถกตอง
ทางวตถสงของบานเรอนอะไรมนกถกตอง มความถกตองทาง
กาย ทางวาจา ทางวตถ เหลานกเรยกวาม ศล
ทนถาวามความถกตองทางจต ทางจตนะ กเรยกวาม
สมาธ คอ จตด มอนามยทางจตด มสมรรถภาพด มคณสมบต
18
ดในสวนจต นกเรยกวามสมาธ มสมาธสกขา ทนถาวามความ
ร ความเขาใจ ความเชอ ความคดเหนทถกตอง อยางนเรยก
วามปญญา นศลสกขา คอถกตองทางกาย วาจา จตตสกขา ม
ความถกตองทางจต ปญญาสกขา มความถกตองทางสตปญญา
หรอทางวญญาณ แลวจะมปญหาอะไรเหลอ ลองคดด
เราเปนครกนทกคน ลองคดด ถามนถกตองทง ๓ ทาง
น แลวมนจะมปญหาอะไรเหลอในโลกน ฉะนนจะมแตความสข
สวนบคคล มความสงบสขสวนสงคม เรยกวาบคคลกมสนตสข
ไอสงคมกมสนตภาพ นนนะการศกษามนสมบรณ มนถกตอง
ทางกาย วาจา ถกตองทางจต ถกตองทางสตปญญา ความร
ความคดความเชอน ถาการศกษาครบอยางนแลวไมใชการ
ศกษาหมาหางดวน เปนการศกษาทสมบรณ เปนพระเจดยม
ยอดครบบรบรณ
ทนการเรยนของเรา มงแตวาใหรหนงสอ ไอความรถก
ตองทง ๓ นมนกไมพอ เพราะเรามงกนแตรหนงสอ วชาหนงสอ
เปนพนฐานกอน แลวความรสวนอาชพ มนกหนกไปทางอาชพ
เปนเรองเทคโนโลย นแหละเปนหวใจ คอ มงหมายจะใชเทคนค
19
ทงหลายใหถงทสดของมน แตใชไปในทางวตถหมด ทางจตทาง
ใจไมใช
อาตมาอยากจะบอกกลาวใหทราบกนวา ไอค�าวา
เทคโนโลยนเอามาใชทางจตกได ถาเราสามารถท�าเรองทางจต
หรอเทคนคทางจตใหมนถกตอง ใหมนมประโยชน กเรยกวา
เทคโนโลยไดเหมอนกน แตมนเปนเรองทางจต เดยวนไมตอง
พดถง ไมมใครร ไมมใครสนใจ ไอเทคโนโลยเลยมแตเรองวตถนะ
บางทเขาจะไมยอมดวยซ�าไปวาจะเอาค�าค�านมาใชกบ
เรองทางจต เพราะคนเหลานนมนโงเกนไป มนสงวนหรอหวง
เอาเทคโนโลยไวแตเรองทางวตถ มนกมแตเรองทางวตถ กถก
ตองแตเรองทจะผลต จะหาไอสงบ�ารงบ�าเรอในโลกนเทานน
แหละ ในโลกนจงเตมไปดวยสงบ�าเรอ เพราะอ�านาจของ
เทคโนโลย กจบ
การศกษาจบเพยง ๒ อยาง จรยศกษามแตค�าพดเลกๆ
นอยๆ ใหเดกจดไวในสมด เดกๆ ของเราเลยไมม ไมมความ
เปนมนษย เดกๆ ของเราไมมความรกบดามารดา เหมอนแต
กอน วฒนธรรมโบราณแวดลอมเดกตงแตเกดมาจากทองแม
20
แวดลอมใหเดกๆ เหลานรกบดามารดาเปนชวตจตใจ เชอฟง
กตญญ
เดกสมยนไมไดรบการอบรมอยางน นนท�าใหบดา
มารดาน�าตาไหลเรอย แมแตบดามารดาน�าตาไหลอย มนกยง
รบกวนบดามารดาในเรองกเลสของเขา ไมยอมใหเขาตามใจตว
ในทางกามารมณ เชน ไมใหแตงงานอยางน เขาฆาบดามารดา
หมด คอยดเถอะ ไอคนสมยน นกการศกษามนไมพอ
ทนศษยมนไมเคารพครบาอาจารยเหมอนแตกอน ถา
เปนแบบกอนนะ เดกๆ กลวครอาจารยมากกวาบดามารดา น
ทเรารสกกนอย ในสมยอาตมาเปนเดกๆ ทพดกนอย ทปรารภ
กนอย มนกลวอาจารยยงกวากลว ยงกวากลวเสอเสยอก มน
กลวอาจารยยงกวากลวบดามารดา จงเคารพเชอฟงอาจารย
สดเหวยง ขนาดอาจารยตได ตเดก ตลกศษยได
อาจารยของอาตมาเอารมตพระองคหนงหกกระจย
กระจายหมด พระองคนนไมไดปรปาก ไมไดตอส ถาเปนพระ
สมยน อาจารยคงลงนอนกลงอยตามนอกชานแหละ ถาเปน
พระสมยน ไอความเชอฟงเคารพครบาอาจารย มนไมมมาก
21
เทาสมยกอน คอ พวกครกคงจะรดวาเดกๆ สมยนถาไปตมน
เขากเทากบไปกอเวร ไปสรางเรองราว ระเบยบการศกษาบาๆ
บอๆ ของสมยใหมนไมใหตเดกดวย กพอดกน ฉะนน ศษยจงไม
เคารพกลวเกรงครบาอาจารยอยางแตกอน เพราะไมไดรบสง
สอนอบรมมาตงแตออนแตออก
แลวเดกสมยนไมไดรบการสงสอนใหบงคบความรสก
แตกอนน ถาวาคด เพยงแตคดเลว หรอแสดงอะไรออกมา
จากความคดทเลวๆ ออกมา เขาวาบาปอยางยง เดกๆ มนกลว
เพราะบงคบความรสก มนจงไมลก จงไมขโมย จงไมประพฤต
ลามกอนาจารทางเพศ ไมกลาเปนชกนตงแตเลกๆ เพราะมนม
การศกษาทควบคมไวด เดกๆ กลวบาปอยางยง กลาบญอยาง
ยง พอทกวาบาปแลวกหยด เดกสมยนพอเราทกวาบาป ไมหยด
แลวแลบลนหลอกดวย
เพราะฉะนน เขาจงไมมอะไรทตองกลว ไมกลวบาป
แลวมนกไมกลวอะไร บางทมนกลวซวย พดวาซวย มนยงหยด
บางแตหยดไมมาก แตยงกลวกวากลวบาป นครสอนมาไมด
เดกๆ จงไมรวา ไอบาปกบซวยนนอนเดยวกน ถาครสอนมาด
22
เดกๆ จะรวาไอบาปกบสงทเรยกวาซวยนนนะคออนเดยวกน
แลวเดกกจะกลวซวยหรอวาจะกลวบาป มนกจะพดกนรเรอง
งาย เดกมายงนกในวด พระหามวามนไมควรจะยง มนบาป มน
กยงหวพระเลยน หวดเฉยดหไปเลย เดกคนนนมนยงหวพระ
เฉยดหพระไปเลย เพราะบอกวาในวดไมควรจะยงนก
...
ถามการศกษาจรงแลวมนษยจะมความถกตอง
ทางกายทางวาจาทเรยกวามศลมความถกตอง
ทางจตทเรยกวามสมาธและถกตองทางสตปญญา
ทเรยกวามปญญาและมนษยกหมดปญหา
...
23
ระลกถงพระพทธเจาเสยกอนจะท�าอะไร
...
นการศกษาใหกนมาอยางไร เดกนนกเดกโรงเรยนทง
นนแหละ เดกทเคยอยในโรงเรยน ก�าลงอยในโรงเรยนทงนน
ไมมค�าวาบาป นเขาไมบงคบความรสก ไอนทานเรองนบสบ
กอน เรองเดกพนองไปปลกตนไมกบของหลน แลวกนบสบอย
งมง�านน นนนะดทสด นนคอหลกธรรมะในพระศาสนาวาตอง
นบสบกอน กอนทจะโกรธหรอจะพด หรอจะตดสนใจอะไร ให
นบสบเสยกอน มนมเวลาทจะยบยงชงใจ
อยางเดยวนอาตมากบอกวาจะท�าอะไร ใหตงนะโมเสย
กอน ระลกถงพระพทธเจาเสยกอน คอตงนะโม หมายถงวา
ระลกถงพระพทธเจาเสยกอน กอนจะจายเงนรายน กอนแตจะ
ท�าอะไรขนมา กอนแตจะดาใคร กอนแตจะตใคร กอนแตจะท�า
หนาทของตวนนแหละ ใหนกถงพระพทธเจากอนวามนควรท�า
หรอไม เพราะมนจะไมมทางผดนะ เพราะมเวลาคดนกมาก ไอ
ความรสกผดชอบชวดมนมาทน มนมาชวยทน
24
ไอเดกๆ ของเราเดยวนไมมการบงคบความรสก อยาก
ท�าอะไรกท�าทนทเลย อยากดากดา อยากตกต ความรสกทาง
เลวเกดขนมนกท�าทนท ฉะนนเดกๆ จงมประพฤตผดเปน
อนธพาลมากขน มากขน เพราะเขาไมบงคบความรสก เพยง
เทานกพอแลว พอทจะวนาศแลว
เมอไมมการบงคบความรสก เดกหญงกตาม เดกชาย
กตาม มนกจะมแตความวนาศ การศกษาหมาหางดวนนะ กสอน
วาการบงคบความรสกนมนผดธรรมชาตโวย ใหสงเสรม ใหสง
เสรมความรสก การบงคบความรสกนไมเปนประชาธปไตยโวย
ไมตองบงคบความรสก แลวกดมนเปนอยางไรบาง โลกปจจบน
มนเปนอยางไรบาง
กอนนฝรงเขานยมมาก ไอการบงคบความรสกน เขามา
เปนคร ทนตอมาเอาเปนครไมได ฝรงเองแหละไมมการบงคบ
ความรสก เจาต�ารบต�าราทมาใหบงคบความรสก มนกลายเปน
ไมบงคบความรสก เขากเปลยนการศกษา เปนไมบงคบความ
รสก เรากเปนไปตามกนเขา เอาการศกษาหมาหางดวนมา
สมยโบราณเมอฝรงแรกๆ เขามาเปนครบาอาจารยนะ
25
เนนกนแตเรองนอยางทวามาแลววา เนนความเปนสภาพบรษ
เพราะเขาจบมหาวทยาลยมาดวยความเปนสภาพบรษ เขา
กออกมาเปนพลเมองประกอบอาชพอะไร มนกยงมลกษณะ
อยางนนอย
ครนฝรงมาบานเรากมาอวด ไอ self-knowledge –
รจกตวเอง self confidence –เชอตวเอง แลวก self-control
–บงคบตวเอง ใหท�าใหมนถก ใหมนตรง แลวก self-respect
–ไหวตวเอง เคารพตวเองวามอะไรด มนกดส ถาคนเรามอยาง
น แตเดยวน ฝรงชนดนนหาท�ายาหยอดตาไมไดแลว นอาตมา
พดอยางนดกวา
เมอสมยกอนเขาเปนอยางนนจรงนะ ฝรงมา เขามาภาค
ภมทสด จบมหาวทยาลยมา อยางนอยเขาวา ไอ self-control
น เขาจะตะโกนอยบอยๆ แตเดยวนไมไดแลว หาไมไดแลว
เพราะวาเขาเปลยนการศกษาเหมอนกน ทเมองนอกเมองนา
เขาเปลยนการศกษา เอาค�าพระ ค�าศาสนาเหลานทงหมดแลว
เหลอแตเทคโนโลยเหมอนกน เทคโนโลยขนสมอง ท�าอะไรก
ตองไดผลตามทเราตองการ เพอจะเอามาบ�ารงบ�าเรอ ตา ห
26
จมก ลน กาย ใจ เปนเรองของกเลสตณหาทงนน เพราะนนเขา
จงตงโรงงานอตสาหกรรม ผลตสงทบ�ารงบ�าเรอกเลสตณหากน
เตมไปทงโลก
ทนคนมนกมนเมา เปนทาสของไอสงชนดนน มนกบชา
กนใหญ เรองเลน เรองหว เรองไพเราะ เรองสวยงาม นกลาย
เปนของประเสรฐไป ไมมการบงคบตวเอง เพราะวาสงเสรมหา
แตเครองมอเครองใชอปกรณสงเสรมตวเอง สงเสรมกเสสตณหา
ของตวเอง สงเสรมความใครของตวเอง
แมแตความใครทางเพศนะทมนมอยตามธรรมชาตนมน
ไมพอ ตองหาวธการ หาเครองมออปกรณตางๆ มาสงเสรมให
มนมากยงๆ ขนไป จนไมมหยด ไมมเวลาพกผอน ไอความรสก
ทางเพศนมนจงเลวกวาสตวเดรจฉาน ซงความรสกทางเพศม
บางครงบางคราว บางฤด และชวเวลาอนเลกนอย สวนมนษย
คอคน อยาเรยกวามนษยเลย คนสมยนตองการจะสงเสรมความ
รสกทางเพศทง ๒๔ ชวโมง และกทงป ทงป
นความรการศกษาแบบน มนสงมาอยางน พดแลวกนา
ทอใจ วาเราจะดงกนอยางไรไหว พวกครบาอาจารยทงหลายจะ
27
ดงมนษยใหอยในรองรอยของศลธรรมอยางไรไหว เพราะวาทง
โลกเลย เขาสงเสรมไอฝายกเลส เราจะมาดงเพอมาทางศลธรรม
น มนจะท�ากนอยางไรไหว นกแลวมนนาจะยอมแพ แตอาตมา
คดวาอยาเพงยอมแพ
อาตมากสนใจเรองน มอบชวตจตใจกบเรองน กยงไม
ยอมแพเหมอนกน กดนไปจนกวาหมดชวตนะ เพอจะดงศล-
ธรรมกลบมา ไอการทจะใหเหนวาโลกมนก�าลงจะวนาศ เพราะ
วามนษยมนไปเปนทาสของกเลสตณหา เพราะวาการศกษามน
ยงเปนเหมอนหมาหางดวน มนไมสอนไอการควบคมบงคบตว
เองใหเพยงพอ ใหเฉยบขาด ไมมความหมายของค�าวา บาป วา
บญ เปนตน ขอใหคดด
ทนกอยากจะพดถงพระพทธเจา ทานเปนผก�าเนด ให
ก�าเนดสกขา ๓ ศล สมาธ ปญญา นเปนการศกษาทพระพทธเจา
ทานไดบญญตขน ศล คอกระท�าทกอยางใหมนมความถกตอง
ทกาย ทวาจา จาระไนโดยรายละเอยดมนกไมไหว มนกมาก
แหละ หลายรอยขอหลายพนขอ
แตครบาอาจารยทงหลายไปคดเอา ดเอาเองกแลวกน
28
วา ทมนไมมความผดพลาดเกยวกบการกระท�าดวยกาย แลว
การพดดวยปาก ตลอดถงเครองใชไมสอย วตถสงของ บานเรอน
กอยาใหมนมความผดพลาดอะไร นนแหละคอศล ศลสกขา
สกขาคอศล การศกษาคอศล คออยางนน
ทอบรมจต ใหจตปกต มนกมก�าลงทางจต มก�าลงจตนะ
สง คลองแคลววองไวในการท�างานของจตเอง จตนกไมวปรต
จตนกไมเปนโรคจต จตนกไมเปนโรคประสาท เหมอนทก�าลง
เปนกนมากขนทกวนๆ นเรยกความถกตองทางจต นคอ จตต-
สกขา ขอบญญตการศกษาท ๒ คอ จตตสกขาอยางน ทบญญต
จตตสกขาท ๓ คอ ปญญาสกขา ใหรตามทเปนจรงวา ธรรมชาต
มนเปนอยางไร กฎของธรรมชาตมนเปนอยางไร หนาทตามกฎ
ของธรรมชาตมนเปนอยางไร ผลทไดรบจากหนาททถกตองเปน
อยางไร
มอยหลายหมวดดวยกน ไอความร สตปญญาทถกตอง
เรองอนจจง ทกขง อนตตา ของธรรมชาตนนมนเปนอยางไร
เรองทโลกมนจะหมนเวยนเปลยนแปลงไปเปนกฎอทปปจจยตา
เพราะสงนม สงนจงม เพราะสงนม สงนจงม เพราะสงนม สง
29
นจงม นคอกฎวทยาศาสตรตงแตกอนสรางโลก เมอยงไมมโลก
มอะไรกตามใจ มนเกดมโลก แลวเกดมอะไรขนมานกเพราะ
กฎอนน
ถาความทกขแลวกตองเกดมาจากความโงเขลา ไป
อยากไปยดถออยางโงเขลา กฎของความทกข มารเรองนกเรม
มปญญา แกไขไมใหเกดความทกขขนมาได เรยกวา ปญญา-
สกขา มนษยกหมดปญหา มนษยเรามปญหากคอวา ไมไดรบ
ความสงบสขสวนตว แลวกไมไดชวยเหลอซงกนและกน ใหอย
กนผาสก มนมเทาน
พอเรามความสงบสขสวนตวได หมดปญหาสวนเรา แลว
กชวยเหลอซงกนและกน ใหเปนเหมอนกบเรา กหมดกนนนเอง
ทงโลกมนเลยมสนตภาพ ทกคนมความสงบสข และชวยเหลอ
ซงกนและกนใหมความสงบสข
เดยวนการศกษาสมยใหมมนท�าใหเหนแกตว พรอมท
จะเอาเปรยบผอนอยเสมอ แยงชงดวยอบาย ดวยปญญา ดวย
ความเฉลยวฉลาด แยงชงประโยชนของกนและกน เหมอนอยาง
ทในโลกนมนก�าลงมการหมายมน ตงปอม มนหมายทจะชงเอา
30
ประโยชนสวนกลางในโลกมาเปนของตวใหหมด มนมแผนการท
จะครองโลก แลวกจะไดประโยชนทงหมดมาเปนของเรา
ถาถอกนอยางน แลวใครจะมความสงบสขไดเลา มนม
แตผทะเลาะววาท มแตคนหวกระหายอยางเปรต เทาไรกไมพอ
เทาไรกไมพอ เทาไรกไมพออยอยางน มนจะเปนเจาโลกอยาง
น นมนผด มนเปนความผดในทางสตปญญา ไมมปญญาสกขา
ฉะนนชวยกนพจารณาดใหดวา ถายมค�าของศาสนามา
ใชวา ศกษา หรอ สกขา กขอใหยมเอาความหมายมาดวย เอามา
ใชในโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ วางหลกการศกษาเสยใหม
ใหค�าวา สกขา หรอ ศกษานะ มนมความหมายอยางเดยวกน
กบเจาของเดม ค�าเดม เจาของเดมทเขามอยในทางศาสนา
ในประเทศอนเดย ถามการศกษาจรงแลวมนษยจะมความ
ถกตอง ทางกาย ทางวาจา ทเรยกวา มศล มความถกตอง
ทางจต ทเรยกวา มสมาธ และถกตองทางสตปญญา ทเรยก
วา มปญญา และมนษยกหมดปญหา
31
ชวยกนท�าใหการศกษา หมนกลบไปหาธรรมะ
...
แลวคณกลองคดดเองวา พระพทธเจาเปนบรมครหรอ
ไม พระพทธเจาผมหลกการศกษาอยางน ควรจะไดรบความ
เคารพยกยองวาเปนพระบรมครหรอหาไม ถาโดยรสกจรงๆ ใจ
มนเปนอยางนนแลว เรายงมาตตวออกหางอยอก คอไมยอมรบ
การศกษาระบบของศาสนาเอามาปน มารวมกนในการศกษา
ของเรา หาวามนครคระเตาลานปแลวกไมสนกดวย เพราะมน
อยในระเบยบไปเสยหมดน อยางนกหมด มนไมมทางทจะชวย
กนท�าโลกนใหมสนตสข หรอสนตภาพได
อาตมาจงขอตอรองวาครบาอาจารยทงหลาย อยาลมวา
ตวเองจะเปนครกอยาเปนแตเพยงของรฐบาล อยาเปนแตเพยง
ครทสงกดอยกบรฐบาล ขอใหเปนครทสงกดอยกบพระพทธเจา
ดวย เรยกวาสวนหนง สวนหนงนเราเปนพทธมามกะ เราเกด
มาจากบดามารดาทเปนพทธมามกะ สวนนเราตองยอมรบ
32
พระพทธเจาเปนคร มการศกษาตามแบบของพระพทธเจา
สวนทเราเปนขาราชการ กนเงนเดอนของรฐบาลนนกเปนคร
ของรฐบาลไปแบบนน อยางนอยกใหมนทงสองแบบควบคกน
ไปกจะด
ถาเราเปนครของพระพทธเจา เราไดบญ เราเปน
ปชนยบคคล ถาเราเปนครของรฐบาล เราเปนลกจางรฐบาล
สอนหนงสอใหแกประชาชน จะถกหรอไมถก กชวยฟงใหดใหม
วา เราเปนครของรฐบาล กคอเปนลกจางของรฐบาล กนเงน
เดอนของรฐบาล เปนลกจางสอนหนงสอใหแกประชาชน เรา
กไดความเปนลกจาง ถาเราบงคบตวเองไมได เราไปลมหลง
ในเรองอบายมข เงนเดอนกไมพอใชแน แลวเรากตองไดเปน
อนธพาลแน ครทเงนเดอนไมพอใช แลวยงไปบชาอบายมข น
ตองไดเปนอนธพาลแน
ถาวาเปนครของพระพทธเจาไมไดเงนเดอนแบบนน แต
ไดบญ ไดความเปนปชนยบคคล อยบนหวคนทกคน หนกอย
บนหวคนทกคน ตามความหมายของค�าวา คร แปลวา หนก
เพราะเราท�าความด มบญมคณ อยเหนอศรษะของคนทกคน
33
เราจงเปนปชนยบคคล เรากไดบญ นนเราจะเอาบญ เอาความ
เปนปชนยบคคลกนดหรอไม ไปชวยคดดดวย ถาไมอยางนนเรา
จะไดแตความเปนลกจางรฐบาลสอนหนงสอใหแกประชาชน
เทานนเอง เพราะเจตนาของเราไมตองการจะเอาบญ หรอเปน
ปชนยบคคลเลย
อาตมาจะพดวา ไออาชพครนประเสรฐทสด ถาท�าให
ด ใหถกตองแลวเปนอาชพทไดบญ แลวเปนปชนยบคคล
อยเหนอศรษะคนทกคนในโลก เปนผสรางโลก เปนพระเจา
ผสรางโลก อยางทวามาแลว มนกประเสรฐอยางน ไอครกไม
ชอบใจ ละอาชพครไปหาเงนเดอนแพงๆ ในอาชพอน อยางน
เพราะมนไมมองเหนไอความประเสรฐของอาชพคร มนกพดกน
ไมรเรอง หรอวาทนเปนครอย กเปนครของรฐบาล สอนเอาคา
จางมาใชหาความสนกสนานตลอดเวลา ครประเภทนสาละวน
แตวาเปดแคทตาลอกกระโปรง เปดแคทตาลอกกางเกงยนส ด
อยทงวน ทงวนนะ ไมเคยเปดต�าราวชาครมาปรบปรงไอความ
เปนครอะไรเลย แลวมนจะไดผลอยางไร ชวยกนลองคดด
แลวเราพดกนวนนกเพยงขอเดยวสนๆ วาพระพทธองค
34
ทรงเปนพระบรมคร ไดทรงประทานการศกษาไว ๓ อยาง คอ
ศลสกขา จตตสกขา ปญญาสกขา เรายมค�าสกขามาใชแลวก
ชวยเอาความหมายมาดวย เอาความหมายมาใชดวย ใหการ
ศกษาของเราสมบรณ พนจากความเปนการศกษาระบบหมา
หางดวน หรอวาเจดยยอดดวนกตาม แลวเรากจะชนใจ ยกมอ
ไหวตวเองได เพราะวาเราเปนปชนยบคคลตลอดเวลานไดบญ
เปนผสรางโลกใหเปนโลกทงดงาม นาอย นาด
เราจงบงคบตวเอง รกษาความเปนครของเราไวให
ถกตอง โดยท�าตนเปน ๒ สวน สวนหนงสงกดกระทรวง
ศกษาธการ สวนหนงสงกดพระพทธเจา ไอสวนทสงกดอยกบ
พระพทธเจานจะชวยเราไดมาก ใหมความเปนปชนยบคคล
ขอรองวาอยาลมเสย อยาลมเสย ชวยเปนครทสงกดขนอยกบ
พระพทธเจาโดยสวนจตใจดวย
ทานอตสาหมาทน อาตมากร สกหวงอย ว า ทาน
คงจะชอบใจสงทเรยกวา ธรรมะ ธรรมะ หรอพระธรรมของ
พระพทธเจา จะชวยกนท�าใหการศกษาหมนกลบไปหาธรรมะ
มธรรมะ เอาธรรมะมาสงสอนลกเดกๆ ใหเขามธรรมะกนอกครง
35
หนง การศกษากจะสมบรณ สอนใหเขาพอใจในการทจะชนะ
กเลส ไมพายแพแกกเลส ไมเปนทาสของกเลส ไมเหนแกความ
เอรดอรอย สนกสนานจนลมความถกตอง หรอธรรมะนนเอง
เดยวนการกฬากเปนเรองของความบาหลง ไมไดสราง
น�าใจนกกฬา จะสรางความหยาบคาย เอาเปรยบ มทะเลาะ
ววาท มแกแคนในสนามกฬา มนกไมมธรรมะในสนามกฬา ถา
มธรรมะในสนามกฬา นกกฬาจะไมมค�าวาแกแคน จะไมมค�า
วาท�าอนตรายกน จะไมมค�าวาตดลกโทษใบเหลองอะไรตาง ๆ
เหลาน เดยวนธรรมะมนหายไป หายไปจากมนษย ชวยกนท�าให
กลบมา ตองยดธรรมะเปนหลก แลวพอใจทมธรรมะ เปนสข
เพราะมธรรมะ พอรสกวาประพฤตหนาทของตวถกตองแลวก
มธรรมะ แลวกไหวตวเองได
ธรรมะคอการปฏบตหนาทของตวอยางถกตอง เปน
ครอยางถกตองน เปนครอยางถกตองบรสทธผดผอง ทกๆ อณ
ทกๆ ปรมาณ อยางนเรยกวา ปฏบตธรรมะ แลวกมบญมกศล
อยในนนเสรจ แมแตเปนชาวนา ชาวสวนกเถอะ ถาเขาท�าหนาท
ของเขาถกตองบรสทธผดผอง เขามการปฏบตธรรมะอยทกลาง
36
นานนแหละ แลวกมบญกศลอยทนนแหละ
ถาเขาเปนคนถบสามลอ แจวเรอจาง กวาดถนน อะไร
กตาม เขาท�าหนาทของเขาอยางไมมทต�าหน แลวเขากไดบญ
เขากมการประพฤตธรรมะอยทนน มบญกศลอยทนน ทกลาง
ถนน หรอทเรอจาง ทรถสามลอนนเอง นมนมธรรมะอยทนน คอ
การท�าหนาทของตนอยาใหบกพรอง นเรยกวาการปฏบตธรรม
เพราะโลกนมนมหนาทการงานรอยอยาง พนอยาง
หมนอยาง แสนอยาง ถาใครไดชวยแบงภาระไปเสยอยางหนง
แลวกชอวาชวยกนท�าโลกนใหสมบรณ ใหงดงาม ใหมสนตสข ให
มสนตภาพ นนจงชอวาเขาท�าบญ เพราะมสวนทไดบญ เพราะ
ท�าหนาทอนหนง อนหนง คนคนเดยวไมสามารถท�าหนาททก
อยางได เราจงแบงกนท�า พอใครไดท�า กเรยกวาท�าหนาทเพอ
สวนรวมมนกเปนการไดบญ
เราถอกนอยางนแลวกไมมอาชพไหนทจะไมเปนบญ
มนจ�าเปนทงนน คนกวาดถนนกจ�าเปน บรษไปรษณยกจ�าเปน
อะไรๆ กจ�าเปน ถาขาดไปเสยแลว มนไมเปนโลกทสมบรณหรอ
สงบสข ฉะนนเราอยาไปดถกคนเหลานเลย เราเปนคร การงาน
37
ของเราดกวา เหนอกวาเปนไหนๆ แตกอยาลมวามนเปนสวน
หนงเทานนแหละ สวนหนงเหมอนกนทจะท�าใหโลกนมความ
สงบสข
มารวมสหกรณกนเรยกวา ธรรมะสหกรณ สหกรณ
ประพฤตธรรม สหกรณชวยใหมธรรม สหกรณ สหกรณส�าหรบ
อยเปนสขเพราะความมธรรม หรอจะเรยกวา บญสหกรณกได
สหกรณท�าบญ รวมบญ ท�าบญกนทงโลก เปนบญเดยวกนทง
โลก นเรยกวา สหกรณ บญสหกรณ สหกรณท�าบญ ธรรมะ
สหกรณ สหกรณประพฤตธรรม
ถาโลกเราเปนไดอยางน กเปนโลกพระศรอารย ศร-
อรยเมตไตรยขนมาทนท ครนสรางโลกใหเปนโลกชนดไหนกได
เดกๆ ของเรา แลวแตครจะปนขนมา เดยวนเราใหเขาเรยนแต
หนงสอกบอาชพ เขากท�าไดเพยงความเหนแกตว ถาเขารธรรมะ
เขากท�าให ไอกเลสไมมโอกาสจะเกดขน เขากอยดวยความรก
ผอน ไมเหนแกตว
อาตมาเหนวา ไอการศกษานมนยงผดอยางหลบห
หลบตา ทวาพอเรมขนมากสอนหนงสอหนงหา ก ข ก กา อยาง
38
นไมถก ไอค�าแรกทจะสอนเดกอนบาลตวเลก มนกสอนใหแม
นนคอใคร เกดมาจากไหน แมคออะไร แมเปนอะไรกบเรา แม
ใหอะไรแกเราน สอนอยางนกอนดกวา แลวคอยสอนหนงสอ
ทหลง คอยสอนเลขทหลงกบสอนอนๆ ทหลง แตวาไอสอนใหร
วาตวเองเปนอะไร เปนมนษยอยางไร เปนท�าไม อะไรดทสดของ
มนษย นสอนตลอดเวลา สอนตลอดเวลาจนถงชนมหาวทยาลย
ตองสอนใหรจกพอแม รจกตวเองกอนเรยน ก ข ก กา
นเรามาสนใจเรองใหเรยน ก ข ก กา จดวธอยางนนอยางน ไป
ยมแบบของฝรงมา สอนเรว เรยนเรว บาเลย ไมมทางจะรบญ
คณของพอแม มนควรจะตงตนโดยใหรจกตวเอง รจกพอแม
แลวคอยเรยนหนงสอทหลงดกวา แลวกเชอวาไอเดกๆ หรอ
โลกนมนจะดกวาทก�าลงเปนอย ทหลงละเมอเพอฝนแตเรอง
ด เรองเดน เรองสนกสนาน เอรดอรอยของตว เดยวนเขาบชา
ความเอรดอรอยเปนพระเจา ผลของการศกษาสมยใหมท�าให
คนเราบชาความเอรดอรอยสนกสนานเปนพระเจา
ถาการศกษาแบบเกาเขาบชาความถกตอง บชาความ
จรง ความงาม ความยตธรรม บชาพระพทธ พระธรรม พระสงฆ
39
บชาพระเจา เดยวนเขาบชาเงนเปนพระเจา เงนนเขาเอามา
ท�าอะไรกได เขาคดวามน เขาจะใชเงนท�าอะไรกได เขาจงบชา
เงน ไมบชาพระเจา ใหเขารจกไอความถกตอง หรอการศกษา
มาตงแตออนแตออก ใหรวาแมคอใคร พอคอใคร เกดมาท�าไม
ชวตนไดมาจากใคร จะตองท�าอยางไร ใหลกเลกๆ มนรมนจะได
รกพอแมเปนชวตจตใจ แลวตอมามนจะไดเคารพครบาอาจารย
เปนจตใจ ตอมามนจะบงคบความรสก ขนชอวาชว วาเลว วา
บาป แลวไมเอา มนกไมแตะตองไออบายมขทงหลาย
เดยวนเดกวยรนของเราบชาอบายมขเปนพระเจา คร
ไมมปญญาจะแกแลวเหนไหม จะเพมครอกกรอยเทามนกแก
ไมได ถามนมการศกษาระบบน ยงท�าใหเขาฉลาดส�าหรบจะ
เปนอนธพาล เขาคงจะเปนอนธพาลทปราบยากทสดในอนาคต
เดก ม.ศ. ๕ ปละสองแสนเศษน มนจะรอดตวไปไดสกเศษของ
สองแสน ไอสองแสนนจะมปญหาคอยดเถอะ จะเปนอนธพาล
ทปราบยาก เพราะการศกษาหมาหางดวน ท�าใหคนฉลาดแต
ไมมธรรมะ แลวกจะปราบยาก
ขอฝากไวใหเปนอนสรณเพอเอาไปคดนกดดวย วา
40
ครบาอาจารยทงหลายจะชวยปองกนกนไวอยางไร เราชวยกน
ท�าสกอยางเถอะวา อยาใหเดกๆ ของเราบชาความเอรดอรอย
ทางเนอทางหนงเลย มนเปนค�าพดทางศาสนา ฟงดคอนขางจะ
หยาบคายโสกโดก เอรดอรอยทางเนอหนง หมายความวา ตา ห
จมก ลน กาย นมนเอรดอรอย แลวกบชา อยางนเขาบชาอยาง
น อยางนกไมม ไมม ไมมเนอทใหธรรมะเขามา
เขาบชาความสนกสนานเอรดอรอยทางวตถ ทางเนอ
ทางหนงเสยหมด เขากเหนแกตว นนการขมขนแลวฆา จงกลาย
เปนของธรรมดาไปยงขนทกท คนเหลานมนกเปนคนเกดมาจาก
พอแม เขาโรงเรยนมครบาอาจารย เดยวนก�าลงเปนอาชญากร
ดวยการขมขนแลวฆา เพราะเหนวามนด มนถกส�าหรบเขา มน
เกดขนมาไดอยางไร เพราะวาเขาเปนทาสของเนอหนง
ภาษาศาสนาเขาเรยกวา เปนทาสของกเลส ของ
กามารมณ เปนทาสของเนอหนง บชาความเอรดอรอยทางเนอ
ทางหนง กเปนอาชญากรประเภทนถงระดบนกนมากขน มาก
ขน นครจะชวยกนปองกนไหว หรอไมไหว กขอไปคดด ความ
สขของเขาอยทการเปนทาสของกเลส แตความสขของนกศกษา
41
นะ อยทรสกวาไดท�าหนาทของตนอยางถกตอง แลวไหวตวเอง
ผมธรรมะ รตวปฏบตหนาทน ถกตองตามหนาทเปนการปฏบต
ธรรมะด แลวกไหวตวเอง
มปต เรยกวา ธรรมะปตในตวเอง ไหวตวเอง มความ
สขอยทการไหวตวเอง ยงกวาความสขของไอเดกอนธพาลท
ไปท�าการขมขนแลวฆา ไอเดกพวกนน มนกมความสขของมน
ในการท�าการขมขนแลวฆา ความสขของมนกอยบนสมองของ
มนอยางนน แตความสขของเราอยทรสกวาไดท�าความดถกตอง
แลวยกมอไหวตวเองได เมอไหวตวเองไดเปนความสขทสด ไป
เทยบดเถอะ มนเปนความสขคนละชนดนะ แตของใครจะด
กวากน ของใครจะถกกวากน มอ�านาจกวากน อะไรกตาม ก
ไปคดเอาเอง
42
การศกษาตามแบบของพระพทธเจา ไมตองลงทนมาก
...
เดยวนการศกษา ถาใหกนถกตอง ศลสกขา จตตสกขา
ปญญาสกขา แลวมนจะสรางมนษยชนดนขนมา มนษยทม
ความสขเมอรสกวาไดท�าหนาทแลวไหวตวเองได แลวเกลยด
ชงอบายมขทกอยางทกประการ เกลยดชงไอความหลงใหลทาง
วตถ ทางกเลส ทางเนอทางหนงทกประการ โลกนกมความสงบ
สข เพราะมการศกษาตามแบบของพระพทธเจาผเปนบรมคร
ชวยฟงอกประโยคหนงวาพระพทธเจาทานตรสวา
ธรรมะของพระองคเปนประโยชนทงแกเทวดาและมนษย
มนษยคอคนธรรมดาน มนตองการธรรมะเพอแกปญหา คอ
ความทกข ทนแมวาไปเปนเทวดาแลว กยงมปญหาความทกข
นนแหละ ตองใชธรรมะนแก นมนเรยกวามนจ�าเปนอยางยงท
จะตองมธรรมะ คนจนกด คนร�ารวยกด ขนาดเปนเทวดาแลว
กด ยงตองการธรรมะ ยงตองการการศกษาทถกตอง คอ ศล-
43
สกขา จตตสกขา ปญญาสกขาอย ชวยกนมองใหดๆ เถด วายง
จ�าเปนอย
ไมใชวาเรารหนงสอ มอาชพเกงทางเทคโนโลย รวยจน
เหลอรวยแลว ไมจ�าเปนจะตองรธรรมะแลว อยางนไมถก ยง
รวย ยงมกเลส ยงมกเลส ยงมความทกข ฉะนนคนจะรวย แมจะ
รวยเปนเทวดากยงตองการธรรมะอยนนเอง จงจะเตรยมธรรมะ
ไวใหพรอม ใหส�าหรบทกๆ คนจะไดใช ตามความตองการของ
ตน ของตน
ธรรมะนไมตองลงทนมาก เหมอนกบไอการศกษาทบชา
กเลสนนตองลงทนมาก ตองไปเรยนเมองนอกเมองนาดวยเงน
ทองมาก จงจะไดการศกษาแบบนนมา ถาการศกษาแบบของ
พระพทธเจาน เรยนกนในปากได แลวกเรยนจากธรรมชาต
ดวย ขอรองวาทกคนทนงอยกลางดนน จงนกถงพระพทธเจา
ผประสตกลางดน ตรสรกลางดน สอนสาวกกลางดน นพพาน
กลางดน อยตลอดเวลากลางดน
เกอบจะไมตองเลาเรองนแลวมง เขาใจวาครทกคน
นคงรพทธประวตแลว ทวาพระพทธเจาประสตกลางดนนะ
44
คออยางไร ทสวนลมพนกลางดนนนประสต ไมไดประสตบน
ปราสาทราชวง เมอเปนพระพทธเจากนงกลางดน ในทสงบสงด
นงกลางดนเปนพระพทธเจา ไดตรสรเมอนงกลางดน แลวสอน
คนตงแตสอนปญจวคคยเปนตนไป กสอนกลางดนทงนน พระ
ไตรปฎกเกดกลางดน พดกนกลางดน อยางนอยกโรงพนดน
โรงทพนดน แตสวนใหญกกลางดนอยางทเราก�าลงนงอยน
ในทสดพระพทธเจาทานปรนพพาน กเมอทานประทบ
นอนกลางดน จะมเตยง เตยงสงฝามอเดยวหรอแคร อยางนก
ตองเรยกวากลางดน แตบางพระสตรเขยนไวชดเลยวากลางดน
มผารองเทานนแหละ พระพทธเจาปรนพพาน ด ดพระพทธเจา
ส ประสตกลางดน ตรสรกลางดน สอนกลางดน นพพานกลาง
ดน อะไรกลวนแตกลางดน มนธรรมชาตทสดเลย สมกบทวา
ธรรมชาตนนแหละคอธรรมะ
ทนทานมาสวนโมกข ไดมโอกาสนงกลางดน ขอใหนกถง
พระพทธเจา วาเราก�าลงนงอยบนทนงทนอนของพระพทธเจา
นงกลางดน เอามอลบดน บชาดน เคารพดน ทประสต ตรสร
นพพานของพระพทธเจา มนกเลยเนองกนไปถงขอทว า
45
ธรรมะคอธรรมชาต ธรรมะคอกฎของธรรมชาต ธรรมะคอ
หนาทตามกฎของธรรมชาต ธรรมะคอผลเกดมาจากหนาท
ตามกฎของธรรมชาต ฉะนน เราจงใกลชดธรรมชาต แลว
ธรรมชาตจะใหอะไรแกเรา
ยกตวอยางงายๆ วาเมอคณนงอยตรงนนะ ความคดตอง
ผดแปลกจากเมอคณไปขนโรงแรม เอาส เมอคณอยบนโรงแรม
บนปราสาท บนตก หรอตกเรยนมหาวทยาลยกตามเถอะ ความ
คดจะไมเหมอนกบเมอคณมานงกลางดนตรงน ท�าไมความคด
อยางนไมไปเกดทโนน ท�าไมความคดอยางโนนจงไมอาจจะมา
เกดทน เพราะวาธรรมชาตมนเปนผจดการ นงอยตรงนมนจะ
เกดไอความคดแตชนดทธรรมชาตมนอ�านวยให
ฉะนน พอเดนเขามาตรงน จตมนเปลยนจากรอนเปน
เยน เปลยนจากเตนรวๆ มาเปนหยด มนเปลยนจากไอสกปรก
รกรงรงมาเปนจตทมนเกลยงเกลา ถาทานมาตรงนจตมนเปน
อยางน กรบศกษาสวาท�าไมเปนอยางน รบรสกตรงความรสก
กบจตทเปลยนใหม พอเดนเขามาถงตรงน จตเปลยน แลวรบ
ศกษาจตทเปลยนนนแหละ ก�าลงเปลยนอยางไร เปลยนเปน
46
อยางไร เพราะเหตอะไร
ในทสดกจะรวาเพราะเหตอะไร เพราะเหตธรรมชาต
มนบบบงคบไว ไมใหเกดความรสกประเภทตวกของก ประเภท
กเลสนะมนเกดไมได เพราะธรรมชาตมนควบคมไว เพราะ
ธรรมชาตมนเปนอยางนเอง ธรรมชาตมนเปนอยางนเอง มนไม
ยอมใหเปนอยางอน ฉะนน พอเราเขาไปใกลธรรมชาต จตมน
กหยดเอง สงบเอง เยนเอง เกลยงเอง พระศาสดาทงหลายจง
ตรสรกนในปา กลางธรรมชาตทงนน ทกศาสนาแหละ
ไมมศาสดาองคไหนตรสรบนมหาวทยาลยหรอก ไป
ศกษาด มนศกษาจากธรรมชาต ใกลชดธรรมชาต เปนเกลอ
กบธรรมชาต กรเรองกเลสทเกดขนเพราะความคดประเภทตว
กของก เหนแกตวแลวกมความโลภ มความโกรธ มความหลง
แลวกท�าไปตามความโลภ ความโกรธ ความหลง กได กไดเรอง
กน คอเบยดเบยนตนเองดวย เบยดเบยนผอนดวย รอนเปนไฟ
กนไปทงหมด แลวเราจะมาสงเสรมไอสงเหลานกนไดอยางไร
เอาละ เปนอนวา อาตมาขอแสดงความยนดในการท
ทานทงหลายมาทน ในฐานะทเปนคร อาตมากเปนคร ดเอาเอง
47
เถดวาแบบเดยวกนหรอเปลา แลวขอรองทานทงหลายวาชวย
เปนครตามแบบของพระพทธเจากนดวย แลวเราจะไดชวยกน
สรางโลกนใหสงบเยน เกดมาทหนง ไดท�าหนาทสงสด คอ สราง
มนษยใหเปนมนษย ใหเปนโลกของมนษยทด โดยอาศยหลก
เกณฑของพระพทธเจาผประทานการศกษาไวเปน ๓ รปแบบ
วา ศลสกขา จตตสกขา ปญญาสกขา
ขอตงใจอธษฐานวาทานทงหลายทงปวง จงเจรญ
งอกงามกาวหนาไปตามทางแหงพระศาสนาของสมเดจพระบรม
ศาสดา สมบรณอยดวยศลสกขา จตตสกขา ปญญาสกขา ทก
ทวาราตรกาลเทอญ.
...
อาชพครนประเสรฐทสด ถาท�าใหด ใหถกตองแลว
เปนอาชพทไดบญ แลวเปนปชนยบคคลอยเหนอ
ศรษะคนทกคนในโลก เปนผสรางโลก
...
การศกษา ควรแกปญหาไดทงหมด
...
ถามการศกษาจรงแลวมนษยจะ
มความถกตองทางกาย ทางวาจา
ทางจต ทางสตปญญา และมนษย
กหมดปญหา
พระพ
ทธองค
ทรงเป
นบ
รมค
รพ
ทธท
าสภ
กข
ธรรมะใกลมอ
พทธทาสภกข
พระพทธองคทรงเปน
บรมคร
pic : nutchanon