บทที่ 5 - blog.rmutl.ac.th¸šทที่-5--rev1-ลือชัย.pdfบทที่...
TRANSCRIPT
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2556
1
บทท 5
ลอชย ทองนล กรรมการสภาวศวกร &
อดตประธานสาขาไฟฟา วสท. AFEO Honorary Member Award CAFEO 31 Jakarta, Indonesia 2013
นายลอชย ทองนล
รางวล AFEO Honorary Member Award CAFEO 31 Jakarta, Indonesia 2013
กรรมการสภาวศวกร
ประธานคณะอนกรรมการทดสอบความรความช านาญการประกอบวชาชพ ระดบวฒวศวกร
และอนกรรมการคณะอนกรรมการทดสอบความรความช านาญการประกอบวชาชพ ระดบ
สามญวศวกร สาขาวศวกรรมไฟฟา สภาวศวกร
อดตผอ านวยการไฟฟาเขตมนบร การไฟฟานครหลวง
อดตประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. (พ.ศ. 2554-2556)
ประธานคณะอนกรรมการปรบปรงมาตรฐานการตดต งทางไฟฟาฯ พ.ศ. 2556
ดงานดานระบบไฟฟาในหลายประเทศเชน สหรฐอเมรกา ยโรป ออสเตรเลย เกาหลใต ฯลฯ
ทปรกษาสมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย
ประวตวทยากร…โดยยอ
การตรวจสอบและบ ารงรกษาระบบไฟฟา โดย...ลอชย ทองนล 2
แตงหนงสอ การออกแบบและตดต งระบบไฟฟา ตามมาตรฐานการไฟฟา พมพครงท 32
ไดรบรางวลหนงสอยอดนยม จากสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)
แตงหนงสอ คมอชางชาวบาน ฉบบชางไฟฟา พมพครงท 13 (อมรนทรพรนตง))
แตงหนงสอ คมอวศวกรไฟฟา พมพครงท 16 ไดรบรางวลหนงสอยอดนยม จากสมาคม
สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)
แตงหนงสอ การตรวจความปลอดภยระบบไฟฟา พมพครงท 11 ไดรบรางวลหนงสอยอด
นยม จากสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)
แตงหนงสอ การออกแบบและตดต งระบบแจงเหตเพลงไหม พมพครงท 4 (วสท.)
แตงหนงสอ คมอความปลอดภยทางไฟฟาในสถานประกอบการ พมพครงท 3
เขยนบทความ ในวารสารตางๆ หลายเรอง
ผลงานวชาการ
3
บทท 5…ลอชย ทองนล 4
ขอ 5.1- 5.15 ขอก าหนดการเดนสาย
ขอ 5.16 กลองส าหรบงานไฟฟา
ขอ 5.17 ขอก าหนดส าหรบแผงสวตช
ขอ 5.25 สายไฟฟา บทท 5..หวขอ
ขอบเขต ขอก าหนดนครอบคลมการเดนสายทงหมด
ยกเวน การเดนสายทเปนสวนประกอบภายในของบรภณฑไฟฟาเชน
มอเตอร แผงควบคม ทประกอบส าเรจจากโรงงาน
ชนดของสายไฟฟาแรงต า…แบงไดหลายวธ
5
ชนดของตวน า • ทองแดง
• อะลมเนยม
ฉนวน • PVC (อณหภมใชงาน 70OC และ 90OC)
• XLPE (อณหภมใชงาน 90OC)
มาตรฐานการผลต • มอก 11-2553
• สากลอน เชน IEC 60502, BS หรอ AS
มอก 11-2553
เปนสายทองแดงหมฉนวน PVC
อางองตามมาตรฐาน IEC 60227 แตยงคงสายตาม
มาตรฐานเดมอยบาง เพอใหเหมาะสมกบการใชงาน
แรงดนไฟฟาใชงานเปนคา U0/U ไมเกน 450/750 โวลต
อณหภมใชงานของสายไว 2 คาคอ 70OC และ 90OC
6
มอก.
11-2553
เลม 1
เลม 2
เลม 3
เลม 4
เลม 5
เลม 101
ขอก าหนดทวไป
วธทดสอบ
สายไฟฟาไมมเปลอก
ส าหรบงานตดตงยดกบท สายไฟฟามเปลอกส าหรบ
งานตดตงยดกบท
สายออน
สายไฟฟามเปลอก
ส าหรบงานทวไป
มอก.11 แบงเปน 6 เลม
7
รหส
ชนด
0
1
4
5
01 แบบตวน าสายแขง
02 แบบตวน าสายออน
05 แบบตวน าเสนเดยว
06 แบบตวน าสายออน
07 แบบตวน าเสนเดยว
08 แบบตวน าสายออน
0 คอ สายไฟฟาไมมเปลอก
ส าหรบงานตดต งถาวร
1 คอ สายไฟฟาม
เปลอกส าหรบงาน
ตดต งถาวร 10 สายไฟฟามเปลอก
พอลไวนลคลอไรดเบา
4 คอ สายไฟฟาออนไมมเปลอก
ส าหรบงานเบา
5 คอ สายไฟฟาออนมเปลอก
ส าหรบการใชงานปกต
41 หมายถง สายทนเซลแบน
43 หมายถง สายออนส าหรบไฟ
ประดบตกแตงภายใน
52 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรดเบา
53 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรด
ธรรมดา
56 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรดเบา
ทนความรอน
57 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรด
ธรรมดา ทนความรอน 8
การเรยกชอสายจะเรยกตามรหส
ชนด เชน 60227 IEC 01
มอก.11-2553 เลม 101 (เลมท 6)
VAF • อณหภมของตวน า 70OC แรงดนใชงาน 300/500 โวลต
• มท งชนด 2 แกน และ 2 แกนมสายดน
• ขนาด 1.0-16 ตร.มม. สายดนมขนาดเทากบสายเสนไฟ
NYY • อณหภมของตวน า 70OC แรงดนใชงาน 450/750 โวลต
• มชนดแกนเดยว 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน และหลายแกนมสายดน
• สายแกนเดยวขนาด 1.0-500 ตร.มม. หลายแกนขนาด 50-300 ตร.มม. หลายแกนมสายดนขนาด 25-300 ตร.มม.
VCT • อณหภมของตวน า 70OC แรงดนใชงาน 450/750 โวลต
• มชนดแกนเดยว 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน และหลายแกนมสายดน
• มขนาด 4-35 ตร.มม. 9
สของ
สายไฟฟา
น าตาล
ด า
เทา ฟา
เขยวแถบ
เหลอง
เฟส A
เฟส B
เฟส C ศนย หรอ
นวทรล
สายดน
มอก 11-2553 ส
สายแกนเดยว
ไมก าหนดส
10
เปรยบเทยบสของสายไฟฟา
มอก.11-2531 มอก.11-2553
เทาออน ขาว ฟา
ด า น าตาล
แดง ด า
น าเงน เทา
เขยวแถบเหลอง เขยว เขยวแถบเหลอง
11
12
มอก
11-2553
XLPE
อนๆ
การใชงาน
สายไฟฟา
ตดตงในอาคารตองเดนในชอง
เดนสายทปดมดชด ยกเวน ฉนวน
และเปลอกมคณสมบตตานเปลว
เพลง และ ค านงถงพกดกระแส
และอณหภมของอปกรณทตอดวย
ตามตารางท 5-48
สายทนไฟ สายควนนอย ฯลฯ ใชใน
พนทจ ากดบางแหงทตองการ
คณสมบตพเศษเทานน
ลอชย ทองนล 13
รหสชนด
เคเบล/ชอ
เรยก
ขนาดสาย (ตร.มม.)
ลกษณะตวน า จ านวนแกน อณหภม
ตวน า เปลอก
นอก
แรงดน ไฟฟา Uo/U
(โวลต)
การใชงาน
60227 IEC 01
1.5-400
เดยวแขง
(Solid) หรอตเกลยว (Stranded)
แกนเดยว 70C ไมม 450/750
ใชงานทวไป เดนในชองเดนสายและ
ตองปองกนน าเขาชอง
เดนสาย หามรอยทอฝงดนหรอฝง
ดนโดยตรง
NYY 1-500
ตเกลยว (Stranded)
แกนเดยว
70C ม 450/750
ใชงานทวไป วางบนรางเคเบล รอยทอฝงดนหรอฝงดน
โดยตรง
50-300 หลายแกน
NYY-G 25-300 หลายแกน
มสายดน
ตารางท 5-48 ขอก าหนดการใชงานของสายไฟฟาตวน าทองแดง หมฉนวนพวซ ตาม มอก.11-2553
สายทมการใชงานทวไป
60227 IEC 01
60227 IEC 10
VAF
NYY
VCT
XLPE (IEC 60502-1)
MI Cable และสายทนไฟอน
มอก.11
IEC 01
IEC 10
VAF NYY
VCT
14
15
สาย มอก.11-2553, 60227 IEC 01
โครงสรางเหมอนสาย THW
เปนสายชนดแกนเดยว กลม
แรงดนใชงาน 450/750 โวลต
ขนาด 1.5 ถง 400 ตร.มม.
การใชงาน
ใชงานทวไป
เดนในชองเดนสายและตองปองกนน าเขาชองเดนสาย
หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง
สาย มอก.11-2553,
60227 IEC 10
โครงสรางเหมอนสาย NYY
เปนสายชนดหลายแกน ม/ไมม
สายดน
แรงดนใชงาน 300/500 โวลต
ขนาด 1.5 ถง 35 ตร.มม.
16
การใชงาน
ใชงานทวไป
เดนในชองเดนสายและตอง
ปองกนน าเขาชองเดนสาย
วางบนรางเคเบล
หามรอยทอฝงดนหรอฝงดน
โดยตรง
สาย มอก.11-2553, NYY
เปนสายชนดแกนเดยวและหลายแกน
แรงดนใชงาน 450/750 โวลต
แกนเดยว ขนาด 1.0 ถง 500 ตร.มม.
หลายแกน ขนาด 50 ถง 300 ตร.มม.
หลายแกนมสายดน ขนาด 25 ถง 300
ตร.มม.
17
การใชงาน
ใชงานทวไป
วางบนรางเคเบล
รอยทอฝงดนหรอฝงดน
โดยตรง
18
สาย มอก.11-2553, VAF
เปนสายแบน 2 แกน และ 2 แกน มสายดน
แรงดนใชงาน 300/500 โวลต
ขนาด 1.0 ถง 16 ตร.มม.
การใชงาน
เดนเกาะผนง
เดนในชองเดนสาย หามรอยทอ
หามฝงดน
สาย มอก.11-2553, VCT
ลกษณะเปนสายฝอย
เปนสายชนดแกนเดยว หลายแกน
และหลายแกนมสายดน
แรงดนใชงาน 450/750 โวลต
ขนาด 4 ถง 35 ตร.มม.
19
การใชงาน
ใชงานทวไป
ใชตอเขาเครองใชไฟฟา
วางบนรางเคเบล
รอยทอฝงดนหรอฝงดน
โดยตรง
สายไฟฟาตามมาตรฐานอน, XLPE
20
การใชงาน
ใชงานทวไป
วางบนรางเคเบล เดนรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง
การตดตงภายในอาคารตองเดนในชองเดนสายทปดมดชด
ยกเวน ฉนวนและเปลอกเปลอกของสายมคณสมบตตาน
เปลวเพลง ตามมาตรฐาน IEC 60332-3 category C
ระวง อณหภมของอปกรณไฟฟาทตอกบสายดวย
21
ขนาดกระแสของสายไฟฟา และ รปแบบการตดตง ตารางท 5-8 ตวคณปรบคาฯ กรณสายมากกวา 1 วงจร
ตารางท 5-20 ถง 5-26 ขนาดกระแสของสาย มอก.11
ตารางท 5-21, 5-27 ถง 5-29 ขนาดกระแสของสาย XLPE
ตารางท 5-30 ถง 5-33 ขนาดกระแสของสายบนรางเคเบล
ตารางท 5-34 ถง 5-35 MI Cable
ตารางท 5-36 ถง 5-38 สายแรงสง
ตารางท 5-39 สายเครองเชอม
ตารางท 5-40 ถง 5-41 ตวคณปรบคา รางเคเบล
ตารางท 5-42 สายอะลมเนยม
ตารางท 5-43 ถง 5-44 ตวคณปรบคาอณหภม
ตารางท 5-45 ถง 5-46 ตวคณปรบคามากกวา 1 วงจร (ฝงดน)
ตารางท 5-47 รปแบบการตดต งอางอง
ตารางท 5-48 ขอก าหนดการใชงานสายไฟฟา 22
หมายเหต
1. การตดต งทออกแบบโดยใชสายไฟฟาทผลตตามมาตรฐาน มอก.11-2531
แตสายไฟฟาทน ามาใชงานเปนสายทผลตตาม มอก.11-2553 อนญาตใหใช
ขนาดกระแสของสายตามตารางในมาตรฐานการตดต งทางไฟฟาส าหรบ
ประเทศไทย พ.ศ. 2545 (ฉบบปรบปรงคร งท 1 พ.ศ. 2551) ได
2. การออกแบบทใชสายไฟฟาผลตตาม มอก.11-2553 แตในการตดต งอาจ
มสายทผลตตาม มอก.11-2531 รวมอยดวย อนญาตใหใชขนาดกระแสของ
สายตามมาตรฐานการตดต งทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2556 ได
บทท 5…ลอชย ทองนล 23
จ านวนกลมวงจร
อณหภมโดยรอบ
ขนาดกระแสของสายไฟฟาเกยวของกบ
ชนดและขนาด
ของสายไฟฟา
รปแบบการ
ตดตง
ตวคณปรบ
คา
ตารางท 5-47 (7 กลม)
60227 IEC 01, 60227 IEC 10
NYY, VAF VCT
XLPE
เลอกตาราง
24
วธการเดนสาย รปแบบการตดต ง ลกษณะการ
ตดต ง
สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน
ม/ไมมเปลอกนอก เดนในทอโลหะหรอ
อโลหะ ภายในฝาเพดานทเปนฉนวน
ความรอน หรอผนงกนไฟ
กลมท 1
สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน
ม/ไมมเปลอกนอก เดนในทอโลหะหรอ
อโลหะเดนเกาะผนงหรอเพดาน หรอฝง
ในผนงคอนกรตหรอทคลายกน
หรอ กลมท 2
หรอ
การตดต งสายไฟฟา แบงเปน 7 กลม (ตารางท 5-47)
25
สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนม
เปลอกนอก เดนเกาะผนง หรอเพดาน ท
ไมมสงปดหมทคลายกน
กลมท 3
สายเคเบลแกนเดยวหมฉนวน ม/ไมม
เปลอกนอก วางเรยงกนแบบมระยะหาง
เดนบนฉนวนลกถวยในอากาศ
กลมท 4
สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนม
เปลอกนอก เดนในทอโลหะหรออโลหะ
ฝงดน
กลมท 5
D
D
26
สายแกนเดยว หรอหลายแกน หมฉนวน
มเปลอกนอก ฝงดนโดยตรง กลมท 6
สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหม
ฉนวน มเปลอกนอก วางบนรางเคเบล
แบบดานลางทบ, รางเคเบลแบบระบาย
อากาศ หรอรางเคเบลแบบบนได
กลมท 7
27
หมายเหต ส าหรบกลมท 1 ฝาเพดานหรอผนงกนไฟทเปนฉนวนความรอน คอวสดทมคาการน าความรอน (thermal conductance) อยางนอย 10 W/m2K
จากชนดของสายและรปแบบการตดต ง…เลอกตารางได
รปแบบการตดต ง สาย มอก.11-2553 สาย XLPE หมายเหต
กลมท 1 & 2 ตารางท 5-20 ตารางท 5-27 รอยทอ
กลมท 3 ตารางท 5-21 ตารางท 5-21 เกาะผนง
กลมท 4 ตารางท 5-22 ตารางท 5-28 ในอากาศ
กลมท 5 & 6 ตารางท 5-23 ตารางท 5-29 ฝงดน
กลมท 7 ตารางท 5-30&31 ตารางท 5-32&33 บนรางเคเบล
MI Cable ตารางท 5-34 & 35 สายแรงสง ตารางท 5-36 …. 28
ตารางท 5-20 (บางสวน)
ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวนพวซ ม/ไมมเปลอกนอก ส าหรบขนาดแรงดน (U0/U)
ไมเกน 0.6/1 kV อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC เดนในชองเดนสายในอากาศ ลกษณะ
การตดตง กลมท 1 กลมท 2 จ านวน/
ลกษณะ
ตวน ากระแส
2 3 2 3 แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน
รปแบบ
การตดต ง
รหสชนด
เคเบลทใช
งาน
60227 IEC 01, 60227 IEC 02, 60227 IEC 05, 60227 IEC 06, 60227 IEC 10,
NYY, VCT, IEC 60502-1 และสายทมคณสมบตตางๆ ทมฉนวนพวซ เชน สายทน
ไฟ, สายไรฮาโลเจน, สายควนนอย เปนตน ขนาดสาย
(ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)
1 10 10 9 9 12 11 10 10 1.5 13 12 12 11 15 14 13 13 2.5 17 16 16 15 21 20 18 17 29
หมายเหต (ตารางท 5-20)
1. อณหภมโดยรอบทแตกตางจาก 40 องศาเซลเซยส ใหใชตวคณปรบ
คาตามทระบไวในตารางท 5-43
2. ในกรณมจ านวนตวน ากระแสมากกวา 1 กลมวงจร ในชองเดนสาย ให
ใชตวคณปรบคาตามทระบไวในตารางท 5-8
3. ดค าอธบายรปแบบการตดตงในตารางท 5-47
4. ดค าอธบายรหสชนดเคเบลทใชงานในตารางท 5-48
30
ตวอยาง
วงจร 1 เฟส ใชสาย IEC 01 ขนาด 2.5 ตร.มม. (1 กลมวงจร) เดนรอย
ทอเกาะผนง อณหภมโดยรอบ 40OC ตองการหาขนาดกระแสของสาย
วธท า
1. ชนดและขนาด (IEC 01 ขนาด 2.5 ตร.มม.)
2. รปแบบการตดต ง(เดนรอยทอ) กลมท 2 (ตารางท 5-47)
ใช ตารางท 5-20 (ตวน ากระแส 2 )
3. ตวคณปรบคา
อณหภมโดยรอบ = 1 (ตามทก าหนดในตาราง)
จ านวนกลมวงจร = 1 (ไมตองปรบคา) ไดขนาดกระแส = 21 A 31
ตารางท 5-20 (บางสวน)
ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวนพวซ ม/ไมมเปลอกนอก ส าหรบขนาดแรงดน (U0/U)
ไมเกน 0.6/1 kV อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC เดนในชองเดนสายในอากาศ ลกษณะ
การตดตง กลมท 1 กลมท 2 จ านวน/
ลกษณะ
ตวน ากระแส
2 3 2 3 แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน
รปแบบ
การตดต ง
รหสชนด
เคเบลทใช
งาน
60227 IEC 01, 60227 IEC 02, 60227 IEC 05, 60227 IEC 06, 60227 IEC 10,
NYY, VCT, IEC 60502-1 และสายทมคณสมบตตางๆ ทมฉนวนพวซ เชน สายทน
ไฟ, สายไรฮาโลเจน, สายควนนอย เปนตน ขนาดสาย
(ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)
1 10 10 9 9 12 11 10 10 1.5 13 12 12 11 15 14 13 13 2.5 17 16 16 15 21 20 18 17 32
การปรบคาขนาดกระแสของสาย
และเงอนไขการใชตาราง
33
การปรบคา
เนองจากจ านวน
กลมวงจร (Cg)
เนองอณหภม
โดยรอบ (Ca)
ตารางท 5-8
เดนในชองเดนสาย
ตารางท 5-40 & 5-41
วางบนรางเคเบล
ตารางท 5-45 & 5-46
เดนฝงดน
ตารางท 5-43 เดนในอากาศ
ตารางท 5-44 เดนฝงดน
จ านวนกลมวงจร ตวคณ
2 0.80
3 0.70
4 0.65
5 0.60
6 0.57
7 0.54
8 0.52
9 0.50
10-12 0.45
13-16 0.41
17-20 0.38
ตารางท 5-8
ตวคณปรบคาขนาดกระแสเนองจากจ านวนสาย ทน ากระแสในชองเดนสายไฟฟาเดยวกนมากกวา 1 กลมวงจร
34
วธการตดต ง จ านวน
รางเคเบล
จ านวนวงจร
1 2 3 4 5-6 7-9
รางเคเบลแบบ
ระบายอากาศ
(perforated
trays)
1 1 0.91 0.87 0.82 0.78 0.77
2 0.96 0.87 0.81 0.78 0.74 0.69
3 0.95 0.85 0.78 0.75 0.70 0.65
รางเคเบลแบบ
ระบายอากาศ
วางแนวตง
1 1 0.86 0.80 0.75 0.71 0.70
2 0.95 0.84 0.77 0.72 0.67 0.66
3
00 m
m.
20 mm.
225 mm
ตารางท 5-40
ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลแกนเดยว วางบนรางเคเบล เปนกลมมากกวา 1 วงจร
35
หมายเหต ส าหรบตรารางท 5-40
ตวคณปรบคาขนาดกระแสใหใชกบการวางสายไฟฟาชนเดยวเทานน
ตวคณปรบคาขนาดกระแสใหใชกบการตดตงรางเคเบลในแนวนอนท
มระยะหางระหวางรางเคเบลในแนวด งไมนอยกวา 300 มม. และ
ตดตงรางเคเบลหางจากผนงไมนอยกวา 20 มม.เทานน
ตวคณปรบคาขนาดกระแสใหใชกบการตดตงรางเคเบลในแนวด งทม
ระยะหางระหวางรางเคเบลในแนวราบไมนอยกวา 225 มม.เทานน
ในกรณทจ านวนรางเคเบลมากกวาหนงราง ตวคณปรบคาใหคดจาก
รางเคเบลทมกลมวงจรมากทสด 36
บทท 5…ลอชย ทองนล 37
วธการตดต ง
จ านวนราง
เคเบล
จ านวนเคเบลตอรางเคเบล
1 2 3 4 5-6 7-9
รางเคเบลแบบ
ระบายอากาศ
(หมายเหต 2))
1
2
3
4-6
1.0
1.0
1.0
1.0
0.88
0.87
0.86
0.84
0.82
0.80
0.79
0.77
0.77
0.77
0.76
0.73
0.73
0.73
0.71
0.68
0.72
0.68
0.66
0.64
1
2
3
1.0
1.0
1.0
1.0
0.99
0.98
0.98
0.96
0.95
0.95
0.92
0.91
0.91
0.87
0.85
-
-
-
a a > 20mm
>300
mm
a a > 20mm
>30
0mm
D D
ตารางท 5-41 ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลหลายแกน วางบนรางเคเบลแบบ
ระบายอากาศ แบบดานลางทบ หรอแบบบนได เมอวางเปนกลมมากกวา 1 วงจร
จ านวนวงจร
ระยะหางระหวางผวดานนอกเคเบล แตละวงจร (มม.)
วางชดกน เสนผาน
ศนยกลาง
เคเบล 1 เสน 125 250 500
2 0.75 0.80 0.85 0.90 0.90
3 0.65 0.70 0.75 0.80 0.85
4 0.60 0.60 0.70 0.75 0.80
5 0.55 0.55 0.65 0.70 0.80
6 0.50 0.55 0.60 0.70 0.80
ตารางท 5-45
ตวคณปรบคาส าหรบสายเคเบลแกนเดยว หรอหลายแกน ขนาดแรงดน (U0/U) ไม
เกน 0.6/1 kV ฝงดนโดยตรง เมอวางเปนกลมมากกวา 1 วงจร วางเรยงกนแนวระดบ
38
บทท 5…ลอชย ทองนล 39
จ านวนวงจร
ระยะหางระหวางผวดานนอกทอ แตละวงจร (มม.)
วางชดกน 250 500 1,000
2 0.85 0.90 0.95 0.95
3 0.75 0.85 0.90 0.95
4 0.70 0.80 0.85 0.90
5 0.65 0.80 0.85 0.90
6 0.60 0.80 0.80 0.90
ตารางท 5-46 ตวคณปรบคาส าหรบสายเคเบลแกนเดยว หรอหลายแกน ขนาดแรงดน (U0/U) ไม
เกน 0.6/1 กโลโวลต รอยทอฝงดนโดยตรง เมอวางเปนกลมมากกวา 1 วงจร วางเรยงกนแนวระดบ
การนบกลมวงจร…ในชองเดนสายเดยวกน
สายหลายแกน
จ านวนเสนคอจ านวนกลมวงจร
สายแกนเดยว
กรณมแตวงจร 1 เฟส นบตามจ านวนวงจร
กรณมแตวงจร 3 เฟส นบตามจ านวนวงจร
ถามท งวงจร 1 เฟส และ 3 เฟส ปนกน ตองเลอกนบเปนแบบ 1
เฟส หรอแบบ 3 เฟส แบบใดแบบหนง
40
กลมวงจร กรณสายหลายแกน
ตวอยาง ถาวงจรไฟฟาใชสาย NYY ประกอบดวยเคเบล 2 แกน ขนาด
2x4 ตร.มม.จ านวน 1 เสน และเคเบล 4 แกน ขนาด 4x4 ตร.มม.
จ านวน 2 เสน
วธท า นบกลมวงจรไดเปน 3 กลมวงจร
จากตารางท 5-8 ไดตวคณปรบคาเทากบ 0.7
ขนาดกระแส จากตารางท 5-20 ไดขนาดกระแสดงน
สาย NYY 2x4 ตร.มม. = 26x0.7 = 18.2 A
สาย NYY 4x4 ตร.มม. = 23x0.7 = 16 A
ลอชย ทองนล 41
จ านวนกลมวงจร ตวคณ
2 0.80
3 0.70
4 0.65
5 0.60
6 0.57
7 0.54
8 0.52
9 0.50
10-12 0.45
13-16 0.41
17-20 0.38
ตารางท 5-8
ตวคณปรบคาขนาดกระแสเนองจากจ านวนสาย ทน ากระแสในชองเดนสายไฟฟาเดยวกนมากกวา 1 กลมวงจร
42
กลมวงจร กรณสายแกนเดยว
ตวอยาง วงจร 3 เฟส จ านวน 2 วงจร และ วงจร 1 เฟส จ านวน 2 วงจร
ตดตงรวมในชองเดนสายเดยวกน ใชสายไฟฟาแกนเดยวขนาด 2.5
ตร.มม.ทงหมด ตองการหาขนาดกระแสของสายไฟฟาของสายแตละเสน
วธท า ตวน ากระแสของวงจร 1 เฟส จ านวน 2x2 = 4 เสน
วงจร 3 เฟส จ านวน 3x2 = 6 เสน รวมเปน 10 เสน (n=10)
ตวคณปรบคา (ตารางท 5-8)
หมายเหต การนบกลมวงจร คดเปนแบบ 1 เฟส หรอ 3 เฟส กได ดงน
ลอชย ทองนล 43
วธท า
คดเปนวงจร 1 เฟส กลมวงจร = n/2 = 10/2 = 5 ไดตวคณปรบคา 0.60
คดเปนวงจร 3 เฟส กลมวงจร = n/3 = 10/3 = 3.3 ไดตวคณปรบคา 0.68
(เปนคาเฉลยระหวาง 3 กบ 4 กลมวงจร = 0.68)
ขนาดกระแสของสาย 2.5 ตร.มม. (ตารางท 5-20)
วงจร 1 เฟส = 21 A
วงจร 3 เฟส = 18 A
เมอคดตวคณปรบคาแลวจะไดขนาดกระแสดงน
วงจร 1 เฟส ขนาดกระแส = 21x0.60 = 12.6 A
วงจร 3 เฟส ขนาดกระแส = 18x0.68 = 12.24 A
ลอชย ทองนล 44
ตารางท 5-20 (บางสวน)
ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวนพวซ ม/ไมมเปลอกนอก ส าหรบขนาดแรงดน (U0/U)
ไมเกน 0.6/1 kV อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC เดนในชองเดนสายในอากาศ ลกษณะ
การตดตง กลมท 1 กลมท 2 จ านวน/
ลกษณะ
ตวน ากระแส
2 3 2 3 แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน
รปแบบ
การตดต ง
รหสชนด
เคเบลทใช
งาน
60227 IEC 01, 60227 IEC 02, 60227 IEC 05, 60227 IEC 06, 60227 IEC 10,
NYY, VCT, IEC 60502-1 และสายทมคณสมบตตางๆ ทมฉนวนพวซ เชน สายทน
ไฟ, สายไรฮาโลเจน, สายควนนอย เปนตน ขนาดสาย
(ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)
1 10 10 9 9 12 11 10 10 1.5 13 12 12 11 15 14 13 13 2.5 17 16 16 15 21 20 18 17 45
ขอยกเวน…การใชตวคณปรบคา
ขอยกเวนท 1 สายไฟฟาทมระบบแรงดนไฟฟาตางกน ซงวางสายไว
ในชองเดนสายเดยวกนใหใชตวคณเพอลดขนาดกระแสเฉพาะสาย
ส าหรบวงจรก าลง วงจรแสงสวางและวงจรควบคมทมโหลดตอเนอง
ขอยกเวนท 2 ส าหรบสายทตดต งในรางเคเบลใหปฏบตตามขอ 5.15
ขอยกเวนท 3 ส าหรบสายสวนทอยในนปเพล (nipple) และนปเพล
มความยาวไมเกน 0.60 เมตร ไมตองใชตวคณลดขนาดกระแส
46
ขอยกเวน…การใชตวคณปรบคา (ตอ)
ขอยกเวนท 4 ส าหรบสายใตดนสวนทเขาหรอออกจากชองราง
เดนสาย (cable trench) ซงอยภายนอกอาคาร และมจ านวนสาย
หรอแกนไมเกน 1 กลมวงจร และมการปองกนทางกายภาพดวย
ทอรอยสายชนดโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลางหรอทออโลหะ
ซงทอสวนทอยเหนอผวดนมความยาวไมเกน 3 เมตรไมตองใชตว
คณลดขนาดกระแส
47
หมายเหต
ถากลมเคเบลประกอบดวยตวน าทมอณหภมการใชงานแตกตางกนอย
ในกลมเดยวกน พกดกระแสของกลมใหค านวณตามเคเบลทมพกด
ของอณหภมการใชงานต าทสด
ไมตองนบจ านวนกลมวงจรในชองเดนสายไฟฟาเดยวกนทรแนนอน
แลววามกระแสโหลดไมเกนรอยละ 30 (สามสบ) ของพกดกระแส เมอ
คดตวคณปรบคาทไดนบรวมจ านวนกลมวงจรนนดวยแลว
48
ตวอยาง
วงจร 3 เฟส 230/400V ใชสาย NYY แกนเดยว ขนาด 4x120 ตร.มม.
จ านวน 4 วงจร วางบนรางเคเบลแบบนได โดยวางชดตดกน ตองการหา
ขนาดกระแสของสายแตละเสน
วธท า ตารางท 5-30 ไดขนาดกระแส = 279 A ตารางท 5-40 ตวคณ = 0.94 ขนาดกระแส = 279 x 0.94 = 262 A
49
ลกษณะการตดต ง สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน มเปลอกนอก
วางบนรางเคเบล (กลมท 7) ลกษณะตวน า แกนเดยว หลายแกน
รปแบบการตดต ง
รหสชนดเคเบล 60227 IEC 10, NYY และสายทมคณสมบตพเศษตาง ๆ ทมฉนวน
พวซ เชน สายทนไฟ สายไรฮาโลเจน และ สายควนนอย เปนตน
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)
95 239 230 297 271 207
120 279 268 345 315 240
ตารางท 5-30 ขนาดกระแสของสายไฟฟาตวน าทองแดงหมฉนวนพวซ มเปลอกนอก ขนาดแรงดน (U0/U) ไมเกน 0.6/1 kV. อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC วางบนราง
เคเบลแบบระบายอากาศไมมฝาปด หรอรางเคเบลแบบบนได
50
วธการตดต ง จ านวน
รางเคเบล
จ านวนวงจร
1 2 3 4 5-6 7-9
รางเคเบลแบบ
ระบายอากาศ
วางแนวตง
1 1.0 0.86 0.80 0.75 0.71 0.70
2 0.95 0.84 0.77 0.72 0.67 0.66
รางเคเบลแบบ
บนได
1 1.00 0.97 0.96 0.94 0.93 0.92
2 0.98 0.93 0.89 0.88 0.86 0.83
3 0.97 0.90 0.86 0.83 0.80 0.77
225 mm
20 mm
ตารางท 5-40 (ตอ)
ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลแกนเดยว วางบนรางเคเบล
เปนกลมมากกวา 1 วงจร
51
ในการใชงานจรง จะตองหาขนาดสายไฟฟาจากโหลด
ค านวณโหลด (Ib) และ
ก าหนดขนาดเครองปองกนฯ (In)
เลอกชนดของสายไฟฟา
เลอกวธการเดนสาย (ไดกลม)
ก าหนดตวปรบคา
หาขนาดกระแสของสาย (It)
หาขนาดสายไฟฟาจากตารางทเลอก
เลอกตารางกระแส
อณหภมโดยรอบ (Ca)
จ านวนวงจร (Cg)
It ≥ In/(Ca x Cg)
ขนตอนการหาขนาดสายไฟฟา (โหลดทวไป)
52
ตวอยาง หมอแปลงไฟฟาขนาด 1,000 kVA, 22kV/230-400V
ก าหนดใหใชสาย NYY แกนเดยวเดนควบ 4 เสน/เฟส เดนบนราง
เคเบลแบบบนได วางสายเรยงชดตดกน ตองการก าหนดขนาดสายไฟฟา
(คดอณหภมโดยรอบท 40OC)
วธท า
หากระแสหมอแปลง = = 1,443 A
ขนาด CB (Ib) = 1.25 x 1,443 = 1,804 A ใช 1,600A
3 x 400
1,000 x 1000
53 ลอชย ทองนล
ค านวณโหลด (Ib) และ
ก าหนดขนาดเครองปองกนฯ (In)
เลอกชนดของสายไฟฟา
เลอกวธการเดนสาย (ไดกลม)
ตวคณปรบคา (ตารางท 5-40,5-43)
หาขนาดกระแสของสาย (It)
หาขนาดสายไฟฟาจากตาราง
In = 1,600A
NYY (แกนเดยว) ตารางท 5-30
กลม 7
Ca = 1 C
g = 0.94
It ≥ (1,600/4) /(1 x 0.94)
≥ 426A
ตารางท 5-30 สาย 240 mm2 (441A)
54 ลอชย ทองนล
วธการตดต ง จ านวน
รางเคเบล
จ านวนวงจร
1 2 3 4 5-6 7-9
รางเคเบลแบบ
ระบายอากาศ
วางแนวตง
1 1.0 0.86 0.80 0.75 0.71 0.70
2 0.95 0.84 0.77 0.72 0.67 0.66
รางเคเบลแบบ
บนได
1 1.00 0.97 0.96 0.94 0.93 0.92
2 0.98 0.93 0.89 0.88 0.86 0.83
3 0.97 0.90 0.86 0.83 0.80 0.77
225 mm
20 mm
ตารางท 5-40 (ตอ)
ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลแกนเดยว วางบนรางเคเบล
เปนกลมมากกวา 1 วงจร
55 ลอชย ทองนล
ลกษณะการตดต ง สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน มเปลอกนอก
วางบนรางเคเบล (กลมท 7) ลกษณะตวน า แกนเดยว หลายแกน
รปแบบการตดต ง
รหสชนดเคเบล 60227 IEC 10, NYY และสายทมคณสมบตพเศษตาง ๆ ทมฉนวน
พวซ เชน สายทนไฟ สายไรฮาโลเจน และ สายควนนอย เปนตน
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)
185 371 356 453 418 317
240 441 422 535 495 374
ตารางท 5-30 ขนาดกระแสของสายไฟฟาตวน าทองแดงหมฉนวนพวซ มเปลอกนอก ขนาด
แรงดน (U0/U) ไมเกน 0.6/1 kV. อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC วางบนราง
เคเบลแบบระบายอากาศไมมฝาปด หรอรางเคเบลแบบบนได
56 ลอชย ทองนล
สายเคเบลชนด เอมไอ
เปนสายเคเบลเปลอกโลหะ
ตวน าเปนฉนวนแรอดแนนท
ผลตส าเรจจากโรงงาน
หมดวยปลอกทองแดง อาจหม
อกชนดวยพวซกได
57 บทท 5…ลอชย ทองนล
การตดต ง…MI Cable
ตองยดอยางมนคง ทกระยะไมเกน 1.8 ม.
รศมความโคงไมนอยกวา 5 เทา ของ OD.
ใชอปกรณการตอสายทเหมาะสม
ปลายสายทปลอก ตองมการปดผนก
58
การท าหวสาย
บทท 5…ลอชย ทองนล 59
ขอ 5.1- 5.15 ขอก าหนดการเดนสาย
ขอ 5.16 กลองส าหรบงานไฟฟา
ขอ 5.17 ขอก าหนดส าหรบแผงสวตช
ขอ 5.18 สายไฟฟา หวขอบรรยาย
ขอบเขต ขอก าหนดนครอบคลมการเดนสายทงหมด
ยกเวน การเดนสายทเปนสวนประกอบภายในของบรภณฑไฟฟาเชน
มอเตอร แผงควบคม ทประกอบส าเรจจากโรงงาน
ขอก าหนดการเดนสาย
60
ขอ
ก าหนดการ
เดนสาย
ขอก าหนดทวไป
ขอก าหนดส าหรบ
แตละวธเดนสาย
สายไฟฟาแรงต า ระบบกระแสสลบและ/หรอกระแส
ตรงทมแรงดนตางกนเดนรวมกนได โดยฉนวนตอง
เหมาะสมกบแรงดนสงสดทใช
หามตดตงสายไฟทใชกบระบบแรงต ารวมกบสายไฟ
ระบบแรงสง ยกเวนในแผงสวตช หรอเครองหอหมอนท
ไมไดใชเพอการเดนสาย
รอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรงกได
ตองเลอกชนดของสายใหเหมาะสม
ระวงความเสยหายภายหลงการตดตง
• จากการกลบสายดวยวตถแหลมคม หรอ
• จากการกดทบ
• ความลกเปนไปตามมาตรฐาน เพอปองกนสายหรอทอ
รอยสายช ารด
การเดนสาย
ใตดน
ขอก าหนดทวไป…
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 61
วธท วธการเดนสาย ความลกต าสด
( เมตร )
1 เคเบลฝงดนโดยตรง 0.60
2 เคเบลฝงดนโดยตรงและมแผนคอนกรตหนาไมนอยกวา 50 มม.
วางอยเหนอสาย 0.45
3 ทอโลหะหนาและหนาปานกลาง 0.15
4 ทออโลหะซงไดรบการรบรองใหฝงดนโดยตรงไดโดยไมตองม
คอนกรตหม ( เชน HDPE และ PVC ) 0.45
ตารางท 5-1 ความลกในการตดตงสายใตดน
หมายเหต บรเวณทมรถยนตผานลกตองไมนอยกวา 0.60 ม.
ระบบแรงสงตองลกไมนอยกวา 0.90 ม. ทกกรณ 62
63
0.15 ม.
ความลกในการตดตงใตดน
รอยทอฝงดน
0.45 ม.
ฝงดนโดยตรง
มแผนคอนกรตกน
0.60 ม.
บทท 5…ลอชย ทองนล
การตดต งใตดน
เดนในทอรอยสาย
ปองกนทางกายภาพ
ทอเลยพนอาคาร
2.4 ม.
1
2
64 บทท 5…ลอชย ทองนล
การตดตงใตดน
ตองอดปลายทอ
ตองไมเปนวสดทมคม
หรอเปนส งทท าใหผกรอน
หรอมขนาดใหญ
ปองกนสายช ารดจากดนทรด
MDB
❶
❷
❸
65 มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา
66
ขอก าหนดทวไป (ตอ)
อปกรณการเดนสายทกชนด
ตองเลอกใหเหมาะสมกบสภาพ
การตดตง และมการปองกนการผ
กรอนทเหมาะสม
ชองเดนสายและอปกรณ ตองม
การจบยดอยางม นคง และมความ
ตอเนองทงทางกลและทางไฟฟา
บทท 5…ลอชย ทองนล
ตองมการปองกนน าเขาแผงสวตช
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 67 เมอฝนสาด น าอาจเขาได
หวงเหา ปองกนได
น าอาจไหลเขาตามสายไฟฟา
หวงเหา ?
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 68
การจบยดสายแนวด ง
MDB
จบยดทจดบนสด
จบยดเปนระยะ
ตามตารางท 5-2
69 บทท 5…ลอชย ทองนล
ตารางท 5-2 ระยะจบยดสายในแนวด ง
ขนาดสาย (ตร.มม.) ระยะจบยดสงสด (ม.)
ไมเกน 50 30
70 – 120 24
150 – 185 18
240 15
300 12
เกน 300 10
บทท 5…ลอชย ทองนล 70
15
15
15
5
50
สายไฟฟาตองจบยดทจดบนสด และหางไมเกนทก าหนดในตารางท 5-2
ถาระยะนอยกวา 25% ของคาในตาราง ไมตองจบยด
240 ตร.มม.
ตวอยาง
สาย 240 ตร.มม.
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 71
จดเปลยนวธการเดนสาย..ขอก าหนดทวไป
• เมอเปลยนจากเดนสายจากรอยทอเปนวธอน
ทจดเปลยนการเดนสายตองใชเครอง
ประกอบการเดนทอเชน กลอง บชชง หว
งเหา
• เมอปลายทอเดนล าเขาในแผงสวตชแบบ
เปดได ใหใชบชชงแทนกลองตอสายได
การปองกนความรอนจากกระแสเหนยวน า
เมอตดต งสายไฟฟากระแสสลบในเครองหอหมโลหะ ตองจดท าไมใหเกด
ความรอนเนองจากการเหนยวน า...ดงน
รวมสายทกเสนของวงจรเดยวกนและสายดน ในเครองหอหมเดยวกน
การเดนสายควบ ในแตละทอตองมสายของวงจรเดยวกนครบทกเสน รวมทง
สายดน
72
A B C N G
ทอรอยสาย แผงยอย เมนสวตช
มสายครบทกเฟสรวมนวทรลและสายดน
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 73
ความรอนจากกระแสเหนยวน าในทอโลหะ
A B C N
A
B C N
แนวทางการปองกน
G
A N A C N
ทอโลหะ
C B B G G
G
ความรอนจากกระแสเหนยวน า
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 74
ปองกนไดดวยการ
ผาใหแตละรทะลถงกน
ขอก าหนดทวไป...ตอ
สายแกนเดยวของวงจรเดยวกนทก
เสนรวมทงสายดน หากรอยทอตองอย
ในทอเดยวกน ในรางเดยวกน หรอ
วางบนรางเคเบลตองวางเปนกลม
เดยวกน
ชองเดนสาย กลอง ต เครองประกอบ
และเครองหอหมทเปนโลหะ ตองตอ
ลงดน
75 บทท 5…ลอชย ทองนล
สของสายไฟฟา ระบบแรงต า
นวทรล ฟา
เสนไฟ
ระบบ 1 เฟส เสนไฟใชสตางจากสายศนย และ สายดน
ระบบ 3 เฟส เสนเฟสใชส (หรอท าเครองหมายเปนส) น าตาล ด า เทา
สายดน เขยว หรอ เขยวแถบเหลอง หรอเปนสายเปลอย
ขอยกเวน 1 สายไฟฟาทมขนาดตงแต 16 ตร.มม. ขนไป ใหท าเครองหมายท
ปลายสายแทนการก าหนดสได
ขอยกเวน 2 สายทออกจากเครองวดไปถงเมนสวตช ไมก าหนดส
บทท 5…ลอชย ทองนล 76
เปนไปตาม มอก.11-2553
หามมอปกรณอนมารวมดวย
ในทอรอยสาย รางเคเบล
ชอง Shaft หามมทอส าหรบ
งานอนเดนรวมอยดวย
ทอน า ทอรอยสาย 77 บทท 5…ลอชย ทองนล
การปองกนไฟลกลาม
การเดนสายผานผนง ฉากก น หรอพน ตองมการปองกนไฟ
ลกลาม
78 บทท 5…ลอชย ทองนล
ไมมการปองกนไฟลกลามทเหมาะสม
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 79
การปองกนการไหลเวยนของอากาศ
บทท 5…ลอชย ทองนล 80
เมอเดนผานททมอณหภมตางกน ตองมการปองกนการ
ไหลเวยนของอากาศในทอ
หองเยน
ซล
ทอรอยสาย
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 81
• ตองใชสายขนาดไมเลกกวา 50 ตร.มม. และ
• ใชสายชนดเดยวกน และ ขนาดเดยวกน และ
• มความยาวเทากน และ วธการตอสายเหมอนกน
การเดน
สายควบ
A B
N G
ทอรอยสาย แผงยอย แผงยอย
ตวอยางการแบงไหลของกระแสไฟฟา
82
400A 400A
0.1 ohm
0.15 ohm
Ia
Ib
Ia = 240 A
Ib = 160 A
บทท 5…ลอชย ทองนล
การเดนสายเปดบนวสดฉนวน
ตองใชสายแกนเดยว ไมปดบงดวย
โครงสรางอาคาร
ตองเดนภายนอกอาคาร
การเดนภายในอาคารท าไดเฉพาะใน
โรงงานอตสาหกรรม
งานเกษตรกรรม และ
แสดงสนคาเทานน
83 บทท 5…ลอชย ทองนล
ชนดของสายไฟฟาและระยะหาง
ระบบแรงต า ตองเปนสายหมฉนวน
สายภายในอาคาร (หลงเครองวด) ตองเปนสายหมฉนวน ยกเวน สาย
ส าหรบปนจ นชนดเคลอนทไดบนราง
ระยะหาง เปนดงน
เมอเดนภายในอาคาร เปนไปตาม ตารางท 5-4
เมอเดนภายนอกอาคาร เปนดงน
เดนบนตม เปนไปตามตารางท 5-4
เดนบนลกถวย เปนไปตามตารางท 5-5
84 บทท 5…ลอชย ทองนล
ตารางท 5-4 การเดนสายเปดบนวสดฉนวนภายในอาคาร
การตดต ง
ระยะสงสดระหวางจด
จบยดสาย (ม.)
ระยะหางต าสดระหวาง (ม.) ขนาดสายใหญสด
(ตร.มม) สายไฟฟา สายไฟฟากบสงปลกสราง
บนตม 2.5 0.10 0.025 50
บนลกถวย 5.0 0.15 0.05 ไมก าหนด
ตารางท 5-5 การเดนสายเปดบนลกถวยภายนอกอาคาร
ระยะสงสดระหวาง
จดจบยดสาย (ม.)
ระยะหางต าสดระหวาง (ม.) ขนาดสายเลกสด
(ตร.มม.) สายไฟฟา สายไฟฟากบสงปลกสราง
ไมเกน 10 0.15 0.05 2.5
11-25 0.20 0.05 4
26-40 0.20 0.05 6 85
บทท 5…ลอชย ทองนล
ส าหรบระบบแรงสง
ตองเขาถงไดเฉพาะผทเกยวของ
เทานน
เมอม GUY ตองตดตง Strain
Insulator (ตาม มอก 280) ตรง
ต าแหนงทสงจากพนไมนอยกวา
2.4 ม. ยกเวน ระบบ 33 kV
เปนไปตามมาตรฐานของ กฟภ.
ระยะหางเปนไปตาม
ตารางท 1-4 และ 1-5
86
Strain
Insulator
GUY
เสา
ไฟฟา
2.4 ม.
บทท 5…ลอชย ทองนล
การเดนสายในชองเดนสาย
ชองเดนสาย อาจเปน
ทอรอยสาย
ชองเดนสายโลหะ และอโลหะ
บนพนผว
รางเดนสาย
ยกเวน รางเคเบลไมถอเปนชอง
เดนสาย
จดส าคญ
จ านวนสายไฟฟาทเดนได
ขนาดกระแสของสายไฟฟา
ขอก าหนดและขอจ ากดบาง
ประการ
บทท 5…ลอชย ทองนล 87
ทอรอยสาย
88
ทอ RSC IMC และ EMT
ทอโลหะออน
ทอโลหะออนกนของเหลว
ทออโลหะออน
ทออโลหะออน
ทออโลหะแขง
ทออโลหะออนกนของเหลว
ชองเดนสายอน
บทท 5…ลอชย ทองนล
ทอโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลาง และทอโลหะบาง
บทท 5…ลอชย ทองนล 89
ทอเหลกชบ
สงกะส
ทอโลหะหนา
(Rigid Metal
Conduit)
ทอโลหะหนาปานกลาง
(Intermediate Metal
Conduit)
ทอโลหะบาง
(Electrical
Metallic Tubing)
การใชงาน
ใชกบงานเดนสายทวไป
การตดตง
ปลายทอทตดออก ตองลบคม
เดนเขากลองตอสายตองมบชชง
การท าเกลยว ตองใชเครองท า
เกลยวชนดปลายเรยว
90 บทท 5…ลอชย ทองนล
ทอโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลาง และทอโลหะบาง
การตดตง
ขอตอตองเปนชนดทเหมาะสมเชน เมอฝงในคอนกรต ใชชนดฝงใน
คอนกรต
การตอสายใหตอในกลองตอสาย หรอกลองจดตอไฟฟาทเปดออกได
สะดวก
91 บทท 5…ลอชย ทองนล
หาม…ตอสายในทอ
เปนอนตรายจากไฟดด
การตดต ง ….
ทอโลหะบาง หามท าเกลยว
มมดดโคงไมเกน 360 องศา
หามใชทอขนาดเลกกวา 15 มม.
จ านวนสาย ตามตารางท 5-3 หรอ ตามภาคผนวก ฎ
ตองตดตงระบบทอเสรจกอน จงเดนสาย
หาม ใชทอโลหะเปนตวน าตอลงดน
ขนาดกระแส ใชตารางท 5-20, 5-23, 5-27, 5-29 และ 5-37
บทท 5…ลอชย ทองนล 93
จ านวนสายไฟฟาในทอรอยสาย
จ านวนสายในทอรอยสาย
การค านวณพนทหนาตดของสายไฟฟาจะคดสายทกเสนทเดนใน
ชองเดนสาย
จ านวนสายในทอรอยสาย 1 2 3 4 มากกวา 4
สายไฟทกชนด
ยกเวน สายชนดมปลอกตะกวหม 53 31 40 40 40
สายไฟชนดมปลอกตะกวหม 55 30 40 38 35
ตารางท 5-3
94 บทท 5…ลอชย ทองนล
ภาคผนวก ฎ
ขนาดสายไฟ
( mm2 ) จ านวนสายสงสดของสายไฟฟา ในทอรอยสาย
1.5 8 14 22 37 - - - - - - - -
2.5 5 10 15 25 39 - - - - - - -
4 4 7 11 19 30 - - - - - - -
6 3 5 9 15 23 37 - - - - - -
10 1 3 5 9 14 22 37 - - - - -
16 1 2 4 6 10 16 27 42 - - - -
25 1 1 2 4 6 10 17 27 34 - - -
240 - - - - 1 1 1 3 4 5 8 12
300 - - - - - 1 1 2 3 4 7 10
400 - - - - - 1 1 1 2 3 5 8
เสนผานศนยกลางของ
ทอรอยสาย
15 20 25 32 40 50 65 80 90 100 125 150
จ านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกน มอก.11-2553 รหสชนด 60227 IEC 01
ทใหใชในทอโลหะตาม มอก.770-2533
ระยะระหวางจดจบยดไมเกน
3.0 ม. และหางจากกลองไม
เกน 0.9 ม
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 97
ทกขอ
หามใช
ในปลองลฟตหรอปลองขนของ
ในหองแบตเตอร
ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไวเปนอยางอน
ฝงดนหรอฝงในคอนกรต
ในสถานทเปยก นอกจากจะใชสายไฟชนดทเหมาะสมและปองกนน า
เขาชองเดนสายททอโลหะออนตออย
ทอโลหะออนทมขนาดเลกกวา 15 มม. ยกเวน ทอโลหะออนท
ประกอบมากบขวหลอดไฟและยาวไมเกน 1.80 ม.
98 บทท 5…ลอชย ทองนล
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 99
2 ม.
2 ม.
การใชงาน
การตดต งใชงาน
บทท 5…ลอชย ทองนล 101
จ านวนสายไฟฟา ไมเกนตารางท 5-3
มมดดโคงระหวางจดดงสาย ไมเกน 360 องศา
หามใชเปนสายดน
ขนาดกระแส ตารางท 5-20, 5-23, 5-27 และ 5-29
การเดนสายในทอโลหะออนกนของเหลว
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 102
การใชงาน
• ในสถานทตองการความออนตว หรอเพอปองกน
สายจากของแขง ของเหลว หรอในบรเวณอนตราย
หามใช
• ในสถานทอาจเกดความเสยหาย
• อณหภมสายและอณหภมโดยรอบเกนอณหภมทอ
• ทอเลกกวา ½ นว และเปนสายดน
การเดนสายในทอโลหะออนกนของเหลว
จ านวนสายไฟฟา ตามตารางท 5-3
มมดดโคงไมเกน 360 องศา
ตดตงระบบทอเสรจกอนการเดนสาย
ขอตอยด ตองเปนชนดทไดรบการรบรอง
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 103
การใชงาน…ทออโลหะแขง
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 104
ทอตองเปนชนดททนความชน สภาวะอากาศ และสารเคม
ทอทใชเหนอดน ตองตานเปลวเพลง
ไมเสยสภาพจากการใชงาน และทนแสงแดด ถาฝงดน
ตองรบน าหนกกดภายหลงการตดต งได
การเดนสายรอยทออโลหะแขง
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 105
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 106
• เดนในทซอน พน และเพดาน
• ในบรเวณทท าใหเกดการผกรอน
• ในทเปยก โดยตองปองกนน าเขาทอ
• ในทเปดโลง
• ใตดน
การใชงาน
ทอนญาต
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 107
ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไว
ใชเปนเครองจบยดดวงโคม
อณหภมสายและอณหภมโดยรอบเกน
อณหภมใชงานของทอ
ในโรงมหรสพ นอกจากจะรบไว
หามใชทอขนาดเลกกวา 15 มม.
หามใช….
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 108
ปลายทอตองมบชชง หรอใชวธการอน
ขอตอยด ตองเปนชนดทไดรบการรบรอง
มมดดโคงไมเกน 360 องศา
ตดตงระบบทอใหเสรจกอนเดนสายไฟ
การตดตง
จ านวนสายในทอรอยสาย 1 2 3 4 เกน 4
สายไฟทกชนด ยกเวน สายชนดมปลอกตะก วหม
53 31 40 40 40
สายไฟชนดมปลอกตะก วหม 55 30 40 38 35
ชองเดนสายอน
บทท 5…ลอชย ทองนล 109
ชองเดนสายอโลหะบนพนผว
รางเดนสาย
ชองเดนสายอโลหะบนพนผว ( Surface Nonmetallic Raceway )
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 110
• ท าดวยวสดทนความชน บรรยากาศ
และสารเคม ไมตดไฟ และบดเบยว
จากความรอนและสภาวะการใชงาน
• ใหใชส าหรบเดนสายในสถานทแหง
เทานน
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 111
การใชงาน...หามใช ในทซอน
ทซงอาจเกดความเสยหายทางกายภาพได
นอกจากเปนชนดทไดรบการรบรองเพอใชส าหรบ
งานนนแลว
ในระบบแรงสง ในปลองขนของ
ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไวเปนอยางอน
ในทอณหภมโดยรอบหรออณหภมสายเกน
อณหภมชองเดนสายฯ
ขนาดกระแสใชตามตารางท 5-20 และตองใชตว
คณปรบคาตามตารางท 5-8
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา
.....ลอชย ทองนล
112
รางเดนสาย (Wireways)
อนญาตใหใชรางเดนสายไดเฉพาะการ
ตดต งในทเปดโลงซงสามารถเขาถงเพอ
ตรวจสอบและบ ารงรกษาไดตลอดความ
ยาวของรางเดนสาย
หามเดนในฝาเพดาน
ถาตดต งภายนอกอาคารตองเปนชนดกน
ฝน (raintight)
มความแขงแรงเพยงพอทจะไมเสยรป
ภายหลงการตดต ง
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 113
ในบรเวณทอาจเกดความ
เสยหายทางกายภาพ
ในบรเวณทมไอทท าใหผกรอน
หรอในบรเวณอนตราย
นอกจากจะระบไวเปนอยางอน
รางเดนสายขนาดเกน
150x300 mm.
หามใช
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 114
จ านวนสายไฟฟาและขนาดกระแส
• จ านวนสาย พนทหนาตดรวมฉนวนและเปลอกของ
สายทกเสนรวมกน ไมเกน 20% ของพนทหนาตด
รางเดนสาย
• ขนาดกระแส ใหใชคากระแสตามตารางท 5-20
หรอ 5-27 กรณตวน ากระแส 3 เสน โดยไมตองใช
ตวคณลดกระแสเรองจ านวนสายตามตารางท 5-8
หากตวน าทมกระแสไหลรวมกนไมเกน 30 เสน
การตดต งใชงาน
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 115
จดปลายรางตองปด
จบยดทกระยะ 1.5 ม. หรอมากกวาไดถาจ าเปนแตไมเกน 3 ม.
หามตอตรงจดทผานผนงหรอพน
ตอสายไดเฉพาะสวนทเปดและเขาถงไดสะดวกตลอดเวลา
หามใชเปนสายดน
สายไฟแกนเดยวของวงจรเดยวกนรวมทงสายดน ตองวางเปน
กลมเดยวกนแลวมดรวมเขาดวยกน
การตอลงดน ของรางเดนสาย
รางเดนสายตองมความ
ตอเนองทางไฟฟา และตอ
ลงดน
ตองมการตอฝากระหวาง
รางเดนสายกบแผงสวตช
Electrical safety inspection ...ลอชย ทองนล 116
บสเวยหรอบสดก
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 117
ชนด
• มชองระบายอากาศ
• ชนดปดมดชด
ตวน า เปนทองแดง หรอ อะลมเนยม
• ตองตดต งในทเปดเผย มองเหนได และ
สามารถเขาถงไดเพอการตรวจสอบและ
บ ารงรกษาตลอดความยาวทงหมด
การใชงาน….หามใช
ในบรเวณทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพ หรอมไอ
ท าใหผกรอน
ในปลองขนของ หรอปลองลฟต
ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไว
กลางแจง สถานทเปยกชน นอกจากจะเปนชนดท
ออกแบบใหใชได
118 บทท 5…ลอชย ทองนล
การตดตงใชงาน
ตองตดต งในทเปดเผย มองเหนได และ
เขาถงเพอบ ารงรกษาได ตลอดความยาว
ยกเวน ยอมใหอยในทก าบงได ถา..ทกขอ
ไมมเครองปองกนกระแสเกนทบสเวย
ชองทเขาถงไดตองไมใชเปนชองลมปรบ
อากาศ
เปนชนดปดมดชด
จดตอและเครองประกอบ ตองเขาถงไดเพอ
บ ารงรกษา
119 บทท 5…ลอชย ทองนล
การตดตงใชงาน
ตองยดอยางมนคง ระยะหางระหวางจดจบ
ยดไมเกน 1.5 ม. หรอตามการออกแบบของ
ผผลต
การตอแยก ตองใชเครองประกอบท
ออกแบบมาโดยเฉพาะ
การลดขนาด ตองตดต งเครองปองกน
กระแสเกน ยกเวน..ในงานอตสาหกรรมท
บสเวยทลดมขนาดกระแสไมต ากวา 1/3
ของพกดเครองปองกนกระแสเกนตนทาง
และยาวไมเกน 15 ม. 120 บทท 5…ลอชย ทองนล
การตดตงใชงาน
ตองไมตดต งใหสมผสกบวสด
ทตดไฟงาย
การตอแยกตองตดต งเครอง
ปองกนกระแสเกนทกจด
เปลอกโลหะตองตอลงดน
และใชเปนสายดนได ถาได
ออกแบบไวแลว
ขนาดกระแส ใชตามผผลต 121 บทท 5…ลอชย ทองนล
รางเคเบล (Cable Trays)
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 122
แบบดานลาง
ทบ
แบบระบาย
อากาศ แบบบนได
ไมมฝาปด ไมมฝาปด ม หรอ ไมมฝาปด
สายไฟฟา
ทวางได
สายชนด MI, MC
และ Armored
Cable
สายแกนเดยวชนดม
เปลอกนอกขนาดไม
เลกกวา 25 ตร.มม.
สายหลายแกน
ทกขนาด
สาย control
ทกขนาด
สายดน
ทกขนาด
การตดต งใชงาน…หามใช
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 124
ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไว
ในปลองลฟต หรอทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพ
ในทซงสายถกแสงแดดโดยตรง สายตองทนแดดได
เปนสายดน
หาม ทอส าหรบงานอนวางบนรางเคเบล
โครงสราง มผนงดานขาง
มความแขงแรง
ไมมสวนแหลมคม
ปองกนการผกรอน
ชนดอโลหะ ตองท าจาก
วสดตานเปลวเพลง
ไมมผนงดานขาง…ไมถกตอง
มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 126
การตดตงรางเคเบล
ตองมความตอเนองท งทางกลและทางไฟฟา
เมอเดนสายแยกเขาชองเดนสายอน ตองจบยดใหม นคงดวยอปกรณท
เหมาะสม
หาม ตดตงสายเคเบลแรงต ารวมกบแรงสง นอกจากจะก นดวยแผนกน
ทแขงแรงและไมตดไฟ
ตองตดตงในทเปดเผยและเขาถงได และมทวางพอเพยงทจะ
ปฏบตงานบ ารงรกษาสายเคเบลไดสะดวก
127 บทท 5…ลอชย ทองนล
การวางสายไฟฟา และขนาดกระแส
ขนาดกระแสของสายเคเบลแรงต าในรางเคเบล เปนไปตามตารางท 5-30 ถง 5-33
ถาเดนสายมากกวา 1 กลมวงจร ใหปรบคากระแสตามตารางท 5-40 และ 5-41
ส าหรบรางชนดดานลางทบมฝาปดใหปรบคากระแสตามตารางท 5-8
ลอชย ทองนล 128
จ านวนสายเคเบลระบบแรงต าและขนาดกระแส
จ านวนสาย และ
ขนาดกระแส
ตารางท
5-30
ตารางท
5-31
ตารางท
5-32
ตารางท
5-33
สาย PVC บนรางแบบ
ระบายอากาศและราง
แบบบนได
สาย PVC บนราง
ดานลางทบ สาย XLPE
บนรางแบบระบายอากาศ
และรางแบบบนได
สาย XLPE บน
รางดานลางทบ
129
การตดตงสายในรางเคเบล
การตอสายตองท าใหถกตองตามวธการตอ
สาย จดตอสายตองอยภายในรางเคเบลและ
ไมสงเลยขอบดานขางของรางเคเบล
เมอเดนสายแกนเดยว สายเสนไฟและเสน
ศนยของแตละวงจรตองเดนรวมกนเปน
กลมและมดเขาดวยกน เพอปองกนกระแส
ไมสมดลเนองจากการเหนยวน า และ
ปองกนการเคลอนตวอยางรนแรงเมอเกด
กระแสลดวงจร 130 บทท 5…ลอชย ทองนล
อนๆ
จ านวนสายเคเบลและขนาด
กระแสระบบแรงสงในราง
เคเบลเปนไปตามทก าหนด
ในตารางท 5-36
การเดนสายในรางเคเบลให
ท าไดเทาทก าหนดไวในขอ
5.15 นเทานน
131 บทท 5…ลอชย ทองนล
บทท 5…ลอชย ทองนล 132
ขอ 5.1- 5.15 ขอก าหนดการเดนสาย
ขอ 5.16 กลองส าหรบงานไฟฟา
ขอ 5.17 ขอก าหนดส าหรบแผงสวตช
ขอ 5.18 สายไฟฟา หวขอบรรยาย
ขอบเขต ขอก าหนดนครอบคลมการเดนสายทงหมด
ยกเวน การเดนสายทเปนสวนประกอบภายในของบรภณฑไฟฟาเชน
มอเตอร แผงควบคม ทประกอบส าเรจจากโรงงาน
133
กลองส าหรบ
งานไฟฟา
ครอบคลม กลองจดตอไฟฟา
กลองตอสาย กลองดงสาย กลอง
ตอแยก และกลองอนทใชเพอการ
เดนสาย
บทท 5…ลอชย ทองนล
กลองตอสาย
ท าจากวสดปองกนการผกรอนทเหมาะสม
เมอตดต งแลว ตองเขาถงไดโดยไมตองรอสวน
ของอาคาร และมทวางใหท างานไดสะดวก
ตองมฝาปด และปดอยางแนนหนา
เมอปดแลว ตองไมมรหรอชองทวสดขนาดเสน
ผานศนยกลาง 7.5 มม. ใสเขาไปได
134 บทท 5…ลอชย ทองนล
กลองตอสาย
ตองปดฝา
135 บทท 5…ลอชย ทองนล
136
แผงสวตชและแผงยอย
เปนแผงไฟส าหรบควบคมไฟฟาแสงสวางและ
ไฟฟาก าลง
รวมทงแผงชารจไฟเขาแบตเตอร
บทท 5…ลอชย ทองนล
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 137
แผงสวตช (Switchboard) คอ
• แผงขนาดใหญแผงเดยวหรอหลาย
แผงประกอบกน ใชตดต ง สวตช
เครองปองกนกระแสเกน เครองวดฯ
อนๆ โดยทวไปเขาไดท งดานหนาและ
ดานหลง
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 138
แผงยอย (Panelboard) คอ
• แผงเดยวหรอกลมของแผงเดยวทออกแบบ
ใหประกอบรวมเปนแผงเดยวกน
ประกอบดวยเครองปองกนกระแสเกน อาจ
มหรอไมมสวตชกได แผงยอยออกแบบให
ตดตงในตหรอกลองทตดผนง เขาถงได
เฉพาะดานหนาเทานน
ขอก าหนดทวไป
(ทงแผงสวตชและแผงยอย)
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 139
• ตองอยในหองหรอสถานทซงจดไวโดยเฉพาะ
• หามมทอหรอบรภณฑอนอย เหนอ ในหอง ทางเดน
เขาหอง ยกเวน...
• ระบบดบเพลงส าหรบแผงสวตชฯหรอแผงยอย
• ระบบปรบอากาศและดดอากาศ
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 140
แผงสวตชฯ ทตดต งท วไป แยกจากบรภณฑ
อนเชน อยในทสง ในทลอม มสงปกปด มการ
ปองกนทางกล การสมผส ความเสยหายจาก
การร วไหลของระบบทอตางๆ
ชนดตดตงภายนอกอาคารมเครองหอหมททน
สภาพอากาศ และมการปองกนการสมผส พน
จากยานพาหนะ การร วไหลของระบบทอ
ยกเวน
ไมตองตดต งใน
หอง
การจบยดบสบารและตวน า
ตวน าและบสบาร ตองจบยดอยางมนคง
ตวน าของอปกรณในชองใด ตองเดนในชองนน ยกเวน การเชอมตอ
ของสายควบคม
บสบารและขวตอสายตองมการก นแยกจากสวนอนๆ
การจดวางบสบารและตวน า ตองหลกเลยงความรอนจากการเหนยวน า
การจดเฟส เฟส A B C เรยงดน
จากดานไปหลง
จากดานบนลงลาง
จากซายมอไปขวามอ
141 บทท 5…ลอชย ทองนล
การท าเครองหมายแสดงเฟส…อยางใดอยางหนง
เปนตวอกษร
- L1 ส าหรบ เฟส 1 หรอเฟส A
- L2 ส าหรบ เฟส 2 หรอเฟส B
- L3 ส าหรบ เฟส 3 หรอเฟส C
- N ส าหรบ นวทรล
- E หรอ ส าหรบ บสดน/ขวสายดน
เปนส
- สน าตาล ส าหรบ เฟส 1 หรอเฟส A
- สด า ส าหรบเฟส 2 หรอเฟส B
- สเทา ส าหรบเฟส 3 หรอเฟส C
- สฟา ส าหรบนวทรล
- สเขยว ส าหรบ บสดน/ขวสายดน หรอเขยว แถบเหลอง
บทท 5…ลอชย ทองนล 142
แผงสวตช…ขอก าหนดการตดตงทส าคญ
บทท 5…ลอชย ทองนล 143
แผงสวตชทมสวนทมไฟฟาเปดโลง ตองตดต งในทแหง เขาถง
ไดเฉพาะผมหนาทเทานน การตดต งนอกอาคาร ตองมเครอง
หอหมททนสภาพอากาศ หรอเปนชนดทเหมาะสม
ถาตดต งในพนทมวตถตดไฟไดงาย ตองปองกนไมใหเกดเพลง
ไหมกบวตถขางเคยง
สวนบนอยหางจากเพดานทตดไฟไดไมนอยกวา 0.90 ม. หาก
เพดานไมตดไฟหรอมแผนก นทนไฟ ระยะหางลดเหลอ 0.60 ม.
แผงยอย
มพกดไมต ากวาขนาดสายปอนทค านวณได
การตดต งในทเปยกชน ตองมการปองกนน าเขาแผง และตดต งหาง
ผนงไมนอยกวา 5 มม.
ตวแผงตองตดต งในต และเปนแบบดานหนาไมมไฟ (ยกเวนขนาดไม
เกน 16 A. 1P)
ฟวสอยดานโหลดของสวตช และแผงตองมการตอลงดน
144 บทท 5…ลอชย ทองนล
บทท 5…ลอชย ทองนล 145
แผงยอย…การปองกนกระแสเกน
แผงยอยของวงจรยอยแสงสวางและ
เครองใชไฟฟาทกแผง ตองมการปองกน
กระแสเกนดานไฟเขา ยกเวน สายปอนนน
มเครองปองกนกระแสเกนแลว
แผงยอยทประกอบดวยสวตชธรรมดา
ขนาดไมเกน 30A หลายตว ตองมเครอง
ปองกนกระแสเกน พกดไมเกน 200A
จ านวนเครองปองกนกระแสเกน ไมเกน
42 ขว ไมรวมตวเมน
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 146
ท าดวยวสดไมดดซบความชนและไมตดไฟ
วงจรเครองวด หลอดไฟสญญาณ ตองใชเครองปองกนกระแส
เกน พกดไมเกน 16A. ยกเวนการท างานของเครองปองกนท า
ใหเกดความเสยหายตอการท างานของอปกรณนน
ใบมดทเปดโลง เมอปลดตองไมมไฟ ยกเวน มการก นท
เหมาะสม
โครงสราง (แผงสวตชและแผงยอย)
แผงสวตชแรงสง..แรงดนไมเกน 33 kV.
ขอก าหนดโครงสรางเหมอนแรงต า และเพ มเตมดงน
ถาเปนบรภณฑประธาน ตองเปนไปตามบรภณฑประธาน ในบทท
3 ดวย
ตวน าและบสบาร ตองตดตงอยางม นคง มการท าเครองหมายดงน
แดง ส าหรบเฟส R
เหลอง ส าหรบเฟส Y
น าเงน ส าหรบเฟส B
บทท 5…ลอชย ทองนล 147
แผงสวตชแรงสง..
บทท 5…ลอชย ทองนล 148
• ไมเลกกวา 95 ตร.มม. ส าหรบ 12 KV.
• ไมเลกกวา 50 ตร.มม. ส าหรบ 24 KV.
• ไมเลกกวา 35 ตร.มม. ส าหรบ 33 เคว
Copper Bus
• มขนาดกระแสไมนอยกวา Copper Bus Aluminum
Bus
ตองม GROUND BUS ดวย
Surge Arrester….ถาม
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 149
• สายดนของอะเรสเตอรตอลงดนรวมกบชลด
ของสายใตดน และแยกจาก GROUND BUS
ของแผงสวตช
• สายดน ใชสายทองแดงหมฉนวนทนแรงดนไม
ต ากวา 1,000 V. ขนาดไมเลกกวา 16 ตร.มม.
วางบนลกถวยพกดแรงดน 1,000 V.
การตอลงดน
การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 150
• ใชสายตอ GROUND BUS ลงดน
• บานประตตองตอฝากเขากบต มขนาดทจะรบกระแส
ลดวงจรได หรอ ใชสายทองแดงขนาดไมเลกกวา 10
ตร.มม. หรอ ผานการทดสอบจากผผลต
• สายดนแรงสงกบแรงต า ตองแยกจากกนและแยก
หลกดนดวย ยกเวน ความตานทานการตอลงดนไม
เกน 1 โอหม และหางจากสถานยอยไมนอยกวา 1
กม. ใหตอหลกดนแรงสงกบแรงต าเขาดวยกนได
ลอชย ทองนล 151
ตวต..(ไมบงคบใชกบ Liquid or Gas Insulated)
มชองระบายแรงดน (Pressure Relief Flap)
ระหวางแผงสวตชดวยกน หรอกบหมอแปลง
ตองมแผนก นโดยตลอด จดทสายผานตองใช
อปกรณทเหมาะสมเชน Draw-Through
Bushing
แผนก น ถาเปนโลหะตองหนาไมนอยกวา 1
มม. ถาเปนวสดไมตดไฟและดดซบความชนอน
ตองหนาไมนอยกวา 3 มม.
ลอชย ทองนล 152
การตอสาย ตองท าใน Low Voltage Compartment เทานน
(ยกเวนสายทตองตอกบอปกรณแรงสง) ท Compartment แรงต า
ตองมการปองกนการสมผสไฟฟาแรงสงขณะบ ารงรกษา
ตวต ตองมแผนปดดานลาง เพอปองกนสตวเขาในต
การตรวจสอบและบ ารงรกษาระบบไฟฟา โดย...ลอชย ทองนล 153
ตวต
ตวอยาง ไมมฝาปดดานลางของ
MDB ท าใหมฝนเขา หรอสตวเขาไป
ท าความเสยหายแกอปกรณเชน
สายไฟฟา ท าใหความเปนฉนวน
ลดลง
สวตชตอลงดน (Earthing Switch)
หากสวตชตอลงดนตดตงดานไฟเขาของ Load break switch ตองม
ทลอกกญแจทสามารถลอกสวตชตอลงดนไดท งต าแหนงเปดและปด
และมปายเตอน “กอนสบสวตชตองแจงการไฟฟาฯ”
หากอยในพนทจายไฟดวยระบบสายใตดน ซงแผงสวตชแรงสงรบไฟ
จาก Ring main unit ของการไฟฟา ตองเกบกญแจไวท Ring
main unit ของการไฟฟา เทานน
การตรวจสอบและบ ารงรกษาระบบไฟฟา โดย...ลอชย ทองนล 154
155
ดวยความปรารถนาด
ลอชย ทองนล
บทท 5…ลอชย ทองนล
THE END