บทที่ 1it.nation.ac.th/person/file/481009/การฝึก.doc · web viewบทท 1...

บทท 1แนวคดพนฐานของการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาสามารถบอกความหมายและความสำาคญของการ

ฝกอบรมได2. เพอใหนกศกษาสามารถบอกถงประเภทของการฝกอบรมได3. เพอใหนกศกษาเขาใจและทราบความสมพนธระหวางการฝกอบรม

และระบบตาง ๆ ขององคการ4. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายถงบทบาทและประโยชนของการฝก

อบรม5. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายถงปจจยทมอทธพลตอความสำาเรจ

ของการฝกอบรม6. เพอใหนกศกษาเขาใจในหนาทและงานของนกจดการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. นยามและจดมงหมาย2. ประเภทของการฝกอบรม3. ความสมพนธระหวางการฝกอบรมและระบบตาง ๆ ขององคการ4. บทบาทและประโยชนของการฝกอบรม5. ปจจยทมอทธพลตอความสำาเรจของการฝกอบรม6. หนาทและงานของนกจดการฝกอบรม

สอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท

2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการ

เรยน

การพฒนาบคลากรดวยการจดโครงการฝกอบรมนนจะสงผล และ เอออำานวยประโยชนใหกบองคการหรอหนวยงานไดเพยงใด ยอมขนอยกบความรความสามารถและทศนคตทมตองานของบคลากรผรบผดชอบจดการฝกอบรมเปนสำาคญ หากจะใหสามารถ ปฏบตงานดานการบรหารงานฝกอบรมไดอยางมประสทธภาพ นอกเหนอไปจากจะตองมความร ความเขาใจ เกยวกบกระบวนการ ฝกอบรม และหลกการบรหารงานฝกอบรมแตละขนตอนแลว ผรบผดชอบงานฝกอบรมควรจะตองมความร พนฐานทางสงคมศาสตร และ พฤตกรรมศาสตรแขนงตางๆ อยางกวางขวาง เชน สงคมวทยา จตวทยา และศาสตรการจดการ ซงจะชวยเอออำานวยใหสามารถ กำาหนดหลกสตร และโครงการฝกอบรมไดงายขน ม ความรเกยวกบหลกการบรหารบคคลและการพฒนาบคคลดวยวธการอนๆ นอกเหนอไปจากการฝกอบรม มความเขาใจถงหลกการเรยนรของผใหญ เพอใหสามารถปฏบตตอผเขาอบรมไดอยางเหมาะสม ตลอดจน เขาใจถงหลกการวจยทางสงคมศาสตรอยบางพอทจะสามารถทำาการสำารวจ เพอรวบรวมและวเคราะหขอมลทจ ำาเปน ในการบรหารงาน ฝกอบรมได นอกจากนน ผดำาเนนการฝกอบรมยงจำาเปนทจะตองมความสามารถในการสอสาร ทงดานการเขยนและการพดในทชมนมชน ตลอดจนมมนษยสมพนธดเพอใหสามารถตดตอสอสารกบกลมผเขาอบรม และประสานงานกบผเกยวของอนๆ ไดอยางมประสทธภาพ ดวย

นอกจากการมความรความเขาใจในเร องดงกลาวขางตนนแลว ทศนคตของผรบผดชอบงานฝกอบรม ยงเปนสงสำาคญทมผล กระทบ

การฝกอบรมและการพฒนาทรพยากรมนษย HRMT 316อาจารยวระพนธ แกวรตน

2

ตอการดำาเนนงานฝกอบรมอกดวย กลาวคอ ผรบผดชอบงานฝกอบรมเองจะตองเปนผทเหน ความสำาคญของการฝกอบรม ตอการพฒนาบคลากร มความเหนสอดคลองกบหลกการและแนวคดตาง ๆ ท เกยวของกบการฝกอบรม รวมทงควรจะตองมความเชอวา การฝกอบรมนนเปนเคร องมอสำาคญทชวยในการพฒนาบคลากร และนำาไปสการปรบปรงการบรหารได ทศนคตเชนนจะเกดขนได กตอเมอเขามความร ความเขาใจเกยวกบ หลกการบรหารงานฝกอบรม ตลอดจนเรองตาง ๆ ซ งเปนแนวคดพนฐานทเจาหนาทฝกอบรม ควรรด งกลาวไวขางตนนนเอง ดงนน เพอปพนฐานใหแกผปฏบตงานดานการฝกอบรม จงจะขอเรมตนคมอการจดโครงการฝกอบรม เพอพฒนาบคลากรดวยการกลาวถงแนวคดและหลกการตาง ๆ ทเกยวของกบการฝกอบรมและการพฒนาบคลากรเสยกอน

ความหมายของการฝกอบรม มผใหคำานยามความหมายของการฝกอบรมไวอยางมากมาย ขนอยกบวามองการฝกอบรมจากแนวคด (Approach) ใด เชน เมอมองการฝกอบรม ในฐานะทเปนแนวทางในการพฒนาขาราชการตามนโยบายของรฐ "การฝกอบรม หมายถง กระบวนการตาง ๆ ทใชเพอชวยใหขาราชการมความร ทกษะ และทศนคตทจ ำาเปนในการปฏบตงาน ในหนาท และเพอใหเกด ความรวมมอกนระหวางขาราชการในการปฏบตงานรวมกนในองคการ" หรอ

การฝกอบรม คอ " การถายทอดความรเพอเพมพนทกษะ ความชำานาญ ความสามารถ และทศนคตในทางทถกทควร เพอชวยใหการ


3

ปฏบตงานและภาระหนาทตาง ๆ ในปจจบนและอนาคตเปนไปอยางมประสทธภาพมากข น และ ..ไมว าการฝกอบรม จะมข นท ใดก ตามวตถประสงคกคอ เปนการเพมขดความสามารถในการปฏบตงาน หรอเพมขดความสามารถในการจดรปขององคการ.." [ 1] ในระยะหล ง เรามกจะมองการฝ กอบรมในเช งของกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนสบเนองมาจากเรยนร

การฝกอบรมจงหมายถง " กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางมระบบ เพอใหบคคลมความร ความเขาใจ มความสามารถทจ ำาเปน และมทศนคตทดสำาหรบการปฏบตงานอยางใดอยางหนงของหนวยงานหรอองคการนน " [2] และ

การฝกอบรม คอ " กระบวนการในอนทจะทำาใหผเขารบการฝกอบรมเกดความร ความเขาใจ ทศนคต และความช ำานาญ ในเร องหนงเรองใด และเปลยนพฤตกรรมไปตามวตถประสงคทกำาหนดไว [3] จะเหนไดวา ความหมายของการฝกอบรมมมากมาย ขนอยกบวาจะพจารณาจากแนวคด (Approach) ใดทเกยวกบ การฝกอบรม ทงน มแนวคดและทฤษฎตางๆ ทเกยวกบการฝกอบรม ดงตอไปน การฝกอบรมกบการศกษาและการพฒนาบคคล ทงการศกษา การพฒนาบคคล และการฝกอบรมลวนแตมลกษณะทสำาคญๆ คลายคลงกน และเกยวของกนจนดเหมอน จะแยกออกจากกนไดยาก แตความเขาใจถงความแตกตางระหวางทงสามเรองดงกลาวจะชวยทำาใหสามารถเขาใจถงลกษณะของกระบวนการฝกอบรม ตลอดจนบทบาทและหนาทของผรบผดชอบจดการฝกอบรมเพมมากขน การศกษาเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางมระบบ เพอใหบคคลมความร ทกษะ ทศนคตในเร องทวๆไป อยางกวางๆ โดยมงเนนการสรางคนใหมความสมบรณ เพอใหสามารถดำารงชวตอยในสงคมดวยด และสามารถปรบตว ใหเขากบ สภาพแวดลอมไดเปนสำาคญ ถงแมวา การศกษายคปจจบนจะเนนใหความสำาคญแกตวผเรยนเปนหลก


4

(Student-Centered) ทงในดานของการจด เนอหาการเรยนร ระดบความยากงายและเทคนควธการเรยนร เพอใหตรงกบความสนใจ ความตองการ ระดบสตปญญา และความสามารถของผเรยนกตาม การศกษาโดยทวไปกยงคงเปนการสนองความตองการของบคคล ในการเตรยมพรอม หรอสรางพนฐานในการเลอกอาชพมากกวา การมงเนนใหนำาไปใชในการปฏบตงานใดงานหนง นอกจากนน การศกษาเปนเร องทสามารถกระทำาไดตลอดชวต ( Lifelong Education) ไมจำากดระยะเวลาอกดวย สวนคำาวา การพฒนาบคคล นน นกวชาการดานการฝกอบรมบางทานเหนวาเกอบจะเปนเรองเดยวกนกบการฝกอบรม โดยกลาววา การฝกอบรม เปนการเสรมสรางใหเกดการเรยนร ส ำาหรบบคลากรระดบปฏบตการ เพอใหสามารถทำางานอยางใด อยางหนงไดตามจดประสงคเฉพาะอยาง ในขณะทการพฒนาบคคลนน มงเสรมสรางใหเกดการเรยนรในเร องทวๆไป อยางกวางๆ จงเปนการฝกอบรมสำาหรบบคลากรระดบบรหารเปนสวนใหญ ซงในทางปฏบตแลวบคลากรทงสองร ะ ด บ ก ต อ ง ม ท ง ก า ร ฝ กอบรมและการพฒนาบคลากรรวมๆกนไป เพยงแตวาจะเนนหนกไปในทางใดเทานน [4] สวน เดนพงษ พลละคร เหนวาคำาวา การพฒนาบคคล เปนคำาทมความหมายกวางมาก กลาวคอ กจกรรมใดทจะ มสวน ท ำาให พนกงานมความร ทกษะ ประสบการณ และทศนคตทดขน สามารถทจะปฏบตหนาท ทยากขนและมรบผดชอบ ทสงขน ในองคการไดแลว เรยกวา เปนการพฒนาบคคลทงนน ซงหมายความรวมถงการใหการศกษาเพ ม เต ม การฝ กอบรม การสอนงาน หรอ การน เทศงาน (Job Instruction) การสอนแนะ (Coaching) การใหค ำาปรกษาหารอ (Counseling) การมอบหมาย หน าท ให ท ำา เป นคร งคราว (Job Assignment) การใหรกษาการแทน (Acting) การโยกยายสบเปลยนหนาทการงานเพอใหโอกาสศกษางานทแปลกใหม หรอการไดมโอกาส


5

ศกษาหาความร และประสบการณจากหนวยงานอน (Job Rotation) เปนตน [5] จากความหมายของการพฒนาบคคลดงกลาวขางตน ทำาใหเขาใจไดทนทวาการฝกอบรมเปนเพยงวธการหนง หรอ สวนหนงของการพฒนาบคคลเทานน เพราะการพฒนาบคคลเปนเรองซงมจดประสงคและแนวคดกวางขวางกวาการฝกอบรม ดงทมผนยามวา การฝกอบรม คอ " การพฒนาบคลากรใหม ความร ความเขาใจ ทกษะ ทศนคต ทเหมาะสมในการปฏบตงาน จนกระทงเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการปฏบตงานไปในทศทางทตองการ " [6]

นอกจากนน การฝกอบรมเพอพฒนาบคคลนน เปนเร องทม วตถประสงคเฉพาะเจาะจง เนนถงการเพมประสทธภาพ ของงานซงตวบคคลนนปฏบตอย หรอจะปฏบตตอไปในระยะยาว เนอหาของเรองทฝกอบรมอาจเปน เร องทตรงกบความตองการ ของตวบคคลนนหรอไมกได แตจะเปนเรองทมงเนนใหตรงกบงานทกำาลงปฏบตอยหรอกำาลงจะไดรบมอบหมายใหปฏบต การฝกอบรม จะตองเปนเรองทจะตองมกำาหนดระยะเวลาเร มตน และสนสดลงอยางแนนอน โดยมจดประสงคใหเกดการ เปลยนแปลง พฤตกรรม ซงสามารถประเมนผลไดจากการปฏบตงานหรอผลงาน (Performance) หลงจากไดรบการฝกอบรม ในขณะทการศกษา เปนเรองระยะยาว และอาจประเมนไมไดในทนท

เพอสรางความเขาใจในเรองดงกลาวแลวขางตน อาจระบความแตกตางระหวางการศกษา การพฒนาบคคล และการฝกอบรม ไดดงน

ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการศกษา การพฒนาบคคล และการฝกอบรม

หวขอในการเปรยบเทยบ

การศกษา การพฒนาบคคล การฝกอบรม

1. .เปาหมาย - เลอกอาชพ- ปรบตวใหเขากบ

- เสรมสรางคณภาพและ ความ

- เพมประสทธภาพใน


6

สงคมและสภาพแวดลอม

กาวหนาของบคคล การปฏบตงาน

2. เนอหา - กวาง - ตรงกบศกยภาพ และงานในอนาคต

- ตรงกบงานทกำาลงปฏบต หรอกำาลงจะไดรบมอบหมายใหปฏบต

3. ตามความตองการของ

- บคคล - หนวยงานและบคคล

- งาน

4. ระยะเวลาทใช - ยาวและสามารถทำาไดเรอยๆ ไมสนสด

- ใชเวลาตลอดอายงาน- มองในระยะยาว

- ใชระยะเวลาจำากด

5. วย - วยเรยน -วยทำางาน - วยทำางาน6. ความเสยง(ทจะบรรลวตถประสงค)

- ปานกลาง - สง -ตำา

7. การประเมนผล ดจาก

- การปฏบตงานในอนาคต

- เกอบจะทำาการประเมน ไมไดเพราะมตวแปรจากสภาพแวดลอมจำานวนมาก ยากแกการควบคม

- จากพฤตกรรมในการปฏบตงานในหนาท

เทาทกลาวมาแลวทงหมดในสวนของการศกษา การพฒนาบคคลและการฝกอบรม อาจสรปความแตกตางของทง 3 คำา อยางสน ๆ ไดดงน การศกษา(Education) เนนทตวบคคล (Individual Oriented) การฝกอบรม (Training) เนนถงการทำาใหสามารถทำางานทตองการได (Job Oriented)


7

การพฒนา (Development) เนนทองคการ (Organizational Oriented) เพอใหตรงกบนโยบาย เปาหมาย ขององคการทสงกด

การฝกอบรมบคลากร: นยามและจดมงหมายการฝกอบรม (Training) คอ กระบวนการจดการเรยนรอยางเปน

ระบบเพอสรางหรอเพมพนความร (knowledge) ทกษะ (skill) ความสามารถ (ability) และเจตนา (attitude) ของบคลากร อนจะชวยปรบปรงใหการปฏบตงานมประสทธภาพสงขน (Goldstein, 1993) ดงนน การฝกอบรมจงเปนโครงการทถกจดขนมาเพอชวยใหพนกงานมคณสมบตในการทำางานสงขน เชน เปนหวหนางานทสามารถบรหารงานและบรหารผใตบงคบบญชาไดดขน หรอเปนชางเทคนคทมความสามารถในการซอมแซมเครองจกรไดดขน เปนตน

โดยทวไปแลว การฝกอบรมบคลากรในองคการมจดประสงคสามประการดงตอไปน (Wexley & Latham, 1991)

1. เพ อป ร บ ปร ง ร ะ ด บ คว า มต ระห น กร ใ นต น เอ ง (self – awareness) ของแตละบคคล ความตระหนกรในตนเองคอ การเรยนร เกยวกบตนเอง อนไดแก การทำาความเขาใจเกยวกบบทบาทและความรบผดชอบของตนเองในองคการ การตระหนกถงความแตกตางระหวางสงทตนเองปฏบตจรงและปรชญาทยดถอ การเขาใจถงทศนะทผอนมตอตนเอง และการเรยนรวาการกระทำาของตนมผลกระทบตอผอนอยางไร เปนตน

2. เพอเพมพนทกษะการทำางาน (job skills) ของแตละบคคล โดยอาจเป นทกษะดานใดดานหนงหรอหลายดานกได เชน การใช คอมพวเตอรการดแลรกษาความปลอดภยในการท ำางาน หรอการปกครองบญชาลกนอง เปนตน

3. เพอเพมพนแรงจงใจ (motivation) ของแตละบคคล อนจะทำาใหการปฏบต งานเกดผลด แมวาบคคลหนง ๆ จะมความรความ


8

สามารถในการปฏบตงาน แตหากขาดแรงจงใจในการทำางานแลว บคคลนนกอาจจะมไดใชความรและความสามรถของตนเองอยางเตมท และผลงานกยอมจำาไมมประสทธภาพเทาทควร ดงนน การสรางแรงจงใจในการทำางานจงเปนสงทมความสำาคญอยางยงตอความสำาเรจขององคการ

ความแตกตางระหวางการฝกอบรม การพฒนา และการใหการศกษาบคลากร

การฝกอบรมบคลากรนน มความสมพนธอยางแนบแนนกบการพฒนาบคลากร (personnel development) กลาวคอ การพฒนาบคลากร คอ การจดประสบการณการเรยนรใหแกบคคล เพอปรบปรงการทำางานใหดขน และ/หรอเพอใหบคคลมความงอกงามเตบโตทางจตใจ (Nadler & Nadler, 1989) การพฒนาบคลากรจงเปนสงทมเปาหมายในระยะยาว และมงหวงผลในดานการชวยใหบคคลมความงอกงามเตบโต มากกวาการมงเนนเปาหมายระยะสน และการแกไขขอบกพรองในการปฏบตงานของบคลากร ซงเปนสงทการฝกอบรมใหความสำาคญ หรอกลาวอกนยหนงวาการพฒนาบคลากร เปนกระบวนการทประกอบดวยรปแบบและวธการหลายชนด ตวอยางเชน การฝกอบรม การหมนเวยนงาน การดงาน การสอนงาน การใหการศกษา ทงในแงการสงบคลากรไปเรยนในสถานศกษา หรอการเรยนดวยตนเอง การปรบปรงคณภาพชวตการทำางาน และการสงเสรมสขภาพและการกฬา เปนตน (สปราณ ศรฉตราภมข, 2533) ดงนน การฝกอบรมจงมความหมายทแคบวาการพฒนาบคลากร และอาจถงไดวาการฝกอบรมเปนวธการหนงของการพฒนาบคลากร อยางไรกตาม การฝกอบรมจดไดวาเปนกจกรรมหลกทมการกระทำาเปนประจำาในการพฒนาบคลากรขององคการ

สวนความแตกตางระหวางการฝกอบรมกบการศกษานน เสนาะ ตเยาว (2519) ไดกลาววาการฝกอบรมและการศกษามความแตกตางกนบางประการในดานจดมงหมาย วธการ และระยะเวลา กลาวคอ


9

1. จดมงหมาย การศกษามงพฒนาบคคลใหมความรพนฐาน เพอใหสามารถดำาเนนชวตและมความกาวหนาในการทำางาน แตการฝกอบรมมจดมงหมายสำาคญเพอเพมประสทธภาพการทำางานของพนกงานในองคการ

2. วธการ การศกษาโดยสวนใหญจดกนอยางเปนทางการโดยสถาบนการศกษาตาง ๆ เพอใหความรความเขาใจทว ๆ ไป และนกศกษามกจะเปนผเสยคาใชจาย สวนการฝกอบรมมกจดขนโดยองคการตางๆ ทงแบบเปนทางการ เพอเพมพนความร ทกษะ ความสามารถ และเจตคตของบคลากร โดยผรบการอบรมมกจะไมตองเสยคาใชจายดวยตนเอง

3. ระยะเวลา การศกษาไมมวนสนสด แมจะเรยนจบหลกสตรไปแลว แตกยงตองศกษาตอไปจนตลอดชวต สวนการฝกอบรมมกจะมการกำาหนดระยะเวลาอยางแนนอน ทงระยะสนและระยะยาว

กลาวโดยสรป การฝกอบรมบคลากร เปนกระบวนการเรยนรซงถกจดขนอยางเปนระบบ โดยมจดประสงคเพอพฒนาความร ทกษะ ความสามารถ รวมทงความตระหนกรและแรงจงใจของบคลากรในองคการ อนจะสงผลใหบคลากรเหลานมเจตคตตอองคการ และผลการปฏบตงานดขนกวาเดม

ประเภทของการฝกอบรมการฝกอบรมบคลากรมอยด วยกนหลายประเภท และสามารถ

จำาแนกตามเกณฑตาง ๆ ได ดงตอไปน1. แหลงของการฝกอบรม เกณฑประเภทนบงถงแหลงของผรบ

ผดชอบการฝกอบรม ซงแบงไดเปนสองลกษณะคอ1.1 การฝกอบรมภายในองคกร (in-house training) การฝก

อบรมแบบนเปนสงทองคการจดการขนภายในสถานททำางาน โดยหนวยฝกอบรมขององคการจะเปนผออกแบบและพฒนาหลกสตร ก ำาหนดตารางเวลา และเชญผทรงคณวฒทงจากภายในและภายนอกองคการมาเปนวทยากร การฝกอบรมประเภทนมขอดตรงทวา องคการสามารถ


10

กำาหนดหลกสตรการฝกอบรม ใหสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพการดำาเนนงานขององคการไดอยางเตมท แตขอเสยกคอ องคการอาจจะตองทมเททรพยากรทงในดานกำาลงคน และเงนทองใหแกการฝกอบรมประเภทนมมากพอสมควร เนองจากจำาเปนตองเปนผรบผดชอบการดำาเนนการทงหมด ตงแตการออกแบบและพฒนาหลกสตร การจดหาวทยากร การจดการดานตาง ๆ รวมทงการประเมนผล

1.2 การซอการอบรมจากภายนอก การฝกอบรมประเภทนมไดเปนสงทองคการจดขนเอง แตเปนการจางองคการฝกอบรมภายนอกใหเปนผจดการฝกอบรมแทน หรออาจสงเปนพนกงานเขารบการฝกอบรม ซงจดขนโดยองคการภายนอก องคการทรบจดการฝกอบรมใหแกผอนมอยดวยกนหลายองคการ ตวอยางเชน สมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย (PMAT) ศนยเพมผลผลตแหงประเทศไทย สามคมการจดการธรกจแหงประเทศไทย สมาคมการตลาดแหงประเทศไทย สามคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย ญปน– ) และกองฝกอบรม กรมสวสดการและคมครองแรงงาน เปนตน การซอการฝกอบรมจากภายนอก มกจะเปนทนยมขององคการทมขนาดเลก มพนกงานไมมาก และไมมหนวยฝกอบรมเปนของตนเอง

2. การจดประสบการณการฝกอบรม เกณฑขอนบงบอกวาการฝกอบรมไดรบการจดขนในขณะทผรบการอบรมกำาลงปฏบตงานอยดวย หรอหยดพกการปฏบตงานไวชวคราว เพอรบการอบรมในหองเรยน

2.1. การฝกอบรมในงาน (on-the-job training) การฝกอบรมประเภทนจะกระทำาโดย การใหผรบการฝกอบรมลงมอปฏบตงานจรง ๆ ในสถานททำางานจรง ภายใตการดแลเอาใจใสของพนกงานซงทำาหนาทเป นพเลยง โดยการแสดงวธการปฏบตงานพรอมทงอธบายประกอบ จากนนจงใหผรบการอบรมปฏบตตาม พเลยงจะคอยดแลใหคำาแนะนำาและชวยเหลอหากมปญหาเกดขน

2.2 การฝกอบรมนอกงาน (off-the- job training) ผรบการฝกอบรมประเภทนจะเรยนรสงตาง ๆ ใสสถานทฝกอบรมโดยเฉพาะ และ


11

ตองหยดพกการปฏบตงานภายในองคการไวเปนเวลาชวคราว จนกวาการฝกอบรมจะเสรจสน

3. ทกษะทต องการฝก หมายถง ส งท การฝกอบรมตองการเพมพนหรอสรางขนในตวผรบการอบรม

3.1 ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ท ก ษ ะ ด า น เ ท ค น ค (technical skills training) คอ การฝกอบรมทมงเนนการพฒนาทกษะทเกยวของกบการปฏบตงานดานเทคนค เชน การบำารงรกษาเครองจกร การวเคราะหสนเชอ การซอมแซมรถยนต เปนตน

3.2 การฝกอบรมทกษะดานการจดการ (managerial skills training) คอ การฝกอบรมเพอเพมพนความร และทกษะดานการจดการและบรหารงานโดยสวนใหญแลว ผรบการฝกอบรมมกจะมตำาแหนงเปนผจดการหรอหวหนางานขององคการ

3.3 การฝกอบรมทกษะดานการตดตอสมพนธ (interpersonal skills training) การฝกอบรมประเภทนมงเนนใหผรบการฝกอบรม มการพฒนาทกษะในดานการทำางานรวมกบผอน รวมทงการมสมพนธภาพทดกบเพอนรวมงาน

4. ระดบชนของพนกงานทเขารบการฝกอบรม หมายถง ระดบความรบผดชอบในงานของผเขารบการอบรม

4.1 การฝกอบรมระด บพน กงาน ปฏ บต การ (employee training) คอ การฝกอบรมทจดใหแกพนกงานระดบปฏบตการ ซงทำาหนาทผลตสนคาหรอใหบรการแกลกคาโดยตรง โดยมกจะเปนการฝกอบรมทเกยวของกบลกษณะและขนตอนของการปฏบตงาน เชน การซอมแซมและการบำารงรกษาเคร องจกร การโตตอบทางโทรศพท หรอ เทคนคการขาย เปนตน

4.2 การฝกอบรมระดบหวหนางาน (supervisory training) คอ การฝกอบรมทมงเนนกลมพนกงานทด ำารงตำาแหนงเปนผบรหารระดบตนขององคการโดยสวนใหญแลว การฝกอบรมประเภทนมกจะมหลกสตรทใหความรความเขาใจเบองตนเกยวกบการบรหารงาน


12

4.3 การฝกอบรมระดบผจดการ (managerial training) กลมเปาหมายของการฝกอบรมประเภทนคอ กลมพนกงานระดบผจดการฝายหรอผจดการระดบกลางขององคการ เนอหาของการฝกอบรมแบบนกจะมงเนนใหผรบการฝกอบรม มความรความเขาใจในหลกการจดการและบรหารงานทลกซงมากขนกวาเดม เพอใหสามารถบรหารงานและจดการคนไดอยางมประสทธภาพ

4.4 การฝกอบรมระดบผบรหารชนสง (executive training) การฝกอบรมประเภทนมงเนนใหผรบการอบรมซงเปนผบรหารระดบสงขององคการ ผอำานวยการฝาย กรรมการบรหาร ประธานและรองประธานบรษท มความรความเขาใจอยางลกซงเกยวกบการบรหารองคการ เชน การวางแผนและการตดสนใจเชงกลยทธ (strategic planning and decision-making) หรอ การพฒนาองค การ (organizational development)

ความสมพนธระหวางการฝกอบรมและระบบตางๆ ขององคการการฝกอบรมบคลากรเปนสงทเกดขนและดำารงอยภายในองคการ

ดงนนจงเปนสงทขดแยงกบความเปนจรง หากจะคดวาการฝกอบรมดำารงอยอยางเลอนลอยในหวงสญญากาศ โดยไมมความสมพนธใด ๆ กบระบบอน ๆ ขององคการ นกจดการฝกอบรมหลาย ๆ คนจงตองประสบความผดหวงตอผลลพธทไดรบจากการฝกอบรมทไดจดขน ทงนเพราะพวกเขาคดเอาเองวา การดำาเนนโครงการฝกอบรมทไดรบการวางแผนมาเปนอยางด ยอมจะนำาไปสความสำาเรจเสมอ ความคดเชนนเปนการมองขามความสำาพนธระหวางการฝกอบรมและระบบอน ๆ ขององคการ ตวอยางเชน โครงการฝกอบรมบางโครงการประสบความลมเหลว เนองจากผผานการฝกอบรมไมไดรบอนญาตหรอความเหนชอบจากผบงคบบญชาใหนำาความรความสามารถ หรอทกษะทไดรบจากการฝกอบรมมาใชในงาน สำาหรบบางโครงการความลมเหลวเกดขน เพราะการฝกอบรมมไดเปนหนทางของการแกปญหาทเกดขนในองคการ ดง


13

นน การทำาความเขาใจเกยวกบความสำาพนธระหวางการฝกอบรมและระบบอน ๆ ขององคการ จงเปนสงทสำาคญสำาหรบนกจดการฝกอบรมทกคน

หากจะเปรยบองคการหนง ๆ เสมอนหนงวาคอมนษยคนหนง องคการนนกจะประกอบดวยอวยวะและระบบการทำางานตาง ๆ มากมาย สำาหรบมนษยแลวระบบตาง ๆ ททำางานรวมกนมอยดวยกนหลายระบบ อาท ระบบการหายใจ ระบบการยอยอาหาร ระบบการสบฉดโลหต หรอระบบการขบถาย เปนตน ในท ำานองเดยวกน องคการหนง ๆ กจะประกอบไปดวยระบบตาง ๆ หลายชนด เชน ระบบการจดการทรพยากรมนษย ระบบการตดตอสอสาร ระบบการบงคบบญชา หรอระบบการเงน เปนตน ระบบตาง ๆ เหลานมไดดำารงอยอยางโดดเดยว เปนเอกเทศ หากแตตองเกยวของสมพนธและมอทธพลตอกนและกนอยางแนบแนน ตวอยางเชน องคการทเนนการบงคบบญชาแบบอตตาธปไตยหรอยดถอตวผนำาเปนใหญ (autocratic leadership) กยอมจะใชระบบการตดตอสอสารแบบทางเดยว (one-way communication) หรอแบบบนสลาง (top-down system) เปนหลก เปนตน

สำาหรบการฝกอบรมบคลากรนน อาจถอไดวาเปนระบบยอย (sub-system) ระบบหนงขององคกร โดยเปนสวนหนงของระบบการจดการทรพยากรมนษย (human resource management system) ซงเปนระบบของการวเคราะหและจดการเกยวกบความตองการดานบคลากรขององคการเพอตอบสนองตอวตถประสงคในเบองตนเสยกอนวา ตองการกำาลงคนจำานวนเทาไร และคนเหลานนจะตองมคณภาพหรอคณสมบตอยในระดบใด จากนนจงเปรยบเทยบกำาลงคนทมอยในปจจบนกบวตถประสงคทกำาหนดไว ซงจะทำาใหทราบตอไปวาองคการจะตองทำาเชนไรเพอใหกาวไปถงจดนน องคการบางแหงอาจมงทจะดงดด สรรหา วาจางพฒนา และรกษาผทมลกษณะพเศษบางประเภท เพอสรางภาพลกษณทเปนเอกลกษณของตน ตวอยางเชน เปปซโค (PepsiCo) บรษทผลตนำาอดลมยกษใหญของโลก ยดถอคต


14

ประจำาบรษททวา เรารบนกอนทร และสอนใหพวกเขารจกการบนเปน“หมอยางพรอมเพรยง นกอนทรในทนคอ พนกงานระดบผจดการซงจะ”ตองมความเปนนกธรกจเตมตว เชน การกลาเสยง ทำางานสปดาหละหกสบชวโมง เปนตน อยางไรกตามเมอทมตดสนใจอยางไรลงไปแลว ทกคนจะตองปฏบตตามอยางพรอมเพรยงกน (Dumaine,1989)

ดงนนจงกลาวไดวาการฝกอบรมเปนระบบทองคการใชเปนเครองมอในการพฒนากำาลงของตน เพอใหมคณลกษณะตามทไดกำาหนดไว อยางไรกตามระบบการฝกอบรมของแตละองคการจะแตกตางกนไปตามเปาหมาย และนโยบายขององคการ องคการทมงแตการซอคนทมคณภาพจากองคการอน ๆ โดยไมเนนการสรางคนของตนเอง

กระบวนการการจดการทรพยากรมนษย เร มตนจากการวางแผนและการคาดการณเกยวกบกำาลงคนทจ ำาเปนตอการดำาเนนงานขององคการ ทงในปจจบนและอนาคต จากนนจงคนหากลมบคคลทอยในขายของความตองการ (selection) ผทมคณสมบตเหมาะสม และสมควรได รบการวาจางใหเป นพนกงานขององคการ โดยอาศยกระบวนการและวธการคดเลอกแบบตาง ๆ เชน การสอบขอเขยน หรอการสมภาษณ เปนตน

หากไมไดบคคลทตรงตามกบความตองการ องคการกจ ำาเปนจะตองกลบไปคนหากลมคนทมศกยภาพสงอกคร งหนง แตสามารถคดเลอกบคคลทมความเหมาะสมไดแลว องคการกจะตองจดใหมการปฐมนเทศพนกงานใหม (Orientation) เพอใหบคคลเหลานมความร และความเขาใจเกยวกบสภาพและลกษณะการทำางานขององคการ รวมทงเปนการหลอหลอมใหพนกงานใหม มคานยมและเจตคตทสอดคลองกบวฒนธรรมขององคการอกดวย

หลงจากนน เมอพนกงานเหลานเขามาเปนสวนหนงขององคการแลว พวกเขาก ควรจะได รบการฝกอบรมและพฒนา เพ อใหเป นทรพยากรมนษยทมความร ทกษะ และความสามารถ ททนสมยและเหมาะสมกบการปฏบตงาน นอกจากนน ยงเปนการสงเสรมความ


15

กาวหนาในอาชพการงานของพนกงานอกดวย อยางไรกตามเมอเวลาผานไประยะหนง พนกงานบางสวนกอาจจะพนสภาพจากการเปนสมาชกขององคการ ทำาใหเกดอตราวางขนภายในหนวยงาน ทงนดวยสาเหตตางๆ เชนการลาออก การเกษยณอาย หรอการถกปลดออกจากงานเปนตน

เมอถงจดน องคการมความจำาเปนจะตองหาบคคลซงจะมาเปนกำาลงทดแทนผทพนสภาพไป นนหมายความวา กระบวนการการจดการเปนการจดทรพยากรมนษยกจะยอนกลบมาสขนตอนทหนงอกครงหนง และดำาเนนตอไปตามวฏจกรน อยางไรกตาม ในบางกรณ เชน องคการมการขยายตวอยางรวดเรว การคนหาและคดเลอกบคลากร กไมจ ำาเปนทจะตองรอใหพนกงานเกาพนสภาพไปเสยกอน แตองคการสามารถทจะคาดการณและวางแผนการจดวางกำาลงคนไดทนท

บทบาทและประโยชนของการฝกอบรมการฝกอบรมบคลากรเปนเครองมอของการบรหารชนดหนง ซงได

รบการจดขนเพอเสรมสรางประสทธภาพการดำาเนนงานขององคการ ดงนน การฝกอบรมบคลากรจงควรจะตอบสนองตอเปาหมายขององคการ หากการฝกอบรมไมสามารถจะสนบสนนใหองคการบรรลเปาหมายใดๆแลวกไมมประโยชนอนใดทจะจดการฝกอบรมขนมา กลาวโดยทวไปแลว การฝกอบรมมบทบาทในการปรบปรงประสทธภาพขององคการไดในหลายๆทางดวยกน ดงตอไปน (Johnson, 1976; McGehee & Thayer, 1961)

1. ชวยพฒนาความร ท กษะ ความสามารถ และเจตคตของพนกงาน การฝกอบรมจะชวยปรบปรงให พนกงานมคณสมบตทจำาเปนตอการทำางานดขนกวาเดม อนจะสงใหผลผลตสงขนทงในดานปรมาณและคณภาพ

2. ชวยลดคาใชจายดานคาจางแรงงาน โดยการลดปรมาณเวลาทใชในการผลตสนคาหรอบรการ แตยงไดสนคาหรอบรการทม


16

ปรมาณและคณภาพคงเดม นอกจากนน ยงลดเวลาทใชในการพฒนาพนกงานทขาดประสบการณ เพอใหมผลการปฏบตงานอยในระดบทนาพงพอใจ

3. ชวยลดตนทนการผลต โดยการลดปรมาณสนคาทผลตอยางไมไดมาตรฐาน

4. ชวยลดคาใชจายดานการบรหารบคคล โดยการลดอตราการลาออกจากงาน การขาดงาน การมาทำางานสาย อบตเหต การรองทกข และสงอนๆทบนทอนประสทธภาพในการทำางาน

5. ชวยลดคาใชจายในการใหบรการแกลกคา โดยการชวยปรบปรงระบบการใหบรการหรอสงสนคาใหแกลกคา

6. ชวยพฒนาพนกงานเพอใหเปนกำาลงทดแทนในอนาคต การฝกอบรมบคคลากรจะชวยใหองคการมกำาลงทดแทนไดทนทวงท หากมพนกงานบางสวนเกษยณ หรอลาออกจาการทำางาน

7. ชวยตระเตรยมพนกงานกอนการกาวขนไปสตำาแหนงหนาททสงขนการฝกอบรมจะชวยใหพนกงานทไดรบการเลอนตำาแหนงใหม มความพรอมและสามารถปรบตวใหเขากบตำาแหนงหนาทใหมไดอยางเหมาะสม

8. ชวยขจดความลาหลงดานทกษะ เทคโนโลย วธการทำางาน และการผลต การฝกอบรมจะชวยใหพนกงานขององคการมความร ทกษะ และความสามารถททนกบความเปลยนแปลงของโลก และชวยใหองคการสามารถแขงขนกบผอนได

9. ชวยใหการประกาศใชนโยบายหรอขอบงคบขององคการ ซงไดรบการไขหรอรางขนมาใหมเปนไปอยางราบรน

10. ชวยปรบปรงและพฒนาความสมพนธระหวางพนกงานในองคการรวมทงชวยเพมพนขวญและกำาลงใจในการปฏบตงานของพนกงานดวย

ปจจยทมอทธพลตอความสำาเรจของการฝกอบรม


17

ความสำาเรจและประสทธผลของโครงการฝกอบรม ขนอยกบปจจยหลายประการ ดงตอไปน(McGehee & Thayer, 1961)

ประการแรก องคการจะตองถอวาการฝกอบรมเปนหนทาง (means) ทจะนำาไปสเปาหมาย (end) การฝกอบรมโดยตวของมนเองมไดเปนจดสดทายทวาดหวงไวแตประการใด หากผบรหารขององคการคดวาหนวยฝกอบรมไดรบการจดตงขนเพอฝกอบรมพนกงานเทานน โดยมไดมจดประสงคใดมากไปกวานนแลว การฝกอบรมกเปนพยงจดสดทายเทานน ซงทจรงแลว หนวยฝกอบรมกมวตถประสงคของการทำางานเชนเดยวกบหนวยอน ๆ ขององคการ เชน หนวยวจยและพฒนา (research & development unit)เป นต น น นก ค อ ก า รปรบปรงประกนเทานนเอง กลาวคอ หนวยฝกอบรมกระทำาโดยการเพมพนความร ทกษะ และความสามารถของพนกงาน แตหนวยวจยและพฒนากระทำาโดยการสรางสรรคผลตภณฑใหม ๆขนมา

ดงนน ตราบใดทผบรหารยงไมมองวา การฝกอบรมเปนเครองมอชนดหนงของการเพมพนประสทธภาพขององคการแลว การฝกอบรมกอาจจะเปนเพยงของเลนช นหนงทจ ำาเป นตองมไวอวดผอ นเท าน น

ประการทสอง ฝายบรหารขององคการจะตองเปนผรบผดชอบในการจดการโครงการฝกอบรม ถงแมวาพนกงานจะสามารถเรยนรงานไดเองจากการไดปฏบตงานจรง แตประสทธภาพของการเรยนรแบบน จะไมดเทากบการทพวกเขาไดรบการฝกอบรมอยางเปนระบบ ดงนน ฝายบรหารขององคการจะตองเปนผรบผดชอบในการจดการและพฒนาการฝกอบรมขนมา

ประการทสาม ฝายบรหารขององคการจะตองมความรและทกษะเกยวกบการพฒนาและการจดการโครงการฝกอบรม ถาหากไมมผใดทมความสามารถในการจดการฝกอบรมใด ๆ หากผทปฏบตงานดมไดรบผลตอบแทนและความกาวหนาในหนาทการงานทดกวาผทปฏบตงานไมด ดงนน ฝายบรหารจะตองจดโครงสรางและระบบขององคการเพอให


18

พนกงานรสกวาการฝกอบรมมความหมายตอความกาวหนาในอาชพการงานของพวกเขา

กลาวโดยสรป จะเหนไดวาปจจยทชวยสนบสนนความสำาเรจของการฝกอบรมทงสประการทกลาวมาขางตนนน ลวนแตมความสมพนธอยางแนบแนนกบบทบาทของฝายบรหารขององคการทงสน กลาวคอ ฝายบรหารจะตองใหความสำาคญและมความมงมนตอการสนบสนนงานฝกอบรม กญแจสำาคญของความสำาเรจขององคการคอคณภาพของผปฏบตงาน ฝายบรหารขององคการสามารถจะใชการฝกอบรม เปนเครองมอในการเพมพนคณภาพของบคคลากรไดเปนอยางดหากมการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบและสอดคลองกบเปาหมายขององคการ

หนาทและงานของนกจดการฝกอบรมบทบาท หนาท และงานของนกจดการฝกอบรม(Training

professionals) ซงเปนผรบผดชอบการจดการฝกอบรมขององคการ สามารถจำาแนกไดดงตอไปน (Pinto & Walker, 1978)

1. วเคราะหความตองการในการฝกอบรม (needs analysis) โดยการใชแบบสำารวจและการสมภาษณบคคลทเกยวของเพอวเคราะหความตองการ และประเมนความคดเหนตาง ๆของพนกงาน

2. กำาหนดแนวทางการฝกอบรมทเหมาะสม โดยการประเมนประสทธภาพของวธการฝกอบรมแบบตางๆ เชน โปรแกรมการเรยนดวยตนเอง วดทศน การเรยนโดยใชคอมพวเตอร หรอ การฝกอบรมทเนนกระบวนการกลม เปนตน

3. ออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรม ไดแก การออกแบบโครงสรางและเนอหาของหลกสตรการฝกอบรม การประยกตทฤษฎจตวทยาการเรยนรมาใชในการฝกอบรม การก ำาหนดวตถประสงค การประเมนผล และการเลอกวธการฝกอบรมทเหมาะสม


19

4. สรางและจดหาวสดอปกรณประกอบการฝกอบรม ไดแก การจดทำาบทบรรยาย สไลด คมอการฝกอบรม ผลงานทางศลปะ และวสดสำาหรบการฝกอบรมอน ๆ

5. จดหาและประเมนคณภาพของวทยากรภายในองคการ รวมทงการฝกอบรมผทจะรบหนาทเปนวทยากรในอนาคต

6. จดหาและประเมนคณภาพของผเชยวชาญจากภายนอกองคการ ซงไดรบการวาจางหรอเชอเชญใหมาเปนวทยากรหรอทปรกษาของการฝกอบรม

7. บรหารจดการงานดานธรการของหนวยงาน เชน การจดทำางบประมาณ การจดระบบการทำางาน การบรรจเจาหนาทฝกอบรม การเสนอแผนการฝกอบรม การวางแผนการทำางาน

8. วางแผนและใหคำาปรกษาดานการพฒนาบคลากร เชน ใหค ำาปรกษาแกพนกงานเปนรายบคคลเกยวกบแนวทางการพฒนาอาชพการทำางาน การทำาบนทกการเขารวมการฝกอบรมของพนกงาน

9. ชวยเหลอการฝกอบรมในงาน (on-the-job training) ไดแก การใหความชวยเหลอผจดการหรอหวหนางานในการฝกอบรมซงใหผรบการอบรมปฏบตงานจรง ๆ การวเคราะหทกษะและความรทจำาเปนสำาหรบการทำางาน และการพจารณาปญหาของการปฏบตงาน เปนตน

10. ชวยเหลอการฝกอบรมในหองเรยน เชน การควบคมโสตทศนปกรณ การบรรยาย การนำาอภปราย เปนตน

11. วจยคนควาสงทเกยวของกบการฝกอบรม เชน การแปรผลและเสนอสถตขอมล ซงเกยวของกบการฝกอบรม การจดทำารายงานหรอบทความ และการออกแบบวธการรวบรวมขอมล เปนตน


20

12. การเขารวมกจกรรมพฒนาตนเอง เชน การเขารวมสมมนาหรอการประชมทางวชาการ การตดตามความเคลอนไหวทางดานการฝกอบรม เปนตน

13. รกษาสมพนธภาพในการทำางานกบบคคลฝายตาง ๆ เชน การรกษาความสมพนธอนดกบผจดการฝายตาง ๆ รวมปรกษาและใหความคดเหนเกยวกบการฝกอบรมและพฒนาบคลากร เปนตน

14. มสวนรวมในการพฒนากลมและองคการ ไดแก การประยกตเทคนคตาง ๆ เชน การพฒนาทม การประชมกลม การแสดงบทบาทสมมต เปนตน เพอปรบปรงประสทธภาพการทำางานของกลมและองคการ

คำาถามทายบท

1. การฝกอบรม คออะไร ทำาไมตองมการฝกอบรม2. การฝกอบรมและการพฒนาพนกงานมความแตกตางกนอยางไร3. การฝกอบรมบคลากรมอยดวยกนกประเภท และสามารถจำาแนก

ตามเกณฑตาง ๆ ได อยางไรบาง4. บทบาทและประโยชนของการฝกอบรมมอะไรบาง ใหอธบาย5. ปจจยอะไรบางททำาใหการฝกอบรมประสบความสำาเรจ ใหอธบาย6. นกจดการฝกอบรมมบทบาทและหนาทอะไรบาง ใหอธบาย

การฝกอบรมและการพฒนาทรพยากรมนษย HRMT 316

อาจารยวระพนธ แกวรตน

21

บทท 2การจดองคการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจถงความจำาเปนในการมองคการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบหลกการจดองคการฝกอบรม3. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายถงโครงสรางขององคการฝกอบรม

ได4. เพอใหนกศกษาเขาใจในประเภทขององคการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความจำาเปนในการมองคการฝกอบรม2. หลกการจดองคการฝกอบรม3. โครงสรางขององคการฝกอบรม


22

4. ประเภทขององคการฝกอบรม


การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการ

เรยน

การจดองคการ (Organizing) มหลายความหมายดงน การกำาหนดหนาทและความรบผดชอบของบคคล เพอใหแนใจวาบคลากรไดใชความพยายามในการปฏบตงานอยางเตมท (Littlefield. 1974: 16)เปนการนำาหลกการจดองคการสำานกงานทแสดงความสมพนธในการทำางานระหวางบคลากร การจดสงแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ ใหดทสด เพอใหเกดผลผลตจากการทำางานสงสดเปนกระบวนการประสานงานระหวางหนาทตาง ๆ บคลากรและสงแวดลอมทางกายภาพ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคการ (Littlefield. 1974: 15) เปนการกำาหนดวามกจกรรมอะไรบางทตองทำาและควรทำาอยางไร การพจารณาความสมพนธระหวางบคลากร ซงตองอาศยแผนผงการจดองคการ


23

(Organization chart) ซงเปนแผนผงทแสดงความรบผดชอบและอำานาจในการปฏบตหนาทและกจกรรมตาง ๆ (Quibble. 1980: 7)

ความจำาเปนในการมองคการการฝกอบรม การมหนวยงานสำาหรบจดฝกอบรมโดยเฉพาะมความจำาเปนมากดงเหตผลตอไปน

1. เพอสรางความเขาใจและทศนคตทด ตอพนกงานใหมทเขามาท ำางาน เชน สรางความเขา ใจเร องวตถประสงค นโยบาย โครงสรางทวไป บคคลสำาคญของหนวยงาน ผลผลต และอนๆ ถาไมมหนวยงานฝกอบรมผบรหารจะตองแนะนำาเร องตาง ๆ เหลานดวยตนเอง

2. เมอองคการมนโยบายใหมหรอเปลยนแปลงนโยบาย ผบรหารจะตองสงขาวสารแจงใหผใตบงคบบญชาทราบ เพอใหผรบนโยบายตาง ๆ มความเขาใจในนโยบายใหม ๆ ดงนนฝายฝกอบรมจงมหนาทถายทอดความเปลยนแปลงเหลานนไปสพนกงาน

3. เมอมการนำาเทคนคใหม ๆ เขามาใชในองคการ หรอเมอมการนำาเครองจกรอปกรณใหม ๆ มาใช ซงผเกยวของทกคนจะตองทราบจงจำาเปนตองมการอภบาย การสาธต การตอบคำาถาม และฝายฝกอบรมจะเปนจะทำาหนาทแทนผบรหาร

4. ถาไมมหนวยงานฝกอบรมอยางเปนทางการจะเกดปญหา 2 ประการ คอ ประการแรก ปญหาในการถายทอดงาน เนองจากหนวยงานแตละคนมความสามารถในการถายทอดงานตางกน ดงนนความสำาเรจในการทำางานของผใตบงคบบญชาจงขนอยก บความสามารถในการถายทอดความรของหวหนางาน และประการทสอง คอ เมอองคการขยายตวใหญขนผบรหารตองมงานมาก ไมมเวลาสอนงานพนกงานอกตอไป ประสทธภาพในการทำางานของพนกงานจะตำาลง จงจำาเปนตองมหนวยงานฝกอบรมมารองรบหนาทนแทน


24

หลกการจดองคการฝกอบรมการจดองคการฝกอบรมทดจะตองมลกษณะดงน

1. สมาชกในองคการฝกอบรมทกคนจะตองทราบวาองคการฝกอบรมหรอฝายฝกอบรมทจดตงขนมามวตถประสงคหรอเปาหมายอยางไร เพอใหการบรหารงานดำาเนนไปโดยราบร นและร ทศทางของการทำางาน

2. องคการฝกอบรมมหนาทความรบผดชอบอะไรบาง มการแบงแยกหนาทการงานตามความเหมาะสม โดยแบงตามบคคลหรอแบงหนาทตามหนวยงานยอย

3. องคการฝกอบรมจะตองจดใหมศนยกลางอำานวยการทมความรบผดชอบและอำานวยการโดยตรง นนคอ มหวหนาหรอผบรหารสงสดรบผดชอบ อาจอยในรปของบคคลเดยวหรอคณะกรรมการ

4. องคการฝกอบรมจะตองจดใหมการจดระบบการทำางานทเหมาะสม มเทคนคการควบคมงาน และการประสานงานในองคการทด

5. องคการฝกอบรมตองสามารถปรบตวใหเหมาะสมกบสภาวการณ และสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป

องคการฝกอบรมหรอหนวยงานฝกอบรมอาจจะจดตงขนตงแตขนาดเลกทสด คอมบคลากร

เพยงคนเดยว สงกดอยในฝายใดฝายหนง หรอจดตงขนเปนแผนก เปนฝาย หรอเปนศนยฝกอบรมทมบ คลากรจ ำานวนมาก ในทางปฏบต องคการคอย ๆ เปลยนแปลงโครงสรางและเตบโตทละนอย ในระยะแรก ๆ ฝายฝกอบรมอาจจะเปนบคคลเพยงคนเดยว ตอมาอาจเพมเปน 2 – 3 คน แตยงอยในสายงานบรหารงานบคคลหรอแผนกบคคล หรอแผนก


25

พนกงานสมพนธ หรออาจกระจายอยในแผนกตาง ๆ โดยทวไปจะกระจายไปอยในฝายผลตและฝายการตลาดเพราะ 2 ฝายนเปนหวใจของธรกจ

ตอมาเมอองคการขยายตวเตบโตขน มพนกงานมากขน หรอเปนองคการขนาดใหญหนวยงานฝกอบรมทกระจายอยในฝายตาง ๆ จะถกนำามารวมกนภายใตแผนกการบรหารบคคล และเมอองคการเตบโตมขาดใหญมาก มพนกงานเปนจำานวนมากหนวยฝกอบรมมกจะแยกตวออกมาเปนศนยฝกอบรมขนตรงตอผบรหารระดบสง ในสวนของศนยฝกอบรมเองจะตองมโครงสรางรวมกจกรรมทกอยางไวไดหมด เพอใหพนกงานทกคนทราบวาขนตรงกบใคร ใครเปนผใตบงคบบญชา ใครเปนผบงคบบญชา มขอบเขตหนาทอะไร มความรบผดชอบเพยงใด งานทกตำาแหนงจะตองมคำาบรรยายทกลกษณะงาน และการกำาหนดมาตรฐานของงานเอาไว

โครงสรางขององคการฝกอบรมองคการฝกอบรมทมขนาดใหญและเปนศนยการฝกอบรมทแทจรง

อาจจดโครงสรางขององคการได 2 แบบดงนแบบท 1 จดโครงสรางองคการฝกอบรมตามระดบหรอประเภทของผรบการฝกอบรม นยมแบงสายงานออกเปนฝายตาง ๆ ดงน

1. ฝายบรหาร2. ฝายฝกอบรมพนกงานระดบปฏบตการ3. ฝายฝกอบรมพนกงานระดบหวหนางาน4. ฝายพฒนาผบรหาร

แบบท 2 จดโครงสรางองคการตามลกษณะของงาน นยมแบงสายงานออกเปนหลาย ๆ ฝายดงน

1. ฝายบรหาร2. ฝายแผนงานการฝกอบรม


26

3. ฝายดำาเนนการฝกอบรม4. ฝายอปกรณการฝกอบรมหรอฝายบรการ5. ฝายขอมลและทะเบยน6. ฝายวจยและตดตามประเมนผล

ประเภทขององคการฝกอบรมองคการฝกอบรมหรอหนวยงานทมหนาทเกยวกบการจดการฝก

อบรมจำาแนกออกเปนดงน1. ศนยฝกอบรมทต งข นเพ อฝกอบรมและพฒนาบคคลภายใน

องคการของตนเอง เชน สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอนของสำานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนพฒนาผบรหารการศกษาของกระทรวงศกษาธการ กองฝกอบรมและพฒนาของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ตลอดจนฝายฝกอบรมของบรษทตาง ๆ

2. ศนยฝกอบรมทตงขนเพอฝกอบรมบคคลใหแกองคการตาง ๆ โดยทวไป เชนศนยเพมพนผลผลตแหงประเทศไทย สถาบนพฒนาฝมอแรงงาน เปนตน


1. การจดองคการ (Organizing) หมายถงอะไร มความส ำาค ญอยางไรจงอธบายและยกตวอยางประกอบ

2. การจดองคการฝกอบรมจะตองคำานงถงองคประกอบอะไรบาง จงอธบาย

3. การจดองคการฝกอบรมทดมลกษณะอยางไร จงอธบาย


27

4. องคการฝกอบรมขนาดใหญ มวธจดโครงสรางขององคการออกเปนกแบบ อะไรบาง จงอธบาย

บทท 3การจดการฝกอบรมอยางเปนระบบ

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจถงแนวคดเกยวกบการจดการจดฝกอบรม

อยางเปนระบบ2. เพอใหนกศกษาทราบถงกระบวนการของการจดการฝกอบรมอยาง

เปนระบบการฝกอบรมและการพฒนาทรพยากรมนษย HRMT 316

อาจารยวระพนธ แกวรตน

28

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. แนวคดเกยวกบการจดการจดฝกอบรมอยางเปนระบบ2. กระบวนการของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบ



เรยน

การฝกอบรมบคลากร เปนสงทองคการจะตองลงทนทงในดานกำาลงคน เงนทอง และ

ทรพยากรอน ๆ เปนจำานวนไมนอย ดงนนการจดการการฝกอบรมอยางเปนระบบจงเปนสงจำาเปนอยางยง เพอใหเกดประสทธภาพและไดรบผล


29

คมคากบการลงทนมากทสด ในบทน จงขอกลาวถงแนวคดและขนตอนตาง ๆ ของการฝกอบรมอยางเปนระบบ

แนวคดเกยวกบการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบก า ร จ ด ก า ร ฝ ก อ บ ร ม อ ย า ง เ ป น ร ะ บ บ ( A systematic

approach to training) อ ง อ ย บ น แ น ว ค ด แ บ บ ร ะ บ บ (the systems approach) ซงมสาระสำาคญคอ

ประการแรก ระบบของการฝกอบรมเปนเพยงระบบยอยระบบหนงขององคการ และ

ปฏสมพนธ ( Interaction) กบระบบอน ๆ อยางตอเนอง ตวอยางเชน นโยบายขององคการในดานการคดเลอกบคคล หรอการจดการ ยอมมอทธพลอยางมากตอการจดการฝกอบรม

ประการทสอง แนวคดแบบระบบเนนการนำาขอมลยอนกลบ ( Feedback) มาใชเพอ

การปรบปรงกระบวนการฝกอบรมอยางตอเนอง ดงนน โครงการฝกอบรมจงไมเคยเปนเพยงจดหมายปลายทาง แตจะเปนสงทจะตองไดรบการปรบเปลยนตามขอมลทไดรบกลบมาอยเสมอ ๆ เพอใหบรรลถงวตถประสงคทกำาหนดไว

ประการสดทาย แนวคดแบบระบบจะทำาหนาทเปนเสมอนเกราะความคด

( Frame of reference) สำาหรบการวางแผนและดำาเนนการการฝกอบรม (Gold-stein, 1993)

เมอพจารณาในรายละเอยด สงทปอนเขาในระบบการฝกอบรมบคลากรไดแก

ความร ทกษะ ความสามารถ บคลกภาพ แรงจงใจ และทศนคตของบคลากรในองคการ ซงแตละองคการกยอมมบคลากรทมคณลกษณะแตกตางกน และแมแตในองคการเดยวกน บคลการแตละคนกยงม


30

ความแตกตางกนอกดวย สำาหรบกระบวนการแปรรปคอ โครงการฝกอบรมบคลากรซงองคการไดจดทำาขน โครงการตาง ๆ เหลานจะทำาหนาทปรบปรง เพมพน สงเสรม และสนบสนนใหบคลการมการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ จนมผลลพธหรอพฒนาการเปนทนาพอใจขององคการ อยางไรกด องคการจะตองมการประเมนและตดตามผลอยทกระยะ เพอใหทราบปญหา อปสรรค และสงทควรปรบปรง และนำาขอมลเหลานไปใชในการปรบเปลยนโครงการฝกอบรมบคลากรตอไป

กระบวนการของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบขนตอนท 1: วเคราะหความตองการในการฝกอบรม

การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม ( Needs assessment) เปนขนตอนแรก

ของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบ การวเคราะหดงกลาววจะชวยใหทราบขอมลทจำาเปนสำาหรบการออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรม เพอใหการฝกอบรมสอดคลองกบความตองการขององคการ และเกดประโยชนสงสด อยางไรกตาม ในความเปนจรง นกจดการฝกอบรมบางสวนมงสนใจแตจะจดการฝกอบรมโดยละเลยการวเคราะหความตองการขององคการ ดงนนการฝกอบรมหลาย ๆ โครงการจงมไดสรางสรรคประโยชนใหเกดขนแกองคการแตประการใด การละเลยดงกลาวมสาเหตหลาย ๆ ประการดวยกน ประการแรกคอ การเหอตามแฟชนหรอความนยมซงเกดขนในขณะนน เปนตนวา ขณะนนในวงการการบรหารธรกจและจดการทรพยากรมนษย อาจจะมความสนใจเกยวกบกลมควบคมคณภาพ ( Quality Control Circle ) เปนอยางมาก ทำาใหมการจดการฝกอบรมเชนนนขนมาบาง โดยมไดคำานงวาองคการมความตองการเชนนน และจะนำาวธการทำางานแบบนนมาใชจรงหรอไม ประการทสอง นกจดการการฝกอบรมคดวาการวเคราะหความตองการ


31

ในการฝกอบรม เปนสงทไมจำาเปน และเสยเวลาทำาไปโดยใชเหต ทงนเพราะคดวาตนเองมขอมลทกอยางอยหวของตนอยแลว ประการทสาม การจดการฝกอบรมขององคการบางแหง มลกษณะของการกระทำาไปตามประเพณ หรอดำาเนนไปตามระเบยบแบบแผนทเคยเปนมา

การวเคราะหความตองการในการฝกอบรมประกอบดวยการวเคราะห 3 ประการคอ การ

วเคราะหองคการ การวเคราะหภารกจและคณสมบต และการวเคราะหบคคล

การวเคราะหองคการ ( organizational analysis ) เปนการวเคราะหทเร มตนดวยการตรวจสอบเปาหมายทงในระยะสนและระยะยาวขององคการ รวมทงแนวโนมตาง ๆ ทอาจสงผลกระทบตอเปาหมายเหลาน ขอมลเกยวกบเปาหมายขององคการจะเปนสงกำาหนดทศทางและการวางแผนการอบรม การวเคราะหองคการยงเปนการตรวจสอบบรรยากาศการทำางานภายในองคการ (organizational climate ) การฝกอบรมไมอาจจะกอใหเกดประโยชนใด ๆ ได หากผบงคบบญชาไมสนบสนนใหผรบการอบรมนำาสงทเรยนรมาใชในการทำางานจรง นอกจากนการวเคราะหองคการยงเปนการสำารวจทรพยากรทมอยภายในองคการซงจำาเปนตอการจดโครงการฝกอบรมใหบรรลผลสำาเรจ

ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ภ า ร ก จ แ ล ะ ค ณ ส ม บ ต ( Task and knowledge, skill, and ability analysis) ขนตอนทสองของการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมคอการวเคราะหภารกจซงผรบการฝกอบรมจะตองปฏบตภายหลงการฝกอบรม การวเคราะหนจะบงบอกวาผปฏบตงานจะตองทำาอะไร อยางไร และเพราะเหตใด นอกจากนนยงบงบอกอกดวยวาผปฏบตงานนน ๆ จะตองมความร ทกษะ และความสามารถอะไรบางสำาหรบการปฏบตงานนน ๆ ขอมลจากการวเคราะหนจะชวยใหนกจดการฝกอบรมทราบวา หลกสตรและเนอหาของการฝกอบรมควรจะประกอบดวยสงใดบาง


32

การวเคราะหบคคล ( Person analysis) การวเคราะหในขนตอนน จะชวยใหทราบวา

ผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ และความสามารถทจ ำาเปนสำาหรบการทำางานอยในระดบใด การวเคราะหบคคลจงมความสำาคญเกยวของกบการวเคราะหทกลาวมาแลวขางตน แตการวเคราะหบคคลจะมงเนนไปทระดบความดเลวของการปฏบตงานของพนกงานแตละคน เพอพจารณาวาพนกงานคนนน ๆ จำาเปนทจะตองไดรบการฝกอบรมเพมเตมหรอไม

ขนตอนท 2: กำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรมขอมลตาง ๆ ทไดจากการวเคราะหความตองการในขนตอนแรก จะ

เปนสงทจะนำามาใชในการกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม ซงเปนเสมอนเขมทศสำาหรบการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรมตอไป และยงเปนสงทกำาหนดแนวทางการประเมนผลโครงการฝกอบรมอกดวย วตถประสงคของการฝกอบรมทดนน ควรจะเปนแบบทเรยกวา วตถประสงคเชงพฤตกรรม ( Behavioral objectives) ซงจะไดกลาวถงอยางละเอยดในบทตอ ๆ ไป

ขนตอนท 3: คดเลอกและออกแบบการฝกอบรมเมอทราบแลววาวตถประสงคของการฝกอบรมคออะไร ขน

ตอนทสามนกจะเปนการคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรม ซงจะนำาไปสเปาหมายทกำาหนดไว กระบวนการในขนตอนนนบไดวามความละเอยดออน และตองอาศยการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเปนอยางมาก นกจดการฝกอบรมจะตองมความรทงในดานหลกการเรยนร และการเลอกสรรสอการสอนทเหมาะสมกบผรบการอบรม เพอใหพวกเขามการเปลยนแปลงไมวาจะเปนในดานความร ทกษะ หรอความสามารถตามทไดมงหวงไว ดงนน จงมความสำาคญอยางยงทนกจดการการฝกอบรมจะตองรวา ภารกจและความร ทกษะ และความสามารถสำาหรบภารกจนนคออะไร และการ


33

ฝกอบรมแบบใดทจะชวยใหผรบการฝกอบรมมความร และพฒนาตามวตถประสงคทกำาหนดไว การออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรมจงจำาเปนตองคำานงถงปจจยตาง ๆ มากมาย ไมวาจะเปนหวขอวชา เนอหา รปแบบและวธการอบรม สอการสอน วทยากร และเวลาสำาหรบการฝกอบรม เปนตน

ขนตอนท 4: สรางเกณฑสำาหรบการประเมนผลการสรางเกณฑ ( Criteria) สำาหรบการประเมนผล ควรท

จะไดกระทำาควบคไปกบการคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรมโดยเกณฑทสรางขนจะตององหรอสอดคลองกบวตถประสงคของการฝกอบรมทไดก ำาหนดไว เนองจากเกณฑสำาหรบการประเมนผลคอมาตรฐานทใชวดพฤตกรรม ดงนนเกณฑจงควรจะระบวา พฤตกรรมอะไรทผรบการอบรมจะตองมการพฒนา ไมวาจะเปนความร หรอทกษะ หรอความสามารถ ระดบตำาสดของพฤตกรรมทจดวาผานเกณฑอยท ตรงไหน และพฤตกรรมนนแสดงออกมาภายใตสภาวการณอยางไร สำาหรบประเภทของเกณฑทใชสำาหรบการประเมนผลจะไดกลาวถงในบทตอ ๆ ไป

ขนตอนท 5: จดการฝกอบรมหลงจากการวางแผนและเตรยมการฝกอบรมเรยบรอยแลว

ขนตอนตอมากคอ การดำาเนนการฝกอบรมตามแผนทไดกำาหนดไว นกจดการการฝกอบรมจะตองดำาเนนการเกยวกบสถานทของการฝกอบรมฝกอบรมใหเรยบรอย ไมวาจะเปนในดานของโตะ เกาอ อปกรณและสอการสอนตาง ๆ แสงสวาง อณหภม อาหารหรอทพกสำาหรบผรบการอบรม นอกจากนนยงตองคอยดแลและประสานงานกบวทยากรของการฝกอบรมดวย ในระหวางการฝก นกจดการการฝกอบรมอาจจะตองประสบกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนเฉพาะหนา ดงนนจงควรทจะไดมการตระเตรยมการแกไขปญหาเฉพาะหนาไวดวยเชนกน


34

ขนตอนท 6: ประเมนผลการฝกอบรมกระบวนการของการประเมนผลการฝกอบรม ประกอบดวย

กระบวนการสองชนดดวยกนคอ การสรางเกณฑสำาหรบการประเมนผล ( ขนตอนท 4) และการวดผลโดยใชวธการทดลอง (experimental) หรอวธการทไมใชการทดลอง (non-experimental) เพ อตรวจสอบวามความเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนหรอไม ภายหลงการฝกอบรม

การประเมนจะบงชวาผลทไดรบจากการฝกอบรมนนมความตรง ( Validity) มาก

นอยเพยงไร กลาวอกนยหนงกคอ ผลทไดรบนนตรงกบความตองการและวตถประสงคของการฝกอบรมหรอไม การฝกอบรมทจดวาประสบความสำาเรจนน จะตองใหประโยชนและคณคาตรงตามวตถประสงคทกำาหนดไว หากผลทไดรบไมตรงและตำากวาความคาดหวงขององคการ นกจดการฝกอบรมจะตองนำาขอมลตาง ๆ ทไดรบจากการประเมนผล ไปใชประกอบการวเคราะหและการวางแผนการฝกอบรมในอนาคตตอไป ผลของการประเมนจงเปนเสมอนขอมลยอนกลบ ( Feedback) ซงจะไปปรบเปลยนการลงทนเพอการฝกอบรม (inputs) ใหมความเหมาะสมมากยงขน

สรปการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบองอยบนแนวคดแบบ

ระบบ ซงเนนถงการมปฏสมพนธระหวางองคประกอบตาง ๆ และการเปลยนแปลงทเกดขนอยางตอเนองภายในระบบ ขนตอนของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบมทงสน 6 ขนตอน ประกอบดวยการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม การกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม การคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรม การสรางเกณฑสำาหรบการประเมนผล การจดการฝกอบรม และการประเมนผลโครงการฝกอบรม ผลทไดรบจาก


35

การประเมนผล จะเปนขอมลยอนกลบสำาหรบการปรบปรงแกไขโครงการฝกอบรมตอไปในอนาคต


1. การจดการฝกอบรมอยางเปนระบบองอยบนแนวคดแบบระบบซงมสาระสำาคญอะไรบางใหอธบาย

2. องคประกอบของการทำางานแบบระบบ ประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

3. การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม นกจดการฝกอบรมตองวเคราะหอะไรบาง ใหอธบาย

4. กระบวนการของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบประกอบไปดวยขนตอนอะไรบาง ใหอธบาย

5. ในการคดเลอกและออกแบบโครงการการฝกอบรม ทำาไมเราตองสรางเกณฑในการประเมนผลควบคกนไป ใหอธบาย


36

บทท 4การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบจดมงหมายของการวเคราะหความตองการใน

การฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบถงกระบวนการของการวเคราะหความ

ตองการในการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. จดมงหมายของการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม2. กระบวนการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม3. การวเคราะหองคการ4. การวเคราะหภารกจและคณสมบต5. การวเคราะหบคคล


การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย


37

3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

ในการรกษาโรค แพทยจ ำาเปนตองวนจฉยสาเหตของโรคนนๆ โดยอาศยกรรมวธตาง ๆ เชน การถายเอกซเรย การตรวจเลอด เปนตน จากนนจงกำาหนดวธการรกษาโรคทเหมาะสมทสด ไมวาจะเปนการผาตด การใหยา หรอการฉายแสงกตาม ในทำานองเดยวกน นกจดการการฝกอบรม กมความจำาเปนตองวเคราะหความตองการในการฝกอบรมเสยกอนทจะจดการฝกอบรมใด ๆ ขน เพอใหแนใจวา การฝกอบรมคอแนวทางทเหมาะสมทสดของการแกไขปญหาทเก ดขนนน และการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม กเปรยบเสมอนแผนฟลมเอกซเรยซงชวยใหทราบสาเหตของโรคนนเอง

ดงนน การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม จงมความสำาคญอยางยงตอประสทธผลของโครงการฝกอบรมหนง ๆ ดงทกลาวมาแลวในบททผานมาวา นกจดการฝกอบรมหลาย ๆคน อาจจะมองไมเหนความสำาคญหรอละเลยการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม ทงนดวยสาเหตหลายประการซงไดสงผลใหการฝกอบรมไมประสบความสำาเรจเทาทควร หรอไมคมคากบทรพยากรทองคการไดลงทนไป แททจรงแลว การฝกอบรมเปนสงทควรจะไดรบการจดขนเพอสนองตอบเปาหมายขององคกร การวเคราะหความตองการในการฝกอบรมจงชวยให


38

นกจดการฝกอบรมทราบวาวตถประสงค หลกสตร วธการ และองคประกอบอน ๆ ของการฝกอบรม ควรจะเปนเชนไร

จดมงหมายของการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมมจดมงหมายสอง

ประการ คอ 1. เพอวนจฉยวาองคการมความจำาเปนทจะตองจดใหมการฝก

อบรมหรอไม ดงทไดกลาวมาแลวในบทท 1 วา การฝกอบรมมประโยชนสำาหรบการแกไขปญหาบางประการขององคการ เชน การพฒนาความร ทกษะ และความสามารถของพนกงาน เปนตน อยางไรกตาม การฝกอบรมไมสามารถจะแกไขปญหาบางอยางได ถาปญหานน ๆ มสาเหตจากความขดของในดานโครงสรางขององคการหรอความไมเพยงพอในดานอปกรณ เครองมอเครองใช หรอบคลากร

2. เพอศกษาขอมลทจ ำาเปนตอการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรม การวเคราะหความตองการในหารฝกอบรม จะชวยใหทราบสภาพปจจบนขององคการ รวมทงภารกจและคณสมบตทพนกงานมอย ขอมลดงกลาวจะเปนพนฐานสำาหรบจดการฝกอบรมตอไป

กระบวนการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมโดยทวไปแลว การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม

ประกอบดวยการวเคราะหลกษณะสามประการคอ (1) การวเคราะห


39

องคการ (2) การวเคราะหภารกจและคณสมบต และ (3) การวเคราะหบคคล (Goldstein, 1993)

อยางไรกด เลแธม ( Latham, 1988) ไดเสนอวาควรจะนำาการวเคราะหประชากร (demographic anaiysis) เขาไววาเปนสวนหนงของกระบวนการการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมดวย

กลาวอยางกวาง ๆ การวเคราะหประชากร คอ การประเมนความตองการในการฝกอบรมแยกตามลกษณะของประชากรกลมตางๆ เชน กลมพนกงานเพศหญง กลมพนกงานสงอาย เปนตน เนองจากประชากรหรอผปฏบตงานซงมลกษณะตางกน อาจตองการการฝกอบรมทแตกตางกน ตวอยางเชน เบอรรแมนฟลด(Berryman- Fink, 1985) พบวา ในขณะทผบรหารเพศหญงตองการการฝกอบรมในเร องการแสดงออกทเหมาะสม การสรางความเชอมน การพดในทชมชนและการตดตอกบพนกงานเพศชาย ผบรหารเพศชายกลบมความตองการเกยวกบทกษะการฟง การพด การสอสารแบบไมใชคำาพด ความเขาใจในจตใจของผ อ น และความไว ในการรบร ค วามร ส กของผ อ น ส วนท คเกอร(Tucker, 1985) กพบวาเจาหนาทของรฐซงมอายระหวาง 40 – 49 ป ตองการการฝกอบรมในดานทกษะการจดการ แตเจาหนาทซ งมอายระหวาง 50 – 59 ป กลบตองการการฝกอบรมเกยวกบความร ดานเทคโนโลย

การวเคราะหองคการ ( Organizational Analysis)การวเคราะหองคการคอ การศกษาองคประกอบตาง ๆ ของ

องคการ ซงอาจสงผลกระทบตอโครงการฝกอบรม โดยการวเคราะหจะครอบคลมเปาหมายขององคการ บรรยากาศการทำางานภายในองคการ ทรพยากรทมอย และขอจ ำากดตาง ๆ ทงภายในและภายนอกขององคการ การวเคราะหองคการจะชวยตรวจสอบวา ปญหาแทจรงคออะไร องคการควรจะใชมาตรการใดเพอแกไขปญหานน และการฝกอบรมจะใหประโยชนอะไรแกองคการบางหรอไม


40

1. เปาหมายขององคการ หากฝายฝกอบรมไมไดพจารณาและศกษาเปาหมายของการอยางถองแทแลว กมความเปนไปไดอยางสงวาการฝกอบรมใด ๆ ทจดขน จะไมอาจตอบสนองเปาหมายขององคการ ดงนน จงควรทจะไดมการวเคราะหกอนวา องคการมเปาหมายและทศทางการดำาเนนงานอยางไร และจดโครงการฝกอบรมเพอสนบสนนใหพนกงานสามารถปฏบตงานตามแนวทางทไดก ำาหนดไว และสามารถบรรลเปาหมายสงสดขององคการได

2. บรรยากาศการทำางานภายในองคการ การฝกอบรมจะประสบความสำาเรจหรอไมนน สวนหนงขนอยกบบรรยากาศการทำางานภายในองคการ ซงจะตองเอออำานวยตอการฝกอบรมและการนำาความรมาใชในการทำางาน บรรยากาศภายในองคการทเอออำานวยตอการฝกอบรม ไดแก ความยอมรบในนวตกรรม ( innovation ) และเทคโนโลยขององคการ ความเตมใจในการลงทนเพอการฝกอบรมของฝายบรหาร การสนบสนนใหผผานการฝกอบรมนำาความรมาประยกตในองคการ การใหรางวลตอบแทนแกผท น ำาความรท ได จากการฝกอบรมมาใชใหเก ดประโยชน เปนตน

3. ทรพยากรทมอยภายในองคการ การกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรมจะกระทำาไดยาก หากไมทราบขอมลเกยวกบทรพยากรซงองคการมอย ท งในดานบคคล วสดอปกรณและเงน การวเคราะห ทรพยากรขององคการจงควรจะครอบคลมจำานวนบคลากร งบประมาณ และวสดอปกรณตาง ๆ ทมอยภายในองคการ และสงทมความสำาคญอยางมากกคอ การวเคราะหความตองการดานกำาลงคน ซงจำาเปนตอการทำางานขององคการในอนาคต

4. ปจจยภายนอกทเกยวของกบองคการ ปจจยภายนอก เชน สภาพเศรษฐกจ สงคม การเมอง และกฎหมาย มผลกระทบตอการดำาเนนงานขององคการและการจดการฝกอบรม ตวอยางเชน การเปลยนแปลงดานเทคโนโลย อาจสงผลใหองคการตองกำาหนดเปาหมายและลกษณะงานใหม หรอการออกกฎหมายเกยวกบการอนรกษส ง


41

แวดลอมและความปลอดภยในการทำางาน อาจจะมผลใหองคการตองปรบเปลยนระบบและวธการทำางานใหม เปนตน

กลาวโดยสรป การวเคราะหองคการควรจะตอบคำาถามตาง ๆ ดงตอไปน

1. องคการกำาลงใชการฝกอบรมเปนเคร องมอสำาหรบการแกไขปญหาซงควรจะไดรบการแกไขดวยวธการอนหรอไม

2. เปาหมายขององคการขอใดบางซงควรจะไดรบการพจารณา และใชเปนเขมทศสำาหรบการกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม

3. พนกงานและผ บรหารทกระด บช นขององคการยดม น ในวตถประสงคของการฝกอบรมหรอไม และมากนอยเพยงใด

4. ฝายบรหารมความเตมใจทจะลงทนคาใชจายเพอการฝกอบรมหรอไม

5. ผบรหารขององคการพรอมทจะยอมรบพฤตกรรมและความร ใหม ๆ ซงผรบการฝกอบรมไดรบจากการฝกอบรมหรอไม

6. ผรบการฝกอบรมจะไดรบรางวลตอบแทนหรอการสงเสรมสนบสนนจากกการประยกตความร ทกษะตาง ๆ ทไดเรยนรมาหรอไม

การวเคราะหภารกจและคณสมบต ( Task and Knowledge, Skill, and Ability Analysis)

การวเคราะหภารกจและคณสมบต ซงโดยทวไปเรยกกนวา การวเคราะหงาน ( job analysis ) คอ กระบวนการศกษาและรวบรวมขอมลเก ยวกบงาน โดยสวนแรกเปนการวเคราะหภารกจ ( task analysis ) ซงจะบงชสวนประกอบของงานหนง ๆ การวเคราะหดงกลาวมไดเปนการบรรยายถงตวผปฏบตงาน แตเปนการบรรยายเกยวกบลกษณะงานทจะตองปฏบต สวนทสองคอการวเคราะหคณสมบต


42

( knowledge, skill, and ability analysis ) ซงจะบงชความร ทกษะ และความสามารถ ซงจำาเปนตอการปฏบตงานเหลานน

อยางไรกตาม กอนทจะไดกลาวถงกระบวนการวเคราะหงาน ควรทำาความเขาใจเกยวกบงานและองคประกอบของงานเสยกอน โดยทวไปแลว งานชนหนง ๆ จะประกอบดวยองคประกอบยอย ๆ 3 ประการ คอ หนาท ภารกจ และขนตอนการทำางาน

สำาหรบคำานยายของงานและองคประกอบของงานมดงตอไปน ( Carnevale, Gainer, & Meltzer, 1990)

- งาน ( job ) คอ ตำาแหนงงานหนง ๆ ซงจะตองมการปฏบตภารกจตามทไดกำาหนดไวอยางเฉพาะเจาะจง

- หนาท ( duty ) คอ การจดกลมภารกจทเกยวของกนใหอยในกลมเดยวกน

- ภารกจ ( task ) คอ กจกรรมการทำางานทสามารถสงเกตได มกำาหนดระยะเวลาการทำางานจำากด และนำาไปสผลผลต การบรการ หรอ การตดสนใจอยางใดอยางหนง

การวเคราะหภารกจการวเคราะหภารกจประกอบดวยขนตอนตาง ๆ หลายขน โดยเรม

ตนจากการวเคราะหค ำาบรรยายลกษณะงาน ( Job description) ตดตามดวยการวเคราะหและจดทำารายละเอยดเกยวกบการปฏบตงาน รวมทงการคนหาระดบความสำาคญ ความยาก และความถของการปฏบตงานแตละขนตอน

1. การวเคราะหคำาบรรยายลกษณะงาน คำาบรรยายลกษณะงาน คอ คำาบรรยายสรปเกยวกบชอตำาแหนงงาน หนาท ความรบผดชอบ และภารกจของงานหนง ๆ ซงควรจะบงชกจกรรมทสำาคญของงานนน ๆ โดยครอบคลมสงทพนกงานจะตองกระทำาและผลลพธทควรจะไดรบ เครองมอ อปกรณ วตถดบ การบรการทจ ำาเปนสำาหรบการปฏบตงาน และคณสมบต ของพน กงาน ( U.S. Department of Labor,


43

1972 ) นอกจกน ควรจะไดกลาวถงลกษณะของสภาพแวดลอมในการทำางาน ( เชน ระดบเสยง หรออณหภมท ผ ดปกต เปนตน ) และลกษณะพเศษอน ๆ ( เชน ความเครยด เปนตน ) ซงเปนสวนประกอบหนงของงานนน

ในกรณทองคการมคำาบรรยายลกษณะงานอยแลว ผวเคราะหกสามารถจะใชคำาบรรยายนนเปนแหลงขอมลสำาหรบการวเคราะหงานได อยางไรกตาม สงทผวเคราะหงานจะตองกระทำากคอ การตรวจสอบวาคำาบรรยายนนมความถกตอง ทนสมย และสอดคลองกบการปฏบตงานนนหรอไม เพราะเปนไปไดวามการจดทำาคำาบรรยายนนเมอหลายปมาแลว และลกษณะงานซงปฏบตอยในปจจบน อาจมการเปลยนแปลงไปจากเดม เนองจากความเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยหรอปจจยอน ๆ เชน มการนำาเคร องคอมพวเตอรมาใชในการท ำางานแทนพมพดด เปนตน สำาหรบในกรณทองคการนน ๆ ยงไมเคยมการจดทำาคำาบรรยายลกษณะงานมากอน ผวเคราะหกจะตองจดทำาคำาบรรยายขนมา ภายหลงจากไดวเคราะหงานเสรจเรยบรอยแลว

2. การจดทำาค ำาบรรยายภารกจ ค ำาบรรยายภารกจ ( task statements ) คอ คำาบรรยายเกยวกบกจกรรมการท ำางานของพนกงานซงรบผดชอบงานใดงานหนง โดยปกตภารกจหนง ๆ จะมจดเร มตนและจดสนสดทแนนอน ประกอบดวยขนตอนการทำางานอยางนอยสองขน ซงสามารถสงเกตเหนไดและวดได และนำาไปสผลลพธซงอาจจะเปนผลผลต การบรการ หรอการตดสนใจอยางใดอยางหนง ( Carnevale, Gainer, & Meltzer, 1990)

กระบวนการของการจดทำาคำาบรรยายภารกจ ประกอบดวยขนตอนใหญ ๆ สามขนตอนคอ ขนแรก เปนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบภารกจทปฏบต ขนตอนทสองเปนการเขยนขอความซงบรรยายภารกจแตละอยาง และขนตอนทสามคอ การจดหมวดหมภารกจแตละอยาง รายละเอยดเกยวกบขนตอนทงสาม สามารถสรปอยางยอ ๆ ไดดงน


44

2.1 การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบภารกจ วธการสำาหรบการเกบรวบรวมขอมลมหลายวธดวยกนคอ

2.1.1 การสงเกตการณปฏบตงาน ( observation ) คอ การสงเกตการทำางานในเวลาปฏบตงานจรงของพนกงาน และบนทกรายละเอยดของการทำางานทกอยางไว วธการนเหมาะสำาหรบงานซงสามารถสงเกตเหนไดงาย มระเบยบการปฏบตทแนนอน และมวงจรการทำางานสน เชน พนกงานควบคมเครองจกร เปนตน แตจะไมเหมาะกบงานซงตองใชความคดและความใสใจอยางมาก เชน งานของนกกฎหมาย หรอนกเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร เปนตน

2.1.2 การสมภาษณ ( interview ) วธการนเปนวธการทใชกนมากทสดในการรวบรวมขอมล เพราะสามารถใชไดทงกบงานซงมและไมมระเบยบแบบแผนการทำางานทแนนอน และงานทตองอาศยพลงทางกายหรอพลงทางสมอง นอกจากนน การสมภาษณสามารถจะใหขอมลซงไมอาจจะสงเกตเหนไดโดยตรงหรอขอมลซงตองอาศยการสงเกตเปนเวลานาน อยางไรกตาม ควรจะสมภาษณอยางมจดมงหมายและมการวางแผนลวงหนามาเปนอยางด นอกจากนน ควรจะสมภาษณผปฏบตงานหลาย ๆ คน รวมทงผบงคบบญชาของผปฏบตงานเหลานนดวย

2.1.3 การประชมผเชยวชาญ ( subject matter experts panel ) วธนคอ การขอความเหนจากกลมผเชยวชาญในงาน จำานวน 6 – 8 คน เกยวกบรายละเอยดของการปฏบต งานนน ๆ ทงน ผ เชยวชาญเหลานนควรจะเปนผรเกยวกบงานนน ๆ เปนอยางด

2.1.4 การสำารวจโดยใชแบบสอบถาม (questionnaire) วธการนกระทำาโดยการสรางแบบสอบถาม ซงใหผตอบแสดงความคดเหนวาภารกจตาง ๆ ซงอยในแบบสอบถาม เปนภารกจทอยในความรบผดชอบหรอไม ขอดของวธการนกคอ เสยคาใชจายไมมาก แตขอเสยกคอ อาจจะตองเสยเวลาในการสรางแบบสอบถามเปนเวลานาน และผตอบอาจจะไมเขาใจคำาถามอยางชดเจน


45

2.2 การเขยนคำาบรรยายภารกจ แนวทางการเขยนคำาบรรยายภารกจทด สามารถสรปไดดงนคอ (Goldstein, 1993)

2.2.1 ใชประโยคทสน กระชบ และตรงจด ถอยคำาควรจะมลกษณะเปนกลาง ไมบงชถ งการปฏบตงานทดเดนหรอดอยเปนพเศษ เพราะเปนการบรรยายภารกจ มใชความสามารถของพนกงานผหนงผใด

2.2.2 ขอความแตละประโยคควรจะเรมตนดวยคำากรยาซงบงชถงการปฏบตงาน เชน ไมควรใชคำาวา “เสนอขอมลแกผบงคบบญชา...” เพราะมไดสอความวาการเสนอขอมลกระทำาในรปของการเขยนหรอการพด ดงนนจงควรเขยนวา เขยนรายงานสรป“ ...” หากเปนการเสนอขอมลในรปของการเขยน

2.2.3 ควรจะอธบายวา สงทผปฏบตงานกระทำาคออะไร อยางไร และเพราะอะไร ตวอยางเชน “แยกแยะเอกสารและรายงานตามลำาดบตวอกษร เพอใหงายแกการจดเกบเขาแฟม เปนตน”

2.2.4 ขอความหนง ๆ ไมควรจะรวมการกระทำาสองชนดเขาดวยกน ยกเวนแตวาจะตองกระทำาควบคกนไปเสมอ

2.3 การจดการหมภารกจ หลงจากทไดเขยนคำาบรรยายภารกจเสรจแลว ขนตอนสดทายคอ การจดหมวดหมใหแกภารกจแตละอยาง ( development of task clusters ) จดประสงคของการจดหมวดหมคอ เพอจดระเบยบขอมลเกยวกบงาน และเพอใหการแกไขขดเกลางายขน โดยปกต การจดหมวดหมจะกระทำาหลงจากการรวบรวมขอมลจากการสมภาษณ การสงเกตการณทำางาน หรอ การประชมผเชยวชาญ ตวอยางของการจดหมวดหมภารกจไดแสดงไวในภาพท 3.7

2.4 การกำาหนดความสำาคญ ความยาก และความถของภารกจ การฝกอบรมจะไมใหประโยชนมากนก หากเปนการจดเพอพฒนาความร ทกษะและความสามารถ ซงใชในการปฏบตภารกจทไมมความสำาคญ ไมยากแกการเรยนรและไมไดกระทำาบอย ๆ ในทางตรงกนขาม การฝกอบรมจะมประโยชนมาก หากภารกจนนมความสำาคญ มความยาก และตองกระทำาบอยคร ง ดงนน หลงจากทไดมการจดทำารายการภารกจ


46

ของงานหนง ๆ แลว จงควรจะไดมการกำาหนดความสำาคญ ความยาก และความถของภารกจแตละอยางดวย โดยการรวบรวมความคดเหนจากพนกงานทมประสบการณในการทำางาน

โดยปกตแลว วธการสำาหรบการเกบรวบรวมขอมลในขนตอนน มกจะใชการสำารวจ ( survey ) ซงเปนวธการทจะทำาใหไดขอมลมากกวาการสงเกตการณทำางาน การสมภาษณ หรอการประชมผเชยวชาญ อนเปนวธการทใชในการเกบขอมลเบองตนเกยวกบภารกจและคณสมบต ทงนเนองจากการสำารวจจะชวยให สามารถรวบรวมขอมลจากผปฏบตงานทมความชำานาญจำานวนมากจากหนวยงานตาง ๆ

การวเคราะหคณสมบตของผปฏบตงานการวเคราะหภารกจ ดงทไดกลาวไปขางตน จะใหภาพรวมเกยวกบ

กจกรรมการปฏบตงาน ๆ หนง แตมไดใหรายละเอยดอน ๆ เกยวกบคณสมบตของผปฏบตงานนน ดงนน สวนทสองของการวเคราะหงานคอ การวเคราะหคณสมบตของผปฏบตงาน ซงประกอบดวยองคประกอบทสำาคญสามประการ ( Prien, 1977) คอ ความร ทกษะ และความสามารถ

ความร ( Knowledge ) คอ พนฐานของการสรางทกษะและความสามารถ ความรเปนสงทไดรบการจดระบบระเบยบไวเปนอยางด และโดยสวนมาก มกจะเปนสงทเกยวของกบขอเทจจรงหรอระเบยบวธการ ซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตงานใหเกดผลดตามจดมงหมาย แตการมความรมไดรบประกนวา บคคลนนจะนำาความรทมอยไปใชใหเกดประโยชน

ตวอยาง - ความรเกยวกบหลกการและกระบวนการจดทำาบญช


47

- ความรเกยวกบระเบยบขอบงคบของราชการในดานการปองกน อคคภย

ทกษะ ( skill ) คอ ความสามารถในการปฏบตงานไดอยางคลองแคลว ถกตอง โดยสวนมาก ทกษะมกจะหมายถง ความสามารถในการประกอบกจกรรม โดยใชอวยวะเคลอนไหวภายนอก ( psychomotor type activities ) เชนการหยบจบเครองมอ เปนตน

ตวอยาง - ทกษะในการขบรถยนตในระหวางการไลตามผตองสงสย - ทกษะการพนสรถยนต

ความสามารถ ( ability ) คอ ความสามารถเชงปญญาทจำาเปนสำาหรบการปฏบตงาน กลาวคอ เปนความสามารถในการประยกตความรทมอยไปใชในการปฏบตงานตวอยาง - ความสามารถในการใหคำาปรกษาแนะนำาแกผ

ใตบงคบบญชา - ความสามารถในการประเมนความสามารถของผใตบงคบบญชา

การกำาหนดความสำาคญของคณสมบต ภายหลงจากทไดขอมลเกยวกบคณสมบตของผปฏบตงานแลว สงทควรจะกระทำาตอไปกคอ การกำาหนดความสำาคญของคณสมบตแตละอยาง เพอใหการฝกอบรมทจะจดขนมประโยชนและตรงจดมากทสด สำาหรบวธการในการหาคาความสำาคญของคณสมบตนน โดยปกตกจะใชวธการสำารวจเชนเดยวกบการกำาหนดคาความสำาคญ ความยาก และความถของการปฏบตภารกจ ดงทไดกลาวมาแลวขางตน และตวอยางของแบบสำารวจความสำาคญของคณสมบต


48

การวเคราะหบคคล ( Person Analysis)การวเคราะหบคคล ( person analysis ) มวตถประสงคสอง

ประการคอ ประการแรก เพอประเมนวาผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ และความสามารถทจำาเปนสำาหรบการปฏบตงานอยในระดบใด และประการทสอง เพอกำาหนดวาผปฏบตงานเหลานน จะตองพฒนาความร ทกษะ และความสามารถอะไร จงจะทำาใหการทำางานของพวกเขาดขน ( McGehee & Thayer, 1961 ) กลาวอกนยหนงกคอ การวเคราะหบคคลจะทำาใหทราบวา ใครจำาเปนตองไดรบการฝกอบรม “และการฝกอบรมนนคออะไร ผลของการวเคราะหจะชวยใหขอมลซงม”ความสำาคญสำาหรบการวางแผนการฝกอบรม ทงนเพราะการฝกอบรมทดจะตองคำานงถงลกษณะของผรบการอบรม และจดวางหลกสตรและวธการฝกอบรมใหเหมาะสมกบลกษณะเหลานน นอกจากนน การวเคราะหบคคลยงมความสำาคญในแงทใชเปนการประเมน ความสามารถในการรบการฝกอบรม ( trainability ) ของผปฏบตงาน ซงหมายถง ความสามารถของบคคลในการเรยนรความร ทกษะและพฤตกรรมซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตอยางหนงอยางใดภายในระนะเวลาทกำาหนดไว ความสามารถในการรบการฝกอบรมของบคคลหนง ๆ เปนผลรวมของความสามารถเฉพาะตวและระดบแรงจงใจของบคคลนน

โดยทวไปแลว การวเคราะหบคคลเปนสงทเกยวของกบการวนจฉย ( diagnosis ) กลาวคอ การวเคราะหจะไมเปนแตเพยงการคนหาวาพนกงานทำางานไดดเพยงไรเทานน แตยงมงคนหาตอไปอกดวยวาเพราะเหตใดพนกงานจงทำางานไดดเพยงระดบนน การวเคราะหจะพยายามคนหาคำาตอบวา การปฏบตงานทใชไมไดนน เปนผลมาจากการขาดความร ทกษะ ความสามารถ หรอเปนผลมาจากปจจยภายนอกซงอยนอกเหนอการควบคมของพนกงาน

ดงนน การวเคราะหบคคลจงประกอบดวยขนตอนสำาคญสองประการ ขนตอนแรกคอ การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน ถาผลการปฏบตงานของพนกงานแตละคนอยในขนดแลว การฝกอบรม


49

กอาจมงเนนการพฒนาใหพนกงานมความทนสมยในดานตาง ๆ อยตลอดเวลา แตถาผลการปฏบตงานยงตำากวามาตรฐาน ขนตอนตอมากคอ การคนหาสาเหตของปญหานน และกำาหนดวาพนกงานผนนจำาเปนตองไดรบการพฒนาความร ทกษะ หรอความสามารถดานใด

ขนท 1 การประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงานทเหมาะสมนน จำาเปนตองมการกำาหนดเกณฑหรอมาตรฐานสำาหรบการประเมนไวลวงหนา ซงประเดนนจะไดกลาวถงตอไปในบททวาดวยเกณฑสำาหรบการประเมนผล สำาหรบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานนน สามารถจะกระทำาไดหลายวธการ ทงในเชงอตวสย (subjective) และภววสย (objective)

วธประเมนเชงอตวสย คอ การประเมนโดยอาศยความคดเหนของผบงคบบญชา เพอรวมงาน หรอของตวผปฏบตงานนน ซงสามารถกระทำาไดหลายรปแบบ และแบบประเมนทใชกมลกษณะแตกตางกนไป เชนแบประเมน BOS ( Behavioral Observation Scales ) ( Latham & Wexley , 1977) แบบประเมน BARS ( Behaviorally Anchored Rating Scales ) ( Smith & Kendall, 1963 ) เปนตน

สำาหรบการประเมนเชงภววสยคอ การประเมนผลโดยอาศยมาตราวดเชงเศรษฐศาสตร ( Economic measures) หรอขอมลเกยวกบผลการทำางานซงมการเกบรวบรวมไว เชน จำานวนผลผลตตอชวโมง ยอดขายตอเดอน จำานวนคำาทพมพไดตอนาท เปนตน เมอนำาขอมลเหลานมาเปรยบเทยบกบมาตรฐานการปฏบตงานสวนทตำากวามาตรฐานนจะกลายเปนเปาหมายสำาหรบการพฒนาตอไป

การประเมนในเชงอตวสยและภววสย จะชวยใหองคกาทราบวาผปฏบตงานแตละคนมผลการทำางานตำาหรอสงกวาเกณฑมาตรฐานหรอไมและมากนอยเพยงไร อยางไรกตาม สงทสำาคญในการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมกคอ การคนหาสงทจำาเปนจะตองไดรบการปรบปรงและพฒนา การวเคราะหบคคลจงมงทจะตอบคำาถามวา ใครและ


50

อะไรทจำาเปนตองไดรบการฝกอบรม ดงนนขนตอนท 2 ของการวเคราะหบคคลจงเขามามบทบาบทตรงจดน

ขนท 2 : การวเคราะหความแตกตางระหวางมาตรฐานการปฏบตงานและการปฏบตงานจรง ขนตอนทสองของการวเคราะหบคคลเกยวของกบการคนหาวาพนกงานแตละคนมการทำางานทตำากวามาตรฐานหรอไม เพราะเหตใด และจำาเปนตองไดรบการพฒนาในดานใด เพอใหสามารถทำางานไดตามาตรฐานทกำาหนดไว ดงนนจงตองมการวเคราะหจดออนและจดแขงของพนกงาน โดยอาศยขอมลทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานในขนตอนท 1 แนวทางการคนหาสงทจำาเปนตองไดรบการพฒนาดงกลาว เรยกวา การคนหาสวนทควรจะพฒนา ( discrepancy approach ) ซงสามารถสรปเปนสมการอยางงาย ๆ ดงตอไปน

สวนทควรจะพฒนา = ผลการปฏบตงานทตองการ - ผลการปฏบตงานในปจจบน

ตวอยางเชน สมมตวาพนกงาน ก. มทกษะในการพมพดดภาษาไทยเทากบ 40 คำาตอนาท แตองคกรตองการใหมทกษะในการพมพเทากบ 45 คำาตอนาท เพราะฉะนน พนกงานคนนจงตองพฒนาทกษะในการพมพเพมขนอก 5 คำาตอนาท เปนตน สำาหรบการทพนกงาน ก. ปฏบตงานไดตำากวาเกณฑนน จะตองมการสบคนวามสามเหตเนองจากอะไร เชน ขาดการฝกฝน สภาพการทำางานทไมเหมาะสม เปนตน

กลาวโดยสรป การวเคราะหบคคล เปนการประเมนคณสมบตของผปฏบตงานทมอยจรงในปจจบน และเปนการประเมนผลการปฏบตงานทผานมา ขอมลเหลานจะเปนพนฐานสำาหรบการพจารณาวา ผปฏบตงานคนใดสมควรจะไดรบการฝกอบรมเพมเตม เพอพฒนาและปรบปรงความร ทกษะ ความสามารถ และการปฏบตงานใหดขนกวาเดม และยง


51

เปนพนฐานสำาหรบการกำาหนดหลกสตรและวธการฝกอบรมทเหมาะสมอกดวย

สรปการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม เปนการศกษาวา

องคกรจำาเปนจะตองมการจดโครงการฝกอบรมหรอไม และถาจำาเปนตองจด โครงการกอบรมนนควรจะจดเพอพฒนาหรอปรบปรงความร ทกษะ หรอความสามารถอะไร กระบวนการวเคราะหความตองการ ประกอบดวยขนตอนสำาคญ 3 ประการคอ การวเคราะหองคการ การวเคราะหภารกจและคณสมบต การวเคราะหบคคล

การวเคราะหองคการ ประกอบดวย การวเคราะหเปาหมายขององคการ ทรพยากรทมอยในองคการ บรรยากาศการทำางานในองคการ และปจจยภายนอกทมผลกระทบตอองคการ การวเคราะหภารกจและคณสมบต เรมตนดวยการวเคราะหคำาบรรยายลกษณะงาน การจดทำาคำาบรรยายภารกจ การจดหมวดหมภารกจ การกำาหนดความสำาคญ ความยาก และความถของการปฏบตภารกจ การกำาหนดคณสมบตทจำาเปนตอการปฏบตงาน การกำาหนดความสำาคญของคณสมบตแตละประการ และการเชอโยงคณสมบตเขากบภารกจ ขนตอนสดทายคอ การวเคราะหบคคล ซงมจดมงหมายเพอประเมนวา ผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ ความสามารถ และผลการปฏบตงานอยในระดบใด และเพราะเหตใดจงเปนเชนนน ขอมลทงหมดซงไดจากการวเคราะหความตองการ จะเปนขอมลพนฐานสำาหรบการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรมตอไป


52


1. ความจำาเปนในการฝกอบรมแบงออกเปนกประเภท อะไรบาง จงอภปรายและยกตวอยางประกอบ

2. วธศกษาและรวบรวมขอมลเพอนำามาวเคราะหหาความจำาเปนในการฝกอบรมทำาได หลายวธอะไรบาง จงอภปรายและยกตวอยางประกอบ

3. การวเคราะหความจำาเปนในการฝกอบรม โดยทวไปจะวเคราะห 3 ดานใหญ ๆ อะไรบาง จงอธบายในแตละดาน


53

บทท 5จตวทยาการเรยนรและการจงใจสำาหรรบการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจภาวะของผรบการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบถงหลกจตวทยาตาง ๆ ทใชในการฝกอบรม3. เพอใหนกศกษาทราบประเภทของการเรยนร4. เพอใหนกศกษาเขาใจลกษณะของการถายโอนความรทไดรบจาก

การฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ภาวะของผรบการฝกอบรมทควรคำานงถงกอนการฝกอบรม2. การประเมนภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกอบรม3. การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนร4. ประเภทของผลการเรยนร5. เงอนไขของการฝกฝน6. การใหขอมลยอนกลบเกยวกบผการกระทำา7. การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงาย8. การถายโอนความร


การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย


54

3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

รากฐานของการฝกอบรมคอ การเรยนร เพราะวตถประสงคของการเรยนรคอ การชวยใหผรบการฝกอบรมไดเรยนร และเพมพนความร ทกษะ และความสามารถซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตงาน การฝกอบรมจงถกจดขนโดยตงอยบนความเชอทวา เราสามารถจะออกแบบ จดวางสภาพแวดลอมททำาใหผรบการอบรมเกดการเรยนรและถายโอนความรนนไปสสภาพแวดลอมอกสภาพหนง อยางไรกตาม ในการชวยใหผไดรบการอบรมมประสทธภาพการเรยนรสงทสด นกจดการฝกอบรมจำาเปนตองใหความสนใจตอคำาถามสำาคญ 3 ประการดงน

ประการแรก ผรบการอบรมแตละคนมความพรอมและความสามารถทจะรบการฝกอบรมหรอไม

ประการทสอง โครงการฝกอบรมควรจะไดรบการออกแบบ และจดการอยางไรจงจะชวยเอออำานวยการเรยนรของผรบการอบรม

ประการทสาม นกจดการฝกอบรมควรจะทำาอยางไร เพอใหผรบการอบรมสามารถรกษา และนำาความรทงปวงทไดรบไปใชในการทำางานจรง

ดงนน ในบทนจะแบงออกเปน 3 สวนใหญ ๆ กลาวคอ สวนท 1 จะกลาวถง ภาวะของผรบอบรม ทควรคำานงถงกอนการฝกอบรม สวนท 2 จะกลาวถงปจจยตาง ๆ ซงมอทธพลตอการเรยนรของบคคลและการออกแบบจดวางสภาพแวดลอม เพอใหผรบการอบรม เกดการเรยนรไดดทสด และสวนท 3 จะกลาวถงการรกษาและการถายโอนการเรยนรไปสสภาพการทำางานจรง

ภาวะของผรบการอบรมทควรคำานงถงกอนการฝกอบรม


55

คาใชจายสำาหรบการฝกอบรมแตละครงเปนจำานวนเงนไมนอย ดงนน ความคมคาของโครงการฝกอบรม จะจดขนกตอเมอผรบการอบรมมการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมการทำางาน ซงกหมายถงวา ผรบการอบรมแตละคน ควรจะเปนบคคลทมความพรอมและแรงจงใจ ทจะเรยนรและพฒนาตนเองหรอกลาวถงอกนยนหนงกคอ ควรจะมความสามารถในการรบการฝกอบรม ( trainability ) ซงหมายถง ความสามารถในการเรยนรความร ทกษะ และพฤตกรรม ซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตงานอยางหนงอยางใด ภายในระยะเวลาทกำาหนดไว ความสามารถในการรบการฝกอบรม อาจกลาวไดวา เปนผลลพธซงเกดจากระดบความสามารถและแรงจงใจของบคคล ( Wexley & Latham , 1991 )

ความสามารถของผรบการอบรม ( Trainee Ability)ความสามารถหมายถง ระดบความถนดหรอทกษะสำาหรบการ

ปฏบตงานอยางใดอยางหนง ซงผรบการอบรมมอยในตนเอง ตวอยางเชน บคคลนนมสายตาทคมชดวองไว สำาหรบการเรยนรงานการตรวจจอเรดารหรองานอนซงตองใชสายตาหรอไม หรอบคคลนนมความสามารถทางเชาวปญญามากพอทจะเรยนรกฎอนสลบซบซอน สำาหรบการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรหรอไมเปนตน ความสามารถของผรบการอบรมในทนยงรวมถงระดบวฒภาวะ และประสบการณของบคคลอกดวย เชน มความรพนฐานทางคณตศาสตรสำาหรบการเรยนสถตมาแลวเบองตน

การฝกอบรม จะประสบความลมเหลวหากผจดการฝกอบรมไมไดประเมนความสามารถของผรบการอบรมลวงหนาวา พวกเขามความร หรอทกษะพนฐานทจำาเปนตอการฝกอบรมหรอไม การประเมนความสามารถของผรบการอบรมจะชวยใหทราบวา พวกเขามความรอะไรเปนพนฐานอยกอนบาง ผใดจำาเปนตองไดรบการซอมเสรมความรกอนการ


56

ฝกอบรม ผใดทพรอมจะรบการฝกอบรมไดทนท และผใดทไมสามารถจะรบการฝกอบรมได

แรงจงใจของผรบการอบบรม ( Trainee Motivation)แรงจงใจ ( motivation ) เปนสงทเกยวของกบกระบวนการ

ทางจตใจ ซงทำาใหเกดความตนตว ( arousal ) ทศทาง ( direction ) และความยนหยด ( persistence ) ในการกระทำาตาง ๆ ( Mithell,1982 ) ความตนตวและความยนหยด คอการทบคคลลงทนทงเวลาและแรงกายแรงใจในการประกอบกจกรรม สวนทศทางหมายถง การกระทำาหรอสงทบคคลนนไดเสยสละเวลา และแรงกายแรงใจลงไป ดงนน ผทมแรงจงใจจะมพฤตกรรมหรอการแสดงออกทเตมไปดวยความกระตอรอรน และเปนไปอยางมจดมงหมาย นกจตวทยาเชอวา แรงจงใจจะชวยเพมพลงของบคคล กลาวคอ เมอบคคลมแรงจงใจสง เขาจะยงทำางานหนกและยาวนานมากขนกวาเดม

โน ( Noe, 1986 ) ไดเสนอวามปจจยหลายประการ ซงสงผลกระทบตอระดบแรงจงใจของผรบการอบรม ปจจยดงกลาวสามารถสรปไดดงน

1. ความเชอเกยวกบอำานาจควบคม ( locus of control ) จะมผลตอแรงจงใจ และความสามารถในการเรยนรของบคคล ความเชอเกยวกบอำานาจควบคมสามารถจำาแนกไดเปน 2 ชนดดวยกนคอ ความเชอวาผลลพธหรอสงทเกดขนเปนผลมาจากอำานาจควบคมจากภายนอกตนเอง ( external ) หรออำานาจควบคมจากภายในตนเอง ( internal ) ผทเชอในอำานาจจากภายนอก จะถอวาผลลพธตาง ๆ ไมวาจะเปนความสำาเรจหรอความลมเหลว เปนผลมาจากปจจยภายนอก เชน ความโชคด หรอการกระทำาของผอน แตผทเชอในอำานาจภายในตน จะสรปวา ความสำาเรจหรอความลมเหลวเปนผลมาจากการกระทำาของตนเอง


57

2. ความเชอในสมรรถภาพแหงตน ( Self-efficacy belief ) แรงจงใจในการเรยนรจะเพมมากขน หากผรบการอบรมมความเชอวาตนเองสามารถจะเรยนรสงตาง ๆ ได ความเชอดงกลาวเรยกวา ความเชอในสมรรถภาพแหงตน ซงหมายถง ความเชอในความสามารถของตนเอง ในการประกอบกจกรรมอยางใดอยางหนง ( Bandura, 1986 ) รายละเอยดเกยวกบประเดนน จะไดกลาวถงตอไปในสวนท 3 ของบทน อยางไรกตาม การวจยไดชวาผทมความเชอในสมรรถภาพแหงตนสงตงแตกอน และระหวางการฝกอบรม สามารถเรยนรไดดกวา ผทมความเชอในสมรรถภาพแหงตนตำา ( Gist, 1989)

3. ความคาดหวงเกยวกบผลลพธ ผรบการอบรมตองเชอวา ผลทจะไดรบจากการฝกอบรมมความเกยวของหรอชวยนำาไปสการทำางานทดขน

4. คณคาของการทำางาน ผรบการอบรมตองใหคณคาหรอความสำาคญแกการทำางานทดขน

กลาวโดยสรป นกจดการฝกอบรม จำาเปนตองใหความสนใจตอภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกอบรม อนไดแก ความสามารถและแรงจงใจ ของผรบอบรม ความสำาคญระหวางองคประกอบทงสอง สรปเปนสมการไดดงตอไปน

การเรยนร = ความสามารถ x แรงจงใจ

ตามสมการดงกลาว การเรยนรของผรบการอบรมจะไมเกดขนเลย หากเขาไมมความสามารถ

หรอแรงจงใจอยางใดอยางหนง และการเรยนรจะเพมมากขน หากองคประกอบแตละอยางมคาสงขน ดงนน แนวทางในการคดเลอกผรบการอบรม จงควรจะรบผทมความสามารถและแรงจงใจในการเรยนรและปฏบต สงทจะสอนในการฝกอบรมเทานน นอกจากนนผลของการวจย กไดยนยนวาผทมความสามารถและแรงจงใจ สามารถเรยนรไดดกวาผท


58

ไมมความสามารถและแรงจงใจในการเขารบการฝกอบรม ( Noe & Schmitt, 1986; Robertson & Downs, 1989 )

การประเมนภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกการประเมนความสามารถในการรบการฝกอบรม

(Trainability tests) เพอทำานายผลการเรยนรกอนเขารบการฝกอบรม สามารถกระทำาไดหลายรปแบบทงในรปของการใชแบบทดสอบ และการทำาตวอยางงาน (job sample) ตวอยางเชน โรงเรยนสอนการดำานำาของกองทพเรอสหรฐอเมรกา ไดใชมาตรวดความเชอมนของผรบการฝกอบรม เพอทำานายผลการเรยนในโครงการฝกอบรม 10 สปดาห ผลของการศกษาพบวา ระดบความเชอมนของผรบการอบรม มความสมพนธทางบวกกบความสำาเรจในการฝกอบรม (Ryman & biersner, 1975)

การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรในเวลาตอมา ไดกลาวถงความสำาคญของการประเมนระดบ

ความสามารถและแรงจงใจของผรบการฝกอบรมกอนการฝก อาจกลาวไดวาองคประกอบทงสองประการคอ เงอนไขภายใน ซงจำาเปนสำาหรบการเรยนรสงตาง ๆ อยางไรกตาม เงอนไขอกประการหนงทมความสำาคญตอการเรยนร กคอ เงอนไขภายนอก (Gagne, 1977) ซงหมายถงสภาพแวดลอมภายนอกตวผเรยน ทมอทธพลตอการเรยนรของพวกเขา ดงนน หนาทสำาคญประการหนงของนกจดการฝกอบรมกคอ การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรใหเหมาะสม และเอออำานวยตอการเรยนรมากทสด โดยนกจดการฝกอบรมจะตองคำานงถงตวแปรตาง ๆดงตอไปน

1. ประเภทของผลการเรยนร (categories of learning outcomes)

2. เงอนไขของการฝกฝน ( conditions of practice)


59

3. การใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำา ( feedback)4. การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงาย ( meaningfulness of

the material)5. ความแตกตางระหวางบคคล ( individual differences)6. การสรางและรกษาแรงจงใจในการเรยนร ( building and

maintaining motivation)

ประเภทของการเรยนรในบทท 4 ไดกลาวถงการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมวา จะชวยใหนกจดการ

ฝกอบรมทราบวาวตถประสงคของการฝกอบรมคออะไร การฝกอบรมนนจะชวยเพมพนหรอเปลยนแปลงความร ทกษะ และความสามารถอะไร กลาวงาย ๆ กคอ ผรบการอบรมจะตองเรยนรอะไร? องคการตองการใหพวกเขามความร ทกษะ หรอความสามารถทางดานใด ? คำาถามนคอสงทนกจดการฝกอบรมจะตองตอบใหไดเสยกอนทจะเรมแผนการฝกอบรม เพราะวตถประสงคของการฝกอบรมทตางกน กยอมทำาใหการฝกอบรมมวธการทแตกตางกนดวย ดงนน จงจำาเปนอยางยงทนกจดการฝกอบรมจะตองเขาใจประเภทของผลการเรยนร ซงมงหวงจะใหเกดขนในตวของผรบการอบรม กานเย (Gagne ,1984) ไดจำาแนกประเภทของผลการเรยนรออกเปน 5 ประเภทดวยกนคอ

1. ทกษะทางปญญา (intellectual skills) ทกษะเหลานบางครงเรยกวาความรเกยวกบกระบวนการ (procedural knowledge) อนไดแก ความรเกยวกบมโนทศน (concepts) กฎ (rules) และกระบวนการ (procedures) ตวอยางเชน ความรเกยวกบกฎการคำานวณทางคณตศาสตร เปนตน


60

2. ความรทางภาษา (verbal information) หมายถง ความสามารถในการบรรยายสงตางๆ เชน บรรยายถงประเภทและวธใชเครองดบเพลงแบบตาง ๆ

3. วธคด (cognitive strategies) หมายถง ความร ความคดทผเรยนนำามาประยกตใชกบงานใหม ๆ ซงนอกจากจะเปนความรเกยวกบกระบวนการและความรทางภาษาแลว ยงเปนความรวาจะใชขอมลทมอยอยางไร และเมอไรดวย ตวอยางเชน การเขยนบทความ

4. ทกษะในการกระทำา (motor skills) หมายถง ทกษะในการประกอบกจกรรมตาง ๆ ซงตองอาศยอวยวะภายนอก เชน การวายนำา การใชเครองมอ การเขยนหนงสอ เปนตน

5. ทศนคต (aptitudes) หมายถง ความพงพอใจทจะเลอกกระทำาสงใดสงหนง เชน เลอกทจะอานนยายในเวลาวาง เปนตน

ประเภทของผลการเรยนรทงหา จะชวยใหนกจดการฝกอบรมทราบวาสงทการฝกอบรมตองการจะสอนผเรยนนนจดอยในประเภทใด และควรจะออกแบบและเลอกใชวธการฝกอบรมแบบใด จงจะทำาใหไดรบผลตามทไดกำาหนดไวในวตถประสงค

เงอนไขของการฝกฝนการฝกฝนงาน เปนสงทจำาเปนสำาหรบการเรยนรพฤตกรรมการ

ทำางานใหม ๆ การเรยนรใด ๆ ทปราศจากการฝกฝน ยอมไมอาจจะทำาใหผเรยนจดจำาและนำาความรใหม ๆ ไปใชได อยางไรกตาม การฝกฝนกมอยหลายรปแบบ แตละแบบกยอมมขอดขอเสย และมความเหมาะสมกบการเรยนรแตละแบบไมเทาเทยมกน ดงนนนกจดการฝกอบรมจงควรมเขาใจเงอนไขของการฝกฝนแบบตาง ๆ ดงตอไปน


61

1. การเรยนทงหมดหรอการเรยนบางสวน (whole vs part learning) การเรยนทงหมดเปนการฝก

หดทำางานตงแตตนจนจบ โดยไมแบงบทเรยนออกเปนสวนยอย ๆ สวนการเรยนบางสวน อาจกระทำาไดในสองรปแบบ แบบแรกเปนการแบงบทเรยนออกเปนสวนยอย ๆ และฝกหดทละสวน ๆ จนมความคลองแคลว ซงเรยกวา การเรยนบางสวนขนาดแท (pure-part learning) สำาหรบแบบทสองซงเรยกวา การเรยนบางสวนแบบกาวหนา (progressive- part learning) จะฝกหดทำางานสวนแรกในชวงท หนง จากนนกฝกหดทำางานสวนแรกและสวนทสองในชวงทสอง และจะฝกหดทำางานสวนแรก สวนทสอง และสวนทสามในชวงทสาม

การเลอกวาจะใชการฝกฝนแบบใดนน ขนอยกบองคประกอบของงานสองประการคอ ความสลบซบซอนของงาน (Task organization) ความสลบซบซอนของงาน หมายถง ความยากงายของงานยอย ๆ แตละสวน ซงประกอบขนเปนตวงานทงหมด สวนความสมพนธระหวางสวนยอยของงาน หมายถง ระดบความเกยวโยงสมพนธกนระหวางงานยอย ๆ เหลานน (Goldstein, 1993) สำาหรบหลกการเลอกวธการเรยนนนมอยวา เมองานมความสมพนธเกยวโยงภายในสง แตการเรยนบางสวนจะมประสทธภาพมากกวาการเรยนทงหมด สำาหรบงานซงมความสมพนธเกยวโยงภายในตำา (Naylor & Briggs, 1963 )

2. การฝกรวดเดยวหรอการฝกเปนชวง (massed vs spaced practice) ขอควรคำานงอกประการหนงในการออกแบบโครงการฝกอบรมกคอ ประเดนทวาจะแบงการฝกออกเปนชวง ๆ หรอจะฝกรวดเดยว ตวอยางเชน สมมตวาผรบการฝกอบรมจำาเปนตองฝกเปนเวลาแปดชวโมง รปแบบการฝกทดท สดควรจะเปนอยางไรระหวางการฝกสามแบบดงตอไปน แบบทหนง ฝกแปดชวโมงรวดในวนเดยว แบบทสอง ฝกวนละสชวโมงเปนเวลาสองวน และแบบทสาม ฝกวนละสองชวโมงเปนเวลาสวน

คำาตอบสำาหรบกรณนขนอยกบวางานทฝกนนมธรรมชาตเชนไร การวจยไดบงชวา การฝกแบบเปนชวงจะดกวาการฝกรวดเดยว เมอเปน


62

งานทตองใชทกษะการเคลอนไหว เชน การเลนกฬา เปนตน (Baldein & Ford, 1988) เหตทเปนเชนนกเพราะวา ชวงเวลาพกระหวางการฝกเปนชวง จะชวยบรรเทาความเมอยลาทเกดขนระหวางการฝกได อยางไรกตาม สำาหรบงานซงตองอาศยทกษะทางภาษาหรองานทตองเรยนรขอเทจจรง ผลการวจยยงไมสามารถสรปไดอยางแนชดวา วธการฝกแบบใดจะไดผลดกวากน แตมความเปนไปไดวา การเรยนรอาจจะดอยประสทธภาพ หากผเรยนตองครำาเครงอยกบบทเรยนเปนเวลายาวนานโดยไมมการพก ดงทอาจจะเหนไดจากการทนกศกษาเรงอานตำารากนขามวนขามคน โดยไมไดหลบนอน ดงนน การฝกเปนชวงจงเปนวธการทนาสนบสนนมากกวาการฝกรวดเดยว

3. การเรยนเกนพอ (over learning) หมายถง การเรยนเนอหาหรองานซำาแลวซำาเลา ถงแมวาจะจดจำาหรอกระทำาไดอยางถกตองแลวกตาม การเรยนเกนพอมความสำาคญในสองกรณคอ (Wexley & Latham, 1991)

3.1 เมอมโอกาสนอยในการทำางานนนในสถานทจรง เนองจากตองเสยคาใชจายแพงเกนไป หรอมอนตรายเกนไป เชน การฝกยงขปนาวธ เปนตน

3.2 เมอตองการใหมการปฏบตทถกตองในชวงเวลาฉกเฉนและวกฤต เชน เมอเกดเพลงไหม แผนดนไหว เปนตน

การเรยนเกนพอมความสำาคญมากดวยเหตผลหลายประการ ประการแรก การเรยนเกนพอจะชวยใหบคคลสามารถจดจำาเนอหาหรอสงทตองปฏบตไดยาวนานขน ทงนเพราะ การฝกฝนอยางสมำาเสมอ จะทำาใหสายสมพนธระหวางสงเราและการตอบสนองแนนแฟนยงขน จงทำาใหลมไดยากขน ประการทสอง การเรยนเกนพอจะทำาใหการกระทำามลกษณะอตโนมต ไมจำาเปนตองเสยเวลาคดในยามฉกเฉน ประการทสาม ผเรยนจะสามารถรกษาระดบการทำางานทดไวได ในสถานการณฉกเฉนซงเตมไปดวยความเครยด และประการสดทาย การเรยนเกนพอจะชวยใหผเรยน


63

สามารถถายโอนความร จากสถานทฝกอบรมไปสสถานททำางานจรงไดงายขน (Wexley & Latham, 1991)

การใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำาขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำา (feedback or

knowledge of results) เปนสงทมความสำาคญมากทงสำาหรบการเรยนรและแรงจงใจของบคคล ผรบการอบรมควรจะทราบวาพวกเขาจะไดรบขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำาเมอไรและอยางไร ขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำา ไมวาจะอยในรปของคำาชมเชย คะแนนของการทดสอบ รายงานผลการผลต หรอแบบประเมนผลการปฏบตงาน จะมบทบาทสำาคญสามประการในการสงเสรมการเรยนรและแรงจงใจของผรบการอบรม (Locke & Latham, 1990 ) กลาวคอ

ประการแรก จะชวยบอกใหผรบการอบรมทราบวา การปฏบตของพวกเขาถกตองหรอไม ซงจะชวยใหพวกเขาสามารถปรบเปลยนการกระทำาไดในโอกาสตอไป

ประการทสอง จะชวยใหกระบวนการเรยนรมความนาสนใจมากยงขน อนจะชวยทำาใหผรบการอบรมมความเตมใจทจะเรยนรมากขนไปดวย

ประการทสาม จะนำาไปสการตงเปาหมายเพอรกษาหรอปรบปรงการปฏบตงานใหดขนการประเมนภาวะของผรบการอบรมกอนการฝก

การประเมนความสามารถในการรบการอบรม ( trainability tests ) เพอทำานายผลการเรยนรกอนเขารบการฝกอบรม สามารถกระทำาไดหลายรปแบบ ทงในรปของการใชแบบทดสอบและการทำาตวอยางงาน ( job sample ) ตวอยางเชน โรงเรยนสอนการดำานำาของกองทพเรอสหรฐอเมรกาไดใชมาตรวดความเชอมนของผรบการอบรมเพอทำานายผลการเรยนในโครงการฝกอบรม 10 สปดาห ผลของการศกษาพบวาระดบความเชอมนของผรบการอบรมมความสมพนธ


64

ทางบวกกบความสำาเรจในการฝกอบรม ( Ryman & Biersner, 1975 )

สำาหรบการใหทดลองทำาตวอยางงานกสามารถทำานายผลการเรยนรของผรบการอบรมไดเปนอยางดเชนเดยวกน กอรดอนและโคเฮน ( Gordon & Cohen, 1973 ) ไดใหผรบการอบรมซงเขารบการอบรมการเชอมโลหะทำาตวอยางงานทงสน 14 ชน ซงไดรบการจดลำาดบจากงายไปหายากปรากฏวา ระยะเวลาทผรบการอบรมใชในการทำางานสชนแรก สามารถใชเปนตวทำานายถงระยะเวลาทผรบการอบรมตองใชในการเรยนทงหลกสตรไดเปนอยางด นอกจากนการวเคราะหแบบสรปรวม ( meta-analysis ) ซงวเคราะหผลการวจยกวา 20 ปกไดพบวา การทดสอบความสามารถในการรบการฝกอบรมโดยการใชตวอยางงานสามารถใชทำานายผลการฝกอบรมในหลกสตรตาง ๆ ไดเปนอยางดเชน ชางไม ชางเชอม ชางเยบ ผบงคบรถยก ชางกออฐ เปนตน

การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรในตอนทผานมาไดกลาวถงความสำาคญของการประเมนระดบความ

สามารถและแรงจงใจของผรบการอบรมกอนการฝก อาจกลาวไดวาองคประกอบทงสองประการคอ เงอนไขภายในซงจำาเปนสำาหรบการเรยนรสงตาง ๆ อยางไรกตามเงอนไขอกประการหนงทมความสำาคญตอการเรยนรกคอ เงอนไขภายนอก ( Gagne, 1977) ซงหมายถงสภาพแวดลอมภายนอกตวผเรยนมอทธพลตอการเรยนรของพวกเขา ดงนน หนาทสำาคญประการหนงของนกจดการฝกอบรม กคอการออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรใหเหมาะสมและเอออำานวยตอการเรยนรมากทสด โดยนกจดการฝกอบรมจะตองคำานงถงตวแปรตาง ๆ ดงตอไปน

1. ประเภทของผลการเรยนร (categories of learning outcomes)

2. เงอนไขของการฝกฝน (conditions of practice)3. การใหขอมลยอนกลบเกยวกบการกระทำา (feedback)


65

4. การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงาย (meaningfulness of the material)

5. ความแตกตางระหวางบคคล (individual differences)6. การสรางและการรกษาแรงจงใจในการเรยนร (building

and maintraining motivation)

การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงายเนอหาสาระของความรจะงายตอการเรยนและการจดจำามากขน ถา

เปนสงทมความหมายตอผรบการอบรม กลาวคอ มความสมพนธเกยวโยงกนสง แนวทางการทำาใหเนอหาความรมความหมายและเขาใจไดงาย อาจสรปไดดงตอไปน (Wexley & Latham, 1991) 1. ในตอนเรมตนการฝกอบรม ผฝกอบรมควรจะอธบายภาพรวมของความรใหผรบการอบรมไดทราบกอนอยางกวาง ๆ การมองเหนภาพรวมของการฝกอบรม จะชวยใหผรบการอบรมมความเขาใจวตถประสงคของโครงการ และเขาใจวาแตละหนวยการเรยนมความสมพนธเกยวของกนอยางไร 2. การเสนอเนอหาควรจะกระทำาโดยการใชตวอยาง คำาศพท และมโนทศนซงเปนทคนเคยสำาหรบผเขารบการฝกอบรม สอการสอนทเปนภาพสามารถนำามาใชเพอสอนมโนทศนทเปนนามธรรม

3. เนอหาความรจะงายตอการเขาใจมากขน ถานำาเสนออยางเปนลำาดบขนตอนทเหมาะสม

4. การเรยนรทกษะทางปญญาชนสง ควรจะเร มตนจากการเรยนร ทกษะหรอองคประกอบพนฐานเสยกอน

การถายโอนความรการถายโอนความร คอ ระดบของการนำาเอาความรทไดรบจากการ

ฝกอบรม ไปใชในการทำางานจรง ซงถอไดวาเปนความสำาคญมากทสด


66

ประการหนงของการฝกอบรมเพราะจดประสงคสงสดของการฝกอบรมกคอ การชวยใหผรบการอบรมมประสทธภาพในการทำางานสงสด

ประเภทของการถายโอนการถายโอนความรสามารถจำาแนกไดเปน 3 ประเภทดวยกน

1. การถายโอนทางบวก หมายถง การเรยนรในการฝกอบรม มผลทำาใหการเรยนรในงานตอมา หรอในการทำางานจรงมประสทธภาพมากขน

2. การถายโอนในทางลบ หมายถง การเรยนรในการฝกอบรม มผลทำาใหการเรยนรในงานตอมา หรอในการทำางานจรงมประสทธภาพลดลง

3. ไมมการถายโอนเกดขน หมายถง การเรยนรในการฝกอบรม ไมมมผลใด ๆ ตอการเรยนรในงานตอมา หรอในการทำางานจรง


1. การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรใหเหมาะสม และเออ

ตอการเรยนรมากทสด นกจดการฝกอบรมตองคำานงถงตวแปรอะไรบาง ใหอธบาย2. นกจดการฝกอบรมสามารถจำาแนกผลของการเรยนรออก

เปนกประเภท อะไรบางใหอธบาย3. เงอนไขของการฝกฝนแบงออกเปนกแบบ อะไรบาง ให

อธบาย4. นกจดการฝกอบรมมแนวทางใดบางททำาใหเนอหาความรม

ความหมายและเขาใจไดงาย ใหอธบาย


67

5. การถายโอนความรสามารถจำาแนกไดเปนก ประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

บทท 6การวางแผน การออกแบบและการพฒนาโครงการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจกระบวนการวางแผนการฝกอบรมบคลากรใน

องคการ2. เพอใหนกศกษาสามารถออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรมได3. เพอใหนกศกษาสามารถเขยนโครงการการฝกอบรมบคลากรใน

องคการได


68

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. นโยบาย เปาหมาย กลยทธ แผน และโครงการ2. ลกษณะของแผนการฝกอบรมทด3. การจดทำาแผนการฝกอบรม4. การเขยนแผนงาน5. การเขยนโครงการฝกอบรม6. ขอแนะนำาในการเขยนโครงการฝกอบรม



เรยน

การวางแผนการฝกอบรมเปนการกำาหนดแนวปฏบตไวลวงหนาวาจะมการฝกอบรมเร องอะไร ฝกอบรมใคร และฝกอบรมอยางไร โดยกำาหนดเปนแผนงานการฝกอบรมและโครงการฝกอบรม การวางแผนการฝกอบรมเปนสงจำาเปนสำาหรบฝายฝกอบรมทจะตองจดทำาไวเปนแนวปฏบต

นโยบาย เปาหมาย กลยทธ แผน และโครงการ


69

กอนจะทำาการวางแผนการฝกอบรม ผจดทำาแผนควรจะเขาใจความหมายของคำาตาง ๆทใชในการวางแผนเสยกอนเพอใหเกดความเขาใจตรงกน เพราะการจดทำาแผนการฝกอบรมทดจะตองจดทำาโดยคณะบคคล มใชจดทำาโดยบคคลใดบคคลหนง

นโยบาย (Policy) หมายถง กรอบหรอแนวทางทก ำาหนดไวให หนวยงานตาง ๆ ปฏบตหรอดำาเนนการภายในกรอบนน ๆ เชน นโยบายพฒนาพนกงานระดบหวหนางานใหปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพมากขน

เปาหมาย (Target) หมายถง สงทตองการใหดำาเนนการใหเสรจสนหรอใหส ำาเรจภายในเวลาทก ำาหนด โดยมากจะกำาหนดเปนปรมาณ สามารถวดและประเมนผลได เชน เปาหมายการฝกอบรมพนกงานระดบหวหนางานไดทงหมด 40 คน ภายใน 1 ป

กลยทธ (Strategy) เปนแผนอยางหนง หมายถงแนวทางปฏบตงานของทกสวนขององคการ ในทนหมายถงแผนการฝกอบรม โดยกำาหนดเปนแผนกลยทธ และแผนปฏบตการ

แผนกลยทธ มลกษณะเปนแผนแมบท เปนแผนซงกำาหนดแนวทางหรอเปาหมายการปฏบตงานของบรษทในระยะยาวหรอระยะเวลาปานกลาง โดยกำาหนดไวอยางกวาง ๆ เปนหลกเปดโอกาสใหปรบแผนในการปฏบตไดเมอสภาพแวดลอมเปลยนไป

แผนปฏบตการ เปนแผนซงกำาหนดรายละเอยดในการปฏบตงานเพอใหเกดผลตามเปาหมายของแผนกลยทธ แผนปฏบตการจะเปนโครงการปฏบตงานเฉพาะเปนเร อง ๆ ไปใหสำาเรจในระยะเวลาสน ๆ สวนใหญกำาหนดระยะเวลา 1 ป

แผนงาน คอ แผนงานทกำาหนดขนโดยการรวมเอางานทมลกษณะเดยวกนหรอวตถประสงคเหมอนกนเอาไวรวมกน ในแผนแมบทจะแบงงานออกเปนกลมใหญ ๆ เชนแผนงานการผลต แผนงานการตลาด แผนงานบคคล


70

โครงการ คอ แผนยอยทกำาหนดรายละเอยดของการปฏบตงานไว มวตถประสงคทชดเจน กำาหนดกจกรรมทจะตองปฏบตไววามอะไรบาง และจะปฏบตอยางไร สงทตองปฏบตเรยกวา กจกรรม ในโครงการหนง ๆ อาจมหลายกจกรรมกได

ลกษณะของแผนการฝกอบรมทด1. การจดทำาเปนพธการ การจดทำาแผนตองผานขนตอนตาง ๆ ตาม

ลำาดบและจะตองไดรบอนมตจากผมอำานาจขององคการกอน2. มเหตผลเปนไปได ควรกำาหนดขนอยางมเหตผล สามารถนำาไป

ปฏบตไดจรง และมแนวทางทจะนำาไปสเปาหมายทกำาหนดไว3. ความชดเจน แผนทจดทำาจะตองกำาหนดชดเจนวาจะอบรมอะไร

ทไหน อยางไร เมอใด ใชงบประมาณเทาใด และใครเปนผรบผดชอบ4. สอดคลองกบนโยบายขององคการ หรออยในกรอบนโยบายและ

จดประสงคขององคการ สนองตอบนโยบาย เปาหมาย และกลยทธหลกขององคการ

5. ความครอบคลม แผนควรจะครอบคลมทกหนาทและฝายตาง ๆ ขององคการเพอใหบรรลเปาหมายขององคการเดยวกน

6. ความปกปด ในดานธรกจ ควรจะใหร แผนเฉพาะผท เกยวของเทานน มฉะนนหากแพรงพรายไปสค แขงขนอาจเปนผลเสยตอองคการได แตสำาหรบดานรฐกจแลวตองเปดเผยทวไป

7. ระยะเวลาของแผน ควรเนนอนาคตไมควรกำาหนดใหเกน 5 ปอนถ อวาเป นระยะท ด ท สดท มน ษยสามารถคาดคะเนได อยางม ประสทธภาพ

ผจดทำาแผนการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมแตกตางกนไปในแตละองคการ ทงน

ขนอยกบนโยบายของผบรหารระดบสงและขนาดขององคการ


71

แนวคดท 1 ผบรหารระดบสงเปนผกำาหนดทงหมด โดยประชมผบรหารระดบฝายตาง ๆ วาสภาพปญหามอะไร ตองการแกไขอะไร อยากอบรมอะไร แลวกำาหนดเปนแผนการอบรมออกมา

แนวคดท 2 ฝายฝกอบรมหรอฝายทรพยากรบคคลเปนผกำาหนด โดยเรมตงแตวเคราะหหาความจำาเปนในการฝกอบรม แลวจดทำาแผนการฝกอบรมและโครงการฝกอบรมเสนอแกผบรหารระดบสงเพอใหความเหนชอบ

แนวคดท 3 ใชหน วยงานฝกอบรมภายนอกองคการเป นผ วางแผนและจดฝกอบรมใหโดยใหดำาเนนการตงแตการหาความจำาเปนในการฝกอบรมจนถงการประเมนผล หรอจดเฉพาะการฝกอบรมอยางเดยว การใชหนวยงานภายนอกทไดรบความนยมมากขนเรอย ๆ เพราะเหตผลหลายประการ ดงน

1. ธรกจขนาดเลกและกลาง เชน การอตสาหกรรมหรอบรการจะมงเนนเฉพาะภารกจหลกเทานน ไมสนใจจะตงฝายฝกอบรมขนมา

2. องค การท มหน วยงานฝกอบรมท มขนาดเล ก ขาดความเชยวชาญ จงจำาเปนตองอาศยผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยฝกอบรมบคลากร

3. หนวยงานบรการฝกอบรมมมาก ทงภายในและภายนอกประเทศ สามารถเลอกไดตามความเหมาะสม

4. ประหยดงบประมาณกวาตงฝายฝกอบรมขนเองในองคการ

การจดทำาแผนการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมมรายละเอยด ดงน

โครงสรางของแผนการฝกอบรมการวางแผนการจดกลมผเขารบการฝกอบรมนยมจดเปน 3 กลม

ดงน1. กลมดานการปฏบตงานและเทคโนโลย ไดแก การฝกอบรม

เกยวกบการปฏบตงานโดยตรงและเทคโนโลยใหม ๆ เชน การฝกอบรม


72

การขาย การฝกอบรมคอมพวเตอร การฝกอบรมการใชเครองจกรใหม เปนตน โดยเนนฝกอบรมพนกงานระดบปฏบต

2. กลมดานการจดการ (ผบรหาร) ไดแก การฝกอบรมความรและทกษะดานการบรหารจดการ โดยเนนฝกอบรมพนกงานทเปนหวหนางาน ผจดการ และผบรหารระดบสง

3. กลมพฤตกรรม ไดแก การฝกอบรมในเรองทว ๆ ไป เชน การปฐมนเทศ การประกนสงคม การสรางเสรมขวญและกำาลงใจ กจกรรม 5 ส. ควซซ เปนตน เปนการฝกอบรมใหแกพนกงานทกระดบซงอาจเขารบการฝกอบรมรวมกนได

กระบวนการจดทำาแผนการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมควรจดทำาเปน 4 ขนตอน ดงนขนท 1 กำาหนดนโยบาย เปาหมาย และกลยทธในการฝกอบรมให

ชดเจนขนท 2 กำาหนดงบประมาณและเวลาการฝกอบรมขนท 3 เขยนแผนงานและโครงการฝกอบรมขนท 4 เสนออนมตตอผบรหารระดบสง

การกำาหนดนโยบาย เปาหมาย และกลยทธในการฝกอบรมการกำาหนดนโยบายการฝกอบรมควรตงคณะกรรมการขนและ

ดำาเนนการตามขนตอน ตอไปน1. วเคราะหนโยบาย เปาหมาย และกลยทธหลกขององคการวาม

อะไรบาง2. วเคราะหปจจยทงภายในและภายนอกองคการทมผลตอการฝก

อบรม3. รางนโยบาย เปาหมาย และกลยทธในการฝกอบรม4. เสนอผบรหารระดบสง

ขอแนะนำาในการกำาหนดนโยบายการฝกอบรม


73

1. นโยบายตองสมเหตสมผล เปนไปได และสอดคลองกบนโยบายขององคการ

2. นโยบายตองนาสนใจ หรอพดงาย ๆ วา เขาทา3. ผรางนโยบายอยากทำาตามนโยบายหรอไม ถาผรางนโยบาย

อยากทำาและเปนไปไดผอนกคงอยากทำาดวย คอนาจะนำาไปปฏบตได

4. นโยบายอานแลวเขาใจงายหรอไม ถาเขาใจงายกนาจะไดรบความรวมมอจากสมาชกในองคการ

ตวอยาง นโยบาย เปาหมาย และกลยทธการฝกอบรมขององคการธรกจอตสาหกรรมนโยบาย เพอพฒนาพนกงานระดบหวหนางานใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพมากขนเปาหมาย อบรมพนกงานระดบหวหนางานทงหมด ภายในป พ.ศ.2545กลยทธ จดการพฒนาอบรมภายในบรษทโดยเชญวทยากรภายนอกรวมดวยวตถประสงค

1. ใหมความรในเทคโนโลยการผลตสมยใหม2. ใหมทกษะในการบรหารจดการ3. เพมประสทธภาพในการทำางานและเพมผลผลต

การกำาหนดงบประมาณและเวลาในการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมขนท 2 คอ การกำาหนดงบประมาณ

การฝกอบรมวาจะจดสรรงบประมาณสำาหรบการพฒนาและการฝกอบรมเปนจำานวนเทาใดจงจะเหมาะสม โดยทวไปขนอยกบผบรหารวามองเหนความสำาคญของการพฒนาบคลากรเพยงใด และความสามารถขององคการ

การกำาหนดงบประมาณ ควรกำาหนดเปนวงเงน 1-5% ของรายจายทเกยวกบบคลากรทงหมดตอ


74

ป เชน คาใชจายดานบคลากรขององคการปละประมาณ 5,000,000 บาท งบประมาณการฝกอบรมควรเปน 50,000 – 250,000 บาท

การกำาหนดเวลา ควรกำาหนดเปนวงเงน 1-5% ของเวลาทำางานทงปของบคลากร เชน ป

หนงทำางาน 52 สปดาห สปดาหละ 6 วน เวลาในการฝ กอบรมควรก ำาหนดไว ไม เก น 15 วน เปนตน

การกำาหนดเปนรายหว ทงน แลวแตจะกำาหนดตามความเหมาะสมของระดบพนกงาน เชน

5,000 บาท/คน/ป หรอ 10 วน/คน/ป สำาหรบผบร หาร 500 บาท /คน /ป หรอ 3 วน /คน /ป สำาหรบพนกงาน

การเขยนแผนงานและโครงการฝกอบรมดงทไดกลาวมาแลววาแผนงานคอแนวปฏบตทก ำาหนดขนไวลวง

หนา โดยรวมงานทมลกษณะเดยวกนหรอมวตถประสงคเดยวกนเขาไวในกลมเดยวกน ในแผนแมบทจะแบงงานออกเปนกลมใหญ ๆ เชน แผนงานฝกอบรมพนกงานทวไป แผนงานฝกอบรมพนกงานระดบหวหนางาน แผนงานฝกอบรมพนกงานระดบผจดการฝาย เปนตน ในแตละแผนงานกมหลายโครงการแลวแตความจำาเปนในการฝกอบรม

แผนงานการฝกอบรมขององคการตาง ๆ อาจกำาหนดขนจากฝายตาง ๆ หรอฝายฝกอบรมประสานกบฝายงานตาง ๆ แผนงานการฝกอบรมควรประกอบดวยหวขอตาง ๆ ดงน

1. ชอแผนงาน2. วตถประสงค3. ความจำาเปน4. ระยะเวลา


75

5. งบประมาณ6. โครงการตาง ๆ

ตวอยางแผนงาน

1. ชอแผนงาน แผนงานฝกอบรมพนกงาน2. วตถประสงค 1. เพ อเพ มพนความร ความสามารถในการ

ปฏบตงาน2. เพอสรางทศนคตทดตอบรษท3. เพอเพมผลผลตของทกฝาย4. เพอสรางความสมพนธอนดระหวางพนกงานกบผบรหาร

3. ความจำาเปน เนองจากบรษทมพนกงานจำานวนมากและสภาพธรกจปจจบน

มการแขงขนก นสงมาก ประกอบก บสภาพเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยเปลยนแปลงไปมาก จ ำาเปนจะตอง

พฒนาบคลากรใหมความรความสามารถและทกษะเพมขนจงจะส

กบคแขงขนไดและดวยบคลากรทมความรความสามารถจงจะ

นำาพาบรษทใหเจรญกาวหนาได

4. ระยะเวลาของแผน 3 ป5. งบประมาณ 35,000 บาท6. โครงการตาง ๆ ในแผนงานฝกอบรมพนกงาน ประกอบดวย

1. โครงการฝกอบรมพนกงานฝายขาย งบประมาณ 20,000 บาท


76

2. โครงการฝกอบรมคอมพวเตอร งบประมาณ 5,000 บาท

3. โครงการฝกอบรมภาษาองกฤษ งบประมาณ 5,000 บาท

4. โครงการฝกอบรม Q.C.C งบประมาณ 4,000 บาท

5. โครงการฝกอบรม 5 ส. งบประมาณ 1,000 บาท

โครงการฝกอบรมทดโครงการฝกอบรมทดควรมลกษณะ ดงน1. สามารถตอบสนองความตองการขององคการได แกปญหา

ขององคการและพฒนาความกาวหนาขององคการได2. สามารถตอบสนองความตองการของพนกงานในการปฏบต

ภารก จท เป นป ญหาได และตรงกบความตองการความกาวหนาของพนกงาน

3. ไดรบความเหนชอบและการสนบสนนดานงบประมาณและการบรหารจดการจากองคการ

4. ประหยดทงเงนและเวลา5. ตองมวตถประสงคทชดเจน สอดคลองกบความจำาเปนในการ

ฝกอบรม6. ตองมหลกสตร กำาหนดวธการอบรม กำาหนดระยะเวลาดำาเนน

การเรมตนและสนสดชดเจน7. ตองมการประเมนผลทงระหวางการฝกอบรม เมอสนสดการ

ฝกอบรม และเมอผเขารบการฝกอบรมไดกลบไปทำางานแลว เพอใหทราบผลของการฝกอบรม


77

การเขยนโครงการการฝกอบรม

การเขยนโครงการอบรม ถงแมวาไมไดระบเอาไวในวงจรการอบรม แตการเขยนโครงการอบรมกเปนขนตอนทสำาคญซงอยในขนตอนของการอบรม โดยมวตถประสงคหลายอยาง เชน เพอขออนมตจดอบรม หรอเพอขอทนสนบสนนทางดานการเงน หรอเปรยบเสมอนแผนแมบทเพอใชเปนแนวทางในการจดอบรมหรออาจจะเพอการประชาสมพนธอยางใดอยางหนง การเขยนโครงการอบรมไมใชเรองยาก เนองจากไดผานขนตอนของการวางแผนมาแลว ขอมลมพรอมแลว โดยเฉพาะการออกแบบหลกสตรซงเปนแมบทของโครงการอบรมกไดออกแบบเรยบรอยแลว ซงในหลกสตรทออกแบบจะมรายการทจำาเปนสำาหรบการเขยนโครงการทง วตถประสงค กจกรรม เนอหา ระยะเวลา วสดอปกรณตางๆซงสามารถทจะคำานวณงบประมาณไดคอนขางจะแนนอนชดเจน มสวนหนงทจะตองเขยนใหมคณภาพทดกคอ หลกการและเหตผล ซงหากผเขยน“ ”มประสบการณนอย กสามารถหาประสบการณจากตวอยางอนๆหรอการเขยนโครงการอนๆ หรอหาหนงสอหรอเอกสารในหวขอทเกยวของเพอเปนแนวทางในการเขยนของตน

สงทควรคำานงถงในการจดทำาโครงการฝกอบรม มดงตอไปน1. กลมผฟง ผทจะเขารบการฝกอบรมจะมความแตกตางกนในดานตางๆ เชน อาย เพศ ระดบการศกษา ระดบสตปญญา ทศนคต คานยม ขนาดของกลม ตลอดจนความคาดหวงทมตอหลกสตรการฝกอบรม สงเหลานเปนสงซงผจดทำาโครงการฝกอบรมจะตองนำาไปวเคราะห


78

เปนขอมลในการกำาหนดสงตางๆในหลกสตรฝกอบรม2. สถานท สภาพแวดลอมทเกยวของกบการจดการฝกอบรมจะมอทธพลตอผลของการฝกอบรมมาก เชน สถานทฝกอบรม ควรจะเปนหองทปราศจากเสยงรบกวน มขนาดแสงสวาง อณหภม การจดทนงเหมาะสม ตลอดจนมอปกรณทเอออำานวยใหเกดการเรยนรสง3. บรรยากาศและการจงใจ การฝกอบรมทดจะตองมบรรยากาศทสงเสรมใหเกดการเรยนร การรวมมอในการจดกจกรรมการอบรมการจงใจใหผเขารบการฝกอบรมมสวนรวม มความตนตวอยากทจะเรยนร4. จตวทยาการเรยนร การฝกอบรมจะตองคำานงถงจตวทยาการเรยนรของผใหญ ซงแตกตางจากการเรยนรของเดก ตองคำานงถงการรบร ความจำา และเรองของการเสรมแรง ตลอดจนเรองทฝกอบรมจะตองสอดคลองกบประสบการณเดมและมประโยชนตองานโดยตรง5. ปจจยอนๆ เชน เวลา ทรพยากร และงบประมาณกเปนสงทผจดทำาโครงการตองพจารณา เพอการจดทำาโครงการไดเหมาะสมโครงการฝกอบรมทด ควรมลกษณะดงตอไปน1. สามารถตอบสนองความจำาเปนขององคกร แกไขปญหาอปสรรคขอขดของ ตลอดจนรองรบการ ขยายตวของธรกจ ความกาวหนาขององคกรได2. สามารถตอบสนองความจำาเปนของภารกจทเปนปญหาและของพนกงานได3. ตองมการวเคราะหขอมลและปจจยทตองคำานงถงอยางถถวนและถกตอง เพอการจกเตรยมและ กำาหนดโครงการไดอยางเหมาะสม4. ตองมวตถประสงคทชดเจนและสอดคลองกบความจำาเปนในการฝกอบรม5. มการกำาหนดวธการฝกอบรม และวตถประสงคทสอดคลองกบหลกสตรและเหตผล6. ไดรบการสนบสนนดานทรพยากรและการบรหารจากองคกร


79

7. ตองมระยะเวลาดำาเนนการทระบวนเวลาเรมตนและสนสดโครงการทชดเจน

โดยทวไปโครงการฝกอบรมจะมรปแบบการเขยนหรอโครงสรางดงน1. ชอองคการ2. ชอแผนงาน3. ชอหนวยงานทรบผดชอบโครงการ4. ชอโครงการ5. หลกการและเหตผล6. วตถประสงค7. เปาหมาย8. หลกสตรในการฝกอบรม9. วธการฝกอบรม10. วทยากร11. คณสมบตของผเขารบการฝกอบรม12. วฒบตรหรอประกาศนยบตร ( ถาม )13. ผรบผดชอบโครงการ ( ชอบคคล )14. ระยะเวลาของโครงการ15. สถานทฝกอบรม16. ขนตอนดำาเนนการฝกอบรม17. ปฏทนดำาเนนการ18. งบประมาณ19. การประเมนผล20. ผลทคาดวาจะไดรบ21. กำาหนดการฝกอบรมและตารางฝกอบรม22. รายละเอยดของงบประมาณ

ขอแนะนำาในการเขยนโครงการฝกอบรม1. ชอองคการ หมายถงชอบรษทหรอชอหนวยงาน ปกตหว


80

กระดาษจะมชอบรษทอยแลว ถาไมมใหพมพชอบรษทลงไป2. ชอแผนงาน โดยทวไปแผนงานของบรษทตางๆจะม 5 แผนงาน ดงน แผนงานการผลต แผนงานการตลาด แผนงานการเงน แผนงานการบคลากร แผนงานบรหารทวไปใหระบวาเปนแผนงานอะไร3. ชอหนวยงานทรบผดชอบโครงการ เปนการระบวาหนวยงานใดรบผดชอบโครงการฝกอบรม ซงโดยทวไปจะเปนฝายบคคล หรออาจจะเปนหนวยงานอน เชน ฝายการตลาด ฝายผลต ฝายควบคมคณภาพ เปนตน4. ชอโครงการ การกำาหนดชอโครงการฝกอบรมอาจกำาหนดจากสงตอไปน 1.) กำาหนดจากชอวชา เชน โครงการฝกอบรมหลกสตรบำารงรกษาเครองอปกรณสำานกงาน เปนตน 2.) กำาหนดจากกลมผเขารบการฝกอบรม เชน โครงการฝกอบรมหลกสตรนตกร โครงการฝกอบรมหลกสตรพนกงานขาย เปนตน 3.) กำาหนดตามชอวชาและผเขารบการฝกอบรม เชน โครงการฝกอบรมหลกสตรสขศกษาสำาหรบผชวยทนตแพทยโครงการฝกอบรมหลกสตรคอมพวเตอรสำาหรบผบรหาร เปนตน5. หลกการและเหตผล แสดงถงความเปนมา ปญหา ความจำาเปนทจะตองฝกอบรมตลอดจนทฤษฎและหลกการทสนบสนนการทำาโครงการ ผเขยนจะตองพยายามหาเหตผล หลกการและทฤษฎมาสนบสนนโครงการ เพอใหผพจารณาโครงการมองเหนความจำาเปนและความสำาคญของโครงการ เพอใหการสนบสนนและอนมตโครงการ6. วตถประสงค เปนการบรรยายภาพรวมของความตองการทจะใหเกดขนอยางกวางๆเปนขอๆการเขยนวตถประสงคควรมลกษณะดงน 1.) ตรงกบความจำาเปนในการฝกอบรม 2.) มความเปนไปได 3.) ระบพฤตกรรมทตองการเปลยนแปลง 4.) โดยทวไปจะมงพฒนาความรความสามารถ ทกษะ และ


81

ทศนคต

7. เปาหมาย แสดงใหเหนอยางชดเจนวาตลอดระยะเวลาของโครงการจะทำาอะไรการเขยนเปาหมายควรมลกษณะดงน 1.) กำาหนดเปนตวเลขหรอปรมาณ เชน อบรมพนกงาน 5 รน รนละ 40 คน ผลตคมอการปฏบตงาน 50 ฉบบ เปนตน 2.) สามารถวดและประเมนผลได8. หลกสตรการฝกอบรม ควรระบหวขอวชาและเวลาเปนชวโมง9. วธการฝกอบรม ขนอยกบหวขอหรอวชาทกำาหนดไวในหลกสตร และขนอยกบวตถประสงคของการฝกอบรมดวย ควรกำาหนดวธฝกอบรมไววาจะใชวธใดบาง เชน 1.) การบรรยาย 2.) การประชมกลมอภปราย 3.) การฝกปฏบต 4.) บทบาทสมมต 5.) การใชเกมหรอกรณศกษา 6.) การใชสถานการณจำาลอง 7.) การศกษานอกสถานท ดงาน10. วทยากร โดยปกตจะเปนผทมความรความชำานาญในแตละรายวชาทกำาหนดไวในหลกสตร วทยากรอาจเปนบคคลในองคกรหรอภายนอกองคการแลวแตความเหมาะสม โดยทวไปไมสามารถระบชอวทยากรได เพราะตองวางแผนเสนอโครงการไวลวงหนาเปนระยะเวลานานจงนยมระบชอวทยากรในรปตอไปน 1.) ผบรหารในองคการ 2.) วทยากรจากสมาคม…… 3.) วทยากรจากมหาวทยาลย…… 4.) ผเชยวชาญจาก……11. คณสมบตของผเขารบการฝกอบรม เปนการกำาหนดวาผเขารบ


82

การฝกอบรมควรเปนใครใหชดเจน ตองมความรหรอประสบการณ หรอผานหลกสตรใดมากอน หรอผเขารบการฝกอบรมจะตองดำารงตำาแหนงอะไร การกำาหนดคณสมบตกำาหนดจากภารกจ หนาท และความจำาเปนในการฝกอบรมเพอใหการฝกอบรมเกดประสทธผลอยางแทจรง12. วฒบตรหรอประกาศนยบตร ใหกำาหนดเงอนไขหรอเงอนเวลาในการฝกอบรมวาผเขารบการฝกอบรมจะตองปฏบตอยางไรจงจะมสทธไดวฒบตรหรอ ประกาศนยบตร เชน ตองเขารบการฝกอบรมไมนอยกวารอยละ 80 ของเวลาฝกอบรมทงหมด หรอตองผานการทดสอบใหคะแนนไมนอยกวารอยละ 70 ขนไปเปนตน13. ผรบผดชอบโครงการ ใหระบชอตำาแหนงวามใครบาง ใครเปนหวหนาโครงการ หรอถาเปนรปคณะกรรมการใหระบวามใครบาง ใครเปนประธานกรรมการ ทงน เพอใหการตดตาม การตรวจสอบ และการประสานงานทำาไดสะดวกรวดเรว และทำาใหมผรบผดชอบโครงการฝกอบรมอยางแทจรง14. ระยะเวลา ใหระบจำานวนวน หรอสปดาห หรอเดอน และระบวาจากวนใดถงวนใดการกำาหนดระยะเวลาขนอยกบปจจยตอไปน 1.) ระดบความจำาเปนในการฝกอบรมมมากนอยเพยงใด หากมความจำาเปนมากตองใชเวลานาน 2.) ระดบผเขารบการฝกอบรม ผบรหารระดบสงตองจะใชเวลานอยกวาระดบปฏบตการ 3.) หลกสตรการฝกอบรม ถามรายวชามากจะตองใชเวลามากตามไปดวย 4.) วตถประสงคของการฝกอบรม ถาตองการเพมความรอาจใชเวลาไมนานนก แตถาตองการเปลยนพฤตกรรมผเขารบการฝกอบรมหรอเพมทกษะมากๆอาจตองใชเวลานาน15. สถานทฝกอบรม เปนการระบวาจะใชสถานทใด หองประชมหรอ


83

ตกใด ชนใด ในกรณทใชสถานทหลายแหงตองมการระบใหชดเจน16. ขนตอนดำาเนนการฝกอบรม เปนการกำาหนดขนตอนการดำาเนนการฝกอบรมวาทำาอะไรบางตามลำาดบ ตงแตรวบรวมขอมล วางแผนการฝกอบรมดำาเนนการฝกอบรม ตลอดจนตดตามประเมนผลการฝกอบรม โดยเขยนเปนขอๆตามลำาดบ17. ปฏทนดำาเนนการ ใหกำาหนดระยะเวลาในการทำางานแตละขนตอนของการดำาเนนงาน อาจกำาหนดเปนรายสปดาหหรอรายเดอนแลวแตความเหมาะสม โดยใชแผนภมแกนต ( Gantt ‘ s chart ) เพอใชควบคมและตรวจสอบโครงการฝกอบรม18. งบประมาณ เปนการกำาหนดจำานวนเงนทจะตองใชจายทจำาเปนจะตองจายจรง ในการฝกอบรมโดยทวไปจะใชเงน 3 หมวดดงน - หมวดคาตอบแทน ใชสำาหรบคาตอบแทนวทยากร คาตอบแทนการลวงเวลาของพนกงาน - หมวดคาใชสอย ใชสำาหรบคาจางตางๆ ไดแก คาเบยเลยง คาพาหนะ คาทพก คาอาหารและเครองดม คาพมพเอกสารตางๆ คาเชาหองประชม - หมวดคาวสด ใชสำาหรบคาวสดตางๆ เชน คากระดาษ หมก ส ปากกา ดนสอ ยางลบ แฟมเอกสาร แผนใส ฟลมถายรป วสดสำาหรบฝกภาคปฏบต และของใชอนๆ เปนตน19. การประเมนผล ใหระบวาจะใชวธการประเมนผลอยางไร เชน การสงเกต การ ตรวจงาน การสอบ การสอบถามโดยใชแบบสอบถาม เปนตน และระบวาจะประเมน เมอไรประเมนกอนการอบรม ระหวางการอบรม หรอหลงจากการอบรมแลว หรอจะ ใชการวจยตดตามผลอกครงหนง

20. ผลทคาดวาจะไดรบ ใหระบวาเมอเสรจสนการฝกอบรมแลวจะเกดผลอะไรบาง ใหระบทงผลทางตรงและทางออม ตลอดจนผลกระทบตอสงแวดลอม


84

ในดานธรกจจะบอกผลกำาไรและคาใชจาย ประมาณการรายวน รายจาย กำาไรทคาดวาจะไดรบ21. กำาหนดการฝกอบรมและตารางฝกอบรม เปนการกำาหนดเวลาการบรรยาย หรอปฏบตกจกรรมตางๆวาจะกระทำาเมอใด ควรมกำาหนดการอยางละเอยด โดย ระบวน เวลา และชอวทยากร อกทงควรทำาตารางการฝกอบรมอยางสงเขปประกอบดวยเพอแสดงภาพรวมของการฝกอบรม22. รายละเอยดของงบประมาณ ใหระบรายละเอยดลงไปวาใชงบประมาณทงสนเทาใด ซออะไรบาง จำานวนเทาใด เชน คาวทยากร คาจาง คาใชสอย คาวสดตางๆ เปนตน

ส ร ป การวางแผนงาน การออกแบบ และการพฒนาโครงการฝกอบรม เปนขนตอนทส ำาคญขนตอนหนงของระบบการฝกอบรม นกจดการฝกอบรมจะตองกำาหนดเปาหมายและนโยบายการฝกอบรม ใหชดเจนเสยกอนทจะเร มดำาเนนการใดๆโดยควรพจารณาเปาหมายและลกษณะขององคกร และลกษณะของกลมเปาหมายนอกจากนน ควรจะกำาหนดชวงระยะเวลาของการดำาเนนงานทชดเจนและแนนอนทงนเพอใหสามระยะ ไดแก เปาหมายระยะสน คอ เปาหมายทมความเรงดวน และจะตองบรรลผลภายในระยะเวลา 6 เดอนถง 1 ป เปาหมายระยะกลาง คอ เปาหมายทมความเรงดวนพอสมควร และควรจะบรรลผลภายในระยะเวลา 1-2 ป และเปาหมายระยะยาว คอ เปาหมายทจ ำาเปนตองอาศยเวลานานกวาจะบรรลผล โดยปกตมกจะเปนเปาหมายทตองใชเวลามากกวา 2 ปขนไ ป สำาหรบกลยทธการฝกอบรมและพฒนาบคลากร อาจจำาแนกไดเปน 3 ประเภท ไดแก การมงเนนทปญญา ไดแก กลยทธซ งมงสรางเสรมความร ความเขาใจ และความคดของบคคล การมง เน นท


85

พฤตกรรม ไดแก กลยทธทมงเปลยนแปลงพฤตกรรมการทำางานของบคคล และการมงเนนทสภาพแวดลอมไดแก กลยทธทมงปรบปรงและพฒนาพฤตกรรมการทำางานของบคคล โดยการเปลยนแปลงสภาพแ ว ด ล อ ม ข อ ง ก า ร ท ำา ง า น กระบวนการออกแบบและพฒนา จะเร มตนจากากรกำาหนดวตถประสงคการกำาหนดเนอหาของหลกสตร การกำาหนดเทคนคการฝกอบรม การกำาหนดระยะเวลา และการกำาหนดวธการประเมนผล หลงจากทไดออกแบบโครงการเสรจแลวขนตอนตอไปคอ การเขยนโครงการฝกอบรม เพอนำาเสนอแกฝายบรหารขององคการ หากไดรบอนมต ก สามารถดำาเนนการตอไปไดตามแนวทางทไดเขยนไวแลว


1. จงใหความหมายของ นโยบาย เปาหมาย กลยทธ แผน และโครงการ

2. ลกษณะของแผนการฝกอบรมทดควรประกอบดวยอะไรบาง ใหอธบาย

3. กระบวนการในการจดทำาแผนการฝกอบรมมกขนตอน ใหอธบาย4. ใหนกศกษาเขยนแผนงานฝกอบรมพนกงานมา 1 แผน5. โครงสรางของโครงการการฝกอบรมประกอบไปดวยอะไรบาง ให

อธบาย


86

บทท 7การบรหารโครงการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจกระบวนการการบรหารโครงการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบการบรหารโครงการฝกอบรมระยะเตรยม

การกอนการฝกอบรม3. เพอใหนกศกษาทราบการบรหารโครงการระยะระหวางดำาเนนการ

ฝกอบรม4. เพอใหนกศกษาทราบการบรหารโครงการฝกอบรมระยะหลง

ดำาเนนการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การบรหารโครงการระยะเตรยมการกอนการฝกอบรม2. การบรหารโครงการระยะระหวางดำาเนนการฝกอบรม3. การบรหารโครงการฝกอบรมระยะหลงดำาเนนการฝกอบรม


87



เรยน

การบรหารโครงการฝกอบรมเปนการนำาโครงการฝกอบรมไปปฏบตเพอใหบรรลเปาหมายทตงไวอยางมประสทธภาพ อนจะบรรลถงวตถประสงคของแผนในทสด เปนการจดกจกรรมทเกยวของและกำาหนดอำานาจหนาทความรบผดชอบในหนวยงานหรอบคคลปฏบต การบรหารโครงการทดมประสทธภาพจำาเปนตองรอบรและมประสบการณดานการฝกอบรมมาพอสมควร

การบรหารโครงการฝกอบรมแบงออกเปน 3 ระยะ คอ ระยะเตรยมการกอนการฝกอบรม ระยะระหวางดำาเนนการฝกอบรม และระยะหลงการดำาเนนการฝกอบรม

การบรหารโครงการระยะเตรยมการกอนการฝกอบรมผบรหารโครงการโดยทวไปแลวคอหวหนาโครงการหรอประธาน

ของโครงการนน ๆ ในกรณทฝายฝกอบรมเปนเจาของโครงการ ผจดการ


88

ฝายฝกอบรมจะมหนาทบรหารโครงการ การเตรยมการฝกอบรมควรเตรยมการกอนฝกอบรมเปนระยะเวลานาน ๆ หากเตรยมในระยะสน ๆ จะเกดปญหาและอปสรรคตาง ๆ มากมาย ดงนนการบรหารโครงการระยะเตรยมการกอนฝกอบรมควรดำาเนนการ ดงน

1. ผบรหารโครงการจะตองศกษาโครงการใหละเอยด รอบรทกสวนของโครงการรวมถงกจกรรมตาง ๆ ของโครงการ

2. ประชมผเกยวของ ซงไดแก ผรบผดชอบ หรอกรรมการในโครงการ หรอเจาหนาทฝายบคคล ชแจงวตถประสงคของโครงการ ภารกจทจะตองทำา ฯลฯ แลวแบงความรบผดชอบใหแตละคนไปปฏบต

3. ตดตามอำานวยการ สอบถาม ชวยแกปญหาให รวมทงอำานวยความสะดวกตาง ๆ

4. ประเมนผลการปฏบตงาน ตดตามวางานทมอบหมายใหนนสำาเรจแลวหรอไม เพยงใด ตองเปลยนแปลงแกไขหรอไม สำาหรบโครงการใหญ ๆ อาจตองมการประชมเพอตดตามผลกอนถงวนเปดการฝกอบรม

กจกรรมหรอภารกจทจะตองทำาในระยะกอนการฝกอบรมกจกรรมทจะตองทำามหลายประการ ดงน1. การตดตอสถานท การตดตอสถานทตองทำาลวงหนาเปนเวลา

นาน ๆ บางกรณอาจตองจองลวงหนาเปนเวลาถง 6 เดอน ทงน จะตองรขอมลตอไปน

ลกษณะของสถานท ทำาเลทตง ขนาดและจำานวน ระยะเวลาทใช


89

ในกรณทเปนศนยฝกอบรมมหองฝกอบรมเปนของตนเองกจะตองตดตอจองไวลวงหนา เพราะอาจมแผนงานการฝกอบรมอน ๆ ซำาซอนกน ถามการศกษาดงานนอกสถานทหรอทศนศกษากตองตดตอไวลวงหนาเชนเดยวกน

2. การตดตอวทยากร ควรมการตดตอเปนการภายในกอน พรอมทงแจงรายละเอยดเกยวกบการฝกอบรมทวทยากรควรทราบ เชน หวขอวชา วตถประสงค ขอบเขตของหวขอวชานน ๆ คณสมบตของผเขารบการฝกอบรม วน เวลา สถานทสำาหรบการบรรยาย เปนตน นอกจากน จะตองสอบถามเกยวกบการรบ-สง ตลอดจนอปกรณทใชในการประกอบการบรรยายสำาหรบหวขอวชานน ๆ ดวย

3. การเตรยมเอกสารประกอบการฝกอบรม เอกสารจะมมากนอยเพยงใดขนอยกบลกษณะและขนาดของโครงการ ซงจ ำาเปนจะตองจดเตรยมไวกอนการฝกอบรม ไดแก

หลกสตรและโครงการฝกอบรม รายชอผเขารบการฝกอบรม เอกสารประกอบหวขอวชา เอกสารพนฐานทผเขารบการฝกอบรมควรทราบ แบบประเมนรายวชาหรอแบบประเมนโครงการเปนสวนรวม ประกาศนยบตรหรอวฒบตร

4. การจดเตรยมงบประมาณ ผบรหารโครงการจะตองตดตอประสานงานดำาเนนการตามระเบยบวธการของบรษทหรอหนวยงานของตนเพอใหไดมาซงเงนสำาหรบใชจายตามโครงการฝกอบรมใหเรยบรอยกอนถงวนฝกอบรม นอกจากน เอกสารตาง ๆ ทจะใชเบกจายตองจดหาเตรยมไวดวย


90

5. การคดเลอกผเขารบการฝกอบรม การคดเลอกผเขารบการฝกอบรมจะเปนไปตามคณสมบตทกำาหนดไวในโครงการตาง ๆ สงทจะตองเตรยม คอ รายชอ ตำาแหนง อาย หนวยงานทสงกด ฯลฯ

6. ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เพอขอความชวยเหลอในเรองตาง ๆ ตอไปน

การใชสถานทฝกอบรม การใชรถรบ-สงวทยากรและผเขารบการฝกอบรม รถสำาหรบการศกษาดงานหรอทศนศกษา การจดเลยง เครองดม และอาหารระหวางการฝกอบรม อปกรณตาง ๆ ในการฝกอบรม

7. การเตรยมเอกสารพธการหรอหนงสอราชการ อนไดแก หนงสอเชญวทยากร หนงสอขออนญาตผบงคบบญชาของ

วทยากร หนงสอถงหนวยงานของผเขารบการฝกอบรม หนงสอหรอบตรเชญประธานในพธเปดการฝกอบรม คำากลาวรายงานและคำากลาวเปดการฝกอบรม กำาหนดการพธเปดการฝกอบรม หนงสอเชญแขกผมเกยรตหรอหวหนาหนวยงานทเกยวของ หนงสอขอใชสถานท ยานพาหนะ ขอยมอปกรณ ฯลฯ แฟมลงทะเบยน แฟมลงชอเขารบการฝกอบรม หนงสอเชญสอมวลชนมาทำาขาว (ถาม)

8. การจดทำาปายตาง ๆ ปายอาจมขนาดตาง ๆ กนแลวแตลกษณะทใช ไดแก

ปายชอวทยากร ปายชอผเขารบการฝกอบรม (ตดอบเสอหรอตงโตะ) ปายลงทะเบยน ปายบอกทางไปหองนำา ปายบอกทางไปหอง

อาหาร


91

ปายบอกทางไปหองฝกอบรม ปายขนาดใหญประชาสมพนธการฝกอบรม (ถาม) ปายบอกทางไปทจอดรถ ปายตอนรบผเขารบการฝกอบรม ฯลฯ

9. การเตรยมแฟมสำาหรบผเขารบการฝกอบรม โดยทวไปภายในแฟมควรประกอบดวย

กำาหนดการพธเปดการฝกอบรม รายละเอยดของโครงการ รายชอและขอมลตาง ๆ ของผเขารบการฝกอบรม เอกสารพนฐานหรอความรพ นฐานทผเขารบการฝกอบรม

ควรทราบ การดาษจดบนทก

10. การเตรยมสถานทและอปกรณ ปกตจะตองเตรยมสงตอไปน

เกาอ โตะ ทเขยบหร แจกนดอกไม เครองฉายขามศรษะ แผนใส ปากกาเขยนแผนใส จอ เครองเลนเทป เครองเลนวดโอ โทรทศน ฯลฯ อปกรณเคร องใชอน ๆ เชน ตะกราเอกสาร กรรไกร ทเจาะ

กระดาษ ทเยบกระดาษ กระดาษกาว ส กระดาษเปลา ฯลฯ11. การหาผสนบสนนโครงการ ในกรณทเปนโครงการฝกอบรม

ของรฐหรอมลนธ หากมงบประมาณไมเพยงพอ ควรตดตอขอการสนบสนนดานการเงนหรอเอกสารหรอวสดตาง ๆจากหางราน บรษทตาง ๆ หรอจากบคคล

12. การเตรยมการทวไปสำาหรบการเปดการฝกอบรม สถานท ไดแก โตะหมบชา ดอกไมธปเทยน โตะเกาอตาง ๆ ไมโครโฟน แทนยน


92

ฉาก ตวหนงสอ ฯลฯ

การบรหารโครงการระหวางดำาเนนการฝกอบรมนบตงแตวนเปดการฝกอบรมจนถงวนสนสดการฝกอบรม เจา

หนาทฝกอบรมมกจกรรมตาง ๆ ทจะดำาเนนการในดานตาง ๆ ดงน คอ1. เกยวกบวทยากร 1.1 โทรศพทเตอนวทยากรลวงหนากอนวนฝกอบรม 1-2 วน 1.2 จดรถรบ-สงวทยากร หรอจดสถานทจอดรถใหวทยากร 1.3 ตอนรบ อำานวยความสะดวก และสงวทยากร 1.4 จดเครองดม อาหารวาง หรออาหารกลางวนใหวทยากร 1.5 จดเตรยมเงนสมนาคณวทยากร และใบสำาคญการจายเงนเพอใหวทยากรลงนามรบเงน และดำาเนนการมอบเงน สมนาคณใหแกวทยากรในชวงเวลาทเหมาะสม เชน ระหวางชวงพก หรอหลงการอบรม หรอเวลาทวทยากรวาง

2. สถานทและอปกรณ 2.1 เจาหนาทฝกอบรมจะตองดแลสถานทฝกอบรม ใหอยในสภาพทสงเสรมบรรยากาศในการเรยนร และเหมาะสมกบเทคนค หรอกจกรรมในการฝกอบรม มการถายเทของอากาศ อณหภม แสง และเสยงทพอเหมาะ 2.2 การจดโตะ เกาอ อยในรปแบบทเหมาะสมและเพยงพอกบจำานวนผเขาอบรมและเทคนคการฝกอบรม หรอตามทวทยากร ตองการ 2.3 มปายชอวทยากร และผเขาอบรมจดวางไวตามความเหมาะสม 2.4 จดโสตทศนปกรณทจำาเปนใหอยในสภาพทพรอมจะใหใชงาน


93

2.5 จดอปกรณอำานวยความสะดวกตาง ๆ เชน กระดาษ ดนสอ ตะกราผง แผนใส ปากาเขยนแผนใส ปากกาเขยนไวทบอรด3. การดำาเนนการฝกอบรม ผรบผดชอบโครงการฝกอบรม จะตองดำาเนนการตอไปน 3.1 ทำาหนาทพธกรทวไประหวางการฝกอบรมโดย - กลาวตอนรบและชแจงรายละเอยดของโครงการฝกอบรม แกผเขาอบรม - แจงและเตอนผเขาอบรมเกยวกบกำาหนดการฝกอบรม 3.2 จดการใหผเขาอบรมลงนามเขาอบรมในแตละชวงเวลา หรอแตละวนใหครบถวน 3.3 จดกจกรรมละลายพฤตกรรม หรอกจกรรมกลมสมพนธตามทไดวางแผนจดเตรยมไว 3.4 แจกเอกสารประกอบการฝกอบรมเพมเตมในแตละหวขอวชา (ตามทวทยากรกำาหนดให) 3.5 สงเกตการณการฝกอบรม และพยายามรกษาเวลาในการฝกอบรมใหเปนไปตามกำาหนดการ 3.6 ดำาเนนการเกยวกบการประเมนผลการอบรมตามทไดวางแผนไว เชน จดใหมการทดสอบ ตางๆ การแจกและเกบรวบรวม แบบสอบถาม แบบประเมนผลตางๆ ตลอดจนการ สงเกตการณการอบรมเพอประเมนผลการอบรมดวย ทงนโดยอาจมการจด แบงงาน ใหม เจาหนาทสำาหรบการดำาเนนการเกยวกบการประเมนผลโดยเฉพาะกได

4. การกลาวแนะนำาและขอบคณวทยากร


94

โดยทวไป การกลาวแนะนำาและขอบคณวทยากรเปนหนาทของผรบผดชอบดำาเนนการฝกอบรม แตในกรณการฝกอบรม ระยะยาว ซงมหวขออบรมเกยวกบ เทคนคการนำาเสนอ หรอ การพดในทชมนมชน หรอผเขารบการอบรมมต ำาแหนง หนาทใน ระดบสงพอสมควรทควรจะสามารถทำาหนาทนได ผจดการฝกอบรมอาจมอบใหผเขาอบรมหมนเวยนผลดเปลยนกน ทำาหนาทกลาว แนะนำา หรอกลาวขอบคณวทยากร หรอทงสองอยางกได ทงนโดยผรบผดชอบการฝกอบรม ยงคงตองทำาหนาท จดหาขอมลประวต วทยากร ใหหลกการกลาวแนะนำาและขอบคณวทยากร และทำาหนาทเปนพเลยง คอยใหคำาแนะนำาปรกษา รวมทงอาจตองคอยสำารอง เพอดำาเนนการ ในกรณผทตองทำาหนาทไมสามารถทำาหนาทดงกลาวได 5. การใหบรการและอำานวยความสะดวกในระหวางการฝกอบรม 5.1 อำานวยความสะดวกแกผเขาอบรม 5.2 จดและใหบรการยานพาหนะรบ-สงแกผเขาอบรมในการฝกอบรมนอกสถานททำางาน 5.3 ดแลจดใหมการบรการอาหารวางและเครองดม หรออาหารมอตาง ๆ ตามทกำาหนดไว โดย ดแลใหมการบรการ ทสะดวก รวดเรว ไมตองเสยเวลารอคอยอาหารนานเกนไป

การบรหารโครงการชวงหลงการฝกอบรม หลงจากการฝกอบรมสนสดลง เจาหนาทผดำาเนนโครงการฝกอบรม ยงคงมกจกรรมทจะตองดำาเนนการ ไดแก1. การประเมนและตดตามผลการฝกอบรม เมอเสรจสนการฝกอบรมแลว จะตองมการนำาขอมลเกยวกบการ


95

ประเมนผลการฝกอบรมทเกบรวบรวมไว มาวเคราะหสรป เพอจด ทำารายงานเสนอตอฝายบรหาร และแจงผเกยวของเพอประโยชนในการปรบปรงแกไขโครงการฝกอบรม ทงในแงของหลกสตร วทยากร เอกสาร และการบรหารโครงการฝกอบรม และเมอถงระยะเวลาทเหมาะสมอาจตองดำาเนนการตดตามผลการฝกอบรมตอไป (มรายละเอยดในบทตอไป)2. การดำาเนนการเกยวกบการเงน เมอการฝกอบรมสนสดลงและมการจายเงนคาใชจายตางๆ ตามความจำาเปนและตามรายการทไดขออนมตไว ในโครงการ ฝกอบรมเรยบรอยแลว เจาหนาทผรบผดชอบโครงการฝกอบรมจะตองรบดำาเนนการเบกจายเงนคาใชจายตางๆในการจดฝกอบรม โดยการสงใบสำาคญการจายเงนและเอกสารหลกฐานตางๆ เกยวของ เพอชดใชเงนทดรองจายทไดทำาสญญา ยมเงนและไดรบเงน มาใชจายกอนแลว โดยจะตองจดทำาและรวบรวมเอกสารสงไปยงหนวยงานหรอผทรบผดชอบในการเบกจายเงน ดงน 1. บนทกสรปรายการและยอดเงนคาใชจายทขอเบกจายเงน ซงตรงตามรายการทไดรบอนมตไวในหนงสอ ขออนมตโครงการ ฝกอบรม หากรายการคาใชจายใดไมตรงตามทไดรบอนมตไว จะตองทำาหนงสอขออนมตเปลยนแปลง หรอเพมเตมรายการนน ๆ โดยชแจงเหตผลความจำาเปนไปดวย และหากวงเงนเดมทไดรบอนมตไวแลว ยงคงเหลออยเพยงพอสำาหรบรายการดงกลาว จะตอง ระบขอเบกจายจากวงเงนเดมทยงคงเหลออยโดยไมตองขออนมตงบประมาณเพมเตมอก 2. หนงสอขออนมตโครงการฝกอบรม (ตวจรง) ซงไดรบอนมตไวแลว 3. สำาเนาสญญายมเงนโครงการฝกอบรมนนๆ 4. กำาหนดการฝกอบรม 5. ใบสำาคญการจายเงนทงหมด ซงระบชอและทอยของรานคา รายการสนคา ราคาตอหนวย ราคารวมทงสน และลงลายมอ ชอผรบเงนไวเรยบรอยแลว รวมทงคาสมนาคณวทยากร เจาหนาท และ พนกงานขบ


96

รถยนต แยกตามรายการคาใชจาย ทไดขออนมตไว รวมทงตองมลายมอชอของหวหนาหนวยงานทจดฝกอบรม หรอผททำาสญญายมเงน กำากบขอความ "ขอรบรองวาการจายเงน ตามรายการดงกลาวขางตนน เปนไปเพอประโยชนของ ทางราชการโดยแทจรง" ไวดวยทกฉบบ

คำาถามทายบท1. การบรหารโครงการฝกอบรมมความสำาคญอยางไร ใหอธบาย2. การบรหารโครงการฝกอบรมแบงออกเปนกชวง อะไรบางใหอธบาย3. การบรการโครงการฝกอบรมในชวงใด ทผจดการโครงการฝก

อบรมตองศกษาโครงการใหรายละเอยดตาง ๆ ของโครงการ


97

บทท 8เทคนคการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบเทคนคทวทยากรใชในการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบขนตอนการฝกอบรมโดยใชเทคนคตาง ๆ 3. เพอใหนกศกษาเขาใจการเรยนรของผใหญ4. เพอใหนกศกษาเขาใจการใชกจกรรมสำาหรบการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. เทคนคการฝกอบรมโดยใชวทยากรเปนศนยกลางการเรยนร2. เทคนคการฝกอบรมโดยใชผเขารบการฝกอบรมเปนศนยกลางของ

การเรยนร3. ขนตอนการฝกอบรมโดยใชเทคนคตาง ๆ 4. การเรยนรของผใหญ5. การใชกจกรรมสำาหรบการฝกอบรม



เรยน


98

เทคนคการฝกอบรมเปนกจกรรมทสำาคญตอการจดฝกอบรมเปนอยางมากเพราะการอบรม เพอเพมพนสรรถภาพและประสทธภาพของบคคล ในดานความรความเขาใจ ทกษะและทศนคตของผเขารบการฝกอบรมอนจะทำาใหสามารถนำาสงทฝกอบรมใหนนไปปรบใชไดกบการปฏบตงานจรง ซงการสรางภาวะการเรยนรเพอเพมพนสงตาง ๆ ดงกลาวนน สวนหนงขนอยกบการประยกต และเลอกใชเทคนคและวธการฝกอบรมรวมถงสอการสอนทเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคของการ อบรม เนอหาสาระในการหลกสตร ผเขารบการฝกอบรม ความรและความสามารถของผเปนวทยากรในการเลอกเทคนคทจะถายทอด สถานท สงอำานวยความสะดวก เครองมอเครองใช และวสดอปกรณ รวมทงโสตทศนปกรณ ภายในระยะเวลาทกำาหนดใหในแตละโครงการฝกอบรม ตลอดจนคาใชจาย ฯลฯ เปนตน

ความหมายของเทคนคการฝกอบรมวธการ หรอเคร องมอ หรอกจกรรม ทใชในการตดตอสอสาร

และสอความหมายระหวางผทเปนวทยากรกบผเขารบการฝกอบรม หรอระหวางผเขารบการฝกอบรมดวยกน หรอระหวางบคคลอนใด ท เกยวของกบการฝกอบรมในกระบวนการฝกอบรมเพอกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลดานความร ทกษะ และทศนคตของผเขารบการฝกอบรมในระดบทตองการ เพอน ำาความร ท กษะ และทศนคตไปใชในการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพประเภทของเทคนคในการฝกอบรม


99

การบรรยาย ( Lecture ) การบรรยาย เปนเทคนควธทใชในการถายทอดความคดเหน ความร ตลอดจนขอมล ขอเทจจรงใหแกผฟง เปนเทคนคทแพรหลายและสามารถใชประกอบกบเทคนคอน ๆ ได แตมจดดอยตรงทลกษณะของการบรรยายจะเปนระบบสอสารทางเดยว ยงถามเวลาจำากดโอกาสทจะใหผฟงไดมสวนรวมในการซกถาม หรอแสดงความคดเหนเกยวกบเรองทบรรยายจะไมม ผบรรยายไมสามารถประเมนไดวาเมอจบการบรรยายแลวผฟงมความร ความเขาใจ ในสงทบรรยายมากนอยเพยงใด ซงอาจจะตองพจารณาจากผลกระทบทเกดจากการบรรยายความสำาเรจของการบรรยายจะขนอยกบความสามารถและประสบการณของผบรรยาย กลาวคอผบรรยายบางคนสามารถบรรยายเรองทยากตอการทำาความเขาใจใหผฟงเกดความสนใจเกดความกระจางเกดเปนรปธรรม นำาไปสการปฏบตไดอยางถกตอง ถาจะพจารณาอยางผวเผนแลวอาจคดวาการบรรยายเปนสงทงาย สามารถใชไดทกโอกาส ซงโดยขอเทจจรงแลวถาจะใหการบรรยายเกดประสทธภาพ และประสบความสำาเรจ มสวนทตองดำาเนนการ 2 สวน คอ การเตรยมตวในการบรรยาย กบการบรรยาย

ขอด1. การบรรยายเปนเทคนคทงายตอการใช ผทมประสบการณจะใชเวลาในการเตรยมตวนอยลง2. เนอหาสาระทผเขารบการอบรมจะไดรบมากกวาเมอเปรยบเทยบกบการใชเวลาในการอบรมดวยวธอน3. สามารถใหการอบรมคนเปนจำานวนมาก ๆ ในแตละครง4. สะดวกและชวยลดภาระงานดานการจดการของฝายฝกอบรม5. สามารถเนนเนอหาระไดตรงตามวตถประสงคของการอบรม6. การบรรยายนอกจากจะใชเปนเทคนคเฉพาะแลว ยงสามารถนำาไปเปนเครองมอในการฝกเทคนคอน ๆ เชน การฝกปฏบตงานจรงจำาเปน


100

ตองใชการบรรยายนำากอน จงอาจกลาวไดวา การบรรยายเปนเทคนคพนฐานของเทคนคพนฐานของเทคนคอน ๆขอจำากด1. ประสทธภาพของการบรรยายขนอยกบความสามารถและประสบการณของวทยากร2. การบรรยายเปนลกษณะการสอสารทางเดยว ถาไมเปดโอกาสใหมการซกถาม จะไมสามารถประเมน ไดวา ผฟงมความรความเขาใจในสงทบรรยายเพยงใด3. การบรรยายไมอาจใชกบทกเรองได เชน เรองทตองการขอสรปเพอการนำาไปปฏบตการ4. ชวงความสนใจในการฟงของบคคลแตละวย แตละระดบบคคลในองคการมขดจำากด หากใชเวลาในการบรรยายมากเกนไป จะไมเกดผลตามความมงหมายทกำาหนดสรป การบรรยายทมการซกถามเปนเทคนคการฝกอบรมทเหมาะกบการฝกอบรมทมวตถประสงคทตองการใหความร ทกษะความสมพนธระหวางบคคล การยอมรบของผทมสวนรวม การเปลยนทศนคต ทกษะการแกปญหา แตไมเหมาะสำาหรบความรทไดจากการอบรมเพอเสรมสรางประสบการณในแนวใหม

การอภปราย( Discussion) การอภปราย คอ การทกลมคนทมความสนใจในปญหาหรอเรองเดยวกน ตองการทจะแลกเปลยนความคดเหนเพอหาขอสรปรวมกนดวยวธการวเคราะห และพจารณาโดยอาศยความคดเหนรวมกน1. การอภปรายเปนคณะ( Panel Discussion) เปนการการเชญผทรงคณวฒทมความรและมประสบการณมาใหความคดเหนหรอทรรศนะในเรองเดยวกน จำานวนผอภปรายอาจจะมประมาณ 3-5 คน ในการอภปรายผทรงคณวฒจะอภปรายในลกษณะทสนบสนน


101

หรอใหเหตผลโตแยงผทรงคณวฒดวยกน เพอใหความคดกวางไกลออกไป และตอนทายผดำาเนนการอภปราย ( Moderator ) จะเปนผสรปความคดเหนของผสรปความคดเหนของผทรงคณวฒ

2. การอภปรายแบบชมนมปาฐกถา ( Symposium Discussion) เปนการอภปรายทเชญผทรงคณวฒมาใหความรในเรองทสนใจในแตละดาน มารวมเปนองคปาฐก ผฟงหรอผเขารบการฝกอบรมจะมความรความเขาใจตามเรองและวตถประสงคทกำาหนดไวขอด1. การอภปรายชวยเปลยนบรรยากาศในการฟงของผฟงหรอผเขารบการอบรม โดยไดสมผสกบแนวและวธการพดของผอภปรายในลกษณะหลากหลาย โดยเฉพาะการพดโตแยงในการอภปรายเปนคณะ2. การอภปรายเปนคณะชวยสรางแนวคดใหแกผฟงในทรรศนะทตางกน ทำาใหเกดความความรอบคอบในการตดสนใจเลอกแนวทางทดทสด สวนการอภปรายแบบชมนมปาฐกถา ผฟงจะรบความรจากผทรงคณวฒเฉพาะทาง ทำาใหรจรง ไดประโยชนเตมท3. การอภปรายเปนการแสวงหาขอสรปและแนวทางในการแกปญหาของผทมความสนใจรวมกนในลกษณะทมความเปนไปไดของการนำาไปใช เพราะความคดเหนของผทรงคณวฒทมาอภปรายบางเรองผฟงรบได บางเรองตองปรบเปลยนใหเหมาะสมซงสามารถทำาไดในไดในชวงของคาบการอภปราย (Forum period) 4. การอภปรายทงสองแบบสามารถใชไดกบคนกลมใหญขอจำากด1. ผดำาเนนการอภปรายจะตองเปนผมความสามารถและประสบการณ

เกยวกบการอภปราย จงจะ สามารถควบคมการอภปรายใหดำาเนนไปสเปาหมาย และเวลาของการอภปรายทกำาหนดไว


102

2. การพจารณาเลอกเชญผอภปรายมความสำาคญมาก หากไดผมความรและประสบการณสงจะทำาให

การอภปรายเกดผลดและใหการอภปรายเกดผลดและใหประโยชนแกผฟง

3. ผแมจะมสวนรวมในคาบของการอภปราย แตจดวายงมสวนรวมนอยบางครงบรรยากาศไม

สงเสรมทำาใหผฟงไมกลาแสดงความคดเหนเทาทควร

การสาธต( Demonstration) เปนการแสดงใหผเขารบการฝกอบรมไดเหนการปฏบตจรงซงการกระทำาหรอปฏบตจรงซงการกระทำาหรอปฏบตจรงจะมลกษณะคลายการสอนงาน การสาธตนยมใชกบหวขอวชาทมการปฏบต เชน การฝกอบรมเกยวกบการใชเครองมอหรออปกรณตาง ๆ นาฏศลป และขบรอง วธการ วทยากรทำาใหดแลวผเขารบการฝกอบรมทดลองทำาตามขอด เกดความรความเขาใจเรว และมความนาเชอถอสง เพมทกษะของผเขารบการฝกอบรมไดด ไมเบอหนาย สามารถปฏบตไดหลายครง

ขอจำากด ตองใชเวลาเตรยมการมาก เหมาะกบการฝกอบรมกลมเลก ๆ วทยากรตองมความชำานาญจรง ๆ และตองไมพลาด

การสอน (Coaching) เปนการแนะนำาใหรวธปฏบตงานใหถกตอง โดยปกตจะเปนการสอนหรออบรมในระหวางการปฏบตงาน อาจสอนเปนรายบคคลหรอสอนเปนกลมเลก ๆ ซงผสอนตองมประสบการณและทกษะในเรองทสอนจรง ๆวธการ หวหนางานสอนการทำางานขอด


103

เนนเนอหาตามความเหมาะสมของแตละคนขอจำากด คณคาขนกบผสอนงานซงสวนใหญคอหวหนางาน การระดมสมอง ( Brainstorming) เปนการประชมกลมเลกไมเกน 15 คน เปดโอกาสใหทกคนแสดงความคดเหนอยางเสรโดยปราศจากขอจำากดหรอกฎใด ๆ ในหวขอใดหวขอหนงหรอปญหาใดปญหาหนง โดยไมคำานงวาจะถกหรอผด ดหรอไมด ความคดหรอขอเสนอทกอยางจะถกจดไวแลวนำาไปกลนกรองอกชนหนง ดงนนพอเรมประชมตองมการเลอกประธานและเลขานการของกลมเสยกอนวธการ ผเขารบการฝกอบรมทกคนเสนอความคดเหนแลวชวยกนสรปขอด ผเขารบการฝกอบรมมสวนรวมโดยตรง ชวยกนคด ชวยกนเสนอ ทำาใหเกดความคดสรางสรรค สามารถแกปญหาทเผชญอยได ทำาใหความคดหลากหลายในเวลาจำากดสามารถเราความสนใจของผเขารบการฝกอบรมไดด บรรยากาศเปนกนเองขอจำากด ไดความคดเหนจำานวนมากแตคณคานอย และตองจำากดกลมผเขารบการฝกอบรมเพอใหทกคนไดรวมแสดงความคดเหน ปญหาทนำามาระดมสมองควรเปนปญหาเดยว

การประชมกลมยอย ( Buzz session ) เปนการแบงผเขารบการฝกอบรมเปนกลมยอยจากกลมใหญ กลมยอยละ 2-6 คนเพอพจารณาประเดนปญหา อาจเปนปญหาเดยวกนหรอตางกน ในชวงเวลาทกำาหนด มวทยากรคอยชวยเหลอทก


104

กลม แตละกลมตองเลอกประธานและเลขานการของกลมเพอดำาเนนการ แลวนำาความคดเหนของกลมเสนอตอทประชมใหญวธการ กลมชวยกนวเคราะหปญหาทไดรบมอบหมายขอดขอจำากดขอด เปดโอกาสใหทกคนแสดงความคดเหน บรรยากาศเปนกนเองขอจำากด การประชมกลมยอยในใหในหองเดยวกนอาจทำาใหเกดเสยงรบกวนกน ประธานทเลอกไดอาจไมมลกษณะผนำา ดำาเนนการประชมไมดทำาใหผรวมการประชมขาดการแสดงความคดเหน บางกลมอาจไดความคดเหนนอย บางกลมอาจใชเวลามากทำาใหควบคมเวลาไดยาก

กรณศกษา(Case Study) เปนเทคนคการฝกอบรมทนำาเอาเร องราวหรอกรณทเปนปญหาเกดขนจรง ๆ เสนอในกลมผเขารบการอบรม สมาชกของกลมจะใชหลกวชาการและประสบการณทไดจากการปฏบตงานมาผสมผสานเพอมาวเคราะหกรณทยกมา โดยมทปรกษาคอยใหคำาแนะนำาและใหแนวทางเพอชวยสมาชกกลมวเคราะหปญหาไดตรงวตถประสงคขนตอนของการศกษาจะเรมดวยหลกการ และการใหภาพตาง ๆ ทจะเปนประโยชนตอการพจารณาแกไขปญหา จากนนผเขาฝกอบรมจะศกษา อภปราย และคนควาตามหลกวชาการ ซงบางคร งขอมลทตองการอาจเปนขอมลทสำาเรจอยแลว แตบางคร งจำาเปนตองคนควาหาขอมลบาง และในขนตอนสดทายผเขารบการอบรมจะตองพจารณาตดสนใจแกปญหาหรอกรณทนำาเสนอภายใตสภาพการณทใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด และเพอชวยใหการตดสนใจของผเขารบการอบรมดขน การนำาเสนอกรณหรอปญหา จะตองมรายละเอยดมากพอทจะทำาใหผศกษาไดเหนจดสำาคญของปญหาและไดขอทเปนแนวทางนำาไปสการตดสนใจการแกปญหา กรณศกษาเหมาะสำาหรบการฝกอบรมทางดานกฎหมาย ดานการเงน และการฝกอบรมเร องทเก ยวของกบความส ำาคญของมนษย


105

ประเภทบคคลทเขาฝกอบรมทเหมาะสมทจะใชเทคนควธน คอผบรหาร ผ จดการและผ ท จะเขาส ร ะด บมออาชพ สวนเร องการสนองตอบวตถประสงคของการฝกอบรมจะใชไดดก บการฝกอบรมทตองการเปลยนทศนคต และสรางเสรมทกษะความสมพนธระหวางบคคล ขอด ชวยใหผรบการฝกอบรมไดวเคราะหตดสนปญหาในเรองทเหมอนจรงและสามารถนำาไปปรบใชกบการปฏบตงานได กรณศกษาเปนกจกรรมทมบรรยากาศเปนกนเองเพราะทกคนมโอกาสแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณขอจำากด สมาชกบางคนอาจครอบง ำาความค ดของผ อ นเพราะบคลกภาพ วยวฒหรอคณวฒ กรณศกษาทเปนเร องจรงหาไดยาก โดยเฉพาะเรองทเหมาะสมกบกลมผเขารบการฝกอบรมและเหมาะสมกบเวลา การสรางกรณศกษาเปนงานทตองใชเวลาและงบประมาณ ตอนสรปผลการกรณศกษาวทยากรมกไมใหความส ำาคญและรบสรปจบ

การประชมแบบฟอรม( Forum) เปนเทคนคทใชกบการประชมกลมใหญ ซงเปดโอกาสใหผเขารวมประชมแสดงความคดเหนและมสวนรวมในการฝกอบรม โดยการซกถามแสดงขอเทจจรง ปรกษาหารอแสดงความคดเหนกบวทยากร วธการ วทยากรพดใหฟงแลวผฟงสอบถามและแสดงความคดเหนไดขอด ผเขารบการฝกอบรมมโอกาสรวมแสดงความคดเหน วเคราะหปญหา เปนการกระตนใหผเขารบการฝกอบรมตองเตรยมตวใหดยงขน และมบรรยากาศเปนกนเองขอจำากด เวลาอาจไมพอถาเปนเนอหาทผเขารบการฝกอบรมสนใจกนทกคน พธกรและวทยากรตองมความรความสามารถด ผเขารบการฝก


106

อบรมบางคนอาจไมกลาผแสดงความคดเหน หรอบางคนพดนอกประเดน

เกมการบรหาร( Management Games) เปนการแขงขนระหวางกลมบคคลตงแต 2 กลมขนไป โดยแขงขนเพอดำาเนนการใหบรรลวตถประสงคอยางหนง เปนการใหปฏบตเหมอนเหตการณจรง อาจเปนเรองเกยวกบการสอสาร การตดสนใจ การวางแผน การเปนผนำา มนษยสมพนธ ฯลฯ ขนาดของกลมในการแขงขนขนอยกบเกมการแขงขนวธการ ทกคนในกลมรวมกนแขงขนตามเกมขอด เปนการยอสถานการณจรงใหฝกในชวงสน ๆ ผเขารบการฝกอบรมมสวนรวมชวยกนคดชวยกนทำา ทำาใหมบรรยากาศเปนกนเอง ไดรบความรโดยไมรตวขอจำากด การเลอกเกมทไมเหมาะสมจะไมกอใหเกดประโยชน การแบงกลมมากเกนไปจะเปนอปสรรคในการแขงขน และเกมบางชนดตองใชอปกรณและเวลา

การแสดงบทบาทสมมต( Role playing) เปนเทคนคทนำาเอาเร องทเปนกรณตวอยางมาเสนอในรปแบบการแสดงบทบาท ใหผเขารบการอบรมไดเหนภาพชดเจน ไดสมผสกบประสบการณและความรสกท แทจรงเกยวกบปญหาทเป นกรณตวอยาง การแสดงบทบาทสมมตชวยใหผเขารบการอบรมไดรบทราบขอมลและเร องราวทตรงกบเนอเร องทใชในการศกษาแนวเดยวกน ซงตางจากกรณศกษาทผเขารบการอบรมอานเนอหาแลวตองจนตนาการและตความหมายของปญหาในบางครงอาจจะทำาใหเกดความเขาใจไขวเขวได นอกจากนหลงการแสดงบทบาทสมมตแลว ผเขารบการอบรม


107

สามารถวเคราะหปญหาได พรอมกนทงกลมใหญหรอกลมยอยไดทำาใหไดขอสรปเพอการแกปญหาการแสดงบทบาทสมมต ผใหการฝกอบรมจะตองเตรยมเรอง เนอหา และบทบาทขอตวละครไวลวงหนา สวนผแสดงบทบาทจะใชวธอาสาสมครจากสมาชกผเขาอบรม เพอใหการแสดงบทบาทไดสมจรง และในการแสดงผใหการอบรมเปนเพยงแตใหขอมลพรอมท งช แจงได เขาใจเน อเร องและบทบาทของตน ผ แสดงจะแสดงออกตามความรสกนกคดของตนในบททไดรบมอบหมาย สมาชกทไดเขารบการอบรมทเปนผดจะไดรบการบอกเลาเรองราวและปญหาอยางยอ ๆ สวนรายละเอยดใหสงเกตจากพฤตกรรมของผแสดง หลกการแสดงบทบาท ผเขารบการอบรมจะอภปรายโดยใชประสบการณเรยนรมาวเคราะหปญหาจากพฤตกรรมทแสดงบทบาทสมมต พรอมทงแสดงแนวทางในการแกปญหาขอด1. การใชบทบาทสมมตชวยกระตนใหสมาชกผเขารบการอบรมเกดความสนใจเรองทอบรม2. สงเสรมใหผเขารบการอบรมไดแสดงออกดวยการปฏบตจรง ทำาใหประสทธภาพของการเรยนร เพมขน3. เปดโอกาสใหผเขารบการอบรมไดทดลองแสดงบทบาทตามแนวคด และสามารถแสดงบทบาทซำา ได เพอใหเกดความเขาใจและหาขอสรปได4. เปนเทคนคทสามารถใชไดทงในกรณทมการวางแผนลวงหนา และไมไดวางแผนลวงหนา5. สงเสรมความคดรเรมของผเขารบการอบรมขอจำากด1. การใชเทคนคนผใหการอบรมอาจมความยงยากเกยวกบการเตรยมการลวงหนา 2. การแสดงบทบาทสมมตตองใชเวลามาก ซงมผลตอระยะเวลาการฝก


108

อบรม3. การหาอาสาสมคร เพอแสดงบทบาทเปนอปสรรค เพราะบางคนไมกลาแสดงออก4. ผใหการฝกอบรมตองเปนผมความสามารถในการเชอมโยงความคดของสมาชกทเขาอบรมไปส ขอสรปได

การสมมนา( Seminar) เปนการประชมของผทปฏบตอยางเดยวกนหรอคลายกนแลวพบปญหาเหมอน ๆ กน เพอรวมกนแสดงความคดเหนหาแนวทางปฏบตในการแกปญหาทกคนทไปรวมการสมมนาตองชวยกนพดชวยกนแสดงความคดเหน ปกตจะบรรยายใหความรพนฐานกอนแลวแบงกลมยอย จากนนนำาผลการอภปรายของกลมยอยเสนอทประชมใหญวธการ ทกคนรวมกนอภปรายเสนอความคดขอด เปนการแลกเปลยนความรประสบการณ ผเขารบการฝกอบรมมโอกาสมสวนรวมมาก ผลสรปของการสมมนานำาไปเปนแนวทางแกปญหาไดดขอจำากด ทปรกษากลมหรอสมาชกบางคนอาจครอบงำาความคดของผอนไดเพราะวยวฒหรอคณวฒหรอตำาแหนงหนาทการงาน ถาเวลาจำากดรบสรปผลอาจไดขอสรปทไมหนาพอใจ

การศกษาดงานนอกสถานท( Field Trip) เปนการนำาผเขารบการฝกอบรมไปศกษายงสถานทอนนอกสถานทฝกอบรม เพอใหพบเหนของจรงซงผจดตองเตรยมการเปนอยางดวธการ นำาผเขารบการฝกอบรมไปศกษาดงานนอกสถานทขอด


109

เพมความรความเขาใจไดเหนการปฏบตจรง สรางความสนใจและความกระตอรอรน สรางความสมพนธระหวางผเขารบการฝกอบรมขอจำากด ตองใชเวลาและเสยคาใชจายมาก ตองไดรบความรวมมอจากทกฝายโดยเฉพาะเจาของสถานททจะไปศกษา

การประชมเชงปฏบตการ( Workshop) เปนรปแบบของการฝกอบรมทสงเสรมใหผเขารบการอบรมเกดการเรยนรทงดานทฤษฎและปฏบต สามารถนำาสงทไดรบไปปฏบตงานในสถานการณจรงทผเขาอบรมปฏบตอย ลกษณะของการประชมเชงปฏบตงานจะแบงออกเปน 2 สวน คอ 1. เปนการใหความรของวทยากร เพอเพมพนความรความเขาใจใหแกผเขารบการอบรม ใหสามารถแกไขขอขดของในการทำางาน กำาหนดแนวทางในการปฏบตและปรบปรงงาน 2. เปนการปฏบตการของผเขารบการอบรมทจะหารอ อภปราย ใหไดแนวทางแกปญหาหรอวธการปฏบตงาน โดยอาจจะดำาเนนการทงกลมใหญหรอแยกเปนกลมยอย ซงการดำาเนนการของสวนทสอง จะอาศยหลกวชาการหรอหลกการทวทยากรไดบรรยายหรออภปรายมาใชประกอบเปนแนวทาง

ขอด1. การประชมปฏบตการสงเสรมการมสวนรวมของผเขารบการอบรมทกคน2. ผเขาอบรมมอสระในการคดและปฏบตงานกลม3. ผเขารบการอบรมสามารถนำาผลการประชมปฏบตการไปใชในการดำาเนนงาน และปฏบตงานใน หนวยงานของตนขอจำากด


110

1. จะตองใชเจาหนาทจำานวนมากเพออำานวยความสะดวกตอผเขารบการอบรมในแตละกลม รวมทงการ จดวทยากรประจำากลม2. ตองใชเวลามากโดยเฉพาะเวลาสำาหรบการปฏบตงานกลม

การอบรมดานความรสก( Sensitivity Training) เปนการอบรมในลกษณะของผเขารบการอบรมจะเรยนร พฤตกรรมของกลมผานกระบวนการมสวนรวมกบกลม ประสบการณทงหมดไมวาจะเปนความสำาเรจ ความผดหวงและความคบของใจของกลม จะไดรบการแกไขปญหากนเองภายในกลม การแสดงออกทางความรสกของคนในกลมอยางมากตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของคนมากกวาการเรยนร จดประสงคทสำาคญของการอบรมดานความรสก เปนการสอนใหเขาใจในเร องของประสทธภาพของกลมพลวตร และพฤตกรรมของกลมทขาดประสทธภาพ โดยแจงวาสงทเรยนรจากกลมจะไดรบการนำากลบไปสการปฏบตงานของแตละคนขอด1. เปดโอกาสใหสมาชกทเขารบการอบรมแสดงออกดานความรสก และรจกควบคมความรสกทอาจม ผลกระทบตอผอน 2. ผเขารบการอบรมไดมสวนรวมในการแสดงออกอยางทวถง3. สงเสรมใหผเขารบการอบรมไดเปลยนพฤตกรรมไปสพฤตกรรมทพงปรารถนาขององคการขอจำากด1. ไมสามารถใชไดกบบคลากรทกระดบขององคการ2. จำานวนผเขาอบรมจะจำากดเพยงกลมเลก ๆ ประมาณ 6 - 8 คน3. ผใหการอบรมจะตองเปนผมความรในเรองกลมพลวตรเปนอยางด


111

การเลอกใชเทคนคการฝกอบรม

การเลอกใชเทคนคการฝกอบรมใหเหมาะกบโครงการฝกอบรมในแตละครงนนเปนเร องทสำาคญเปนอยางยง เพราะการใชเทคนคการฝกอบรมทเหมาะสมนนสามารถชวยใหเกดการเรยนและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ซงไดแก ความร ทกษะ และ ทศนคตของผเขารบการฝกอบรมไดตามวตถประสงค สถานการณและปจจยอน ๆ ของโครงการฝกอบรมนน ๆ ดงน1. วตถประสงคของโครงการฝกอบรม

การเทคนคการฝกอบรมจะตองคำานงถงวตถประสงคของโครงการฝกอบรมวา ตองการใหเกดการเปลยนแปลงความร หรอทกษะหรอเจตคต หรอทง 3 ดานไปพรอม ๆ กน ถาตองการใหเกดความรเฉพาะอยางยงความรระดบความจำา ความเขาใจ และมผเขารบการอบรมจำามาก อาจจะใชเทคนคการบรรยายได แตถาจะตองการใหผเขาฝกอบรมจำาไดแมนยำาและจำาไดนานและเขาใจไดอยางลกซงมากยงขนนน อาจจะตองใชกจกรรม หรอโสตทศนปกรณตาง ๆ ประกอบการบรรยายดวย นาจะเปนประโยชนไดอยางมากและนาจะเปนการสงเสรมใหผ เขารบการฝกอบรมไดมโอกาสใชประสาทสมผสทกดานซงจะชวยใหการฝกอบรมในแตละครงไดรบความสำาเรจตามวตถประสงคอยางแนนนอน

2.สอดคลองกบเนอหาสาระในหลกสตร ตองสอดคลองกบเนอหาสาระในหลกสตร เพราะเนอหาสาระนนจะตองมความยากงายพอเหมาะกบความรความสามารถและตองมความตอเนองกบพนฐานเดมของผเขารบการฝกอบรมอกดวย โดยปกตแลวเพอหาสาระของหลกสตรใหสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการฝกอบรมแลวมกจะแบงเนอหาออกไดเปนเนอหาประเภทขอเทจจรง ความรทวไป แนวคดและหลกการการแกปญหา ความคดสรางสรรค ความสามารถ ทกษะและทศนคต ซงในทำานองเดยวกนกไมอาจแยกเนอ


112

เนอหาสาระของวชาใดวชาหนงออกจากกจกรรมวธการหรอเทคนคการฝกอบรมไดแตอยางใด และถาหากจะถอหลกการเรยนรโดยการกระทำาดวยแลว จะเหนไดชดเจนมากขนวา ไมสามารถจะแยกเนอหาสาระของหลกสตรออกจากเทคนคการฝกอบรมไดเลย เพราะวากจกรรมทกระทำานน เปนทงเนอหาสาระและเทคนคการฝกอบรมพรอม ๆ กนนนเอง

3. ผเขารบการอบรม ในการใชเทคนคการฝกอบรมตองคำานงถงผเขารบการฝกอบรมเปนสำาคญ อนไดแก ระดบของความรความสามารถ ระดบการศ ก ษ า อ า ย เ พ ศ แ ล ะ จ ำา น ว น ผ เ ข า ร บ ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ด ว ยผเขารบการอบรมทมระดบความสามารถและความสามารถและความฉลาดสงมาก ๆ ชอบทจะเรยนร และเรยนไดดในบรรยากาศของความเปนประชาธปไตยและเปนกนเองมาก แตมงทจะเรยนโดยกระบวนการกลมนอยและเนนการเรยนรตามลำาพงมากกวา จงเหนไดวา เทคนคการฝกอบรมทจะอบรมมาใชนนตองปดโอกาสใหผเขาฝกอบรมทมความฉลาดมากมอสรภาพทจะเรยนรในบรรยากาศทเปนประชาธปไตยการฝกอบรมนน ๆ กตองเอออำานวยใหบคคลเหลานไดเรยนรตามลำาพงให มากกวาผมความสามารถและความเฉลยวฉลาดไมคอยมากนกดงน เปนตนผเขารบการฝกอบรมทมความสามารถและมความฉลาดพอสมควรนน คอนขางจะไดรบผลประโยชนและเรยนรไดดในบรรยากาศของการเปนประชาธปไตยหรอมสวนรวมในกระบวนการเรยนรใหมากทสดเทาทจะทำาได ดงนน การฝกอบรมควรจะเปนประสบการณทนารนรมยและมเสรภาพ สวนผเขารบการฝกอบรมทมความรความสามารถและความสามารถและความเฉลยวฉลาดนอย ชอบทจะเรยนรและเรยนร ได ด โดยการใชเทคนคการฝกอบรมประเภททคร หรอวทยากรเป นศนยกลาง มากกวาวธการเรยนรอ น ๆ นอกจากดานความรความสามารถและความเฉลยวฉลาดของผเขารบการฝกอบรมแลวตองคำานงถงระดบการศกษาหรอประสบการณเดมของเขาดวย กลาวคอ เทคนคท


113

ใชตองไมยงยากสลบซบซอนมากจนเกนแกการทำาความเขาใจใหแกผเขารบการอบรมทมระดบการศกษาไมสงนก และหากใชเทคนคการฝกอบรมทงายจนเกนไปกบผเขารบการฝกอบรมทมระดบการศกษาสง ๆ กจะทำาใหเกดความเบอหนาย และไมกอใหเกดผลดตอการเรยนรแตอยางใดเลย ในทำานองเดยวกนอายหรอวยของผเขารบการฝกอบรมกมความสำาคญทตองคำานงถง เพราะธรรมชาตของการเรยนรของเดกแตกตางจากธรรมชาตของการเรยนรของผใหญ วธการ กจกรรม โสตทศนปกรณ และ เทคนคการฝกอบรมกจะตองแตกตางไปดวย ในการใชเทคนคการฝกอบรมและการจดกจกรรมนนจะตองใหสอดคลองกบความแตกตางดงกลาว ไมวาจะเปนความตองการทจะรถงเหตผลทวาทำาไมจะตองเรยนร การมความเขาใจในตนเองบทบาทของประสบการณ ความรเพอจะเรยนร แนวโนม ของการเรยนรและรวมถงแรงจงใจทจะตองการจะเ ร ย น ร อ ก ด ว ย


1. เทคนคการฝกอบรมโดยใชผเขารวมอบรมเปนศนยกลางของการเรยนรทำาไดอยางไรบาง จงอภปราย

2. กรณศกษากบเกมการบรหารเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร จงอธบาย

3. วธการฝกอบรมพนกงานนยมใชเทคนคอะไรบาง ใหยกตวอยาง


114

4. จงอธบายเปรยบเทยบการบรรยายกบการอภปรายเปนคณะ5. การใชกจกรรมนนทนาการคออะไร มประโยชนในการฝกอบรม

อยางไรบาง จงอธบาย

บทท 9อปกรณและการจดสถานทการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบประโยชนของการใชอปกรณในการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบประเภทของอปกรณทใชในการฝกอบรม3. เพอใหนกศกษาสามารถคดเลอกอปกรณทใชในการฝกอบรม


115

4. เพอใหนกศกษาสามารถจดสถานทในการฝกอบรมแบบตาง ๆ ได

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความสามารถในการรบร 2. การรบรของผเขารบการฝกอบรม3. ประโยชนของการใชอปกรณ4. ประเภทของอปกรณการฝกอบรม5. หลกการเลอกใชอปกรณประกอบการฝกอบรม6. การจดหองฝกอบรม7. การจดสถานทสำาหรบการฝกอบรมแบบตาง ๆ



เรยน

ปจจยสำาคญทจะทำาใหการฝกอบรมบรรลวตถประสงคหรอไมนน นอกจากการเลอกใชเทคนคการฝกอบรมทเหมาะสมแลว อปกรณและสถานทฝกอบรมกเปนสงสำาคญเชนเดยวกน การมอปกรณทอ ำานวยความสะดวกใหแกวทยากรและการจดสถานทฝกอบรมอยางเหมาะสมนน ผบรหารการฝกอบรมจะตองเปนผรอบรและศกษามาพอสมควร


116

อปกรณในการฝกอบรมหมายถงสงของหรอเครองมอตาง ๆ ทใชประกอบการถายทอดความรความสามารถและประสบการณไปสผเขารบการฝกอบรม ปจจบนนยมเรยกวา สอการฝกอบรม

ความสามารถในการรบรนกการศกษาไดทำาการศกษาเกยวกบการรบรของการเรยนร พบ

วาการรบรจะมากหรอนอยขนอยกบประสาทสมผสของผรบรเปนหลก สรปไดดงน

วธการเรยนร รอยละของการรบร การอาน 10การไดยน 20การไดเหน 30การไดยนและไดเหน 50การมโอกาสไดพดและแสดงความคดเหน 70การพดและการปฏบต 90

การรบรของผเขารบการฝกอบรมผเขารบการฝกอบรมจะเกดการรบรไดมากทสดจากประสบการณ

ตรง และรองลงไปคอการใชอปกรณประกอบ ตวอกษร และ การใชค ำาตามลำาดบ

ประโยชนของการใชอปกรณ• ชวยใหเกดการเรยนรเรวขน งายขน• ใหมองเหนเปนรปธรรมมากยงขน• ผเขารวมอบรมมสวนรวมในประสบการณเดยวกน• เพมความรโดยผานประสาทสมผสมากกวา 1 ทาง• เพมความจำาใหมากขน และ นานขน


117

ลกษณะของอปกรณทด1. ใชงาย สะดวก ไมยงยากซบซอน2. มความชดเจน3. จงใจใหสนใจ และตอบสนอง4. ผเขารบการฝกอบรมไดมสวนรวม

หลกการเลอกใชอปกรณประกอบการฝกอบรมอปกรณทนำามาใชประกอบการฝกอบรมหากจะใหเกดประโยชนมาก

ทสดควรเลอกอปกรณดงน1. เหมาะสมกบเนอหา2. เหมาะสมกบผเขารบการอบรม3. เหมาะสมกบสถานท4. มความชดเจน5. อยในสภาพทใชงานไดด6. คาใชจายไมแพงมาก

การจดหองฝกอบรมหองฝกอบรมทมขนาดใหญ กลาง หรอเลก จะมการใชอปกรณ

ประกอบตกแตงหองทแตกตางกนออกไป หองฝกอบรมโดยทวไปมกมลกษณะคลายหองเรยน คอมโตะ เกาอทสามารถเคลอนยายไดสะดวก โดยทวไปอปกรณตาง ๆ ประกอบดวย

1. เวทและมานบนเวท2. โตะหมบชา3. จอสำาหรบฉายแผนใสและสไลดหรอภาพยนตร4. กระดาษพรอมอปกรณการเขยน5. แทนบรรยาย6. เครองฉายตาง ๆ 7. เครองขยายเสยง


118

8. หองโสตทศนปกรณ9. ฯลฯ

การจดสถานทสำาหรบการฝกอบรมแบบตาง ๆ การจดสถานทสำาหรบการฝกอบรมจะมการจดแบบตาง ๆ กนตาม

เทคนคทใชฝกอบรมแตละรายวชาหรอแตละครงดงน1. การจดแบบหองเรยน

เปนการจดทนงเรยงเปนแถว วทยากรยนบรรยายหรอนงบรรยายอยดานหนา ซงนยมจดใหสงกวาผฟง นยมกบผเขารวมอบรมจำานวนมาก ๆ

2. การจดแบบวงกลมใชกบเทคนคการฝกอบรมทตองการใหสมาชกไดอภปราย หรอแลก

เปลยนความคดเหนกน เชน การประชมกลมยอย การสมมนา การระดมสมอง ฯลฯ

3. การจดแบบรปตวย เหมาะสำาหรบการสาธต

4. การจดทนงแบบสเหลยมใชกบเทคนคการฝกอบรมทตองการใหสมาชกไดอภปราย หรอแลก

เปลยนความคดเหนกน เชน การประชมกลมยอย การสมมนา การระดมสมอง ฯลฯ โดยทมสมาชกมากกวาแบบวงกลม

5. การจดทนงแบบรปตววเหมาะสำาหรบการสาธต ทมจำานวนผเขารวมอบรมนอย

6. การจดทนงบนเวท


119

เหมาะสำาหรบการอภปรายทมวทยากรหลายคน นยมกบผเขารวมอบรมจำานวนมาก ๆ


1. ลกษณะของสอทมผลตอการรบรของผเขารบการฝกอบรมแบบไหนทมประสทธภาพมากทสด ใหอธบาย

2. อปกรณสำาหรบการฝกอบรมแบงออกเปนกประเภท อะไรบาง จงอธบาย และยกตวอยางประกอบ

3. ทานมหลกการในการเลอกอปกรณในการฝกอบรมอยางไร จงอธบาย

4. หองฝกอบรมขนาดใหญโดยทวไปควรมอปกรณอะไรบาง5. การจดสถานทฝกอบรมจดไดหลายแบบ จงบอกมา 5 แบบ และ

บอกขอดขอเสยของแตละแบบ


120

บทท 10การประเมนผลโครงการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบจดมงหมายของการประเมนผลโครงการฝก

อบรม2. เพอใหนกศกษาทราบขนตอนของการประเมนผลโครงการฝก

อบรม3. เพอใหนกศกษาทราบวธของการประเมนผลโครงการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวยจดมงหมายในการประเมนผลโครงการฝกอบรมกระบวนการประเมนผลโครงการการประเมนผลโครงการแบบซปปการประเมนผลโครงการแบบแฮมบลนการประเมนผลการเรยนรการประเมนผลกอนการฝกอบรมและการประเมนผลหลงการฝกอบรมการประเมนผลการบรหารโครงการฝกอบรม


121



เรยน

กระบวนการฝกอบรมจะยงไมสมบรณถายงมไดมการประเมนผลวาการฝกอบรมนนไดผลเปนอยางไร ส ำาเรจตามวตถประสงคของโครงการมากนอยเพยงใด มปญหาและอปสรรคอะไรบาง การฝกอบรมสามารถแกไขปญหาขององคการเพยงใด การประเมนผลการฝกอบรมจงจำาเปนจะขาดเสยมได

จดประสงคของการประเมนผลโครงการฝกอบรม• เพอประเมนความคมคาของโครงการ และการบรรลเปาหมายของ

โครงการ• เพอเพมประสทธภาพในการบรหารโครงการ• เพอเพมขอมลแกผบรหารองคการในการกำาหนดแผน นโยบาย และ

วตถประสงคขององคการ• เพอตรวจสอบและปรบปรงการดำาเนนงานของโครงการฝกอบรม• เพอวเคราะหขอดขอเสยของโครงการฝกอบรม


122

กระบวนการประเมนผลโครงการ• ศกษาวตถประสงคของโครงการฯ• กำาหนดวตถประสงคในการประเมน• วางแผนการประเมน• สรางเครองมอในการประเมน• ดำาเนนการเกบขอมล และ วเคราะหขอมล สรป• เขยนรายงานการประเมน

การประเมนผลโครงการแบบซปปเป นแบบประเมนผลท สตฟเฟลบม ไดเสนอขนซ งสามารถใช

ประเมนโครงการไดทกประเภท โดยไดกำาหนดขนตอนการประเมนออกเปน 4 ระยะ คอ

1. ประเมนสาระสำาคญ2. ประเมนปจจยเบองตนของการฝกอบรม3. ประเมนกระบวนการ4. ประเมนผลผลต

การประเมนผลโครงการแบบแฮมบลนแฮมบลน ไดเสนอรปแบบการประเมนผลโครงการฝกอบรมโดยยด

ระดบของการเรยนรหรอผลทเกดขนจากการฝกอบรมเปนหลก เรยกวา การประเมนผลโครงการแบบแฮมบลน โดยแบงการประเมนออกเปน 5 ระดบดงน

1. ระดบปฏกรยา2. ระดบการเรยนร3. ระดบพฤตกรรมในการทำางาน4. ระดบการเปลยนแปลงในองคการ


123

5. ระดบการเปลยนแปลงผลสำาฤทธขององคการ

การประเมนผลกอนการฝกอบรมและการประเมนผลหลงการฝกอบรม

การประเมนผลการฝกอบรมทนยมใชกนวธหนง คอการประเมนผลกอนการฝกอบรม (pretest) และการประเมนผลภายหลงการฝกอบรม (posttest) โดยใชแบบทดสอบชดเดยวกนมจดมงหมายเพอวดดวาผเขารบการฝกอบรมไดรบความรความสามารถเพมเตมเพยงใด หรอมทศนคตเปลยนแปลงไปหรอไมเพยงใด นอกจากนการประกาศคะแนนการประเมนกอนการฝกอบรมใหผเขารบการฝกอบรมทราบทวกนจะเปนการกระตนใหผเขารบการฝกอบรมสนใจการฝกอบรมมากยงขน การประเมนผลแบบนควรใชกบการฝกอบรมทมงเพมความรเปนสำาคญ

การประเมนผลการบรหารโครงการฝกอบรมการประเมนผลการบรหารโครงการเปนสงจำาเปนทขาดไมได โดย

ทวไปจะประเมนผลเกยวกบความพงพอใจในการดำาเนนงานตาง ๆ เชน สถานท เอกสาร สอการสอน อปกรณ อาหาร เคร องดม หวขอหรอหลกสตร วทยากร เทคนควธการถายทอดของวทยากร ความสามารถทจะนำาไปใช เปนตน

ระยะเวลาของการประเมน การประเมนหลกสตรและวทยาการอาจประเมนเปนรายวชาหรอเปนรายวน หรอเมอสนสดการฝกอบรม สำาหรบการประเมนโดยทว ๆ ไป ถาระยะเวลาฝกอบรมสน ๆ 3 วน 5 วน อาจประเมนครงเดยวเมอสนสดการฝกอบรม แตถาโครงการฝกอบรมทใชระยะเวลานานเปนเดอนกควรมการประเมนทก 7 วนหรอ 15 วน เพอจะไดทราบอปสรรคและปญหาตาง ๆ สำาหรบการปรบปรงแกไขใหดขน


124

เครองมอทใชในการประเมนเครองมอทใชในการประเมน ควรใชหลาย ๆ แบบรวมกน เชน

การสงเกต การสมภาษณอยางไมเปนทางการและเปนทางการ การใชแบบทดสอบ การใชแบบสอบถาม

โครงสรางของแบบสอบถามโดยทวไปแบบสอบถามแบงออกเปน 3 ตอน ตอนแรก จามขอมลของผตอบแบบสอบถาม เชน อาย เพศ อาชพ

ตำาแหนง การศกษา และอน ๆ ตามทผประเมนตองการทราบ หรอตามกลมทผประเมนตองการวเคราะหเปรยบเทยบ

ตอนท สอง เปนคำาถามเกยวกบความร ทกษะ และพฤตกรรมตาง ๆ ของผเขารบการอบรม จะตองถามใหครบตามหลกสตรทอบรม และควรจะถามเกยวกบการบรการตาง ๆ เชน สถานท อาหารและเคร องดม เอกสาร เปนตน

ตอนทสาม ควรเปนคำาถามใหเสนอแนะโดยเปนคำาถามปลายเปดไวใหผเขารบการฝกอบรมตอบอยางอสระ


125


1. การประเมนผลโครงการฝกอบรมมจดมงหมายอยางไร จงอธบาย2. การประเมนผลโครงการฝกอบรมแบบแฮมบลนยดระดบการรบร

เปนสำาคญ แบงการประเมนออกเปนระดบตาง ๆ อะไรบาง จงอธบาย

3. Pretest และ Posttest คออะไร ควรใชอยางไร ใหอธบาย4. โครงสรางของแบบสอบถามทใชประเมนผลการบรหารโครงการฝก

อบรมมลกษณะอยางไร จงอธบายและยกตวอยางประกอบ


126

แหลงอางอง

สมคด บางโม,“เทคนคการฝกอบรม และการประชม กรงเทพฯ” , วทยาพฒน, .2545เอกสารประกอบการบรรยายเรอง "นโยบายฝกอบรม" , การฝกอบรมหลกสตรเจาหนาทฝกอบรม, ฝายฝกอบรม, กองวชาการ, สำานกงาน ก.พ., 2520 เอกสารประกอบการบรรยายเรอง แนวความคดและหลกการเกยวกบ“การฝกอบรม”, การฝกอบรม หลกสตรความรพนฐานดานการฝกอบรม, สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, สำานกงานก.พ. 2533 เอกสารประกอบการบรรยายเรอง "กระบวนการฝกอบรม”, การฝกอบรมหลกสตรความรพนฐาน ดานการฝกอบรม, สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, สำานกงานก.พ. 2533สปราณ ศรฉตราภมข, การฝกอบรมและการพฒนาบคคล, โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพ, 2524เดนพงษ พลละคร, “การพฒนาผใตบงคบบญชา ", วารสารเพมพลผลต, ปท 28, ธนวาคม 2531- มกราคม 2532, หนา 20-25เอกสารประกอบการฝกอบรมเรอง การบรหารงานฝกอบรม“ ” ,การฝกอบรมหลกสตรการบรหารงาน ฝกอบรม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2523 เอกสารประกอบการบรรยายเรอง แนวความคดและหลกการเกยวกบ“การฝกอบรม”ธน กลชล, เอกสารประกอบการบรรยาย เรอง มนษย“ พฤตกรรมและการเรยนรในการฝกอบรม ",


127

การฝกอบรมหลกสตร การบรหารงานฝกอบรม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2523ชชย สมทธไกร การฝกอบรมบคลากรในองคการ“ ”, พมพครงท 4, สำานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, กรงเทพ, 2548


128

http://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=10&cad=rja&ved=0CHUQFjAJ&url=http%3A%2F%2Fit.nation.ac.th%2Fperson%2Ffile%2F481009%2F%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%259D%25E0%25B8%25B6%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25AD%25E0%25B8%259A%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A1%25E0%25B9%2581%25E0%25B8%25A5%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%259E%25E0%25B8%25B1%25E0%25B8%2592%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B1%25E0%25B8%259E%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A1%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B8%25E0%25B8%25A9%25E0%25B8%25A2%25E0%25B9%258C.doc&ei=GoP3UKPPBdDrrQfDxICIBg&usg=AFQjCNGJ3MR6nicqrT_KqyGLnTMzP0tvVQ&sig2=tWmM6y5Y1-Lf6JEDNFpVpw&bvm=bv.41018144,d.bmk


129

บทที่ 1it.nation.ac.th/person/file/481009/การฝึก.doc · web viewบทท 1...

Documents