තරුණ ප්රජාව ඳහා වූ අතිසේක විෂය ......ප...

ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩම තරණ ප‍රජාව �ඳහා ව අතසේක වෂය මාලාව

ශ‍ර ලංකාවට අනකල වන ස�ේ අනවේතනය කර ඇත.

a program of the International Youth Foundation

International Youth Foundation32 South StreetBaltimore, MD 21202, USA

Phone: +1 410 951 1500Fax: +1 410 347 1188www.iyfnet.org

ජාත‍යනතර තරණ පදනම තරණයන සේ සවස�ේෂ �කතන තළ අසයාේජනය කරය. එය 1990ද ආරමභ කරන ලද. ජාත‍යනතර තරණ පදනම , සලාේකය පරා සටන ස�ෞඛ‍යයමත, ඵලදාය �හ �හභාග පරවැසයන වම �ඳහා තරණ ප‍රජාව �වබල ගැනවම �ඳහා කැප ව ඇත ව‍යාපාරක ප‍රජාව, රජයන �හ සවල �මාජ හරහා සගාඩනැග ඇත අතර එය පවතවාසගන යසනනද එක ප‍රජාවන වසන. ජාත‍යනතර තරණ පදනසම වැඩ�ටහන ගණාතමක අධ‍යාපනයක ලබා ගැනමට, රැකයා �ඳහා අව�‍ය ක�ලතා පහණ වමට, ස�ෞඛ‍යයමත තරණ ගැනමට �හ ඔවන සේ ප‍රජාවන දයණ කරමට තරණ ප‍රජාවට �හය වය හැක සවන�ක ඇත කරම අරමණ කර ගත ඒවා සේ. වැඩ දර ව�ේතර �ඳහා www.iyfnet.org ට පවස�නන.

™

Passport toa program of the International Youth Foundation

3

පාඩම මාලාව හැඳනවම

ඉමේජ ලංකා පදනසම �ටහන

නායකයනට �ටහන

වෂය මාලාසේ �ැළැ�ේම1. සපෞදගලක වටනාකම

2. වැඩවය පැමණම 3. ප‍රජනක පදධත වමේ�නය

4. අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම

5. ප‍රත�ංධසරාේධක (උපත පාලන ක‍රම/පවල �ැළසම ක‍රම)

6. ලංගකව �සම‍රේෂ ආ�ාදන

7. එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ

8. මත ද‍රව‍ය /මතපැන අනස භාවතය (ඖෂධ ආ�කතය)

9. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා �හ ඒකාකෘත

10. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනම ව ප‍රචණඩතවය �හ ලංගක ප‍රචණඩතවය

ඇමණමඇමණම ඒ : වැඩවය පැමණම - නායකයා �ඳහා සමවලම

ඇමණම බ : ප‍රත�ංධසරාේධක - සප‍රසහේලකා අත පත‍රකාව

ඇමණම ස : ප‍රත�ංධසරාේධක - කාේය පත‍රකාව

ඇමණම ඩ : ප‍රත�ංධසරාේධක - ක‍රම අතප‍රත‍රකාව

ඇමණම ඊ : ප‍රත�ංධසරාේධක - භමකා නරපණ අත පත‍රකාව

ඇමණම එෆේ : ලංගකව �සම‍රේෂණය වන ආ�ාදන

ඇමණම ජ : සපර �හ පස පරකෂණ

13

19

25

33

39

47

55

63

71

77

4

5

7

87

89

91

93

99

101

109

පටන

හැඳනවමසය ප‍රජනක හැසරම පළබදව ස�ෞඛ‍යමත තරණ ගැනම �ඳහා තරණ ප‍රජාවලටද වැඩහටයනට සමන සපළඹවමක තබය යතය. තරණ ප‍රජාසේ ධනාතමක ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය ප‍රථඵල ඔවන ලබන අධ‍යාපනක �හ ආේථක අව�ේථා �මග කටට �බැදයාවක ඇත බව දතත පදනම කර ගත සතාරතර මගන සපනන සකසේ. තරණ ප‍රජාව මලක කර ගත පරපේණ වැඩ�ටහන වඩා යහපත අධ‍යාපනක �හ ආේථක අව�ේථා උදා කර ගැනම �ඳහා මග පාදන හැකයාවන �හ ක�ලතා වේධනය කර ගැනමට තරණ ප‍රජාවට �හය සවය. සමම වැඩ�ටහන ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යයසතාරතර �හ ස�ේවා �මග �මබනධ කරසමන, තරණ ප‍රජාසේ තරණ න�ා ඇත වය හැක දේග කාලන බලපෑම �හ අනාගතය සළසම කරසම වැදගත කම අවසබාේධ කර ගැනමට �හය වය හැකය. ඒ තළන සය ලංගක හැසරම පමා කරම සහාේ ආරකෂත ලංගක හැසරම වල සයදම �ඳහා සපළඹවය හැකය.

ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පළබද සමම අතසේක වෂය මාලාසේ අරමණ වන සන තරණ ප‍රජාසේ ජවන ක�ලතා �ංවේධනය කරම �ඳහා කටයත කරන �ංවධාන වලට ඔවන සේ වැඩ�ටහන තළට අනතේගත කර ගැනම �ඳහා ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය �හ පවල �ැළසම පළබඳ අවම මටටසම පාඩම මාලවක �පයා දමය. සමහ ඇත පාඩම ගරවරන. උපසද�කයන, තරණ නායකයන සහාේ �හෘද �නනසේදකයන මගන සමසහයවය හැකය. සමම අතසේකය භාවත කරන පදගලයනට පසබම �හ මග සපනවම ලබා ගැනම �ඳහා ජාත‍යනතර තරණ පදනම මගන ප‍රකා�යට පත සකාට ඇත , Planning for Life Framework for Integrating Reproductive Health �හ Family Planning into Youth Development Programs or the Family Planning, HIV/AIDS & STIs, and Gender Matrix යන සපාත සදක ඇසර කළ හැකය. ඒ �ඳහා www.iyfnet.org බලනන.

ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පළබද සමම අතසේක වෂය මාලාසේ අරමණවන සන තරණ ප‍රජාසේ ජවන ක�ලතා �ංවේධනය කරම �ඳහා කටයත කරන �ංවධාන වලට ඔවන සේ වැඩ�ටහන තළට අනතේගත කර ගැනම �ඳහා ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය�හ පවල �ැළසම පළබඳ අවම මටටසම පාඩම මාලවක �පයා දමය. සමහ ඇත පාඩම ගරවරන. උපසද�කයන, තරණ නායකයන සහාේ �හෘද �නනසේදකයන මගන සමසහයවය හැකය. සමම අතසේකය භාවත කරන පදගලයනට පසබම �හ මග සපනවම ලබා ගැනම �ඳහා ජාත‍යනතර තරණ පදනම මගන ප‍රකා�යට පත සකාට ඇත , Planning for Life Framework for Integrating Reproductive Health �හ Family Planning into Youth Development Programs or the Family Planning, HIV/AIDS & STIs, and Gender Matrix යන සපාත සදක ඇසර කළ හැකය. ඒ �ඳහා www.iyfnet.org බලනන.

සමහ අඩංග පාඩම ශ‍ර ලංකාසේ ජවත වන ලංගක ප‍රචණඩතවයනට මහණ දන වය� අවර 10 �හ ඊට වැඩ පා�ල යාමට සනාහැක තරණ ගැහැණ ළමන සේ අව�‍යතාවයනට �රලන පරද උපටා සගන ඇත. සමම අතසේක සපාත භාවත කරනන සය ඉලකක කණඩායම වල සදශය �හ �ං�ේකෘතකමය තතතවයනට ගැලසපන අයරන සමම පාඩම හැඩ ග�ා ගත යතසේ. සමම සපාත භාවත කරනනන භමකා නරපණය �හ සදධ අධ‍යයනයන උපටා ගැනමට සහාේ ළමා වවාහ, පරමපරා අතර ලංගක හැසරම සහාේ �මකාලන බහ �හකරවන/�හකාරයන යනාද ව ඔවන සේ �නධේභයට ගැලසපන පරද ඒවාට තවත සකාට�ේ එකත සකාට සදශයකරණය කරම කැමැතතක දැකවය හැකය. අවදනාම පහත සහළම �හ මල අවධසේද නවාරණ හැසරම පළබඳ වැඩ දර සතාරතර අව�‍ය වය හැක වැඩ කරන තරණ ප‍රජාව, වදසේ ජවත වන දරවන, �රණාගතයන �හ �ංක‍රමණක ස�ේවකයන යනාද ව අවදානම කණඩායම සකසරහ �මාජ අවධානය සයාම වය යතය.

සමහ �නධේභය අනවේතනය කර ගත ආයතන වන African Youth Alliance, Advocates for Youth, Peace Corps, FHI, UNICEF, the Consuelo Foundation �හ ජාත‍යනතර තරණ පදනසම “Passport to Success” නම ව වැඩ�ටහන සකසරහ ජාත‍යනතර තරණ පදනම සය කෘතඥතාවය පළ කර සටය. සමහ එන පාඩම �ක�ේ කරසමද සය වටනා සයදවම ලබා දන පලපනය, ටැන�ානයාව �හ ඉනදයාව යන රටවල සටන ජාත‍යනතර තරණ පදනසම පාේ�වකරවනට වස�ේෂ �ේතතයක පරනැසම. සමම පාඩම මාලාව USAID හ සජන තෲනේ ( Jenny Truong )සේ �මාසලාේචනසයනද ප‍රතලාභ ලබා ඇත. සමහ නේමාණ �ටහන ජාත‍යනතර තරණ පදනසම ගැෆක �ැළසම නේමාණකර වන ජලයන මැකසකාලන (Gillian McCallion) වසන සද කර ඇත. සමම පාඩම මාලව පළමසවනම �ක�ේ කරන ලැබසේ ස�ෑන ස‍ාක (Susan Brock - MPH; Rita Colombia, MD, MPA; Sarabecka Mullen, MA; and, MSW) �හ ජලයා ෆ‍රඩ (Julia Freed) වසන.

ශ‍ර ලාංකය �නධේභයට ගැලසපන ස�ේ සමම වෂය මාලාව අනවේතකන කරම සවනසවන ඉමේජ ලංකා ආයතනසේ ඉසරාේෂන කලපසේ Iroshini Kalpage, නරකෂ ද ලැනසරාේල Nirukshi De Lanarolle, සතාරා රංජන �හ බ‍රයෑන ගලකන�න Bryanne Gilkinson යන අයට වස�ේෂ �ේතතය පද කරම. සමම වෂය මාලාව �ාේථක සල� අනවේතනය කර ඉමේජ ලංකා ආයතනසේ ආදායම ජනනය කරසම �හ ජවන ක�ලතා �ංවේධන වැඩ�ටහන හා �මබනධ තරණයන කණඩායමක සයාදා සගන අතහදා බලා ඇත.

©2011 International Youth Foundation

හැඳනවම

4

ඉමේජ ලංකා පදනසම �ටහන පහණකරවන,

ඉමේජ ලංකා පදනම ශ‍ර ලංකාසේ සටන අපසයාේජනයට ලක ව සහාේ අපසයාේජන තේජනයක සහේතසවන සය නසව�ේ වලන ඈත කර සටන �හ නතය ඉදරසේ අභතව �ාකෂ‍ය සදන ලබන අවරද 10ත 18ත අතර වයස�ේ පස වන ගැහැණ ළමනට �හය වන ආයතනයක. අප �මග සටන ගැහැණ ළමන සගන ආ�නන ව�සයන අඩක පමණ ලංගක බලහතකාරකම වල ප‍රතඵලයක සල� මේවරන ව තරණයනය. සමම ගැහැණ ළමනට ආරකෂත �ේථාන වල ඉදම හටම ලබා ද ඇත අතර එම �ේථාන වල �මපත �හ අධ‍යාපනක අව�ේථා පවතන සන ඉතාමත පහළ මටටමකය. ඉමේජ ලංකා ආයතනය , සමාවනව ව‍යාපාරයක �හ �ේවකය වවමනාවන පරම�ා ගැනම �ඳහා අව�‍ය ජවන ක�ලතා සගාඩනගා ගත හැක ව‍යව�ායකතව මධ‍ය�ේථාන වලට සයාම කරම �ඳහා නවාතැන �පයන ආයතන �මග හවල ගත ව ඇත.

ඉලකක ගත ප‍රජාව මලක කරසගන සමම අතසේකසේ ඇතළත පාඩම අනවේතනය කර ඇත. අප �මග සටන ව�ේවා� කළ සනාහැත තරසම ධධේයක �හත ගැහැණ ළමනව නවාතැන වලට ඇතළ කරසමද ඔවන සේ අධ‍යාපන මටටම අනව වේග සකසරන අතර පේණ ව�සයන �ාකෂරතාවසයන සතාර �හ ඉතාමත සළ මටටසම �ාකෂරතාවයකන යකත ගැහැණ ළමන කහප සදසනසකද සටත. ඉහල �ාකෂරතා මටටමක අව�‍ය කරන ක‍රයාකාරකම සමා කරමට අප වෑයම දරා ඇත අතර �ාකෂරතාවසයන සතාර පදගලයන සවනසවන අව�‍ය වන අව�ේථාවන හද සයාදා ගැනම �ඳහා වකලපයනද ඉදරපත කර ඇත. අප �මග සටන ගැහැණ ළමන වය� අවරද 10 තරම කඩා වයස�ේ පස වන බැවන භමකා නරපණය වල �හ උසදයාේග ක‍රයාකාරකම වල ප‍රසයාේජනය උපරම වන ආකාරසයන සමහ එන පාඩම �ක�ේ කර ඇත.

අපසේ ඉලකක ගත ප‍රජාසේ අ�හාය ඉතහා�ය සමනම සය නවාතැන හැර යාසමද ගැහැණ ළමනට මහණ දමට සද වන වාතාවරණයන ආවේජනය වන ආකාරසයන භමකා නරපන අනවේතනය කරම �ඳහා වස�ේෂ අවදානයක සයාම කර ඇත. අපසේ ප‍රතලාභන සයළ සදනාම ලංගක ප‍රචණඩතවයසනගන ජවත සබරා ගත පදගලයන වන බැවන, �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත වන ප‍රචණඩතවය �හ ලංගක ප‍රචණඩතවය පළබඳ පාඩම වලද එය වස�ේෂසයන වැදගත සේ. එම න�ා අපසේ වැඩ�ටහන වල සට පැරණ �ාමාජකාවන නවාතැන හැර යාසමන පස මහණ දන �ැබෑ අභසයාේග මත පදනම ව “ව ස�ේෂ කතානතර” සදකක සමහ ඇතළත කර ඇත. තවද, ක‍රයාකාරකම අතරතර අපසේ තරණ මේ වරන අධධේයට සහාේ ලැජජාවට පත සනාව ආකාරසයන අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම පළබඳ පාඩම �ංසේදකරණය කර ඇත.

ක‍රයාවට නැංවමට සපර පරද දරනනසනේ හමවක කැදවම මගන වෂය මාලාසේ ප‍රතගාහභාවය ඉහළ දැමමට �හ ඇත වය හැක උද සේගයන �හ වසරාේධතා �මනය කරමට හැක වන බව අප අවසබාේධ කර සගන සටම.

ප‍රතලාභ ලබනනසනේ දැනම මටටම හඳනා ගැනම �ඳහා පාඩම ආරමභ කරමට සපර පේව පරකෂණයක සද කරම �හ එහ ප‍රතඵල වස�ේලෂණය කරම වඩා කාේයකෂම ක‍රමයක බව ප‍රත‍යකෂ ව ඇත අතර එමගන පවතන හඩැ�ේ ආමන‍රණය කරමන පාඩම සහාදන ඉදරපත කරමට පහණකරවනට අව�ේථාව �ැලස�ේ. ස�ස පහණකරවනටද පාඩම වලන උපරම ඵල සනලා ගැනම �ඳහා අපසේ අතදැකම �හය වන ඇතැය යන බලාසපාසරාතතසවන අප සමම ප‍ර��ේථ භාවතයන ඔබ �මග සබදා හදා ගසනනම.

සමම ව‍යාපෘතසේ පාේ�වකරවන වන, ගැලවසම හමදාව (The Salvation Army) �හ පරවා� �හ ළමාරකෂක සදපාේතසමනතවට අපසේ �ේතතය පද කරම. සමම පාඩම �ාේථකව ක‍රයාවට නැංවම �ඳහා ඔවන සේ අඛණඩ �හය �හ නම‍යතාවය �කතයක ව ඇත. සමහ �නධේභය චචකෂණ අනදමන පරවේතනය කළ The Grassrooted Trust ආයතනට ද �ේතත වනත සවම. අපසේ ප‍රතලාභ ලබනනන �මග සමම වටනා වෂය මාලාව සබදා හදා ගැනම �ඳහා අපට අව�ේථාව �ල�ා දන ජාත‍යනතර තරණ පදනමට ප‍රණාමය පද කර සටම. එසමනම සවසහ� සනාබලා ඉමේජ කණඩායම සවත අවවාද �හ සය ප‍රවණතාවය ලබා දන ජලයා ෆ‍රඩ (Julia Freed) හටද වස�ේෂසයන අප �ේතතවනත සවම. අව�ාන ව�සයන, අප �මග සටන ප‍රසබාේධමත ගැහැණ ළමසනේ ජවත වල ව�ාල සවන�ක ඇත කරසමහ ලා සහේතවණ ඇසේ දැකම �හ දයාව සවනසවන අප ආයතනසේ �හ වතමන වධායක අධ‍යකෂවරය වන ආලයා වටන සජාන�න (Alia Whitney-Johnson) සවත අපසේ හෘදයාංගම �ේතතය පද කරම.

ව�ේවාස,

Bryanne Gilkinson, ඉමේජ ේ සලාේබල , අධ‍යකෂ - ශ‍ර ලංකාව

™


5

ඉමේජ ලංකා පදනසම �ටහන

නායකයනේට �ටහනේ

8©2011 International Youth Foundation

වෂය මාලාසේ �ැළැ�ේම

ජවන ක�ලතා �ංවේධනය පළබඳ �ක�ේ වණ ඕනෑම වෂය මාලාවක ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩම වලන පරපේණ කරම �ඳහා සමම වෂය මාලාව �ක�ේ කර ඇත. සමම සපාත පහත දැක සවන උපකලපන මත පහටා �ක�ේ කර ඇත.

• තරණ ප‍රජාවට ජවන ක�ලතා පාඩම වලට හර පරද බව �හ ඒවා ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩමට සපර ඔවනට උගනවා ඇත බව,

• තරණ ප‍රජාවට ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩම ඉගැනවසමද නායකයන පැකලසමන සතාරව එය සද කරන ඇත බව,

• ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩම ජවන ක�ලතා අධ‍යාපන වැඩටහසන එක සකාට�ක බව,

සමම වෂය මාලාසේ පාඩම 10ක අනතේගත සේ. ජාත‍යනතර තරණ පදනම මගන ක‍රයාවට නංවන ලද Emerge Global පදනසම රැකයා නයකත �ක‍යතාවය �ඳහා ව ජවන ක�ලතා නම ව වැඩ�ටහසනන සමහ පාඩම වල �ැකැ�ේම උපටා සගන ඇත.

�ෑම පාඩමකම සකාට�ේ සදකකන යකත සේ. ගරවරයාට පාඩම �ඳහා සදානම වසමද අව�‍ය වන කරණ පළම සකාටස�ේ අනතේ ගත සේ. ඒ අතර,

පාඩමේ අරමණ - පාඩම අව�ානසේද ලගා කර ගත යත න�ේචත ඉසගනම

පාඩේ මපරහරව-පාඩම තළන ලබා සදන කාලානරප සතාරතර �හ ක‍රයාකාරකම පළබඳ දල වස�ේලෂණ

අවශ‍ය ද‍රව‍ය - නායකයා වසන පාඩමට සපර �ක�ේ කර ගත යත සයළම ද‍රව‍ය

ඉගැනවම ආරේභ කරමට මපර සද කළ යත කාරයයන - සමහ ඉගැනවමට සපර ගරවරයා වසන සද කළ යත කාේයයන ව�ේතර කර ඇත. උදාහරණයක ව�සයන සද කළ යත කාේයක සල� “අයත සල� බලය පෑම සහාේ තැත ගැනවමට ප‍රතචාර දැකවම �ඳහා ආකාර 4ක රෑපමය ලැය�ේතවක �ක�ේ කරම” දැකවය හැකය.

අවශ‍ය හැකයාවන සහ පාඩේ - ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩසම අනතේගත වන දැනම සහාේ ක�ලතා �මබනධ කර ඇත සහාේ සයාදා සගන ඇත පාඩම ලැය�ේතව සමමගන අදහ�ේ සේ. ඔබ ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යයපාඩම ඉගැනවමට සපර ලැය�ේතසේ ඇත පාඩම උගනවා සටය යතය.

සහභාග වනමනගේ වයස කාණඩය-පාඩම වල අනරපතාවය න�ේචය කරමට සමය ගරවරයාට �හය සේ.

පාඩමේ දග ප‍රමාණය - පාඩම ඉගැනවම �ඳහා ඇස�ේමනත ගත කර ඇත කාල සමාව.

පාඩම සමසහය වම �ඳහා අව�‍ය උපසද�ේ අව�ාන සකාටස�ේ දකවා ඇත. එයට ඇතළත වන සන,

මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරම - පාඩම පළබඳ සකට හැදනවමක ඉදරපත කර ඇත. මාතෘකාව පළබඳ �හභාගවනනනසේ උනනදව කළ ගැනවම �හ ඔවන සේ අතදැකම �මග �මබනධ කරම සමම සකාටස�ේ අරමණ සේ. සමය යම සකසනක පැවස සදයකන, �ාකචාවකන, සප‍රසහේලකාවකන, සකට ව�ේතරයකන සහාේ ඒ හා �මාන සවනත ක‍රමයකන සද කළ හැකය.

මබදා හදා ගැනම සඳහා මතාරතර - සම යටසත සතාරතර, �ංකලප සහාේ හැකයාවන ඉදරපත කර ඇත. සමම ඉදරපත කරම සද�නයක මගන සහාේ සකට සද�නයක, කඩා සහාේ ව�ාල කණඩායම ක‍රයාකාරකමක, භමකා නරපණසයන, රඟ දැකවමසකහාේ/ �හ �ාකචා මගන සද කළ හැකය.

කණඩායේ ක‍රයාකාරකේ - පාඩසම ඉදරපත කර ඇත �ංකලප සහාේ නපණතා සයාදා ගනමන පහණ වම. සමය ක‍රඩාවක මගන , කණඩායම සහාේ යගල අතර තතතවයන පහණ වම මගන , භමකා නරපණය මගන, උපහා�ාතමක කතාවක මගන , �ාකචාවක මගන සහාේ ඒ හා �මාන සවනත ක‍රමයක මගන සද කළ හැකය.

මපෞදගලකව භාවතමේ මයදවම - තමන ඉසගන ගත සද �හ භාවතසේ සයාදවා ඇත සත සමනවාදැය සතා බැලම. අනාගතසේද ඔවන භාවත කරන ඇතැය සතන පාඩම හඳනා ගැනම. සමය පාඩසම ඉතාම වැදගත අං�යක. ඔවන ඉසගන ගත සද අදාල කරම �ඳහා සදයක සනාමැත නම �හභාගවනන සමම පාඩම ඔවන සේ ජවත වලට �මබනධ නැත ඒවා සල� හදනාගනනවා ඇත.


???

™


9

නායකයාමගේ සටහන - ගරවරයාට පාඩම සමසහය වසම �හය වය හැක අදහ�ේ, සයාේජනා, සතාරතර සහාේ �ංඥාවන ඇතැම පාඩම වල ඇතළත ව ඇත. ඇතැම පාඩම වල ගරවරයාට ඒ ඒ මාතෘකා පළබඳ වැඩ අව�‍ය වැඩ ව�ේතර ලබා ගැනම �ඳහා මලාශ‍ර දකවා ඇත. පාඩම ඉගැනවමට සපර ගරවරයා වසන පාඩමට හර පරද වම �හ සදශය භාෂා වලන ඇත අමතර සතාරතර එක රැ�ේ කර ගත යත සේ.

වැඩ�ටහසන දකවා ඇත අනපළසවලට පාඩම ඉදරපත කරම �ඳහා නසේද� කරන ලැසබ. එම අනපළසවළ සවන�ේ කරමට යම පහණකරසවක සහාේ පහණකාරයක බලාසපාසරාතත වනවානම, ඉදර පාඩම �ාේථක වලට �ාේථකව මහණ දම �ඳහා තරණ ප‍රජාවට අව�‍ය සතාරතර �හ ක�ලතා උගනවා ඇත බවට වග බලා ගත යතය. අදාල පාඩම �ඳහා තරණ ප‍රජාව දැන සටය යත පේව පාඩම �හ ක�ලතා �ෑම පාඩමකම ආරමභසේද දකවා ඇත “අව�‍ය ක�ලතා සහාේ පාඩම” යන සකාටස�ේ ඇතළත කර ඇත.

සමහ එන �ෑම පාඩමකම ප‍රතලාභ ලබන නන සේ දැනම �හ වය�ේ මටටම මත අනව මනතත 60ත 90ත අතර කාලයකද නම කළ හැක ආකාරසයන �ක�ේ කර ඇත. අව�‍ය යැය නායකයාට හැග ගයසහාත පාඩම සකාට�ේ සදදකට සබදා දන සදකකද ඉගැනවම කළ හැකය.

ඇතම පාඩම වලට �හභාගවනනන වසන භාවත කළ යත අත පත‍රකා ඇතළත වන අතර ඒවා ඇමණම වල අනතේගත කර ඇත.

මලක නයමයන ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පළබඳ පාඩම හදනවා දමට සපර, තරණ ප‍රජාවට ඔවන සේ අදහ�ේ සබදා හදා ගැනමට �හ �ංසේද මාතෘකා �ාකචා කරමට සදස සරකෂත අවකා�යක �ක�ේ කරම �ඳහා කණඩායම තළ හැසරම �හ �නනසේදනය පළබඳ නයමනයන පැනවම වැදගත සේ. ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යයපාඩමට සපර සමම මලක නයමයන සගාඩනගා ඇතනම පහත දැක සවන කරණ එහ ආමන‍රණය කර ඇත බව �හතක කරම �ඳහා නායකයා වසන �හභාගවනනන �මග එම ලැය�ේතව වස�ේලෂණය කළ යතය.

• රහස‍යභාවය - කණඩායම තළ සබදා හදා ගනනා සතාරතර එහ පමණක �ාකචා වන සතා රතර සල� �ැලකය යත අතර කණඩායසමන පටතද ඒ පළබඳ කතා කරසමන සහාේ �ාකචා කරසමන වැළකය යතය.

• මගෞරවය - තමසනේ අදහ�ේ �හ අතදැකම වලට වඩා සවන�ේ වවද �ෑම පදගලසයකසේම අදහ�ේ �හ අතදැකම වලට ගර කරම.

• වවෘත බව - �හභාගවනනන සයළ සදනාම වවෘත �හ අවංක වම. නමත යම පදගලසයකසේ සපෞදගලක ජවතය ඔවන සේ නමන සහාේ සවනත ආකාරයකන සදවමට අදාල පදගලයන හඳනා ගනමට හැක වන ආකාරසයන කතා සනාකරම.

• වනශච සහගත මනාවම - යම පදගලසයකසේ මතය �මග එකග සනාවමට හැකයාව ඇත නමත ඔවන සේ අදහ�ේ මත වන�ේචයනට ලක කරම සහාේ පහත සකාට කතා කරම සනාකළ යතය.

• කතා කරමට අකමැතනේ එමස කරමට ඇත අයතය - තමසනේ හැගම �හ අදහ�ේ සබදා හදා ගැනමට අකමැත �හභගවනනනට �ාකචාවට �මබනධ සනාව සටමට �හ තම අව�ේථාව ලබා සනාසගන සටමට ඇත අයතය.

නායකයන �ඳහා උදව පාඩම වඩා ඵලදාය කර ගැනම �ඳහා නායකයා වසන �හභාග වන නන සේ අව�‍යතාවන

හදන ගැනම වැදගත වන අතර එම අව�‍යතා පේණ කරම �ඳහා වඩා සදස ක‍රම සමහ දකවා ඇත. ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පාඩම වඩා ඵලදාය සල� සමසහයවසමද නායකයනට ප‍රසයාේජනයට ගත හැක උදව කහපයක පහත දැක සේ.

1. ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය වෂය මාලාව �මපේණසයනම කයවනන. ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යයපාඩම සයලලම මලන කයවසමන ඔබ උගනවන ලබන මාතෘකා පළබඳ

ඔබට පළල දැකමක ලබා ගත හැක අතර එක රැ�ේ කර ගත යත ද‍රව‍ය, ස�ෞඛ‍යය �මබනධ පණවඩ ලබා දසමද ඔබ සදානම වය යත ආකාරය පළබඳ යම අදහ�කද ලබා ගත හැකය.

2. �ැම වටම සදානමන සටනන පාඩම ආරමභ කරමට සපර එහ අනතේගතය �මපේණසයනම කයවනන. ‘නායකයාසේ

�ටහන’ නැමත සකාට�ට ව ස�ේෂ අවධානයක සයාම කරනන. අදාල මාතෘකාව පළබඳ �හභාගවනනන වසන ඇසය හැක ඕනෑම ප‍ර�ේනයකට පළතර දමට සදානම වනන. ඔබ යම සදයක සනාදනනවානම එය සනාපැකලව පව�නන. ඒ පළබඳ ස�ායා බලා සතාරතර ලබා දමට හැක බව පව�නන.



3. �මපත දායකයන හඳනා ගනන යම මාතෘකාවක පළබඳ පාඩම සමසහයවමට ඔබට අපහසවක දැසනන සන නම සහාේ

ගැහැණ හා පරම ළමනට සවන සවනම නවැරද සතාරතර ලබා දම සදස යැය යසනන නම ස�ෞඛ‍යයපණවඩ ලබා දය හැක (ස�ෞඛ‍යයපළබඳ ප‍රවණ පදගලසයක සහාේ �හෘද �නනසේදකසයක වැන) පදගලසයකට අරාධනා කරනන.

4. තරණ �හභාගවන නන සේ �හ ඔබසේ වටනාකම �හ ව�ේවා�යන හදනාගනන. ඒවා අවසබාේධ කර ගනන.

�හභාගවනනන මහකරා යන වට දැසනන හැගම පළබඳ සතනන. ඔබසේ ව�ේවා� �හ වටනාකම පළබඳ අවධානය සයාම කරනන. එස�ේ කරසමන ඔබට වඩා ඵලදාය �මපතදායකසයක බවට පත කරන ඇත.

5. �හභාගවන නන සේ වටනාකම සගෞරවයට පා‍ර වන වන�ේචයනට සනාඑළසඹන වටපටාවක සගාඩනගනන.

සයළම �හභාගවන නන සේ ප‍රකා�යන �හ ප‍ර�ේන පළගනන. එවාට ගර කරනන. ඔවන සේ උසදේගයන �හ අදහ�ේ වලංග �හ ප‍රසයාේජනවත ඒවා බව ඔවනට දනවනන.

6. උසදයාේගමත වනන මහකරා යාසම ස�ෞඛ‍යමත �හ �ාමාන‍ය ක‍රයාවලය පළබඳ සභවාද ප‍රසේ�යක පවතවාගනන.

ලබා දන සතාරතර හරහා ඔබසේ වන�ේචයන කරම ප‍රතභමභගත සනාකරනන. වැඩහටයන සකතරම වෂය බදධ වමට උත�හ ගතතද තරණ ප‍රජාව ඍණාතමක හැගම �හ ආකලප හඳනා ගනත. ප‍රකා� කරන ලැබ සදයට වඩා එය ඉදරපත කළ ආකාරය සබාසහාේවට වඩා බලගතය.

7. අවංක වනන �රරසේ සකාට�ේ �හ ක‍රයාකාරතවය හැදනවම �ඳහා නවැරද වචන සයාදා ගනන. දර වනට

අපසයාේජනයක සද වව සහාත, �රර සකාට�ේ හැදනවමට �ඳහා නවැරද වචන සනාදනනා අව�ේථාවන වලට වඩා නවැරද වචන දනනා අව�ේථා වලද එම අපසයාේජනයන වාේතා කරම �ඳහා වැඩ ව�සයන සපළසඹන බව පසේේෂණ මගන සපනවා ද ඇත.

8. �හභාගවනනනට පහසවක දැසනන ස�ේ කටයත කරනන ඕනෑම පදගලසයක ලක වය හැක දෂේකරතාවනේ මග හරනන. පළතරදසමද �හභාගවනනන

අපහසතාවටය පත වන ප‍ර�ේන ඉදරපත කරසමන වළකනන. රහ�‍යභාවය කණඩායම තළ පවතවාගත යත බව ප‍රකා� කරනන. තමන ප‍රකා� කරන සද කණාඩායසමන පටතද තමනට වරදධව සයාදා සනාගනනා බව �හභාගවනනනට හැග යාමට �ැළැ�ේවම වැදගතය.

9. නේනාමකව ප‍ර�ේණ ඉදරපත කරමට �හභාගවනනනට අව�ේථාව ලබා සදනන. �හභාග වනනනට නේණාමකව සය ප‍ර�ේණ ඉදරපත කර �ඳහා “ප‍ර�ේන සපටටයක ” �ක�ේ

කර එය වැඩ�ටහන පරාම පවතවාසගන යනන. කණඩායම ඉදරසේද ඇසමට දෂේකර ප‍ර�ේණ තබය හැකය. ප‍ර�ේණ �ටහන කරමට �හ එවා “ප‍ර�ේන සපටටය ” තළ බහාලමට �හභාගවනනනට අව�ේථා සදනන. ඉදරපත කර ඇත �ෑම ප‍ර�ේණයකටම පාඩම අතරතර පළතර දමට සහාේ එසවසලම ප‍රතචාර දැකවමට වග බලා ගනන.

10. තමන සේ නයමයන �ක�ේ කර ගැනමට �හභාගවනනනට �හය වනන. සය තරණ හැසරවම �ඳහා පැහැදළ නයමයන �මහයක සගාඩනගා ගැනමට �හ ඒවා

පළපැදමට තරණ ප‍රජාවට �හය වනන. එය ඔවන සේ සතවළ �හ හැගම ප‍රකා� කරම �ඳහා පහස වාතාවරණයක �ක�ේ කරන ඇත. සදස �හ පළගත හැක භාෂාව �හ හැසරම සල� �ැලසකන සන සමානවාදැය මලක නයමයන මගන පැහැදළ සකසරන ඇත. මලක නයමයන පැහැදළව ඉදරපත කළ පස පාඩම පරාවටම �හ අසර අව�ේථා වලද ඒවා පළබඳ අවධානය සයාම කරනන.

11. වවෘත වනන. වසේචනයනට වවෘතව ප‍රතචාර දකවනන. අදාල සයළම පාේ�වයන අතර එකගතාවයක ඇත

කර ගැනම �ඳහා උත�හ දරනන. එවැන උසදේගයන �මනය කරම �ඳහා ‘යම සදයක එස�ේ සද කර ඇත සත සකස�ේද’ යනන පැහැදළ කරම සබාසහාේ වට ප‍රමාණවත සේ.

12. ඉසගනම අතවැල මාලාවක සයාදා ගනන. ප‍රජනක ස�ෞබ‍යය වැන �ංසේද කරණ ඉසගන ගැනසමද ක‍රයාකාරකම, භමකා නරපණ,

ශ‍රව‍ය දෘෂ‍ය සමවලම යනාදය සයාදා ගැනම වඩා ඵලදාය සේ. තරණ ප‍රජාව වසන තරණ ප‍රජාව සවත සතාරතර ලබා දම ලංගක �හ ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය පළබඳ ඔවන සේ දැනම වඩා �කතමක තරමට �හ ස�ෞඛ‍යමත හැසරම පළබඳ ක�ලතා වේධනය කර ගැනමට �හය සේ.

13. ඇගයම �ෑම දනයක අව�ානසේදම �හ �ෑම �ැසයක අව�ානසේදම සමනම �ම�ේථ වෂය මාලාව


™


11

අව�ානසේද ද ඇගයම සද කළ හැකය. පහණ වැඩ�ටහසන ඵලදායතාවය �හ ප‍රගතය මැනම �ඳහා වවධ ඇගයම ක‍රම භාවත කළ හැකය. උදහරණයක සල� පහත ඇගයම ක‍රම භාවත කළ හැකය.

• මමනාභාවය මැනම - කණඩායසම මසනාේභාවසේ �හ වාතාවරණසේ ධදනක මනම දකවන ප‍ර�ේථාරය

• කෂණක ප‍රතචාර - දයන/ පාඩම තළ ලැබ අතදැකම �හ උගත අළත සද පළබඳ �හභාගවන නන සේ ප‍රතචාර

• ප‍රශනාවල - �හභාගවන නන සේ දැනම �හ ක�ලතාවන පරා�යක සමනම පහණ වැඩමළව �මබනධසයන ඔවන සේ තෘපතමතභාවය මනන ප‍ර�ේණ ලැය�ේතවක. ප‍ර�ේණාවලය සපර �හ පස පරකෂණ ඇගයම �ඳහා සයාදා ගත හැකය.

පහණ වැඩ�ටහනට �මබනධ ව තරණ ප‍රජාසේ දැනසම සවන�ේ වම තක ස�ේර කරමට සපර �හ පස පරකෂණ ඇගයම සයාදා ගත හැකය. සය දැනසම ප‍රගතය �හ වේධනය දැක ගැනම �ඳහා පරකෂණසේ ප‍රතඵල �හභාගවනනන �මග �ාකචා කළ යතය.


1.සපෞදගලක වටනාකම


ඉසගනසම අරමණ

සහභාග වනනනමගේ අරමණ - වටනාකම �හ මලකතවයන පළබඳ දැනවත වම

- සපෞදගලක වටනාකම හවමාරකර ගැනම �හ පැහැදළ කරම

- වටනාකම �හ හැසරම අතර �මබනධය පරකෂා කරම

ඉමගනේ මපරහරව - වටනාකම යන සනහ අේථය වපරම කරම

- වටනාකම �ක�ේ වම සකසරහ සහේත වන වවධ බලපෑම ව�ේතර කරම

- පදගලයන �තව සවන�ේ ව වටනාකම ඇත බව සපනවා දම

- පදගලයන සය වටනාකම වලට අනකලව සහාේ ඒවාට වරදධව හැසසරන සන ඇය දැය �ාකචා කරම

අවශ‍ය ද‍රව‍ය - වාේතා කරම �ඳහා අව�‍ය ද‍රව‍ය (කඩදාස, සද සකාළ, සද/කළ ලෑලලක �හ පෑන / හණ)

- අව�න සනාකළ වාක‍ය ලැය�ේතවක �හ �ේපේ� කළ හැක/ සනාහැක සදවල ලැය�ේතවක

- වටනාකම ප‍රකා�ය �හ �ංඥා තනක , “ආ�ේචේයමක වැඩ කරවන සේ ” ලැය�ේතවක

- පවසල වටනාකම ලැය�ේතවක

ඉගැනවමට මපර කළ යත මද - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව අවද කරම - අව�න සනාකළ වාක‍ය ලැය�ේතවක �හ �ේපේ� කළ

හැක/ සනාහැක සදවල ලැය�ේතවක �ක�ේ කරනන.

- සබදා හදා ගැනමට සතාරතර - ‘වටනාකම’ යසනනහ සතරම �හත සපාේ�ේටරයක සදානම කරඟනන.

- කණඩායම පහණ වම �ඳහා - වටනාකම ප‍රකා�ය �හ �ංඥා තනක �ක�ේ කර �ංඥා තන පංත කාමරසේ වවධ �ේථාන වල එලලනන. “ආ�ේචේයමත වැඩ කරවන සේ ” ලැය�ේතවක �ක�ේ කරනන.

- සපෞදගලක භාවතය �ඳහා - පවසල වටනාකම ලැය�ේතවක �ක�ේ කරනන.

අවශ‍ය හැකයාවන සහ පාඩේ - කසවක නැත

සහභාගවනනනමගේ වයස කාණඩය - සයළම වය�ේ වල

පාඩමේ දග

මනතත 60

සපෞදගලක වටනාකම

™


15

පාඩම �ැලසම

???මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරම ඉදරපත කරේ සහ සාකචාව (මනතත 10)

1. සද සකාළ කැබැලල බැගන �හභාගවනනනට ලබා ද පහත දැක සවන අව�න සනාකළ වාක‍ය සද සකාළයක සහාේ ලෑසලල �ටහන කරනන. එම වාක‍ය �මපේණ කර ඔවනට ලබා ද ඇත කඩදාසසේ �ටහන කරන සමන �හභාගවනනනට පව�නන. ඒ �ඳහා මනතත 2ක ලබා සදනන.

- මම සගාඩනගා ගැනමට කැමත චරතලකෂණ වන සන ....

- මට රපයල මලයනයක තසබනවානම මම එයන ....

- මතසරකසේ ත සබන වඩා වැදගත චරත ලකෂණය වන සන ....2. සමම �ැසය අව�ානසේද සමම වාක‍ය සවත නැවත පැමසණන බව �හභාග වනනනට

දනවනන. 3. �හභාගවනනන කණඩායම තනකට සබදනන. �ෑම කණඩායමකටම තතතවයක �හ

කටයතතක පැවසරන බව දනවා සටනන. 4. තතතවය ව�ේතර කරනන. “ යම �ේථානයද (කද , නගරයක, සහාේ කැළෑවක)ගවන යානයක අනතරට පත සේ. අප සයළ සදනාම අනතරන සබර ඇත. සවනත පදගලයන වසන (�හන ස�ේවක/ සපාලසය වැන) අපව ස�ායා ගනනා තර ජවතව සටමට අප කළ යත සද

සමානවාද?

5. එක එක කණඩායමට එකසනකට සවනත අනතර �ේථාන ලබා සදනන. පහත දැක සවන මල කළ හැක හා සනාහැක සද දැක සවන ලැය�ේතසවන සවනත ඔවනට ජවතව සටමට අව�‍ය අයතම 7සතාේරා ගැනමට උපසද�ේ සදනන.

• මදල • ස�ෞඛ‍ය• සපාරව• ලණව• ධධේය• සපාත• ආහාර• ඇදම• ව�ේවා�ය • අවංකකම• ම‍රතවය• ජලය• කාේ රථය• කරණාව• සගෞරවය• ආසලාේකය • නව� •

6. තමසනේ කණඩායම සතාේරා ගත අයතම අසනක කණඩායම හා සබාදා හද ගැනමට අව�ේථාව ලබා සදනන.

7. සද සකාළයක “වටනාකම” යන වචනය ලයනන. ඔවන ඉහත සතාේරා ගත �ෑම අයතමයකම වටනාකමක ඇත බව ව�ේතර කරනන. සමම පාඩම ඔවන සේ වටනාකම පළබදව ඉසගන ගැනමටක එවා ගසේ�ණය කරමටත අව�ේථාව ලබා සදන බව පැහැදළ කරනන.

සබදා හදා ගැනමට සතාරතරනායකයා වසන ලබා මදන මද සහ වශාල කණඩායේ වශමයන පහණ වම (මනතත 10)

1. “වටනාකම” යනනට වවධ අේථ ඇත බව පැහැදළ කරනන. ඉන එකක වන සන මල කළ හැක සදවල ඇත �ැබෑ මල‍යමය වටනාකමය. අසනක, ව�ේවා�, ප‍රතපතත සහාේ අදහ�ේ යනාද මල කළ සනාහැක සද පළබඳ ඇත වටනාකම පළබඳ සපෞදගලක මනමය.



2. ඉහත ක‍රයාකාරකසමද අනතර සදවණ �ේථානසයන සබරමට ඔවන සතාේරා ගත �ේපේ� කළ හැක හා සනාහැක සදවල වල ඇත වටනාකම පළබඳ උහාහරණ දකවන සමන �හභාගවනනනට දනවා සටනන. 3. මල කළ සනාහැක ස�ේ හා �මබනධ වටනාකම වලට තවත උදාහරණ ලබා සදනන. එවැන

වටනාකම කහපයක පහත දැසකේ. - ස�ස අය �මග සමනම ඔබ �මගද අවංක සවනන

- �ෑම පදගලසයකමට සගෞරවසයන �ලකනන

- පරම ළමන හා �මානව �ැළකම ලැබමට ගැහැණ ළමනටද �මාන අයතයක ඇත.

- රැකයාවක ලබා ගැනමට අධ‍යාපනය �හ ක�ලතා වැදගත සේ.

4. එම වටනාකම යන, - අපට �කතමත භාවයක ලබා සදන �හ වඩා වැදගත යැය සතන ගණාංග, චරත ලකෂණ සහාේ

අදහ�ේ බව

- යම සදයක සහාේ යම පදගලසයක ප‍රසයාේජන �හත බවට ඇත වන ව�ේවා�ක බව

- ජවතසේ ඔසබ සතාේරා ගැනම �ඳහා �හ ඔබ හැසරය යත ආකාරය පළබඳ මග සපනවම �ඳහා ඔබ සයාදා ගනනා ප‍රමතන බව පැහැදළ කරනන.

5. පස ගය �තසේද තමන වසේක සේලාවනහද කළ සද ස�ස �හභාගවනනන �මග සබදා හදා ගනනා සමන �හභාගවනනන කහප සදසනකට පව�නන. ඔවන සේ පළතර ලෑලල මත සපළ ග�ේවනන. අප සද කරම �ඳහා සතාේරා ගනනා සදවල අපසේ වටනාකම �මග �මබනධ බව සපනවා සදනන.

6. සමවා පැහැදළ කරනන. - වටනාකම අපට ද�ාවන සපනවා සදන අතර හැසරම වලට �ේථරභාවයක ලබා සදන බව

- වටනාකම ඔබ �හ සලාේකය අතර �මබනධයක සගාඩනගන බව

- පදගලසයකසේ ජවතසේ ද�ාව වටනාකම මගන තරණය වන බව

7. අපසේ වටනාකම වවධ ව සහේත මගන බලපෑමට ලක ව ඇත බව කණඩායමට පැහැදළ කර සදනන. උදාහරණ - පවල, පා�ල, �මාජය, යහළවන, රපවාහණය, ආගමක �ේථාන, �ං�ේකෘතය �හ පර�රය. වවධ වය�ේ මටටම වලද ඇත බව බලපෑමද වවධ මටටම ගන.

8. පහත දැක සවන කරණ අවධාරණය කරමන �ාකචාව අව�න කරනන. - වටනාකම යන අප ව�ේවා� කරන �හ අපට �හය වන සදය.

- අපසේ වටනාකම අප වඩා සටන සයළම සදනා �හ සයළම සද වල බලපෑම ඇතව �ක�ේ ව ඇත.

- වටනාකම සබාසහාේ වට අපසේ තරණ �හ සතාේරා ගැනම වලට බලපෑම කරය.

කණඩායම ක‍රයාකාරකම / පහණ වමකණඩායම පහණ වම (මනතත 30)

1. සමම ක‍රයාකාරකම �ඳහා වටනාකම ප‍රකා� 5ක �ක�ේ කරනන. එම ප‍රකා� �ඃ�ේකෘතක �නධේභයට ගැලසපන බවට වග බලා ගනන. සයාේජනා කළ හැක ප‍රකා� කහපයක පහත දැසකේ. - පවලට මල‍යමය �හය ලබා දම පරෂයාසේ වගකමය.

- එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ �මග ජවත වන පදගලයන තමන එච.අය.ව �මග ජවත වන බව සය ලංගක �හකරවනට සහළ කළ යත නැත.

- සහාද අධ‍යාපනයක �හ රැකයාවක ලැබම වැදගතය.

- ගැබ ගන සන ගැහැණ ළමයා වන බැවන උපත පාලන ක‍රමයක අනගමනය කරම ඇසේ වගකමයසය ප‍රජාවන තළ සභවාද සවන�ක ඇත කරමට තරණ ප‍රජාවට හැකය.

- දරවන සළ ප‍රමාණයක සටන පවල වලට වඩා දරවන ගණන වැඩ පවල සහාදය.

- පා�සලද �හ නවස�ේද ගැහැණ ළමනට හා පරම ළමනට එක හා �මානව �ලකන ලැසබ.

- ලංගක �ං�ේගසේ සයදමට වවාහය සතක බලා සටම සහාද අදහ�ක.

- ඔබ ලංගකව හැසරය යත සත ඔබ ඇතතටම ආදරය කරන අසයක �මග පමණ.


™


17

- මදල ඉපයසමන ඔබව �තටට පත සේ.

2. “එකග සේ” , “එකග සනාසේ” �හ “කව සනාහැකය” යනසවන �දහන සකාල 3ක කාමරසේ �ේථාන තනක අලවනන.

3. ඒ ඒ වටනාකම පළබඳ දැසනන හැගම ව�ේතර කරමට �හභාගවනනනට සද වන ඇත බව ව�ේතර කරනන. ද ඇත උපසද�ේ අනව ක‍රයාකාරකම සද කරනන. - කණඩායසම සයළම සදනාට ඇස�න ස�ේ �ෑම ප‍රකා�යකම කයවය යතය. �ෑම ප‍රකා�යකම

අදාල තතතවයට එකග සහාේ වරදධ සේ.

- ප‍රකා�ය කයසවන වටද තමන එයට එකගද නැදද යනන සහාේ කව සනාහැක යන පදනසම සටනවාද යනන තරණය කළ යතය.

- අව�ේථාව ලබා දන වට තමසනේ මතයට ගැලසපන �ංඥා පවරව ස�ායාසගන එය ඉදරසයන සට ගත යතය.

4. සමම ක‍රයාකාරකම �ඳහා මගසපනවම දල�ටහනක �ක�ේ කරනන - හර සහාේ වැරද පළතර සනාමැත. ඔබසේ අදහ�ේ සගාඩ නැග ඇත සත ඔසබ වටනාකම

අනවය.

- වවධ අදහ�ේ දැරමට සයළම සදනාට හමකමක ඇත.

- එකසනකාසේ තරණ වලට �හභාගවනනන බලපෑම සනාකළ යතය. එසමනම මතයනට වඩා සවන�ේ ආකාරසේ වටනාකම �හත �හභාගවනනනට සගෞරව කළ යතය.

5. පළම ප‍රකා�ය කයවා �හභාගවනනනට ඔවන සේ �ේථාන කරා යාමට ඉඩ �ළ�ේවනන. ඉනපස �ෑම �ේථානයකම සටන සදසදසනකට සහාේ තසදසනකට ස�ේවචාසවන ඉදරපත ව ඔවන �ේථාන ගත වමට අදාල �ේථානය සතාේරා ගත සත ඇය දැය ව�ේතර කරමට ඉඩ �ල�නන. එය සළතරයක සටන අදහ�ේ වලන ආරමභ කරනන. �ාකචාව මනතත 2 කට සමා කරනන. එක මතයක පැහැදළ කරමන සවනත �ේථානයක සටසගන සටන නව සයෞවනයනට ඔවන සේ මතය සතාේරා ගැනමට �හය වනන.

6. ස�ස ප‍රකා� 4 �දහාද එම ක‍රයාවලයම අනගමනය කරනන. සමම ක‍රයාකාරකසම වටනාම සකාට�ේ වන සන ප‍රකා�ය �ක�ේ කරම �හ ඒ ඒ �ේථාන ගැනම �ඳහා පදනම ව සහේත සබදා හදා ගැනම ය.

7. �හභාගවන නන සගන පහත දැක සවන ප‍ර�ේණ අ�මන ක‍රයාකාරකම පළබඳ �ාකචා කරනන - තරණයක ගැනම ඔබට පහස වවාද? ඔසබ පළතරට සහේත සමානවාද?

- ඔබසේ මතරයන සවනත �ේථාන වලට ගමන කරනවා දට වට ඔබසේ තරණය සවන�ේ කරමට සතනාද?

- සවන�ේ අව�ේථා වලද ද �හෘද පඩනය තරණ �ඳහා බලපාන බව ඔබ සතනවාද?

- ඔබ සතන ආකාරයට ඔසබ සදමවපයන කමන �ේථානයක ගන ඇතද?

8. “ආ�ේචේයයන මවනනන” නමන හැදසනවන ම‍රයන ප�ේ සදසනක ඔබට සටන බව �හ පනතසේ �ාමාජකයනට ඔවන සේ ස�ේවා �ැපයමට ඔවන එකග ව ඇත බව කණඩායමට ප‍රකා� කරනන. ඔවන සේ සවස�ේෂ ක�ලතා 100%කම ඵලදාය බවට �හතක ව ඇත. සමාවන අතරන තමනට අව�‍ය සද සහාදනම �ැපයමට හැක පදගලයන කවරනදැය තරණය කරම �හභාගවනනනට භාරවන බව ව�ේතර කරනන.

9. ආ�ේචේයයන මවනනසනේ නම �හ �හභගවනනන සවනසවන ඔවනට කළ හැක සද පළබඳ සකට ව�ේතරයක ලෑලල මත �ටහන කරනන.

- වවද‍ය හැඩමණ - කසද සේදනාවක සනාදැසනන තාකෂණයක සයාදා සගන ඔබට අව�‍ය ආකාරයටම ඔසබ සපනම �ක�ේ කරන ප‍රසදධ පලා�ේටක �ල‍ය ධවදවරසයක.

- ශලපා රාජකාරයවසේ - ඔබසේ සතාරා ගැනම අනව අව�‍ය රැකයාව සහාේ අධ‍යාපන ආයතනය ලබා දය හැක අධ‍යාපනය �හ රැකයා �ේථාපනය �මබනධසයන ප‍රවණසයක.

- වවද‍ය ම‍රේමපාල - ආදරය �හ �හසයාේගය �මබනධසයන ප‍රවණසයයක. ඔසබ ජවතය ආදරසයන �හ �හසයාේගසයන පර යන ඇත.

- වවද‍ය මහාදහත - ඔබසේ ජවතය පරාවටම �ාරරක ආබාධ වලන ඔබව ආරකෂා කරමන ඉතා වශෂේට ස�ෞඛ‍යය මටටමක ඔබට ලබා සදය.

- වවද‍ය අතර මතර - ඔබට වේතමානසේ �හ අනාගතසේද අව�‍ය මතර මතරයන ලැසබන බවට ඔහ �හතක කරය.

10. සය පරමාදේශ ජවත ලබා ගැනමට �හය වය හැක ආ�ේචේයයන මවනනන තසදසනක තන තනව සතාරා ගැනමට ඉඩ ලබා සදනන. ඔවන සේ සතාේරා ගැනම කඩදාසයට �ටහන කරමට සහාේ සතන සතමට හැකය.



11. කණඩායම �මග සය සතාේරා ගැනම සබදා හදා ගැනම �ඳහා �ේසවචා �හභාගවනනන තසදසනකට ආරාධනා කරනන. ඔවන සේ සතාේරා ගනම �ඳහා න�ේචත සහේත පැහැදළ කරම �ඳහා ඔවනට �හය වනන. ස�ේවචාසවන ඉදරපත ව �හභාගවවනට �ේතත කරනන.

12. �හභාගවන නන සගන පහත දැක සවන ප‍ර�ේණ අ�නන. - සමම ක‍රයාකාරකම ඔසබ වටනාකම මත ප‍රතබමභගත වසේ සකස�ේද?

- ජවත කාලය පරාම පදගලයන සය වටනාකම සවන�ේ කර ගනනා බව ඔබ සතනවාද?

- ස�ස පද ගලයන සේ වටනාකම වලට සගෞරව කළ යත සත ඇය?

- අපසේ හැසරම (සතාේරා ගැනම �හ තරණ) අපසේ වටනාකම �මග එකම තලයක පහටනවාද?

13. පහත දැක සවන කරණ අවධාරණය කරමන පාඩම �ාරාං� ගත කරනන. - වටනාකම සපෞදගලක සේ.

- අතදැකම සවන�ේ වන වට වටනාකමද සවන�ේ වය හැකය.

- සවනත පදගලසයකසේ වටනාකම වලට ගර කරම තළන එම පදගලයා අපසේ වටනාකම වලට ගරකරම �ඳහා ධධේයමත සකසේ.

සපෞදගලක භාවතය�ාකචාව (මනතත 10)

1. පාඩම ආරමභසේද ඔවන වසන �මපේණ කළ වාක‍ය පළබඳ අවධානය සයාම කරන සමන �හභාගවනනනට පව�නන. �හභාගවනනන තළ වේතමානසේද පවතන වටනාකම සමම වාක‍ය හරහා නසයාේජනය වන බව සපනවා සදනන. �මපේණ කළ වාක‍ය වල කසයම සදයක සවන�ේ කරමට උවමනා දැය �හභාගවනනසනගන අ�නන. 2. සවන�ේ කරමට අව�‍ය �හභාගවනනනට අත ඉහළට ඔ�වන සමන දැනම සදනන. යමක

සවන�ේ කරමට අව�‍ය පදගලයන සටනවා නම ඔවන සේ ආරමභක පළතර සවන�ේ කරමට අව�‍ය ආකාරය ව�ේතර කරමට අව�ේථාව සදනන.

3. පළතර සවන�ේ කරම �ඳහා කසසවකත ඉදරපත සනාවණ සහාත �ත කහපයකන සහාේ මා� කහපයකන ඒවා සද� බලා ඒ වන වටත පළතර අදාල සේදැය නරකෂණය කරන සමන �හභාගවනනනට දනවා සටනන.

4. �හභාගවනනනට ඔවන සේ වටනාකම �හ වටපටාසේ සටන වැඩහටයන සේ වටනාකම පරකෂා කර බැලමට අව�‍ය බව දනවා සටනන. වටනාකම ලැය�ේතවක ලබා ද ඒ ඒ

වටනාකම පළබඳ ඔවන සේ �ේවකය හැගම සකාළයක �ටහන කරන සමන පව�නන. (�ාකෂරකාවසයන සතාර පදගලයන �ඳහා මතරයකට පැවසමට අව�ේථාව ලබා සදනන.)

ඉනපස වැඩහටසයකසගන (උදාහරණ - ගරවරයා, පාලකාව, පහණකර) අවම ව�සයන වටනාකම තනක පළබදව වම�නන.

• පා�සල සශ‍රේණය • ගව� ගැනම • මතද‍රව‍ය සහාේ මද‍ය�ාර භාවත කරම • පා�සලන උපාධයක ලැබම• වවාහ වම • රැකයාවක ලාබා ගැනම• ව�ේව වද‍යාලයට ඇතළත වම • මදල ඉපයම

5. �හභාගවනනසනගන ඇසය යත ප‍ර�ේනය වන සන “ඔබ අදහ�ේ වමස වැඩහට පදගලයා සේ වටනාකම �හ ඔසබ හැගම එකග වනවාද?”


2. වැඩවය පැමණම


වැඩවය පැමණම

ඉමගනේ අරමණ

සහභාගවනනන,

- වැඩ වය පැමණසමද �රරසේ සද වන ප‍රධාන සවන�ේ වම හඳනා ගැනම.

- වැඩවය පැමණම හා බැදණ මානසක සවන�ේකම හඳනා ගැනම.

- වැඩ වය පැමණසමද හැගම �ාේථකව හසරවන ආකාරය �ාකචා කරම.

- වැඩ වය පැමණසමද ඇත වන සවන�ේකම �මග ජවන ක�ලතා �මබනධ කරම.

පාඩේ මපරහරව

- වැඩවය පැමණසමද ගැහැණ හා පරම ළමන සේ ඇත වන සවන�ේකම සපනවා දම

- වැඩවය පැමණම යන කමකදැය ව�ේතර කරම �හ එහද ඇත වන සවන�ේ කම �ඳහා සහේත පැහැදළ කරම

- වැඩවය පැමණසමද ඇතවන මානසක �හ �ාරරක සවන�ේකම �හ ඒවා �ාේථකව හැසරවන සන සකස�ේද යනන ගසේ�ණය කරම

අවශ‍ය ද‍රව‍ය

- වාේතා කරම �ඳහා අව�‍ය ද‍රව‍ය (කඩදාස, සද සකාළ, කළ/ සද ලෑලල �හ පෑන, හණ) කාඩ පත සහාේ කඩදාස පට.

- භමකා නරපණය �ඳහා සදවමක �හ �රර සේ රපයක අදන ලද සද සකාළ

ඉගැනවමට මපර සදකළ යත කාරයයන

- මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරම - ගැහැණ �හ පරම �රරයක සද සකාළ වල �ටහන කරනන.

- නායකයන �ඳහා මලාශ‍ර කයවනන - වැඩවය පත වම (ඇමණම ඒ)

අවශ‍ය කසලතා මහා පාඩේ

- සපෞදගලක වටනාකම

- ගව� ගැනසම හැකයාවන

- ඇහමකම දසම හැකයාවන

සහභාගවන නනමගේ අයස මටටම

- අවරද 10 - 18 අතර

පාඩම සඳහා ගතවන කාලය

මනතත 60

™


21


පාඩම �ැලැ�ේම

??? මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරමඉදරපත කරම (මනතත 10)

1. පළමව අවරද 5 ක ගැහැණ ළමසයකසේ �රරයක රපයක ද සදවනව අවරද 16ක ගැහැණ ළමසයකසේ රපයකද ඇදමට �හභාග වනනනට උපසද�ේ සදනන. ඒ �ඳහා වනාඩ 5ක කාලයක ලබා සදනන. (එම අව�ේථාසේදම පහණකරවා වසන අවරද 5 �හ 16 පරම ළමසයකසේ �රර රපයක ඇදය යතය. )2. වැඩවයට පැමණසමද ගැහැණ �හ පරම ළමන සේ �රරසේ දැකය හැක සවන�ේ කම �ාකචා

කරමට �හභාගවනනනට අව�ේථාව සදනන.

- අවරද 5 �හ 16 අතර ගැහණ �හ පරම �රර වල ඔවන දකන බාහර සව�ේකම සමානවාද?

- අවරද 16ද සදවන ඔවනට දැකය සනාහැක සවන�ේකම සමානවාද? (උදාහරණ- කටහඩ, හැගම, �ේවපන සමාේචනය, ඔ�ප වම )

මබදා හදා ගැනම සඳහා මතාරතර නායකයාසේ සයදවම �හ කණඩායම භාවතය (මනතත 20)

1. වැඩවය පැමණම යනන ව�ේතර කරනන - වැඩවය පැමණම යන, ගැහැණ �හ පරම ළමන සේ �රරට සවන�ේ වන, �රර වල වේධනයක සද වන, ලංගක අවයව වල වැඩමක සද වන �හ �රරසේ සරාේම කම වැසඩන කාලයය. වැඩවය පැමණම සද වන සන තරණ වය වැඩහට වය බවට පත කරන නව සහාේසමාේන වේග වේධනය වම න�ා ය. �ාමාන‍යසයන ගැහැණ ළමන සේ වැඩ වය පැමණම වය� අවරද 8ත 13ත අතර කාලසේද ආරමභ වන අතර පරම ළමන සේ වය� අවරද 10ත 15ත අතරද ආරමභ සේ. නමත ඇතැම ගැහැණ �හ පරම ළමන සම කාලයට සපර සහාේ පස වැඩවයට පැමණය හැකය. නයමාකාරසයන නම, ගැහැණ ළමන පරම ළමනට වඩා අවරද සදකකට සපර වැඩවයට පත සේ. නමත �ෑම වටම එස�ේ වන සන නැත. වැඩවයට පත වසමද ගැහැණ ළමන �ාරරකව ගැබ ගැනමට හැක තතතවය පත වන අතර පරම ළමන දරසවක උතපාද කරමට හැක තතතවයට පත සේ. සය �රරය වේධන වම පළබඳ ගැටළවක ඇතනම ව�ේවා� කළ හැක වැඩහටසයක සහාේ ස�ෞබ‍යය ස�ේවා ප‍රවේධකසයක �මග ඒ පළබඳ �ාකචා කරමට උපසද�ේ සදනන.

2. වැඩවයට පැමණමත �මග සද වන ශෂේණය ඍජ වම, ශක‍රාණ ව�ේජනය �හ �ේවපන සමාේචනය යනාදය පැහැදල කරනන.

- ශෂේණය ඍජ වම යන කමකද?

ශෂේණය ඍජ වම වන ශෂේණයට රධරය පර ඍජ �හ ඝණ තතතවයට පත වමය. ලංගක හැගම පළබඳ සතවළ ඇත ව වට ශෂේණය ඍජ වන අතර ඇතැම වට කසම සහේතවක සනාමැතය එය සද වය හැකය. පරම ළමනට සබාසහාේ වට ශෂේණය ඍජ වම පාලනය කර ගැනමට සනාහැකය. උදෑ�න අවද වන වට ශෂේණය ඍජ ව තබම සබාසහාේ පරම ළමන සේ අතදැකමක. නන සදද ප�ේ හය වතාවක වවද ශෂේණය ඍජ ව හැකල යා හැකය. සමම තතතවය �මපේණසයනම ස�ෞඛ‍යමත �හ �ේවභාවක තතතවයක. ශෂේණය ඍජ ව ඇත වට ම‍රා පහ කරසම අපහසවක ඇත සේ. එස�ේ වන සන ම‍රා�ය වටා ඇත ම� පඩ රධරසයන පර ඝණ ව තබමය. එවැන අව�ේථාවන වලද ම‍රා පහ කරම �ඳහා ඍජ ව ශෂේණය හැකල යන තර සටමට සද සේ.

- ශක‍රාණ පටවම යන කමකද?

ශක‍රාණ ව�ේජනය යන ලංගක උත සතජනය සහේතසවන පරමසයකසේ ශෂේණසයන ශක‍ර තරලය පට වමය. ශෂේණය ඍජ වන �ෑම අව�ේථාවකදය ශක‍ර තරලය පට කළ යත නැත. ශෂේණය ඍජ ව සළ සේලාවක එය �ේපේ� සනාකර සටයසහාත කසද හානයක සනාකර �ේවභාවකවම එය නැවත හැකසල. පරම ළමසයක වැඩවයට පත ව මල කාලසේද සමස�ේ පටවන ශක‍ර තරලය තරමක පැහැදළ සහාේ කහ පැහැසයන යකත සේ. පරම ළමසයක පරපන පරෂසයක බවට පතව වසමද සමර ශක‍රාණ ව�ාල �ංඛ‍යාවක නපදවම අරඹන බැවන ඔහ පට කරන ශක‍ර තරලය වඩා සද පැහැයක ගන. පරම ළමන උපත ලබසනන ශක‍රාණ �මග සනාසේ. වැඩ වය පැමණසමද එවා පරම �රරය තළ නපදවම ආරමභ සේ. එතැන පටන සය



ජවත කාලය පරාවටම පරෂ �රරය ශක‍රාණ නපදවන ලබය. පරෂ ශක‍රණවක �ේ‍ර සයාේන මාේගයක හා �මබනධ වව සහාත ගැබ ගැනමක ඇත වය හැකය. සයාේන මාේගයට ශක‍රාණ පට කරම මගන කානතාවට ආ�ාදන ආදය ඇත ව හාන සද වමටද ඉඩ ඇත .

- �ේවපන සමාේචනය යන කමකද?

නන සදද ශෂේණය ඍජ ව ශක‍රාණ පටවම �ේවපන සමාේචනය නමන හැදන සේ. පරම ළමන උදෑ�න අවද වන වට ද �ේවපන සමාේචනය සද ව ඇතනම යට ඇදසම සහාේ ඇත ඇතරල සල සළ සතත බවත තසබනනට පළවන. �ේවපන සමාේචනය පළබඳ දැනවත ව නැතනම පරම ළමන ඒ පළබඳ කණ�ේ�ළ වමට සහාේ කලබල වමට ඉඩ ඇත. �ේවපන සමාේචනය �මපේණසයනම �ේවභාවක �හ �ාමාන‍ය සදවමක. �ේවපන සමාේචනය සදවම වළකවා ගැනමට ක‍රමයක නැත.

3. වැඩවය පැමණසමද ඔවන අතදැකය හැක මානසක සවන�ේ වම සමානවාදැය පැහැදළ කරනන. වැඩවය පැමණසමද අතදකන �ාරරක �හ මානසක සවන�ේකම �ේවභාවක තතතවයන බව අවධාරණය කරනන.

4. තරණ ප‍රජාව තළ වැඩවය පැමණසමද ඒ පළබඳ අව�‍ය ප‍රමාණයට වඩා �ංසේද හැගමක වය හැකය. එම න�ා ඔවන ඉතා පහසසවන කණ�ේ�ලලට පත වමත නතරට සසත �ේවභාවයන සවන�ේ වම වලට බදන වමටත ඉඩ ඇත. �රර සවන�ේ කම හරහා �රරසේ සපනම කමනාකාර සේද යනන පළබඳ කාං�ාසවන පස වම තරණ ප‍රජාව වඩා �ංසේද වන එක අව�ේථාවක. �ාමාන‍යසයන පවතන ඉවසම නැත වම, �හ මතර මතරයන සහාේ පවසල �ාමාජකයන �මග සකාේප වම ආදය සමහද පහසසවන සද වය හැකය. කණ�ේ�ලල �හ මානසක උද සයාේගයකන සතාර බව ආදය සබාසහාේ සදනාට සපාද ලකෂණ සේ. සකාේපය, කණගාටව, මානසක අවපඩනය ආදය දැසනන වට තරණ ප‍රජාව තමනට ව�ේවා� කළ හැක වැඩහටසයක �මග ඒ පළබඳ �ාකචා කරම කළ යතය.

5. ලංගක හැගම පළබඳ ව�ේතර කරනන. ලංගක හැගම ඇත වම �ාමාන‍ය තතතවයක බව අවධාරණය කරනන.

- වරදධ ලංගකයන පළබඳ වඩා පරකෂාකාර වම වැඩවය පැමණමත �මග ඇත වන �ාමාන‍ය තතතවයක.

- පරම ළමනට ලංගක හැගම ඇත ව බවට ඇත �ංඥාව වන සන ශෂේණය ඍජ වමය.

- ලංගක හැගමක දැනණ වට ගැහැණ ළමන සේ සයාේනය සතත සේ.

- �ෘංගාරය �හත සපාතක කයවසමන සහාේ සවනත ගැහැණ සහාේ පරම ළමසයක පළබඳ සතසමන ලංගක හැගම මත වය හැකය.

- ලංගක හැගම ඇත වම �ාමාන‍ය තතතවයක. එම න�ා ඒ පළබඳ කසද වැරද �හගත හැගමක ඇත කර ගත යත නැත. සමවැන හැගම මත ක‍රයාකරම ව�ාල වගකමක වන අතර සහාඳමසදය වන සන වැඩහට වයට පැමසණන සතක එම ක‍රයාවන පමා කරමය.

කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතය කාලය (මනතත 20)

1. �හභාගවනනන , එක කණඩායමකට පදගලයන සව සදසනක සටන ස�ේ කණඩායම වලට සවන කරනන. ඒ �ෑම කණඩායමකම සදසදසනකට භමකා නරපණයක ලබා සදනන.

2. තමන ඉසගන ගත සතාරතර අනව ඒ ඒ කණඩායම වසන ඔවනට ලබා දන අව�ේථාව නරපණය කරන ඇත. කණඩායසම සදදසනක රඟ දැකවම සද කරන තර ඉතර සදසදනා ඉදරපත කරම නරඹා එහ ඇත සතාරතර නවැරද දැය පරකෂා කරමන �ටහන තබා ගත යතය. සමහද නේමාණශල වමට �හභාගවනනන ධධේයමත කරනන. �ෑම කණඩායමකටම සදානම වම �ඳහා මනතත 5ක �හ ඉදරපත කරම �ඳහා මනතත 3 බැගන ලබා සදනන.

භමකා නරපණය 1 - එක පදගලසයක මවසේ චරතයද අසනක පදගලයා අවරද 12ක ගැහැණ ළමසයකසේ චරතයද නරපණය කරය. තමසනේ මතරයසනේ පයයර වේධනය ව තබණද තමන සේ එස�ේ සනාමැත වම පළබඳ ගැහැණ ළමයා කණ�ේ�සලලන පසසේ. වැඩ වය පැමණසමද ගැහැණ ළමන සේ සද වන සවන�ේ කම පැහැදළ කරමන මව (නැනදා/ ආචච) ඇයව �න�ය.

™


23


භමකා නරපණය 2 - එක පදගලසයක වය� අවරද 12 පරම ළමසයකසේ චරතයද කරන අතර අසනකා වැඩහට �සහාේදරයාසේ චරතයද නරපණය කරය. සය කටහඩ සවන�ේ වම පළබඳ පා�සලද සවනත ළමන වහළ තහළ කරන බැවන පරම ළමයා කණගාටවට පත ව සට. ඔහසේ වැඩහට �සහාේදරයා කටහඩ සවන�ේ වමට සහේතව �හ ඒ ගැන වහළ කරන ළමනට දය යත පළතර පැහැදළ කරය.

භමකා නරපණය 3 - එක පදගලසයක අවරද 14ක ගැහැණ ළමසයකසේ �හ අසනක පදගලයා ඇසේ වැඩමහළ �සහාේදරයසේ චරතය නරපණය කරය. ඇසේ මතර මතරයන �මග පවතනා �මබනධය පළබඳ කණගාටසවන පසවන අතර සය මතරයන තමන �මග කාලය ගත කරමට අකමැත ව ඇත සත අය දැය සතරම ගැනමට සනාහැකව සට. මතරයන ඇය �මග කාලය ගත කරමට අකමැත වමට ඇසේ සකාේප �හගත හැසරම එක සහේතවක වය හැක බව පැහැදළ කරමන ඇසේ වැඩමහළ ස�ාසහායරය වැඩවය පැමණමත �මග ඇත වන මානසක සවන�ේවම අවසබාේධ කර ගැනමට ඇයට අව�ේථාව �ල�මන අසභවාද සතවල පාලනය කර ගැනම �ඳහා ඇයට අවවාද සදය.

භමකා නරපණය 4 - එක පදගලසයක අවරද 13ක පරම ළමසයකද අසනක පදගලයා ඔහසේ වැඩමහළ �සහාේදරයාසේ චරතයද නරපණය කරය. තමනට ගැහැණ ළමන සකසරහ හැගම පහළ වවද එවා ප‍රකා� කළ යත සත �හ �ෑම වටම ඇයට වහළ තහළ සනාකළ යත සත සක ස�ේදැය පරම ළමයාට සනාසතසේ. ඔහසේ �සහාේදරයා, සමම ගැහැණ ළමයා �හ මලල අතර සද වන සද දැක ඇත. ඔහ, �මබනධතා �හ ගැහැණ ළමනට සය හැගම ප‍රකා� කරන ආකාරය පළබඳ මලලට පැහැදළ කර සදය.

3. කණඩායම, භමකා නරපණය �ඳහා සදානම වන අතරතර පහසකම �ල�නනා වසන ඔවනව නරකෂණය සකාට වැඩ දර සතාරතර අව�‍ය නම ඒවා ලබා සදමන අපහැදල සදවම පැහැදළ කළ යතය.

4. ක‍රයාකාරකම අව�ානසේද ඔවන සගන පහත දැක සවන ප‍ර�ේණ අ�නන.

- සමම ගැටළ පළබඳ �ාකචා කරසමද ඔබට අපහසවක දැනණාද?

- ඔබට වඩාත අභසයාේගාතමක මාතෘකා වසේ කමකද?

- භමකා නරපණසේද ඔබට �හය වන ජවන ක�ලතා සමානවාද?

- වැඩවය පැමණම පළබඳ ඔසබ මතර මතරයන අ�න ප‍ර�ේණ වලට පළතර දම �ඳහා ඔබට අව�‍ය සතාරතර සමානවාද?

සපෞදගලක භාවතය�ාකචාව (මනතත 10)

1. ඔවන ඉසගන ගත ජවන ක�ලතා අතරන වැඩ වය පැමණසමද ඇත වන �ාරරක �හ මානසක සවන�ේවම �ාේථක සල� හැසරවමට �හය වය හැක සමානවාදැය වම�නන.

2. පහත දැක සවන කරණ අවධාරණය කරනන.

- වැඩවය පැමණසමද ඇත වන සයළම �ාරරක �හ මානසක සවන�ේකම �ේවභාවක බව

- �ෑම පදගලසයකම වේධනය වන සන ඔවනට ආසේණක පයවර අනව බව. ලකෂණ වේධනය වම කලන සද වම සහාේ ප‍රමාද වම පළබඳ �රදම කරම සහාේ වහළ තහළ කරම සනාකළ යත බව.

- සගසයන �රරසේ සද වන සවන�ේකම න�ා සබාසහාේ වට තරණ ප‍රජාවට තමන අවල�ේ�න යැය සසතන �හ අපහස හැගමක ඇත වන බව.

- වැඩවයට පත වසමද ගැහැණ ළමන �ාරරකව ගැබ ගැනමට හැක තතතවය පත වන අතර පරම ළමන දරසවක උතපාද කරමට හැක තතතවයට පත වන බව.

3. වැඩවය පැමණම පළබඳ තමනට ඇත ප‍ර�ේණ ඉදරපත කළ හැක සක කාටදැය �හභාගවන නන සගන වම�නන. ව�ේවා� කළ හැක වැඩහටසයක, පවසල �ාමාජකසයක, ස�ෞඛ‍යය ස�ේවා ප‍රවේධකසයක �හ �මපතදායකසයක �මග �ාකචා කරමට ඔවනට ධධේයමත කරනන.

3. ප‍රජනක පදධත වමේ�නය


ඉමගනේ අරමණ�හභාගවනනන වසන පහත දැක සවන ක‍රයාවන �මපේණ කරන ඇත. - �ේ‍ර �හ පරෂ ප‍රජනක පදධසේ ව‍යහය �හ කායක වද‍යාව ඉසගන ගනනවා ඇත. - ප‍රජනක

පදධතසේ ඉන‍රයන වල �හ සකාට�ේ හැදනවමට සයාදා ගනනා නයම වචන ඉසගන ගනනවා ඇත.

- ඔ�ප වම �හ �ේවපන සමාේචනය වැඩවය පැමණසමද ඇත වන �ේවභාවක ලකෂණ බව සතරම ගනනවා ඇත.

- �නපාරකෂක භාවතයන අවසබාේධ කර ගනනවා ඇත.

පාඩම සපර හරව - ගැහැණ �හ පරම ප‍රජනක පදධතසේ ව‍යහය �හ කායක වද‍යාව පළබඳ �ාකචා කරම

- ඔ�ප වම �හ �ේවපන සමාේචනය ව�ේතර කරම

- �ේ‍ර �හ පරෂ ප‍රජනක පදධසේ ඉන‍රයන හඳනා ගැනම පහණ වම

- �රරසේ සද වන ලංගක සවන�ේ කම හා �මබනධ ගැටළ ආමන‍රණය කරමට පහණ වම

- �නපාරකෂාව පළබඳ භාවතයන �ාකචා කරම

- ප‍රජනනය පළබඳ ඇත මත‍යා මත �හ �ැබෑ සතාරතර �ාකචා කරම

අව�‍ය ද‍රව‍ය - වාේතා කරම �ඳහා අව�‍ය ද‍රව‍ය (කඩදාස, සද සකාළ, කළ/ සද ලෑලල �හ පෑන, හණ) කාඩ

පත සහාේ කඩදාස පට.

- ජේ ස�ාේ සප‍රසහේලකාව

- භමකා නරපණය �ඳහා සදවම

- මත‍යා මත �හ දතත කාඩ පත

- ප‍රජනක පදධතසේ පනතර

ඉගැනවමට සපර සද කළ යත කාේයයන - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම �ඳහා , නම �දහන සනාකළ �ේ‍ර �හ පරෂ

ප‍රජනක පදධතසේ පනතර.

- කණඩායම පහණව �ඳහා , ප‍රජනක පදධතය ආශ‍රසයන ජසේ�ාේ සප‍රසහේලකාවක �හ ප‍රජනක අවයව හැදනවමට සයාදා ගනනා වචන �හත කාඩ පත

- භමකා නරපණය �ඳහා , �ෑම පදගලයන සදසදසනක �දහාම භමකා නරපණ සදවමක බැගන �ක�ේ කරනන. හැකනම, සදශය ව�සයන සයාදා ගත හැක සදවම �හ උදාහරණ ඇතළත කරනන.

- සදසදනා බැගන පහණ වමට , ගැහැණ �හ පරම ළමන �ඳහා �නපාරකෂක භාවතයන සතරම �ක�ේ කරනන.

- �ේ‍ර �හ පරෂ ප‍රජනක පදධතවල ව‍යහය ඇතළත පාඩම �මාසලාේචනය කරනන.

- සපෞදගලක භාවතය �දහා, මත‍යා මත �හ දතත කාඩ පත �ක�ේ කරනන.

අව�‍ය ක�ලතා සහාේ පාඩම - සපෞදගලක වටනාකම

- වැඩවය පැමණම

ප‍රජනක පදධත වමේ�නය

™


27

�හභාගවනනනසේ වය�ේ මටටම - වය� අවරද 10ත 18ත අතර

පාඩම �ඳහා ගතවන කාලය

මනතත 90

පාඩම �ැලැ�ේම

??? මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම

ඉදරපත කරම (මනතත 20)

- �හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සවන කරනන. �ේ‍ර ප‍රජනය පදධතය පළබඳ ජේ ස�ාේ සප‍රසහේලකා සදකක ඔවනට ලබා ද මනතත 10ක ඇතළත එය �ක�ේ කරන සමන දනවනන.

- මලගට �ෑම කණඩායමකටම �ේ‍ර ප‍රජනක පදධතය ඇතළත සපාේ�ේටරය බැගන ලබා සදන ඇත.

- �ෑම කණඩායමකම ප‍රජනක පදධතසේ සකාට�ේ නම කළ යතය. අ�භ‍ය වචන හැර ඔවන දනනා ඕනෑම වචනයක සයාදා සගන එම සකාට�ේ නම කළ හැකය. සම කාේය �ඳහා මනතත 5ක කාලයක ලබා සදනන.

- �ෑම කණඩායමකටම ඔවන සේ ප‍රතඵල සපනවමට අව�ේථා සදනන. ඊළග �ැසය �ඳහා එම පනතර බතතය මත අලවනන.

සබදා හදා ගැනමට සතාරතර

නායකයාසේ සයදවම �හ කණඩායම භාවතය (මනතත 20)

1. �ේ‍ර ප‍රජනක පදධතය සහාේ වැඩවය පැමණසමද ගැහැණ ළමන මහණ සදන සවන�ේ වම පළබඳ කතානතර සහාේ මත‍යා අදහ�ේ අ�ා ඇතදැය �හභාගවනනනසගන අ�නන. ඔවන පව�න සතාරතර �ටහන තබා සගන වැරද සතාරතක ඇතනම ඒවා නවැරද කරන බවට වග බලා ගනන.

2. කඩා කණඩායම ක‍රයාකාරකසම ප‍රතඵල සද� අවධානය සයාම කරනන. ඔවනට සමම පාඩමද ලැසබන සතාරතර �මග සය ප‍රතඵල

වස�ේල�ණය කළ යත බව දනවනන.

3. �ේ‍ර ප‍රජනක පදධතය පළබඳ �ාකචාව දගටම පවතවාසගන යනන. එය ප‍රජනක පදධතසේ

බාහර සකාට�ේ වලන ආරමභ කරනන. පළමව �හභාගවනනන වසන �ක�ේ කළ සපාේ�ේට රසේ ඇත නම කයවනන. ඉන පස නයම වචන �හත කාඩ පත සපාේ�ේට රසේ අදාල �ේථාන වල අලවා එය හඩ නගා කයවමට අව�ේථාව ලබා සදනන. හඩ නගා කයවසමන පස ඒ ඒ සකාට� පළබඳ සකට ව�ේතරයක ලබා සදනන.

• භගමනය - සයාේන සතාල හ ඉහළ සකාටස�ේ පහටා ඇත ලංගක උසතතජනසේද �ංසේද වන කඩා අවයවයක.

• මහා සයාේන සතාල(පටත සතාල) - ලංගක අවයව ඇත ප‍රසද�ය ඇතළ ඇතළ බාහර ප‍රජනක ව‍යහසේ ආරකෂා �ඳහා ඇත සතාල සදකක වැන (සයාේනය සදප� පහට ) මාං�සපෂන.

• සළ සයාේන සතාල (ඇතළත සතාල) ම‍ර වවරය �හ සයාේන වවරය සදප� පහට භගමනය


භගමනය

ෙයානය

Adapted from “Life Planning Skills”:, African Youth Alliance, 2004


දකවා වහද යන මහා සයාේන සතාල අතර පහට සතාල සදකක වැන මා� සපෂන.

• ම‍ර මාේගය - ම‍රා�සේ(ම‍රා එකත වන �ේථානය) සට �රරසයයන පටතට ම‍රා ප‍රවාහණය කරන කඩා නලය.

• ම‍ර වවරය - �ේ‍රන ම‍රා පට කරන �ේථානය

• සයාේන වවරය - සයාේන මාේගසයන ඔ�ප රධරය පට කරන වවරය

• ලංගක ප‍රසද�ය - සයාේනය, ම‍ර වවරය ඇතළත බාහර ලංගක අවයව පහටා ඇත ප‍රසද�ය (ඉහත රපසේ සපනවා නැත)

• සයාේන මඛය - මහා සයාේන සතාල, සළ සයාේන සතාල, භගමනය �හ ලංගක ප‍රසද�ය ඇතළ �ේ‍ර බාහර ලංගක අවයව

2. �ංස�ේචනය වසම ව�ේතර කරමන �හ ඔ�ප වසම ක‍රයාවලය හදනවා සදමන අභ‍යනතර ප‍රජනක අයවය පාඩම පවතවාසගන යනන. • ගැසබගල - සයාේනය දකවා වහසදන ගේභාෂසේ පහළ සකාට� • පැසලාේපය නාලය - ඩමභ සකාේෂ වල සට ගේභාෂය දකවා ඩමභ රැසගන එන නාලය• �ංස�ේචනය - ඩමභයක �හ ශක‍රාණවක එක වම • ඔ�ප වම - මා�යකට වරක ගේභාෂ බතතසේ ඇත සහන පටල �හ රධරය පටව යාම • ඩමභ සකාේෂ - සනාසමර ඩමභ දහ�ේ ගණනක �හත ගනථන (අවයව)සදක • ඩමභණහරණය - ඩමභ සකාේෂ වලන කලන කලට සමර ඩමභයක පටවම • අනතශ‍රාවය - ගනථ වසන යමකස ද‍රව‍යයක රධර �ං�රණ පදධතයට සහාේ �රරසයන

පටතට නකත කරන ක‍රයාවලය. • ගේභාෂය - කළලය තැනපත ව උපත ලබන සතක සපාේෂණය ලබමන සරාේපනය වන

සපශන සගන �ැදම ලත කඩා, කහරමය කානතා අවයවය. • සයාේනය - ගේභාෂසේ සට �රරසයන පටත දකවා මාේගයක �ක�ේ කරන නාලය

3. ඔ�ප වම කමකදැය පැහැදළ කරනන. වැඩවය පැමණ පස “එයා දැන සලාක ළමසයක” යනසවන වවධ පදගලයන වසන පව�න අ�නනට ලැසබන බව පව�මන �ාකචාව ආරමභ කරනන. වවධ පදගලයන එස�ේ පව�න සන ඇය දැය අ�මන එය ඔ�ප වම ආරමභ වන කාලය බව ව�ේතර කරනන. එය ග�ේ වැල වලට ව�නතය හා ගමහානය �මය වැනය. සම කාලසයද ගැහැණ ළමනසේ �රරය වේධනය වන අතර ඉකමණන සවන�ේ වම වලට බදන සේ.

4. ඔ�ප වම යන ගේභාෂසයන �ාමාන‍ය �හ ස�ෞඛ‍යයමත ආකාරසයන රධරය �හ පටල ගැලව යාමය. එය �ාමාන‍යසයන “period” (පරයඩ)යනසවනද හැදන සේ. �ාමාන‍යසයන එය දන තනත හතත අතර කාලයකද අව�න සේ. ඔ�ප වසමද බැහැර වල රධරය උරා ගැනම �ඳහා �නපාරකෂක තවා භාවත කළ හැකය. සබාසහාේ කානතාවනට ඔ�ප වම සද වන සන ම�කට එක වරක. ඇතැම ගැහැණ ළමන ඔවන සේ පළම ඔ�ප වම අව� අවරද 9 - 10 කාලසයද අතදකන අතර ඇතැම අයට අවරද කහපයක පමා ව එය සද වය හැකය. ඔ�ප වම, කානතාවක ලංගක �ං�ේගසේ සයදණසහාත ගැබගැනමක සද වය හැක බවට �ංඥාවක. ගේභණ කාලසේද ඔ�ප වම නතර වන අතර දර ප‍රසතසයන පස නැවත ආරමභ සේ.

5. පරෂ ප‍රජනක පදධතය සහාේ වැඩවය පැමණසමද පරම ළමන මහණ සදන සවන�ේ වම පළබඳ කතානතර සහාේ මත‍යා අදහ�ේ අ�ා ඇතදැය �හභාගවනනනසගන අ�නන. ඔවන පව�න සතාරතර �ටහන තබා සගන වැරද සතාරතරක ඇතනම ඒවා නවැරද කරනනට වග බලා ගනන.

6. බාහර පරෂ ප‍රජනක අවයව ව�ේතර කරමන පාඩම පවතවාසගන යනන. පළමව �හභාගවනනන වසන �ක�ේ කළ සපාේ�ේටේ වල ප‍රජනක සකාට�ේ හදනවා ඇත නම

හඩනගා කයවනන. (ඒවා පනරචචාරණය කරනන.)අදාල වචන කයව පස ඒ ඒ සකාට�ේ පළබඳ සකට පැහැදළ කරමක ලබා සදනන.• වෘෂණ සකාේෂය - පරෂයාසේ කළවා අතරන එලලා වැසටන මලලක වැන අවයවයක.


පැෙලාපය නාල

™


29

වෘෂණ දරා සටන සමම සකාේෂ මගන ශක‍රාණ වල �ංචලතාවය �ඳහා අව�‍ය උෂේණතවය හසරවන ලබය. උණසම දැසනන වටද එය ලහල වන අතර සතල දැසනන වට ඝණ සේ.

• වෘෂණ - වෘෂණ සකාේෂ ඇතළත ඇත සගාේලාකාර අවයව සදක වෘෂණ නමන හැදන සවන අතර ඒවා සටස�ේට�ේටසරාන නැමත පරෂ සහාේසමාේනය �හ ශක‍රාණ නපදවය. (සමම සකාට� වස�ේෂසයන අවධාරණය කළ යතය. )

• ශෂේණය - බාහර පරෂ ලංගක අවයවය ශෂේණයය. එය රධර වාහන ව�ාල ප‍රමාණයක �හ හැකසලන දග හැසරන පටක වලන �ක�ේ ව ඇත.ශෂේණ ඇතළත එහ අව�ානය සතක දසවන ම‍ර නාලයක ඇත. ම‍ර නාලය ප‍රධාන කාේයයන සදකක ඉට කරය. 1) �රරසයන පටතට ම‍රා රැසගන යාම 2) ලංගක උත සතජනසේද ශක‍රාණ බැහැර කරම

• සපර �ම - ශෂේණ මණඩය සහවත ශෂේණසේ ඉහළ සකාට� ආවරණය ව ඇත සත සපර �ම මගන. චේමසචඡේදනසේද ඉවත සකසරසනන සමම සකාට�ය.

6. අභ‍යනතර ප‍රජනක අවයව පැහැදළ කරමන පාඩම දගටම පවතවාසගන යනන. • මංචකය - ශක‍රාණ සමාේරන සතක රදවාසගන සටන සන මංචකසේය. ශක‍රාණව සමර පස

අප�ාහ වාහනය නමන හැදසනවන නාලය දසේ ගමන කරය. • අප�ාහ වාහණය - මංචකසේ සට ශක‍ර ප‍රස�ේවකය දකවා ශ‍රාණ රැසගන යන සහන නාලය.

එය ශ‍රකාණ වලට ගමන කරම �ඳහා මාේගයක ස�ේ කටයත කරය. • ශක‍ර ප‍රස�ේවකය - ශක‍රාණ සපාේෂණය කරන ලබන තරලයක අඩංග අවයවයක. • පර�ේථතක ගනථය - ශක‍රාණව �ඳහා ලහස ද‍රව‍යයක සල� ක‍රයාකරන තරලයක

නපදවය. ශක‍ර තරලසේ, ශක‍රාණ, අප�ාහ වාහනසේ නපදසවන සපාේෂක තරලය �හ ශක‍ර ප‍රස�ේවකසේ නපදසවන ලහස තරලය අඩංග සේ. ලංගක උසතතජනයකද පරෂ පරෂ ලංගසයන පටවන තරලය ශක‍ර තරලය සේ.

7. සයළම අවයව ලෑලල මත �ටහන සකාට එක එක අවයවසයන සද වන කාේය �හභාගවන නන සගන වම�නන.

8. පසගය පාඩසමද ඉසගන ගත දෑ සමසනහ කරන සමන �හභාගවනනනට පව�ා සටනන. ශෂේණය ඍජ වම, ශක‍ර ව�ේජනය �හ �ේවපන සමාේචනය යන වචන පැහැදළ කරන සමන පව�ා සටනන.

9. �හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සබදනන. ඔවනට පරෂ ප‍රජනක පදධතය ඇසසරන �ක�ේ ව ජේ ස�ාේ සප‍රසහේලකා සදකක ලබා ද ඇත කාලය තළ එය නවැරදව �ක�ේ කරන සමන පව�නන. (කාලය මනතත 10)

10. පරෂ ප‍රජනක පදධතය පළබඳ ගැටළ ඇතදැය �හභාගවන නන සගන වම�නන. ගැටළ ඇතනම ඒවාට පළතර ලබා සදනන.

කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතයභමකා නරපණය (මනතත 20)

1. �හභාගවනනන කණඩායම 4 කට සවන කරනන. �ෑම කණඩායමකනම එක යවලක �ඳහා භමකා නරපණය ලබා සදනන. භමකා නරපණයක කණඩායම සදකක සටන යවල සදකකට රඟ දැකවය හැකය.

2. තමන ඉසගන ගත සතාරතර සයාදා ගනමන එම යවල වසන භමකා නරපණය ඉදරපත සකසරන ඇත. එක යවලක රඟ දකවන වට ස�ස �හභාගවනනන එය නරඹමන ඉදරපත


ශය

ෂාකෙ ණෂෘව

ෙ

වෘෂණ

චකය


කරන සතාරතර නවැරද දැය බැලම �ඳහා ඒවා �ටහන කළ ගත යතය. නේමාණශල වමට �හභාගවනනනව දරමත කරනන. ඔවන සේ රචනාව �ක�ේ කර ගැනම �ඳහා මනතත 5ක �හ ඉදරපත කරමට මනතත 3ක ලබා සදනන. භමකා නරපණය 1 - එක පදගලසයක නැනදාසේ චරතයද අසනක පදගලයා අවරද 12ක

ගැහැණ ළමසයකසේ චරතයද රඟ දකවය. සය මතරයනට ඔ�ප වම සද වවත තමනට තවමත ඔ�ප වම සද සනාවම �මබනධසයන ගැහැණ ළමයා කණගාටවට පත ව ඇත. ඇතැම වට ඔ�ප වම සද සනාවමට යම යම සහේත බලපාන බව සපනවා සදමන නැනදා ඇයට �න�වය.

භමකා නරපණය 2 - එක පදගලසයක වය� අවරද 10ක ගැහැණ ළමසයකද අසනක පදගලයා ඇසේ වැඩමහළ ස�සහායරයද සේ. බාල �සහාේදරයසේ ඇදසම ඔ�ප වසමද පටවන රධරය ගෑව පැළේලම ඇත ව ඇත අතර ඇය ඔ�ප වම පළබඳ සනාදනනා න�ා තගැ�ේස සට. ඔ�ප වම යන කමකද �හ ඔ�ප වම සදවන සන ඇය දැය පැහැදළ කරමන, �ෑම කානතාවකම ඔ�ප වසමද ඇදම වල ඇදම වල පැලලම ඇත වය හැක බව �හ එය මග හැරම �ඳහා ගත යත පයවර ද කයා සදමන වැඩමහළ ස�සහයරය වසන ඇයව �න�වය.

භමකා නරපණය 3 - එක පදගලසයක පයා ද අසනක පදගලයා අවරද 13ක පරම ළමසයක ද සේ. නන සදන අවද වම �හ එවට ඇද සතතව තබම පළබඳ පතා කණගාටසවන පස සවය. එස�ේ වන සන ඇය දැය පතා පයාසගන අ�ය. පයා �ේවපන සමාේචනය යන කමකදැය පැහැදළ කරමන එය �ාමාන‍ය සදවමක බව පැහැදළ කරය.

භමකා නරපණය 4 - එක පදගලසයක වැඩමහළ �සහාේදරයා වන අතර අසනක පදගලයා අවරද 12ක වන බාල �සහාේදරයාය. බාල ස�ාසහායරා ශක‍රාණ පට කර අැත අතර ශක‍රාණ වාතසේ �ැර�රමන යම කානතවකව ගේභනභාවයට පත කරන ඇතැය ස�ාවන පසසේ. වැඩමහළ ස�සහායරා ශක‍රාණ බැහැර කරම �හ �ේවපන සමාේචනය පළබඳ ඔහට පැහැදළ කර සද.

යවල භාවතය (මනතත 10)1. කණඩායම සදකක �ක�ේ කරනන. කණඩායම සදකට පහත දැක සවන වගව ඇතළත අත

පත‍රකා ලබා සදනන. 2. වගසේ දැක සවන භාවතයන �හ එයට අදාල පැහැදළ කරම යා කරන සමන

�හභාගවනනනට කයා සටනන. �ාකචා කරම �ඳහා මනතත 5ක ලබා සදනන.


1. දේගනධ නා�කයක භාවත කරම / කසලල පරසද කරම

A. දේගනධසයන සතාරව �රරය පවතවාසගන යය.

2. මහණ පව‍ර කරන දයර / �බන භාවත කරම (ලදර �බන වේග)

B. �රර දේගනධය අඩ කරය

3. වැසකළය භාවත කරසමන පස අත ස�ේදම C. සරාේග පැතරම වළකවය

4. නරන තරසයන �නපාරක ෂක තවා / ටැම සපාේනය මාර කරම

D. කරලෑ වළකවා ගැනමට �හය සවය

5. නතර �ේනානය කරම E. ආ�ාදන වළකවය, ලංගක ප‍රසද� පරසදව තබා ගන.

6. පරසද යට ඇදම භාවතය F. ආ�ාදන වළකවය. ලංගක ප‍රසද� පරසදව තබා ගන

7. දනපතා ලංගක ප‍රසද� ස�ේදම G. ලංගක ප‍රසද� වෂ බජ වලන ආරකෂා කරන අතර දේගනධය වළකවය.

පළතර යතර: 1.B, 2.D, 3.C, 4.E, 5.A, 6.G, 7.F

3. �හභාගවනනන වසන ක‍රයාකාරකම අව�න කළ පස ඔවනට නවැරද පළතර ලබා සදනන. අව�‍යනම �නපාරකෂක භාවතයන ව�ේතර කරනන.

1. දේගනධ නා�කයක භාවත කරම / කසලල පරසද කරම

�රර දේගනධය අඩ කරය�ාමාන‍යසයන දනපතා �ේනානය කරම �හ පරසද ඇදම ඇදම ඔබට නැවමව �හ පරසදව සටමට �හය සේ. දේගනධ නා�කයන (කසලල යට ආසලප කරන) නේමාණය සකාට ඇත සත අප‍ර�නන දේගනධය යටපත කරන ආකාරයකටය. දහඩය නා�ක මගන කසලල යට ඇත වන දහඩය උරා සගන එහ සතත බව නැත කරය. තමන සේ දහඩය ප‍රමාණය සහාේ දේගනධය අනව ඒ ඒ පදගලයා වසන තමන සමම නෂේපාදන භාවත කළ යත දැය තරණය කළ යතය.

™


31


මපෞදගලක භාවතය තන පදගල ක‍රයාකාරකම (මනතත 20)

�ෑම ගැහැණ ළමසයකටම �ේ‍ර ප‍රජනක පදධතයක ඇද පළමව සය කණඩායමට ද සදවනව සමසහයනවනනාටද ඉදරපත කරමට අව�ේථාව ලබා සදනන.

�ටහන - ඊළග �තසේද පරෂ ප‍රජනක පදධතය ඉදරපත කරමට සදානමන එන සල� ඔවනට දනවනන.

2. පරසද යට ඇදම භාවතය ආ�ාදන වළකවය, ලංගක ප‍රසද� පරසදව තබා ගන.පරසද යට ඇදම ඇදසමන වෂ බජ වලන ආරකෂා කරන අතර දේගනධය ඇත වම වළකවය.

3. මහණ පව‍ර කරන දයර / �බන භාවත කරම (ළදර �බන වේග)

කරලෑ වළකවා ගැනමට �හය සවයමහණ පච‍ර කරන දයර වේග මගන මහසණ ඇත අනව�‍ය සතල ඉවත කරන අතර කරලෑ �ඳහා සහේත වන කළ ලප වළකවය. �ාමාන‍ය �බන වේග මහණ වඩා වයල භාවට පත කරමට ඉඩ ඇත අතර එමගන කරලෑ ඇත වම ඉහල දැමය හැකය.

4. වැසකළය භාවත කරසමන පස අත ස�ේදම

සරාේග පැතරම වළකවය වෂ බජ පැතරම වැළැකවම �ඳහා ගත හැක සහාද ක‍රයාමාේගය වන සන �බන සයාදා දෑත පරසද කරමය. ඔසබ දෑත වල ඇත වෂ බජ වලට පහසසවන ඔසබ මඛය කරා සගා�ේ පාචනය සහාේ සහපටයට�ේ (කහ උණ) වැන සරාේග වැළදමට ඉඩ කඩ ඇත.

5. නරනතරසයන �නපාරකෂක තවා / ටැම සපාේනය මාර කරම

ආ�ාදන වළකවය. ලංගක ප‍රසද� පරසදව තබා ගන �නපාරකෂක තවා �හ ටැසමපාන භාවත කරසනන ඔ�ප රධරය උරා ගැනමටය. නරනතරසයන ඒවා මාර කරසමන දේගනධය මග හැරය හැක අතර ලංගක ප‍රසද� පරසදව තබා ගනමන බැකටරයාන ආ�ාදන වලකවා ගත හැකය.

6. නතර �ේනානය කරම දේගනධසයන සතාරව �රරය පවතවාසගන යය. වැඩවය පැමණමත �මග ගැහැණ හා පරම ළමන සේ සතල �හ දහඩය ගනථන ක‍රයාකාර වන අතර නරනතර �ේනානය �රරය පරසදව �හ දේගනධසයන සතාරව පවතවා ගැනමට උපකාර සේ.

7. දනපතා ලංගක ප‍රසද� ස�ේදම

ආ�ාදන වළකවය. ලංගක ප‍රසද� පරසදව තබා ගන නනදට යාමට සපර ගැහැණ �හ පරම ළමන තමන සේ ලංගක ප‍රසද� පරසද කරම ඉතා වැදගතය. නවැරදව ලංගක ප‍රසද� පරසද කරසමන ආ�ාදන වලකවා ගත හැක අතර ප‍රජනක අවයව වල දැවලල මග හරවා ගත හැකය.

4. ක‍රයාකාරකම අව�ානසේද කණඩායම සදක තම තමන ලැබ ලකණ �ටහන කර ගන. වැඩ �ංඛ‍යාවක නවැරදව ගැලප කණඩයාම ජය ගන.

4. අඩ වයස ගැබ ගැනේ


අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම

ඉසගනම අරමණ

�හභාගවනනන වසන පහත දැක සවන ක‍රයාවන �මපේණ කරන ඇත. - අඩ වය�ේ ගැබ ගැනසම ප‍රතඵල හඳනා ගැනම

- �ංස�ේචන ක‍රයාවලය අවසබාේධ කර ගැනම

- අවදානම �හගත ලංගක හැසරම අවසබාේධ කර ගැනම

- තරණ ගැනම �හ ප‍රතසකෂේප කරසම ක�ලතා පහණ වම

පාඩම සපරහරව - අඩ වය�ේ ගැබ ගැනසම ප‍රතඵල �ාකචා කරම

- ගැබ ගැනම සද වන සන සකස�ේදැය පැහැදළ කරම

- අවදානම �හගත හැසරම �හ ඒවායන වැළක සටමට අව�‍ය ක�ලතා �ාකචා කරම

- ලංගක හැසරම පළබදව තරණ ගැනම �ඳහා අව�‍ය ක�ලතා පහණ වම

අව�‍ය ද‍රව‍ය - වාේතා කරම �ඳහා අව�‍ය දෘෂ‍ය සමවලම (කඩදාස, සද සකාළ, කළ/ සද ලෑලල �හ පෑන,

හණ)

- �ේ‍ර �හ පරෂ ප‍රජනක පදධත දැක සවන සපා�ේටේ

- කඩා කණඩායම භාවතය �ඳහා සදස අව�ේථා කහපයක

ඉගැනවමට සපර �මපේණ කළ යත පයවර කහපයක - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරම �ඳහා - ප‍රකා�යන පළසයල කර ගනන.

- සතාරතර සබදා හදා ගැනම �ඳහා - �ේ‍ර �හ පරෂ ප‍රජනක පදධත දැක සවන සපාේ�ේටේ පළසයල කර ගනන (නැතසහාත ප‍රජනක පදධත පළබඳ �මාසලාේචන පළබඳ පාඩමද �ක�ේ කළ සද සකාළ භාවත කරනන.) තවද, හැකනම �ංස�ේචන ක‍රයාවලය ඉදරපත කරම �ඳහා වඩසයාේ පටයක සයාදා ගනන.

- කඩා කණඩායම භාවතය �ඳහා - �හභාගවන නන සේ වය�ට �හ �ං�ේකෘතයට අදාල වන බව තහවර කර ගැනම �ඳහා අව�ේථා අනවේතනය කර ගනන.

- සපෞදගලක භාවතය �ඳහා - �හභාගවනනනට උදව සහාේ වැඩදර ව�ේතර අව�‍ය නම �මබනධ කර ගනමට හැක තරණ හතකාම �මපත �හ ස�ේවා ප‍රවේධකයන පළබදව ස�ායා බලනන.

පේව ක�ලතා සහාේ අව�‍ය පාඩම - සපෞදගලක වටනාකම


- ප‍රජනක පදධත පළබඳ �මාසලාේචනය

- ප‍රතසකෂේප කරම පළබඳ ව ක�ලතා

සදස වය� - වය� අවරද 10 සට 18 දකවා

පාඩම �ඳහා වැය වන කාලය

මනතත 80

™


35


පාඩම �ටහන

මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරම ඉදරපත කරම (මනතත 25)

1. සමයට සපර කළ පාඩම ආවේජනය කර පරෂ ප‍රජනක පදධතසේ රපයක ඇද එය තම කණඩායමට ඉදරපත කර සමසහයවනනාට නැවත බාර සදන සද� පව�මන පාඩම ආරමභ කරනන.

2. �හභාගවනනන ඉදරපත කරම අව�න කළ පස පහත වාක‍යය කඩදාස තර වල ලයා ඒවා සදකට නමනන.

- ඔබ ගැබ සගන ඇත බව සම සමාසහාසත ඔබට දැන ගනනට ලැබ ඇත.

3. �ෑම �හභාගවසනනකටම වාක‍ය �ටහන කළ කඩදාසය බැගන ලබා සදනන. කඩදාසය දග සනාහරන සමන පව�නන.

4. තමන සේ අනාගත අරමණ 2-3 ක පළබඳ සතමට �හභාගවනනනට අව�ේථාව ලබා සදනන. එම අරමණ තවත සකසනක �මග සබදා ගනනා සල� පව�ා ඒ �ඳහා මනතත 5 ක කාලයක ලබා සදනන.

5. කඩදාසය දග හැර වාක‍ය කයවමට දැන අව�ේථාව ලබා සදනන.

6. තමන සේ අරමණ පළබදවත එම අරමණ �ාකෂාත කර ගැනම �ඳහා �ැළසම සනාකළ ගේභණභාවය අභසයාේගයක වනවාද නැදද යනන පළබදවත සතමට අව�ේථාව ලබා සදනන. එස�ේ වන සන සහාේ සනාවන සන ඇය දැය සතමට මනතත කහපයක ලබා සදනන.

7. යවලක දරසවක ලැබමට සදානම �හ �ැළසම කර ඇත අව�ේථාවකද ගේභණතවය ඉතා �තටදායක වවද දරසවක හදා වඩා ගැනම �ඳහා �ෑම වටම කැප කරම සද කළ යත බවත ගේභණභාවය සහේතසවන තම �ැළසම සවන�ේ වමට සහාේ ප‍රමාද වමට ඉඩ ඇත බවත අවධාරණය කරනන.

ප‍ර�ේණ :

- සමම ව‍යායාමය තළන ඔබට දැණසන කමකද?

නායකයාසේ �ටහන - සමම ක‍රයාකාරකම �මබනධසයන �ංසේද ප‍රසේ�යක සයාදා ගැනම වැදගත සේ. ගේභණභාවය සහේතසවන ඇත වන අභසයාේග අවධාරණය කළ යත අතර තමා �ැළසම සනාකළ ගේභණතවය සය �ැළසම �හ සහන පේණ ව�සයන බද දමන බව හැග යාමට �හභාගවනනනට ඉඩ සනාදය යතය.

මබදා හදා ගැනඹට මතාරතරනායකයාසේ සයවම �හ ව�ාල කණඩායම භාවතය (මනතත 25)

1. ගේභණභාවය ඇත වන සන සකස�ේද යනන මළගට �ාකචා සකසරන බව �හභාගවනනනට දනවනන.

2. �හභාගවනනන වසන �ක�ේ කළ �ේ‍ර �හ පරෂ ප‍රජනක පදධත ඇතළත සපාේ�ේටේ සපනවා එය පැහැදළ කරම �ඳහා �සවචා �හභාගවනනන සදසදසනකසේ �හය ලබා ගනන.

3. ගේභණභාවසේ පයවර පැහැදළ කරනන.

නායකයාසේ �ටහන - පළසද ගැනම �හ �ංස�ේචන පළබඳ අධ‍යාපනක ශ‍රව‍ය දෘෂ‍ය සමවළම භාවත ඛළ හැකය. උදාහරණ - “egg and sperm journey” http://www.pbs.org/wgbh/nova/miracle/program.html

�ෑම මා�යකට වරකම ඩමභ සකාේෂ වලන ඩමභයක පටසේ. සමම සදවම ඩමභණහරණය නම සේ. සමම කාලය කානතාවකසේ �ර කාලය සල� හැදසනවන අතර සමය ගැබ ගැනමක සද වය හැක කාලයය. ඩමභ සකාේෂසයන පටව ඩමභය පැසලාේපය නාලය දසේ ගේභාෂය සවත පැමසණ. කානේතා වක �හ පරෂසයක ලංගක �ං�ේගසේ සයදණ වට පරෂ �රරසයන ශක‍ර තරලය බැහැර සේ. ශක‍ර තරලසේ ශක‍රාණ ඇත. ශක‍රාණව ඉතා කඩාය. ලංගක �ං�ේගසේද පරෂයා ශක‍ර තරලය බැහැර කළ සහාත කානතාවසේ සයාේන මාේගසේ ශක‍රාණ රැසද. ශක‍ර තරලය බැහැර සනාකළත

Adapted from “Life Planning Skills”:, African Youth Alliance, 2004



ශක‍රාණ සයාේන මාේගසේ රැදය හැකය. ශක‍රාණ වලට ගමන කරසම හැකයාව ඇත. ඩමභයක ස�ායමන ගැබ සගල දකවාද, ගේභාෂය �හ පැසලාේපය නාලය දකවාද ශක‍රාණ ගමන කරය. සමම අව�ේථාසේද ඩමභයක පැසලාේපය නාලසේ ඇතනම ශක‍රාණව එය ස�ායා ගන.

ශක‍රාණවක ඩමභයක �මග එක වම �ංස�ේචනය නමන හැදන සේ. �ංස�ේචනය ව ඩමභය ගේභාෂය දකවා ගමන කර ගේභාෂසේ එක බතතයක තැනපත සේ. තැනපත වම සල� සමම සදවම හැදන සේ. �ංස�ේචනය ව ඩමභයට කලලයක දකවා වේධනය වමට හැකයාව ඇත අතර එය ගේභණභාවය සල� හැදන සේ.

4. වැඩවය පතවණ ඕනෑම ගැහැණ ළමසයකට ගේභණතවයට පත වය හැක බව පැහැදළ කරනන. ගැහැණ ළමයාසේ පළම ලංගක හැසරසමද වවද එය සද වය හැකය.

නායකයාසේ �ටහන - වැඩවය පැමණන ගැහැණ ළමසයකසේ පළම ලංගක හැසරසමද වවද ගැබ ගැනමක ඇත වය හැක බව වැඩ පර අවධාරණය කරනන.

5. තමන ගැබ සගන ඇතැය හඳනා ගත හැක ලකෂණ සමානවාදැය �හභාගවන නන සගන අ�නන.

ඔබට ලැබය හැක පළතර කහපයක පහත දැසකේ:

a. ඔ�ප වම සද සනාවම

b. �රරසේ ඇත වන සවන�ේ කම - පරණ �හ ඝණ පයයර , ඉදමම,

උදෑ�නට ඇත වන අපහසතාවය

c. ගේභණ පරකෂණයකන ප‍රතඵල දැන ගැනම

d. අධධවන පරකෂණයකන (�ේකෑන)

6. සම පළබඳ ප‍ර�ේණ ඇතනම ඇසමට �හ සතාරතර පළබඳ �ාකචා කරමට �හභාගවනනනට අව�ේථාව ලබා සදනන. ප‍ර�ේණ �හ පළතර කහපයක �ඳහා උදාහරණ පහත දැසකවේ.

- කානතාවකට ගැබ ගැනමට හැක වන සන කමන අව�ේථාසේදද?• ඩමභණහරණය ව ඇත අව�ේථාවකද කානතාවකට ගැබ ගත හැකය. එය සද වන සන

�ෑම ඔ�ප චක‍රයකම න�ේචත දනයන හදය. �ාමාන‍යසයන එය ඔ�ප චක‍රසේ මැද දන කහපයය.

- ඔප�ේ වන කාලසේද ගැබ ගත හැකද?• ඔේ. සලභ සදවමක සනාවණද එය සද වය හැකය. එය තරණය වන සන ඔ�ප චක‍රසේ දග,

ඔ�ප වම අව�න වමට ගත වන දන ගණන , ලංගක �ං�ේගසේ සයසදන දනය ආදය අනවය. මනද ශක‍රාණවකට කානතාවසේ �රරසේ ජවත වය හැක සක දන 5ක පමණ.

- පළම ඔ�ප වමට සපර ගැහැණ ළමසයක ගැබ ගත හැකද?• පළම ඔ�ප වමට සපර ඩමභ සකාේෂ වලන ඩමභයක නකත සේ. එය පළම ඩමභණහරණය

සද වන දන වන ලංගක �ං�ේගසේ සයදසණාත පළම ඔ�ප වමට සපර ඇය ගැබ ගත හැකය.

- කළලසේ �ේ‍ර පරෂ බව තරණය කරන සන කමකද?• දරවාසේ �ේ‍ර පරෂ බව තරණය කරන සන වේණ සදහ මගන. වේණ සදහ වේග සදකක

ඇත. එනම X �හ Yය . ශක‍රාණසේ ඇත සත X වේණ සදහ නම ගැහැණ ළමසයකද ශක‍රාණසේ ඇත සත Y වේණ සදහ නම පරම ළමසයකද සේ.

7. දරසවක දරා ස ටමට �රර සදානම සනාමැත න�ා අවරද 20 ට වඩා අඩ වයස�ේ පස වන ගැහැණ ළමන ගැබ ගැනසමන ඔවන සේ ස�ෞඛ‍යයට අහතකර ප‍රතඵල ඇත වය හැක බව අවධාරණය කරනන.

- අඩ වයසන ගැබ ගැනම මවසේ සමනම දරවාසේද ජවතයට තේජනයක වය හැකය. අවරද 17ට අඩ මේ වරනට ඇත මාතෘ මරණ අවදානම ඉතා ඉහළය. එයට සහේතව වන සන දරවක දරා සටමට ඔවන සේ �රරය මහකරා සගා�ේ සනාමැත වමය.

- අඩ වය�ේ මේ වර ගේභණ කාලසේද සල මදකම, සල වෂවම, ගබ�ා වම, සනාසමර දර උපත ආද �ංකලතා ද වලටද සගාදර වය හැකය.

- ප‍ර�ව සේදනාව �හ රධර පටවම න�ා අඩ වය�ේ මේ වරන සේ ප‍රසතය වඩා අවල �හගත සේ. එම �ංකලතාවයන න�ා මව සහාේ දර වා සහාේ සදසදනාම මය යාම සහාේ ප�ේටයලාව වැන සරාේගාබාධ වලට ලක වසම අවදානම ක ඇත.

7 International Youth Foundation. Maisha Bora: A Peer Education Manual on RH, STIs and HIV/AIDS. Baltimore: IYF, 20068 “The Impact of Early Pregnancy and Childbearing on Adolescent Mothers and Their Children in Latin America and the Caribbean, The Facts”, Advocates for Youth, 1997.

™


37


- සබාසහාේ වට අඩ වය�ේ මේ වරන අඩ බරැත සනසමර දර උපත ලැබය හැක අතර කළල වේධනය බාල වසමන ඇත වන �ංකලතාවන සගන ද පඩා වදමට ඉඩ ඇත.

8. කළලය ජවය ගැනමට සපර ගේභණභාවය අව�න කරම ගබ�ාවය. ගේභණභාවය �ේවභාවකව අහවර වම ගබ�ාවම නමන හැදන සේ. ඇතැම වට ස‍රේරත ගබ�ාවනද සද සේ. එනම, කානතාව සහාේ ගැහැණ ළමයා වසන ගේභණභාවය අව�න කරම �ඳහා තරණය සකාට එය අව�න කරමය. සබාසහාේ රටවල යම යම සමා යටසත ස‍රේරත ගබ�ා නත ගත කර ඇත. නත ගත ව ඇත වට ස‍රේරත ගබ�ා වඩා සරකෂතය. නත ගත කර සනාමැත තතතවයන තළ සද වන ගබ�ා අනාරකෂත තතතවයන යටසත සද වම සළභය. සමවැන අනාරකෂත ගබ�ාවනට මහණ සදන කානතාවන �හ ගැහැණ ළමන වවධ �ංකලතා වලට මහණ සදත. අනාරකෂත ගබ�ා සද කරන �ේථාන වල සබාසහාේ වට ගබ�ාවන සද කරන ලබන සන සදසකම සනාලත පදගලයන වසන. සබාසහාේ වට සමම ගබ�ාවන සද වන සන මලක ධවද‍යමය පහසකමවත සනාමැත වටපටාවක තළය. සමවැන ගබ�ා කානතාවසනේ �හ ගැහැණ ළමන සේ ජවත වලට ව�ාල අවදානම ක රැසගන එය. සලාේකය පර සදවන �ම�ේථා ගබ�ා ප‍රමාණසයන අඩක පමණ අනාරකෂත ගබ�ාවන සේ. එයන සයයට අනපහක (95%) පමණ සද වන සන �ංවේධනය සවමන පවතන රටවලය. ගාමය ප‍රසද�වලද සමම අවදානම තවත ඉහළ යය. සමහ ප‍රතඵලයක ව�සයන අනාරකෂත ගබ�ාවන න�ා ඇත වන �ංකලතා සහේතසවන �ෑම ව�රකම 70000ක පමණ කානතාවන �හ ගැහැණ ළමන �ංඛ‍යාවක මය යත. සමම මරණ අපට වළකවාගත හැක මරණ සේ.

9. අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම තරණ මේ වරන සේ �හ පයවරන සේ ජවත වලට කමනාකාරසේ �මාජ බලපෑමක ඇත කරනවාදැය �හභාගවන නන සගන වම�නන. පළතර ලෑලල මත �ටහන කරනන. පහත දැක සවන සතාරතර එහේ ඇතළත ව නැතනම එවා ඇතළත කරනන:

a. තරණ මේවර �හ පයවරනට පා�ල ජවතය අව�න කරමට සද වය හැකය. b. තරණ මේ වරනට තමන හදකළා ව ඇත බව �හ �මාජසයන ප‍රතසකෂේප කර ඇත බව

හැග යාමට ඉඩ ඇත. c. ගේභණභාවට පත වම පළබඳ �මාජය වසන ගැහැණ ළමයාට වරද පැටවමට ඉඩ ඇත. d. තරණ මේවරනට පවසල වගකම වැඩ ව අධ‍යාපනය �හ සය �හෘදයන �මග සටමට �ඳහා

සයදවමට ඇත කාලය අඩ වන ඇත. e. තරණ මේ වරන සේ පහළ අධ‍යාපන මටටම �හ රැකයා ක�ලතා හග කම මත ඔවන

දරද‍රතාවය පළබඳ වැඩ අවදානමක දරය. f. තරණ මේවරන සය පවසලන සහාේ සය �හකරවාසේ පවසලන ගෘහ�ේථ ප‍රචණඩතවයට ලක

වසම ඉඩ කඩ ඇත. 10. අඩ වය�ේ ගැබ ගැනමකන ඇත වය හැක ප‍රතඵල සමානවාදැය අවසබාේධ ව ඇත බව �හ එම න�ා

�ැළසම සනාකළ ගැබ ගැනමක �ඳහා මග පාදන හැසරම සමානවාදැය හඳනා ගැනම වැදගත බව �හභාගවනනනට දැනම සදනන.

11. �ැළසම සනාකළ ගැබ ගැනමක �ඳහා සහේත වය හැක අවදානම හැසරම ඇත වය හැක සහේත �හ අව�ේථා සහ ගනවා ගනනා සල� �හභාගවනනනට පව�නන. ඔවන සේ අදහ�ේ ලෑලල මත සහාේ සද සකාළ මත �ටහන කරනන. උදාහරණ: • ලංගකව හැසරම �ඳහා වන �හෘද පඩනය• ලංගකව හැසරම �ඳහා ඇත කතහලය• මතද‍රව‍ය �හ මතපැන භාවතය• අනාරකෂත ලංගක �ං�ේගසේ ඇත අවදානම සනාදැන ස ටම• මදල සහාේ තෑග �ඳහා ලංගකව හැසරම

12. අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම වළකවා ගැනමට සද කළ හැක සද පළබඳ ප‍ර�ේණ අ�මන �ාකචාව දගටම පවතවාගනන. ඔවන මලන හඳනා ගත අවදානම හැසරම �දහන කරනන. සමම ගැටළ �ාකචා කරමට �හභාගවනනනට මනතත 5ක කාලයක ලබා සදනන. ඔවන වසනඉදරපත කරන ලැබය හැක පළතර කහපයක පහත දැක සේ.• ඔබ පවලක සල� ජවත වමට සදානම වන තර ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම• ආරකෂත ලංගක හැසරම අනගමනය කරම (සකානඩමයක සහාේ සවනත ආකාරසේ

ප‍රත�ංධසරාේධකයක භාවත කරම)• අනාරකෂතව ලංගකව හැසරම වැන දේවල තරණ �ඳහා ඔබව සයාම කළ හැක මතපැන

පානය �හ මතද‍රව‍ය භාවතය �මබනධසයන එලල වන �හෘද බලපෑම වලට වරදධ වම.13. ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම නව සයෞවනයන සේ පළම සතාේරා ගැනම වය යත බව

අවධාරණය කරනන. සකස�ේ වවද තරණ තරණයන දැනටමත ලංගක හැසරම වල සයදම ආරමභ කර ඇතනම ඔවන �ැළසම සනාකළ ගැබ ගැනම �හ එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වය යත යතය.

14. ඊළග පාඩසමද �ැළසම සනාකළ ගැබ ගැනම වලන ආරකෂා වය හැක ක‍රම ඉසගන ගැනමට අව�ේථාව ලැසබන බව දැනම සදනන.



කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතය කඩා කණඩායම භාවතය (මනතත 25)

1. �හභාගවනනන සව සදනා බැගන එක කණඩායමකට සටන ස�ේ කණඩායම වලට සවන කරනන.

�ෑම කණඩායමකටම භමකා නරපණයක හම සේ. භමකා නරපණය අව�ානසේද �හභාගවනනන වසන අදාල සදධය �ාකචා කර පහත ප‍ර�ේන වලට පළතර ලබා සදන ඇත.

- ප‍රධාන චරතය මහණ පා ඇත අභසයාේගය කමකද?

- ඔහසේ / ඇයසේ සතාේරා ගැනම සමානවාද? ලැය�ේත ගත කරනන.

- ඒ ඒ සතාේරා ගැනමට අදාල ඇත ප‍රතවපාක සමානවාද?

- තරණය කමකද?

භමකා නරපණය 1 - �රත �හ කමාරසේ වය� අවරද 17ක. කමාරට �රතව මණ ගැස�න සන �ංගත ප‍ර�ංගයකද වන අතර ඔහ කමාරසේ සත ගත සතය. ඇය ඔහ සද� කහප වරක ඇ�ේ සයාමා සටසමන පස ඔහ පැමණ ඇය �මග කතා කසළේය. සකාසහේද සහාේ තමනව තනව මණ ගැස�න සල� ඔහ ඇයට දනවා සටසේය. ඇය ඔහට ඉතාමත කැමතය. නමත තනවම ඔහව මණ ගැස�නවාද යනන නයත ව�සයන ඇයට කව සනාහැකය. ඇය අපහසවට පත වන සදයක කරම �ඳහා ඔහ සයාම වව සහාත තමා කමක කළ යතද යනන සතමන ඇය කණගාටසවන පස වනනය. ඇය ඔහට ඉතාමත කැමැසතතන පස වවද ඔහ �මග ලංගකව හැසරමට ඇයට අව�‍ය නැත. නමත ඔහසේ ඉලලම ඉවත දැමවසහාත ඔහ �මග සටමට ලැසබන කාලය තමනට අහම වන ඇතැය ඇය බසයන පස සේ.

භමකා නරපණය 2 - �ශකා �හ ගහාන හම වසණ ගාමනට ෆැකටරයකදය. ඔවන සදසදනා එකසනකාට කැමැතතක දකවය. �ශකා නවස�ේ තනව සට අව�ේථාවකද ගහාන එහ පැමසණ. තනව සටන වට පරම ළමන නව�ට සගනවා ගැනමට තමනට අව�ර සනාමැත බව ඇය දන. නමත �ශකා ගහානට දකවන කැමැතත න�ා ඔහ �මග වැඩ කාලයක ගත කරමට කැමතය. තමන �මග රපවාහනය නරඹමට ගහානට ආරධනා කරනවාද නැතනම ඔහට නවසන පට ව යන සල� පව�නවාද යනන තරණය කරමට �ශකාට සනාහැකය.

භමකා නරපණය 3 - ගාමණ �හ ප‍රයනත හම වසේ බ�ේ රථසේදය. සම වන වට ඔවන දැන හැදන සගන මා� 6ක පමණ සේ. තමන සේ ආදරය ඔපප කරම �ඳහා ලංගකව හැසරම �ඳහා ගාමණ ප‍රයනතට බල කරය. ගාමණව අහම කර ගැනමට ප‍රයනතට අව�‍ය නැත අතර ඇය ඔහව ව�ේවා� කරය. එමන�ා ප‍රයනත ලංගකව හැසරම �ඳහා එකග සවය. නමත තමන ලංගකව හැසරම �ඳහා සදානමද යනන ප‍රයනතට පැහැදළ සනාමැත අතර වවාහ වමට සපර ගැබ ගැනම පළබඳ ඇය බසයන පස සවය.

භමකා නරපණය 4 - පයම �හ රවන සහාඳම මතරයනය. ඔවන සදසදනා අතර කසද රහ�ක සනාමැත. රවන ඉකමණන කලබල වන �හ මානසක පඩනය තතතවයකට පත ව ඇත බව පයමට අවසබාේධ වය. ප‍ර�ේණයක ඇතදැය පයම සය මතරයසගන ඇසය. ඉනපස, තම �හකර �මග �ත කහපයකට සපර ලංගකව හැසරණ බවත ඔ�ප වම නයමත දනට සද සනාව ම�ක පමණ ගත ව ඇත න�ා ගැබ ගැනමක පළබඳ බසයන පස වන බවත රවන පැවසවාය.

මපෞදගලක භාවතයසාකචාව (මනතත 5)

1. �හභාග වනනන �මග �ාකචා කරනන- ගේභණභාවයට පත වමට සපර සතා බැලය යත කරණ සමානවාද?

පහත සදහන පළතර ඇතළත වය යතය:• මානසකව සදානම වම• �ාරරකව සදානම වම • ආේථක ව�යන සදානම වම

2. �හභාගවනනනට ශ‍ර ලංකා පවල �ංවධාන �ංගමසේ දරකතන අංක �හ ඒ හා �මබනධ වය හැක සවනත ආකාරය දැනම සදනන. 37/27, බලේ�ේ පටමග, සකාළඹ 07. දරකතන - 0112 555 455 සකට පණවඩ - 0716 408 408/ 0716 409 409

ඊ සමල - [email protected] - happylifedoctor@ Skype/ msn/ yahoo/ google

5. ප‍රත�ංධසරාේධක(උපත පාලන ක‍රම/පවල �ැළසම ක‍රම)


ප‍රත�ංධසරාේධක (උපත පාලන ක‍රම/පවල �ැළසම ක‍රම)


සහභාගවනනන වසන පහත දැක මවන ක‍රයාවන සේපරණ කරන ඇත. - පවල �ැළසම පළබඳ ඉසගන ගැනම

- වවධ ප‍රත�ංධසරාේධක ව�ේතර කරසම හැකයාව ලැබම

- ප‍රත�ංධසරාේධ පළබඳ �නනසේදනය කරන ආකාරය �ාකචා කරම

පාඩේ මපරහරව - පවල �ැලසම යන සනහ අේථය ව�ේතර කරම

- වවධ ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රම පළබඳ �ාකචා කරම

- ලංගක හැසරම �හ ප‍රත�ංධසරාේධ භාවතය පළබඳ දැනවත තරණ ගැනම �ඳහා ක�ලතා පහණ වම

- ප‍රත�ංධසරාේධ භාවතය පළබඳ සය �හකරවනට �නනසේදනය කළ යත සහාඳමඅව�ේථාව පළබඳ �ාකචා කරම

- පවල �ැළසම හා �බැද සපෞදගලක වටනාකම අවසබාේධ කර ගැනම

අවශ‍ය ද‍රව‍ය - වාේතා කරම �ඳහා අව�‍ය දෘෂ‍ය සමවලම (කඩදාස, සද සකාළ, කළ/ සද ලෑලල �හ පෑන,

හණ)

- “වචන සප‍රසහේලකාව” අත පත‍රකාව (ඇමණම B)

- “ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රම පළබඳ වැඩ වාේතා �ටහන”අත පත‍රකාව (ඇමණම C)

- “ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රම පළබඳ සතාරතර”අත පත‍රකාව (ඇමණම D)

- භමකා නරපණ අව�ේථා (ඇමණම E)

- “නයමත දන ක‍රමය” අත පත‍රකාව

ඉගැනවමට මපර සේපරණ කළ යත ඉලකක - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම - වචන සප‍රසහේලකා ක‍රඩාවක �ක�ේ කරනන.

(සදශය භාෂාවලන)

- සබදා හදා ගැනම �ඳහා සතාරතර - අත පත‍රකා �ක�ේ කරනන. “ප‍රත�ංධසරාේධක - වැඩ වාේතා �ටහන” (ඇමණම C) �හ “ප‍රත�ංධසරාේධක - ක‍රම පළබඳ අත පත‍රකාව” (ඇමණම D), ලබා ගත හැක ප‍රත�ංධසරාේධක �ාමපල කහපයක එක රැ�ේ කර ගනන.

- කණඩායම භාවතය �ඳහා - “ප‍රත�ංධසරාේධක භමකා නරපණ අව�ේථා”�ක�ේ කරනන(ඇමණම E). �හභාගවනනනසේ ව�ය �හ �ං�ේකෘතයට ගැලසපන ස�ේ භමකා නරපණ අනවේතනය කර ගනන.

- සපෞදගලක භාවතය �ඳහා - ලෑලල සහාේ සද සකාළ මත ප‍ර�ේන �ටහන කරනන

- සබදා හදා ගැනමට සතාරතර - තරණ ප‍රජාවට පවල �ැළසම , ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන, එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ උපසද�න �හ පරකෂාව පළබඳ සතාරතර ලබා ගැනම �ඳහා යා හැක �ායන, ආයතන �හ නසයාජතයන සතයම ගත කරනන.

පරව කසලතා මහා අවශ‍ය පාඩේ - සපෞදගලක වටනාකම


- ප‍රජනක පදධත වමේ�න

- අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම

- තරණ ගැනසම ක�ලතා

™


41

සදස වයස - අවරද 10 - 18

පාඩම සඳහා වැය වන කාලය

මනතත 60

පාඩේ සැලැසම

???මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරමඉදරපත කරම (මනතත 5)

1. �හභාගවනනනට ආචාර කරනන. ඔවන සමහද තන තනව කටයත කරන ඇත බව පව�නන. සප‍රසහේලකාසේ වචන 12ක ස�වය යත බව කණඩායමට පව�නන. වචන, තර�ේ �හ සර�ේ ව�සයන සහාේ පසප�ට �හ ප‍රතවරදධ ද�ාවට �ටහන ව තබය හැක බව දැනම සදනන. පළමසවනම වචන සයලලම ස�ායා ගනනා පදගලයාට තාග‍යයක හම වන බව පව�නන.

2. �ෑම �හභාගවසනනකටම “වචන සප‍රසහේලකා”ව බැගන ලබා සදනන. (ඇමණම B) වචන සයලලම හම ව පස ඇත ඔ�වා ඒ බව දැනම සදන සල� පව�නන.

3. සේලාව ආරමභ කරනන. පළමසවනම තරඟය අව�න කරන �හභාගවන නන සේ නම �ටහන කර ගනන. මනතත 3ක ඇතළත සයළම වචන ස�ායා ගැනමට කසම �හභාගවන සනක අසපාසහා�ත වව සහාත එම කාලය ඇතළත වැඩම වචන �ංඛ‍යාවක ස�ායා ඇත �හභාගවනනා ජය ගන.

යතර:

4. සමහද හඳනා ගත වචන පාඩම පළබඳ යම අදහ�ක ලබා සදනවාදැය �හභාගවන නන සගන අ�නන. එම අනමාන කරම සබදා හදා ගැනමට කහප සදනසනකට අව�ේථාව සදනන. සමම පාඩම පවල �ැළසම පළබදව බවත වැළක සටම �හ ස�ස ප‍රත�ංධසරාේධක පළබඳ සමනම පවල �ැළසම ක‍රම භාවතය හා බැදන තරණ ගැනම පළබදව ද ඉසගන ගනනා බවත පැහැදළ කරනන.


ආ ප ර සකා ක ණ ෂ සනාේ ප‍ර ග

ය ප‍ර ත �ං ධ ව සරාේ ධ ක ල

ප ක‍රා � නා කා ක භ ඛ තා න

දැ ණ � උ න �ැ දෑ න ක සප

න ට ර ප ක ළ දැ ස�ා ර ත

ව ව භා ත ර ස න ආ ම ර

ත සරාේ ව පා ව ම ව ද ක සබා

බ ධ ය ල �ං ක ත ර හ ර

ව න ර න ධ ර ත ය ද ප

වැ ළ ක ස ට ම ර සනා ය ර

‍ර ව න ද‍යා ක ර ණ ය � ණ•

ප‍රත�ංධසරාේධක වැළකසටමදැනවත බව දැනවත තරණ

ගලන සපත�ර භාවය කතා කරම

ආදරය�ැළසම කරමවනද‍යාකරණයඋපත පාලන



මබද ා හදා ගැනම සඳහා මතාරතරනායකයාමගේ මයදවේ සහ වශාල කණඩායේ භාවතය (මනතත 30)

1. පවල �ැලසම යන උපත පාලනය සහාේ සවනත උපක‍රම සයාදා ගනමන දරවන ලබන සන කවදාද යනන �ැළසම කරම බව පැහැදළ කරනන. ලංගකතව අධ‍යාපනය, එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වළකවා ගැනම �හ කළමනාකරණය, මද �රභාවය �ඳහා උපසද�ණය �හ ප‍රතකාර ආදය බහලව භාවත වන සවනත උපක‍රම අතරට ඇතළත සේ.

2. පවසල ප‍රමාණය පළබඳ අප සයළ සදනාටම වවධ ව වටනාකම පවතන බව සපනවා සදනන. ඇතැම අය ව�ාල පවලක ලබා ගැනමට කැමැතතක දකවන අතර ඇතැම අය දරවන ලැබමට කැමත නැත. තමන සේ පවල �ැළසම කරම �හ ලබන දරවන �ංඛ‍යාව �හ දරවන ලබන සන කවදාද යනන තරණය කරමට �ෑම පදගලසයකටම අයතයක ඇත. �ැළසම කරසම ඇත තවත වැදගත කරණක වන සන දරවන අතර පරතරයය. එක දරසවකසේ උපතන පස අවම ව�සයන අවරද 2ක වත දරසවක සනාලබා සටම මවසේ ස�ෞඛ‍යයට සමනම අළතන ඉපසදන දරවාසේ ස�ෞඛ‍යයට අැත අවදානමද පහත සහළය. දරවන පළබඳ වගකම �හකරවන සදසදනාම පැවසේ. �ැළසම සනාකළ ගේභණභාවසයන වැළක සටම �ඳහා පයවර ගැනසම වගකමද සදසනාටම පැවසේ.

3. තමනට හැක තරම ප‍රත�ංධසරාේධ ක‍රම නම කරන සමන �හභාගවනනනට දනවා සටනන. ඔවන සේ පළතර ලැය�ේත ගත කරනන. යමක මග හැර ඇතනම එය එකත කරනන. ඔසබ පළාසත සහාේ රට තළ ලබා ගත හැක ප‍රත�ංධසරාේධක අවධාරණය කරනන.

- වැළකසටම - සපත - සකානඩම - එනනත - ශක‍රාණ බැහැර කරම - රදමය අනගමන කරම - අනතේ ගේභාෂ උපකරණ - ඩයපගෑපමය - වනධ‍යාකරණය - �ේ‍ර �හ පරෂ

�හභාගවනනනට නයමත දන ක‍රමය පළබඳ අත පත‍රකාව ලබා සදනන.

නායකයාමගේ සටහන: ශක‍රාණ පටතට බැහැර කරම �හ �ර කාලය අනමාන කරම යන ක‍රම කාේයකෂම තාවය අතන ඉතා පහළ මටටසම පවතන බව �හ පළගත ප‍රත�ංධසරාේධක සනාවන බව අවධාරණය කරනන.

4. ප‍රත�ංධසරාේධක �ේථර �හ තාවකාලක ව�සයන වේග කළ හැක බව �හභාගවනනනට පැහැදළ කරනන. �ේ‍ර (ටයසබත තම )�හ පරෂ (වස�කතම) වනද‍යාකරණය �ේථර ක‍රම අතර සේ. දග කාලයක �ඳහා ක‍රයා කරන අනතේ ගේභාෂ උපකණ �හ සරාේපන ක‍රම සහාේ සකටකාලයක �ඳහා ක‍රයාකරන ගලන සපත සහාේ එනනත ආද ක‍රම තාවකාලක ක‍රම අතර සේ.

නායකයාමගේ සටහන: යම පදගලසයක කලන ලංගකව හැසර ඇත වවද, ඔවනට සදවන අදයර ව�සයන වැලැක සටම අනගමනය කරමට අව�ේථාව ඇත බව අවධාරණය කරනන.

5. පවල �ැළසම පළබඳ න�ේචත ක‍රම කහපයන ඉසගන ගැනමට �ැරස�න බව �හභාග වනනනට දැනම සදනන.

6. �හභාග වනනන කණඩායම හයකට සවන කරනන. �ෑම කණඩායමකටම ප‍රත�ංධසරාේධකය බැගන ලබා සදනන. කඩා කණඩායම වලට ලබා දමට ඔබට සදානම කර ගත හැක ප‍රත�ංනධවසරාේධක කහපයක පහත දැක සේ. - පරෂ සකානඩම - ගලන සපත

™


43


- හදස ගැබ ගැනම වළකවන සපත - “වැළැක සටම” යනසවන �ටහන කරන ලද කාඩ පතක

7. �ෑම කණඩායමකටම ප‍රත�ංධසරාේධක වැඩ වාේතා �ටහන අතපත‍රකාව(ඇමණම C) �හ ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රම අත පත‍රකාව (ඇමණම D) ලබා සදනන. ඔවන සේ ලබා ද ඇත ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රමය පළබඳ වැඩ වාේතා �ටහසන ඇතළත ප‍ර�ේණ වලට පළතර �ැපයම �ඳහා මනතත 10ක කාලයක ලැසබන බව කණඩායම වලට දැනම සදනන. සය කණඩායසම පළතර ඉදරපත කරමට පසව අව�ේථාව ලැසබන බව දැනම සදනන. ඉදරපත කරම �ඳහා සදානම වමට සද සකාළ, පලැටේනම, අත පත‍රකා ආද තමනට අව�‍ය ඕනෑම අමද‍රව‍යයක සයාදා ගත හැක බව පව�නන.

8. මනතත 10කන පස සය ඉදරපත කරම සද කරන සමන කණඩායම වලට දැනම සදනන. (එක කණඩායමකට මනතත 2 බැගන.) �ෑම ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රමයක පළබදවම සතාරතර නවැරද කරම �හ �මපේණ කරම �ඳහා නායකයා වසන �ෑම ඉදරපත කරමටකටම �ැළකල සලන �වන දය යතය. ඉදරපත කරම අව�න ව පස කණඩායම වලට �ේතතය ප‍රකා� කරනන.

9. �ෑම ප‍රත�ංධසරාේධකයකම ඔබව ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන හා එච.අය.ව/ ඒඩ�ේ වලන �හ ගැබ ගැනම යන අව�ේථා සදසකනම ආරකෂා සනාකරන බව පැහැදළ කරනන. එම අව�ේථා සදසකනම ආරකෂා වම �ඳහා දවතව ආරකෂණයක භාවත කරම වැදගත සේ. දවතව ආරකෂණය යන පහත දැක සවන ක‍රම හරහා �ැළසම සනාකළ ගැබ ගැනම වලන �හ එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වමය.

- �ෑම ලංගක හැසරමකදම කානතා සහාේ පරෂ සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරම - සවනත ප‍රත�ංධසරාේධකයක �මග සකානඩමය භාවත කරම - වැළක සටම - ඇතළ කරමක සද වන සයළ ආකාරසේ ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම

10. සයළම ඉදරපත කරම අව�න ව පස තරණ ප‍රජාවට පවල �ැලසම පළබඳ සතාරතර �හ ස�ේවා ලබා ගත හැක ප‍රසද�සේ පහට �ායන �හ ආයතන පළබඳ දැනම සදනන.

නායකයාසේ �ටහන : ගැබ ගැනසමන 100%ක ආරකෂාවක ලබා සදන සන වැළකසටම පමණක බව අවධාරණය කරනන.

කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතයකණඩායම භාවතය (මනතත 20)

1. �ේ සවච ා �හභාගවනනන සදසදසනක ලබා ගනන. ඔවනට ප‍රත�ංධසරාේධක භමකා නරපණ අත පත‍රකා (ඇමණම E) ලබා සදනන. සදානම වම �ඳහා මනතත කහපයක ලබා සදනන. භමකා නරපණය මනතත 5ත 7ත අතර ප‍රමාණසේ වය යතය.

නායකයාමගේ සටහන: භමකා නරපණය කරම �ඳහා කසසවක ස�ේවචාසවන ඉදරපත සනාවණ සහාත භමකා නරපණ අව�ථාව ඔබ හඩ නගා කයවා �හභාගවනනන �මග ඒ පළබඳ �ාකචා කරනන.

2. �ේ සවච ා �හභාගවනනන භමකා නරපණය �ඳහා සදානම වන අතර තර, �ේ සවච ා �හභාගවනනන වසන කණඩායම සවත භමකා නරපණයක ඉදරපත කරන ඇත බවද ඉන පස ඒ �ම�ේථ කණඩායම ඒ පළබඳ �ාකචා කරන ඇත බවද �හභාගවනනනට දැනම සදනන.

භමකා නරපණ - අශාන සහ දලන

• අ�ාන �හ දලන වවාහ ගව� සගන ඇත.

අශාන - ඔබ දලනට ආදරය කරන අතර වවාහ උත�වය �ඳහා ප‍රමාණවත මදල ඔවනට ලැබණ පස වවාහ ගව� ගැනමට තරණය කර ඇත. නමත දලන ඔබ �මග ලංගකව හැසරම ප‍රතසකෂේප කරන ඇතැය ඔබ ඉතා කණගාටසවන පසසේ. ඔබ සදසදනා දැනටමත වවාහ ගව� සගන ඇත



බැවන ඔසබ ව�ේවා�වනතභාවය �හ සචතනාව පළබඳ කසද �ැකයක දලන තබා ගත යත නැත බව ඔබ ව�ේවා� කරය.

දලන - ඔබ අ�ානට ආදරය කරන අතර ඔහ �මග කාලය ගත කරම ඔබව ඉතාම �තටට පත කරය. අ�ාන �මග ලංගකව හැසරම පළබඳ තරණය කරමට ඔබ සදානම නමත ඔබ උපත පාලන ක‍රම පළබඳ වැඩ යමක සනාදනනා අතර වවාහයට සපර ගැබ ගැනමක ඇත වම පළබඳ බසයන පස සේ. ඔසබ මතරයක වන �ෂනසගන ඔසබ සම පළබඳ වම�ා සටයාය. ගලන සපත භාවත කරසමන �දහටම ගැබ ගැනසමන වළකවන බව �හ සකානඩමයක භාවත කරන සමන අ�ාසනගන ඉලලා සටයසහාත ඔබ ඔහව ව�ේවා� සනාකරන බව අ�ාන සතන ඇත බව මතරය සපනවා දනනාය. එසමනම, පළම ලංගක හැසරසමද ගැබ ගැනමක ඇත වය සනාහැක බව ඇය අ�ා ඇත බවද එම න�ා ඒ පළබඳ බය සනාවන සමන ඇය කයා සට. ගලන සපත සහාේ සකානඩමයක භාවත කරම පළබඳ ඔබට �ේථර අදහ�ක තවමත සනාමැත අතර ඖෂධ �ලකට සගා�ේ සතාරතර ලබා ගැනමටද ඔබ ලැජජාසවන පස සේ. සම පළබඳ අ�ාසනගන වමසවසහාත ඔහ ඔබව වැරද සල� සතරම සගන සත අවල කර ගන ඇතැය ඔබ සතන න�ා ඔහසගන සම පළබඳ වමසමටද අකමැතය. ඔහ “බැහැ” යනසවන ප‍රකා� කසළාත කමක සදසේද? ඔබට කමක කළ හැකද? ඔබ සහාඳමක‍රමය ස�ායා ගනනා තර , පළමව ඔහ �මග ලංගකව හැසර ඔහව �තට කර පසව උපත පාලන ක‍රමයක පළබඳ සතා බලන බව ඔබ සතය.

සදධය - අ�ාන �හ දලන බංකවක හඳසගන සටන දේ�නයකන රංගනය ආරමභ වන අතර තමනට ආදසේ දැය අ�ාන දලනසගන අ�ය. දලන ලංගකට හැසරමට සදානමන සටන නමත ආරකෂා වම �ඳහා අනගමනය කළ යත ක‍රම සමානවාදැය අ�ාසනගන වම�මන �ෂන ප‍රකා� කළ සතාරතර අ�ාන සවත ඉදරපත කරය. වරන වර සකානඩම භාවත කරමට අ�ාන සදානමය. අනාරකෂත ලංගක හැසරම �ෑම වටම අනතරාදායක සනාවන බව ආ�ාන අ�ා ඇත.

3. ඉදරපත කරසමන පස �හභාගවනනනසගන පහත දැක සවන ප‍ර�ේන අ�නන.

- රංගනය තළ සද වන සන කමකද?

- අ�ාන �හ දලන මහණ දමට යන අවදානම සමානවාද? ඔවන ලංගකව හැසරණසහාත හැක වය හැක ප‍රතවපාක සමානවාද?

ප‍රතචාර ව�සයන පහත දැක සවන කරණ ඉදරපත වය හැකය.

- අ�ානට �හ දලනට අවදානම �හ අනව�‍ය ප‍රතවපාක �ඳහා ඇත අව�ේථා අවම කර ගත හැක සක සකස�ේද?

ලැබය හැක ප‍රතචාර කහපයක පහත දැක සේ. • ලංගක �ං�ේගසයන වැළක සටම • �ෑම අව�ේථාවකදම නවැරදව ප‍රත�ංධසරාේධක භාවත කරම.

- දලන ඇසේ මතරයසගන ලබා ගත වැරද සතාරතර සමානවාද? ප‍රත�ංධසරාේධ පළබඳ ඔබ අ�ා ඇත සවනත මත‍යා අදහ�ේ සමානවාද?

ලැබය හැක ප‍රතචාර කහපයක පහත දැක සේ. • උපත පාලන සපත ගැබ ගැනසමන �දාකාලකවම වළකවන බව , සකානඩම භාවතය

ව�ේවා�යක සනාමැතකම සපනවනනක බව �හ පළම ලංගක හැසරසමද ගැහැණ ළමසයක ගැබ ගත සනාහැක බව.

• සවනත මත‍යා මත - උපත පාලන ක‍රම කානතාවන �ේථලතාවයට පත කරන බව, සකානඩමය සයාේන මාේගය දසේ අතරදහන වය හැක බව �හ එය පටතට ගැනමට �ැතකමක කළ යත බව, �ේ‍ර වනද‍යාකරණය අේථවහරණයට සහේත වන බව �හ වාස�කතම ලංගක සබල හනතාවයට සහේත වන බව , ඕනෑම සහාේසමාේනමය ප‍රත�ංධසරාේධකයක කානතාවන අතර පළකා �ඳහා සහේත වය හැක බව.

(-) (+)

ගැබ ගැනම �තටදායක හැගමක ඇත වම

ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන

ඔවන සේ �ම බන ධතාවයට වඩා වැඩ �මපත වයක ලැබම

මානසක පසතැවලල කතහලය �ංසදවම

ඔවන සේ �මබනධතාවය මත පැටසවන පඩනය

සදමාපයන �මග ගැටළ මත වම

™


45


- අ�ාන �හ දලනට ඔබ ලබා සදන උපසද�ේ සමානවාද?

ලැබය හැක ප‍රතචාර කහපයක පහත දැක සේ. • සය අව�‍යතා �හ බලාසපාසරාතත පළබඳ එකසනකා �මග කතා බහ කරම• වැළක සටම �හ එකසනකා �මග ගණාතමක කාලයක ගත කරම �ඳහා සවනත ක‍රම

ස�ායා ගැනම• ව�ේවා� කළ හැක මලාශ‍රයකන ප‍රත�ංධසරාේධක පළබඳ සතාරතර ලබා ගැනම • ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම ප‍රත�ංධසරාේධක නවැරදව භාවත කරම

- ගැබ ගැනමක වළකවා ගැනම �ඳහා මලක වගකම පැවසරසනන කාටද?

ලැබය හැක ප‍රතචාර කහපයක පහත දැසකේ. • අස�ේන �හ දලන යන සදසදනාම

නායකයාසේ �ටහන : වගකම �හගත සතාේරා ගැනම පළබඳ �ාකචා කරන වට වැඩ බරක �හ ස�ෞඛ‍යමත උපසද�ේ ලබා සදනන. අව�‍ය ව වසටක වැරද සතාරතර නවැරද කරනන.

4. සය �මබනධතාවය පළබඳ ඇත ලංගක අභලා�යන පළබඳ සදසදසනක කතා කළ යත සහාඳම අව�ේථාව කමකදැය �හභාගවන නන සගන අ�නන. �හභාගවනනනට ඔවන සේ අදහ�ේ ඉදරපත කරම �ඳහා අව�ේථාව ලබා සදනන. ඉනපස ලංගකව හැසරමට සපර සමම කතා බහ ඇත වය යත බව අවධාරණය කරනන. සමවැන �ාකචා පරණතභාවය �හ වගකම �හගතභාවය සපනනම කරය.

මපෞදගලක භාවතය�ාකචාව (මනතත 5)

1. ලෑලල මත සහාේ සද සකාළයක පහත දැක සවන ප‍ර�ේන ලයා දකවනන.

- ඔබ පවලක �ැලසම කරන වට භාවත කරන ඇතැය සතන ක‍රම සමානවාද?

- ඔබ ඔසබ �හකරව �මබනධ කර ගන සන සකස�ේද?

- පවල �ැළසම ක‍රම ලබා ගැනම �ඳහා යා යත �ේථාන ඔබ දනනවාද?

- යම යවලක දරවන බහ සනාකරම සතාේරා ගනනවානම ඔවන පවලක වනවාද?

- පළම දරවා ලැබම �ඳහා සදස වය� කයද?

- දරවා පළබඳ වගකම දරන සන කවද?

- දරසවක තවමත අව�‍ය නැත යවලක ප‍රත�ංධසරාේධ භාවත කරම සදසද?

- උපත පාලනය කාසේ වගකමකද? කානතාවසේද? පරමයාසේද?

2. ඉහත ප‍ර�ේන වලට පළතර �ටහන කළ යත බව �හභාග වනනනට දැනම සදනන. (ලවසම හැකයාව සනාමැතනම න�ේ�බදව තමසනේ පළතර පළබඳ කලපනා කළ හැකය.) �ෑම පදගලසයකම සමහද තන තනව කටයත කළ යතය.

6. ලංගකව �ම ස‍රේෂණයවන ආ�ාදන


ලංගකව �ම ස‍රේෂණය ආ�ාදන


සහභාගවනනන වසන පහත දැක මවන ක‍රයාවන සේපරණ කරන ඇත. - ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ම ස‍රේෂණය වසම අවදානම අවසබාේධ කර ගැනම

- බහලව ඇත ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �හ ඒවාසේ සරාේග ලකෂණ දැන ගැනම

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වන ආකාරය දැන ගැනම

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන හා �මබනධ ස�ේවා ලබා ගත හැක �ේථාන දැන ගැනම

පාඩේ මපරහරව - ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ම ස‍රේෂණය වය හැක අවදානම �හගත හැසරම හඳනා

ගැනම

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ම ස‍රේෂණය වන සන සකස�ේදැය ව�ේතර කරම

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �හ ඒවාසේ ලකෂණ පළබඳ දැනම දම

- තරණ ප‍රජාවට ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන හා �මබනධසයන ලබා ගත හැක ස�ේවා පළබඳ දැනම දම


හණ), කාඩපත සහාේ කඩදාස තර

- සපාේ�ටේ කඩදාස, පලැටේනම පෑන, ඇලවම පට, ගම

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ පරවේතනය කරන ලද අත පත‍රකා (ඇමණම F) සහාේ තරණ ප‍රජාව �ඳහා �ක�ේ කළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ අත සපාත

- ප‍ර�ේ සනාේත තර වැඩ�ටහන �ඳහා ප‍ර�ේන

- සදශය ව�සයන පවතන ලංගාශ‍රත සරාේග �ායන පළබඳ සතාරතර

- “සරාේග ලකෂණ ඇත වව සහාත ” සද සකාළයක �ටහන කළ සතාරතර

ඉගැනවමට මපර සේපරණ කළ යත ඉලකක - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම - �හභාගවනනන සයළ සද නාටම �ෑසහන පරද

කාඩ පත �ක�ේ කර ගනන. �ෑම කාඩ පතකම ඉනදයාන නලයකසේ සහාේ නළසවකසේ නම �ටහන ව තබය යතය. ඒ අතරන ඇතැම කාඩ පත වල “ නැවත හඳගැනමට පව�න සතක සදන ලබන කසද වධානයක අනගමනය සනාකරනන” කාඩපත තනක කඩා “c” අකරක �හතවද, කඩා “o” “z” “x” වන අකර වලන එක අකරක බැගන �ටහන වණ එක කාඩ පත බැගනද �ක�ේ කරනන. “o” “z” “x” අකර �ටහන වණ �මහරක (තනක) කාඩ පත වල “මසේ වධානයන අනගමනය සනාකරනන” යනසවන �ටහන කරනන.

- සබදා හදා ගැනම �ඳහා වැඩ දර සතාරතර - ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ අත පත‍රකාව පරවේතනය කරනන(ඇමණම F) සහාේ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ සදශය භාෂා වලන �ක�ේ කරන ලද සපාත පත සහාේ පත‍රකා ස�ායා ගනන.

- කණඩායම භාවතය �ඳහා - ප‍රස�ේනාේතතර වැඩ�ටහන �ඳහා ප‍ර�ේන ලැය�ේතවක �හ “ලකෂණ ඇත වව සහාත ” �ඳහා සයාදා ගත හැක සතාරතර �ක�ේ කරනන.

- සපෞදගලක භාවතය �ඳහා - ප‍රකා� ලැය�ේතවක සද සකාළ ලයනන මත සහාේ �ෑම �හභාගවන සනක �දහාම තන තන පටපත ව�සයන �ක�ේ කරනන.

පරව කසලතා මහා අවශ‍ය පාඩේ - සපෞදගලක වටනාකම - වැඩවය පැමණම - ප‍රජනක පදධත වමේ�නය - අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම - ප‍රත�ංධසරාේධක - ප‍රතසකෂේප කරම පළබඳ ක�ලතා

™


49


වයස මටටම - අවරද 10ත 18ත අතර

පාඩම සඳහා ගත වන කාලය

මනතත 60

පාඩේ සැලැසම???

මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරමඉදරපත කරම (මනතත 10)

1. ඉනදය නළ නළයසනේ නම �හත කාඩ පත බැගන �ෑම �හභාගවසනනකටම ලබා සදනන. තමනට ලැබණ කාඩ පසත �දහන වධානයන රහසගතව තබා සගන උපසද�ේ පළපදන සමන දැනම සදනන. අසන වලන නැගට නළ නළයන තසදසනකසේ �මර �ටහන ලබා ගනනා සමන වධානය කරනන. එහද ඔවන කාමරය පරා වහද යන බවට වග බලා ගනන.

2. සයළම �හභාගවනනන �මර �ටහන තන බැගන ලබා ගත පස අසන වලට පැමණ හඳගැනම �ඳහා අව�ේථාව ලබා සදනන. “o”, “z” �හ “x” �ටහන ව ඇත කාඩපත හම පදගලයනට නැග සටන සමන පව�නන. “z” අකර �හත පදගලයාට සගාසනාේරයාව ආ�ාදනය ව ඇත බවත �මර �ටහන පමණක ලබා ගැනම ඔවන �මග ලංගකව හැසර ඇත බව මවා පාන සල� කණඩායමට දනවනන. “o” අකර �හත කාඩ පත හමකරට කලැමඩයාවද, “x” අකර හම කාඩ පත හමකරට ලංගක ඉනනනද ඇත බව සපනවමන ක‍රයාකාරමක පවතවාසගන යනන.

3. �මර �ටහන ලබා ගත සයළ සදනාටම නැග සටන සමන පව�නන. නැග සටන පදගලයසනගන �මර �ටහන ලබා ගත පදගලයනටද නැග සටන සමන දනවනන. ඒ ආකාරයට “වධානයන අනගමනය සනාකරනන” යන වැකය ඇතළත කාඩ පත හමයන හැර ස�ස සයළම සදනා නැග සටන තර ක‍රයාකාරකම දගටම පවතවාසගන යනන.

4. “c” අකර �හත කාඩ පත හම පදගලයනට අත ඔ�වන සමන වධානය කරනන. වා�නාවකට සමන එම පදගලයා ලංගක හැසරසමද සකානඩම භාවත කර ඇත බවත එම න�ා කණඩාය සම ස�ස අයට එම පදගලයාසගන ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ අවදානමක සනාමැත බව ද කණඩායමට දනවනන.

5. සයළම සදනාට අසන ගනනා සල� දනවා “කසම වධානයක අනගමනය සනාකරනන” යනසවන �ටහනව ඇත කාඩ පත හමයනට නැග සටන සල� දනවනන. සමම පදගලයන ලංගක �ං�ේගසයන වැළක සට ඇත අතර ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා ව ඇත බව පැහැදළ කරනන.

නායකයාමගේ සටහන: සමම ක‍රයාකාරකසම වවධ ආකාර ඇත. උදාහරණයක සල�, පදගලයන කහප සදසදසනකසේ අතල මත ස�ස අයට රහසන දලස�න කඩ තවරා ඔවනව කණඩායසම ස�ස අය �මග මශ‍ර සකාට අතනත සදමන එකසනකා හඳනා ගැනමට අව�ේථාව දම එක ක‍රමයක. තවත ක‍රමයක වන සන වවධ පැහැයන සගන යත සන සබාේල �හත සකාේපප �හභාගවනනනට ලබා ද සභ පැතම ව�සයන සකාේපප වල ඇත සන සබාේල හවමාර කර ගනමට ඉඩ ලබා දමය. එවට රත පැහැත සන සබාේල හමව පදගලයනට එච.අය.ව ආ�ාදනය ව ඇත. ක‍රයාකාරකම සමසහයවනනා වසන �හභාගවනනන කහප සදසනකට එක මත එක තැබ සකාේපප සදක බැගන ලබා දය යත අතර එය සකානඩමය නසයාේජනය කරන බව පසව දැනම සදනන.

මබදා හදා ගැනම සඳහා මතාරතරනායකයාසේ සයදවම �හ ව�ාල කණඩායම භාවතය (මනතත 40)

1. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ අතපත‍රකාව සබදා හරනන (ඇමණම F). ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන යන ලංගක �ේපේ�සයන පැතසරන ආ�ාදන බව පැහැදළ කරනන. සයාේන, ගද සහාේ මඛ යන ඕනෑම ආකාරසේ ලංගක �ං�ේගයකන සමම ආ�ාදන �ම ස‍රේෂණය වය හැකය. අනාරකෂත ලංගක හැසරම වල සයසදන ඕනෑම පදගලසයකට ලංගකව

9 PATH. International Handbook: Games for Adolescent Reproductive Health. Washington, DC: PATH.10 Adapted from “Life Planning Skills”, African Youth Alliance, 2004



�ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන ආ�ාදනය වය හැකය. 2. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වේග 30ක පමණ ඇත නමත ඒවා බහලව පවතන ඒවා

වන සන පහත දැක සවන ආ�ාදන වේග බව දනවනන.

a. සපල�ේ b. සගාසනාේරයාc. ලංගක හේප�ේ d. ලංගන ඉනනනe. කලැමඩයා f. මානව පැපසලාේමා ධවර�ේ ආ�ාදනය g. ට‍රයසකාමනාස�ේ h. එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ

3. ඒ ඒ ආ�ාදනයට වස�ේෂත ව ලකෂණ පැවතය ද පහත දැක සවන ආකාරසේ සපාද ලකෂණද ඇත.

- ලංගක ප‍රසද� රත පැහැයට හැරම �හ තවාල ඇත වම - ම‍රා පට කරන වට �හ ලංගක �ංේගසේද සේදනාව දැනම - ශෂේණසයන �හ සයාේන මාේගසයන ආ�ාමාන‍ය සල� ශ‍රාවයන පට වම - ලංගක ප‍රසද� අවට �හ ගදය අවට බබල �හ තවාල මත වම - අධක කැසම �හ කෂේඨ - අ�නප හැගම

4. �ාරරක සරාේග ලකෂණ සනාමැතව පරෂයනට සමනම කානතාවනටද ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක පැවතය හැක බව අවධාරණය කරනන.

5. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයන පළබඳ තරණ කානතාවන පරෂනට වඩා වැඩ අවදානම ක දරන බව පැහැදළ කරනන. එස�ේ වමට සහේත කහපයක ඇත බව සපනවා සදනන. එනම, කායක �ැකැ�ේම අනව ආ�ාදන �ඳහා වැඩ අවදානමක දැරම �හ කානතාවට �මාජසේ පහල තතතවයක හම ව තබම �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව ඒකාකෘත �හ ආ�ාදන �හත කානතාවන පළබඳ පළල මටටසම සකාන කරමක බැද පැවතම යනාදයය.

6. සබාසහාේ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන ප‍රතකාර සනාකළ සහාත කානතා �හ පරෂ වද භාවය, ම‍රා ආ�ාදන �හ කානතාවනට සශ‍රාේණ ප‍රදාහය වැන තතතවයනට සහේත වය හැකය. හේප�ේ �හ එච.අය.ව වැන ධවර�ේ ආ�ාදන හැරණ වට ස�ස අ�ාදන ප‍රතකාර කරසමන සව කළ හැකය.

7. �හභාගවනනන සව සදනා බැගන ව කණඩායම වලට සවන කරනන.

නායකයාසේ �ටහන : තබය යත උපරම කණඩායම �ංඛ‍යාව 6 ක �හ අවම කණඩායම �ංඛ‍යාව 4ක බවට වග බලා ගනන.

8. �ෑම කණඩායමකටට රඟ දැකවම �ඳහා භමකා නරපණ ලබා සදනන.

- සකටම පළම නම �හත පදගලයාට ධවද‍යවරයා සල� කටයත කළ හැකය. ධවද‍යවරයා එනම සපාේ�ේටරය ව�ේතර කරනනා රපවාහන වැඩ�ටහනක අමසතතක සේ.

- දගම නම �හත පදගලයාට රපවාහන ඉදරපත කරනනා සල� කටයත කළ හැකය. එම පදගලයා වසන ධවද‍යවරයා �මග �මමඛ �ාකචාව සමසහවය.

- ස�ස �හභාගවනනන දරකතනසයන ප‍ර�ේන ඉදරපත කරන පර�ක.

9. �ෑම කණඩායමකටම ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනය බැගන සතාේරා ගැනමට අව�ේථාව ලබා ද ඒ ඒ ආ�ාදනය පළබඳ පහත දැක සවන සතාරතර ඇතළත සපාේ�ේටරයක �ක�ේ කරන සමන දනවා සටනන. • නම �හ සරාේග ලකෂණ • �ම ස‍රේෂණය වන ආකාරය • ප‍රතකාර • ආරකෂා වම

10. සද සකාළ, පලැටේනම �හ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ දතත පත‍රකා �හභාගවනනනට ලබා සදනන. සපාේ�ේටරය �ක�ේ කරම �ඳහා ඕනෑම ආකෘතයක සයාදා ගත හැක බව දනවනන.

11. සමම ක‍රයාකාරකම �ඳහා ධවද‍යවරයා, රපවාහන ඉදරපත කරනනා, �හ දරකතනසයන

™


51


ප‍ර�ේන අ�නනා සතාේරා ගැනමට මතක කරනන.

12. සපාේ�ේටරය නේමාණය කරමට �හ රපවාහන නසේදකයා වසන ස‍රේක ෂකයන සේ දරකතන ඇමතමද �මග ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ �ක�ේ කළ සපාේ�ේටරය සයාදා සගන ධවද‍යවරයා �මග �මමඛ �ාකචාව සමසහයවන භමකාව නේමාණය කර ගැනමට මනතත 15ක කාලයක ලබා සදනන. ඉන පස �ෑම කණඩායමකටම ඔවන සේ භමකා නරපණය ඉදරපත කරමට අව�ේථාව ලබා සදනන. ඉදරපත කරම �ඳහා �ෑම කණඩායමකටම මනතත 2 බැගන හම සේ.

13. �ෑම ඉදරපත කරමක පළබදවම ප‍ර�ේන ඇසමට �හභාගවනනන ධධේයමත කරනන. �ැසය අව�ානසේද, ලංගක හැසරම වලන වැළක සටසමන සහාේ ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම නවැරදව සකානඩමයක භාවත කරසමන ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වය හැක බව අවධාරණය කරනන.

14. �ෑම ඉදරපත කරමකම අව�න ව පස, ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ පළල සල� (සගාසනාේරයා වල සරාේග ලකෂණ, සපල�ේ වල සරාේග ලකෂණ , කලැමඩයා �ඳහා ලබා සදන ප‍රත ජවක ඖෂධ වල නම යනාද සතාරතර) දැන සටම අව�‍ය සනාවන බවත එය ස�ෞඛ‍යය ස�ේවා ප‍රවේධකයාසේ කාේයයක බවත බව සපනවා සදමන �ැසය �ාරාං� ගත කරනන. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන තමනව ආරකෂා කර ගැනමටනම ප‍රධාන කරණ 5ක දැන සටය යත බව අවධාරණය කරනන.

- ආ�ාදත පදගලසයක �මග අනාරකෂත ලංගක හැසරම වල සයදසමන ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනය ඔබටද ආ�ාදනය වය හැක අතර, යම පදගලසයකට ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක ඇතදැය බාහර සපනසමන දැනගැනම අපහසය.

- ඇතැම ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන කසද සරාේග ලකෂණයක සනාසපනවය. එමන�ා ලංගකව ක‍රයාකාර පදගලයන නරනතරසයන පරකෂණ �ඳහා සයාම වය යතය.

- යම පදගලසයකට තමනට ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක ඇතැය සසතන ලකෂණ මත ව ඇතනම අදාල පදගලයා ප‍රතකාර �ඳහා �ායනයක සවත සහාේ ධවද‍යවරසයක සවත යා යත සේ. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන ප‍රතකාර සනාමැතව සව වන සන නැත. සද වන සන ඒවා වඩාත නරක අතරට හැරම පමණ.

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන වැළක සටම �ඳහා සහාඳම ක‍රමය වන සන ලංගක හැසරම වලන වැළක සටමය. ලංගක �හකරවන ප‍රමාණය සමා කරසමන �හ සකානඩම භාවතය සහාේ ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම දවතව ආරකෂණය භාවත කරසමනද අවදානම ව�ාල සල� පහත සහළය හැකය.

- ඔබට සරාේග ලකෂණ ඇත වව සහාත පහත �දහන දෑ කළ යතය. (සමම සතාරතර සද සකාළයක ලයා දකවනන.)

• වහාම ධවද‍ය ප‍රතකාර ලබා ගනන

• ඔසබ ලංගක �හකරවනට දැනම සදනන

• �හරවනව පරකෂණ �ඳහා සයාම වමට උනනද කරවනන

• ප‍රතකාර ලබා ගනනා අතරතර ලංගක හැසරම වළන වැළක සටනන

නායකයාමගේ සටහන: තමන පරකෂණ �ඳහා සයාම වවද සය �ැමයා පරකෂණ �ඳහා සයාම සනාවණසහාත ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනය �ම ස‍රේෂණය වසම එ සල�ම පවතන බව ගැහැණ ළමනට දැනම සදනන. තතතවය මග හැරම �ඳහා සදසදනාම එකවර පරකෂණ �ඳහා සයාම වය යතය.

15. තරණ ප‍රජාවට ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ ස�ේවා ලබා ගත හැක ප‍රසද�සේ පහට �ේථාන පළබඳ සතාරතර ලබා සදනන.

කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතයකණඩායම භාවතය (මනතත 5)

1. �හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සබදා ප‍ර�ේණ වචාරාතමක ක‍රයාකාරකම ව�ේතර කරනන. ඔබ ප‍ර�ේනය ඇසසමන පස එයට නවැරද පළතර ලබා සදන කණඩායමට ලකණක හමසේ.



වැඩම ලකණ ප‍රමාණයක ලබා ගනනා කණඩායම ජයගන.

2. ප‍ර�ේන �හ පළතර :

a ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ම ස‍රේෂණය වන සන සකස�ේද?

�ම �ේපේ� වසමන, මඛ �ං�ේගසයන, සයාේන �ං�ේගසයන �හ ගද �ං�ේගසයන

b ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �දහා පරෂයනට වඩා කානතාවන වැඩ අවදානමක දරන සන ඇය?

�ාරරක ව�සයන ඇත අනතරදායක බව වැඩ වම �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය පලබඳ අදහ�ේ

c වඩාත භයානක ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �දහා වැඩ අවදානමක ඇත හැසරම සමානවාද?

අනාරකෂත ලංගක �මබනධතා (සයාේන, ගද �හ මඛ )

d ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �හත පදගලයන සගන තසනන සදකකටම ආ�ාදන වැළද ඇත සත අවරද 25ට අඩ වයස�ේද බව �ත‍යයකද?

ඔේ!

e ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂාවම �දහා ඇත 100%ක ඵලදාය ක‍රමය වන සන කමකද?

ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම

f දවතව ආරකෂණය යන කමකද? - ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම පරෂ සහාේ කානතා සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරසමන - සවනත ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රමයක �මග සකානඩමයක භාවත කරසමන - ලංගක හැසරම වලන වැළක සටසමන - ඇතළ කරමක �හත සයළ ආකාරසේ ලංගක හැසරම මග හැරසමන�ැළසම සනාකළ ගැබ ගැනම වලන �හ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වම.

g සව කළ සනාහැක ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වේගය කමකද?

ධවර�ේ ආ�දන - එච.අය.ව, මානව පැපසලාේමා ධවර�ේ ආ�ාදන , හේප�ේ �හ සහපටයට�ේ බ.

h ලංගකව �සමපෂණය වන ආ�ාදන මග හැරමට තරණ ප‍රජාවට �හය වය හැක ක�ලතා සමානවාද?

ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම, අනාරකෂත ලංගකව හැසරම ප‍රතසකෂේප කරම, සකානඩම භාවතය පළබඳ එකඟතාවන ඇත කර ගැනම, දැනවත තරණ ගැනම.

i ලංගකව �සමපෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ අවදානම අවම කළ හැක හැසරම සමානවාද?

වැළක සටම, ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකම සකානඩමයක නවැරද ආකාරසයන භාවත කරම, ලංගක ජවතය එක �හකරසවකට පමණක සමා කරම, ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පරකෂණ �ඳහා නතර සයාම වම.

3. ජයගාහ කණඩායමට සභ පතනන. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන තරණ ප‍රජාව ආරකෂා කරමට වැලක සටම �හ ආරකෂත ලංගක හැසරම �හය වන බව අවධාරණය කරනන.


1. ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ඳහා තමනට ඇත අවදානම පළබඳ සතා බැලම �ඳහා

™


53

�හභාගවනනනව උනනද කරනන. ඔවනට �හය වම �ඳහා පහත දැක සවන වචන �ඳහා අත �ංඥා නයම කරනන. “අවදානම”(උදා- අත නලල මත), “අවදානමක නැත”(උදා- අත උකළ මත) සහාේ “කව සනාහැකය” (උදා- නකට ඇලලම). ඔබ පහත දැක සවන ප‍රකා� කයවන වට අසසනන නැගට තමනට අදාල අත �ංඥාව සපනවන සමන �හභාග වනනනට දනවා සටනන.

- මට ලංගක �හකරවන එක අසයකට වඩා සට

- මම ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම සකානඩම භාවත කරසනන නැත.

- මම ලංගක හැසරම වලන වැළක සටනවා.

- මම ලංගකව හැසසරන සන එක �හකරසවක �මග පමණ

- මම බර �හ ස�ස ආකාරසේ මත පැන පානය කරනවා

- මට මත ද‍රව‍ය පාවචච කරනන පළවන

- මම �ැම වටම සකානඩම භාවත කරනවා

2. මනතත කහපයකන පස, අනාරකෂත ලංගක හැසරම, බහ ලංගක �හකරවන සටම, මත පැන �හ මත ද‍රව‍ය භාවතය යනාදය වැඩ අවදානම හැසරම ගණයට ඇතළත වන බව පැහැදළ කරනන. ඇතැමවට අපසේ අවදානම සකතරම දැය හඳනා ගැනමට අපහසය. ඇතැම හැසරම තළ පැහැදළ සල� අවදානම ඇතළත සනාවන අතර සනාදැනවත කමන අප අවදානම �හගත හැසරම වල නයැලමට ඉඩ ඇත.


7. එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ


එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ


සහභාගවනනන වසන පහත දැක මවන ක‍රයාවන සේපරණ කරන ඇත. - එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය වසම අවදානම අවසබාේධ කර ගැනම

- �ම ස‍රේෂණය වන ක‍රම අවසබාේධ කර ගැනම

- ආ�ාදනසේ අදයර පළබඳ ඉසගන ගැනම

- එච.අය.ව වලන ආරකෂා වය හැක ආකාරය අවසබාේධ කරන ගැනම

- එකගතාවයන ඇත කර ගැනසම ක�ලතා ඔවන සේ ඔවන සේ තරණ පළබඳ �ේථරව සටම පහණ වම

පාඩේ මපරහරව - එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය වන ආකාරය පැහැදළ කරම

- එච.අය.ව වළකවා ගැනම පළබඳ �ාකචා කරම

- එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය වය හැක අවදානම �හගත හැසරම සමානවාදැය �ාකචා කරම

- ප‍රතසකෂේප කරසම �හ එකඟතා ඇත කර ගැනසම පහණ වම

- එච.අය.ව ආ�ාදනය �ඳහා ඇත තන පදගල අවදානම තසක�ේර කරම

අවශ‍ය ද‍රව‍ය - �ෑම �හභාගවන සනකටම පාට කළ සන සබාේල 30 බැගන අඩංග මලලක. සම �ඳහා වලකප

ර� කැවල වේගද භාවත කළ හැකය. උදා - සේලන ලද පළතර, ඇට වේග සහාේ එච.අය.ව ධන �හ එච.අය.ව ඍණ යනසවන �ටහන කර සරාේල කරන ලද කඩා කඩදාස කැබල. කඩා කාඩ පතක �හ �ෑම �හභාගවසනනකටම �ෑසහන පරද පැන�ල.

- වාේතා කරම �ඳහා අව�‍ය දෘෂ‍ය සමවලම (කඩදාස, සද සකාළ, කළ/ සද ලෑලල �හ පෑන, හණ), කාඩපත සහාේ කඩදාස තර �හ එච.අය.ව පළබඳ තරණ ප‍රජාව �ඳහා �ක�ේ කළ අත සපාත.

- ප‍රක සෂේපණ යන‍රය (සප‍රාජකටරය) ලබා ගත හැකනම.

- සද සකාළ

- ස�ේවචා පරකෂණ සද කරන �ේථාන පළබඳ සතාරතර

- සදවම ඇතළත කාඩ පත

ඉගැනවමට මපර සේපරණ කළයත ඉලකක - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ඇත කරම �ඳහා - සන සබාේල ඇතළත මළ අවම ව�සයන

තනකට සකාළ පැහැත සන සබාේල 10- 15ත අතර �ංඛ‍යාවක දමනන. (සහාේ එච.අය.ව ධන යනසවන �ටහන කළ සරාේල කළ කඩදාස ) සමම මළ තසන පහළ සකාසන X අකර �ටහන කරනන. ස�ස සන සබාේල මළ වලට සකාළ පැහැත සන සබාේල දමනන එපා. �හභාගවන නන සේ ගණනට කඩා කාඩ පත �ක�ේ කර ගනන. කාඩ පත තනක කඩාවට C අකර �ටහන කරනන. ස�ස කාඩපත හ�ේව තබනන.

- සබදා හදා ගැනම �ඳහා වැඩ දර සතාරතර - එච.අය.ව ස�ේවචා පරකෂණ (උපසද�නය �හ පරකෂාව) මධ‍ය�ේථාන පළබඳ සතාරතර එක රැ�ේ කර ගනන.

- කණඩායම භාවතය �ඳහා - භමකා නරපණය �ඳහා චේත සදකක ව�ේතර කර ඇත සදවම ඇතළත කාඩ පත සදකක �ක�ේ කරනන. �ං�ේකෘතය �හ �හභාගවනනනසේ වය� අනව භමකා නරපන අනවේතනය කර ගනන.

- ප‍ර�ේණ වචාරාතමක වැඩ�ටහන �ඳහා ප‍රකා� �ක�ේ කරනන.

™


57


පරව කසලතා මහා අවශ‍ය පාඩේ - ප‍රත�ංධසරාේධක

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන

- වැඩ වය පැමණම

- ප‍රජනක පදධත වමේ�නය

- අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම

- ප‍රතසකෂේප කරසම ක�ලතා


-

වයස - අවරද 10ත 18ත අතර

ගත වන කාලය

මනතත 60

පාඩේ සැලැසම ??? මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම

ඉදරපත කරම (මනතත 15)

1. සන සබාේල මළ �ක�ේ කරනන. ඒ පළබඳ කසවක �හභාගවනනනට දැනම දසමන වළකනන.

නායකයාසේ �ටහන : අවම ව�සයන �හභාගවනනන තසදසනකට සකාළ පැහැත සන සබාේල �හත X අකර �ටහන කර ඇත මලල ලැබ ඇත බවට වග බලා ගනන. එවට �හභාගවනනසනගන කහප සදසනක එච.අය.ය ආ�ාධත සල� හදකලා ව නැත.

2. සන සබාේල මලලක, පැන�ලක �හ කාඩ පතක බැගන �ෑම �හභාගවසනනකටම ලබා සදනන.

3. අව�‍ය නම කණඩායසම ස�ස පදගලයන හා සන සබාේල හවමාර කර ගැනමට අවකා�ය ලබා සදනන. සන සබාේල හවමාර කර ගැනමට තමනට අව�‍ය නැත නම ඉන වැළක සටය හැක බව �හ සන සබාේල හවමාර කර ගනනවානම තමන සන සබාල හවමාර කර ගනනා පද ගලයන සේ අත�න තමනට ලැබ ඇත කාඩ පසත �ටහන කර ගත යත බව දනවනන. අව�ර සදන තර සන සබාේල කෑසමන වළකන සමන දනවනන.

4. මනතත 5කන පමණ පස �ැම සදසදනාටම සය අසන සවත පැමසණන සල� දනවනන. වැඩම අත�න �ංඛ‍යාවක ලබා සගන ඇත පදගලයා හඳනා ගනන. ක‍රයාකාරකමට අනව සන සබාේල හවමාරකර ගැනම යන එම පදලගයන �මග ලංගකව හැසරම බව පැහැදළ කරනන. සන සබාේල හවමාර කර ගැනසමන වැළක සට පදගලයන �හ කාඩ පසත අත�න �ටහන කර සගන නැත පදගලයන ලංගක හැසරම වලන වැළක සට බව සපනවා සදනන.

5. මළ තනක X අකර �ටහන කර තබ බව දැනම සදනන. එම මළ හමව පදගලයනට නැග සටන සමන වධානය කරනන. එච.අය.ව ධවර�ය නසයාේජනය කරම �ඳහා සයාදා ගත සකාළ පැහැත සන සබාේල ලැබණ පදගලයන සමාවන බව පැහැදළ කරනන.



6. මළගට සකාළ පැහැත සන සබාේල ලැබණ පදගලයනට නැග සටන සමන වධානය කරනන. එච.අය.ව ආ�ාධත පදගලසයක �මග ලංගකව හැසරසම ඔවනටද එච.අය.ව ආ�ාදනය ව ඇත බව පැහැදළ කරනන.

7. මළගට නැග සටන පද ගලයන සේ අත�න ලබා සගන ඇත අයටද නැග සටන සමන වධානය කරනන. ඔවනද ඇතැම වට එච.අය.ව ආ�ාදනය ව තබය හැකය.

8. යම පදගලසයකසේ කාඩ පසත C අකර �ටහන ව ඇතනම ඔවනට අසන ගනනා සමන පව�නන. C අකසරන සපනවා සදසනන ඔවන ලංගක හැසරසමද සකානඩම භාවත කර ඇත බවය.

9. දැන ක‍රයාකාරකම අව�නය. එය ක‍රයාකාරකමක පමණක බව සයළ සදනාටම මතක කර සටනන. මනඃකලපත ධවර�ට ඉවත කර ඇත බව අවධාරණය කරමන සයළ සදසනාටම ර� වදම �ඳහා සන සබාේල ලබා සදනන. ක‍රයාකාරකම පළබඳ තමනට හැගණ සද වචන කහපයකන ප‍රකා� කරමට �ෑම සදනාටම අව�ේථාව ලබා සදනන.

10. �ාකචාව �ඳහා පහත දැක සවන ප‍ර�ේන සයාදා ගත හැකය.

- ක‍රයාකාරකම අව�ානසේද පදගලයන ක සදසනකට එච.අය.ව ආ�ානය ව තබණාද? ඔබට ඒ පළබඳ හැගසණ කමකද?

- කවරන සේ සන සබාේල හවමාර කර සනාගැනම සතාේරා ගතතාද? එස�ේ නම ඒ පළබඳ ඔබට හැග ගසේ කමකද? සන සබාල සබදා සනාගැනමට ඔබ ගත තරණය පළබඳ ස�ස අයසේ ප‍රතචාරය සකස�ේ වද?

- ක‍රයාකාරකම අව�ානසේ සකානඩම භාවත කළ පදගලයනට දැණන හැගම කමකද?

මබදා හදා ගැනමට මතාරතරනායකයාමගේ මයදවේ සහ වශාල කණඩායේ භාවතය (මනතත 20)

1. අද එච.අය.ව / ඒඩ�ේ පළබඳ ඉසගන ගනනා බව �හභාගවනනනට දනවනන

2. එච.අය.ව �හේ ඒඩ�ේ පළබඳ ඉදපත කරමක �පයනන

a. එච.අය.ව යසනනහ සංහල අේථය මානව ප‍රත�කත ඌණතා ධවර�ය යනනය. HIV -Human Immunodeficiency Virus. එය මානව �රර තළ ජවත සවමන මානවයාසේ ප‍රත�කතකරණ පදධතයට පහර සද. ඒඩ�ේ යන සනහ සංහල අේථය වන සන නත කරඟත ප‍රත�කත ඌණතා �හ ලකෂණය යනනය. AIDS - Acquired Immune Deficiency Syn-drome. යම පදග ලසයකට එච.අය.ව ආ�ාදනය ව වට ධවර�ට න�ා ඇත වන ස�ෞඛ‍යමය තතතවය ඒඩ�ේ සේ. ධවරය න�ා ප‍රත�කතකරණ පදධතය ඉතාම දේවල තතතවයට පත ව අව�ේථාවාද ආ�ාදන වලන �රරය ආරකෂා කරමට ප‍රත�කතකරණ පදධතය අසපාසහා�ත වම න�ා (අසප �රරයට ඇතළ වන ආ�ාදන �හ සලඩසරාේග �මග �ටන ඒවාට �රරයට ඇතළ වනනට ඉඩ සනාද අපව ආරකෂා කරසනන ප‍රත�කතකරණ පදධතයය. ) එම තතතවය ඇත සේ. අව�ේථාවාද ආ�ාදන යන ප‍රත�කතකරණ පදධතසේ දේවලවම උපසයාේග කර සගන �රරයට ඇතළ වන සලඩ සරාේග ආදයය. උදා - උණ, කෂය සරාේගය.

b. ලංගක තරල වල , රධරසේ �හ මේ කර වල එච.අය.ව ධවර�ය ව�ාල �ංඛ‍යාවක පවත.

c. එච.අය.ව ආකාර තනකන �ම ස‍රේෂණය සේ. - එච.අය.ව ආ�ාධත පදගලසයක �මග පවතවන අනාරකෂත ලංගක ඇසර මගන. ලංගකව

�ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක පැවතම එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය පහස කරවය.

- එච.අය.ව ආ�ාධත රධරය රධර �ං�රණ පදධතයට ඇතළ වසමන - කට හා තල හවසල භාවත කරම හා රධර පාරවලනය එවැන අව�ේථා සදකක.

- මවසගන දරවාට ගේභණකාලසේද, ප‍රසතසේද �හ මේ කර දසමද d. ධවර�ය �රරයට ඇතළ ව පස ප‍රත�කතකරණ පදධතසේ ඇත “Tධ�ල” වලට හාන

කරය. ධවර�ය වසන “Tධ�ල” �මපේණසයනම වනා� කරන තර ඒවා නැවත නපදසේ. වනා� වන “Tධ�ල” ප‍රමාණය වැඩ වතම සලඩ සරාේග වලන �රරය ආරකෂා කරමට ප‍රත�කතකරණ පදධතයට සනාහැක සේ. එච.අය.ව ආ�ාදත පදගලසයකසේ

11 Adapted from “Life Skills manual”, Peace Corps, 2001

™


59


ප‍රත�කතකරණ පදධතය දේවල තතතවයට පත ව වට නවසමාේනයාව, කෂය සරාේගය, �රලාව හේප�ේ, කැනඩයස�ේ වැන අව�ේථාවාද ආ�ාදන ඇත වය හැකය. සම තතතවය ඇත වමට ව�ර ගණනාවක ගත වය හැකය.

e. ආ�ාදනසේ අදයර කහපයක ඇත. (රප�ටහන සපනවනන)

- කවළ �මය - එච.අය.ව ආ�ාදනය වම �හ ප‍රත�කතකරණ පදධතය වසන රධර පරකෂණයකන එච.අය.ව ධන දැය හදනාගැනමට තරම ප‍රමාණවත ප‍රතසදහ නපදවන සතක වන කාලය කවළ �මය නමන හැදන සේ. සම �ඳහා �ාමාන‍යසයන �ත සදසක සට මා� 3ත 6ත අතර කාලයක ගත සේ. සමම කාලසේද පදගලයාසේ �රරසේ ඉහල ධවර�ේ මටටමක පවතන සන නම (ධවරල මටටම) ඔහසගන සහාේ ඇයසගන ස�ස අයට එච.අය.ව ආ�ාදනය වය හැකය. කවළ �මය අතරතර එච.අය.ව ආ�ාදනය ව තබණද ප‍රතසදහ නපදවා සනාමැත න�ා පරකෂණ ප‍රතඵලය ඍණ සේ.

- බසජෞෂණ �මය - ආ�ාදනසේ සට එඩ�ේ තතතවය හා �මබනධ සරාේග ලකෂණ මත වම අතර කාලය සමනමන හැදන සේ. සම �ඳහා ව�ර 10 -15 සහාේ ඊට වඩා වැඩ දග කාලයක ගත වය හැකය.

- මද�මය කාලය - සමය කවළ �මය �හ බසජෞෂණ �මය අතර කාලයය. සමම කාලය මධ�මය සල� හැදන සවන සන සම කාලය තළ ආ�ාධත පදගලයන කසද හානයකන සතාරව ජවත වන න�ාය. සම කාලය තළද ධවරල මටටම පහළ මටටමක පවතන අතර ප‍රතසදහ ප‍රමාණය ඉහළ මටටමක පවත. අනාරකෂත ලංගක හැසරම මගන එච.අය.ව ආ�ාදත පද ගලයන සේ ස�ස පදගලයනට එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය වය හැකය.

- ධවරල මටටම ඉහල යන තරමට ප‍රත�කතකරණ පදධතය �තව ප‍රතසදහ සනාමැත වව සහාත ආ�ාදත පදගලසයක ඒඩ�ේ තතතවය �නටහන කරන අව�ේථාවාද ආ�ාදන වලට සගාදර සේ.

f. ස�ේලෂේමල පටල ව�ාල ප‍රමාණයක පහටම �හ පටල ඉරමට දකවන වැඩ ප‍රවණතාවය වැන කායක පහටම අනව වස�ේෂසයනම තරණ කානතාවන වසන වැඩ එච.අය.ව අවදානමක උසලන ලැසබ. කානතාවනට වැඩ එච.අය.ව අවදානමක පැවතම �ඳහා �ං�ේකෘතකමය �හ �මාජය සහේතනද බලපාන ලබය.

g. එච.අය.ව හඳනා ගන ලබන සන වස�ේෂ පරකෂණයකන. තමසනේ එච.අය.ව තතතවය පළබඳ දැන ගැනම �ඳහා සදසම ක‍රමය වන සන ස�ේවචා උපසද�ණ �හ පරකෂණයය.

නායකයාමගේ සටහන: පරකෂණ �ඳහා සදශය ව�සයන පවතන පහසකම පළබඳ සතාරතර ලබා සදනන.

h. එච.අය.ව සව කළ සනාහැකය. නමත එච.අය.ව �මග ජවත වන පදගලයනට ස�ෞඛ‍යමතව ජවත වමට , රැකයා වල නයත වමට �හ දග ජවත ගත කරමට �හය වම �ඳහා ඖෂධ තසබ.

3. ඉදරපත කරම අව�ානසේද එච.අය.ව වළක වාගන සන සකස�ේදැය �හභාගවනනනසගන අ�නන. ඔවන සේ ප‍රතචාර සද සකාළයක �ටහන කරනන. පහත දැක සවන සතාරතර ද එයට ඇතළත කරනන.

- ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම (සයාේන, ගද, මඛ)

- ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම නවැරදව සකානඩමයක භාවත කරම

- �රරයට වද ගනනා එනනත භාවතසයන වැළකම

- �රරයට වද ගනනා එනනත භාවතසේද එනනත කට හා සරනජේ හවමාර කර සනාගැනම

- පචච, �රරය සදර කරම සහාේ ජවානහරණය සනාකරන ලද දැල පහය සහාේ සවනත එවැන තයණ ආයධ මගන කැපම ඇත කර සනාගැනම

- අත වැසම භාවත කරම මගන රධරය ඍජව �ේපේ� කරසමන වැළකම

- එච.අය.ය �මග ජවත වන මේ වරන දරවාට එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය ව වළකවාගැනම �ඳහා වස�ේෂත ප‍රතකාර ලබා ගැනම



කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතයභමකා නරපණ (මනතත 20)

1. �හභාගවනනන කණඩායම හතරකට සවන සකාට �ෑම කණඩායමකටම භමකා නරපණ අව�ේථාවක ලබා සදනන.

භමකා නරපණය 1- චායා සය රධර ගණය හඳනා ගැනම �ඳහා පරකෂණයක සවත සයාම වමට සරාේහල සවත යය. එනනත කට නැවත භාවතා කරම භයානක බව පාලකාව පව�නවා චායාට මතකය. එනනත කට ජවාණහරණය කළ ආරකෂත ඒවා දැය ධවද‍යවරයාසගන ඇසමට චායාට අව�‍යය. නමත ධවද‍ය වරයා, ඇය තමනට අපහා� කරනවා යැය සතා සකනත ගන ඇතැය චායා කණගාටසවන පසසේ. චායා සමම තතතවය �මග ගනසදන කරන සන සකස�ේද?

භමකා නරපණය 2 - පචචයක ඇද ගැනමට රසකාට අව�‍යය. සහාද මලකට පචචයක ලබා දමට පදගලසයක එකග වය. ඇය ඒ �ඳහා ගය අව�ේථාසේ පචච අදන තැනැතතා සවනත පදගලසයකසේ පචචයක අදමන සටන අතර එය අව�න වන තර ඇයට රැද සටනනට සද වය. එම කටයතත අව�න ව පස පචච අදනනා කලන භාවත කළ කටවම අසත තබා සගන පචචය ඇදම �ඳහා රසකාට ඇරයම කරය. සමහද රසකා කළ යත සත කමකද?

භමකා නරපණය 3- සය �සහාේදරයාසේ සකානඩය කැපම �ඳහා නතා ඔහ �මග බාබේ �ාපපව සවත ගයාය. ඔවන අව�ේථාව පැමසණන තර රැද සටන අතරතර එම අව�ේථාසේද සකානඩය කපමන සට පදගල යාසේ �ම බාබේ අතන දැලපහසයන කැප යන නතා දකය. බාබාේ ඉනපස දැල පහය ස�ාේදා නතාසේ �සහාේදරයාට සකානඩය කැපම �ඳහා ඇරයම කසළේය. එකම දැල පහය භාවත කරම අවදානම �හගත බව රටා දන. ඇය සමහද කමක කළ යතද?

භමකා නරපණය 4 - වැඩහමහළ �සහාේදරය නමම දරකතනයන කා �මග සහාේ කතා කරනවා දේ�ාට ඇස�ේ. එච.අය.ව ධවර�ය ශ‍ර ලංකාසේ සනාපවතන බවත එමන�ා එච.අය.ව ආ�ාදනය වම සද වය සනාහැක සදයක බවත නමම සය මතරයට පව�ය. එම සතාරතර වැරද බව දේ�ා දැනනා නමත �ාමාන‍ය සපළ වභාගයට සපන සට සය වැඩමහල ස�සහායරයට අසගෞරව කරමට ඇයට අව�‍ය නැත. ඇයට සය ස�ාසහායරයට ඇතත පහදා දය හැක සක සකස�ේද?

2. ආරකෂා වමට සහාේ වැරද සතාරතර නවැරද කරමට ඔවන සයාදා ගත උපක‍රම පළබඳ වම�මන ක‍රයාකාරකම පළබඳ ආවේජනය කරනන.

ක‍රයාකාරකම (මනතත 15)

1. ඔබ කතා කරන කණඩායම ඉතා ව�ාල නම සහාේ කාමරය ඉතා කඩා එකක නම �හභාගවනනනට කණඩායම සදකකට සවන කරනන. පළම කණඩායමට කාමරය මැදට පැමසණන සල� පව�ා ඔවනව එකසනකාට වරදධව සටන ස�ේ සපල සදකකට සවන කරනන. වඩා ව�ේවා�සයන යත �හභාගවනනනව සපලසේ ඉහලට දමනන.

2. ආරකෂත ලංගක හැසරම පළබඳ එකඟතා ඇත කර ගැනම සමම ක‍රයාකාරකසම අරමණ බව

පැහැදළ කරනන. නමත තරණය ඔවන අත පවතන බවත එය ඔවන සේ භමකා නරපණසේ ප‍රතඵලය වන බවත පැහැදළ කරනන.

3. චරතයක ඇතළත සදවම කාඩ පතක �ෑම කණඩායමකටම ලබා සදනන.

උදාහරණ -

- A සපලසේ සටන සයළම සදනා ලකමාල සේ චරතයද B සපලසේ සටන සයළම සදනා න�ානා සේ චරතයද රඟ දකවන ඇත.

- සදවම - ලකමාල �හ න�ානා වවාහ ගව� සගන ඇත. ඔවන ලංගක හැසරම ආරමභ කරමට ආ�නනව සටන නමත ඒ පළබඳ තවමත කතා බහ සකාට නැත. ධවද‍යවරසයක එච.අය.ව පළබදව �හ සකානඩම භාවත කරසම අව�‍යතාවය පළබඳ කතා කරනවා න�ානාට ඇස ඇත. නමත සකානඩම භාවත කරමට ලකමාල එකග සනාවන ඇත.

4. A සපලසේ ඉහළ සටන පදගලයා ලකමාල සල� සපන සටමන කතා බහ ආරමභ කරය. ඔහ/ ඇයට ඉදරසයන සටන පදගලයා න�ානා සල� පළතර සදය. ඊළගට සපලසේ සදවැනයට සටන පදගලයා ලකමාල සල� කතා කරය. ඉදරසයන සටන පදගලයා න�ානා සල�

™


61


පළතර සදය. ඒ ආකාරයට සපලය අව�න වන තර කතා බහ පවතවාසගන යනන. නැවත පළම පදගලයා සවත පැමසණනන.

5. පළම කණඩායම ක‍රයාකාරකම අව�න කළ පස සදවන කණඩායමටද ක‍රයාකාරකම �ඳහා

අව�ේථා ලබා සදනන.

6. කණඩායම සදකම ක‍රයාකාරකම අව�න කළ පස පහත දැක සවන කරණ �ාකචා කළ හැකය.

- ආරකෂත ලංගක හැසරම පළබඳ කතා බහ කරමට එම චරත වලට සකාපමණ කාලයක ගත වවාද?

- ආරකෂත ලංගක හැසරම පළබඳ කතා බහ කරම අපහස වසේ ඇය? - ඔබ සතන ආකාරයට ආරකෂත ලංගක හැසරම පළබඳ කතා බහ කරසම ඇත වාස �හ අවාස

සමානවාද?

මපෞදගලක භාවතයකඩා කණඩායේ භාවතය (මනතත 10)

1. �හභාගවනනනට නැග සටන සමන වධානය කරනන. ඔබ න�ේචත හැසරමක ප‍රකා� කරන වට �හභාගවනනන එම ප‍රකා� එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය ව �ඳහා “අනවාේය අවදානම”, “ඇතැමවට අවදානම” “ඇතැමවට අවදානමක නැත” සහාේ “අවදානමක නැත” යන සකාට�ේ වලට දැමය යතය. ප‍රකා� කරන හැසරම අවදානම යැය සතනවානම, ඔවන ඍජව නැග සටය යතය. ඇතැම වට අවදානම යැය සතනවා නම ඔවන දණහ�ේ නැමය යතය. ඇතැම වට අවදානමක නැත බව සතනවානම ඔවන වකට වය යතය. අදාල හැසරම අවදානම නැත බව සතනවා නම කකළක පට කකළක දමා හඳගත යතය.ඒ ආකාරයම ඒ ඒ ප‍රකා�ය කයවන වටද �හභාගවනනන ඔවන සේ �රර ඉරයවව සවන�ේ කරන ඇත. ප‍රතචාර වල පර�ේපරයක ඇතනම ඒ පළබඳ �ාකචා කර නවැරද පළතර අවධාරණය කරනන.

යතර:

a මත ද‍රව‍ය භාවතය �ඳහා එනනත හවමාර කර ගැනම අනවාේය අවදානම

b සප ගැනම ඇතැමවට අවදානමක නැත

c රධර පාරවලනය ඇතැමවට අවදානම

d සකානඩමයක සනාමැතව ලංගක �ං�ේගසේ සයදම අනවාේය අවදානම

e ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම අවදානමක නැත

f ආ�ාදත පදගලසයක �මග අතට අත දම අවදානමක නැත

g ආ�ාදත පදගලසයක වැළද ගැනම අවදානමක නැත

h කන වදම �ඳහා කට හවමාර කර ගැනම අනවාේය අවදානම

i සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරමන ලංගක �ං�ේගසේ සයදම

ඇතැමවට අවදානමක නැත

j ආ�ාදත පදගලසයක �මග එකට පා�ල යාම අවදානමක නැත

2. වැළක සටම, ආරකෂත ලංගක හැසරම �හ අව�ේථාමය අයථාභාවතයන මග හැරම මගන තරණ ප‍රජාවට එච.අය.ව �හ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වය හැකය.

8. මත ද‍රව‍ය /මතපැන අනස භාවතය (ඖෂධ ආ�කතය)


මත ද‍රව‍ය /මතපැන අනස භාවතය (ඖෂධ ආ�කතය)


සහභාගවනනන වසන පහත දැක මවන කාරයයන සේපරණ කරනවා ඇත - මත ද‍රව‍ය/ මතපැන අනස භාවතය චේයාවන සකසරහ බලපාසනන සකස�ේදැය අවසබාේධ කර ගැනම

- මත පැන, මතද‍රව‍ය භාවතසේ ප‍රත වපාක අවසබාේධ කර ගැනම

- මත ද‍රව‍ය/ මතපැන අනස භාවතය පළබඳ මත‍යා �හ �ැබෑ කරණ ඉසගන ගැනම

- මත ද‍රව‍ය/ මතපැන අනස භාවතය පළබඳ තරණ ගැනමට �හ �හෘද බලපෑම ප‍රතසකෂේප කරමට අව�‍ය ක�ලතා වේධනය කර ගැනම

පාඩේ මපරහරව - මත ද‍රව‍ය/ මතපැන අනස භාවතය හැසරම සකසරහ බලපෑම ඇත කරන ආකාරය �ාකචා

කරම

- මත ද‍රව‍ය / මතපැන භාවතය යන කමකදැය ව�ේතර කරම

- මත පැන �හ මත ද‍රව‍ය භාවතසේ ප‍රත වපාක �ාකචා කරම

- මනසන මත ද‍රව‍ය, මත පැන �හ දසමකාළ (දම වැට) භාවත කරන සන ඇය දැය ගසේ�නය කරම

- තරණ ප‍රජාවට මතද‍රව‍ය, මත පැන �හ දමවැඩ භාවත කරම ප‍රතක සෂේප කළ හැක සක සකස�ද යනන �ාකචා කරම

- මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය පළබද මත‍යා මත �හ �ැබෑ කරණ �ාකචා කරම

- ප‍රතක සෂේප කරසම �හ තරණ ගැනසම ක�ලතා පහණ වම


හණ), කාඩපත සහාේ කඩදාස තර

- මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය පළබඳ රට තළ ඇත සතාරතර ඇතළත පත‍රකා

- මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය පළබඳ �ත‍ය / අ�ත‍ය ප‍රකා�

- කණඩායම �ාකචාව �ඳහා සයාදා ගත හැක සදවම

ඉගැනවමට මපර සේපරණ කළ යත ඉලකක - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම - �ං�ේකෘතක �නධේභයට ගැලසපන

කතානතරයක උපටා ගනන

- කණඩායම භාවතය �ඳහා - මත‍යා �හ �ැබෑ කරණ �හත පත‍රකා / කඩා කණඩායම �ාකචාව �ඳහා සයාදා ගත හැක සදවම �ක�ේ කර ගනන

- මතද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය පළබඳ සදශය ව�සයන ඇත සතාරතර �හ සවබ අඩව �හ දරකතන අංක පළබඳ ස�ායා බලනන.

පරව කසලතා සහ අවශ‍ය පාඩේ - අඩ වය�ේ ගැබ ගැනම

- ලංගකව �සම‍රේණය වන

- එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ

- ප‍රතක සෂේප කරසම ක�ලතා


- �කතමත හැගම කළමණාකරණය කරම �ඳහා අව�‍ය ක�ලතා

- ආතතකාර �මාජ වටපටාවනට ප‍රතචාර දැකවසම ක�ලතා

වයස මටටම - සයළම වය�ේ මටටම

™


65


කාලය

මනතත 60


???මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම ඉදරපත කරම (මනතත 10)

1. �හභාගවනනනට මාතෘකාව හදනවා සදමන ඔවන �මග ඔසබ කතාවක සබදා හදා ගනනා බව පව�නන.

මසේ අයයා සසේෂේ සේ කතාව

මසේ පවසල අනත අයට වඩා අයයා මට ආද රය කළා. මසේ වරයා වසණ අයයාය. අයයා වවධ ක‍රඩා වල නරත වණා. ඒ වසේම ඔහ පදකකම රාශයක දනා ගතතා. ඔහ �ාමාන‍ය සපළ වභාගය �මත වණා. ඔහ �මග පා�ල යාම මම සගාඩාක කැමතය. එය මට ආඩමබරයක වණා. පා�සල ගරවර සයළ සදනාම මසේ අයයාට ආදරය කළා. අසනක සයළම ශෂ‍යයන අයයා සමන වය යත බව ගරවර නතරම ප‍රකා� කළා. පා�සලද ඔහ ඉතාමත දකෂ ශෂ‍යාසයක.

ඔහ උ��ේ සපළ වභාගයට සදානම වන කාලසේද ඔහසේ මතරන �මග කාලය ගත කළා. සම කාලසේද තමය හැම සදයකම ආරමභ වසණ. එදා රෑ ඔහ සගදර ආසේ සගාඩක රෑ සවලා. ඒ න�ා අයයා �මග කතා කරමට මට අව�ේථාවක ලැබසණ නැහැ. මම උසද අවද වන වට ඔහ තවමක නන සද පස වණා.

මම දැන අයයාසේ හැසරම වල සවන�ක දකනවා. කලන ඔහ තමය අප සයළ සදනාවම �තට කසළේ. නමත දැන කසම සකසනකට සකළන මහණ දමට ඔහට උවමනාවක නැහැ. එක දව�ක අසප අමමා, අයයා රා‍ර සගදර ආ පස සමතරම සවලා කසළේ සමානවාදැය අයයාසගන ඇසවා. එවට අයයා අමමා �මග සකනත සගන කෑ ග�ා පටව ගයා. එහද මට අරකක ගදක දැනණා. මසේ අයයා අරකක සබාන බව මට අදහා ගනන සනාහැක වණා. අයයාසේ මතරන අතර අරකක සබාන අය සටන බව මසේ සදමාපයන පසව දැන ගතතා. සකස�ේ වවත අපට ඔහව නතර කරමට සනාහැක වණා. ඔහ ඉතා ඉකමණන සවන�ේ වණා. ඔහ දැන මසේ දහා බලසනනවත නෑ. මම සමානවා කවවත ඔහ ගණන සනාසගන යනවා. ඔහ �ෑම දනයකම අමමාසගන මදල ඉලලනවා. ඔහ සගදරන �ලල සහාරකම කරන බව දැන සගන අනතමට තාතතා ඔහව සගදරන පනනා දැමවා. මසේ අයයා අපව හැර ගයා.

අයයා සළ කමකර වැඩ කරමන මදල උපයා ඉන අරකක සබාන බව මා� සදක තනකට පස අපට දැන ගනනට ලැබණා. මලද ඔහසේ මතරන ඔහ �මග සටයත ඔවන සයළ සදනාම දැන ඔහව හැර ගහන. අව�ානසේද අයයා සරාේහසල සටන බවට අපට පණවඩයක ලැබ ණා. අරකක බම න�ා ඔහට අකමා සරාේගයක වන සසරාේස�ේ වැළද ඇත බව අප දැනගතතා. දැන ඔහ ඉතාමත දේවලය.ඔහ ඉ�ේ�ර සක තරම �කතමත �සහාේදරසයක වවාද යනන මම තවමත සතනවා. හැම සදයකනම ජය ගසතත ඔහය. ක‍රඩා, අධ‍යාපනය සම හැම සදයකම. ඒ හැම සදයකම සද වසණ ඔහ උ��ේ සපළ වභාගය �ඳහා සදානම වන කාලසේද මතරන හම වමත �මගය. ඔහ අරකක සනාබම පළබදව මතරන ඔහට වහළ කර ත සයනවා. ඒ න�ා අයයාට අරකක වලට “බැහැ” කමට සනාහැක වණා. (මම දසනන නැහැ ඔහ එස�ේ කසළේ ඇය කයලා.)එදා ඉදන සම සයළම නරක සද සද සවනනට පටන ගතතා. දැන එය කණගාටදායක අව�ානයක ව හමාරය. ඔහට අව�‍ය වසණ ධවද‍යවරසයක සවනන. නමත දැන ඔහ ජවතය යදන සරාේගසයක බවට පත සවලා.



මබදා හදා ගැනම සඳහා මතාරතරනායකයාසේ සයදවම �හ ව�ාල කණඩායම භාවතය (මනතත 25)

1. මත ද‍රව‍ය අනස භාවතය යනසවන ඔබ අදහ�ේ කරසනන කමකදැය �හභාගවනනනට පැහැදළ කරනන. • ඖෂධ යන ර�ායනක සහාේ �ේවභාවක �ාරයන සේ. ඒවා භාවත කළ වට මනසන සේ

හැසරම වවධ ආකාරසයන සවන�ේ සේ. ෆාමස වලන ලබා ගත හැක �ාමාන‍ය ඖෂධ (නත ගත කර ඇත) වේග ඇත අතර සහසරායන, ගංජා, අබං, සකාසකන වැන තහනම ඖෂධ වේගද ඇත.

• මත ද‍රව‍ය/ මතපැන අනස භාවතය යන �ාරරක, මානසක, හැගම �හ �මාජය ව�සයන ඍණාතමක බලපෑම ඇත කරන ර�ායනක, නත‍යනකල සහාේ නත වසරාේධ ඹෞෂධ වේගය.

2. ඉහත ක කතානතරය තළ හඳනා ගත හැක, මත ද‍රව‍ය/ මතපැන අනස භාවතය න�ා ඇත වන ලකෂණ, සරාේග ලකෂණ �හ ස�ෞඛ‍යයමය ප‍රතවපාක සමානවාදැය �හභාගවන නන සගන අ�නන. ලෑලල මත ඔවන සේ ප‍රතචාර �ටහන කරනන. මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය න�ා ඇත වන ලකෂණ, සරාේග ලකෂණ කහපයක පහත දැසකේ. • සසත �ේවභාවය සවන�ේ වම • අවපඩනය• ප‍රචණඩ හැසරම • ආහාර රචය පළබඳ ගැටළ • බර අඩ වම• ඇවදසම අපහසතා • සපනම දේවල වම • කතා කරසම අපහසතා• ප‍රතක‍රයා දැකවම ප‍රමාද වම• මතකය අඩ වම • අවධානය සයාම කරසම අපහසතා • තරණ වලට හාන වම

ස�ෞඛ‍යමය ප‍රතවපාක • වාහන අනතර ඇතළ කමපනය �හ අනතර ඇත වසම අවදානම • ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන ඇත වම සහාේ ගැබ ගැනම ඇතළ අනාරකෂත ලංගක

හැසරම වල සයදසම අවදානම• දව න�ා ගැනසම �හ අවපඩනය ඇත වසම අවදානම • මානසක �ංකලතා ඇත වසම අවදානම• අකමාව ආශ‍රත �ංකලතා ඇත වසම අවදානම • හෘද සරාේග �හ අධක රධර පඩනට ඇත වසම අවදානම

3. පාඩම ආරමභසේද ඉදරපත කළ කතානනතරය උදාහරණයක සල� සයාදා සගන, මතද‍රව‍ය භාවතය/ මතපැන �ාරරක, මානසක �හ භාවාතමක ගැටළ මත කරන බව අවධාරණය කරනන. මත පැන �හ ඖෂධ වේග ඇබබැහවම �ඳහා සපාළඹවන අතර පහත �දහන ඵල වපාක සගන දය හැකය. • පවල වසර යාම �හ �මබනධතා වල පැවැතමට හාන සද වම• පා�ල අධ‍යාපනය කඩාකපපල වම • වරැකයාව• අපරාධ• එච.අය.ව ඇතළ ලංගක �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �හ අනව�‍ය ගැබ ගැනම ඇත වය

හැක අවදානම �හගත ලංගක හැසරම වලට සයාම වම

4. තරණ කාලසේදම මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය සවත සයාම වසමන සමාළය වේධනයට බලපෑම ඇත වය හැක බව ව�ේතර කරනන. මන�ේ සමාළසේ වැඩම අවරද වස සදක, වස තන වය� වන තර නතර සනාවන බවත, මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවත කරසමන, මතක �කතය �හ ගැටළ ව�දම වැන හැකයාවන ඇතළ සමාළසේ වේධනය දේවල කරන බවත පේ සේෂණවලන ස�ායා සගන ඇත. වැඩහටයනට වඩා ඉකමණන තරණ ප‍රජාව මත ද‍රව‍ය/ මතපැන වල බලපෑමට හස වන බව අවධාරණය කරනන.

™


67


5. මළගට දම බම පළබඳ �ාකචා කරමට සදානම වන බව �හභාගවනනනට දනවනන. දම සකාළ, ඖෂධ ගණසයහ ලා �ැළකය හැකදැය �හභාග වනනසනගන අ�නන. ප‍රතචාර දැකවම �හ ප‍රතචාර වලට සහේත දැකවම �ඳහා සළ කාළයක ලබා සදනන.

අසප �රරසේ ඇත මධ‍යම �ේනාය පදධතය උත සතජනය කරන නසකාටන නම ව ර�ායනය දම සකාළ වල �ේවභාවකවම අඩංග සේ. සමම නසකාටන නම ව ර�ායනය ඖෂධ ගණයට වැසට. නසකාටන දම සකාළ වල ඇත ප‍ර ධාන ද‍රව‍යයක. නසකාටන වැඩ භාවත කරම ඉතාමත වෂ �හතය. එය බහල ව�සයන සයාදා ගන සන කෘමනා�ක නෂේපාදනය �දහාය.

දම සකාළ පළ�ේ�ා එහ දම ආ�ේවා� කළ හැකය. (දමවැට, පයපප, දමාරය ව�සයන සමම දම ආ�ේවා� කළ හැකය. ) එස�ේ සනාමැත නම, දම සකාළ ආයා�සයන මඛසයන �පා �රරයට ආඝ‍රහන කර ගැනම (දම සකාළ දව මත තබා සගන සටම, �ැපම, හා�සයයන ඉරම ආදය). නා�සේ, මඛසේ �හ සපනහළ වල ඇත සයම පටළ හරහා නසකාටන රධරය �හ සමාළය සවත ගමන කරය.

නසකාටන ඇබබැහ කරන වන සළ ද‍රව‍යයක වන අතර භාවතය නැවැතවම සහසරායන නවතවනවා තරමම අසර කාේයයක.

6. දම සකාළ �රරසේ අවයව වලට රධර ගැලම අඩ කරන බව පැහැදළ කරනන. දම බම මගන තරණ තරණයන සේ බාහර සපනමට සමනම ස�ෞඛ‍යයටද ඉතා සකට කාලයකන හාන ඇත කරන ලබය.

ස�ස ප‍රතවපාක අතර පහත දැක සවන ඒවා ද සේ - • මඛසයන දේගනධය පට වම, ඇදම වලන දගද හැමම �හ නය සපාත හා දත වල කහට

බැදම • ස�ම සගඩ, ස�මප‍රත�‍යාව �හ ඇදම වැන ලකෂණ �මග නතර අ�නප වම, • හ�ේම ගැනසම අපහසතා �හ �ාරරක පැවැතම දේවල වම • දේඝ කාලනව, වවධාකාරසේ පළකා, හෘද �හ හෘදවාහන සරාේග �හ �සම සරාේග ඇත සේ.

7. දම බම තරණ කාල සේදම ආරමභ කරසමන එය අතහැරම ඉතාම අපහස වන බ ව අවධාරණය කරනන.

8. මනසන දම පානය කරසනන, මත ද‍රවය �හ මත පැන භාවත කරසනන ඇය දැය �හභාගවනනසනගන අ�නන. ප‍රතචාර දැකවම �ඳහා මනතත 5ක කාලයක ලබා සදනන. ඔවන සේ ප‍රතචාර ලෑලල මත �ටහන කරනන.

9. මනසන මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය ආරමභ කරම �ඳහා වවධ සහේත පවතන බව දකවමන �ැසය �ාරාං� ගත කරනන. එවැන සහේත කහපයක පහත දැසකේ. • �මාජය ව�සයන ඇත වන අනතේ ක‍රයා • �හෘද පඩනය• ආතතය• තමන වසනම සබසහත නයම කර ගැනම • කැරළකාරතවය • වැඩ ආතම ව�ේවා�ය • කතහලය

10. මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවත කරමට අව�‍ය නැත තරණ තරණයනට �හෘද පඩනයට වරදධ සවමන �හෘදයන සේ පළගැනමට ලක වම �ඳහා ඛල යත සත සමානවාදැය �හභාගවන නන සගන අ�නන. කරණ ආවේජනය කරම �ඳහා මනතත කහපයක ලබා සදනන.

11. තරණ ප‍රජාවට මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතසයන වැළක සටමට �හ ස�ෞඛ‍යමතව ජවත සවමන සය අරමණ කරා ගමන කරමට �ේවයං සගෞරවය , වරදධ වසම හැකයාව , �හෘද පඩන යට වරදධ වමට ඇත ක�ලතා, තරණ ගැනසම ක�ලතා �හ ආතතය �මග ගන සදන කරසම හැකයාව යනාදය �හය වන ඇත බව ප‍රකා� කරනන.

12 Adapted from “Life Planning Skills: African Youth Alliance, 2004



කණඩායේ ක‍රයාකාරකම/ භාවතයකඩා කණඩායම භාවතය (මනතත 10)

�හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සබදනන. තරඟයක පැවැතවමට සදානම වන බව �හභාගවනනනට පව�නන. �ෑම කණඩායමකටම වරකට එක ප‍රකා�යක බැගන ලබා සදනන. �හභාගවනනන එම ප‍රකා�ය �ත‍ය ද අ�ත‍ය යනන තරණය කළ යතය. කණඩායම පළතර ලබා දන පස ඒ පළබඳ ව�ේතරයක ඉදරපත කරනන. නවැරද පළතර වැඩ ප‍රමාණයක ලබා සදන කණඩායම ජයගහනය කරය.

1. මත පැන ඖෂධයක සනාසේ.

(අසත‍ය - සමාළයට �හ �රරයට බලපෑම ඇත කරන න�ා මත පැන ඖෂධ ගනයට වැසට)

2. දම වැට භාවතය ඇබබැහ කරවන සළ වය හැකය.

(සත‍ය - දම වැට වල ඇබබැහ කාරකයක වන නසකාටන අඩංගය)

3. මත ද‍රව‍ය අසර තතවයනට සහාදන මහණ දමට �හය සවය.

(අසත‍ය - ගැටළ අමතක කරමට සහාේ ගැටළ න�ා ඇත වන සවාදනාව අඩ කරමට මත ද‍රළේ ය පලට සනාහැක. එමගන සද වන සන තාවකාලකව ගැටළ සකසරහ අප සයාදන අවදානම නැවැතවම පමණ)

4. සකාේප බම �හ �ේනානය මගන මත බව අඩ කර ගත හැකය.

(අසත‍ය - මත බව අඩ කළ හැක සක කාලයට පමණ. මධ‍ය�ාර ගෑම දහයක එනම, බර මල ලටේ 330ක , වයන මල ලටේ 100ක සහාේ සවාඩකා/ ව�ේක මල ලටේ 30ක ජේණය කරමට අකමාවට පැය 10ක ගත සවය)

5. සබාසහාේ තරණ තරණයනට මත ද‍රව‍ය හදනවා සදන සන ඔවන සේ මතරන වසන.

(සත‍ය - මත ද‍රව‍ය භාවත කරන තරණ ප‍රජාසවන අඩකට වැඩ ප‍රමාණයක මත ද‍රව‍ය සවත සයාම කර ඇත සත ඔවන සේ �හෘදයන වසන)

6. ඉද හට දම පානය කරම හාන කර සනාසේ.

(අසත‍ය - දම පානය කරම ආරමභ කළ අව�ේථාසේ පටන දත වල කහට බැදම, මඛසේ දේගනධය �හ හ�ේම ගැනසම අපහසතා ආදය ඇත සේ. එය �රරසේ බාහර සපනමටද බලපෑ හැකය. එස�ේම දම පානය කරම ආරමභ කළ අව�ේථාසේ පටන සපනහළවලටද එහ බලපෑම ඇත සේ. නසකාටන වලට ඇබබැහ ව ඉතාම ඉකමණන සද සේ)

7. මද‍ය�ාර යන ලංගක උත සතජනයක

(අසත‍ය - සකාසකන �හ ස�ස මත ද‍රව‍ය සමනම මද‍යා�ාර වලටද ලංගක ප‍රතචාර පහත සහලමට හැකයාව ඇත. එමගන ශෂේණය ඍජ සනාවම, ලංගක හැගම අඩ වම සහාේ තෘපතය පළබඳ හැගම අඩ වම අනාද වපාක ඇත වය හැකය )

8. නව සයාවන වසේ පස වනනන මත පැන වලට ඇබබැහ වම දේලභය.

(අසත‍ය - සබාසහාේ නව සයෞවනයන මත පැන වලට ඇබබැහ සේ.)

9. වාහන පැදවසමද මත පැන සහාේ වයන වලට වඩා බයේ පානය කරම සදසය.

(අසත‍ය - බර වල ඊසතන වායසවන නපදසවන ර�ායනයක ඇත. එමගන ස�ෞඛ‍යමය �හ චේයාමය �ංකලතා ඇත වමට සහේත සේ. )

කඩා කණඩායම භාවතය (මනතත 15)

1. �හභාගවනනන කණඩායම හතරකට සවන කරනන. �ෑම කණඩායමකටම යම කස සදවමත ලැසබන බවත එහ ඇත ගැටළවට ව�දම ඉදරපත කරම �ඳහා අව�ේථා ලැසබන බවත දනවා සටනන.

2. කණඩායම සවත සදවම ලබා ද ක‍රයාකාරකම �මපේණ කරම �ඳහා මනතත 5ක ලබා සදනන.

සදවේ 1 - �මන සය �හකාරයව හම වන පළම දනය අදය. ඒ න�ා ඔහ කළබලයට පත ව ඇත. ඔහව �ැහැලල කරම �ඳහා ඔහසේ මතරන �මනට බර වදරවක ලබා සදය. �මන මත පැන පානය කරමට අකමැත වවත බයේ මත පැන වේගයක සනාවන බවත, බර ඔහව �ැහැලලවට

™


69

පත කරන ඇත බවත ඔහසේ මතරන �මනට පව�ය. එස�ේම බර පානය කරන මහකරා ගය පරම ළමනට ගැහැණ ළමන කැමත බව ප‍රකා� කරය.

- බර පානය කසළාත �හ සනාකසළාත �මනට මහණ සදනනට වන ප‍රත වපාක සමනවාද?

- ඔහ කළ යත සත කමකද?

- ඔහට බර පානය ප‍රතක සෂේප කළ හැක සක සකස�ේද?

සදවේ 2 - �ංගතා ටයෂන පනතයට පැමණසේ අළතන. ඇය අළත පනතයට කැමතය. එස�ේම ස�ස අය �මග මතර වමට ඇයට අව�‍ය ය. එක දනක, පංතසේ සටන ගැහැණ ළමන කහපසද සනක ඔවන �මග �ාදයකට යාමට කැමතදැය �ංගතාසගන අ�ා සටයහ. සම ගැහැණ ළමන බර පානය කරන බව �ංගතා දකය. �ාදයට යාමට සපර �ංගතා බර පානය කළ යත බව ඔවන පව�ය. මතරයක වමට අව�‍ය නම ඔවන සමන හැසරය යත බවත එක වතාවක බර පානය කරසමන කසවක සද වන සන නැත බවත සමම ගැහැණ ළමන �ංගතාට දනවය.

- සමම ගැහැණ ළමන �මග මතර වව සහාත �ංගතාට මහණ දමට සද වල ඵල වපාක සමානවාද?

- ඇය සමහද කමක කළ යතද?

- ඇයට බර පානය ප‍රතක සෂේප කළ හැක සක සකස�ේද?

සදවම 3 - ගතා �හ �මපත සපර පා�ල කාලසේ සටම යහළවනය. ඔවන දැන 9 ව�සේ ඉසගනම ලබන අතර තවමත සමාවන පා�ල අව�න ව පස එකට කාලය ගත කරය. �මපත සනා�නසන �හ හදස සවන�ේ වමකට ලක ව ඇත බව ගතා පසව නරකෂණය කරය. සදව ඇත සත කමකදැය දැන ගැනමට ගතා �මපත �මග කතා කරමට උත�හ ගත අව�ේථාසේද ඔහ සකනත සගන ඇයට බැණ වදය. ඉන ගතාසේ සත රදනද සය මතර අත හැරමට ඇයට අව�‍ය නැත. �මපත මෑතක සට මත ද‍රව‍ය භාවත කරන බවට �ැක සකසරන නරක නමක දනා සගන ඇත පදගසයක ඇසර කරන බව ගතාට අ�නනට ලැසබය. �මපත ද මත ද‍රව‍ය භාවත කර ඇතැය ගතා කණගාටවට පත සවය. සය මතරාට �හය වමට ඇයට අව�‍යය.

- ගතා කළ යත සත කමකද?

- මත ද‍රව‍ය භාවත සනාකරම �ඳහා �මපතව සපළඹවමට ගතාට කළහැක සද සමානවාද?

- �මපත සවනසවන �හය ලබා ගැනම �ඳහා ඇයට යා හැක �ේථාන සමානවාද?

සදවම 4 - සය පයා බලත වට �පන ආකාරය ලලන කඩා කළ පටන දැක ඇත. ඉන ඔහසේ මඛය රත පැහැ ගැනව ඇත. බලත වට කෑම ස�ෞඛ‍යයට අහතර බව ගරතමය පැවස බව ලලනට මකතය. එම න�ා ඇය සය පයා පළබඳ කණගාටසවන පසසේ. බලත වට කෑම නවතා දමන සල� පයාට පැවසමට ලලනට අව�‍යය. නමත ඔහ ඇයට ඇහමකන සනාසදන බව ඇය දනය.

- ඇය කළ යත සත කමකද?

- බලත වට �ැපම නතර කරම �ඳහා සය පයා ව සපළඹවමට ලලනට කළහැක සද සමානවාද?

3. තමනට ලැබණ සදවම ස�ස අය �මග සබදා හදා ගනනා සමන දනවනන.

- ව�දමක ස�ායා ගැනම පහස කටයතතක වවාද?

- නවැරද තරණය ගැනම �ඳහා ඔබ භාවත කළ ක�ලතා සමානවාද?

- ක‍රයාකාරකම සද කරන අතරතර මත ද‍රව‍ය භාවතය පළබඳ තමනට වැඩ දර ව�ේතර අව�‍ය බව ඔවනට හැග ගයාද?




1. යගල ව�සයන �ක�ේ ව පහත දැක සවන ප‍ර�ේන �ාකචා කරන සල� �හභාගවනනනට දනවනන.

- අධ‍යාපනය ලැබම �හ රැකයාවක ලබා ගැනම �මබනධසයන ඇත ඔසබ අනාගත �ැළසම වලට මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය බලපෑ හැක සක සකස�ේද?

- පවල, මතර මතරයන �හ ප‍රජාව �මග ඔසබ ඇත �මබනධයට මත ද‍රව‍ය / මතපැන භාවතය බලපෑ හැක සක සකස�ේද?

2. මත ද‍රව‍ය/ මතපැන භාවතය පළබඳ සතාරතර ලබා ගත හැක �ේථාන පළබදව �හභාගවනනන දැනවත කරනන. ඔවනට සතාරතර ලබා ගැනම �ඳහා පහත දැක සවන දරකතන අංක ලබා සදනන.

ස�ත ස�වණ , බතතරමලල

උපසද�න �හ ස�ේවා - 0112788090/ 0332283060


9. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා �හ ඒකාකෘත


�ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා �හ ඒකාකෘත


සභාගවනනන වසන පහත දැක මවන ක‍රයාවන සේපරණ කරන ඇත. - �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය පළබඳ ඔවන සේ වටනාකම �හ ආකලප අවසබාේධ කර ගැනම

- �ේ‍ර පරෂ භාවය �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය අතර සවන� අවසබාේධ කර ගැනම

- �ේ‍ර පරස �මාජභාව භමකා අවසබාේධ කර ගැනම

- �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව ඒකාකෘත �හ අ�මාන බල සබදම පළබඳ දැනවත වම

- ලංගක හැසරම ඇතළ පදගල හැසරම වලට �ේ‍ර පරෂ �හාජභාව භමකා �හ ඒකාකෘත වසන බලපෑම එලල කරන ආකාරය අවසබාේධ කර ගැනම

පාඩේ මපරහරව - �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය පළබඳ �හභාගවන නන සේ ආකලප �හ වටනාකම ගසේ�නය කරම

- �ේ‍ර පරෂ භාවය �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය යන ඒවාසේ අදහ� පැහැදළ කරම

- �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා යනන පැහැදළ කරම

- පද ගලයන සේ ලංගක හැසරම �හ ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යය සකසරහ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා මගන ඇත කරන ලබන බලපෑම �ාකචා කරම

- �ේ‍රන �හ පරෂයන අතර ඇත බල අ�මානතාවය �ාකචා කරම

- �ාමාජසේ පවතන �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව ඒකාකෘත ගසේ�නය කරම

- �ේ‍රනට �හ පරෂයනට �මබනධතා �හ ජවතසේ සතාේරා ගැනම �ඳහා �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව ඒකාකෘත වසන ඇත කරන ලබන බලපෑම �ාකචා කරම


හණ), සද සකාළ

ඉගැනවමට මපර සේපරණ කළ යත ඉලකක - මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම �ඳහා - �දහන ප‍රකා� �දහන �ංඥා පත‍රකා

සදානම කර ගනන. • වඩාත එකග සේ• එකග සේ• එකග සනාසේ• වඩාත එකග සනාසේ

සමම �ංඥා පත‍රකා වැඩ�හටන පැවැසතවන �ාලාසේ �ේථාන කහපයක අලවනන. එහද �හභාගවනනනට එම �ංඥා අ�ලට රැ�ේ වමට ප‍රමාණවත ඉඩ කඩ ඇතව ඇලවය යතය. පාඩසම එක කරණ කයවා බහල ව�සයන භාවත වන �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාව ඒකාකෘත පළබඹ වන ආකාරසේ ප‍රකා� කහපයක �ක�ේ කර ගනන.

- කණඩායම ක‍රයාකාරකම �ඳහා පහත දැක සවන මාතෘකා �ටහන කළ සද සකාළ �ක�ේ කර ගනන. • පරමන පළබඳ සහාද සදවල 5ක • පරමන පළබඳ නරක සදවල 5ක • කානතාවන පළබඳ සහාද සදවල 5ක • කානතාවන පළබඳ නරක සදවල 5ක

- කඩා කණඩායම �ාකචාව �ඳහා �ං�ේකෘතක �නධේභයට �හ �හභාගවන නන සේ වය�ේ මටටමට අනකල වන පරද සදවම කහපයක �ක�ේ කර/ අනවේතනය කර ගනන

පරව කසලතා මහා අවශ‍ය පාඩේ - සපෞදගලක වටනාකම


- ප‍රජනක පදධත වමේ�නය

™


73


- ප‍රත�ංධසරාේධක

- ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන

- එච.අය.ව �හ ඒඩ�ේ

- මත ද‍රව‍ය අපසයාේජනය

වසය - අවරද 10 - 18 අතර


මනතත 60


??? මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරම ඉදරපත කරම (මනතත 10)

1. සමම ක‍රයාකාරකම �ක�ේ කර ඇත සත �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාවය පළබඳ තමන තළ �හ ස�ස පදගලයන තළ පවතන වටනාකම �හ ආකලප පළබඳ සපාද අවසබාේධයක ලබා දමට බව �හභාගවනනනට දැනම සදනන. �ේවාධන මතයක දැරමට සයළම සදනාට අයතයක ඇත බව ක කසම අදහ�ක වැරද වන සන නැත බවත සහපත කරනන.

2. පහත දැක සවන ප‍රකා� එකන එක හඩ නගා කයවනන. එක ප‍රකා�යක කයවා අව�න ව පස තමන සේ මතයට අදාල වන �ංඥා පවර අ�ලට යන සමන දනවනන. (වඩාත එකග සේ, එකග සේ , එකග සනාසේ, වඩාත එකග සනාසේ ). �හභාග වනනන තමනට අදාල �ේථාන වලට ගමන ගත පස �ෑම කණඩායමකම කහප සදසනක සගන ඔවන සේ අදහ�ට සහේත වම�නන.

පහත දැක සවන ප‍රකා�යක සයාදා සගන පාඩම දගටම පවතවාසගන යනන. (අව�‍ය නම ප‍රකා�යක කහපයක අළතන ඇතළත කරනන)

• ගැහැණ ළමසයක වනවාට වඩා පරම ළමසයක වම පහසය • පරෂයනට වඩා කානතාවන සහාද සදමාපයන ය • පවල �ැළසම කාන තාවන සේ වගකමක • දරසවක උතපාදනය කළ වට පරමසයක සේ පරම කම වැඩ සේ • ලංගකව හැසරම කානතාවනට වඩා පරමනට වැදගත සේ. • පරමනට තමන වවාහසයන පට ලංගක �මබනධකම පවතවන බව බරද සනාදනනවානම

එස�ේ වවාහසයන පට ලංගක �මබනධකම පැවැතවසම වරදක නැත. • පරමන ගැහැණනනට වඩා දකෂය• ගණත ගැටළ ව�දසමද පරමන කානතාවනට වඩා දකෂය.

3. ඉහත දැකව ප‍රකා�යන අතර තමන සේ අදහ� �ක�ේ කර ගැනම අභසයාේගාතමක ව ප‍රකා�යක තබණාද? ඒ ඇය?

නායකයාමගේ සටහන : යම කස ප‍රකා�යක �මබනධසයන �හභාගවනනන සයළම සදනා එකම අදහ�ක දරනවා නම, ඔබ ඒ අදහ�ට වරදධ අදහ�ක දරන බව නරපණය කරනන.

මබදාහදා ගැනම සඳහා මතාරතරනායකයාමගේ මයදවේ සහ වශාල කණඩායේ භාවතය (මනතත 25)

1. �ඳහා දය හැක උදාහරණ සමානවාදැය අ�නන. ඔවන සේ පළතර ලෑලල මත �ටහන කර ගනන.



2. ලංග සේදය යන �ේ‍රන �හ පරෂයන අතර ඇත ජව වද‍යාතමක සවන� බව පැහැදළ කරනන. ලංග සේදය මත පවතන සවන�ේ කම කායක සවන�ේ කම බව සපනවා සදනන. පහත දැක සවන අමතර උදාහරණ ඉදරපත කරනන.

- �ේ‍රනට ගැබ ගැනමට හැකය

- �ේ‍රනට මේ කර දය හැකය

- පරමන සේ මහසණ වැඩපර සරාේම වැසේ.

3. “�ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය” යන වචනය ලෑලල මත �ටහන කරනන. ඉන අදහ�ේ වන සන කමකදැය �හභාගවන නන සගන අ�නන. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය �ේ‍රන �හ පරෂයන සවන�ේ වන සන සකස�ේද යනන සපනවම �ඳහා දය හැක උදාහරණ සමානවාදැය අ�නන. ඔවන සේ පළතර ලෑලල මත �ටහන කර ගනන.

4. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය යන �ේත‍රයක හා පරෂසයක වම නමසතතන ලැසබන ආේථකමය, �මාජය, සද�පාලනක �හ �ං�ේකෘතකමය ආසරාේපණයන �හ අව�ේථා බව පැහැදළ කරනන. �ේත‍රයක සහාේ පරෂසයක වම පළබඳ පවතන �මාජය නේවචන �ං�ේකෘතසයන �ං�ේකෘතයට සමනම කාලසයන කාලයටද සවන�ේ වන බව සපනවා සදනන. පහත දැක සවන අමතර උදාහරණ ඉදරපත කරනන.

- පරම ළමන හඩසනන නැත

- ගැහැණ ළමන පරසද කරමට �හ ඉවම පහම කටයත වලට දකෂය

5. �ේ‍රන �හ පරෂයන වසන �මාජය ව�සයන නරපණය කරන භමකා �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා බව පැහැදළ කරනන. ඇතැම භමකා ජව වද‍යාතමක �හ කායක දතත මත පදනම වන බව සපනවා සදනන. ඒ �ඳහා උදාහරණ, ගැබ ගසනන කානතාවන පමණ. ස�ස �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාව භමකා පදනම වන සන �ේත‍රයකට �හ පරෂසයකට කළ හැක �හ කළ සනාහැක සද සමානවාද යනන පළබඳ �මාජය වසන දරන ව�ේවා� මතය. උදාහරණයක ව�සයන �ේ‍රන දයානවත �හ �මප බවත �හත බවට පවතන අදහ� න�ා පරෂයනට වඩා �ේ‍රනට සහද වැන වෘතතන සදස යැය �ැලස�ේ.

6. කසයම සහාේ දසනක කවරන සහාේ �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාවය මත පදනමව තමනට “ගැහැණසයක සල�” සහාේ “පරමසයක සල�” හැසසරන සල� පව�ා තසබනවාදැය �හභාගවනනසනගන අ�නන.

7. �හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සවන කරනන. �ෑම කණඩායමකම පහත �දහන ප‍ර�ේන වලන එක ප‍ර�ේනයකට පළතර ලබා දය යතය.

- “පරමසයක ” සල� හැසසරනවා යනසවන අදහ�ේ වන සන කමකද?

- “ගැහැණසයක ” සල� හැසසරනවා යනසවන අදහ�ේ වන සන කමකද?

8. අදහ�ේ �ාකචා කරමට �හ පළතර සද සකාළය මත �ටහන කරම �ඳහා මනතත 5ක ලබා සදනන.

9. ඔවන ලබා දය හැක පළතර කහපයක පහත දැසකේ.

පරමමයක/ පරම ළමමයක මලස හැසරම ගැහැණමයක/ ගැහැණ ළමමයක මලස හැසරම

රළ බව යටහත පහත බව

හඩසනන නැත පවල රැක බලා ගැනම

සවනත මනසන සවත කෑ ග�ය ආකේ�ණය සල� හැසරම නමත වඩාත ආකේ�ණය සනාවය යතය.

හැගම නැත බව සපනවය දකෂය, නමත වඩාත දකෂ නැත

ස�ස අයව රැක බලා ගනය නහඩය

අපරාජත බව ස�ස අයට ඇහමකම සදය

පවලට මල‍යමය �හය ලබා සදය නව� රැක බලා ගනය

10. �හභාගවන නන සගන අ�නන

- සම ආකාරසේ හැසරම පමණක බලාසපාසරාතත වම ම �හ පරෂයසනේ හැසරම සමා වමක සද වනවාද? ඒ ඇය?

- “ගැහැණයක සල�” �හ “පරමසයක සල�” හැසරම පළබදව ඇත �මාජ ප‍රතමාන �ේ‍රන සේ

™


75


�හ පරෂයසනේ ලංගක චේයාවන වලට �හ ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යයට ඍණාතමක සල� බලපෑ හැක සක සකස�ේද?

ලබා දය හැක පළතර -

- වඩාත ආක‍රමණශල �හ ඒකාධකාර පරමන �හ වඩාත යටහත පහත ගැහැණන වැඩ වම

- ලංගක ප‍රචණඩතවය ඇත වසම අවදානම

- අනව�‍ය ගැබ ගැනම ඇත වසම අවදානම

- එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන ඇතවසම අවදානම

දැනට පවතන �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා අභසයාේගයට ලක කළ හැකද? ඒවා සවන�ේ කළ හැකද?

�ේ‍රන �හ පරෂයන අතර බලය පළබඳ අ�මානතවයක පවතනවාද? ඔබ සතන ආකාරයට වැඩ බලයක ඇත සත කාටද?

�ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව ඒකාකෘත �මාජයට බලපෑම කරන සන සකස�ේද? ලංගක චේයාවන සකසරහ එහ ඇත බලපෑම කමකද?

නායකයාමගේ සටහන: සමහ එන �ෑම ක‍රයාකාරකමකටම �හ �ාකචාවකටම ආරමභයක සල� වවධ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා �හ ඒකාකෘත සපනවන සදවම වල පනතර සහාේ ායාරප සයාදා ගැනම පළබඳ සතා බලනන. පනතර සපනවම ඉතාමත �ාේථක ක‍රමයක වන අතර ඒ ඒ සදවම පළබඳ �හභාගවනනන තළ පවතන වවධ අදහ�ේ දැන ගැනම සත ගනනා සළය. (�ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය පළබඳ �මමත පහණ අසතපාසත සමවැන පනතර ඇත. එස�ේ නැතනම ඔබ ළග ඇත ායාරෑප සහාේ පනතර සයාදා ගනන. සම �ඳහා ඔක�ේෆෑම ආයතනසේ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය පළබඳ පහණ අත සපාසත කදම පනතර ඇත.)

කණඩායේ ක‍රයාකාරකම/ භාවතයකඩා කණඩායම භාවතය (මනතත 10)

1. �හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සවන කරනන. �ෑම කණඩායමකටම පහත �දහන මාතෘකා �හටන කරන ලද සද සකාළය බැගන ලබා සදනන.

- පරමන පළබඳ නරක සදවල 5ක - පරමන පළබඳ සහාද සදවල 5ක - ගැහැණන පළබඳ නරක සදවල 5ක - ගැහැණන පළබඳ සහාද සදවල 5ක

2. සද සකාළසේ �ටහන ප‍රකා�ය �මපේණ කරමට �හ අව�‍ය සතාරතර �ටහන කරන සල� කණඩායම වලට දනවනන.

3. ක‍රයාකාරකම �ඳහා මනතත 3ක ලබා සදනන. කණඩායසම පළතර ඉදරපත කරමට අව�ේථාව ලබා සදනන.

4. �හභාගවනනන �මග �ෑම ප‍රකා�යකම සකටසයන �ාකචා කරනන. ඇතැම වට කාන තාවන සේ �හ පරෂයන සේ භමකා පළබඳ ඒකාකෘත පවතන බව පැහැදළ කරමන පාඩම �ාරාං� ගත කරනන.

5. සද සකාළයන සගන “ඒකාකෘත ” යන වචනය ව�ාල අකරන එහ �ටහන කරනන. ඒකාකෘත යන “ චරත පළබඳ ප‍රමතගත �හ �මමත ගත අදහ�ේ” බව සහපත කරනන. �හභාගවනනන වසන �ක�ේ කර ඇත ලැය�ේත සගන එහ ඇත ප‍ර�ේන �ාකචා කරනන.

- කානතාවන �හ පරෂයන පළබඳ ලයා ඇත චරත ලකෂණ වලන ඒකාකෘත ලකෂණ වන සන සමානවාද?

6. ඒකාකෘත හඳනා ගැනසමන අනතරව පහත දැක සවන ප‍ර�න අ�නන.

- සමම ඒකාකෘත අප �ේ‍රන �හ පරෂයන �මග �මබනධතා පවතවන ආකාරය මත ඍණාතමක බලපෑම ඇත කරන සන සකස�ේද? (“කාන තාවන සේ රාජකාර” වල නයැසලන පරෂයනට අඩ සගෞරවයක ලැබම, කානතා රයැදරන පළබඳ ව�ේවා�යක සනාමැත වම)

- සමම ඒකාකෘත වල පැවැතම �ඳහා පවල, මතර මතරයන, �ං�ේකෘතය ප‍රතමාන සහාේ භාවතයන �හය වන සන සකස�ේද?



කඩා කණඩායම භාවතය (මනතත 10)

1. �හභාගවනනන කණඩායම සදකකට සවන කර �ෑම කණඩායමකටම සදවමක ලබා සදනන.

2. තමන සේ කණඩායමට ලැබණ සදවම කයවා බලා එහ ඇත ගැටළවට ව�දම ඉදරපත කරන සල� දනවනන. ක‍රයාකාරකම අව�ානසේද තමනට ලැබණ සදවම එහ ඇත ගැටළ වලට ව�දම ද �හතව ඉදරපත කළ යත බව �හපත කරනන. ඉදරපත කරන සනක , වාේතා කරසවක �හ සවලාව දන වන සනක පත කර ගනනා සල� කණඩායම වලට දැනම සදනන.

සදවම 1 - තාකෂණක වද‍යාලසේ ඉනජසනර වද‍යාව ඉසගන ගැනම �ඳහා �ේවේණාට අව�ේථාව ලැබ ඇත. ඇසේ පනතසේ සටන එකම ගැහැණ ළමයා වන සන ඇයය. සම න�ා �ේවේණා “පරම ළමන සේ කාේයන” කරමට උත�හ ගනනා බව පව�මන ඇසේ පනතසේ සටන පරම ළමන ඇයට වහළ තහළ කරත. ඇය වභාගසයන වැඩම ලකණ ලබා ගැනසමන අනතරව ස�ස පරම ළමන ඇය �දහා කතා බහ කරම නවතා දැමහ. තමනට පනතසේ කසම මතසරක නැත න�ා ඇය කණ�ේ�ලලට පත ව සට.


සදවම 2 - නසරාේෂ �හ තාරකා වවාහ වසණ මෑතකදය. නමත රැකයාව න�ා ඔවන සදසදනා ජවත වන සන ප‍රසද� සදකකය. නසරාේෂ නවාඩ දන වලද තාරකා බැලමට පැමසණන අතර සබාසහාේ වට ඔවන ලංගකව හැසසේ. අනාරකෂත ලංගක හැසරම අවදානම �හගත බව දනනා තාරකා සකානඩමයක මලද ගැනම �ඳහා අ�ල ඇත ෆාමසයට ගයාය. ෆාමසසේ අයකැම සකානඩම මලද ගැනම කාන තාවන සේ කාේයයක සනාවන බව පව�මන ඇයට සකානඩම ලබා දම ප‍රතසකෂේප කසළේය.

- තාරකා කළ යත සත කමකද?

3. පාඩම �ාරාං� ගත කරමන පහත දැක සවන කරණ අවධාරණය කරනන. • සබාසහාේ �මබනධතා අසපකෂත �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමක �හ ඒකාකෘත න�ා පඩා

වදය. • සමම ඒකාකෘත වලට අනකල වම පහසය. නමත, �ේ‍ර පරෂ �මබනධයක තළද ,

�මාජය තමන සගන බලාසපාසරාතත වන සදයට වඩා තමන එකසනකාසගන අසපකෂා කරසනන කමකදැය �ාකචා කළ යතය.


1. යගල ව�සයන පහත දැක සවන ප‍ර�ේන �ාකචා කරමට �හභාගවනනනට අව�ේථාව ලබා සදනන.

- ඔබට දයණයක ලැබණසහාත , කානතාවක සල� ජවත වසමද අ�ාධාරණ �ැලකම �මග �ටන කරම �ඳහා ඔබ ඇයට ලබා සදන අවවාදය කමකද?

- ඔබට පසතක ලැබණසහාත ඔබ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය පළබඳ ඔහට ලබා සදන අවවාදය කමකද?

- ඔබ ඔසබ පවල �මග �හ මතර මතරයන �මග පවතවන �මබනධතා තළ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව ඒකාකෘත ප‍ර�ේණ කරම �ඳහා ඔබට කළ හැක සද සමානවාද?

2. ප‍රතචාර ස�ස අය �මග සබදා හදා ගැනම ස�ේවචා �හභාගවනනන කහප සදසනකට අව�ේථා ලබා සදනන.

10. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනම ව ප‍රචණඩතවය

�හ ලංගක ප‍රචණඩතවය



සභාගවනනන වසන පහත දැක මවන ක‍රයාවන සේපරණ කරන ඇත. - වවධ ආකාරසේ ප‍රචණඩතවයන පළබඳ දැනවත වම

- �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාවය මත පදනමව ඇත වන ප‍රචනඩතවය �හ ලංගකතවය මත ඇත වන ප‍රචණඩතවය අවසබාේධ කරගැනම

- ප‍රචණඩතවය න�ා ඇත වල ප‍රත වපාක අවසබාේධ කර ගැනම

- ප‍රචණඩතවය ඇත වමට සහේත අවසබාේධ කර ගැනම

- ප‍රචණඩතවය මග හැරම �ඳහා කළ යත සත සමානවාදැය ඉසගන ගැනම

පාඩේ මපරහරව - වවධ ආකාරසේ ප‍රචණඩතවයන පළබඳ �ාකචා කරම

- �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනමව ඇත වන ප‍රචණඩතවසේ ආකාර හඳනා ගැනම

- ප‍රචණඩතවය තරණ ප‍රජාසේ ස�ෞඛ‍යය, අධ‍යාපනය �හ රැකයා අව�ේථා �මබනධසයන ඇත කරන ලබන ප‍රතවපාක �ාකචා කරම

- ප‍රචණඩතවය ඇත වම �ඳහා සහේත පැහැදළ කරම

- ප‍රචණඩතවය ඇත වම නවතවා ගැනම �ඳහා කළ හැක සද �හ ප‍රචණඩතවකට මහණ දමට සද වව සහාත තරණ ප‍රජාවට �හය ලබා ගත හැක �ේථාන සමනාවාදැය ස�ායා බැලම

- ප‍රචණඩතවය න�ා ඇත වන වවධ සදවම �ාකචා කරම

- ලංගක ප‍රචණඩතවය මග හැරම �ඳහා තරණ ප‍රජාවට කළ හැක සද පළබඳ �ාකචා කරම


හණ), සද සකාළ

- වවධ ප‍රචණඩතවයන දකවන �ටහන

- සදවම

ඉගැනවමට මපර සේපරණ කළ යත ඉලකක - මාතෘකාව පළබද උනනදව ජනන කරම �හ කණඩායම භාවතය �ඳහා - �ේ‍ර පරෂ

�මාජභාවය මත පදනමව ඇත වන ප‍රචණඩතවය පළබඳ නේවචන �හ එහ ආකාර ලෑලලම මත ලයනන. ප‍රචණඩමතවසේ ජවන චක‍රය දැක සවන �ටහන සද සකාළයක මත �ටහන කරනන.

- සබදා හදා ගැනම �ඳහා සතාරතර - කණඩායම �ාකචාව �ඳහා මාතෘකා �ක�ේ කරනන.

- ප රචණ ඩත වයන සගන ගලවා ගනනා මධ‍ය�ේථාන පළබඳ සතාරතර �හ දරකතන අංක පළබඳ ස�ායා බලනන.

- කණඩායම භාවතය �ඳහා - �ාකචා කරම �ඳහා සයාදා ගත හැක සදවම ඇතළත පත‍රකා �ක�ේ කරනන.

පරව කසලතා මහා අවශ‍ය පාඩේ - �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා �හ ඒකාකෘත

- ආතතය කළමණාකරණය

- �කතමත හැගම කළමණාකරණය �ඳහා ව ක�ලතා

- ආතතකාර �මාජ වාතාවරණයනට ප‍රතචාර දැකවසම ක�ලතා

වයස - අවරද 10ත 18 ත අතර

�ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනම ව ප‍රචණඩතවය �හ ලංගක ප‍රචණඩතවය

™


79



මනතත 70


???මාතෘකාව පළබඳ උනනදව ජනනය කරමඉදරපත කරම (මනතත 10)

1. �හභාගවනනන කණඩායම තනකට සවන කරනන. සම පාඩසම ප‍රචණඩතවය පළබඳ �ාකචා කරන බව දැනම සදනන.

2. පහත දැක සවන ප‍රචණඩත වයන සගන එක බැගන කණඩායම වලට ලබා සදනන.�ාරරක ප‍රචණඩතවය / මානසක ප‍රචණඩතවය / ලංගක ප‍රචණඩතවය

තමන දැක ඇත සහාේ මහණ ද ඇත සදවම වලන තම කණඩායමට ලැබ ඇත ප‍රචණඩතවයට අදාල උදාහරණ පළබඳ සතමට අව�ේථාව ලබා සදනන. ඔවන සේ ප‍රතචාර සද සකාළයක �ටහන කර යත බව දනවනන.

ලබා දය හැක උදාහරණ කහපයත පහත දැක සේ

මානසක ප‍රචණඩතවය• බය ගැනවම • වහළ තහළ කරම• පහත සකාට කතා කරම• බලය පෑම• නනදාවට පත කරම • මග හැරම

�ාරරක ප‍රචණඩතවය • ගහණය • අත මටන පහර දම • පාදසයන පහර දම • පහර දම • තලල කරම • යමකන දමා ගැසම • ඔබට සහාේ සවනත අසයකට �ාරරක ව�සයන හාන සද වය හැක සවනත ඕනෑම සදයක

ලංගක ප‍රචණඩතවය • �ාරරක සහාේ මානසක වය හැකය • ඔහසේ/ ඇයසේ කැමැත සතන සතාරව සහාේ කැමැකක ප‍රකා� කරමට බලයක සනාමැත

අව�ේථාවක ලංගකව හැසරම.• බලය සහාේ සවනත බය ගැනවම සයාදා සගන බසලන ලංගකව හැසරම• ඕනෑම ආකාරයක �ේපේ�ය කරම • ලංගක අඩත සතට ටම සහාේ නනදාවට පත කරම • ලංග සේදය මත , ඇදම පැළදම සහාේ බාහර සපනම මත පහටා යම පදගලසයක සවත

අවධානය සයාම කරම • යම පදගලසයක ද‍රව‍යයක (භාණඩයක) සල� �ැලකම

3. මනතත 5කන පස කණඩායම වල ප‍රතඵල සබදා හදා ගැනමට අව�ේථාව ලබා සදනන. ඔවන සේ ප‍රතචාර පළබඳ �ාකචා කරනන.

- කඩා කණඩායම ක‍රයාකාරකසමද සයළම සදනා එකග සනාව ප‍රචණඩතව ආකාර තබණාද? උදාහරණ ව�සයන මානසක බලහතකාරය ප‍රචණඩක‍රයාවක සල� සනාව “�ාමාන‍ය ” තතතවයක සල� දටවාද?

- ප‍රචණඩතවයන වැඩ ප‍රමාණයක සද වන සන සකාසහේද?

- පා�සලද ඔබ ලබන අතදැකම �ඳහා ප‍රචණඩතවය බලපාන සන සකස�ේද?


- ඔසබ ඉසගනසම හැකයාව �ඳහා ප‍රචණඩතවය බලපාන සන සකස�ේද?/ වසනාේද වමට/ තරණසයක/ තරණසයක වමට ප‍රචණඩතවය බලපාන සන සකස�ේද? ප‍රචණඩතවයට මහණ සදසනන කමන ආකාරසේ පදගලයනද?

- නවස�ේද, අ�ල වැසයන අතර �හ පා�සලද ප‍රචණඩ සදවම අතදකන වට අපට කළහැක සක සමානවාද?

- පරම ළමනට එසරහව සදවන ප‍රචණඩතවය ගැහැණ ළමයනට එසරහව සද වන ප‍රචණඩතවයට වඩා සවන�ේ වන සන ඇය?

මබදා හදා ගැනමට මතාරතරනායකයාමගේ මයදවේ සහ වශාල කණඩායේ භාවතය (මනතත 10)

1. ප‍රචණඩතවය ඕනෑම �ේථානයක ඇත වය හැක බව අවධාරණය කරනන. පවල, පා�ල, සපාද ප‍රවාහණ ස�ේවා, ආපන �ාලා, නසව�, කාේයාලය ආද ව �ෑම �ේථානයකදම ඕනෑම පදගලසයකට (ගැහැණ/පරම) වරදධව ප‍රචණඩතවය ඇත වය හැකය. වැඩහට වයස�ේ පස වනනනට වඩා නව සයාවන වසේ පස වන නන වැඩපර ප‍රචණඩතවයට සගාදර සේ. ප‍රචණඩතවය ඇත වන අව�ේථාවන සගන 50%ක ඇත වන සන දනනා හදනන අය අතරය.

2. ලංගක අඩත සතට ටම යන යම පදගලසයකසේ කැමැසතතන සතාරව අනාරාධතව ලංගකතවය මත පහටා වාස ලබා දම, වාස ඉලලා සටම �හ වාචක �හ �ාරරකමය ව�සයන ලංගකතවය අදාල සකාට සගන හැසරමය.

3. “�ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පහටා සදවන ප‍රචණඩතවය” යන කමකදැය පැහැදළ කරනන. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පහටා සදවන ප‍රචණඩතවය යන පදග සයකසේ �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාවය මත සහාේ ලංග සේදය මත පහටා �ාරරක, මානසක සහාේ ලංගක අපසයාේජනයනට ලක කරමය.

4. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පහටා සදවන ප‍රචණඩතවසයහ ආකාර හඳනා ගනනා සමන �හභාගවනනනට දනවනන. ඔවන සේ ප‍රතචාර ලෑලල මත �ටහන කරනන. ඔවන හදනාගත හැක �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පහටා සදවන ප‍රචණඩතවසේ ආකාර කහපයක පහත දැක සේ.

• ලංගක අඩසතතටටම• ලංගක බලහතකාරය �හ ඒ �ඳහා උත�හ දැරම • ලංගක ස�ේවය • ලංගක හරහැර • නවස�ේද සහාේ කාේයාලසේද වවධ අරමණ �ඳහා පාවචච කරම• ගෘහ�ේථ ප‍රචණඩතවය • මානසක අපසයාේජනය • නල ච‍රපට • දෑවැදද පළබද ගැටළ • වැනදඹ චාර‍ර• �ං�ේකෘතක ප‍රතමාන වලට කකර සනාවම න�ා කානතාවනට දඩවම කරම , අධ‍යාපනය

ආහාර �හ ඇදම ලබා දම ප‍රතසකෂේප කරම.

නායකයාමගේ සටහන: සයළම අදහ�ේ �හ උදාහරණ ඉදරපත කරමට �හභාගවනනනව ධධේයමත කරනන. �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනමව සද වන ප‍රචණඩතවය පළබඳ හැකතරම උදාහරණ ඉදරපත කරමට අව�ේථාව ලබා සදනන. එසමනම සවනත පරමන අතන පරෂයන �හ පරම ළමනද ලංගක අඩත සතට ටම වලට ලක වම වන බවත ඊට �ාසපකෂව කානතාවන �හ ගැහැණ ළමන ව�ාල සල� ලංගක අඩසතතටටම වලට ලක වන බවත පැහැදළ කරනන.

5. පහත දැක සවන �ටහසන සතාරතර ලබා සගන පදගලසයකසේ ජවත කාලය පරාම �ේ‍ර පරෂ �මාජ භාවය මත පහටා සද වන ප‍රචණඩතවයන සද වය හැක බව ප‍රකා� කරනන.


™


81


අවසථාව ප‍රචණඩතවමේ සවරපය

බහ වමට ප‍රථම බහ වමට ප‍රථමසයනම �ේ‍ර පරෂ භාවය සතාේරා ගැනම , ගේභණ කාලසේද පහර දම, බලහතකාරය න�ා ගැබ ගැනම

ළදර වය ගැහැණ දරවන උපන ගමන මරා දැමම, මානසක �හ �ාරරක අපසයාේජනය

ළමා වය ලංගක අවයව කපාදැමම, ව‍යභචාරය �හ ලංගක අපසයාේජනය, ආහාර ඖෂධ �හ අධ‍යාපනය �ඳහා ඇත ප‍රසේ�ය වස�ේෂකරණයට ලක කරම , ළමා ලංගක වෘතතය

නව සයාවන වය

�මබනධතා තළ ඇත වන ප‍රචණඩතවය, ආේථක ව�සයන බලය සපනවා ලංගකව හැසරම, ස�ේවා �ේථානසේ ද ලංගක අපසයාේජනය, ලංගක බලහතකාරකම, ලංගක හරහැර , බලහතකාසයන ලංගක වෘතතසේ සයවම

ප‍රජනනය සලනගත �හකරවන වසන අපසයාේජනයට ලක කරම, වවාහය තළ සදවන ලංගක බලහතකාරකම, දෑවැදද පළබඳ ඇත වන ආරවල �හ මන මැරම, �හකරවන ඝාතනය, මානසක අපසයාේජනය, ස�ේවා �ේථානසේද ලංගක අපසයාේජනය, ලංගක අඩත සතට ටම , ලංගක බලහතකාරකම, ආබාධත තතතවයන �හත කානතාවන අපසයාේජනයට ලක කරම

මහළ වය වැනදඹවන අපසයාේජනයට ලක කරම, වැඩහට අපසයාේජනය (සම �ඳහා සබාසහාේ වට සගාදර වන සන කානතාවනය.)

මලාශය - Heise, L. 1994. කානතාවනට එසරහ ප‍රචණඩතවය, The Hidden Health Burden, සලාේක බැංක �ාකචා පත‍රකාව. සවාෂනටන, සලාේක බැංකව.

වශාල කණඩායේ භාවතය (මනතත 15)

1. �හභාගවනනන කණඩායම තනකට සවන කරනන. ප‍රචණඩතවය තරණ ප‍රජාසේ �ාරරක �හ මානසක ස�ෞඛ‍යයට �හ අධ‍යාපනය හා රැකයාව අව�ේථාවනට බලපාන සන සකස�ේදැය සතා බැලමට අව�ේථාව ලබා සදනන.

පහත දැක සවන මාතෘකාව එක බැගන කණඩායම වලට ලබා සදනන.

ඔබ ප‍රචණඩතවයකට මහණ දනනසහාත එය ඔසබ ස�ෞඛ‍යයට බලපාන ඇත සත සකස�ේද?

ඔබ පා�සලද ප‍රචණඩතවයකට මහණ දනනසහාත එය ඔසබ අධ‍යාපනයට බලපාන ඇත සත සකස�ේද?

ඔබ ප‍රචණඩතවයකට මහණ දනනසහාත එය ඔසබ රැකයාවට බලපාන ඇත සත සකස�ේද?

කණඩායසමන එක ඉදරපත කරන සනක , වාේථාකරසවක �හ සවලා තබන සනක පත කර ගත යත බව සහ පතකරනන.

2. මනතත පහකන පස ඒ ඒ කණඩායම වලට සය අදහ�ේ ඉදරපත කරමට අව�ේථාව ලබාසදනන. ඉදරපත කළ අදහ�ේ �ාකචා කරමන �ාරාං� ගත කරනන.

- ඔබ ප‍රචණඩතවයකට මහණ දනනසහාත එය ඔසබ ස�ෞඛ‍යයට බලපාන ඇත සත සකස�ේද? • තවාල, ආබාධත තතවයන සහාේ මරණය • ප‍රජනක පදධතය තවාල වම (ඔ�ප වක‍රසේ �ංකලතා, ගැබගැනසම ගැටළ, ආ�ාදන)• ගබ�ාවම, අනව�‍ය ගැබ ගැනම, අනාරකෂත ගබ�ා • අවපඩනය, තරහව, බය, සකනතය �හ �ේවයං ධවරය • ලැජජාව, අනාරකෂත හැගම, ධදනක වැඩ කටයත �ාමාන‍ය පරස කරමට ඇත හැකයාව

අඩ වම • නදා ගැන සම �හ ආහාර ගැනසම ගැටළ• මානසක සරාේග �හ බලාසපාසරාතත රහතභාවය �හ දවන�ා ගැනසම හැගම

- ඔබ පා�සලද ප‍රචණඩතවයකට මහණ දනනසහාත එය ඔසබ අධ‍යාපනයට බලපාන ඇත සත සකස�ේද? • පා�ල අධ‍යාපනය නතර වම • පාඩම �ඳහා අඩ ලකණ ලැබම , පා�ල යාම අඩ වම • අරමණ කරා ගමන කරසමද �ේවයං අභමානය �හ ව�ේවා�ය පහළ යාම • බය, ලැජජාව �හ හදකලාබව

- ඔබ ප‍රචණඩතවයකට මහණ දනනසහාත එය ඔසබ රැකයාවට බලපාන ඇත සත සකස�ේද? • කසම සදයකට �හභාග සනාවම �හ නෂේපාදන හැකයාව පහළ යාම • රැකයාව අහමවසම බය • �ේවයං අභමානය �හ ව�ේවා�ය අඩ වම


3. ප‍රචණඩතවයක ඇත වව සහාත එම ජවතසේ සයළම අංග වලට එය බලපාන බව �හ ඇතැම වට දේග කාලන ප‍රතඵල ඇත වය හැක බව සපනවා සදමන පාඩම �ාරාං�ගත කරනන.

4. ලංගක ප‍රචණඩතවය �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනමව සද වන ප‍රචණඩතවය ඇතළ ප‍රචණඩ තතතවයන ඇත වමට සහේත සමානවාදැය සතා බැලමට �හභාගවනනනට අව�ේථාව සදනන. ඔවන සේ ප‍රතචාර ලෑලල මත �ටහන කරනන.�ෑම කරණක �මබනධසයනම �ාකචා කරමට උත�හ ගනන. ප‍රචණඩතවය ඇත වම�ඳහා සහේත ගත වට ප‍රජාව තළ, රට තළ �හ සලාේකසේ දැකය හැක උදාහරණ සමානවාදැය වම�නන. පහත දැක සවන සහේත ඉදරපත වසේ නැතනම ලැය�ේතවට ඒවාද එක කරනන. • බලය සපනවමට ඇත අව�‍යතාවය • පාලනය කර ගත සනාහැක සකනතය • ගැටම නරාකරණට කර ගැනම ඇත සනාහැකයාව • මද‍ය�ාර �හ සවනත මත ද‍රව‍ය • �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව භමකා

5. ප‍රචණඩත වයන සගන වළකවාගැනම �ඳහා සමනම ඒවා �මග ගනසදන කරම �ඳහා ප‍රචණඩතවයන �ඳහා බලපාන සහේත පළබඳ දැන සටම වැදගත බව පැහැදළ කරනන. ප‍රචණඩතවයසනගන වළකවාගැනම �ඳහා භාවත කළ හැක ක�ලතා සමානවාදැය �හභාගවන නන සගන වම�නන. එවැන ලැය�ේතවක ඇතළත වය යත තරණ කහපයක පහත දැසකේ. • දැඩ සතවළ කළමණාකරණය • ගැටන නරාකරණය • ධනාතමක අනතේ පදගල �නනසේදනය • ආතතය කළමණාකරණය • �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව �මානාතමතාවය �හ යකතය අවසබාේධකර ගැනම

6. ප‍රචණඩතවයන මගහැරම �ඳහා කළ හැක සක සමානවාදැය �හභාගවනනසනගන වම�නන. අේබධ �ඳහා �හව ලබා සදන ආයතන වල දරකතව අංක ඇතනම ඒවා ලබා සදනන. (ඔබ අකමැත සයළම �මබනධතා වලට ‘එපා’ කයනන. තතතවය පළබඳ ඔබට ව�ේවා� කළ හැක වැඩහටසයකට දැනම සදනන. අේබධ වලට �හය වන ආයනත වල �හය පතනන, දැඩ හැගම පාලනය කර ගැනම �ඳහා ඔසබ ක�ලතා සයාදා ගනන. ගැටම නරාකරණය කරනන. �හෘද පඩනයට වරදධ සවනන.)

කණඩායේ ක‍රයාකාරකම / භාවතයකඩා කණඩායේ භාවතය (මනතත 30)

1. �හභාගවනනන කණඩායම හතරකට සවන කරනන. �ෑම කණඩායමකටම පහත දැක සවන සදවම බැගන බලා ද එය �ාකාචා කරන සමන පව�නන.

සදවම 1 - සදශන 10 ව�සේ ශෂ‍යාවක. ඇය සම පා�ලට මාර වසණ ඉතා මෑතකදය. ඇය අළත පා�ලට කැමතය. පංතසේ සටන ගැහැණ ළමන කහප සදසනක හැසරනනට ස�ස අය සදශනට වහළ තහළ කරත. අපහා� කරත. එක දනක ගැහැණ ළමන සයළ සදනාම සනට සබාේල ස�ලලම කළ අතර එක ගැහැණ ළමසයක සදශනව තදන තලල කසළේය. සදශන බම ඇද වැටණ අතර ඇයට තවාල සද වය. ඇයට නැගටමට �හය වනවා සවනවට ස�ස ගැහැණ ළමය ඇය වටා සරාක ව ඇයට වහළ කරනනට පටන ගත සතාේය. සදශන ක‍රඩාව අතහැර දැමවාය. ඇයසේ ධධේය අඩ වය.

- අළත පා�සලද සදශන අතදට ප‍රචණඩත වයන සේ ආකාර සමානවාද?

- ඇය කළ යතව තබසණ කමකද?

- අනාගතසේද ප‍රචණඩතවයන වළකවා ගැනම �ඳහා ඇයට කළ හැකසද සමානවාද?

සදවම 2 - නමම ඇසේ නැනදාසේ නවස�ේ රාත‍රය ගත කළාය. ඇය නදා ගැනමට �ැරස�දද ඇසේ මාමා ඇයට සභ රාත‍රයක ප‍රාේථනා කරමට කාමරයට පැමැණසේය. ඔහ ඇසේ ඇද මත හදසගන ඇසේ රපය වේණනා කරනනට පටන ගසතතය. එක වටම ඔහ ඇයව වැළද සගන ඇසේ පයයර �ේපේ� කළ න�ා එහද නමමට අපහසතාවයක දැණන. ඇය ඔහව තලල කර දැමවාය. මාමාසේ උත�හය නෂේඵල ව ගය න�ා, ‘පරමන එකක වසනාේද සවන හැට උඹ දැන ගනන ඕසන, උඹ දැන සලාක ළමසයක’ යනසවන පැවසසේය. ඉන පස නමම හැඩමට පටන ගත අතර ඊළග දනසේද පැමසණන බවට සපාසරානද සවමන මමා කාම රසයන පටව ගසේය.


™


83


- කමනාකාරසේ ප‍රචණඩතවයක නමම අත දටවාද?



සදවම 3 - චතරකා �හ කපල වවාහ ගව� සගන දැන මා� පහත ගත ව ඇත. දනක ඔවන සදසදනා මතසරකසේ වවාහ උත�වයකට �හභාග ව වසනාේද වහ. කපල මත පැන පානය කරම පළබඳ චතරකා කණගාටවට පත වවාය. ආපස යන අතර තරද චතරකා සය දගන දගටම අකමැතත පල කරදද කපල මඛ �ං�ේගය �ඳහා ඇයට බල කසළේය. තමනට ලංගක උසතතජනයක ඇත වසේ චතරකා තමනව සප ගැනම හා �ේපේ� කරම න�ා බවත ඒන�ා එයට වගකව යත සත ඇය බවත කපල කයා සටසේය.චතරකාටද එය අව�‍ය ව බව ඔහ කයා සටසේය. එසමනම චතරකා තමනට ආදරය කරනවානම ඇය ඔහ ඉලලා සටන සදයට එකග වන බව ඔහ පැවසසේය.

- කමනාකාරසේ ප‍රචණඩතවයක චතරකා අත දටවාද?



සදවම 4 - මයකල නව�ට ආ වග�ම ඔහට අ�නනට ලැබසණ ඔහසේ පයා සය බරදට බැන වදන ආකාරයය. පයා මයකල සේ මවට බැන වදන පළම අව�ේථාව සමය සනාසේ. නමත අද තතතවය සවනදාට වඩා සවන�ේය. මනද පයා මව බය වැදද අතර ඇයට පහර දසනනය. සය මවට �හය වම �ඳහා මයකල මැදට පැන සනය. එය දට පයාට මයකල �මග සකනත ගත සතය. ඔහ මයකලට බැණ වැදණ අතර කමමල පහරකද ගැසසේය. මයකල හඩනනට පටන ගත අතර කළ යත සත කමකදැය ඔහට වැටහමක සනාමැත වය.

- කමනාකාරසේ ප‍රචණඩතවයක මයකල අත දටවාද?

- ඔහ කළ යතව තබසණ කමකද?

- අනාගතසේද ප‍රචණඩතවයන වළකවා ගැනම �ඳහා ඔහට කළ හැකසද සමානවාද?

2. ඔබ සයළ සදනාම සවනසවන වස�ේෂ කතානතර සදකක ඉදරපත කරන බව දැනම සදනන. සමම කතානතර �හභාගවනනන වැනම ගැහැණ ළමන සේ �ත‍ය අතදැකම මත පදනම ව ඇත බව පව�නන. �ෑම �හභාගවන සනක ම සදවම පළබඳ සතා බලා තන තනව ප‍රතචාර දැකවය යතය.

වමශෂ කතානතර 1 - ඈනට චමත මණ ගැසසණ මතසරතසේ මාේගසයන. ඈන අපසයාේජනයට ලක ව ගැහැණ ළමසයක බව චමත දැන සටසේය. එම න�ා ඈන සේ කන‍යාභාවය අහම ව ඇත බවත ඉන ඔබබට ඇයට කසවක අහම වමට නැත බවත චමත ඇයට පැහැදළ කසළේය. දැන ඇය ඇසේ අනාගතය පළබඳ සතා බැලය යත බවත හැම වටම තමන ඇය ළගන සටන බවත චමත පැවසසේය. සදසදනා එක ව කටයත කසළාත ඉකමණන මදල ඉපයය හැක බව චමත ඈනට පැවස අතර ඔහ �මග එකව කටයත කරමට ඇය එකග වය. ඉන පස �ෑම දනකම �ව�ේ වරසේ චමත ඈනව ඇය සනාදනනා �ේථානයකට සගනහන ඇරලවන අතර එහද ඈන සේ කාේය වන සන තමනට හමවන පරෂයනව �තට කරමය. ඇය �මග �තට වන සයළම පදගලයසනගන ලැබණ මදල චමත ලබා ගසතතය. චමත ඇසේ රැකයාසවහම නරත වන සවනත ගැහැණ ළමසයක �මග �මබනධයක පවතවන බව ටක දනකන ඈන ට දැන ගනනට ලැබණ. චමත ඔහට ලැසබන මදල වලන කසවක ඈනට ලබා සනාසදන න�ා ඇයට කසම තෘපතයක නැත. එස�ේම ඇය සවසහ�ට පත ව සට. නමත ඇයට සමය නතර කරමට ද හැකයාවක නැත. මනද තමන ලග ඇත ඈන සේ ායාරප ප‍රසදධ කරන බව පව�මන චමත ඇයට බය ගනවා ඇත න�ාය. ඇනට ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනව වැළද ඇත න�ා ඇයද බයට පත ව සට.

- කමනාකාරසේ ප‍රචණඩතවයක ඈන අත දටවාද?


වමශෂ කතානතර 2 - චමලා නවාතැන (පරවා�ය නවා�ය ) අතහැර ගය පස ඇයට නලන මණ ගැස�ේ. ඇයට තමන සබසහවනම ආදරය කරන බව නලන පැවසසේය. චමලා ඔහව දැඩව ව�ේවා� කළ අතර ඇසේ ජවතසේ මහණ දන සයළම අතදැකම ඔහ �මග සබාදා ගතතාය. ඇය පරවා� නවා�යට පැමණ ආකාරය, එහද වේධනය කර ගත ක�ලතා වලන සළ මදලක උපයා ගත ආකාරය ආද ව �ෑම සදයක පළබදවම ඔහට පැවසවාය. ඇය �මග අළත ජවතයක ගත කරමට තමනට අව�‍ය බව පැවස නලන �තට ජවතයක ජවතයක ගත කරම �ඳහා ඇසේ බැංකසේ ඇත මදල ආපස ගනනා සමන ඇයට පැවසසේය. චමලා ඔහ පැවස සදට එකග වසේ ඇය ඔහට ආදරය කරන න�ාය. ඔවන සදසදනා වවාහ වහ. බැංකසේ මදල ආපස ගත වට ඒ


මදල සයලලම නලන ගත සතය. දැන නලන සවන�ේය. දනපතාම රාත‍රයට මත පැන පානය කරන ඔහ චමලාට බැණ වද. තමන සේ පසගය ජවතය පළබඳ කෑ ග�මන නලන බැණ වදන වට ඇය මහත ලැජජාවට පත වවාය. ඇසගන ලබා ගත සයළම මදල අව�න ව පස තවත මදල ඉලලා ඔහ ඇයට පහර සදනනට පටන ගත සතය. ඊළග දනසේ රා‍ර නව�ට පැමණ තමන �මග ලංගකව හැසසරන සල� චමලාට බල කසළේය. චමලාට ඔහ �මග තව දරටත ජවත වමට අව�‍ය වසේ නැත. නමත ඇය නලන �මග වවාහ ව සටන න�ා ඔහ ට සමසල� හැසරමට අයතයක ඇතදැය ඇය සනාදන. ඇයට අ�රණ හැගමක දැසන.

- කමනාකාරසේ ප‍රචණඩතවයක චමලා අත දටවාද?

- නලනට සමස�ේ හැසරමට අව�ර ඇතද?


3. මනතත දහයක �ාකචාවකන පස �හභාගවන නන සගන පහත දැක සවන ප‍ර�ේන අ�නන.

- සමම කතානතර වල ඇත සපාද ලකෂණ සමානවාද? (ප‍රචණඩතවය �හ අපසයාේජනය, බය, අපවාද, තතතවය නවතවා ගැනමට කළ යත සද සනාදැන සටම )

- �ේ‍ර පරෂ �මාජභාවය මත පදනම ව ප‍රචණඩතවය සල� ඔබ හඳනා ගනනා අව�ේථා සමානවාද? (සදවම 2, සදවම 3 �හ 4 වැන සදවසම මවට එසරහ ප‍රචණඩතවය �හ වස�ේෂ කතානතර සදකම)

- සමම අව�ේථාවන පළබඳ ඔබට හැසගන සන සමානවාද?

- ඔබ ජවත වන ප‍රසද� වල සමවැන සදවම බහලව සද වනවාද?

- ප‍රචණඩකාර අව�ේථා වළකවා ගනනා ආකාරය �හ ඒවාට වරදධව නැග සටම පළබදව ඔසබ මතර මතරයන �මග කතා කරමට දැන ඔබට හැකයාව තසබනවාද?

මපෞදගලක භාවතය �ාකචාව (මනතත 5)

1. පහත දැක සවන ප‍ර�ේනයට පළතර කඩදාසයක �ටහන කරන සමන �හභාගවනනනට දැනම සදනන.

- ඔබ ඔසබ �හකර �මග සටන අව�ේථාවන වලද ලංගක ප‍රචණඩතවය වළකවා ගැනම �ඳහා ඔබට කළ හැක සද සමානවාද?

�ටහන - ලවසම හැකයාව නැත �හභාගවනනන සටනවානම, ඔවනට තමසනේ ප‍රතචාර පළබදව තනව සතා බැලය හැකය.

2. �හභාගවනනන කහපසදසනකට �ේ සවච ාසවන තමන සේ පළතර සබදා හදා ගැනමට ආරාධනා කරනන. පහත දැක සවන කරණ �මග පාඩම �ාරාං�ගත කරනන. • හදකලා �ේථාන මගහැරම • තමන යාමට බලාසපාසරාතත වන �ේථාන පළබදව ස�ස අයව දැනවත කරනන. • වයදම සදසදනා අතර සබදා ගනන(ච‍රපට, රා‍ර ආහාරය)• ලංගක සමා පළබඳ තරණය කරනන (�මබනධය ආරමභසේදම)• ඔසබ සමා �හ �මබනධය තළ අසපකෂාවන පළබඳ �නනසේදනය කරනන. • සනාවැළැකවය හැක නම හැර යනන• හැගම පාලනය කර ගනන• අකමැත සදයක කරම �ඳහා කසද පදග ලසයක සපළඹවසමන වළකනන.

84


ඇමණම

™


87

පරම ගැහැණ

ශාරරක මවනස කේ

- වැඩම සේගවත වම

- ම�ේ පඩ වේධනය වම

- කටහඩ ගැඹර වම

- කරලෑ මත වම

- ශක‍රාණ සමරම

- �ේවපන සමාේචනය ආරමභ වම

- සරර ව�ාල වම

- පයයර ව�ාල වම

- උකළ පළල වම

- කරලෑ මත වම

- ලංගක ප‍රසද� වල �හ කසල සල සරාේම වැවම

- ඩමභසකාේෂ මහකරා යාම, ඔ�ප වම ආරමභ වම, ගැබ ගැනසම හැකයාව ලැබම

මානසක මවනසවම

- පවසල වටනාකම �හ ව�ේවා� වල දැඩව එලබ සටම

- සසත �ේවභාවය සවන�ේවම අතදැකම , හැගම අනව කටයත කරම

- මානසක �හ �ාරරක සවන�ේකම පළබඳ ව‍යාකලභාවය

- ලංගක හැගම �හ ඒ පළබඳ කතහලය ආරමභ වම

- තරඟ �හ ජයගහන සකරහ �හෘදයන අතර පළගැනමට ලක වම අසපකෂා කරම.

- පවසල වටනාකම �හ ව�ේවා� වල දැඩව එලබ සටම

- සසත �ේවභාවය සවන�ේවම අතදැකම , හැගම අනව කටයත කරම

- මානසක සවන�ේකම පළබඳ ව‍යාකලභාවය, �ාරරක සවන�ේ කම පළබඳ සතම

- ස�ස අය වසන අදහ�ේ කරන ලද �ේවයං හැගම

- �හෘදයන �මග �මබනධතා සගාඩනගා ගැනම තළන පළගැනම අසපකෂා කරම

ශාරරක මවනසකේ

- වේධනය දගටම සද වම

- ලංගක අවයව ව�ාල වම

- මහසණ, ලංගක ප‍රසද� වල, කහල සල �හ පපසේ සරාේම වැවම

- වේධනය දගටම සද වම

- පයයර වේධනය, උකළ පළල වම , ලංගක ප‍රසද� වල �හ කහල සල සරාේම වැවම

මානසක මවනස වම

- නත රත අභසයාේගයට ලක කරම �හ සමා පරකෂා කර බැලම

- හැගම අනව හැසරම, හැගම පාලනය කර සනාගැනම, වය හැක ප‍රතවපාක හඳනා ගැනමට හැකවම.

- �හෘදයන �මග සය �රර වේධන ��දා බැලම, බාහර සපනම පළබඳ �ැළකලමත වම

- ලංගක හැසරම පළබඳ උනනදව වැඩ වම, සය ලංගකතවය පළබඳ අවසබාේධ කර ගැනම.

- වසනාේදාං�, බාහර සපනම, මතද‍රව‍ය භාවතය �හ ලංගක හැසරම ආරමභ කරම සකසරහ �හෘදයන සේ බලපෑම

- �හෘදයන �මග සය වැඩම �ං�නධනය කරම, �ේවයං �ේවරපය �හෘදයන වසන තරණය කරම

- ඇතැම වට නත රත අභසයාේගයට ලක කරම �හ �ේ‍ර පරෂ �මාජභාව අදහ�ේ පළබඳ ව සමා පරකෂා කර බැලම , හැගම පාලනයට වඩා ආ�ාව ඉහළ යාම.

- ලංගක හැසරම පළබඳ උනනදව වැඩ වම, සය ලංගකතවය පළබඳ අවසබාේධ කර ගැනම.

- ආදරය ලැබමට ඇත අව�‍යතාවය, ඇතැම වට ලංගක �මබනධතා තළද තරණ වලට බලපෑම කරම.

ගැහැණ සහ පරම ළමන මගේ වරධනය

10 –

14

15 –

19

ඇමණම ඒ : වැඩවය පැමණම - නායකයා සඳහා මමවලේ


පරම ගැහැණ

ශාරරක මවනසකේ

- �රර වේධනය අව�න වම - �රර වේධනය අව�න වම

මානසක මවනසකේ

- වඩා බැරෑරම �මබනධතා වලට සයාම වම, ඇතැම වට වවාහ සවය.

- චේ යාවන සේ ප‍රතවපාක අව සබාේධ කර ගනය.

- වැඩහට භමකා �හ වගකම �මග �හ නව �හ �ාමප‍රදායක වටනාකම �මග සපාර බදය.

- තනව තරණ ගත හැකය. �හෘදයනට ඇත කළ හැක බලපෑම අඩසේ.

- පා�සල, පවසල, �හකරසේ, ප‍රජාසේ, රැකයාසේ �හ තමන සේ අව�‍යතා �ාේථකව හැසරවම

- වඩා �කතමත �මබනධතා ඇත කර සගන වවාහ සවය.

- චේ යාවන සේ ප‍රතවාපාක අව සබාේධ කර ගනය. සදමාපය භාවය �ඳහා සදානම සවය.

- �හකර ඇතළ ස�ස සයළම පදගලයන �මග ඇත �මබනධතාවය පළබඳ පැහැදළ අදහ�ක ඇත කර ගැනම

- පා�සල, පවසල, �හකරසේ, ප‍රජාසේ, රැකයාසේ �හ තමන සේ අව�‍යතා �ාේථකව හැසරවම

- �හය අව�‍ය ව වට එය හඳනා ගැනමටත �හය ලබා ගැනමටත හැකයාව ලැබම.

ගැහැණ සහ පරම ළමන මගේ වරධනය

20 –

24

උපටා ගැනම - My Changing Body: Fertility Awareness for Young People, FHI and Institute for Reproductive Health of Georgetown University, 2003

™


89

ඇමණම බ : ප‍රතසංධමරාධක - ප‍රමහලකා අත පත‍රකාව

ප‍රත�ංධසරාේධක කතා කරම වැළකසටම

ගලන සපත ආදරය දැනවත බව

�ර භාවය �ැළසම කරම වනද‍යාකරණය

ආ ප ර සකා ක ණ ෂ සනාේ ප‍ර ගය ප‍ර ත �ං ධ ව සරාේ ධ ක ල� ක‍රා ෂ නා කා ක භ ඛ තා නදැ ණ � වැ න �ැ දෑ න ක සපන ට ර ළ ක ළ දැ ස�ා ර තව ව භා ක ර ස න ආ ම රත සරාේ ව ස ව ම ව ද ක සබාබ ධ ය ට �ං ක ත ර හ රව න ර ම ධ ර ත ය ද පවැ ළ ක ස ට ම ර සනා ය ර‍ර ෂ ව ද‍යා ක ර ණ ය � ණ

™


91

ඇමණම ස : ප‍රතසංධමරාධක - කාරය පත‍රකාව

ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රමසේ නම කමකද?

එය ක‍රයා කරන සන සකස�ේද?

එය භාවත කරන සන සකස�ේද?

එම ක‍රමය භාවතා කරසම ඔබ දකන වාස �හ අවාස සමානවාද?

එම ක‍රමසේ ඵලදායතාවය කමකද?

උපටා ගැනම - ReCAPP-ETR Associates Resource Center for Adolescent Pregnancy Prevention

™


93

ඇමණම ඩ : ප‍රතසංධමරාධක - ක‍රම අතප‍රත‍රකාව

ක‍රයාකරන ආකාරය භාවත කළ යත ආකාරය

වාස අවාස අමතර මතාරතර

වැළක සටම (ලංගක �ේං�ේගසයන �මපේණසයනම වැළක සටම)

ලංගක �මබනධතා පැවැතවම �හ �රර තරල �හකරවන අතර හවමාර කර ගැනසමන වැළක සටම. 100% ක ඵලදාය සේ

�හකරවන සදසදනා අසන‍යාේන‍ය එකගතාවයකට පැමණම

ධවද‍ය වද‍යාතමක සහාේ සහාේසමාේනමය අතර ඵල රහතය කසම මදලක වැය වන සන නැත

එම එකගතවයන දේඝ කාලනව පවතවා ගැනමට අපහස වම සබාසහාේ වට සදවන සන කානතාවන �හ පරමන අනාරකෂත ලංගක �ේං�ේගසේ සයදමය

ලංගක �ං�ේගසේ සනාසයදම හරහා එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �හ ප‍රජනක පදධතසේ ඇත වන ආ�ාදන �ඳහා ඇත අවදානම අඩ කරය. ඒ මගන ප‍රජනක ස�ෞඛ‍යයමය ධාරතාවන ආරකෂා සේ.

ගලන සපත ඩමභ සකාේෂ වලන සමර ඩමභ පට වම �හ �ංස�ේචත ඩමභ ගේභාෂසේ තැනපත වම සහාේසමාේන මගන වැළැකවම �ාමාන‍යසයන භාවත වන �ංසයාේජක ගලන සපත 92%ක ඵලදාය සේ.

ඇතැම සපත වේග දන 21ක පරා ධදනකව ලබා ගත යත අතර අළත පැකටටවක ලබා ගැනම ආරමභ කරමට සපර සපත ගැනම නතර කළ යතය. දන 28ක සනාකඩවා ලබා ගත යත සපත වේගද ඇත. ගලන සපත භාවත කරසමද සම දනකම එක න�ේචත සේලාවකද ලබා ගත යතය.

ඔ�ප වසම ද ඇත වන ම�ේ පඩ වල සේදනාව අඩ කරය, ඔ�ප දන වලද දැසනන සේදනාව අවම කරය, ප‍රතකාර සනාකළසහාත වද භාවයට පත වය හැක සශ‍රාේණ ප‍රදාහය �හ ඒ ආශ‍රත ආ�ාදන වලන යම ආරකෂාවක ලබා සදය. පහත දැක සවන තතතවයසනගන ආරකෂා කරය.• කරලෑ• පළකා පයයර ආශ‍රත ගැටත, • ගේභාෂසයන පටත කළළ වේධනය වම• ගේභාෂය ආශ‍රත පළකා - සපත භාවත කරන අවරද ගණන වැඩ වතම ආරකෂාවද වැඩ සේ. • රකතහනතාවය • ඩමභ සකාේෂසේ සගඩ • හ� කැකකම �හ මානසක ආතතය ඇතළ ඔ�ප වමට සපර ඇත වන ලකෂණ • සයාේන මාේගසේ වයළ බව �හ ආේථවහරණය �මග �මබනධ සේදනාකාර සයාේන �ං�ේගය

ඔ�පචක‍රය මැදද රධරය වහනය වමපයයර ඝණ වම, ඔකකාරය �හ වමනය

එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා සනාකරය. එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වමට නම සපත ගනනා අතර සකානඩමයකද භාවත කළ යතය.




එනනත සප‍රාසජ�ේටන නම ව සහාේසමාේනය මගන ඩමභ පට වම වළකව අතර ගැබ සගල ම�ේ පඩ ඝණ කරම මගන ශක‍රාණ ගේභාෂයට ඇතළ වම වැළැකවම �ාමාන‍යසයන භාවත වන එනනතහ ඵලදායතාවය 97% ක.

පහණ ස�ෞඛ‍යය ස�ේවකසයක මගන එනනත කරවා ගත යතය.පළම එනනත ඔ�ප වක‍රසේ පළම දන පහ ඇතළත ලබා දය යත ය. එය සද කරසනන කානතාව ගැබ සගන නැත බව තහවර කරමටය. ඉනපස �ත 12කර වරක එනනත ලබා ගත යතය.

ආරකෂා කාර, �රල �හ පහසය. දේඝ කාලයකට ගැබ ගැනසමන වළකවය. දනපතා සපත ලබා ගැනමක අනව�‍යය. ලංගක �ං�ේගයට සපර කසවක සද කරම අව�‍ය සනාසේ. �ේවයං ව�ේවා�ය වැඩ වම සපෞදගලකය - නවස�ේ ගැනසමන ඔබව ලැජජාවට පත කරන ඇසරම නැත. සපත වල සමන ඊ�ේටජන අඩංග නැත න�ා කර සදන මේ වරනට �හ ඊ�ේටජන ලබා සනාගනනා කානතාවනට වඩාත සදසය. ගේභාෂය ආශ‍රත පළකා වළකවා ගැනමට �හය සේ.

ඇතැම කානතාවනට ඔ�ප ව දග කාලයක පවතන අතර ඔ�ේප වසමද අධක රධර වහනයක ඇත සේ. ඇතැම කානතාවනට ඔ�ප චක‍රය මැදද සළ රධර වහනයක ඇත සේ.

එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා සනාකරය. අතර ඵල ඇතවය හැකය.

පරෂ සකානඩම �හකරසේ �රරයට ශක‍ර තරල ඇතළ වම වළකවය85%ක ඵලදාය සේ.

ලංගක �ං�ේගයට සපර ප‍රාණවත ව ශෂේණයට සකානමය පැළදයයත අතර සකානඩමය අග ශක‍රාණ එකත ව �ඳහා වාය රකතකයක �හත ඉඩක තැබය යතය. �ං�ේගසයන පසව ආරකෂා කාරව සකානඩමය ශෂේණසයන ගලවා ඉවත කළ යත අතර ශක‍රාණ සහාේ ශක‍ර තරල �හකරසේ �රරසේ සනාගැවමට වග බලා ගත යතය. භාවතා කළ සකානඩම ප‍රසේ�සමන ඉවත ලය යත අතර කසම වටක නැවත භාවත සනාකළ යතය.

ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන වළකවය. මල අඩය. පහසසවන ලබා ගත හැකය. බර අඩ �හ පහසසවන බැහැර ලය හැක වම භාවතයට වස�ේෂඥ උපසද�ේ අනව�‍යය. කෂණක සමාේචනය පළබඳ බය වය යත නැතලංගක උසතතජනය දේ කාලයක පවතවා ගැනමට හැක වම ලංගක හැසරසම අංගයක සල� පැළදමට හැක වම ස�ස ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රම භාවත කරමන වවද භාවත කළ හැක අතර ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ඳහා �ාේථක ක‍රමයක වම

රබේ (සලසටක�ේ) ආ�ාදමකතා �හත පදගලයන හැර සවනත කසද අතර ආබාධයක සනාමැත වම රබේ ආ�ාදන ඇත සත 1% - 2% වැන සළ පර�කටය.

රබේ සකානඩම එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ේමස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වළකවය. කල ඉකත ව සහාේ ආවරණය පළද ව සකානඩම භාවත සනාකළ යතය. වැ�ේලන �හ උෂේණතවය මගන සකානඩම වලට හාන කරය.



ශක‍රාණ නා�ක ශක‍රාණසේ පටක සදර වමට ඉඩ �ල�ේවා ශක‍රාණව වනා� කරම සමමගන ශක‍රාණව ඩමභයකt �මග �මබනධ වම වළකවයබහලව භාවතකරන ශක‍රාණ නා�ක 70%ක පමණ ඵලදාය සේ.

සපත, සජල �හ ක‍රම ආද ව�සයන වවධ ආකාරසයන ලබා ගත හැකය. ශක‍රාණ නා�ක ලංගක �ං�ේගය කලන සයාේන මාේගසේ ආසලප කළ යතය. ශක‍රාණ නා�ක ආසලප කරම �හ ලංගක �ං�ේගසේ සයදම අතර පවතවා ගත යත කාලය ශක‍රාණ නා�ක වේගසේ �ේවභාවය අනව සවන�ේ සේ.

ඔසබ �ාතතසේ සහාේ මදල පසමබසේ රැසගන යා හැකය. ආසලප කරම ලංගක හැසරසම සකාට�ක ව�සයනම කළ හැකය. කානතාවසනේ �ේවභාවක සහාේසමාේන වලට බලපෑමක නැතපහසසවන ලබා ගත හැකය(සවළද �ල �හ ෆාමස)මේ කර සදන කාලසේද වවද භාවත කළ හැකය

නවැරද ආකාරසයන භාවත සනාකළ සහාත සහාද ගැබ සගල ආවරණයක සල� ක‍රයා සනාකරය. එමගන ඵලදායතාවය අඩසේශක‍රාණ නා�ක සයාේන මාේගය දසේ වෑස�ේ�න බව ඇතැම කානතාසවාේ පව�ත. ශෂේණය සහාේ සයාන මාේගසේ කැසම ඇත කරය. වේගය සවන�ේ කරසමන එය මගහරවා ගත හැකය.

ශක‍රාණ නා�ක එච.අය.ව සහාේ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා කරසනන නැත

හදස ගැබ ගැනම වළකවන සපත

ඩමභයක ඩමභ සකාේෂ වලන නකත වම දන 5 - 7කන ප‍රමාද කරම ශක‍රාණවකට දව පහක දකවා කානතාවසේ ප‍රජනක අවයව වල ජවත වය හැකය. ඩමභය පට වම ප‍රමාද කරසමන සද වන සන සයාේන මාේගසේ ඇත ශක‍රාණ මය යන තර ඩමභය පට සනාවමය. සමහ ඵලදායතාවය 98 - 99 % ක පමණ සේ.

අනාරකෂත ලංගක හැසරමකන දන 5ක ඇතළත ගත භාවත කළ යත වස�ේෂ ප‍රත�ංධවසරාේධක ක‍රමයක.

අනාරකෂත ලංගක හැසරසමන පස හැක ඉකමණනන සමම සපත ලබා ගත යතය. ලබා ගනනා ඉකමණ අනව එහ ඵලදායතාවය වැඩ සේ.

පයයර ඝණ වම, අනසපකෂත රධර වහනය, කරකැවලල, ඔකකාරය �හ අ�නප ගතය

සමම සපත භාවත කරසමන ඔ�ප චක‍රය අක‍රමවත වය හැකය. ගැබ ගැනම වළකවන සන එක ලංගක හැසරමක �ඳහා පමණ. ඊළග දනසේ නැවත අනාරකෂතව ලංගකව හැසරණද එහද ඇත වය හැක ගැබ ගැනමක වළකවන සන නැත .�ාමාන‍ය ප‍රත�ංධසරාේධක ක‍රමයක සල� භාවත සනාකළ සනායතය.

™


95

14 This means that 92 of every 100 women using COCs will not become pregnant.



කානතා සකානඩම කානතා සකානඩමය, ලසහ ද‍රව‍ය �හ සදසකළවර මද සදකක �හත පලා�ේටක සකාපවක. මද සදකන ව�ාල මදව සයාේන වවරසේ රදවන අතර සකාපසේ අසනනක සකළවසේ ඇත කඩා මදව සයාේන මාේගයට ඇතළ කරය. එමගන ගැසබගල ආවරණය සේ. එය ශක‍රාණ එකත කර ගන.

ලංගක �ං�ේගය ආරමභ කරමට සපර සකානඩමසේ වැස ඇත සකළවරට කඩා මදව දමා එය සයාේන මාේගයට ඇතළ කළ යතය. ඉන පස අසනක සකළවසේ ඇත ව�ාල මදව සයාේන වවරසේ රදවනන. ලංගක �ං�ේගසේද ශෂේණය සකානඩමය තළට ගමන කළ යතය. සකානඩමය ගැලවසමද පටද මදව තරමක ඉහලට ඇද ශක‍ර තරලය වෑ�ේසමට ඉඩ සනාද තදන අලලා සගන සරසවන පටතට අදනන. එක වරක භාවත කළ සකානඩම නැවත භාවත කළ සනාහැකය.

සමය කානතාවනටම ඇතළත කර ගත හැකය. කානතා සකානඩමය පරෂ සකානඩමයට වඩා මෘද එකක න�ා ලංගක �ං�ේගසේද වඩා �ේවභාවක බවක දැසන. එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා කරය. සකානඩමසේ පටත මදව කානතාවට අමතර ලංගක උසතතජනයක ලබා සදය. ස�ෞඛ‍යය ස�ේවා �පයසනනකසේ �හය සනාමැතව භාවත කළ හැකය පරෂ සකානඩමය තරම හර බවක පරෂයාට දැසනනසන නැත. පරෂ සකානඩමය සමන �ංසේදනය අඩ කරසනන නැත ශක‍රාණ පට කළ �ැණනම ගැලවය යත නැත.

කා නතා සකානඩමය භාවත කරම �මබනධසයන �හකර එකග කරවා ගැනම අපහසය. ඇතැම කානතාවනට ඇතළත මදව සේදනාකාර වය හැකය සකානඩමය සපාඩව ලංගක �ං�ේගසේද �බදයක නගය. �හරවන සදසනාටම සළ සනාර�ේසමක ඇත වය හැකය.(සයාේන මාේගය �හ ශෂේණය කැසම, රත වම සහාේ කඩා බබල මත වම )ඇතැම කානතාවන සකානඩමය ඇතළ කරසමද අපහසතාවයක අත දකය.

ලංගක �ං�ේගයට පැය අටකට කලන සකානඩමය පැළදය හැකය. සකානඩමය මගන කානතාවනට �හ ගැහැණ ළමයනට තමනව �හ තමසනේ �හකරවනව ආරකෂා කර ගැනමට ඉඩ �ළ�ය. ලංගක හැසරසමද �හ සකානඩමය ඇතළ කරසමද ඒ �ඳහා පරදදක තබය යතය.




නයමත දන ක‍රමය �ේවභාවක පවල �ැළසම ක‍රමයක. නයමත දන ක‍රමය දන දේ�න ක‍රමය සල�ද හැදන සේ. �ර කාලය තළ අනාරකෂත ලංගක �ං�ේගසේ සනාසයදම සමම කාලයය. කානතාවනට සමම ක‍රමය අනගමනය කළ හැක සක , • ක‍රමවත ඔ�ප චක‍රයක �හත වම• ඔ�ප චක‍රය දන 26ට වඩා සනාඅඩ වම • ඔ�ප චක‍රය දව 32කට වඩා දග සනාවම • ඔ�ප චක‍රසේ 8 වන දනයත 19 වන දනයත අතර කාලසේ අනාරකෂත ලංගක �ං�ේගසේ සනාසයද සටම යනාදයට අනකල වන කානතාවනට පමණ. දරසවක ලැබසමන පස ඔ�ප වම ආරමභ ව සනාමැත නම සහාේ දේඝ කාලන උපත පාලන එනනත ලබා සගන ඇතනම නයමත දන ක‍රමය අනගමනය කරම ආරමභ කරමට ටක කාලයක සටය යතය.

සමම ක‍රමය භාවත කරසමද කානතාවන සය ඔ�ප චක‍රසේ දන �ාමාන‍ය දන දේ�නයකට �ටහන කර ගත යතය. ඔ�ප වම ආරමභ ව පළම දනය ඔ�ප චක‍රසේ පළම දනය සල� �ැලසක. ඔ�ප ව පළම දනසේ සට දන අටක ගණන කළ යතය. �ර දනය දැන ගැනම �ඳහා කානතාවන , • �ටහන කර සගන ඇත දන අනව අවම කාලයක පැවත ඔ�ප චක‍රසේ දන ගණන කළ යතය. • මළ දන ගණසනන දන 18ක අඩ කරනන. • එහද එන පළතර අංකය (දන ගණන) වේතමාන ඔ�ප චක‍රසේ පළම දනසේ සට ගණන කරනන. එවට ලැසබන දනය මත කතරයක සයාදනන. • එම කතර ලකණය සයද දනය පළම �ර දනයය. • අව�න �ර දනය දැන ගැනම �ඳහා �ටහන කර සගන ඇත දන අනව වැඩම කාලයක පැවත ඔ�ප චක‍රසේ දන ගණන කළ යතය. • මළ දන ගණනන 11ක අඩ කරනන. එහද එන පළතර අංකය (දන ගණන) වේතමාන ඔ�ප චක‍රසේ පළම දනසේ සට ගණන කර ලකණ කර ගනන. • කැලැනඩරය මත කතර ලකණන සපනවන දනය අව�න �ර දනයය. • එම �ර කාලය තළ අනාරකෂත ලංගක ඇසරක සනාපැවැතවය යතය.

සවනත උපත පාලන ක‍රම අනගමනය කළ සනාහැක හා ආගමක සහේතන මත සවනත උපත පාලන ක‍රම භාවත කළ සනාහැක කානතාවනට සමම ක‍රමය ඉතා වැදගත සේ. අසනකත ක‍රම �මග �ැ�දසමද සමය මළ අඩ ක‍රමයක. සවනත උපත පාලන ක‍රම සමන අතර ආබාධ නැත. නවැරදව සමම ක‍රමය අනගමනය කළ සහාත 95%ක ඵලදාය සේ.

සමම ක‍රමය අක‍රමවත ඔ�ප චක‍රයක �හත එනම දන 26ට වඩා අඩ �හ 32ට වඩා වැඩ ඔ�ප චක‍ර හම කානතාවන වස�ේෂසයන තරණයනට, සමම ක‍රමය භාවත කළ සනාහැකය. �ර කාලය තළද කානතාවනට අනාරකෂත ලංගක ඇසසරන වැළක සටය යත වම අසනකත උපත පාලන ක‍රම �දම �ැ�දසමද ඵලදාය බවන අඩ ක‍රමයක. සමම ක‍රමය එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා කරන සන නැත.

දන ගණන ගණන කරමට අමතරව ඔ�ප චක‍ර කාල�ටහන සම �ඳහා සයාදා ගත හැකය.

™


97

™


99

ඇමණම ඊ : ප‍රතසංධමරාධක - භමකා නරපණ අත පත‍රකාව

අමශන සහ දලන

අමශන - ඔබ දලනට ආදරය කරන අතර වවාහය සඳහා මදල මසායා ගනනා තර වවාහ ගවස මනාගැනමට තරණය කර ඇත. නමත, දලන ඔබ සමග ලංගකව හැසරමට අකමැත මේ යැය ඔබ බමයන පසමේ. ඔබ මදමදනා වවාහ ගවස මගන සටන නසා මදමදනා අතර කසම සැකයක මනාතබය යත බව ඔමබ වශවාසයය.

දලන - ඔබ අමශනට ආදරය කරන අතර ඔහ සමග සටම ඔබට සතටක මගන මදනනක මේ. ඔබ අමශන සමග ලංගකව හැසරම පළබදව සතා බැලම කැමැමතතන සටන නමත උපත පාලන ක‍රම පළබඳ වැඩ දැනමක නැත. වවාහයට මපර ගැබ ගැනමක සද මේ යැය ඔබ බමයන පසමේ. ඔබ ඔමබ මතරයමගන ඒ පළබඳ ඇස වට ඇය පවසන මන උපත පාලන මපත භාවත කරමමන සදාකාලකවම ලැබ ගැනමමන වළකවන බවය. එමසම මකානඩමයක භාවත කරනන යැය අමශනට පැවසවමහාත ඔබ ඔහව වශවාස මනාකරන බව අමශන සතන ඇත බවත මතරය ඔබට පවසය. එමසම පළම ලංගක හැසරමමන ගැබ ගැනමක ඇත වය මනාහැක බව ඇය අසා ඇත බවත දලනට පවසය. මපත මකානඩේ භවත කරම පළබඳ ඔබ මදගඩයාමවන පස වන අතර ඒ පළබඳ ෆාමසමයන වැඩ වසතර ලබා ගැනමටද ලැජජාමවන පසමේ. මේ පළබඳ අමශමනගන ඇසමටද ඔබ බමයන පසමේ. අමශන එමගන ඔබව වැරද මලස මතරේ මගන ඔබ සමග අමනාප මවතැය ඔබ සතය. ඔබ මකානඩමයක භාවත කරමට අකමැත වවමහාත කමක කරනනදැය ඔබ කණසසමලලන පසමේ. අවසානමේද අමශන සමග ලංගකව හැසර ඔහව සතට කරනනටත පසව උපත පාලන ක‍රම පළබඳ මසායා බැලමටත ඔබ තරණය කරය.

සදවම - අමශන සහ දලන බංකවක මත හැද මගන සට. තමනට ආදරය කරනවාදැය අමශන දලන මගන අසය. අමශන සමග ලංගකව හැසරමට දලන තරණය කර සටයද, ආරකෂා වන ආකාරය පළබඳ දලන අමශමනගන අසය. ඇමගේ මතරය පැවස මද ඔහට පවසය. අමශන මකානඩේ භාවත කරමට කැමැතත ප‍රකාශ කරය. නමත ඒ සෑම වටම මනාමේ. අනාරකෂත ලංගක හැසරම සැම වටම අවදානේ මනාමැත බව අමශන අසා ඇත.

™


101

ඇමණම එෆ : ලංගකව මසේ‍රේෂණය වන ආසාදන

කලැමඩයාකලැමඩයා ට‍රයසකාමට�ේ නම ව බැකටරයාව මගන ඇත වන කලැමඩයා ආ�ාදනය බහලව දැකය හැක ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක. සමම ආ�ාදනය, සගාසනාේරයාව සමන ප�ේ ගණයක සළභ වන අතර සපල�ේ සමන ත�ේ ගණයක සළභ සේ. සයාේන �හ ගද �ං�ේගය මගන කැලැමඩයා ව‍යාපත සේ. කලාතරකන එය මඛ �ං�ේගය මගන සහාේ අතන ඇ�ේ �ේපේ� කරසමන ආ�ාදනය වය හැකය. එසමනම දර ප‍රසතසේද මවසගන දරවාටද ආ�ාදනය වය හැකය. කලැමඩයා �ාමාන‍ය �ේපේ�ය මගන �ම ස‍රේෂණය සනාසේ.

කැලැමඩයා, ශෂේණයට, සයාේන වවරයට �හ සයාේන මාේගයට, ගැබ සගලට, ගදයට, ම‍ර මාේගයට, ඇ�ට සහාේ උගරට ආ�ාදනය වය හැකය. ප‍රතකාර සනාකළ සහාත �ේ‍ර පරෂ සදපාේ�වයටම වද භාවය �ඳහා සහේත වය හැකය.

මරාග ලකෂණ

�ාමාන‍යසයන සරාේග ලකෂණ සනාමැත. එම න�ා සබාසහාේ පදගලයන වස�ේෂසයන කානතාවන තමනට එය ආ�ාදනය ව ඇත දැය සනාදනත. සරාේග ලකෂණ මත වන සන නම ආ�ාදනය ව දන 5 ත 10ත අතර කාලයක තළද ලකෂණ මත සේ.

කලැමඩයා ආ�දනසේ ලකෂණ - කානතාවනට

- උදරසේ සේදනාව

- ආ�ාමාන‍ය සල� සයාේන ශ‍රාවය පට වම

- ඔ�ප වක‍රම මැදද රධරය පට වම

- මද උණ

- ලංගක �ං�ේගය සේදනාකාර වම

- ම‍ර පට කරසමද සේදනාව

- සයාේන මාේගය ඇතළත සහාේ ගදය වඩා ඉදමම

- �ාමාන‍ය වාර ගණනට වඩා වැඩ වාර ගණනක ම‍ර පට වම

- ලංගක �ං�ේගසයන පස සයාේන මාේගසයන රධරය පටවම

- දේගනධයකන යත කහ පැහැත ශ‍රාවයක ගැබ සගසලන පටවම

කලැමඩයා ආ�ාදනසේ ලකෂණ - පරෂයනට

- ම‍රා පට කරසමද සේදනාව සහාේ දැවලල

- ශෂේණසේ ප�ේ සහාේ දයරමය සහාේ කර පැහැත දයරයක පට වම

- වෘෂණ මෘද වම සහාේ ඉදමම

- ගදය වඩා ඉදමම

�ේ‍ර පරෂ සදපාේ�වයටම ගද මාේගයට කලැමඩයා ආ�ාදනය සේ. එමගන ගදය කැසම �හ රධර වහනය ඇත සේ. ශ‍රාවයන පට වම �හ පාචනයද ඇත වය හැකය. කලැමඩයා ඇ�ේ වලට ආ�ාදනය වව සහාත ඇ�ේ රත වම, කැසම �හ ශ‍රාවයන වහනය වම සද සේ. කලැමඩයා උගරට ආ�ාදනය වව සහාත තවාල ඇත සේ.

කලැමඩයා සරාේග ලකෂණ මත වන සන වස�ේෂසයන පරෂයනට උදෑ�නට පමණක වන අතර එයද ඉතාම සළ ප‍රමාණසේ ලකෂණ සේ. එම න�ා සබාසහාේ සදසනක තමනට සමම සරාේගය ආ�ාදනය ව ඇත බව සනාදන.

ප‍රතකාර

ප‍රතජවක ඖෂධ මගන කලැමඩයා ඉතා පහසසවන සව කළ හැකය. එරස‍රාමයසන එක මා‍රාවක සහාේ සඩාකසසලන මා‍රා සදක බැගන එක �තයක ලබා ගැනම මගන සමම ආ�ාදනය �මපේණසයනම සව කළ හැකය. සදස ප‍රතකාරය තරණය කරමට සදසකම ලත ස�ෞඛ‍යය ස�ේවා නලධාරසයකසේ �හය ලබා ගත යතය.

සයළම ලංගක �හකරවන කලැමඩයා පරකෂාවක�ඳහා සයාම වය යත අතර ප‍රතකාර �ඳහා සයාම වය යතය. කලැමඩායා ආ�ාදනය �හත පදගලයන ප‍රතකාර වලන පේණ සවය ලබන තර ලංගක හැසරම වලන වැළක සටය යතය. එස�ේ සනාමැත වව සහාත නැවත ආ�ාදනය වය හැකය.

නවාරණය සයාේන , ගද සහාේ මඛ �ං�ේගසේ සනාසයදම. ලංගක �ං�ේගසේ සයසදසනන නම �ෑම වටම නවැරදව සකානඩමයක භාවත කරම. කලැමඩයා මඛ �ං�ේගසයන �ම ස‍රේෂණය වම ඉතාමත දේවලය. නමත සකානඩමයක භාවත කරම මගන සමම ආ�ාදන සබාේ වසම අවදානම වළකවා ගත හැකය.


මගාමනාරයාවසගාසනාරයාව බහලව දැකය හැක ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක. සගාසනාේරයා ඇත වන සන සනස�ේරයා සගාසනාේරයා නම ව බැකටරයාව මගන. එම බැකටරයාව �ේ‍රසනේ සමනම පරෂයසනේ ම‍ර මාේගසේ, �ේ‍රසනේ පැසලාේපය නාලය, ගේභාෂය, ගැබ සගල වැන උණසම සතත �හත ප‍රජනක ප‍රසද� යනහද පහසසවන වේධනය සේ. සමම බැකටරයාව මඛය, උගර, ඇ�ේ �හ ගදය ප‍රසද� වලද වේධනය වමට ද ඉඩ ඇත.

ශෂේණය, සයාේනය, මඛය �හ ගදය �ේපේ� කරසමන සගාසනාේරයා �ම ස‍රේෂණය සේ. එය �ම ස‍රේෂණය වමට සහාේ ආ�ාදන වමට ශක‍රාණ පටවමක සද වය යත නැත. දර ප‍රසතයකද මවසගන දරවාටද සගාසනාේරයා �ම ස‍රේෂණය වය හැකය. සගා සනාේරයා ආ�ාදනය �ඳහා ප‍රතකාර ලබා ගත පදගලයක නැවත සගාසනාේරයා ආ�ාදත පදගලසයක �මග ලංගකව හැසරණසහාත එය නැවත ආ�ාදනව වමට ඉඩ ඇත.


සබාසහාේ අව�ේථාවලද සගාසනාේරයා සරාේග ලකෂණ සනාසපනවය. කානතාවනට සගාසනාේරයා ආ�ාදනසේ ලකෂණ ඉතා සළ මටටමක පවත. නමත ආ�ාදත කානතාවසනගන වැඩ පර�ක සරාේග ලකෂණ සනාසපනවය. සගාසනාේරයා ආ�ාදත ඇතැම පරෂයන කසද සරාේග ලකෂණයක සනාසපනවය. සකස�ේ සවතත, ඇතැම පරෂයන ආ�ාදනසයන දන සදකත පහත අතර කාලය ඇතළතද සරාේග ලකෂණ සපනනම කරය. සමම සරාේග ලකෂණ ඇත වඹට දන 30 දකවා කාලයක ගත වමට ඉඩ ඇත.

සගාසනාේරයා ආ�ාදනසේ සරාේග ලකෂණ - කානතාවනට

- ඔ�ප චක‍රය අතරතර ද රධරය පට වම

- උණ

- ඔ�ප චක‍රසේ අක‍රමකතා

- ලංගක �ං�ේගය සේදනාකාර වම

- ම‍රා පට කරසමද සේදනාවක දැනම

- සයාේන වවරය ඉදමම සහාේ මෘද වම

- �ාමාන‍ය වාර ගණනට වඩා වැඩ වාර ගණනක ම‍රා පට වම

- වමනය

- කහ පැහැත සහාේ කහ - සකාළ පැහැත සයාේන ශ‍රාවයක පටවම

- සගාසනාේරයා ආ�ාදනසේ සරාේග ලකෂණ - පරෂයනට

- ශෂේණසයන ප�ේ වැන ශ‍රාවයක වහනය වම

- ම‍රා පට කරසමද සේදනාව සහාේ දැවලල ඇත වම

- �ාමාන‍ය වාර ගණනට වඩා වැඩ වාර ගණනක ම‍රා පට වම

කානතාවනට සමනම පරෂයනටද සගාසනාේරයාව සහේතසවන ගදසේ කැසමක ඇත වමට ඉඩ කඩ ඇත. තවද ගදසයන ශ‍රාවයක වහනය වම �හ මළ පහ පට වසමද සේදනාව ඇත වය හැකය.

මඛ ආ�ාදනයකද උගර කැසම �හ උගසරහ සේදනාකාර බව �මග ආහාර ගලසම අපහසතාවයක ඇත වය හැකය. මඛ ආ�ාදන දහසයන නවයකම සරාේග ලකෂණ සනාසපනවය.


සගාසනාේරයා ආ�ාදනය ප‍රත ජවක ඖෂධ සයාදා සගන පහසසවන ප‍රතකාර කර සව කළ හැකය. ඒ �ඳහා �ාමාන‍යසයන ප‍රත ජවක ඖෂධ එක මා‍රාවක නසේද� සකසේ. සකස�ේ සවතත ඇතැම සගාසනාේරයා ආ�ාදන ප‍රත ජවක ඖෂධ වේග වලට ප‍රතසරාේධයක දකවන බැවන එක මා‍රාවකට වඩා ලබා ගැනමට සදවන අව�ේථා ඇත. නැවත ලංගකව හැසරමට සපර ලංගක �හකරවන සදසදනාම ප‍රතකාර ලබා ගත යතය. එමගන ඔවනට නැවත සගාසනාේරයා ආ�ාදනය වම වළකවා ගැනමට හැකය.

නවාරණය

සයාේන, ගද හා මඛ �ං�ේගසයන වැළක සටම.

සයාේන සහාේ ගද �ං�ේගසේ සයසදසනන නම �ෑම අව�ේථාවකදම නවැරදව භාවත කරම.

මඛ �ං�ේගය හරහා සගාසනාේරයා ආ�ාදනය වම දේලභ වවත සකානඩම සහාේ රබේ ආවරණයක භාවත කරම මගන තව දරටත අවදානය අවම කර ගත හැකය.

™


103

ලංගක හරපස ලංගක හේප�ේ, පළම කාණඩසේ හේප�ේ සම ප සලක �ේ ධවර�ය සහාේ සදවන කාණඩසේ හේප�ේ සම ප සලක �ේ ධවර�ය සහේතසවන ඇත සේ. සබාසහාේ ආ�ාදනයනට සහේත වන සන සදවන කාණඩසේ හේප�ේ සසමපලක�ේ ධවර�යය. පළම කාණඩසේ සහාේ සදවන කාණඩසේ හේප�ේ සසමපලක�ේ ධවර�ය ආ�ාදනය ව පදගලයන සබාසහාේ වට සරාේග ලකෂණ සනාසපනවන අතර සරාේග ලකෂණ ඇත වව සහාත ඒවා ඉතා සළ මටටසම ඒවා සේ. සරාේග ලකෂණ ඇත වව සහාත ඒවා සබාසහාේ වට ලංගක අවයව �හ ගදය මත සහාේ එවා අවට බබල ආකාරසේ මත සේ. බබල කැඩ පළම වර ඇත වන සේදනාකාර තවාල සව වමට �ත සදකත හතරත අතර කාලයක ගත වය හැකය. �ාමාන‍යසයන පළම වර තවාල ඇත ව �ත සහාේ මා� කහපයකට පස නැවත වැඩ තවාල ප‍රමණයක ඇත වය හැක නමත එම තවාල සබාසහාේ වට පළම වතාසේ සමන උග සනාවන අතර පලමවරට වඩා ඉකමණන සව සේ. ධවර�ල �මපේණසයනම �රරසයන ඉවත සනාවන නමත කාලයත �මග තවාල ඇත වම ගණන ක‍රමසයන අඩ වන ඇත.

පදගලසයකට සදවන කාණඩසේ හේප�ේ සසමපලක�ේ ධවර�ය ආ�ාදනය වන සන සදවන කාණඩසේ හේප�ේ සසමපලක�ේ ධවර�සේ ලංගක ආ�ාදනයක ඇත පදගලසයක �මග අනාරකෂත ලංගක හැසරමකද පමණ. තමාට ධවර�ය ආ�ාදනය ව ඇත බව සනාදනනා සහාේ තවාල සනාසපනවන ආ�ාදත �හකරසවකසගන තවත පදගලයකට ලංගක හේප�ේ �ම ස‍රේෂණය වය හැකය.


ලංගක හේප�ේ ආ�ාදනය ව සබාසහාේ පදගලයන සරාේග ලකෂණ සනාසපනවය. සනාඑස�ේනම ඔවන සපනවන ඉතා සළ මටටසම සරාේග ලකෂණ �ැළකලලට භාජනය සනාකරය. ඇතැම වට සරාේග ලකෂණ ආ�ාදනයක ලකණ සල� හඳනා සනාගැසන. වඩාත සලභව දැකය හැක හේප�ේ සරාේග ලකෂණය වන සන �ාමාන‍යසයන සයාේනය, සයාේන වවරය, ගැබ සගල, ශෂේණය, තටටම සහාේ ගදය වැන ප‍රසද� වල ඇත වන සේදනා කාර බබල �මහයක. සරාේග ලකෂණ �ත කහපයකන පස සනාසපන යා හැකය. නැවතත සරාේග ලකෂණ මත වමට �ත, මා� සහාේ ව�ර ගනනක ගත වමට ඉඩ ඇත. ලංගක හේප�ේ ආ�ාදනසේ ලකෂණ පළම වර ඇත වන අවධය “පළම අදයර” සහාේ “ආමභක හේප�ේ ” සල� හැදන සේ. ආරමභක හේප�ේ හ සරාේග ලකෂණ �ාමාන‍යසයන පසව ඇත වන ලකෂණයනට වඩා පහසසවන හඳනා ගත හැකය.

ලංගක හේප�ේ සරාේග ලකෂණ

- බබල මත වම

- ම‍රා මාේගසේ තවාල ඇතනම ම‍රා පට කරසමද දැවලල ඇත වම

- තවාල තද බල සල� ඉදම ඇතනම, එමගන ම‍ර මාේගය සහන ව ම‍රා පහ කරසම අපහසතා ඇත වම

- කැසලල

- කැඩණ බබල

- ආ�ාධත ප‍රසද�යනහ සේදනාව

- ආරමභක හේප�ේ සරාේග ලකෂණ

- සශ‍රාේන ප‍රසද�සේ (pelvic area), උගසේ �හ කසසලල ගනථ ඉදමම �හ සේදනාකාර වම

- උණ

- සවේලම

- හ� කැකකම

- දේවල ගතයක දැනම

- සේදනාකාර උණ ගතය

�ාමාන‍යසයන ආරමභක සරාේග ලකෂණ ඇත වන සන ආ�ාදනසයන දන සදකත ව�ේ�ත අතරය. නමත ප‍රථම සරාේග ලකෂණ ඇත වමට ව�ර ගණනක ගත වමට ඉඩ ඇතය. �ාමාන‍යසයන ආරමභක හේප�ේ මගන ඇත කරන තවාල �ත සදකත හතරත අතර කාලය තළ සව සේ. නමත ධවර�ය සරසරන ඉවත වන සන නැත. එය නැවත මත ව තවාල ඇත වමට ඉඩ ඇත. සමවන වේධනය වම සහේතසවන ඇත වන සරාේග ලකෂණ �ාමාන‍යසයන දන දහයත දාහතරත අතර කාලයකද සව සේ.


හේප�ේ නටටාවට සව කරමට ප‍රතකාරයක සනාමැත වවත, ප‍රත ධවර� ඖෂධ සයාදා සගන ධවර� වේධනය ව තවාල ඇත වම පාලන කරමට හැකය. ඖෂධ සනාකඩවා ගත යතය. තවද, සරාේග ලකෂණ සපනනම කරන හේප�ේ �ඳහා ධදනකව වැළැකවසම චකත�ා සද කරම මගන �හකරවනට ආ�ාදනය �ම ස‍රේෂණය වම අඩ කර ගත හැකය.


නවාරණය

ලංගක හේප�ේ පැතරම වළකවා ගැනම �ඳහා ප‍රධාන ව�සයන ක‍රම තනක ඇත.

ධවර�ය ආ�ාදනය ව ඇත බව දැනණ වහාම ලංගක හැසරම නවතවනන. එම ලකෂණ අතර දැවලල �හ කැසම ඇත වය හැකය. සකානඩමයක සයාදා සගන සද කරන සයාේන , ගද �ම මඛ �ං�ේගයන වලනද වළකනන. තවාල සව ව දව�ේ 7ක යන තර කසද ලංගක හැසරමක සනාපවතවනන. සකානඩමසයන ආවරණය ව නැත ප‍රසද� වල ඇත තවාල මගන ධවර�ය පැතරමට ඉඩ ඇත. තවද දහඩය සහාේ සයාේන ශ‍රාව මගන සකානඩමසයන ආවරණය සනාවන ප‍රසද� වලට ධවර�ය පැතරය හැකය.

ධවර�ය වේධන වම සදකක අතර කාලය තළ සද කරන ලංගක හැසරම වලද සකානඩමයක භාවත කරනන.

හේප�ේ �ඳහා ඇත ප‍රතකාර භාවත කරනන. හේප�ේ ආ�ාදත �හකරවා ධදනකව ප‍රත හේප�ේ ප‍රතකාර සළ මා‍රාවක ලබා ගසනන නම එය �සමපෂණය වසමන අවදානම ව�ාල ව�සයන අඩ කර ගත හැකය.

මානව පැපමලාමා වවරසය (HPV)ලංගාශ‍රතව ආ�ාදන වන මානව පැපසලාේමා ධවර�ය වඩාත සලභව හැක ලංගකව�ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනය සේ. සමම ධවර�ය ආ�ාදනය වන සන �මට �හ ස�ේලෂේමල පටල වලටය. සමම ධවර�සේ කාණඩ 40කට වඩා වැඩ ප‍රමාණයක ඇත. ඒවා කානතාවසනේ �හ පරෂයසනේ ශෂේණය, සයාේන වවරය (සයාේනසේ පටත ප‍රසද�ය ), ගදය, සයාේනසයහ අභ‍යනතර ප‍රසද�, ගැබ සගල �හ ගද මාේගයට ආ�ාදනය වය හැකය. මානව පැපසලාේමා ධවර�ය පයව ඇ�ට සනාසපසන. ධවර�ය ආ�ාදනය වන සබාසහාේ පදගලයන තමාට එය ආ�ාදනය ව ඇත බව සනාදන. මානව පැපසලාේමා ධවර�ය ව‍යාපත වන සන ඍජ �ේපේ�සයන. එය සද වන සන �ාමාන‍යසයන සයාේන, ගද සහාේ මඛ �ං�ේගය අතරතරය.


මානව පැපසලාේම ධවර�ය ආ�ාදනය ව සබාසහාේ පදගලයන සරාේග ලකෂණ සහාේ ස�ෞඛ‍යය ගැටළ සනාසපනවය. නමත ඇතැම අව�ේථා වලද ඇතැම ධවර�ේ කාණඩ සහේතසවන කානතාවසනේ �හ පරෂයන සේ ලංගක ඉනනන ඇත වය හැකය. අසනක ධවර� කාණඩ සහේතසවන ගැබ සගල පළකා �හ සයාේන වවරසේ, සයාේනසේ, ගදසේ �හ ශෂේනසේ ඇත වන පළකා වැන සවනත දේලභ පළකා ඇත වය හැකය. ලංගක ඉනනන ඇත කරන ධවර� කාණඩ පළකා ඇත කරන ධවර� කාණඩ වලන සවන�ේ ය. �ාමාන‍යසයන මානව පැපසලාේමා ධවර� කාණඩ සහේතසවන පදගලසයකට පළතා ඇත වසම අවදානයක තසබද යනන පදනම සකාට සගන ධවර� කාණඩ “අඩ අවදානම” (ඉනනන ඇත කරන) සහාේ “වැඩ අවදානම” (පළකා ඇත කරන) සල� වේග සකසේ. ආ�ාදන යන අව�ේථා 90% ක පමණ ප‍රත�කත පදධතය වසන ව�ර සදකක වැන කාලයක තළ �ේවභාවකව ම �රරසයන බවත කරන ලැසබ. අවදානම කාණඩ සදක �දහාම සමය අදාල සේ.


සමම ධවර� සව කරම ප‍රතකාර සනාමැත නමත නසරාේග ප‍රත�කතකරණ පදධතයකට ආ�ාදනය �ේවභාවකවම සව කරමට හැකයාව ඇත. නමත මානව පැපසලාේමා ධවර�ට සහේතසවන හට ගනනා සරාේගයනට ප‍රතකාර ඇත.

නවාරණය

ගැබ සගල පළකා �හ ලංගක ඉනනන ඇත කරන මනාව පැපසලාේමා ධවර�සේ ආකාර කහපයක ඇත අතර ඉන ආකාර හතරකන කානතාවන ආරකෂා කර ගැනම �ඳහා වේතමානසේද එනනතක භාවත සකසේ. සමම එනනත වය� අවරද 11 �හ 12 වයස�ේ ගැහැණ ළමනට නසේද� සකසේ. එසමනම එනනත ලබා සගන සනාමැත සහාේ එනනත මාලාව �මපේණ කර සනාමැත අවරද 13ත 26ත අතර ගැහැණ ළමනට හා කානතාවනටද සමම එනනත නසේද� කරන ලබය. යම පදගලසයක ලංගකව හැසරම සතාේරා ගනනාවානම, ඒ �ෑම වටම සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරම මගන මානව පැපසලාේමා ධවර�ය �රර ගත වසම අවදානම අඩ කර ගත හැකය. තවද සකානඩමය නවැරදව භාවත කරම හරහා ලංගක ඉනනන �හ ගැබ සගල පළකා වැන මානව පැපසලාේමා ධවර�ය හා �මබනධ සරාේග වේධනය වසම අවදානමද පහත සහලමට හැකයාව ඇත. නමත සකානඩමය මගන ආවරණය සනා කරණ ප‍රසද� වලට සමම ධවර�ය ආ�ාදනය වය හැක බැවන සකානඩම සමම ධවර�සයන පේණ ආරකෂාව ලබා සනාසද. එම න�ා මානව පැපසලාේමා ධවර�සයන න�ැක ආරකෂාව ලබ ගැනමට ඇත එකම ක‍රමය ලංගක හැසරම වලන වැළක සටමය.

සපර ලංගක �හකරවන සනාසට සහාේ ලංගක �හකරවන අඩ �ංඛ‍යාවක ඇසර කළ පදගලසයක �මග අසන‍යාේන‍ය ව�ේවාස �මබනධයකට ඇතල වසමනද මානව පැපසලාේමා ධවර�ය �රර ගත වසම අවදානම අඩ කර ගත හැකය. සකස�ේ සවතත ජවත කාලය පරාවටම එක ලංගක �හකරසවක පමණක සට පදගලසයකට පවා සමම ධවර�ය ආ�ාදනය වසම ඉඩ කඩ ඇත. එස�ේ වන සන ඔහසේ සහාේ ඇයසේ ලංගක �හකරවා හට සවවර�ය වැළද ඇත අව�ේථාවකදය.

එක අසයක �මග පමණක ලංගකව හැසරමට අසන‍යාේන‍ය එකගතාවයක ඇත �මබනධතා වලට සයාම ව නැත පදගලයනට සය

™


105

ලංගක �හකරවන �ංඛ‍යාව පාලනය කරසමන �හ ආ�ාදනයනට සගාදරවසම අවදානම අඩ �හකරවන සතාේරා ගැනසමන මානව පැපසලාේමා ධවර�ය ආ�ාදනය වසම අවදානම අඩ කර ගත හැකය. ආ�ාදනයනට සගාදරවසම අවදානම අඩ �හකරවන යන සපර කසද ලංගක �හකරසවක ඇසර කර සනාමැත සහාේ ඉතා අඩ ලංගක �හකරවන �ංඛ‍යාවක ඇසර කර ඇත පදගලයනය. නමත සපර ලංගකව ක‍රයාකාර ව සට �හකරසවකට වේතමානසේද ධවර�ය ආ�ාදනය ව ඇතදැය හඳනා ගැනමට හැකයාවක සනාමැත වමට ඉඩ ඇත.

ලංගක ඉනනන ලංගක ඉනනන යන ලංගක ප‍රසද� වල �හ ගදය අවට �සම ඇත වන වැඩමක. ඒ �ඳහා සහේත වන සන මානව පැපසලාේමා ධවර�සේ ඇතැම කාණඩය. සබාසහාේ අව�ේථා වලද ලංගක ඉනනන ඇත වමට සහේත වන සන ධවර�සේ 6 වන �හ11 වන කාණඩය. මඛය, සයාේන වවරය, සයාේනය, ගැබ සගල, ගද මාේගය, ගදය, ශෂේණය හා වෘෂණ සකාේෂ වැන ලංගාශ‍රත ප‍රසද�යනහ ලංගක ඉනනන හට ගැනමට ඉඩ ඇත. ඍජ �ේපේ�ය හරහා ලංගක ඉනනන �ම ස‍රේෂණය වන අතර �ාමාන‍යසයන එය සද වන සන ලංගක හැසරමක අතරතරය.


සලභව දැකය හැක සරාේග ලකෂණ වන සන �ම මත පට ඇත වන �සම පැහැසයන යත සපේෂ කළ වට මෘද සල� දැසනන ඉලපපම සේ. සමවා මල සගාේවා සගඩයක පෘෂේඨයට �මාන සේ. සබාසහාේ වට සමවා �ේථාන කහපයක හට ගනනා අතර ව�ාල �මහයක සල�ද දැකය හැකය. ලංගක ඉනනන �ාමාන‍යසයන සේදනාවක ඇත සනාකළද කැසමක ඇත වමට ඉඩ ඇත. ලංගක ඉනනන පයව ඇ�ට සපසනන අතර සයාේනය, සයාේන වවරය, ගැබ සගල, ශෂේණය, ගදය සහාේ ම‍රා මාේගය ආද ප‍රසද� වල දක ගත හැකය. මඛය, තලල, උගර �හ දව මතද ලංගක ඉනනන ඇත වමට ඉඩ ඇත නමත එවැන අව�ේථා සලභ සනාසේ.

ලංගක ඉනනන වේධනය වමට �ාමාන‍යසයන ආ�ාදනසයන �ත 6ත මා� 6ත අතර කාලයක ගත සේ. ඒවා ගේභණ කාලය අතර තර ඉතා සේගසයන වේධනය සේ. එසමනම,

- ර�ායනක චකත�ාව

- දයවැඩයාව

- එච.අය.ව

- ලසමෆාේමාව

- අවයව බදද කරසමන පසව ලබා ගනනා ප‍රත ප‍රතසකෂේප ඖෂධ ආදය සහේතසවන ප‍රත�කත කරණ පදධතය දේවල ව වටද ලංගක ඉනනන සේගසයන වේධනය සේ.


ලංගක ඉනනන �ඳහා කරන සනාසයක ප‍රතකේම හරහා ලංගක ඉනනන ඉවත කළ හැකය. අධක සල� ශතල කරසමනද ඉනනන ඉවත කරන ලැසබ. එය “ක‍රසයාේ සතරප”නම සේ. තවද ඉනනන පළ�ේසම එනම “ඉසලසකට‍රාසකාේසටධරස�ේෂන” මගනද ඉනනන ඉවත සකසේ. එස�ේ සනාමැත නම ධ�ල‍යකේම සහාේ සල�ේ කරණ සයාදා සගන ඒවා ඉවත කරන ලබය.

ඇතැම අව�ේථා වලද ප‍රතකාර කරසමද ඖෂධ වස�ේෂයක වන “ඉනටේ සෆසරාේන ” එනනත කරම සද කරය.

නවාරණය

මානව පැපසලාේමා ධවර�ය වැළැකවම �ඳහා වන එනනත ලබා ගනන. එමගන ලංගක ඉනනන ඇත කරවන ධවර� කාණඩ වලන ආරකෂා වමට 90%ක ඉඩ ප‍ර�ේථාවක ඔබට හමසේ.

ඍජ �ේපේ�ය කරමට අව‍ය වන සයල ලංගක හැසරම වලන වැළක සටනන.

ඔබ සයාේනා සහාේ ගද �ං�ේගසේ සයසදන �ෑම අව�ේථාවකදම සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරනන. එමගන ලංගක ඉනනන ආ�ාදනය වසම අවදානම අඩ කර ගත හැකය. සකානඩම මගන එච.අය.ව �හ ධට‍රසකාමනාස�ේ වැන ආ�ාදනයනට වරදධව ඔබට �ල�න ආරකෂාව සමන ප‍රබල ආරකෂාවක මානව පැපසලාේමා ධවර�ය �මබනධයසයන ලබා දමට සකානඩම වලට හැකයාවක සනාමැත. එනමත සකානඩම භාවතය සහේතසවන ලංගක ඉනනන ආ�ාදනය වසම අවදානම ව�ාල සල� අඩ සේ.

දම පානසයන වැළක සටනන. දම පානය සනාකරනනනට වඩා දම පානය කරන පදගලයනට ලංගක ඉනනන ආ�ාදන වසම වැඩ ප‍රවණතාවයක දකනට ලැසබ. එස�ේ දම පානය කරන පදගලයන අතර ඉනනන නැවත නැවත ඇත වමට බහලව දැකය හැකය.


ව‍රෛමකාමනාසස වස�ේෂසයන තරණ ප‍රජාව අතර දැකය හැක ධට‍රසකාමනාස�ේ, වඩාතම සලභව දැකය හැක සව කළ හැක ලංගක �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනය සේ. ධට‍රසකාමනාස�ේ ඇත වමට සහේත වන සන ධට‍රසකාමනාස�ේ වැජසනල�ේ නම ඒක ධ�ලය පරසපාේෂත කෂද‍ර ජවයාය. සමම ආ�ාදනය සබාසමාේ වට හට ගසනන කනතාවසනේ සයාේනසේ �හ පරෂයසනේ ම‍ර වාහන (ම‍ර නාල ) තළ සේ.

ආ�ාදත පදගලසයක �මග ශෂේණය �හ සයාේනය සයාදා ගනමන සද කරන �ං�ේගයකද �හ සයාේන වවර (සයාේනසේ පටත ප‍රසද�ය) සදකක �ේපේ�යක අතර තර පරසපාේෂතයා ලංගකව �ම ස‍රේෂණය සේ. ආ�ාදත කානතාවකසගන සහාේ පරෂසයකසගන ධට‍රසකාමනාස�ේ කානතාවකට �ම ස‍රේෂණය වය හැක නමත �ාමාන‍යසයන පරෂසයකට සමය �ම ස‍රේෂණය වන සන ආ�ාදත කානතාවකසගන පමණ.


කානතාවන තළ සපනනම කරන සරාේග ලකෂණ

- සපන �හත , සබාසහාේ වට දගදක �හත ශ‍රාවයක වහනය වම

- එම ශ‍රාවසයහ රධර බංද දැකය හැක වම

- සයාේනය තළ හා ඒ වටා කැසලල ඇත වම

- ඉකළ ප‍රසද�ය ඉදමම

- �ාමාන‍ය වාර ගණනට වඩා වැඩ වාර ගණනක ම‍රා පට කරමට අව�‍ය වම , සබාසහාේ වට ම‍රා පට කරසමද සේදනාව �හ දැවලල ඇත වම

පරෂයන තළ සරාේග ලකෂණ ඉතා දේලභ සේ. එම සරාේග ලකෂණ නම,

- ම‍ර වාහන වලන ශ‍රාවයක වහනය වම

- �ාමාන‍ය වාර ගණනට වඩා වැඩ වාර ගණනක ම‍රා පට කරමට අව�‍ය වම , සබාසහාේ වට ම‍රා පට කරසමද සේදනාව �හ දැවලල ඇත වම

සරාේග ලකෂණ වේධන වම �ඳහා ආ�ාදනසයන දන 3ත 28ත අතර කාලයක ගත වමට ඉඩ ඇත.


�ාමාන‍යසයන ධට‍රසකාමනාස�ේ සව කරම �ඳහා සමසට‍රානඩැස�ාේල සහාේ ටනඩැස�ාේල වැන ඖෂධයක එක මා‍රාවක බැගන ගැනමට නසේද� කරන ඇත. සමවා ගලන සපත ව�සයන ලබා ගත හැකය. ප‍රතකාර සනාමැතව වවද ධට‍රසකාමනාස�ේ ආ�ාදත පරෂයසනේ සරාේග ලකෂණ �ත කහපයත ඇතළත සනාසපන යය. නමත එසල� සරාේග ලකෂණ අව�න ව සහාේ කසදා සරාේග ලකෂණ සනාසපනව ආ�ාදත පරෂසයකසගන ඔහසේ ලංගක �හකාරයට සමම ආ�ාදනය �ම ස‍රේෂණය සේ. ආ�ාදත පදගලයා ප‍රතකාර ලබා ගනනා තර ඒ ආකාරසයන ලංගක �හකරවාට ධට‍රසකාමනාස�ේ �ම ස‍රේෂණය සේ.

එම න�ා පරසපාේෂතයා පේණ ව�සයන ඉවත කරමට නම ලංගක �හකරවන සදසනාම එකම අව�ේථාසේද ප‍රතකාර ලබා ගත යතය. සමම ආ�ාදනය �ඳහා ප‍රතකාර ලබා ගනනා පදගලයන තමා සමනම තම ලංගක �හකරද ප‍රතකාර මාලාව �මපේණ කරන සතක �හ ඔවන තළ සපනනම සකසරන සරාේග ලකෂණ �මපේණසයනම පහව යන සතක ලංගක හැසරම වල සයදසමන වැළක සටය යතය. ගේභණ කානතාවනට සමසට‍රානඩැස�ාේල භාවත කරසම හැකයාව ඇත. ධට‍රසකාමනාස�ේ එක වරක ආ�ාදනය ව පද ගලයන සේ �රර ඉන පස ඊට වස�ේෂ ප‍රතසරාේධයක සනාදකවන න�ා �ාේථක ප‍රතකාර සහේතසවන ආ�ාදනය ව සව ව පදගලයනට පවා නැවත ධට‍රසකාමනාස�ේ ආ�ාදනය වමට ඉඩ ඇත.

නවාරණය

ධට‍රසකාමනාස�ේ ආ�ාදනසයන ආරකෂා වමට �හ අන අයට පැතරම වැළැකවම �ඳහා ක‍රම කහපයක ඇත.

- සයාේන හා ගද �ං�ේගසයන වැළක සටනන

- ඔබ සයාේන සහාේ ගද �ං�ේගසේ සයදමට තරණය කරසනන නම �ෑම වටම කානතා සකානඩමයක සහාේ පරෂ සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරනන.

- ඔබට දැනටමත ධට‍රසකාමනාස�ේ ආ�ාදනය ව ඇත නම,

- ඔබසේ ලංගක �හකරට ඒ බව දැනම සදනන

- ප‍රතකාර �මපේණ කරන තර ලංගකව හැසරසමන වැළක සටනන.

™


107

- නැවත ධට‍රසකාමනාස�ේ ආ�ාදනය වම වළකවාගැනම පණ� නැවත ලංගකව හැසරසමද ඔසබ �හකර ධට‍රසකාමනාස�ේ පරකෂණයක සද කරසගන ඇතදැය, සනාඑස�ේනම ආ�ාදනය �ඳහා ප‍රතකාර ලබා ගන ඇතදැය �ැක හැර දැන ගනන.

- ඔබ ප‍රතකාර ලබා සගන �මපේණ සවය ලැබ පස සයාේන �ං�ේගසේ සයසදන �ෑම වට කානතා සකානඩමයක සහාේ පරෂ සකානඩමයක නවැරදව භාවත කරනන.

සපලස සපල�ේ සට‍රපසනාේමා පැලඩම නැමත බැකටරයාව මගන ඇත කරන ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක. සමමඅආ�ාදනසේ ලකෂණ සවනත ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වල ලකෂණ වලන සවන සකාට හඳනාගැනම අපහස බැවන සපල�ේ ආ�ාදනය “අනකරණය කරනනා” සල� හැදන සේ. සපල�ේ �ම ස‍රේෂණය වන සන සපල�ේ බැකටරයාව මගන ඇත කරන ලබන තවාල �ේපේෂය කරසමන. සමම තවාල සබාසහාේ වට ඇත වන සන බාහර ලංගක අවයව, සයාේනය, ගදය සහාේ ගද මාේගසේ වන අතර මඛසේ සතාල වලද සමම තවාල ඇත වය හැකය. සයාේන, ගැද සහාේ මඛ �ං�ේගය මගන සමම බැකටරයාව �ම ස‍රේෂණය සේ. බැකටරයාව ආ�ාදත මවකසගන දරවාටද �ම ස‍රේෂණය වය හැකය. සමම බැකටරයාව වැසකළ, එදසනදා බඩ බාහරාදය, පහනම තටාක යනාදය මගන �හ ඇදම හවමාර කර ගැනසමන �ම ස‍රේෂණය සනාසේ.


සපල�ේ ආ�ාදනය ව සබාසහාේ පදගලයන ව�ර ගණනාවක යන තර කසද සරාේග ලකෂණයක මත වන සන නැත. එවැන අව�ේථාවකද ප‍රතකාර සනාකර සටසමන පසව ඇතවය හැක �ංකලතා �ඳහා ඇත අවදානම ඉහල සේ. ආ�ාදනසේ පළම �හ සදවන අදයර වල පසවනනන තළ හට ගනනා තවාල �ේපේෂය මගන සමම ආ�ාදනය �ම ස‍රේෂණය වන අතර සබාසහාේ වට සම තවාල නවැරදව හඳනා ගැසනසනන නැත. තමනට සපල�ේ ආ�ාදනය ව ඇත බව සනාදනනා පදගලසයකසගන වවද තවත පදගලසයකට සමය �ම ස‍රේෂණය වය හැකය.

එක එක අදයසේද මත වන සරාේග ලකෂණ වවධය. නමත සරාේග ලක�ණ �ෑම වටම එකම පළසවළකට මත සනාසේ.

ප‍රථම අදයර - සතත �හත සේදනා රහත තවාල එකක සහාේ කහපයක ඇත වය හැකය. �ාමාන‍යසයන ආ�ාදනසයන �ත තනකන පස සමම තවාල ඇත වන අතර ඒ �ඳහා 90ක දකවා කාලයක ගත වය හැකය. ප‍රතකාර සනාමැතවම ඒවා �ත 3-6 අතර කාලයකන සව සේ. සමම තවාල මත වන සන ලංගක අවයව, සයාේන මාේගසේ , ගැබ සගල මත, සතාල, මඛය, පයයර සහාේ ගදය යන �ේථාන වල පමණ. පළම අදයසේද කදදට ඉදමමකද ඇත වමට ඉඩ ඇත.

සදවන අදයර - තවාල ඇත ව �ත 3 -6ත අතර කාලයකන පස මලග ලකෂණ මත සේ. සමම සපල�ේ සරාේග ලකෂණ ව�ර සදකක කාලයක දකවා නැවත නැවත මත වය හැකය. �ත 2- 6ත අතර කාලයකන සව වන වස�ේෂසයනම අතල �හ යටපතසල ඇත වන කෂේඨ ද සමයට ඇතළත සේ. මද උණ, වඩාව, ස�ම සගඩ, හ�සක ගැලව යාම, බර අඩ වම, කදදට ඉදමම, හ� කැකකම �හ ම�ේපඩවල සේදනාව වැන තවත සබසහාේ සරාේග ලකෂණ ඇත වය හැකය.

අව�න අදයර - සපල�ේ වැළදණ �ෑම පදගලයන තසදනකසගන එක අසයක ප‍රතකාර සනාකරම න�ා �ේනාය පදධතයට, හෘදයට, සමාලයට සහාේ සවනත අවයව වලට බරපතල හාන සද වසමන පඩා වදය.ප‍රතකාර සනාකළ සහාත ඇතැමවට මරණය පවා සද වය හැකය. බැකටරයාව ආ�ාදනය ව ව�ර 1ත 20ත අතර කාලයකන පස සම තතතවය ඇත වය හැකය.


මල අවද වලද සපල�ේ සව කරම ඉතා පහසය. අවරද 3කට වඩා අඩ කාලයක සපල�ේ වැළද සටන පදගලසයකට ප‍රත ජවක ඖෂධයක වන සපනසලසලන එක මා‍රාවක එනනත කරසමන ආ�ාදනය සව කළ හැකය. ඇතැම වට එක ව�රකට වඩා වැඩ කාලයක සපල�ේ ආ�ාදනය පැවත පදගලයනය අමතර මා‍රාවන ලබා ගැනමට සද වය හැකය. සපනසලන වලට ආ�ාදමකතා දකවන පදගලයනට ඒ �ඳහා සයාදා ගත හැක සවනත ප‍රත ජවක ඖෂධ වේග ඇත. සපල�ේ �ඳහා නවස�ේද ඔබ වසන ප‍රතකාර කර ගැනසමන �හ ඔබ වසන ඖෂධ නයම කර ගැනසමන වැළකය යතය. ප‍රතකාර මගන බැකටරයාව වනා� කරන අතර ඉදරසේද වය හැකව තබණ හාන වළකවය. නමත ප‍රතකාර මගන දැනට සද ව ඇත හාන නැවත යථා තතතවයට පත කරසනන නැත.

යම පදගලසයක අවදානම ලංගක හැසරම වල නරත වනවා නම නතර පරකෂණ �ඳහා සයාම වම වැදගත සේ. ඵලදාය ප‍රතකාර ක‍රම ඇත බැවන ඒ �ඳහා බය වය යත නැත.

සපල�ේ �ඳහා ප‍රතකාර ලබා ගනනා අතරතරද �හ තවාල �මපේණසයනම සව වන තර නව ලංගක �හකරවන �මග ලංගක හැසරම වල නරත වසමන වැළක සටය යතය. සපල�ේ ආදානයක ඇත බව තහවර වව සහාත එය සය ලංගක �හකරවනට දැනම දම ඉතා වැදගත වන අතර පරකෂණ �හ අව�‍ය නම ප‍රතකාර �ඳහා සයාම වමට ඔවනව ධධේයමත කරමද ඉතා වැදගත සේ.

සපල�ේ එක වරක ආ�ාදනව ව පදගලයනට නැවත එය ආ�ාදනය වය හැකය. �ාේථක ප‍රතකාර ලබා ගතතද නැවත ආ�ාදනය

වමක �ඳහා ඉඩ ඇත. සපල�ේ ආ�ාදනය හඳනා ගත හැකසක වද‍යාගාර පරකෂණයකන පමණ. සයාේනය, ගද මාේගය සහාේ මඛය යන �ේථාන වල සපල�ේ න�ා ඇත වන තවාල �ැගව පැවතය හැක අතර ඔසබ ලංගක �හකරට සපල�ේ ආ�ාදනය සනාමැත වනනට ඉඩ නැතවාම සනාසේ.

නවාරණය

සපල�ේ ඇතළ සයළම ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වමට ඇත ව�ේවා�දායම ක‍රමය වන සන ලංගක හැසරම වලන වැළක සටමය. එස�ේත සනාමැතනම ආ�ාදත සනාවන බව පරකෂණයක �මන තරවර කර ගත පදග ලසයක �මග දේඝ කාලන ඒක �හකර �මබනධයක පැවැතවමය.

මත පැන �හ මත ද‍රව‍ය ඔබව අවදානම හැසරම වලට සයාම කරමට ඉඩ ඇත නා�ා ඒවායන ඈත ව සටමට ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වමට �හය සේ. ලංගක �හකරවන �මග එච.අය.ව ඇතළ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන පළබඳ �ාකචා කරම වැදගත වන අතර එමගන නවාරණ ක‍රයාමාේග වලට සයාම වය හැකය.

සපල�ේ වැන ලංගක ප‍රසද� වල තවාල ඇත කරන ආ�ාදන , �ේ‍රසනේ �හ පරෂයසනේ ලංගක අවයව වල ඇත වය හැක අතර එම තවාල රබේ සකානඩමසයන ආවරණය �හ ආවරණය සනාවන �ේථාන වල ඇත වය හැකය. ලංගකව හැසසරන �ෑම අව�ේථාවකදම නවැරදව සකානඩමයක භාවත කරසමන සපල�ේ ඇතළ ස�ස ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන �ඳහා ඇත අවදානම පහළ දැමය හැක සක ආ�ාදත ප‍රසද� ආවරණය ව ඇත වට පමණ.

™


109

ඇමණම ජ : මපර සහ පස පරකෂණ

උපමදස - එක පළතරක පමණක රවේ කරනන 1. එච.අය.ව �ම ස‍රේෂණය සනාවන තරලය කමකද?

A. රධරයB. දහඩයC. ශක‍ර තරලය D. සයාේන ශ‍රාවය

2. එච.අය.ව �හ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වමට සහාඳමක‍රමය වන සන A. ලංගක හැසරම වලන වැළක සටම B. සකානඩමයක භාවත කරමC. ලංගක හැසරම එක �හකරසවකට පමණක සමා කරම D. වටමන ස ලබා ගැනම

3. පහත දැක සවන ඒවායන ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදනයක වන සන කමකද? A. චේම ප‍රදාහය B. කලැමඩයා C. ඇදම D. ඇමසනාේරයා

4. �ේ‍ර ප‍රජනක පදධතසේ ඩමභ නපදවන අවයවය කමකද? A. පැසලාේපය නාලය B. ඩමභ සකාේෂ C. ගේභාෂය D. සයාේනය

5. පරෂ ප‍රජනක පදධතසේ ශක‍රාණ නපදසවන අවයවය කමකද? A. වෘෂණ සකාේෂයB. ශෂේණය C. වෘෂණ D. ම‍රා මාේගය

6. අනව�‍ය ගැබ ගැනම වලන �හ ලංගකව �ම ස‍රේෂණය වන ආ�ාදන වලන ආරකෂා වමට ඇත වඩාතම ඵලදාය ක‍රමය කමකද? A. ගලන සපත �හ සකානඩමB. සකානඩම C. ශක‍රාණ නා�ක �හ සකානඩම D. අනතේ ගේභාෂ උපකරණ (ලපය)�හ සකානඩම

7. ගැහැණ ළමසයක/ කානතාවක ගැබ ගැනමට වඩාතම ඉඩ කඩ ඇත සතA. ඔ�ප වම අතරතර B. ඔ�ප වම ආරමභ වමට සපර C. ඔ�ප වමට දන 14කට පමණ සපර D. ඔ�ප වම අව�න ව වහාම

8. ලංගක අපසයාේජන �හ තේජන වළනවා ගැනමට �හය සනාවන හැසරමක වන සන A. තෑග භාර සනාගැනමB. ලංගක හැසරම පළබඳ සමා ලංගක �හකර �මග �ාකචා කරම C. හදකළා �ේථාන මග හැරම D. හැඩම

9. තරණයන අතර වඩාත ප‍රචලතව භාවත වන මත ද‍රව‍ය කමකද? A. දසමකාළ (දම වැට)B. මද‍ය�ාර (මත පැන)C. ගංජාD. සහසරායන

පළතර: 1. B; 2. A; 3. B; 4. B; 5. C; 6. A; 7. C; 8. D; 9. B.

ජවතය �ැළසම කරම නැමත සමම වෂය මාලාව ශ‍ර ලාංකය �නධේභයට ගැලසපන ස�ේ අනවේතය කරන ලැබසේ ඉමේජ ලංකා පදනමය. ඉමේජ ලංකා පදනම, සය සපෞදගලක සනදරතයව යථාේථයක කර ගැනම �හ එය �ැමරම �ඳහා අපසයාේජනයන සගන පරාජය සනාව සය අව�‍යතාවයන �පරා ගැනමට හැක තතතවයන ළගා කර ගනමන, ඔවන සේ ප‍රජාවන තළ නායකයන සල� නැග එමන ජවතයට එඩතරව මහණ සදන තරණ කානතාවන �වබල ගැනවම �ඳහා කැපවණ පණ‍යාධාර ආයතනයක.

ඉමේජ ලංකා �හ එහ �සහාේදර ආයතන පළබඳ වැඩදර ව�ේතර දැන ගැනම �ඳහා www.emergeglobal.org බලනන.

සමම ව‍යාපෘතය යථාේථයක වසේ ප‍රතපාදන එකඟතා අංක GSM-027 යටසත ජාත‍යනතර �ංවේධනය �ඳහා ව ඇමරකාන ඒජනසය (USAID) හරහා ලැබණ ඇමරකාන ජනතාවසේ �හය න�ාය.

තරුණ ප්රජාව ඳහා වූ අතිසේක විෂය ......ප...

Documents