หญ๋า หญัก: ดนตรีราชส านัก ... · 2018-04-03 ·...

หญา หญก: ดนตรราชส�านกเวยดนามในเมองเว

Nhã Nhạc: Vietnamese Court Music in Hue

ปราโมทย ดานประดษฐ

PRAMOTE DANPRADIT

วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม

College of Music Mahasarakham University

บทคดยอ

บทความวชาการนน�าเสนอลกษณะของดนตรราชส�านกเวยดนามในเมองเวดานความ

เปนมา วงดนตรเครองดนตร และการสบทอดโดยการศกษาเอกสารและงานสนามชวงป

ค.ศ. 2010-2012 ดนตรราชส�านกเวกอตงโดย เหงยน ลอรด (NguyÍn Lords) ในศตวรรษ

ท 13 แหงราชวงคล พฒนามาถงจดสงสดในราชวงคเหงยน ศตวรรษท 19 ไดรบการอปถมภ

โดยพระราชวงค จนตงเปนโรงเรยนและโรงละครแหงชาต Duyệt Thị Đường หรอ Huế

Traditional and Royal Theater Art วงดนตรราชส�านกหรอหญาหญก (Nhã Nhạc) แบง

เปน 2 ลกษณะคอ ไดหญค (Dai Nhac) หรอวงเครองประโคม ใชบรรเลงประกอบพระราชพธ

และวง เตยวหญก(Tiểu nhạc) หรอเครองสายมโหรบรรเลงเพอการฟง การขบกลอมและ

การแสดง ดวยบทเพลงดงเดมส�าหรบพระมหากษตรย ลกษณะท�านองประกอบดวยโนตหลก

5 เสยงบรรเลงบทเพลงเฉพาะตามขนตอนของพธกรรม ปและกลองมบทบาทในการควบคม

บทเพลงพธและการแสดง สวนวงเครองสายมโหรบรรเลงเพอการฟง ความบนเทงและประกอบ

การแสดงเครองดนตรวงไดหญค ประกอบดวย จรง แกนเปว เปนส�าคญ สวน วงเตยวหญก

ประกอบดวย ดานหญ ดานกาว ดานตาม ดานเหวยด ดานตบา ซาวจรก และเครองประกอบ

จงหวะฉาบ โหมง เหมาะเปนตน นกดนตรปจจบนสบทอดจากนกดนตรดงเดมตอมายงบตร

และพฒนาสในระบบโรงเรยนดนตรและนอกระบบโรงเรยน ทงนนกเรยนบางคนอาจเรยน

เพมเตมกบครเฉพาะทางเพมเตม เพอพฒนาทกษะและหาทางประกอบวชาชพ นกดนตร

ใชชดการแสดงแบบอนรกษ ทงบรรเลงในงานจางแสดงตาง ๆ และบนทกเสยงดนตร

เพอการแสดงในตางเมอง

ค�าส�าคญ : หญาหญก, ดนตรราชส�านก, ดนตรเวยดนาม, ดนตรเว

ABSTRACT

This academic articles presents the characteristics of Nhã Nhạc Vietnamese royalcourt musicof Hue.Aims to explain its history, band instruments and inheritance. By studying the documentation and field work during the year 2010-2012. Hue royal court music, founded by NguyÍn Lords of the 13th century of the Le dynasty and development reached the top in the Nguyen Dynasty. In the 19th century, has been patronized by the royal family until the theater art school was Duyệt Thị Đườngor Huế Traditional and Royal Theater Art.Hue royal court music or Nhã Nhạc divided into two types: Dai Nhac band or great fanfare accompanied the ceremony: Tiểu nhạc or orchestra. Listening to music, and the serenaded. The original song, for the king and the royal family. The structure consists of a five note melody. The song was only played on the steps of the ritual. Clarinet and drums play a role in controlling the music, rituals and performances. The orchestra played for the audience entertainment and shows.Instrumental in Dai Nhacband such as trống (drum) mo and kèn bầu (Obo). The Tiểu nhạcbandfocus stringed instruments such as the đàn nhị (fiddle treble) đàn gáo (fiddle low) đàn tam (the harp) đàn nguyệt (harp Viet 2strings) đàn tỳ bà (harp 4strings) and sáo trúc (flute) and percussion. Musicians today have inherited the legacy passed on to the son of a musician. To develop a music school and outside the school system. However, some students may learn more and more specialized teachers. To develop skills and find a way professionals. Using a series of performances conservation both instrumental in employment various shows. And recording music for the show in a different city.

Keywords : Nhã Nhạc,Court music, Vietnam music, Hue music

บทน�า

จากงานวจยทางวฒนธรรมดนตรชาตพนธในเวยดนามมการศกษาตอเนองเปนแบบแผน

ยาวนานกวา 40 ป Dr.Truong Quoc Binh (2003อางถงใน ปราโมทย ดานประดษฐ. 2558:

57-59) ผอ�านวยการพพธภณฑศลปกรรมแหงชาตเวยดนาม ไดอธบายวฒนธรรมเวยดนาม

เปนผลจากงานดงเดมในทองถนและไดรบอทธพลจากตางประเทศ เวยดนามมความหลากหลาย

ทางชาตพนธสามารถจดกลมไดถง 54 กลมชาตพนธ มการน�าเสนอประวต มรดกทางวฒนธรรม

ทวประเทศในทตาง ๆ ถง 117 พพธภณฑและ 3,000 เวบไซต สวนทาน Thái Vũ-Bùi

และ Quang Đoài (1991) ไดเสนองานวจยดนตรกาเหวในมมทางประวตและมานษยวทยา

Đỗ Thu Hà (2009) เสนอวทยานพนธเรอง ญะหญาคดนตรราชส�านกแหงราชวงคเหงยน

เพอศกษาคณคาทางศลปะของงานเทศกาลดนตรราชวงคเหงยนและเพออนรกษและสงเสรม

คณคาของทางวฒนธรรมและพบเอกสารของ Phong T. NguyÍn (2008) ใน The Garland

Handbook of Southeast Asian Music นกวชาการชาวเวยดนามอเมรกน และหนงสอของ

Vĩnh Phúc (2010) นกวชาการศนยวจยดนตรเมองเว ไดเรยบเรยงหนงสอเรอง NHÃ NHAC

TRÌÊU NGUYÊN อธบายดนตรราชส�านกแงมมตาง ๆ นบวาเปนเอกสารในการศกษาทส�าคญ

(อางถงใน ปราโมทย ดานประดษฐ. 2558: 5-6) ดงนนการศกษาดนตรราชส�านกเว จงเปน

การทบทวนเอกสารและการศกษาจากนกดนตรผ เ กยวของในภาคสนาม โดยอธบาย

เรองความเปนมา ลกษณะเครองดนตรวงดนตร บทเพลง และการสบทอดของ

ความเปนมาของดนตรราชส�านกเว

เว (Hue : 化) หรอ เหวหรอ เฮวเมอออกเสยงตามประชาชนภาคกลางเปนเมองเอก

ของจงหวดถวเทยน-เฮว (Thua Thien-Hue)ตวเมองตงอยบรเวณลมน�าหอมตอนกลาง

ของประเทศเวยดนามหางจากฝงทะเลราว5 กโลเมตรชอเมองเวไดเรมในชวงครงหลงของศตวรรษ

ท 15 ในสมยของกษตรยเลแถนหโตง (Le Thanh Tong) บานเมองเตบโตเปนศนยกลางใน

สมยกษตรยจอมเหวยน (Chua Nguyen) ราวป ค.ศ 1687 ไดท�าการยายเมองมาอยทฝซวน

(Phu Xuan)คอทตงพระราชวงเวในปจจบนตอมากไดตงเปนเมองเอกราชในราชวงคใตเซน

(Trieu Dai Tay Son : ค.ศ. 1788 ถง 1801) ตงแตป ค.ศ.1802 ถง ค.ศ.1945 เมองเวไดเปน

เมองหลวงของประเทศเวยดนามทงหมด ภายใตการปกครองของราชวงคเหวยน (Trieu Nguyen)

มองคกษตรยทรงครองราชสมบตรวมทงหมด 13 พระองค ซงรวมสมยกบอาณาจกรรตนโกสนทร

แหงสยามประเทศราวป ค.ศ.1858 ตกเปนฐานทพเรอของฝรงเศส จน ค.ศ.1945 ทานโฮจมนห

รบมอบอ�านาจจากจกรพรรดบาวไดและรบต�าแหนงประธานาธบดคนแรกทานรวมกบทหาร

208 หญา หญก: ดนตรราชส�านกเวยดนามในเมองเวปราโมทย ดานประดษฐ

และชาวนาชวยปลดปลอยเวยดนามจากฝรงเศสตอสจนเปนสงครามแบงเวยดนามเปนสองสวน

ผลทสดฝรงเศสพายแพแกกองก�าลงเวยดมนหทคายเดยนเบยนฟในป ค.ศ.1954 ท�าใหเวยดนาม

แบงเปนเวยดนามเหนอกบเวยดนามใต ตอมาสหรฐอเมรกาถอนทพทางใตกลบจงเวยดนาม

จงรวมกนในป ค.ศ.1976

ระหวางสงครามกล มหม โบราณสถานและพระราชวงเมองเวไดรบความเสยหาย

เปนอยางมากแมหลงสงครามสงบลงแลว เหลาโบราณสถานกยงไมไดรบการดแลเอาใจใส

เนองจากถกกลมผน�าคอมมวนสตและชาวเวยดนามบางสวนมองวาเปนสญลกษณของระบอบ

ศกดนาในอดตนอกจากการฟนฟประเทศแลว ภาครฐและเอกชนตระหนกถงมรดกทางวฒนธรรม

เปนอยางมาก การบนทกและอนรกษมรดกทางวฒนธรรมไดด�าเนนอยางตอเนอง หมโบราณ

สถานเมองเวไดรบการยกยองเปนเมองมรดกโลกในป ค.ศ.1993 และดวยความสนใจตอเนอง

ระหวางป ค.ศ.1993-2016 เวยดนามมเมองมรดกโลกทขนทะเบยนแลวถง 8 แหง

ดนตรราชส�านก (Nhã Nhạc /Court music) ค�าว า Nhac อานว า หญค

แปลวา ดนตรหรอเพลง เปนค�ายมจากภาษาจนถกใชในสมยราชวงคโฮหมายความวา

เปนเพลงทงามสงา เชนเดยวกบเพลงพธกรรมในราชส�านกเปนเพลงประกอบพธกรรม

การแสดงละครและเฉลมฉลอง เพอความพระส�าราญขององคพระมหากษตรย และ

พระราชวงค มชอเรยกวาหญคเฮวยน (Nhạc huyền) กลาวกนวาเรมตงแตศตวรรษ

ท 13 แหงราชวงคล (Le dynasty: ค.ศ.1010-1225) เปนวงดนตรโบราณทกอตงโดย

เหงยน ลอรด (NguyÍn Lords) ดนตรราชส�านกเหว (Nha Nhac Huế) ถกจดการตงหนวย

ดนตรขนเมอ ค.ศ.1427-1788 แมจะเสอมถอยลงในชวยปลายรชกาล แตกกลบไดรบ

การพฒนามาถงจดสงสดภายใต การปกครองของกษตรย เหงยน (Trần dynasty :

1802-1945) พระองคไดประกาศให Nha Nhac เปนดนตรราชส�านกอยางเปนทางการ

ดงนนจงกลายเปนสวนส�าคญของพธกรรมส�าหรบพระมหากษตรยพระองคตอมา

ดนตรราชส�านกเวมชอเรยกวาญะหญาคหรอหญาญาคหรอหญาหญก (Nhã Nhac

ofNguyễn dynasty) (อานวา Nya-nyak) แบงเปน วงไดหญก (Đại nhạc : great

musicensemble) บรรเลงบทเพลงอยางเปนทางการเนนปกลอง พรอมกบวงเตยวหญค

(Tiểu nhạc : small musicensemble)บรรเลงบทเพลงรองบรรเลงเนนเครองสาย ตอมาราวป

ค.ศ.1980 มาดามตคง (Tu Cung) พระมารดาของกษตรยขายดง (Khải Định) เปนผอปถมภและสบ

209วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

ตอไปยงพระราชนของกษตรยบาวไดชอ นามเฟอง (Nam

Phương) ซงเปนพระราชนองคสดทายททรงอปถมภ

เหลาศลปนรวบรวมนกดนตรราชส�านกไวจนปจจบน

ยงคงสบทอดและท�าการแสดงในพระราชวงเวโดยปรบ

เปนโรงเรยนสอนดนตรและโรงละครในพระราชวง

เปดท�าการแสดงภายใตการดแลของรฐบาล เนองจาก

เปนพระราชวงทมสถาปตยกรรมทซบซอนแมถกซอม

ครงแรกในป ค.ศ.1829 โดยกษตรยไขดงและไดรบ

การซอมบ�ารงมาอยางตอเนองและยงใชประกอบ

พระราชพธของราชวงคเหงยน ตอนปลายของศตวรรษ

ท 20

ในป ค.ศ.1945 โรงละครไดปดลงหลงกษตรยเบาได ไดมอบพระราชอ�านาจให

ทานโฮจมนต ปกครองประเทศ ภาวะสงครามไดท�าลายพระราชวงสวนตาง ๆ ยบเยน รฐบาล

ไดเลงเหนความส�าคญของวฒนธรรมจงบรณะ เซวด ถ เดอง (Duyệt Thị Đường) เปดเปน

โรงเรยนดนตรและโรงเรยนศลปเว โดยใชทองพระโรงเปนทเรยนและแสดง พรอมปรบปรง

ซอมบ�ารงมาโดยตลอด จนป ค.ศ.1898 กถกบรณะเปนทางการเพอเฉลมฉลองวนประสตร

ของพระโอรสของกษตรยขายดง และถกทงลางไปจนป ค.ศ.2002 ไดกลบมาปรบปรงและ

เปดเฉลมฉลองในเทศกาลดนตรและการแสดงเว ดวยพระราชวงไดรบการขนทะเบยน

เปนมรดกโลกในป ค.ศ.1993 จนป ค.ศ.2003 หญาหญกเว (Nha NhạcHuế) กรบการยกยอง

เปนมรดกทางวฒนธรรมของมนษยชาต (The Oral and Intangible Heritage of

Humanity) โดยองคการยเนสโก ดงนนโรงละครจงไดกลบมาในฐานทก�าเนด อนรกษและทแสดง

ปรบชอเปน Duyệt Thị Đường Theatre (To Vu, 2004. ; Nguyen and Patricia, 1990)

พรอมกบแยกโรงเรยนดนตรออกไปตงเปนสถาบนดนตรเว (Hue Academy of Music) เปดสอน

ระดบปรญญาตรใกลสถานนรถไฟ เปดสอนทงดนตรตะวนตก ดนตรพระราชวงและดนตรพนบาน/

ชนเผาเนนปฏบตดนตรตะวนตก ดนตรพนบานและดนตรราชส�านก(Truong Ngoc Thang,

Interview: 2012)

ภาพท Queen Nam Phuong ทมา: http://www.talkvietnam.com

สบคนเมอ 20 พฤศจกายน 2558


(Đại nhạc) (Tiểu nhạc)

ภาพวงดนตรราชส�านกเว (Nha NhạcHuế)

ทมา:Lê Văn Hảo. (1978)

กลมอนรกษดนตรราชส�านกเวและวฒนธรรมจงหวดเว ประสบความส�าเรจในการอนรกษและการเพมขนของประสทธภาพนกดนตรทงดานทกษะการบรรเลง การแสดงการสบทอด และพฒนารปแบบดนตรประกอบการแสดงในโอกาสใหม เชน เปดงานระดบอ�าเภอ จงหวด หางราน แมกอนหนานจะด�าเนนการเพยงการอนรกษโดยเครอญาตหรอเชอสายจากราชวงคสบทอดและพฒนาของหนน�า (Thang Long Water Puppet) มสวนท�าใหดนตรประกอบการแสดงยงยนและกระจายไปยงภมภาคอน สบเนองการปฏบตการจตวทยาของหนวยทหาร เพอปลกขวญก�าลงใจและถายทอดนโยบายใหกบประชาชนหรอเพมกองก�าลงเวยดกง ตลอดจนเกดการประพนธเพลงประกอบการแสดงใหม ๆ ทพฒนาเนอหาโดยตลอด

ความสมพนธระหวางดนตรจนกบดนตรเวยดนาม ถงจะแตกตางกนแตกปฏเสธไดยากวาวฒนธรรมราชส�านกเวยดนามเปนการแพรกระจายและผสมผสานวฒนธรรมจากจน โดยเฉพาะคตจากศาสนาพทธและขงจอ ดวยระยะเวลากวา 1,000 ป ไดหลอมรวมความหลากหลายทางวฒนธรรมเขาไวในศลปะจนเปลยนเปนเสยงดนตรและการแสดงในอตลกษณของเวยดนาม ทเตมไปดวยความอดมสมบรณดวยศลปวฒนธรรม ทรพยากร สงแวดลอม การพฒนาวชาชพใหมประสทธภาพสง (เทยบเทาตะวนตก) ดงนนผลจากการศกษาวจยหลงป ค.ศ.1990 ไดจดสมมนา ทบทวนตรวจสอบความร ดนตรราชส�านกเวไดรบการฟนฟ สบทอด รฐบาลเวยดนามใหความสนใจน�าเขากระบวนการ และเสนอในการประชมอยางเปนทางการตอคณะกรรมการมรดกโลก (WHC) ณ กรงปารส ประเทศฝรงเศส เสนอใหดนตรราชส�านกเวยดนามขนทะเบยนอยางเปนทางการตอองคการยเนสโก ดานมรดกทางภมปญญาหรอมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมได ในวนท 7 พฤศจกายน ค.ศ.2003 นบเปนมรดกทางภมปญญาชนแรกของ

ชาวเวยดนามทไดรบการบนทกไว



เครองดนตร

เครองดนตรทปรากฏในวงดนตรราชส�านกเวมดวยกนมากมายหลายยคตอเนองกน

เอกสารของ Phong T. NguyÍn (2008) ไดอธบายถงพฒนาการทเกดขนของเครองดนตรและ

ทไดรบอทธพลจากตางประเทศ เชน จากประเทศอนเดยและจากประเทศจน ตอมาพฒนา

จนเปนเครองดนตรทเปนเอกลกษณของตนเอง คดเฉพาะเครองดนตรในวงดนตรราชส�านกเว

แบงออกเปน 4 ประเภทใหญตามกรยาการบรรเลง ดงน

1. ประเภทเครองดด ไดแกเครองดดหลายสายหรอ พณรปทรงตาง ๆ เชน ดานเดย

(đàn địch: พณทรงสเหลยมคางหม 3-4 สาย) ดานตาม (đàn tam:พณทรงสเหลยม 3 สาย)

ดานเวยด (đàn nguyệt: พณทรงกลม 2 สาย) ดานตบา (đàn tỳ bà:พณทรงน�าเตา 4 สาย)

2. ประเภทเครอง ส เปนซอสองสายไดแก ดานหญ (đàn nhị:ซอเสยงสง 2 สาย)

ดานกาว (đàn gáo: ซอเสยงกลางหรอต�า 2 สาย)

3. ประเภทเครอง เปา ไดแกเตยว (tiêu: ขลยไม)ซาวจรก(sáo trúc: ขลยไมไผ 6 ร)

ซาวดช (sáo địch:ขลยผวไมไผยาว) และแกนเบว (kèn bầu:ปมล�าโพงงมถอดได)

4. ประเภทเครองเคาะ หรอเครองตแบงตามวสดทผลตไดแก

4.1 ท�าดวยโลหะ ไดแก ระฆงใหญ (đai hõng chung) ระฆงเลก (tiêu chung)

จอมบาง (โหมง)

4.2 ท�าดวยไม ไดแก โม/หมอ (mõ:ไมเคาะ)ซญเทยน (sinh tiền : coin clapper:

กบแกบมเหรยญโลหะตดทปลายไม)ฟช (กระทบ: Phách)นอกจากนยงม ซองลางเครองเคาะ

ทางใต

4.3 ท�าดวยหนงหรอกลองลกษณะตาง ๆ ไดแกจรง (trống:กลองสองหนาตดวยไม)

จรงกาย (trống cái: กลองใหญ) จรงได (trống đại: กลองเพล) จรงกอน (rống con: กลองเลก

จรงโบง (trống bồng: กลองมเอวหนาเดยว) จรงบน (trống bàn: กลองหนาเดยวตดวยไม)

ไดโก (đại cổ : กลองหนาเดยว) จรงเกม (trống cơm: กลองสองหนา) และ เครองประกอบ

จงหวะ (nhạc cụ gõ หรอ nhạc cụ bộ gõ) อาท โหมง ฉาบใหญ

เครองดนตรตาง ๆ จะใชบรรเลงในทองถนตอมาถกน�าเขาบรรเลงในพระราชวง สบตอ

กนมานอกจากนยงมดานตรน (đàn tranh: พณแนวนอนคลายโกโตะ)แคน (khèn : แคนน�า

เตา)ขมเวยดนาม(Đàn tam thập lục Việt Nam) และดานเบา(đàn bầu) มไดอยในวงราช

ส�านกเว เครองดนตรเหลานถกน�ามาบรรเลงในระยะหลง โดยเฉพาะดานเบาเปนเครองดนตร


ทางใตของจนกระจายรอบอาวตงเกยเนองจากราชส�านกเวอยทางตอนกลางจงมไดน�าเขามา

รวมบรรเลงในวงดนตรราชส�านกแตปจจบนดานเบากลบไดรบความนยมจนเปนเครองดนตร

เอกลกษณของเวยดนามดวยรปลกษณ น�าเสยง ลลาการบรรเลง อกทงสามารถบรรเลงกบเครอง

ดนตรตะวนตกได นอกจากนกระมโหระทกกไมไดมสวนในดนตรราชส�านก รวมถงพางฮาดแบบ

ตาง ๆ จะเกยวของกบดนตรชนเผา

ภาพเครองดนตรเวยดนาม

ทมา:Lê Văn Hảo. (1978).

วงดนตรราชส�านกเว

วงดนตรราชส�านกวงในเวยดนามมทงในราชส�านก ผสมตะวนตก ทองถนและขน

เผาPhong T. NguyÍn (2008) และ Vĩnh Phúc (2010) ไดอธบายดนตรราชส�านกหรอหญค

เฮวยน (Nhac huyen) เปนวงดนตรโบราณทกอตงโดย เหงยน ลอรด (NguyÍn Lords)

สบทอดและใหการอปถมภโดยราชวงคเหงยน มชอเรยกวารวมหมายความวาดนตรราชส�านก

เวญะหญาคเฮวหรอหญาหญกเฮว (Nhã Nhac ofNguyễn dynasty in Hue) แบงเปน 2

ลกษณะคอ วงไดหญกเปนวงดนตรบรรเลงกบวงเตยวหญกทเนนเครองสาย ดงน

1.ไดหญก (Đại nhạc: great music ensemble) เปนวงพระราชพธหรอวงประโคม

เครองสง เนนเครองดนตรปและกลอง ประกอบดวย แกน จรง (kèn trung:ปกลาง) หรอ แกนได



(kèn đại: ปใหญ) ใชด�าเนนท�านองสวนกลองและเครองเคาะเชนจรงได (trốngđại:กลองใหญ)

จรงเตยว(trốngtiểu: กลองเลก) จรงโบง (trống bồng:บณฑาะวหนาเดยว ใชหวเขาหนบ)

หมอ/เมาะ(mõ sÙng trầu: เขาควายใชไมเคาะ) และโกงเจยง (cồng chiêng:พางฮาด/โหมง)

ใชบรรเลงก�ากบการเรมท�างานประกอบพธกรรม การไหวศพ-บรรพบรษ เปนตน มลกษณะ

เสยงดง แขงแรงและความเขมแขงของพระมหากษตรย

วงไดหญก (Đại nhạc: great musicensemble)

ลกษณะการบรรเลงขนตนดวยกลอง โหมงตสลบพรอมเพรยง มเสยงปเปาลากเสยงยาว ๆ อาจเปลยนเสยงอยางชา ๆ เมอเขาท�านองเรวจะมเสยงของกลองbồngและmõ ตขดเขาแทรก ฟงวงเวงตนกลว สงาในท ดงนนปจงตองเปาระบายลมเชนเดยวกบเครองเปาของไทย

ตวอยางบทเพลงประกอบดวยกลมเพลงประเภทตาง ๆ :

Giao Nhac ใชในพธยกยองผเสยสละ เพอแผนดน กลาวถงพระอาทตย พระจนทร

Mieu Nhac ใชในพธบชาทวดส�าคญ ส�าหรบบรรพบรษทไดรบรางวลของตระกลเหงยนส�าหรบผทเปนวรบรษเปนแพทยแหงชาต

Ngu Tu Nhac ใชในพธบชาเทพThan Nong, Thanh Hoang

Xa Tac ใชในพธบชา

Dai Trieu Nhac ใชในพธมงคลหรองานเลยงตอนรบราชทต หรอแขกเมอง

YenNhac ทใชในการจดงานเลยงฉลองส�าหรบอาคนตกะของพระราชวงค


Thuong Trieu Nhac ใชในราชพธทวไป

Cung Nhac (หรอ Cung Trung Nhac) ใชภายในพระราชวง

ในอดตราชส�านกเวมการแสดง เตนร�าและด�าเนนการในหลายโอกาส พบวาม 11 เพลงทยงคงสบทอดประกอบการแสดงจนถงทกวนนเรยบเรยงตามแบบของ BatDat ซงใชในการแสดง Giao, Mieu, Xa Tac ซงมเนอหาเกยวกบการสรรเสรญพระมหากษตรย การเฉลมฉลอง การตอนรบและพธบชา ดงน

บทเพลง Luc cung, Tam tinh, Bat tien, Dau Chien thang Phat, Tu Linh, Tam quoc Tay Duเปนเพลงชดใชบรรเลงวนคลายวนพระราชสมภพของพระมหากษตรย

Thanh thoใชบรรเลงวนคลายวนประสตของมารดาของพระมหากษตรย

Tien thoใชบรรเลงวนคลายวนประสตของ Hoang Thai Phi หรอ นางสนมของจกรพรรดในอดต และMu (นางฟาหรอเทวดาผพทกษ)

Thien Xuanใชบรรเลงวนคลายวนประสตของเจาชาย หรอผสบราชบลลงก

Trinh tuong tap khanhใชไปในพธNgu Tuanพธ Dai Khanh ส�าหรบขนนาง คหบด

Nu Tuong xuat Quan บรรเลงในวนแหงชยชนะของราชวงคเหงยน

Vu Phien เปนบทเพลงทอทศใหกบสมเดจยาภรรยาของผหญงในการรอคอยเจาหญงในงานแตงงาน

Luc triet hoa ma dang บรรเลงในวนสถาปนาราชวงคเหงยน ส�าหรบขาราชบรพาร

ปจจบนผเขยนพบวาบทบาทของ การบรรเลงยงคงมอย แตเพมการน�าไปใชกบคหบดหรอ กลมนกดนตรหรอกลมศลปน อาท การบวงสรวงครกาเหวประจ�าป ของกลมนกรองเพลงกาเหว กใชไดหญกบรรเลงประโคมตลอดงานนอกจากนยงพบวา ดนตรทบนทกเสยงไวยงคงใชเปดหรอถกตดตอประกอบการแสดงตาง ๆ รวมถงเดนแบบ เปดหางราน ตางนยมใชดนตรราชส�านกประกอบกบเพลงบรรเลงจากเครองสาย และเพลงรองกาเหว

2. เตยวหญก (Tiểu nhạc : small musicensemble)หรอวงเครองสายมโหร ลกษณะเนนเครองดนตรประเภทเครองสาย เครองเปา เครองเคาะขนาดเลก ประกอบดวย จอมบาง (โหมง) จรกหลก (กลอง) สาว (ขลย 6 ร) ดานเหวยน ดานทบา ดานย ดานตาม และจรงบน พรอมเครองเคาะอน ๆ ใชบรรเลงเพอการฟง ความบนเทง ตอนรบแขกบานแขกเมอง ใชในขบวนแห



วงเตยวหญก (Tiểu nhạc : small music ensemble)

วงดนตรมโหรราชส�านกหรอเหงยนออเคสตรา เนนเครองสายด�าเนนท�านองแบบ

สอดประสาน มการปรบเพมจ�านวนของเครองดนตร นกดนตร ตามประเภทของพธหลวง

และความบนเทงมบทเพลงบรรเลงหลายบทเพลง เชนNhanhac, Huyen nhac, Ti Truc

Te nhac,Tieu nhac, Dainhac, Coxuy Dai nhac, Nhac Thieu, Bat am, Ty chung,

Ty khanh เปนตนโดยบทเพลงมท�านองเครองทนาฟง ประกอบในโอกาสหรอลกษณะของงาน

เปนทนยม และมเผยแพรทวไป นอกจากนยงมการน�าเครองดนตรอนเชน ดานตรน ดานเบา

เขารวมบรรเลงในดนตรราชส�านกดงเดมดวย

สถานทบรรเลงดนตรราชส�านกเว เดมวงดนตรราชส�านกจะบรรเลงในเขตพระราชส�านก

รวมถงสถานททพระมหากษตรยเสดจไปประกอบพธพระราชพธ วงดนตรกจะตามเสดจดวย

เชนเดยวกน เปนขบวนน�าและประกอบพระราชพธ เชน เสดจไปวด ไปบวงสรวง ไหวศาล

เปนตน ส�าหรบขนนางผใหญนยมน�าวงดนตรราชส�านก โดยเฉพาะวงเตยวหญกมาบรรเลงมาขบ

รอง บรรเลงเพอการฟงในหองโถง นกดนตรจะใสชดแสดงทเรยกวา อาว สาย (Áo dài: long

dress) ใสหมวกผาโพกเรยกวาคน ดอง (Khăn đóng: turban) เดมแสดงบนพนดนตอมา

มการยกพนและบนเวทในทสดพรอมแสงเสยงตามสมยนยมปจจบนเปดท�าการแสดงใน

พระราชวงชอวา เซวยด ถ เดอง (Duyệt Thị Đường Theatre: Huế Monuments

Conservation Centre: HMCC) กอตงเมอ 10 มถนายน 1982 สงกดกระทรวงวฒนธรรม

ทองเทยวและกฬา ตงอยเลขท 23 Tong Duy Tan, Hue city, Vietnam. Fax: +(84.54)

3526083. Website: www.huedisan.com.vn&www.hueworldheritage.org.vn.


ภาพโรงละคร Duyệt Thị Đường Theatre

ระบบเสยงระบบเสยงของดนตรในเวยดนามมหลายกลมชาตพนธ ระดบเสยงในดนตรชนเผายงคงใช

ระดบเสยงของตนเองซงไมเทากน (สวนใหญดนตรชนเผาจะเปนเครองกระทบ) แตกมการปรบใชระดบเสยงตามตะวนตกซงดนตรราชส�านกเวกปรบเขาเชนกน สวนใหญใชระบบ 5 - 6 เสยงหลกในเสยงขบรอง บรรเลงและมเสยงรองอกสวนหนงซงไมตรงกนเสยทเดยว แตใชระบบเสยงค 4 คอ D และ A ทตรงกน มระบบเสยงส�าคญอย 2 ระบบทใชกนคอ ระบบ เดยวบค (dieu bac) C-D–F–G–A–C (Bac modal system music) นยมส�าหรบดนตรทางเหนอ กบ ระบบเดยวนาม (dieu nam) C–Eb-F–G–Bb-C (Nam modal system music) ส�าหรบท�านองทางใต ส�าหรบดนตรราชส�านกเวกเชนกน ใชบนไดเสยง 5 เสยงเชนอยในบนไดเสยงท 1,2,4 และ 5 ของบนไดเสยงทง 8 ระบบท Phong T. NguyÍn (2008: 255) ไดน�าเสนอไวคอ

บนไดเสยงของดนตรเวยดนามทมา : Phong T. NguyÍn (2008: 255)



การสบทอด

การสบทอดการเรยนและการสบทอดดนตรเวยดนามยงคงมลกษณะเชนเดยวกบ

ชาวตะวนออกโดยทวไป กลาวคอ ใชการถายทอดแบบมขปาฐะเปนหลก ใชการสอน

แบบตวตอตวกบนกเรยนทสนใจ แตหลกการปกครองโดยฝรงเศส (Truong Ngoc Thang,

2012) นกเรยนไดเรยนวชาดนตรตะวนตกในโรงเรยน ท�าใหเกดการเรยนเรองการอาน

เขยนโนตอยางตะวนตกรวมกบโนตทองถนเวยดนาม การสอนจงเปนลกษณะการถายทอด

ตวตอตว เชนเดยวกบการสอนดนตรไทยและดนตตรพนบานทเนนตามทกษะฝกจนถนด

ความสนใจของผเรยน บทเพลงหรอท�านองดงเดมถกบนทกดวยโนตตะวนตกเพอการวจย

รวบรวมเมอครงเสนอมรดกโลกตงแตกอน ค.ศ.2003 แตมไดมรายละเอยดเทาการบรรเลง

จรง ๆ เพราะการบรรเลงดนประกอบดวยดงนนการเรยนแบบตวตอตวจงเปนหลกใชโนต

เปนเพยงเครองชวยน�าในการเรยนและกนลม เมอเรยนขนสงจะตองจดรายละเอยดเพมลง

ซงตองเรยนกบผเชยวชาญ สงนเปนเรองส�าคญและไดรบความนยม (Phong T. Nguyen,1990

; Tran van khe, 2004 ; Truong Ngoc Thang,Interview: 2012)พบการสบทอด

อยางตอเนองของหญาหญก โดยการสนบสนนจากเชอสายของราชวงคและประชาชนเว ดง

กรณของนายเจรนถาว (Trần Thảo :1956-ปจจบน,สมภาษณ) ทานเปนบตรชายของเจรนกก

(Trấn Kích: 1905-2009) หนงในนกดนตรราชส�านกเวทสบทอดหญาหญก โดยสามารถ

บรรเลงเครองดนตรไดหลายชนดดวยการอปถมภจากราชวงคเวทเปลยนเปนคหบดในเมองเว

จงเปนศนยรวมจตใจและรวมศลปนไวสบตอกนมา ทานไดสอนนกดนตรร นใหม ใหเลน

และแสดงหญาหญกจนตงเปนวงดนตรในป ค.ศ.1962 สบตอความรมายงบตรชาย ซงปจจบน

เปนอาจารยในวทยาลยดนตรเว

ภาพ Ông Trấn Kích (1905-2009) Ông Trần Thảo (1956-ปจจบน)


องคการยเนสโก ไดขนทะเบยนมรดกทางภมปญญาใหแกดนตรราชส�านกเวยดนาม

ดวยเปนดนตรทแสดงถงความงามสงา มการด�าเนนกจกรรมอยางตอเนองแม ราชส�านกเว

แหงเวยดนามจะลมสลายไปนานแลว จากการบรรเลงในพระราชวงสนอกวงไมวาจะเปนการเปด

กจกรรมของหางราน เปดงานส�าคญของจงหวด ตางกเลอกใชดนตรราชส�านกมาบรรเลงในพธเปด

ตอเนองกวา 15 ศตวรรษนอกจากนหลายครงท หญาหญก ไดรบเชญไปแสดงยงตางประเทศ

รวมถงประเทศไทย การใหความส�าคญและความหมายทแฝงอยยงเปนการ สบทอดปรชญา

มมมอง หรอจตวญาณของชาวเวยด ตอโลกและจกรวาล การสบตอเปนแบบตวตอตว

จากคทเชยวชาญสผเรยนทตงใจ ท�าใหภมปญญายงคงสบทอดไดอยางครบถวน ดวยมการบนทก

ท�านองอยางเปนระบบ การน�าไปใชจงยงคงอนรกษท�านองและวธการแบบดงเดมไวอยางนอย

กนยมใชในสวนแรกของการแสดง โดยเฉพาะลลาการตกลองทเนนการสรางสรรคท�านอง

ทยงใหญสมเกยรตใชเพยง 5 ระดบเสยงทใชเลาเรองราว เนอหา เปดโอกาสใหนกรอง นกดนตร

ใชความคดสรรคสรางผลงานใหเขมขนสมกบความยงใหญของราชส�านกในอดตและพธกรรม

ทเชอมกบสวรรคอยางสมบรณ

เอกสารอางอง

ปราโมทย ดานประดษฐ. (2558). ผลกระทบของโลกาภวตนตอวฒนธรรมดนตรในเมอง

มรดกโลกเอเชยตะวนออกเฉยงใต. วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑตสาขาวชา

ดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม.

Hai, Tran Quang. (2004). An Introduction to Vietnamese Music.[Online].

Available from: http://www.honque.com/HQ020/bKhao_tqHai.htm

[accessed 13 July 2010].

Phung Phu. (2009). “Hue monuments conservation center, The organization

Responsible For Management and Preservation of Hue Heritage.”

Development al Strategiesand Key Policy Agendasin Asia. Annual

MeetingoftheKorean Associationfor Public Administration (KAPA) and the

Asian PublicAdministrationForum(APAF), 22-24.10.2009, Incheon: Korea

Phong T. NguyÍn. (2008). Minority Musics of Vietnam. In Terry Miller and Sean

Williams, (Eds.). The Garland Handbook of Southeast Asian Music. Oxon

UK: Routledge.



Phong Thuyet Nguyen and Patricia Shehan Campbell. (1990).Traditional Music of Vietnam.Danbury, CT: World Music Press.

Thanh, To Ngoc. (ed). (2004). International workshop on Nhac of Nguyen dynasty.

(Hue Court Music). Thua thien Hue Culture.: Information Department.

To Vu. (2004). “Court music-Nha Nhac of Vietnam.” International workshop on Nhac of Nguyen dynasty (Hue Court Music). (p.48_51). Thua thien Hue Culture: Information Department.

Tran Van Khe. (2004). “The Value of Hue court music”. International workshop

on Nhac of Nguyen dynasty. (Hue Court Music). (p.37_47). Thua thien Hue Culture.: Information Department.

VNP. (2009). Photos of Vietnam in the early 20th century.[Online].Available from: http://www.talkvietnam.com/files/2009/04/queennamphuong- 1046479-0409fi13a.jpg[accessed 13 July 2015].

Đỗ Thu Hà. (2009). ĐẠI NHẠC: TRONG NHẠC LỄ CUNG ĐÌNH THỜI NGUYỄN. HUẾ: TRONG NHẠC LỄ CUNG ĐÌNH THỜI NGUYỄN.

Lê Văn Hảo. (1978). Góp phần tìm hiểu ca nhạc Huế. Huế: Văn nghệ Bình-Trị-Thiên số.

Vĩnh Phúc. (2010). Học Viên Âm Nhac Huể Viên Nghiên Cưu Âm Nhac. Huế: Hue Research Institute.

. (2010). NHÃ NHAC TRÌÊU NGUYÊN. Huế: NHA XUAT ban thuan Hqa.

Phạm Phú Thiện. (2012, April 6). Interview. Musical Instrument Storesand đàn nguyệt Artist. The Huế City. Vietnam.

Đình Sáng Nguyễn. (2012, April 6). Interview. Former Director of Culture and Arts.

The Huế City. Vietnam.

Trương Tấn Hải. (2011, March 25, and 2012 April 3). Interview. Director of Huế

Monuments Conservation Center and Director of Huế Traditional and Royal

Theater Art. The Huế City. Vietnam.


Trinh Hồng Lanh. (2012, April 4-6). Interview. Tourism leaders. The Huế City.

Vietnam.

Trần Thảo. (2012, April 6). Interview, đàn nhị, đàn nguyệt Artists and the successor.

The Huế City. Vietnam.

Trần Viết Lục. (2011, March 25). Interview. Music Lecturer. The Huế City. Vietnam.



หญ๋า หญัก: ดนตรีราชส านัก ... · 2018-04-03 ·...

Documents