บททีÉ 8 การควบคมความตุ...

บทท 8 การควบคมความตองการเดนทางและการจดการการจราจร (Travel Demand Management and Traffic Management)

ภาควชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยบรพา 301 ดร. สรเมศวร พรยะวฒน

บทท 8 การควบคมความตองการเดนทางและการจดการการจราจร

(Travel Demand Management and Traffic Management)

เนอหาในบทนจะกลาวถง สาเหตของปญหาการจราจรตดขดและแนวทางแกไข ความหมายและหลกการของการควบคมความตองการเดนทาง วตถประสงคของการนาการควบคมความตองการเดนทางมากประยกตใช ประเภทของมาตรการควบคมความตองการเดนทาง มาตรการควบคมความตองการเดนทางกบการแกปญหาจราจรในตางประเทศ การประยกตมาตรการควบคมความตองการเดนทางในประเทศไทย การจดการการจราจร และอปสรรคในการประยกตการควบคมความตองการเดนทางและการจดการจราจรในประเทศไทย

“ใหทานกอน จงไดสขบดน เหมอนรดนาทโคนใหผลทปลาย” พทธภาษต

การจราจรตดขดเปนปญหาทอยคกบกรงเทพมหานครมาอยางตอเนองและยาว นาน

กรงเทพมหานครเคยถกจดอนดบใหเปนเมองทมปญหาการจราจรตดขดตดอนดบโลกเลยทเดยว รฐบาลทกยคทกสมยพยายามแกไขปญหาทวาน และบางครงกไดนาความพยายามดงกลาวมาใชใน การหาเสยง ซงกทาใหการหาเสยงนนไดผล แตอยางไรกดปญหาจราจรตดขดกยงคงเกดขนอย เชน เดม ทาไมปญหาดงกลาว ยงคงอยทงๆ ทหลายฝายท เกยวของกไดพยายามแกไข อยางเตมท เปนไปไดหรอไมวาเปนเพราะเราใชวธการทไมเหมาะสมจดการกบปญหา

ในบทน เราจะไดเรยนรถงสาเหตทกอใหเกดปญหาจราจร โดยพจารณากรงเทพมหานคร เปนพนทศกษา เนองจากเปนพนททเปนศนยรวมของความเจรญในทกๆ ดานของประเทศ ขณะเดยวกนก เปนศนยรวมของปญหาทกประเภท รวมถงปญหาจราจรตดขดดวยเชนกน จากนนจะนาเสนอแนวทางแกไขปญหาจราจร อยางยงยน ซงไดแก การควบคมความตองการเดนทาง และการจดการการจราจร 8.1. สาเหตของปญหาการจราจรตดขด และแนวทางแกไข 8.1.1. สาเหตของการจราจรตดขด การจราจรตดขดมสาเหตหลกพอสรปไดดงตอไปน 1. พนผวจราจรไมเพยงพอ 2. ถนนและโครงขายถนน ไมสมบรณ : ถนนเปนหลมเปนบอ ถนนขาดความตอเนอง ขาดถนนทกระจายปรมาณการจราจรและถนนเขาออกทสะดวก

3. ระบบขนสงสาธารณะ ไมมประสทธ ภาพ:



• รถโดยสารประจาทางบางบางเสนทางแนนเกนไป ซงเกดจากการบรหารจดการทไมม ประสทธภาพของผใหบรการ

• คณภาพการใหบรการรถโดยสารประจาทางยงไมดเทาทควร ไมสามารถจงใจใหผใช รถยนตสวน บคคลเปลยนมาใชบรการได

• โครงขายการขนสงระบบราง อาท รถไฟฟาท งแบบลอยฟา และใตดน มพนทใหบรการไมครอบคลมและทวถงทกกลมเปาหมาย

• ขาดการเชอมตอระหวางระบบขนสงสาธารณะรปแบบตางๆ

• ขาดทางเลอกในการเดนทางใหกบผเดนทาง 4. ขาดการวางแผนดานผงเมองทด:

• การขยายตวของเมองอยางรวดเรว และเปนไปอยางไมม ระเบยบแบบแผน สงผลใหการวางแผนระบบขนสง เพอรองรบความตองการเดนทางในเมอง เปนไปอยางไรทศทางและไมมประสทธภาพเทาทควร

• การบงคบใชกฎหมาย หรอขอบงคบดานผงเมองไมมประสทธภาพ ทาใหไมสามารถ จดรปทดนและกาหนดลกษณะการใชประโยชนพนทได

5. พฤตกรรมของผใชรถใชถนน: ผใชรถใชถนนไมเหนความสาคญกบกฎหมายและขอบงคบท เกยวของกบการมวนยในการขบข ขบขตามใจชอบ

6. การควบคมการจราจรไมมประสทธภาพ :

• ทางกฎหมาย ขาดความเขมงวดกวดขนในการบงคบใชกฎหมาย และการบงคบใชมาตรการตางๆ ทรฐบาลกา หนดขนมาเพอแกไขปญหาจราจร

• ทางเทคนค การควบคมการจราจรตามทางแยก มกใชวธปลอยรถเป นระยะเวลานานซงจากการศกษาทงใน และตางประเทศพบวา Cycle time ทเหมาะสมควรมระยะเวลาไมเกน 3 นาท

• การควบคมการจราจรตามทางแยกไมพจารณาภาพรวมของระบบในลกษณะเปนโครงขายทเชอมโยงหลายทางแยกเขาดวยกน การแกปญหามกพจารณาเปนแยกเดยว

ปจจยทกลาวมาน คอรายละเอยดของปจจยทงหมดทเปนสาเหตของการจราจรตดขด แตถา พจารณาในภาพรวมของความตองการเดนทางและองคประกอบรองรบความตองการเดนทาง อาจกลาวไดวา การจราจร ตดขดนน โดยแทจรงแลวเปนผลมาจากความตองการใชถนน (Travel demand or Transport demand) ทมปรมาณมากกวาความสามารถของถนน (Capacity of road networks) ทจะรองรบความตองการดงกลาวได ซงโดยมากแลว ความตองการใชถนนทกอใหเกด



การจราจรตดขดนน มกม สาเหตมาจากความตองการเดนทางของผใชรถยนตสวนบคคล (Private car, PC) เปนสาคญ ความสามารถรองรบปรมาณจราจรของถนนทไมเพยงพอนน เมอ พจารณาแบบแยกยอย อาจหมายถงถนนบางชวงทมจานวนชองจราจรลดลง จงมสภาพเปนคอขวด (Bottle neck) อาท ชวงถนนทเปนสะพาน เปนตน ลกษณะเชนนเปนสาเหต หนงททาใหความสามารถรองรบปรมาณจราจรของถนนในชวงนนลดลงและกอใหเกดการจราจรตดขด ขน ได หรอถาพจารณาถนนในลกษณะทเปนโครงขาย (Road networks) การจราจรตดขดจะเปนผลมาจากความไมเพยงพอของพนผวจราจร สาหรบการสญจรของยวดยานทมาใชโครงขายถนนนนนนเอง 8.1.2. แนวทางแกไข จากสาเหตของปญหาจราจรตามทกลาวขางตน ทาใหเกดแนวทางแกไขปญหา การจราจรตดขดทแตกตางกนอยางชดเจน ทงน ขน อยกบ การพจารณาปญหาดงกลาววา มสาเหตมาจากองคประกอบใด ซงโดยทวไป สาม ารถจาแนกออกไดเปน 2 แนวทาง ไดแก การแกไขปญหาการจราจรตดขดโดยพจารณาอปสงคการเดนทาง (Demand side consideration) และการแกไขปญหาการจราจรตดขดโดยพจารณาองคประกอบรองรบการเดนทาง (Supply side consideration) การแกไขปญหาการจราจรตดขดโดยพจารณาอปสง คการเดนทาง มหลกการทมงเนนการจดการ การควบคม และการเปลยนแปลงความตองการเดนทางใหอยในระดบทเหมาะสมกบ องคประกอบรองรบการเดนทางทมอย วธการ ทนยมใชในทางปฏบต ไดแก การควบคมความตองการเดนทาง (Travel demand management, TDM) โดยมมาตรการทนยมนามาประยกตใช อาท

• การสญจรรวมกน อาท Car-sharing Vanpooling Park and ride เปนตน

• การสนบสนนดานการเงน อาท การใหสทธพเศษแกผใชระบบขนสงสาธารณะโดย ไดรบการลดหยอนภาษ เปนตน

• การเหลอมเวลาทางาน

• การใชมาตรการดานผงเมอง สาหรบ การแกไขปญหาการจราจรตดขดโดยพจารณาองคประกอบรองรบการเดนทาง คอ การแกไขปญหาทมง เนนการจดหา การกอสรา ง และการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบขนสง ใหเพยงพอกบความตองการเดนทางทเพมขน ซงตรงกบหลกเศรษฐศาสตรทตองการจดสรร ทรพยากรทมอยอยางจากดใหเพยงพอกบความตองการใชทรพยากรทเพมขนอยางไมสนสด วธการทนยมใช อาท



• การพฒนาระบบขนสง สาธารณะเพอเพมทางเลอกในการเดนทางใหกบผคน เชน โครงการ รถไฟฟา รถตมวลชน เปนตน

• การปรบปรงประสทธภาพของบรการรถโดยสารประจาทาง

• การนาเทคโนโลยททนสมยมาใชควบคมการจราจร อาท การควบคมการจราจรเปนพนท (Area traffic control, ATC) และระบบขนสงอจฉรยะ (Intelligent transportation systems, ITS)

• การจดการการจราจร (Traffic management)

• การพฒนาระบบโครงขายถนน (Road network improvement) วธการในกลมนทมตนทนการดาเนนการและตนทนการกอสรางตาสด ไดแก การจดการการจราจร ซงเปนวธทมงเนนการจดการและควบคมการเคลอนทของกระแสจราจรใหเกดความ คลองตวสงสดแทนการลงทนโครงการกอสรางขนาดใหญ อยางไรกด ในกรณทยงไมมระ บบขนสงสาธารณะทสมบรณและครอบคลมเพยงพอ การลงทนเพอพฒนาระบบขนสงสาธารณะในลกษณะทเปนโครงการขนาดใหญ หรอปรบปรงการใหบรการใหดขน ยงเปนสงทจาเปน ในหวขอตอไป จะนาเสนอรายละเอยดของแนวทางทใชเพอแกไขปญหาการจราจรตดขดไดแก การควบค มความตองการเดนทาง และการจดการการจราจร ตามลาดบ 8.2. ความหมายและหลกการของการควบคมความตองการเดนทาง การจราจรตดขดเกดจากการทมยวดยานจานวนมาก มาใชพนทถนนในการสญจรทมอย อยางจากดพรอมๆ กน ทาใหเกดความไมสมดล ระหวาง ความตองการเดนทาง (Travel demand) และองคประกอบรองรบความตองการเดนทาง (Transport supply or facilities) โดยประเภทของความตองการเดนทางหลกททาใหเกด ปญหาการจราจรตดขด ไดแก การเดนทางดวยรถยนตสวน บคคล ดงนน โดยหลกการแลว ถาไม ตองการใหเกดการ จราจรตดขด กสามารถทาไดโดยควบคมหรอบงคบความตองการเดนทางดงกลาว ไมใหมาใชถนนพรอมๆ กน ซงอาจทาไดโดย แบงความ ตองการเดนทางนนใหมาใชถนนในเวลาตางกนดวยการเหลอมเวลาทางาน แบงความตองการ เดนทางบางสวน ใหไปใชระบบขนสงสาธารณะ หรอ ใชวธการควบคมความตองการเดนทางดงกลาว ดวยการทาใหการใชรถยนตสวนบคคล ในการเดนทาง มอปสรรคหรอมคาใชจายในการ เดนทางเพม ขน เปนตน หลกการทกลาวขางตนเปนแนวทางแกไขการจราจรตดขดทเรยกวา การควบคมความตองการเดนทาง (Travel demand management, TDM) มผใหคาจากดความ TDM ไวหลากหลาย Washington State of Transportation (2000) ใหคาจากดความวา TDM คอ การลดและควบคมความตองการทจะเดนทางของผคน โดยมงเนน ไปทการพยายามลดหรอเปลยนความตองการเดนทาง



แทนการเพมองคประกอ บรองรบการเดนทาง Meyer (1999) กลาววา TDM คอ การใชมาตรการหรอกลมของมาตรการเพอเปลยนแปลงพฤตกรรมการเดนทางของผคน โดยเนนไปทการเพม ทางเลอกในการเดนทางใหกบผคน และลดความแออดของปรมาณยวดยานบนทองถนน Taylor et al. (1997) กลาววา TDM คอ การนามาตรการทไดรบการออกแบบขนมา เพอปรบเปลยนพฤตกรรมผคนใหเปลยนมาใชรปแบบการเดนทางทสามารถขนสงผเดนทางไดครงละมากๆ เพอลดจานวน เทยวของการเดนทางอนเกดจากรถแตละคนทครอบครองพนทบนถนนทมจากด ในขณะท Judycki and Berman (1992) กลาววา TDM คอ การลดความตองการเดนทางดวยรถยนตสว นบคคลดวยการเพมจานวนผเดนทางตอพาหนะทใชโดยสาร โดยมจดมงหมายเพอปรบปรงประสทธภาพการ ดาเนนการของระบบขนสงทมอยเดมใหดขน จากการทบทวนของ พทธพนธ เศรณปราการ (2550) ไดกลาววา การควบคมความตองการเดนทาง คอ การนาแผนการจดการหรอมาตรการมาใชในการเพมประสทธภาพ ของระบบขนสงโดยมงเนนการลดหรอปรบเปลยนความตองการในการเดนทางโดยใชสาธารณปโภคดานการขนสง (Transportation Facilities) ใหนอยลง เพอกอใหเกด การขนสงมประสทธภาพในการเคลอนยายคนหรอสงของเปนหลกแทนการเคลอนยายย านพาหนะ ยอดพล ธนาบรบรณ (2542) กลาววา TDM คอ การสนบสนนการใชยานพาหนะทสามารถขนถายผโดยสารไดจานวนมาก โดยมวตถประสงคคอ ลดความแออดของถนน และลดการใชรถยนตสวนตวในพนทหรอถนนทมการจราจรตดขด สงเสรมการใชรถรวม และลดการเดนทางทไมจาเ ปน เพอทาใหปรมาณการจราจรท เกดขน เหมาะสมกบพนทผวถนนทมอยจากด และสานกงานคณะกรรมการจดระบบการจราจรทางบก (2538) ใหคานยามไววา TDM คอ การนามาตรการใดๆ มาใชเพอใหผใชรถใชถนนเปลยนแปลงพฤตกรรมการเดนทางอยางใดอยางหนงใน 4 ลกษณะดงตอไปน หรอมากกวานน ซงไดแก การ เปลยนแปลงรปแบบการเดนทาง การเปลยนเสนทางการเดนทาง การเปลยนจดหมายปลายทางการเดนทาง และการเปลยนแปลงเวลาการเดนทาง จากทกลาวไปทงหมดนอาจสรปไดวา TDM คอ การควบคมหรอลดปรมาณการเดนทางโดยใชมาตรการหรอกลมของมาตรการ เพอทาใหการเดนทางดวยรถยนตสวนบคคลยากขน หรอเพอเพมทางเลอกในการเดนทาง โดยมงหวงใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเดนทางของผใชรถยนตสวนบคคลใหเปลยนมาใชระบบขนสงอนๆ ทสามารถเคลอนยายผโดยสารไดจานวนมาก (ระบบขนสงสาธารณะ) หรอระบบขนสงทใชพนทถนนนอย (การเดน และจกรยาน) เพอลดการตดขดของยวดยานและทาใหโครงขายถนนสามารถใหบรการผ เดนทางไดอยางมประสทธภาพ ทงน จากนยามขางตน อาจกลาวไดวาการแกไขปญหาดวย TDM นน เปนแนวทางทยงยน เปนมตร กบสงแว ดลอม ไมเนนโครงการกอสรางขนาดใหญ และสอดคลองกบแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ทพระราชทานแนวคดโดยองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนอยางยง



8.3. วตถประสงคของการนาการควบคมความตองการเดนทางมากประยกตใช Transportation Canada (1999) (อางถงใน พทธพนธ เศรณปราการ, 2550) กลาววา การ ควบคมความตองการเดนทางนน มไดมงเนนเพยงการแกปญหาการจราจรเพยงอยางเดยวแตยง มงหวงใหเกดการเดนทางและ การขนสงทยงยนดวย โดยมเปาหมาย คอ เพอตอบสนองและจดการ ความตองการการเดนทางโดยพจารณาถงผลกระทบตอ สงแวดลอม สงคมและเศรษฐกจเปนสาคญ โดยมวตถประสงคหลกของการนาหลกการดงกลาวมาประยกตใช ดงน (Victoria Transport Policy Institute, 2007)

1. เพอลดหรอปรบเปลยนพฤตกรรมการเดนทาง

มาตรการควบคมการเดนทางสวนใหญมงเนนไปทการปรบเปลยนพฤต กรรมการเดนทางของผเดนทางโดยรถยนตสวนบคคลใหหนมาใชรปแบบการเดนทางโดยระบบขนสงมวลชนและ การเดนทางโดยไมใชยานยนต หรอหลกเลยงการเดนทางในชวงเวลาเรงดวน 2. เพอลดการใชพลงงานและมลภาวะของสงแวดลอม

เนองจากการเดนทางดวยรถยนตเปนกระบวนการทเผาผลาญพลงงานธรรมชาต เชน นามน ซงในปจจบนมปรมาณนอยลงและราคาสงขน รวมทง กอใหเกดมลภาวะเปนพษ ไมวาจะเปน มลพษทางเสยง ทางอากาศหรอทางนา นอกจากน การปลดปลอยกาซพษจากรถยนต ยงเปน ปจจยหนงทกอใหเกดภาวะ โลกไมวาจะเปน กาซคาร บอน

ไดออกไซด (CO2) กาซมเทน (CH4) และสารคลอโรฟลออโรคารบอน (CFC) จากเครองปรบอากาศในรถยนต เปนตน การแกปญหาเหลานทาไดโดยลดการเดนทางดวย รถยนต หรอสงเสรมการเดนทางรวมกนโดยใช รถยนตใหนอยลงและตรวจสอบการปลอยมลภาวะทางอากาศของรถยนตใหอยในม าตรฐาน 3. เพอรกษาสขภาพและพลานามยของผเดนทางโดยสนบสนน กจกรรมทางการเดนทางทไมใชรถยนต

การพฒนาสขภาพและพลานามยของผเดนทางเปนอกหนงวตถประสงคสาคญในการวางแผนการขนสง ซงสามารถทาไดโดยการเดนทางบางประเภท อาท การเดนเทา การปนจกรยานแ ละการวง เปนตน มาตรการ นามาประยกตใช ไดแก การพฒนาระบบการเดนทางโดยไมใช รถยนต การกอสรางสงอานวยความสะดวกและโครงสรางพนฐาน ทจาเปนตอการเดนทางโดยไมใช รถยนต และการประชาสมพนธขอดของการรกษาสขภาพดวยการเดนทางโดยไมใชรถยนต เปนตน 4. เพอใหเกดความเสมอภาคในสงคม

ความเสมอภาคในการเดนทาง หมายถง การกระจายผลประโยชนและตนทนไปยงคนกลมตางๆ ในสงคมอยาง เหมาะสม โดยไมเออประโยชน แกคนกลมใดกลมหนง เปนพเศษ ซงสามารถแบง ออกไดเปน 3 ประเภทหลก ไดแก



• ความเสมอภาคแบบเทาเทยมกนทกค น คอ การกระจายผลประโยชนและตนทนไปยงคนทกกลม แบบเทาเทยมกน โดยไมคานงฐานะ อาชพ ลกษณะทางสงคม

• ความเสมอภาคโดยพจารณาระดบรายไดและสถานะทางสงคม คอ การกระจายผลประโยชนและตนทนใหแตละกลมหรอแตละบคคลโดยพจารณาความแตกตางทางสงคมและ รายได นโยบายดานการขนสงจะเทาเทยม กนไดเมอมการชดเชยใหกบกลมทเสยผลประโยชนไมว าจะเปนทางเศรษฐกจหรอสงคม สาหรบ กลมทไดประโยชนควรแบกรบตนทนทเกดขนจรงทงจาก การเดนทางและผลกระทบทสรางขน

• ความเสมอภาคโดยพจารณาระดบความตองการและความสามารถในการเดนทาง ทงน ระบบขนสงตองไดรบการออกแบบใหตอบสนองกบความตองการและความสามารถในการ เดนทางของผเดนทางแตละกลม เชน การออกแบบระบบขนสงโดยคานงถงคนพการและผสงอาย หรอพจารณาระดบความตองการในการเดนทางทแตกตางกน เปนตน

5. เพอการพฒนาชมชน นาอย มาตรการควบคมความตองการเดนทางมงเนนให เกด สงคมทนาอยมากขน โดย คานงถง

คณภาพของสงคมและสงแวดลอม เปนสาคญ ทงน การวางแผนและการออกแบบระบบขนสงทดสามารถชวย ใหเกด เมองและชมชนทนาอยขนได ไมวาจะเปน การออกแบบถนนใหมความปลอดภยในการขบข มภมทศนทสวยงาม และเหมาะสมกบรปแบบการเดนทางทหลากหลายโดยเฉพาะอยางยง การเดนเทา การสนบสนนการเดนเทา อาท ลดความกวางชองจราจร และขยายทางเทาใหกวางขน การสวนหยอม มาไวบรเวณเกาะกลางถนนเพอความสวยงามและสงแวดลอมของเมองทดขน เปนตน

6. เพอแกปญหาพนทจอดรถ ปญหาความไมพอเพยงของพนทจอดรถเกดขนเนองจากปรมาณการเดนทางดวยรถยนตม

เพมมากขน การจอดรถขางถนนสงผลใหชองทางจราจรลดลงทาใหเกดปญหาการจราจรตดขด สงผลกระทบตอผทเดนทางโดยรถยนตและผทไมใชรถยนต รวมทงผลกระทบตอสงแวดลอมและ สงคม การแกปญหาพนทจอดรถมไดหลากหลายแนวทางขนกบวตถประสงคเชน สรางพนทจอดรถ และใหขอมลทจอดรถแกผเดนทางเพออานวยความสะดวกแกผจอดรถ ทงนคาจอดรถอาจ เปลยนแปลงไปตามชวงเวลา การใหสงจงใจเพอลดความต องการในการเดนทางโดยรถยนต เชน การใหสวนลดคาจอดรถหากขบรถมาเพยง 1-2 วนตอสปดาห หรอการใหของสมนาคณหรอคาชดเชยแกผทไมใชรถ เปนตน ซงมาตรการตางๆ สามารถนามาใชรวมกนเพอใหเกด ประสทธภาพมากขน 7. เพอเพมความปลอดภยในการเดนทาง

จดมงหมายของการควบคมความตองการเดนทางอกประการ คอ ความตองการทจะลดจานวนอบตเหตทเกดขนจากการเดนทาง มาตรการ ทสาคญ ไดแก การใช ระบบขนสงอจฉรยะ



ควบคมการจราจร การจงใจและประชาสมพนธใหผคนเปลยนมาใชระบบขนสงสาธารณะ การปรบปรงระบบขนสงสาธารณ ะใหมประสทธภาพ และการปรบปรงถนนใหเกดความปลอดภยในการเดนทาง เปนตน 8. เพอพฒนาศกยภาพการเดนทาง การพฒนาศกยภาพการเดนทาง คอ การทาใหผเดนทางสามารถเดนทางไดงายขนและเสย คาใชจายในการเดนทางนอยลง มาตรการตางๆ ทนามาใชคอ การพฒนารปแบบการเดนทางทเปนทางเลอกใหมประสทธภาพและมความหลากหลาย อาท การเดนทางดวยการเดนเทา การขจกรยาน การเดนทางรวมกน หรอระบบขนสงสาธารณะ ประเภทตางๆ เปนตน อกทงพฒนารปแบบการเดนทางใหเหมาะสมกบความตองการเดนทาง ของคนในชมชน 8.4. ประเภทของมาตรการควบคมความตองการเดนทาง การควบคมความตองการเดนทางสามารถดาเนนการไดโดยผานมาตรการตางๆ โดย หลกการแลว TDM กคอการจากดอปสงค (Demand) หรอความตองการเดนทางใหอยในระดบทเหมาะสมพอดกบองคประกอบรองรบการเดนทาง (Supply) ทมอย โดยเนนทการใช โครงขายถนนทมอยเดมใหเกดประสทธภาพสงสด ดวยเหตน มาตรการ TDM ประเภทตางๆ จงตองมคณสมบตทชวยสงเสรมการเดนทาง หรอแนวทางปฏบตใดๆ ทมลกษณะสอดคลองกบหลกการขางตน วธการปฏบตเพอใหเปนไปตามหลกการของ TDM นนทาไดหลายแนวทาง อ นทจรงแลว ในชวงเรมตน (ประมาณชวงปลายทศวรรษ 1970) ของการนาแนวคดการจากดปรมาณจราจรมาประยกตใชนน มาตรการ TDM ไดถกจดเปนสวนหนงของ Transportation System Management (TSM) ซงเปนแนวคดการแกไขปญหาจราจรทมมาตรการตางๆ ครอบคลมทงในสวน ทเกยวของกบ องคประกอบรองรบการเดนทาง (Supply side) และความตองการเดนทาง (Demand side) โดยในสวน ทเกยวของกบ Supply side จะมงเนนไปทการปรบปรงหรอพฒนาเพอเพมความสามารถในการ รองรบปรมาณจราจรทเพมขนของระบบถนนทมอย (ITE, 1992) ตามแนวคดนจะยอมรบวาความ ตองการเดนทางทมอยในปจจบน และทจะเกดขนในอนาคตนน มความเหมาะสมดอยแลว จงตอง เพมองคประกอบรองรบการเดนทางตามความตองการทเพมขนดงกลาว (สจร., 2538) มาตรการดงกลาว อาท การปรบปรงทางวศวกรรมจราจร การปรบปรงระบบควบคมสญญาณไฟจราจร การจดการการสญจรบนทางดวน ฯลฯ โดยในเบองตน แนวทางการแกปญหาจราจรของ กรงเทพมหานครนน มกใชหลกการทวานเชนเดยวกน สาหรบการพจารณาปญหาในมมมองของ Demand side นน มเปาหมายสาคญ คอ การลด และควบคมปรมาณการเดนทาง โดยเฉพาะอยางยงการเดนทางทเกดจากการใชรถยนตสวน บคคล (Single Occupancy Vehicle, SOV) โดยมแนวคดวา การเพมองคประกอบรองรบการเดนทางเพยง ดานเดยวนน อาจไมเพยงพอกบความตองการเดนทางทเพมขน เนองจากเมอพจารณาในระยะยาว



แลว การเพมองคประกอบรองรบ การเดนทางเมอมความตองการเดนทางเพมขนนน เปนปจจยหนง ทสนบสนน และกระตนใหมการใชรถยนตสวน บคคลเพมขนเรอยๆ ดงนนจงไมใชการแกปญหาท ตนเหต และไมทาใหปญหาจราจรทเกดขนหมดไปอยางแทจรง ดวยเหตนจงตองควบคมความ ตองการเดนทางไวในระดบทเหมาะสมกบองคประกอบรองรบการเดนทางทมอย ดวยเหตน ใน เวลาระยะตอมา นกวชาการ และนกวชาชพดานขนสงในยโรปและอเมรกาจงมงเนนมาทการ แกปญหาจราจรดวยแนวคด การควบคมความตองการเดนทางมากขน โดยทวไป มาตรการควบคมความตองการเดน ทางสามารถแบงอยางกวางๆ ไดเปน 2 ประเภท ไดแก มาตรการเชงบงคบ (Coercive measures) คอ มาตรการทมจดมงหมายเพอควบคมและบงคบใหเกดการเปลยนพฤตกรรมการเดนทาง โดยเฉพาะอยางยง การเปลยนพฤตกรรมจากการ ใชรถยนตสวนบคคลไปใชระบบขนสงรปแบบอน อาท มาตรการเกบเงนคาผานเขาใชถนน และ มาตรการควบคมการจอดรถ เปนตน และ มาตรการเชงสนบสนน (Non-coercive measures) คอ มาตรการทเนนการสงเสรมและสนบสนนเพอใหเกดการเปลยนพฤตกรรมการใชรถยนตสวนบคคล และเปลยนไปใชการเดนทางรปแบบอน อาท การปรบปรงระบบขนสงสา ธารณะ และการปรบพฤตกรรมการเดนทาง (Mobility management) เปนตน จากการทบทวนของพทธพนธ เศรณปราการ (2550) พบวา มาตรการ TDM สามารถแบงออกเปนหมวดหมได 4 กลม (Victoria transport policy institute, 2007) ไดแก การพฒนาทางเลอกการเดน ทาง การลดการใชรถยนตและเปลยนมาใชรปแบบการเดนทางประเภทอน การจดการการใชพนท และการปฏรปองคกรและนโยบาย โดยมรายละเอยดของมาตรการในแตละกลม ดงน 8.4.1. การปรบปรง ทางเลอกการเดนทาง

การปรบปรงทางเลอกการเดนทาง คอ การนามาตรการควบคมความตองการเดนทางมาประยกตใชเพอปรบปรงการเดนทางใหมประสทธภาพ สะดวกสบาย และปลอดภยมากขน ไมวาจะ เปน การพฒนารปแบบการเดนทาง หรอการปรบลกษณะการเดนทาง มาตรการควบคมความตองการเดนทางในกลมน ไดแก 1. มาตรการปรบเปลยนชวงเวลาทางาน (Alternative work schedules) คอ การอนญาตใหพนกงานสามารถเลอกชวงเวลาทางานทตองการได ซงจะสงผลให ผ เดนทางสามารถเดนทางในชวงเวลาทการจราจรไมตดขดได เชน เดมทางานชวง 8.00 - 16.00 น. ปรบเปลยนเปน 7.00 - 15.00 น.หรอ 9.00 - 17.00 น. หรอการเพมเวลาใ นการทางานในหนงวนมากขนแตลดจานวนวนททางานลงเชน จากทางานวนละ 8 ชวโมง 5 วนตอสปดาหปรบเปลยนเปนวนละ 10 ชวโมงแตลดวนทางานเปน 4 วนตอสปดาหแทน หรอการทางานเปนกะเพอทคนงานจะไดไมเดนทางเขา-ออก ททางานในชวงเวลาเดยวกน เปนตน



2. การใชรถโดยสารประจาทางแบบดวนพเศษ (Bus rapid transit, BRT) คอ ระบบรถโดยสารประจาทางทออกแบบใหการบรการมคณภาพและประสทธภาพสงขนโดยระบบนทาการแบงชองจราจรแยกเพอรถโดยสารประจาทางโดยเฉพาะ มความถในการออกรถ บอย ความสามารถในรองรบผโดยสารสง ผโดย สารมความสะดวกสบายและความปลอดภยในการเดนทาง มระบบการใหขอมลขาวสารทดผใชบรการสามารถรเวลาและเสนทางในการเดนรถทแนนอน อกทง BRT ยงสามารถบรณาการรวมกบระบบขนสงอนๆ เชน รถไฟฟา เปนตน โดยม สวนลด ตวรวมหรอสงจงใจอนๆ บรการเพมเต มและในการเดนทางระบบรถโดยสารประจาทางแบบดวนพเศษจะใดสทธบนทองถนนมากกวารถประเภทอนๆ เชน สทธในการใหสญญาณไฟ ในทางแยก เปนตน 3. มาตรการบรณาการการเดนทาง ระหวางรถจกรยานกบระบบขนสงมวลชนอนๆ (Bike/Transit integration) คอ การนาระบบการเดนทางโดยรถจกรยาน ซงเปนการเดนทางระยะสนสามารถจอดทไหนกได มารวมกบระบบขนสงมวลชน เพอใหเกดความ สามารถในการเคลอนท (Mobility) มประสทธภาพมากขนและสามารถเขาถงไดงาย โดยการพฒนาเสนทางสาหรบรถจกรยาน การสราง ทจอดรถจกรยาน ทเกบรถจกรยานบนระบบขนสงส าธารณะ เปนตน 4. การพฒนาระบบรางเบา (Light rail transit) ซงเปนระบบขนสงมวลชนทมความสะดวกสบายในการเดนทาง สามารถเขาใจเสนทางไดงาย การเดนทางมความรวดเรวและแนนอนรวมทงการขนถายผโดยสารใชเวลารวดเรว ดงนนระบบ นจงเหมาะสมกบเสนทางทมการจ ราจรคบคง ผานพนทสาคญ เชน ยานการคา แหลงบนเทง เปนตน

5. มาตรการจอดแลวจร (Park & ride) คอโครงการสรางทจอดรถหรอสงอานวยความสะดวกทสถานของระบบขนสงมวลชน หรอปายรถเมลในเขตรอบนอกเมอง เพอใหผเดนทางสามารถจอดรถแลวเดนทางตอโดยระบบขนสงมวลชนหรอเดนทางรวมกนโดยรถยนต (Ride sharing) ทงนทจอดรถอาจมระบบความ ปลอดภยปองกน หรอผดแล อาจมการเกบคาบรการในราคาทถกกวาทจอดรถทวไป

6. มาตรการพฒนาการเดนทางโดยการเดนเทา (Walkability improvements) ทงนเพอใหผเดนทางสาม ารถเดนทางไดงายและสามารถเชอมตอกบรปแบบการเดนทาง อนๆและมความสามารถในการเขาถงพนทตางๆไดดขน ความสะดวกสบายในการเดนเทาเกยวของ กบโครงสรางพนฐานและสงอานวยความสะดวกตางๆ เชน สภาพทางเดน สงแวดลอม การใชพนท รวมทงการดแลความปลอดภ ย ความสะอาด ความสวยงาม 7. มาตรการพฒนาระบบขนสงสาธารณะ (Public transit improvements) ระบบขนสงสาธารณะจดเตรยมขนเพออานวยความสะดวกในการเดนทางของประชาชน ในพนทนนๆ โดยระบบขนสงสาธารณะไดแก รถโดยสารประจาทาง รถไฟฟา รถไฟ เรอโดยสาร



เปนตน การพฒนาระบบขนสงสาธารณะจดทาเพอเพมปรมาณผเดนทางทมาใชระบบนและลดการ เดนทางโดยรถยนตสวนบคคล ซงการพฒนาทาไดหลายแนวทางเชน เพมเสนทางเดนทาง เพม ความถในการใหบรการ การใหสทธพเศษ (สญญาณไฟ ชองจราจร ) ปรบปรงทนงโดยสาร ตวรถใหสะอาดและสะดวกสบาย การเพมความปลอดภยในการเดนทาง การใหขอมลการเดนทาง การพฒนาการเขาถงสถานใหงายขน เปนตน 8.4.2. การลดการใชรถยนตและเปลยนมาเดนทางดวยรปแบบการเดนทาง ประเภทอน วตถประสงคหลกของมาตรการนคอการลดการใชรถยนตของผเดนทางโดยใหสงจง ใจหรอออกมาตรการเชงบบบงคบ เพอใหผเดนทางหนไปใชรปแบบการเดนทางอนๆ ซงมาตรการเหลานไดแก 1. มาตรการใหสงจงใจดานการเงนแกผเดนทางประจา (Commuter financial incentives) เพอสนบสนนใหผเดนทางหนมาเดนทางโดยรปแบบการเดนทางทมประสทธภาพมากขน โดยสวนมากนาเสนอแกผทเดนทางไปและกลบเปนประจา (Commuter) เชน นกเรยน คนทางาน เปนตน โดยสงจงใจทนาเสนอไดแก สวนลดหรอการไมตองเสยคาโดยสารในการใชระบบขนสง สาธารณะเชน รถไฟฟา รถโดยสารประจาทาง คาชดเชยทจอดรถ คาชดเชยสาหรบผ ทเดนทางดวยรปแบบอน เปนตน 2. มาตรการเกบเงนคาผานเขาใชถนน (Road pricing) คอ การเกบเงนคาผใชถนนในแตละเสนทาง ซงเปนการดาเนนกจกรรมทางเศรษฐศาสตร อยางมประสทธภาพ (Victoria transport policy institute, 2007) โดยมหลายแนวทาง เชน การ เกบคา ทางดวน การเกบคาใชสะพาน การเกบคาใชถนนในชวงจราจรตดขด (Congestion pricing) ทงน เพอใหผใชถนนมตนทนในการใชรถยนตมากขนทาใหปรมาณการจราจรลดลงมาอยในระดบท เหมาะสมได และเพมความเทาเทยมกนทางสงคม (Block, 1980) โดยรายไดจากการเกบคาใชถนน นอกจากใชในการคนทนของหนวยงานทดาเนนการแลวยงนามาใชในการปรบปรงถนน การใหบรการ รวมทงปรบปรงระบบขนสงสาธารณะเพอมประสทธภาพและรองรบปรมาณการใชท เพมมากขน 3. มาตรการเกบภาษนามน (Fuel taxes) คานามนเปนตนทนของผใช รถยนตทมองเหนงายสด การเกบคาภาษนามนเพมขน จดประสงคเพอใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพเปนหลก ผลทตามมาคอสามารถควบคมปรมาณการเดนทางทเพมขนได ลดปรมาณการใชรถยนตและเพมปรมาณการใชระบบขนสง สาธารณะมากขน รวมทงลดมลภาวะทางสง แวดลอม



4. มาตรการจากดการใชรถยนต (Vehicle restriction) มาตรการนจะจากดใหรถบางประเภทเขาหรอหามไมใหใชรถยนตในถนนบางเสนหรอบาง พนท เพอพฒนาใหพนทใหเปนถนนคนเดนหรอปนจกรยาน และมงเนนใหผเดนทางหนมาเดนทาง โดยระบบขนสงสาธารณะส งผลใหการใชพนทมประสทธภาพมากขน สงคมนาอยและลดมลภาวะ ทางสงแวดลอม โดยมาตรการนทาควบคไปกบการพฒนาระบบขนสงมวลชนใหมประสทธภาพ มากขน มาตรการจากดการใชรถยนตไดแก การกาหนดหามรถยนตผานถนนบางเสนในชวงเวลาท กาหนด การเกบคาใชถนน การจาก ดการใชรถตามตวเลขในปายทะเบยน เชน เลขทายปายทะเบยนเปนเลขค วงไดในวนจนทร พธ ศกร เสาร อาทตย เปนตน 5. มาตรการสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะ (Public transit encouragement) การสงเสรมใหผเดนทางหนมาใชระบบขนสงมวลชนสามารถทาไดหลายแนว ทางไดแก การพฒนาคณภาพการใหบรการ เชน ความสะดวกสบาย ความรวดเรวของการใหบรการ การใหสวนลดหรอสทธพเศษตางๆ การใหขอมลแกผเดนทาง การนาเทคโนโลยอานวยความสะดวกตางๆ มาใชเชน อปกรณเกบคาโดยสารอเลกทรอนกส รวมทงการสรางทจอดรถสาหรบจดจอดแ ลวจร (Park & ride) เปนตน

8.4.3. การจดการการใชพนท การใชพนทและการขนสงเดนทางเปนสงทสงผลซงกนและกนดงนนในการวางแผนในแต ละเรองยอมตองพจารณาถงผลกระทบของอกเรองดวย ประเภทการใชพนททแตกตางกนยอมสงผล ใหการเขาถงในพนท หรอความสามารถเคลอนตวมความแตกตางกนไปดวย ดงนนการวางแผนและ จดการการใชพนทมวตถประสงคเพอลดการจราจรตดขด ลดคากอสรางถนนและทจอดรถ เพม ทางเลอกในการเดนทางโดยเฉพาะการเดนทางโดยการเดน การปนจกรยาน ลดมลภาวะตอ สงแวดลอมและเพมความนาอ ยใหแกสงคม มาตรการจดการการใชพนทไดแก 1. มาตรการเกยวกบความหนาแนนในการใชพนทและการจดกลมพนท (Land use density and clustering) เพอสามารถวางแผนการจดการความหนาแนน (จานวนคนหรอการจางงานทเกดในพนท ) ทเพมขน การวางแผนมหลายระดบเชน ระดบชมชน ระดบอาเภอ ระดบจงหวดและระดบประเทศ รวมทงการจดกลมพนททมลกษณะทางกจกรรมคลายกนเชน ศนยการคา หรอโรงแรมไวอยรวมกน หรอยานสานกงานตางๆโดยการจดกลมนนทาเพอเพมความสามารถในการเขาถงพนท และการ เชอมตอเส นทางของรปแบบการเดนทางตางๆ โดยลดการเดนทางดวยรถยนตและเพมการเดนทาง โดยระบบขนสงสาธารณะ รวมทงอานวยความสะดวกแกการเดนทางโดยไมใชยานยนตเชน การ เดนเทา การปนจกรยาน เปนตน



2. มาตรการจดการการจอดรถ (Parking management) เปนการเพมประสทธภาพข องพนทหรอสงอานวยความสะดวกในการจอดรถ ซงสามารถ ชวยแกปญหาทเกยวของกบการขนสงไมวาจะเปนปญหาการการจราจรตดขดอนเนองมาจากการ จอดรถขางถนน การวนหาทจอดรถ ปญหาการใชพนททมจากดอยางมประสทธภาพ รวมทงการ อานวยความสะดวกในการจอดรถตามสถานระบบขนสงสาธารณะตางๆ

8.4.4. การปฏรปองคกรและนโยบาย การปฏรปองคกรและนโยบายมวตถประสงคเพอปรบปรงนโยบายและโครงสรางของหนวยงานหรอองคกรตางๆ ทมผลตอการขนสงเดนทางเพอทสามารถนาการจดการอปสงคการ เดนทางมาใชไดอยางมประสทธภาพมากขนและ สงผลยงยน โดยมาตรการทนามาใชไดแก 1. การบรหารจดการทรพยสน (Asset management) เปนนโยบายหรอโครงการทจดทาเพอรกษาทรพยสน เชน ถนน ยานพาหนะ ระบบขนสง มวลชนหรอสงกอสรางตางๆ ใหสามารถใชการไดยาวนาน โดยเนนการวางแผนอยางรอบคอบ การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ รวมทงการบารงรกษาเพอไมใหเกดความเสยหาย ซงการบรหาร จดการทรพยสนจะแบงไปตามหนวยงานทเกยวของโดยเฉพาะ เพอทจะดแลโครงสรางพนฐานและ ระบบอานวยความสะดวกตางๆ ดานการขนสงเพอสอดคลองกบมาตรการดานการจดการอปสงค การเดนทาง 2. การจดการจราจรบรเวณสถานศกษา (Campus transport management) คอ การจดการดานการขนสงยานโรงเรยน มหาวทยาลย และศนยการศกษาตางๆ เพอเพม ประสทธภาพในการเดนทาง แกปญหาดานการจอดรถ ลดปญหาดานการจราจรตดขดและเพม ทางเลอกในการเดนทางแกนกเรยน นกศกษาหรอบคคลทวไปทเดนทางบรเวณน โดยการนา มาตรการการจดการอปสงคการเดนทางตางๆ มาใช เชน การพฒนาระบบขนสงมวลชนหรอให สวนลดคาเดนทาง การเกบคาจอดรถและการบรหารจดการทจอดรถ การพฒนาทางเดนเทาหรอ เสนทางจกรยาน เปนตน

3. การจดการการเปลยนแปลง (Change management) เปนกจกรรมทสงเสรมหรอสนบสนนการนานวตกรรมใหมๆ และการปฏรปองคกรหรอ ระบบ เพอทสามารถตอบสนองการนามาตรการทางการจดการอปสงคมาใชไดอยางมประสทธภาพและรวดเรว โดยการเปลยนแปลงนตองทราบถงอปสรรคตางๆ ท จะสงผลกระทบถงการพฒนานวตกรรมใหมๆ การกอสรางโครงสรางพนฐานหรอสงอานวยความสะดวกดานการขนสง รวมทง การวเคราะหความเสยงหรอความไมแนนอนทจะเกดขนในอนาคต โดยการวดและประเมน นโยบาย โครงสรางองคกร รวมทงวธการดาเนนการและปญหาทเปนอยในปจจ บน



4. การนาระบบขนสงอจรยะมาประยกตใช (Applying intelligent transportation systems) ซงระบบขนสงอจฉรยะหมายถงการสอสารเชอมโยงระหวาง ผเดนทาง รถยนตและถนนอยางมประสทธภาพและทนเหตการณ โดยนาเทคโนโลยททนสมยมาใช ระบบขนสงอจฉรยะ เหมอนการนาระบบการบรหารจดการและควบคมการจราจรขนสงในทองถนน กบเทคโนโลย สารสนเทศและคอมพวเตอรมาประยกตใชรวมกน โดยการใชระบบขนสงอจฉรยะสามารถทาไดหลายแนวทางขนอยกบจดประสงคของการนามาใชทงนขนอยกบหนวยงานทเกยวของ 8.5. มาตรการควบคมความ ตองการเดนทางกบการแกปญหาจราจรในตางประเทศ มาตรการควบคมความตองการเดนทาง (Travel demand management, TDM) ถกนามาใชแกไขปญหาจราจรในประเทศสหรฐอเมรกาเปนครงแรกในป ค .ศ. 1975 โดยถกบรรจอยใน Federal Highway Administration and Urban Mass Transportation Administration (FHWA/UMTA) Urban Planning Regulations ในเวลานน TDM ถอไดวาเปนสวนหนงของ Transportation System Management (TSM) ซงเปนมาตรการทมงเนนไปทการปรบปรงประสทธภาพการดาเนนงานของระบบขนสงทมอย ไมวาจะเปนในเรองของระบบสา ธารณปโภค การใหบรการ และรปแบบทใหบรการ โดยการนา TDM มาประยกตนน จะใหความสาคญกบการพจารณาความตองการเดนทางแทนการพจารณาองคประกอบรองรบการเดนทางเปนสาคญ (ITE, 1992) ชวงปลายทศวรรษท 70 และตนทศวรรษท 80 TDM ไดถกแบงออกเปน 2 แนวทางอยางช ดเจน ไดแก แนวทางทมงเนนไปท การพฒนาเทคนคและวธการตางๆ ขนมาเพอลดความแออดบนทองถนนโดยใชการปรบปรงดวย วธการจดการดานการจราจร (Traffic Management) และแนวทางปฏบตเพอสนบสนนและเออประโยชนตอการสญจรโดยพจารณาถงผลกระทบและคณภาพของสงแ วดลอมเปนองคประกอบ (Meyer, 1999) ปจจบน TDM จงถกพจารณาแยกออกจาก TSM อยางชดเจน ดวยจดมงหมายท แตกตางกนของการนามาตรการไปประยกตใช แต อาจมความคลายคลงกนในบางมาตรการทเกยวของกบการจดการการจราจร อาทเชน มาตรการจากดการเขาถงพนท กา รเดนทางทางเดยว หรอมาตรการชองทางพเศษสาหรบรถโดยสารประจาทาง เปนตน ปจจบน TDM ไดถกกาหนดใชเปนสวนหนงของนโยบายการแกไขปญหาจราจรในภมภาค ตางๆ ทวโลกในรปแบบทแตกตางกนไป โดยจะขนอยกบความตองการของแตละชมชนทนา TDM ไปประยกตใชเปนสาคญ เชน ประเทศสหรฐอเมรกาไดนา TDM ไปใชเพอชวยลดปญหามลภาวะเปนพษ หรอกลมประเทศในทวปยโรป นาไปใชเพอการพฒนาดานพลงงานและสงแวดลอมท ยงยน เปนตน (อางถงใน ยอดพล ธนาบรบรณ, 2542) ในลาดบตอไป จะนาเสนอกรณศกษาของการนามาตรการ TDM มาประยกตใชในภมภาคตางๆ ไดแก ทวปอเมรกา ยโรป และเอเชย



8.5.1. กรณศกษาทวปอเมรกา: ประเทศสหรฐอเมรกาและแคนาดา 8.5.1.1. เมอง Boulder Portland และ Boston ปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลในประเทศสหรฐอเมรกามการเพมขนอยางตอเนอง และ ไมพบสญญาณอนใด ทบงบอกวาปรากฏการณดงกลาวจะมแนวโนมดขน ขณะทหลายประเทศใน ทวปยโรป เอเชย หรอประเทศแคนาดา และออสเตรเลย ตางพยายามผลกดนใหเกดการ เปลยนแปลงของสถานการณดงกลาวใหเปนไปในทางทด

อยางไรกด นโยบายของเมอง Boulder Portland และ Boston กลบเปนตวอยางทดทแสดงใหเหนถงแนวโนมในการดาเนนนโยบายเพอลดปรมาณการใชยวดยานของประเทศสหรฐอเมรกา โดยกลยทธหลกททง 3 เมองนามาประยกตใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลสามารถสรปไดดงแสดงในตารางตอไปน ตารางท 8.1 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Boulder มาตรการจากดการจราจร - ขยายขอบเขตพนทจากดการจราจร /สนบสนนการเดนทางดวยการเดน

- กาหนดพนทจากดความเรว - ตรวจจบความเรว/ปรบเปน 2 เทาในพนทจากดการจราจร

สนบสนนระบบขนสงรปแบบอน - รณรงคและสนบสนนการกอสรางระบบสาธารณปโภคพนฐานสาหรบการเดนทางดวยจกรยานอยางจรงจง

- พฒนาระบบรถโดยสารประจาทาง/เมจดเชอมตอกบรถไฟ /พฒนาระบบโทรคมนาคม/จดบรการรถรบสงนกเรยน

- ลดการจอดรถรมถนน/สนบสนนใหมการจอดรถไวนอกเขต CBD - มาตรการตวเดอนราคาประหยด /การใหสทธพเศษแกผใชจกรยาน /สนบสนนการใช carpooling/นโยบายยดหยนเวลาทางาน /การลดจานวนวนทางานในสปดาห

มาตรการดาน เศรษฐกจและการเงน

- การเรยกเกบเงนเพมจากผใชรถยนตสวนตว /การเพมคาจอดรถและ คาปรบจากการจอดรถทฝาฝนกฎเปน 2 เทา

- การใหสทธในการจอดรถแก HOV โดยไมเสยคาใชจาย - การจดการใชพนทในเขตเมองแบบผสมผสาน

มาตรการดานการใชประโยชนทดน

- การควบคมการเตบโตของเมอง/ควบคมขอบเขตของเมอง - กาหนดพนทควบคมเสยงรบกวน /ชมชนนาอยท มการจากดการ ครอบครองรถสวนตว

ทมา: ดดแปลงจาก Peter Newman and Jeffrey Kenworthy. Sustainability and cities: Overcoming automobile dependence. Island Press, Washington, D.C., 1999.



ตารางท 8.2 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Portland มาตรการจากดการจราจร - ขยายขอบเขตพนทจากดการจราจรและพ นททใชการสญจรดวยการเดน

ในเขตศนยกลางเมอง รวมไปถงการลดชองทางจราจรสาหรบรถเลกเพอเออประโยชนตอระบบขนสงสาธารณะ

- มาตรการควบคมการใชถนนทควบคมโดยหนวยงานรฐทจดตงขน โดยเฉพาะในแตละเขตพนท

สนบสนนระบบขนสงรปแบบอน - ควบคม/จากดการจ อดรถบรเวณพนทอนรกษในเขต CBD - ลดจานวนชองทางของทางดวนเพอเออประโยชนตอการพฒนาระบบ ขนสงสาธารณะโดยเฉพาะอยางยง LRT

- การใหสทธพเศษแกรถโดยสารและรถรางในพนทศนยกลางเมอง มาตรการดาน เศรษฐกจและการเงน

- การควบคม/จากดการจอดรถดวยการเกบเงนค าจอดรถในพนท CBD


- การควบคมการเตบโตของเมองโโยรวมเพอจากดการพฒนาพนทขน เปนเมองใหมและเพอตดตามการเตบโตทเพมขนจากเดมของชมชนเดม โดยเฉพาะอยางยงชมชนทตงอยโดยรอบสถาน LRT

- ใหความสาคญกบการพฒนาช มชนทเกดขนใหมโดยรอบสถาน LRT - มาตรการทมงเปาไปทการพฒนาชมชนทพกอาศยในเขต CBD ทกาหนดใหการเดนทางดวยการเดนเทา จกรยาน และขนสงสาธารณะ ไดรบสทธพเศษ


ตารางท 8.3 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Boston มาตรการจากดการจราจร - การขยายความกวางของ sidewalks และการสนบสนนการเดนทางดวยการ

เดนเทา และรถจกรยานเพมข น สน บ ส น น ร ะ บ บ ขนส งรปแบบอน

- การเปดใชเสนทางรถไฟสายใหมซงเปนสวนหนงของการปฏรปการใช พนทในเขตใจกลางเมอง

- จากดและไมสนบสนนการขยายตวของการกอสรางโครงขายถนนในแนว รศมในบรเวณเขตเมองชนใน

- ลดราคาคาโดยสารระบบขนสงสาธารณะ มาตรการดานเศรษฐกจและการเงน

- การเกบภาษนามนเพมเพอนาไปพฒนาระบบขนสงสาธารณะ ของเมอง - การจากดการกอสรางพนทจอดรถเพมเปนเวลา 20 ป

ม า ต ร ก า ร ด า น ก า ร ใ ชประโยชนทดน

- การปฏรปเมองในเรองทเกยวกบระบบสาธารณปโภคพนฐานในเขตเมอง - การปรบปรงและเสรมสรางสวนสาธารณะของเมอง




8.5.1.2. เมอง Toronto แคนาดา และสหรฐอเมรกาเปนประเทศทมอาณาเขตตดตอกน ตวอยางเ ชนเมอง Toronto และ Detroit นน อยหางกนเพยง 100 ไมล และมลกษณะภมอากาศและภมประเทศทคลายคลงกน แตเมองทงสองกลบมรปแบบของเมองและการขนสงทแตกตางกนเปนอยางมาก ความแตกตางทวา นสวนหนงเปนเพราะเมอง Toronto นนมการวางแผนดานการข นสงทเนนการพฒนาระบบขนสง สาธารณะขนาดใหญเปนหลก การพฒนาดงกลาวไดถกยดถอปฏบตตอเนองมาเปนเวลานานนบ 10 ป Toronto ถกจดใหเปนเมองทมการพฒนาดานระบบขนสงสาธารณะเพอเปนรปแบบการเดนทางหลกทดทสด ทาใหผคนสวนใหญในชมชนเลอกทจะเด นทางโดยใชระบบขนสงสาธารณะเปนหลกแทนการใชรถยนตสวนตว นโยบายทสนบสนนการพฒนาระบบขนสงสาธารณะดงกลาวนประสบ ความสาเรจไดเนองจากความรวมมอ และการใหความสาคญในเรองของคณภาพชวตของผคนในชมชนเปนสาคญ กลยทธทเมอง Toronto ใชเพอจากดปรมา ณการใชรถยนตสวนตว สรปไดดงแสดงในตารางท 8.4 ตารางท 8.4 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Toronto มาตรการจากดการจราจร - มการใชนโยบายจากดการจราจรในบางพนท

- ใชระบบ LRT เปนรปแบบการขนสงหลกในพนทชนในของเมอง เพอ จากดการใชรถยนตสวนตว

สน บ ส น น ร ะ บ บ ขนส งรปแบบอน

- มความเหนชอบรวมกนอยางเขมแขงของคนในชมชนตอการพฒนาระบบ รถไฟใตดนใหมประสทธภาพมากยงขน รวมถงการเปดเสนทางใหม เพมขนดวย

- ระบบรถไฟดเซลรางทใหบรการไปยงเขตชานเมอง ไดรบการพฒนาและขยายเสนทางเพม

- การกอสราง LRT สายใหมๆ เพมเตม - การพฒนาโครงขายเสนทางสาหรบจกรยานแยกตางหากจากเสนทาง สญจรของรถยนต

- การเชอมประสานอยางมประสทธภาพของระบบขนสงสาธารณะในเขต เมองทะงการขนสงในทศทางรศม และขามผานตวเมอง

- มการตดถนนนอยมากเมอเทยบกบป ระเทศสหรฐอเมรกา และออสเตรเลย - จากดการจอดรถในเขต CBD และแหลงชมชนยอยรอบ CBD

มาตรการดานเศรษฐกจและการเงน

- การเรยกเกบภาษทางการคาเพมสาหรบหนวยงานหางรานทอนญาตใหม การจอดรถ

- การเรยกเกบเงนคาจอดรถยนตเพมเพอนาไปใชในโครงการปรบปรง คณภาพอากาศ



ตารางท 8.4 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Toronto (ตอ ) ม า ต ร ก า ร ด า น ก า ร ใ ชประโยชนทดน

- พฒนาระบบขนสงสาธารณะขนเพอใหบรการสนบสนนการขนสงดวย รถไฟใตดน

- การพฒนาพนทรอบนอกศนยกลางเมองพบวามความหนาแนนเปน 2 เทาของประเทศสหรฐ และออสเตรเรย

- การพฒนาพนทใชสอยแบบผสมผสานบนถนนสายหลกและบรเวณโดยรอบสถานรถไฟ


8.5.2. กรณศกษาทวปยโรป : เมอง Zurich Copenhagen Stockholm และ Freiburg ประเทศในทวปยโรปนนไดชอวาเปนกลมประเทศทใหความสาคญในเรองของคณภาพ ชวต และสงแวดลอมเปนอยางมาก ดงจะเหนไดจากการเปนผนาของโลกในการเสนอแนวคดของ การพฒนาเมองนา อย และการพฒนาเมองอยางยงยน หลายประเทศในยโรปนาหลกการดงกลาวไป ใชโดยพฒนารปแบบและแนวทางปฏบตใหสอดคลองกบประเทศของตน ตอไปนจะนาเสนอ ตวอยางของเมองทนาหลกการดงกลาวไปประยกตใชกบระบบขนสงภายในเมอง 8.5.2.1. เมอง Zurich เมอง Zurich ตงอยในประเทศสวสเซอรแลนด ซงเปนประเทศหนงทใหความสาคญกบการ พฒนาระบบขนสงสาธารณะอยางตอเนอง และหนหลงใหกบนโยบายการใชรถยนตสวนตวอยาง สนเชง ผคนในเมองตางนยมใชระบบขนสงสาธารณะเปนรปแบบการเดนทางหลก กลยทธสาคญท รฐดาเนนการเพอใหบรรลผลสาเรจดงกลาวสรปไดดงแสดงในตาราง ท 8.5 ตารางท 8.5 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Zurich มาตรการจากดการจราจร - การจากดการจราจรในเขตนอกเมอง

- การขยายพนทควบคมและจากดความเรว (30 กโลเมตรตอชวโมง ) - การพฒนาระบบเชอมตอระบบขนสงสาธารณะ และการกาหนด เขตพนทสาหรบการเดนเทา

- การเวนคนชองทางการสญจรของรถยนตสาหรบการเดนทางดวย LRT

- การบงคบใชมาตรการจากด/ควบคมการใชรถยนตสวนตว



ตารางท 8.5 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Zurich (ตอ) สนบสนนระบบขนสงรปแบบอน - การขยายเสนทางการใหบรการของ LRT และรถรางไฟฟาขนาด

ใหญ/ขยายชองทางสญจรดวยการเดนและรถจกรยาน - การวางแผนและกาหนดชวง เวลาอยาง เหมาะสมในการ ประสานงานระหวางบรการและการเดนทางรปแบบตางๆ

- การวางแผนดานการตลาด และการใหบรการขอมลการเดนทางแกผโดยสารเพอรณรงคการใชระบบขนสงสาธารณะ

- จากดการเพมความสามารถในการรองรบยวดยานของถนน และ จากดการจอดรถ

- การจดจาหนายตวรวมสาหรบการเดนทางดวยระบบขนสง สาธารณะ

มาตรการดานเศรษฐกจและการเงน - การเกบภาษการใชนามนและภาษการจดทะเบยนรถ - กาหนดใหมการเกบเงนคาจอดรถในราคาทสง

มาตรการดานการใชประโยชนทดน - จากดการเตบโตของเมอง - พฒนาระบบขนสงสาธารณะใหเตบโตควบคไปกบการเตบโตของ เมอง

- พฒนาเมองในรปแบบ Urban village ทเกดขนใหมโดยรอบระบบ ขนสงสาธารณะ

- การกาหนดการใชพนทแบบผสม ผสานในบางสวนของเมอง ทมา: ดดแปลงจาก Peter Newman and Jeffrey Kenworthy. Sustainability and cities: Overcoming automobile dependence. Island

Press, Washington, D.C., 1999. 8.5.2.2. เมอง Copenhagen Copenhagen ตงอยในประเทศเดนมารก เปนเมองทได ชอวามระบบการสญจรดวยจกรยานดทสดเมองหนงของโลก ประมาณหนงในสามของการเดนทางไปทางานเปนการเดนทางดวยจกรยาน การทรฐสามารถทาใหผเดนทางหนมาใชรถจกรยานไดเปนจานวนมากนน สวนหนงเปน ผลมาจากผบรหารของเมองทมการตดสนใจพฒนาโครงการขนสงตางๆ ทสะทอนใหเหนถงแนวคดทจะจากดการกอสรางระบบทางดวน และการรวมกลมกนอยางเขมแขงของคนในชมชนเพอ ตอตานการกอสรางดงกลาว สาหรบกลยทธอนๆ ทเมอง Copenhagen ใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวนตวนน สรปไวดงแสดงในตารางตอไปน



ตารางท 8.6 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Copenhagen มาตรการจากดการจราจร - การจากดการจราจรในเขตนอกเมอง และขยายขอบเขตพนทการ

เดนทางดวยการเดนเทาเปนหลกบรเวณศนยกลางเมอง - ขยายขอบเขตพนทจากดความเรว (30 กโลเมตรตอชวโมง ) - การบงคบใชมาตรการจากด/หามใชรถยนตสวน บคคลอยางจรงจง

สนบสนนระบบขนสงรปแบบอน - มงเนนการพฒนาระบบการเดนทางดวยรถจกรยาน และการเดนเทา - ไมสนบสนนโครงการเพมความสามารถในการรองรบรถยนตของ ระบบถนนทมอย และการลดพนทจอดรถของเมอง 3% ตอป เปนระยะเวลา 15 ป

- สรางคานยมทสงเสรมและใหการชนชมแกกลมผใชรถจกรยาน มาตรการดาน เศรษฐกจและการเงน

- เพมภาษนามนและการกาหนดคาจดทะเบยนรถยนตในอตราทสง - กาหนดคาจอดรถในอตราทสง


- การพฒนาชมชนนาอย และร มรนรายรอบเสนทางขนสงระบบราง - กาหนดใหมการใชพนทแบบผสมผสานบรเวณศนยกลางเมอง


8.5.2.3. เมอง Stockholm Stockholm ตงอยในประเทศสวเดน เปนเมองหนงทประสบความสาเรจในการลดปรมาณ การใชรถยนตสวนตวภายในเขตเมองชนใน กลยทธสาคญทนามาใชไดแก การพฒนาชมชนนาอย และรมรนโดยรอบเสนทางขนสงระบบราง โดยเฉพาะในเขตเมองชนใน นอกจากนการขนสง ระบบรางทมประสทธภาพ การพฒนาชมชนทมการใชพนทแบบผสมผสานโดยรอบสถาน บรการรถโดยสารประจาทางทปอนผเดนทางเขาสระบบราง และการวางรปแบบของเมองใหมขนาดกระทดรด กเปนกลยทธสาคญทเกอหนนใ หนโยบายจากดการใชรถยนตสวน บคคลนนประสบความสาเรจอยางยงยน สาหรบกลยทธอนๆ ทใชนน สรปไดดงแสดงในตารางตอไปน ตารางท 8.7 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสว นบคคลของเมอง Stockholm มาตรการจากดการจราจร - ใชการจากดการจราจรในเขตนอกเมอง และขยายขอบเขตพนท

ซงใชการเดนทางดวยการเดนเทา และจกรยานเปนหลกโดยรอบสถานรถไฟ

- ขยายขอบเขตพนทจากดความเรว (30 กโลเมตรตอชวโมง ) - การบงคบใชมาตรการจากด /หามใชรถยนตสวน บคคลอยางจรงจง



ตารางท 8.7 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Stockholm (ตอ ) สนบสนนระบบขนสงรปแบบอน - มการทาขอตกลงรวมอยางแขงขนของคนในชมชนทจะใชระบบ

ขนสงสาธาณะเปนรปแบบการเดนทางหลก ตงแตป 1950 - การประสานกนอยางมประสทธภาพระหวางระบบรางและรถ โดยสาร

- การจดเสนทางสาหรบคนเดนเทาและผ ใชจกรยานแยกจากกระแสจราจรอยางเดดขาดในเม องทถกพฒนาขนใหม

- ไมสนบสนนใหมการเพมความสามารถในการรองรบของถนน มาตรการดานเศรษฐกจและการเงน - เพมภาษนามนเชอเพลง และการกาหนดคาจดทะเบยนรถยนต

ในอตราทสง - กาหนดคาจอดรถในอตราทสง

มาตรการดานการใชประโยชนทดน - การกาหนดใหมการพฒน าระบบขนสงสาธารณะเปนการขนสง หลกบนถนนสายสาคญๆ

- การพฒนาชมชนนาอย และรมรนโดยรอบสถานขนสงระบบราง ทจดสรางขนใหมพรอมทงจดเสนทางสาหรบคนเดนเทาและ จกรยานทะงภายในและระหวางศนยกลางชมชน

- กาหนดใหมการใชพนทแบบผสมผสานบรเวณศนยกลางเมอง ทมา: ดดแปลงจาก Peter Newman and Jeffrey Kenworthy. Sustainability and cities: Overcoming automobile dependence. Island

Press, Washington, D.C., 1999. 8.5.2.4. เมอง Freiburg Freiburg ตงอยในประเทศเยอรมน เปนอกเมองหนงทมการ รณรงคเพอลดการใชรถยนตสวน บคคล กลยทธทใชเพอใหเปนไปตามนโยบายดงกลาวประสบความสาเรจเปนอยางด ซงดได จากการเพมขนของปรมาณการครอบครองรถยนตทเพมขนจาก 113 คนตอประชากร 1,000 คน ในป 1960 เปน 422 คนตอประชากร 1,000 คนในป 1990 ขณะทจานวนเทยวการเดนทางโดนรวมตอวนระหวางป 1976 ถง 1991 นน เพมขนเพยงรอยละ 1.3 นอกจากนในชวงเวลาเดยวกนพบวา จานวนผโดยสารระบบขนสงสาธารณะเพมขนจากเดมรอยละ 53 และการเดนทางดวยจกรยานเพมขนจากเดมถงรอยละ 96 มาตรการหลกทเมอง Freiburg นามาใชนนไดแก กา รจากดการจราจร การปรบปรงระบบขนสงสาธารณะใหมประสทธภาพเพมขนประกอบกบการใหสทธพเศษแกคน เดนเทาและผขจกรยาน และการวางรปแบบเมองใหมการใชพนทอยางผสมผสานและมลกษณะ กระทดรด กลยทธอนๆ ทใชควบคกบกลยทธหลกดงกลาวสรปไวดงตาราง ตอไปน



ตารางท 8.8 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของเมอง Freiburg มาตรการจากดการจราจร - ใชการจากดการจราจรในเขตนอกเมอง และขยายขอบเขตพนทซงใชการ

เดนทางดวยการเดนเทาเปนหลกบรเวณศนยกลางเมอง - ขยายขอบเขตพนทจากดความเรว (30 กโลเมตรตอชวโมง ) - ใชมาตรการจากดการจราจรบนถนนสรางใหมทกเสน - การบงคบใชมาตรการจากด/หามใชรถยนตสวน บคคลอยางจรงจง

สนบสนนระบบขนสงรปแบบอน

- มการทาขอตกลงรวมกนอยางแขงขนในการพฒนาและการใชระบบ LRT และรถจกรยาน

- จดรถโดยสารททาหนาทปอนผโดยสารเขาสระบบรางอยางมประสทธภาพ - ไมสนบสนนโครงการเพมความสามารถในการรองรบของระบบถนน - การพฒนาการใชระบบตวรวม


- เพมภาษนามนเชอเพลง และการกาหนดคาจดทะเบยนรถยนตในอตราทสง - กาหนดคาจอดรถในอตราทสง

ม า ต ร ก า ร ด า น ก า ร ใ ชประโยชนทดน

- การกาหนดใหมการพฒนาระบบขนสงสาธารณะเปนการขนสงหลกบน ถนนสายสาคญๆ

- การพฒนาชมชนนาอย และรมรนโดยรอบสถานขนสงระบบรางทจดสราง ขนใหม

- กาหนดใหการเดนเทาและจกรยานเปนรปแบบการเดนทางหลกในชมชนนา อย

- กาหนดใหมการ จากดการกอสรางถนนเขาสชมชนอยางชดเจน - กาหนดใหมการใชพนทแบบผสมผสานบรเวณศนยกลางเมอง


8.5.3. ทวปเอเชย: Singapore และ Hong Kong Singapore และ Hong Kong เปนสองประเทศในเอเชยและเปนตวอยางของประเทศกาลง พฒนาทประสบความสาเรจเปนอยางมากในการบงคบใช มาตรการจากดการใชรถยนตสวน บคคลในเขตเมอง กลยทธท Singapore และ Hong Kong ใชนนมความ คลายคลงกน แตมาตรการททาให เปนทรจกกนในฐานะประเทศทประสบความสาเรจในการจากดการใชรถยนตนนไดแก มาตรการ เกบเงนคาเขาพนท (Area licensing scheme, ALS) ของ Singapore ทเรมใชอยางจรงจงในป 1975 ปจจยทสงผลใหประเทศ Singapore และ Hong Kong ประสบความสาเรจในการดาเนนมาตรการนน สวนหนงมาจากความเขมแขงและเขมงวดของภาครฐในการบงคบใช มาตรการจากดการใชรถยนตสวน บคคลอยางจรง จงไมวาจะเปนมาตรการการใหสทธพเศษแกระบบขนสง สาธารณะ การเกบเงนคาเขาพนท และการเรยกเกบเงนคา สทธในการซอรถยนต (Certificate of entitlement system, COE) สาหรบมาตรการอนๆ ไดนามาสรปไวดงแสดงในตารางตอไปน



ตารางท 8.9 กลยทธทใชเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวน บคคลของ Singapore และ Hong Kong มาตรการจากดการจราจร - จากดพนทถนนทมอยในปจ จบน และลดการสรางถนนใหมเพอจากด

การใชรถยนตสวน บคคล - จดวางรปแบบของระบบสาธารณปโภคในบรเวณพนทศนยกลางเมองโดยคานงถงผเดนเทา เชน การเพมพนทผวทางเดนเทา เปนตน

สนบสนนระบบขนสงรป แบบอน

- จดสรรงบประมาณการลงทนหลกเพอพฒนาระบบขนสงรปแบบ mass rapid transit

- ใหสทธพเศษแกรถโดยสารประจาทาง เชน จดชองทางเฉพาะสาหรบ รถโดยสาร ถนนเฉพาะสาหรบรถโดยสาร และทางกลบรถเฉพาะรถโดยสาร

- อานวยความสะดวกแกรถโดยสารประจาทาง โดยเฉพาะเมอวงเขาส บรเวณศนยกลางเมองทถกกาหนดใหเปนพนทจากดก ารจราจร (ใชใน Singapore)

- การใชมาตรการหามจอดรถอยางเขมงวด ผสมผสานบรการรถโดยสารประจาทางและรถไฟอยางมประสทธภาพ

- พฒนาบรการขนสงสาธารณะรปแบบรางทงทใหบรการโดยรอบเมอง และวงเขา -ออกจากตวเมอง


- กาหนดใหรถยนตสวน บคคล ภาษรถยนต และภาษนามน มราคาสงและมการเรยกเกบเงนคาการมสทธในการซอรถยนต (ใชใน Singapore)

- เรยกเกบคาจอดรถในราคาทสง มาตรการดานการใชประโยชนทดน

- การวางแผนเมองแบบองครวม โดยพจารณาพนทโดยรอบสถานรถไฟทมการใชพนทแบบผสมผสาน แ ละมความหนาแนนสงเปนหลก

- ขยายการจดวางรปแบบของเมองทเออประโยชนตอคนเดนเทา และผใช รถจกรยานในการเขาถงศนยกลางของเมอง และระบบขนสงสาธารณะ

- วางแผนการใชทดนโดยพจารณาแบบองครวมใหเออประโยชนตอ รปแบบการเดนทางอนๆ นอกเหนอจากการใชรถยนตสวนบคคล


8.5.4. บทสรป จากทนาเสนอไปทงหมดนน จะเหนไดวา ในประเทศทพฒนาแลว เชน ประเทศในทวปอเมรกา และประเทศในกลมสหภาพยโรป ความสาเรจของการนามาตรการ TDM มาประยกตใชนน เกดจากองคประกอบสาคญ 2 ประการ ไดแก ชมชนและคนในชมชน และภาครฐ



ชมชนและคนในชมชน มาตรการ TDM ประสบความสาเรจในการประยกตใชไดนนปจจยทสาคญประการหนงมาจากความตองการของชมชน และคนในชมชนทตองการปรบปรง พฒนา และเหนความเปลยนแปลงไปในทางท ดขนของเมองหรอชมชนทพวกเขาอาศยอย เมอคนในชมชนเหน ความสาคญของมาตรการ จงพรอมใจกนรณรงคและปฏบตตามแนวคดดงกลาวอยางจรงจงโดยไม ตองมการบงคบใชกฎขอบงคบอยางเขมงวดเชนในประเทศทกาลงพฒนา อาท ประเทศไทย เปนตน นอกจากนการทคนในชมชนเปนผรเรมใหเกดการใชมาตรการดงกลาว จงเปนการถวงดลอานาจการ ตดสนใจของภาครฐทจะทาการกอสรางสาธารณปโภคทคนในชมชนไมตองการ เชน การกอสราง ถนน หรอทางดวนตดผ านชมชน เปนการกระตนใหเกดการใชรถยนตสวน บคคลเพมขน ซงขดกบ ความตองการของชมชนทตองการลดอานาจการใชรถยนตสวน บคคล และรกษาคณภาพสงแวดลอมของเมองจงพรอมใจกนตอตานโครงการดงกลาวอยางจรงจง และเขมแขง เปนตน ภาครฐ ปจจยอกประการหนงทสงเสรมใหการใชมาตรการ TDM ประสบความสาเรจไดนน คอ การใหความชวยเหลอจากภาครฐในเรองของกฎหมายและการบงคบใชมาตรการ คนในชมชนจะเปนปจจยสาคญตอความสาเรจของการใชมาตรการถาคนในชมชนสวนใหญเหนความสาคญของ ประโยชนทจะเกดขน แตถาในกรณ ของชมชนทคนเหนความสาคญมจานวนทกากงกบคนทไม เหนความสาคญ การใชพลงจากมวลชนเพยงอยางเดยวทจะทาใหการประยกตใชมาตรการ TDM ประสบความสาเรจไดนนคงเปนไปไดยาก ดวยเหตนภาครฐจงตองมหนวยงานททาหนาทควบคม ดแล และตรวจสอบการบงคบใชมาตรการใหเปนไปตามขอกาหนดทวางไว โดยสรปแลวความแตกตางกนระหวางการใชมาตรการ TDM ในประเทศพฒนาแลวกบประเทศกาลงพฒนานน แตกตางกนทคนในชมชน การทคนในประเทศสงคโปรปฏบตตาม กฎหมายอยางเขมงวดนนสวนหนงอาจเกดจากความมวนยในตนเอง แตไมอาจกล าวไดวาการปฏบตดงกลาวเกดจากความตองการทจะปรบปรงและสภาพแวดลอมของเมอง ในขณะทชมชนใน Stockholm และ Toronto เหนความสาคญของการปรบปรงและพฒนาเมอง จงพรอมใจกนปฏบตและสนบสนนมาตรการ TDM เอง โดยมกฎหมายเปนเพยงสงททาใหมาตรการดงกลาวได ถกกาหนดอยางเปนทางการ และถกตองตามหลกการทางสงคมเทานน 8.6. การประยกตมาตรการควบคมคว ามตองการเดนทางในประเทศไทย การแกไขปญหาจราจรในกรงเทพมหานครเปนสงทภาครฐใหความสาคญ และได ดาเนนการในหลายๆ แนวทางเพอแกไขปญหาดงกลาว เชน การตดถนนเพ ม การพฒนาโครงขายถนน การปรบปรงการใหบรการขนสงสาธารณะ เปนตน ในหวขอนจะกลาวถงการแกไขปญหา



จราจรในกรงเทพมหานครทผานมาในอดต และการแกไขปญหาจราจรในปจจบนและอนาคต ซง ในหวขอยอยทงสอง จะไดกลาวถงการพยายามนามาตรการ TDM มาประยกตใชในการแกไขปญหาของภาครฐดวย ในอดตทผานมา การแกไขปญหาจราจรตดขดในกรงเทพมหานครใชนโยบายเคลอนรถ มากกวาเคลอนคนเปนหลก นโยบายดงกลาวไดรบการยดถอปฏบตตดตอกนเปนระยะเวลายามนาน เนองจากมความสอดคลองกบนโยบายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตใ นระยะแรก คอในชวงตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 ถงฉบบท 6 ทใหความสาคญกบการพฒนาระบบคมนาคมขนสง และเครอขายถนนเปนสาคญ ดวยเหตนการแกไขปญหาจราจรทผาน มาจงเนนหนกไปทการเพมพ นทผวถนน เชน การกอสรางถนน ทางดวน ทางห ลวง และการพฒนาโครงขายถนนเปนหลก ผลทตามมากคอ การพฒนาทไมสมดลระหวางความตองการใชถนน และ ระบบถนนทมอย ทงนเนองจากการพฒนาในรปแบบดงกลาว เปนเสมอนการกระตนใหมการใช รถยนตสวนตวเพมขนไปในตว ดวยเหตนจงทาใหปญหาการจราจรตดขดเ กดขนอยางตอเนองตงแต อดตจนถงปจจบน อยางไรกดแมวาการพฒนาระบบขนสงและคมนาคมในระยะแรกจะมงเนนไปทการเคลอน รถมากกวาเคลอนคนกจรง แตกไดพบเหนความเปลยนแปลงทางดานแนวคดในการแกไขปญหา จราจรทไดถกกาหนดไวเปนครงแรกในแผนพฒนาเศรษฐก จและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 ในแผนพฒนาฉบบดงกลาวไดระบเน อหาทเกยวของกบการพฒนาการจราจรของประเทศอยางจรงจง และใหความสาคญกบปญหาทเกดขนมากขน โดยในสวนของแผนระยะยาว ไดมการนานโยบาย การใชทดน (Land use) มาพจารณาประกอบในการวางแผนดานขนสง และเรมพบเหนเนอหาท กลาวถงการนามาตรการจากดการใชรถยนตสวนตวมาประยกตใช นบจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 3 เปนตนมา ในสวนของนโยบายดานการขนสงและการจราจร นน ภาครฐไดกาหนดนโยบายเก ยวกบการจากดการใชรถยนตสวน บคคลไวในแผนพฒนาฯ ทกฉบบ ดงไดสรปเนอหาโดยสงเขปของมาตร การทอยในแผนพฒนาฯ แตละฉบบ ไวดงตอไปน ตารางท 8.10 มาตรการจากดการใชรถยนตสวน บคคลทอยในแผนพฒนา ฯ ฉบบตางๆ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

มาตรการ

ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515-2519)

- นโยบายจากดจานวนและการใชรถยนตสวนบคคล - วางผงนครหลวงในรปแบบทมศนยกลางชมชนหลายศนย - เรมนานโยบายการวางแผนการใชพนทมาใช



ตารางท 8.10 มาตรการจากดการใชรถยนตสวน บคคลทอยในแผนพฒนา ฯ ฉบบตางๆ (ตอ ) ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520-2524)

- จดชองทางสาหรบรถประจาทาง (Bus lane) บนถนนสายหลก - การควบคมและการหามจอดรถในถนนสายสาคญ 39 สาย - การใชมาตรการเหลอมเวลาทางาน - มาตรการเกบเงนยานพาหนะทผานเขาพนทซงมปญหาการจราจร (ไมไดรบความเหนชอบจากกระทรวงมหาดไทย)

ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525-2529)

- ใชมาตรการดานผงเมองหรอการพฒนาระบบขนสงโดยพจารณา การใชพนทเปนหลก

- พฒนาและควบคมการใชพนทแยกเปนประเภทตางๆ (Zoning) - พฒนาชมชนสมบรณแบบในเมองและชานเมอง (Mix used)

ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530-2534)

- รณรงคการใชรถรบสงนกเรยน โดยสนบสนนดวยการลดภาษรถ ภาษประจาป หรอสนบสนนเงนกระยะยาว เปน ตน

- การใชมาตรการเหลอม/สลบเวลาเขางาน-เลกงาน - การกาหนดเงอนไขทเขมงวดมากขนในเรองของการตอสภาพรถยนต การ ทาประกนภย มาตรการดานภาษรถยนต เปนตน

- สงเสรมบรการตดตอสอสารสาธารณะประเภทตางๆ เชน จดบรการ เคลอนทของหนวยงานราชการ การเรยนกา รสอนผานสอตางๆ เชน วทย โทรทศน เปนตน

ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535-2539)

- เรมนานโยบายการเคลอนยายคนมากกวาการเคลอนยายรถมาใช - สนบสนนใหมการนามาตรการควบคมและจากดการใชรถยนตสวน บคคลรปแบบตางๆ มาใช

- รณรงคมาตรการการใชรถสวสดการรบสงพนกงานขอ งหนวยงานราชการ รฐวสาหกจ และภาคเอกชน

- มาตรการ park-and-ride (ไมไดผลจงยกเลกไปในทสด ) - เสนอใหมการจดทาแผนพฒนาเมองใหมทมลกษณะการใชพนทแบบ ผสมผสาน (Mix used)

- จดทาโครงการศกษาการใชรถเมลราง และ park-and-ride

จากตารางขางตน สามารถกลาวโ ดยสรปไดวา มาตรการการแกไขปญหาจราจรใน กรงเทพมหานครในอดตนน ไดใหความสาคญกบมาตรการการเคลอนยายรถมากกวาการ เคลอนยายคน โดยสามารถแบงออกไดเปน 5 มาตรการสาคญ คอ มาตรการดานผงเมองและการใชพนท (Urban and land use planning) มาตรการดานวศวกรรมจราจร (Traffic engineering) มาตรการดานการสงเสรมการใชระบบขนสงมวลชน (Mass transportation) มาตรการควบคมและจดการการจราจร (Traffic management) และมาตรการใหความรดานการจราจรแกผใชรถใชถนน (Traffic education) ดงนนจะเหนไดวาแนวคดเกยวกบกา รควบคมปรมาณการใชรถยนตสวน บคคล



นน ไดเรมมการนามาใชแกปญหาจราจรในกรงเทพฯ ตงแตในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 3 เปนตนมา และจากปญหาทเกดขนอยางตอเนองและไมมแนวโนมทจะบรรเทาปญหาดงกลาวลงได จงเปลยน แนวคดจากการใชนโยบายสนบสนนการเคลอนรถมากกวาเคลอนคน มาเปนสนบสนนการเดนทางทเคลอนคนมากกวาเคลอนรถในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 7 และตอเนองมาจนถงปจจบน อนง ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 4 รฐบาลไดจดตงคณะกรรมการจดดารจราจรทางบกขนในป พ .ศ. 2521 โดยมสานกงานคณะกรรมการจดระบบการจราจรทางบก (สจร.) เปนฝายเลขานการ ใหมหนาทวางนโยบายวางแผน และประสานงานเกยวกบการแกปญหาจราจรโดยเฉพาะ จงถอไดวาในชวงเวลา ดงกลาว เปนจดเรมตนของความพยายามทจะแกปญหาจราจรอยางมระบบเปนครงแรก นบจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 เปนตนมาจนถงปจจบน (พ.ศ. 2551) ซงอยในชวงของ แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แนวคดในการแกไขปญหาจราจรไดเนนไปทการพฒนาเมองใหเปนชมชนนาอย (Livable community) โดยเฉพาะอยางยงในกรงเทพมหานคร และสนบสนนการแกไขปญหา จราจรดวยการพยายามใหผคนลดการใชรถยนตสวนบคคล และหนไป ใชการขนสงทางเลอก แนวทางหนงทไดดาเนนการอยางเปนรปธรรม คอ การพฒนาระบบขนสงรปแบบราง ไมวาจะเปน รถไฟลอยฟา BTS หรอรถไฟฟาใตดน หรอ MRTA เปนตน อยางไรกด ในปจจบน ยงไมพบวาม การนามาตรการ TDM มาใชในการแกไขปญหาการจราจรตดขดอยางเตมรป แบบแตอยางใด ทงน ไดสรปแนวคดหรอโครงการทนามาตรการ TDM มาประยกตใชในกรงเทพมหานคร ขอด-ขอเสยของมาตรการ และความสาเรจของการประยกตใชมาตรการ ดงแสดงในตารางท 8.11 และความเหมาะสมของการนามาตราการ TDM มาประยกตใชในกรงเทพมหานคร ดงแสดงในตารางท 8.12 ทงนเนองจาก TDM บางมาตรการ พบวาประสบความสาเรจและมความเหมาะสมในการประยกตใชในตางประเทศ แตสาหรบการนามาตรการเหลานนมาประยกตใชในกรงเทพมหานคร อาจไมเหมาะสมและไมประสบความสาเรจในการประยกตใชกได



ตารางท 8.11 มาตรการและการปฏบตใชระบบการจดการความตองการระบบสญจรทประยกตใชในกรงเทพมหานครและปรมณฑล การดาเนนงาน

มาตรการ ขอด ขอเสย ชวงเวลาดาเนนการ สถานะ

ดชนชวดความสาเรจของมาตรการ

ผลการดาเนนมาตรการ หนวยงานท รบผดชอบ

1. การเกบคาผานทางเขาพนท เรยกเกบคาผานทางทรถยนตวงเขาพนทท การจราจรตดขดในชวงเวลาเรงดวน

1. สะทอนคาใชจายท แทจรงของการใชพนผวถนนในการสญจร 2. มรายไดเขารฐเพอนาไปใชพฒนา/ปรบปรงคณภาพการใหบรการระบบขนสงสาธารณะ

1. ผเสยประโยชนหรอคนในพนทอาจต อตาน 2. มความยงยากในการจดระบบการคดอตราคาผานทาง

อยในขนตอน การศกษา, 2545

? 1. มลพษทางอากาศทลดลง 2. จานวนทลดลงของรถยนตสวนตวทเขาสพนทควบคม

ไมไดรบการยอมรบปฏบตใชจากประชาชน

สจร.

2. การหามรถยนตสวนบคคลทมเฉพาะเลขตวสดทายของปายทะเบยนรถตรงกบเลขทายของวนท วงเขาในเขตพนททกาหนดในชวงเรงดวน เชา รถยนตสวนบคคลทมเลขตวสดทายของทะเบยนรถตรงกบเลขทายของวนท จะถกหามไมใหวงเขาในเขตพนททกาหนด หรออาจตอง ชาระเงนคาผานทางกอนถงจะวงผานเขาพ นทดงกลาวได

1. สะทอนคาใชจายท แทจรงของการใชพนผวถนนในการสญจร 2. ในกรณทเกบเงนคา ผานทางจะทาใหมรายไดเขารฐ

1. เกดการตอตานจากผใช รถยนตสวนตว 2. ความยงยากในการวางแผนการจดการ

ทาการศกษาและวางแผน 2538-ปจจบน

? 1. มลพษทางอากาศทลดลง 2. จานวนทลดลงของรถยนตสวนตวทเขาสพนทควบคม

ไมไดรบการยอมรบปฏบตใชจากประชาชน

สจร.

3. การควบคมการเดนรถบรรทกในเขตเมอง รถบรรทกจะถกกาหนดใหวงผานเขามาใน เขตเมองไดเฉพาะชวงเวลาทกาหนดไวเทานน

1. ลดอบตเหต 2. เพมความคลองตวในการสญจรใหกบกระแสจราจรโดยรวม

- ดาเนนการอยในปจจบน

ความเรวเฉลยโดยรวมทเพมขน ปฏบตใชได แตไมสามารถ แกปญหาจราจรในภาพรวมของกรงเทพฯ ได

สจร./ตร./กทม.



การดาเนนงาน มาตรการ ขอด ขอเสย

ชวงเวลาดาเนนการ สถานะ



4. ชองเดนรถประจาทางชนดตามกระแสจราจร (bus lanes) เพอปรบปรงความเรวของรถประจาทางและสรางแรงจงใจใหใชบรการ โดยกาหนดใหมชอง จราจรเฉพาะรถประจาทางเทานน

เพมความคลองตวและ ความรวดเรวในการเดนทางใหกบรถโดยสารประจาทาง

1. การกาหนด bus lanes ในบางเสนทางอาจตดผานหรอขดขวางกระแสการจราจรอนๆ 2. ประโยชนทไดยงไมชดเจนเนองจากยงวงในทศทางเดยวกบกระแสจราจรอนๆ

2535-ปจจบน ความเรวเฉลยทเพมขนของสาย การเดนรถทใช bus lanes

ปฏบตใชไดไมเตมประสทธภาพเนองจากความไมสมบรณของโครงขายถนน ไมสามารถ แกปญหาจราจรในภาพรวมของกรงเทพฯ ได


5. ชองเดนรถประจาทางชนดทวนกระแสจราจร กาหนดใหมชองจราจรเฉพาะรถประจาทาง เทานน และวงในทศทางตรงกนข ามกบรถชนดอน

เพมความคลองตวและ ความรวดเรวในการเดนทางใหกบรถโดยสารประจาทาง

การกาหนด bus lanes ในบางเสนทางอาจตดผานหรอขดขวางกระแสการจราจรอนๆ

2535-ปจจบน ความเรวเฉลยทเพมขนของสาย การเดนรถทใช bus lanes

ปฏบตใชไดไมเตมประสทธภ าพเนองจากความไมสมบรณของโครงขายถนน ไมสามารถ แกปญหาจราจรในภาพรวมของกรงเทพฯ ได


6. การประสานบรการระบบขนสงประเภทตางๆ /การประสานโครงการขนสงขนาดใหญ และโครงการศกษาระบบโครงขายการขนสง สาธารณะทงในประเภทเดยวกนและตาง ประเภท (การรวมบรการขนสงโดยเฉพาะอยาง ยงบรการรถประจาทางและรถไฟในพนททม ขนาดใหญซงมบรการขนสงทจดโดยหนวยงาน รฐวสาหกจหลายหนวยงาน และมรปแบบการ เดนทางหลายชนด)

1. ผใชบรการไดรบความสะดวกสบายในการเดนทางเพมขน 2. ผใชบรการประหยดคาใชจายในการเดน ทางไดมากขน

1. ระบบบรหารการจดการมความซบซอน 2. ถาระบบการบรหารดาเนนการทงภายในองคกรเดยวกนหรอระหวางองคกรไมม ประสทธภาพ อาจประสบกบภาวะขาดทนได

ทาการศกษาและวางแผน 2536-ปจจบน

? ปรมาณการใชรถยนตสวนตวทลดลง

ไมสามารถปฏบตใชไดทงร ะบบเนองจากความไมพรอมของระบบโครงขายถนนและระบบขนสง

สจร./รฟม./กทม./ขสมก./จท./รฟท.







7. โครงการจดระบบรถเมลรางเพอเสรมระบบขนสงสาธารณะ การจดระบบรถเมลรางใหบรการในเสนทางทมการจราจรคบคง โดยกาหนดใหมทางสญจร เฉพาะแยกตางหากจากกระแสจราจรทวไป

1. ความรวดเรวในการเดนทางเพมขน 2. เพมความปลดภยในการเดนทาง/ลดอบตเหต

1. ใชงบประมาณในการลงทนสง 2. ระยะเวลาในการคนทนกนเวลานาน

ทาการศกษาและวางแผน 2536-2537

r 1. ปรมาณการใชรถยนตสวนตวทลดลง 2. จานวนการเปลยนรปแบบการเดนทางจากการใชรถยนตสวนตวมาเปนการเดนทางรปแบบราง

เปนแผนการศกษา ยงไมไดนาไปปฏบต งบประมาณดาเนนการสง

สจร.

8. โครงการระบบรถไฟใตดน (sub way) บรการขนสงมวลชนระบบรางขนาดใหญ (Mass Transit) ทมเสนทางสญจรแยกตางหากจากกระแสจราจรอยางเดดขาดดวยการลดระดบชองทางวงใหอยต ากวาระดบผวดน

1. ความรวดเรวในการเดนทางเพมขน 2. ลดอบตเหตบนทองถนน 3. ผโดยสารไดรบความสะดวกสบายเพมขน


เรมใหบรการ 2547 ปรมาณการใชรถยนตสวนตวทลดลง

อยในระหวางดาเนนการกอสราง แผนการดาเนนงานกอสรางลาชา กวาทประมาณไว

สจร./กทม./รฟม.

9. โครงการรถไฟฟาขนสงมวล ชน (BTS) บรการขนสงมวลชนระบบรางขนาดใหญ (Mass Transit) ทมเสนทางสญจรแยกตางหากจากกระแสจราจรอยางเดดขาดดวยการยกระดบชองทางวงใหสงกวากระแสจราจรปกต

1. ความรวดเรวในการเดนทางเพมขน 2. ลดอบตเหตบนทองถนน 3. ผโดยสารไดรบความสะดวกสบายเพมขน


เรมใหบรการ ป 2542 ปรมาณการใชรถยนตสวนตวทลดลง

เปดดาเนนการตงแตป 2542 มจานวนผใชบรการเพมมากขน ตามลาดบ แตไมสามารถแกปญหา การจราจรของกรงเทพฯ ได เนองจากระยะทางใหบรการสนเกนไป

สจร./กทม./รฟม.







10. การจดจดจอดรถรบจางบรเวณยานศนยกลางธรกจ การจดพนท หรอชอ งทางพเศษสาหรบรถแทกซ รถตกตก ฯลฯ ใหสามารถจอดรอเพอใหบรการแกผคนในพนททมการจราจรคบคง เพอสนบสนนใหมการขบรถยนตสวนตวเขามาในพนทดงกลาวลดลง

1. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทวกฤต 2. มลพษทางอากาศลดลง 3. เพมความรวดเรวใ นการเดนทางในพนทควบคม

เปนภาระใหกบรฐบาลในเรองของการจดหาสถานทจอดรถ

2536-ปจจบน 1. ความเรวเฉลยทเพมขนของ การสญจรในพนทควบคม 2. จานวนทลดลงของรถยนตสวนตวในพนทควบคม

ปฏบตใชไดไมเตมประสทธภาพ ไมสามารถแกปญหาจราจรใน ภาพรวมของกรงเทพฯ ได


11. การจดทาเทยบเรอสาธารณะเพอแกไข ปญหาจราจร การสญจรทางเรอในคลองแสนแสบ และตามลานาเจาพระยาไดรบการปรบปรงเพอ เปนทางเลอกในการเดนทางใหกบผคนในเขตกรงเทพฯ ในโครงการ “รถตอเรอ ”

1. เพมทางเลอกในกา รเดนทางใหกบผโดยสาร 2. เพมความรวดเรวในการเดนทาง

1. ยงมขอจากดของการเขาถงทาเรอ ทาใหผใชบรการไมไดรบความสะดวกเทาทควร 2. เกดความไมสะดวกอน เนองมาจากการทตองเปลยนรปแบบการเดนทางของผโดยสาร

2535-ปจจบน - ปฏบตใชไดไมเตม ประสทธภาพ ไมสามารถแกปญหาจราจรใน ภาพรวมของกรงเทพฯ ได

สจร./กทม./จท.







12. มาตรการสงเสรมการขนสงสาธา รณะรปแบบอนนอกเหนอจากรถประจาทาง เชน เรอ และรถไฟชานเมอง ระบบขนสงสาธารณะ รปแบบอนๆ เชน รถไฟชานเมอง และเรอ ซงเปนระบบขนสงทมอยดงเดมแตมได ใหบรการแกผโดยสารอยางเตมประสทธภาพ เทาทควร ถกนามาพจารณาปรบปรงใหมคณภาพการใหบรการดขนเพอเปนทางเลอกในการเดนทางใหกบผโดยสาร

เพมทางเลอกในการเดนทางใหปบผใชบรการ

ตองใชงบประมาณในการปรบปรงทคอนขางสง

2536-ปจจบน ปรมาณการใชรถยนตสวนตวทลดลง


สจร./กทม./รฟม./จท.

13. มาตรการสงเสรมการใชรถแทกซ /รถต ขนสงมวลชนในการเดนทาง ระบบขนสงแบบ paratransit ไดรบการสงเสรมใหสามารถตอบสนองความตองการในการเดนทางและเปนทางเลอกใหกบผโดยสารทตองการความรวดเรวในการเดนทาง โดยเฉพาะอยางยงในชวงเวลาเรงดวน

1. เพมทางเลอกในการเดนทางใหกบผเดนทาง 2. ผใชบรการไดรบความสะดวกสบายเพมขน

ผใชบรการตองเปลยนรปแบบการเดนทางเพมขน

2536-ปจจบน จานวนทลดลงของการเดนทางดวยรถยนตสวนตว

ปฏบตใชไดไมเตมประสทธภา พ ไมสามารถแกปญหาจราจรใน ภาพรวมของกรงเทพฯ ได

สจร./ขสมก./ขส.

14. การรณรงคการใหความสาคญกบระบบขนสงสาธารณะมากกวารถสวนบคคล นโยบานของรฐทพยายามรณรงคเพอปรบเปลยนคานยมของคนในสงคมใหเกด จตสานก และเหนความสาคญของการเดนทางดวยระบบขนสงส าธารณะ

ประชาชนใหความสาคญและเหนประโยชนทไดรบจากระบบขนสงสาธารณะพมขน

- อยในขนตอน การศกษา 2545

? - ไมไดรบการยอมรบจากประชาชน เนองจากสวนใหญยงนยมใช รถยนตสวนตวอย

ตร./กทม./รฟม.





ดชนชวดความสาเร จของมาตรการ


15. การจดสญญาณไฟจราจรทใหสทธพเศษแกระบบขนสงสาธารณะ การใหสทธพเศษแกรถประจาทาง หรอรถราง โดยไดรบสญญาณไฟจราจรพเศษทบรเวณทางแยก

1. เพมความเรวในการเดนทางใหกบระบบขนสงสาธารณะ 2. เปนจดดงดดใหผ เดนทางเปลยนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมขน

- อยในขนตอน การศกษา 2545

? ความเรวเฉลยในการเดนทางของระบบขนสงสาธารณะทเพมขน

งบประมาณลงทนสง ไมสามารถจดระบบไดครบวงจร และเกดการขดแยงในการประสานงานระหวางหนวยงานทรบผดชอบ

กทม./ขสมก./ตร./สจร./รฟท.

16. บรการรถรบ-สงนกเรยน จดบรการรถโดยสารสาหรบนกเรยนเพอเปลยนวธการรบ-สงเดกนกเรยนของผปกครองโดยใชรถยนตสวนตว มาใชบรการรถรบ -สงททางโรงเรยนจดไวสาหรบใหบรการ

1. ลดความแออดของการจราจรในชวงเวลาเรงดวน 2. เพมความรวดเรวในการเดนทางโดยรวม


ความเรวเฉลยของการเดนทางโดยรวมทเพมขน

ไมไดรบการยอมรบจากประชาชน เนองจากสวนใหญยงนยมใช รถยนตสวนตวอย

ศธ./ทกหนวยงาน

17. มาตรการการใชรถรวมกน รถรบ -สงพนกงาน ลกจาง จดบรการรถโดยสารสาหรบพนกงาน ลกจางเพอเปลยนวธการเดนทางจากการใชรถยนตสวนตวมาเปนการเดนทางโดยใชรถสวสดการททางหนวยงานจดไวให

1. ลดความแออดของการจราจรในชวงเวลาเรงดวน 2. เพมความเรวเฉลยของการเดนทางโดยรวม

- 2536-ปจจบน ความเรวเฉลยของการเดนทางโดยรวมทเพมขน

ไมไดรบการยอมรบจากประชาชนสวนมาก

ทกหนวยงาน

18. รถบรการในหมบานและชมชนชานเมอง บรการรถรบ-สงผโดยสารทจดใหบรการโดยองคกรในทองถน

ผใชบรการซงอยในชมชนไดรบความสะดวกในการเดนทางเพมขน

ในการเดนทางออกจากเขตพนทใหบรการตองตอรถหลายเทยว

2536-ปจจบน จานวนการเดนทางดวยรถยนตสวนตวทลดลง


หนวยงานใน ชมชน







19. มาตรการ park and ride การขบรถยนตสวนตวมาจอดในพนทซงจด ไวให จากนนเดนทางตอดวยบรการรถโดยสาร

1. ลดปรมาณการใชรถยนตสวนตว 2. ลดความแออดของการจราจรในชวงเวลาเรงดวน

รฐตองจดหา/กอสรางพนทจอดรถไวรองรบบรการซงตองใชเงนลงทนสงและอาจตองทาการเวนคนในบางพนท

ดาเนนการอยในปจจบน

1. จานวนการเดนทางดวยรถยนตสวนตวทลดลง 2. ความเรวเฉลยของการเดนทางโดยรวมทเพมขน


สจร./ขสมก./กทม.

20. การควบคมการจอดรถโดยการลอคลอ รถยนตทฝาฝนดวยการเขาไปจอดรถในพนทหามจอด หรอรมถนนทหามจอด จะถกทาโทษดวยการลอคลอ

1. ลดจานวนการใชรถยนตสวนตว 2. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทวกฤต


จานวนทลดลงการใชรถยนตสวนตวผานเขาพนทควบคม



21. การจากดทจอดรถบนถนน/หามจอดรถในบางเสนทาง กาหนดทจอดรถรมถนน กาหนดเขตการจอด รถและจากดเวลาการจอดรถ

1. ลดจานวนการใชรถยนตสวนตว 2. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทวกฤต

- 2535-ปจจบน จานวนทลดลงการใชรถยนตสวนตวผานเขาพนทควบคม



22. การยายสถานทศกษาหรอสถานทราชการออกจากพนททเปนศนยกลางความเจรญ ยายสถานทศกษา และสถานทราชการซงกอใหเกดปรมาณการจราจรจานวนมากออกไป จากพนทธรกจ หรอใกลพนทธรกจออกไปอย บรเวณพนทรอบนอกตวเมอง หรอชานเมอง

1. ลดความแออดของสภาพการจราจรในบรเวณศนยกลางเมอง 2. เมองมลกษณะหลวมขนทาใหเกดความ คลองตวในการเดนทาง

1. ผททางานหรอศกษาอยในสถานทนนๆ อาจตองเปลยนวถชวตหรอรปแบบการดาเนนชวตใหม 2. ตองใชเงนลงทนสงทงคากอสรางและคา เวนคนทดน

2538-ปจจบน ปรมาณการจราจรในพนททลดลงหลงจากมการยายสานกงานออกไปแลว


สจร./ทกหนวยงานทเกยวของ







23. การยายสถานรถประจาทางออกจากบรเวณศนยกลางเมอง ยายสถานรถประจาทางในเมองซงตงในเขตพนทธร กจหรอใกลพนทธรกจ ใหไปตงอยนอก เขตเมอง

1. ลดความแออดของเมอง 2. สภาพการจราจรคลองตวขนเนองจากม การขดจงหวะการจราจรจากพาหนะทมขนาดใหญลดลง

อาจทาใหตนทนการดาเนนการของรถโดยสารสงขนสงผลทา ใหคาโดยสารสงขนดวย

ดาเนนการอยในปจจบน

ปรมาณการจราจรในพนททลดลงหลงจากมการยายสานกงานออกไปแลว


สจร./บขส./กทม.

24. การยายสถานขนถายสนคาไปยงบรเวณชานเมอง การกระจายสถานขนสงสนคาจากบรเวณศนยกลางเมองไปยงบรเวณชานเมองเพอลดความแออดของยวดยาน

1. ลดความแออดของเมอง 2. สภาพการจราจรคลองตวขนเนองจากม การขดจงหวะการจราจรจากพาหนะทมขนาดใหญลดลง

อาจทาใหตนทนของสนคาสงขนสงผลให ราคาสนคาสงขนดวย

เปดดาเนนการแลวในปจจบน

ปรมาณการจราจรในพนททลดลงหลงจากมการยายสานกงานออกไปแลว


สจร./ขส.

25. การพฒนาและควบคมการใชพนทแยกเปนประเภทตางๆ (zoning) การกาหนดลกษณะการใชประโยชนพนทให มความชดเจน เพอความสะดวกในการควบคมปรมาณการเดนทางเขาและออกพนทตางๆ

1. สามารถควบคมปรมาณการจราจรในพนทตางๆ ไดอยางม ประสทธภาพ 2. สามารถวางแผนหรอกาหนดมาตรการทเหมาะสมกบแตละพนท ไดดยงขน

อาจตองมการเปลยนแปลงเชงนโยบายและโครงสรางของเมองอยางกวางขวาง ทาใหรฐตองพบกบปญหาตางๆ มากมาย

เรมดาเนนการแลวในปจจบน

- ปฏบตใชไดไมเตมประสทธภาพ ไมสามารถแกปญหาจราจรใน ภาพรวมของกรงเทพฯ ได

สจร./กทม./ตร./ผม.







26. การเหลอมเวลาทางาน/การสลบเวลาทางานของหนวยงานราชการ รฐวสาหกจ และการ เปลยนเวลาทางานของธนาคารพาณชย การกาหนดชวงเวลาการทางานเหลอมกน เพอกระจายประมาณการเดนทางในชวงเวลาเรงด วน

1. ลดความแออดของการจราจรในชวงเวลาเรงดวน 2. ความเรวในการเดนทางเพมขน

- 2536-ปจจบน 1. การตดขดของสภาพการจราจรทลดลง 2. ความเรวเฉลยของการเดนทางทเพมขน



27. พฒนาระบบควบคมและการสงการการจราจรอตโนมต การทาระบบประมวลผล และระบบขอมลสารสนเทศ รวมถงเทคโนโลยอนๆ มาผสมผสานเพอการควบคมและตดตามสภาพการจราจรแบบอตโนมต

1. ทาใหเกดความสะดวกรวดเรวและเพมประสทธภาพในการควบคมการจราจร 2. การเกบขอมลและประมวลผลขอมลเปนระบบระเบยบดขน สงผล ตอการพฒนาในระยะยาว

ใชเงนลงทนสง ทาการศกษา 2545 ? ประสทธภาพโดยรวม เชน ความเรวเฉลยในการเดนทาง ความคลองตวในการเดนทางทเพมขน


สจร./กทม./ตร.

28. ศกษาและปรบปรงระบบการเดนรถบนโครงขายถนนใหสอดคลองกบปรมาณและ ความตองการเดนทาง เชน การพจารณาปรบปรงการจดเดนรถทางเดยว การจดเดนรถสวนกระแสจราจรในถนนบางชวงบางเวลา

เพมความรวดเรวและความคลองตวในการเดนทางดวยรถโดยสารประจาทาง

- 2536-ปจจบน ความเรวในการเดนทางของรถโดยสารประจาทางในเสนทางทใช bus lanes ทเพมขน

งบประมาณลงทนสง ไมสามารถจดระบบไดครบวงจร และเกดการขดแยงในการประสานงานระหวางหนวยงานทร บผดชอบ








29. การควบคมการครอบครองรถดวยการเพมภาษรถยนต กาหนดภาษรถยนตในอตราทสงเพอใหราค ารถยนตเพมขน เปนการจากดการซอขายรถยนต แนวทางหนง

1. ทาใหผใชรถยนตสวนตวตระหนกถงคาใชจายทแทจรงในการ ใชพนทถนน 2. เปนแนวทางหนงททาใหการใชรถยนตสวนตวลดลง

1. รฐอาจตองมปญหากบบรษทผลตรถยนตหรอประเทศคคา 2. เงนเขารฐลดลง

ทาการศกษาในป 2536

r จานวนรถยนตจดทะเบยนใหมตอปทลดลง


สจร./ขส.

30. การตงกองทนจราจรและขนสงจากภาษ นามน การนาเงนรายไดจากภาษนามนทเรยกเก เพมขน มาใชเพอพ ฒนาระบบขนสงและแกไข ปญหาจราจรของเมอง

1. ทาใหผใชรถยนตสวนตวตระหนกถงคาใชจายทแทจรงในการ ใชพนทถนน 2. เปนแนวทางหนงททาใหการใชรถยนตสวนตวลดลง


อยในขนตอน การศกษา

? ปรมาณการใชนามนทลดลง สจร.

31. การจดตงศนยระบบสงการและควบคม การจราจร เปนศนยทตงขนเพออานวยความสะดวก และแกไขปญหา รวมทงการควบคมและสงการ รวมมอกบหนวยงานอนๆ เพอใหการสญจร เปนไปอยางราบรน

1. ทาใหเกดความสะดวกรวดเรวและเพมประสทธภาพในการควบคมการจราจร 2. การเกบขอมลและประมวลผลขอมลเปนระบบระเบยบดขน สงผล ตอการพฒนาในระยะยาว

1. เงนลงทนสง 2. อาจมปญหาเรองการปรสานงาน

ทาการศกษา 2536 ? ประสทธภาพโดยรวม เชน ความเรวเฉลยในการเดนทาง ความคลองตว ในการเดนทางทเพมขน









32. การตดตงระบบควบคมสญญาณไฟจราจรเปนพนท (ATC) และการตดตงโทรทศนวงจรปด (CCTV) การนาระบบคอมพวเตอรมาใชในการควบคมสญญาณไฟจราจรบรเวณทางแยก รวมทงการตดตามสภาพการจราจรบนถนนเสนตางๆ แบบอตโนมต

ชวยใหการควบค มการจราจรบรเวณทางแยกเปนไปอยางมประสทธภาพ

ใชเงนลงทนสง 2536-ปจจบน ทางแยกสามารถรองรบปรมาณการจราจรไดเตมความจทควรจะเปน



33. สอสารขอมลโดยรายงานสภาพจราจรผานระบบ Internet ขอมลตางๆ ทจาเปนตอการเดนทางไมวาจะ เปน สภาพการจราจรบนทองถนนในขณะนนๆ หรอการเกดอบตเหต ฯลฯ จะถกนาเสนอผาน ทางระบบอนเทอรเนตเพอใหผเดนทางสามารถนาขอมลดงกลาวไปใชสาหรบวางแผนกา รเดนทางลวงหนา

1. ผเดนทางสามารถเขาถงขอมลไดสะดวก รวดเรว จากทพกอาศย 2. ผเดนทางสามารถวางแผนการเดนทางไดลวงหนา ลดปญหาการจราจรตดขดในบางเสนทางได

1. เงนลงทนสง 2. ระบบ Internet ยงไมทวถงในบางพนท

ดาเนนการแลวในปจจบน

ประสทธภาพโดยรวม เชน ความเรวเฉลยในการเดนทาง ความคลองตวในการเดนทางทเพมขน


34. สงเสรมการใชระบบโทรคมนาคมเพอลดการเดนทางทไมจาเปน

ปรมาณการเดนทางลดลงจานวนยวดยานลดลง ทาใหปรมาณการจราจรตดขดลดลง

เงนลงทนสง กาหนดเปนแผน 2545

? ประสทธภาพโดยรวม เชน ความเรวเฉลยในการเดนทาง ความคลองตวในการเดนทางทเพมขน





หมายเหต หมายถง มาตรการทประสบความสาเรจหรอดาเนนการอย r หมายถง มาตรการทไมประสบความสาเรจหรอยตการดาเนนการไปแลว ? หมายถง มาตรการทยงไมไดดาเนนการหรออยในสถานะทยงไมแนนอน กทม. - กรงเทพมหานคร

ขส. - กรมการขนสงทางบก ขสมก. - องคการขนสง มวลขน จท. - กรมเจาทา ตร. - สานกงานตารวจแหงชาต บขส. - บรษทขนสง จากด รฟท. - การรถไฟแหงประเทศไทย รฟม. - การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย สจร. - สานกงานคณะกรรมการจดระบบการจราจรทางบก



ตารางท 8.12 ความเหมาะสมในการนามาตรการ TDM มาประยกตใชในประเทศไทย มาตรการ ขอด ขอเสย ความเหมาะสมในการ

นามาประยกตใชกบ กทม.

เหตผล

1. การจากดปรมาณการจราจรในพนททอย อาศย การควบคมทจอดรถบนถนน การปดถนน ฯลฯ เพอปรบปรงสภาพแวดลอมในบรเวณยานทอยอาศย

1. การตดขดของยวดยานในชมชนลดลง 2. ความเรวในการสญจรเพมขน

ผเสยผลประโยชนในพนทอาจตอตาน

สามารถกาหนดพนท ควบคมไดอยางชดเจนและสะดวกในการปฏบต

2. เลขทะเบยนเลขคและเลขค รถทมหมายเลขคจะไมไดรบอนญาต ใหเขาไปในพนทควบคมในวนค สวนวนค จะหามเฉพาะรถทมหมายเลขทะเบยนเลขค

1. การสะทอนคาใชจายทแทจรง ของการใชพนทถนน 2. มรายไดเขารฐเพมขน

ผเสยผลประโยชนในพนทอาจตอตาน

r มความยงยากในการปฏบต โดยเฉพาะอยางยงในสวนของผขบข ยวดยาน

3. การกาหนดเขตควบคมโดยใหผานไดเฉพาะรถโดยสารสาธารณะ การเดนเทา หรอจกรยาน การกาหนดพนทเปนเขต ตางๆ โดยหามมใหรถยนตสวนตวผานเขาไปในพนท ดงกลาว แตอนญาตเฉพาะ รถขนสงสาธารณะ การเดนเทา หรอจกรยาน เทานน

1. คามแออดและการจราจรตดขดในพนทควบคม 2. ความปลอดภยบนทองถนนเพมขน

1. รฐตองลงทนจด/กอสรางทจอดรถ 2. ผเสยผลประโยชนอาจตอตาน


4. การกาหนดเขตควบคมการใชรถยนตในพนทศนยกลางธรกจ กาหนดใหมเขตควบคมรถยนตนงสวนบคคลโดยท รถดงกลาวไมอนญาตใหวง ในพนท และกาหนดใหม ระบบถนนวงแหวนสาหรบรถประจาทาง คนเดน ถนน แทกซ และรถรบสงสนคา

1. ลดความแออดและการจราจรตดขดในพนทควบคม 2. เปนการดงดดใหผคนเปลยนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมขน

1. รฐตองลงทนจด/กอสรา งทจอดรถ 2. ผเสยผลประโยชนอาจตอตาน


ทมา: เยาวอไร สถรนาถ



มาตรการ ขอด ขอเสย ความเหมาะสมในการนามาประยกตใชกบ

กทม.

เหตผล

5. การเกบเงนคาผาน เสนทางเฉพาะแหง การตงดานเกบเงนคา ผานทางเฉพาะแหง เ ชน ททางเขาอโมงค และสะพาน เปนตน

1. สะทอนคาใชจายทแทจรง ของการใชพนทผวถนน 2. มรายไดเขารฐเพมขน

อาจเกดการตอตาน จากผทใชรถยนตสวน บคคล

r ระบบโครงขายโดยรวมยงไมสมบรณ การจากด การใชเสนทางหนงๆ อาจสงผลใหการจราจรตดขดยายไปยงเสนทางอนได

6. การหามรถยนตเขาเขตพนทควบคมตามเลขทายของทะเบยนรถ เชน รถยนตทมเลขทะเบยนลงทายดวยเลข 1,2 หามวงวนจนทร เลข 3,4 หามวงวนองคาร เลข 5,6 หามวงวนพธ เปนตน

ลดความแออดและการจราจรตดขดในพนทควบคม

อาจเกดก ารตอตานจากผทใชรถยนตสวน บคคล

r มความยงยากในการปฏบต โดยเฉพาะอยางยงในสวนของผขบข ยวดยาน

7. ถนนสาหรบรถประจาทางเทานน หามรถบรรทกชนดวงบนถนนบางสาย ยกเวนรถประจาทาง และการกาหนดใหมผวจราจรสาหรบรถประจาทาง และคนเดนถนน

เพมความ คลองตวและความรวดเรวในการเดนทางใหกบรถโดยสารประจาทาง

การกาหนด bus lanes ในบางเสนทางอาจตองตดหรอขดขวางกบกระแสจราจรอนๆ

r ไมสะดวกในการปฏบตเนองจากระบบโครงขายยงไมสมบรณ ตองจดเสนทางการเดนรถใหม

8. ทางวงเฉพาะรถประจาทาง จดใหมทางวงเฉพาะรถประจาทางเทานน โดยม ระดบของผวทางวงอยใน ระดบเดยวกบถนนหรอยกระดบ

1. เพมความคลองตวและความรวดเรวในการเดนทางใหกบรถโดยสารประจาทาง 2. เปนการดงดดใหมคนเปลยนมาใชรถโดยสารมากขน

ใชเงนลงทนสง r มเงอนไขในการลงทน ตองใชเงนลงทนสง ตองสงผลกระทบตอชมชน เชน การเวนคนทดนเปนจานวนมาก

9. การใหสทธพเศษรถประจาทางทวงบนทางดวน โดยมชองทางเฉพาะ จดใหรถประจาทางสามารถวงบนทางดวนได รวมทงรถทมจานวนผนงใน รถมาก เพอบรรเทาการจราจรตดขดบนทางดวนในชวงเวลาเรงด วน

1. เพมความคลองตวและความรวดเรวในการเดนทางใหกบรถโดยสารประจาทาง 2. เปนการดงดดใหมคนเปลยนมาใชรถโดยสารมากขน

- สะดวกในการปฏบตเพราะทางดวนเปนเสนทางทแยกออกมาจากเสนทางจราจรปกตอยแลว ดงนนผลท เกดขนจากการปฏบตจง คอนขางชดเจ น





กทม.

เหตผล

10. การใชระบบการบรหารและการจดการระบบขนสงสาธารณะ การประสานระหวางระบบขนสงสาธารณะชนดตางๆ เชน รถเมล รถไฟฟา การปรบปรงคาโดยสาร และการปรบปรงเสนทางเดนรถ

1. ผใชบรการไดรบความสะดวกสบายในการเดนทางเพมขน 2. ผใชบรการประหยดคาใชจาย ในการเดนทางไดมากขน

1. ระบบบรหารการจดการมความซบซอน 2. ถาระบบการบรหารดาเนนการทงภายในองคกรเดยวกนหรอระหวางองคกรไม มประสทธภาพ อาจประสบกบภาวะขาดทนได

เปนมาตรการทมประสทธภาพและการบรหารการจดการเปนระบบทชดเจน เปนแนวโนมทนาจะเกดขน ในอนาคต

11. การขยายจานวนเทยวและเสนทางการใหบรการ เพมจานวนเสนทางและจานวนเทยวบรการ เพอจงใจใหมาใชบรการมากขน และสามารถรบผโดยสารไดมากขนดวย

1. ผใชบรการสามารถเขาถงบรการไดอยางสะดวกและรวดเรวขน 2. มรายไดเขารฐมากขน

รฐตองเพมงบประมาณในการดาเนนการดานตางๆ เพมขน

สามารถปฏบตไดทนท แตตดขดดานงบประมาณ

12. การจอดรถในทจอดและเดนทางตอดวยระบบขนสงสาธารณะ จดใหมทจอดรถทสถานขนสงบรเวณรอบนอกเขตพนทธรกจ และเดนทางตอ ดวยระบบขนสงสาธารณะ

ลดความแออดและสภาพการจราจรตดขดในชวงเวลาเรงดวน

รฐตองจดหา/กอสรางพนทจอด รถไวรองรบบรการซงตองใชเงนลงทนสงและอาจตองทาการเวนคนในบางพนท

r ไมสอดคลองกบ พฤตกรรมการใชรถของคนกรงเทพฯ

13. การสงเสรมและพฒนาระบบขนสงรปแบบราง ระบบขนสงรปแบบรางไดรบการปรบปรงทงดานคณภาพการใหบรการและประสทธภาพการใหบรการเพอสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชน โดยเฉพาะอยางยงการ เดนทางในเขตเมอง และรอบเมอง

1. เพมความรวดเรวในการเดนทาง 2. ลดอบตเหตในการสญจร 3. ผใชบรการไดรบความสะดวกสบายมากขน

1. ใชเงนลงทนสง 2. ระยะเวลาคนทนมระยะเวลานาน

เปนรปแบบการขนสงทสามารถแกไขปญหาไดอยางแทจรงถาโครงขาย และเสนทางไดรบการกอสรางและเชอมโยงอยาง สมบรณ





กทม.

เหตผล

14. การสนบสนนการเดนทางดวยการเดนและจกรยาน เปนการเดนทางโดยไมใชยานพาหนะทไดรบการสนบสนนโดยการปรบสภาพแวดลอมของเมองใหสอดคลองกบการเดนทางดงกลาว เชน การจด ชองทางสาหรบการเดนและขบขจกรยานโดยเฉพาะ เปนตน

1. ลดความแออดของการจราจรบนทองถนน 2. ลดมลพษทางอากาศ

1. ถาไมมการควบคมการใชรถยนตสวนตวอยางเขมงวดอาจเกดอบตเหตแกคน เดนเทา/ผขจกรยานได 2. รฐตองลงทนในสวนของระบบสาธารณปโภค

ไมสอดคล องกบพฤตกรรมของคนกรงเทพฯ และเงอนทางดานสภาพอากาศทรอนชน

15. การปรบปรงและพฒนาการใหบรการรถโดยสารประจาทางรปแบบตางๆ การพฒนารถโดยสารประจาทางรปแบบตางๆ เชน รถประจาทางแบบพวง รถประจาทาง 2 ชน รถประจาทางความจพเศษ รถประจาทางแบบราง ฯลฯ เพอใหบรการแกผโดยสาร

เปนจดทใชดงดดและจงใจใหมผหนมาใชรถโดยสารเพมขน

ใชเงนลงทนสง r ตองใชงบประมาณสง ควรใชรถทอยในปจจบนอยางมประสทธภาพสงสด แตใหเนนทการปรบปรงคณภาพการใหบรการแทน

16. การพฒนาระบบขนสงแบบยงยนเพอเ กอหนนการอนรกษสงแวดลอมของเมอง เปนนโยบายทภาครฐในหลายๆ ประเทศพยายามผลกดนแนวคดทวานเพอ ปรบปรงสภาพแวดลอมของเมอง มาตรการทสาคญไดแก การจากดการเดนทาง การปรบปรงระบบขนสงมวลชนใหมประสทธภาพสง เปนตน

1. ทาใหเมองมสภาพแวดลอมทนาอยยงขน 2. ลดมลพษทางอากาศ 3. ผคนในชมชนมสขภาพจตดขน คณภาพชวตดขน

- -





กทม.

เหตผล

17. การจดบรการขนสงสาธารณะโดยไมเกบคา โดยสาร ใหบรการการขนสงฟร เพอจงใจใหเปลยนวธการเดนทางจากการใชรถยนตนงสวนตวมาเปนการขนสง สาธารณะแทน

เปนจดดงดดและจงใจใหมผหนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมขน

รฐตองเสยเงนลงทนสง

r มปญหาดานงบประมาณ

18. การจดเสนทางเดนรถประจาทางทรบประกนการขาดทนจากการดาเนนงาน การจดเสนทางเดนรถเพอจงใจกลมผใหบรการใหสามารถจดบรการไดอยางเตมประสทธภาพโดยมนใจไดวาเสนทางทใหบรการนน จะกอใหเกดผลกาไรแก บรษทแนนอน

เพอจงใจใหภาคเอกชนเขามารวมดาเนนการและจดบรการทมประสทธภาพใหกบผใชบรการ

รฐตองลงทนกอนในบางสวน

r รถรวมบรการมคณภาพในการใหบรการตา แลเอาเปรยบภาครฐ ไมมมาตรฐานในการใหบรการทดพอ

19. การใหความชวยเหลอดานตางๆ แกผประกอบการ เดนรถ ปรบปรงระบบบรการและจานวนเทยวของการขนสงสาธารณะและใหความชวยเหลอตอบรษท ขนสงสาธารณะโดยรฐบาล ดวยการใหเงนอดหนน การคดดอกเบยเงนกในอตราท ถก และอนๆ

เพอจงใจใหภาคเอกชนเขามารวมดาเนนการและจดบรการทมประสทธภาพใหกบผใชบรการ

รฐตองลงทนกอนในบางสวน

r รถรวมบรการมคณภาพในการใหบรการตา แลเอาเปรยบภาครฐ ไมมมาตรฐานในการใหบรการทดพอ

20. การเดนทางโดยใชรถรวมกน (van pool) การโดยสารรถรวมกน เปนรปแบบหนงของการใชรถรวมกนโดยปกต ประกอบดวยผโดยสาร 8 ถง 15 คน อาศยอยในเมองปรมณฑลเดยวกน

1. ลดจานวนการใชรถยนตสวนตวทาใหปรมาณการจราจรคลองตวมากขน ความแออดบนทองถนนลดลง 2. ใชเงนลงทนตาคนทนเรว

- สามารถดาเนนการไดทนท มความสะดวกในการปฏบต แตรฐตองเขาไปชแนะแนวทางปฏบต และสงเสรมประชาสมพนธ





กทม.

เหตผล

21. การใชรถยนตรวมกน (car pool) การใชรถยนตรวมกน โดยมผเดนทางรวมตงแต 2 คนขนไปเพอเดนทางไปทางานในสถานทเดยวกนหรอสมาชกแตละคนอาศยอยในเมองเดยวกนแกต ทางานในหนวยงานตางกน

1. ลดจานวนการใชรถยนตสวนบคคลทาใหปรมาณการจราจรคลองตวม ากขน ความแออดบนทองถนนลดลง 2. ใชเงนลงทนตาคนทนเรว

- สามารถดาเนนการไดทนท มความสะดวกในการปฏบต แตรฐตองเขาไปชแนะแนวทางปฏบต และสงเสรมประชาสมพนธ

22. บรการรถประจาทางสาหรบนกเรยน รถรบ-สงนกเรยน จดบรการรถประจาทางรปแบบพเศษสาหรบนกเรยนเพอเปลยนวธการรบสงนกเรยนจากการใชรถยนตสวนตว มาเปนการใชบรการรถโดยสารประจาทาง

1. ลดความแออดของการจราจรในชวงเวลาเรงดวน 2. เพมความรวดเรวในการเดนทางโดยรวม

- r ไมสอดคลองกบคานยม ของคนกรงเทพฯ เนองจากไมเชอถอในบรการของ ขสมก. มากนก

23. การเกบคาจอดรถบน ถนนโดยใชมเตอร เพอควบคมการจอดรถทงภายในและบรเวณโดยรอบทเปนศนยกลางกจกรรม เชน ศนยการคา ยานธรกจ โดยการตดตง มเตอรคดคาบรการ ทาใหสามารถควบคมระยะเวลาการจอดรถและทาใหรฐมรายไดจากคาธรรมเ นยมดงกลาว

1. ลดจานวนการใชรถยนตสวนตว 2. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทวกฤต 3. มรายไดเขารฐเพมมากขน

รฐตองลงทนในสวนทเกยวกบการ ตดตงมเตอร

r ไมสอดคลองกบ พฤตกรรมของคนกรงเทพฯ ตองการการควบคมทมประสทธภาพ





กทม.

เหตผล

24. การควบคมการจอดรถในยานธรกจ ใหความสะดวกในการจอดรถแกนกทองเทยวและ การจอดรถในชวงเวลาสนๆ สวนผทอาศยในเขตธรกจ ควรมทจอดรถเพอการจอดรถเปนเวลานาน โดยเฉพาะอยางยงสาหรบผท ทางานในเขตธรกจ ควรจดใหมทจอดรถรอบๆ นอกเขตธรกจ

1. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทควบคม 2. การใชรถยนตสวน บคคลในพนทควบคมลดลง

รฐตองลงทน/จดหา และกอสรางพนทจอดรถ

r มปญหาในการจดหาสถานทจอดรถ

25. การจากดทจอดรถในยานทอยอา ศย จากดการจอดรถบนถนนเพอลดสภาพการจราจรตดขดซงเปนผลมาจากการใชถนนภายในยานทอยอาศย เพอการ เดนทางไปทางาน หรอตดตอธรกจการคา

1. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทควบคม 2. การใชรถยนตสวน บคคลในพนทควบคมลดลง

- r ไมสอดคลองกบ พฤตกรรมคนกรงเทพฯ

26. การเกบคาธรรมเนยม การจอดรถตามชวงเวลาทจอด หรอตามเขตพนททจอด กาหนดใหมการเกบ คาธรรมเนยมในอตราตสาหรบรถทจอดในชวงเวลาสนๆ และเรยกเกบในอตรา ทสงสาหรบการจอดรถเปนเวลานาน เพอจากดการจอดรถของผเดนทางเพอมาทางานในพนทนนๆ

1. ลดจานวนการใชรถยนตสวนบคคล 2. ลดความแออดของสภาพการจราจรในพนทวกฤต 3. มรายไดเขารฐเพมมากขน

1. เกดความยงยาก ในการคานวณอตราคาธรรมเนยม 2. อาจเกด การตอตานจากผใชรถยนตสวน บคคล

r ตองการการควบคมทรดกมและเขมงวด เปนมาตรการทตองการความเขมงวดในการบงคบใชสง

27. การเกบภาษคาทจอดรถ กาหนดใหมภาษเกยวกบ การจอดรถทกประเภทและนาเงนในสวนนไปพฒนา ระบบขนสงสาธารณะและแกไขปญหาการจราจรตดขด

1. การใชรถยนตสวน บคคลลดลง 2. มรายไดเขารฐเพมขน

อาจเกดการต อตานจากผใชรถยนตสวน บคคล

สามารถดาเนนการไดทนท สะดวกในการปฏบต และบงคบใช





กทม.

เหตผล

28. การเกบคาธรรมเนยมท จอดรถยนตนงสวนบคคล ควบคมคาธรรมเนยมเกยวกบทจอดรถยนต สวน ตว เพอควบคมอปสงคและอปทานของการจอดรถ

1. การใชรถยนตสวน บคคลลดลง 2. มรายไดเขารฐเพมขน

อาจเกดการตอตาน จากผใชรถยนตสวน บคคล


29. การกาหนดทจอดรถไวบรเวณชานเมองเพอตอรถประจาทางเขามาในตวเมอง กาหนดใหมรถขนสง สาธารณะวงใหบรการถงทจอดรถทอยหางไกลเพอ แกไขปญหาทจอดรถและลดปรมาณการเดนทาง

1. ลดการใชรถยนตสวน บคคลในเขตเมอง 2. ลดความแออดของการจราจรในเขตเมอง

1. รฐตองจดหา/ลงทนกอสรางทจอดรถ 2. รฐตองจดหาระบบขนสงเพอรองรบการเดนทางตอจากทจอดรถ


30. การใหบรการพนทจอดรถสาหรบผใชบรการรถรวมเทานน กาหนดใหมทจอดรถสาหรบผเดนทางทใชรถรวมกนโดยไมเกบ คาธรรมเนยม

1. ลดการใชรถยนตสวน บคคล 2. เปนการจงใจใหผคนเปลยนมาใชบรการรถรวมเพมขน

รฐตองจดหา/ลงทนกอสรางทจอดรถ


31. การควบคมปรมาณทจอดรถในอาคารหรอโดยรอบอาคารสานกงานตางๆ สนบสนนการใชระบบขนสงสาธารณะมากกวา การใชรถยนตนงสวนบคคล ดวยการควบคมปรมาณทจอดรถ เชน จากดจานวนท จอดรถ หรอการกาหนดใหอาคารทสรางใหมไมตองม ทจอดรถภายในหรอโดยรอบบรเวณอาคาร

1. การใชรถยนตสวน บคคลลดลง 2. ความแออด/การจราจรตดขดลดลง

ตองออกกฎหมายควบคมการกอสรางอาคารทาใหอาจมปญหากบหลายฝายทเกยวของ






กทม.

เหตผล

32. การสรางเมองใหม พฒนาเมองบรวารทมสงอานวยความสะดวก และระบบสาธารณปโภคสาธารณปการครบถวนเพอลดปรมาณการเดนทางทไมจาเปน

1. สามารถควบคมและจากดการใชรถยนตสวน บคคลไดอยางสมบรณ 2. สามารถควบคมและกาหนดรปแบบการเดนทางไดอยางเหมาะสม

ลงทนสง ใชระยะเวลานานในการคนทน

r ตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของ มความซบซอนในการดาเนนงานสง ใชงบประมาณสง

33. การกาหนดพนท ควบคมความเรว ความเรวทใชในการสญจรจะถกควบคมไวทระดบหนง เพอลดการใชพลงงาน และอบตเหตในพนททกาหนด โดยเฉพาะ อยางยงในเขตทพกอาศย

1. ลดอบตเหต 2. ทาใหผใชรถยนตสวน บคคลตระหนกถงผ เดนทางกลมอนๆ มากขน

- สามารถดาเนนการไดทนท สะดวกในการปฏบต และบงคบใช แตตองมความเขมงวดในการบงคบใชมาตรการ

34. การลดวนทางานตอสปดาห การกาหนดวนทางานใหเหลอเพยง 4 วนตอสปดาห แตมชวโมงทางานเพมขน เชน จาก 8 ชวโมง ตอวน เปน 10 ชวโมงตอวน

1. ชวยใหเกดการ เดนทางลดลง 2. ความแออดของยวดยานในชวงเรงดวนลดลง

เสยงตอผลผลตหรอผลประกอบการตอเดอนทลดลงถามการบรหารจดการทไมถกตอง

สามารถปฏบตไดทนท แตตองขนอยกบความ สมครใจและนโยบายของหนวยงานเปนสาคญ

35. การทางานแบบยดหยนเวลา อนญาตใหพนกงานในหนวยงานมความยดหยนใน การแบงชวโมงทางานใน หนงสปดาห โดยปกตจะใหสทธพนกงานเลอกเวลาเรมงาน เลกงานดวยตวเองภายใตเงอนไขทไดกาหนดไวลวงหนา

1. ความแออดของยวดยานบนทองถนนในชวงเรง ดวนลดลง 2. ความเรวในการเดนทางเพมขน

- สามารถปฏบตไดทนท แตตองขนอยกบความ สมครใจและนโยบายของหนวยงานเปนสาคญ





กทม.

เหตผล

36. การจากดการใชรถยนตสวน บคคลบรเวณศนยกลางเมองและจดองคประกอบตางๆ ทเออตอการเดนเทา เพอทาสภาพแวดลอมตางๆ ภายในเขตเมองชนใน ใหเกอหนนตอการเดนทาง ทไมตองใชยานพาหนะ

เปนจดดงดดใหคนเหนความสาคญของการเดนทางและเปลยนมาใชรปแบบการเดนทางประเภทอนเพมขน

รฐตองลงทนกอสรางระบบสาธารณปโภค (ทางเดนเทา)

r ไมสอดคลองกบ พฤตกรรมของคนกรงเทพฯ และสภาพอากาศของประเทศไทย

37. การเพมภาษนาม นเชอเพลงและอ ะไหล การนาภาษนามน และอะไหลรถไปรวมกบ คาใชจายในการซอรถ และ กาหนดใหมอตราสงขนเพอ จากดการใชรถยนตสวน บคคล

1. ทาใหผใชรถยนตสวน บคคลตระหนกถงคาใชจายทแทจรง ของการใชพนผวถนน 2. เปนแนวทางหนงททาใหเกดการใชรถยนตสวนบคคลลดลง


r ดาเนนการไดทนท แตอาจกอใหเกดแรงตาน จากประชาชนเปนอยางมาก

38. การปฏรปคาโดยสารการขนสง การกระตนแรงจงใจในเรองราคาคาโดยสารเพอสนบสนนการใชระบบขนสงสาธารณะดวยมาตรการตางๆ เชน การลด ราคาคาโดยสาร หรอการไม คดคาบรการ เปนตน

เปนจดดงดดและจงใจใหมผหนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมข น

รฐตองเสยเงนลงทนสง

มความสะดวกในการปฏบต และสามารถดาเนนการไดทนท ยกเวนการใหใชบรการฟร เนองจากใชงบประมาณทคอนขางสง

39. การใชตวพเศษโดยหกคาตวจากบญชเงนเดอน สงเสรมการใชบรการรถโดยสารประจาทางโดยใชตวพเศษซงสามาร ถซอหาไดสะดวกโดยการหกเงนในบญชเงนเดอน

1. ลดความยงยากในขนตอนการชาระคาโดยสาร 2. เปนจดดงดดและจงใจใหมผหนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมขน

ผใชบรการบางกลมทไมเขาใจการ ทางานของระบบอาจไมยอมรบ

r ไมสอดคลองกบ พฤตกรรมของคนในชมชน





กทม.

เหตผล

40. ตวโดยสารรวม การใชระบบตวและการชาระคาโดยสารทไม ซบซอน เชน ตวโดยสาร รวม ทผโดยสารสามารถใชตวดงกลาวรวมกบการ โดยสารรถคนอนได หรอใชบรการระบบขนสงสาธารณะตางประเภทกนได

1. ลดความยงยากในขนตอนการชาระคาโดยสาร 2. เปนจดดงดดและจงใจใหมผหนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมขน 3. เพมความสะดวกใหกบผใชบรการ

1. รฐตองลงทนในเรองของการจดพมพตว 2. ถาการดาเนนการไมดอาจขาดทนได

มความสะดวกในการปฏบต และสามารถดาเนนการไดทนท แตตองมการจดการดานการเงนระหวางหนวยงานทเกยวของ อยางมประสทธภาพเนองจากมความซบซอนในการปฏบตสง

หมายเหต หมายถง มาตรการทควรนามาประยกตใชในกทม. r หมายถง มาตรการทไมควรนามาประยกตใชในกทม .

8.7. การจดการการจราจร (Traffic management) การแกไขปญหาจราจรอกแนวทางหนง ไดแก แนวทางทเนนการปรบปรงองคประกอบรองรบความตองการเดนทาง วธการทกลาวถงน ไดแก การจดการการจราจร (Traffic management) โดยมรายละเอยดดงตอไปน 8.7.1. ความหมายของการจดการการจราจร การจดการการจราจร (Traffic management) หมายถง แนวทางแกไขปญหาจราจร ทมงเนนการเพมศกยภาพในการเคลอนตวของกระแสจราจร และการปรบปรงสภาพการจราจร โดยการใชพนผวจราจรทมอยเดมใหเกดประโยชนสงสด ดวยการเพมความจ หรอคว ามสามารถในการรองรบปรมาณการจราจรของถนน โดยหลกเลยงการกอสรางขนาดใหญ อาทเชน การกอสราง หรอตด ถนนเสนใหม (ยอดพล ธนาบรบรณ, 2542) ทงน การจดการการจราจร จะเนนไปทองคประกอบ รองรบการเดนทาง (Supply side consideration) แทนการมงเนนการควบคมคว ามตองการเดนทางตามทไดกลาวถง 8.7.2. วตถประสงคของการนามาตรการการจดการการจราจรไปประยกตใช

• เพอเพมความปลอดภย และความสะดวกใหกบผขบขยวดยาน คนเดนเทา และผทม กจกรรมทเกยวของกบการใชรถใชถนน

• เพอพฒนาถนนใหมลกษณะเฉพาะทดงดดสายตาแกผพบเหน




• เพอสนบสนนใหมการใชรปแบบการเดนทางประเภทอนแทนการใชรถยนตสวนบคคล อาท การเดน การขจกรยาน การใชระบบขนสงสาธารณะ เปนตน

• เพอบรรลวตถประสงคและสนบสนนความตองการของชมชนทตองการความเงยบสงบ

8.7.3. ประเภทของมาตรการการจดการการจราจร การจดการการจราจรสามารถนาไปประยกตในการแกไขปญหาจราจรไดทงในระดบชมชน และระดบเมอง หลกการจดการการจราจร แบง ไดเปน 4 ประเภท ดงน (TrafficCalming.org, 2007; Victoria Transport Policy Institute, 2007; Wikipedia, 2007)

• มาตรการสาหรบจดการการจราจรในชมชน

• มาตรการสาหรบคนเดนเทา

• มาตรการจากดการจราจรระดบปานกลาง

• มาตรการจากดการจราจรระดบรนแรง รายละเอยดของมาตรการแตละประเภท มดงตอไปน 8.7.3.1. มาตรการสาหรบจดการการจราจรในชมชน *

สงกอสรางกดขวางบรเวณทางเขาหมบาน (Gateways)

Gateways คอ สงปลกสรางหรอสญลกษณทสรางขนเปนกรณพเศษเพอทาใหบรเวณทางเขาหมบานม ความกวางของชองทางลดลง Gateways จะทาหนาทเสมอนตวกาหนดขอบเขตของชมชน หรอหมบาน เพอใหผทขบรถยนตเขามาในเขตชมชนตระหนกถงความเปนชมชน หรอทอยอ าศยมากขน โดยตวของมนเองจะไมมผลทางกายภาพตอผขบขมากนก แตจะ มผลทางจตวทยาตอผขบขมากกวา ดวยผขบขจะรสก ถงความแปลกแยกจากคนในชมชนเ มอวงผาน Gateway เขาไปในพนทของชมชน ขอด

• เปนตวกาหนดขอบเขตของชมชนใหชดเจน

• ปองกนการเขาออ กของรถบรรทกขนาดใหญ

• ชวยมใหมรถยนตวงพลกพลานในหมบาน ขอควรพจารณาอนๆ

• การตดตงสงกอสรางดงกลาวทาใหชมชนตองเสย คาใชจายในการบารงรกษาเพมขน

* ทมา: ดดแปลงจากเนอหาใน TrafficCalming.org (2007), Victoria Transport Policy Institute (2007)

และ Wikipedia (2007)



8.7.3.2. มาตรการสาหรบคนเดนเทา*

1. การทาตาแหนงทางขามถนนใหชดเจนขน (1) การตดตงเครองหมายจราจร (Higher Visibility Crosswalks 1-Visual Markings)

Visual Markings คอ การกาหนดสญลกษณบนพนถนนเพอเตอนใหผขบ ขรถยนตทราบหรอรบรถงตาแหนงทผเดนเทาใชสาหรบขามถนน การกาหนดสญลกษณอาจทาไดโดยการทาใหเกดความแตกตางระหวา งตาแหนงทางขาม และพนถนนดวยการใชคอนกรตบลอคทมสแตกตางกน หรอใชแถบสในลกษณะของทางมาลายกได เครองหมายลกษณะนจะใช ในบรเวณทางขามทไมมการควบคมดวยสญญาณไฟจราจร ในบางประเทศอาจใชสญลกษณเปนปมส หรอเปนปมสญญาณไฟกระพรบ ขอด

• แสดงตาแหนงของทางขามใหชดเจนยงขน

• ลดอบตเหตบนทองถนน

• ชวยใหผขบขยวดยานมองเหนตาแหนงทางขามไดชดเจนกวาการมเพยง พนถนนโลงๆ

ขอควรพจารณาอนๆ

• คนเดนเทาสามารถสญจรไดอยางสบายใจ และปลอดภย

• ตองการการดแลรกษามากกวาปกต

2. การทาตาแหนงทางขามถนนใหชดเจนขน (2) การยกระดบพนบรเวณทางแยก (Higher Visibility Crosswalks 2 - Raised Intersection)

Raised Intersection คอ การยกระดบพนบรเวณทางแยกใหมระดบสงขนมา จากระดบถนนโดยรอบเลกนอย (3-4 นว ) เครองหมายดงกลาวจะเหมาะสาหรบบรเวณทมปรมาณการสญจรของคนเดนเทาสง เปนการเพมความปลอดภยใหกบคนเดนเทาในบรเวณทมการใชความเรวในการสญจรสง ขอด

• เปนเครองหมายจราจรทใชลดความเรวในการสญจรไดอยางม ประสทธภาพ

• ถาไดรบการออกแบบอยางดจะทาใหถนนมความสวยงาม

• ผเดนเทาไดรบความปลอดภยเพมขน ขอควรพจารณาอนๆ

• เสยคาใชจายสงในการกอสรางและบารงรกษา

• อาจสงผลกระทบตอยวดยานทตองการความเรงดวนในการเดนทาง เชน รถพยาบาล เปนตน

* ทมา: ดดแปลงจากเนอหาใน TrafficCalming.org (2007), Victoria Transport Policy Institute (2007) และ Wikipedia (2007)



3. การทาตาแหนงทางขามถนนใหชดเจนขน (3) การตดตงสญญาณไฟ (Higher Visibility Crosswalks 3-Pedestrian Walk Signals)

Pedestrian Walk Signals คอ สญญาณไฟสาหรบคนเดนเทาทตดตงบรเวณทางแยกสญญาณไฟ อปกรณดงกลาวเปนสญลกษณหรอสญญาณเบองตนท บอกใหผขบขยวดยานทราบถงการเขามาในพนทเขตเมอง ขอด

• เปนอปกรณเสรมทใชคกบเครองหมายบนพนถนนเพอใหการบงคบใชม ประสทธภาพมากขน

• แสดงใหเหนถงความรบผดชอบของชมชนทมตอผคนในสงคม

• ผเดนเทาไดรบความปลอดภยเพมขน ขอควรพจารณาอนๆ

• เสยคาใชจายสงในการตดตงและบารงรกษา

• ควรตดตงไปพรอมกบการตดตง หร อเปลยนสญญาณไฟจราจรใหม

8.7.3.3. มาตรการจากดการจราจรระดบปานกลาง*

1. เนนลกกระโดด (Speed Humps)

14 feet Speed Hump – Parabolic shape, 3 to 3.5 inches high.

22 feet Speed Hump – Flat-top shape, 3 to 3.5 inches high, 6 foot ramps, 10 foot top.

Speed Humps คอ สงกดขวางการจราจรทมลกษณะเปนเนน ซงทาจากวสดแอสฟลส โดยตดตงบนพนถนนทกๆ ระยะ 300 ถง 600 ฟต สาหรบถนนในเขตทพกอาศย ซงยวดยานจะถกกาหนดใหใชความเรวไดไมเกน 25 mph จะใชเนนลกกระโดดทมความกวาง 14 ฟต สง 3 นว และสาห รบถนนทใชความเรวในการสญจร 30-35 mph จะใชเนนลกกระโดดทมความกวาง 22 ฟต สาหรบถนนทมปรมาณการจราจรหนาแนน มกใชเนนลกกระโดดทมความกวาง 22 ฟต ขอด

• เปนมาตรการทจากดความเรวไดอยางมประสทธภาพ

• ทาใหการใชเสนทางทตดผานทพกอาศยเ ปนทางลดลดลง

• ไมมผลกระทบตอการกาหนดสญญาณไฟจราจรบรเวณ ทางแยก

• ไมมผลกระทบตอผเดนทางดวยรถจกรยาน ขอควรพจารณาอนๆ

• อาจเกดการหลกเลยงเสนทางทมการตดตงเนนลกกระโดด ไปใชเสนทางอน ทาใหปรมาณการจราจรไปสะสมในบรเวณอนแทน

• ในกรณฉกเฉนทตองการความรวดเรวในการเดนทาง อปกรณดงกลาวอาจกอใหเกดความลาชาขนได

* ทมา: ดดแปลงจากเนอหาใน TrafficCalming.org (2007), Victoria Transport Policy Institute (2007) และ Wikipedia (2007)



2. วงเวยน (Roundabout and Traffic Circle)

Roundabout and Traffic Circle คอ เกราะกลางถนน รปวงกลมทกอสรางสงจากระดบผวถนนบรเวณทางแยก กระแสจราจรทเขาสบรเวณว งเวยนจะเคลอนตวในทศทางตามเขมนาฬกา วตถประสงคของการใชวงเวยนกคอ การจากดความเรว เนองจากผข บขจะตองชลอ ความเรวเพอใหสามารถขบขวนรอบวงเวยนไดอยางปลอดภย นอกจากนยงเปนอปกรณควบคมการจราจรทชวยใหภมทศนของเมองสวยงามขนดวย ขอด

• เ ปนมาตรการ ท ใชจ า กดความ เ ร ว ไดอ ย า ง ม ประสทธภาพพอสมควร

• ลดอบตเหตรนแรงอนเนองมาจากากรใชความเรวสง

• สามารถใชควบคมการจราจรแทนปายหยดรถได ขอควรพจารณาอนๆ

• คนเดนเทาและผเดนทางดวยรถจกรยานอาจตอง ปรบเปลยนพฤตกรรมการขามถนนใหม

• ในทา งแยก ท มป รม าณการจร า จรหนาแนน จาเปนตองตดตงสญญาณไฟควบคมการจราจร ทาใหเสยงบประมาณในการตดตงและซอมบารงเพมขน

• ถาประสทธภาพในการควบคมการจราจรไมมประสทธภาพ อาจทาใหเกดสภาพการจราจรตดขดขนได

3. การจดชองทางจราจรบรเวณทางแยก (Intersection Channelization)

Intersection Channelization คอ การจดทาเครองหมายจราจรทงในรปแบบทเปนแถบส หรอเกาะยกสงจากพนถนน เพอควบคมหรอบงคบการสญจรของยวดยานใหอยในทศทางทตองการ และเปนการจากดการสญจรมใหกระแสจราจรวง ในลกษณะทเปนทางตรงไดอยางสะดวก ซงจะทาใหความเรวของกระแสจราจรลดลง ขอด

• ชวยใหความเรวในการสญจรลดลงอยางมประสทธภาพ

• ไมสงผลกระทบตอมากนกตอบรการขนสงสาธารณะและ รถฉกเฉนตางๆ


• ตองมการตดตงและบารงรกษาปายเตอน และเครองหมายจราจรเพมค าใชจายใหกบภาครฐ



4. ถนนคอขวด (Chokers)

Chokers คอ การทาชองจราจรบรเวณทางแยก ระหวาง ทางแยก (Mid-block) หรอชวงใดชวงหนงของถนนใหม ความกวางลดลงอยางถาวรดวยการขยายความกวางของทางคนเดนหรอฟตบาทใหมความกวางเพมขน ขอด

• ชวยใหความเรวใ นการสญจรลดลง

ระยะทางในการเดนขามถนนสนลง ชวยใหอบตเหต ลดลง

• พนทใชสอยของคนเดนเทาเพมขน

• จากดการสญจรของรถบรรทกขนาดใหญ ขอควรพจารณาอนๆ

• ในชวงเวลาทมปรมาณการจราจรหนาแนน เชน ชวง เรงดวนเชาและเยน อาจกอใหเกดปญหาการจราจร ตดขดขนได

5. แถบลดความกวางถนน (Visual Narrowing)

Visual Narrowing คอ เครองหมายจราจรทปรากฏบนพนถนนมลกษณะเปนแถบสยาว เครองหมายดงกลาวจะทาใหชองจราจรมความกวางลดลง ประมาณ 10 ฟต แถบดงกลาวทาใหผขบขรสกถงความกวางของถนนทลดลง ชวยให ผขบขไมใชความเรวทสงมากในการเดนทางในชวงถนน ดงกลาว คาใชจายในการตดตงแปรผนตามระยะทาง แตไมเกน $3,000 ตอไมล ขอด

• เปนเครองหมายจราจรทสามารถทาการปรบเปลยนไดอยางสะดวกรวดเรว

• งายตอการปรบปรงและซอมบารง

• เปนเครองหมายจราจรทชวยจากดความเรว และชวยใหเกดความ ปลอดภยในการเดนทางเพมขน ในกรณทมการตดตงปายแนะนา เพมเตม


• คาใชจายในการบารงรกษาเพมขน

• ในประเทศไทย ผคนมกฝาฝนโดยวงทบไปบนพนทแถบดงกลาว



6. คอขวดบนถนนเขาสทางแยก (Neckdowns)

Neckdowns คอ การลดความกวางของชองจราจรบรเวณทางแยกอยาง ถาวรดวยการเพมความกวางของพนทบรเวรหวมมถนนทง 4 ดาน ลกษณะดงกลาวเปนการจากดมใหกระแสจราจรทางตรงวงแบบผาน ตลอดไดโดยสะดวก เปนการทาใหความเรวในการสญจรลดลง ขอด ระยะทางในการเดนขามถนนสนลง คนเดนเทาปลอดภยมากขน รศมการเลยวลดลง ผขบขไมสามารถฉวยโอกาสเลยวไดตามใจชอบ ตองหยดบรเวณทางแยกเสมอ ขอควรพจารณาอนๆ

• เพมคาใชจายในการบารงรกษา

• ถาควบคมการใชพนทบรเวณหวโคงไมด อาจเกดปญหาในเรองของ ทศนวสยในการมองเหนได

• ในชวงเวลาทมปรมาณการจราจรหนาแนน เชน ชวงเรงดวนเชาและ เยน อาจกอใหเกดปญหาการจราจรตดขดขนได

7. Serpentine

Serpentine คอ การลดพนทการสญจรหรอความกวางของชองจราจรบรเวณหวโคงดวยการขยายความกวางของขอบถนนเขาไป ในพนทผวการจราจรในลกษณะตามรป โดยมชวงหางระหวางกนประมาณ 100 ฟต ขอด

• ชวยจากดความเรวในการสญจรไดอยางมประสทธภาพ

• ชวยจากดปรมาณจราจรทเขามาใชเสนทาง ขอควรพจารณาอนๆ

• เพมคาใชจายในการกอสรางและบารงรกษา และตดตงปายเตอน

8. เกาะจากดความเรว (Two Lane Angled Slow Point)

Two Lane Angle Slow Point คอ เกาะกลางถนน 3 จดทถกสรางขนมาเพอใหชองทางจราจรเกดลกษณะทางกายภาพทเปน

มมหกตามรป ลกษณะดงกลาวทาใหความเรวของกระแสจราจรทวงผานบรเวณดงกลาวลดลง ขอด • ชวยจากดควา มเรวในการสญจรไดอยางมประสทธภาพ

• ชวยจากดปรมาณจราจรทเขามาใชเสนทาง ขอควรพจารณาอนๆ

• เพมคาใชจายในการกอสรางและบารงรกษา และตดตงปายเตอน



8.7.3.4. มาตรการจากดการจราจรระดบรนแรง * 1. มาตรการเดนรถทางเดยว (One-Way Street(s))

Two Way One Way

One-Way Street(s) คอ การกาหนดใหมการเดนรถในทศทางเดยวทกเสนทาง หรอบางทศทางตามความเหมาะสม ขอด

• ชวยลดปรมาณการจราจรโดยรวมในบางเสนทาง

• เพมความสามารถในการรองรบปรมาณการจราจรของถนน

• เพมความปลอดภยในการสญจร เ น องจากลดจดตดกนของกระแสจราจรบรเวณทางแยกไดอยางมประสทธภาพ

• ลดอบตเหตอนเกดจากการชนประสานงาน ขอควรพจารณาอนๆ

• กระแสจราจรในทศทางเดยวกนจะมความเรวเพมขน อาจเกดอบต เหตจากการชนทายกน เพมขน

• เพมระยะในการเดนทางใหกบคนในชมชน เนองจากตองเดนทางออม

• การเดนทางออมอาจทาใหตองผานเขาไปในถนนเสนอน เ ปนการเพมความแออดใหกบถนน ขางเคยง

• เปนการจากดการเลยวบรเวณทางแยก

2. การตดตงสงกดขวางบรเวณทางแยก (Median Barrier)

Median Barrier คอ เกาะกลางถนนทตดตงเปนแนวยาวตามแนวเสนกงกลางถนนตอเนองไปจนตลอดทางแยก เพอปองกน การผานขามทางแยกมายงถนนตรงขาม ดงแสดงในรป ขอด

• การสญจรบรเวณทางแยกมความปลอดภยเพมขน เนองจาก กระแสจราจรทตดกน และขดแยงกนมจานวนลดลง

• เปนการจากดปรมาณจราจรทเขามาใชเสนทางดงกลาว

• คนในชมชนใชรถยนตสวนตวลดลง เ นองจากความสะดวกสบายในการเดนทางลดลง


• เพมระยะในการเดนทางใหกบคนในชมชน เนองจากตอง เดนทางออม

• การเดนทางออมอาจทาใหตองผานเขาไปในถนนเสนอน เปนการเพมความแออดใหกบถนนขางเคยง

* ทมา: ดดแปลงจากเนอหาใน TrafficCalming.org (2007), Victoria Transport Policy Institute (2007)

และ Wikipedia (2007)



3. การจากดการเลยวบรเวณทางแยก (Turn Restriction Using Delineators)

Turn Restriction Using Delineators คอ การตดตงอปกรณควบคมการเคลอนตวของกระแสจราจรตามแนวกงกลางถนนตามรป เพอหามมใหมการเลยวเขาสถนนทองถน (Local Streets) อปกรณดงกลาวมกตดตงบน ถนนเสนหลกทเชอมตอระหวางตวเมองและชานเมอง ขอด

• ลดปรมาณการจราจรกระแสตรงทผานเขาออกถนนทองถน

• ลดอบตเหตอนเนองมาจากการชนทายและการเลยวซาย ของกระแสจราจรจากถนนเสนหลกกบกระแสจราจรบนถนนทองถนบรเวณทางแยก

• คาใชจายในการตดตงตา ส ามารถเปลยนแปลงหรอเคลอนยาไดโดยสะดวก รวดเรว


• ลดความเรวของกระแสจราจรไดเพยงเลกนอยเทานน

• เพมระยะในการเดนทางใหกบคนในชมชน เนองจากตอง เดนทางออม

• การเดนทางออมอาจทาใหตองผานเขาไปในถนนเสนอน เปนการเพมความ แออดใหกบถนนขางเคยง

4. เครองกดขวางตามแนวแทยง (Diagonal Diverter)

Diagonal Diverter คอ สงกดขวางการจราจรทตดตง ตามแนวแทยงเชอมระหวางมมถนนบรเวณทางแยก ดงแสดงในรป กอใหเกดทางแยกรปตว L สองตวทแยกตางหากจากกน ขอด

• ลดความเรวของกระแสจราจร

• สามารถลดปรมาณการจราจรไดอยางมประสทธภาพ โดยลดลงถง 20%-70%

• ลดอบตเหตรนแรงอนเนองมาจากการตดกนของ กระแสจราจร

• เกดทศนยภาพทสวยงามขนในเมอง ขอควรพจารณาอนๆ

• เพมระยะในการเดนทางใหกบคนในชมชน เนองจาก ตองเดนทางออม

• การเดนทางออมอาจทาใหตองผานเขาไปในถนนเสน อน เปนการเพมความแออดใหกบถนนขางเคยง



5. การปดชองทางจราจรบางสวน (Half Closure)

Half Closure คอ การปดชองทางจราจรบางสวนโดยการตดตงสงกดขวาง หรอเกาะทบรเวณตนทางของถนนทผานเ ขาสแหลงชมชน หรอทพกอาศย เพอลดการเดนทางแบบผานตลอด ขอด


• จากดปรมาณจราจรทเขาสชมชน ขอควรพจารณาอนๆ

• เพมภาระในเรองของการซอมบารง

• อาจทาใหเกดการจราจรตดขดขนได โดยเฉพาะอยางยงในชวงเวลาเยนท ผคนเดนทางกลบบาน

6. ถนนแบบถงแปงหรอถนนปลายตน (Cul-de-sac)

Cul-de-sac คอ การตดขาดการเชอมตอของเสนทาง ดวยการทาใหเปนถนนปลายตน ซงอาจทาไดทงในบรเวณทางแยก หรอบรเวณกงกลางระหวางทางแยก ขอด

• ชวยเพมความเรวในการสญจรบนชวงถนนระหวาง ทางแยกไดอยางมประสทธภาพ

• สามารถลดปรมาณการจราจรบนทองถนนไดอยางม ประสทธภาพ

• เพมความปลอดภยในการเดนทาง ขอควรพจารณาอนๆ

• กรณมเหตฉกเฉนเกดขนอาจทาใหการเดนทางเพอเขา ใหความชวยเหลอในเสนทางดงกลาวเปนไปอยาง

ลาชา

• เปนการกระจายปญหา หรอภาระอนเนองมาจาก ปรมาณการจราจรไปยงพนทอนๆ โดยรอบเสนทาง

ดงกลาว

• ถาไมมการตดตงปายแนะนาอยางเหมาะสม อาจทา ใหเกดความสบสน และความลาชาในการเดนทางได

• ทาใหคนในชมชนไมไดรบความสะดวกสบายในการ เดนทาง ตองเดนทางดวยระยะทางทเพมขน



7. การปดกนกระแสจราจรบนชวงถนนระหวางทางแยก (Mid-Block Road Closure)

Mid-Block Road Closure คอ การตดขาดการเชอมตอของเสนทางบนชวง ถนนระหวางทางแยก ดวยการทาใหเปนถนนปลายตน โดยใชสงกดขวางท ตามธรรมชาตซงเปนภมประเทศทมอย สงกดขวางจะตองตดถนนในตาแหนง กงกลางระหวางชมชนทอยตดกน ขอด

• ลดปรมาณการจราจรทวงผานเขาสชมชน


• เพมความปลอดภยในการเดนทาง ขอควรพจารณาอนๆ

• เพมคาใชจายในการบารงรกษา

• กรณมเหตฉกเฉนเกดขนอาจทาใหการเดนทางเพอเขาใหความชวยเหลอ ในเสนทางดงกลาวเปนไปอยางลาชา

• เปนการกระจายปญหา หรอภาระอนเนองมาจากปรมาณการจราจรไปยง พนทอนๆ หรอถนนเสนอนโดยรอบเสนทางดงกลาว

• ถาไมมการตดตงปายแนะนาอยางเหมาะสม อาจทาใหเ กดความสบสน และความลาชาในการเดนทางได

• ทาใหคนในชมชนไมไดรบความสะดวกสบายในการเดนทาง ตองเดนทาง ดวยระยะทางทเพมขน

8.8. อปสรรคในการประยกตการ ควบคมความตองการเดนทางและการจดการจราจร ในประเทศไทย การประยกตแนวทางแกไขปญหาจราจร ดวยมาตรการควบคมการเดนทางและมาตรการจดการจราจร จาเปนตองอาศยความรวมมอจากผทเกยวของหลายฝาย ไมวาจะเปน

• ผกาหนดนโยบายดานขนสงและจราจร

• ผวางแผนดานขนสงและจราจร

• ผบงคบใชนโยบายหรอผทนานโยบายไปปฏบต

• ผคนในชมชนทไดรบผลกระทบโดยตรง ซงสามารถแบงออก เปน 2 กลม ไดแก ผ ไดรบประโยชน (สนบสนนมาตรการ) และผเสยประผลประโยชน (ตอตานมาตรการ)

จากหวขอทผานมา จะเหนไดวาการประยกตใชมาตรการในประเทศไทยนน มกไมประสบ ความสาเรจเทาทควร ทงนสามารถสรปสาเหตทเปนอปสรรคตอ การประยกตใชมาตรการในประเทศไทยได ดงน

• ความไมเขมงวดในการบงคบใชมาตรการ

• ความไมตอเนองของการบงคบใชมาตรการ



• การตอตานจากผเสยผลประโยชน

• การทผคนในสงคมไมเหนความสาคญของมาตรการแกไขปญหาจราจร

• ขาดมาตรการเสรมทมประสทธภาพ อาท การปรบปรงคณภาพของระบบขนสงสาธารณะทมอย หรอการพฒนาระบบขนสงทมประสทธภาพเพอเปนทางเลอกในการเดนทาง เปนตน

• การขาดงบประมาณสนบสนน

• ขาดบคลากรทมความรความเชยวชาญเฉพาะดาน

แนวทางทใชสาหรบแกไขปญหาดงกลาวขางตน สามารถทาไดดวยใชกลยทธ Three E’s (Shade and Schlag, 2000) ไดแก

• Education คอ การใหความรความเขาใจแกทกฝายทเกยวของกบการแกไขปญหาจราจรตามท กลาวไปแลวขางตน การใหความรจะแตกตางกนไปตามกล มของผทเกยวของ อาท การจดเดนทางไปดงานเกยวกบการแกไขปญหาจราจรสาหรบผ กาหนดนโยบาย การจดประชมเชงวชาการหรอสมมนาเชงปฏบตการสาหรบผวางแผนการขนสง การจดอบรมเพอใหความรแกผนานโยบายไปปฏบต และการประชาสมพนธเพอใหทราบถงแนวทางปฏบตขอกาหนดของมาตรการตางๆ แกผคนในชมชน เปนตน

• Engineering คอ การนาองคความรมาประยกตใชอยางถกตองตามหลกวชาการ และเลอกใชใหเหมาะสมกบสถานการณเพอใหเกดผลสมฤทธในทางปฏบตเพอแกไขปญหาจราจร กลยทธน จะเกยวของกบผวางแผนดานการขนสงและจราจรโดยตรง

• Enforcement คอ การนาแนวทางปฏบตเกยวกบการจดการการจร าจรไปประยกตใช โดยมการควบคมใหเกดการบงคบใชอยางตอเนอง และเปนไปอยางเขมงวด เพอใหเกดผลสมฤทธในทาง ปฏบตอยางแทจรง กลยทธนจะเกยวของกบผบงคบ ใชนโยบายหรอผนานโยบายไปปฏบตโดยตรง

มาตรการเหลานจะประสบความสาเรจในการประยกตใ ชได ในทางปฏบตแลว จะตองไดรบการผลกดนจากฝายการเมองเปนอยางมาก นนคอมาตรการทจะนาไปประยกตใชนน จะตอง ไดรบความเหนชอบและมความเปนไปไดทางการเมอง (Political feasibility) จงจะมโอกาสทจะนามาตรการนนไปประยกตใช อยางไรกด ความเปนไปไ ดทางการเมองในการนามาตรการไปประยกตใชนน จะขนอยกบการยอมรบในมาตรการของคนในชมชน (Acceptability) กอนในเบองตน (Gärling and Schuitema, 2007) ดงนน อาจสรปไดวา การยอมรบในมาตรการและความ



เหนชอบของภาคประชาชนนน ถอไดวาเปนพลงสาคญทมบทบาทต อความสาเรจของการประยกตใชมาตรการเปนอยางยง ดวยเหตน สงสาคญทนกวางแผนแกไขปญหาจราจรควรตระหนก กคอ แมวามาตรการทนามาใชแกปญหาจะดแคไหนกตาม ถาขาดการยอมรบจากคนในชมชนแลว ยอมเปนไปไมไดทจะทาใหมาตรการนนสามารถนาไปประยกตใชไดจร งในทางปฏบต เนองจากจะทาใหขาดการสนบสนนจากฝายการเมอง ดวยเหตน การทาใหมาตรการเปนทยอมรบจากคนในชมชนจงเปนสงสาคญเบองตนทนกวางแผนควรทราบและทาความเขาใจใหถองแทถงขอเทจจรง ดงกลาว สดทาย มาตรการทจะนามาประยกตใช ควรไดรบการปรบแตง ใหเกดความเหมาะสม และสามารถตอบสนองไดตรงกบความตองการในการแกไขปญหาจราจร ของคนในชมชนมากทสด สงตางๆ เหลานนาจะทาใหการประยกตใชมาตรการพบกบความสาเรจบางไมมากกนอย คาถามทายบท 1. ปญหาจราจรเกดจากอะไร จงอธบาย 2. แนวทางทใชในการแกไขปญหาจร าจรมกแนวทาง อะไรบาง 3. การควบคมความตองการเดนทางคออะไร แบงออกเปนกประเภท อะไรบาง จงอธบายทก

ประเภท 4. การเกบเงนคาผานเขาใชถนน (Road pricing) คออะไร จดอยในแนวทางแกไขปญหาจราจร

กลมใด 5. การจดการการจราจร คออะไร แบงออกเปนกประเภท แตละประเภทม รายละเอยดอะไรบาง จง

อธบาย 6. ทานคดวาปญหาจราจรในกรงเทพมหานครและเมองใหญทวโลกมลกษณะทเหมอนหรอ

แตกตางกนอยางไร จงอธบาย

บททีÉ 8 การควบคมความตุ...

Documents