เวลา 1 ชั่วโมง โรงเรียนสาธิต...
TRANSCRIPT
แผนการจดการเรยนรท 1
หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เรอง การท าสงคายนา รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/1 อธบายการเผยแพรพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอสประเทศไทย
3. สาระส าคญ การสงคายนา เปนการรวบรวมเรยบเรยงพระธรรมวนย จดเปนหมวดหม ซงการท าสงคายนาแตละครงลวนมสาเหตของการจดท า และมพระสงฆซงเปนพระเถระชนผใหญเปนประธาน
4. สาระการเรยนร - การสงคายนา 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและสาเหตในการสงคายนาได 2. บอกขอมลเกยวกบพระสงฆผเปนประธาน สถานท และผอปถมภในการสงคายนาได
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
2
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครขออาสาสมครนกเรยนจ านวน 10 คน ออกมายนเขาแถวหนาชนเรยนเพอเลนเกมผสอขาว โดย
ปฏบตดงน 1) ครแจกกระดาษซงมขอความสน ๆ ความยาวประมาณ 3-4 บรรทด ใหแกนกเรยนคนท 1
ของแถว 2) ใหนกเรยนคนท 1 ของแถวอานขอความใหคนท 2 ฟง แลวใหคนท 2 เกบใจความส าคญ
แลวเลาใหคนท 3 ฟง คนท 3 เกบใจความส าคญแลวเลาใหคนท 4 ฟง ท าเชนนไปเรอย ๆ จนถงคนท 10 3) ใหนกเรยนคนท 10 ของแถวออกไปเลาขอความทไดรบการถายทอดมากสมาชกคนท 1-9
ของกลม ซงแตละคนจะเลาขอความแตกตางกนไปไมเหมอนกน จากนนใหนกเรยนคนท 1 ของแถวอานขอความทไดรบจากครเปนล าดบแรก ซงจะเหนไดวามความแตกตางจากใจความทสมาชกคนท 10 เลาหนาชนเรยน
2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การถายทอดความรดวยการบอกเลาขอมลสบตอ ๆ กนไปหลาย ๆ ทอดอาจจะท าใหขอมลเปลยนแปลงไปได เนองจากสาเหตหลายประการ เชนเดยวกบพระธรรมวนย ซงเปนค าสอนของพระพทธเจาทพระสงฆสาวกไดรบการถายทอดกนมาตามล าดบนนอาจจะมความแตกตางกน จงเปนทมาของการท าสงคายนา
3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 2 ขนสอน 1. ครอธบายความหมายของการสงคายนา และลกษณะเดนของการท าสงคายทง 10 ครง ใหนกเรยน
ฟงโดยเนนเฉพาะประเดนส าคญ 2. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง
ปานกาลาง คอนขางออน และออน แลวใหแตละกลมรวมกนศกษาความร เรอง การท าสงคายนา จากหนงสอหรอบทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite และแหลงขอมลสารสนเทศ แลวบนทกความรทไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอาน
3
3. สมาชกแตละกลมรวมกนท าใบงานท 1.1 เรอง การท าสงคายนา ซงประกอบดวยตอนท 1 จ านวน 10 หวขอยอย คอ การสงคายนาครงท 1-10 และตอนท 2 จ านวน 2 ขอ โดยใหโอกาสแกผเรยนออนไดเลอกหวขอยอยในใบงานกอน
4. นกเรยนแตละคนในกลมตอบค าถามตามหวขอยอยทตนรบผดชอบ แลวน าค าตอบมาอภปรายรวมกนในกลมจนไดค าตอบทสมบรณและมความเขาใจชดเจนตรงกน
5. ครเฉลยค าตอบในใบงานท 1.1 โดยใหแตละกลมตรวจค าตอบและใหคะแนนกนเองหรอผลดกนตรวจระหวางกลมตามความเหมาะสม
6. ครใหนกเรยนแตละคนท ากจกรรมฝกทกษะ : กจกรรมท 1 แจกแบบวดฯ เปนการบาน เสรจแลวน าสงครตามก าหนดเวลาทตกลงกน
7. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระส าคญของการท าสงคายนาครงท 1-10
9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. แบบวดและบนทกผลการเรยนร พระพทธศาสนา ม.1 3. บทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite พระพทธศาสนา ม.1 4. ตวอยางขอความสน ๆ 5. ใบงานท 1.1 เรอง การท าสงคายนา 6. แหลงขอมลสารสนเทศ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1
แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1
ประเมนตามสภาพจรง
ตรวจใบงานท 1.1 ใบงานท 1.1 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ
4
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................................................... ................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................. ................ ปญหาและอปสรรค ............................................................................................... ................................................................................................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................... .................................... .............................................................................................. ............................................................................ .... ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................ .......................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
5
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................................... ........ ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ........................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... ....................................................................................... ................................................................................... ....
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
6
เอกสารประกอบการสอน
ตวอยางขอความสน ๆ
ขอความท 1 สงคายนามความหมายวา การสวดพรอมกนหรอรวมกนสวด ดวยเหตผลวา พระสงฆทงหลายทานไดพจารณาประเดนตาง ๆ แหงพระธรรมวนย เมอตกลงเหนพรอมกนแลว กรวมสวดพรอมกนเพอทรงจ าตอไป เนองจากการนเปนการรวบรวมหรอจดหมแหงพระธรรมวนยใหเปนระบบ เพราะฉะนน ค าวา “สงคายนา” จงมความหมายถง “การรอยกรอง” หรอ “การจดหมวดหม” พระธรรมวนยไดอกดวย
ขอความท 2 อรยสจ 4 ชวยใหหลดพนจากกเลสตณหา ท าใหเกดแสงสวางแหงปญญา และปญญาทเปนเครองน าทางของชวต ชวตด าเนนไปตามปญญายอมสงบสข ไมเหนแกตว จตใจกค านงถงผอน พรอมจะรบรความสขความทกขของเพอนรวมโลก กอใหเกดความกรณาขนแลวบ าเพญทานใหเปนประโยชนสขแกคนทว ๆ ไปรวมทงสตวทงหลายดวย
ขอความท 3 คหสข คอ ความสขของชาวบาน อนเปนความสขทบคคลทวไปพงม ไดแก (1) อตถสข หมายถง ความสขทเกดจากการมทรพย (2) โภคสข หมายถง ความสขทเกดจากการใชจายทรพย (3) อนณสข หมายถง ความสขทเกดจากการไมมหนสน (4) อนวชชสข หมายถง ความสขทเกดจากการประพฤตในสงทไมมโทษ
7
ใบงานท 1.1 การท าสงคายนา
ตอนท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนซงเปนสมาชกของกลมเลอกตอบค าถามเกยวกบการท าสงคายนา ครงท 1-10 ตามประเดนทก าหนด
การสงคายนา
ครงท
สาเหต ผเปนประธานและคณะ
จ านวนพระสงฆทเขารวม
สถานท เวลาทกระท า
ผอปถมภ
1 ..................................... ..................................... ..................................... .....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 2 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 3 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 4 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 5 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 6 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
8
การสงคายนา
ครงท
สาเหต ผเปนประธานและคณะ
จ านวนพระสงฆทเขารวม
สถานท เวลาทกระท า
ผอปถมภ
7 ..................................... ..................................... ..................................... .....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 8 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 9 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
................. 10 .....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
.................
9
ตอนท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. การสงคายนา หมายความวาอยางไร .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 2. การสงคายนาทไดจดขนในประเทศไทย มจ านวนทงสนกครง ไดแกครงทเทาไร และกระท าทใดบาง .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................
10
แผนการจดการเรยนรท 2
หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท เวลา 2 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/1 อธบายการเผยแพรพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอสประเทศไทย
3. สาระส าคญ พระพทธศาสนาไดเผยแผเขาสประเทศไทยในยคเถรวาทสมยพระเจาอโศกมหาราช สงผลใหพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตไทย
4. สาระการเรยนร การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย 5. จดประสงคการเรยนร อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทยในแตละยคได
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด
11
3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครน าภาพเกยวกบพระพทธศาสนา มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนชวยกนเลาเรองราวเกยวกบ
ภาพนน ๆ เชน นกเรยนชวยกนเลาเรองราวเกยวกบภาพนน ๆ เชน - ภาพนนคอภาพอะไร - ภาพนนมความเกยวของกบพระพทธศาสนาอยางไร โดยครคอยกระตนใหนกเรยนทกคนมสวนรวมในการแสดงความคดเหน 2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา ภาพตาง ๆ นนเปนหลกฐานทางประวตศาสตรทเกยวของ
กบการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย 3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 2 ขนสอน 1. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความร เรอง การเผยแผ
พระพทธศาสนาเขสประเทศไทยแตละยค ดงน 1) ยคเถรวาทสมยพระเจาอโศกมหาราช 2) ยคมหายาน 3) ยคเถรวาทแบบพกาม 4) ยคเถรวาทแบบลงกาวงศ - สมยสโขทย - สมยลานนา - สมยอยธยา - สมยธนบร - สมยรตนโกสนทร
12
โดยใหนกเรยนศกษาความรจากหนงสอเรยนหรอบทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite หนงสอคนควาเพมเตมหองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศ จากนนบนทกความรทไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอาน
2. ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระส าคญเกยวกบการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทยแตละยค
3. นกเรยนแตละกลมชวยกนท าใบงานท 1.2 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย โดยใหสมาชกแตละคนในกลมหมนเวยนกนท าหนาทในการตอบค าถามแตละขอในใบงาน ดงน
- สมาชกคนท 1 อานค าถามและแยกแยะสงทเปนประเดนส าคญของค าถาม - สมาชกคนท 2 วเคราะหหาแนวทางในการตอบค าถามหรออธบายแนวค าตอบ - สมาชกคนท 3 รวบรวมขอมลและเขยนค าตอบ - สมาชกคนท 4 ตรวจค าตอบ และแกไขเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ 4. นกเรยนแตละกลมผลดกนอธบายทบทวนความรใหกนฟง สมาชกทเกงชวยเหลอสมาชกทเรยน
ออนจนทกคนมความเขาใจชดเจนตรงกน 5. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1 6. ครใหนกเรยนแตละกลมตรวจค าตอบในใบงานท 1.2 ตามเฉลยทครแจกให แลวใหแตละกลม
รวมกนทบทวนความรเพอเตรยมการแขงขนตอบค าถามในชวโมงเรยนตอไป 7. ครและนกเรยนเตรยมการแขงขนตอบค าถาม ครจดโตะแขงขนโดยแยกกนตามความสามารถโตะ
ละ 4 คน ดงน - โตะหมายเลข 1 เปนโตะแขงขนส าหรบนกเรยนทมความสามารถในระดบเกง - โตะหมายเลข 2 เปนโตะแขงขนส าหรบนกเรยนทมความสามารถในระดบปานกลาง
คอนขางเกง - โตะหมายเลข 3 เปนโตะแขงขนส าหรบนกเรยนทมความสามารถในระดบปานกลาง
คอนขางออน - โตะหมายเลข 4 เปนโตะแขงขนส าหรบนกเรยนทมความสามารถในระดบออนในกรณท
นกเรยนมจ านวนมาก โตะหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 อาจจะซ ากนหลายโตะเพอใหนกเรยนทกคนไดมโอกาสแขงขน
8. ครเรมการแขงขน ดงน 1) ครแจกซองค าถามใหทกโตะ ซงมค าถามเทากบจ านวนนกเรยนครควรชแจงใหนกเรยน
ทราบวา ทกคนผลดกนเปนผอานค าถาม ขอใหอานชา ๆ ชด ๆ ผอานค าถามมหนาทอานเฉลยและใหคะแนนผทตอบถกตามล าดบ ครจะตองมค าเฉลยทชดเจนใสซองใหนกเรยนควบคไปกบค าถาม โดยค าถามแตละขอนนครควรเปนผก าหนดเวลาตอขอกได
2) เรมการแขงขน
13
- นกเรยนคนท 1 หยบซองค าถาม 1 ซอง เปดซองอานค าถามแลววางลงกลางโตะ - นกเรยนอก 3 คน แขงขนกนตอบค าถาม โดยเขยนค าตอบลงในกระดาษค าตอบ
ของตนสงใหคนท 1 อาน - คนทอานมหนาทใหคะแนนตามใบเฉลย โดยผทตอบถกจะได 2 คะแนน - สมาชกในทมแขงขนผลดกนท าหนาทอานค าถามโดยใหทกคนไดตอบค าถาม
จ านวนเทากน - ใหทกคนรวมคะแนนของตนเอง โดยมสมาชกทกคนในกลมรบรองรวมกนวา
ถกตองอาจจะใหเซนชอรบรองดวยกได - สมาชกทกคนกลบเขากลมแลวน าคะแนนมารวมกนแลวหารเฉลย - ครประกาศชมเชยกลมทไดคะแนนสงสดเรยงตามล าดบ
9. ครใหนกเรยนแตละคนท ากจกรรมตามตวชวด : กจกรรมท 1.2 จากแบบวดฯ เปนการบาน เมอท าเสรจแลวน าสงครตามก าหนดเวลาทตกลงกน 10. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 2
ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระส าคญของการเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทยในแตละยค
9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. แบบวดและบนทกผลการเรยนร พระพทธศาสนา ม.1 3. บทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite พระพทธศาสนา ม.1 4. หนงสอคนควาเพมเตม 5. เอกสารประกอบการสอน
6. บตรภาพ 7. ใบงานท 1.2 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย 8. หองสมด 9. แหลงขอมลสารสนเทศ
14
10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 1.2 ใบงานท 1.2 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................. ....................................................................................................... ...................................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. .................................................................................................................. ........................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ........................................................................................................ ..................................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
15
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.......................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................... ................................................................................................. .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................................................................................................... ........... ....................................................................................................................... .......................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
16
ใบงานท 1.2 การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. พระราชกรณยกจทส าคญของพระเจาอโศกมหาราช ไดแกอะไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 2. พระภกษคณะใดทเดนทางมาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม รวมทงประเทศไทยและ มหลกฐานส าคญอะไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 3. หลกฐานทแสดงวา อาณาจกรศรวชยนบถอพระพทธศาสนานกายมหายาน ไดแก อไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 4. หลกฐานส าคญทแสดงวา ประชาชนในอาณาจกรละโว (ลพบร) นบถอพระพทธศาสนานกายมหายาน ไดแก อะไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 5. เพราะเหตใด พระพทธศาสนานกายเถรวาทแบบลงกาวงศจงเปนทเคารพเสอมใสในสมยสโขทย ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 6. หลกฐานทแสดงวา พระพทธศาสนาลทธลงกาวงศไดเขามายงดนแดนภาคเหนอของไทย ไดแก อะไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
17
7. ในสมยสมเดจพระเจาบรมโกศไดมความสมพนธทางดานศาสนากบลงกาอยางไร ........................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................... ................................... ........................................................................................................................................................................ 8. สมเดจพระเจาตากสนทรงมพระราชกรณยกจทส าคญเกยวกบพระพทธศาสนาทเดนชดอยางไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 9. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทรงมพระราชกรณยกจทแสดงถงการท านบ ารง พระพทธศาสนาอยางไรบาง ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 10. พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชทรงมพระราชกรณยกจส าคญทเกยวกบการเผยแผ พระพทธศาสนาอยางไร ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
18
แผนการจดการเรยนรท 3
หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เรอง ความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/2 วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทยรวมทงการพฒนาตนและครอบครว
3. สาระส าคญ พระพทธศาสนามความส าคญตอสงคมไทย ในฐานะเปนศาสนาประจ าชาตไทย เปนสถาบนหลกของสงคมไทย มผลตอสภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทย
4. สาระการเรยนร คามส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน - ศาสนาประจ าชาต - สถาบนหลกของสงคมไทย - สภาพแวดลอมทกวางขวางและครอบคลมสงคมไทย
19
5. จดประสงคการเรยนร 1. วเคราะหพระพทธศาสนาในฐานะเปนศาสนาประจ าชาตไทยได 2. วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนสถาบนหลกของสงคมไทยได 3. วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนสภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทยได
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 เตรยมการ 1. ครจดเตรยมสอ อปกรณ และสถานททใชในการจดการเรยนการสอนในศนยการเรยน เรอง
ความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย 2. ครอธบายวธการจดการเรยนการสอนแบบศนยการเรยนใหนกเรยนเขาใจ และเนนย าใหนกเรยน
ปฏบตตามค าสงในศนยการเรยนอยางเครงครด และชวยเหลอกนตลอดการปฏบตกจกรรม ขนท 2 เขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนดภาพพทธศาสนกชนท ากจกรรมตาง ๆ ทางพระพทธศาสนารวมกน แลวใหนกเรยน
ตอบค าถามตอไปน - ภาพดงกลาว มความส าคญอยางไร - ภาพดงกลาว เกยวของกบพระพทธศาสนาอยางไร 2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา พระพทธศาสนามความส าคญตอสงคมไทย 3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด 4. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความรในศนยการเรยน เรอง
ความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย โดยหมนเวยนเขาศกษาตามศนยการเรยน 3 ศนย ดงน
20
- ศนยฯ ท 1 พระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตไทย - ศนยฯ ท 2 พระพทธศาสนาเปนสถาบนหลกของสงคมไทย - ศนยฯ ท 3 พระพทธศาสนาเปนสภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทย 5. เมอนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมภายในศนยการเรยนเรยบรอยแลว ใหเปลยนกลมไปศกษา
ความรในศนยการเรยนอน ๆ ตามล าดบ ส าหรบนกเรยนกลมทปฏบตกจกรรมภายในศนยฯ ท 1 -3 เสรจเรยบรอยกอนก าหนดใหท ากจกรรมเสรมในศนยฯ ส ารอง
ขนท 3 ขนสรปและประเมนผล 1. สมาชกแตละกลมรวมกนสรปประเดนส าคญทไดจากการศกษาความรเรอง ความส าคญของ
พระพทธศาสนาตอสงคมไทย 2. ครสมตวแทนกลมออกมาน าเสนอประเดนส าคญจากการศกษาความรจากศนยการเรยนหนาชน
เรยน กลมละ 1 หวขอ โดยใหเพอนกลมอนรวมกนแสดงความคดเหนเพมเตมในสวนทแตกตางกนออกไป 3. ครและนกเรยนรวมกนสรปความส าคญของพระพทธศาสนาทมผลตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย
9. สอและแหลงการเรยนร 1. เอกสารประกอบการสอน
2. บตรภาพ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
21
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................. .............................................................................................................................. ............................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. .................................................................................................................. ........................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ........................................................................................................ ..................................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
22
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.......................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................... ................................................................................................. .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................................................................................................... ........... ....................................................................................................................... .......................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
23
เอกสารประกอบการสอน
ศนยการเรยน เรอง ความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย
บตรค าสง
ค าชแจง ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมในศนยการเรยน ดงน 1. ครแบงนกเรยนเปนกลม ใหแตละกลมศกษาความร จากศนยการเรยน เรอง ความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย 3 ศนย ดงน - ศนยฯ ท 1 พระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาต - ศนยฯ ท 2 พระพทธศาสนาเปนสถาบนหลกของสงคมไทย - ศนยฯ ท 3 พระพทธศาสนาเปนสภาพแวดลอมทกวางขวางและครอบคลมสงคมไทย
2. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตตนตามขนตอนตอไปน 1) ศกษาบตรเนอหา 2) ท าบตรค าถาม 3) ตรวจค าตอบจากบตรเฉย ถาไมถกตองใหกลบไปศกษาหาความรในบตรเนอหาใหมแลวแกไขใหถกตอง 4) ประชมสรปความร
24
ศนยการเรยนรท 1 พระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตไทย
บตรเนอหา พระพทธศาสนาอยเคยงคกบสงคมไทยมาหลายศตวรรษ ประวตศาสตรไทยจงมเรองราวเกยวพนกบพระพทธศาสนาอยเสมอ นบตงแตคนไทยสามารถรวมตวกนกอตงอาณาจกรของตนเองขนมา พระพทธศาสนาไดเขามามบทบาทตงแตนนจนถงปจจบน คนไทยสวนใหญยอมรบนบถอพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตโดยไมเปลยนแปลงไปยดถอศาสนาอนใดเปนศาสนาประจ าชาต ทงนเหตผลของการนบถอยอมรบพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตไทย ดงน 1. คนไทยสวนใหญยอมรบนบถอ การยอมรบนบถอพระพทธศาสนาของคนไทยมมาแตอดต สบเนองจนถงปจจบน ทงนพระพทธศาสนาเปนศาสนาอนดบแรก ๆ ทสงคมรจกและคนเคย แมภายหลงจะมศาสนาอนเผยแผเขามาบาง หรอแมสงคมไทยจะเปดกวางใหมการเผยแผศาสนาตาง ๆ ไดตามใจชอบ แตผคนสวนใหญในสงคมไทยประมาณรอยละ 95 กเลอกนบถอพระพทธศาสนา
2. มสญลกษณแทนพระพทธศาสนาในสถานทราชการ นอกเหนอจากพระบรมฉายาลกษณ และธงชาตไทยแลว สถานทราชการซงเปนของรฐสวนใหญมกจะ
มพระพทธรปอนเปนสญลกษณอยางหนงของพระพทธศาสนาประดษฐานไว 3. พระมหากษตรยทรงเปนพทะมามกะและอครศาสนปถมภก พระมหากษตรยไทยในอดตจนถงปจจบนทกพระองคทรงเปนพทธมามกะตามขตตยราชประเพณ
แมวาการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตย รฐธรรมนญฉบบปจจบนพทธศกราช 2550 ไดบญญตไวในหมวด 2 มาตรา 9 วา พระมหากษตรยทรงเปนพทธมามกะและทรงเปนอครศาสนปถมภกเทากบเปนการก าหนดใหสถาบนพระมหากษตรยมพระพทธศาสนาอยเคยงครวมทงเปนหลกประกนวา พระประมขของชาตเปนชาวพทธ นบถอศาสนารวมกบประชาชนสวนใหญในประเทศ
4. ก าหนดใหวนส าคญทางพระพทธศาสนาเปนวนหยดราชการ วนส าคญทางพระพทธศาสนาตาง ๆ นน ทางราชการไดก าหนดใหเปนวดหยดทวประเทศ เพอเปด
โอกาสใหพทธศาสนกชนไดมเวลาไปปฏบตศาสนกจ อนย าใหเหนความส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย แมนานาชาตทวโลกกรบทราบวาวนดงกลาวน ทางราชการและรฐวสาหกจตลอดจนบรษทเอกชนสวนใหญจะหยดท าการ ทงนวนส าคญทางพระพทธศาสนาทราชการก าหนดใหเปนวนหยด ไดแก วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชา วนเขาพรรษา โดยในวนดงกลาว นอกจากทางราชการจะเปนแกนน าในการจดศาสนพธในสถานทบางแหงแลว ยงรณรงคใหพทธศาสนกชนไปปฏบตศาสนากจทวดและลด ละ เลก ความประพฤตเสยหายทงปวง
ทมา : วทย วศทเวทย และเสถยรพงษ วรรณปก. 2552. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา ม.1 พมพครงท 10. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน.
25
ศนยการเรยนรท 1
พระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตไทย
บตรค าถาม 1. บอกเหตผลทคนสวนใหญในสงคมไทยนบถอพระพทธศาสนาประมาณรอยละ 95 มาอยางนอย 2 ขอ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 2. ระบรายละเอยดในธงพระพทธศาสนาทประดบคธงชาตไทยในวนส าคญทางพระพทธศาสนา ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 3. สถาบนพระมหากษตรยมสวนชวยธ ารงใหพระพทธศาสนาอยคชาตไทยไดอยางไร ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 4. ประกาศส านกนายกรฐมนตร เรอง ก าหนดวนหามขายเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2552 ประกาศ ณ วนท 30 มถนายน พ.ศ.2551 โดยหามมใหผใดขายเครองดมแอลกอฮอลในวนส าคญทางพระพทธศาสนา วนใด ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................
26
ศนยการเรยนรท 2 พระพทธศาสนาเปนสถาบนหลกของสงคมไทย
บตรเนอหา
สถาบนหลกของไทยม 3 สถาบน ไดแก สถาบนชาต สถาบนศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย ทง 3 สถาบนนตางเกอหนนค าจนกนเสมอนหนงเปนโครงสรางอนแขงแกรงใหสงคมไทยและชาตไทยด ารงอยไดตงแตอดตจนถงปจจบน โดยเฉพาะพระพทธศาสนาเปนสถาบนทมบทบาทอยางสงในการควบคมพฤตกรรมของผคนในสงคมไทย ทงนเหตผลทท าใหสถาบนพระพทธศาสนาเปนหนงในสถาบนหลกของสงคมไทย เนองมาจาก 1. พระพทธศาสนาเปนสถาบนคชาตไทย พระพทธศาสนาไดเผยแผเขามาในดนแดนสวรรณภมอนเปนทตงของประเทศไทยในปจจบนนบตงแตพทธศตวรรษท 3 อาณาจกรชาตไทยตาง ๆ ลวนสบทอดพระพทธศาสนาไวตงแตสมยสโขทย สมยอยธยา สมยธนบร จนมาถงสมยรตนโกสนทรไวอยางมนคง จงกลาวไดวา พระพทธศาสนาเปนสถาบนคชาตไทย 2. พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ ในประวตศาสตรของชาตอน กษตรยทปกครองประเทศในแตละสมยมกจะนบถอศาสนาตางกน แตพระมหากษตรยไทยทกสมยลวนเปนพทธมามกะ โดยราชประเพณ กอนทพระมหากษตรยไทยทกพระองคจะขนครองราชย จะมพระราชประเพณใหออกผนวชชวคราวเพอศกษาหลกธรรมทางพระพทธศาสนาและน าหลกธรรมมาประยกตใชในการปกครองประเทศ แมในกรณทไมสามารถออกผนวชกอนขนเสวยราชสมบตกตองออกผนวชหลงจากขนครอบราชยแลว ดงกรณพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เปนตน 3. พระมหากษตรยทรงเปนอครศาสนปถมภก พระมหากษตรยไทยทกพระองคทรงใหความส าคญในการอปถมภพระพทธศาสนา โดยทรงถอเปนพระราชภารกจส าคญ พระราชภารกจทพระมหากษตรยไทยทรงท านบ ารงพระพทธศาสนา อาท ทรงสรางวด ปฏสงขรณวด และปชนยสถานตาง ๆ ทรงอปถมภการศกษาพระพทธศาสนา ทรงสงเสรมการปฏบตธรรมทรงยกยองพระสงฆผเชยวชาญในพระปรยตและเชยวชาญในการปฏบตใหด ารงสมณศกดตามความสามารถและความเหมาะสม ทรงสนบสนนการสงคายนา ดงทพระมหากษตรยบางพระองคไดทรงสนบสนนอปถมภการสงคายนา (ดงในสมยรชกาลท 1 และรชกาลท 9 เปนตน) และทรงวางพระองคเปนแบบอยางของชาวพทธทด
27
4. รฐบาลไทยสงเสรมสนบสนนพระพทธศาสนา เมอประเทศไทยไดเปลยนแปลงระบอบการปกครองมาเปนระบบประชาธปไตย พระราชอ านาจและพระราชภารกจ ในการอปถมภบ ารงพระศาสนาของพระมหากษตรยแตเดมกถกมอบหมายใหร ฐบาลท าหนาทสบแทนตอไป เพราะฉะนนรฐบาลจงมหนาทโดยตรงทจะอปถมภพระพทธศาสนา ทงดานการศกษาและดานการปฏบตพระศาสนา โดยก าหนดเปนนโยบายทแนนอนและปฏบตใหบรรลผลตามนโยบายทก าหนดไว ทงนโดยการด าเนนงานผานทางหนวยงานท เกยวของอาท กระทร วงศกษาธการ กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงมหาดไทยและส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต เปนตน ทมา : วทย วศทเวทย และเสถยรพงษ วรรณปก. 2552. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา ม.1 พมพครงท 10. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน.
28
ศนยการเรยนรท 2 พระพทธศาสนาเปนสถาบนหลกของสงคมไทย
บตรค าถาม 1. สถาบนหลกตามโครงสรางของสงคมไทยทมสวนชวยค าจนใหสงคมไทยและชาตไทยด ารงอย มาจนถงปจจบนประกอบดวยสถาบนใดบาง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................... 2. เหตผลส าคญทท าใหสถาบนพระพทธศาสนาเปนสถาบนหนงของสงคมไทยคออะไร ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. ................. 3. “พระมหากษตรยทรงเปนอครศาสนปถมภก” หมายความวาอยางไร ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................... 4. หนวยงานของรฐบาลไทยทมนโยบายและการด าเนนงานทเกยวกบการสนบสนนสงเสรมพระพทธศาสนา ไดแกหนวยงานใดบาง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................
29
ศนยการเรยนรท 3 พระพทธศาสนาเปนสภาพแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทย
บตรเนอหา คนไทยสวนใหญภายในสงคมไทยเปนชาวพทธโดยก าหนด ไมตองมการประกาศเพราะวถชวตของคนไทยไดรบการผสมผสานกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกบพระพทธศาสนามาทกยคทกสมย สภาพแวดลอมรอบตวทงทางกายภาพ และสภาพแวดลอมทางสงคม สวนใหญมกไดรบอทธพลจากพระพทธศาสนา หรอกลาวอกนยหนงคอ ตงแตเกดจนตาย สภาพแวดลอมทกวางขวางและครอบคลมสงคมไทยอยางแทจรง ดวยเหตผลดงน 1. มวดและส านกสงฆมากมายทวประเทศ จากสถต พ.ศ.2522 ในประเทศไทยมวดประมาณ 35,271 วด และส านกสงฆอกจ านวนมาก มพระภกษและสามเณร ประมาณ 322,000 รป ไมนบพระภกษสามเณรผบวชชวคราว ทกหมบานมวดประจ าหมบาน แมเมอจะกอตงหมบานขนใหมกนยมสรางวดไวเปนสถานทบ าเพญบญทางพระศาสนาดวย วดจงนบเปน “ศนยกลาง” ของสงคมไทยสวนใหญมาแตอดตถงปจจบน 2. มปชนยสถาน ปชนยวตถมากมาย เหตทวดเปนสภาพแวดลอมทครอบคลมสงคมไทยทวไป จงมปชนยสถานและปชนยวตถส าคญ ๆ ทเกยวของกบพระพทธศาสนาประดษฐานเกบรกษาอยมากมาย เชน พระบรมธาตไชยา พระปฐมเจดย พระธาตดอยสเทพ พระพทธรป ตพระไตรปฎก วหาร เปนตน 3. ประเพณพธกรรมตาง ๆ ของคนไทย มาจากพระพทธศาสนาโดยตรง เชน ประเพณการอปสมบท ประเพณวนส าคญทางพระพทธศาสนา ประเพณทอดผาปา ประเพณทอดกฐน และคตบางอยางกน าเอาแนวคดทางพระพทธศาสนาไปปรบใชใหผสมผสานกลมกลน เชน การตงชอ โกนผมไฟ ขนบานใหม ท าบญอาย งานศพ ถาไมมพระพทธศาสนา ประเพณพธกรรมเหลานอาจเปนไปในรปแบบอน นอกจากนจตใจของคนไทยสวนใหญกอาจขาดการขดเกลาหรอมไดถกหลอหลอมใหมลกษณะเปนคนไทยอยางทเหนเปนอยในปจจบนนกได 4. ลกษณะนสยและมารยาทของคนไทยสวนใหญมรากฐานจากพระพทธศาสนา คนไทยไดรบการยกยองจากชาวตางชาตวาเปนคนทมลกษณะนสยดงาม เชน มความเออเฟอเผอแผ มน าใจ เมตตากรณา เกรงใจ พรอมใหอภยคนอนเสมอ ยมแยมแจมใส เปนตน คนไทยมค าพดตดปาก คอ “ไมเปนไร” อนหมายถง ไมถอโทษ ไมอาฆาตมาตราย ใหอภยอยเสมอ ลกษณะนสยเหลานลวนหลอหลอมมาจาก
30
พระพทธศาสนาอนเปนสภาพแวดลอมทครอบคลมสงคมไทยอยางกวางขวาง ดวยกรยามารยาทนน คนไทยมกรยามารยาทเรยบรอย นมนวล การไหว การกราบ มารยาทในการตอนรบ การแตงกาย ตลอดจนอรยาบทของคนไทย ลวนไดรบการชนชมจากทวโลก ทงนมารยาทเหลานลวนมพนฐานมาจากหลกค าสอนทางพระพทธศาสนา เชน หลกคารวธรรม หลกการปฏสนถาร เปนตน
5. ภาษาและวรรณคดไทยมอทธพลมาจากพระพทธศาสนา ภาษาไทยท ใชอย ในปจจบนสวนมากม พนฐานมาจากภาษาสนสกฤต ซ งเป นภาษาในทาง
พระพทธศาสนา สงเกตไดจากชอ นามสกล ชอบรษท หางราน สถานท แมกระทงชอหนวยงานราชการตาง ๆ ตลอดจนวรรณคดไทยตาง ๆ มกมแนวคดทางพระพทธศาสนาเปนแนวคดหลก โดยสะทอนความเชอเรอง นรก สวรรค บญ บาป กรรม สงสารวฏ เปนตน
6. การนบศกราช การนบศกราชอยางเปนทางการของประเทศไทยจะนบเปน “พทธศกราช” โดยพระบาทสมเดจพระ
มงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมพระราชด ารใหเปลยนแปลงจากการนบศกราชแบบรตนโกสนทรศก มาเปนพทธศกราช อนแสดงใหเหนวา ประเทศไทยใหความส าคญอยางยงยวดแกพระพทธศาสนา และประเทศไทยเปนประเทศเดยวในโลกทใชวธการนบศกราชเชนน
ทมา : วทย วศทเวทย และเสถยรพงษ วรรณปก. 2552. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา ม.1 พมพครงท 10. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน.
31
ศนยการเรยนรท 3 พระพทธศาสนาเปนสภาพาแวดลอมทกวางขวาง และครอบคลมสงคมไทย
บตรค าถาม 1. ปชนยสถาน ปชนยวตถส าคญ ๆ ทเกยวของกบพระพทธศาสนา ไดแกอะไรบาง ยกตวอยางอยางนอย 4 ตวอยาง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................... 2. ประเพณพธกรรมของคนไทยทมาจากพระพทธศาสนาโดยตรง ไดแกอะไรบาง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 3. ลกษณะนสยและมารยาทของคนไทยทมรากฐานจากพระพทธศาสนา ไดแกอะไรบาง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................... 4. วรรณคดของไทยไดรบแนวคดทางพระพทธศาสนาอยางไร ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................
32
แผนการจดการเรยนรท 4
หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เรอง พระพทธศาสนากบการพฒนาตน และครอบครว รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/2 วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอท มตอสภาพแวดลอมในสงคมไทยรวมทงการพฒนาตนและครอบครว
3. สาระส าคญ พระพทธศาสนามความส าคญตอการพฒนาตน และพฒนาครอบครว ใหมความเจรญรงเรองและมความสงบสข
4. สาระการเรยนร คามส าคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยในฐานะเปน - การพฒนาตนและครอบครว 5. จดประสงคการเรยนร 1. วเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาทมผลตอการพฒนาตนใหมความเจรญรงเรองได 2. วเคราะหการปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาทมผลตอการพฒนาครอบครวได
33
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางบคคลทนกเรยนคดวา เปนคนดและเปนคนเกง แลวใหนกเรยน
รวมกนวเคราะหการกระท าของบคคลดงกลาววา มผลตอตนเอง ครอบครว และสงคมอยางไรบาง 2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา บคคลทเปนคนดนน ยอมมการกระท าทสอดคลองกบ
หลกธรรมทางพระพทธศาสนา คอ ไตรสกขา ปธาน 4 มตรแท มตรเทยม มงคล (ไมคบคนพาล คบบณฑต) และบคคลทเปนคนเกงนน ยอมมการกระท าทสอดคลองกบหลกธรรมอทธบาท 4 และพละ 5
3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 2 ขนสอน 1. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความรเรอง พระพทธศาสนากบ
การพฒนาตนและครอบครว จากหนงสอเรยน แลวรวมกนสรปสาระส าคญ 2. นกเรยนแตละกลมจบคกนเปน 2 ค ใหแตละคชวยกนท าใบงานท 1.3 เรอง การพฒนาตนและ
ครอบครว โดยใชความรทไดจากการศกษาในขอ 1 มาเปนพนฐานในการท าใบงาน 3. สมาชกแตละคของกลมผลดกนอธบายผลงานในใบงานท 1.3 ของตนใหสมาชกอกคหนงฟง แลว
ชวยกนหลอมรวมผลงานเปนของกลม และเพมเตมสวนทบกพรองใหสมบรณ 4. ครและนกเรยนชวยกนเฉลยค าตอบในใบงานท 1.3 5. ครมอบหมายใหนกเรยนปฏบตตนตามหลกธรรมทจะน าตนเองใหเปนคนดและคนเกง การพฒนา
ครอบครว แลวบนทกการปฏบตตนลงในสมดบนทกความด จากนนรายงานผลการปฏบตตนตอครผสอนตามก าหนดเวลาทตกลงกน
6. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด
34
ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปแนวทางการปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาทเปนหลกปฏบต
ตนใหเปนคนด คนเกง มความสามารถ และอยรวมกนในครอบครวอยางมความสขและครอบครวมความเจรญรงเรอง 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1
2. ใบงานท 1.3 เรอง การพฒนาตนและครอบครว 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 1.3 ใบงานท 1.3 รอยละ 60 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 1
แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 1
รอยละ 60 ผานเกณฑ
ตรวจหนงสอเลมเลก เรอง ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา
แบบประเมนหนงสอเลมเลก เรองประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
35
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ปญหาและอปสรรค ................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................. ........................................................................................................................................................... ................... ............................................................................................................... ............................................................... ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
36
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
........................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ......................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ................................................. .................................................................................................................................................... .......................... ........................................................................................................ ......................................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
37
ใบงานท 1.3
การพฒนาตนและครอบครว
ค าชแจง ใหนกเรยนอานกรณศกษา แลวตอบค าถาม
เรอง ชวตทมความสข
เออเปนลกชายคนเดยวของพอแม ถงแมวาพอแมของเขาจะมฐานะปานกลางไมร ารวย แตกพยายามหารายไดสงเออเรยนในระดบมหาวทยาลย เมอครงทเออเรยนอยในระดบชนมธยมศกษานน เขาเปนคนทตงใจเรยน ประพฤตตนเปนคนด พดจาสภาพ ซอตรง ประพฤตตนอยในระเบยบวนยของโรงเรยน มความเออเฟอเผอแผตอผอน ชอบชวยเหลองานกจกรรมของโรงเรยนอยเสมอ จงเปนทรกใครของคร-อาจารย และเพอน ๆ ตอมาเออสอบเขาเรยนในมหาวทยาลยของรฐได เขามความมานะพยายามเรยนจนจบ เออไดท างานในบรษทแหงหนงพอมรายไดมาเลยงดพอแมเปนการตอบแทนพระคณของทาน ปจจบนฐานะของเอออยในเกณฑดแตเขากรจกใชจายเงน พอแมและเออ จดไดวาเปนครอบครวตวอยาง เปนครอบครวทมการด าเนนชวตอยางมความสข
ค าถาม
1. เออใชหลกธรรมใดในการพฒนาตนเองใหเปนคนดและคนเกง
........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 2. เออน าหลกธรรมใดไปปฏบตจนสงผลใหครอบครวเขาเปนสข
........................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... .................... ........................................................................................................................................................................
38
3. พอแมของเออน าหลกธรรมใดไปปฏบตในการดแลครอบครว
........................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... .................. ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
39
แผนการจดการเรยนรท 5
หนวยการเรยนรท 2 พทธประวต พระสาวก ศาสนกชนตวอยาง และชาดก เรอง พทธประวต รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/3 วเคราะหพทธประวตตงแตประสต จนถงบ าเพญทกกรกรยา หรอประวตศาสดาทตนนบถอตามทก าหนด
3. สาระส าคญ การศกษาพทธประวตตงแตประสตจนถงบ าเพญทกกรกรยา โดยใชการวเคราะหอยางเปนเหตเปนผลนนยอมท าใหไดขอคดส าคญซงสามารถน ามาเตอนสตและเปนหลกในการประพฤตตนอยางเหมาะสม
4. สาระการเรยนร สรปและวเคราะหพทธประวต - ประสต - เทวทต 4 - การแสวงหาความร - การบ าเพญทกกรกรยา
40
5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายพทธประวตตงแตประสต เสดจออกผนวช ตรสร แสดงปฐมเทศนา ประกาศพระศาสนาจนถงปรนพพานได 2. วเคราะหพทธประวตตอนประสต ทอดพระเนตรเหนเทวทต 4 ทรงแสวงหาความร และบ าเพญทกกรกรยาได
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. ซอสตยสจรต
2. มวนย 3. ใฝเรยนร 4. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 เตรยมการ นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2 1. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนบทเรยนส าเรจรป เรอง พทธประวต เพอประเมนความร
เดมของนกเรยน 2. ครแจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ แลวครอธบายใหนกเรยนเขาใจวธการเรยนด วย
บทเรยนส าเรจรป โดยใหนกเรยนปฏบตตามค าสงในบทเรยนส าเรจรปอยางเครงครด ขนท 2 ขนน าเขาสบทเรยน 1. ครน าภาพพทธประวต มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน - ภาพทครน ามาใหนกเรยนดนน เปนภาพพทธประวตตอนใด - เหตการณในภาพดงกลาว มความส าคญตอชาวพทธอยางไรบาง
41
2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา พระพทธเจาเปนผมพระคณตอชาวโลก ทรงสงสอนแนวทางการด าเนนชวตทประเสรฐแกบคคลทวไป การศกษาพทธประวตยอมท าใหเหนแบบอยางการด าเนนชวตทดมคณคา ซงสามารถน าไปใชเปนแบบอยางในการด าเนนชวตได
3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 3 ขนกจกรรม 1. ครแจกบทเรยนส าเรจรปใหนกเรยน คนละ 1 ชด แลวครเนนย าใหนกเรยนปฏบตตามค าสงใน
บทเรยนส าเรจรปอยางเครงครด 2. นกเรยนแตละคนศกษาความรและตอบค าถามในบทเรยนส าเรจรป (ครก าหนดเวลาประมาณ 30
นาท หรอตามความเหมาะสม) 3. ครสมนกเรยนออกมาตอบค าถามจากบทเรยนส าเรจรปในแตละกรอบ แลวครและนกเรยนชวยกน
ตรวจสอบความถกตอง ขนท 4 ขนสรป
1. นกเรยนรวมกนวเคราะหขอคดทไดจากการศกษาพทธประวต 2. นกเรยนรวมกนสรปความรเรอง พทธประวต ในตอนทก าหนดให ดงน - ตอนประสต - ตอนตรสร - ตอนประกาศพระศาสนา - ตอนปรนพพาน 3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 5 ขนประเมนผล 1. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนบทเรยนส าเรจรป เรองพทธประวต โดยคดคะแนนรอยละ 60 จง
จะถอวาผานเกณฑ 2. ในกรณทนกเรยนบางคนไมผานเกณฑใหกลบไปศกษาบทเรยนส าเรจรปอกครง (นอกเวลาเรยน)
จนกวาจะผานเกณฑหรอครอาจใชวธอธบายเพมเตมเพอสรางความเขาใจใหกบนกเรยนกได
9. สอและแหลงการเรยนร 1. บทเรยนส าเรจรป เรอง พทธประวต
2. แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน เรอง พทธประวต 3. บตรภาพ
42
10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2
แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2
(ประเมนตามสภาพจรง)
ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความซอสตยสจรต ความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
ตรวจแผนพบ เรอง พทธประวต
แบบประเมนแผนพบ เรอง พทธประวต
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
43
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ......................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ................................................. .................................................................................................................................... .......................................... ........................................................................................ ...................................................................................... ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. .................................................................... .......................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................... ........... ....................................................................................................................... ....................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
44
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................................ .................................. ................................................................................................ .............................................................................. ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................. ................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
45
เอกสารประกอบการสอน
บทเรยนส าเรจรป เรอง พทธประวต
ค าชแจง 1. ใหนกเรยนอานและศกษาท าความเขาใจเนอหาในแตละกรอบตามล าดบ หามศกษาขามกรอบเปนอนขาด
2. ใหนกเรยนตอบค าถามในแตละกรอบลงในกระดาษทครแจกให โดยหามดเฉลยหรอลอกค าตอบของเพอน
3. เมอนกเรยนตอบค าถามเสรจแลวใหดเฉลยในตอนทายของแตละกรอบ
46
แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน บทเรยนส าเรจรป เรองพทธประวต ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว
1. บทวเคราะหทพระนางสรมหามายาทรงพระสบนเหนชางเผอก ตความไดตรงกบขอใดมากทสด
1. พระโอรสในพระครรภ จะเปนผมปญญามาก
2. พระโอรสในพระครรภ จะเปนผมบญบารมมาก
3. พระโอรสในพระครรภ จะเปนผมอาสวขยญาณสง
4. พระโอรสในพระครรภ จะเปนผมปฏญาณไหวพรบสง
2. พระเจาสทโธทนะมพระราชประสงคใหเจาชายสทธตถะด าเนนชวตตามขอใด
1. เปนศาสดาเอกของโลก 2. เปนกษตรยผทรงอ านาจ
3. ศกษาความรในส านกตาง ๆ ทกดาน 4. ตดสนพระทยด าเนนชวตดวยพระองคเอง
3. สงทเปนหลกฐานแสดงถงอาสภวาจาทพระพทธเจาทรงประกาศวา เราเปนผเลศ เปนผยงใหญ เปนผประเสรฐทสดในโลก คอขอใด
1. ทรงนมตเสดจไประกาศศาสนาในแควนมคธ
2. ทรงเปนมหาบรษเอกท าประโยชนยงใหญใหแกโลก
3. ทรงเปนผอยเหนอโลก คอ กามภม รปภม และนรกภม 4. ทรงประกาศหลกธรรม เรอง ความไมประมาท เปนปจฉมโอวาท
4. เหตการณทยกมาเปรยบกบการปฏบตตนตามแนวทางมชฌมาปฏปทา จนไดตรสร เปนพระสมมาสมพทธเจา คอ เหตการณใด
1. การประสตของพระโอรส “ราหล” 2. การทอดพระเนตรเหนเทวทต
3. พระอนทรมาเทยบสายพณ 4. การบ าเพญทกกรกรยา
5. หลกธรรมธมมจกรกปปวตตนสตร คอ หลกธรรมททรงแสดงแกสาวกในขอใด
1. ปญจวคคยทง 5 2. พวกชฎล 3 พนอง
3. พระเจาพมพสารแหงแควนมคธ 4. พระสารบตร และพระโมคคลลานะ
6. พระอครสาวกเบองขวาของพระพทธเจา คอใคร
1. พระราหล 2. พระสารบตร
3. พระโกณฑญญะ 4. พระโมคคลลานะ
7. สงทพระพทธเจาตรสร คออะไร
1. ไตรสกขา 2. หลกธรรม
3. อรยสจ 4 4. ทางดบทกข
8. พระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาแกผใด
1. ปญจวคคย 2. อทกดาบส รามบตร
3. อาฬารดาบส กามโคตร 4. พระโมคคลลานะ พระสารบตร
47
9. พทธประวตตอนทอดพระเนตรเหนเทวทตนน “เทวทต” เปรยบเสมอนขอใด
1. การเหนในสงทดงาม
2. เทวดาทสามารถบนดาลสงตาง ๆ ได 3. ผทน าสงทดงามมามอบใหแกเจาชายสทธตถะ
4. การเหนคนแก คนเจบ คนตาย และสมณะ แลวน ามาคดจนเหนความจรงวาชวตนเปนทกข
10. ธรรมทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนา เรยกวาอะไร
1. พทธธรรม
2. หลกไตรลกษณ 3. มรรคมองค 8
4. ธมมจกกปปวตตนสตร
******************************
48
กรอบน า
นกเรยนคงจะเคยเรยนพทธประวต อนหมายถง ประวตของพระพทธเจามาบางแลว และเพอมใหนกเรยนเกดความรสกวา ตองเรยนบทเรยนนซ า ๆ จนเกดความเบอหนาย เราลองมาทดสอบและล าดบความรของเราเปนตอน ๆ เกยวกบพทธประวตกนดกวา
พระพทธศาสนามความสมพนธกบจตใจของคนไทยและชาตไทยในดานวฒนธรรมขนบประเพณ มาเปนเวลานานพทธศาสนกชนทกคนจงควรทราบถงประวต และการเผยแผพระพทธศาสนา เพอเปนแนวทางในการศกษาพทธจรยวตรอนเปนแบบอยางในการปฏบตตนใหเกดความสะอาด สวาง และสงบ
ในอดตกาลยอนหลงกอนพทธศก 80 ป ดนแดนนมนามวา “ชมพทวป” หมายถง ดนแดนทเปนประเทศอนเดย เนปาล ศรลงกา ปากสถาน บงกลาเทศ และภฐาน ในปจจบน ซงประชาชนในยคนนนบถอศาสนาพราหมณ อนเปนศาสนาเกาแกทสดในโลก
พระเจาสทโธทนะ กษตรยแหงกรงกบลพสด ทรงอภเษกสมรสกบพระนางสรมหามายา พระราชธดาแหงกรงเทวทหะ ไมนานนกพระนางสรมหามายากทรงพระครรภ และเมอใกลทจะทรงมพระประสตกาล พระนางไดทลลา พระสวาม เพอไปทรงมประประสตกาลทบานเมองของพระนางตามธรรมเนยมของอนเดยสมยกอน เมอขบวนเสดจมาถง “สวนลมพนวน” (ปจจบน คอ ต าบลรมมนเด ประเทศเนปาล” ซงอยกงกลางระหวางกรงกบลพสดกบกรงเทวทหะ พระนางทรงประชวรพระครรภและประสตพระโอรส ณ ใตตนสาละ เมอวนเพญขน 15 ค า เดอน 6
ค าถามประจ ากรอบน า
1. ชมพทวป หมายถงดนแดนใด
........................................................................................................................................................................
2. พระนางสรมหามายา ทรงประสตพระโอรสทใด ปจจบนอยในประเทศใด
........................................................................................................................................................................
3. เพราะเหตใด พระนางสรมหามายาจงตองเดนทางกลบกรงเทวหะเพอประสตพระโอรส ........................................................................................................................................................................
49
กรอบท 1 ประสต
จากการศกษาพทธประวตตอนประสตแลว ลองมาศกษาดสวา พราหมณซงเปนผมอทธพลสมยนนไดท านายลกษณะพระกมารอยางไร และพระเจาสทโธทนะทรงมพระราชประสงคตอพระโอรสอยางไร
พระโอรสนอยไดรบการขนานพระนามวา “สทธตถะ” อนมความหมายวา “ผส าเรจในสงทประสงค” และเมอทรงประสตได 7 วน พระราชมารดากสนพระชนนม พระนางปชาบดโคตม พระมาตจฉา จงเปนผถวายการเลยงดตอมา
พระเจาสทโธทนะไดเชญพราหมณ ซงเปนผเชยวชาญต าราท านายลกษณะไดท านายลกษณะพระโอรสไวเปน 2 นย คอ
1. ถาพระโอรสทรงครอบครองบานเมอง จะเปนกษตรยผทรงอ านาจ เปนจอมจกรพรรดผยงใหญ 2. ถาเสดจออกผนวช กจะไดตรสรเปนศาสดาเอกของโลก
แตพระราชประสงคของพระเจาสทโธทนะมเพยงประการเดยว คอ ทรงปรารถนาทจะใหเจาชายสทธตถะไดครองบานเมองสบตอจากพระองค เมอเจาชายสทธตถะทรงเจรญวย พระเจาสทโธทนะจงทรงสงพระราชโอรสเขาศกษาในส านกครวศวามตร จนจบหลกสตรศลปวทยาแทบทกแขนง และทรงมพระปรชาสามารถเหนอบรรดานกศกษาอน ๆ
ค าถามประจ ากรอบท 1
1. ค าวา “สทธตถะ” แปลวาอะไร
........................................................................................................................................................................
2. เจาชายสทธตถะ ไดรบค าท านายอยางไรบาง
........................................................................................................................................................................
3. พระเจาสทโธทนะทรงมพระราชประสงคทจะใหพระโอรสด าเนนชวตอยางไรในอนาคต
................................................................................................................................ ........................................
50
กรอบท 2 ครองเรอน
เมอค าท านายพระลกษณะของพระโอรสสทธตถะออกมาเปน 2 นย นกเรยนคดวา ค าท านายในขอใดถกตองลองตดตามศกษาตอไปนะคะ
พระเจาสทโธทนะทรงมพระราชประสงคทจะใหเจาชายสทธตถะครองราชยสบตอจากพระองค พระองคทรงโปรดใหสรางปราสาทพระราชวง 3 ฤด เพอใหพระโอรสประทบอยางพระเกษมส าราญ และทรงทลขอพระราชธดาของพระเจาสปปพทธะ ทรงพระนามวา “พระนางพมพา หรอยโสธรา” ใหทรงอภเษกสมรสกบเจาชายสทธตถะ เมอทรงมพระชนมาย 16 พรรษา ทรงมพระราชโอรส ซงพระองคพระราชทานพระนามวา “ราหล” แปลวา “บวง”
ครงหนงขณะทเจาชายสทธตถะเสดจพระพาสอทยาน ไดทอดพระเนตรเหน “เทวทตทง 4” คอ คนแก คนเจบ คนตาย และสมณะ ทรงคดวา ชวตของคนเราตองตกอยในสภาพเชนน ไมมใครหลกเลยงได และวถทางทจะพนจากความทกขเชนนไดกคอ การสละเพศผครองเรอน พระองคจงทรงตดสนพระทยเสดจออกผนวชในตอนดก ทรงตดพระเมาลถอเพศบรรพชต ณ รมฝงแมน าอโนมา เมอมพระชนมาย 29 พรรษา
ค าถามประจ ากรอบท 2
1. เจาชายสทธตถะ ทรงอภเษกสมรสกบใคร เมอพระองคมพระชนมายเทาไร
........................................................................................................................................................................
2. เหตการณใดทท าใหเจาชายสทธตถะ ทรงตดสนพระทยออกผนวช
........................................................................................................................................................................
51
กรอบท 3 บ าเพญเพยร
วธการศกษาของนกบวชสทธตถะ หลงจากทรงออกผนวชแลวมหลายวธ ซงวธการศกษาของพระองคแสดงใหเหนถงพระพทธจรยวตรทเราชาวพทธควรน ามาเปนแบบอยางในการด าเนนชวตประจ าวนไดเปนอยางด
1. ทรงเสดจไปศกษา ณ ส านกอาจารยอาฬารดาบส และอทกดาบส จนส าเรจฌาน 8 ขนจนจบหลกสตรของทงสองส านก แตทรงเหนวา มใชทางหลดพนทกข เพราะพระองคยงทรงรไดวาจตของพระองคยงทรงมความรก ความชง ความหลง อนเปนกเลสอย จงทรงอ าลาอาจารยทงสองเสดจสต าบลอรเวลาเสนานคม
2. ทรงบ าเพญเพยรตามล าพงทต าบลอรเวลาเสนานคมตามความเชอของนกบวชโยค ของอนเดยสมยนน ทนยมการทรมานรางกายใหล าบากอยางยงยวด เรยกวา “ทกกรกรยา” ขณะททรงบ าเพญทกกรกรยานน มปญจวคคย คอ พราหมณทง 5 ไดแก โฏณฑญญะ วปปะ ภททยะ มหานามะ และอสสช ไดตามคอยปรนนบต คอ วธการบ าเพญทกกรกรยา มขนตอนในการปฏบต 3 ขนตอน คอ
- ขนท 1 กดฟน โดยเอาฟนกดฟนไวใหแนน
- ขนท 2 กลนลมหายใจ โดยเอาพระชวหา (ลน) กดพระตาล (เพดาน) ไว - ขนท 3 อดอาหาร โดยลดการบรโภคอาหารลงเรอย ๆ จนในทสดไมเสวยพระกระยาหารเลย
เมอทรงเหนวาวธการทรมานตนใหล าบากอยางยงยวด ไมใชทางหลดพนจากความทกขททรงประสงค จงทรงเลกการบ าเพญทกกรกรยา กลบเสวยพระกระยาหารใหม พระองคทรงเปรยบชวตเหมอนกบการดดพณ ถาขงตงเกนไปเสยงยอมไมดง หรอขาดได ถาขงหยอนเกนไป กยอมไมมเสยง สายพณทขงปานกลาง ยอมดดไดเสยงทไพเราะ ในทสดพระองคทรงหาทางหลดพนจากความทกขโดยใชทางสายกลาง หรอ “มชฌมาปฏปทา”
ค าถามประจ ากรอบท 3
1. การบ าเพญทกกรกรยา หมายถงอะไร
.......................................................................................................................................... ..............................
2. ปจจวคคยทง 5 ทคอยปรนนบตนกบวชสทธตถะ ขณะทรงบ าเพญทกกรกรยา คอใคร
.......................................................................................................................................... ..............................
3. นกบวชสทธตถะเปรยบชวตของคนเราเหมอนกบสงใด
........................................................................................................................................................................
52
กรอบท 4 ตรสร
เกงมากทนกเรยนสามารถท าแบบทดสอบทายบทเรยนไดถกตอง คราวนเราจะศกษาเรองทางสายกลางทนกบวชสทธตถะทรงปฏบตเพอหลดพนจากความทกข พระองคทรงปฏบตอยางไรอยากทราบไหม ลองมาศกษาถงพระจรยวตรของพระองคในเรองความอตสาหะพากเพยร เพอเปนแบบอยางในการปฏบตตนของนกเรยนตอไปดไหมคะ
หลงจากททรงลมเลกการบ าเพญทกกรกรยา และกลบเสวยพระกระยาหารจนพระวรกายสมบรณดแลว ทรงเรมบ าเพญเพยรทางจต ผนพระพกตรไปทางทศตะวนออก แลวตงพระทยแนแนวา ถาไมส าเรจทางพนทกขพระองคจะไมยอมเสดจลกไปไหน แมวาเนอและเลอดจะเหอดแหงกตาม ขณะทพระองคตรสร ทรงมพระชนมาย 35 พรรษา
ในปฐมยาม พระองครระลกชาตหนหลงของพระองคได ในยามทสอง พระองคทรงรเหนความเปนไปในการเกด การตายของสตวทงหลายทเกดมามทกข สข ดเลว ตางกนกดวย “กรรม” การทบคคลนน ๆ ไดเคยกระท าไวแตหนหลง และทรงทราบตนเหตทท าใหชวตของคนเราสขบาง ทกขบางเพราะ “ตณหา”
ในยามสดทาย พระองคทรงรแจงความความจรงอนประเสรจ 4 ประการ คอ “อรยสจ 4” ไดแก ทกข สมทย นโรธ และมรรค
ค าถามประจ ากรอบท 4
1. “ถาไมส าเรจทางพนทกข จะไมยอมเสดจลกหนไปไหน แมวาเนอและเลอดจะเหอดแหงกตาม” ประโยคนแสดงใหเหนถงพระจรยวตรของพระพทธองคดานใด
........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
2. นกบวชสทธตถะ ทรงรแจงถงความจรงอนประเสรจ หมายถงอะไร
........................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................... ..............
53
กรอบท 5 ทรงประกาศพระศาสนา
เมอตรสรแลวพระพทธเจาทรงพจารณาธรรมเปนเวลา 7 สปดาห กอนเสดจไปเผยแผพระศาสนา โดยเสดจไปแสดงธรรมโปรดปญจวคคย ณ ปาอสปตนมฤคทายวน แขวงเมองพาราณสเปนการแสดงปฐมเทศนา ธรรมททรงแสดงเรยกวา “ธมมจกกปปวตตนสตร” ซงวาดวยแนวทางทไมพงปฏบตสองทาง คอ ตงเกนไป และหยอนเกนไป และแนวทางทพงปฏบต คอ “ทางสายกลาง” (อรยมรรคมองค 8) และ “อรยสจ 4” หลงจากจบพระธรรมเทศนา โกณฑญญะไดเกด “ดวงตาเหนธรรม” จงทลขอบวชเปนพระสงฆองคแรกในพระพทธศาสนา ตอมาอกสทานทเหลอ คอ วปปะ ภททยะ มหานามะและอสสช กไดเกดดวงตาเหนธรรมและทลขอบวชตามล าดบ
จากนนไดมผเลอมใสศรทะาเขามาขอบวชเปนจ านวนมาก ตอมาไมนานกมพระอรหนตสาวกของพระพทธเจาจ านวน 60 รป จงทรงแยกยายกนไปเผยแผพระพทธศาสนายงแควนตาง ๆ
พระพทธองคเสดจไปโปรดชฎล (นกบวชเกลาผม) 3 พนอง พรอมบรวาร 1,000 รป จนขอบวชเปนพระสาวกของพระพทธเจา พระเจาพมพสารถวายสวนไผ แลวสรางวดเวฬวนมหาวหารส าหรบเปนทประทบของพระพทธเจา นบเปนวดแหงแรกของพระพทธศาสนา จากนนกมผมาขอบวชเปนสาวก คอ พระสารบตร และพระโมคคลลานะ ซงตอมา พระพทธเจาแตงตงใหพระสารบตรเปนพระอครสาวกเบองขวา มความเปนเลศกวาผอนทางปญญา และพระโมคคลลานะเปนพระอครสาวกเบองซาย เปนเลศกวาผอนทางมฤทธมาก
ตอมาอนาถบณฑกเศรษฐสรางวดพระเชตะวน และนางวสาขาสรางวดบพพารามถวายพระพทธเจาดวย
ค าถามประจ ากรอบท 5
1. ธรรมทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาโปรดปญจวคคย เรยกวาอะไร
........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
2. พระสงฆองคแรกในพระพทธศาสนา คอใคร
........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
54
กรอบจบ ปรนพพาน
เมอพระพทธเจาทรงสถาปนาพทธบรษทส คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ขนมานน แตละพทธบรษทกเจรญแพรหลาย มความรความสามารถทจะสบสานตอเจตนารมณของพระพทธองค และสบทอดพระพทธศาสนาใหยนยาวตอไปไดแลว พระพทธเจาจงทรงตดสนพระทยเสดจดบขนธปรนพพาน ณ สาลวโนทยานของเหลามลลกษตรย เมองกสนาราเมอวนเพญ เดอน 6 ขณะพระชนมาย 80 พรรษา
ค าถามประจ ากรอบจบ
1. พทธบรษทส คอใคร
........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................
2. พระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพาน เมอใด ขณะมพระชนมายเทาไร
........................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................... ...
3. พระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพานทใด
........................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... .....
55
แผนการจดการเรยนรท 6
หนวยการเรยนรท 2 พทธประวต พระสาวก ศาสนกชนตวอยาง และชาดก เรอง ชาดก รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/4 วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการด าเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทก าหนด
3. สาระส าคญ การศกษาชาดก ซงเปนเรองราวของพระโพธสตวมาบ าเพญบารม โดยใชการคดวเคราะหอยางเปนเหตเปนผลนน ยอมท าใหไดขอคดส าคญ ซงน ามาเตอนสตและน าไปประยกตใชในการปฏบตตนอยางเหมาะสม
4. สาระการเรยนร ชาดก - อมพชาดก - ตตตรชาดก 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายเรองราวของอมพชาดก และตดตรชาดกได 2. วเคราะหขอคดเตอนใจทไดจากอมพชาดก และตดตรชาดกได
56
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย
2. ใฝเรยนร 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2 1. ครใหตวแทนนกเรยนอานขาวเกยวกบบคคลทมความกตญญกตเวทและเคารพผอาวโส แลวให
นกเรยนชวยกนวเคราะหขาวในหวขอตอไปน - การกระท าใดบางทแสดงใหเหนถงความกตญญ - การกระท าใดบางทแสดงใหเหนถงการแสดงความเคารพผอาวโส 2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าของบคคลในขาว ในเรอง ความกตญญกตเวทและการ
เคารพผอาวโสนนเปนแบบอยางทด ซงนกเรยนควรปฏบตตาม ขนท 2 ขนสอน 1. ครใหนกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 2) สงตวแทนออกมาจบสลากเพอศกษาชาดก
กลมละ 1 เรอง ดงน - อมพชาดก - ตตตรชาดก 2. นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาท าความเขาใจในชาดกทกลมของตนจบสลากไดจากหนงสอเรยน
และแหลงขอมลสารสนเทศ แลวบนทกความรทไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอาน 3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1-2 4. ครแจกใบงานท 2.7 เรอง อมพชาดก และใบงานท 2.8 เรองตตตรชาดก ใหนกเรยนแตละกลมตาม
ชาดกทกลมศกษา 5. สมาชกแตละกลมชวยกนท าใบงานทกลมของตนไดรบโดยแบงหนาทกน ดงน - สมาชกคนท 1 อานค าสง ค าถาม แยกแยะประเดนใหชดเจน
57
- สมาชกคนท 2-3 ฟงค าถาม รวบรวมขอมล หาแนวทางเสนอแนะในการตอบค าถาม - สมาชกคนท 4-5 ตอบค าถาม - สมาชกคนท 6 ตรวจสอบความถกตอง 6. สมาชกแตละคนในกลมหมนเวยนเปลยนหนาทกนท างานในใบงานทกลมของตนไดรบจนเสรจทก
ขอ 7. ครใหนกเรยนแตละกลมแลกเปลยนกนตรวจค าตอบในใบงานทกลมของตนไดรบ โดยครเปนผเฉลย
นกเรยนผตรวจเปนผใหคะแนน 8. ครกลาวชมเชยนกเรยนกลมทไดคะแนนสงสด และใหกลมทตอบค าถามบางขอไมถกตองใหแกไข
ค าตอบใหถกตอง 9. ครใหนกเรยนแตละคนท ากจกรรมตามตวชวด กจกรรมท 2.5 จากแบบวดฯ เปนการบาน เสรจ
แลวน าสงครตามกหนดเวลาทตกลงกน ขนท 3 ขนสรป 1. ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการศกษาอมพชาดก และตตตรชาดก 2. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด
9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1
2. แบบวดและบนทกผลการเรยนร พระพทธศาสนา ม.1 3. ตวอยางขาว 4. ใบงานท 2.7 เรอง อมพชาดก 5. ใบงานท 2.8 เรอง ตตตรชาดก
10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 2.7 ใบงานท 2.7 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 2.8 ใบงานท 2.8 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
58
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 2
แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 2
รอยละ 60 ผานเกณฑ
ตรวจรายงานผลการปฏบตตนตามคณธรรมอนเปนแบบอยางของพระพทธเจา พระสาวก ศาสนกชนตวอยาง และชาดก
แบบประเมนรายงานผลการปฏบตตนตามคณธรรมอนเปนแบบอยางของพระพทธเจา พระสาวก ศาสนกชนตวอยาง และชาดก
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน .................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................. ............................................................................................. ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................. ................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................. .................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
59
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.......................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ................................................. ..................................................................................................................................... ......................................... ......................................................................................... ..................................................................................... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
60
ตวอยางขาว
ลกรองเพลงหาเงนรกษาแมปวยมะเรงระยะสดทาย
เดกชายวย 5 ขวบ ใน จ.พษณโลกชวยหาเงนเพอรกษาแมทปวยเปนมะเรงระยะสดทาย และเลยงนองชายวยเพยง 3 เดอน ดวยการออกไปรองเพลงตามรานอาหารรวมกบบดา ขณะทแพทยระบวาอาการของมารดาท าไดเพยงรกษาเทานน
ด.ช.ภผา รตนรงเรองชย อาย 5 ขวบ หรอนองไบเบล นกเรยนชนอนบาลปท 3 โรงเรยนอนบาลประชาราษฎร สรางความเพลดเพลนแกบรรดาลกคารานอาหารครวปญญา ต.ในเมอง อ.เมองพษณโลก
นายธนาทร รตนรงเรองชย อาย 29 ป พอของเดกชายไบเบลเปนผน าเดกชายภผามารวมรองเพลง ขณะตระเวนเลนกตารโปรง และรองเพลงตามรานอาหารในตวเมองพษณโลก เพอหาเงนไปรกษานางศกลวรรณ รตนรงเรองชย อาย 34 ป ภรรยา และมารดาของนองไบเบลซงปวยเปนโรคมะเรงระยะสดทาย ขณะนรกษาตวภายในโรงพยาบาลพทธชนราช รวมทงซอของใชจ าเปนส าหรบเดกชายเมเบล นองชายวย 3 เดอน
ขณะทนางศกลวรรณบอกวา รสกสงสารลกทตองอดหลบอดนอนเพอหาเงนชวยเหลอครอบครว แตกภมใจทลกชายมความสามารถและกลาทจะรองเพลงบนเวท และอยากมชวตอยใหนานทสด เพอใหลกทงสองคนจดจ าใบหนาได พญ. พรสวรรค เพยรสวรรค แพทยปฏบตการอายรกรรม โรงพยาบาลพทธชนราชเปดเผยวา อาการของนางศกลวรรณยงคงนาเปนหวง เนองจากรางกายไมตอบสนองตอการท าคโม ท าใหมะเรงแพรกระจายไปยงตบและสวนอน ๆ ของรางกายแลว ขณะนจงท าใดเพยงรกษาไปตามอาการเทานน
ทมา : ขาวสนกออนไลน. 2553. “ลกรองเพลงหาเงนรกษาแมปวยมะเรงระยะสดทาย”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://news.sanook.com/957963/ลกกตญญรองเพลงหาเงนรกษาแมปวยระยะทดทาย/สบคน 25 มถนายน 2555.
61
ใบงานท 2.7
อมพชาดก
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. เพราะเหตใด พระพทธเจาจงตรสเลาเรอง อมพชาดก
......................................................................................................................................................... ................ 2. เพราะเหตใด พระเทวทตจงบอกคนความเปนอาจารยแกพระพทธเจา
.........................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................... 3. เพราะเหตใด พระเทวทตจงท าสงฆเภท
......................................................................................................................................................................... 4. เพราะเหตใด เรองราวในอมพชาดกจงเกยวกบพระเทวทต
......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 5. เพราะเหตใด พราหมณหนมจงไมแสดงความกตญญกตเวทตอผมพระคณ
......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 6. เพราะเหตใด วชาเสกมะมวงของพราหมณหนมจงเปนทโปรดปรานของพระราชา
......................................................................................................................................................................... 7. เพราะเหตใด มนตทพราหมณหนมกลาวในภายหลงจงไมสามารถเสกมะมวงตามทพระราชามรบสงได ......................................................................................................................................................................... 8. เพราะเหตใด ค ากลาวเทจจงท าใหมนตวชาการเสกมะมวงเสอม
......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .......................... ......................................................................................................................................................................... 9. เพราะเหตใด พระราชาจงมรบสงใหเฆยนพราหมณหนมและขบไลออกจากพระนคร
......................................................................................................................................................................... 10. เพราะเหตใด อาจารยจณฑาลจงไมถายทอดมนตใหกบพราหมณหนมอกทง ๆ ทพราหมณหนมกราบ
แทบเทาอาจารยสารภาพผด เพอขอเรยนมนตใหม .........................................................................................................................................................................
62
ใบงานท 2.8
ตตตรชาดก
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. เพราะเหตใด พระสารบตรจงเดนจงกรมตลอดคน
......................................................................................................................................................................... 2. เพราะเหตใด พระพทธเจาจงรบสงใหประชมสงฆทนทททราบวา พระสารบตรไมมทพกจงเดนจงกรมตลอด คน
......................................................................................................................................................................... 3. เพราะเหตใด พระพทธเจาจงตรสวา ภกษผเจรญดวยวยวฒเทานนทควรไดทพกอนเลศ ขาว และน าอนเลศ
........................................................................................................................................................... .............. 4. เพราะเหตใด พระพทธเจาจงเลาเรอง ตดตรชาดก ใหเหลาภกษฟง
.........................................................................................................................................................................
5. เพราะเหตใด ชางและลงจงยอมรบในความอาวโสสงสดของนกกระทา
......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 6. เพราะเหตใด ชาง ลง และนกกระทา จงอยดวยกนอยางผาสกตลอดอายขย
......................................................................................................................................................................... 7. เพราะเหตใด พระพทธเจาจงเลาเรอง การยอมรบในความอาวโสของชาง ลง และนกกระทา เพอสอนเรอง
การเคารพย าเกรงตามล าดบอาวโสของภกษ ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 8. เพราะเหตใด การหวงหามเสนาสนะใหพระเถระผมพรรษามากกวาไดพกอาศย
......................................................................................................................................................................... 9. เพราะเหตใด คนทฉลาดในธรรม เคารพนบนอมตอผเจรญวยวฒ คน ๆ นนยอมไดรบความเจรญตอไป
ในภายภาคหนา
......................................................................................................................................................................... 10. เพราะเหตใด คณธรรมเรอง การเคารพย าเกรงตามล าดบอาวโส จงเปนสงส าคญททกคนในสงคมควร
ไดตระหนกและยดถอเปนแนวปฏบต ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................
63
แผนการจดการเรยนรท 7
หนวยการเรยนรท 3 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา เรอง พระรตนตรย รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ พระรตนตรย ประกอบดวย พระพทธ พระธรรม และพระสงฆ ซงมความส าคญตอพทธศาสนกชนและชาวโลก ดงนนทกคนจงควรแสดงความเคารพตอพระรตนตรย
4. สาระการเรยนร พระรตนตรย - พทธคณ 9 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและคณของพระรตนตรย (พทธคณ 9) ได 2. แสดงความเคารพตอพระรตนตรยไดอยางเหมาะสม
64
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนสวดมนตบทสรรเสรญพทธคณตอจากการสวดมนตบชาพระรตนตรย 2. ครตงค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบ ดงน - นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย เพออะไร - การสวดมนตบชาพระรตนตรย มประโยชนตอนกเรยนอยางไรบาง - นกเรยนไดขอคดจากการสวดมนตบทสรรเสรญพทธคณอยางไรบาง 3. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจความหมายและคณของพระรตนตรย และความหมายและ
ความส าคญของพทธคณ 9 4. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1-2 ขนท 2 ขนสอน 1. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง
ปานกลางคอนขางออน และออน โดยครอธบายใหนกเรยนเหนความส าคญของการท างานรวมกน ปฏบตตามกตกาการเรยนรรวมกน คอ มความสมพนธระหวางสมาชกในกลม ดงน
- มการชวยเหลอกน - ทกคนตองมความรบผดชอบในภาระหรอหนาทของตน - สมาชกทกคนมบทบาทเทาเทยมกน - สมาชกทกคนตองมปฏสมพนธทดตอกนอยางตอเนอง 2. สมาชกแตละกลมรวมกนศกษาความรเรอง พระรตนตรยจากหนงสอเรยน แลวรวมกนสรป
สาระส าคญ
65
3. สมาชกแตละคนในกลมผลดกนอธบายความหมายของพทธคณ 9 ความส าคญของพทธคณ และแนวทางการปฏบตตนทแสดงถงการเคารพในพระรตนตรย (พทธคณ) ใหสมาชกในกลมฟงเรยงตามล าดบแบบเลาเรองรอบวงแลวชวยกนสรปเปนผลงานของกลม
4. ครสมตวแทนกลม 2-5 กลม ออกมาน าเสนอผลงานหนาชนเรยน แลวใหกลมอนไดแสดงความคดเหนเพมเตมในสวนทแตกตางกนออกไป
5. นกเรยนทกคนรวมกนวางแผนการปฏบตตนทแสดงถงการเคารพพระรตนตรย (พทธคณ 9) แลวใหแตละคนน าไปปฏบตและบนทกผลลงในแบบบนทกการปฏบตตนทแสดงถงความเคารพพระรตนตรย จากนนรายงานผลตอครตามก าหนดเวลาทตกลงกน
6. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1-2 ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความส าคญของพระรตนตรย (พทธคณ 9) และการปฏบตตนตอพระ
รตนตรยอยางถกตองเหมาะสม 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. เอกสารประกอบการสอน 3. แบบบนทกการปฏบตตนทแสดงถงความเคารพพระรตนตรย 4. หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 3
แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 3
(ประเมนตามสภาพจรง)
ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
66
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................. ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. .................................................................................................................. ........................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ........................................................................................................ ..................................................................................................... ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
67
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.......................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................... ................................................................................................. .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................................................................................................... ........... ....................................................................................................................... .......................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
68
เอกสารประกอบการสอน
บท สรรเสรญพระพทธคณ (น า) อตปโส ภะคะวา (รบ) อะระหง สมมาสมพทโธ วชชาจะระณะสมปนโน สคะโต โลกะวท อะนตตะโค ปรสะธมมะสาระถ สตถา เทวะมะนสสานง พทโธ ภะคะวาต (น า) องคใดพระสมพทธ (รบ) สวสทธสนดาน ตดมลเกลศมาร บ มหมนมหมองมว หนงในพระทยทาน กเบกบานคอดอกบว ราค บ พนพว สวคนธก าจร องคใดประกอบดวย พระกรณาดงสาคร โปรดหมประชากร มละโอฆกนดาร ชทางบรรเทาทกข และชสขเกษมสานต ชทางพระนฤพาน อนพนโศกวโยคภย พรอมเบญจพธจก ษจรสวมลใส เหนเหตทใกลไกล กเจนจบประจกษจรง ก าจดน าใจหยาบ สนดานบาปแหงชายหญง สตวโลกไดพงพง มละบาปบ าเพญบญ ขาฯ ขอประณตนอม ศรเกลาบงคทมคณ สมพทธการญ ญภาพนนนรนดร ฯ
(กราบ)
69
แผนการจดการเรยนรท 8
หนวยการเรยนรท 3 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา เรอง หลกธรรม : ขนธ 5 กรรม อบายมข 6 สข 2 คหสข รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 2 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ ขนธ 5 (ธาต 4) จดเปนขอธรรมทควรร (ทกข) สวนหลกกรรม อบายมข 6 เปนขอธรรมทควรละ (สมทย) สข 2 (กายก เจตสก) คหสข เปนขอธรรมทควรบรรล(นโรธ) ซงบคคลควรปฏบตตนตามหลกสข 2 และคหสขหลกเลยงการท ากรรมชวและอบายมข
4. สาระการเรยนร - อรยสจ 4 - ทกข (ธรรมทควรร) : ขนธ 5 : ธาต 4 - สมทย (ธรรมทควรละ) : หลกกรรม : ความหมายและคณคา : อบายมข 6 - นโรธ (ธรรมทควรบรรล) : สข 2 (กายก เจตสก) : คหสข
70
5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายของขนธ 5 (ธาต 4) กรรม อบายมข 6 สข 2 คหสข ได 2. วเคราะหการกระท าของบคคลตามหลกกรรม อบายมข 6 สข 2 คหสข ได 3. เสนอแนวทางการปฏบตตนตามหลกสข 2 และคหสข และการหลกเลยงการท ากรรมชวอบายมขได 6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. ซอสตย สจรต 2. มวนย 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนดภาพรางกายของคนทแสดงหนาทของอวยวะตาง ๆ ของรางกาย เชน การหมนเวยน
โลหต การหายใจ การเจรญเตบโตของรางกาย เปนตน แลวใหนกเรยนผลดกนเลาหนาทของอวยวะดงกลาว 2. ครอธบายเชอมโยงและเปรยบเทยบใหนกเรยนเขาใจความสอดคลองกบหลกธรรม ขนธ 5 ใน
องคประกอบของรป คอ สวนทเปนรางกาย รวมถงพฤตกรรมทงหมดของรางกาย ซงประกอบดวยสงดงเดมทง 4 เรยกวา ธาต 4 ไดแก ธาตดน ธาตน า ธาตไฟ และธาตลม แลวครอธบายรายละเอยดถงความไมเทยงแทของสงทงหลายซงเปนองคประกอบของรางกาย
3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 2 ขนสอน 1. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1 2. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) สมาชกแตละคนในกลมเลอกหมายเลขประจ าตว
เปนหมายเลข 1-4 ตามล าดบ เรยกกลมนวา กลมบาน(Home Groups) และตงชอกลม ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สมาชกแตละหมายเลขจะตองแยกยายกนไปหาผทมหมายเลขเดยวกน
71
3. นกเรยนกลมบานทมหมายเลขเดยวกนมารวมกนเปนกลมใหมเรยกกลมนวา กลมผเชยวชาญ (Expert Groups) คอ
หมายเลข 1 รวมกบหมายเลข 1 หมายเลข 2 รวมกบ หมายเลข 2 หมายเลข 3 รวมกบหมายเลข 3 และหมายเลข 4 รวมกบหมายเลข 4 (ในกรณท
นกเรยนในหองเรยนมจ านวนมาก หมายเลขแตละหมายเลขอาจมจ านวนหลายคน ถานกเรยนหองหนงม 56 คน แตละหมายเลขจะมจ านวน 14 คน ซงมจ านวนมากไปกสามารถแยกกลม 14 คน เปน 2 กลมยอย ดงนน แตละหมายเลขจะมกลมยอย 2 กลม)
4. สมาชกกลมผเชยวชาญแตละกลมรวมกนศกษาความรจากหนงสอเรยนหรอบทเรยนคอมพวเตอร หนงสอคนควาเพมเตม หองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศแลวบนทกความรไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอานและท าใบงาน
- กลมหมายเลข 1 ศกษาความรเรอง กรรม และท าใบงานท 3.1 เรอง กรรม - กลมหมายเลข 2 ศกษาความรเรอง อบายมข 6 และท าใบงานท 3.2 เรอง อบายมข 6 - กลมหมายเลข 3 ศกษาความรเรอง สข 2 และท าใบงานท 3.3 เรอง สข 2 - กลมหมายเลข 4 ศกษาความรเรอง คหสข และท าใบงานท 3.4 เรอง คหสข 5. ครสนทนากบนกเรยนถงผลงานทนกเรยนท ารวมกนในแตละใบงานของกลมเชยวขาญ และคร
อธบายขอสงสยของนกเรยนเกยวกบหวขอตาง ๆ ในใบงาน 6. เมอสมาชกกลมผเชยวชาญศกษาความรและท าใบงานเสรจ แลวใหชวยกนทบทวนผลงานในใบงาน
และรวมกนอธบายสรางความกระจางใหแกผทยงมความสงสยอย จนมความเขาใจชดเจนดแลว สมาชกแตละคนกแยกยายกนกลบไปยงกลมบาน
7. สมาชกแตละหมายเลขในกลมบานผลดกนอธบายความรทตนไดศกษามาพรอมทงอธบายค าตอบในใบงานทตนรบผดชอบใหเพอนฟง เรยงตามล าดบหมายเลข 1-4 แลวนกเรยนชวยกนสรปความรทไดรบ ถาใครสงสยกใหรวมกนอธบายชแจงจนทกคนมความเขาใจ ในกรณทมปญหาใหถามครผสอน
8. ครเฉลยค าตอบในใบงานท 3.1-3.4 โดยใหสมาชกแตละกลมชวยกนตรวจผลงานของตนในใบงาน แลวแกไขสวนทบกพรองใหสมบรณ
9. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 2-3 ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบหลกธรรมเรอง ขนธ 5 กรรม อบายมข 6 และคหสข
รวมถงแนวทางในการปฏบตตน
72
9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. แบบวดและบนทกผลการเรยนร พระพทธศาสนา ม.1 3. บทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite พระพทธศาสนา ม.1 4. ตวอยางขอความสน ๆ 5. ใบงานท 3.1 เรอง กรรม 6. ใบงานท 3.2 เรอง หลกเลยงอบายมข 6 7. ใบงานท 3.3 เรอง สข 2 8. ใบงานท 3.4 เรอง คหสข 9. หองสมด 10. แหลงขอมลสารสนเทศ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 3.1 ใบงานท 3.1 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.2 ใบงานท 3.2 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.3 ใบงานท 3.3 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.4 ใบงานท 3.4 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความซอสตย สจรต มวนย และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
73
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................ ...... ปญหาและอปสรรค ......................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ................................................. .................................................................................................................................................... .......................... ........................................................................................................ .................................................................. .... ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. .......................................................................... ................................................................................................ .... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
74
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ .................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................. ................................. ................................................................................................. ......................................................................... ....
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
75
เอกสารประกอบการสอน
ตวอยางขอความสน ๆ
ขอความท 1 ขนธ 5 หรอ เบญจขนธ คอ องคประกอบของชวตมนษยทประกอบดวยรปและนาม รป คอ สวนทเปนรางกาย ประกอบดวยธาต 4 ไดแก ธาตดน ธาตน า ธาตลม ธาตไฟ นาม คอ สวนทมองไมเหนหรอจตใจ ไดแก เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ
ขอความท 2 อบายมข 6 คอ วถชวต 6 อยาง แหงความโลภ และความหลงทท าใหเกดความเสอม ความฉบหายของชวต ประกอบดวย
1. ดมน าเมา (Addiction to intoxicants) คอ พฤตกรรมชอบดมสราเปนนจ 2. เทยวกลางคน (Roaming the streets at unseemly hours) คอ พฤตกรรมชอบเทยวกลางคนเปน
นจ 3. เทยวดการละเลน (Frequenting shows) คอ พฤตกรรมชอบเทยวดการแสดงหรอการละเลนเปน
นจ 4. เลนการพนน (Indulgence in gambling) คอ พฤตกรรมชอบเลนการพนนเปนนจ 5. คบคนชวเปนมตร (Association with bad companions) คอ พฤตกรรมชอบคบหาคนพาลเปน
นจ 6. เกยจครานการงาน (Habit of idleness) คอ พฤตกรรมชอบเกยจครานในการงานเปนนจ
ขอความท 3
สข 2 ความสข คอ ความดบทกขการสนทกข (นโรธ) ทงปวง ความดบทกข หมายถง หมดความทกข บรรลความสขอนสงสด ความสขมความส าคญมากในการปฏบตธรรมทางพระพทธศาสนา อาจกลาวไดวา พทธจรยธรรมไมแยกตางหากจากความสข เรมตงแตขนตน ในการท าความดหรอกรรมดทว ๆ ไปทเรยกวา
76
บญ กมพทธพจนตรสวา “บญเปนชอของความสข” ในการบ าเพญเพยรทางจตหรอเจรญภาวนา ความสขกเปนปจจยส าคญทชวยใหเกดสมาธ ดงพทธพจนวา “ผมสข จตยอมตงมน (เปนสมาธ)” และเมอจตเปนสมาธบรรลฌานแลว ความสขกเปนองคประกอบของฌาน และสขทประณตขนไปอก คอจดหมายสงสดของพระพทธศาสนาคอ นพพาน กเปนความสข และเปนบรมสขคอสขสงสดอกดวย นอกจากนน จดหมายสงสดของพระพทธศาสนาทเปนบรมสขหรอโพธนน กพงบรรลไดดวยความสข หรอดวยขอปฏบตทมความสข มใชบรรลดวยความทกขหรอดวยขอปฏบตทเปนทกข
77
ใบงานท 3.1 กรรม
ตอนท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน
1. กรรม หมายความวาอะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………….....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. อกศลกรรม หมายถงอะไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………........
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. กศลกรรม หมายถงอะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………….....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
78
ตอนท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานกรณศกษา แลวตอบค าถาม นาว เกรยงไกร และณฐวฒ เปนเพอนทสนทกนมาก ทงสามคนเรยนหนงสอในชนมธยมศกษาปท 1 อยมาวนหนง นาวมาชวนเกรยงไกรและณฐวฒ ไปขายซดเถอน เพราะรายไดดมาก เกรยงไกรตกใจไปขายซดเถอนและณฐวฒไมไปเพราะเขารวาเปนการท าผดกฏหมาย เกรยงไกรและนาว รายไดจากการขายซดทกวนเสาร-อาทตย เกรยงไกร ตองการมรายไดมากขน บางวนเขาจงขาดเรยนไปขายซด ณฐวฒรเรองเขาจงไปเตอนเกรยงไกร เกรยงไกรไมพอใจ ทงสองจงทะเลาะกน เกรยงไกรโกรธมากจงตอยณฐวฒปากแตก วนหนงขณะทเกรยงไกรและนาวก าลงขายซดอยนน ต ารวจมาพบเขาจงจบกมทงสองคนด าเนนคดตามกฏหมาย
1. ใครเปนผมการกระท าทเรยกวา อกศลกรรม ยกตวอยางประกอบ และผลทไดรบเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. ใครเปนผมการกระท าทเรยกวา กศลกรรม ยกตวอยางประกอบ และผลทไดรบเปนอยางไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
79
ใบงานท 3.2 อบายมข 6
ตอนท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. อบายมข 6 หมายความวาอยางไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. อบายมข 6 ไดแกอะไรบาง
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. นกเรยนมวธการหลกเลยงอบายมข 6 อยางไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
80
ตอนท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานกรณศกษา แลวตอบค าถาม เอกเรยนอยชนมธยมศกษาปท 1 เปนบตรคนเดยวของพอแม ซงไดรบการเลยงดจากพอแมเปนอยางด พอแมของเอกมฐานะคอนขางจน จงตองท างานหนกกลบบานค าเปนประจ า เอกมเวลาวางมากเมอกลบจากโรงเรยนถงบานไมพบพอแมเขาจงออกไปเลนกบเพอน ๆ ซงอยในละแวกบานใกลเคยงกน กอนและกรวด ซงเปนเพอนรนพทโตกวาเอกไดชวนเอกเลนไพ เอกสนกมากในระยะแรก เพราะเลนไดเงน แตในทสดกลบเสยเงนจนหมดตว ตองขอยมเงนเพอนคนอน ๆ ในวนตอมาเอกกไปเลนไพกบเพอนกลมเดมเพอตองการเอาเงนทเสยไปกลบคนมา แตเขากลบเสยเงนเพมขนอกเรอยๆ เงนทเคยสะสมไวตงแตเรยนอยชนประถมศกษากหมดไป เอกมความทกขใจมาก
1. เอกมความทกขเรองอะไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. สาเหตของความทกขของเอก คออะไร สอดคลองกบหลกธรรมในเรองใด
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
81
ใบงานท 3.3 สข 2
ตอนท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. สข 2 หมายความวาอะไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. กายกสข หมายถงอะไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. เจตสกสข หมายถงอะไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
82
ตอนท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานกรณศกษา แลวตอบค าถาม เกและแกว เปนเพอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 แตการด าเนนชวตของเธอมความแตกตางกน เก ชอบดภาพยนตร ฟงเพลง กนอาหารบอย ๆ ชอบไปเดนหางสรรพสนคา เพราะอากาศเยนสบาย พอแมของเกรกและเอาใจใสเก ตามใจเกทกอยาง เกไมชอบเรยนหนงสอ สวนแกวนนชอบอานหนงสอเรยน และท าการบาน ชวยแมท าขนมขายเพอมรายไดมาใชจายในครอบครววนไหนทแมขายขนมหมดมก าไรมาก แกวกดใจ ตอมาพอของเกไดรบอบตเหตเสยชวต ท าใหรายไดของครอบครวเกลดนอยลง เกตองใชเงนอยางจ ากด เกตองลดคาใชจายของตนลงทกอยาง และคดวาเธอตองขยนเรยนหนงสอเพอจะไดเปนพนฐานไปประกอบอาชพ
1. ชวตของเกในตอนตนมความสขตามหลกกายกสขและเจตสกสขอยางไร จงยกตวอยางประกอบ
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. ความสขของเกยงยนตลอดไปหรอไม อธบายเหตผล
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. การปรบปรงวถการด าเนนชวตของเกนนเหมาะสมหรอไม อธบายเหตผล …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
83
4. การด าเนนชวตของแกวสอดคลองกบความสขดานใด และมผลดตอแกวอยางไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
84
ใบงานท 3.4 คหสข
ตอนท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. คหสข หมายความวาอยางไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. คหสข ไดแกอะไรบาง
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
85
ตอนท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กลาเปนผทมฐานดคนหนงในต าบลไผงาม เมอเขาเรยนจบการศกษาระดบปรญญาตรทางดานการเกษตรเขากกลบไปท าสวนสมทบาน เรมจากสวนเลก ๆ จนกระทงเขาสามารถเกบเงนซอทดนท าสวนสมขยายไปไดถงรอยกวาไร ทกวนนเขามพรอมทกอยางทงบาน ทดน รถยนต เขาไมตองไปกยมเงนของผอน เขามครอบครวทอบอนภรรยาและลกกเปนผประพฤตตนเปนคนเรยบรอยเชนเดยวกบกลา ดงนนชวตของกลาจงมความสขเชนเดยวกบบคคลทวไปพงม นอกจากนนชาวบานในต าบลไผงามยงยกยองชมเชยกลาในฐานะเปนบคคลตวอยางของต าบล
1. กลามความสขตามหลกคหสข หรอสขของชาวบานอยางไรบาง จงยกตวอยางประกอบ …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. นกเรยนสามารถปฏบตตนตามหลกคหสขไดอยางไรบาง จงยกตวอยาง
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
86
แผนการจดการเรยนรท 9
หนวยการเรยนรท 3 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา เรอง หลกธรรม : ไตรสกขา กรรมฐาน 2 รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 เวลา 2 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ ขอธรรม ไตรสกขา และกรรมฐาน 2 เปนธรรมทควรเจรญ (มรรค) ซงพทธศาสนกชนทกคนพงน าไปปฏบตซงสงผลตอการพฒนาจตและการประพฤตทดงาม
4. สาระการเรยนร - อรยสจ 4 - มรรค (ธรรมทควรเจรญ) : ไตรสกขา : กรรมฐาน 2 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและความส าคญของหลกธรรม ไตรสกขา กรรมฐาน 2 ได 2. วเคราะหผลการกระท าตามหลกไตรสกขา กรรมฐาน 2 และน าไปปฏบตได
87
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครเลาประวตของบคคล หรอใหดซด หรอดภาพของบคคลทประสบความส าเรจในการดบทกขหรอ
แกปญหาได แลวใหนกเรยนชวยกนวเคราะหสาเหตของปญหา (ทกข) และวธการแกไขปญหาของบคคลเหลานน
2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจถงหลกธรรมอรยสจ 4 ทมความสอดคลองกบประวตบคคลในขอ 1 และอธบายความรเรอง มรรค (ธรรมทเจรญแลว)
ขนท 2 ขนสอน
นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความรจากหนงสอเรยนหรอบทเรยนคอมพวเตอร และแหลงขอมลสารสนเทศในเรอง มรรค (ธรรมทควรเจรญ) ในหวขอ ไตรสกขา และกรรมฐาน 2 แลวบนทกความรทไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอาน
1. สมาชกแตละกลมน าขอมลทไดศกษาหลกธรรมไตรสกขาและกรรมฐาน 2 มาสนทนาแลกเปลยนกนในประเดนตอไปน
- ความหมายและความส าคญ - ตวอยางการกระท าตามหลกธรรม - ผลของการปฏบตตนตามหลกธรรม 2. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1 3. ครมอบหมายใหสมาชกแตละกลมไปสบคนขอมลบคคลทมการกระท าสอดคลองกบหลกธรรม
ไตรสกขาและกรรมฐาน 2 ลวงหนา เพอท ากจกรรมในชวโมงเรยนตอไป
88
วเคราะหและประเมนคาความร 1. ครน าภาพบคคลทท าสมาธดวยอรยาบถตาง ๆ เชน นง ยน เดน มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยน
ชวยกนวเคราะหผลทคาดวาจะไดรบจากการปฏบต จากนนครอธบายเพมเตมเกยวกบกรรมฐาน 2 และความสอดคลองกบไตรสกขา
2. นกเรยนแตละกลมน าขอมลจากการสบคนเกยวกบบคคลทตนปฏบตตนตามหลกไตรสกขา และ กรรมฐาน 2 มาเปนขอมลในการท าใบงานท 3.5 เรอง ไตรสกขา และกรรมฐาน 2
3. ตวแทนกลมออกน าเสนอใบงานท 3.5 หนาชนเรยนครตรวจสอบความถกตองและใหค าแนะน า เพมเตม
พสจนความรหรอปฏบต 1. สมาชกแตละกลมรวมกนวางแผนการปฏบตตนตามหลกธรรมไตรสกขา และกรรมฐาน 2 แลว
บนทกผลลงในใบงานท 3.6 เรอง การปฏบตตนตามหลกธรรม จากนนน าไปปฏบตและบนทกการปฏบตลงในแบบบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา แลวน าสงครตามเวลาทตกลงกน
2. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 2-3 ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความหมาย ความส าคญและผลของการปฏบตตามหลกไตรสกขา และ
กรรมฐาน 2 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. แบบวดและบนทกผลการเรยนร พระพทธศาสนา ม.1 3. บทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite พระพทธศาสนา ม.1 4. ตวอยางขอความสน ๆ 5. ใบงานท 3.5 เรอง ไตรสกขาและกรรมฐาน 2 6. ใบงานท 3.6 เรอง การปฏบตตนตามหลกธรรม 7. หองสมด 8. แหลงขอมลสารสนเทศ
89
10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 3.5 ใบงานท 3.5 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.6 ใบงานท 3.6 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................. .................................................................................................................... ................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ปญหาและอปสรรค ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ขอเสนอแนะและวธการแกไข ................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................................................ .............................................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
90
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
............................................................................................................................. ............................................................................................................................ ........................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................... ...........
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
91
เอกสารประกอบการสอน
กรณศกษา : ดร.อภวฒน วฒนางกร เมอชวตขาดธรรมะ ทเมองไทยเมอหลายปทแลวมขาวเกยวกราวมากคอมดาราคนหนงซอมชอเสยงดงมากเปนคนด าเนนรายการคนคนคน ดร.อภวฒน วฒนางกร เรยนทอเมรกาเปนคนเพอรเฟคชนนส ท างานทกอยางตองดดทสดแมกระทงลางจานลางเสรจแลวตองเอามาดมดวาสะอาดจรงไหม กลบไปเมองไทยกไปเปนอาจารยมหาวทยาลย เวลาไปเสนองานอะไรตาง ๆ เขยนไวสามแผน แผนทหนงลกคาไมซอกเสนอแผนทสอง แผนทสองลกคาไมซอกเสนอแผนทสาม ใครไปดลงานกบ ดร.อภวฒนกจะตดทกราย มบาน มรถ มลก มภรรยา มธรกจ มชอเสยง เขาท างานแบบไมไดพกเลย จงพาครอบครวไปพกผอนทปากชอง วนหนงเขาตนนอนในตอนกลางวนฟบลงไปภรรยาพาเขาโรงบางตรวจพบมะเรงพอพบปบเปนระยะสดทายเลย จรง ๆ ภรรยาเคยเตอนใหไปตรวจ แตกไมมเวลากวาจะตรวจพบกแกไมไดเสยแลว เขานอนปวยอยทโรงพยาบาลแลวกสารภาพใหรายการคนคนคนบนทกชวตกอนจะเสยชวต เขาไปนอนใหพอแมเชดเนอเชดตว เขาบอกวาสงเวชตวเองมาก แทนทลกจะไดดแลพอแม กลบเปนวาพอแมตองมาดแลลก กอนจะเสยชวตเขาใหสมภาษณหนงสอพมพคมชดลกวา พอผมเคยบอกวา เกดเปนคนตองไดปรญญาสองใบ 1. ปรญญาใบทหนง “ปรญญาวชาชพ” เราจะตองท ามาหากนเปนกนอม นอนอน พดงาย ๆ ลวงไปในกระเปาแลวมเงนใช อยากจะนอนมบานเปนของตวเองแคนคอปรญญาวชาชพ 2. ปรญญาใบทสอง “ปรญญาวชาชวต” ทพอบอกไวนน เขาบอกวาผมสอบตกโดยสนเชงผมเปนดอกเตอรจากอเมรกาไดปรญญาวชาชพแตปรญญาวชาชวตสอบตก เพราะอะไร เพราะท างานจนปวยตาย กอนทจะเสยชวตเขาไดสารภาพวา ผมไดเตรยมทกอยางบาน รถ มอบใหกบลกและภรรยา แตในวนทผมมทกสงทกอยาง ผมกลบลมมอบหนงอยางใหกบลกและภรรยา สงนนคอสงทผมลมและท าใหผมลมเจบใหญครงน สงทวานคอผมลมมอบตวเองเปนของขวญใหกบลกและเมย เพราะท างานหนกจนกระทวปวยตาย นคอปรญญาวชาชวต ธรรมะเราจะตองมถาเราไมมธรรมะเราจะกลายเปนหนยนตเทานนเองทท างานแทบลมประดาตายแลวสขภาพไมด ดงนนเมอเราทกคนท างานแลวอยาลมชวโมงสขภาพของตวเอง ในแตละวนควรจะมเวลาใหดแลตวเอง ดจต ดใจตวเอง วาเราเอะมนทกข มนทกขมากเกนไปรเปลา แบกเรองโนนเรองนเกนไปหรอเปลา พยายามลดลงในแตละวน ๆ เพอทวาอะไร เพอทวาเราจะไดปรญญาสองใบในชวตหนงปรญญาวชาชพ เราท ามาหากนจนประสบความส าเรจร ารวยมงคงมเงนทองใชมบานอย แตตองไมลมปรญญาใบทสองคอวชาธรรมะส าหรบจะดแลชวตใหด าเนนอยในทางสายกลางไมทกขเกนไป ไมเดอดรอนเกนไปท าอะไรใหพอดพอดอยดมสข อยากเทยวใหไดเทยว อยากพกใหไดพก อยากท าบญใหไดท าบญ ลกหลานมาหาก
92
ใหไดมเวลากบลกกบหลานบาง อยาวงไปจนซายสด ขวาสดและมารสกตวอกจนลมเจบใหญไมดเพราะอะไรเพราะวาสงสงคาทสดในชวตของเรา เคยมคนไปทลถามพระพทธเจา วาอะไรคอสงสงคาทสดบางคนกตอบเงนบางคนกตอบเพชรบางคนกตอบทอง บางคนกตอบอ านาจ บางคนกตอบราชบลลงก พระพทธเจาบอกไมใช สงสงคาทสดในชวตของพวกเธอคอสขภาพและชวตสขภาพกคอการทเราไมเจบไขไดปวยคนทสขภาพดดมน าธรรมดากอรอยนะ
93
ใบงานท 3.5 ไตรสกขา และกรรมฐาน 2
ค าชแจง ใหนกเรยนหาขาวการกระท าของบคคลทมความประพฤต หรอการกระท าทสอดคลองกบหลกไตรสกขาและกรรมฐาน 2 ใหครอบคลมทกขอธรรมดงกลาว แลวน ามาวเคราะห และบนทกรายละเอยดตามหวขอทก าหนด
ขาวท เรอง การกระท าหรอ
พฤตกรรมทส าคญ
การกระท าสอดคลองกบขอ
ธรรมเรองใด
ผลดของการกระท า
94
บทสรป นกเรยนไดขอคดส าคญจากการกระท าของบคคลในขาว ซงสามารถน าไปประยกตปฏบตได คอ .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................
95
ใบงานท 3.6 การปฏบตตนตามหลกธรรม
ค าชแจง ใหนกเรยนแตละกลมวางแผนการปฏบตตนตามขอธรรมในกรอบอรยสจ 4 ตามทก าหนด เพอใหสมาชกในกลมน าไปปฏบต แลวรายงานผลการปฏบตตน
ขอหลกธรรม ตวอยางการกระท า/พฤตกรรม 1.ไตรสกขา
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
.................................................................................................................... 2.กรรมฐาน 2
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
96
แผนการจดการเรยนรท 10
หนวยการเรยนรท 3 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา เรอง หลกธรรม : ปธาน 4 โกศล 3 รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 2 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ ขอธรรม ปธาน 4 และโกศล 3 เปนธรรมทควรเจรญ (มรรค) พทธศาสนกชนทกคนพงน าไปปฏบตซงสงผลตอการเปนผมความเพยร และความฉลาดในทางทน าไปสความเจรญงอกงาม
4. สาระการเรยนร - อรยสจ 4 - มรรค (ธรรมทควรเจรญ) : ปธาน 4 : โกศล 3 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและความส าคญของหลกธรรม ปธาน 4 และโกศล 3 ได 2. วเคราะหผลการกระท าตามหลกปธาน 4 และโกศล 3 และน าไปปฏบตได
97
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครน าภาพกจกรรมตาง ๆ ตอไปน มาใหนกเรยนด เชน - ภาพทานงสมาธ เดนจงกรม - ภาพนกดนตรก าลงเลนดนตร มผชมมากมาย - ภาพชาวสวนก าลงรดน าแปลงผก 2. ครใหนกเรยนวเคราะหภาพ แลวตอบค าถามตอไปน - กจกรรมในภาพแตละภาพมความส าคญอยางไรบาง - ถาบคคลในภาพจะประสบความส าเรจในกจกรรมตาง ๆ นน จะตองปฏบตอยางไร 3. ครอธบายเชอมโยงเกยวกบหลกปธาน 4 คอ ความเพยรชอบ และโกศล 3 ความฉลาด 3 ประการ ขนท 2 ขนสอน
นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความรจากหนงสอเรยนหรอบทเรยนคอมพวเตอร และแหลงขอมลสารสนเทศในเรอง ปธาน 4 และโกศล 3 แลวบนทกความรทไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอาน
1. สมาชกแตละคนในกลมน าความรทไดศกษาเกยวกบปธาน 4 และโกศล 3 มาสนทนาแลกเปลยน - ความหมายและความส าคญ - แนวทางการปฏบตตนตามหลกธรรม - ผลของการปฏบต 2. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 1
98
วเคราะหและประเมนคาความร 4. สมาชกแตละกลมรวมกนวเคราะห และตอบค าถามในใบงานท 3.7 เรอง ปธาน 4 และโกศล 3 5. ตวแทนกลมออกน าเสนอผลงานในใบงานท 3.7 หนาชนเรยนครตรวจสอบความถกตองและให
ขอเสนอแนะ 6. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขอ 2 พสจนความรหรอปฏบต 3. สมาชกแตละกลมรวมกนเสนอแนวทางการปฏบตตามหลกธรรมในเรอง ปธาน 4 และโกศล 3 4. สมาชกแตละคนปฏบตตนตามหลกธรรม ปธาน 4 และโกศล 3 แลวรายงานผลตอครตาม
ก าหนดเวลาทตกลงกน ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความหมาย ความส าคญและผลของการปฏบตตามหลกธรรม ปธาน 4
และโกศล 3 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. แบบวดและบนทกผลการเรยนร พระพทธศาสนา ม.1 3. บทเรยนคอมพวเตอร Smart L.O. LMS Lite พระพทธศาสนา ม.1 4. ตวอยางขอความสน ๆ 5. ใบงานท 3.7 เรอง ปธาน 4 และโกศล 3 6. หองสมด 7. แหลองขอมลสารสนเทศ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 3.7 ใบงานท 3.7 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
99
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................................................... ................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................. ................ ปญหาและอปสรรค ............................................................................................... ................................................................................................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................... .................................... .............................................................................................. ................................................................................ ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................ .............................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
100
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................................... ........ ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ........................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... ....................................................................................... .......................................................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
101
เอกสารประกอบการสอน
ตวอยางขอความสน ๆ
ขอความท 1
ปธาน 4 คอ ความเพยร 4 ประการ 1.สงวรปธาน คอ เพยรระวงมใหบาปเกดขนในสนดาน 2.ปหานปธาน คอ เพยรละบาปทเกดขนแลว 3.ภาวนาปธาน คอ เพยรใหกศลเกดขนในสนดาน 4.อนรกขนาปธาน คอ เพยรรกษากศลทเกดแลวมใหเสอม
ขอความท 2
โกศล หมายถง ความฉลาด, ความเชยวชาญ, ทกษะ, ความช านาญ ประกอบดวย 1. อายโกศล หมายถง ความฉลาดในความเจรญ หรอความรอบรทางเจรญ และเหตของความเจรญ
เปนความฉลาดในการทจะด าเนนชวตของตนเองใหเจรญกาวหนา ทงในหนาทการงาน ลาภ ยศ สรรเสรญ โดยการสรางความเจรญและพฒนาตนเองในทางทเปนกศลธรรม คอประกอบแตกรรมด
2. อปายโกศล หมายถง ความฉลาดในความเสอม หรอรอบรทางเสอมและเหตของความเสอม เปนความฉลาดในการทจะไมด าเนนชวตของตนเองไปในทางทเสอมเสย รวาสงทเปนความเสอมทงหลายไมควรกระท า เชน ทางแหงอบายมข ทางแหงตณหา เปนตน
3. อปายโกศล หมายถง ความฉลาดในอบาย หรอรอบรวธแกไขเหตการณและวธทจะท าใหส าเรจ เปนความฉลาดในการแกปญหา แกไขเหตการณ และมแนวทางในการแกไขปญหาและเหตการณเหลานนใหส าเรจลลวงไปดวยดหลกธรรมโกศลนตรงกบมรรค 8 ในทก ๆ ขอ โดยมสมมาสงกปปะ (ความเหนชอบ) และ
102
สมมาทฏฐ (ค ารชอบ) ซงสรปเปนหลกปญญา ในไตรสกขา เปนหวหนาหรอเปนหลกส าคญในการทจะใชความฉลาด ความเชยวชาญ ในการด าเนนชวตของมนษย ใหเจรญกาวหนาได และจดมงหมายสงสดกคอ มงสหนทางของความดบทกขทแทจรงได
103
ใบงานท 3.7 ปธาน 4 และโกศล 3
ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหขาว แลวตอบค าถาม
ขาวท 1 เรอง ปราชญอสาน นายจนทรท ประทมภาพ เปนเกษตรกรทด าเนนชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงมาเปนระยะเวลา 52 ป และสามารถเปนแบบอยางใหกบผอนได จากทเคยประสบภาวะวกฤตชวต มหนสนจ านวนมาก ตองขายทรพยสนทม และน าทดนไปจ านอง กระทงตองไปท างานรบจางทประเทศมาเลเซย แตดวยความวรยะอตสาหะ ท างานหนกและอดออมภายในระยะเวลา 1 ป จงเหลอเงนกลบมาจนสามารถใชหนและไถถอนทดนคนมาได แลวจงเรมตนวถเกษตรผสมผสานตงแตป 2534 ดวยทนทมเหลออยกบตว คอ สองมอและอปกรณขางกาย ไดแก จอบและบงก ขดสระน าดวยแรงงานทมในครวเรอน จ านวน 4 คน ใชเวลา 3 เดอน จงเรมเกบกกน าได ด ารงตนอยางสมถะ สรางอาหารไวกนเองในครอบครวและใชแรงงานภายในครอบครว 6 คน ไมมการจางแรงงานภายนอก ในการท าเกษตรทฤษฏใหมนน นายจนทรท มการแบงพนทการใชสอยใหเกดประโยชนสงสดจากพนท จ านวน 22 ไร มการบรหารจดการ โดยแบงเปนพนทนาขาว 10 ไร พนทท าเกษตรทฤษฏใหม 10 ไร เปนทอยอาศย 2 ไร และมสระน ารวมกวา 10 สระ พรอมกบการปลกไมผล ไมยนตน ไมใชสอย พชผก พชสมนไพร เพอใหเกดการพงพาอาศยกนเหมอนตนไมในปาธรรมชาตเปนการเพมความอดมสมบรณใหดน อนเปนระบบนเวศนทสมดล มการเลยงหม เปด ไก ปลา และปลกผกทกชนดทตนเองเคยซอกน เพอลดรายจาย ขณะเดยวกนสามารถน าผกทปลกไปจ าหนายในตลาดไดท าใหมรายไดทกวนจากการขายผก สวนรายไดหลกตอเดอนไดจากการขายปลาและสตวทเลยง ส าหรบรายปกมรายไดอกจากการขายผลผลตของไมยนตนประเภทใหผล ขณะเดยวกนกจะแปรรปผลผลตในครวเรอน อาท กลวยแปรรปชนดตาง ๆ น าเสาวรส น ามะพราว พนธพชทกชนดทปลกจะขยายพนธดวยตนเองโดยไมซอมาจากแหลงอน นายจนทรท ไดเรมด าเนนการเกษตรทฤษฏใหมโดยการเรยนรเกยวกบทฤษฏเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาตงแตป 2540 – 2541 โดยทราบจากส านกงาน กปร. และส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวด จงไดศกษาวาเศรษฐกจพอเพยงเปนอยางไร กไดรบทราบวา ตองพยายามลดรายจายในครอบครวใหมากทสด เมอศกษาแลวจงทราบวาจรง ๆ แลวคาใชจายประจ าวน คอ อาหารทตองกนตองใช แลวมาคดตออกวาอาหารทตองซอเขากนมอะไรบาง จงมาเรมคยกนในครอบครววาเราตองปลกทกสงทกอยางทเราซอกนทกวน ดงนนทกอยางทเคยซอจะตองปลกเองทงหมด ท าใหเกดการเปลยนแปลงจากทวนหนงเคยซอ 20-30 บาท กไมตองซอ และยงมเงนไวเกบออมอกดวย พนททงหมดของนายจนทรท จะปลกตงแตพชผกสวนครว ทกสงทกอยางทกนและขายได นอกจากพชผกสวนครวแลว ยงมไมผล ไมยนตน ไมเศรษฐกจ ซงทปลกแลวไดผลด และมพชทเปนทสนใจของคนทวไป
104
คอ ผกหวานปา เพราะราคาด และมคนสนใจมาก ราคากโลกรมละ 200 บาท รวมไมผล ไมยนตน ไมเศรษฐกจทงหมดกท าใหมรายไดประมาณหมนกวาบาทตอเดอน หลาย ๆ คนบอกวาปลกปาไมได เพราะไมมหวไรปลายนา แตทานกท าเปนตวอยางโดยใชพนทใหเกดประโยชนอยางทสด คอ ปรบคนคใหใหญแลวปลกพชสวนครว ไมผล ไมยนตน ไมเศรษฐกจ หลากหลาย ตองสรางสงแวดลอมขนมา สรางปาขนมา เพอเปนบ านาญชวตใหกบลกกบหลาน เปนการฝากเงนไวกบตนไม ฝากเงนไวกบดนลองคดดวาตนไมตนหนงปแรกลงทนไมถง 10 บาท เมอผานไป 30 ป แปรรปตนเพมมลคาเปนเงนไดหมนกวาบาทคมคามาก หลงจากไดนอมน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชแลวประสบผลส าเรจ ท าใหทบานจดต งเปนศนยเรยนรและถายทอดความรเรองทฤษฏใหมของพระองค ซงขณะนเปดเปนศนยการเรยนร ทใชอบรมใหกบส านกงานเกษตรและสหกรณซงเปนศนยการเรยนรหนงในจ านวน 151 ศนยการเรยนรทวประเทศ ผทเขาอบรม คอ เกษตรกรทสนใจในเรองเกษตรทฤษฏใหม มาอบรมเพอปรบเปลยนแนวความคด เปลยนจตส านก ใหรจกพงตนเองและพงพากนเองในชมชนไดถาเกษตรกรอยากจะลดรายจายในการท าเกษตร กตองใหความรในดานตาง ๆ เชน การขยายพนธพช เพาะเมลด ตดตา ทาบกง เสยบยอด การขยายเพาะพนธปลาเลยงเอง และสอนวธท าหวอาหารเลยงปลา ซงจะเปนการประหยดและลดรายจายไดเปนอยางมาก วตถดบทท าหวอาหารปลากมาจากการเกษตรทงนน เชน ถว มน ขาวโพด ทกอยางทเกษตรกรท า และอกสวนหนงคอสอนการท าปยชวภาพ และทกสงทกอยางทเกยวกบการเกษตร หรอเกยวกบการลดรายจาย และจากการท างานเพอสงคมทถายทอดจากประสบการณจรงทไดสงสมมานน ท าใหนายจนทรทไดรบการยอมรบใหเปนปราชญอสานทท าหนาทถายทอดความรใหแกผสนใจทวไป และในปหนงมผเขามาเรยนรและชนชมผลงานของนายจนทรท ไมต ากวา 2-3 พนคน จากความมงมนและจรงใจในการใหความรเนองจากนายจนทรทคดวา การทรแลวไมควรเกบไวเพยงผเดยว ควรถายทอดสงด ๆ ใหกบชมชนเพราะคดวาตนเองเคยตกทกขไดยากมา จงรวาถาเราท าอยางถกตองจะท าใหส าเรจ ดงนนจงตองขยายความรใหกบคนอนและชมชนตอไป ทมา : นายจนทรท ประทมภา”.[2535].[ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.moac.go.th/ewt_news.php?nid=6932 &filename…สบคน 15 สงหาคม 2555. ค าถาม
1. บคคลในขาวปฏบตตนสอดคลองกบโกศล 3 อยางไรบาง จงยกตวอยางประกอบ …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
105
2. บคคลในขาวปฏบตตนทแสดงถงมความเพยรชอบ (สงปธาน 4) อยางไรบาง จงยกตวอยางประกอบ …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. ผลของการปฏบตตนสงผลดตอตนเองและสงคมอยางไรบาง จงอธบาย …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
106
ขาวท 2 เรอง ชวตไดดเพราะธรรมะ
ผมเปนลกชาวจนโดยก าเนดและเปนลกคนสดทองของพนองทงหมด 3 คน มพชาย 2 คน เดมทคณพอเปนพอคาจ าหนายเพชรพลอยและเปดโรงงานเจยรพลอย ซงถอวาฐานะดมาก ๆ ผมจ าไดวาทบานมคนงานมากมาย มพเลยงหลายคนซงจะคอยดแลผมและพชายอก 2 คน แตการพนนไมเคยใหคณกบใคร คณพอหลงไปกบการพนนในทกรปแบบจงท าใหฐานะของครอบครวทเคยร ารวยกลบยากจนลงเรอย ๆ จนในทสดครอบครวของผมกไมมบานจะอยอกตอไป ภาพทตดตาจนทกวนนคอภาพทผมตองยายบานไปมาอยบอย ๆ เปนประจ าทก ๆ 2-3 เดอน เพราะไมมคาเชาบานจะจายใหกบเจาของบานทเราเชาอย อาหารทเรากนกเปนบะหมกงส าเรจรปเปนอาหารหลก ผมมกจะเปนตวแทนของครอบครวเพอใหตามรานขายของช าตาง ๆ เพอไปขอเซนปลากระปอง แตหลายครงกถกปฏเสธและค าพดทไดยนบอย ๆ กคอ “ทนของมไวขาย ไมไดมไวใหเซน” ในดานการเรยนกเชนกนสมยทผมเรยนอยชนประถม ผมไมเคยรเลยวาการเรยนของตนเองเปนอยางไร เพราะผมไมเคยไดสมดพกเหมอนกบเพอน ๆ ในหองและบอยครงทอาจารยฝายการเงนมกจะใชมขเดดเพอทจะใหผมตามพอแมมาพดคยเรองคาเทอมทตดไวหลายงวดอยเสมอ แตกตองขอขอบคณโรงเรยนนมาก ๆ เพราะในทสดวนทผมจะขนชนมธยมผมเองยงตดเงนคาเลาเรยนอยหมนกวาบาท วนทจะไปขอจบครอบครวผมมเพยง 2,000 บาทเทานน แตทางโรงเรยนกยงใหจบได และตองขอขอบคณพอคณแมทแมจะยากจนปานใดกยงใหผมไมถงกบอดตาย ทส าคญยามทเราอด เรากอดดวยกนไมมใครจะหนไปสขสบายเพยงคนเดยว และขอขอบคณพชายคนโตทยอมลาออกจากโรงเรยน เพราะคดวาหากตนเองยงเรยนหนงสออย นอง ๆ อก 2 คน ไมสามารถเรยนตอไปแน ๆ ชวตชวงมธยมจนถง ปวช. ผมกเรมชวยเหลอทางบานโดยการขมอเตอรไซครบจางเพอสงตวเองเรยนและยงสามารถชวยเหลอในเรองคาใชจายของครอบครวไดอกดวย ชวตวยร นของผมไมเคยไดเทยวกบกลมเพอนฝงไมเคยไดใสเสอผาด ๆ กนของด ๆ ไปดหนง เพราะทกชวงเวลาของผมเปนเงนเปนทอง ชวงเชากอนไปโรงเรยนและหลงเลกเรยนรวมถงวนหยดกใชเวลาไปกบการหาเงนเพอไปผอนรถทซอมาใชท ามาหากน ทเหลอเกบเปนคาเลาเรยน คากนอยของตนเองและครอบครว โชคยงดอยบางทพสาวของแมกใหความอนเคราะหโดยการใหทอยท าใหเราไมล าบากมากนก หลงจากเรยนจบผมเรมชวตการท างานดวยการเปนพนกงานสงเอกสารใหกบบรษท บรษทหนงยานรามค าแหง การไดท างานเปนพนกงานสงเอกสารท าให ผมรซงถงหวอกของคนท างานในสายอาชพนด ทงเหนอย อากาศทรอนจด อยทามกลางแสงแดดตลอดเวลา อกทงยงตองเรงท าเวลาใหทนในแตละงาน ชวงนผมเรม ๆ ทจะปฏบตธรรม เรมทจะศกษาหาความรในเรองธรรมะ หกเดอนผานไปผมโชคดทมคนแนะน าใหไปสมครต าแหนงธรการของบรษทรบจางขายบานแหงหนง แตวนทไปสมภาษณเจาของบรษทรสกวาผมพดเกงมาก ๆ เลยใหผมไปท าต าแหนงพนกงานขายบานแทน และผมกไมท าใหเจาของบรษทผดหวงเพราะผมไดเปนนกขายอนดบหนงของบรษทดวยวยเพยง 20 ป การเงนทเคยฝดเคองกดขนเรอย ๆ ผมท างานนอยถง 5 ป หากไมเจอกบพษเศรษฐกจซะกอนผมอาจจะเปนเจาของธรกจอะไรซกอยางไปแลวกอาจเปนได
107
ผมมความใฝผนทจะมครอบครวทอบอน ผมจงเรมเกบออมเงนคอมเงนเทาไหรใหแฟนเกบใหหมด เพราะคดวาเงนกอนนจะเปนตนทนส าหรบการสรางชวตครอบครวตอไป แตแลววนทผมตกงานเพราะพษเศรษฐกจไมมงานท า จากเดมทเปนนกขายบานมอทองของบรษท กลบกลายเปนตองท างานทกรปแบบไมวาจะเปน DJ เปดแผนทรานคาราโอเกะพนกงานตอนรบ กปตนรานอาหาร จนไปถง รปภ. กเคยเปนมาแลว แฟนทคดวาจะแตงงานดวยไวใจใหเกบเงนทกบาททกสตางคกลบมาขอบอกเลกและน าเงนเกบทงหมดทผมฝากไวไปจนหมดสน ชวตในชวงนนถอเปนชวงทตกต าทสดในชวตเลยกวาได ตองพยายามหาเงนมาเลยงครอบครวและตนเอง ตอนเชากไปขบจกรยานยนตรบจาง ตอนบายกไปรบท าแบบสอบถามตามบานและบรษทตาง ๆ ตอนเยนกไปเปน รปภ. ผมใชเวลาวางใหเปนประโยชนคอพยายามอานหนงสอเพอเรยนตอในระดบปรญญาตร ชวตชวงนนมเวลาพกผอนนอยมาก แตในขณะเดยวกนกหนมาปฏบตธรรมอยางเขมขนเพราะความทกขตาง ๆ ทรมเราเขามา ชวตชวงนนคดปลงตกแลววาคงไมมอะไรทจรงยงยนเปนแนแท การปฏบตธรรมจงเปนอกหนงวคซนทเขามาชวยผมไดมากทเดยวในชวงทพายลกโตก าลงพดผานเขามาในชวต ผมเปน รปภ.อยประมาณ 3 เดอน โชคกเขาขางผมอกครง เพอนของเจานายเกาโทรมาชวนผมไปท างานดวยในต าแหนงพนกงานขายอปกรณทใชกบเครองจกรในโรงงานตาง ๆ ซงผมเชอวาผมไดดเพราะธรรมะจรง ๆ ปจจบนผมจะไดเปนทปรกษาใหกบนกลงทน องคกรเอกชน และบคคลส าคญ ในดานความรกปจจบนผมกไดแตงงานกบคนทซอสตยและดแลเอาใจใสผมไดเปนอยางด อยกบครอบครวทเขาใจ ไดปฏบตธรรมสม าเสมอ และภรรยาของผมกเปนอกหนงแรงใจทชวยสนบสนนใหผมไดชวยเหลอเพอนมนษยตามก าลงสตปญญาจะอ านวยและไดมโอกาสสรางกศลตามแนวทางของครอาจารย แตทผมภมใจทสดในตอนนคอ ไดมโอกาสซอบานใหคณพอคณแมอยดวยน าพกน าแรงของตนเอง ส าหรบทานทอานมาถงตอนนแลวกขอใหลองหนมาปฏบตธรรมดนะครบ เพราะถาเรามาปฏบตพฒนากาย ใจ ตามแนวพระพทธศาสนารบรองไดวาจะไดเหนผลในชาตนเลยทเดยว จนมหลายคนเชอวาศาสนาพทธกเหมอนกบวทยาศาสตรตรงทวาจะตองทดลองท าดจงจะไดเหนผลชดเจนดวยตนเอง ทมา : “ชวตนไดดเพราะธรรม”. [2535]. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก www.banjitsumpaat.com/index.php?lay=show&ac=artice...สบคน 15 สงหาคม 2555.
108
ค าถาม 1. บคคลในขาวปฏบตตนสอดคลองกบปธาน 4 อยางไรบาง จงยกตวอยางประกอบ
………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. บคคลในขาวปฏบตตนตามหลกโกศล 3 อยางไรบาง จงยกตวอยางประกอบ …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. ผลของการปฏบตตนของบคคลในขาวสงผลดตอตนเองและสวนรวมอยางไร จงอธบาย …………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
109
แผนการจดการเรยนรท 11
หนวยการเรยนรท 3 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา เรอง มงคล : การไมคบคนพาล การคบบณฑต การบชาผควรบชา รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 2 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ มงคลในหวขอ ไมคบคนพาล คบบณฑต บชาผควรบชา จดเปนธรรมทควรเจรญ (มรรค) พทธศาสนกชน ทกคนพงปฏบตตาม ซงจะสงผลตอความสขความเจรญในชวต
4. สาระการเรยนร • อรยสจ 4 - มรรค (ธรรมทควรเจรญ) : มงคล 38
» ไมคบคนพาล » คบบณฑต »บชาผควรบชา
110
5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายของมงคล (การไมคบคนพาล การคบบณฑต การบชาผควรบชา) ได 2. วเคราะหผลการกระท าตามหลกมงคล (การไมคบคนพาล การคบบณฑต การบชาผควรบชา) ได 3. เสนอแนวทางการปฏบตตนตามหลกมงคล (การไมคบคนพาล การคบบณฑต การบชาผควรบชา) และน าไปปฏบตได
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 กระตนความสนใจ 1. ครน าขาวหรอภาพขาวบคคลทรวมมอกนท ากจกรรมตางๆทแสดงวาเปนการคบคนด มาใหนกเรยน
อาน เชน - ชมรมพอคาไทยรวมมอกนหาตลาดสงสนคาออกไปขายตางประเทศ - ชาวบานพากนไปฟงการบรรยายความรเรอง วธการปองกนโรคตดตอ ซงจดโดยสาธารณสข
ของจงหวด - เดกและเยาวชนถวายเครองไทยธรรมแดพระสงฆ - นกเรยนรนพทประสบความส าเรจในการศกษาในมหาวทยาลยไดมาแนะน าวธการเรยน
ใหแกนกเรยนรนนอง - เกษตรกรดเดนใหค าแนะน าเพอนบานในเรอง การพฒนาวธการปลกพช
2. ครใหนกเรยนชวยกนวเคราะหผลการกระท าจากขาวหรอภาพขาวในขอ 1 โดยการตอบค าถามตอไปน
- การกระท าของบคคลในขาวมผลดตอใครบาง อธบายเหตผล - การกระท าดงกลาว แสดงถงการคบคนประเภทใด
111
3. ครอธบายเชอมโยงความคดใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าของบคคลดงกลาวสอดคลองกบมงคล 38 ในหวขอ การไมคบคนพาล การคบบณฑต และการบชาผควรบชา
ขนท 2 ส ารวจคนหา 1. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความรเรอง มงคล 38 จากหนงสอ
เรยน หนงสอคนควาเพมเตม หองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศ ในหวขอตอไปน 1) การไมคบคนพาล 2) การคบบณฑต 3) การบชาผควรบชา แลวบนทกความรทไดจากการศกษาลงในแบบบนทกการอาน 2. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 3 อธบายความร 1. สมาชกแตละกลมผลดกนอธบายความรทตนไดศกษามาโดยอธบายทละคนแบบเลาเรองรอบวง 2. นกเรยนชวยกนสรปความหมายและความส าคญของมงคล 38 ในหวขอ การไมคบคนพาล การคบ
บณฑต และการบชาผควรบชา 3. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมชวยกนหาขาวหรอบทความ หรอสมภาษณบคคลทปฏบตตน
ตามมงคล 38 ในหวขอ การไมคบคนพาล การคบบณฑต และการบชาผควรบชา มาลวงหนา เพอท ากจกรรมในชวโมงเรยนตอไป
ขนท 4 ขยายความเขาใจ 1. ครสนทนากบนกเรยนถงความพรอมของนกเรยนแตละกลมในการหาขาวมา และถามถงวธหา
ขอมลหรอขาวของแตละกลม 2. นกเรยนแตละกลมน าขาวหรอขอมลทหามารวมกนวเคราะห ตามหวขอใน ใบงานท 3.8 เรอง
มงคลชวต 3. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 5 ขนสรป 1. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานการวเคราะหขาวในใบงานท 3.8 หนาชนเรยน เมอจบการ
น าเสนอผลงานของแตละกลม ใหสมาชกกลมอนชวยกนเสนอแนะเพมเตม 2. ครและนกเรยนชวยกนสรปความหมายและความส าคญของมงคล 38 ในหวขอ การไมคบคนพาล
การคบบณฑต และการบชาผควรบชา จากนนใหนกเรยนชวยกนเสนอแนวทางการปฏบตตนและน าไปปฏบตตาม
112
9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. หนงสอคนควาเพมเตม (1) ญาณส งวร , สมเดจพระ ( เจรญ ส วฑ ฒโน) . 2526. หลกพระพทธศาสนา . กรงเทพมหานคร : ประกายพรก. (2) วศน อนทสระ. 2548. หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา . กรงเทพมหานคร : บรษท เอ. ไอ. เอ. จ ากด (เครอน าทอง). (3) ธรรมปฎก, พระ (ประยกต ปยต โต). [ม.ป.ป. ]. หลกธรรมส าหรบนกศกษา . กรงเทพมหานคร : ธรรมสภา. 3. ตวอยางขาวหรอภาพขาว 4. ขาวหรอบทความ 5. ใบงานท 3.8 เรอง มงคลชวต 6. หองสมด 7. แหลงขอมลสารสนเทศ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 3.8 ใบงานท 3.8 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 3
แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 3
รอยละ 60 ผานเกณฑ
ตรวจรายงานการปฏบตตนตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา
แบบประเมนรายงานการปฏบตตนตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
113
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ..................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................................................................................................ .............................. .................................................................................................... ...................................................................... .... ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................................ .......................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................. ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
114
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
............................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ................................................. ........................................................................................................................................................ ...................... ............................................................................................................ .............................................................. .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ......................................................................... ................................................................................................. .... ............................................................................................................................. .................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
115
แบบบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรม ค าชแจง ใหนกเรยนแตละกลมวางแผนการปฏบตตนตามขอธรรมในกรอบอรยสจ 4 ตามทก าหนด เพอให
สมาชกในกลมน าไปปฏบต แลวรายงานผลการปฏบตตนตามแบบบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา
ขอหลกธรรม ตวอยางการกระท า/พฤตกรรม
1. ไตรสกขา
2. ปธาน 4
3. โกศล 3
4. การคบบณฑต
5. การบชาผควรบชา
หมายเหต นกเรยนแตละกลมอาจวางแผนปฏบตตนนอกเหนอจากตวอยางทไดรบตามความเหมาะสมให
ครผสอนเปนผตรวจกอนน าไปปฏบตจรง
116
ใบงานท 3.8 มงคลชวต
ค าชแจง 1. ใหนกเรยนหาขาวการกระท าของบคคลทสอดคลองกบเรอง การไมคบคนพาล การคบบณฑต
และการบชาผควรบชา ขอมลจากชวตจรงของบคคลทนกเรยนรจก 2. ใหนกเรยนสรปประเดนส าคญของขาวหรอขอมลของบคคลในขอ 1 3. นกเรยนตอบค าถามจากขาว หรอขอมลของบคคลในขอ 1 1. ชอบคคล ............................................................................................................... ......................................... 2. การกระท าของบคคลดงกลาวสอดคลองกบมงคลในเรองใด ยกตวอยางการกระท า
............................................................................................................................. ..........................................
.................................................................................................................................................................... ... 3. ผลดจากการกระท าของบคคลดงกลาว
............................................................................................................................. ..........................................
......................................................................................................................................... .............................. 4. นกเรยนสามารถน าแบบอยางของบคคลในขาว ไปประยกตใชไดอยางไรบาง และคาดวาจะเกดผลดอยางไร
.......................................................................................... .............................................................................
............................................................................................................................. ..........................................
......................................................................................................................................... ..............................
ชอบคคล............................................................. สรปประเดนส าคญ
...................................................................................................... ............................................................
............................................................................................................................. .....................................
............................................................................................................................................................... ...
............................................................................................................................. ..................................... ทมาของขาวหรอขอมล....................................................................................................... .........
117
แผนการจดการเรยนรท 12
หนวยการเรยนรท 4 พทธศาสนสภาษต เรอง ย เว เสวต ตาทโส : คบคนเชนใดยอมเปนเชนนน รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ การคบคนเชนใดยอมเปนเชนนน เปนขอคดทไดจากพทธศาสนสภาษต ซงเปนการเตอนใจบคคลใหรจกคบคน และเปนแนวทางในการปฏบตตนเพอการพฒนาตนเอง
4. สาระการเรยนร • พทธศาสนสภาษต - ย เว เสวต ตาทโส : คบคนเชนใดยอมเปนเชนนน 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมาย ย เว เสวต ตาทโส 2. วเคราะหแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต คบคนเชนใดยอมเปนเชนนน ได
118
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนดภาพ ดงน - ภาพท 1 ภาพผกระท าความผดถกต ารวจจบ - ภาพท 2 ภาพนกเรยนก าลงเรยนหนงสอ - ภาพท 3 ภาพนกกฬาฟตบอลก าลงฝกซอมการเลนฟตบอล - ภาพท 4 ภาพคนนงฟงธรรมทวด - ภาพท 5 ภาพเดกวยรนเลนการพนน 2. ครตงค าถามถามนกเรยน เชน 1) ภาพใดทนกเรยนควรหลกเลยง พรอมอธบายเหตผล - ค าตอบทคาดวาจะไดตรบคอ ภาพท 1 และภาพท 5 โดยมเหตผล คอ ภาพท 1 เปนการ
กระท าทผดกฎหมาย เมอท าผดยอมถกลงโทษ ภาพท 5 เปนการกระท าทไมเหมาะสม ส าหรบการเปนเดกและเยาวชน และถาเปนการพนนกยอมเปนการผดศลธรรม
2) ภาพใดทนกเรยนชอบ พรอมอธบายเหตผล - ค าตอบทคาดวาจะไดรบอาจจะแตกตางกนออกไป เชน ชอบภาพท 2 เพราะการเรยนหนงสอท าใหไดรบความร ชอบภาพท 3 เพราะเปนการออกก าลงกาย ท าใหรางกายแขงแรง ซงการเลนกฬาเปนการ
ฝกเรองความมวนย ความกลาหาญ ความอดทน ความเสยสละ ชอบภาพท 4 เพราะการฟงธรรมนนยอมท าใหจตใจคดไปในทางทดงาม และไดแนวทางใน
การปฏบตตนอยางเหมาะสม
119
3) ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเหนวา กลมบคคลในภาพนนรวมกนท ากจกรรมทดและไมด แสดงวา การคบคนประเภทใดกยอมเปนเชนนน คบคนดกยอมท าดตาม คบคนชวกยอมท าชวตาม
ขนท 2 ขนสอน 1. ครจบคใหนกเรยนโดยคละความสามารถ ใหนกเรยนเกงหรอคอนขางเกงคกบนกเรยนทออนหรอ
คอนขางออน แลวใหนกเรยนแตละคศกษาความรจากหนงสอเรยน หนงสอคนควาเพมเตมหองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศ เรอง พทธศาสนสภาษต ย เว เสวต ตาทโส : คบคนเชนใดยอมเปนเชนนน และอภปรายรวมกนในหวขอตอไปน
1) ลกษณะคนดทางธรรมและคนดทางโลก 2) ลกษณะคนไมดทางธรรมและคนไมดทางโลก 2. นกเรยนแตละคนท าใบงานท 4.1 เรอง คบคน เมอนกเรยนท าใบงานเสรจแลว ใหจบคกบเพอน (ค
เดม) แลวผลดกนอภปรายค าตอบและตรวจสอบความถกตองของค าตอบของกนและกน 3. ครสมนกเรยนบางคออกมาอธบายค าตอบในใบงานท 4.1 ใหเพอนฟงหนาชนเรยน โดยครเปนผ
ตรวจสอบความถกตอง 4. นกเรยนชวยกนคดแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต ย เว เสวต ตาทโส : คบคนเชนใด
ยอมเปนเชนนน เพอเปนขอคดและน าไปปฏบต 5. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความหมาย ความส าคญ และแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต
ย เว เสวต ตาทโส : คบคนเชนใดยอมเปนเชนนน
9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. หนงสอคนควาเพมเตม - ญาณสงวร, สมเดจพระ (เจรญ สวฑ ฒโน). 2526. หลกพระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร :
ประกายพรก. 3. บตรภาพ 4. ใบงานท 4.1 เรอง คบคน 5. หองสมด 6. แหลงขอมลสารสนเทศ
120
10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 4
แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 4
(ประเมนตามสภาพจรง)
ตรวจใบงานท 4.1 ใบงานท 4.1 รอยละ 60 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน ...................................................................................... ............................................................................. ................................................................................................................................. ............................................. ..................................................................................... ..................................................................................... .... ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... .............. .................................................................................................................... .......................................................... ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
121
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.............................................................................................. .................................................................................................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................... ..................................... ............................................................................................. ............................................................................. .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. .................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
122
ใบงานท 4.1 คบคน
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. คนดทางโลกและคนดทางธรรม มความแตกตางกนอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. คนไมดทางโลกและคนไมดทางธรรม มความแตกตางกนอยางไร ................................................................................. ...........................................................................
..............................................................................................……………………………………………………………………………..……………………………………………………………............................................................................................................................................................................................ ..................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ................
3. นกเรยนชวยกนยกตวอยางการกระท าทแสดงวา คบคนเชนใดยอมเปนเชนนน ................................................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................ ....................................
...........................................................................................……………………………………………………………………………..……………………………………………………………........................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................ ...............................
............................................................................................................................................................
123
แผนการจดการเรยนรท 13
หนวยการเรยนรท 4 พทธศาสนสภาษต เรอง อตตนา โจทยตตาน : จงเตอนตนดวยตนเอง รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ การเตอนตนดวยตนเอง เปนขอคดทไดจากพทธศาสนสภาษต ซงเปนการเตอนใจบคคลใหรจกเตอนตนเองใหกระท าในสงทด และเปนแนวทางในการปฏบตตนเพอการพฒนาตนเอง
4. สาระการเรยนร • พทธศาสนสภาษต - อตตนา โจทยตตาน : จงเตอนตนดวยตนเอง 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมาย อตตนา โจทยตตาน ได 2. วเคราะหแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต จงเตอนตนดวยตนเอง ได
124
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนผลดกนเลาประสบการณของตนเองทแสดงวาปฏบตตนในทางทถกตองโดยไมมใคร
มาเตอน เชน - ตนนอนแตเชาตร - ท าการบานสงครตรงเวลา - ท าเวรรกษาความสะอาดหองเรยนตามหนาท - เดนขามถนนบนทางมาลายเปนประจ า 2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าดงกลาวสอดคลองกบพทธศาสนสภาษต อตตนา
โจทยตตาน : จงเตอนตนดวยตนเอง ขนท 2 ขนสอน 1. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง
ปานกลาง คอนขางออน และออน 2. สมาชกแตะละกลมจบคกนเปน 2 ค ใหแตละครวมกนศกษาความรเรอง พทธศาสนสภาษต อตต
นา โจทยตตาน จากหนงสอเรยน หรอแหลงขอมลสารสนเทศ แลวชวยกนท า ใบงานท 4.2 เรอง เตอนตนเอง 3. สมาชกแตละคในกลมผลดกนอธบายค าตอบในใบงานทร 4.2 ใหเพอนอกคหนงฟง ชวยกน
ตรวจสอบความถกตอง และหลอมรวมเปนค าตอบของกลม 4. ครสมนกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอใบงานท 4.2 หนาชนเรยน แลวใหกลมอนทมความคดท
แตกตางกนออกไปน าเสนอเพมเตม ครตรวจสอบความถกตองและใหค าแนะน าเพมเตม 5. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด
125
ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต อตตนา โจทยตตาน : จงเตอนตนดวยตนเอง 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. ใบงานท 4.2 เรอง เตอนตนเอง 3. แหลงขอมลสารสนเทศ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 4.2 ใบงานท 4.2 รอยละ 60 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
126
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน .......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ปญหาและอปสรรค .......................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ................................................. ..................................................................................................................................... ......................................... ......................................................................................... ................................................................................. .... ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. ........................................................... ............................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
127
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................................................. ............ ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ .................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................... ............................................... ................................................................................... ....................................................................................... ....
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
128
ใบงานท 4.2 เตอนตนเอง
ค าชแจง ใหนกเรยนอานเนอเรองทก าหนด แลวตอบค าถาม
ตอย ตาล และตน เปนเพอนสนทกน ในเวลาพกกลางวนพวกเขามกจะมานงคยกนใตตนไมข างรวโรงเรยน ตอย : เมอวานนคณครสอนพทธศาสนสภาษตเรอง อตตนา โจทยตตาน : จงเตอนตนดวยตนเอง ท าให
ฉนนกถงเดกขางบานฉนคนหนงซงก าพราทงพอและแม อยกบยายซงแกมากแลว เดกคนนชออน อายประมาณ 11-12 ป รนเดยวกบพวกเรานแหละ ฉนเคยคยกบเขา เขามความคดตางๆ เหมอนผใหญเลยละ เชน เขาบอกวา จะตองรจกใชจายเงนอยางประหยด เพราะยายแกแลว มเงนอยจ านวนหนงเทานน ซงถาใชอยางประหยดกคงพอใหเขาไดเรยนจนจบปรญญาตร และเขากบอกวาเมอกลบจากโรงเรยนตอนเยน ทกวนเขาจะชวยยายถบาน ท าอาหาร และลางจาน จากนนกท าการบาน โดยไมตองมใครเตอน
ตาล : ฉนเองกเหมอนกนกบอนนนแหละ ฉนกท างานบานชวยพอแมและท าการบานโดยไมตองมใครเตอน
ตน : ฉนกเตอนตนเองบอยเหมอนกน เชน เวลาเพอนไปรายงานหนาชนเรยนแลวพดผ ดๆ กไมหวเราะเยาะเขา เวลานงฟงครอธบายแลวรสกงวงนอน กเตอนตนเองวาใหตงใจฟงครอธบาย มฉะนนแลวจะไมรเรองในสงทเรยน
ตอย : ฉนกมความดเหมอนกนนะ ฉนเตอนตวเองไมใหโลภอยากไดโทรศพทมอถอรนใหม ใหใชของเดมไปกอนและกเคยเตอนตวเองใหรจกพดจาสภาพกบคนอน ฉนกเลยไมพดหยาบ
ตาล : ฉนเหนพวกสอมวลชนทชอบสมภาษณบคคลตางๆ ผทใหสมภาษณบางคนพดจาไมสภาพกบนกขาวแสดงวาผใหสมภาษณคนนนคงไมเตอนตนเอง เลยท าใหคนทวไปมความรสกไมคอยดตอคนนน
ตน : พวกพๆ ชนมธยมศกษาตอนปลายบางคนทพดหาเสยงตอนเลอกตงประธานนกเรยนโดยใชวธการพดหาเสยงวาตนเองด แลวพดวาคนอนเขา แสดงวา ขณะพดนนไมคดและไมเตอนตนเองดวย
ตอย : สรปแลวกรจกเตอนตนเองกดเหมอนกนจะไดไมท าอะไรบกพรอง ผดพลาด เพราะถารอใหคนอนมาเตอนกอาจจชาเกนไป
ตาล : เสยงสญญาณเขาหองเรยนดงแลว พวกเราไปเรยนกนเถอะ
129
1. ใครมการกระท าทแสดงวารจกเตอนตนเอง ยกตวอยางการกระท าพรอมอธบายผลทคาดวาจะไดรบ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………
2. ใครมการกระท าทแสดงถงการไมเตอนตนเอง และมผลอยางไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………… …………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………
130
แผนการจดการเรยนรท 14
หนวยการเรยนรท 4 พทธศาสนสภาษต เรอง นสมม กรน เสยโย : การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา เปนขอคดทไดจากพทธศาสนสภาษต ซงเปนการเตอนใจบคคลใหรจกคดพจารณาอยางถกตองกอนตดสนใจท าการใดๆ เปนแนวทางในการปฏบตตนเพอการพฒนาตนเองและครอบครว
4. สาระการเรยนร • พทธศาสนสภาษต - นสมม กรน เสยโย : การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมาย นสมม กรน เสยโย ได 2. วเคราะหแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา ได
131
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครใหนกเรยนดภาพตอไปน - ภาพท 1 ภาพนกเรยนก าลงทดลองวทยาศาสตร - ภาพท 2 ภาพคนทอผา - ภาพท 3 ภาพชาวสวนกนสวนผสม แลวชวยกนแสดงความคดเหนวา กอนทผลงานในภาพจะประสบความผลส าเรจนน บคคลในภาพ
จะตองคดอยางไรบาง 2. ครเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าสงใดกตามจะตองมการคดหลากหลาย และคด
ใครครวญทบทวนใหรอบคอบ จงจะประสบผลส าเรจเปนอยางด ขนท 2 ขนสอน 1. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) รวมกนศกษาความรเกยวกบพทธศาสนสภาษต
นสมม กรน เสยโย : การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา จากหนงสอเรยน หนงสอคนควาเพมเตม และแหลงขอมลสารสนเทศ แลวบนทกความรทไดลงในแบบบนทกการอาน จากนนรวมกนสรปสาระส าคญ
2. สมาชกแตละคนในกลมท า ใบงานท 4.3 เรอง คดกอนท า เมอท าเสรจแลวใหสมาชกในกลมผลดกนเลาค าตอบของตนในใบงานทละขอ เรยงเปนรายบคคลจนครบทกคน แลวชวยกนสรปค าตอบทถกตอง ซงถอเปนผลงานรวมของกลม
3. ครสมนกเรยน 2-3 กลม ออกมาน าเสนอผลงานในใบงานท 4.3 หนาชนเรยน แลวใหกลมทมความคดเหนหรอค าตอบทแตกตางกนไดน าเสนอเพมเตม
132
4. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 3 ขนสรป 1. นกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบพทธศาสนสภาษต นสมม กรน เสยโย : การใครครวญกอน
แลวจงท าดกวา 2. นกเรยนและครชวยกนคดแนวทางการปฏบตตนตามหลกพทธศาสนสภาษต นสมม กรน เสยโย :
การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา แลวใหนกเรยนน าไปปฏบต 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. หนงสอคนควาเพมเตม (1) ญาณสงวร, สมเดจพระ (เจรญ สวฑ ฒโน). 2526. หลกพระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร : ประกายพรก.
(2) วศน อนทสระ. 2548. หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร : บรษท เอ. ไอ. เอ. จ ากด (เครอน าทอง). 3. บตรภาพ 4. ใบงานท 4.3 เรอง คดกอนท า 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 4.3 ใบงานท 4.3 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
133
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน .......................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ................................................. ..................................................................................................................................................... ......................... ......................................................................................................... ................................................................. .... ปญหาและอปสรรค ............................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................... ............................................. ..................................................................................... ..................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................. ....... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
134
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................. ................. ................................................................................................................. ......................................................... .... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. .............................................................................. ............................................................................................ .... ............................................................................................................................. .................................................
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
135
ใบงานท 4.3 คดกอนท า
ค าชแจง ใหนกเรยนอานกรณศกษา แลวตอบค าถาม
หมบานรนรมยตงอยรมแมน า และมปาไผอยรอบหมบาน ชาวบานสวนใหญมอาชพท าประมง และเผาขาวหลามขายตอมาไมไผเหลอนอยลง ปลาในแมน ากลดนอยลงไปเชนกน ประธานคณะกรรมการหมบานไดมการน าปญหาเรอง อาชพของชาวบาน น าเสนอในทประชม ประธานฯ : วนนผมขอน าเสนอปญหาเรอง ปาไมในชมชนของเรามจ านวนลดลง กบเรองปรมาณปลาใน
แมน าล าคลอง ชต : ฉนคดวาเมอไมไผมนอยลง ไมสามารถน าไปใชในการเผาขาวหลามได เรากเลกการท าขาวหลาม
ขายเปลยนเปนการท าขนมทใชขาวเหนยวเหมอนกนกได เชน ขาวเหนยวหนาสงขยา ขาวเหนยวตด
ชย : ฉนวาไมไผนอยลงไปเนองจากเราไมไดปลกไมทดแทนไมทตดไป ฉะนนเรานาจะรณรงคกนใหปลกปาไผทดแทนไมไผทตดไป และควรมหลกการวาเราจะปลกเพมปละจ านวนเทาไร เปนการแกปญหาและเปนการทดแทนไมไผทถกตด รวมทงเปนการอนรกษอาชพดงเดมของบรรพบรษเราดวย ในขณะทเรายงไมสามารถปลกไมไผใหโตทนใช เรากพยายามใชไมไผใหนอยลงและใชไมไผใหคมคา เชน การท าขาวหลามกใหใสขาวเหนยวใหเตมกระบอก ไมใชใสเพยงครงกระบอกเทานน แลวกคดราคาใหเหมาะสมกบปรมาณทเพมขน
ชอบ : ฉนวาถาไมไผมจ านวนนอยลง เรากซอจากทอนกได จน : ส าหรบเรองปลาในน ามนอยลง เรากไปจบปลาทบรเวณแมน าสายอนทชกชมกวา จอย : ฉนคดวาพวกชาวบานควรเปลยนอาชพประมงเปนอยางอนกได จอน : ฉนคดวาชาวบานเรามความคนเคยเกยวกบอาชพประมงอยแลว กอาจจะปรบเปลยนวธการกได
แทนทจะจบปลาในแมน า แตมาลองขดบอเลยงปลากไดนะ แตตองไปปรกษานกวชาการทางการประมงเสยกอนเพอจะไดมความรกอนทจะท าจรงๆ
ชาต : ฉนวาถาตองการเลยงปลาจรงๆ พวกเรากควรไปศกษาดงานในแหลงทเขามอาชพขดบอเลยงปลา ไปฝกประสบการณจากพวกมอาชพขดบอเลยงปลากนจรงๆ จะไดรวามปญหา อปสรรค และการแกไขอยางไร
ประธานฯ : ทกเรองทเปนปญหานนพวกเราควรคดใหรอบคอบ
136
1. ใครมความคดทสอดคลองกบพทธศาสนสภาษต นสมม กรน เสยโย : การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………
2. นกเรยนควรน าพทธศาสนสภาษต นสมม กรน เสยโย : การใครครวญกอนแลวจงท าดกวา ไปใชในเรองใด
และคาดวาจะเปดผลดอยางไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………….………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….…………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………….
137
แผนการจดการเรยนรท 15
หนวยการเรยนรท 4 พทธศาสนสภาษต เรอง ทราวาสา ฆรา ทกขา เหยาเรอนทปกครองไมดน าทกขมาให รหสวชา ส 21103 รายวชา พระพทธศาสนา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 เวลา 1 ชวโมง ผสอน อาจารยอรสา สนธ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1. มาตรฐานการเรยนร มฐ ส 1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสนา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข 2. ตวชวด มฐ ส 1.1 ม.1/5 อธบายพทธคณและขอธรรมส าคญในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด เหนคณคาและน าไปพฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครว
3. สาระส าคญ เหยาเรอนทปกครองไมดน าทกขมาให เปนขอคดทไดจากพทธศาสนสภาษต ซงเปนการเตอนใจบคคลใหปฏบตตนเปนผปกครองทดและสมาชกทดของครอบครว และเปนแนวทางในการปฏบตตนเพอการพฒนาตนเองและครอบครว
4. สาระการเรยนร • พทธศาสนสภาษต - ทราวาสา ฆรา ทกขา : เหยาเรอนทปกครองไมดทกขมาให 5. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมาย ทราวาสา ฆรา ทกขา ได 2. วเคราะหแนวทางการปฏบตตนตามพทธศาสนสภาษต เหยาเรอนทปกครองไมดน าทกขมาใหได
138
6. สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการใชทกษะชวต
7. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนสวดมนตหมบชาพระรตนตรยและท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง
ขนท 1 น าเขาสบทเรยน 1. ครขออาสาสมคร 4-5 คน ออกมาเลาชวตในครอบครวทเปนสขใหเพอนฟงหนาชนเรยน แลวให
นกเรยนในหองชวยกนหาเหตผลวา เพราะเหตใด ครอบครวของเพอนอาสาสมครเหลานนจงมความสข 2. ครอธบายเชอมโยงความคดของนกเรยนใหรวา ครอบครวทมความสขนน มการกระท าทสอดคลอง
กบพทธศาสนสภาษต ทราวาสา ฆรา ทกขา : เหยาเรอนทปกครองไมดน าทกขมาให ขนท 2 ขนสอน 1. ครอธบายความรเรอง เหยาเรอนทปกครองไมดน าทกขมาใหใหนกเรยนฟง ในประเดนตอไปน 1) ลกษณะของสถาบนครอบครวทอยดวยกนอยางปกตสข 2) ลกษณะของเหยาเรอนทปกครองด 2. นกเรยนศกษาความรเกยวกบพทธศาสนสภาษต ทราวาสา ฆรา ทกขา : เหยาเรอนทปกครองไมด
น าทกขมาให จากหนงสอเรยน หนงสอคนควาเพมเตม และแหลงขอมลสารสนเทศ แลวบนทกความรทไดลงในแบบบนทกการอาน
3. นกเรยนกลมเดม (จากแผนการจดการเรยนรท 1) ก าหนดหมายเลขประจ าตวใหสมาชกแตละคนเปนหมายเลข 1-4 ตามล าดบ
4. ครใหนกเรยนแตละหมายเลขสมภาษณเพอนในประเดนทก าหนดใหในใบงานท 4.4 เรอง สมภาษณครอบครว ตวอยาง และชวยกนสรปผล การกระท าของพอแม หรอหวหนาครอบครวทด มลกษณะอยางไร และสงผลดตอสมาชกในครอบครวอยางไร
139
5. ครสมตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลงานในงานท 4.4 หนาชนเรยน ครตรวจสอบความถกตอง
6. นกเรยนตอบค าถามกระตนความคด ขนท 3 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความหมาย และผลของการปฏบตตนทสอดคลองกบพทธศาสนสภาษต ท
ราวาสา ฆรา ทกขา : เหยาเรอนทปกครองไมดน าทกขมาให 9. สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.1 2. หนงสอคนควาเพมเตม (1) ญาณสงวร, สมเดจพระ (เจรญ สวฑ ฒโน). 2526. หลกพระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร : ประกายพรก.
(2) วศน อนทสระ. 2548. หลกธรรมอนเปนหวใจพระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร : บรษท เอ. ไอ. เอ. จ ากด (เครอน าทอง). 3. ใบงานท 4.4 เรอง สมภาษณครอบครวตวอยาง 4. แหลงขอมลสารสนเทศ 10. การวดและประเมน
วธการ เครองมอ เกณฑ ตรวจใบงานท 4.4 ใบงานท 4.4 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจแบบบนทกการอาน แบบบนทกการอาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล
ระดบคณภาพ2 ผานเกณฑ
สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
สงเกตความมวนย ใฝเรยนร และมงมนในการท างาน
แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 4
แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 4
รอยละ 60 ผานเกณฑ
140
ตรวจแผนผงความคด เรอง พทธศาสนสภาษต
แบบประเมนแผนผงความคด เรองพทธศาสนสภาษต
ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ
11. บนทกหลงสอน ผลการสอน .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................. ............................. ปญหาและอปสรรค .................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................. ......................................................................................... .... ขอเสนอแนะและวธการแกไข ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ลงชอ ................................................... ผสอน
(นางอรสา สนธ)
141
ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนร
.......................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ลงชอ ...................................................
(.................................................) หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
ความเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ ........................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................... ................................................................................................ ....
ลงชอ ...................................................
(.................................................) รองผอ านวยการฝายวชาการ
142
ใบงานท 4.4 สมภาษณครอบครวตวอยาง
ค าชแจง ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตามทก าหนด
1. ใหนกเรยนแตละหมายเลขสมภาษณเพอน ดงน - หมายเลข 1 สมภาษณเพอนหมายเลข 2 - หมายเลข 2 สมภาษณเพอนหมายเลข 3 - หมายเลข 3 สมภาษณเพอนหมายเลข 4 - หมายเลข 4 สมภาษณเพอนหมายเลข 1
2. หวขอสมภาษณ มดงน - หวหนาครอบครวตวอยางคอใคร ทานมความประทบใจเกยวกบครอบครวตวอยางททานเสนอมา
อยางไร ท าไมทานจงคดวา ครอบครวนนาจะเปนครอบครวตวอยาง - ผน า หรอหวหนาครอบครว หรอพอแมในครอบครวตวอยางน มการกระท าอยางไรทควรน ามา
เปนแบบอยาง 3. เมอทกหมายเลขสมภาษณกนเรยบรอยแลวใหชวยกนสรปวา การกระท าของพอแม หรอหวหนา
ครอบครวทด มลกษณะอยางไร และสงผลดตอสมาชกในครอบครวอยางไร