a r a l i n g p a n l i p u n a n 7 - m o d u l e 1 q u a

13
ARALING PANLIPUNAN 7-Module 1 (1 st Quarter) Page | 1 San Sebastian School, Inc. Science City of Muñoz, Nueva Ecija Maituturing na ang tao ang isa sa mahahalagang salik sa kaunlaran ng isang bansa. Ang mabilis na paglaki ng populasyon ay mayroong matinding implikasyon sa aspektong pangkabuhayan ng mga bansa. Sa kasalukuyang panahon, tinatayang mahigit pitong bilyon ang populasyon ng daigdig. Hindi nakapagtatakang na sa Asya ang halos 60 posyento nito o mahigit sa apat na bilyon katao. Kung ihahambing sa mga iba pang kontinente, ang Asya rin ang may pinakamataas na antas ng paglaki ng populasyon. Sa araling ito ay tatalakayin ang yamang tao ng Asya at ang implikasyon nito sa pag-unlad ng lipunang Asyano. Sa araling ito, ang mga sumusunod na layunin ay inaasahang matamo ng mga mag-aaral. Gamit ang emoticons bilang panukat, lagyan ng tsek (/) kung ano ang iyong nararamdaman sa mga layuning nakahayag sa ibaba. BAGO ANG ARALIN MGA LAYUNIN MATAPOS ANG ARALIN Magagawa kong: 1. Suriin ang kaugnayan ng populasyon ng mga bansa sa Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay sa komposisyon ayon sa gulang, inaasahang haba ng buhay, at kasarian. 2. Suriin ang epekto ng paglaki ng populasyon at makapagmungkahi ng mga maaaring maging solusyon nito para sa pagpapaganda ng kalidad ng pamumuhay sa Asya. 3. Pahalagahan ang yamang tao ng Asya sa pamamagitan ng paggawa ng newspaper clippings. 4. Suriin ang kaugnayan ng populasyon ng mga bansa sa Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay sa komposisyon ayon sa gulang, inaasahang haba ng buhay, at kasarian. Aralin 4 YAMANG TAO NG ASYA Pinagkunan: https://travelience.com/blog/why-tokyo/ I-tsek ang emoticon na: kung sa iyong palagay ay kayang-kaya mo ang inihayag na layunin kung sa iyong palagay ay wala kang ideya sa aralin na ito.

Upload: others

Post on 08-Dec-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 1

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Maituturing na ang tao ang isa sa mahahalagang

salik sa kaunlaran ng isang bansa. Ang mabilis na

paglaki ng populasyon ay mayroong matinding

implikasyon sa aspektong pangkabuhayan ng mga

bansa. Sa kasalukuyang panahon, tinatayang

mahigit pitong bilyon ang populasyon ng daigdig.

Hindi nakapagtatakang na sa Asya ang halos 60

posyento nito o mahigit sa apat na bilyon katao.

Kung ihahambing sa mga iba pang kontinente, ang

Asya rin ang may pinakamataas na antas ng paglaki

ng populasyon. Sa araling ito ay tatalakayin ang

yamang tao ng Asya at ang implikasyon nito sa

pag-unlad ng lipunang Asyano.

Sa araling ito, ang mga sumusunod na layunin ay inaasahang matamo ng mga mag-aaral. Gamit ang

emoticons bilang panukat, lagyan ng tsek (/) kung ano ang iyong nararamdaman sa mga layuning

nakahayag sa ibaba.

BAGO ANG

ARALIN MGA LAYUNIN

MATAPOS ANG

ARALIN

Magagawa kong:

1. Suriin ang kaugnayan ng populasyon ng mga bansa sa

Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa

kasalukuyang panahon batay sa komposisyon ayon sa

gulang, inaasahang haba ng buhay, at kasarian.

2. Suriin ang epekto ng paglaki ng populasyon at

makapagmungkahi ng mga maaaring maging

solusyon nito para sa pagpapaganda ng kalidad ng

pamumuhay sa Asya.

3. Pahalagahan ang yamang tao ng Asya sa

pamamagitan ng paggawa ng newspaper clippings.

4. Suriin ang kaugnayan ng populasyon ng mga bansa sa

Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa

kasalukuyang panahon batay sa komposisyon ayon sa

gulang, inaasahang haba ng buhay, at kasarian.

Aralin

4 YAMANG TAO NG ASYA

Pinagkunan: https://travelience.com/blog/why-tokyo/

I-tsek ang emoticon na:

kung sa iyong palagay ay kayang-kaya mo ang inihayag na layunin

kung sa iyong palagay ay wala kang ideya sa aralin na ito.

2 | P a g e A R A L I N G P A N L I P U N A N 8 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r )

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Ang balangkas sa ibaba ay magiging gabay mo sa pag-aaral sa araling ito.

Ang yamang tao ang pinakamakapangyarihan at pinakamahalagang yaman ng

Asya at maging ng buong mundo. Ang mga Asyano ang tagapaglinang ng mga likas na

yaman ng rehiyon. Kung walang tao, wala ring lakas-paggawa (labor force) na

magtataguyod ng iba’t ibang gawain para sa pagsulong ng Asya. Mahigit kalahati ng

buong populasyon ng mundo ay nasa Asya. Ibig sabihin, ang Asya ang pinakamatao sa

lahat ng kontinente. Kalakasan o kahinaan ba ng Asya ang malaki nitong populasyon?

PICTO-ANALYSIS

Patuloy ang pagdami ng bilang ng tao sa Asya at sa

buong daigdig. Suriin mo ang larawan at sagutan ang mga

pamprosesong tanong.

Pamprosesong Tanong:

1. Tungkol saan ang larawan?

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

2. Batay sa iyong pagsusuri, anong katanungan ang nabuo sa iyong isipan sa pagsusuri mo sa

larawan?

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

3. Sa iyong palagay, saan maaaring makuha ang kasagutan sa mga nabuo mong katanungan?

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

YAMANG TAO

NG ASYA

• Populasyon

• Komposisyon ng Gulang

• Inaasahang Haba ng Buhay

• Kasarian

• Uri ng Hanapbuhay

• Bahagdan ng Marunong Bumasa at Sumulat

• Migrasyon

Hello Sebastinians! Masaya ako at ikaw ngayon ay nasa huling aralin na

ng modyul na ito.Kaya naman, muli kitang hinahamon na basahin ng maigi

ang mga teksto at sagutin ng maayos ang mga gawaing inilaan para sa iyo.

Simulan mo ito sa Gawain 1. Good luck! 😊

Gawain 4.1 For every 10 people in the

world, 6 are from Asia.

Pinagkunan:

https://www.pinterest.ph/p

in/1829656070495996/

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 3

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

YAMANG TAO NG ASYA Ang yamang tao ng Asya ay tumutukoy sa

talino, kasanayan, abilidad, at lakas ng mga Asyano sa

paglikha ng produkto at serbisyo para sa

kapakinabangan ng rehiyon at ng buong mundo. Sila

ang pangkat ng Asyano na may kasanayan at

kakayahang maghanapbuhay upang mapaunlad ang

sarili, gayundin ang kanilang lipunan.

Ang yamang tao ng Asya ay gumagamit ng

talino, kakayahan, kasanayan, abilidad, at lakas sa paglikha ng produkto at serbisyo. Sa kanila

nakasalalay ang inaasahang maayos na paggamit ng lahat ng likas na yaman upang makamit ang

kaunlaran ng Asya. Ang mga likas na yaman ng rehiyon, kung hindi lilinangin at idadaan sa prosesong

nauukol sa paglikha ng mga produkto at serbisyo, ay hindi magiging kapaki-pakinabang. Kaya naman,

madaling mahihinuha na nagiging mahalagang salik ng produksiyon ang yamang tao ng Asya sapagkat

sila ang gumagamit ng talino ng lakas upang lalo pang mapagyaman, mapaunlad at gawing kapaki-

pakinabang ang mga likas na yaman.

SURI-LARAWAN

Suriin ang mga larawan sa ibaba na bumubuo sa yamang tao ng Asya at pagkatapos ay sagutin ang

mga pamprosesong tanong.

Mga Pamprosesong tanong:

1. Ano ang ipipakita ng mga larawan?

2. Base sa mga larawan, ano ang implikasyon ng tao sa pagpapaunlad ng isang bansa?

Pinagkunan: http://clinicatajy.com/web/dia-del-trabajador/

Para sa karagdagan pang kaalaman, magtungo sa iyong Lampara

LMS at basahin ang teksto sa Aralin 4 (Yamang Tao ng Asya) o kaya

naman ay panuorin ang video tungkol sa Yamang Tao ng Asya gamit ang

link na https://youtu.be/r2urnSNZGnk Ito ay makatutulong sa iyo ng

malaki sa pagsagot ng mga susunod na gawain.

Gawain 4.2

Pinagkunan: http://clinicatajy.com/web/dia-del-

trabajador/

Pinagkunan: https://news.abs-

cbn.com/video/news/12/02/17/fishing-ban-sa-

tamban-ipinatupad-sa-zamboanga

Pinagkunan:

https://angelicagonzalezblanco.com/federal-

skilled-worker/?lang=en

4 | P a g e A R A L I N G P A N L I P U N A N 8 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r )

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

3. Ano ang epekto sa ekonomiya ng isang bansa ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga

taong walang trabaho?

4. Ikaw bilang Asyano, paano mo lilinangin ang iyong kakayahan bilang mamamayan ng iyong

bansa upang makatulong sa kaunlaran ng iyong lipunan?

Para sa susunod na Gawain, suriing mabuti ang talahanayan na

nagpapakita ng iba’t ibang katangian ng populasyon. Ang pagsusuri mo

rito ang siyang magiging batayan mo sa pagsagot sa susunod na Gawain.

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 5

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Talahanayan 1: Katangian ng Populasyon sa Asya

Bansa Populasyon

Gulang Life

Expectancy

Rate

Growth

Rate

Kasarian

0-14 15-65 65+ Babae Lalaki

Afghanistan 28,149,916 43.2 54.4 2.5 44.65 2.47 14,578,682 13,571,234

Armenia 3,082,951 17.4 72.7 9.9 72.96 0.02 1,436,966 1,645,985

Azerbaijan 8,832,172 22.7 71 6.3 76.01 0.81 4,316,716 4,515,456

Bahrain 791,473 20.2 77.2 2.6 75.40 1.24 454,152 337,321

Bangladesh 162,220,762 33.6 61.6 4.8 60.63 1.27 82,032,166 80,188,596

Bhutan 697,335 28.4 65.8 5.8 66.71 1.24 367,331 329,704

Brunei 399,687 25 71.3 3.7 75.96 1.73 206,305 193,382

Cambodia 14,805,358 31.9 64.3 3.8 65.52 1.78 7,244,747 7,560,611

China 1,345,750,973 17.4 73.5 9.1 74.51 0.49 698,405,850 647,345,123

Georgia 4,260,333 15.5 68.4 16.1 76.93 -0.33 2,003,918 2,256,415

India 1,198,003,272 29.3 65.2 5.6 66.46 1.38 618,942,535 579,060,737

Indonesia 229,964,723 27 66.6 6.4 71.05 1.10 114,807,198 115,157,525

Iran 74,195,741 23.9 71.7 5.1 71.43 0.94 37,729,913 36,467,828

Iraq 30,747,296 37.6 59.3 3.1 70.25 2.45 15,545,729 15,201,567

Israel 7,169,556 27.5 62.2 10.3 80.86 1.63 3,555,439 3,614,117

Japan 127,156,225 13.5 62.6 23.9 82.17 -0.24 61,939,779 65,216,446

Jordan 6,316,432 34.9 60.2 4.9 79.92 2.16 3,239,280 3,239,280

Kazakhstan 5,428,200 24.4 68.8 6.7 68.19 0.40 7,447,034 8,189,953

North Korea 6,320,429 22 68.7 9.3 64.13 0.39 11,804,293 12,101,777

South Korea 48,332,820 15.1 7.3 11.9 78.81 0.26 23,931,788 24,401,032

Kuwait 2,985,046 25.1 72.3 2.1 77.89 3.50 1,777,238 1,207,808

Kyrgyzstan 5,482,200 29.6 65.5 4.9 69.74 1.41 2,704,978 2,777,222

Laos 6,320,429 36.1 60.1 3.7 56.96 2.29 3,153,478 3,166,951

Malaysia 27,467,837 29.4 65.5 5.1 73.55 1.70 13,946,639 13,521,198

Maldives 309,430 21.2 65.5 5.1 73.55 1.70 156,260 153,170

Mongolia 2,670,966 27.1 68.9 4 67.98 1.50 1,320,984 1,349,982

Myanmar 50,019,775 27.1 67.8 5.1 64.9 1.75 24,433,683 25,586,092

Nepal 29,330,505 33.5 62 4.4 65.81 1.42 14,567,674 14,762,832

Oman 2,845,415 30.8 66 3.2 73.97 2.00 1,605,162 1,240,253

Pakistan 180,808,096 34.7 61 4.2 65.62 1.51 93,101,700 87,706,396

Philippines 91,983,102 34.3 61.3 4.3 71.38 1.93 46,327,763 45,655,339

Qatar 1,409,423 12.5 86.7 0.8 75.51 0.87 1,062,942 346,481

Singapore 4,736,878 14 78.3 7.8 82.06 0.86 2,380,071 2,356,807

Sri Lanka 20,237,730 24.9 67 8.1 75.30 0.86 9,965,629 10,272,101

Syria 21,906,156 34.6 61.6 3.8 74.46 1.95 11,056,330 10,849,826

Tajikistan 6,952,223 33.7 63 33 65.68 1.85 3,432,263 3,519,960

Thailand 67,764,033 19.5 71 9.5 73.36 0.60 33,327,947 34,436,086

Timor-Leste 1,133,594 43 53.5 3.5 67.61 2.00 577,044 556,550

Turkey 74,815,703 26.2 67.4 6.4 72.23 1.27 37,579,409 37,236294,

Turkmenistan 5,109,881 27.2 68.8 4.1 68.20 1.14 2,517,980 2,591,901

UAE 4,598,600 20.5 78.5 0.9 76.32 3.56 3,093,246 1,505,354

Uzbekistan 27,488,220 25.8 69.5 4.7 72.24 0.94 13,664,259 13,823,961

Vietnam 88,068,900 24.9 69.6 5.5 71.94 1.10 43,498,243 44,570,657

Yemen 23,580,220 42.5 54.9 2.6 63.36 2.71 11,922,786 11,657,434

en.worldstat.info/Asia/List_f_countries_by_Net_migration_rate UN Statistics Division Department of Economic and Social Affairs. “World Population Prospects: The 2008 Revision”

6 | P a g e A R A L I N G P A N L I P U N A N 8 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r )

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Talahanayan 2: Katangian ng Populasyon sa Asya

Bansa

Bahagdan

ng

Marunong

Bumasa

Bahagdan

ng

MIgrasyon

Unemployment

Rate

GDP Per

Capita

Afghanistan 29.0 3.3 36.0 1,000

Armenia 96.6 -3.8 7.0 5,500

Azerbaijan 99.8 -1.1 6.0 10,300

Bahrain 94.6 16.1 15.0 27,900

Bangladesh 56.8 -1.6 5.0 735

Bhutan 47.0 0 4.0 6,200

Brunei 92.7 2.6 3.7 50,000

Cambodia 73.6 -0.3 1.68 2,200

China 92.2 -0.3 4.1 8,500

Georgia 99.7 -4.1 16.3 5,600

India 74.04 -0.1 3.8 3,700

Indonesia 90.4 -1.2 6.56 4,700

Iran 77.0 -0.1 11.5 13,200

Iraq 78.2 0 18 3,501

Israel 97.1 2.1 7.1 31,282

Japan 99.0 0 4.5 35,200

Jordan 92.6 -14.3 11.9 4,666

Kazakhstan 99.5 -3.3 6.1 13,200

North Korea 99 0 NA 1,800

South Korea 97.9 0 3.7 32,150

Kuwait 93.3 0.7 1.5 62,664

Kyrgyzstan 98.7 -2.6 8.2 2,400

Laos 73.8 -1.2 2.5 2,700

Malaysia 88.7 -0.4 3.0 15,800

Maldives 94.7 -12.6 14.5 6,405

Mongolia 94.6 0 11.7 3,056

Myanmar 89.9 -0.3 5.5 1,310

Nepal 60.3 0.6 NA 619

Oman 81.4 -0.5 24.4 25,221

Pakistan 54.9 -2.2 507 2,800

Philippines 92.6 -1.3 6.9 4,100

Qatar 96.3 -4.9 0.5 92,501

Singapore 92.5 4.6 1.9 60,500

Sri Lanka 90.6 -22 4.2 5,700

Syria 79.6 -11.2 9.2 5,100

Tajikistan 99.7 -1.2 60.0 2,100

Thailand 92.6 0 1.2 9,500

Turkey 94.1 0.5 8.0 10,498

Turkmenistan 98.8 -1.9 70 4,722

UAE 77.9 19.0 4.3 45,653

Uzbekistan 99.3 -2.7 8.0 3.300

Vietnam 94.0 -0.4 2.9 3,400

Yemen 63.91 0 35.0 1,361

data.world.bank.org/indicator/NY.CDP.PCAP.CD www.tradingseconomics.com/mongolia/unemployment

www.arabianbusiness.com/oman_economy_growin g

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 7

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

HIGHEST-LOWEST (DATA ANALYSYS)

Gamit ang dalawang talahanayan sa ibaba, tukuyin kung anong bansa ang may pinakamataas at

pinakamababang bilang pagdating sa iba’t ibang katangian ng populasyon ng Asya.

INDIKASYON HIGHEST LOWEST

Populasyon

Gulang

0-14

15-65

65+

Life Expectancy Rate

Growth Rate

Kasarian Babae

Lalaki

Literacy Rate

Bahagdan ng Migrasyon

Unemployment Rate

GDP Per Capita

PAGSUSURI NG KASO

Suriin ang teksto sa ibaba tungkol sa populasyon ng India at pagkatapos ay sagutin ang mga

pamprosesong tanong.

Gawain 4.3

Gawain 4.4

Matapos mong suriin ang iba’t ibang indikasyon ng populasyon ng

Asya, subukan mo naman ngayon basahin ang isang kaso ng India tungkol sa

suliraning kinahaharap nito pagdating sa populasyon.Sa pagkakataong ito,

basahin at suriin mo ang kaso ng India.

POPULASYON NG INDIA

Ang India ang pangalawa sa mga bans sa daigdig na may pinakamalaking populasyon na

umaabot ng humigit kumulang na 1.22 bilyon. Pangalawa ito sa China na may humigit kumulang

na 1.35 bilyong populasyon. Sa bilang na ito tinataya na 17.31% nang kabuuang tao sa daigdig

ay naninirahan sa India.

Ilan sa mga pangunahing dahilan ng paglaki ng populasyon ng India ay kahirapan,

relihiyon at kulturam mataas na fertility rate, pagbaba ng mortality, at migrasyon. Ayon sa ABC

News humigit kumulang 33 bata ang isinisilang sa India kada minute, 2,000 bata kada oras, at

umaabot sa 48,000 kada araw. Ang patuloy na paglaki ng populasyon ng India ay nagdudulot ng

pagbagal ng pag-unlad ng ekonomiya nito.

Dahil sa pagdami ng tao mas marami ang naghahati-hati sa pinagkukunang yaman nito.

Ang dating para sa isang tao ngayon ay pinaghahatian na nang dalawa o higit pa. ang

pangyayaring ito ay nagdudulot ng kakapusan sa pagkain, damit, tirahan, gamut, at maging

hanapbuhay. Dahil kapos sa pagkain, maraming kabataan ang malnourish at nagkakasakit na

hindi rin kayang ipagamot dahil sa kakulangan ng gamot, doctor, at ospital sa bansa.

8 | P a g e A R A L I N G P A N L I P U N A N 8 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r )

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang dahilan ng patuloy na paglaki ng populasyon sa India?

2. Nakaaapekto ba ang populasyon sa pamumuhay ng mga tao sa India? Patunayan.

3. Paano nakaaapekto ang populasyon sa kapaligiran ng India?

4. Paano nakaaapekto ang patuloy na paglaki ng populasyon sap ag-unlad ng India?

5. Para sa iyo, ano kaya ang maaari maging solusyon ng problemang ito hindi lamang ng India kundi

pati na rin ang iba pang bansa sa Asya?

Ang India ay isa sa mga bansang papaunlad pa lamang, limitado ang hanapbuhay na

puwedeng pagkakitaan ng tao kaya mataas ang unemployment at underemployment. Dahil sa

kawalan ng hanapbuhay o pagkakaroon ng mababang kita ng mamamayan mas unang

tinutugunan ang pangunahing pangangailangan ng pamilya gaya ng pagkain, damit, at tirahan.

Karaniwang hindi napag-uukulan ng pansin ay ang edukasyon. Walang kakayahan ang magulang

na mapagtapos ng pag-aaral ang kanilang mga anak. Kadalasan ay pinatitigil na sap ag-aaral ang

mga anak upang makatulong sa paghahanapbuhay. Dahil konti ang kita ng mamamayan, maliit

din ang kita ng pamahalaan. Hindi ito sumasapat upang matugunan ang mga pangunahing

serbisyong kailangan ng mamamayan. Wala ring sapat na puhunan ang pamahalaan upang

makapagpatayo ng mga imprastraktura gaya ng mga daan, tulay, Paliparan, at iba pa upang

mahikayat ang mamumuhunan sa bansa.

Pinagmulan: https://www.jsk.gov.in/impactof_population_growth.asp https://www1bpt.bridgeport.edu/~darmri/population_explosion.html

Kamusta ang iyong paglalakbay sa aralin? Maligaya ako at nakarating ka sa

bahaging ito. Ngayon, para sa iyong huling misyon, upang subukin ang iyong

mga natutunan sa araling ito, hinahamon kita na sagutan ang mga sumusunod

na gawain at pagsasanay na siyang magpapalalim pa ng iyong pag-unawa.

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 9

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Pagpapalalim

Ngayong alam mo na ang mga dapat mong mabatid tungkol sa yamang tao ng Asya, sumulat ka naman ngayon

ng iyong repleksiyok ukol sa kahalagahan nito. Dugtungan lamang ang mga pangungusap sa loob ng kahon.

Paglalagom

1. Ang mga tao ay mahalaga sa pagtataguyod ng bansa dahil…

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

2. Ang aking mga kakayahan bilang tao ay makatutulong sa…

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

3. Batay sa aralin, pinahahalagahan ko ang… dahil…

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Ang kalidad ng yamang tao ay napakahalagang salik sa pag-unlad ng bansa.

Malaki ang gampanin ng mga mamamayan sa paglinang ng kalikasan upang mapalago

ang ekonomiya. Karapat-dapat lamang pagyamanin ang yamang tao dahil sa malaking

papel nito sa kalagyan ng bawat bansa.

Mahalagang tandaan na…

• Ang yamang tao ang pinakamakapangyarihan at pinakamahalagang yaman ng Asya

at maging ng buong mundo.

•Ang yamang tao ay tumutukoy sa talino, kasanayan, abilidad, at lakas ng mga

Asyano sa paglikha ng produkto at serbisyo para sa kapakinabangan ng rehiyon at

ng buong mundo.

•Ginagamit sa pagtataya ng implikasyon ng populasyon sa pag-unlad ng kabuhayan

ng isang lugar ang: gulang, kasarian, population growth rate, life expectancy,

literacy rate, unemployment rate, GDP Per capita, at migrasyon.

Sa bahaging ito, matapos mong lakbayin ang buong aralin, hinahamon

kita na muli mong balikan ang mga layunin sa simula at sagutin ang bahagi ng

“Pagkatapos ng Aralin”.

10 | P a g e A R A L I N G P A N L I P U N A N 8 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r )

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Learning Competency: Napahahalagahan ang ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng

kabihasnang Asyano.

Panuto: Gamit ang link sa ibaba, suriin ang video na pinamagatang “Prehistory”.

Video Link: https://youtu.be/rLFGra2TiTE

Tanong: Paano nakaaapekto ang ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang

Asyano?

CLAIM OR ANSWER:

EVIDENCE 1:

EVIDENCE 2:

REASONING: Ang mga napili kong ebidensiya ay sumusuporta sa aking pahayag (claim)

dahil…

CLAIM-EVIDENCE-REASONING

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 11

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Engaging Scenario

Maraming lugar pa rin sa Asya ang maituturing na mga isolated areas katulad nalang ng mga

lugar na malapit sa mga ilog, kagubatan, disyerto, isla, at kabundukan. Bilang mga young volunteer

scientist at researchers, ang inyong grupo ay naatasang magpunta sa mga lugar na nabanggit upang

pag-aralan ang pamumuhay ng mga taong naninirahan dito. Kayo ay magsasagawa ng isang

obserbasyon tungkol sa pamumuhay ng mga tao at kung paano sila umaangkop sa kanilang kapaligiran.

Inaasahan na kayo ay makabubuo ng term paper na nagpapakita ng mga pagkakasunod-sunod na

proseso ng obserbasyong ginawa. Ang inyong output ay isusumite sa mga expert scientist at historians

ng inyong bansa, at ito ay tatayain gamit ang mga pamantayan na: nilalaman, presentasyon,

organisasyon, pagsusuri ng mga datos, at pangangalap ng kaugnay na panitikan.

Gabay sa pagbuo ng Performance Task (Inaasahang Pagganap):

1. Ang inyong klase ay hahatiin sa limang grupo.

2. Ang bawat grupo ay bubunot kung anong uri ng kapaligiran ang kanilang gagawan ng

obserbasyon. Ang mga ito ay ang mga sumsunod:

a) Ilog

b) Kagubatan

c) Disyerto

d) Isla

e) Kabundukan

3. Dahil sa pandemyang ating kinahaharap, ipagpapalagay lamang na kayo ay pupunta sa mga

ganitong uri ng kapaligiran kung kaya’t kayo ay maaaring sumangguni sa internet upang

makakalap ng mga impormasyon na gagamitin sa paggawa ng term paper.

4. Gawan ng obserbasyon ang naitalagang lugar at sundin ang mga sumusunod na proseso:

a) Pahinang Pamagat

b) Maikling Panimula

c) Paglalarawan sa Napiling Uri ng Kapaligiran

d) Paglalarawan sa mga Maaaring Maging Epekto ng Pagbabago sa Kapaligiran

e) Mungkahing Solusyon sa mga Dulot ng Pagbabago sa Kapaligiran

f) Paglalagom at Repleksyon

5. Gawin ang term paper gamit ang mga pamatnubay na katanungan at panuntunan.

a) Paano inaangkop ng tao ang kanilang pamumuhay sa kapaligiran na mayroon sila?

Magbigay ng halimbawa ng mga uri ng pamumuhay na maaaring matagpuan sa uri ng

kapaligiran na naiatas sa inyo.

b) Anu-ano ang mga posibleng maging problema ng mga pamayanan na matatagpuan sa

mga ganitong uri ng kapaligiran?

c) Anu-ano ang mga mungkahing solusyon sa mga posibleng problema ng pamayanan na

may ganitong uri ng kapaligiran? Paano ito makatutulong sa pamumuhay ng mga tao?

d) Ano ang bahaging ginagampanan ng kapaligiran at tao sa paghubog ng isang

kabihasnan?

PANAPOS NA GAWAIN

Layunin mo sa bahaging ito ang mailipat sa totoong sitwasyon ang

iyong mga natutunan. Sundan mo sa susunod na Gawain kung paano

maisasagawa ang pinakamahalagang Gawain sa araling ito.

12 | P a g e A R A L I N G P A N L I P U N A N 8 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r )

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

RUBRIC PARA SA OUTPUT

Pamantayan Napakahusay

(4)

Mahusay

(3)

Nalilinang

(2)

Nagsisimula

(1)

Nilalaman

Wasto ang lahat ng

impormasyon.

Nagdagdag ng mga

impormasyon na

makatutulong sa mga

mambabasa/manunuod

upang higit na lumawak

ang kanilang kaalaman.

Wasto ang lahat ng

impormasyon.

Naipahayag ang

mga kailangang

kaalaman tungkol

sa paksa.

May ilang maling

impormasyon.

Naipahayag ang

mga kailangang

kaalaman tungkol

sa paksa.

Maraming maling

impormasyon.

Hindi naipahayag

ang kailangang

kaalaman tungkol

sa paksa.

Presentasyon

Maayos ang presentasyon

ng mga nilalaman at mga

datos. Naipapakita ang

kahusayan at kaalaman

tungkol sa naturang

paksa.

Maayos ang

presentasyon ng

mga nilalaman at

mga datos.

Naipakita ang

kaugnayan sa

paksa.

Hindi gaanong

maayos ang

presentasyon ng

mga nilalaman at

mga datos. Hindi

gaanong naipakita

ang ugnayan nito

sa paksa.

Hindi maayos

ang presentasyon

ng mga nilalaman

at mga datos.

Hindi naipakita

ang ugnayan nito

sa paksa.

Organisasyon

May kaisahan at maayos

na nailahad ang mga

impormasyon nang

naaayon sa makatwirang

paraan.

Inilahad ang mga

impormasyon nang

naaayon sa

makatwirang

paraan.

Ang mga

impormasyon ay

pabago-bago ang

pamamaraan ng

paglalahad.

Walang malinaw

na ayos ang mga

nilahad na

impormasyon.

Pagsusuri ng

mga Datos

Naipapakita ang

kahusayan sa pagsusuri

ng mga nakalap na datos

sa pamamagitan ng pag-

uugnay-ugnay bawat isa.

Ang mga datos na

nakalap ay nasuri

nang maayos.

Inilahad ang mga

datos ngunit

walang

pagsusuring

ginawa.

Walang datos na

nakalap at walang

pagsusuring

ginawa.

Pangangalap

ng mga

Kaugnay na

Panitikan *para sa Science lamang

Binanggit ang mga may-

akda sa mga

pangungusap na ginamit

sa term paper.

Gumamit ang mga bata

ng isang batayang pormat

sa pagsusulat ng

sanggunian at mga sipi.

Nilista ang mga

sanggunian sa

tamang ayos.

Nilista ang mga

sanggunian ngunit

hindi sinunod ang

tamang ayos.

Hindi naglista ng

mga sanggunian

at mga sipi.

Mga Sanggunian

Abejo, R. G., Jose, M. d., Reguindin, J. S., Ong, J. A., & Mallari, A. T. (2017). Kasaysayan ng Asya.

(P. Camagay, Ed.) Quezon City, NCR, Philippines: Vibal Group, Inc.

Blando, R. C., Sebastian, A. A., Espiritu, A. C., Golveque, E. C., Jamora, A. M., Capua, R. R., . . .

Mariano, R. R. (2014). ASYA: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba. Pasig City:

Enduresources Publishing, Inc.

Francisco, V. J. (2016). Araling Asyano. (R. R. Villamor, Ed.) Quezon City, NCR, Philippines: The

Library.

Trainers, P. E. (2016). Learning Module: Heograpiya ng Asya. Makati City: Private Education

Assisstance Committee (PEAC).

A R A L I N G P A N L I P U N A N 7 - M o d u l e 1 ( 1 s t Q u a r t e r ) P a g e | 13

San Sebastian School, Inc.

Science City of Muñoz, Nueva Ecija

Pangalan:____________________________ Date:________________

Baitang/Seksiyon:_____________________ Nakuha:______________

(Aralin 4)

A. Suriin kung tama o mali ang bawat pangungusap. Kung tama, lagyan ng tsek (✓) ang patlang.

Kung mali, salungguhitan ang salita o pariralang nagpamali at isulat ang tamang sagot.

________________1. Ang batang populasyon ay binubuo ng mga Asyanong 0-14 na taong gulang na

umaasa sa iba para matugunan ang pangangailangan.

________________2. Ang Hapon ang may pinakamaraming bilang ng matandang populasyon sa

Asya.

________________3. Ayon sa World Health Organization, mas mahaba ang buhay ng kababaihan

kaysa kalalakihan.

________________4. Ang Korea, Singapore, Qatar, Bahrain, at United Arab Emirates ay may

mababang life expectancy dahil sa mauunlad na ekonomiya at mahuhusay na serbisyong medikal ng

mga ito.

________________5. Ang bansang may malaking bahagi ng gitnang populasyon ay maaaring

maging malakas at matatag ang yamang tao at lakas-paggawa.

B. Sagutin ang sumusunod na katanungan.

Sa kasalukuyang sitwasyon, maituturing bang kalakasan o kahinaan ng Asya ang mahigit sa 4.5 bilyong

Asyano?

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

Summative Assessment