Fiil Kipleri(Fiillerde Zaman)

Basit ZamanlıFiiller

Birleşik ZamanlıFiiller

Haber (Bildirme)Kipleri

Dilek (İstek)Kipleri

Hikâye BirleşikZamanlı Fiiller

-di

Rivayet BirleşikZamanlı Fiiller

-miş

Şart BirleşikZamanlı Fiiller

-se

Görülen(Bilinen)Geçmiş Zaman

-di

Duyulan(Öğrenilen)Geçmiş Zaman

-miş

Geniş Zaman-r,-ar

Gelecek Zaman-ecek

Şimdiki Zaman-yor

İstek Kipi-e,-a

Dilek-Şart Kipi-se,-sa

Gereklilik Kipi-meli,-malı

Emir Kipi(Eki yok)

A) HABER KİPLERİ: a.GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN: (-di) “Onu geçenlerde tiyatroya giderken

gördüm.” gör-dü-m

fiil görülen kişi g.z.eki eki

“ Bakmak” fiilini görülen geçmiş zamanın tüm şahıslarında çekimleyiniz.

bak-tı-m, bak-tı-n, bak-tı, bak-tı-k,

bak-tı-nız, bak-tı-lar.

b.Öğrenilen Geçmiş Zaman: (-miş) “Dün sinemaya gitmiş;ama bilet bulamamış.”

git-miş, bul-a-ma-mış.”

fiil öğr. fiil y.ses olumsuzluk öğr.g.z.eki

g.z.eki eki

“ Okumak” fiilini duyulan geçmiş zamanın tüm şahıslarında çekimleyiniz.

oku-muş-um, oku-muş-sun, oku-muş,

oku-muş-uz, oku-muş-sunuz, oku-muş-lar.

c.ŞİMDİKİ ZAMAN: (-yor)

“Güzel davranışlar sergileyerek öğretmenlerini çok mutlu ediyorlar.”

et- i- yor- lar

fiil yard.ünlü şimdiki kişi

z.eki eki

“Bulmak” fiilini şimdiki zamanın tüm şahıslarında çekimleyiniz.

bul-u-yor-um, bul-u-yor-sun, bul-u-yor,

bul-u-yor-uz, bul-u-yor-sunuz, bul-u-yor-lar.

d.Gelecek Zaman: (-ecek)

“Bu yıl Bursa Fen Lisesi’ni kazanacağım.”

kazan - acak - ım

fiil gelecek şahıs

z.eki eki

“Vermek” fiilini gelecek zamanın tüm şahıslarında çekimleyiniz.

ver-ecek-im, ver-ecek-sin, ver-ecek,ver-ecek-iz, ver-ecek-siniz, ver-ecek-ler. e.Geniş Zaman: (-r,-ar) “Sabahları erken kalkmayı ister misin?”

iste-r mi-sin soru e.

fiil geniş şahıs

z.e. Eki

“Masa tenisi oynamayı pek sevmez.” (olumsuz)

“Bakmak,bitirmek” fiillerini geniş zamanın tüm şahıslarında çekimleyiniz.

gel-ir-im, gel-ir-sin, gel-ir, gel-ir-iz, gel-ir-siniz, gel-ir-ler.B)DİLEK (İSTEK) KİPLERİ: a.İstek Kipi: (-e) “Güzel bir şiir okuyayım.”

oku- y- a- y- ım fiil k.h. istek k.h. kişi kipi eki eki

“Gülmek” fiilini istek kipinin tüm şahıslarında çekimleyiniz.

oku-y-a-y-ım, oku-y-a-sın, oku-y-a,

oku-y-a-lım, oku-y-a-sınız, oku-y-a-lar.

b.Dilek-Şart Kipi: (-se)

“Üniversiteyi bir kazanabilsem.”

kazan-a-bil-se-m

“Karşılaşırsam size söylerim.”

“Konuşmak” fiilini dilek-şart kipinin tüm şahıslarında çekimleyiniz.

c.Gereklilik Kipi: (-meli)

“Öğrencimle bu konuyu görüşmeliyim.” gör-üş-meli-y-im (gereklilik)

“Babası, okula gelmiş olmalı.” ol-malı ( olasılık)

“Korumak” fiilini gereklilik kipinin tüm şahıslarında çekimleyiniz.

d.Emir Kipi:

“Geç saatlere kadar sokakta top oynama.” oyna-ma

“Üzerine düşen görevleri yerine getirsin.” getir-sin

“Zil çalar çalmaz sınıflarınıza giriniz.”

gir-iniz1.tekil şahıs 1.çoğul şahıs

2.tekil şahıs gül 2.çoğul şahıs gül-ün(gül-ünüz)

3.tekil şahıs gül-sün 3.çoğul şahıs gül-sünler

SORU: “Bilmek” fiilinin gereklilik kipinin ikinci çoğul kişisi aşağıdakilerden hangisidir?

a.Bilseniz b.Bilesiniz c.Bilmelisiniz d.Bilirsiniz

a.Hikâye Birleşik Zamanlı Fiiller: (-di )

“Arabasıyla yola devam ediyordu.” et- i- yor- du (şimdiki zamanın hikâyesi)

şimdiki hikâye

zaman eki eki

“Önce benimle görüşmeliydin.” gör-üş-meli-y-di-n (gereklilik kipinin hikâyesi)

“Akşam sizler de gelseydiniz keşke.” gel-se-y-di-niz (dilek-şartın hikâyesi)

NOT: Emir kipinin hikâyesi yoktur.

b.Rivayet Birleşik Zamanlı Fiiller: (-miş )

“Az sonra gideceklermiş.” git-ecek-ler-miş (gelecek zamanın rivayeti)

“Bu ödülü o almalıymış.” al-malı-y-mış (gerekliliğin rivayeti)

NOT: Emir kipinin ve görülen geçmiş zamanın rivayeti yoktur.

c.Şart Birleşik Zamanlı Fiiller: (-se)“Ağlarsa anam ağlar.”

ağla-r-sa (geniş zamanın şartı)

“Susmuşsam bir şeylere kırılmışımdır.”

sus-muş-sa-m (öğrenilen geçmiş zamanın şartı)

SORU:Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi birleşik zamanlı fiil değildir?

a.Çayına her zaman süt katardı.b.Her yaz geziye gidermiş.c.İşlerini zamanında yaparmış.d.Babasından tatil izni kopardı.

kat-ar-dı (geniş zamanın hikâyesi)

git-er-miş (geniş zamanın hikâyesi)

yap-ar-mış (geniş zamanın hikâyesi)

kop-ar-dı (geniş zaman)

yapım

eki

kop-ar-ır-dı (geniş zamanın hikâyesi)

www.yeniedebiyat.blogspot.com