SISTEMA NERVIOSO e HORMONAL

3º ESO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA UNIDADE 8

A función de relaciónA función de relación

A FUNCIÓN DE RELACIÓNA FUNCIÓN DE RELACIÓN

ESTÍMULO

RECEPTORES SENSORIAIS

•

•CENTROS DE CONTROL

•

•

•EFECTORES• • •

A FUNCIÓN DE RELACIÓNA FUNCIÓN DE RELACIÓN

ESTÍMULO

RECEPTORES SENSORIAIS

•Organos sentidos

•Neuronas sensoriais

•CENTROS DE CONTROL

•SISTEMA ENDÓCRINO

•SISTEMA NERVIOSO

•EFECTORES

N

•MUSCULOS•GLÁNDULAS ENDÓCRINAS

•GLÁNDULAS EXÓCRINAS

H

N

N

A relación e coordinaciónA relación e coordinación

Encéfalo Médula

Nervios Rápida Pouco duradeira

Glándulas endocrinas

Neurotransmisores

Impulso nervioso

Substancias químicas (hormonas)

Lenta

Mais duradera

FORMADO MENSAXEIRO RESPOSTA

SISTEMA NERVIOSO

SISTEMA ENDOCRINO

Completa a seguinte táboa:

A relación e coordinaciónA relación e coordinación

Encéfalo Médula

Nervios Rápida Pouco duradeira

Glándulas endocrinas

Neurotransmisores

Impulso nervioso

Substancias químicas (hormonas)

Lenta

Máis duradera

FORMADO MENSAXEIRO RESPOSTA

SISTEMA NERVIOSO

Encéfalo Médula Nervios

Impulso nervioso Neurotransmisores

Rápida Pouco duradeira

SISTEMA ENDOCRINO

Glándulas endocrinas Substancias químicas (hormonas)

Lenta máis duradeira

Células sistema nervioso• Neuronas: reciben e transmiten

sinais mediante impulsos nervioso e a liberación de substancias químicas: os neurotransmisores

• Células da glía: intercaladas entre as neuronas, ás que protexen, illan ou alimentan

A NEURONAA NEURONA

Indica as seguintes partes:-Dendritas

- Corpo celular

-Núcleo

-Axón

-Célula Schwann (mielina)

A NEURONAA NEURONA

Corpo celular

(mielina)

A NEURONAA NEURONA

Indica as seguintes partes:

-Dendritas: a través delas recibe a neurona o impulso eléctrico

- Corpo celular: nel se atopa o núcleo celular e os orgánulos que regulan o funcionamento celular

-Núcleo: posúe o ADN coa información para o funcionamento celular

-Axón: A través del a neurona envía o impulso eléctrico

-Célula Schwann (mielina): actúa a modo de illante do axón, impedindo que o impulso nervioso perda intensidade

Tipo neuronas Polo número de prolongacións:

Tipo neuronas Polo número de prolongacións:

Monopolares: tienen una sola prolongación de doble sentido, que actúa a la vez como dendrita y como axón (entrada y salida).

Bipolares: Tienen dos prolongaciones, una de entrada que actúa como dendrita y una de salida que actúa como axón

Multipolares: Son las más típicas y abundantes. Poseen un gran número de prolongaciones pequeñas de entrada, dendritas, y una sola de salida, el axón

O impulso nerviosoO impulso nervioso

Cómo se transmite a información por unha neurona?

Cómo se transmite a información por unha neurona?

A través do IMPULSO NERVIOSO, que é unha corrente eléctrica que é capaz de xerar e transmitir a neurona consecuencia de cambios

na súa membrana plasmática

A sinapseA sinapse

Descuberta por Santiago Ramón y Cajal Premio Nóbel 1906

Cómo se chama o espacio existente entre neuronas?

Cómo se comunica unha neurona con outra?

Cómo se chama o espacio existente entre neuronas?

Cómo se comunica unha neurona con outra?

As neuronas non están en contacto entre si, senón que entre elas existe unha zona de separación denominada SINAPSE, que

establécese entre o axón dunha neurona e as dendritas doutras.

Por medio de substancias químicas, os NEUROTRANSMISORES, cando o impulso nervioso chega a o extremo do axón libéranse os

neurotransmisores ao espazo sináptico, onde se unen á membrana da dendrita iniciando un novo impulso nervioso

Efecto das drogas na sinapse:Efecto das drogas na sinapse:

http://learn.genetics.utah.edu/units/addiction/drugs/mouse.cfm

Mouse Party

Drogas e sistema nervioso

Moitas drogas actúan como neurotransmisores en zonas determinadas do encéfalo, ben estimulando ou inhibindo certas

neuronas.

Co uso continuado destas drogas estas neuronas deixan de producir o neurotransmisor pasando a depender para o seu

funcionamento da droga que chega vía sanguínea.

Por iso cando non se consume a droga, as neuronas xa non producen o neurotransmisor, producíndose o síndrome de

abstinencia por un funcionamento inadecuado desas neuronas.

Que función ten a célula de Schwann que forma a vaiña de mielina?

Que función ten a célula de Schwann que forma a vaiña de mielina?

Que función ten a célula de Schwann que forma a vaiña de mielina?

Que función ten a célula de Schwann que forma a vaiña de mielina?

Forma unha cuberta illante sobre o axón que impide que se distorsione o impulso eléctrico facilitando a transmisión do

impulso nervioso.

Esclerose múltiple

Como resultado, as neuronas perden parcial ou totalmente a capacidade de transmisión, causando os síntomas típicos de adormecemento, cosquilleo,

espasmos, parálise, fatiga e alteracións na vista.

Nesta enfermidade aparecen focos de desmielinización no sistema nervioso central causados polo

ataque do sistema inmune contra a vaíña de mielina que recubre

os nervios

Tipo neuronas Pola función:

Tipo neuronas Pola función:

Motoras ou efectoras: as que transmiten os impulsos que levan as respostas cara ós órganos encargados de realizalas (músculos e glándulas).

De asociación ou interneuronas: unen entre si neuronas de diferentes tipos

Sensitivas: transmiten impulsos producidos polos receptores dos sentidos

SIST. NERVIOSO CENTRAL:

-Encéfalo

-Médula espiñal

SIST. NERVIOSO PERIFÉRICO

- Nervios craniais

- Nervios raquídeos

O SISTEMA NERVIOSOO SISTEMA NERVIOSO

-Cerebro

-Cerebelo

-Bulbo raquídeo

SISTEMA NERVIOSO CENTRALSISTEMA NERVIOSO CENTRAL

Formado polo encéfalo e médula espinal: neles se atopan

corpos neuronais e axóns

O encéfaloO encéfalo

A médula espiñalA médula espiñal

O ENCÉFALOO ENCÉFALO

O ENCÉFALOO ENCÉFALO

Bulbo olfatorio

O ENCÉFALOO ENCÉFALO

Bulbo olfatorio

Bulbo raquídeo: control de funcións involuntarias como o ritmo cardiaco e respiratorio.

Cerebelo: coordinación dos movementos

Cerebro: centro de control superior no que reside o control dos actos voluntarios, intelixencia e a memoria

Tronco cerebral e hipotálamo: control das conductas máis primitivas, instinto, emocións…

Tálamo: regulo o paso da información cara a cortiza cerebral

Hipofese: glándula endócrina que controla o sistema endócrino

Bulbo olfatorio: nel reside o sentido do olfato

1. Prosencéfalo

2. Mesencéfalo

3. Romboencéfalo

4. Futura médula espinal

5. Diencéfalo

6. Telencéfalo

7. Mielencéfalo, futuro bulbo

8. Médula espinal

9. Hemisferio cerebral

10. Lóbulo olfatorio

11. Nervio óptico

12. Cerebelo

13. Metencéfalo

Desenvolvemento embrionario do sistema nervioso

Rexións cerebrais primitivasRexións cerebrais primitivas

1. Prosencéfalo

2. Mesencéfalo

3. Romboencéfalo

4. Telencéfalo

5. Diencéfalo

6. Metencéfalo

7. Mielencéfalo

8. Cuarto ventrículo

9. Acueducto de Silvio

10. Tálamo

11. Tercer ventrículo

12. Ventrículo lateral

Tanto no desenvolvemento do encéfalo nun embrión humano como ao longo da evolución , as partes máis externas do encéfalo foron as últimas en desenvolverse, por iso as funcións máis primitivas como os instintos residen en áreas máis internas e as funcións máis evolucionadas como o pensamento intelixente reside nas áreas máis externas, na chamada corteza cerebral.

Canto máis desenvolta estea nunha especie maior será a súa intelixencia.

O encéfaloO encéfalo

RATA GATO

MONO HUMANO

RA

Nos encéfalos das distintas especies aparecen adaptacións evolutivas, aparecendo máis desenvolvidas certas partes do

encéfalo mais relacionada coa súa forma de vida:

-Gato: cerebelo (equilibrio)

Humano:cortiza cerebral

(intelixencia)

Can: bulbo olfatorio (olfato)

Por que a cortiza cerebral está repregada?• A parte máis externa do cerebro está constituída pola substancia gris, encargada da realización da maioría das funcións superiores do cerebro.

• Ao longo da evolución o ser humano repregando a súa superficie aumentou a cantidade de substancia gris e polo tanto a súa

intelixencia, sen aumentar o volume craneal (xa que este está limitado por diversos factores, como o canal do parto da pelve)

O cerebroA parte exterior do encéfalo forma o cerebro no cal reside o pensamento intelixente e o control motor dos actos voluntarios. En cada área da superficie do cerebro se atopan neuronas encargadas de certas funcións, polo que un dano causado sobre unha zona pode alterar funcións concretas como a fala....

O cerebro a súa vez está dividido en 2 metades (hemisferios) cada un dos cales controla o movemento da metade contrario do corpo. A información de todas as neuronas do cerebro conflúe nunha zona relativamente pequena,o corpo caloso, un dos dous hemisferio durante o desenvolvemento tomará prioridade nas vías de saída, por iso según que hemisferio sexa dominante as persoas seremos diestras ou zurdas.

Por qué existen persoas destras ou zurdas?

AS MENINXESAS MENINXES

Son unhas membranas que recubren o sistema nervioso central. Entre elas se atopa o líquido cefalorraquídeo que xunto as meninxes protexe o sistema

nervioso central fronte a traumatismos.

Composición do sistema nervioso central:

Composición do sistema nervioso central:

No sistema nervioso central diferéncianse 2 zonas de aspecto

distinto:

No sistema nervioso central diferéncianse 2 zonas de aspecto

distinto:

– .Substancia gris....formada por ............. ..... que constitúen .................................

– Substancia branca.. formada por ............... e que debe a súa cor á ...............................

No sistema nervioso central diferéncianse 2 zonas de aspecto

distinto:

No sistema nervioso central diferéncianse 2 zonas de aspecto

distinto:

– .Substancia gris....formada por ......corpos neuronais ..... que constitúen ..centros de control.....................................

– Substancia branca.. formada por ....axóns... e que debe a súa cor á ....mielina..................

A MEDULAA MEDULA

A médula esta formada polo conxunto de corpos neuronais (substancia gris) e axóns (substancia branca) situada na columna vertebral: Posúe 3 funcións:

•Transmitir a información dende o encéfalo ao resto do corpo

•Control involuntario de visceras

•Control dos actos reflexos que son as respostas máis sinxelas fronte a un estímulo

A COORDINACIÓN NERVIOSAA COORDINACIÓN NERVIOSA

ACTO REFLEXO

ACTO VOLUNTARIO

A COORDINACIÓN NERVIOSAA COORDINACIÓN NERVIOSA

Un acto reflexo é a resposta máis sinxela que pode elaborar o sistema nervioso. Os actos reflexos son elaborados na médula espiñal, por iso son involuntarios, e a súa finalidade é

producir respostas rápidas ante estímulos coñecidos que así o requiren.

Neuronas involucradas nun acto reflexo

Sistema Nervioso PeriféricoSistema Nervioso Periférico

Formado polos axóns das neuronas que saen do encéfalo e medula espinal

NERVIOS CRANIAISNERVIOS ESPIÑAIS

Nervios segundo O SENTIDO DE TRANSMISIÓN DO IMPULSO

NERVIOS SENSITIVOS

NERVIOS MOTORES

NERVIOS MIXTOS

Sistema nervioso autónomoSistema nervioso autónomo

Encárgase do control autónomo (non voluntario) dos órganos do corpo.

Esta formado por dous grupos de neuronas de acción antagónica (contraria). O sistema nervioso simpático que prepara o corpo para situacións de estrés ou alta actividade, e o parasimpático que actúa en situacións de repouso, durante a dixestión...

O SISTEMA ENDÓCRINOO SISTEMA ENDÓCRINO

Formado por unha serie de glándulas distribuídas polo corpo que producen unhas substancias químicas, as hormonas, que son liberadas no sangue e que van a producir certas accións en células concretas chamadas células diana.

Existen certos estímulos que van a producir a liberación das hormonas polas glándulas, pero a súa vez a hormona liberada en sangue inhibe a producción

dela mesma na glándula,así se evita que se o estímulo continúa aumente moito a cantidade de hormona. Este control da producción da glándula endocrina polos

niveis de hormona producida recibe o nome de retroalimentación negativa

REGULACIÓN DO SISTEMA ENDÓCRINO POLA HIPÓFESE

REGULACIÓN DO SISTEMA ENDÓCRINO POLA HIPÓFESE

-

-

Regulación do sistema endocrino

A maioría das glándulas endocrinas estan controladas por unha glándula situada na base do encéfalo: a h i p ó f e s e .

A hipófese controla outras glándulas endocrinas mediante a produción de hormonas estimulantes destas glándulas.

A hipófese a súa vez está controlada por unha zona da base do encéfalo, o hipotálamo. Polo tanto a sí o sistema nervioso pode afectar ao funcionamento da maioría das glándulas endocrinas. Un exemplo sería a alteración do ciclo

ovárico e polo tanto na ovulación nas mulleres por estrés.

A HIPOFESE ou PITUITARIAA HIPOFESE ou PITUITARIA

A HIPOFESE ou PITUITARIAA HIPOFESE ou PITUITARIA

crecemento

Gl. suprarrenais

Pigmentación pel

parto

lactación

Función renal

ovarios

testículos

tiroides

Crecemento mamas

Hormonas producidas pola hipófese que controlan outras glándulas endocrinas

PÁNCREAS ENDOCRINOPÁNCREAS ENDOCRINO

Encargado da produción de 2 hormonas: a insulina e o glicagón que regulan os niveis de glicosa no sangue

TiroidesTiroides

A hormona tiroxina está formada por iodo, a carencia de iodo produce unha hipertrofia da glándula chamada bocio

Produce a hormona tiroxina que regula o metabolismo celular

GLÁNDULAS SUPRARRENAISGLÁNDULAS SUPRARRENAIS

HORMONAS:

•ADRENALINA

•CORTICOESTEROIDES

•Preparan ao organismo ante situacións de estrés•Regulan a función renal

ParatiroidesParatiroides

Produce a hormona calcitonina que regula os niveis de calcio

ESTRES

Efectos do estrésO corpo humano ante situacións de tensión prepára o seu organismo para un

máximo esforzo. Ao longo da evolución do ser humano estas situacións eran curtas no tempo como pode ser de loita, caza..... resultando estos cambios na actividade de diversos órganos (aumento ritmo cardiaco,

respiratorio, actividade cerebral...) beneficiosos para a supervivencia. Na actualidade na vida diaria danse situacións de tensión prolongada,

aparecendo entón o estrés, na que o organismo responde igualmente preparándose para un máximo esforzo, pero que de forma prolongada

acaba causando problemas de saúde

Efecto das drogas

● Tolerancia● Adición

Drogas e fama

Actividade: Une o correctoActividade: Une o correcto

Mecanorreceptor

Termorreceptor

Fotorreceptor

Quimiorreceptor

Nociceptor

Enerxía térmica

Enerxía luminosa

Dano celular

Substancias químicas

Enerxía mecánica

Língua e nariz

Músculos

articulacións

PEL

Oído

Retina

O OLLOO OLLO

PORCIÓN NOME función

3 MEMBRANAS

Externa

CÓRNEA Parte anterior transparente que permite el paso de la luz

ESCLERÓTICA Parte protectora de cor branca

Media

COROIDES Capa media

IRIS Músculo que regula a entrada da luz

Interna RETINA Capa sensible á luz (con fotorreceptores)

1 LENTE CRISTALINOPode cambiar a curvatura para enfocar a

imaxe sobre a retina

2 FUÍDOS INTERNOS

Parte anteriorHUMOR ACUOSO

Dan forma ao ollo

Parte posterior HUMOR VÍTREO

1 NERVIONERVIO ÓPTICO Transmite o sinal ao encéfalo

O OÍDOO OÍDO

función

OÍDO EXTERNO

PAVILLÓN AUDITIVO

Recolle as ondas sonoras

CONDUCTO AUDITIVO EXTERNO

Conduce as ondas sonoras cara o tímpanoPosúe pelos e cera para evitar a entrada de

corpos estraños

OÍDO MEDIO TÍMPANOMembrana que vibra coas ondas sonoras

CADEA OSIÑOS Amplifican e transmiten a vibración

OÍDO INTERNO

CÓCLEA OU CARACOL

Órgano con mecanorreceptores que captan a vibración

CANAIS SEMICIRCULARES

Órganos do equilibrio

NERVIO AUDITIVO

Transmite a sinal ao encéfalo

LINGUA E MUCOSA OLFATORIALINGUA E MUCOSA OLFATORIA

A PELA PEL