9-10-11. sınıf türk dili ve edebiyatı · 2019-05-14 · sınıf / türk dili ve edebiyat ......

Mikro Konu Tarama Örnekleri

9-10-11. Sınıf

Yeni müfredata

ve yeni sınav sistemine

tam uygun

Öğretim programına ve kazanımlara göre

için bire bir!

Konu Tarama

Pekiştirme

Ders Desteği

Öğrenci Takibi

Ölçme - Değerlendirme

Türk Dili ve Edebiyatı

Akıllı Tahtayla UyumluMikro konu tarama testlerindeki her soru akıllı tahtada teker teker açılır. Bu sayede öğrencilerinize tek bir soru üzerinden çalışma yaptırmış ve dikkatlerin dağılmasını önlemiş olursunuz.

Akıllı Tahta İçin Tam Dijital Destek

Mikro Konu

Tarama Paketi

farklı sınıflarda

hangi testin verildiğinin

takibi

testlerin sıralı ve düzenli

arşivlenmesi

yıl boyunca tüm konu testlerinin

atlanmadan kullanılması

meselelerini problemsiz, kolay ve şık bir şekilde hallediyor.

www.bulutokul.nettıkla - indir - kullan

Testlerimiz içinmobil ölçme ve değerlendirme

Her soru için kazanım analizi yapılmış,

Her sorunun cevap anahtarı tanımlanmış,

Her testin sınav tanımı yapılmış,

Bütün Konu Tarama Testlerimiz

şekilde Bulut Okuma uygulamamıza tanımlıdır.

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR

Soru A B C D E Soru A B C D E Soru A B C D E

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Lise

OJ00-09.05KT

011

DİL NEDİR? - DİLLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR

05

1. Birbahargünükörbiradamdilencilikyapıyormuş.Diz-lerinin dibine bir tabela koymuş, üzerinde "Doğuştankörüm." yazılıymış. Herkes dilencinin önünden öylecegeçipgidiyormuş.Diligüzelkullananbiribunugörmüş.İçlerindenbiri, dilenciyi fark edincedurmuş ve tabela-yı alıp, bir şeyler yazmış ve aldığı yere bırakmış. Neolduysaolmuş...Gelipgeçenvetabeladakiyeniyazıyıokuyanherkes,başlamışdilencininönündeki şapkayaparaatmaya.Bircümleyetmişoncakişiyietkilemeyevedilencinin şapkasının kısa sürede para ile dolmasına:"Herşeyinpırılpırılparladığıgüzelbirbahargünüamabenbunlarıgöremiyorum."

Buparçadanhareketledilleilgiliolarak,

I. Toplumsalyaşamı,insanlarıdoğrudanetkiler. II. Duygularıhareketegeçirir. III. İnsandavranışlarınıyönlendirir. IV. Kullanımşekli,etkisiniartırırveyaazaltır.

yargılarınınhangilerineulaşılabilir?

A)YalnızI. B)I.veIII. C)II.veIII. D)I.,III.veIV. E)I.,II.,III.veIV.

2. • Birdilin,izlenebilentarihîdönemlerindeondanay-rılmışkoludur.

• Genellikle eğitimsiz kimseler tarafından kullanılandildir.

• Toplumsalvekamusalalanda,resmîyazışmalardabudilkullanılır.

• Dilin,tarihsel,bölgesel,siyasalsebeplerdendolayıkendisindenses,yapıvesözdizimifarklılığıgöste-rendilkoludur.

Yukarıda özelliği veya tanımı verilmeyen kavramaşağıdakilerdenhangisidir?

A)Argo B)Lehçe C)Şive C)Standartdil E)Jargon

3. Aşağıdakilerdenhangisidilinözelliklerindendeğil-dir?

A)Biranlaşmaaracıdır.B)Herdilinkendineözgükurallarıvardır.C)Temeli,bilinmeyenzamanlardaatılmıştır.D)Değişmez,olduğugibikalır.E)Kültürüntaşıyıcısıdır.

4. İÖV.yüzyıldaHerodot(1973,s.103)kitabındadilindo-ğuşukonusundaMısırhükümdarınınyaptığıbirdeneyianlatır:7.yüzyıldaMısırhükümdarıPsammetikos,hiçbirşeyduymadanbüyüyenbirinsanınniçinvehangidildekonuştuğunumeraketmiştir.Bunuöğrenmekiçindebirçobana,rastgeleikitaneyenidoğmuşçocukverir,bun-larınağılakonmasınıvebüyütülmesiniemreder.Çocuk-larınyanındakimseağzınıaçıpteksözsöylemeyecek,çocuklarayrıbirodadakendibaşlarınabüyüyeceklerdir;çoban,bellisaattekeçilerialıpyanlarınagötürecek,sütiçirip iyice doyuracak, sonra kendi işlerine bakacaktır.Yinebirgünçocuklarınkarınlarınıdoyurmakiçinodayagirençobanönündedizüstüduranikiçocuğunelleriniuzatarak "Bekos!" diye bağırdıklarını görür. Bu durumbirkaçgündahaböyledevamedinceçoban,çocuklarıhükümdarınhuzurunaçıkarır.Psammetikosdaçocuk-ların"Bekos!"dediğiniduyar."Bekos"Phrygia(Frigya)dilinde"ekmek"demektir.

Buparçadadilindoğuşundaaşağıdakilerdenhangi-sininetkisindensözedilmektedir?

A)GereksinimlerikarşılamaarzusununB)Paylaşma,anlatmaisteğininC)SosyallikkazanmaamacınınD)YalnızlıktankurtulmaisteğininE)Bilgiaktarımınısağlamanın

(1-8. Testler)

Değerli öğretmenimiz,

branşınızla ilgili 9.sınıf konu

tarama testlerimizden bazı

örnekleri incelemeniz için size

sunuyoruz. Dokümanlarımızın

tamamını bölge müdürü ve yetkili

bayilerimizden temin edebilirsiniz.

Mikro Konu Tarama Test Ayrıntıları ve Örnekleri

9. Sınıf

Yeni müfredata


tam uygun

Türk Dili ve Edebiyatı

TEST AYRINTILARI

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı

Konu Tarama

NoKonu Tarama Adı Ünite Adı

01 Edebiyat Nedir? - Edebiyatın Bilimlerle ve Güzel Sanatlarla İlişkisi

Türk Dili ve Edebiyatına Giriş

02 Metinlerin Sınıflandırılması

03 Nasıl Yazmalıyız? Niçin Yazıyoruz?

04 İletişim

05 Dil Nedir? - Dille İlgili Bazı Kavramlar

06 Hikâye Nedir? Hikâyede Yapı Unsurları

Hikâye

07 Hikâyede Tema ve Konu, Çatışma, Anlatıcı

08 Hikâye Türleri - Hikâyede Kullanılan Anlatım Teknikleri

09 Hikâye Yazma - Sunu Hazırlama ve Sunma

10 İsim (Ad)

11 Yazım Kuralları

12 Noktalama İşaretleri - I

13 Noktalama İşaretleri - II

14 Şiir Nedir? - Şiirde Nazım Birimi ve Biçimi

Şiir

15 Şiirde Ahenk Unsurları

16 Edebî Sanatlar (Söz Sanatları)

17 Konularına Göre Şiir Türleri

18 Sıfat (Ön Ad) - I

19 Sıfat (Ön Ad) - II

20 Masal - Fabl

Masal - Fabl21 Masal ve Fabl Yazma - Etkili Dinleme

22 Edat - Bağlaç - Ünlem

23 Roman Nedir? - Romanın Yapı Unsurları

Roman

24 Romanda Bakış Açısı, Dil ve Anlatım, Çatışma

25 Romanda Anlatım Teknikleri

26 Roman Türleri - Roman ve Hikâye Arasındaki Farklar - Hazırlıklı Konuşma

27 Zamir (Adıl)

28 Tiyatro Nedir? - Tiyatronun Yapı Unsurları

Tiyatro29 Tiyatro Türleri

30 Tiyatro Terimleri - Kısa Oyun Yazma

31 Zarf (Belirteç)

32 Biyografi - OtobiyografiBiyografi -

Otobiyografi33 Biyografi, Otobiyografi, Öz geçmiş ve Portre Yazma

34 Fiil (Eylem) - I

35 Mektup - E-Posta

Mektup - E-Posta36 Mektup, Dilekçe, Tutanak ve E-posta Yazma - Açık Oturum

37 Fiil (Eylem) - II

38 Günlük - Blog

Günlük - Blog39 Günlük ve Blog Yazma

40 Çatılarına Göre Fiiller

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

01

1. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) Kişinin duygu ve düşüncelerini, estetik ölçüler çer-çevresinde ve okuyucuda güzel duygular oluşturmak amacıyla anlattığı dil ürünlerine edebî eser denir.

B) Sanat eserlerinde genel olarak güzellik, etkileyicilik, evrensellik, yaratıcılık gibi nitelikler bulunur.

C) Sanat, millete özgüdür ve sanat eserinin çerçevesi milletin sahip olduğu değerler ölçüsünde çizilmelidir.

D) Edebiyatın ana malzemesi dildir; duygu, düşünce ve hayaller dil ile anlatılır.

E) Dokumacılık, kuyumculuk, kunduracılık meslekleri birer zanaattır; bunlar, insanların maddeye dayanan gereksiniminden doğmuştur.

2. Aşağıdakilerin hangisinde sözü edilen ürün verilen sanat dalıyla ilgili değildir?

A) Bir araştırma görevlisinin folklor alanında yaptığı bir çalışma - Edebiyat

B) Bir mimarın dönemin padişahının isteği üzerine yap-tığı cami - Mimari

C) Bir sanatçının, halkının yaşadığı sıkıntıların etkisiyle yazdığı notalar dizisi - Müzik

D) Bir kişinin diyaloglarla geliştirdiği olay örgüsünü sah-nede canlandırdığı eser - Tiyatro

E) Bir sanatçının gözlemlerini renkler ve çizgilerle be-timlediği eser - Resim

3. İnsanoğlu hayatı boyunca güzeli işlemiştir. Sözcükleri-ne ve yazısına ----, sesine ----, kullanabildiği renklere ----, yaşadığı mekâna ---- güzellik vermek insanoğlunun ya-şam felsefesi olmuştur. Bu da güzel sanatlar dediğimiz alanları oluşturmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) müzikle - edebiyatla - resimle - mimariyle

B) edebiyatla - müzikle - mimariyle - heykelle

C) müzikle - edebiyatla - heykelle - mimariyle

D) tiyatroyla - müzikle - resimle - heykelle

E) edebiyatla - müzikle - resimle - mimariyle

4. Aşağıdaki parçaların hangisi sanatsal bir nitelik ta-şımaktadır?

A) Her dönemin sanat eseri, kendi toplumunun bir ürü-nüdür. Sanat eseri, yer yer "teorik" bir yaşam tarzı sürer, onun yaşanılır kılınmasını öngörür. Kimi za-mansa toplumun yaşam biçimi, sanat eserinin niteli-ğini belirler.

B) Akide şekerinin kökeni yeniçeri âdetlerine dayanır. Üç aylıklarını aldıkları ulufe divanı günü saray av-lusunda yeniçerilere bir yemek verilir. Sadrazam ve Divan-ı Hümayun üyeleri yemeği tattıktan sonra ken-dilerine ağalar tarafından tabaklar içinde şeker sunu-lur. Akide adı verilen bu şekerler, askerin bağlılığına işarettir.

C) Yaklaşık 30 yıllık uydu verileri, nisan ile ekim ayları arasında buz örtüsü alanlarındaki erime bölgelerinin miktarında hızlanma eğilimini ortaya çıkarıyor. Yı-lın geri kalan dönemlerinde ise buz örtüsü donmuş hâlde kalıyor.

D) İçeri girdi, iki yol sandığı hazırlanmıştı. Demek Graz-ya yolculuğu düşünüyordu. Burayı ilk defa görüyor-muş gibi duvarlara, perdelere, möblelere, eşyalara bakıyor; hayret ediyordu. Bütün bu muhitte Türk ha-yatına, Türk ruhuna ait bir gölge bile yoktu.

E) Grönland, Vikinglerin Orta Çağ'da bu toprakları kolo-nileştirmelerine yol açan sıcak iklime geri dönerken dış dünyadan soyutlanmış ve dışa bağımlı halk da yeşil tarlaların, otlakların ve tabii ki bunun altından çıkacak petrolün hayalini kurmaya başlamıştı.

5. Bir edebî eserde yani sanatsal bir metinde ---- aran-maz; yazarın serbest düşüncesiyle oluşturulur sanatsal metinler. Yazarın amacı ---- değil, estetik haz uyandır-mak, etkilemektir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin han-gisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) öğreticilik - somutlaştırmak

B) nesnellik - öğretmek

C) toplumsallık - sadelik

D) düşünce - sanat yapmak

E) doğallık - gerçekçi olmak

EDEBİYAT NEDİR? - EDEBİYATIN BİLİMLERLE VE GÜZEL SANATLARLA İLİŞKİSİ

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 01EDEBİYAT NEDİR? - EDEBİYATIN BİLİMLERLE VE GÜZEL SANATLARLA İLİŞKİSİ

6. Kişi okuduğu edebî metinlerdeki karakterlerle dost olur, onlarla bütünleşir. Edebiyat, insanın yaşadıklarının ve hissettiklerinin en güzel aktarımı olduğundan kişinin hissettiği duyguların başkasının ağzından bu denli gü-zel aktarıldığını görmesi, ona başkalarının da onunla birlikte olduğu hissini verir.

Bu parçaya göre edebiyat insana aşağıdakilerden hangisini kazandırır?

A) Hayal gücünü geliştirmeyi

B) Empati duygusunu güçlendirmeyi

C) Yalnızlık duygusundan kurtulmayı

D) Estetik zevkini geliştirmeyi

E) Eğlenceli ve hoş vakit geçirmeyi

7. Edebiyat bir anlatım biçimidir. Düşünce ve duyguları güzel ve etkili bir biçimde anlatma sanatı olarak da ta-nımlanır. İnsan yaşantılarını anlatan her metin edebiyat yapıtı değildir. Asıl amacı estetik tat vermek değil, bilgi vermek ya da inandırmak olan yapıtlar (teknik ve bilim-sel kitaplar, gazete yazıları, reklam metinleri, propagan-da yazıları vb.) genellikle edebiyatın kapsamı dışında bırakılır. Bir metnin edebiyat yapıtı sayılması için sanat değeri taşıması gerekir.

Bu parçaya göre edebiyatla ilgili olarak,

I. Duygu ve düşüncelerin ifade araçlarındandır.

II. Bilgi verme öncelikli amacı olamaz.

III. İnsanda estetik haz uyandırmayı amaçlar.

IV. Toplumu ilgilendiren konuları içermesi gerekir.

ifadelerinden hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III

D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

8. Aşağıdakilerden hangisi edebiyata konu olamaz?

A) Pencereye değen çiçekli badem dallarının hissettir-dikleri

B) Gökyüzünü kaplayan ve her biri ayrı birer varlığa benzeyen bulutlar

C) Okula yeni başlayan öğrencilerde görülebilecek psi-kolojik sorunlar

D) Uzun zamandır ülkesinden ayrı kalmış bir insanın yurt ve aile özlemi

E) Güneş batarken gökyüzünde oluşan kızıllığın insan-da uyandırdıkları

9. Matbaanın bulunması; edebî eserlere ulaşmayı kolay-laştırmış, gazetelerin çıkmasına zemin hazırlamış, bu da gazete çevresinde gelişen edebî metinlerin oluşma-sını sağlamıştır.

Bu parçada edebiyatın aşağıdakilerden hangisiyle ilişkisinden bahsedilmektedir?

A) Tıp B) Sosyoloji

C) Bilim ve teknik D) Felsefe

E) Psikoloji

10. Bir metnin edebî özellik gösterebilmesi için aşağı-daki özelliklerden hangisine sahip olması gerek-mez?

A) Sanatsal kaygıyla yazılma

B) İşlenmiş bir dile sahip olma

C) Orijinal bir konuyu ele alma

D) Özgün olma

E) Dilin göndergesel işleviyle yazılma

11. Dil, insanların birbiriyle anlaşmalarını sağlayan en etkili ve önemli araçtır. Edebiyatın malzemesi de dildir; halkın sosyal, folklorik vb. zenginliği dil ile gelecek kuşaklara aktarılır.

Bu parçada edebiyatın aşağıdakilerden hangisiyle ilişkisine değinilmiştir?

A) Kültür B) Psikoloji C) Sosyoloji

D) Felsefe E) Folklor

12. Aşağıdakilerin hangisi güzel sanatların genel nite-liklerinden biri değildir?

A) Evrensellik B) Etkileyicilik

C) Yaratıcılık D) Özgünlük

E) Toplumsallık

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

02

1. I. Tezhip, eski süsleme sanatlarındandır. Tezhip ke-limesi Arapçada "altınlama, yaldızlama" anlamına gelir. Ama tezhip yalnız altınla değil, boya ile de ya-pılır. Daha çok el yazması kitapların sayfalarını, hat levhalarının kenarlarını süslemede kullanılmıştır. Türklerde tezhibin geçmişi Uygurlara kadar uzanır.

II. İki dakika sonra elinde fenerle yeniden göründü. Kapı açıldı. Bir başka pencerede de ışık yandı. Ara-ba avluya girdi ve karanlıkta güçlükle görülebilen küçük bir evin önünde durdu. Pencereden sızan ışıkla evin ancak yarısı aydınlanıyor, evin önünde ışığın aydınlattığı bir su birikintisi görünüyordu.

Numaralanmış metinlerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) I. parça öğretici bir metinden, II. parça ise edebî bir metinden alınmıştır.

B) I. parçada kurgusal bir anlatım yokken II. parça kur-gusal bir yapıdadır.

C) Her iki parçada da olay anlatımı öne çıkmıştır.

D) I. parça bir ders kitabından, ansiklopediden vb.nden alınmış olabilir, II. parça ise bir roman veya hikâ-yeden alındığı izlenimini vermektedir.

E) I. parçada bilgi verme, II. parçada ise yaşamdan bir kesit sunma amaçlanmıştır.

2. Edebî metinler, farklı amaçlarla ve yöntemlerle oluşa-bilir. Bir olay veya durum etrafında yer, zaman, kişi be-lirtilerek olayları okurun zihninde canlandırmaya dönük olanlara ---- adı verilir. - - - - ise canlandırma sadece zihinlerde sınırlı kalmaz; bu metinler bir topluluk önünde sahnelenir.


A) anlatmaya dayalı metinler - Göstermeye bağlı metin-lerde

B) göstermeye bağlı metinler - Anlatmaya dayalı metin-lerde

C) olay çevresinde gelişen metinler - Anlatmaya dayalı metinlerde

D) öğretici metinler - Göstermeye bağlı metinlerde

E) öğretici metinler - Olay çevresinde gelişen metinler-de

3. Aşağıdaki metinlerden hangisi, edebî bir metinden alınmış olabilir?

A) Doğa korumacıları, Harran'daki susuzluk tehlikesine dikkat çekmek için bu ay bir kampanya başlatıyorlar. Ulusal Ajans'ın da desteğiyle tarımda yanlış su kul-lanımı konusunda köylerde eğitim verilecek.

B) Abdülhak Hamit'in piyeslerindeki en büyük kusur, hiç şüphesiz, dilde ve üsluptaki düzensizliktir. İlk piyes-lerinde konuşma diline ve üslubuna çok yaklaşmış olduğu hâlde sonrakilerde bu dilden yavaş yavaş uzaklaşmıştır.

C) Gelişmiş ülke diye tanımlanan ülkeler, gelişmemiş veya az gelişmiş olarak nitelendirilen Asya ve Afrika ülkelerinin kaynaklarını kendi çıkarları için kullanı-yor.

D) Ev her zamankinden sesliydi. Sanki tüm elektrik-li aletler çalışıyordu. Dışarıdan gelen gürültüler de cabasıydı. Yalnızca insan sesi yoktu içeride. Bağıra bağıra şarkı söylemeye başladı. Ev susmuştu, bir tek onun sesi duyuluyordu.

E) Cumhuriyet'in ilk yıllarında yayımlanan bilim dergi-lerinin incelenmesi, bilim tarihimiz ve genel tarihimiz açısından önem taşıyor. Bununla beraber erken Cumhuriyet'in bilim ve teknoloji tarihi ne yazık ki ye-terince araştırılmamıştır.

4. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak...

Bu dizelerden hareketle edebî metinlerle ilgili olarak,

I. Estetik zevk ve duygu vermek amacıyla yazılırlar.

II. Benzetmelerden, mecazlardan yararlanılır.

III. Dil sanatsal işlevde kullanılır.

IV. Bir olay ya da durum çerçevesinde gelişirler.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve IV

D) II ve III E) III ve IV

METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 02METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

5. Aşağıdakilerden hangisi öğretici metinlerle sanatsal metinlerin benzer özelliklerinden biridir?

A) Okura mesafeli bir dille, nesnel bir anlatımla yazılma-ları

B) Olay veya durum anlatımının söz konusu olması

C) Yer, zaman, kişi unsurlarının bulunması

D) Genellikle, açıklayıcı ve tanımlayıcı anlatım biçimle-rinden faydalanılması

E) Belli bir plana göre kaleme alınmaları

6. I. Kedi ve yavrularını hemen hemen her gün, aynı sa-atlerde, o kapıyı çalarken görmeye alışmıştı. Kedi hep "Tııııs!" diye sesler çıkarıyordu yavrularına bir zarar vereceği korkusuyla. Bu kediyle barışmanın yolunu bulmalıydı. Yine bir akşam, kapıyı çaldı-ğında kedi bir arabanın altında başını gösterdi ve her zamanki sesi çıkardı: "Tııııs!" Kapıyı çalmayı sürdürdü, kedi de tıslamayı... Kapı açılmadı. Uzun uzun çaldı ama açılmadı. Bir daha ne o kapıyı çaldı ne de kediyi gördü. Sorun kendiliğinden çözülmüş-tü.

II. Dünyada bilgisayar klavyeleri ile ilgili bir standart bulunmamakta, değişik diller için değişik klavyeler üretilmektedir. Fransa için üretilen klavye A harfi ile başlar ve soldan ilk altı harfi A, Z, E, R, T, Y'dir. İn-gilizce klavyenin birinci sırasında soldan ilk altı harf; Q, W, E, R, T, Y'dir. İlk harfi dolayısıyla bu klavye de Q klavye olarak adlandırılır. Türkiye için üretilen klavyede ise ilk sırada F, G, Ğ, I, O, D harfleri bu-lunmaktadır.

Numaralanmış parçalarla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) I. parça edebî bir metinden, II. ise bilimsel bir yazı-dan alınmıştır.

B) I. parça olay ağırlıklı bir metinken II. parçada bir açıklama söz konusudur.

C) I. parçanın yazılış amacı, okuyucuyu olay içinde ya-şatmak; II. parçanınkiyse bilgi vermektir.

D) I. parçada öznel, II.de nesnel bir üslup söz konusu-dur.

E) I. parçada bir plana bağlı kalınmamıştır, II.de belli bir plan söz konusudur.

7. Okyanuslardaki dev denizanası nüfusunun giderek art-tığını söyleyen araştırmacılar, bu artışı aşırı balık av-lanmasına ve insanlardan kaynaklanan diğer etkilere bağlıyor. Bilim insanları, balıkların normal koşullarda denizanası popülasyonunu kontrol altında tutabildiğini belirtiyorlar. Balıklar küçük denizanalarıyla besleniyor ve denizanaları ile ortak besinleri tüketiyorlar. Aşırı av-lanma ile balıklar tüketildiğinde denizanalarını kontrol eden düzen de ortadan kalkıyor. Denizanaları ayrıca balık yumurtaları ve larvalarıyla da beslendiği için artan nüfusları balıkları daha da çok etkiliyor.

Bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söyle-nemez?

A) Konu, neden-sonuç ilişkisi çerçevesinde ele alınmış-tır.

B) Öğretici metinlere özgü nitelikler taşımaktadır.

C) Kurmaca özellik göstermektedir.

D) Dolaylı anlatıma başvurulmuştur.

E) Üslupta, nesnellik ağır basmaktadır.

8. Aşağıdakilerin hangisi öğretici metinlerin yazılma amaçlarından biri olamaz?

A) Bir konuda açıklama yapmak

B) Kendi doğrularını okuyucuya benimsetmek

C) Okurun düşünce dünyasını zenginleştirmek

D) Çağrışım yönü zengin bir metin oluşturmak

E) Bir eser, kişi, durum veya olayla ilgili değerlendirme yapmak

9. Aşağıdakilerin hangisi metinlerin sınıflandırılmasın-da göz önünde bulundurulan niteliklerden biri değil-dir?

A) Yazarın sanat anlayışı

B) Gerçekliği ele alış şekli

C) Yazılış amacı

D) Kullanılan dilin işlevi

E) Dil ve anlatım özelliği

10. Aşağıdakilerin hangisi metinlerin sınıflandırılmasın-da ötekilerden farklı bir grupta yer alır?

A) Hatıra B) Fabl C) Eleştiri

D) Biyografi E) Haber yazıları

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

NASIL YAZMALIYIZ? NİÇİN YAZIYORUZ?

03

1. Jean Paul Sartre, "Sözcükler" adlı yapıtında, yazarlığa yöneliş dönemini anlatırken büyük babasının kendisine verdiği şu öğüdü anıyor ve özetle şunları söylüyor: "Yal-nız gözlere sahip olmak yetmez, onlardan yararlanmayı da öğrenmeli insan." Peki ya, Maupassant'ın küçüklü-ğünde, Flaubert'in ona ne yaptığını biliyor musunuz? Onu bir ağacın önüne oturtup ağacı anlatması için ona iki saat zaman veriyordu.

Bu sözler, yazmaya hazırlığın hangi özelliğini vurgu-lamak için söylenmiş olabilir?

A) Planlama B) Özet çıkarma

C) Not tutma D) Gözlem yapma

E) Dinleme

2. Şiir, her şeyden önce bir hüner ve işçilik gerektirir. Ata binmek, ok atmak, elbise dikmek, kundura yapmak, oya yapmak vb. faaliyetler nasıl belli beceriler gerektiriyorsa şiir de öyle... En zengin malzeme bile onu iyi kullana-mayan birinin elinde berbat olup gider. Harikulade bir kumaşın kötü bir terzi elinde heba olup gitmesi gibi...

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Karşılaştırma B) Tanımlama

C) Örneklendirme D) Benzetme

E) Açıklama

3. Soğuk ve uğultulu bir mart rüzgârı; yüksek yayladaki sabah pusunu dağıtarak üç deveyi, iki atlıyı, bir köpek ve bir dizi koyunu gözler önüne seriyor. Atlıları selamlı-yorum. Çin'in kuzeybatı köşesindeki bu toprakları karış karış gezen küçük kervanlarını bana doğru yönlendi-riyorlar. Develerin sırtında turuncu ahşap tabureler, kırmızı ve mavinin iç içe geçtiği yünlü kilimler, göçebe yurtlarının keçe bölümleri ve direkleri yüklü. İlkbahar ve yazı geçirmek için taze çayırlara göçüyorlar.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmamıştır?

A) Olay anlatımına

B) Varlıkların ayırt edici özelliklerini anlatmaya

C) Alıntılara yer vermeye

D) Varlıkları hareket hâlinde anlatmaya

E) İşitsel ögelerden faydalanmaya

4. Üzerinde yazı yazacağımız veya konuşma hazırlayaca-ğımız her konuyu salt gözlem ve yaşantılarımıza daya-narak açıklamamız imkânsızdır. Yeryüzündeki olaylara, sorunlara ilk bakan biz değiliz kuşkusuz. Bizden önce nice kişiler, birçok konuya bakmış, birçok soruna eğil-miştir. Onlarla ilgili düşüncelerini, duygularını tasarıla-rını kâğıda dökmüşlerdir. Hatta ilginç saptamalarda da bulunmuşlardır. Bütün bunlar, söyleyeceklerimizi besle-yen birer kültürel kaynaktır.

Bu parça, bilgi toplamayla ilgili aşağıdakilerin han-gisini yapmayı öne çıkarmıştır?

A) Okuma B) Dinleme

C) Planlama D) Gözlem

E) Alıntı

5. Farklı birçok kitabı yüzeysel bir biçimde okumaktansa aynı kitabı birçok defa okumayı tercih ederim. Çünkü bir kitabı ilk okuyuşumda yazara, söyleyişe, konuya ya-bancıyımdır. Kafamda kitapla ilgili ön yargılar vardır. İlk okuyuş, ancak bunları kendi bakış açımla şekillendirme-mi sağlayan bir ön hazırlıktır. İkinci okuyuş ise kitaptaki gizemlerin kapısını araladığım, kitaptan lezzet aldığım, yorumlar yaptığım okuyuştur. Ünlü bir yazarın dediği gibi, "Asıl okumalarım; kendi sesimin sustuğu, kitabın sesinin yükseldiği anda başlar."

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Gözlemlerden faydalanılmıştır.

B) Tanımlamaya başvurulmuştur.

C) Örneklemeler yapılmıştır.

D) Tanık göstermeye başvurulmuştur.

E) Nesnel bir anlatım vardır.

6. Konunun açıldığı, örneklendiği, ana fikrin açılarak yar-dımcı fikirlerin ve ayrıntıların verildiği, konuşmanın veya yazının temel bölümüdür. Bu bölümde konu çeşitli yön-leriyle ele alınır, açıklanır, tartışılır. İspatlar, örnekler, belgeler yine bu bölümde yer alır. Olaya dayanan yazı-larda düğüm bu bölümde atılır.

Bu parçada yazının hangi bölümünden bahsedil-mektedir?

A) Planlama B) Gelişme C) Hazırlık

D) Giriş E) Bilgi toplama

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 03NASIL YAZMALIYIZ? NİÇİN YAZIYORUZ?

7. Konu insan davranışları olduğunda, yansız bir değer-lendirme yapabilmek çok güç. Davranışlarımızın arka-sındaki etkenleri açıklamaya çalışanları incelediğimizde kendi kişilik özelliklerinin, geliştirdikleri kavramlara yan-sımış olduğunu açık bir biçimde görebiliriz. Söz gelimi Freud’un, insanı saldırgan ve yıkıcı bir varlık olarak ta-nımlaması ile onun karamsar kişiliği arasında bir para-lellik vardır.

Yazar bu parçada, düşüncesini inandırıcı kılmak için özellikle aşağıdakilerden hangisine başvurmuştur?

A) Örneklendirme B) Tanık gösterme

C) Karşılaştırma D) Betimleme

E) Benzetme

8. Meydana getirilecek eser ne olursa olsun, insan öyle bir plan dâhilinde harekete mecbur olmalıdır ki o plan ne kadar mümkünse o kadar işlenmiş olsun, onun dışına çıkmak imkânsız olsun. Şimdi böyle ayrıntılı bir plan ta-sarlandıktan sonra bir kere işe başlandı mı önce kabul edilen ölçütler gözetilmelidir. Çünkü o ölçütler, üstünde defalarca düşünülerek kabul edilmiştir. Planda amaç, taşkınlıklara meydan vermemektir. İnsan ne kadar çok yazar, ne kadar çok araştırırsa bu gerçek üzerinde o oranda kuvvetli bir kanı oluşur. İyi bir plan; bir eserin sağlamlığına, değerine, üslup kadar hizmet eder.

Bu parçada yazma süreci ve planlamayla ilgili ola-rak aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?

A) Üslup kadar bir yapıtın değerli ve tutarlı olmasında önemli bir başka şey de planlamadır.

B) Yazılacak her eserde mutlaka bir plan olmalı ve bu planın dışına çıkılmamalıdır.

C) Plan yapmanın gayesi, eserde meydana gelecek aşırılıkları ortadan kaldırmaktır.

D) Çok yazan bir yazarın planın önemini anlamaması mümkün değildir.

E) Plansız yazılan bir eserin başarılı olması düşünüle-mez.

9. İnsan içinde akan ırmağın akış yönünü, akış hızını de-ğiştiremiyor. Elimden başka türlüsü gelseydi, inanın, öyle yazardım. Gelgelelim, yoklukların bağrında doğ-muştum, böyle bir yerde büyümüştüm. Damarlarıma bu topraklardan sızan oksijen hep canımı biraz yakmıştı.

Bu parça, aşağıdaki yargıların hangisiyle çelişir?

A) Yazarlar, kalemlerini kontrol etme gücüne sahiptir.

B) Hiçbir yazar, yaşadığı çevreden tümüyle soyutlana-maz.

C) Yazarların yazgıları, yaşadıkları coğrafyanınkinden pek farklı değildir.

D) Bir yazarın eserlerinde ülkesinin kaderini görmek mümkündür.

E) Bir yazarın kendisini değiştirmesi mümkün olmaya-bilir.

10. Düşünceyle sanatın, kalın çizgilerle ayrılmış olduğunu söyleyenler yanılıyorlar. Gerçek yapıtlarda düşünceyle sanat barışıktır. Büyük yazarların eserlerine bakıldığın-da bunlarda, - - - - görülür .

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) topluma belli düşüncelerin aktarıldığı

B) toplum sorunlarının anlatıldığı

C) evrensel değerlerin öne çıktığı

D) dilin başarıyla kullanıldığı

E) sanatla düşüncenin iç içe geçtiği

11. Denizcilikle uğraşan dayanıklı çiftçilerin yok olması, ik-lim değişikliklerinin en becerikli toplumlar üzerinde dahi yarattığı tehlikeye sarsıcı bir örnek oluşturuyor. Viking-ler Grönland’a istisnai bir sıcak dönemde yerleşti. Yine aynı sıcak dönem Avrupa’da tarımın yayılması ve büyük katedrallerin inşasıyla karşılığını buldu. Ancak 1300’lere gelindiğinde Grönland çok daha soğuk bir döneme gir-miş ve burada yaşam her zamankinden daha zor hâle gelmişti. Vikingler kuzeye doğru giderken, aynı dönem-de Kuzey Kanada’dan gelip Grönland’ın batı kıyıların-dan geçip güneye yönelen İnurtler onlardan daha başa-rılı oldular.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi yan-lıştır?

A) Öğretici bir metinden alınmıştır.

B) Karşılaştırmalara başvurulmuştur.

C) Benzetme yapılmıştır.

D) Nesnel bir anlatım ağır basmaktadır.

E) Bir konuda açıklama yapmak amaçlanmıştır.

12. Bu yazıları dergide yayımlayacağım. Dergide yayımla-nınca bunların, birçok insan tarafından okunacağını da biliyorum. Aklımdan geçenleri yazamıyorum bu yüzden. Oysa böyle mi yazılmalı bunlar? Beni, kişiliğimi, aklım-dan geçenlerin tümünü yansıtması gerekmez mi bu ya-zıların? Elbette gerekir ama yayımlanacak olması, her şeyi açıkça yazmamı engelliyor.

Yazar, bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini vur-gulamak istemektedir?

A) Yazarken düşündüklerini ifade etmekte zorlandığını

B) Okuyucuların kendisini gereği gibi anlayamadığını

C) Yazma sürecinin gereğinden fazla uzun sürdüğünü

D) Okuyucuların dergilerde çıkan yazıları önemseme-diğini

E) Yazacaklarına sınırlamalar getirmek zorunda kaldı-ğını

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

İLETİŞİM

04

1. Kişi ve çevresi arasında iki yönlü paylaşımı kapsayan, dinamik, devamlı ve değişken sürece ---- adı verilir.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangi-si getirilebilir?

A) dil B) sosyalleşme C) kültür

D) ileti E) iletişim

2. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) İletişim, en az iki kişi ile gerçekleşen bir etkileşimdir.

B) İletişim kuran kişiler arasında ortak ve kalıcı yaşantı alanı oluşur.

C) İletişim yalnız sözlü veya yazılı kanalla değil, davra-nışlarla da kurulabilir.

D) Alıcı ve gönderici arasında ortak dil veya yaşantı alanı bulunmadığı durumlarda iletişim gerçekleşe-mez.

E) İletişim bir süreçtir; bu süreci başlatan ve mesaj gön-deren ögeye kanal denir.

3. Aşağıdakilerden hangisi farklı özellikte bir göster-gedir?

A) Elektrik trafosu üzerindeki tehlike işareti

B) Ağaçların yapraklarının sararmaya başlaması

C) Ormanlık alanlarda bulunan çarpı işaretli ateş resmi

D) Hastane koridorundaki sus işareti yapan hemşire fo-toğrafı

E) Kırmızı renkli trafik ışığı

4. Bir panelin sonunda, salonda bulunan öğrencilerden Semih, panelist yazarlardan birine: "Yeni kitabınız ne zaman yayımlanacak?" diye sorar. Yazar: "Önümüzdeki sonbaharda." der.

Bu iletişimle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Semih gönderici durumundadır.

B) Yazarın sözleri dönüt ögesini oluşturur.

C) İletişim kanalı panelin yapıldığı salondur.

D) Yazar alıcı konumundadır.

E) İletişim yüz yüze gerçekleşmiştir.

5. I. Amacı olmayan, kendiliğinden gerçekleşen (dere suyunun azalması gibi) doğal göstergelerdir. (Be-lirtke)

II. Uzlaşmaya dayalı ve daha çok soyut durumların somutlanmasını sağlayan (zeytin dalı gibi) görsel biçimlerdir. (simge)

III. Gösteren ile gösterilen arasındaki bire bir benzer-liğe dayalı (harita gibi) göstergelerdir. (Görsel gös-terge / ikon)

IV. Toplumu oluşturan bireylerce anlam değeri belir-lenen, kendi dışında bir konuyu ifade eden (trafik işaretleri gibi) göstergelerdir. (Belirti)

Yukarıda numaralanmış cümlelerle birlikte verilen ayraç içindeki ifadelerden hangilerinin yeri değişti-rilirse yanlışlık giderilmiş olur?

A) I ve II B) I ve III C) I ve IV


6. Bir futbol maçı esnasında topun taca çıktığını belirtmek için yan hakem elindeki bayrağı havaya kaldırır.

Bu olayda hakem aşağıdakilerin hangisiyle iletişim kurmuştur?

A) Belirtiyle B) Simgeyle

C) Dönütle D) Sözlü kanalla

E) Belirtkeyle

7. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Vücut ısısının yükselmesi - Doğal gösterge

B) Ansiklopedi - Dil göstergesi

C) Üç gün boyunca yağan kar - Sosyal gösterge

D) Dumanın yükselmesi - Doğal gösterge

E) Trafik ışıkları - Sosyal gösterge

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 04İLETİŞİM

8. Akın, kütüphaneye girdi. Görevli, önündeki bilgisayar-dan gözünü ayırmıyordu. Akın:

– Merhaba, bu kitapları iade etmek istiyorum, diyerek elindeki üç kitabı uzattı ve ekledi:

– Almak istediğim başka kitaplar var.

Görevli, bilgisayardaki işine devam ederken başını sal-ladı ve eliyle "bir dakika" işareti yaptı.

Bu parçada anlatılan iletişim süreciyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) İletişim süreci, tümüyle sözlü olarak gerçekleşmiştir.

B) İletişim bağlamı kütüphanedir.

C) İletişim iki kişi arasında kurulmuştur.

D) Akın, gönderici yani kaynak; onun ifadelerinin tama-mı da iletidir.

E) Kütüphane görevlisinin başını sallayıp "bir dakika" işareti yapması iletişimin dönüt ögesini oluşturmuş-tur.

9. Aşağıdakilerin hangisinde bir iletişimden söz edile-mez?

A) Bir gencin sevdiği bir şiiri tekrar tekrar okuması

B) Trafik polisinin, emniyet şeridini kullanan bir sürücü-ye eliyle "Dur!" işareti yapması

C) Markette şekerlere uzanan bir çocuğa annesinin par- mağını sallaması

D) Ders çalışırken gürültüden rahatsız olan gencin pen-cereyi kapatması

E) Kapı zilini duyan birinin içeriden "Geliyorum!" diye seslenmesi

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dil, diğerlerinden farklı bir işlevde kullanılmıştır?

A) Ellerindekileri yandaki kutunun içine bıraksınlar.

B) Konuşmaları dinlerken not alın mutlaka.

C) Kimseye bir şey söyleme bu konuyla ilgili.

D) Uykusuzluk, insan bedenini ve zihnini yaşlandırır.

E) Bu saatte burada gürültü yapmayın.

11. I. Alıcının, göndericiye dönütte bulunması

II. İletişim kanalının açık, gürültüsüz olması

III. Alıcı ve göndericinin ortak yaşantı alanlarının bu-lunması

IV. İletinin, alıcının açık olduğu kodlarla düzenlenmesi

V. Alıcı ve göndericinin aynı mekânda bulunması

Yukarıdaki numaralanmış ifadelerin hangileri iletişi-min gerçekleşmesi için gerekli değildir?

A) I ve III B) I ve V C) II ve IV

D) I, II ve V E) II, III, ve IV

12. Elif, Türk dili ve edebiyatı dersi 1. yazılı sınavında şu soruyla karşılaşır: "İletişimin ögelerini bir örnekle gös-teriniz." Soru on beş puan değerindedir ve Elif bir süre düşündükten sonra "Annem: 'Yemek hazır!' diye ses-lendi. Ben de ona 'Geliyorum anne!' diye cevap verdim." örneği üzerinden iletişimin ögelerini açıklar.

Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Elif ve öğretmeni arasında bir iletişim süreci gerçek-leşmiştir.

B) Gönderici, "İletişimin ögelerini bir örnekle gösteri-niz." ifadesini bir ileti olarak alıcıya ulaştırmıştır.

C) Elif'in kâğıdına yazdığı iletişim örneği olan cümleler, öğretmeniyle kurduğu iletişimin dönüt ögesidir.

D) İletişimin bağlamı yazılı kâğıdı, iletişimin kanalı yazı-lıdır.

E) Elif'in annesi ile kurduğu iletişimde, anne, alıcı; Elif, gönderici durumdadır.

13. Kendisi dışında bir şeyin yerini alabilen; bir başka şeyi düşündüren nesne, kelime, olgu ve şekle ---- adı verilir.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-gisini getirmek gerekir?

A) gösterge B) ileti C) imge

D) bağlam E) dönüt

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

DİL NEDİR? - DİLLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR

05

1. Bir bahar günü kör bir adam dilencilik yapıyormuş. Diz-lerinin dibine bir tabela koymuş, üzerinde "Doğuştan körüm." yazılıymış. Herkes dilencinin önünden öylece geçip gidiyormuş. Dili güzel kullanan biri bunu görmüş. İçlerinden biri dilenciyi fark edince durmuş, tabelayı alıp bir şeyler yazmış ve aldığı yere bırakmış. Ne olduysa olmuş... Gelip geçen ve tabeladaki yeni yazıyı okuyan herkes, başlamış dilencinin önündeki şapkaya para at-maya. Bir cümle yetmiş onca kişiyi etkilemeye ve dilen-cinin şapkasının kısa sürede para ile dolmasına: "Her şeyin pırıl pırıl parladığı güzel bir bahar günü ama ben bunları göremiyorum."

Bu parçadan hareketle dille ilgili olarak,

I. Sürekli değişim hâlindedir.

II. Duyguları harekete geçirir.

III. İnsan davranışlarını yönlendirir.

IV. Kullanım şekli, etkisini artırır veya azaltır.

yargılarının hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III

D) I, III ve IV E) II, III ve IV

2. • Birdilin,izlenebilentarihîdönemlerindeondanay-rılmış koludur.

• Genellikle eğitimsiz kimseler tarafından kullanılandildir.

• Toplumsalvekamusalalanda,resmîyazışmalardabu dil kullanılır.

• Dilin,tarihsel,bölgesel,siyasalsebeplerdendolayıkendisinden ses, yapı ve söz dizimi farklılığı göste-ren dil koludur.

Yukarıda özelliği veya tanımı verilmeyen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Argo B) Lehçe C) Şive

D) Standart dil E) Jargon

3. Aşağıdakilerden hangisi dilin özelliklerinden değil-dir?

A) Bir anlaşma aracıdır.

B) Her dilin kendine özgü kuralları vardır.

C) Temeli, bilinmeyen zamanlarda atılmıştır.

D) Değişmez, olduğu gibi kalır.

E) Kültürün taşıyıcısıdır.

4. MÖ V. yüzyılda Herodot kitabında (1973, s. 103) dilin doğuşu konusunda Mısır hükümdarının yaptığı bir de-neyi anlatır: 7. yüzyılda Mısır Hükümdarı Psammetikos, hiçbir şey duymadan büyüyen bir insanın niçin ve hangi dilde konuştuğunu merak etmiştir. Bunu öğrenmek için de bir çobana, rastgele iki tane yeni doğmuş çocuk ve-rir, bunların ağıla konmasını ve büyütülmesini emreder. Çocukların yanında kimse ağzını açıp tek söz söyleme-yecek, çocuklar ayrı bir odada kendi başlarına büyüye-ceklerdir; çoban, belli saatte keçileri alıp yanlarına gö-türecek, süt içirip iyice doyuracak, sonra kendi işlerine bakacaktır. Yine bir gün çocukların karınlarını doyurmak için odaya giren çoban önünde diz üstü duran iki çocu-ğun ellerini uzatarak "Bekos!" diye bağırdıklarını görür. Bu durum birkaç gün daha böyle devam edince çoban, çocukları hükümdarın huzuruna çıkarır. Psammetikos da çocukların "Bekos!" dediğini duyar. "Bekos" Phrygia (Frigya) dilinde "ekmek" demektir.

Bu parçada dilin doğuşunda aşağıdakilerden hangi-sinin etkisinden söz edilmektedir?

A) Gereksinimleri karşılama arzusunun

B) Paylaşma, anlatma isteğinin

C) Sosyallik kazanma amacının

D) Yalnızlıktan kurtulma isteğinin

E) Bilgi aktarımını sağlamanın

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 05DİL NEDİR? - DİLLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR

5. İnsanın nasıl, ne zaman, hangi dili konuştuğu; ilk önce hangi sözcüğü söylediği hep merak edilmiştir. Bu so-ruların yanıtlanması çok zordur. Yazılı metinler ancak yakın bir geçmişin aydınlatılmasına olanak vermektedir. En eski belgeler sayılan Sümerce metinler bile bundan 5500 yıl öncesine ışık tutmaktadır. İlk insanlar ise bun-dan daha önceki dönemlerde yaşamışlardır. Zaten ilk önce dilin birinci kolu sayılan konuşmanın doğduğu, sonra bunun simgesel göstergesi olan yazının kullanıl-dığı güçlü bir varsayımdır.

Bu parçadan hareketle,

I. Dilin ne zaman, nasıl doğduğu tam olarak bilineme-mektedir.

II. Konuşma dilinin tarihinin yazı dili tarihinden daha eski olduğu düşünülmektedir.

III. Sümerce metinlerin insanlık tarihinin en eski yazılı kaynakları olduğu ispatlanmıştır.

IV. Yazılı metinlerden hareketle bile dilin uzak geçmişi-ne dair kesin bilgilere ulaşılamamaktadır.


A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III

D) III ve IV E) I, II ve IV

6. "Mektep çocuğu"nun, "acemi, toy"; "arakçı"nın, "hırsız"; "bal kabağı"nın "aptal, kafası çalışmayan" anlamında kullanılması, herkesin değil, yalnızca belli bir toplulukta bulunan insanların anlayabileceği kullanımlardır. Böyle özel ve zaman zaman kaba sözcüklerden oluşan dile ---- denir.

Bu parçadaki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) argo B) jargon C) ağız

D) lehçe E) şive

7. Aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dildir. "Kâğıt tavan yaptı." cümlesi buna örnektir. Çünkü bu ifade borsacılar için or-tak bir anlam taşır ve hisse senedinin, gün içinde ulaşa-bileceği en yüksek değere ulaştığını her borsacı anlar.

Bu parçada anlatılan kavram, aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Argo B) Jargon

C) Ölçünlü dil D) Ağız

E) Şive

8. Dil; kalıplaşmış, değişmez, durgun (statik) bir yapıya sa-hip değildir. Aksine, kendi yapı ve işleyişinin gerekli kıl-dığı özelliklere, tarihî, sosyal ve kültürel şekillenmelere bağlı olarak, zaman içinde az çok değişip gelişerek yol alan sürekli bir akış hâlindedir. Ünlü dilbilimci, Wilhelm Von Humboldt, bu gerçeği dilin bir eser değil, bir faaliyet olduğu şeklinde dile getirmiştir. Eğer dil, bir eser olsay-dı, bir kere oluştuktan sonra bir daha hiç değişmemesi, olduğu gibi kalması gerekirdi. Hâlbuki dil, bir değişme ve gelişme gücüne sahiptir. Bu gücü dolayısıyla dilbi-limciler tarafından sürekli olarak yenilikler doğuran bir kaynağa benzetilmiştir. Tarih boyunca akıp giden bu değişme ve gelişmeler sebebiyle, ister istemez dillerin tarihlerinde de birbirinden farklı safha ve dönemler or-taya çıkmıştır. Türkiye Türkçesinin; Selçuklular, Beylik-ler, Osmanlı, Tanzimat, Servetifünun ve Millî Edebiyat dönemleri arasındaki farkları, bu durumun sonuçlarıdır. Türkçenin 8. yüzyıla ait kullanımı ile bugünkü kullanımı arasında da ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz varlığı bakı-mından birtakım ayrılıklar bulunmaktadır.

Bu parçada dilin aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmıştır?

A) Kültürü taşıyıcı bir unsur olması

B) İletişimi sağlaması

C) Canlı, değişen, gelişen bir varlık olması

D) Sosyal bir kurum özelliği taşıması

E) Kendine özgü kurallarının bulunması

9. "Doğum günün kutlu olsun." cümlesinin Azerbaycan Türkçesinde "Ad gününüz mubarek.", Kazak Türkçesin-de "Tughan kuninmen.", Kırgız Türkçesinde "Tulgan ku-num menen." şeklinde söylenmesi, Türkçenin pek çok ---- olduğunu gösterir.

Bu cümledeki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) ağzının B) lehçesinin C) şivesinin

D) standart dilinin E) yazı dilinin

10. İnsanın doğup büyüdüğü, aile ve soyca bağlı olduğu toplumdan öğrendiği, bilinçaltına inen ve kişilerle toplum arasındaki en güçlü bağı oluşturan dildir.

Bu cümlede tanıtılan kavram, aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Resmî dil B) Konuşma dili

C) Ağız D) Ana dil

E) Lehçe

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

HİKÂYE NEDİR? - HİKÂYEDE YAPI UNSURLARI

06

1. Hikâye ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlış-tır?

A) Kişiler, zaman ve mekân sınırlı biçimde ele alınır.

B) Olaylar çok yönlü incelenmez, yalnızca bir kesit ola-rak anlatılır.

C) Yaşanması mümkün olan hayalî olaylara yer verile-bilir.

D) Sınırlı imkânları sebebiyle çatışmalar içermez.

E) Birinci tekil ya da üçüncü tekil şahısların ağzından anlatılabilir.

2. Aşağıdakilerden hangisi hikâyenin yapı unsurların-dan biri değildir?

A) Kahraman B) Üslup C) Olay

D) Yer E) Zaman

3. (I) Her edebî tür gibi hikâye de belli bir plan dâhilinde oluş-turulur. (II) Genellikle, üç bölümden oluşan hikâyenin ilk bölümüne "serim" adı verilir ve bu bölüm hikâyeye giriş bölümüdür. (III) İkinci bölüm olan "düğüm" bölümünde ise hikâyedeki olaylar anlatılır ve kahramanlar psikolojik yön-den detaylı şekilde incelenir. (IV) "Çözüm" yani hikâyenin son bölümünde ise düğüm bölümündeki olaylar bir sonu-ca bağlanır. (V) Bununla beraber bazı yazarlar, hikâyenin okuyucu tarafından tamamlanmasını istedikleri için çö-züm yani sonuç bölümüne yer vermezler.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin han-gisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

4. Aşağıdakilerden hangisi, hikâyenin dili ile ilgili yan-lış bir bilgidir?

A) Çoğu zaman uzun cümleler tercih edilmez.

B) Kahramanlar; ait oldukları çevrenin, kültürlerinin diliyle konuşturulur.

C) Çok uzun tasvirler gerektiren durumlar, benzetme ya da imgelerle anlatılabilir.

D) Kısa yazılar olduğu için deyim ve atasözlerine yer verilmez.

E) Dilin, kurgunun gerektirdiği şekilde, farklı işlevleriyle kullanılması mümkündür.

5. Büyük bir bahçe... Ortasında köşk biçiminde yapılmış bembeyaz bir ev... Sağ köşesinde her zaman oturdu-ğumuz beyaz perdeli oda... Sabahları annem beni bir bebek gibi pencerenin kenarına oturtur, dersimi tekrar-latır, sütümü içirirdi. Bu pencereden görünen avlunun öbür yanındaki büyük toprak rengi yapının camsız, kapaksız bir penceresi vardı. Bu siyah delik beni çok korkuturdu. Yemeklerimizi pişiren, çamaşırlarımızı yıka-yan, tahtalarımızı silen, babamın atına yem veren, av köpeklerine bakan hizmetçimiz Abil Ana'nın her gece anlattığı korkunç, bitmez hikâyelerdeki ayıyı bu karanlık pencerede görür gibi olurdum. Bu korkuyla her sabah anneme uydurduğum rüyaları anlatır, ondan bu rüyaları yorumlamasını isterdim. Zavallı annem, rüya dinlemeye ve yorumlamaya ne kadar meraklıydı!

Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Gözlemci bakış açısıyla yazılmıştır.

B) Bir hikâyenin giriş bölümü olabilir.

C) Yalın bir anlatımı vardır.

D) Betimlemeye yer verilmiştir.

E) Olayın geçtiği mekân belirtilmiştir.

6. Modern anlamda hikâyenin Türk edebiyatına girişi - - - - Dönemi'nde olmuştur. Hikâyenin karşılığı olarak nitele-yebileceğimiz ---- ise divan edebiyatında uzun olayların anlatıldığı bir nazım biçimidir. Servetifünun edebiya-tında ---- tarafından Batılı tarzda örnekleri yazılmaya devam edilen hikâye, Millî Edebiyat'ta ---- ile yeni bir boyut kazanmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir?

A) Tanzimat - mesnevi - Halit Ziya Uşaklıgil - Ömer Seyfettin

B) Halk - mesnevi - Halit Ziya Uşaklıgil - Ziya Gökalp

C) Tanzimat - destan - Namık Kemal - Ömer Seyfettin

D) Fecriati - destan - Ahmet Mithat Efendi - Reşat Nuri Güntekin

E) Servetifünun - gazel - Halit Ziya Uşaklıgil - Ömer Seyfettin

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 06HİKÂYE NEDİR? - HİKÂYEDE YAPI UNSURLARI

7. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Tanzimat Dönemi hikâyelerinde olduğu gibi hikâyede tamamen hayalî olaylara yer verilebilir.

B) Boccacio'nun Decameron adlı eseri, dünya edebiya-tında hikâye türünün ilk örneği kabul edilir.

C) Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk hikâye örnekle-rinden birini Letaifi Rivayat adlı eseriyle Ahmet Mit-hat Efendi vermiştir.

D) Modern anlamda hikâye türüyle henüz tanışmamış Klasik Türk edebiyatında hikâye anlatma ihtiyacı mersiye adlı eserlerle karşılanıyordu.

E) Dede Korkut Hikâyeleri, Türk edebiyatında, destan-dan hikâyeye geçiş ürünüdür.

8. Elini balığa doğru uzatmak üzere eğildi. Ama ötekiler-den, baş parmağına irisinden bir tane dülger balığı tak-mış birisi, kocaman çizmeli ayağını balığın sırtına bastı:

– Ne o, dedi, hemşerim dur bakalım. Dağdan gelip bağ-dakini kovmayalım.

Adam elini çekti, bir şey söylemedi. Söyleyemezdi. Söy-leyecek hâlde değildi. Rıhtım kahvesine doğru yürüdü. Dışarıdan, kahvenin önündeki seyircilerden biri seslen-di:

– Bırak yahu! O adam da çalıştı.Veriver bir tane ne olur? Kalkmış, nerelerden gelmişler!

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söy-lenemez?

A) Anlatımında günlük konuşma dili kullanılmıştır.

B) Olaylar üçüncü kişinin ağzından anlatılmıştır.

C) Bir hikâyenin serim bölümüdür.

D) Birden fazla kahraman söz konusudur.

E) Balık almak için uğraşan birine balığın verilmeyişi anlatılmaktadır.

9. Köyünün uçsuz bucaksız düzlüklerinde boy veren altın renkli başaklar arasında göğe doğru başını kaldırmış duran armut ağaçları, toprağımı yeşerten alın terime şa-hitlik ediyor. Dedem dikmişti bu ağaçları, tarlada çapa yaparken kendisine şahitlik etsin de emeğini evlatlarına hatırlatsın diye. Artık köyde kimse kalmadı, herkes terk etti buraları. Bir ben, bir Davut Ağa, bir de ağaçlar kaldı.

Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alın-mış olabilir?

A) Eleştiri B) Gezi yazısı C) Fıkra

D) Hikâye E) Biyografi

10. Yazmadan, öncelikle yaşadığın yerleri gözlemlemen, insanların nelere üzüldüğünü, ne zaman yüzünü ekşitti-ğini, ne zaman gülümsediğini bilmen lazım. Bir otobüse bindiğin zaman etrafındaki insanları gözlemle, kimin yü-zünde bir farklılık sezdin, işte o senin çıkış noktan olsun. Bu insan niçin üzülüyor diye düşün, yanından ayrılınca neler olabileceğini hayal et. İşte o zaman anlattıklarının gerçek veya gerçeğe yakın olmasını sağlayabilirsin.

Bu parçada verilen tavsiyeler, aşağıdaki edebî tür-lerden hangisini yazmaya yönelik olabilir?

A) Masal B) Anı C) Hikâye

D) Otobiyografi E) Deneme

11. Anlatmaya bağlı roman, hikâye gibi metinlerde, ait ol-duğu toplumsal sınıfın veya zümrenin tüm özelliklerini üzerinde taşıyan, kendi özellikleriyle ortaya çıkmayıp genel bir görünümü yansıtan kişilere ---- adı verilir. Ör-neğin R. Mahmut Ekrem, Araba Sevdası'nda, dönemin Batı'ya özenen, züppe kişilerini bu özelliklerini temsilen kurguladığı Bihruz Bey adlı roman kişisi üzerinden eleş-tirmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-gisi getirilmelidir?

A) başkahraman B) tip

C) karakter D) kahraman

E) anlatıcı

12. Annem, içinde yaşadığımız darlıktan çok sıkılır ve mut-laka kocasına söyleyecek iğneli sözler, sinsi ve üstü ka-palı sitemler bulurdu. O vakit zavallı adam bana pek do-kunan bir hâl alırdı. Açık elini, yoktan bir ter siliyormuş gibi alnından geçirir ve hiç karşılık vermezdi. Ben onun elinden bir şey gelmediğine üzüldüğünü anlardım. Her şeyden kısılırdı. Dükkân artığı ucuz yiyecekler alınırdı. Kız kardeşlerim giysilerini kendileri dikerler ve otuz san-timlik bir şeridin fiyatı üzerine uzun uzun çekişirlerdi.

Bu hikâye kesitiyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangi-si söylenemez?

A) Yapı unsurlarından "kahraman" ögesinin öne çıktığı bir bölümdür.

B) Zaman ve mekân ögeleri belirtilmemiştir.

C) Gözlemlere dayalı anlatım yapılmıştır.

D) Anlatım gerçekçidir, olağan dışı unsurlara yer veril-memiştir.

E) Kahramanların hepsi karakter özelliği göstermekte-dir.

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

HİKÂYEDE TEMA VE KONU, ÇATIŞMA, ANLATICI

07

1. Gerçekten de iyi yazarlar, fena hâlde üstüme gelir, ce-saretimi kırarlardı benim. Hani bir ressam varmış, kötü horoz resimleri yapar ve uşaklarına, dükkâna hiç canlı horoz sokmamalarını sıkı sıkı tembih edermiş. Ben de öyle... Hatta çalgıcı Antigenides'in bulduğu çare de be-nim daha çok işime gelirdi. Antigenides, bir parça çala-cağı zaman kendinden önce ve sonra halka uzun süre kötü şarkılar dinletirmiş.

Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Olayın geçtiği yer bellidir.

B) Anlatıcı gerçektir.

C) Kurmaca bir türden alıntılanmıştır.

D) Bir hikâyenin çözüm bölümü olabilir.

E) Bir olay örgüsü söz konusudur.

2. Sabahattin Ali'nin "Kafa Kâğıdı" adlı hikâyesi, 1950'de yol vergisini ödemeyen bir yaşlının hapse düşmesini anlatır. Bilindiği gibi yol vergisi bu tarihe kadar uygulan-mıştır ve kişi başına beş lira olan bu vergiyi ödemeyen-ler, yol inşaatlarında taş kırarak bir ay boyunca ücretsiz çalıştırılmışlardır. Kafa Kâğıdı adlı hikâyede de seksen yaşındaki Mehmet Dede yol vergisini ödemediği için hapse düşmüştür.

Yukarıda anlatılanlar, hikâye ile aşağıdakilerden hangisi arasındaki ilişkiyi gösterir?

A) Mekân B) Zihniyet C) Yapı

D) Tema E) Üslup

3. Kaynağı ne olursa olsun ---- ; karakter gelişimi ve inanı-lır bir hikâye kurulmasında ana unsurdur. Çoğu hikâye, merkezde bunun üzerinde döner. Mesela bir cinayet gi-zemi... Katil kimdi? Amacı neydi? "İyi" komiser onu ya-kalayabilecek mi? Mesela bir bilimkurguda... Kahrama-nımız yaratık ordusunu yenebilecek mi? Hikâye, roman, senaryo gibi metinlerde dengeli olarak kullanılırsa bu unsur, gerilim yaratır ve seyircisinin öyküyü takip etme-sini zorunlu kılar.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangi-si getirilmelidir?

A) kurgu B) olay örgüsü

C) mizansen D) çatışma

E) tema

4. Roman, hikâye gibi türlerde metnin içeriği söz konusu olduğunda iki kavramla karşılaşılır: - - - - ve ---- . Bunlar-dan ilki, metne hâkim duygu ve düşünceyi ifade eder; daha geneldir, kapsamlıdır, geniştir ve soyuttur. Bunun sınırlandırılmasıyla ikincisi oluşur. Diğer bir ifadeyle, ikinci kavram; daha sınırlı, daha belirgin ve özel bir an-lamı ifade eder. Örneğin bir hikâyede işlenen "ayrılık öyküsü", ilkine örnekken bu öykü, Almanya'ya giden bir işçinin duyguları üzerinden anlatılarak sınırlandırılır ve ikinciye dönüştürülür.


A) Tema - konu

B) Ana fikir - mesaj

C) Mesaj - ana fikir

D) Konu - tema

E) Konu - kurgu

5. Reis ile Kocabaş adını taktıkları uzaylı yaratıkların bir-birlerini tanıma adına giriştikleri çabada Reis bir sürpriz-le karşılaşır ve kendisi gibi Kocabaş'ın da haritacı oldu-ğunu öğrenir. Kocabaş kendini şöyle tanıtır: "Ben evren gezginiyim, uzay gezginiyim. Göğün yedi katını, yetmiş katını bilirim. Sizin bu yeryüzü dediğiniz yuvarlağın da yer iklimini, dört kuşağını bilirim. İşte açık söylüyorum Reis. Acunun bir damlası, güçlerin tutsağı, yaşamın bir ögesi, yoksulun birisiyim. Yedi kat gökyüzünün ve uç-makların ve tamuların ve gezegenlerin ve uyduların ve saman- yolunun ve patlayan yıldızların ve sönmüş gü-neşlerin haritacısıyım ben." Aldığı bu cevap karşısında şaşıran Reis, kendisinin de haritacı olduğunu ve dünya-daki her çeşit haritayı topladığını söyler. Kendisinin de harita çizdiğini anlatan Reis, Akdeniz'i çizdiğini ancak bu kadar çeşit harita toplamadaki amacının, "bir mapa mondo yani bir dünya haritası çizmek" olduğunu ifade eder.

Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıda verilen-lerden hangisi yanlıştır?

A) Öğretici metinlere ait özellikler taşımaktadır.

B) Olağan gerçeğin dışına çıkılmıştır.

C) Sözcükler, genellikle, gerçek anlamıyla kullanılmıştır.

D) Düşsel anlatıma ait özellikler taşımaktadır.

E) Sanatsal metinlere ait yapı unsurlarına sahiptir.

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 07HİKÂYEDE TEMA VE KONU, ÇATIŞMA, ANLATICI

6. Bir roman veya hikâyede, olayların okuyucuya, kimin gözünden ve ağzından ulaştığı sorusuyla ilgili kav-ramdır. Birer anlatım sanatı olan roman ve hikâye an-latılacak bir olaylar zinciri ile bunu kendi sözcükleriyle okuyucuya sunacak bir anlatıcıdan oluşur. Bu yüzden anlatıcı, roman ve hikâyenin bir parçasıdır. Baştan sona konuşma biçiminde geçen roman ve hikâyelerde bile bir anlatıcı bulunur. Onun niteliği, edebî türlerin bütün anla-tım özelliğini etkiler.

Bu parçada, anlatımdaki hangi öge üzerinde durul-muştur?

A) Üslup B) İçerik C) Biçem

D) Bakış açısı E) Dil

7. (I) Hikâyelerde anlatım farklı şekillerde olabilir. (II) Hikâye kahramanlarının birinin ağzından yapılan anla-tım, birinci kişili anlatımdır. (III) Yazarın ağzından anlatı-lanlar ise üçüncü kişili anlatımdır. (IV) Örneğin "Oradan trene binerek hemen Eskişehir'e gittim." cümlesinin geç-tiği bir hikâyede üçüncü ağızdan anlatım seçilmiştir. (V) "Sevim, bu olayın sonuçlarını kestirmeye çalışıyordu." cümlesinin geçtiği bir hikâyede ise birinci ağızdan anla-tım vardır.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin han-gilerinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV

D) III ve IV E) IV ve V

8. Aşağıdaki parçaların hangisinde anlatıcı, olayları ilahi (hâkim) bakış açısıyla aktarmıştır?

A) Durmadan yağan yağmur, çabuk yürümesine engel oldu. Geçtiği dağlarda kaynaklar sel olmuş; dereler, ırmaklar hâline gelmişti. Yolcu, değneğine dayana dayana ırmağın kenarına geldiğinde karşısına yıkık bir köprü çıktı.

B) Nikoli'nin oltasının yemini kuyruğuyla sarsmakta olan Sinagrit Baba, Nikoli'nin bir kusurunu arıyordu. "Onda kusur mu yok?" diye düşündü. Evvela acıma-sızdı. Sonra ahlaksızdı. Kendini düşünürdü ama ce-surdu.

C) Bir gece benim sıramdı. İlk önce aşağıdan, Köse Hüseyinlerin tarlasından, tüfek atıldı. İki domuz vur-muşlar. Sonra Zekeriya bir el attı. Gece yarısı horoz-lar öttü.

D) Gecenin karanlığında derenin şırıltısı, baykuş ses-lerine karışıyordu. Birkaç saat önce yaktıkları ateş neredeyse sönmüştü. Genç adam dışında herkes uykuya dalmıştı.

E) İçeride geçitler kızıl meşale ışığıyla aydınlanmıştı ve muhafızlar dönen, birbirini kesen, yankılı patikalarda uygun adım yürürken şarkılar söylemekteydi.

9. Trene daha bir buçuk saat vardı. Bütün kafile, istasyo-nun arkasında büfe vazifesini gören bakkal kulübesi-nin hemen eşiğinde alçak iskemlelere oturmuş, içeride hazırlanan çayı bekliyordu. Hepsinin yüzünden son üç günün yorgunluğu akıyordu. Uykusuzluk, mahmurluk bütün yüzlerde sert, ince, sanki tutkaldan bir maskeye benziyordu. Bununla beraber hepsi yine uyanık, canlı, birbirine karşı az çok nazik ve bu son fırsatların anını ka-çırmamaya azimli idi. Hemen hepsi bir lahza bir uykuya iner gibi hafızasına dalıyorlar, bir şey unutup unutmadı-ğını düşünüyorlar, icabında küçük defterlere, paltonun, ceketin ceplerinde telaşla araştırdıkları kâğıtlara bakı-yorlar, sonra yanı başındakinin kulağına ve bakışlarına kısa fısıltılarla akıyorlardı. Bu baş başa fısıltılar dışında, arada bir verilen küçük kaş göz işaretleri, hatırlatan, ısrar eden, şüpheyle düşünen yahut vadeden bakışlarla uzak-tan uzağa, şüphesiz birincisinden biraz daha dağınıktı.

Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bir tren istasyonunda beklemekte olan insanlar anla-tılmıştır.

B) Güçlü bir çatışma ögesi görülmemektedir.

C) Zaman ve mekân ögesi belli ölçüde bulunmaktadır.

D) Herhangi bir kahraman öne çıkarılmamıştır.

E) Gözlemci anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır.

10. Bu adam; Giton, dolgun yüzlü, yanakları şişkin, dik ba-kışlı, kendine güvenir, omuzları geniş, göbekli, bakışı sağlam, yürüyüşü sert biridir. Konuşurken de kendine pek güvenir fakat karşısındakini hemen hemen hiç din-lemez. Ona sözlerini tekrar tekrar söyletir. Mendili ko-camandır, burnunu gürültüyle siler, bağırarak hapşırır. Gündüz uyur, derin derin, herkesin içinde de olsa hor-layak uyur. Yemekte, arabada yeri herkesten çok yer kaplar. Gezintilerde hep ortadadır, o durursa durulur, yürüyünce yürünür. Ona uyar herkes, isterse konuşa-nın sözünü keser. Fakat onun sözü kesilmez, o istediği kadar söyler ve söylediği kadar dinlenir. Herkes onun düşüncesindedir. Verdiği haberler doğrudur. Oturunca koltuğa gömülür. Bacak bacak üstüne atar, kaşlarını çatar, şapkasını birden arkaya atarsa bu; iddialı, ken-dini beğenmiş, küstah bir alnı ortaya çıkarıyor demektir. Öfkelidir, sabırsızdır, iddiacıdır, şakacı, küstah, inatçı, gevşek, ahlak konusunda zayıftır. Kahkahalarla güler, politikacıdır, gizli işleri vardır; kendisinin değerli olduğu-na inanır.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kahramanın kişiliği ve çevresindekilere karşı tutumu üzerinde çatışma oluşturulmuştur.

B) Bir olay örgüsü henüz oluşmamıştır.

C) Zaman ve mekân ögeleri belirtilmemiştir.

D) Hâkim anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır.

E) Konusu, kibirli ve uyumsuz bir adamın yalnızlığıdır.

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

9. Sınıf


Lise

OK00-09.05KT

018

HİKÂYE TÜRLERİ - HİKÂYEDE KULLANILAN ANLATIM TEKNİKLERİ

08

1. Durum ve olay hikâyeleriyle ilgili olarak aşağıdaki-lerden hangisi söylenemez?

A) Olay hikâyeleri olay ağırlıklıyken durum hikâyelerin-de hayatın bir kesiti yer alır.

B) Durum hikâyelerinde hikâye sona erdiği zaman her şey bitmiş sayılmaz çünkü hikâyenin sonucu çoğu zaman okurun hayal dünyasına bırakılır.

C) Her iki hikâye türünde de giriş, gelişme, sonuç bö-lümleri mutlaka bulunur.

D) Durum hikâyeleri, yoruma açık olduğu için her okur üzerinde farklı çağrışım ve izlenim uyandırılabilir.

E) Olay hikâyelerinde güçlü çatışmalar yaratılırken du-rum hikâyelerinde çatışma ögesi öne çıkarılmaz.

2. I. Olay, kişi, zaman ve mekân, anlatımın esas unsur-larıdır.

II. Bir olay çevresinde gelişir.

III. Okuru bilgilendirme ve aydınlatma amaçlanır.

IV. Anlatımda ilahi, kahraman ve gözlemci anlatıcının bakış açısı kullanılabilir.

V. Varlıkların göz önünde canlandırılabilmesini amaç-lar.

Yukarıda verilenlerden hangileri öyküleyici anlatı-mın özelliklerinden değildir?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV

D) III ve V E) IV ve V

3. Varlıkları görünür kılma, onları sözcüklerle canlandır-madır. Özellikle öykü ve roman türlerinde yaygın olan bir anlatım biçimidir. "Yüzünde acı bir gülümseme ve çalışmaktan doğabilmiş hafif bir kırmızılık vardı." diye başlayan bölümde haksızlığa uğrayan bir insanın du-rumu anlatılıyor. Adamın haksızlık karşısında duyduğu şaşkınlık, acı, zavallılık, yüz ifadesi elle tutulurcasına canlı ve etkili bir biçimde veriliyor. Bir ressamın çizgile-riyle veya bir fırça darbesiyle yaptığı canlandırmayı bir yazar da burada olduğu gibi sözcüklerle yapıyor. Söz-cüklerle çarpıcı, sarsıcı bir tablo çiziyor.

Bu parçada açıklaması yapılan anlatım biçimi aşağı-dakilerin hangisidir?

A) Kanıtlayıcı anlatım B) Öyküleyici anlatım

C) Açıklayıcı anlatım D) Tartışmacı anlatım

E) Betimleyici anlatım

4. Yine öyle iri kasketli ve iri belli, iri kara gözlü, kocaman gövdeli dağı andıran adamlar, istasyonda buğday çu-vallarını sırtlayacaktı. Bu sinsi yağmur, kasımpatıları parlatmıştır. İstasyon bahçesinde masalar, sandalye-ler kalkmıştır. Yalnız o düşünceli ihtiyar akasyalar... Madenî ışıltılar yayarak uzanan raylar arasında kömür toplayan, burunlarını ve bol pantolonlarını çekerek, es-mer yüzlerinde beyaz dişlerini göstererek aniden gülü-veren çocuklar olacak mıydı? Bir fayton kiralamalıydı. O kemikleri çıkmış sıska atları, eski ve buruşuk körüğü, iki yanında asılı asırlık kandilleri ve tütün sarısı bıyıklarını burup mütevekkil bekleyen sürücüleri görmeliydi.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Örneklerle konu zenginleştirilmiştir.

B) Betimleyici anlatımdan yararlanılmıştır.

C) Eylem cümleleri kullanılmıştır.

D) Benzetmeye yer verilmiştir.

E) Kişileştirmeden faydalanılmıştır.

5. Gümüş gibi parlayan bu güzel kaşağının dişlerine bak-tım. Çok keskin, çok sivriydi. Biraz köreltmek için duva-rın taşlarına sürtmeye başladım. Dişleri bozulunca yeni-den denedim. Gene atların hiçbiri durmuyordu. Kızdım. Öfkemi sanki kaşağıdan çıkarmak istedim. On adım iler-deki çeşmeye koştum. Kaşağıyı yalağın taşına koydum. Yerden kaldırabildiğim en ağır taşı bularak üstüne hızlı hızlı indirmeye başladım. İstanbul'dan gelen, üstelik Dadaruh'un kullanmaya kıyamadığı bu güzel kaşağıyı ezdim, parçaladım. Sonra yalağın içine attım.

Ömer Seyfettin'in Kaşağı adlı hikâyesinden alınan bu metinde olduğu gibi, hikâyelerde aşağıdaki anla-tım türlerinden en çok hangileri kullanılır?

A) Kanıtlayıcı anlatım - açıklayıcı anlatım

B) Destansı anlatım - düşsel anlatım

C) Öğretici anlatım - emredici anlatım

D) Öyküleyici anlatım - betimleyici anlatım

E) Öğretici anlatım - mizahi anlatım

örn

ekti

rö

rnek

tir

9. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 08HİKÂYE TÜRLERİ - HİKÂYEDE KULLANILAN ANLATIM TEKNİKLERİ

6. “Anlamıyor musun? Yalnız gürültü istiyorum.”

“Pekâlâ beyim.”

Sonra diğer subaylara döndü:

“Siz de bütün askerlerinizi savaş düzeniyle bunlara yaklaştırın. Mümkün olduğu kadar çok gürültü yaptırın ‘Heya, mola…’ çektirin. Angarya naraları attırın. İş tür-küleri söylettirin.”

İhtiyar topçubaşı gibi subaylar da çavuşlar da bu emir-den bir şey anlamadılar. Fakat onlar anlamadan yapma-sını pek iyi bilirlerdi.

“Baş üstüne, baş üstüne…”

“Haydi ama çabuk…”

Hepsi iki adım ayrılınca sisin içinde görünmez oldular. Arslan Bey tepinen atına binince yuları tutan kâhyasına: “Sen de koş, yanına bir adam al, gerideki Değirmenli Çiftliği’nde biriktirdiğim elli mandayı hemen buraya sür. Burca giden yolun yanında hazır tut… Orada beni bekle. Haydi!”

“Baş üstüne…”

“Ama çabuk…”

Bu hikâye kesitinde, aşağıdaki anlatım tekniklerin-den hangisi öne çıkmıştır?

A) İç diyalog B) Diyalog

C) Öyküleme D) Betimleme

E) Gösterme

7. Kadın pencerenin önüne oturmuş, ay ışığında tenha mezarlık yollarını seyrediyor ve bir yandan ağlayıp bir yandan dua ediyordu. Şerbetçiden sevinç içinde ayrıl-mış, yolda "kara bir günümüz olursa" diye koynunda sakladığı iki buçukluğu bozdurmuş, günlerdir kursağı-na doğru dürüst bir şey gitmeyen o maviş Semahatçiği, o küçücük kızı için, kömür, pirinç, salata, yağ almıştı. O hızla eve gelmiş, odanın harap tahtalarını gıcır gıcır silmiş, eski konsolun çatlak aynasını parlatmış, toz için-deki koca taşlığa kova kova suları devirip sıkıca süpür-gelemiş, bahçeyi sulamıştı.

Bu parçanın anlatımı için aşağıda verilenlerden han-gisi yanlıştır?

A) Olay akışında geriye dönüş söz konusudur.

B) Hâkim anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır.

C) Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.

D) Kimi varlıkların ayırıcı özellikleri verilmiştir.

E) Diyalog tekniğinden faydalanılmıştır.

8. Hikâye ve romanlarda, olay akışı "anlatıcı" tarafından sağlanabileceği gibi kahramanların aralarında konuş-malarıyla da sağlanabilir. İşte anlatmaya bağlı edebî metinlerde, olay akışının olayı yaşayanların söyleşme-leriyle gerçekleştirilmesine dayalı tekniğe ---- tekniği adı verilir.


A) bilinç akışı

B) monolog

C) diyalog

D) betimleme

E) öyküleme

9. Atını çevirip aşağı ovaya baktı. Bir geniş yayla parça-sı, bazı yerlerde yeşilimsi, bazı yerlerde sarımtırak ve ufuklara doğru mor renklerle dalga dalga olabildiğine uzanıyor, yayılıyordu. Göz, ilk bakıştan itibaren bu top-rak dalgalarını takip etmekten yoruluyor ve yüreğe bir gurbet acısı çöküyor. Selma Hanım'a da öyle oldu ve başını Ankara'dan yana çevirdi. Ankara, taş ve toprak yığınlarından yapılmış bir kabataslak barakayı andırı-yordu.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Öyküleyici anlatım özelliği vardır.

B) Varlıkların ayırt edici özelliklerine yer verilmiştir.

C) Karşılaştırma yapılmıştır.

D) Benzetmeye başvurulmuştur.

E) Somut ifadelere yer verilmiştir.

10. Neden susuyorum ki... Bencil ve sorumsuzsun desem, tıpkı onun benim kusurlarımı pervasızca yüzüme yü-züme söylemesi gibi ben de ona söyleyiversem! Önce duraksar herhâlde, şaşırır çünkü. E, normal tabii, ben hiç böyle şeyler yapmadım ki... Ama, eminim, kendini hemen toparlar ve asla kabul etmez söylediklerimi. O zaman konuşmamın bir anlamı var mı? Var tabii! Neden kendini kusursuz sansın ki?

Bu hikâye kesitinde öne çıkan anlatım tekniği aşağı-dakilerin hangisidir?

A) İç diyalog B) Gösterme

C) Betimleme D) Öyküleme

E) Diyalog

örn

ekti

rö

rnek

tir

Yeni müfredata


tam uygun








(1-6. Testler)


10. SınıfTürk Dili ve Edebiyatı

TEST AYRINTILARI


Konu Tarama


01 Edebiyatın Tarih ve Dinle İlişkisi - Türk Edebiyatının DönemleriTürk Dili ve Edebiyatına Giriş

02 Türkçenin Tarihî Gelişimi

03 Hikâye Nedir? - Dede Korkut Hikâyeleri - Halk Hikâyesi - Mesnevi

Hikâye

04 Tanzimat Dönemi’nde Hikâye

05 Servetifünun Dönemi’nde Hikâye

06 Millî Edebiyat Dönemi’nde Hikâye

07 Fiilimsi (Eylemsi) - I (İsim-Fiil)

08 Fiilimsi (Eylemsi) - II (Sıfat-Fiil)

09 Fiilimsi (Eylemsi) - III (Zarf-Fiil)

10 İslamiyet’in Kabulünden Önce Türk Şiiri

Şiir

11 Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı

12 Halk Şiiri - I

13 Halk Şiiri - II

14 Divan Şiiri - I

15 Divan Şiiri - II

16 İsim Tamlamaları - I

17 İsim Tamlamaları - II

18 Destan Nedir? - İslamiyet’ten Önce ve Sonra Türk Destanları

Destan / Efsane19

Efsane Nedir? - Efsane, Masal, Destan ve Halk Hikâyelerinin Benzerlik ve Farklılıkları

20 Sıfat Tamlamaları

21 Tamlamalar

22 Roman Nedir? - Romanın Genel Özellikleri

Roman

23 Tanzimat Dönemi’nde Roman - I

24 Tanzimat Dönemi’nde Roman - II

25 Servetifünun Dönemi’nde Roman

26 Millî Edebiyat Dönemi’nde Roman

27 Cümle Türleri - I (Anlamlarına Göre Cümleler)

28 Tiyatro Nedir? - Geleneksel Türk Tiyatrosu

Tiyatro29 Batı Etkisindeki Türk Tiyatrosu (Tanzimat Dönemi)

30Meşrutiyet Dönemi Türk Tiyatrosu (Servetifünun, Fecriati, Millî Edebiyat Dönemi)

31 Cümle Türleri - II (Yükleminin Yerine ve Türüne Göre Cümleler)

32 Anı Türünün Özellikleri ve Tarihî GelişimiAnı

(Hatıra)33 Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Anı Türü

34 Cümle Türleri - III (Yapılarına Göre Cümleler)

35 Haber Nedir? - Haberin Yapısı

HaberMetni

36Ters Piramit Tekniği - Haberde Odak Noktası ve Bilgi-Yorum Farkı - Habercilik Türleri

37 Cümle Türleri - IV (Genel Tekrar)

38 Gezi Yazısı Nedir? - Gezi Yazısının Özellikleri - Divan Edebiyatında Gezi Yazısı

Gezi Yazısı39 Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Gezi Yazısı

40 Cümle Türleri - V (Genel Tekrar)

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

10. Sınıf


Lise

OK00-10.05KT

018

01

1. (I)Edebiyatiletarihbirbirindenayrılmazikialandır.(II)Çünküedebiyatındatarihindetemelkonusu,insanveinsanınyaşamıdır.(III)Herikialandaokuyucuyageç-mişleriylevegelişimleriyleilgilibilgiverir.(IV)Tekfarkvardır:Tarih,anlattıklarınıolabildiğincegerçeğeuygunsergilemeye çalışırken edebiyat, kendine bir sınır ge-tirmez; insangerçeğinikurgulayarak,yenidenüreterekokuyucuyaaktarır.(V)Dolayısıylaedebiyatürünleri,ya-zıldıklarıdöneminzihniyetindenetkilenmez.

Buparçadakinumaralanmışcümlelerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?

A)I B)II C)III D)IV E)V

2. Aşağıdakilerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?

A)Tarihte yaşanan olaylar, edebî olaylara doğrudanveyadolaylıolaraketkieder.

B)Milletlerin tarihinibilmek içinedebiyatlarınıbilmeyegerekyoktur;edebiyat,tarihinbiraltkoludur.

C)Biryazarınhangidönemdeyaşadığını,hangieser-leri yazdığını veya hangi edebî topluluk içinde yeraldığınıtarihsayesindeöğrenebiliriz.

D)Hangidönemde,nasılkoşullardayazıldığınıbilmek,bir edebî eseri incelemede ve anlamada kolaylıksağlar.

E) Farklıdönemlerdeyazılmışedebîeserlerikarşılaştı-rabilmekiçinodönemlerinsiyasivesosyalortamla-rınınbilinmesindefaydavardır.

3. Tarihineskizamanlarındasanatçılarınaynızaman-dadinadamıolmaları,İslamiyetöncesiTürkedebi-yatının ilkşiirleriolankoşuklarısöyleyen"şaman"adlıkişilerinaynızamandadinîayinleriyönetiphe-kimlik ve büyücülük yapmaları, yine bu dönemdeölenkişilerinardından"sagu"denenağıtlarınsöy-leniyorolması,edebiyatınaşağıdakilerinhangisiyleilişkisiolduğunugösterir?

A)Sosyoloji B)Felsefe C)Din E)Psikoloji E)Tarih

4. I. TürklerinkullandığıGöktürkveUyguralfabelerindeşamaninancınınetkiliolması

II. Tükçenin bilinen ilk sözlüğü kabul edilen DivanüLügat'it-Türk'ünbesmeleilebaşlaması

III. Divan edebiyatının temel kaynakları arasındaKur'an-ıKerim'in,siyervefıkıhkitaplarınınolması

IV. Divan edebiyatı nazım biçimlerinden kasidelerdetevhit,naatbölümlerininbulunması

Yukarıdakilerdenhangileriedebiyatındinleilişkisiniörnekler?

A)IveII B)IIveIII C)IIveIV D)II,IIIveIV E)I,II,IIIveIV

5. (...)Yerindeduramıyorvediğeraskerlerindebiranev-velhazırolmasınıbekliyordu.Saflararasınakatılmak,cihatüzereruhunuteslimetmekarzusundaydı.Benonubufikrindenvazgeçirmekiçinkimebaşvurayımderkenİkrimegözümeilişti.OnaEbûEyyûb'ugösteriphâldiliy-lebirşeylersöylemesiniricaettim.İkrimeyanınavarıpatınındizginlerinituttu:

"Buna inanmıyorum.Sizneyaptığınızınfarkındamısı-nızEyEbâEyyûb!'Bilebilecanınızıtehlikeyeatmayın.'diyenayetvar,hadisvar.Ricaederimderhâlatınızdanininiz!"

OgünekadarEbûEyyûb'unbuderecebuyurganveke-limelerinüzerineısrarlabasıpkonuştuğunugörmemiş-tim veAzrail ile buluşmaküzere seksen yaşını aşmışbirinsanınazimdoluocümleleribenihayrettenhayretesürükledi:(...)

Bir romandan alıntılanan bu parçada anlatılanlar,edebiyatlaaşağıdakilerinhangisiarasındabirilişkiolduğunugösterir?

A)Psikoloji B)Sosyoloji C)Din D)Coğrafya E)Felsefe

EDEBİYATIN TARİH VE DİNLE İLİŞKİSİTÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ

örn

ekti

rö

rnek

tir

10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 01EDEBİYATIN TARİH VE DİNLE İLİŞKİSİTÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ

6. (...)Çocukcebindekiharçlığıyokladı.Babasıonayar-dım derneğinin kulübesindeki nur yüzlü Ersin amcayıgösterdi.Amcanınyüzündekigülümsemedahadaarttı.Mekânınhuzurunaruhunhuzurueklendi.Baba,vaktingeldiğinidüşündü;sesineyenibirşefkatkatarakoğlunaanlatmayabaşladı:

"Hanişehzadem,geçenlerdebirhikâyeokumuştuk,ha-tırlayacaksın, Fatih SultanMehmet 'Ya ben İstanbul'ualırımyadaİstanbulbeni.'deyipyolaçıkıyorduyaişteohikâyeningeçtiği zamanlarda, şehir surlarınınönün-de kuşatma uzadıkça uzamış, fetih bir türlü nasip ol-muyormuş. Padişahın canı pek sıkkınmış... 24 Mayısakşamı,karargâhlarınıkurduğuEdirnekapısıönlerindehocasıAkşemseddinilesohbetebaşlamışlar.Tasaba-hakadar...Delikanlısultanbirara,'Hocam!'demiş,'ŞuHaliç civarında bir yerde büyük bir zatın kabri olduğusöyleniyor,keşkeneresiolduğunubilebilsekdeüzerinebirkubbe inşaetsek!'MeğerogünlerdeAkşemseddinhazretleriningözünegeceleribirnurgörünür,göklerdentepeninyamacında,Haliç'inyakınındabiryereakardu-rurmuş."(...)

Bir romandan alıntılanan bu parçada anlatılanlar,edebiyatileaşağıdakilerinhangisiarasındakiilişkiyiörnekler?

A)Coğrafya B)Tarih C)Sosyoloji D)Din E)Bilimveteknik

7.

EdebîEser TarihîMetinI.Kurmacadır. Gerçekleredayanır.II.Dil,estetikduyguver-mekamacıylakullanılır.

Dil,bilgivermekamacıy-lakullanılır.

III.Tekanlamlıdır. Çokanlamlıdır.

IV.Etkileyicilikesastır. Öğreticiveyararlıolmayıamaçlar.

V.Sözcüklerinmecazanlamlarındanfaydala-nılır.

Sözcükler,gerçekveterimanlamıylakullanılır.

Bu tablodakinumaralanmışbölümlerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?


8. Aşağıdakilerdenhangisi,Türkedebiyatınındönem-lereayrılmasındakiölçütlerdenbirideğildir?

A)Etkilenilensanatakımı B)DilanlayışıC)Dinanlayışı D)Kültürelfarklılık E)Sanatanlayışı

9. Aşağıdakilerinhangisi,Batı etkisindegelişenTürkedebiyatınındönemlerindenbirideğildir?

A)TanzimatedebiyatıB)ÂşıkedebiyatıC)ServetifünunedebiyatıD)MillîEdebiyatE) Fecriatiedebiyatı

10.

I.Halkedebiyatı

II.Tanzimatedebiyatı

III.Divanedebiyatı

IV.Yazılıedebiyat

V.Servetifünunedebiyatı

•Arapveİrankaynaklıbiredebiyattır.

•Heceölçüsüvedörtlüknazımbiriminitercihedensanatçılar;yalın,sadebirdilleyazmış-lardır.

•Batıedebiyatındageli-şenTürkedebiyatınınilkdöneminioluşturur.

•BudönemdeTürklerGöktürkveUyguralfa-besinikullanmışlardır.

Numaralanmışedebîdönemlerdenhangisi,karşıta-raftaverilenaçıklamalarınherhangibiriyleilişkilen-dirilemez?


örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

10. Sınıf


Lise

OK00-10.05KT

018

02

1. Türkçenin8.yüzyıldan13.yüzyılakadarkidönemine----denir.

Bucümledekiboşbırakılanyereaşağıdakilerinhan-gisigetirilmelidir?

A) Eski Türkçe B)EskiAnadoluTürkçesiC)OsmanlıTürkçesiD) Türkiye TürkçesiE) İlkTürkçe

2. Aşağıdakidizelerindilözellikleridikkatealındığındahangisinin İslamiyet'in kabulünden sonra yazıldığısöylenebilir?

A)Ödlegarıgkevredi Yurgıçyavuztavradı Erdemyemesavradı Ajunbegiçertilür

B)Kulantükelkomıttı Arkarsukakyumuttı Vaylağtopaemitti Tiziğturupşekrişür

C)Minyigirmeikiyaşdafenaboldum Merhembulupçınderdlikkedevaboldum Yalganâşıkçınâşıkkagüvâhboldum SebebdinHakk'asıgnıpkildimmura

D)Tosunmürüpsekirtsün Esizlikinamurtsun Itkakeyikkaytartsun Turmışsanıumnalım

E)Kırkrıpatığkemşelim Kalkansürgünçomşalım Kaynapyanayumşalım Katgıyağıyavalsun

3. BatıTürkçesinindönemleriaşağıdakilerinhangisin-deverilmiştir?

A)EskiTürkçe-EskiAnadoluTürkçesi-OsmanlıTürk-çesi

B)EskiAnadoluTürkçesi-OsmanlıTürkçesi-TürkiyeTürkçesi

C)EskiAnadoluTürkçesi-İlkTürkçe-TürkiyeTürkçesiD)İlkTürkçe-AnaTürkçe-EskiTürkçeE) İlkTürkçe-OsmanlıTürkçesi-TürkiyeTürkçesi

4. AşağıdakilerinhangisindeeskiTürkçeninözelliklerigörülmez?

A)GöktürkYazıtları B)IrkBitigC)Garipname D)AltunYaruk E)SekizYükmek

5. Aşağıdakilerinhangisi,OsmanlıTürkçesininözellik-lerindendeğildir?

A) 20.yüzyılınbaşlarınakadarkullanılmıştır.B)ArapçaveFarsçasözcükvekurallaryoğunluklagö-

rülür.C)Sondereceağırveanlaşılmazbiredebiyatdilioluş-

muştur.D)EskiTürkçeninsondönemidir.E)Siham-ıKaza,HüsnüAşkgibieserlerbudönemde

yazılmıştır.

TÜRKÇENİN TARİHÎ GELİŞİMİ

örn

ekti

rö

rnek

tir

10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 02TÜRKÇENİN TARİHÎ GELİŞİMİ

6. Aşağıdakilerinhangisindebilgiyanlışıvardır?

A)Türkiye Türkçesi, Batı Türkçesinin üçüncü dönemiolupşuankonuşulanTürkçeyikapsar.

B) 1900'lüyıllardabazıyazarlar,Türkçeninsadeleşme-siiçinçalışmalaryapmışlardır.

C)DilDevrimi'ninamacı,millîbirdiloluşturabilmektir.D)KutadguBilig,EskiTürkçeninilkyazılıeseridir.E) TürkçeninKırgız,ÖzbekTürkçesigibikollarıvardır.

7. I. 8ve13.yüzyıllararasındaetkiliolanEskiTürkçeDönemi'ndedilyabancıetkileredahakapalıdır.

II. BatıOğuzcasıadıdaverilenEskiAnadoluTürkçe-si,SelçukluveAnadoluBeylikleriDevri'ndekullanıl-mıştır.

III. Göktürk,UygurveKarahanlımetinleriEskiTürkçe-ninyazılıkaynaklarıdır.

IV. BatıTürkçesinintarihîdönemleri içindeArapçaveFarsçanındileençokyansıdığıdönemEskiAnado-luTürkçesiDönemi'dir.

V. YunusEmre'ninDivan'ıveRisaletü'nNushiyyeadlımesnevisi Osmanlı Türkçesinin ses özelliklerinigöstereneserlerdir.

Numaralanmış cümlelerin hangilerinde Türkçenintarihîdönemleriyleilgilibilgiyanlışıyapılmıştır?

A)IveII B)IIveIV C)IIIveV D)IVveV E)III,IVveV

8. I. ArapçaveFarsçadanTürkçeyegirendilbilgisiku-ralları ve bu kurallarla yapılan bütün tamlamalarkaldırılmalıdır.

II. ArapçaveFarsçadanTürkçeyegirmişisimvesıfattamlamalarıTürkçekurallaragöredüzenlenmelidir.

III. Yazıdili,konuşmadilineyaklaştırılmalıdır. IV. Millîbiredebiyatmeydanagetirilmelidir.

Numaralanmışyargılardanhangileri,dilinmillîleşti-rilmesi,sadeleştirilmesiçabalarısonucundabenim-senenilkelerdenolabilir?

A)IveII B)IveIII C)IIveIII D)I,IIveIII E)I,II,IIIveIV

9. AşağıdakilerinhangisiGöktürkYazıtları'nınözellik-lerindenbirideğildir?

A)Türklerinbilineneneskiyazılıbelgeleridir.B)Göktürkalfabesiyleyazılmıştır.C)Tonyukuk,KülTigin,BilgeKağankitabelerindenolu-

şur.D)İslamiyet'inetkilerigörülür.E)Yabancı dillerin etkisine kapalı; sade, anlaşılır bir

Türkçeileyazılmıştır.

10. Aşağıdakilerdenhangisidiğerlerindenfarklıbirdö-nemdeyazılmıştır?

A)KutadguBilig B)SekizYükmekC)Atabetü'lHakayıkD)DivanüLügat'it-TürkE)Divan-ıHikmet

11. ----, Batı Türkçesinin ikinci evresidir. 15. yüzyıl sonla-rından----başlarınakadardevametmişyazıdilidir.Buevre,Türkçeninyabancıunsurlarlatamanlamıylaistilaedildiği, Farsça ve Araçpa tarafından kuşatıldığı dö-nemdir.

Buparçadaboşbırakılanyerlereaşağıdakilerinhan-gisindeverilenlersırasıylagetirilmelidir?

A)OsmanlıTürkçesi–20.yüzyılB) TürkiyeTürkçesi–20.yüzyılC)OsmanlıTürkçesi–19.yüzyılD)BatıTürkçesi–19.yüzyılE) TürkiyeTürkçesi–19.yüzyıl

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

10. Sınıf


Lise

OK00-10.05KT

018

03

1. Aşağıdakilerin hangisi halk hikâyelerinin özellikle-rindenbirideğildir?

A)Girişkısmına,modernhikâyedeolmayan,tekerlemegibibölümlereklenebilir.

B)Halkozanları,şairler,âşıklartarafındananlatılır.C)Aşk,sevgi,kahramanlıkgibikonularişlenir.D)Olaylar anlatılırken nesir, duygular anlatılırken na-

zımdilikullanılır.E)Kişiler ve olaylar gerçeğe aykırıdır, olağanüstülük

ağırbasar.

2. Aşağıdakilerin hangisi halk hikâyelerinin işlevleriarasındayeralmaz?

A)Hoşçavakitgeçirme,eğlendirmeB)DevletinnasılidareedileceğinedairöğütlervermeC)SözlükültürüngelişmesinisağlamaD)Değerlere, toplumsal kurumlara ve törelere destek

vermeE)Kültürügençkuşaklaraaktarma

3. Aşağıdakilerden hangisi halk hikâyesi vemesneviiçinortakbirözelliktir?

A)Aşkyanındabaşkakonulardaişlenebilir.B)Aruzölçüsüyleyazılır.C)Anlatımdanazımvenesirkarışıktır.D)Yazanı,söyleyenibellideğildir.E)Halkınsözlügeleneğindedoğmuş,gelişmiştir.

4. (I)Halkhikâyelerisözlükültüryoluylakuşaktankuşağageçmiştir.(II)Bunlar,genellikle,âşıkkahvelerindeanla-tılmıştır.(III)Çoğundaaşk,kahramanlık,sevgikonularıişlenmiştir. (IV)Millîlik özellikleri yoktur, hermilleteaitunsurlarıbarındırır.(V)Buürünler,nazımvenesirkarı-şıkşekildedüzenlenir.

Buparçadakinumaralanmışcümlelerdenhangisin-debilgiyanlışıyapılmıştır?


5. Mirzagafil,birrüyadanayılırgibiolup: "Agülyüzlüm,gülbenizlim;keremedeceknevarbun-

da?Acevahirsözlüm,buayrılıkbanaölümdenbeter...Bariben'Kerem'olayım,sende'Aslı.'Keremseninağ-zındançıktı.Buadbanabergüzarınolsun.Sendebirhayalinaslısın,budabendensanayadigârolsun...Bendebakarkensana'Aslıdiyebakarım;birgüngelir,yo-lundakülolurgidersemşubastığıntoprakbenolayım."deyinceAslı'nın gözlerindenCeyhunmisali kan revanolupağızaçmayamecali kalmadı.Bereketversin,dutağacıtuttudallarından,birdalverdiona,odadalgerda-nındayayılantopzülüflerdenüçtelçektidebaşladısazüniyaza.İmdi,Aslınesöyledi?Keremnedinledi?Biznediyelim,cemaatimizneanlasın?

AldıAslı: Negezersinmelulmelulbuyerde AmanKerembenirüsvaeyleme Düşürürsünbenionulmazderde AmanKerembenirüsvaeyleme

Bumetindenhareketlehalkhikâyesininözelliklerin-denhangisineulaşılamaz?

A)Olağanüstüögeleriçerir.B)Yeryermanzumdur.C)Sadebirdilkullanılır.D)Sözlügeleneğinürünüdür.A)Aşkkonusuişlenir.

HİKÂYE NEDİR? - DEDE KORKUT HİKÂYELERİ HALK HİKÂYESİ - MESNEVİ

örn

ekti

rö

rnek

tir

10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 03

6. Aşağıdakilerdenhangisimesneviyleilgiliyanlış bir bilgidir?

A)Türkedebiyatındadoğmuş,sonraArapveİranede-biyatlarınayayılmıştır.

B)Aruzölçüsününkısakalıplarıylayazılır.C)Zaman ve yer tam olarak belirtilmeyip masalsı bir

havaoluşturulur.D)Beyitsayısıvekonubakımındanbirsınırlamayok-

tur.E)Herbeyitkendiarasındakafiyelidir.

7. Halk hikâyeleriyle ilgili aşağıda verilen bilgilerinhangisindeyanlışlıkyapılmıştır?

A)Oluşumbiçimleridestanlarlabenzerlikgösterir.B) Zamantamolarakbilinmez,belirsizdir.C)Arapça,Farsçasözcükvetamlamalarsıkçakullanı-

lır.D)Şiirvedüzyazıbölümleribulunabilir.E)Aşk,başlıcakonularındanbiridir.

8. DedeKorkutHikâyeleriyleilgiliolarak,

I. Destandanhalkhikâyeciliğinegeçişinilkörneğidir. II. Olağanüstüolaylarlagerçeğeuygunolaylariçiçe-

dir. III. Manzumniteliktaşır. IV. Hikâyelerin yazarı, zaman zaman hikâyelerde de

kendinigösterenDedeKorkutadlıbilgebirkişidir.

yargılarındanhangileriyanlıştır?

A)YalnızII B)YalnızIII C)IveII D)IIveIV E)IIIveIV

9. Hikâyenin ortaya çıkma sürecinde fabllar, masallarkarşımıza çıkar. Rönesans'tan sonra ---- , - - - - adlıeseriyle hikâye türünün ilk örneğini vermiş ve çağdaşhikâyeciliğinöncüsüolmuştur.

Buparçadakiboşbırakılanyerleresırasıylaaşağı-dakilerinhangisigetirilmelidir?

A)Cervantes-DonQuijoteB)Cervantes-DecameronC)Boccacio-DecameronD)Boccacio-DonQuijoteE)EminNihat-Müsameretname

10. (I)Hikâye,insanyaşamınınbirbölümünüyervezamankavramınabağlayarakelealır. (II)Elealınanolaylarınyaşanmışveyayaşanmasımuhtemelolaylarolmasınadikkatedilir. (III)Okuyucuyaestetikhazvermekdebiredebîtürolanhikâyedearananbirbaşkaözelliktir.(IV)Okurun merak duygusunu canlı tutmak için anlatımınsürükleyiciveetkileyiciolması,kimihikâyeyazarlarıncatercihedilebilir.(V)Kahramanlarınkarmaşıkbirolayör-güsüiçindeyaşatılmasıylagerçeklikduygusuyaratılır.

Buparçadakinumaralanmışcümlelerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?


11. (I)Türkedebiyatındahikâyetürüvekavramıortayaçı-kanadekkısaveyauzun,nesiryadanazımheranlatıyahikâyedenmiştir. (II)Farklıözellikler taşısadahikâye,Türk edebiyatına bütünüyle yabancı bir tür değildir.(III) Özellikle Dede Korkut Hikâyeleri, aşk ve savaşhikâyeleri,Türktoplumundaasırlarcasöylenegelmiştir.(IV) İlk olarak Servetifünun Dönemi'nde Batılı tarzdahikâyeiletanışılmıştır.(V)Batılıanlamdailkhikâyeör-neklerindenbirini"Letaif-iRivayat"adlıeseriyleAhmetMithatEfendivermiştir.

Buparçadakinumaralanmışbölümlerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?


12. • Divanedebiyatında,uzunolaylarınanlatımındakul-lanılanbirnazımşeklidir.

• Yeryerolağanüstüögeleriçerebilir. • Herbeyitkendiiçindekafiyelenir.

Buözellikleraşağıdakilerinhangisineaittir?

A)Destan B)MesneviC)HalkHikâyesi D)Kaside E)Koşma

HİKÂYE NEDİR? - DEDE KORKUT HİKÂYELERİ HALK HİKÂYESİ - MESNEVİ

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

10. Sınıf


Lise

OK00-10.05KT

018

TANZİMAT DÖNEMİ'NDE HİKÂYE

04

1. Modern anlamda hikâye, Türk edebiyatına ---- Döne-mi'ndegirmiştir.

Bu cümledeki boş bırakılan yere aşağıdakilerdenhangisigetirilmelidir?

A)Tanzimat B)Servetifünun C)Fecriati D)MillîEdebiyat E)Cumhuriyet

2. AşağıdakilerdenhangisiI.DönemTanzimathikâye-sininözelliklerindendeğildir?

A)Geleneksel anlatı geleneğinin izleri görülmeye de-vametmiştir.

B)Romantizmakımındanetkilenilmiştir.C)Yazarlar,olayınakışınıkesipyorumlarınıaktarırlar.D)MekânolarakAnadolutercihedilmiştir.E)Genellikleacıklıolaylaranlatılmıştır.

3. II. DönemTanzimat hikâyeleri, I. Dönem'e göre daha---- hikâyelerdir.

Bucümle;

I. gerçekçi, II. tutarlı, III. neden-sonuçilişkisikuvvetli, IV. inandırıcı

ifadelerininhangileriyletamamlanabilir?

A)YalnızI B)YalnızIV C)IveII D)I,IIveIII E)I,II,IIIveIV

4. Aşağıdakilerinhangisindebirbilgiyanlışıyoktur?

A)Modern hikâye Türk edebiyatına ServetifünunDönemi'ndegirmiştir.

B) I.DönemTanzimathikâyecileridahaçokrealizmdenetkilenmişlerdir.

C)II.DönemTanzimatyazarları,hikâyelerindediyalog,içmonolog,geriyedönüşgibimoderntekniklerkul-lanmışlardır.

D)I. Dönem Tanzimat hikâyelerinde halka ulaşmakamaçlanmış,mekânolarakAnadolutercihedilmiştir.

E) TürkedebiyatınaBatılıanlamdahikâye,çeviriyoluy-lagirmiştir.

5. • TanzimatDönemi'ninenüretkenyazarıdır. • Farklıedebîtürlerdeçokfazlaeseribulunduğuiçin

"yazımakinesi"olaraknitelendirilmiştir. • Türk edebiyatının ilk Batılı hikâye örneklerinden

olanLetaif-iRivayatonaaittir. • Eserlerindeedebîlikdeğil,öğreticilikağırbasmak-

tadır.

Bu özellikler, aşağıdaki yazarlardan hangisine ait-tir?

A)HalitZiyaUşaklıgilB)AhmetMithatEfendiC)NabizadeNâzımD)SamiPaşazadeSezaiE)RecaizadeMahmutEkrem

6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi hikâyeyazarlarındandeğildir?

A)HalitZiyaUşaklıgilB)AhmetMithatEfendiC)RecaizadeMahmutEkremD)SamiPaşazadeSezaiE)NabizadeNâzım

örn

ekti

rö

rnek

tir

10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 04TANZİMAT DÖNEMİ'NDE HİKÂYE

7. Aşağıdakilerinhangisi II.TanzimatDönemihikâye-sininözelliklerindendir?

A)Genellikleacıklıkonularüzerindedurulmuştur.B) Tasvirlereserisüslemekiçinyapılmıştır.C)Olağanüstülüklerterkedilmiş,anlatılanların"olabilir"

hissiuyandırmasınadikkatedilmiştir.D)Yazar, kişiliğini gizlememiş, olayın akışını keserek

kendiyorumlarınıaktarmıştır.E)Romantizmakımınınetkisiyleyazılmıştır.

8. I.TanzimatDönemi II.TanzimatDönemiI. Tutsaklık,zorla

yapılanevlilikler,Batıözentisi,kadın-erkekilişkisigibikonularişlenmiştir.

Abartılıkonularseçilme-miş,bireyselkonularelealınmıştır.

II. Romantizmdenetki-lenilmiştir.

Realizmvenatüralizm-denetkilenilmiştir.

III. Yazarlar,okuyucuyadersvermeyiamaçla-mışlardır,busebepleakışadâhilolupkendifikirleriniaktarmışlar-dır.

Yazarlar;olayınakışınıkesmemiştir.

IV. Eserlerteknikaçıdankusurludur.

Budönemdekihikâyeler,1.dönemegöredahabaşarılıdır.

V. Gözlemedayalı,ger-çekçibetimlemeleryapılmıştır.

Tasvirler,eserisüslemekiçinyapılmıştır.

Bu tablodakinumaralanmışbölümlerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?


9. Türkedebiyatınınmodernanlamdailkhikâyesi,Tanzi-matDönemi'ndeEminNihat tarafındankalemealınanLetaif-iRivayatadlıeserdir.

Bucümledekiyanlışlığınsebebi,aşağıdakilerinhan-gisidir?

A)TürkedebiyatınınBatılıanlamdailkhikâyesi,Tanzi-matDönemi'ndeyazılmamıştır.

B) Letaif-iRivayat,moderndeğil,gelenekseltarzdabireserdir.

C)Letaif-i Rivayat, Emin Nihat değil, Ahmet MithatEfenditarafındanyazılmıştır.

D)Modern anlamda ilk hikâye, Letaif-i Rivayat değil,Müsameretname'dir.

E) Letaif-iRivayat,Türkedebiyatınındeğil,dünyaede-biyatınınilkhikâyeörneğidir.

10. IveII.TanzimatDönemihikâyelerindeaşağıdakile-rinhangisininortakolduğusöylenebilir?

A)KahramanlarınözelliklerininB)BirplanauyularakyazılmalarınınC)TasvirlerinneamaçlayapıldığınınD)YazılışamaçlarınınE)Sanatgörüşlerinin

11. Aşağıdakilerinhangisi, I.TanzimatDönemihikâye-lerindetercihedilenkonulardanbirideğildir?

A)KölelikeleştirisiB) TarihinönemliolaylarıC)YanlışBatılılaşmaD)BireyinyalnızlaşmasıE)Kimisosyalmeseleler

12. Karabibik bugün erken kalkmıştı. Tarlasına harım çe-virmekiçindünMatırlıtepelerindenkestiğipırnalfidanıdallarıharmanyerindekocabir yığınhâlindedurmak-taydı. Sağ elinde ağzı çentikli bir tahra bulunmaktaolup geçen seneden beri nadaslı duran tarla içindeağıradımlarlabuyığınadoğruyürümekteydi.Ayağın-da iri, kalın pençeli sökük yemenileri kemali zahmetlesürüklenmekte, lime lime, rengi,cinsibelirsiz,muhtelifrenkteyamalıdizliğinindeliklerindeniçdonununtoprakrengine mail olan rengi görünmekte, bu eski istibdalneferininkimbilirkaçseneevvelhediyesiolmaküzeremalikolduğuceketitutargiyiliryerikalmadığıhâldevebedenini ihatadan aciz kalmakla beraber yine sırtındabulunmakta;buceketinaltındakirli gömleğiningöğsü,yakası büsbütün açık kalarak kayış gibi sert ve siyaholanvücudunungöğüsvebağırkısımlarınıhepaçıktabırakmaktaydı.

BirTanzimathikâyesindenalıntılananbumetinleil-giliolarak,

I. Zamanögesineilişkinbilgiiçermektedir. II. Kahramanlartipözelliğindedir. III. Anlatım3.kişininağzındanyapılmıştır. IV. Yazar,anlatımınakışınıkeserekarayagirmiştir.

yargılarındanhangileridoğrudur?

A)YalnızI B)YalnızIII C)IveII D)IveIII E)IIveIV

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

10. Sınıf


Lise

OK00-10.05KT

018

SERVETİFÜNUN DÖNEMİ'NDE HİKÂYE

05

1. ServetifünunDönemihikâyesiyleilgiliolarakaşağı-dakilerinhangisisöylenemez?

A)Dahaçokbireyselkonularişlenmiştir.B)Mekânolarak,genellikleİstanbultercihedilmiştir.C)Ağırbirdilkullanılmıştır.D)Halkınhertabakasındankişilereyerverilmiştir.E)Çevreveruhtahlillerineönemverilmiş,gerçekçitas-

virleryapılmıştır.

2. Modernanlamdailkörnekleri- - - - Dönemi'ndegörülenhikâyeninBatılıanlamdailkbaşarılıeserleri,- - - - yazar-larıncakalemealınmıştır.

Bucümledekiboşbırakılanyerleresırasıylaaşağı-dakilerdenhangisigetirilmelidir?

A)Tanzimat–ServetifünunB)Tanzimat–TanzimatC)Servetifünun–TanzimatD)Servetifünun–ServetifünunE)Servetifünun–MillîEdebiyat

3. • Dahaçokbireyselkonularişlenmiştir. • Mekânolarakçoğunluklaİstanbultercihedilmiştir. • Kahramanlargenellikleüsttabakadankişilerdir. • Süslü,ağırbirdilkullanılmıştır. • Çevreveruhtahlillerineönemverilmiştir. • HalitZiyaUşaklıgil,HüseyinCahitYalçın,Mehmet

Raufdöneminönemlibazıyazarlarıdır.

Yukarıdahikâyetürüileilgilibazıözellikleriverilenedebîdönemaşağıdakilerdenhangisidir?

A)TanzimatI.DönemB)TanzimatII.DönemC)ServetifünunDönemiD)MillîEdebiyatE)Divanedebiyatı

4. Büyükada'da,Temmuzibtidası.Öğleüstü.Güneşineri-yip toprakları, yaprakları kavrayıp kavurduğu, yalayıpparlattığıbirgün.Göktendökülensıcak;yanaklarıyakı-yor,göğüslerieziyor,nefesleritıkıyor.Elletutulabilirbiralevhâlinegeliyor.Ortalıkgözlerikamaştıracakderece-deaydınlık...Karşıdakiçamlaryanık,siyahbirlekegibiduruyor.

Bukadarnuradayanamayangözlersönüyorvekapa-nangözkapaklarıaltındakımıldamakistemiyordu.Yer,gökbirkorhâlindeiçiniçinyanıyordu.

Baygın,genişsükûtuniçindentauzaklardan,iskeleta-rafından akisler hasıl ederek korkunç, vakur bir sedakükredi:

-Kaaarpuz!...Karpuz!...

Yukarıdakiparça,ServetifünunDönemi'ndeyazılanbirhikâyedenalıntılanmıştır.

Buna göre, Servetifünun hikâyesi ile ilgili olarakaşağıdakilerdenhangisisöylenemez?

A)Modernhikâyeninögeleriniiçerir.B)Ayrıntılıtasvirleryapılır.C)Anlatımdamecazlardan,sanatlardanyararlanılır.D)Kişileriniçdünyasınınanlatımınaönemverilir.E)Mekânolarakİstanbulveyaçevresitercihedilir.

5. I.TanzimatDönemi ServetifünunDönemiI. Realizmakımıbe-

nimsenmiştir.Romantizmakımıbenim-senmiştir.

II. Gerçekçitasvirleryapılmıştır.

Olağanüstülüklereyerverilmiştir.

III. Mekânolarakİstanbultercihedilmiş,Anado-luihmaledilmiştir.

Mekânolarakİstanbultercihedilmiştir.

IV. Ağırbirdilkullanıl-mıştır.

Sade,açık,anlaşılırbirdilkullanılmıştır.

V. Dahaçokbireyselkonularişlenmiştir.

Toplumsalkonulardahikâyeyazılmıştır.

Bu tablodakinumaralanmışbölümlerinhangisindebilgiyanlışıyapılmamıştır?


örn

ekti

rö

rnek

tir

10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 05SERVETİFÜNUN DÖNEMİ'NDE HİKÂYE

6. ServetifünunDönemihikâyesinde;

I. aşkvesevgikonuları, II. öğreticilik, III. süslübirdil, IV. detaylıtasvir, V. toplumsallık

özelliklerindenhangilerigörülmez?

A)IveII B)IveIV C)IIveV D)IIIveIV E)IIIveV

7. Behiye’yiohâl-ielimiçindegörenvalidesiŞekreHanımartıktorunununye’s-imematınıbirazunuturgibiolarakhemen kızının yanına koştu. Gelen bir iki komşunun,aşçı kadının muavenetiyle Behiye’ye limon koklattı.Ağzına çiçek suyu döktü. Göğsünü çözdü... Kollarınıovuşturdu.Bedbahtvalide,azıcıkgözleriniaçtı.Etrafınatoplananlaragöğsünügösteriyor,evet işteorada,eliy-leişaretettiğiyerdegayr-ikabil-iintifabirateşfeveranettiğinianlatmakistiyor.Şallariçindebayramlıkkırmızıfesibaşındaşimdikapıdançıkarılan,omuzlarınüzerin-dekuşgibiuçurulanoküçücüktabutunarkasısırakoş-mak,onunlaberabertoprağagömülmekarzusunukısıksesiyleifhamauğraşıyordu.

Bir hikâyeden alıntılanan bu parçayla ilgili olarakaşağıdakilerdenhangisisöylenemez?

A)ServetifünunDönemi'neaitolabilir.B)Anlaşılmasıgüçifadelereyerverilmiştir.C)Kişilerinkarakterleriyle ilgili tasvirlerdetaylıveger-

çekçiyapılmıştır.D)Olayanlatımısözkonusudur.E)Kahramanlartekyönlüdür;iyilertamameniyi,kötüler

hepkötüdür.

8. I.TanzimatDönemi'ndehikâyede halkıilgilendiren I II konularişlenmiş;açık,sadebirdilkullanılmış;eserlerde III Batı'yayaklaşılmayaçalışılsadateknikaçıdankusurlu IV eserlerverilmiştir. ServetifünunhikâyecileriBatılıtarza V dahafazlauyguneserlervermişler,eserlerinderoman- VI tizmilkelerinibenimsemişlerdir.

Buparçadakinumaralanmışbölümlerinhangilerin-debilgiyanlışıyapılmıştır?

A)YalnızIV B)YalnızVI C)IveII D)IIIveV E)IVveVI

9. Servetifünunhikâyeleri- - - - hikâyelerdir.

Bu cümle, aşağıdakilerin hangisiyle tamamlana-maz?

A)Batılıtekniğeuygun,teknikaçıdanbaşarılıB) gelenekselanlatıizleriningörüldüğüC)süslü,sanatlı,ağırbirdilleyazılanD)toplumsallıktanuzak,sanatyapmayıönceleyenE) olağanüstülüğeyerverilmeyen

10. Aşağıdakilerinhangisindebirbilgiyanlışıvardır?

A)AhmetMithatEfendi,halkadersvermeyiamaçladığıiçinsadebirdilkullanmıştır.

B)SamiPaşazadeSezai,Batılıanlamdailkhikâyeler-denolan"KüçükŞeyler"ikalemealmıştır.

C)RecaizadeMahmutEkrem,hikâyelerinderomantiz-minilkelerinibenimsemiştir.

D)ServetifünunDönemiyazarlarındanHalitZiya,hikâ-yelerinderomanlarındakindendahasadebirdilkul-lanmıştır.

E)Nabizade Nâzım'ın "Karabibik" adlı eseri uzunhikâyeözelliğigöstermektedir.

11. Servetifünunhikâyelerindesıklıkla işlenenkonulararasındaaşağıdakilerinhangisiyoktur?

A)ToplumsalmeselelerB)Kadın-erkekilişkisiC)Hayal-gerçekçatışmasıD)ÖlümE)Aşk

12. I.Tanzimatyazarlarıhikâyelerinde----;II.TanzimatveServetifünunyazarlarıisehikâyelerinde----ve----akım-larındanetkilenmişlerdir.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerinhangisindeverilenlersırasıylagetirilmelidir?

A) romantizmden-klasisizm-natüralizmB) romantizmden-realizm-natüralizmC)realizmden-romantizm-natüralizmD)realizmden-klasisizm-natüralizmE) klasisizmden-romantizm-realizm

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

10. Sınıf


Lise

OK00-10.05KT

018

MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ'NDE HİKÂYE

06

1. Hikâyelerinde halka yönelmek isteyen Millî Edebiyatyazarları, - - - - konuları işlemişler ve ---- dil anlayışınıbenimsemişlerdir.

Bucümledeboşbırakılanyerleresırasıylaaşağıda-kilerdenhangisigetirilmelidir?

A)bireysel-açık B)toplumsal-edebîC)bireysel-sanatlı D)toplumsal-sade E)tarihî-edebî

2. Çavuş,bireliylebakırtolgasınıtutarakkoştu.Merdive-nedaldı.KuruKadı, uzakta, kara yerin üstünde dahakarabirlekegibiyavaşyavaşilerleyendüşmanalayınadikkatlebaktı.Gözleriniküçülttü,büyülttü.Önlerindebir-kaçtopdasürüklüyorlardı.Bindenziyadeydiler.Hâlbukihisardakigaziler?Kendisiyleberaberyüzondörtkişi..."Ama yine haklarından geliriz!" dedi. Uyanan, yukarıkoşuyordu.Hisarkapısının iyicebağlanmasınıemretti.Sarığını,cübbesini,kılıcını,tüfeğinigetirtti.İhtiyartopçugelinceonadahemen"habertopları"nıatmasınısöyle-di.Bubirâdetti.Taarruzauğrayanbirpalangahemen"işarettopu"ataraketraftakikuleleriimdadınaçağırırdı.

Birazsonradüşmanhisarınönünde,harpnizamınagir-miş bulunuyordu. Toplar başsız, gür ejderha yavrularıgibisiyahağızlarınıbedenlereçevirmişti.Türkçebağır-dılar:

–Sizeteklifimizvar.Elçimiziiçerialırmısınız?

Millî Edebiyat Dönemi'nde yazılan bu hikâye kesi-tindenhareketlebudönemhikâyesiyle ilgiliolarakaşağıdakilerdenhangisisöylenemez?

A)Gerçekçibirtutumizlenmiştir.B)Sadebirdilkullanılmıştır.C)Kahramanlaryüksekzümredenseçilmiştir.D)Betimlemeleryapılmıştır.E)Savaşvekahramanlıkkonusuişlenmiştir.

3. Aşağıdakilerin hangisinde Millî Edebiyat Dönemihikâyeciliğiyleilgilibilgiyanlışıyapılmıştır?

A)Döneminsosyalhayatınıyansıtmakamaçlanmıştır.B)Güçlügözlemvebetimlemeleryapılmıştır.C)Halkınanlayabileceğibirdilkullanılmıştır.D)Dahaçokbireyselkonularişlenmiştir.E)Kahramanlar,halktankişilerdir.

4. • MekânolarakAnadoluseçilmiştir. • Realizmakımınınetkilerihâkimdir. • Hertabakadaninsanayerverilmiştir. • Köylü-aydınçatışması,savaşvb.konularişlenmiş-

tir.

Yukarıda, hikâyesinin özellikleri verilen edebî dö-nemaşağıdakilerdenhangisidir?

A)TanzimatI.Dönem B)TanzimatII.DönemC)Servetifünun D)MillîEdebiyat E)CumhuriyetDönemi

5. Elvanlar’daihtiyarbirkılavuzaldık.Köykısmenyanmış,perişan, herkes fersiz ve şaşkın gözlerle kamyon de-nilencanavarınbilüzumgürültüsünebakıyordu.Herke-sin ruhunda sonu gelmeyenmeşakkatin, açlığın, hergünün gizli felaket ihtimallerinin yeis ve lakaydi vardı.OnuniçinkimseUşak’akadargelmekistemiyordu.Pa-rayıneyapacaklardı?Nealırdıki?Yalnızzayıfyüzlübirihtiyarhâlsizbirsesle:

–Ben İney’e kadar yolu biliyorum. Fakat beniUşak’agötürürsenizvebanaoradabirokkatuzverirsenizgeli-rim,dedi.

Akşamkaranlığıbasarkenkamyonmırıldanarakhomur-danarakAnadolu’nunıssız,yolsuzbeyabanınadaldı.

Buparçaylailgiliolarak,

I. Kahramanbakışaçısıylayazılmıştır. II. Mekânbellidir. III. Betimleyicisözcüklereyerverilmiştir. IV. Sorucümlelerindenyararlanılmıştır.

yargılarındanhangilerineulaşılabilir?

A)YalnızII B)IveII C)I,IIveIII D)II,IIIveIV E)I,II,IIIveIV

örn

ekti

rö

rnek

tir

10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 06MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ'NDE HİKÂYE

6. • OlayhikâyeciliğiyadaMaupassanttarzıhikâyecilikolarakdabilinenhikâyeanlayışınınTürkedebiya-tındakikurucuismidir.

• "Hikâyeciliğimeslekedinenyazar"olarakbilinir. • Gerçekçibiranlatımıvardır. • Tarihîkahramanlıklar,geçmişe,çocukluğaduyulan

özlemgibikonularıişlemiştir. • Hikâyelerinde atasözleri, destan ve efsanelerden

sıkçayararlanmıştır.

Yukarıda özellikleri verilen yazar aşağıdakilerdenhangisidir?

A)ÖmerSeyfettin B)MemduhŞevketEsendalC)HalideEdipAdıvarD)ReşatNuriGüntekinE)RefikHalitKaray

7. - - - - , günlük yaşamın herhangi bir kesitini ele alanhikâyelerdir.Giriş,gelişme,sonuçbölümüneherzamanuyulmaz. Belli bir sonucu da yoktur. Sonuç genellikleokuyucununyorumunabırakılır.Merakveheyecandançokduyguvehayallereyerverilir.ButarzınTürkedebi-yatındakiengüçlütemsilcileri- - - - ve---- .

Buparçadaboşbırakılanyerleresırasıylaaşağıda-kilerdenhangisigetirilmelidir?

A)Çehovtarzıhikâye-ÖmerSeyfettin-SaitFaik'tir.B)Çehov tarzı hikâye - Sait Faik - Memduh Şevket

Esendal'dır.C)Maupassanttarzıhikâye-SaitFaik-MemduhŞev-

ketEsendal'dır.D)Maupassant tarzı hikâye - Ömer Seyfettin - Sait

Faik'tir.E)Çehovtarzıhikâye-MemduhŞevketEsendal-Ya-

kupKadri'dir.

8. Aşağıdakilerden hangisi, Millî Edebiyat Dönemihikâyeyazarlarındandeğildir?

A)YakupKadriB)HalideEdipAdıvarC)AhmetMithatEfendiD)ÖmerSeyfettinE)MemduhŞevketEsendal

9. • Anadoluinsanınınyaşantısını,sorunlarını,inançla-rınıişlemiştir.

• Duygulubiranlatıma,yeryermizahayerverir. • Romanvetiyatrotüründedeeserkalemealmıştır. • GençlikveGüzellik,RoçildBey,TanrıMisafiri,Sön-

müşYıldızlarhikâyetüründekibazıeserleridir.

Yukarıda özellikleri verilen yazar aşağıdakilerdenhangisidir?

A)ÖmerSeyfettinB)YakupKadriKaraosmanoğluC)HalideEdipAdıvarD)ReşatNuriGüntekinE)RecaizadeMahmutEkrem

10. • Yazarlığamizahöyküleriylebaşlamıştır. • Sürgün olarak gittiği Anadolu'da gözlemlediği in-

sanları canlandırdığı "Memleket Hikâyeleri"ni1919'datamamlamıştır.

• Yurt dışında sürgündeyken "Gurbet Hikâyeleri"nikalemealmıştır.

• Dergilerdekiyazılarında"Kirpi"takmaadınıkullan-mıştır.

Yukarıda tanıtılan yazar, aşağıdakilerden hangisi-dir?

A)RefikHalitKarayB)HalideEdipAdıvarC)YakupKadriD)ÖmerSeyfettinE)HalitZiyaUşaklıgil

11. I. Üslup II. Amaç III. Konu IV. Plan V. Anlatımtekniği

Yukarıdaki numaralanmış unsurlardan hangileriServetifünun ve Millî Edebiyat hikâyelerinde ortakolabilir?

A)IveII B)IveIII C)IIveIV D)IIIveV E)IVveV

örn

ekti

rö

rnek

tir

Yeni müfredata


tam uygun








(1-6. Testler)


11. SınıfTürk Dili ve Edebiyatı

TEST AYRINTILARI


Konu Tarama


01 Edebiyat ve Toplum İlişkisi Türk Dili ve Edebiyatına Giriş02 Edebiyatın Sanat Akımları ile İlişkisi

03 Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye (1923-1940)

Hikâye

04 Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye (1940-1960)

05 Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye (Genel)

06 Cümlenin Ögeleri - I

07 Cümlenin Ögeleri - II

08 Yazım - Noktalama - I

09 Tanzimat Dönemi’nde Şiir

Şiir

10 Servetifünun Dönemi’nde Şiir

11 Fecriati ve Millî Edebiyat Dönemi’nde Şiir (Saf Şiir)

12 Millî Edebiyat Dönemi’nde Şiir

13 Millî Edebiyat Dönemi’nde ve Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Şiir

14 Cümlenin Ögeleri - III

15 Cümlenin Ögeleri - IV

16 Makale - I

Makale

17 Makale - II

18 Makale Yazma - Münazara

19 Cümlenin Ögeleri - V

20 Yazım - Noktalama - II

21 Sohbet

22 FıkraSohbet ve Fıkra

23 Cumhuriyet Dönemi’nde Roman (1923-1950) - I

24 Cumhuriyet Dönemi’nde Roman (1923-1950) - II

Roman

25 Cumhuriyet Dönemi’nde Roman (1950-1980) - I

26 Cumhuriyet Dönemi’nde Roman (1950-1980) - II

27 Anlatım Bozuklukları (Anlama Dayalı) - I

28 Anlatım Bozuklukları - II

29 Yazım - Noktalama - III

30 Cumhuriyet Dönemi’nde Tiyatro (1923-1950)

31 Cumhuriyet Dönemi’nde Tiyatro (1950-1980)

Tiyatro

32 Dünya Edebiyatında Tiyatro - Tiyatro (Genel)

33 Anlatım Bozuklukları - III

34 Anlatım Bozuklukları (Dil Bilgisine Dayalı) - IV

35 Anlatım Bozuklukları - V

36 Yazım - Noktalama - IV

37 Eleştiri Eleştiri

38 Mülakat

Mülakat / Röportaj39 Röportaj

40 Anlatım Bozuklukları (Genel) - VI

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

11. Sınıf


01

Lise

OK00-11.05KT

01

EDEBİYAT VE TOPLUM İLİŞKİSİ1. Toplumun meseleleri ile ilgilenmeyen edebiyat, bence

eksik, güdük bir şey olur. Bugün Batı’da yazar, çevre-sinin aynı zamanda en ileri düşünürü sayılıyor. Elini eteğini toplumdan çekip fildişi kulesinde kozasını ören sanatçı tipi, pencereden gözlediği komşu kızı için sa-rarıp solan platonik âşık tipi kadar modası geçmiş bir yaratıktır.

Haldun Taner'in bu sözlerinden;

I. sanatçının kendisini toplumdan ayrı, özel bir yerde görmesinin yanlış olduğu,

II. edebiyatın toplumsal yönünün daha da fazla öne çıkmaya başladığı,

III. edebiyatta artık duygusal konuların yeri olmaması gerektiği

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

2. Toplum edebiyatı etkilediği gibi edebiyat da toplumu etkiler. Çünkü edebiyat bir toplumun, bir milletin din, felsefe, ahlak, gelenek, görenek, sanat konularını içine alarak gelişir. Bunlar bir milletin kültür ve medeniyet tari-hi içinde de yer alır. Onun için edebiyat bir toplumun, bir milletin sosyal yapısına ve tarihine dayanarak ve ondan geniş bir şekilde faydalanarak gelişir. Böylelikle zengin-leşen edebiyat, toplumdan aldıklarını tekrar topluma ve-rir. - - - - .

Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getiri-lebilir?

A) Edebiyatın toplumsal yönü, ona olan ilginin artması-nı sağlar

B) Toplum ile edebiyat arasındaki ilgi ve etkileşim böy-lece sürüp gider

C) Kısacası, toplum kendi edebiyatını ulusal ögelerle besler, geliştirir

D) Ortaya çıkan kültür, doğrudan toplum kimliğini yansı-tır

E) Edebiyatın topluma verdikleri sayesinde millî kültür ve medeniyet oluşur

3. Bütün düşünce ve sanat ürünleri gibi edebî eserler de toplum yapısıyla ve hayatıyla yakından ilgilidir. Onun için edebî eserler hem sanatı hem söylendikleri ve ya-zıldıkları toplumu ve dönemi yansıtan, aydınlatan birer tarihî belge olarak bilinir, öyle ele alınır. Böylece edebî eserler tarih içinde, onları ortaya koyanların yaşadıkları çağın ve dönemin şartları, yazarların yetiştiği toplumun ve çevrenin özellikleri göz önüne alınarak araştırılır ve incelenir. Böylece bir milletin dönemden döneme, çağ-dan çağa geçirdiği değişmeler ve gelişmeler izlenerek o toplumun kültür ve medeniyet varlığı, aşamaları belir-lenmiş olur.

Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?

A) Sanat, içinde oluştuğu toplumun özelliklerinden ba-ğımsız değildir.

B) Edebî eserlerden tarihî bir belge olarak yararlanmak mümkündür.

C) Edebî eserler, oluşturuldukları dönemin koşulların-dan bağımsız ele alınmamalıdır.

D) Bir milletin kültürel ve tarihsel süreçleri edebî eserle-rinden hareketle ortaya konabilir.

E) Edebî eserler, toplumun çağdan çağa geçirdiği deği-şimleri konu aldıklarında asıl amaçlarını gerçekleş-tirmiş olur.

4. I. Edebiyat, ait olduğu toplumdan başka toplumların değerlerine, yaşam tarzına vb.ne yön veremez.

II. Edebî eser, toplumu bire bir yansıtmaz, onu ancak yazarının gözüyle ortaya koyar.

III. Toplumsal değişimler, gelişmeler edebî eserlere yansır.

IV. Edebî eserler toplumu belli yönleriyle ele almalıdır.

Numaralanmış cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır?



örn

ekti

rö

rnek

tir


5. Edebiyatın ortaya çıkışı, insanın toplumsallaşma süreci ile başlar. Yazar ve şairler ya ferdiyetlerini öne çıkarıp yaşadığı topluma göre kendini konumlandırarak ya da ait olduğu toplumun değerlerini benimseyerek eserler vermişlerdir. Bu nedenle edebiyatın ve toplumların tarih boyunca geçirdiği değişimler paralellik gösterir. Ede-biyat, toplumsal değer ve tecrübelerin kaydını estetik değer katarak derinleştiren bir güce sahip olduğu için sosyal bilimlerin bütün disiplinleri ile temas hâlindedir. Değerlerin aktarımı, medeniyetin inşa süreci, kültürel değerlerin korunması ve devamlılığı konusunda edebi-yatın üstlendiği rol, kendi sınırlarını aşmış; tarih, sosyo-loji, felsefe, güzel sanatlar gibi pek çok disiplinin çalışma alanına dâhil olmuştur. Edebiyat, bu nedenle toplumun hafızası ve toplumsal değişimin yansıma alanı; toplum ile toplumsal değerlerin, kültürel inşa sürecinin kaydını tutan öncü disiplin ve sanat olarak da değer kazanır.

Bu parçadan,

I. Toplumun geçirdiği süreçler edebiyata yansır.

II. Edebiyat, sosyal bilimlerle ilişki hâlindedir.

III. Bir ülkenin değişiminde asıl etken edebiyattır.

IV. Edebî eserler, çağın şartları göz önüne alınarak de-ğerlendirilmelidir.




6. Tanzimat'la başlayan yenileşme dönemi, bir Batı'ya yö-nelme hareketidir. Ancak topluma Batılılaşma, taklit ve özenti şeklinde yansımakta; sosyal hayatta alafrangalık özentisi kendini göstermektedir. Bu dönem yazarların-dan olan Ahmet Mithat ve Recaizade Mahmut Ekrem, toplumun bir kesiminin içinde bulunduğu bu alafrangalık özentisini, kimi yerlerde rastlanan züppe tipleri romanla-rına taşır. Ahmet Mithat, Felâtun Bey'le Rakım Efendi'yi ve Recaizade Mahmut Ekrem de Araba Sevdası'nı bu durumu yansıtmak amacıyla kaleme alır.

Bu parçada anlatılanlar aşağıdakilerin hangisini destekler niteliktedir?

A) Yazarlar eserlerini topluma gerçekleri göstermek için oluştururlar.

B) Edebiyat, topluma yön verir.

C) Toplumsal ve sosyal olaylar edebiyatta yansımasını bulur.

D) Romanlara Batılılaşma geç dönemde yansır.

E) Yazarların birbirinden etkilenmesi olağandır.

7. Modern zamanlar, bireyi kalabalıklar içinde yalnızlaştır-dı. Yüksek apartmanlar, geniş caddeler, kocaman kafe-ler yalnız insanlarla dolu. Günümüz romanı da bireyin bu yalnızlığını, yabancılaşmasını sayfalarına taşıdı. Bunu yaparken de yeni teknikler, anlatım yöntemleri de-nedi.

Bu parçada anlatılanlar aşağıdakilerin hangisiyle ilişkilendirilebilir?

A) Edebiyatla toplum arasındaki etkileşimle

B) Edebiyatın, gerçeği dönüştürmesiyle

C) Bireyin, kendisini edebiyatla ifade etmesiyle

D) Edebiyatın, toplumsallaşma sürecini yansıtmasıyla

E) Modernizmin, edebiyatın imkânlarını genişletmesiy-le

8. Edebiyatın yansıttıkları bir şeyleri değiştirir mi? Edebiyat yapıtının gücü nedir? Ayna benzerliğinden yola çıkarak cevap arayalım soruya: Aynaya bakarken beğenmediği-niz tarafları, yüzünüzdeki sivilceleri, saçlarınıza düşen akları, cildinizdeki kırışıklıkları, ne kadar güzel olduğu-nuzu ya da çirkinliğinizi düşünür; yansımanızla konuşup ona kaş göz işareti yaparsınız. Edebiyat da okura, kendi toplumuna dair kesitler sunarken buna benzer duygular yaşatır. Düşündürür, sorgulatır. Sonuçta etkiler ve de-ğiştirir. İnsanın manevi ve maddi yolculuğunda, hissî ve zihnî gelişimini sağlar.

Bu parçada edebiyatla ilgili olarak vurgulanan aşa-ğıdakilerin hangisidir?

A) Toplumu tüm çıplaklığıyla yansıtır.

B) Bireyin kendine güvenmesini sağlar.

C) Anlattıklarıyla insanı değiştirir.

D) Bireyi sıra dışı düşünmeye zorlar.

E) Toplumsal tepkileri güçlendirir.

9. “Ölü Ozanlar Derneği”ni okuyan bir genç, “Evet, kural-lar var ve çoğu saçma; bu saçmalıklarla baş edebilirim, kendi benliğimi yaşamama kimse engel olamaz.” der. “Son Kuşlar”ı, “Mahalle Kahvesi”ni okurken hayatın ince yerlerine dokunur. “Ekmek Kavgası”nda geçim derdinin insanın özüne neler yaptığını fark eder. Her bir okuma, benliğinde bir yol açar. Okumaları onu her geçen gün ortalama insanlardan biraz daha ileri taşır.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edil-mektedir?

A) Kitap konularının çeşitliliğinden

B) Edebiyatın insanı düşündürerek geliştirdiğinden

C) Edebî eserlerin herkeste farklı etkiler yarattığından

D) İnsanın edebiyatla hep içli dışlı olduğundan

E) Edebiyatın zaman içinde sürekli yenilendiğinden

EDEBİYAT VE TOPLUM İLİŞKİSİ

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

11. Sınıf


Lise

OK00-11.05KT

01

02

EDEBİYATIN SANAT AKIMLARI İLE İLİŞKİSİ1. I. Temelini akıl ve sağduyu oluşturur.

II. Konular çoğunlukla Yunan tarihinden ve mitolojisin-den alınır.

III. Bu akıma bağlı sanatçılara göre en mükemmel sa-nat eskiyi örnek alandır.

IV. Eserlerde olabildiğince farklı konulara eğilmek ge-rektiği savunulmuştur.

V. Toplum içinde yaşanan durumlar ve hayatın içinden kişiler eserlere yansımıştır.

Yukarıdakilerden hangileri klasisizme ait özellikler değildir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV


2. Aşağıdakilerin hangisi klasisizmin ilkeleri arasında yer almaz?

A) İnsanı yaşadığı zamana ve çevreye göre değerlen- dirmek gerekir.

B) Sanatta eski Yunan ve Latin kaynaklarına yönelme-lidir.

C) Sanatın ahlaki bir amacı olmalıdır.

D) Akıl ve sağduyuya dayanarak güzeli ve gerçeği ya-şatan eserler üretmek gerekir.

E) Eserlerin olgun bir dille ortaya konması önemlidir.

3. - - - - , 19. yüzyılın ikinci yarısında, H. Taine’in determi-nizm düşüncesinin etkisi ile ortaya çıkmıştır. Sanatın, doğanın bir kopyası olması gerektiğini söyleyen ve de-neysel yöntemin romanda da uygulanması fikrini savu-nan ---- , bu akımın en büyük temsilcisi olmuştur.

Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisi getirilmelidir?

A) Realizm – Stendhal

B) Sürrealizm – Andre Breton

C) Egzistansiyalizm – J. P. Sartre

D) Dadaizm – Tristan Tzara

E) Natüralizm – Emile Zola

4. 1830 yılında Fransa'da klasisizme tepki olarak doğmuştur. Bu akıma bağlı sanatçılar, klasiklerin akıl ve sağduyuya, eski Yunan ve Latin kaynaklarına önem veren anlayışları yerine duygu ve hayallere, konularını Hristiyanlıktan, ta-rihten ve günlük hayattan almaya özen gösteren anlayışı benimsediler. Eserlerinde kişiliklerini gizlemeyip sanatın toplum için olduğunu savundular.

Bu parçada hangi edebiyat akımı anlatılmaktadır?

A) Realizm B) Hümanizm

C) Romantizm D) Parnasizm

E) Natüralizm

5. Emile Zola, romanlarında insanı ve toplumu bütün çıp- I II laklığıyla ortaya koymuştur. Eserlerinde çevre ve insan III tasvirlerine önem vermiş, kişiliğini gizlemiştir. Soya çe- IV kimin insanın yaşamını yönlendirdiğine inanan Zola, bü-tün bu özellikleri ile romantiklerin öncüsü olmuştur. V

Bu parçadaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?


6. Tanzimat sanatçıları, Fransa'da bulundukları yıllarda - - - - ve ---- sanatçıları tanıdılar ve eserlerine bunların etkileri açıkça yansıdı. Servetifünuncular ise zaten Tan-zimatçılara karşı çıkıyordu. Onlar, - - - - akımını benim-sediler.


A) romantik – klasik – dadaizm

B) klasik – romantik – realizm

C) realist – parnasyen – klasisizm

D) parnasyen – romantik – sembolizm

E) sembolist – klasik – realizm

örn

ekti

rö

rnek

tir

11. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 02EDEBİYATIN SANAT AKIMLARI İLE İLİŞKİSİ

7. Onlar, sanatkârın hürriyetini kısıtlayan, onu dil ve üs-lupta yapaylaştıran kural ve kaideleri reddederler. Eğer bir kelime veya ifade sanatkâr tarafından eserde kulla-nılmışsa o güzeldir. Böylece onlar -özellikle şiirde yaşa-yan- yeni bir edebiyat dili oluşturdular. Bunlar, klasisiz-min günlük hayatta herkesin konuştuğu, yaşayan tabii dilden uzak, suni, tumturaklı, süslü dil ve üslubuna tepki gösterdiler.

Bu parçada “onlar” diye sözü edilenler, aşağıda veri-len edebiyat akımlarından hangisinin temsilcisidir?

A) Realizm B) Parnasizm C) Romantizm

D) Sembolizm E) Natüralizm

8. I. Realizme tepki olarak 17. yüzyılın ikinci yarısında doğar.

II. Konular millî tarihten ve günlük hayattan değil de eski Yunan ve Latin kaynaklarından alınmıştır.

III. Tabiat önem kazanır; gerçekten uzak, uzun tabiat tasvirleri yapılır.

IV. Yazarlar, eserlerinde kişiliklerini gizlemez; kendi duygularını, izlenimlerini anlatır, lirizmi öne çıkarır-lar.

V. Çeşitli zıtlıklar öne çıkarılır, insanlar tek yönlü ele alınır.

Numaralanmış ifadelerin hangilerinde romantizmle ilgili bir bilgi yanlışı vardır?



9. Aşağıda verilen sanatçı-eser-bağlı olduğu akım eş-leştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Tolstoy – Savaş ve Barış – Realizm

B) Puşkin – Yüzbaşının Kızı – Romantizm

C) Charles Dickens – Oliver Twist – Realizm

D) Moliere – Hastalık Hastası – Klasisizm

E) Balzac – Parma Manastırı – Romantizm

10. Romantizmin ilkelerini belirleyen, onun bir sanat akımı hâline gelmesini sağlayan ---- Cromwell adlı dram türü eserinin ön sözünde romantizmin ilkelerini açıklamıştır. Roman ve oyunlarında Fransız toplumunun çeşitli dö-nemlerini anlatmıştır. Onun en çok tanınan ve sevilen eseri olan ---- adlı romanı, kürek mahkûmu Jean Val-jean ve polis müfettişi Javert arasında sürüp giden bir kovalamacanın hikâyesi üzerine kuruludur.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Victor Hugo – Sefiller

B) W. Shakespeare – Hamlet

C) Balzac – Goriot Baba

D) W. Shakespeare – Venedik Taciri

E) Cervantes – Don Kişot

11. Aşağıdakilerin hangisi romantiklerin özelliklerinden değildir?

A) Aklın denetiminden kurtularak duyuş ve ilhamı hare-kete geçirmek için uğraşırlar.

B) Tabiatı olduğu gibi değil, derinlerdekileri de sezerek, yorumlayarak anlatırlar.

C) Mükemmel insan yerine toplumda az görülen çok iyi ve çok kötü kişileri konu edinirler.

D) Yaşadıkları zamanı, kendi uluslarının efsane ve des-tanlarını, folklor ögelerini ele alırlar.

E) İrade her şeyden önemlidir; insanın zaaflarını ört-mek, göstermemek gerekir, anlayışıyla yazarlar.

12. • Goethe

• Alexandre Dumas

• Lamartine

• J.J. Rousseau

Bu yazarlar aşağıda verilen edebî akımlardan hangi-sinin etkisinde eser vermiştir?

A) Realizm B) Natüralizm

C) Romantizm D) Sembolizm

E) Klasisizm

13. Aşağıdakilerin hangisinde realizmin temsilcileri bir arada verilmiştir?

A) Stendhal - Kafka

B) Balzac - Stendhal

C) Maupassant - Valery

D) Flaubert - Zola

E) Baudelaire - Tolstoy

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

11. Sınıf


Lise

OK00-11.05KT

01

03

1. (I) Hikâye, yaşanmış veya yaşanması mümkün olayların yer, zaman, kişi unsurlarıyla anlatıldığı kurmaca metin türüdür. (II) İlk örneği, 16. yüzyılda yazılan “Decame-ron” kabul edilen bu tür, Türk edebiyatında modern tarz-da değilse de kendine özgü, geleneksel bir tarzda bulu-nur. (III) Halk hikâyeleri, savaş hikâyeleri, mesneviler; hikâyenin Türk edebiyatındaki geleneksel örneklerini oluşturmuştur. (IV) Modern hikâyenin Türk edebiyatın-daki en başarılı örnekleri Tanzimat Dönemi'nde Emin Nihat ve Ahmet Mithat Efendi gibi isimler tarafından yazılmıştır. (V) Cumhuriyet Dönemi'nde çeşitlenen an-layışlarla hikâyeler yazılmayı devam edilmiştir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?


2. Tanzimat Dönemi hikâyesiyle ilgili olarak aşağıdaki-lerin hangisi söylenemez?

A) Genellikle duygusal ve acıklı olaylar işlenmiştir.

B) Kahramanlar, tek yönlü ele alınmıştır.

C) Teknik açıdan kusurlu eserlerdir.

D) Anadolu'ya yöneliş, Kurtuluş Savaşı gibi konular sık-ça işlenmiştir.

E) Yazarlar, olay akışını keserek kendilerini belli et-mekten çekinmemiştir.

3. Cumhuriyet Dönemi hikâyesinin 1923-1940 yıllarını kapsayan döneminde;

I. Doğu-Batı ikilemi,

II. Cumhuriyet devrimleri,

III. Batılılaşma,

IV. Türk tarihi

konularından hangileri işlenmiştir?


D) I,II ve III E) I, II, III ve IV

4. 1923-1940 arası dönemde yazılan hikâyelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Konular iyice çeşitlenmiş, hem toplumsal hem birey-sel konular işlenmiştir.

B) Yakup Kadri, Anadolu insanının yaşamını ve sorun-larını gerçekçi bir dille anlattığı Memleket Hikâyeleri ve Gurbet Hikâyeleri'ni bu dönemde yazmıştır.

C) Millî Edebiyat'ın etkileri sürmüştür.

D) Memduh Şevket Esendal, durum hikâyelerinin ilk örneklerini vererek Türk hikâyeciliğine yeni bir tarz kazandırmıştır.

E) Toplumsal konular, gözlemci ve gerçekçi bir şekilde kaleme alınmıştır.

5. – Peksimeti köylülere verelim mi, dedim.

Bu söz yanmak için bekleyen kuru çıra ile temas eden bir kıvılcım gibi oldu. Nasıl oldu bilmiyorum, üç nefer peksimet çuvalını yakalamış, titremiş gölgelere zorla dağıtıyordu. Vakur ve mütehammil bir ses:

– Uşak'ta belki ekmek bulamazsınız. Yanınızda kalsın, diyordu.

Yine kamyon hırıldadı, homurdandı, çatırdadı ve karan-lığa, rüzgâra daldı. Yer olmadığı için kılavuz Himmet, kamyonun basamağında, yanımda ayakta duruyordu. Kamyona tutunan küçük çocuk elinin zaafını, zavallılı-ğını görmekle beraber İney'deki küçüklerin açlık ferya-dıyla içim dolu gibiydi. Acı acı düşünüyorum: Bu kaç senedir gezindiğim sahada kül olan, halkı aç ve ölmeye mahkûm olan kaçıncı köydü?

Anadolu hilkat günlerinin ilk devrelerindeki yoksulluk, harabî ve vasıtasızlık içinde idi. Yeni Türkiye'yi inşa edecek millete yine Hazreti Âdem'den sonraki devlere benzeyen kudret ve mesai kabiliyeti lazımdı. Evsiz, ek-meksiz, meyus bir halk... Dünya onların zafer destanını terennüm ederken onlar ölümün gözlerinin içine bakı-yorlardı. Memleketi kim yapacak? Nasıl yapacağız?

Bir hikâyeden alıntılanan bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Cumhuriyet'in ilk yıllarında yazılmış olabilir.

B) Mekân olarak Anadolu tercih edilmiştir.

C) Bireysel temalar etrafında şekillenmiştir.

D) Kahraman anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır.

E) Gözlemler gerçekçi, dil anlaşılır ve sadedir.

CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE HİKÂYE (1923-1940)

örn

ekti

rö

rnek

tir


6. Bir ulu çınarsın ki kırılır, eğilmezsin; ölür, inlemezsin... Kanınla çok kumlukları sularken ekmeğini alnının terine batırır yer, yine düşman karşısına yaralarınla beraber her yerde bir istihkâm gibi çıkarsın... Sen zalim heybe-tinle bir mazlumsun; ninenin, atanın bucağında bir ga-rip; ananın, babanın kucağında bir yetimsin!..

Dul analarla dolu olan şu Anadolu bir üvey nine kadar sana cefakârdır... Sen Şark'ın kınına girmeyen bir kılıcı-sın; dövüle dövüle tavlanır, vurula vurula kırılırsın. Yine her parçandan bir kıvılcım, her kıvılcımından bir şimşek çıkar. İlahi bir kuvvetin, ebedî bir feyzin var, ey Türk!..

Bir hikâyeden alıntılanan bu parçanın içeriği dikkate alındığında aşağıdaki dönemlerin hangisinde yazıl-dığı söylenebilir?

A) I. Tanzimat B) II. Tanzimat

C) Servetifünun D) Cumhuriyet

E) Fecriati

7. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) II. Dönem Tanzimat sanatçıları, I. Dönem sanatçıla-rından farklı bir anlayışa sahip olmuş, topluma fay-dalı olmayı değil, sanat yapmayı amaçlamışlardır.

B) Servetifünun Dönemi'nde Batılı tarza uygun, teknik açıdan sağlam, gerçekçi hikâyeler yazılmıştır.

C) Fecriati Dönemi'nde hayatı anlatmayı, Anadolu hal-kının sorunlarına çözüm bulmayı amaçlayan başarılı hikâyeler yazılmış; hikâye, bu dönemde oldukça ilgi gören bir tür olmuştur.

D) Millî Edebiyat Dönemi'nde Ömer Seyfettin, verdiği eserlerde Türk hikâyeciliğini üst seviyelere taşımış-tır.

E) Hikâye en parlak devrini Cumhuriyet Dönemi'nde yaşamış; bu dönemde farklı hikâye türleri denenmiş, çeşitli anlatım tekniklerinden yararlanılmıştır.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içinde verilen kavram getirildiğinde bilgi yan-lışı olur?

A) Değirmen, Kağnı, Sırça Köşk ---- hikâye kitaplarıdır. (Sabahattin Ali’nin)

B) Çukurova’yı ve “küçük insanlar”ın sorunlarını ele alan ----, hikâyelerini toplumcu gerçekçi bir anlayışla kaleme almıştır. (Kemal Tahir)

C) Türkiye'nin ve dünyanın önemli mizah yazarları ara-sında olan ----, hikâyelerinde, toplumdaki aksaklık-ları güldürü ögesini başarıyla kullanarak ironik bir biçimde eleştirir. (Aziz Nesin)

D) Samim Kocagöz’ün ---- adlı hikâyesi, Dünya Hikâye Yarışması’nı kazanmıştır. (Sam Amca)

E) ----, Refik Halit’in başlattığı memleket hikâyeciliğini devam ettirmiş; Irgatların Öfkesi, Cevizli Bahçe gibi hikâyeler yazmıştır. (Kemal Bilbaşar)

9. Yazın bu küçük mahalle kahvesinin bahçesine sık sık gittiğim için karayelin, tipinin çılgınca savrulduğu akşam, içeriye girdiğim zaman yadırganmadım. Kahve sapa bir yerde idi. Yapraklarını dökmüş iki söğüt ağacı ile üzerin-de hâlâ üç dört kuru yaprak sallanan bir asmayı kar öyle işlemişti ki bahar akşamları, yaz geceleri pek sevimli olan bahçenin mora kaçan beyaz bir ışıkla dibinden ay-dınlık hâldeki güzelliğine, girerken şöyle bir göz attığım hâlde camın kenarına yerleşip de buğuları silince uzun zaman daldım; hem sevdalandım. Bu mor ışık o kadar çabuk koyulaştı ki kahve daha ışıkları bile yakmamıştı. İnce belli çay bardaklarının en güzelini önüme bırakıp giden kahveci:

– Kışın da güzel değil mi bahçe, dedi.

Bahçedeki mavi boyalı kasımpatların üzerine birikmiş karları gösterdi.

– Morukların söylenmeyeceğini bilsem ışıkları daha yakmazdım ya, dedi, neredeyse homurdanmaya başlar-lar.

Kahve, ışıklarını yakınca dışarıdaki karın ışığı söndü. İçeriye göz attım. Sekiz kişi ya var ya yoktu. Küçük ka-pağının içinden alevler atarak yanan sac sobanın sağ tarafının neredeyse kıpkırmızı kızaracağını biliyor, bek-liyordum. Yanımda tavla oynayanlar vardı. Bir zaman onlara daldım. Ara sıra camı silerek alnımı camlara yapıştırıp dışarıyı seyrettim. Evimden çıkınca ortalığın sessizliğini, bu sessizliğe lapa lapa kar yağdığını gör-müş, yürümek hevesine kapılmış; ana caddeleri, arka-daş tesadüflerini, malum kalabalık yolları bırakmış, ka-rın daha tez, daha temiz biriktiği, insanların az geçtiği bir semte gitmek üzere tenha tramvaya atlamış, buraya gelmiştim. Ama ben gelirken yarım saat içinde hava de-ğişmiş, karayel kudurmuş, lapa lapa yağan kar, küçücük küçücük soğuk darı taneleri hâlinde kaynaşmaya başla-mıştı.

Sait Faik’in Mahalle Kahvesi adlı hikâyesinden alın-tılanan bu parçadan hareketle aşağıdakilerden han-gisi söylenemez?

A) Hikâyenin giriş kısmı olabilir.

B) Betimleyici ve öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.

C) Bilinç akışı tekniği kullanılmıştır.

D) Belirgin bir çatışma görülmemektedir.

E) Diyaloglardan yararlanılmıştır.

10. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet'in ilk yıllarında hikâye yazan yazarlardan biri değildir?

A) Haldun Taner B) R. Nuri Güntekin

C) Y. Kadri Karaosmanoğlu D) R. Halit Karay

E) H. Edip Adıvar


örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

11. Sınıf


Lise

OK00-11.05KT

01

04

1. Cumhuriyet Dönemi'nin 1940-1960 yılları arasında hikâyede;

I. 2. Dünya Savaşı sonrasında toplumdaki ahlak çö-küntüsü,

II. Büyük Türk dünyası kurma, Turan düşüncesi,

III. Memur, işçi, köylü, kenar mahalleli insanların so-runları,

IV. Toplumdaki kölelik, cariyelik sorunu

konularından hangileri işlenmiştir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

2. Toplumcu gerçekçi hikâyelerle ilgili olarak aşağıda-kilerin hangisi söylenemez?

A) Marksist-sosyalist ideolojiden etkilenilmiştir.

B) Yazarlar eserleriyle topluma ulaşmayı amaçlamış-lardır.

C) Güncel ve toplumsal olaylara değinilip bunlara çö-züm aranır.

D) Sanat, sanat içindir anlayışı hâkimdir.

E) Konuşma dili kullanılır.

3. Toplumcu gerçekçi anlayışla eser veren yazarlar arasında aşağıdakilerin hangisi yoktur?

A) Orhan Kemal B) Aziz Nesin

C) Haldun Taner D) Sabahattin Ali

E) Fakir Baykurt

4. Bireyin iç dünyasını esas alan hikâyelerle ilgili ola-rak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Bireyin toplumsal yalnızlığı, sosyoekenomik çöküntü vb. durumlar işlenir.

B) Psikolojik tasvir ve tahliller önemli yer tutar.

C) Mekân olarak genellikle Anadolu tercih edilir.

D) Bunalım, yalnızlık, bilinçaltı üzerinde durulur.

E) İç konuşma, bilinç akışı gibi tekniklerden yararlanılır.

5. - - - - hikâyeler, yerleşik kuralları değiştirme amacı ta-şır. Bu tarz eserlerin ortaya çıkmasında 2. Dünya Savaşı'nın etkileri vardır. Savaş ortamının buhranlı havasından çıkmak istenmiştir. Toplumla çatışan, içe kapanık, yalnız olan bu yazarlar; gerçekten, hayalden, bilinçaltından aldıkları parçaları bir bütün hâline getire-rek yeni bir hikâye anlayışı oluşturmuşlardır. Bu hikâye tarzında olay, mekân gibi yapı unsurları önemsenmez, bilinen anlatım tekniklerine bağlı kalınmaz.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-gisi getirilmelidir?

A) Toplumcu gerçekçi

B) Modernist

C) Bireyin iç dünyasını esas alan

D) Millî duyguları yansıtan

E) Dinî duyarlılıkları işleyen

6. Modernist hikâyelerle ilgili olarak,

I. Geleneksel olanı güne uydurma, yerleşik olanı de-ğiştirme amacı vardır.

II. Bireyin psikolojik durumlarından çok, toplumdaki yeri üzerinde durulur.

III. Bireyin bunalımları, toplumla çatışmaları anlatılır.

IV. Bilinç akışı, iç konuşma gibi tekniklerden faydalanı-lır.

V. Merkezinde toplum ve toplumun değerleri vardır.

yargılarından hangileri söylenemez?

A) I ve II B) II ve III C) II ve V

D) III ve IV E) IV ve V


örn

ekti

rö

rnek

tir


7. Aşağıdakilerden hangisi modernist hikâye yazarla-rından değildir?

A) Ömer Seyfettin B) Oğuz Atay

C) Adalet Ağaoğlu D) Yusuf Atılgan

E) Bilge Karasu

8. Aşağıdakilerden hangisi, Sabahattin Ali'nin hikâye türündeki eserlerinden değildir?

A) Kağnı B) Kuyucaklı Yusuf

C) Sırça Köşk D) Değirmen

E) Ses

9. Türk edebiyatında deniz insanlarının yaşantısını an-latmasıyla ünlenmiştir. Eserlerinde Bodrum'u, Ege'yi, Akdeniz'i ve denize ait her şeyi işler. Hikâyelerinin ta-mamı denize ve balıkçıların yaşamına ilişkindir.

Bu parçada anlatılan yazar aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Dursun Akçam B) Sadri Ertem

C) Halikarnas Balıkçısı D) S. Faik Abasıyanık

E) Samim Kocagöz

10. Bizim Bekir bir saatten ziyade benimle eğlendi; her ya-nımı dayaktan çürüttü. Ama ben de ağzımı açıp bir, of, demedim. Onun meramı beni zebun edip yalvartmaktı. O kadar adamın karşısında ölüm serilse bunu yapamaz-dım, yine de yapmadım.

Bekir yorulunca yakamı bıraktı, köylülerle beraber ye-mek yemeye gitti, Ben içimden, “Ülen Bekir, sen bir eli-me düşmeyesin!” dedim. Ben, Çallı Halil Efe olduktan sonra kimsenin ettiğini yanına komazdım.

Az sonra Bekir göründü. Sesini hiç çıkarmadan bağla-rımı çözdü, dışarı çıkardı, atına bindi, beni önüne kattı, Çal'a doğru yürümeye başladık. Denizli'den beri hiç atlı candarma ile yürümemiştim, bu da kaderde yazılıymış, dedim.

Bir hikâyeden alıntılanan bu parçayla ilgili olarak,

I. Kahraman anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır.

II. Diyalog tekniğinden faydalanılmıştır.

III. Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.

yargılarından hangileri söylenemez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

11. Kurtuluş Savaşı sonrası Yunanların halka verdiği zararı incelemek ve raporlamak için Tetkik-i Mezalim Komis-yonu kurulur. Bu komisyon içerisinde Halide Edip, Ya-kup Kadri, Falih Rıfkı vardır. Heyet tüm Batı Anadolu’yu baştan başa gezer ve gözlem yapar. Bu gözlemler so-nucunda elde ettikleri birikimle Halide Edip ----, Yakup Kadri ---- adlı hikâyeleri yazmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) İzmir’den Bursa’ya – Millî Savaş Hikâyeleri

B) Memleket Hikâyeleri – Dağa Çıkan Kurt

C) Tanrı Misafiri – Otlakçı

D) Gurbet Hikâyeleri – Harap Mabetler

E) Bir Serencam – Sönmüş Yıldızlar

12. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içinde verilen kavram getirildiğinde bilgi yanlışı olur?

A) Sürgündeyken Anadolu’da yaptığı gözlemleri hikâyeleştiren Refik Halit, bunları ---- kitabında top-lamıştır. (Memleket Hikâyeleri)

B) Türk hikâyeciliğine getirdiği yeniliklerle öne çıkan Memduh Şevket ---- adlı hikâyesini Cumhuriyet’in ilk yıllarında yazmıştır. (Otlakçı)

C) Halide Edip, ---- hikâye kitabında I. Dünya Savaşı sonunda işgale uğrayan Türkiye'nin durumunu, Türk efsanelerini bozkurt motiflerine dayanarak anlatır. (Dağa Çıkan Kurt)

D) ---- , Reşat Nuri’nin müfettişliği sırasında gezdiği Anadolu’dan esinlenerek samimi bir üslupla yazdığı öykülerinden biridir. (Tanrı Misafiri)

E) Yakup Kadri ---- adlı kitabındaki hikâyeleri, büyü-kelçilik görevi sırasında edindiği izlenimlerden yola çıkarak yazmıştır. (Sodom ve Gomore)


örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

11. Sınıf


Lise

OK00-11.05KT

01

05

1. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere parantez içinde verilen ifade getirildiğinde bilgi yanlışı olur?

A) Klasik hikâye olarak da bilinen ---- zaman, mekân, kişiler ve olay birbirine sıkıca bağlıdır ama hiçbiri olayın önüne geçmez. (olay hikâyesinde)

B) Türk hikâyeciliğinin ilk modern hikâye denemelerini ----, Sami Paşazade Sezai ve Ahmet Mithat kaleme almıştır. (Emin Nihat)

C) Yazdığı olay merkezli hikâyeleriyle ----, Millî Edebi-yat Dönemi'nin en önemli hikâye yazarıdır. (Ömer Seyfettin)

D) Köy edebiyatı hareketinin önde gelen temsilcilerin-den ----; Karın Ağrısı, Anadolu Garajı gibi birçok öy-küsü vardır. (Fakir Baykurt'un)

E) Günlük hayatın belli bir kesitinin olaylara bağlı kalın-madan anlatıldığı durum hikâyelerinin bir diğer adı da ---- hikâyedir. (Maupassant tarzı)

2. Aşağıda verilen eserlerden hangisinin türü diğerle-rinden farklıdır?

A) Grev B) Sırça Köşk

C) Duisburg Treni D) Murtaza

E) Sam Amca

3. Aşağıdakilerden hangisi modernist hikâyelerin özel-liklerinden değildir?

A) Yerleşik kurallar ters yüz edilip geleneksel olan her şey reddedilir.

B) İnsan ve ona ait tüm sorunlar hikâyenin merkezine alınır.

C) Amaç; güncel olayların arka planını insanlara gös-termek, onları fikir sahibi yapmaktır.

D) Karakterlerin psikolojik durumları, toplum içinde ya-şadıkları, bunalımları konu edinilir.

E) Bilinç akışı, iç konuşma gibi farklı anlatım teknikleri kullanılır.

4. 1940 - 1960 yılları arasında Türk hikâyeciliğinin iz-lediği üç farklı anlayışa göre eser veren yazarlar gösterilirken aşağıdakilerin hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?

Toplumcu Bireyin İç Gerçekçi Dünyasını Esas Modernist Hikâye Alan Hikâye Hikâye

A) Sadri Ertem Tarık Buğra Oğuz Atay

B) Kemal Bilbaşar Dursun Akçam Nezihe Meriç

C) Sabahattin Ali Mustafa Kutlu Yusuf Atılgan

D) Samim Kocagöz Peyami Safa Adalet Ağaoğlu

E) Aziz Nesin A. Hamdi Tanpınar Bilge Karasu

5. Bu hikâyelerde ağırlıklı olarak insanın psikolojisi üzerin-de durulur. Bu yüzden ruhsal tasvirler önemli yer tutar. Bunalım, yalnızlık, yabancılaşma gibi konuları işleyen hikâyelerde farklı anlatım tekniklerinden yararlanılır.

Aşağıdakilerin hangisi bu parçada anlatılan anlayış-la yazan sanatçılardan biri değildir?

A) A. Hamdi Tanpınar

B) Sabahattin Ali

C) Mustafa Kutlu

D) Peyami Safa

E) Tarık Buğra

6. Aşağıdaki hikâyelerden hangisi Orhan Kemal'e ait değildir?

A) Lüzumsuz Adam

B) Ekmek Kavgası

C) Önce Ekmek

D) Babil Kulesi

E) Kardeş Payı

CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE HİKÂYE (GENEL)

örn

ekti

rö

rnek

tir

11. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı 05CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE HİKÂYE (GENEL)

7. Türk edebiyatında modern anlamda hikâyenin acemice de olsa ilk örnekleri ---- Dönemi'nde verilmiştir. Serveti-fünun Dönemi'nde bu türün ilk başarılı örnekleri ---- tara-fından yazılmıştır. Bu sayede Millî Edebiyat Dönemi'ne gelindiğinde hikâye türüne iyice hâkim olan yazarlar, başarılı hikâyelere imza atmış, bu dönemde ---- saye-sinde Türk öykücülüğünde yeni bir çığır açılmıştır.


A) Eski Edebiyat – Sami Paşazade Sezai – Ömer Sey-fettin

B) Tanzimat – Halit Ziya Uşaklıgil – Ömer Seyfettin

C) Divan Edebiyatı – Emin Nihat – Sait Faik Abasıyanık

D) Tanzimat – Mehmet Rauf – Yakup Kadri Karaosma-noğlu

E) Tanzimat – Halit Ziya Uşaklıgil – Refik Halit Karay

8. Aşağıda verilen yazar-eser eşleştirmelerinden han-gisi yanlıştır?

A) Halide Edip Adıvar – Dağa Çıkan Kurt

B) Yakup Kadri Karaosmanoğlu – Bir Serencam

C) Memduh Şevket Esendal – Otlakçı

D) Refik Halit Karay – Gurbet Hikâyeleri

E) Sabahatin Ali – Mahalle Kahvesi

9. I. İşlenen konular önceki dönemlere göre çeşitlilik göstermiş, ülke ve toplum sorunları konu edinilmiş-tir.

II. Yazarlar genel olarak gözlemci gerçekçi bir anlayış-tadır.

III. Her kesimin anlayabileceği, sade bir dil tercih edil-miştir.

IV. Memduh Şevket Esendal'ın olay hikâyeleri, Türk hikâyeciliğinde yeni bir dönem başlatmıştır.

V. Hikâyenin merkezine sanat yapma düşüncesi ko-nulmuş, bu dönemde oldukça az eser verilmiştir.

Numaralanmış ifadelerin hangilerinde Cumhuriyet Dönemi hikâyesiyle ilgili olarak bir bilgi yanlışı var-dır?

A) I ve III B) II ve IV C) III ve IV


10. (...) “İşte gene hiç sevmediği bir duruma düş müştü! Bin kez söylemişti kendi kendine ki "Dolmuşa bindiğim za-man değil, inerken para yı vereceğim bundan sonra!"

Olmuyordu, olmuyordu, Allah belasını versin! Bundan önce bir değil, beş değil, belki de on on beş, yirmi sefer hep aynı duruma düşmüş, şoförle takışmıştı. En temizi, dolmuştan inece ği yere gelince inmeden önce parayı vermekti. Bir süre öyle yapmıştı. Ama bu sefer, bu so-nuncu sefer...

Durak kalabalıktı. Birkaç kişi koş muşlardı, çevik bir dav-ranışla girivermişti ara baya. Solunda iki kişi. En sağday-dı. Yanındaki bozuk paraların en küçüğü iki buçukluk. Öteki müşteriler verince o da onlara uymuş, uzatmıştı iki buçukluğu. Şoför almış, ötekilerin iki buçuk, beşlik-lerinin üzerini vermiş, onunkini... Bu sırada en sağdaki inip bir başka yolcu binmeseydi şoför herhâlde paranın üstünü verecekti. Çünkü davranışı öyleydi. Ama yolcu "Cağaloğlu!" de yince şoför yeni müşteriyle konuşmaya dalmış, iki buçuğun üstünü unutmuştu.

Ne yapmalıydı şimdi? "Şoför efendi, iki bu çuğun üstünü unuttunuz!" dese şoför belki de, "Ne biliyorsun unuttu-ğumu?" diye bozabilirdi. Bozmasa bile dolmuş yolcuları şöyle bir ba karlar, içlerinden, "Amma da para canlısı ha!" diye düşünebilirlerdi. Başkalarının onun hakkında böyle düşünmelerini istememekle beraber, bu türlü dü-şündüklerini belirtircesine yan yan bakmalarından nefret eder, cinleri te pesine toplanırdı.

Sağındakine baktı: Koca burunlu, sarkık ger danlınıın biriydi. Beyden değil de efendiden. Böyleleri ukala olur-lar. Vara yoka karışırlar. Tartışmaya can atarlar. Nitekim "Şoför Efendi, iki buçukluğun üstünü unuttunuz..." dese, bu koca burunlu, sarkık gerdanlı adam o biçim, yan yan bakacaktı. (...)

Orhan Kemal’in İki Buçuk adlı hikâyesinden alıntıla-nan bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Hâkim bakış açısıyla yazılmıştır.

B) Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.

C) Betimleyici ögelerden yararlanılmıştır.

D) Mekân ve kişiler belirgindir.

E) İç konuşma tekniğinden yararlanılmıştır.

11. Türk edebiyatının ---- anlayışla yazılmış ilk hikâyelerine 1923 - 1940 yılları arasında rastlanır. Bu anlayışa bağ-lı hikâyelerin başarılı örneklerini Sabahattin Ali, Fakir Baykurt, Orhan Kemal gibi yazarlar kaleme alır.


A) toplumcu gerçekçi

B) modernist

C) bireyin iç dünyasını esas alan

D) millî duyarlılıkları yansıtan

E) geleneksel

örn

ekti

rö

rnek

tir

Num

ara

AD SOYAD

CE

VA

PL

AR


0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 6 112 7 123 8 134 9 145 10 15

11. Sınıf


Lise

OK00-11.05KT

01

06

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili bölüm özne değildir?

A) Çocuğun ayaklarında yırtık ayakkabılar vardı.

B) Gezi notlarını titiz bir çalışmayla kitaplaştırdı.

C) Bahçemizdeki çam ağacı bir kumru ailesini ağırladı bu bahar.

D) İşinde yükselmek, güzel şeyler yapmak en büyük hayali.

E) Bu mevsimde Haliç vapurları çok dolu olur.

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi tek ögelidir?

A) Anılarına çok bağlı, duygusal biridir.

B) Karşıda uçsuz bucaksız bir ova uzanıyordu.

C) Bunun için kılı kırk yararcasına çalıştım.

D) İki gündür gözüme uyku girmedi.

E) Balkondan görünen manzara muhteşem.

3. Romanın en güzel bölümü kahramanın, olan bitenin iç yüzünü anladığı o üç beş sayfadır.

Bu cümlenin yüklemi aşağıdakilerin hangisidir?

A) o üç beş sayfadır.

B) olan bitenin iç yüzünü anladığı o üç beş sayfadır.

C) kahramanın, olan bitenin iç yüzünü anladığı o üç beş sayfadır.

D) sayfadır.

E) üç beş sayfadır.

4. Ne yazık ki mahalledeki herkes bu koca yalana dört elle sarılmıştı.

Bu cümleyle ilgili olarak,

I. Özne, bir sıfat tamlamasıdır.

II. Yüklem, "sarılmıştı" ifadesidir.

III. Özne ve yüklem dışında da öge vardır.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi bir söz öbeği değildir?

A) Yazılarında hem üsluba hem içeriğe önem verir.

B) Arka bahçe duvarının çatladığını fark ettim.

C) Bana yol gösterdi en sıkıntılı günlerimi yaşarken.

D) Filmden, bilmem neden, hiç etkilenmedim.

E) Bilgi sahibi olmadığı konularda da atıp tutardı.

6. Köyden kente göçen insanların dramı romanın ana ko-nusu idi.

Bu cümlenin ögelerinin dizilişi aşağıdakilerin hangi-sidir?

A) Dolaylı tümleç - özne - yüklem

B) Yüklem - özne

C) Nesne - yüklem

D) Özne - yüklem

E) Özne - nesne - yüklem

CÜMLENİN ÖGELERİ - I

örn

ekti

rö

rnek

tir


7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi yanlış be-lirtilmiştir?

A) Bu, benim hep hayal ettiğim bir ödüldü.

B) Kardeşinin mezuniyeti ne zamandı?

C) Festival renkli görüntülere sahne oldu.

D) Aslında haklı böyle düşünüp çekinmekte.

E) Tercihleri konusunda karar vermiş değil.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gizli özne bulun-mamaktadır?

A) Her fırsatta, yaptıklarını söylemesen!

B) Çalışma arkadaşlarından çok memnunmuş.

C) Her işi geciktirmen hiç hoş değil.

D) Akşama doğru ellerinde çiçeklerle geldiler.

E) Kitapları olmadan yolculuğa çıkmaz.

9. Şu günlerde yaşadıklarımız, uzun süredir devam eden aksaklıkların beklenen sonucundan başka bir şey değil.

Bu cümlenin ögelerinin dizilişi aşağıdakilerin hangi-sidir?

A) Zarf tümleci - dolaylı tümleç - yüklem

B) Özne - dolaylı tümleç - yüklem

C) Zarf tümleci - özne - yüklem

D) Özne - yüklem

E) Özne - zarf tümleci - dolaylı tümleç - yüklem

10. Bir kuş sesi gelir dudaklarından

Gözlerin gönlümde açan nergisler

Bu dizelerle ilgili olarak,

I. İlk dizenin öznesi bir tamlamadır.

II. İlk dize üç ögelidir.

III. İkinci dizede yüklem yoktur.

IV. İkinci dizede dolaylı tümleç vardır.

yargılarından hangileri yanlıştır?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, bir edat grubundan oluşmuştur?

A) Ne söylersek söyleyelim ikna olmuyor ki...

B) Maç beklediğimiz gibi sonuçlanmadı.

C) Size karşı özel hiçbir tavrım olamaz.

D) Akşama kadar beklemiş sıra gelecek diye.

E) Bütün çabamız çocukların eğitimi için.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin öznesi bir fiilimsi grubudur?

A) Böyle insanlarla anlaşmak gerçekten zordur.

B) Etkileyici ama kısa bir konuşma yaptı.

C) Fuarda çok sevdiğim yazarlarla karşılaştım.

D) İsteyen adayları bu programa kaydedebiliyoruz.

E) Ortaya çıkabilecek sorunları düşündünüz mü?

CÜMLENİN ÖGELERİ - 1

örn

ekti

rö

rnek

tir

9-10-11. sınıf türk dili ve edebiyatı · 2019-05-14 · sınıf / türk dili ve edebiyat ......

Documents