89 (3146) 2014-08-12

89 12

+26°..+28°+18°.. +20°

5

–

–

Бейсенбі, 14 тамыз күні сағат 10.00-11.00 аралығында Астана қаласы Жастар саясаты мәселелері басқармасының басшысы Талғат Рахманберді бұқарамен тікелей тілдесуге шығады.

Т о л ғ а н д ы р ы п ж ү р г е н сауалдарыңыз болса, 70-32-64 теле-фонына хабарласуға болады.

16 және 23 тамызда Астана қаласы әкімдігі алдындағы орталық алаңда нарық бағаларынан төмен мектеп формалары, кеңсе құралдары, оқулықтар мен т.б. керек-жарақтар сатылатын мектеп жәрмеңкесі ұйымдастырылады

1 қыркүйекте елімізде «Жария ету – 2014» мүлік пен меншікті заңдастыру акциясы басталады.

Азаматтар жасырын айналымдағы ақша, жылжымайтын мүлік, жер телімдерін заңдастыруға мүмкіндік алады.

Таяуда Ұлттық кардиохиру ргия орталығында жүрек алмастыру отасы бесінші мәрте сәтті жасалды.

Осы орайда айта кетерлігі, еліміздің түкпір-түкпірінде орган транплан-талогиясы бойынша республикалық үйлестіру орталығының бөлімшелері а ш ы луд а . О с ы л а й ш а , Қ а з а қс т а н әлемдегі донорлық транпланталогияны медициналық тұрғыдан игеріп, жолға қойған мемлекеттің қатарына кірді.

Биылғы мемлекеттік білім гранттарын бөлу мәселесін қараған республикалық комиссияның жұмысы қорытындыланып, грант иегерлерінің тізімі жарияланды.

2014-2015 оқу жылына жалпы 34 165 грант бөлінді.

12

2www.astana-akshamy.kz

E-mail: [email protected]

Астанада өткен шілде айында жаңадан 626 кәсіпорын мен ұйым тіркелді.

Мамандан-дырылған кітапханада зағип және нашар көретін жандарға арналған «Сұраққа – жауап» атты кітап көрмесі өтті.

Бейбітшілік және келісім са-райында дыбыс режиссерлері мен жарық қою жөніндегі суретшілерге арналған ше бер-лік дәрісі өтеді.Басталуы: сағат 10.00-де

Тәуелсіздік сарайында саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алуға арналған «Жоқтау аймағы» көрмесі өтеді.Басталуы: сағат 10.00-де

Түркияның қазіргі премьер-министрі Режеп Тайып Ердоған ел тарихындағы республика президентінің тікелей сайлауында 51,7 пайыз дауыс жи-нап жеңіске жетті. Ал оның бас қарсыласы – оппозиция ұсынған жалғыз кандидат, Ислам конференциясы ұйымының бұрынғы басшысы Экмеледдин Ихсаноглу сайлаушылардың 38,9 пайыз дауысына ие болды.

Токио университетінің ғалымдары Йосуке Окамура басшылығымен денені күйік шалғанда таңғыштың рөлін атқаратын иілгіш әрі жабысқақ нанопленка ойлап тапты. Бұл жаңашылдықтың бір ерекшелігі – «нанотаңғыш» тек тегіс бетке ғана емес, сондай-ақ қисайған, бүгілген жерлерге де еш желімсіз жабыса береді.

Қытайдың оңтүстік-батысындағы Гуйчжоу провинциясында салынып жатқан туннель опырылып құлап, кем дегенде 13 адам жер астында қалған. Төтенше жағдай кезінде адамдар туннельдің шығатын жерінен 600 метр қашықтықта болған.

Британдық Уильям ханзада жедел жәрдем қызметінің тікұшақ ұшқышы мамандығына жұмысқа тұрмақ. Ханзада арнайы бес айлық курстан өтіп, 14 емтихан тапсырады да, жаңа жұмысына келесі жылдың көктемінде кіріседі.

АҚШ-та индонезиялық шарап дигустаторы сатып алушыларды жүйелі түрде алдап келгені үшін 10 жылға темір торға тоғытылды. Жазасын өтегеннен кейін, ол елден қуылатын болады. Сегіз жыл бойы Руди Курниаван контрафактілі шарапты Калифорниядағы үйінде бөтелкелерге құйып, элиталы жоғары сұрыпты сусын ретіндегі жалған өнімді 30 млн долларға саудалап үлгерген.

Жиында белгілі болғандай, 2013 жылы елімізде сүт өнімдерінің импорттық үлесі 2012 жылмен са лыстырғанда біраз өскен. Қазақстанның ет-сүт өнімдері одағының төрағасы Иван Сауэр өнім өндірісіндегі жағдай қалыпты екенін мәлімдеді. Айтуынша, ұсақ және орта тауарлы өндірістің басым бөлігі өнім өңдеу үдерістерінен ажырап қалып отыр. «Ет өндірісі бойынша да еліміздегі жағдай осын-дай. Бізде ет экспортының әлеуетін 60 мың тоннаға дейін жеткізуге мүмкіндік бар. Осыған байланысты бағдарламаның қайта қолға алынуы да сондықтан» дейді ол.

Назарбаев университетінің төрт студенті – Айбек Рысқалиев, Айсұлу Измаилова, Әлфия Құлмұханова және Ақжарқын Ізбасарова сту-денттер арасында тәжірибе алмасу бағдарламасы бойынша Үндістанның Керала штатында жүр. Алты аптаға созылатын мерзім ішінде олар Халықаралық еркін және ашық

бағдарламалық қамту орталығында (Тhe International Centre for Free and Open Source Software (ICFOSS) тәжірибе алады.

«Бірнеше күннен кейін біз мобильді қосымшаның әзірлемесін аяқтаймыз» дейді Айсұлу. Студент-тердің айтуынша, олардың қосым-шасы мүмкіндігі шектеулі жандарға

арналған. Белдікке тағылатын құрылғы смартфон арқылы жұмыс істейді. Қосымша құрылғыдағы ка-мера көмегімен адамның алдындағы барлық нәрселерді салыстырып оқып, оның жолындағы кедергілер туралы сигнал береді. Пайдалану-шы қандай да бір қауіптің немесе кедергінің барын сигнал дыбысының өзгеруіне қарап біле алады.

Айбек Рысқалиев мобильді қосым-шаның одан әрі жетілдіріп, дамыта-тынына сенімді.

Ал, «Зенченко және компания» серіктестігінің бас директоры Геннадий Зенченко агроөнеркәсіп кешенін дамыту үшін шаруаларға пайызсыз тауарлық кредит беру қажет екенін алға тартты.

Елімізде Президент бастама-сымен шағын және орта бизнес

өкілдеріне қолдау көрсетіліп келеді. Қазіргі таңда несие беру мәселесі де қолға алынған. Бұл ретте Генадий Зенченко шаруаларға кредит емес, пайызсыз тауарлық кредит берген жөн деп есептейді.

Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ


-

Бетт

і дай

ынд

аған

: Оры

нбек

ӨТЕ

МҰР

АТ. Д

ерек

көзд

ері:

www.

asta

na.k

z, ww

w.in

form

.kz,

baq.

kz, b

news

.kz

– Ислам дінінің қайырымдылық істерді құптайтыны белгілі. Осы орайда, астаналық қалталы аза-маттар арасындағы ізгілікке қ ұ ш т а рл ы қ т а н ы т ат ы н д а р жөнінде айта кетсеңіз.

– Саф алтындай тазалық пен мейірімділікке, жұмсақтық пен ке шірімшілдікке үндейтін асыл дініміз ата дәстүрімізбен үйлесім тауып, тамырын тарих қатпарынан тартып келеді. Бір Алланың ра-зылығы үшін сауапты істерге ат-салысып, қайырымдылық шара-ларына мұ рындық болып жүрген азаматтар ел ішінде баршылық. Бұл да болса асыл дініміздің көк-жиегінің кеңеюі, шаңырағының биіктеуі деп білеміз.

Ақ пен қара алмасқан қым-қуыт тіршілікте тағдырдың сан қилы сынақтары мен қиыншылықтарына тап болған қандас, елдес, отандас-тарымыз, ағайын-туғандарымыз мешітімізге келіп жатады. Барша-сының мұң-мұқтажына мешіт қызметкерлері бейжай қарамай, қолда бар мүмкіндіктерімен аянбай

қол ұшын созуда. Баса айта кетерлігі, осы істе жұмыла кірісіп, атсалы-сып келе жатқан кәсіп дөңгелеткен азаматтардың үлкен септігі тию де. Алайда, олардың көпшілігі есім дерін жария етпеуді қалайды. Сон дай азаматтарымызға Алла екі дүние-нің бақытын берсін, отбасылары-на амандық-саулық жазсын деп сұраймыз Жаратқаннан.

– Қазір елімізд ің барл ық өңірінде, оның ішінде Астана қаласында кезекті оқу жылы қарсаңында «Мектепке жол» қайырымдылық акциясы өтуде. Бұл игі шараға елордалық ме-шіттердің жамағаттары қан-шалықты үлес қосуда?

– Ағымдағы тамыз айы – мектеп маусымына дайындық айы. Ата-ана-лар балаларына мектепке қажетті оқу құралдары мен керек-жарақ, киім-кешектерін әзірлеуге көшуде. Осы маусымда көштен кейіндеу қалатын отбасылар да болатыны жасырын емес. Қай ата-ана баласынан барын аяп қалар дейсіз. Осы ретте жапырақ жүрек жеткіншектерге қуаныш

сыйлап, көңілдеріне демеу болу да – мұсылмандығымыздың белгісі.

Астанадағы Әзірет Сұлтан, «Нұр-Астана» және Сәдуақас Ғылмани мешіттері мектеп балаларына қа-жетті киім-кешек, оқу формаларын әлеуметтік жағдайы төмен отба-сыларға үлестіру мақсатында сіз айт қан қайырымдылық акциясына бір кісідей үлес қосуда. Жақсылықта жарысамын, көпшілікке көмегім тисін деген, сауабын бір Алладан күткен кісілердің әлі де қайырлы іске қатысуларына мүмкіндік бар.

– Дұрыс-ақ, шара барысында көмекке мұқтаж қанша отбасыны қамтамасыз етпексіздер?

– Ең алдымен Астана мешіттерінің бұл игі шараны бірнеше жылдан бері дәстүрлі түрде ұйымдастырып келе жатқанын айтқым келеді. Ал енді акция аясында Әзірет Сұлтан мешіті үш жүз бүлдіршінді, «Нұр-Астана» орталық мешіті екі жүз елу баланы, Сәдуақас Ғылмани мешіті жүзден ас-там оқушыны керек-жарақтарымен, оқу құралдарымен қамтымақ.

– Әңгімеңізге рақмет!

Жарыстың салтанатты ашы-лу рәсіміне «Нұр Отан» пар-тиясы Төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбек қатысып, командаларға сәттілік тіледі. Ал, Қазақстанның шай-балы хоккей федерациясының президенті Асқар Мамин ал-ғашқы кездесудің шайбасын ойынға қосты.

Турнирде Қазақстан мен Ресейдің алдыңғы қатарлы хок-кей командалары ойнап жатыр. Бірінші ойында «Авангард» Новокузнецкінің «Метал-лург» командасын 5:2 есебімен ойсырата ұтты.

Келесі кездесуде «Барыс» Нижнекамскінің «Неф те-химигімен» айдынға шығып, 3:2 есебімен жеңіске жетті. Роман Старченко мен Талғат Жайлауов соққан 2 голмен алға озған «Барысты» «Неф-техимик» командасы қуып

жет кен болатын. Матч тағдыры овертаймда шешілді. Кевин Даллмэннің пасын қақпаға дәл бағыттаған Брэндон Боченский «Барысқа» жеңіс алып келді.

А л а й д а , о й ы н д ы ө т е жоғары деңгейде бастаған Андрей Назаров шәкірттері ке л е с і қ а р с ы л а с ы а з ул ы «Авангардқа» 2:1 есебімен есе жіберіп алды. Сол күні но-вокузнецкілік «Металлург» пен нижнекамскілік «Нефти-химик» бақ сынасып, бул-лит сериясында 3:2 есебімен «кеншілер» жеңіске жеткен болатын.

Бүгін V халықаралық тур-нирдің соңғы ойындары бола-ды. Іріктелген кіл мықтылардың арасында 2 ойын өтеді, яғни, үшінші және бірінші орын үшін таласады.

Орынбек ӨТЕМҰРАТ

Бас б а п ке рд і ң а й т у ы н -ша, құрамаға кіл мықтылар шақырылған. Олардың қата-рында Лондон Олимпиа да-сының жүлдегерлері Әділбек Ниязымбетов пен Иван Дычко, сонымен қатар, үш Әлем чем-пионы бар. Құрлықтық бірін-шіліктің жүлдегерлері де ел на-мысын қорғайтын болады.

Ұлттық құрамадағы боксшы-лар тізімі мынадай: 49 келіге дейін Біржан Жақыпов, 52 келіге дейін Ілияс Сүлейменов,

56 келіге дейін Қайрат Ера-лиев, 60 келіге дейін Берік Әбдірахманов, 64 келіге дейін Айдар Әмірзақов, 69 келіге дей і н Д а н и я р Е л е ус і н о в , 7 5 кел і ге дей і н Жә н і б е к Әлімханұлы, 81 келіге дейін Әділбек Ниязымбетов, 91 келіге дейін Антон Пинчук, +91 келіде Иван Дычко.

27-ші жазғы Азия ойындары Кореяның Инчхон қаласында 19 қыркү йек пен 4 қазан аралығында өтеді.

Атап айтсақ 15 тамыз күні «Қазақстан» спорт сарайы, 16 тамыз күні №1 Бала-лар мен жасөспірімдердің мамандандырылған олим-пиадалық резерв спорт мектебі, №2 Балалар мен жасөспірімдердің спорт мектебі, «Астана» су добы-нан спорт клубы, «Дәулет» спорт кешені, №10 Бала-лар мен жасөспірімдердің шайбалы хоккейден ма ман-дандырылған спорт мек-тебі, 17 тамыз күні №7 Ба-лалар мен жасөспірімдердің мамандандырылған олим-пиадалық резерв спорт

мектебі, Х.Омаров атындағы шахмат клубы балаларын қандай да бір үйірмеге жаздырғысы келетін қала т ұрғындарының қызық-тырған барлық сауалдарына жауап беріп, жан-жақты таныстырады. Келушілер алдында спорт мектебінің тәрбиеленушілері спорт-тық машықтарын көрсетіп, түрлі жарыстар ұйым дас-тырылады. Сондай-ақ, осы күндері «Мега» сауда, ойын-сауық орталығында құзға өрмелеуден көпшілік арасында жарыс және ше-берлік сабақтары өтеді.

Азаматтық қоғам үшін құқықтық сау-атты арттыру – ортақ мұрат. Сондықтан да, бұл жоба Халыққа қызмет көрсету орталықтарына барған барлық тұлғаларға ақысыз әрі жылдам құқықтық көмек көрсету мақсатында қолға алынып отыр.

Жоба аясында www.egov.kz сайты-нан да «Заң кабинеті/Юридический кабинет» арнайы қосымша бетін жасау жоспарланған.

«Заң кабинеті» республиканың барлық аумағындағы ХҚО-да қызмет ететін болады.



дамдардың өмірде же-тістікке жету сыры бала к ү н н е н д а ғд ы л а н ған .

Қырық төрт жыл бойы балалардың басы-қасында жүрген мен олардың денсаулығына үнемі баса на-зар аударамын. Кеш ұйықтап, сәйкесінше кеш оянатын бала-лар оқу бағдарламасынан қалып, «үлгерімі нашарлар» қатарына оңай қосылатынын анық байқадым. Баланың даналық ойынына де-ген махаббатын оятып, спорттық, әсіресе, командалық жарыстарға тартып, пайдалы іске бағыттау арқылы күн тәртібін ретке келтіру бұрындары еш қиындық тудыр-майтын. Бұл жерде шахмат ойынын айтып отырмын. Топ құрамына кіргісі келетін баланың құлшынысы жаттықтырушыға күн тәртібін сақтау жөніндегі басты ережені талап етуге мүмкіндік беретін. Өйткені, шахматшының қабілеті, оның оқудағы, спорттағы, қысқасы, кез келген жетістіктері уақыттың тиімді ұйымдастырылуымен ті келей байланысты.

Ал, оны ұйымдастыру бүгінгі таңда күрмеуі қиын күрделі мә-селеге айналғандай. Оны күрде-

лендіретін – ата-аналардың өздері. Баланың үй жұмысын кеш бастап, кейде түнімен оқып отыратынына мән бермеу; сынып сағатында да оп-оңай меңгеріп алуға бола-тын пәндерге репетитор жалдау; «Оқудан сәл тынықсын» деп компьютерлік ойындарды ойнауға рұқсат ету. Ол ойындардың ұзаққа созылатыны тағы бар. Жоғарыда айтылғанның қай-қайсы болса да, адамның жетілуін кешіктіреді.

Біріншіден, түнқатып отыру баланың психикасын бұзады. Жүйке жасушалары толығымен қалыпқа келетін мидың биоло-гиялық тынығу уақыты 22:00-02:00 аралығында екені белгілі. Ұйқысы қанбаған адамның еңбек ету қабілеті төмендейді. Бұл уа-қыттан жарты сағат кеш жатса ңыз да, мидың толығымен қалпына келмейтіні дәлелденген.

Екіншіден, педагог шығар-машылық әдіс пен логикалық тәсілдерді қолданбаса, оқу үлгері-мінің жоғарылауына кепілдік жоқ. Тақырыпты жаттату кері әсерін береді. Оқушы өз бетінше ойлаудан қалады, сабақты түсінбеуден бұрын, басқа да пәндерден өз қатарының соңында болып, қосымша дәріс алуға дағдыланып кетеді.

Үшіншіден, жастар арасын-да интернетті пайдалану әдетке айналып кеткен. Балалар қайда жүрсе де, қолдарынан телефон мен планшеттерін тастамайды. Ең жама-ны, компьютерлік ойындарға деген тәуелділік пайда болды. Мұны,

тіпті, мемлекеттік деңгейде да-был қағатын мәселе десем, артық айтқандық болмас еді. Шамадан тыс компьютермен әуестену де ойлау жүйесін бұзып, денсаулықты әлсіретеді.

Біздің «Родничок» балалар білімі орталығындағы шахмат үйірмесіне 8-9-сынып оқушылары да жазылады. Әрине, дұрыс. Екі-үш ай жаттыққан соң-ақ , ол ардың сабақтары жақсарып, үздіктер қатарына қосылып жатады. Үздік оқитын жоғары сынып балаларының өзі ғылыми мүмкіндіктерін арттыру үшін шахматқа арнайы жазыла-ды. Нәтижесінде пәндік олимпиа-далардың жеңімпазы атанула-рына мол септігін тигізуде. Бұл сәйкестік емес, шахматтың ин-теллект көтеретіндігі баяғыда-ақ мойындалған. Тіпті, алдағы оқу жылы Испанияның Коста Бланка қаласындағы «CEIP L’Olla» орта мектебінде шахмат ойыны мате-матика, физика сынды міндетті пәндердің қатарына қосылатын болыпты.

Менің айтпағым, жоғарыда аталған тәрбиелік кемшіліктердің бәрін ата-аналар ертерек түсініп, балаларын шахматқа кіш кен тайы-нан баулығаны жөн. Сонда ойы алғыр, кез келген тығырықтан шы-ғудың жолын табатын тапқыр, білімі ерек ақылды балалар көп болар еді. Өйткені, шахмат – жай ойын емес, ғылым мен спорт!

Василий ГОЛУБЕВ, шахмат жаттықтырушысы

– Тамыздың орта шеніне таяп қалдық. Демек, жазғы де-малыстың аяқталуына аз қалды. Жаңа оқу жылына дайын дық-тарыңыз қандай?

– Маусымның жиырмасы-нан бастап 1-сыныпқа баратын 6-7 жастағы бүлдіршіндердің құжаттарын қабылдау үстіндеміз. Қазірдің өзінде 150 оқушы тіркедік. Алты жастағыларға екі сынып ашыл-ды. «Мектепке жол» акциясы бой-ынша Білім басқармасы мамандары мен өзіміздің мұғалімдер бірлесіп бекітілген аймақта рейд жүргізуде. Мысалы, пәтер жалдайтын тіркеуде жоқ азаматтар бар. Олардың да балаларын алаламай, анықтама қа-ғазы арқылы қабылдап жатырмыз. Балабақшаға бармағандар 10-15 күндік мектепалды даярлық то-бында оқыды.

Құрылысына келер болсақ, үш жыл бұрын мектебіміз күрделі жөндеуден өткен болатын. Ал, биыл жыл са-йын жасалатын ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Оқушыларымыз сабақ кезінде интерактивті тақтаны жақсы пайда-ланатын болғандықтан, жаңа оқу жы-лына тағы төртеуін орнаттық. Енді бас-аяғы 15 интерактивті тақта бар.

– Мұғалімдер саны көбейді ме?– Иә, жыл сайын жас мамандар-

ды жұмысқа аламыз. Соңғы үш жыл ішінде 30 жас маман мұғалім болып орналасты. Олардың көбі –Астана гуманитарлық колледжінің түлектері. Үш ай сынақ мерзімінен өтіп қана жұмысқа қабылданады.

Биыл қазақ тілі мен математика пәнінен екі жас маман келді мек те-бімізге. Екеуі де бастауыш сыныптың мұғалімдері.

– Қандай жоспарларыңыз бар?– Дәстүр бойынша оқушы лары-

мызды түрлі сайыс, олимпиада, ғылы ми жоба, конференциялардан қал дырмай, қатыстырамыз. Сондай-ақ, алдағы жылы қала көлемінде өт кізіп жүрген Жамбыл оқуларын респуб ли калық деңгейге көтерсек дейміз.

– Шешімін таппаған мәселе бар ма?

– Бар. Мектеп ауласында спорттық алаң жоқ. Неше жылдан бері айты-лып келе жатқан әңгіменің нүктесі әлі қойылмады. Балаларымыз жыл бойы мектеп ішіндегі 2 спорт залда ғана шынығады. Сыртқа шығып, доп ой-нап, бой жазуларына мүмкіндік жоқ.

-

Сегіз жасар қызы Айзадаға туғаннан микроцефалия диагнозы қойылған. Анасы жұмыс істемей, үнемі баланың қасында отырады. Өйткені, дәрігерлердің айтуынша, оған күнделікті күтім керек. «Балаға мейірім сыйла!» ұранымен өтіп жатқан акция мақсаты баланы мектепке даярлау ғана емес, сонымен қатар жағдайы нашар отбасыларға көмек көрсету болғандықтан, бұл отбасыға азық-түлік пен азын-аулақ киім-кешек берілді. «Демеушіліктің арқасында

өзгенің жылуын сезініп, әлі де жақсы адамдардың бар екеніне көзіміз жетті» дейді Гүлзамира.

«Көмекке зәру отбасылар көп. Біз солардың біріншісіне ғана барып қайттық. Қайырымдылық жасауға әзір атымтай жомарттар тарапынан ұсыныс түссе, оларға әлеуеті нашар топтардың тізімін беріп, үй-үйді ара-лаймыз» дейді Білім басқармасы Кә-мелетке толмағандардың құқықтарын қорғау бөлімінің басшысы Ләззат

Жақсылыққызы. Қазірдің өзінде аудан әкімдіктері, «Нұр Отан» партия сы мен қалалық мешіттер сауабы мол іске жұмыла кірісуде. Ал, жақында осы шара шеңберінде Білім және ғылым ми нистрлігі 4 отбасы мен 20 балаға демеушілік жасамақ. Сондай-ақ, 16-23 тамыз аралығында қалалық алаңда «KZ» қоғамдық қорының ұйымдастыруымен бірыңғай мектеп формасы мен оқу құралдарын төмен бағамен сататын жәрмеңке өтеді деп күтілуде.

Бетті дайындаған: Мәдина ЖАҚЫП

дамдардың өмірде же-тістікке жету сыры бала

бар. Түптеп келгенде, елімізде бұған дейін екі дүркін ақшаны және мүлікті жария ету акциясы жүзеге асқан болатын. Мысалы, 2001 жылғы ақша жария етуден 480 милли-он доллардан астам қаржы заңды айналымға тартылды. Ал 2006-2007 жылдары ақшамен қоса жылжымайтын мүліктер жария етіліп, бюджет 845 миллиард теңгемен толықты. Ендеше, биылғы бірінші қыркүйектен 2015 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі аралықта мүліктерді және ақша жария етуден түсетін қаражаттың шамасы айтарлықтай болады деген сенім бар.

О с ы б і р т ұ с т а « з а ң с ы з т а б ы с т ы заңдастырғанның жөні қалай?» деген сауалдың әркімді мазалайтынын жоққа шығара алмаймыз. Мынаны ескерген жөн: Қаласақ та, қаламасақ та, нарық әлемінің өз заңы бар. Өкінішке қарай, әлемдік тәжірибеде капиталдың шоғырландырылуы, әсіресе оның алғашқы кезеңінде, құқықтық нормаларға сай келмей жататын тұстары аз кездеспейді. Сондықтан ақшалай және өзге де активтерді көлеңкеден шығару дүниежүзі бойынша өткір мәселеге айналып отыр. Әрі бұл мәселе жаһандық дағдарыс және капиталдың экономикадан сыртқа кетуі жағдайында ушыға түсуде. Сол себепті, әлемнің көптеген елдерінің өз тарихында бірнеше дүркін жария ету тәсіліне жүгінуге

мәжбүр болғаны белгілі. Мысалы, Индияда капиталға бес рет рақымшылық жасалса, бұл жағдай Португалияда – төрт рет, Ирландия, Австрия, Франция елдерінде екі реттен, Италияда сегіз рет орын алды. АҚШ бұл тұрғыда рекордтық көрсеткішке ие – мұнда

Қазақстанда инвестициялық белсенділік танытқан он мемлекеттің азаматтары үшін елімізге визасыз келіп кету режимін орнықтыру жөнінде біржақты шешімнің қабылданғаны туралы ресми хабарланды. Сондай-ақ, экономиканың өсіміне серпін беру үшін 2014-2015 жылдары Ұлттық қордан бір триллион теңге бөлу туралы шешім қабылданды. Сонымен қатар, өткен 3 айда шағын және орта бизнестің жалпы құны 78 миллиард теңгеге есептелінген жобалары мақұлданды. Жобаларды нақты қ а р ж ы л а н д ы р у ғ а 4 7 м и л л и а р д т е ң г е бөлінді. Мұнымен қоса Үкіметке биылғы 1 қыркүйекке дейін Ұлттық қордан 2015 жылы 500 миллиард теңге мөлшеріндегі екінші транш бөліг ін инвестициялау жөнінде нақты ұсыныстар әзірлеу тапсы-рылып отыр. Жекешелендірудің екінші т о л қ ы н ы б а р ы с ы н д а 8 5 3 н ы с а н н ы ң м е м л е к е т т і ң м е н ш і г і н е н а л ы н у ы нәтижесінде Қазақстанның экономика-сына миллиардтаған қаржы келеді деп күтілуде.

Мемлекеттің алдында тұрған аса ірі с т р а т е г и я л ы қ м ә с е л е л е р д і қ а р ж ы т ұ р ғ ы с ы н а н о ң т а й л ы ш е ш у г е т а я у -да қабылданған «Қазақстан Республи-касы азаматтарының, оралмандардың және Қазақстан Республикасында тұруға

ықтиярхаты бар тұлғалардың мүлікті жария етуіне байланысты оларға рақымшылық жасау туралы» Заңның ықпалы мол болары сөзсіз. Ол үшін Үкімет тарапынан тиісті ша-ралар қарастырылуы керек десек, қателесе қоймаспыз. Бұл бағытта оң тәжірибеміз де

5www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

Сөйтіп, «Қазақстан-2050» Стратеги-ясында көрініс тапқан міндеттерді іске асырып жатқан Үкіметтің жұмысын одан әрі жандандыруға аса назар аударылды. Осыған орай Елбасы мемлекеттік басқару жүйесін жаңғырту және оның тиімділігін арттыру, мемлекеттік оңтайландыру және Қазақстан Республикасының жинақы Ү к і м е т і н қ а л ы п т а с т ы р у м а қ с а т ы н д а «Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару жүйесінің реформасы туралы» Жарлыққа қол қойды. Менің ойымша, мұны пісіп-жетілген әрі дер кезінде қабылданған маңызды қадам деп қабылдауға толық болады.

Ендіг і жерде жаңа Үкімет алдында жаңа міндеттер тұр. Атап айтқанда, 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарт күшіне енеді, сондай-ақ еліміз Дүниежүзілік сау-да ұйымына кіру туралы келіссөздердің соңғы сатысында тұр, ал биыл желтоқсанға дейін Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымымен ынтымақтастық туралы бағдарлама қабылданады. Экономика-ны әртараптандыру мәселесі де Үкімет жұмысының басты басымдығы болып саналады десек, 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттік индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын іске асыру қасиетті міндет екені түсінікті. Жекешелендірудің екінші толқыны мен «Халықтық ІРО» бағдарламалары нақты жұмыстарды атқаруды талап етеді.

Экономиканың қалыпты дамуы мол қ а р ж ы н ы қ а ж е т е т е т і н д і г і б е л г і л і . С о н д ы қ т а н Қ а з а қ с т а н ғ а і ш т е н ж ә н е сырттан инвестиция тарту үшін барлық жағдайлар жасау да бүгінгі күн тәртібінің өзекті мәселесі болып отыр. Әрине, бұл тұрғыда қазірдің өзінде нақты шаралар қолға алынуда. Мәс елен , ос ы жы лғы маусым айында өткен ҚР Президенті жанындағы шетел инвесторлары кеңесінің 2 7 - п л е н а р л ы қ м ә ж і л і с і б а р ы с ы н д а

көлеңкелі капиталға жалпы саны 62 рет рақымшылық жасалған екен.

Қазақстанда капиталды жария етуге байланысты еліміздің қаз басқан қиын кезеңінде Премьер-министрдің бірінші орынбасары, Ұлттық банктің төрағасы қызметтерін атқарған Дәулет Сембаев «Егемен Қазақстан» газетіне 2001 жылғы 11 шілдеде берген сұхбатында былайша ой қорытады: «Жұрттың көпшілігі жасы-рылып келген ақшаның бәрі бірдей арам жолмен табылғандай көретіні бар. Бұл өзі өте күрделі мәселе. Әуелде ондай ақшаның негізі ішкі баға мен дүниежүзілік бағаның айырмашылығы арқылы жасалғанын еске-ру керек. Істің көзін тапқан адамдар біздегі арзан бағаға сатып алды да сыртқа әлемдегі әділ бағамен сатып жіберді, сол арада заңды бұзған жоқ. Сөйтіп жүріп та-лай ақша жинап алды. Оны кезінде табыс декларациясынан жасырып, салықтан аман алып қалды. Өндіріске салайын десе, қайдан тапқанын қазбалап, өзіне қауіп төнеді. Екі ортада өз азаматтарымыздың ақшасы шетел банктерінде шоғырланып, өсімі басқалардың экономикасына қызмет етіп немесе үйдегі сандықта қимыл-қозғалыссыз жатыр».

Белгіл і қаржыгердің бұл әңгімесін астықпен айналысып, өз өнімдерін сыртқа өткізушілерге толық жатқызуға болады. Бұрындары шаруалардың маңдай терімен өндірілген өнімдерін мейлінше төменгі бағамен сатып алып, оларды шетелге бес-алты есе қымбатқа сатқан дәнекердің табысының басым бөлігі елге қайтпай, сыртта қалып жатты. Бұл жағдай шетелдік т а у а р л а р д ы е л і м і з г е м о л ы н а н т а с ы п жүргендердің де тарапынан жиі байқалды.

Мұндай ахуалдың орын алуына шетелдік валютамен жұмыс істейтін заңдарымыздың жетілдірілмеуі басты себепкер болды. Енді бұл мәселе өзінің шешімін тауып отыр. Соңғы қабылданған заңға сәйкес бірқатар қылмыстық және құқық бұзушылыққа жол берген адамдар қылмыстық және әкімшілік жауапкершіліктен босатылады. Заңда сонымен бірге жалған кәсіпкерлікпен айналысқандарға, несиені заңсыз алғандарға әрі мақсатсыз пайдаланғандарға, құнды қағаздармен операция ережелерін бұзғандарға, кедендік төлемдерді төлеуден жалтарғандарға, экономикалық кон-трабанда және рейдермен шұғылданғандарға кешірім жасалмайтыны көрсетілген.

Б і р с ө з б е н а й т қ а н д а , 2 0 1 7 ж ы л ғ а белгіленіп отырған жеке тұлғалардың та-бысы жайлы жалпыға бірдей декларация өткізу барысында азаматтардың өздерін еркін сезінуге, сөйтіп байлықтарының игілігін көріп қана қоймай, сол табыстары арқылы экономикаға қан жүгірте отырып, әлеуметтік мәселелерді шешуге олардың үлес қосуына жол ашылып отыр деуге толық негіз бар.

Теңізге үлкенді-кішілі сан алуан өзен ж а н - ж а қ т а н с а р қ ы р а й қ ұ й ы л ы п ж а -тады. Оның ұлы болмағы өзендердің

сарқылмауына тікелей байланысты. Ен-деше, Үкімет өзінің әр азаматының ел игілігіне қызмет жасауына барынша жағдай жасап отыруы қажет-ақ.

Кенжеболат ЖОЛДЫБАЙ, саясаттанушы



Сабина:-

-

Жомарт:

Мереке:

– Біздің қалалық жұқпалы ау рулар ауруханасы маман дан-дырылған медициналық көмек көрсететін мекемелердің бірі болып табылады. Ауруханамыз 160 орынға шақталған, меке-меде бактериологиялық, жалпы клиникалық, имунологиялық, серологи я лық зертте улер, рентгенологиялық және функ-цио налдық тексеріс, клиникалық трансфузиология, тұрғындарды гигиеналық тазалыққа үйрету және т.б. қызметтерді көрсете алады. Екі жүз елуге жуық қыз-меткеріміздің арасында үш ме-дицина ғылымының кандидаты бар, бас дәрігеріміз – медицина ғылымының докторы, профессор. Мекемеде 5 клиникалық бөлім, зертхана және көмекші бөлімдер қызмет етеді. Астана қаласының Медицина университетінің «Жұқ палы аурулар және эпиде-миология» кафедрасының ұжы-мымен де тығыз байланыста жұмыс істейміз.

Айнагүл:-

– Аурулардың 80-90 пайыздан астамы біздің ауруханаға жедел жәрдем көлігімен келеді. Қалған науқастарымыз порталға тіркелу арқылы жоспарлы түрде жатқызылады.

Негізі біздің аурухана ересектер арасындағы жұқ-палы ауруларға Астана қаласы бойынша маман-дандырылған медициналық көмек көрсетеді және оның ішінде балалар гепатиті де тек қана бізде емделеді. Мәселен, ауа тамшы жұқпасы бөліміне респиратор-лы-вирус жұқпасымен, менингит, гельминтоздар және паразитоздармен ауырған аурулар емделе алады. Ал гепатит бөлімінде көбіне А,В,С және Д вирусты ге-патитпен ауыратын адамдар емделіп шығады. Ішек жұқпалы аурулары ішек жұқпасы бөлімінде емделеді.

Сабыр:

– Иә, вирусты гепатиттер адам денсаулығына қауіпті инфекциялық топ болып отыр. Бауырдың қабынуы халық арасында «сары ауру» деп аталынады. «Сары ауру» эпиде-миясы V ғасырда пайда болғанымен, оның қоздырғышы туралы тек өткен ғасырда ғана зерттелді. Бауырдың қабынуы жұқпалы аурулардың ішінде аса өзекті мәселеге айналды.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, жыл сайын 1,4 миллионға жуық адам со-зылмалы (В,С) вирусты гепатиттен қайтыс болады. Әлемде әрбір үшінші адам В гепатитін жұқтырған, ал әр он екінші адам созылмалы В және С ге-патит ауруымен өмір сүреді. Осы вирус жұқтырған адамдардың көпшілігі өзінің жұқпамен ауыратынын білмейді және аурудың асқынған немесе асқынған кезде кездейсоқ тексеруден анықталады. Осы себепті бүгін біз «жасырын індетті» гепатит ауруын байқаудамыз. Со-зылмалы гепатитпен ауырғандардың 57 пайызы бауыр циррозына әкеп соқтырса, 78 пайызы бауыр обырына асқынады.

Бауырдың қабынуы екі топқа бө-лінеді: энтеральді топ, яғни фекальді жолмен жүретін ішек жұқпасы болса, оған вирусты гепатиттің « А» және «Е» түрі жатады. Екінші тобы – қан және организмнің сұйықтық ортасы арқылы жұғатын жұқпа. Оған вирусты гепатиттің «В» және «С» түрі жа-тады. Бұл ауру адам ағзасын бүтіндей зақымдайды, бірақ патологиялық өзгерістер бауырда болады.

Рыскелді:

– Жіті энтеровирус жұқпасы – көп-теген клиникалық белгілермен, яғни же ңіл дене қызуының көтерілуінен ме нин-гиттің ауыр түріне дейін болатын вирус жұқ пасы. Бұл энтеровирусты жұқпа балалар арасында менингит түрінде жиі қалыптасады.

Энтеровирус – сыртқы ортаға бейімді және жылдам таралуымен де сипаттала-ды. Жұқпа ауа, қарым-қатынас, тағам, және су арқылы таралуы мүмкін. Ал ме-нингит – энтеровирустың жиі кездесетін ауыр түрі. Жұқпа көзі науқас адам және вирус тасымалдаушы болып табылады.

Камила ҚАЙРАТҚЫЗЫ:

– А және Е энтеральді гепатиттердің алдын алу жеке гигиена ережелерін сақтау, жалпы са-нитарлы жағдайды жақсарту, тағам мен сумен жабдықтаудың сапасын сақтау болып келеді. Қазіргі уақытта А гепатитіне қарсы вакцина қолданылуда, вакцина екпесін алған адамда 25 жылға дейін иммунитет қалыптасады. А және Е гепатиттерін жұқтырмау үшін санитарлы-гигиеналық ережелерді сақтап, салауатты өмір салтын ұстану – басты мәселе.

В және С гепатиттері қан арқылы жұғатын болғандықтан әр адам жеке басының гигиенасын сақтау керек, өйткені, гепатитті жұқтыру үшін қанның кішкентай бір тамшысы жеткілікті, сол себепті әр адамның өзінің жеке ұстарасы, мани-кюр қайшысы, тіс щеткасы, т.б жеке басының гигиеналық құралдары бөлек болу керек. Меди-циналық құралдардың бір реттігін ғана қол-даныңыз. Сұлулық салондарында, косметикалық ка бинеттерде пирсинг, татуировка жасатсаңыз, бір реттік құралдарды пайдаланатынына мән бере қараңыз немесе қолданатын құралдарды мұқият залалсыздандырылғанын талап етіңіз. Нашақорлықтан, кездейсоқ жыныстық қаты-настан аулақ болу керек.

В гепатитіне қарсы вакцина 1982 жылдан бері біздің елде тиімді қолданып келеді. ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығына сәйкес, ұлттық екпе күнтізбегіне енгізіліп, жас сәбилерге 1-4 күндері, 2-4 айларында және әрбір 10 жыл сайын вакцинация жасалып тұрады.

Дайы

ндағ

ан: Г

үлба

ршын

ӨКЕ

ШҚЫ

ЗЫ

– Сұрағыңыз өте орынды. Осы ғимаратта жұмыс істеп жат қа-нымызға жиырма жылдан асты. Әрине, ауруханамыздағы қолайсыз жағдайлар жұмыс бабында көптеген қиыншылықтар тудырады. Бірақ, соған қарамастан біздің дәрігерлер мен медбикелер, жалпы қызметкерлеріміз науқастарға аянбай адал қызмет етіп жүр. Ал, жаңа ғимаратқа кел-сек, біз Елбасының «100 аурухана, 100 мектеп» бағдарламасына еніп, 2007 жылы типті үлгідегі 250 төсек орынды қалалық жұқпалы аурулар ауруханасының ғимараты жобаланып,

мемлекеттік сараптама бекітілген болатын. Бірақ жалпы дүниежүзілік экономикалық дағдарысқа байланыс-ты қаражат тапшылығынан кейінге қалдырылды.

Қазіргі таңда Есілдің сол жаға-лауында балаларға арналған қалалық жұқпалы аурулар ауруханасы са-лынып жатыр. Жоспар бойынша балалар жұқпалы аурулар ауруха-насы сол жаңа ғимаратқа көшіп, біз күрделі жөндеу жұмыстарынан кейін қазіргі балалар жұқпалы ау-рулар ауруханасының ғимаратына уақытша көшпекпіз.

– Ауру дене қызуының 39-40 градусқа дейін көтерілуімен, қатты бас ауруымен, бас ай-налуымен, құсу, лоқсу, кейде іш ауырсынуы және жиі іш өту сынды белгілерімен байқалады. Дене қызуының 39-40 градусқа көтерілуіне байланысты ты-рысу пайда болуы мүмкін. Со-нымен қатар, ауыз-тамақ және жоғары тыныс жолдарының ка-таралды зақымдану белгілері де, атап айтсақ, тамақ ауруы, жөтел, т.б байқалады. Осын-дай белгілер байқалған кезде тез арада науқасты бөлектеу керек, өйткені, ол ауруды қоршаған ортаға жұқтыру ошағы болып

табылады және міндетті түрде дәрігерге қаралыңыз.

Жеке бас гигиенасын қатаң сақтап, әр уақыт тамақтанар алдында, үнемі дәретханадан соң, қыдырып келгеннен кейін қолды жақсылап сабынмен жуу керек. Қайнатылмаған су іш-пеңіздер, әсіресе, тексерілмеген құбырдан, фонтандардан су ішкен қауіпті екенін естен шы ғармаңыз. Қоғамдық жер-лер де бір реттік немесе жеке стақанды қол даныңыз. Же міс-тер мен көкөністерді мұқият ыстық сумен шайып барып, жеген жөн. Тоңудан сақтаныңыз, суық тиген ауруларды дер кезінде

ем деңіз. Ашық су құбырларында, бассейндерде шомылмаңыздар. Көпшілік іс-шараларға, кісі көп жиналатын жерлерге бармауға тырысқан абзал. Үй-ішін жиі жуып, тазалап, мүмкіндігінше жиі желдетіп тұрыңыз. Мүм-кіндігінше дәру мендерге бай тағамдарды көбірек қол данып, дене шынықтыру жатты ғу-ларымен орга низмді күшейтіп отырыңыз. Аурудың жоғарыда ай тылғандай белгілері білінсе, баланы бала бақ шаға апармай және бармау себебін балабақша қызметкерлеріне хабарлап, мін-детті түрде үйге дәрігер ша-қыртқаныңыз абзал.


Ол кісінің көріпкелдігі, қасиетті қара қобызы жайында бүгінгі ұрпаққа жеткен көптеген аңыз әңгімелер бар. Сондай аңыз-хикаялардың ішінде ең әсерлісі, таңғажайыбы – Үлкен Нарын, Ка-тон қарағайды жайлаған Қаратай елінде ғұмыр кешкен Қам бар тө-ренің құзырымен өткен бір үлкен аста болған оқиға. Сол асқа Күр-шімнен тау асып, қобызын арқалап Күнтуар бақсы да барған.

Ол заманда ас беру – ел өміріндегі аса елеулі дәстүр. Ауыл алыс, жер шалғай дегендей, хабарласа ал-май жүрген ағайындар жүздеседі, жақсы-жайсаңдар бас қосып, шежіре шертіп, бір жасап, қауқылдасып қа-лады екен. Ат жалын тартып мініп, ел аузына іліне бастаған жас әнші-күйші, шешен азаматтар сыннан өтіп, даналардың батасын алады. Балуандар белдесіп, күш сына-сады, тіпті, мешкейлер де өнерін көрсетеді.

Әйткенмен, ең елеулі, жұртты дүрліктіріп, соңынан ұзақ әңгімеге айналатын бәсеке аламан бәйге екені анық. Бәйгеге қосылатын ат-тардың қатарында Қамбар төренің әйгілі тұлпары Көкторғай да болған. Сәйгүліктерді аралап, сынап жүрген Күнтуар Көкторғайдың жанына сәл аялдап, «бәйгенің алдын бермес, бірақ та, бұдан менің қобызым озар» деген екен.

Қазақта қобызды бәйгеге қосқан бақсылар туралы аңыз бағзы заман-нан бері бар. (Моңғолия қазақтары арасында ХІХ-ғасырда өмір сүрген атақты қобызшы, бақсы Құсайын деген кісіге қатысты айтылады. - Б.Т) Ескі салт-дәстүрге сай Күнтуар бақсының қобызын бәйгеге қосуға той иелері де қарсы болмаса керек. Аста бас бәйгеге бір күң тігіледі.

Күнт уар бақсы қобызын ат айдаушыларға беріп жібереді. «Аттар жөнелтілгенде қобызды биіктеу жерге немесе тастың үстіне қойсаң болды, қалғанын бір Алла біледі» деп тапсырады. Қобыздың қасиеті жайында талай естіген Қамбар төре қайткенде де өз жүйрігі Көкторғайды көмбеден бірінші көру үшін ат айдаушыға «қобызды бай-лап кет» деген астыртын тапсырма береді. Ат айдаушы Қамбар төренің айтқанын орындап, қобызды бір түп шеңгелге байлап кетеді. Түстік жерден жіберілген аттар межелі уақытта көмбеге де жақындап, алдыңғы аттардың шаңы қылаң береді, дабырласқан қалың ел ал-дында келе жатқан Көкторғайды танып, шуылдаса бастайды. Бір

сұмдықтың болғанын іші сезген Күнтуар бақсы Көкторғай көмбеге жүз қадамдай қалғанда жынын ша қы рады. Сол уақытта бір түп шең гелді қопара жұлып алып, ұшып келе жатқан киелі қобыз бәйге атта-рының алдына түсіп, көмбеге жетіп құлайды. Қобыздың шанағына айна орнатылған екен. Жерге қатты екпін мен түскенде айнасының ше-тіне сызат түседі.

Бұл қобыз ұрпақтан ұрпаққа жалғасып бүгінге жеткен.

Күнтуар қобызшының көріп-келдігі мен қобызшылық қасиеті немересі Қазығұмар деген адамға қонған әрі қобызы да осы үйде сақталған.

Қазығұмар Байкенұлы соғыс жылдарында Күршім ауданындағы Қойтас колхозында бақташы болған.

1961 жылы бақиға аттаныпты. Кеңестік дәуірде бақсылыққа тыйым салынғандықтан, көбіне жасырын түрде бал ашатын болған. Айтқаны айнымай келеді екен.

Әсіресе, майдангерлерден сарғая хабар күткендер Қазекеңе жиі жү-гінген. Дана, қасиетті адам аман-есен оралатындардың отбасына өзіне аян қуанышты хабарды ашып айтса да, қайғылы хабарды жайып сала бер-меген. Көбіне жұбаныш, үміт отын үзгізбей алдарқатып қана шығарып салатын болған. Қазекеңнің атадан қонған «Соқыр» атты жыны бар

екен. Ал қобызды ашық шығарудан қорқып, сандығының түбіне жылдар бойы жасырын сақтаған. Қазығұмар қайтыс болғанда қобыз үлкен ұлы Батанның қолында қалады.

1973 жылы қазақтың музыкалық көне аспаптарын зерттеуші Бо-лат Сарыбаевтың Шығыс Қазақ-стандағы Күршім ауданына жолы түседі. Аудандық мәдениет бөлі-мінің меңгерушісі Қабдолда Тұра-ровпен жолығып, әңгіме-дүкен құрған ол әңгіме желісін өзінің негізгі бұйымтайы көнеден қалған музыкалық аспаптарға бұрады. Қ.Тұраровтың есіне Күнтуар ата-сынан қалған Қазығұмар бақсының қара қобызы түседі, оның үстіне Қазекеңнің балаларына бақсылық қонбағаны да өзіне мәлім, сондықтан қобыз – иесіз. Сонымен, екеуі Қой-тасқа келіп, Батанның үйіндегі ора-улы тұрған аспапты көреді. Болат Сарыбаев қобыздың құндылығын бірден аңғарса керек. Қабаң қобызды былай сипаттайды: «Зер сала қа-раған адамға аспаптың көнелігі, құндылығы көзге ұрып тұрды. Көзіме оттай басылған көненің көзі сонау балалық балдырған шағымды еске түсірді. Аспаптың тұрқы ұзын, тұтас шабылған. Шанағы көлемді де терең, оның ернеуі, кежегесінің ішкі жағы күмістелген металл таспамен көмкерілген. Басы, екі құлағы жалпақ, шанақтың

астында ойнағанда екі тізенің арасына қысатын түбі қомақты. Шанақтың ішінде төрт бұрышты айна орнатылған, оның алдынан қарағандағы оң жақ шетіне сы-зат түсіп сынған. Мұны көргенде «Күнтуардың қасиетті қара қобызы байлап кеткен бір түп шеңгелді сүйретіп, бәйге аттарының алдында келген жолы шанағына орнатылған айнаға сызат түсіпті» дейтін бала кезімде ел аузынан естіген аңыз есіме түсті. Шанақтың үстіңгі ер-неуіне кішкентай қоңырау ілінген. Уақыт әсерінен аспап қарайған, қан дай ағаштан шабылғаны белгісіз. Әйтеуір қас шебердің қолынан шыққаны талассыз. Әрбіреуі он шақты қылдан тұратын екі ішек, қылдың түсі қара, ысқыдағы (қияқ) қылдар да осындай. Сірә, бір жылқыдан алынған. Аспаптың дәл жасын анықтауға арнайы сарап-тау болмаса, мүмкіндік жоқ. Бірақ кемінде бір жарым ғасыр ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан мұра екенін ел аузындағы аңыздан талай естігенмін. Бұдан артық суреттеуге менің тіл байлығым жетер емес» дейді Қабаң.

Қобыздың құндылығын жазбай танып, қызыққан Сарыбаев «бұлай елеусіз сандықта жатпасын, мен Күнтуар бабаның қобызы екенін елге әйгілеп-бәйгілеп, мұражайға тапсырамын» деп қоярда-қоймай

көне аспапты қолына түсіріп, алып кетеді. Бірақ та оны мұражайға тап-сырмай, өзінің жеке коллекциясында қалдырған.

Алайда, Б.Сарыбаевтың үйінде сақталған көне аспап ол шаңыраққа жақпаған, тұрақтағысы келмеген. Белгілі музыкатанушы дүниеден өткен соң отбасында әлдебір келең-сіз жағдайлар қылаң бере бастаған. Жұбайы Мижан апа науқастанған. Бір немересі Шымкенттен келген емшіге қаратады. Тәуіп: «Сіздің үйде Қазақстанның шығысынан алынған бір нәрсе бар екен, соны иесіне қайтарыңдар, ол сіздің отба-сыңызға жақпаған» десе керек. Сарыбаевтың қызы Лейланың есіне бірден Шығыс Қазақстан облы-сы Күршім ауданынан әкелінген үлкен қара қобыз түскен. Қобызды мұражайға өткізбекші болады, са-тып жіберуге де оқталады, бірақ тәуіптің иесіне қайтарыңдар деген сөзі көлденең бола берген. Сөйтіп жүргенде, бір жерде қонаққа Ми-жан апа Күлжәмилә деген апаймен дастарқандас болған. Күлжәмилә - Күпан апай Қойтаста ұзақ жыл ұстаздық еткен кісі. Бүгінде зейнет-кер, Алматыда баласының қолында. Дастарқан үстіндегі әңгімеде сөз ар-насы Сарыбаевтың үйіндегі қобызға ауысып, соның иесінің табылмай жүргені айтылады.

Күлжәмилә апай: «Ол Қазығұмар атамның қобызы, ол – біздің қобыз!» деген. Мижан апаның сарылып іздеген адамы, қобыздың иесі аяқ астынан осылай табы-лады. Бұл оқиға 2003 жылы бол-ған. Күлпан апай Сарыбаевтың жұ байына Батанның мекенжайын бе реді. Отыз жылды артқа са-лып, қасиетті де киелі қара қобыз Қазы ғұмар бақсының үлкен ұлы Батан ның қолына, қара шаңыраққа осы лайша қайта оралады.

(Қағазға түскен осы хикая – менің естігенім. Кейбір мағлұматтар әлдебір себептермен толық айтыл-мады.)

Күнтуар бабамыздың бақсылық өнері туралы әңгімелердің дені бізге жетпеген. Уақытында Қазығұмармен де ешкім сұхбаттаспаған. Қаншама асыл қазынаны өзімен бірге алып кетті, ол жағы беймәлім. Қазекеңнің емшілік дарыны, көріпкелдігі, рухын шақырып, бақсылық өнерін паш етуіне куә болған Күлжәмила апай-мен жолығудың реті келмеді.

Тұқым қуалап, Қазығұмар бақ-сының бойына қонған тылсым күш келесі ұрпақтың біреуінен қылаң беруі де ғажап емес.

Күнтуар мен оның немересі Қазығұмардың бақсылық өнерінің құпия сырының айғағындай екі жарым ғасырлық тарихы бар қара қобыздың хикаясы осы, бірақ ол аяқталмаған, жалғасы болары сөзсіз.

Өскемендік зейнеткер Бекболат Дәрібаевтың аузынан жазып алған:

Бодаухан ТОҚАНҰЛЫ

-



12831 24.12.2013

12832 24.12.2013

12833 24.12.2013

12834 24.12.2013

12835 25.12.2013

12836 25.12.2013

12837 25.12.2013

12838 25.12.2013

12839 25.12.2013

12840 25.12.2013

12841 25.12.2013

12842 25.12.2013

12843 25.12.2013

12844 25.12.2013

12845 25.12.2013

12846 - 25.12.2013

12847 25.12.2013

12848 25.12.2013

12849 25.12.2013

12850 25.12.2013

12851 26.12.2013

12852 26.12.2013

12853 26.12.2013

12854 26.12.201312855 26.12.2013

12856 26.12.2013

12857 26.12.2013

12858 26.12.2013

12859 26.12.2013

12860 - 26.12.2013

12861 26.12.2013

12862 26.12.2013

12863 26.12.2013

12864 27.12.2013

12865 27.12.2013

12866 27.12.2013

12867 27.12.2013

12868 27.12.2013

12869 27.12.2013

12870 27.12.2013

12871 27.12.2013

12872 27.12.2013

12873 27.12.2013

12874 27.12.2013

12875 27.12.2013

12876 27.12.2013

12877 27.12.2013

12878 27.12.2013

12879 27.12.2013

12880 28.12.2013

12881 28.12.2013

12882 28.12.2013

12883 28.12.2013

12884 30.12.2013

12885 30.12.2013

12886 30.12.2013

12887 30.12.2013

12888 30.12.2013

12889 30.12.2013

12890 30.12.2013

12891 30.12.2013

12892 30.12.201312893 30.12.2013

12894 30.12.2013

12895 30.12.2013

12896 30.12.2013

12897 30.12.2013

12898 30.12.2013

12899 31.12.2013

12900 31.12.2013

12901 31.12.2013

12902 31.12.2013

12903 31.12.2013

12904 31.12.2013

12905 06.01.2014

12906 06.01.2014

12907 06.01.2014

12908 06.01.2014

12909 06.01.2014

12910 06.01.2014

12911 06.01.2014

12912 06.01.2014

12913 06.01.2014

12914 06.01.2014

12915 06.01.201412916 08.01.2014

12917 08.01.2014

12918 08.01.2014

12919 08.01.2014

12920 08.01.2014

12921 09.01.2014

12922 09.01.2014

12923 09.01.2014

12924 09.01.2014

12925 09.01.2014

12926 09.01.2014

12927 09.01.2014

12928 09.01.2014

12929 09.01.2014

12930 09.01.2014

12931 09.01.2014

12932 09.01.2014

12933 09.01.2014

12934 10.01.2014

12935 10.01.201412936 10.01.2014

12937 10.01.2014

12938 10.01.2014

12939 10.01.2014

12940 10.01.2014

12941 10.01.2014

12942 10.01.2014

12943 11.01.2014

12944 13.01.2014

12945 13.01.2014

12946 13.01.2014

12947 13.01.2014

12948 13.01.2014

12949 13.01.2014

12950 13.01.2014

12951 13.01.2014

12952 13.01.2014

12953 13.01.2014

12954 13.01.2014

12955 13.01.2014

12956 13.01.2014

12957 14.01.2014

12958 14.01.2014

12959 14.01.2014

12960 14.01.2014

12961 14.01.201412962 14.01.2014

12963 14.01.2014

12964 14.01.2014

12965 14.01.2014

12966 14.01.201412967 15.01.2014

12968 15.01.2014

12969 15.01.2014

12970 15.01.2014

12971 15.01.2014

12972 15.01.201412973 15.01.2014

12974 15.01.2014

12975 15.01.2014

12976 15.01.2014

12977 15.01.2014

12978 16.01.2014

12979 16.01.2014

12980 16.01.2014

12981 16.01.2014

12982 16.01.2014

12983 16.01.2014

12984 16.01.2014

12985 16.01.2014

12986 16.01.2014

12987 16.01.2014

12988 17.01.2014

12989 17.01.2014

12990 17.01.2014

12991 17.01.2014

12992 17.01.2014

12993 17.01.2014

12994 17.01.2014

12995 17.01.2014

12996 17.01.2014

12997 17.01.2014

12998 18.01.2014

12999 18.01.2014

13000 18.01.2014

13001 20.01.2014

13002 20.01.2014

13003 20.01.2014

13004 20.01.2014

13005 20.01.2014

13006 20.01.2014

13007 - 20.01.2014

13008 20.01.2014

13009 20.01.2014

13010 20.01.2014

13011 20.01.2014

13012 20.01.2014

13013 21.01.2014

13014 21.01.2014

13015 21.01.2014

13016 21.01.2014

13017 21.01.2014

13018 22.01.2014

13019 22.01.2014

13020 22.01.2014

13021 22.01.2014

13022 23.01.2014

13023 23.01.2014

13024 23.01.2014

13025 23.01.2014

13026 23.01.201413027 23.01.2014

13028 23.01.2014

13029 23.01.2014

13030 23.01.2014

13031 23.01.2014

13032 24.01.2014

13033 24.01.2014

13034 24.01.2014

13035 24.01.2014

13036 24.01.2014

13037 24.01.2014

13038 24.01.201413039 24.01.2014

13040 24.01.2014

13041 24.01.2014

13042 25.01.2014

13043 25.01.2014

13044 25.01.2014

13045 25.01.2014

13046 25.01.2014

13047 27.01.2014

13048 27.01.2014

13049 27.01.2014

13050 27.01.2014

13051 27.01.2014

13052 27.01.2014

13053 27.01.201413054 27.01.201413055 27.01.2014

13056 27.01.2014

13057 27.01.2014

13058 27.01.201413059 27.01.2014

13060 28.01.2014

13061 28.01.2014

13062 28.01.2014

13063 28.01.2014

13064 28.01.2014

13065 28.01.2014

13066 28.01.2014

13067 28.01.2014

13068 28.01.2014

(Жалғасы. Басы газетіміздің №88 (3145) санында)

Т.А.Ж Кезекке қою күні Санаты


13069 28.01.2014

13070 28.01.2014

13071 28.01.2014

13072 28.01.2014

13073 28.01.2014

13074 28.01.2014

13075 28.01.2014

13076 28.01.2014

13077 29.01.2014

13078 29.01.2014

13079 29.01.2014

13080 29.01.2014

13081 29.01.2014

13082 29.01.2014

13083 29.01.2014

13084 29.01.201413085 29.01.2014

13086 29.01.2014

13087 29.01.2014

13088 29.01.2014

13089 29.01.2014

13090 29.01.2014

13091 30.01.2014

13092 30.01.2014

13093 30.01.2014

13094 30.01.2014

13095 30.01.2014

13096 31.01.2014

13097 31.01.2014

13098 31.01.2014

13099 31.01.2014

13100 31.01.2014

13101 31.01.2014

13102 31.01.2014

13103 31.01.2014

13104 31.01.2014

13105 31.01.2014

13106 31.01.2014

13107 03.02.201413108 03.02.2014

13109 03.02.2014

13110 03.02.2014

13111 03.02.2014

13112 03.02.2014

13113 03.02.2014

13114 03.02.2014

13115 03.02.2014

13116 03.02.2014

13117 03.02.2014

13118 04.02.2014

13119 04.02.2014

13120 04.02.2014

13121 04.02.2014

13122 04.02.2014

13123 04.02.2014

13124 04.02.2014

13125 04.02.2014

13126 04.02.2014

13127 04.02.2014

13128 04.02.2014

13129 04.02.2014

13130 04.02.201413131 04.02.2014

13132 05.02.2014

13133 05.02.2014

13134 05.02.2014

13135 05.02.2014

13136 05.02.2014

13137 05.02.2014

13138 05.02.2014

13139 05.02.201413140 05.02.201413141 05.02.2014

13142 06.02.2014

13143 06.02.2014

13144 06.02.2014

13145 06.02.2014

13146 06.02.2014

13147 06.02.2014

13148 06.02.2014

13149 06.02.2014

13150 06.02.2014

13151 06.02.2014

13152 06.02.2014

13153 06.02.2014

13154 06.02.2014

13155 07.02.2014

13156 07.02.2014

13157 07.02.2014

13158 07.02.2014

13159 07.02.2014

13160 07.02.2014

13161 07.02.2014

13162 07.02.2014

13163 07.02.201413164 07.02.201413165 07.02.2014

13166 08.02.2014

13167 08.02.2014

13168 08.02.2014

13169 08.02.2014

13170 10.02.2014

13171 10.02.2014

13172 10.02.2014

13173 10.02.2014

13174 10.02.2014

13175 10.02.2014

13176 10.02.2014

13177 10.02.2014

13178 10.02.2014

13179 10.02.2014

13180 10.02.2014

13181 10.02.2014

13182 11.02.2014

13183 11.02.2014

13184 11.02.2014

13185 11.02.2014

13186 11.02.2014

13187 11.02.2014

13188 11.02.2014

1 23.06.2000

2 23.06.2000

3 23.06.2000

4 26.06.2000

5 26.06.2000

6 28.06.2000

7 28.06.2000

8 30.06.2000

9 04.07.2000

10 11.07.2000

11 12.07.2000

12 14.07.2000

13 14.07.2000

14 18.07.2000

15 24.08.2000

16 31.10.2000

17 22.11.2000

18 29.11.2000

19 08.05.2001

20 05.06.2001

21 18.10.2001

22 06.11.2001

23 30.11.2001

24 11.02.2002

25 28.02.2002

26 07.03.2002

27 12.03.2002

28 14.03.2002

29 27.03.2002

30 18.04.2002

31 19.04.2002

32 07.05.2002

33 14.05.2002

34 21.05.2002

35 23.05.2002

36 01.07.2002

37 05.07.2002

38 10.07.2002

39 18.07.2002

40 19.07.2002

41 30.07.2002

42 18.10.2002

43 16.11.2002

44 22.11.2002

45 23.12.2002

46 11.02.2003

47 13.02.2003

48 13.02.2003

49 13.02.2003

50 18.02.2003

51 20.02.2003

52 20.02.2003

53 25.02.2003

54 25.02.2003

55 06.03.2003

56 26.03.2003

57 07.04.2003

58 08.04.2003

59 08.04.2003

Т.А.Ж Кезекке қою күні Санаты

60 08.04.2003

61 10.04.2003

62 11.04.2003

63 14.04.2003

64 15.04.2003

65 16.04.2003

66 18.04.2003

67 21.04.2003

68 23.04.2003

69 23.04.2003

70 23.04.2003

71 23.04.2003

72 24.04.2003

73 24.04.2003

74 25.04.2003

75 25.04.2003

76 28.04.2003

77 29.04.2003

78 12.05.2003

79 23.05.2003

80 26.05.2003

81 27.05.2003

82 27.05.2003

83 28.05.2003

84 04.06.2003

85 05.06.2003

86 05.06.2003

87 06.06.2003

88 16.06.2003

89 17.06.2003

90 18.06.2003

91 03.07.2003

92 17.07.2003

93 21.07.2003

94 11.08.2003

95 14.08.2003

96 15.08.2003

97 15.08.2003

98 19.08.2003

99 19.08.2003

100 19.08.2003

101 20.08.2003

102 21.08.2003

103 26.08.2003

104 27.08.2003

105 29.08.2003

106 29.08.2003

107 03.09.2003

108 09.09.2003

109 09.09.2003

110 09.09.2003

111 09.09.2003

112 10.09.2003

113 10.09.2003

114 11.09.2003

115 11.09.2003

116 11.09.2003

117 15.09.2003

118 15.09.2003

119 16.09.2003

120 17.09.2003

121 18.09.2003

122 19.09.2003

123 19.09.2003



(Жалғасы бар)

124125126127128129

141142

144145146147148149

151152

154155156157158159

161162

164165166167168169

171172

174175176177178179

181182

184185186187188189

191192

194195196197198199

211212

214215216217218219

221222

224225226227228229

241242

244245246247248249

251252

254255256257258259

261262

264265266267268269

271272

274

275276277278279

281282

284285286287288289

291292

294295296297298299

411412

414415416417418419

421422

424425426427428429

11www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

ÀÑ ÄÈÇÀÉÍÅÐ

Ò

—

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

Ò

—

«Астана қаласы мәслихатының ап параты» ММ Астана қаласы мәс-лихаты аппаратының мемлекеттік қызметшілері сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңнамасын, «Мемлекеттік қызмет туралы» Қазақстан Рес-публикасының Заңы мен Ар-намыс кодексі нор ма ларын бұзу мәселелері бойынша хабарлау үшін сенім телефоны нөмірін хабарлайды: 55-66-35

«Астана қаласы Мәдениет бас-қармасы» ММ қызмет кер ле рінің ҚР

мемлекеттік қызметкерлері Ар-намыс кодексін бұзған жағ дай да 55-67-75,

55-67-74 сенім телефондарына

хабар ласу-ларыңызды

сұраймыз.

1712 00

2.

1713 00

1014 0016

1014-17 00

1015-16 00

1016 00

1015-17 00

1112 00

1015-17 00

1016 00

7

1015-16 00

0915-17 00

3

1716 00

4

1116 00

5

1016 00

6

1016 00

7

1016-17 00

1016-17 00

1016-17 00

1016-17 00

1017 00

1017 00

22.

1017 00

23.

0917 00

24.

1017 00

25.

1217 00

26.

1517 00

27.

1517 00

28.



89 (3146) 2014-08-12

Documents