TÜRK‹YEPERAKENDEC‹LERFEDERASYONU2 YAfiINDA

20 BÜTÜNYÖNLER‹YLESOSYAL GÜVENL‹KREFORMU

78KÜRESEL ISINMANINTÜRK‹YE’YEETK‹S‹

72

BAfiKAN’DAN

PERDER 01

Tüm dünyada finans kaynakl›ekonomik krizin dalga etkisiyleyay›ld›¤› ve maalesef dip nokta-

s›, boyutu hâlâ belli olmayan bir dönemiyafl›yoruz. Bu belirsizlik, asl›nda krizinkendisinden daha çok zarar veriyor. Ül-kemizin bu süreçte, hiç hak etmedi¤isonuçlar› yaflama riski gittikçe art›yor.

Bu durum asl›nda finans piyasalar›n-da daha çok kazanmak ad›na s›n›rs›z tü-rev ürünler ad› alt›nda köpürtülerek fli-flen belki de do¤al olarak istismar edile-rek içi boflalt›lan bir dönemin sonundaoluflmufltur. Son geliflmeler dünya fi-nans sisteminin en büyük oyuncular›n›batma noktas›na getirmifl, toplumda, flir-ketlerde, idarecilerde umutsuzluk olufl-turmufl her kesimde tasarruf etme, ke-mer s›kma, bekleme duygusuna nedenolmufltur. Zaman içinde reel sektöre et-kileri ise, büyük devlerin bile s›k›nt›yadüfltü¤ü bu ortamda, tüketim darl›¤› so-nucu iflletmelerde verimsizlik ve s›k›nt›olarak gerçekleflmesi beklenmektedir.

De¤erli dostlar›m, biz perakendeci-ler aç›s›ndan en önemlisi bu global krizinsektörümüze etkileri, bu etkilerle bera-ber önümüzdeki süreçte neler yapmam›zgerekti¤idir. Do¤rusu bu yaz›y› kalemeald›¤›m flu anda çok net fleyler söyleye-miyorum. Ancak flu bilinmeli ki, böyledönemler kurumlar›n içe dönük yap›lan-malar›n› kontrol edip verimlilik, do¤ruhedef oluflturma ve yeniden yap›lanmay-la iç dinamiklerini, kurumsal yap›lar›n›sa¤lamlaflt›racaklar› bir dönem olmal›d›r.Bu süreci böyle de¤erlendirip kuvvetlibir yap› oluflturulursa zaman› geldi¤indeoluflan güç f›rsatlara dönüfltürülebilir.

‹flletmelerimiz içinde marka olmak,marka imaj› ve güvenilirli¤ini gelifltir-mek, verimlilik çal›flmalar› içinde herflubeyi ba¤›ms›z de¤erlendirmek ge-rektirmektedir. fiematik yap›lanmayagöre birimleri (Pazarlama, Muhasebe,‹nsan Kaynaklar›, Ar-Ge, Koordinas-yon, vb.) daha uyumlu ve aktif hale ge-tirmek, Stok Yönetimi, Kalite Standar-d›, Motivasyon gibi sistem kontrolü

önemli. Ayn› zamanda rekabet flartlar›böyle zamanlarda ölçek ekonomisinidaha önemli hale getirir.

2009 y›l› için stratejik planlar yap›l-mal›. Zor geçecek bir y›l›n bizi bekledi¤i-ni bilmeliyiz. Asl›nda ülkemizde üretici-lerimiz, AVM, yat›r›mc›lar›m›z, peraken-decilerimiz hatta tüketicilerimiz olarak‘gün birlik beraberlik günü’ deyip el bir-li¤i içinde dayan›flma içerisinde olmal›-y›z. Karfl›m›za ç›kan her duruma haz›r-l›kl› olmak durumunday›z. B ve C planla-r›na aç›k ve sahip olmal›y›z ki iflletmele-rimiz daimi olabilsin, güçlü bir flekildeayakta kalabilsin. Bu durum asl›nda ra-kibiyle arz talep dengesi içinde ak›lc›,etik ve sa¤l›kl› büyümek için haks›z, y›-k›c› rekabetin yerine kaliteli ve kal›c› birperakende sektörü için yasal düzenle-melerin de yap›laca¤› bir f›rsat olabilir.

Bugünlerde ABD’deki zincir ma¤a-zalar›n s›k›nt›ya düfltükleri, flubeleri ka-patarak küçüldüklerinin, sektör içindesat›fllar›n›n haberini al›yoruz. Galiba bugeliflmeleri sektör oyuncular› olarak dik-katle takip etmeli ve ders ç›karmal›y›z.

Hükümetin reel sektörü korumayayönelik tedbirleri, ‹MF anlaflmas›, tümdünyaya yönelik ekonomik ve siyasal aç›-l›mlar›, önümüzdeki günlerde piyasalar›nbelirleyici unsurlar› olarak gözüküyor.

De¤erli dostlar›m, hep beraber azimve sab›r ile elimizdeki de¤erleri, ülkemi-zin gelece¤i için israf etmeden umut ileçal›flarak baflar›ya yönlendirmeliyiz. Buinanç bizi, ülkemizi refaha inflallah ulafl-t›racakt›r.

Aral›k ay›nda idrak edece¤imiz ‘Kur-ban Bayram›’n›n üyelerimize, meslektafl-lar›m›za, milletimize, ‹slam alemine vetüm insanl›¤a sa¤l›k, huzur, mutluluk vebol kazançlara vesile olmas› dile¤iylebayram›n›z› tebrik ediyorum.

Bu say›m›zda maalesef dünya ile be-raber ülkemizi de saran krize yönelik birçal›flma ve görüfllere yer veriyoruz.Umar›m bir sonraki say›da baflar›lar›, gü-zellikleri ve mutluluklar› paylafl›r›z.

Sayg›lar›mla.

De¤erli Dostlar›m,

TPF Yönet‹m Kurulu Baflkan›

fieref Songör

‹Ç‹NDEK‹LER

02 PERDER

HABER

04 Perakende Günleri’nePERDER’den yo¤un ilgi

06 Türk perakende sektörü kriztan›m›yor

06 P›nar Süpermarket,üniversite ö¤rencilerini destekliyor

08 Biçen G›da’ya en baflar›l› ma¤azamüdürü ödülü

»

FAAL‹YET

12 Marmara BölgesiPerakendecilikKonferans›

20 2. yafl›n› kutlayanPERDER h›z kesmiyor

22 Edirne’den Kars’afederasyon bayra¤›dalgalan›yor!

»

‹STAT‹ST‹K

24 2008 tüketici al›flverifl al›flkanl›klar›anket sonuçlar›

27 Zam flampiyonudomates oldu

»

DOSYA

29 Ekonomik krizhakk›nda kim ne dedi?

42 Ömer Baybars Tek:Yerel perakendecimiz2009’daki krize haz›r m›?

46 Bülent fienver:Krizden kendinizikoruyun

48 Tüketiciler Birli¤ikrize çözüm sundu

»

28

ÇALIfiANA KR‹Z YOK!YERL‹ PERAKENDE ‹Ç‹N FIRSAT YILI 2009Krizden en az zararla nas›l ç›k›l›r? Kriz kimleri vuracak? Müflte-ri odakl› kriz yönetimi nas›l olmal›? KOB‹’ler nas›l kurtulur? ‹fl-çi ç›karmak çözüm müdür? Hükümet ne gibi önlemler almal›-d›r? Tedarik ve lojistik maliyetleri nas›l düflürülür? Tüketiciyegüven ve kontrol hissi nas›l verilir? Tasarrufa nereden bafllama-l›? Krizi nas›l f›rsata çevirebiliriz? Krizde liderlik nas›l yap›lma-l›d›r?.. Tüm bu sorular›n›z›n cevaplar› bu dosyada yer al›yor.Yerli perakendecilerimize 2009’daki olas› ekonomik krizin etki-lerinden korunman›n yollar›n› konunun uzmanlar›na sorduk.Sektörün duayenleri ve akademisyenler PERDER için yan›tlad›.

KAPAK»

10 Ege Perder, talasemihastas› çocuklar› yaln›z b›rakmad›

HABER»

PERDER 03

PERDER ADINA SAH‹B‹: fiEREF SONGÖRGENEL YAYIN YÖNETMEN‹: EL‹F B‹LG‹N KEPT‹⁄ YAZI ‹fiLER‹: ÖZLEM DURMAZ, TU⁄BA B‹RGÜL, BANU KAYA, HÜSEY‹N DUVARCIGRAF‹K TASARIM: NUMAN ‹LHAN, MUSTAFA ÖZENREKLAM VE HALKLA ‹L‹fiK‹LER: CENNET GÜNEL YAYIN KURULU: DOÇ. DR. KENAN AYDIN, AL‹ GÜLER, ERGUN GÜLER, M. ÇA⁄ATAY KAYHAN, Ö⁄R. GRV. YILMAZ PEKMEZCAN, CELAL TOPRAK, ERCÜMENT TUNÇALP, BÜLENT YARDIMCI

YAYINA HAZIRLIK

TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU

07 KASI

M-A

RAL

IK 2

008

TÜR

K‹YE

PER

AKEN

DEC

‹LER

FE

DER

ASYO

NU

DER

G‹S

‹

DOSYA

50 Tunç Bozbura:Krizde insan sermayesi faktörü

54 Mehmet Pala:Krizin alg›lanmas›

56 Günefl Gençy›lmaz:Kümelenme nedir?

60 Arif Esin:Türkiye’de Kobi’lerin rolü

62 fiuayip Özdemir:Perakendecilik sektörü ve kriz

66 Tekin Akgeyik:Kriz ortam›ndade¤iflen tüketicidavran›fllar›...

68 Füsun Budak:Ekonomik krizlerinpsikolojik etkileri

»

MAKALE

76 Can Demir:Kurban ve hijyen

82 Ercüment Tunçalp:Ma¤aza depolar›

»

PANEL

84 Organize perakendesektöründe rafa girmenin kriterleri

»

ÜYELER‹M‹Z

88 PERDER’in flubesay›s› 1477’ye ulaflt›

96 PERDER’e yeni üyeler kat›ld›

»E⁄‹T‹M

104 Kendini yöneten dünyay› yönetir

»

74 Soludu¤umuzhavay› zehirleyenplastik pofletler

ÇEVRE»

74 KÜRESELISINMAYLAMÜCADELE!

ÇEVRE»

78 Tüm yönleriyleSosyal GüvenlikReformu

GÜNDEM»

AJANDA

106 Anfafl Fresh Antalya fuar›

» AJANDA

110 Kitapveseminerönerileri

»PANO

108 Hangi fuar ve kongrenerede ne zaman?

»

BASKI VE C‹LT

fiAN OFSET

PERDER:

Tem Otoyolu, Kavac›k Kavfla¤›, Ford Plaza, Kat: 5,

Rüzgarl›bahçe, Kavac›k-Beykoz/‹stanbul

TEL: (0216) 425 36 41 - 42 FAKS: (0216) 425 36 48(021

2) 6

40 6

0 11

HABER

04 PERDER

PERAKENDE GÜNLER‹’NEPERDER’DEN YO⁄UN ‹LG‹

SOYSAL E⁄‹T‹M DANIfiMANLIK TARAFINDAN DÜZENLENEN VETÜRK‹YE’N‹N EN BÜYÜK KONFERANSI OLAN PERAKENDEGÜNLER‹’N‹N 8’‹NC‹S‹ BU YIL DA PERDER’DEN BÜYÜK ‹LG‹ GÖRDÜ.

PERDER’in stand›

Perakende sektörünün en pres-tijli platformu olan PerakendeGünleri 2008, yerli ve yabanc›

uzmanlar›n kat›l›m›yla 22-23 Ekim ta-rihleri aras›nda Lütfi K›rdar Kongre veSergi Saray›'nda gerçeklefltirildi. Pera-kende Günleri 2008'e bu y›l 3 bin kiflikat›ld›. ‹stanbul Perakende Fuar› ise 5bini aflk›n kifli taraf›ndan ziyaret edil-di. Perakende Günleri 2008, peraken-de sektöründe, yeni uygulamalar›ntart›fl›ld›¤›, karfl›t görüfllerin paylafl›l-d›¤› ve s›n›rs›z iflbirli¤i olanaklar›n›nyarat›ld›¤› en büyük buluflma noktas›oldu. Genifl içeri¤iyle sektöre ivme ka-zand›ran Perakende Günleri'nin buy›lki konuflmac›lar› aras›nda; Applemarkas›n›n yarat›c›lar›ndan Guy Ka-wasaki, Guiness Dünya Rekorlar› Kita-b›'na giren Uluslararas› Haf›za Dan›fl-man› Bob Gray, Pret a Manger Gro-up'un sahibi Sinclair Beecham, Bana-na Republic'in Kurucusu Mel Ziegler

Perakende Gezgini Howard Saunders,Multi Turkmall CEO'su Levent Eyü-bo¤lu, F‹BA Yönetim Kurulu Baflkan›Hüsnü Özye¤in de bulunuyordu.

Perakende Günleri'ne Türkiye Pera-kendeciler Federasyonu, Türkiye'ninher yerinden gelen üyeleri ile genifl birkat›l›m gösterdi. Etkinli¤e Coca Colaile birlikte yap›lan bir organizasyonlakat›lan Ankara PERDER üyeleri, 21Ekim 2008'de otobüsle ‹stanbul'a hare-ket ettiler. Yol boyu, önce Abant'ta bir-likte yemek yiyen ekip, daha sonra Co-ca Cola'n›n Dudullu tesislerini ziyaretettiler. Ziyaret esnas›nda dünyada ya-flanan ekonomik kriz, kriz karfl›s›ndaTürkiye'nin durumu ve al›nmas› gere-ken önlemler konufluldu. Daha sonraPerakende Günleri'ne verdikleri des-teklerden dolay› Hüseyin Ak›n, TurgayKeskin ve Çetin Özataç'a birer plaketveren Ankara PERDER Baflkan› Musta-fa Altunbilek, Baflkan Yard›mc›s› Nuh

Çelik ve PERDER Üyesi Mustafa Son-gör, memnuniyetlerini bir kez daha dilegetirdiler. Perakende günlerine kat›lanAnkara PERDER üyeleri, program› ke-yifle takip ettiler. Tekne ile bo¤az turuyapan üyeler, ertesi gün Turkish DailyNews Genel Yay›n Yönetmeni DavidJudson'un “Global Ekonomik Krizin Et-kileri ve Türkiye'ye Yans›mas›” konuluseminerini dinlediler.

Perakende Günleri 2008'in kapan›fltöreninde organizasyonu düzenleyenSoysal Genel Müdürü Suat Soysal, “Pe-rakende Günleri, haz›rlan›fl›ndan uygu-lamas›na kadar sektörün tam bir gövdegösterisidir. Perakendecilerin zaten for-veti kuvvetli. Bu zor zamanlarda biz da-ha çok orta sahaya yönelik konferanslardüzenledik” aç›klamas›nda bulundu”dedi. Tüm kat›l›mc›lara teflekkür edenSoysal, Perakende Günleri 2009'un slo-gan›n› da “Perakende sektörü zor za-manlar› nas›l aflt›?” olarak aç›klad›.

TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ

KRIZ TANIMIYOR

1995 y›l›ndan itibaren PerakendeYönetim Sistemle-ri, ‹fl Zekâs›, Veri

Ambar›, B2B, CRM veMüflteri Sadakat Uygula-malar› gibi pek çok çö-zümle perakende sektörüne dan›flman-l›k yapan OBASE toplant›da, küreseldurgunluk ve rekabet ortam›nda, bilgiyistratejik bir de¤ere çevirmenin önemi-ne de¤indi. Ankara ve ‹stanbul’dan et-kinli¤e kat›lan perakendecilere hitapeden OBASE Yönetim Kurulu Baflkan›

Haluk Alpay, Perakende Günleri’neözel bir konuflma yapt›.

“Türk perakende sektörü uygula-malarda Avrupa’dan daha fazla gelifl-mifltir” diyen Alpay, perakende sektö-ründe uzun y›llard›r, bilgi ve teknolo-jiye dayal› bir yap› tesis oluflturma he-defiyle ç›kt›klar› yolda, perakende iflsüreçlerinde oluflan eksiklik ve sorun-lar› y›llar içinde kazand›klar› endüstri-yel tecrübeyle ve yenilikçi uygulama-larla çözmeyi sürdürdüklerini söyledi.Alpay, konuflmas›na flöyle devam etti:“Perakende kurulufllar›n›n kriz orta-m›nda verimliliklerini art›rmalar›, alt-yap›ya yap›lacak yat›r›mlarla mümkünolabilir.” Türkiye PerakendecilerFederasyonu Baflkan› fieref Songör

ise, ekonomik krizi perakendesektörü aç›s›ndan de¤erlen-dirdi. Krizin rakamsal de¤i-

flimlerle fliflirildi¤ini ifade edenSongör, finansal piyasalardaki

fiyat de¤iflimlerine “köpük” benzet-mesini yapt›. Songör, perakendecilerolarak yaflanan ekonomik krizde, reeloperasyonlara dayal› çal›flt›klar› içinbugüne kadar haks›z kazanç sa¤lama-d›klar›n› ve karamsar olmad›klar›n›ifade etti.

BU YIL 8.’S‹ DÜZENLENEN PERAKENDE GÜNLER‹’N‹N ‹fi ÇÖZÜMLER‹SPONSORU OBASE VE TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDARASYONU (PERDER)ÜYELER‹ ÖZEL B‹R YEMEKTE BULUfiTULAR. YEMEKTE TÜRK‹YE’N‹NGÜNDEM‹N‹ DE⁄ERLEND‹REN SEKTÖR L‹DERLER‹, B‹LG‹Y‹ STRATEJ‹K B‹RDE⁄ERE ÇEV‹RMEN‹N ÖNEM‹NE DE⁄‹ND‹LER.

Federasyon Baflkan› fieref Songör

P›narSüpermarket,üniversiteö¤rencilerinidestekliyorSamsun’da 11 ve Bafra’da birflubesi bulunan P›narSüpermarketler, üniversiteö¤rencilerini, di¤er kartlar›naoranla daha avantajl› olan“Üniversitelim Kart” vererekdestekliyor. Halen müflterilerine,p›nar kart, genç kart, toplutüketim kart›, gold kart ad›alt›nda de¤iflik al›flverifl kartlar›sunan P›nar Süpermarketler; buö¤retim y›l› bafl›nda üniversiteö¤rencilerine yönelik“Üniversitelim Kart”›uygulamaya koydu. Konuylailgili bir aç›klama yapan P›narSüpermarketler Yönetim Kuruluüyesi Fevzi P›nar, “ÜniversitelimKart’› yüksek okul, fakülte,yüksek lisans ve doktoraö¤rencilerine veriyoruz. Goldkartlar›m›zla ayn› özellikleritafl›yor. Yani çift kat puanbiriktiriyor ve yan kuruluflumuzolan ‘Caffood Cafe’lerdensürekli olarak yüzde 15 indirimsa¤l›yor.” Ö¤renciler, P›narSüpermarketler’dedoldurduklar› baflvuru formunayeni tarihli ve onayl› ö¤rencikimli¤i ya da ö¤renci belgesininfotokopisini ekleyip teslimettikleri takdirde “ÜniversitelimKart”a sahip olabiliyor. Kartlardaha sonra ö¤rencilerinadreslerini gönderiliyor. Kartlar2 y›l süreyle geçerli.

HABER

06 PERDER

HABER

Perakende Günefli Ödülleri sahiplerini buldu. Eme-¤iyle, yüre¤iyle, baflar›s›yla perakende sektörünüayd›nlatanlar›n büyük ödülleri, Ç›ra¤an Saray›’nda

gerçeklefltirilen Perakende Günefli Ödülleri Balosu’nda, gör-kemli bir organizasyonla verildi. Geçti¤imiz y›llarda Pera-kende Günleri s›ras›nda gerçekleflen ödül töreni; bu y›l ilkdefa düzenlenen baloyla, ifl ve sanat dünyas›n› bir araya ge-tirdi. Birçok yenili¤e ev sahipli¤i yapan ödül töreninin su-nuculu¤unu Tolga Çevik yaparken, gecenin sürprizi ise, bir-

birinden güzel flark›lar› ile Fatih Erkoç oldu.

ÖDÜLLER 9 KATEGOR‹DE DA⁄ITILDI

Ç›ra¤an Saray›’nda düzenlenen Perakende Günefli ÖdülleriBalosu’nda baflar›lar›yla sektörün gurur kayna¤› olan isimler9 kategoride ödüllendirildiler. En Baflar›l› Ma¤aza-MarketMüdürü Ödülü’nü ise, Biçen G›da Mimaroba fiubesi Ma¤azaMüdürü Alper Demirci ald›. Maximum Kart ve Hürriyet’insponsorlu¤unda gerçekleflen baloda, bu y›l En Baflar›l› Ma-¤aza-Market Müdürü, En Baflar›l› ‹nsan Kaynaklar› Uygula-mas› Ödülü, Maximum Özel Ödülü, En Baflar›l› ProfesyonelYönetici Ödülü-Marketler, En Baflar›l› Profesyonel YöneticiÖdülü-Al›flverifl Merkezleri, En Baflar›l› Profesyonel YöneticiÖdülü-Ma¤azalar, En Be¤enilen Perakende Kuruluflu Ödü-lü, Perakendeye Katk› Ödülü ve Yaflam Boyu Baflar› Müdürükategorilerinde ödüller sahiplerini buldu.

BICEN GIDA’YA EN BASARILI MAGAZA MUDURU ODULU

.~ .. .

Ç›ra¤an Saray›’nda23 Ekim akflam›

düzenlenenPerakende GünefliÖdülleri Balosu’nuTolga Çevik sundu.

TürkiyePerakendeciler

FederasyonuBaflkan› fieref

Songör de ödül alan

perakendecilerikutlad›.

Perakende Günefli Ödülleri

Balosu’nda En Baflar›l›

Ma¤aza-MarketMüdürü Ödülü’nü

Biçen G›daMimaroba fiubesi

Ma¤aza MüdürüAlper Demirci ald›.

BU YIL 8.’S‹ DÜZENLENEN PERAKENDE GÜNLER‹, ÇIRA⁄ANSARAYI’NDA GERÇEKLEfiT‹R‹LEN PERAKENDE GÜNEfi‹ÖDÜLLER‹ BALOSU ‹LE SONA ERD‹. TOPLAM 9 KATEGOR‹DEÖDÜLLEND‹R‹LEN SEKTÖR TEMS‹LC‹LER‹, PERAKENDEGÜNLER‹’NE DAMGALARINI VURDU. EN BAfiARILI MA⁄AZA-MARKET MÜDÜRÜ ÖDÜLÜNÜ ‹SE, B‹ÇEN GIDAM‹MAROBA fiUBES‹ MA⁄AZA MÜDÜRÜ ALPER DEM‹RC‹ ALDI.

08 PERDER

HABER

EGE TIP FAKÜLTES‹ ÇOCUKHASTANES‹ BÜNYES‹NDEAÇILACAK OLAN KÖK HÜCRETRANSPLANTASYON ÜN‹TES‹’N‹NTAMAMLANMASI YARARINAPERDER / EGE PERAKENDEC‹LERDERNE⁄‹ KOORD‹NASYONUNDAHEPS‹ KONSER‹GERÇEKLEfiT‹R‹LD‹.

Türkiye Perakendeciler Fede-rasyonu/Ege PerakendecilerDerne¤i, kök hücre nakli bek-

leyen talasemi hastas› çocuklar› yaln›zb›rakmad›. Ege Üniversitesi T›p Fakül-tesi Çocuk Hastanesi ile Mutlu Çocuk-lar Projesi’ni hayata geçiren dernek,Kök Hücre Transplantasyon Merke-zi’nin tamamlanmas› yarar›na projekapsam›nda Hepsi Grubu’nun sahneald›¤› bir konser düzenledi. Ege Üni-versitesi Bas›n ve Halkla ‹liflkiler Mü-dürlü¤ü ile koordineli bir flekilde ger-çeklefltirilen konserde yaklafl›k 2 bin500 biletli seyirci çoflku dolu anlar ya-flad›. Konser, ‹zmir Büyükflehir Beledi-yesi, Karfl›yaka Belediyesi ve Algi-da’n›n katk›lar› ile 11 Ekim Cumartesi

günü Karfl›yaka Maviflehir Spor Salo-nu’nda gerçeklefltirildi. Talasemi has-tas› çocuklara umut sa¤layacak proje-nin hayata geçirilmesi için düzenlenenetkinli¤in konuklar› da, ilkö¤retimokulu ça¤›ndaki çocuklard›. Konserdeçocuklar yerlerinde duramad›. Minikhayranlar›n›n 盤l›klar› aras›nda flark›-lar›n› söyleyen Hepsi Grubu’nun üyele-ri, ‹zmir’de gördükleri ilgiden ve böyle-sine faydal› bir amaç için sahneye ç›k-maktan çok memnun kald›klar›n› be-lirttiler. Hepsi Grubu, konseri hiçbirücret almadan gerçeklefltirdi. Çocukla-r› ile birlikte konseri izlemeye gelen ai-leler de Kök Hücre TransplantanyonÜnitesi’nin tamamlanmas› amac›yladüzenlenen konserde coflkulu ve duy-gulu anlar yaflad›lar. Hepsi Grubu üye-leri, konser gelirlerinin çocuklar›n sa¤-l›¤› için kullan›lacak olmas›ndan mut-luluk duyduklar›n› belirtirken, ‘SadeceBir Çocu¤a Hayat Verin’ slogan›yla dü-zenlenen etkinli¤e ilginin üst düzeydeolmas› sevinç yaratt›. Ege ÜniversitesiT›p Fakültesi Çocuk Hastanesi Baflhe-kimi Prof. Dr Sevgi Mir, Hepsi Grubuüyelerine projeye verdikleri destektendolay› teflekkür ederek plaket verdi.

EGE PERDER

TALASEMI HASTASI COCUKLARIYALNIZ BIRAKMADI!

TalasemiNedir?Talasemi, Akdeniz anemisiolarak da biliniyor. Kal›tsal birkan hastal›¤›… Kesinliklebulafl›c› de¤il. Yeni do¤anbebek, hiç fark›nda olmadanbu hastal›¤› tafl›y›c› anne vebabadan al›yor. Talasemidenkurtulman›n tek bir yolu var;kök hücre nakli. Yaflamumudu Kök Hücre NakilÜnitesi’ne ba¤l› olan talasemihastas› çocuklara yard›metmek ve Mutlu ÇocukProjesi’ne destek vermekisteyenler, Ege Çocuk Vakf›Ziraat Bankas› 1446 - Ege T›pfiubesi’nin 7219728 - 5003No’lu hesab›na ba¤›fltabulunabilir.

Minik hayranlar›n›n盤l›klar› aras›nda

flark›lar›n› söyleyen HepsiGrubu’nun üyeleri,

‹zmir’de gördükleri ilgidenve böylesine faydal› bir

amaç için sahneyeç›kmaktan çok memnun

kald›klar›n› belirttiler.Hepsi Grubu, konserihiçbir ücret almadan

gerçeklefltirdi.

10 PERDER

MARMARA BÖLGES‹

PERAKENDECILIK KONFERANSI

Konferansta perakende sektö-ründeki yenilikçi uygulamalaraörnekler verildi. Alan›nda bafla-

r›l› uygulamalara imza atan profesyonel-lerin flirketlere önemli tüyolar ve öneri-ler de verdi¤i konferans, perakende sek-törü temsilcilerini bir araya getirdi.

Konferansta aç›l›fl konuflmas›n›Bursa Büyükflehir Belediye Baflkan Ve-kili Recai Ekmekçi yapt›. Ekmekçi,flunlar› söyledi: “Bursa Büyükflehir Be-lediyesi olarak yenilikçili¤e çok önemveriyoruz. Projelerde yenilikçilik kavra-m›na uygun çal›fl›yoruz. Bursa, di¤erkentlerle rekabet halinde. Marka flehiroldu. Dünya, bugünlerde ekonomikkrizle bo¤ufluyor. Böyle bir ortamdayap›lan bu toplant› çok de¤erli.”

Türkiye Perakendeciler Federasyo-

nu Baflkan› fieref Songör konferanstayapt›¤› konuflmada iflbirli¤i potansiyeli-ni maksimize etmek konusunda görüfl-lerini dile getirdi. Songör, flu bilgileriverdi: “Bugün yaflanan global kriz, 1994ve 2001 krizlerinden çok farkl›. Bizlerola¤anüstü becerilere sahibiz. Biz, bu-güne kadar krizleri kendimiz oluflturu-yorduk. fiimdiki kriz çok farkl›. Türki-ye’de kriz, dünya ve AB ülkelerindekigibi olmaz. 2001 krizinde finansal sektö-rü disipline ettik. Bu krizin as›l korktu-¤um boyutu, reel sektöre olacak etki-si... ‹flsizlik, ihracatta gerileme ve reses-yon olursa durum kötü olur. Özellikleyöneticilerimiz, idarecilerimiz, kriz olufl-turacak söylemlerden kaç›nmal›, Türki-ye’nin menfaati için bir araya gelmeli-dirler. ‹ktidar ve muhalefet, hepsini

PERAKENDE SEKTÖRÜNDEÖNEML‹ GÜNDEMKONULARINDAN B‹R‹ YEN‹L‹K.HEMEN HER SEKTÖRDE OLDU⁄UG‹B‹ PERAKENDE SEKTÖRÜ DEBU KONUYU TARTIfiIYOR.YEN‹L‹KÇ‹ UYGULAMALARGERÇEKLEfiT‹RMEK ‹Ç‹NCESARET GEREK‹YOR. TÜRK‹YEPERAKENDEC‹LERFEDERASYONU’NUN DESTE⁄‹ ‹LE15 EK‹M’DE BURSA’DAKERVANSARAY TERMAL OTEL’DEDÜZENLENEN KONFERANSTA BU‹K‹ KONU MASAYA YATIRILDI.AYRICA GLOBAL KR‹Z DEGÜNDEME DAMGASINI VURDU.

Perakendede yenilikçi uygulamalar ve cesaret konular›n›n masaya yat›r›ld›¤› konferans, sektör temsilcilerini buluflturdu.

12 PERDER

»FAAL‹YET

elefltiriyorum. Türkiye, terör krizindenkurtulacaksa elbirli¤i ile mücadele et-melidir. Perakendecilikte de böyle. Birfleyler geliflti¤inde hepsi gelifliyor.

Bizler, perakende sektörünün gelifl-mesine önemli katk›lar sa¤lamal›y›z. Bukrizden çok büyük sermaye gruplar›n›nve büyük bankalar›n bile ortakl›klaraihtiyac› duydu¤unu görüyorum. Hedef-ler büyükse daha çok birlikte hareketetmek gerekiyor. Bugün Türkiye tümdünya ile entegrasyon içinde. TürkiyePerakendeciler Federasyonu ve BursaPerder olarak baz› çözüm yollar› ar›yo-ruz. Bir tak›m projeleri daha dikkatliele almal›y›z. Fayda A.fi projemiz; üye-lerin yönetti¤i bir proje. Özel markal›ürünler yaparak gücümüzü kullanmal›-y›z. ‹nsan kaynaklar›n gelifltirilmesi içiniki y›ld›r güzel çal›flmalar yap›yoruz.Federasyon, israf› önlemek için minibir de proje bafllatt›. Bir pofletin birçokkere kullan›lmas›n› arzuluyoruz.”

PERAKENDEC‹L‹K; ARZ VE TALEB‹N B‹RLEfiT‹⁄‹ NOKTA

Türk insan›n›n cesareti yenilik ge-rektiriyor mu? Bu sorunun cevab›n›“Türk insan›n›n cesareti yenilik getiri-yor” konu bafll›¤› alt›nda Özdilek Yöne-tim Kurulu Baflkan› Hüseyin Özdilekyan›tlad›. Özdilek ayn› zamanda, pera-kende sektöründe büyümenin yollar›n›da anlatt›. Özdilek, flunlar› söyledi: “Gü-nümüzde bilgi ve cesaret çok önemli.Korkmayan insan, aptal insand›r. Delicesaretinin ise ticarette yeri yok. Benyapt›m oldu derseniz Don Kiflot’lukyapm›fl olursunuz. Ticaretin kurallar›n›bilmek zorundas›n›z. Perakendecilik;arz ve talebin birleflti¤i noktad›r. ‹fllet-me bafl›nda bir yön gösteren olacakt›r.Ekip çal›flmas› yap›lacakt›r. Bu çal›flma-lar› yapmayanlar baflar›s›z olurlar. Bir

UZMAN GÖRÜfiÜ

‹flbirli¤ipotansiyeli nas›l maksimize edilir? Türkiye PerakendecilerFederasyonu Baflkan› fierefSongör’den öneriler: ▼ 2001 krizinde finansal

sektörü disipline ettik. Bu krizin as›l korktu¤umboyutu, reel sektöre olacaketkisi... ‹flsizlik, ihracattagerileme ve resesyon olursadurum kötü olur.

▼ Yöneticilerimiz,idarecilerimiz, krizoluflturacak söylemlerdenkaç›nmal›, Türkiye’ninmenfaati için bir arayagelmelidir.

▼ Krizden çok büyük sermayegruplar›n›n ve büyükbankalar›n bile ortakl›klaraihtiyac› duydu¤unugörüyorum.

▼ Hedefler büyükse daha çokbirlikte hareket etmekgerekiyor.

▼ Türkiye PerakendecilerFederasyonu ve BursaPERDER olarak baz› çözümyollar› ar›yoruz. Fayda A.fiprojemiz; üyelerin yönetti¤ibir proje. Özel markal›ürünler yaparak gücümüzükullanmal›y›z. ‹nsankaynaklar›n gelifltirilmesi içiniki y›ld›r güzel çal›flmalaryap›yoruz.

Türkiye PerakendecilerFederasyonu Baflkan›

fieref Songör

Bursa Büyükflehir Belediye Baflkan Vekili

Recai Ekmekçi

Kiler Genel Müdürü Nihat Özdemir

Özdilek Yönetim Kurulu Baflkan›

Hüseyin Özdilek

Hadim Marketler ZinciriYönetim ve Pazarlama

Dan›flman› Necmettin Kuru

Fayda A.fi Genel Müdürü Ahmet Yontar

‹negöl Bakkallar Kooperatif Baflkan›

Hakan ‹nkaya

DP‹D (Do¤rudan Pazarlama‹letiflimcileri Derne¤i) Üyesi

Ercan Balkan

Nielsen Uluslararas› Zincir Ma¤azalar Müdürü

Mustafa Akp›nar

As Merkez Genel Müdürü Fahir Çam

“BUGÜN yaflanan global kriz,1994 ve 2001 krizlerinden çokfarkl›. Bizler ola¤anüstübecerilere sahibiz. Biz,bugüne kadar krizlerikendimiz oluflturuyorduk.fiimdiki kriz çok farkl›.”

»

14 PERDER

FAAL‹YET

veya iki ma¤azay› yönetebilirler amazincir ma¤azalar› yönetemezler. Yetkive bilgi ile donat›lm›fl profesyonel kad-rolar oluflturulmal›d›r.

Ticarette uyan›k olmak gerekir.Güçlerin de birlefltirilmesi gerekir. Bu-gün Türkiye’ye yabanc› sermaye gelme-seydi perakendecilik geliflemezdi. KoçHolding’in gücü bile perakende sektörüsayesinde artt›. Perakendecilik yapmakiçin uzun soluklu olunmal›, dersimizi iyiçal›flmal›y›z. fiirketlerin vizyon ve mis-yona ihtiyaçlar› var. Yenilikleri takip et-mek içinde mütavazi olmal›y›z. Geridekurumsallaflm›fl ifller b›rakmal›y›z. Ku-rumsallaflm›fl flirketler ülkeyi kalk›nd›-r›r. Türkiye, krizleri çok gördü. Dünya-da kriz olacakt›r. Bir flirket, küçülmesinibilmiyorsa büyümesini de bilmiyordur.Mutlaka mant›k çerçevesinde ifl yapmakgerekiyor.”

A‹LE fi‹RKETLER‹NDE PROFESYONEL YAfiAM

Kiler Genel Müdürü Nihat Özde-mir, “Aile flirketlerinde profesyonelyaflam” önerileriyle konuflmac› olarak

kat›ld›. hak›ndaki konuflmas›nda flun-lar› söyledi:

“Yaflanan bu krizden çok etkilen-meyiz. Bizler zaten kemer s›kmalaraal›fl›¤›z. Finans yap›m›z sa¤lam. Dikkat-li olursak zarar görmeden globalkrizi atlat›r›z. 20 y›ld›r porfes-yonel olarak yafl›yorum. Da-ha ne kadar profesyonelçal›fl›r›m diye düflünüyo-rum. 20 y›ld›r perakendeci-lik yapmaktan da büyük gu-rur duyuyorum. Perakendeciolmak, bazen patronluk yapmak-tan iyidir. Profesyoneller, paral› kar-defltirler. Bu da patron için bulunmazbir nimettir. Her patronun da mütevaziolmas› gerekir. 3 y›ld›r Kiler’de GenelMüdür’üm. Bundan da büyük mutlulukduyuyorum. Dünyadaki flirketlerin yüz-

de 95’i aile flirketi. Aile flirketlerininyüzde 40’› ilk 5 y›lda kapan›yor. Di¤er-leri ise ya ikinci kuflakta kapan›yor yada el de¤ifltiriyor. Her profesyonel dehaddini bilmelidir. Türkiye’de yap›lanyanl›fllar nelerdir? Ak›ll› profesyoneller,patronun adamlar›n› yan›ndan kopar-mamal›d›r. Patronlar para kazanmak-tan çok, büyük bir organizasyona sahipolman›n mutlulu¤unu yaflarlar. fiirket-leri büyük bir oyuncak gibi görürler.fiirketlerin normal bir büyüklü¤e gelin-ce mutlaka anayasas› olmas› gerekir.Görev tan›mlamalar› iyi yap›lmal›d›r.Gelece¤i tart›flan kifliler olal›m.”

DÜNYADA PERAKENDE TRENDLER‹

Konferans’›n bir di¤er konuflmac›s›araflt›rma kuruluflu Nielsen’in TürkiyeUluslararas› Zincir Ma¤azalar MüdürüMustafa Akp›nar, Türkiye ve MarmaraBölgesi’nde perakende ticaretin de¤er-

lendirilmesi konusunda bilgiverdi. Akp›nar, flunlar› söyle-

di: “Dünyada petrol fiyatla-r› art›yor. Türkiye’de iseg›da fiyatlar›nda bir enf-lasyon yaflan›yor. Bütün

Avrupa’da da g›da fiyatla-r›nda bir yükselifl söz konu-

su. Art›k AB ülkeleri, çiftçileridesteklemiyor. Bunlar da ürün fiyatla-r›n› etkiliyor. Do¤al afetler de tar›malanlar›n› k›s›tl›yor. Artan dünya nüfu-su da buna bir etken. Fiyat art›fllar›n-dan dünyada en çok ekmek, süt ürün-leri, makarna ve et ürünleri etkileniyor.

Özdilek Yönetim Kurulu Baflkan›Hüseyin Özdilek’ten öneriler:

▼ Günümüzde bilgi ve cesaret çokönemli. Korkmayan insan, aptalinsand›r. Deli cesaretinin iseticarette yeri yok.

▼ Yetki ve bilgi ile donat›lm›flprofesyonel kadrolaroluflturulmal›d›r.

▼ Perakendecilik yapmak içinuzun soluklu olunmal›, dersimiziiyi çal›flmal›y›z. fiirketlerin vizyonve misyona ihtiyaçlar› var.

▼ Geride kurumsallaflm›fl ifllerb›rakmal›y›z. Kurumsallaflm›flflirketler ülkeyi kalk›nd›r›r.

▼ fiirket, küçülmesini bilmiyorsabüyümesini de bilmiyordur.

Kurumsallaflman›n önemi

UZMAN GÖRÜfiÜ

Aile flirketlerininyüzde 40’› ilk 5 y›lda kapan›yor.

5

“YAfiANAN bu krizden çok etkilenmeyiz. Zaten kemers›kmalara al›fl›¤›z. Finans yap›m›z sa¤lam. Dikkatli olursak zarar görmeden global krizi atlat›r›z.”

Konferansa damgas›n› vuran global ekonomik kriz ile ilgili sektöre alt›n öneriler verildi.

FAAL‹YET

16 PERDER

Uzun vadede neler olabilir? Tar›msalhammaddeye talep artacak. Birçok ül-kede tüketici davran›fllar› de¤ifliyor. Enönemli e¤ilim ise tasarruf. Al›flverifl ge-riliyor. D›flar›da yemek yeme al›flkanl›¤›azal›yor. Market markal› ürünlerin de-¤eri art›yor. Yüksek fiyatl› markalardadüflüfl gözleniyor. Fiyat unsurununönemi artacak. Tedarikçi promosyonaihtiyaç duyacak.

Türkiye’de krizin veya durgunlu¤unverilerini görmüyoruz ama düflen bir ci-ro var. 71 milyon nüfusuyla büyük birülkeyiz. Tüketicilerin yüzde 36’s› 5 bü-yük ilde yafl›yor. Yat›r›mlar MarmaraBölgesi’nde yo¤unlafl›yor. DünyadaÇin’le birlikte büyüyen ikinci ülkeyiz.Büyüme hala devam ediyor ama düflenbir e¤ilim var. Enflasyon çift haneli ra-kamlara yükseldi. Tüketici talebi düflü-yor. ‹flsizlik düflürülemiyor. Enerji fiyat-lar› art›yor. Tüketici güven endeksindeson s›raday›z. 3 büyük ilimizde marketyat›r›mlar› art›yor. Bakkal say›s› 42 binazald›. Benzin istasyonlar› marketleri veeczane say›s›nda ise art›fl var. Parfüme-ri say›s› azal›yor. Ulafl›m kolayl›¤›, ma-¤aza tercihini etkileyen enönemli faktör. Özel günlerdeulusal zincirlerin aktivitele-ri daha etkili oluyor. Lokalzincirlerin daha fazla ma-¤aza açmalar›na ra¤menulusal sat›fl alan›nda dahafazla büyüyorlar. MarmaraBölgesi, Türkiye ortalamas›n›nüzerinde büyümüfl. Tahminimiz, büyü-me azalarak devam edecek.”

ALIfiVER‹fi MERKEZ‹ YATIRIMI

Konferansta AS Merkez Genel Mü-dürü Fahir Çam ise flirketlere “Al›flve-rifl merkezi yat›r›mlar›nda ve iflletme-sinde yenilikçi olmak”› anlatt›. As Mer-kez Genel Müdürü Fahir Çam, her sek-törde oldu¤u gibi perakende sektörün-

de de “fark yaratmak” gerekti¤ine dik-kat çekti. Yürüyüfl mesafesinde birbiri-nin kopyas› AVM’lerin varl›¤›na iflaret

eden Fahir Çam, “Bu noktadaAVM’ler için anahtar kelime

‘farkl›laflmak ve yenilikçi ol-mak’t›r. Farkl›laflamayan,evrime adapte olamayan,yok olacak” dedi.

Farkl›laflman›n ‘hedefkitle’ seçimiyle bafllad›¤›n›

anlatan Çam, As Merkez’in ya-ratt›¤› “e¤lence dünyas›” ile farkl›laflt›-¤›n› dile getirdi. As Merkez’in “Bur-sa’n›n en e¤lenceli al›flverifl ve yaflammerkezi” slogan›yla yola ç›kt›¤›n› ha-t›rlatan Çam, buz pisti, bowling salo-nu, sinema ve oyun park› ile Bursal›-lar’a mükemmel bir e¤lence ortam›sundu¤unu kaydetti.

Türkiye genelinde faaliyet göste-ren 217 AVM bulundu¤una, 71’inin deinflaat halinde oldu¤una vurgu yapan

Fahir Çam, art›fl›n nedenini “sosyalde¤iflim”le aç›klad›. “Art›k evin tümbireyleri militanca bir yaflam mücade-lesinin içinde” diyen Çam, flunlar› söy-ledi:

“Evin babas› arabas›n› y›kamaya ve-rip t›rafl olmaya gidiyor, evin annesikendine bir bluz bakarken kirlileri kurutemizlemeye b›rak›yor. Çocuklar, buzpisti, bowling ya da çocuk park›nda e¤-leniyor ve ard›ndan tüm aile yemek yi-yip sinemaya gidiyor. Tüm bunlar› 3 sa-atlik dar bir dilimde ancak al›flverifl veyaflam merkezlerinde gerçeklefltirebili-yoruz. ‹flte bu sosyal de¤iflim sonucu,AVM’ler, hayat›m›z›n tam orta yerineyerleflmifl durumda...”

Fahir Çam, konuflmas›nda “organi-ze perakende” kavram›n›n da önemlealt›n› çizdi. Geleneksel perakendecilikanlay›fl›n›n yerini organize perakende-cili¤e b›rakmas› gerekti¤ini dile getirenFahir Çam; “‹stihdam yaratan, e¤itimli

Do¤rudan Pazarlama‹letiflimcileri Derne¤i (DP‹D) ÜyesiErcan Balkan’dan öneriler:▼ Mevcut müflterilerinize

sundu¤unuz hizmetin seviyesiniyükseltin. Evlere servis, çocukpark›, cafe, çay ikram› v.s..Müflterilerinize önem verdi¤inizigösterin. Bir CRM çal›flmas›yaparak müflterilerinizin iletiflimbilgilerini al›n, e-mail ve posta ileonlara kampanyalar›n›z› bildirin,özel günlerini kutlay›n.

▼ Yap›lan son araflt›rmalar,perakendecilerin yüzde 73.8’ihalihaz›rda yap›lan tüketicipromosyonlar›n›n sat›fllardaetkili oldu¤u görüflünüpaylafl›yor.

▼ Ticari promosyonlardaperakendeciler fatura alt›indirimi tercih ederken,

tüketicilerin birço¤u fiyatindiriminin en cazip promosyontürü olarak görüyor. Fakat,ürünle birlikte verilen promosyonhediyeleri be¤enen tüketicisay›s› da az›msanamayacakkadar çok.

▼ Perakendeciler, geçmifl y›llaranazaran, firmalar›n uygulad›¤›promosyonlar›n neçeflitlili¤inden, ne s›kl›¤›ndan, nede avantajlar›ndan memnunde¤il. Yap›lan araflt›rmada ticaripromosyonlardan memnuniyetyüzdesi 5 üzerinden 2.9 notuald›. Bu da, memnuniyetin nedurumda oldu¤unu aç›kçagözler önüne seriyor. Yaniperakendecilerin sadece üçtebirinin, yüzde 35’nin mevcutpromosyonlardan memnunolduklar› görülüyor.

Piyasa durgunken nas›l pazarlama yap›lmal›?

UZMAN GÖRÜfiÜ “AVM’LER için anahtar kelime ‘farkl›laflmak ve yenilikçi olmak’t›r. Farkl›laflamayan, evrimeadapte olamayan, yok olacak”

Türkiye genelindefaaliyet gösteren

217 AVMbulunuyor.

217

»

PERDER 17

ve kalifiye personel oluflturan, kay›tl›ekonomiyi güçlendiren, vergi veren,konforlu ve müflteri memnuniyeti yük-sek al›flverifl imkan› sa¤layan modernperakende sektörü yaflam alan› bulma-l›. Uluslararas› arenada söz sahibi ol-mak, markalar›m›z› dünya vitrinine ta-fl›mak ve ulusal ekonomimize s›n›f at-latmak için gelenekselden moderne gi-den bu yolu, h›zla ve kararl›l›kla ad›m-lamam›z gerekiyor” diye konufltu.

PROMOSYONLARIN PLANLANMASI

Marmara Perakendecilik Konfe-rans› 2008’in di¤er konuflmac›lar›ndanbiri ise, Do¤rudan Pazarlama ‹letiflim-cileri Derne¤i (DP‹D) Üyesi ErcanBalkan idi. Balkan, perakendede pro-mosyonlar›n planlanmas› ve uygulan-mas›n› gündeme tafl›d›. Balkan, flunlar›söyledi: “Baflar›l› promosyonel pazar-lama kampanyalar› farkl›l›k yaratacakö¤eleri içinde bar›nd›rmal›d›r. Kam-panya benzersiz ve yenilikçi karakter-de olmal›d›r. Rakipler karfl›s›nda ter-cih yaratmal›d›r. Söylentiyi tetikleyenolay› yaratarak “medya kirlili¤inde”fark›ndalaflmal›d›r. Tüketici ve markaaras›nda iflbirlikçilik, güven ve sadakatiliflkisini kurmal›d›r. Ayn› zamanda pa-zar pay› ve sat›fllar› artt›rmal›d›r.

BAKKALLARIN GÜÇLER‹ B‹RLEfiT‹

‹negöl’de bakkallar› birlefltirerekönemli baflar›lara imza atan ‹negölBakkallar Kooperatifi Baflkan› Hakan‹nkaya, cesaret ve yenilikçili¤in en ba-flar›l› örneklerinden biri. ‹nkaya, konfe-ransta flunlar› söyledi:

“Kriz, güne adeta damgas›n› vurdu.

Gerçekten ifllerde s›k›nt› var.Bizler ticarette riski unuttuk.Ticaret asl›na bakarsan›z risktir.Çok büyümek de bir risktir. Biz-ler esnaf ad›na neler yapabilirizdiye düflündük. fiu anda en altnoktaday›z ama en yayg›n da bi-ziz. 16 ortakla yola ç›kt›k. 4 aybu iflle ilgilendik. Güven sa¤la-d›k. Önce ortak al›m yapt›k. 40arkadafl, ortak al›m için birlefl-tik. Bugün itibar›yle 301. carikart› açt›k. Bu bizim için baflar›-d›r. Ortakl›¤› gerçeklefltirdik.Sanayi Bakanl›¤› bu proje ile ilgilendi.‹novasyon olarak bahsetti. Her bakkalaortak afifl yapt›k. Verimlilik artt›. Büyü-mek için dü¤meye bast›k. Tüzük de¤ifl-tirip her esnafa kap›y› açt›k. Bu birlik-teli¤i hep beraber yapabiliriz. Geneldemarketlere düflmand›r diye söylerler.Böyle bir fley yok. Biz bir aileyiz, dos-tuz. Bursa’ya dünya devleri gelecektir.Buna karfl› iflbirli¤i yapmal›y›z.”

MÜfiTER‹ ODAKLI BÜYÜME

Hadim Marketler Zinciri Yönetim vePazarlama Dan›flman› Necmettin Kuruda Marmara Perakendecilik Konferan-s›’nda müflteri odakl› büyümenin ve ye-nilenmenin iflletmeye olan katk›lar›n›gündeme getirdi. Kuru, flunlar› söyledi:

“Ticari iflletmelerin amac› kar et-mektir. Bunun için iflletmeler müflteri-lerin de¤iflen, geliflen ve artan ihtiyaç-lar›na, beklentilerine zaman›nda cevap

vermek ve onlar› memnun et-mek zorundad›r. Müflteri, ifl-letmeler taraf›ndan sunulanürün ve hizmeti sat›n alan kifliveya kurulufllard›r. BugünCRM ile yap›lamak istenenmahalle bakkal›ndan müflteri-ye sunulan hizmettir. Günü-müzde müflteri daha da kral-d›r. ‹stedi¤i ürüne çabuk veçok uygun flartlarda eriflebili-yor. Kalite, çeflitlilik, hijyenunsurlar›n› tüm firmalar sa¤l›-yor ve benzeri ürünler benzer

fiyatlarla sat›l›yor. Müflteriyi kazanabil-mek, mevcut müflteriyi elde tutmayagöre 5 kat daha pahal›. Hadim, ‹negölperakende pazar›nda yüksek bir payasahip. 2007 y›l›na göre 2008 y›l›ndayüzde 53 ciro art›fl› gerçeklefltirdi. Ke-silen fifl say›s› yüzde 35 artt›. Fifl bafl›ciroda da yüzde 12 art›fl yafland›.”

PERAKENDE ÖRGÜT fi‹RKETLER‹

Fayda A.fi Genel Müdürü AhmetYontar, Marmara Perakende Konferan-s›’nda, perakende örgüt flirketlerinin ge-lece¤ini anlatt›. Yontar, flunlar› söyledi:

“Ben bir market markal› ürün uz-man›y›m. Nielsen, dünyadaki krizi an-latt› ve market markal› ürünlerin öne-mine de¤indi. Bizler de ne yapmal›y›zdedik ve Fayda A.fi’yi kurduk.” Yontar,ayr›ca ‹ngiltere’deki farkl› perakendeciformatlar›ndan örnekler verdi ve Ocado örne¤ini yorumlad›.

BURSA’YA DÜNYA

DEVLER‹ GELECEKT‹R. BUNA KARfiI

‹fiB‹RL‹⁄‹ YAPMALIYIZ

‘‘

BAfiARILI promosyonelpazarlama kampanyalar›farkl›l›k yaratacak ö¤eleriiçinde bar›nd›rmal›d›r.Rakipler karfl›s›nda tercihyaratmal›d›r. Söylentiyitetikleyen olay› yaratarak“medya kirlili¤inde”fark›ndalaflmal›d›r.

Kat›l›mc›lar konferans› ilgiyle takip etti.

FAAL‹YET

18 PERDER

PERDER HIZ KESMIYOR!T

ürkiye Perakendeci-ler Federasyonuüyesi marketler, 12

Eylül 2008 tarihinde AnkaraAbidinpafla Lale Resto-rant’ta federasyonun 2. ku-rulufl y›l dönümü dolay›s›ylaverilen iftar yeme¤inde biraraya geldi. Yeme¤e, Çal›fl-ma ve Sosyal Güvenlik Ba-kan› Faruk Çelik, Tar›m veKöy ‹flleri Komisyonu Bafl-kan› ve Adana Milletveli Va-hit Kiriflçi, KahramanmaraflMilletvekili Fatih Ar›kan,Türkiye Perakendeciler Fe-derasyonu Baflkan› fierefSongör, PERDER Baflkanla-r› ve federasyon üyeleri ka-t›ld›. Yerli perakendecilerlebir araya gelmekten büyükmemnuniyet duydu¤unubelirten Çal›flma ve SosyalGüvenlik Bakan› Faruk Çe-lik, Türkiye PerakendecilerFederasyonu’nun çal›flmala-r›n›, bafl›ndan beri büyük birmutluluk ve takdirle takipetti¤ini söyledi. Çelik, fede-rasyonun bundan sonrakiçal›flmalar›na da destek olacaklar›n›kaydetti. Aç›l›fl konuflmas›n› Federas-

yon Baflkan Yard›mc›s› veAnkara PERDER Baflkan›Mustafa Altunbilek’in yapt›-¤› toplant›da, üyeler yemeköncesi bir istiflare toplant›s›yapt›. Toplant›da BaflkanYard›mc›s› ve ‹stanbul PER-DER Baflkan› Turan Özbah-çeci, yap›lan çal›flmalar› vegörev da¤›l›mlar›n› anlatt›.Özbahçeci, “Bas›n ve Halkla‹liflkiler faaliyetleri ‹hsan Bi-çen, yeni bölgeler ve üyekat›lar›yla Osman Polat ilgi-leniyor. ‹nsan kaynakl-kar› ve e¤itimden Mus-tafa Altunbilek, sosyalsorumluluk projelerin-den ise Vahdet Sar›kayasorumlu. ‹brahim Özhan,seyahat ve organizasyon-larla ilgileniyor. Ben ve Fev-zi P›nar ise kurumsal ifller-den sorumluyuz. Salih DedeSpastik ve Özürlüler Okuluyat›l› bölümünün yap›lmas›,Ege Üniversitesi T›p Fakül-tesi Çocuk Hastanesi’ndeMutlu Çocuk kampanyas›-n›n hayata geçirilmesi de

federasyon bünyesinde yap›lan çal›fl-malardan sadece birkaç›...” dedi.

2. YAfiINI KUTLAYAN

YERL‹ PERAKENDEC‹L‹⁄‹ GEL‹fiT‹RMEK; ÜRET‹C‹LERE, TÜKET‹C‹LERE VEPERAKENDEC‹LERE YARAR SA⁄LAMAK ‹Ç‹N B‹RÇOK AKT‹V‹TELERDE BULUNANTÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU, 2. YAfiINI KUTLADI. KISA ZAMANDAUZUN B‹R YOL KAT EDEN FEDERASYON, KUTLAMA TOPLANTISINDAFAAL‹YETLER‹NE ‹LK GÜNKÜ HEYECAN VE HIZLA DEVAM EDECE⁄‹N‹ AÇIKLADI.

Türkiye PerakendecilerFederasyonu GenelSekreteri ve Fayda A.fi.Yönetim Kurulu BaflkanYard›mc›s› Fevzi P›nar

yapt›¤› konuflmada,Fayda A.fi hakk›nda bilgi

verdi. Fayda A.fi’nin 80 ortaklakuruldu¤unu söyleyen P›nar,“807 flubemiz var. AhmetYontar flirketin genel müdürüoldu. Sekreterya ve bilgi ifllembölümleri oluflturuldu. Herfleyde sona yaklafl›ld›.Planlamalar tutturuldu.Ürünlerle ilgili görüflmeleryap›l›yor. Y›l sonuna kadar 10 ürün üretmeyihedefliyoruz” dedi.

Fayda A.fi. 2008sonuna kadar 10 ürün üretmeyihedefliyor

Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakan›

Faruk Çelik

Federasyon Baflkan›fieref Songör

‹stanbul PERDER Baflkan›Turan Özbahçeci

FAAL‹YET

20 PERDER

T oplant›n›n ard›ndan Türkiye Pe-rakendeciler Federasyonu’nun

2’inci y›l dönümü münasebeti ile veri-len iftar yeme¤ine geçildi. Tasavvufmüzi¤i eflli¤inde iftar yeme¤i yenil-dikten ve federasyonun çal›flmalar›n›anlatan tan›t›m filmi izlendikten sonrasöz alan Federasyon Baflkan› Say›nfieref Songör, iki y›ld›r federasyonunyerli perakendecili¤i gelifltirmek; hem

üreticiye, hem tüketiciye hem de pe-rakendeciye yarar sa¤lamak üzere yo-¤un çal›flmalar yapt›¤›n› ve oldukçabüyük bir mesafe kat etti¤ini anlatt›.Federasyon olarak toplumsal sorumlu-luk projelerine de kat›lmaya çal›flt›kla-r›n› ifade eden Songör, çal›flmalar›n›nayn› h›z ve istekle sürece¤ini bildirdi.‹ftar yeme¤i tasavvuf müzi¤i dinleti-siyle sona erdi.

Federasyon’un 2. y›ldönümü, Ankara Abidinpafla Lale Restaurant’ta verilen iftar yeme¤iyle kutland›. PERDER üyesi marketler, davete yo¤un ilgi gösterdi.

‹ftar yeme¤ine Çal›flma ve Sosyal GüvenlikBakan› Faruk Çelik, Tar›m ve Köy ‹flleriKomisyonu Baflkan› ve Adana Milletveli VahitKiriflçi, Kahramanmarafl Milletvekili FatihAr›kan, Türkiye Perakendeciler FederasyonuBaflkan› fieref Songör, PERDER Baflkanlar› vefederasyon üyeleri kat›ld›.

PERDER’dençevreye destek!Toplant›da son sözü alanTürkiye PerakendecilerFederasyonu Baflkan› fierefSongör de çevreye sayg› içintasarruf kampanyas›bafllat›lmas› gerekti¤inisöyleyerek bu konuda duyarl›olunmas› gerekti¤ini kaydetti.Songör, “Plastik pofletlerdo¤aya büyük zarar veriyor.Art›k federasyon olarak kal›c›bir fleyler yapmam›zgerekti¤ini düflünüyorum.Gelin bir kampanyabafllatal›m. Pofletlerle çevreyikirletmeyelim. Do¤ay›koruyan alternatif ürünlerkullanal›m. Bir pofleti 1YTL’ye satal›m ve gelenparayla okul yapt›r›p MilliE¤itim Bakanl›¤›’naba¤›fllayal›m” dedi.

Baflar›l› çal›flmalarla geçen iki y›l!

“Bir pofleti 1 YTL’ye satal›mve gelen parayla

okul yapt›r›pMilli E¤itimBakanl›¤›’naba¤›fllayal›m”

PERDER 21

Perakende sektöründe yerel zin-cirlerin ulusal pazardaki paylar›-n› art›rarak markalaflmalar›n›

sa¤lamay› amaç edinen ‹stanbul Pera-kendeciler Derne¤i, geçti¤imiz Eylülay›nda verdi¤i iftarda perakende sek-törünü buluflturdu. 18 Eylül’de Kandilli‹TO Cemile Sultan Korusu’nda gerçek-lefltirilen iftar yeme¤inde, PERDERüyeleri, tedarikçi firmalar, ifl ortaklar›ve bas›n mensuplar› bir araya geldi. ‹f-tar yeme¤inde, Türkiye Perakendeci-ler Federasyonu Baflkan› fieref Songör,‹stanbul Perder Yönetim Kurulu Bafl-kan› Turan Özbahçeci ve Grup Hati-

ED‹RNE’DEN KARS’A FEDERASYON BAYRA⁄I DALGALANIYOR!

‹STANBUL PERDER TARAFINDAN 18EYLÜL’DE GERÇEKLEfiT‹R‹LEN‹FTAR YEME⁄‹NDE PERDERÜYELER‹, TEDAR‹KÇ‹ F‹RMALAR VE‹fi ORTAKLARI B‹R ARAYA GELD‹.‹STANBUL PERDER YÖNET‹MKURULU BAfiKANI TURANÖZBAHÇEC‹, “GELENEKSELPERAKENDEN‹N K‹ML‹⁄‹N‹ORGAN‹ZE ‹fiLEY‹fi ‹LE ED‹RNE’DENKARS’A HER METREKAREDEÜYELER‹M‹ZE TAfiIMAYA DEVAMEDECE⁄‹Z” DED‹.

‹stanbul PERDER Yönetim Kurulu Baflkan› Turan Özbahçeci

FAAL‹YET

22 PERDER

po¤lu Yönetim Kurulu Baflkan› SelametAygün bugüne kadar yap›lan çal›flmalarve Federasyon’un ileriye yönelik proje-leri hakk›nda bilgi verdiler.

Turan Özbahçeci, ‹stanbul Perderolarak 40 üyelerinin, Federasyon bay-ra¤› alt›nda ise 226 üyelerinin oldu¤u-nu belirtti. Özbahçeci, “Bin 420 flubelikdev bir sat›fl a¤›na, 31 bin 400 kiflilik is-tihdam ordusuna ve Türk ekonomisininemrine sundu¤umuz 1 milyon 101 bin185 metrekarelik dev sat›fl alan›na ulafl-t›k. Bugün geldi¤imiz noktay› elbetteönemsiyoruz ancak bununla övünmü-yoruz. Çünkü daha yolun bafl›nday›z.Uzun süreli bir yap›lanman›n bafl›nda-y›z. Kendimizi henüz yüzde 1’lik bir sü-reci baflarm›fl görüyoruz” dedi.

“Sektördeki oluflum ve süreci takipederken yar›n›m›zla ilgili tüm detaylar›ve geliflmeleri üyelerimize hizmet ola-rak sunuyoruz” diyen Özbahçeci, söz-lerine flöyle devam etti: “Global marka-lar ma¤aza aç›yor. Bizler de aç›yoruz.Üstelik yeni aç›lan ma¤azalar›m›z› birgörün… Mimarisi, teknolojik altyap›s›ve oluflumuyla global markalar›n ma-

¤azalar›ndan hiçbir fark› yok. Onlarteknolojik geliflmeleri kullan›yor. Biz-ler de tüm üyelerimize sektördeki tek-nolojik geliflmeleri seferber ediyoruz.Onlar insan kaynaklar›n› gelifltiriyor,bizler de Milli E¤itim Bakanl›¤› ile ifl-birli¤i yaparak uluslararas› hizmet ve-ren e¤itim kurumlar›n›n çal›flmalar›n›üyelerimize kazand›r›yoruz. Operas-yonlar›m›z› yaparken dedik ki, y›l so-

nunda üyelerimize 40 milyon YTL ka-zan›m ve geri dönüflümde bulunaca¤›z.Akaryak›t giderlerini minimize ederekbafllad›¤›m›z çal›flma baflta olmak üze-re, ortak iflletme ve sabit yat›r›m gider-lerinde geldi¤imiz noktay› tüm medyakamuoyuna tafl›d›. Personel yönetimive sertifikasyon sorunumuzu Milli E¤i-tim Bakanl›¤› ile ortak projemizde çöz-dük. Pofletten tutun da fifl rulolar›m›zakadar ortak sat›n almaya dayal› ope-rasyonlar›m›z ile yar› mamul ve sat›fladayal› ek hizmetleri en ucuz rakamlaragetirdik. Söz verdi¤imiz projelere tektek, tarih tarih yön verdik ve kazan›m-lar ile size döndürdük. Yar›n ise daharekabetçi daha yenilikçi ve gelenekselperakendenin kimli¤ini organize iflle-yiflle Edirne’den Kars’a kadar her met-rekarede üyelerimize tafl›maya devamedece¤iz. Bugüne gelirken kendimiziçok iyi analiz ettik ortak sat›n almalaryaparken, fikri ve ortakl›¤› paylafl›rkengeçmiflin derslerini ele alarak derin iz-leri takip ettik. Yap›lm›fl hatalar›n sen-tezlerini bugüne tafl›mamak ad›na k›la-vuzumuzu dünden seçtik.

“B‹N 420 fiUBEL‹K DEV B‹RSATIfi A⁄I, 31 B‹N 400 K‹fi‹L‹K‹ST‹HDAM ORDUSU VE TÜRKEKONOM‹S‹N‹N EMR‹NESUNDU⁄UMUZ 1 M‹LYON 101B‹N 185 METREKAREL‹K DEVSATIfi A⁄INA ULAfiTIK. BUGÜNGELD‹⁄‹M‹Z NOKTAYI ELBETTEÖNEMS‹YORUZ. ANCAKÖVÜNMÜYORUZ. ÇÜNKÜ UZUNSÜREL‹ B‹R YAPILANMANINBAfiINDAYIZ. KEND‹M‹Z‹ HENÜZYÜZDE 1’L‹K B‹R SÜREC‹BAfiARMIfi GÖRÜYORUZ.”

Federasyon Baflkan› fieref Songör

Grup Hatibo¤lu Yönetim Kurulu Baflkan›Selamet Aygün

PERDER 23

2008 TÜKET‹C‹ ALIfiVER‹fiALIfiKANLIKLARI ANKET SONUÇLARI

TÜKET‹C‹LER‹N EN ÇOKPARA HARCADIKLARI

ALIfiVER‹fi KANALLARI DE⁄‹fi‹YOR

TÜKET‹C‹ ODAKLI PAZARLAMA ve medya araflt›rmalar› kurulufluNielsen'in “Tüketici Al›flverifl Al›flkanl›klar›” araflt›rmas›n›n 2008sonuçlar›, tüketici davran›fllar›ndaki de¤iflikliklere iflaret ediyor.Buna göre, tüketicilerin en çok para harcad›klar› al›flverifl kanal-lar› yüzde 48 ile süpermarketler. Ancak tüketicilerin süpermar-ketlerden al›flverifl yapma oranlar›nda geçmifl y›llara göre birazalma görülüyor. Süpermarketlere yönelen tüketicilerin say›-s›nda, 2006 y›l›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda yüzde 6'l›k bir düflüfl kay-dediliyor. Araflt›rma sonuçlar›na göre, hipermarketlere ve bü-yük ucuzluk marketlerine tüketicilerin ilgisi art›fl gösteriyor. Hi-permarketlere ilgi, 2006'ya k›yasla yüzde 4'lük bir art›flla yüzde20'ye, büyük ucuzluk marketlere ilgi ise yüzde 2'lik bir art›fllayüzde 15'e ulafl›yor. Bakkallar yüzde 1'lik bir art›flla tüketicilerinal›flverifl kanallar› aras›nda yüzde 6'l›k bir paya sahip. 2006'yaoranla yüzde 2'lik bir düflüflle karfl›laflan orta büyüklükteki mar-ketler, 2008'de yüzde 9'luk bir paya sahip.

(Bak›n›z; Tablo: 1)

‹STAT‹ST‹K

24 PERDER

2008’DE F‹YATI EN ÇOK ARTAN VE AZALANLAR

ALIfiVER‹fiE YÜRÜYEREK G‹DENLER ARTTINIELSEN’IN “Tüketici Al›flverifl Al›flkanl›klar›” araflt›rmas›n›n ortaya koydu¤u

bir baflka ilginç sonuç ise, tüketicilerin al›flverifle giderken yüzde 64 oran›n-da yürümeyi tercih ediyor olmas›. Önceki y›llara k›yasla al›flverifle kendiotomobiliyle giden tüketicilerin oran› düflme e¤ilimi gösterirken, yürümeyitercih edenlerin oran› 2006 verilerine oranla yüzde 6 art›fl gösteriyor.

(Bak›n›z; Tablo: 2)

YO⁄UN OLARAK TÜKET‹LEN GIDATÜRLER‹, fiyat art›fllar›nda bafl› çe-kerken yine Eylül 2007-2008 dö-nemleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda fiyat› enfazla düflen 5 ürün grubunun içindetemel g›da ürünü olarak yaln›zca fle-keri görüyoruz.

NIELSEN’IN araflt›rmas›na göre, Eylül2007 ve Eylül 2008 dönemleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda fiyat› en fazlaartan ilk 5 ürün grubu flöyle;

PERDER 25

‹STAT‹ST‹K

BÜYÜME BEKLENT‹S‹ DÜfiTÜYIL SONU büyüme beklentisi düfltü. Piyasalar›n

enflasyon ve cari ifllemler a盤› beklentilerindegörece iyileflme yaflan›rken, büyüme, faiz ve kurlarailiflkin beklentilerinde kötümserlik dozu artt›. Malive reel sektörün 2008 y›l› TÜFE art›fl› beklentisi 0.3puan düflerek yüzde 10.4’e, cari aç›k beklentisi de66.9 milyon dolar düflerek 51 milyar 89.7 milyonYTL’ye gerilerken, y›ll›k büyüme beklentisi de yüzde3.6’ya kadar indi. Y›l sonu dolar kuru beklentisi1.3619’a yükseldi. Y›ll›k büyüme beklentisi ise yüzde3.6’ya kadar indi.

‹HRACAT GER‹LED‹, HAYVANSAL ÜRÜN ‹HRACATI BÜYÜDÜTÜRK‹YE ‹HRACATÇILAR MECL‹S‹ (T‹M) verilerine göre, Türkiye’nin 2008

y›l› Ekim ay› ihracat›, geçen y›l›n ayn› dönemine oranla yüzde 1.87 düflüflle9 milyar 530 milyon dolar oldu. Türkiye’nin Ekim ay›ndaki toplam ihracat›n›nyüzde 15.06’s›n› oluflturan tar›m alan›nda ise yüzde 12.19 art›flla 1 milyar 435milyon 646 bin dolarl›k ihracat rakam› elde edildi. Ekim ay›nda en yüksek ihra-cat art›fl› ise, yüzde 61.70 ile hayvansal ürünlerde oldu. Hayvansal ürünleri yüz-de 41.63 oran›yla hububat, bakliyat, ya¤l› tohumlar ve mamulleri, kimyevi mad-deler ve mamulleri, yüzde 37.92 ile yafl meyve ve sebze izledi. Ekim ay› itibariyleTürkiye’nin son bir y›ll›k ihracat rakam›, 132 milyar 444 milyon Dolar’a ulaflt›.

GEL‹fiEN ÜLKELEREGÜVEN ARTIYOR‹NG‹L‹Z TELEKOM flirketi British

Telecom’un (BT) yapt›¤› araflt›r-maya göre, geliflmekte olan pazarlaraduyulan güven, kötü ekonomik man-zaraya meydan okuyor. Ankete kat›-lanlar›n yüzde 87’si geliflmekte olanpazarlarda gelecek iki y›l içinde gelirbüyümesiyle ilgili iyimser düflüncele-re sahip. “Oyunun Ötesinde: Ortayaç›kan pazarlarda baflar›y› yakalamak”adl› rapora göre, geniflleyen orta s›n›fve zengin müflteri taban›, gelir vebrüt kar yönündeki hedefleri önemliölçüde etkiliyor. Ankete kat›lanlar›nyüzde 26’s›ndan fazlas›, bu pazarlar-da elde edilecek brüt kar oran›n› enaz yüzde 35 olarak hedefliyor.

26 PERDER

PERDER 27

EK‹M ay›n›n zam flampiyonu yüzde28.66 art›fl ile domates oldu. Fiyat›

düflen ürünler aras›nda ise ilk s›ray›,yüzde 39.60 azalma ile hamsi ald›. Tür-kiye ‹statistik Kurumu’nun (TÜ‹K)aç›klad›¤› Tüketici Fiyatlar› Endeksi’ne(TÜFE) göre, geçen ay›n zam flampiyo-nu olan domatesi, yüzde 19.60 ile karatafl›tlar› için çelik dökümler, yüzde18.39 ile otomatik bilgi ifllem makineleri(tafl›nabilir tek kullan›c›l› sistemler),yüzde 14.26 ile atefle dayan›kl› tu¤lalar,yüzde 12.54 ile demir (tuvenan) izledi.Ekim ay›nda salatal›¤›n fiyat› yüzde11.81, taze fasulyenin yüzde 11.14, tu-

valet ka¤›d›n›n yüzde 9.52, pa-muk dikifl ipli¤inin

yüzde 7.94, pas-lanmaz çelik

tellerin yüzde6.45, yumur-tan›n yüzde5.66, f›nd›-¤›n yüzde4.94 oran›n-

da artt›. Fiya-t› yükselen di-

¤er ürünlerdenkombi (hermetik)

yüzde 3.81, esas› akrilikve vinil polimer olan boyalar yüzde2.73, sodyum sülfat yüzde 2.52, deripalto ve pardösü yüzde 2.49, erkekleriçin deri botlar yüzde 2.45, pamuklumensucat yüzde 2.25, giyim için kardeliyünden yap›lm›fl dokuma kumafllar yüz-de 1.87, selülozik vernik fiyat› ise, yüz-de 1.43 art›fl gösterdi.

F‹YATI DÜfiEN ÜRÜNLER

Ekim ay› itibariyle fiyat› en fazla düflenürün yüzde 39.60 ile hamsi oldu. Onu,fiyat›ndaki yüzde 14.94’lük düflüflle lü-fer, yüzde 12.78 ile fuel oil no.6, yüzde12.47 ile kurflunsuz benzin takip etti.

ZAM fiAMP‹YONUDOMATES OLDU

TÜRK‹YE ‹statistik Kurumu (TÜ‹K) verilerine göre, Ekim

ay›nda Tüketici Fiyatlar› Endeksi(TÜFE) yüzde 2.60, üretici fiyatlar›endeksi (ÜFE) ise yüzde 0.57 artt›.Ocak-Ekim 2008 dönemi göz önün-de bulunduruldu¤unda ise TÜFEyüzde 9.60, ÜFE ise yüzde 12.11oran›nda art›fl gösterdi. TÜ‹K, Ekimay› itibariyle y›ll›k enflasyon oran›n›da aç›klad›. Buna göre, y›ll›k enflas-yon TÜFE’de yüzde 11.99, ÜFE’deise yüzde 13.29 oldu. Ekim ay› itiba-riyle y›ll›k enflasyon, geçen y›l›n ay-n› ay›n›n TÜFE’de 4.29, ÜFE’de ise8.88 puan üstünde gerçekleflti.

Öte yandan TÜFE’de Ekimay›nda endekste yer alan 454 mad-deden 82 maddenin ortalama fiya-t›nda de¤iflim olmad›. 289 madde-nin ortalama fiyat›nda art›fl, 83 mad-denin ortalama fiyat›nda ise düflüflgerçekleflti. ÜFE’de ise Ekim ay›ndaendekste bulunan toplam 756 mad-deden 204 maddenin ortalama fiya-t›nda de¤iflim meydana gelmedi.370 maddenin ortalama fiyat›ndaart›fl oldu. 182 maddenin ortalamafiyat›nda ise düflüfl gerçekleflti.

ÖZEL KAPSAMLI TÜFE GÖSTERGELER‹

Ekim ay›na iliflkin özel kapsaml›tüketici fiyatlar› endeksi göstergele-

rine bak›ld›¤›nda; “çekirdek enflas-yon” yerine aç›klanan TÜFE göster-geleri, mevsimlik ürünler hariç yüz-de 0.97, ifllenmemifl g›da ürünlerihariç ise 1.71 artt›. Fiyatlar, enerjihariç yüzde 2.45, ifllenmemifl g›daürünleri ve enerji hariç yüzde 1.34,enerji hariç ve alkollü içkiler ile tü-tün ürünleri hariç yüzde 2.60 yük-seldi. Ayr›ca, enerji hariç ve alkollüiçkiler ile tütün ürünleri ve fiyatlar›yönetilen-yönlendirilen di¤er ürün-ler, dolayl› vergiler hariç enflasyon-da da yüzde 2.81, enerji hariç ve al-kollü içkiler ve tütün ürünleri. ifllen-memifl g›da ürünleri hariç yüzde1.58, ifllenmemifl g›da ürünleri,enerji ve alkollü içkiler. Tütünürünleri ile alt›n hariç yüzde 1.24,enerji hariç, g›da ve alkolsüz içecek-ler, alkollü içkiler ile tütün ürünlerive alt›n hariç fiyatlarda yüzde 1.61art›fl meydana geldi.

Ekim ay›nda fiyatlar, tar›mdayüzde 0.26 azald›, sanayide yüzde0.76 oran›nda artt›. TÜFE’ye göreekimde en fazla art›fl yüzde 8.46 ilegiyim ve ayakkab› grubunda ger-çekleflti. Bölge baz›nda ise en yük-sek art›fl yüzde 3.76 ile Kastamonu,Çank›r› ve Sinop bölgelerinde oldu.

Üretici Fiyatlar› Endeksi’ne gö-re, ekim ay›nda tar›mda fiyatlaryüzde 0.26 azald›, sanayide ise yüz-de 0.76 oran›nda artt›.

YILLIK ENFLASYON TÜFE’DE YÜZDE 11.99, ÜFE’DE ‹SE YÜZDE 13.29

TÜM BU SORULARINIZIN CEVAPLARI BU DOSYADAYERL‹ PERAKENDEC‹LER‹M‹ZE 2009’DAK‹ OLASI EKONOM‹K KR‹Z‹N ETK‹LER‹NDEN KORUNMANIN

YOLLARINI KONUNUN UZMANLARINA SORDUK. SEKTÖRÜN DUAYENLER‹ VE AKADEM‹SYENLER

PERDER ‹Ç‹N YANITLADI ■ PROF. DR. ÖMER BAYBARS TEK ■ PROF. DR. AR‹F ES‹N ■ BÜLENT fiENVER

■ PROF. DR. GÜNEfi GENÇYILMAZ ■ PROF. DR. MEHMET PALA ■ YARD. DOÇ. DR. TUNÇ BOZBURA

■ PROF. DR. TEK‹N AKGEY‹K ■ DOÇ. DR. fiUAY‹P ÖZDEM‹R ■ UZMAN PS‹KOLOG FÜSUN BUDAK

Kriz kimlerivuracak?

Müflteri odakl› kriz yönetimi nas›l olmal›?

KOB‹’lernas›l

kurtulur?

Krizden en azzararla nas›l

ç›k›l›r?

Tüketiciye güvenve kontrol hissi

nas›l verilir?

Krizde liderlik nas›lyap›lmal›d›r?

Tedarik ve lojistikmaliyetleri nas›l

düflürülür?

Tasarrufa nereden

bafllamal›?

Krizi nas›l f›rsataçevirebiliriz?

‹flçi ç›karmakçözüm müdür?

Hükümet ne gibiönlemleralmal›d›r?

PERDER 29

K‹M NEDED‹

KRIZ G

UNLU

GU~

TÜRK‹YE’N‹NÖNDE GELENSEKTÖRTEMS‹LC‹LER‹2009 OLASIKR‹Z‹N‹DE⁄ERLEND‹RD‹-LER. TÜRK‹YE’DEEN ÇOK REELSEKTÖRÜETK‹LEMES‹BEKLENEN KR‹ZE‹L‹fiK‹NAÇIKLAMA YAPANYETK‹L‹LER,FARKLIÖNER‹LERDEBULUNSALAR DATEMK‹NL‹DAVRANMAKGEREKT‹⁄‹NDEUZLAfiIYORLAR.

“Kriz bizi de etkilemeye bafllad›” BAfiBAKAN YARDIMCISI VE EKONOM‹DEN

SORUMLU DEVLET BAKANI NAZIM EKREN:

Baflbakan Yard›mc›s› ve Ekonomiden So-rumlu Devlet Bakan› Naz›m Ekren, küreselkrizin Türkiye’yi finans ve ticaret kanal›yla

etkilemeye bafllad›¤›n› söyledi. Ekren, 2009 y›-l› program› hakk›nda bilgi vermek üzere dü-zenledi¤i toplant›n›n ard›ndan sorular› yan›tla-d›. 2009 y›l› program›nda, küresel finansal birkriz yokmufl gibi davranmad›klar›n› ifade edenEkren, milli gelirdeki büyüme oran›n› yüzde5’ten yüzde 4’e düflürdüklerini an›msatt›. Har-cama performans› ile gelir performans›n›n ör-tüflmesi gerekti¤ini belirten Bakan, “Gelir kay-na¤› bulmadan, bu düflündü¤ümüz geliri olufl-turmadan harcamalar› da kolay yapma ihtima-limiz olmaz. Ama flu andaki tablo, flu andakiveri ve bilgi seti bu bütçenin uygulanabilir ol-du¤unu gösteriyor” dedi. “Global kriz öncesidönemle flu andaki dönem aras›nda hiçbir farkgözetmiyorsunuz” yaklafl›m›n›n do¤ru olmad›-¤›n› da belirten Naz›m Ekren, “Bu program,bu plan sonuçta elbette bir tak›m maliyet veriskleri de içeriyor. Ama hiç kriz yokmufl gibibir bak›fl tarz›n› tafl›may› bir haks›zl›k olarakgörmek gerekir. Biraz daha rakamlar üzerindetart›flt›¤›m›z zaman farkl› bir sonuca gelebili-riz” de¤erlendirmesinde bulundu.

“2009’da bizi ayaktatutacak iç taleptir” ‹STANBUL T‹CARET ODASI YÖNET‹M KURULU

BAfiKANI DR. MURAT YALÇINTAfi:

istanbul Ticaret Odas› Yönetim Kurulu Bafl-kan› Dr. Murat Yalç›ntafl, para ve maliye poli-tikalar›nda belli ölçüde gevfletmeye gidilmesi

gerekti¤ini, böylece iç piyasan›n rahatlayaca¤›-n› belirterek, “Unutmamal›y›z ki, 2009 y›l›nda

bizi ayakta tutacak olan iç taleptir. Bu içtalebi bo¤arsak, ayakta kalmam›z zorla-fl›r” dedi. Dr. Yalç›ntafl, ihracatç›lar›desteklemek için d›flar›dan borçlanma-

dan hazine deste¤iyleEximbank’a ek finansmanimkanlar› verilmesi ge-

rekti¤ini, ayr›ca geç-miflte yap›ld›¤› gibi re-

eskont kredilerinin kul-land›r›labilece¤ini söyledi. Küresel mali krizkonusunda ‹TO olarak bir rapor haz›rlad›klar›n›belirten Dr. Yalç›ntafl, Merkez Bankas› daha s›-k› politikalar uygulad›¤› takdirde iç piyasan›nyavafllayaca¤›n›, bundan reel sektörün de ciddianlamda etkilenece¤ini kaydetti.

“fiimdi bir arayagelmenin zaman›” TÜRK‹YE ODALAR VE BORSALAR B‹RL‹⁄‹

BAfiKANI M. R‹FAT H‹SARCIKLIO⁄LU

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i Baflkan›M. Rifat Hisarc›kl›o¤lu, krizden kurtulmakiçin çifte ç›pa uygulama zaman›n›n geldi¤i-

ni ifade etti. Hisarc›kl›o¤lu, “Küresel sisteminilk krizini yafl›yoruz. Bu kriz mali sektörden re-el sektöre geçiyor. Önümüzdeki dönemde faiz,

kur, enflasyon art›k yukar›do¤ru ç›kacak. Banka ve flir-ket bilançolar›nda küçülmeyaflayaca¤›z. Eski karlar ol-mayacak yurt d›fl›ndan eksisigibi bol dolar bulma ifli bitti.Yat›r›m olmazsa küçülme

bafllar. Devletin yapacaklar›n›n yan›nda bizimde yapacaklar›m›z var.” Ortakl›k yap›lmas›n›nzorunlu hale geldi¤ini vurgulayan TOBB Bafl-kan› Rifat Hisarc›kl›o¤lu, “fiimdi bir araya gel-menin zaman›… Baflka türlü ayakta kalma flan-s›n yok. fiirket ölçekleri büyümeli, büyümekiçinde kurulsallaflma, farkl›laflma ve markalafl-ma ile inovasyona önem verilmelidir” dedi.

“2-3 y›ll›k perspektifi içeren bir program gerekli”B.Ü. ‹KT‹SAD‹ VE ‹DAR‹ B‹L‹MLER FAKÜLTES‹

DEKANI PROF. DR. TANER BERKSOY:

Gittikçe h›zlanan ve derinleflen bir krizinvarl›¤›na dikkat çeken Prof. Dr. TanerBerksoy, “Hükümetin çok h›zl› 2-3 y›ll›k

perspektifi içeren bir program yap›p aç›klamas›laz›m. Aktörlere önünü gösterecek bir programolmal›” dedi. Banka bat›fllar› gibi büyük çöküfl-ler görünmeyen Türkiye’de mali sektörden da-

ha çok büyüme taraf›nda risk oldu-¤unu belirten Berksoy, ekonomi-nin yavafllayarak küçülece¤ini,bankac›l›k sisteminin kredi dö-nüfllerinde s›k›nt›lar yaflamaya

bafllayaca¤›n› dolay›s›yla reelsektör firmalar›n›n içeriye mali sis-

teme döneceklerini belirtereksonunda mali sistemde fai-

zin yükselece¤inin öngö-rülebilece¤ini söyledi.

K‹M NEDED‹

Bugüne kadargerçeklefltirdik-lerimiz siyasi veekonomik istikrar

sayesindeTürkiye

bugün krizlere karfl› güçlü

durumdad›r.

ZAFERÇA⁄LAYAN

““

KOB‹’lerimiziayakta

tutabilmenin tekyolu bunlar›n

birleflerek dahabüyük ölçekli

firmalar halinegelmelerinisa¤lamak.

‹flletmelerimizeortakl›k

kültürünübenimsetmeliyiz.

NURETT‹NÖZGENÇ

““

Hükümetin çok h›zl› 2-3 y›ll›k

perspektifiiçeren bir

program yap›paç›klamas›

laz›m.

TANERBERKSOY

““

“Krizden en azetkilenecek olanülke Türkiye” SANAY‹ VE T‹CARET BAKANI ZAFER ÇA⁄LAYAN:

Sanayi ve Ticaret Bakan› Zafer Ça¤layan,dünyada yaflanan ekonomik krize dikkatçekerek, bu krizden sadece ABD de¤il,

güçlü ve sa¤lam ekonomisiyle maliye politika-lar›na s›k› s›k›ya ba¤l› kald›¤› düflünülen Avru-pa Birli¤i ülkelerinin de ciddi flekilde etkilendi-¤ini belirtti. Ça¤layan, Türkiye’nin ise bu kriz-den en az etkilenen ülke oldu¤unu söyledi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Sana-yi ve Ticaret Bakanl›¤› ve ba¤l› kurulufllar ileRekabet Kurulu’nun 2009 y›l› bütçesi görüflü-lüyor. Bakan Ça¤layan, ba-kanl›¤› ve ba¤l› kuruluflla-r›n›n 2009 Mali Y›l› Bütçesunufl konuflmas›n› yapt›.Ça¤layan konuflmas›nda,dünyada yaflanan ekono-mik krize dikkat çekerek,bu krizden sadece ABDde¤il, güçlü vesa¤lam ekono-misiyle maliyepolitikalar›nas›k› s›k›yaba¤l› kald›¤›düflünülen Av-rupa Birli¤i ül-kelerinin de ciddi flekilde etkilendi¤ini belirtti.

Dünyada krizden etkilenmeyen ülke kalma-yaca¤› görüflünü dile getiren Ça¤layan, “Her-kes krizden küresel ekonomiye eklemlenme,uluslararas› piyasalarla entegrasyon boyutunagöre etkilenecektir” dedi.

Ça¤layan flu ana kadar Türkiye’nin ekono-mik krizden ciddi flekilde etkilenmemesini iseflu görüfllerle de¤erlendirdi: “Bugün bütündünyay› sarsan kürsel mali krizden asgari fle-kilde etkileniyorsak bu, alt› y›ld›r uygulad›¤›-m›z piyasa dostu önlemlerin, uygulad›¤›m›zak›lc› bütçe politikalar› ve mali disiplinin, kök-lü yap›sal reformlar ve özellefltirmeler ile güç-lü bankac›l›k sistemi ve mali sistemin bir so-nucudur.” Türkiye’nin toplam iç ve d›fl netborcunun 659 milyar dolarl›k gayri safi millihas›lan›n yüzde 29’u kadar oldu¤unu ifadeeden Ça¤layan, “Bu oran Maastrich Kriterleri-ne göre AB’de yüzde 60 olarak kabul edilmifl-tir. Türkiye’nin rasyonlar› bu ülkelerden dahaiyi konumdad›r” diye konufltu.

KOB‹’lere krizdebüyüme formülü!KOB‹DER BAfiKANI NURETT‹N ÖZGENÇ:

Küçük ve Orta Büyüklükteki ‹flletmeler Der-ne¤i (KOB‹DER) Genel Baflkan› NurettinÖzgenç, KOB‹’lerin de¤iflime ayak uydur-

mak zorunda olduklar›n› ve art›k “küçük olsunbenim olsun” anlay›fl›n›n geçerli olmad›¤›n› be-lirterek, “‹flletmelerimize ortakl›k kültürünü

benimsetmeliyiz. KOB‹’ler birleflerekbüyümeli” dedi. Özgenç, “Ufak biriflletmenin büyük ölçekli iflletmeler

ile rekabet etmesine imkan yok. Buiflletmelerin kapanmalar›na göz yum-

mayaca¤›n›za göre nas›l ayaktatutacaks›n›z? KOB‹’lerimizi ayak-

ta tutabilmenin tek yolu bunla-r›n birleflerek daha büyük

ölçekli firmalar haline gel-melerini sa¤lamak. ‹fllet-

melerimize ortakl›k kültürünü benimsetmeliyiz.Hükümet ve bankalar›n ise birleflen iflletmelerebirtak›m teflvikler vermesi flart. Aksi takdirdeTürkiye ekonomisinin büyük bir ço¤unlu¤unuoluflturan bu iflletmelerin uluslararas› rekabetedirenebilmeleri mümkün de¤il” diyor.

30 PERDER

32 PERDER

K‹M NEDED‹

“2009’da d›flfinansman ihtiyac›130 milyar dolar”DÜNYA BANKASI TÜRK‹YE D‹REKTÖRÜ

ULRICH ZACHAU

Dünya Bankas› Türkiye Direktörü UlrichZachau, krizden Türkiye’nin de etkilene-ce¤ini, büyümenin yavafllayaca¤›n›, koflul-

lar›n zorlaflaca¤›n› belirtti.Türkiye’nin 2009’da toplam130 milyar dolarl›k d›fl fi-nansman ihtiyac› bulundu-¤unu, bunun önemli k›sm›-n›n sendikasyon ve ticarikredilerden oluflan k›sa va-

deli krediler oldu¤unu ancak çevrilmesindesorun beklemedi¤ini söyleyen Zachau,2009’da cari a盤›n son iki y›la k›yasla düflme-sini bekledi¤ini dile getirdi.

Yerelperakendeciolarak bizler

2009’dakibüyüme

hedeflerimizitekrar gözden

geçirerek,rekabetçi ortamve krize ra¤menriskleri azaltarakdik durabilmekdurumunday›z.

ADNAN YORGUNER

““

Lider konumdakikiflilerin eleman

ç›kartmadan,küçülme yerine

büyümeyihedeflemesigerekiyor.

ÇA⁄LAYANARKAN

““

Cari a盤›n soniki y›la k›yasla

2009’dadüflmesini

bekliyorum.

ULRICH ZACHAU

““

“‹ç dinamiklerimizegüveniyoruz”OL‹ CENTER, YÖNET‹M KURULU Efi BAfiKANI

ADNAN YORGUNER:

2009 y›l›ndan beklentilerimiz, 2008 y›l›ndançok farkl› de¤il. 2008 y›l›n›n son 3 ay›ndadünyada oluflan ekonomik krizin yan›nda

Türkiye’nin zaten pek çok sorunlar› vard›. Pe-rakendeciler de tüm di¤er sektörler gibi Tür-kiye’nin en büyük problemi olan belirsizlik,gelece¤i ön görememe, her an ç›kabilecekkriz senaryolar›ndan dolay› 2007’lere kadarcesurca götürdükleri giriflimleri, rölantiye al-mak zorunda kald›lar. Yine de ma¤aza say›la-r›n› ve cirolar›n› artt›rmak yerel ma¤azalar›nana hedefi olacakt›r. Ekonomik krizin yan›n-da, ma¤aza ve flube say›lar›n›n ihtiyaçtan da-ha fazla olmas›n›n getirdi¤i rekabet ortam› dakuflkusuz, 2009’un belirleyici unsurlar› aras›n-da yerini alacak. Yine de yerel perakendeciolarak bizler 2009’daki büyüme hedeflerimizitekrar gözden geçirerek, rekabetçi ortam vekrize ra¤men (ki krizin tüm dünyada ekono-miyi daraltaca¤› flüphe götürmez) riskleriazaltarak dik durabilmek durumunday›z. Mas-raf-ciro dengesini sürekli kontrol ederek bun-lar› baflaraca¤›m›za inan›yorum. Anadolu’dakiyerel marketlerin ve ulusal marketlerin, piya-sada yer alma amac›yla kar› öteleyerek, flimdi-lik sadece büyüme u¤rafllar›yla da mücadeleetmek durumunda oldu¤unu unutmayal›m.Bütün bu sorunlara ra¤men krizi f›rsata çevir-mek için hesaplar› çok dikkatli ve sürekli yap-mak zorunda oldu¤umuzu biliyoruz. Kendi içdinamiklerimize güvenerek bunu baflaraca¤›-m›za inan›yorum.

“Lider iflletmeler küçülme yerine büyümeyi hedeflemeli”MICROSOFT TÜRK‹YE GENEL MÜDÜRÜ

ÇA⁄LAYAN ARKAN:

Geçti¤imiz günlerde Active Academy taraf›n-dan düzenlenen “Küresel Kriz ve Türkiye”konulu 6. Uluslararas› Finans Zirvesi’nde

oturuma kat›lan Microsoft Türkiye Genel Müdü-rü Ça¤layan Arkan, küçük iflletmelerin krizdenetkilenmemesi için teknolojik yat›r›mlara yönel-

mesi gerekti¤ini söyledi.Microsoft Türkiye GenelMüdürü Ça¤layan Arkan, li-der konumdaki kiflilerineleman ç›kartmadan, küçül-me yerine büyümeyi hedef-lemesi gerekti¤ini söyledi.Arkan, bankac›l›k sektörü-nün reel sektörü destekle-

mesi gerekti¤ini belirterek, özellikle küçük ifllet-melerin teknolojik yat›r›ma yönelmesinin önemlioldu¤unu kaydetti. Böyle durumlarda borsayave dövize bak›p moralinizi bozmay›n. Bak›lmas›gereken bankalar aras› faizler (L‹BOR) ve Ame-rikan Hazine Bonolar› olmal›d›r. Türkiye'nin2009'da yüzde 2 - yüzde 2.5 gibi bir büyüme ya-flayaca¤›n›, biliflim de ise bu büyümenin yüzde10 seviyesinde olaca¤›n› bekliyorum.

“Paket halindetedbir almal›y›z” TASARRUF MEVDUATI S‹GORTA FONU

BAfiKANI AHMET ERTÜRK:

Tasarruf Mevduat› Sigorta Fonu (TMSF)Baflkan› Ahmet Ertürk, küresel finansal kri-ze iliflkin olarak al›nacak parça parça ted-

birlerin hiçbir fayda sa¤lamayaca¤›n› belirte-rek, “Bunlar›n bir paket halinde birbiriyleuyumlu, birbirinin gücünü art›ran bir paket ha-linde bir defada ve iyi bir kurumsal iletiflim, iyibir kamuoyu iletiflimi eflli¤inde ç›kar›lmas› la-z›m” fleklinde konufltu.

Active Academy taraf›ndan düzenlenen veana temas› “Küresel Kriz ve Türkiye” olarakbelirlenen 6. Uluslararas› Finans Zirvesi, aç›l›-fl›nda konuflan Ertürk, kriz konusunda bilgi an-lam›nda art›k ihtiyaç bulunmad›¤›n› vurgulad›.

Ertürk, “Bilmiyoruz diye hiçbirimiz söyle-yemeyiz. Hiç kimse, hiçbir otorite, ‘Bilmiyo-ruz, ne yapaca¤›m›z› bilmiyoruz’ diyemez. Bu-nu söyleyen zaten o ifli yapmas›n. Bugün öylebir sorun yok. Bugün art›k bilinenleri, ortayaç›km›fl olanlar›, teknik olarak üzerinde çal›fl›l-m›fl olanlar›, hayata geçirme zaman› ve günü-dür. Bugün o gündür” diye konufltu. Buradayaflanacak gecikmelere iflaret eden Ertürk,ABD’deki kurtarma paketindeki gecikmenin,paketin etki gücünü, paketten beklenen iyi-lefltirme gücünü azaltt›¤›n› söyledi. AhmetErtürk, flu görüflleri dile getirdi: “Türkiye’deonu yaflamak istemiyoruz. Onu yaflamamal›y›zve al›nacak olan parça parça tedbirler inan›nki hiçbir fayda sa¤lamaz. Bunlar›n bir pakethalinde bir biriyle uyumlu, birbirinin gücünüart›ran bir paket halinde bir defada ve iyi birkurumsal iletiflim, iyi bir kamuoyu iletiflimi efl-li¤inde ç›kar›lmas› yap›l-mas› laz›m. Bu konu-da biz tecrübeliyiz.Bu konuda tecrübe-li baflka kurumlarda var. Bu kriz yö-netimi bir orkestrayönetimi gibi... Birflef, bütün orkestra-n›n bütün enstrü-manlar›n›n uyumlu birflekilde çal›flt›¤› ve teksesle ve onun da iyi birflekilde ulaflt›r›ld›¤› birortama ihtiyaç duyar.Bunun acil olarak öz-lemi içindeyiz.”

34 PERDER

K‹M NEDED‹

Kriz yönetimi birorkestra

yönetimi gibi...Bir flef, bütün

enstrümanlar››nuyumlu çal›flt›¤›

bir ortamaihtiyaç duyar.bunun özlemi

içindeyiz.

AHMET ERTÜRK

““

Kriz, yerelperakendeci için

f›rsatt›r vebüyümelerineivme katmaflans› iyi birekonomik

döneme göredaha fazlad›r.

LEVENTU⁄URSES

““

“Borçlan›rkendikkatli olun”GROSER‹, YÖNET‹M VE ‹CRA KURULU ÜYES‹

LEVENT U⁄URSES:

iyi bir yerel perakendecinin olas› bir krizekarfl› haz›rl›kl› olmas› gerekir diye düflünüyo-rum. Çünkü bu tarz kriz anlar› gerçek anlam-

da yerel perakendeci için f›rsatt›r ve büyüme-lerine ivme katabilme flans›, iyi bir ekonomikdöneme göre daha fazlad›r. Yap› gere¤i borç-

lanmalar› yoktur ve öz-sermaye ile büyürler.Ayr›ca, vatandafl böyledönemlerde geliriniharcarken g›da pay›n-da, otomobil, beyaz efl-ya ve e¤lence kalemle-rine göre daha az ek-siltme yapar. Hatta okalemlerden g›dayageçifl olur. Bu avantaj-lar›n yan›nda yerel sü-

permarketler toplam pastadan hipermarketle-re göre daha fazla pay kapabilirler. Lokasyonitibar› ile müflteriye yak›nl›k, zorlaflan ekono-milerde yereller lehine avantaj sa¤lar. Bir desat›n almada daha h›zl› ve ak›ll› davran›p, bece-rikli olurlarsa, olas› fiyat art›fllar›na, sat›fl h›zla-r›na ve karl›l›klar›na ciddi katk› sa¤layabilirler.

Biz, 2005 y›l›nda sat›fl teflvik pirimi, 2006y›l›nda ise, bileflik gelir yönetmeli¤ini uygula-maya geçirmek gibi bir tak›m çal›flmalar yapt›k.Bunlara ilave olarak, 2009 y›l›nda maliyet tefl-vik sistemini uygulamaya bafllayaca¤›z. Gelirle-ri, giderleri art›rma ve azaltman›n teflvik konu-su oldu¤una inan›yorum. Giderlerini azaltt›¤›n›zanneden ço¤u firman›n asl›nda kaliteden tavizverdi¤ine ve ciddi risk alt›nda oldu¤una genel-de rastl›yoruz. Eleman eksiltmek gibi bir du-rum bizim için söz konusu de¤il. Aksine Ocakay› gibi yeni aç›lacak ma¤azalar›m›za çok zorgörünen 2009 y›l›na ra¤men ek istihdam olufl-turmay› planl›yoruz. Bireysel maliyeti azaltmaktoplam maliyeti art›rabilir. Önemli olan yetene-¤i art›r›p, maliyeti azaltmakt›r.

Petrol en büyük enerji kayna¤› oldu¤umüddetçe, Türkiye co¤rafyas› bu krizlere gebekalacakt›r. Son 20 y›la bakarsan›z; 4 ana (Rus-ya, Asya, 1995 ve 2001 krizleri) ve onlarca kü-çük çapl› krizi ülkece tecrübe etti¤imizi görü-yoruz. Bu yaflanan da son de¤il, kriz gelecektede farkl› isimlerle karfl›m›za ç›kacak. Kural çokbasittir!.. Borçlan›rken çok dikkatli ol, baflar›yaulaflt›ktan sonra istikrar›n› koru…

36 PERDER

“Türkiye’de reelsektörde durgunluk var”B‹LG‹ ÜN‹VERS‹TES‹ EKONOM‹ BÖLÜMÜ

Ö⁄RET‹M ÜYES‹ DR. MAHF‹ E⁄‹LMEZ:

Hükümetin yapt›¤› çeliflen aç›klamalara de-¤inen ve bu aç›klamalar›n asl›nda krizinbüyümekte oldu¤unu ve bir tedbirin de

al›nmad›¤›n› gösteren emareler oldu¤unu söy-leyen Dr. Mahfi E¤ilmez, do¤algazdaki ba¤›m-l›l›ktan kurtulmam›z, enerji faturam›z› düflür-memiz gerekti¤ine özellikle vurgu yaparak;“Bizim vergi gelirlerimizin yüzde 70’i dolayl›vergiler, dolays›z vergi alam›yoruz. Dolays›zvergi alamay›nca kay›t d›fl› ekonomiyi çözemi-yoruz. Sosyal güvenlik gibi kanayan bir yara-m›z var. Y›llard›r konufltuk konufltuk, onu dahalledemedik. Türkiye’de flu anda reel sektörrisk alt›nda. Reel sektörde durgunluk var. Sat›flyok, indirimli sat›fllar var, promosyonlar ç›kt›piyasaya, mal sat›fl› düfltü. Alt›n fiyatlar›n›n oy-namas›yla alt›n sat›l›yor, alt›n al›n›yor. Bunund›fl›nda herhangi bir fley söz konusu de¤il. Reelsektör iki y›ld›r a¤l›yor. Nitekim otomotivdesat›fllar düfltü. Tekstil zaten düflmüfltü. Bu ül-kenin as›l sorununu ben reel sektörde görüyo-rum. Bu sefer Türkiye’de büyük bir kriz ç›kar-sa reel sektörde ç›kar.” dedi.

K‹M NEDED‹

Türkiye’de flu anreel sektör risk

alt›nda. Bu seferTürkiye’de büyükbir kriz ç›karsareel sektörde

ç›kar.

MAHF‹E⁄‹LMEZ

““

Bu dönemdef›s›lt› riskinin ne

kadar önemlioldu¤unugördük.

TEVF‹KB‹LG‹N

““

Olumsuz seyri tümüyleküresel krize

ba¤lamak do¤ruolmayacakt›r.Küresel kriz bunu sadece

derinlefltirmifltir.

TANILKÜÇÜK

““

“Söylentiler sektörezarar veriyor”BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME

KURUMU BAfiKANI TEVF‹K B‹LG‹N:

Küresel krizin Türkiye’yi etkiledi¤ini ve etki-lemeye devam edece¤ini belirten Bankac›-l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumu

(BDDK) Baflkan› Tevfik Bilgin, son dönemdekrize ra¤men pazar pay›n› art›rma u¤runa‘kendini yar›fl pistinde sanan baz› bankalar’ ol-

du¤una iflaret ederek banka-lar›n kendi potansiyelini, ak-tif-pasif kalitesini ve likidite-sini çok iyi bilmesi ve bunagöre hareket etmesi gerekti-¤ini belirtti. Bankac›l›k Ka-nunu’nda yeni düzenlemeleriçeren çal›flman›n ilgili devlet

bakanl›¤›na iletildi¤ini belirten Bilgin, özelliklekriz dönemlerinde yo¤unlaflan söylentilerinsektöre zarar verdi¤ini ifade ederek flunlar›söyledi: “Bu dönemde f›s›lt› riskinin ne kadarönemli oldu¤unu gördük. Düzenlemede banka-lar›n itibar›na zarar veren bu tür eylemlere kar-fl› da yeni tedbirler getirilmesini önerdik.”

“Olumsuz seyri,krize ba¤layamay›z”‹STANBUL SANAY‹ ODASI YÖNET‹M KURULU

BAfiKANI TANIL KÜÇÜK:

istanbul Sanayi Odas› (‹SO) Yönetim KuruluBaflkan› Tan›l Küçük, krizle ilgili olarak yapt›-¤› de¤erlendirmede ekonominin daha zor bir

döneme girmek üzere oldu¤unu söyledi. Dün-ya ekonomileri küresel krize karfl› pefl pefle ön-

lem paketleri devreye soktu-¤u bir dönemde Türkiye’ninince eleyip, s›k dokuyarakyavafl kald›¤›n› belirten Kü-çük, “Süratle önlem al›nma-d›¤› takdirde daha olumsuzgeliflmeler gündeme gelebi-

lecek ve o noktadan sonra devreye girecek ön-lem paketlerinden beklenen fayda sa¤lanama-yacakt›r” dedi. Küçük, Ekim ay›nda ihracat›nyaklafl›k yüzde 2 azald›¤›na dikkat çekerek sa-nayi üretim art›fl h›z›nda yüzde 50’nin üzerindebir yavafllama ortaya ç›kt›¤›n› söyledi. Küçük,“Bu olumsuz seyri tümüyle küresel krize ba¤-lamak do¤ru olmayacakt›r. Küresel kriz bunlar›derinlefltirmifltir” yorumunu yapt›.

38 PERDER

K‹M NEDED‹

Ekonomikdaralma demek,iflsizlik demek,refah pay›m›z›ndüflmesi demek.Biz son derecesa¤duyulu ve

sorumludavrand›k.

Hiçbir zamanfelaket tellall›¤›

yapmad›k.

ARZUHAN DO⁄ANYALÇINDA⁄

““

Gürmar olarakkriz yönetimi

çal›flmalar›m›zhalen devam

ediyor.Maliyetlerin

iyice artt›¤› songünlerde,

fiyatlar›m›zdasabit kalmaya,

hattadayanabildi¤imiz

ölçülerdeindirim yapmayadevam ediyoruz.

VEL‹ GÜRLER

““

“Tasarruf tedbirlerial›nmaya baflland›” TÜS‹AD YÖNET‹M KURULU BAfiKANI

ARZUHAN DO⁄AN YALÇINDA⁄:

Türk Sanayicileri ve ‹fladamlar› Derne¤i(TÜS‹AD) Yönetim Kurulu Baflkan› Arzu-han Do¤an Yalç›nda¤, “Hakikaten bir eko-

nomik kriz... Bu art›k bir finansal kriz de¤il. ‹fldünyas› olarak oldukça tedirginiz” dedi.

Türkiye’de ban-kac›l›k sektörünündünyadaki birçokülkeye göre çokdaha sa¤lam te-meller üzerineoturdu¤unu, 2001krizinden sonrayeni denetlemelerve düzenlemelergeldi¤ini, çok dahakurallara ba¤l› ol-du¤unu anlatanYalç›nda¤, flunlar›kaydetti: “Birçoktürev enstrümanlar burada, bizim bankac›l›k,finans sektörümüzde henüz faaliyete geçmedi-¤i için bunun avantaj›n› yaflamaktay›z. Banka-lar›m›z›n sermaye rasyonlar› yüksek. Bunlardo¤ru... Ancak flu da do¤ru ki; dünya bir da-ralmaya gidiyor, küçülecek. Dolay›s›yla ihraca-t›m›za gelen talep düflecek. Türk özel sektörümuazzam borçlu. Bu borcu nas›l ödeyece¤iz?Bütün bunlar, bu daralman›n Türkiye’de defliddetle yaflanaca¤›n› söylüyor. Ve bu hakika-ten bizi çok tedirgin ediyor.”

Yalç›nda¤, flöyle devam etti: “Çünkü ekono-mik daralma demek, iflsizlik demek, refah pa-y›m›z›n düflmesi demek. Türkiye 70 milyonuy-la geçti¤imiz flu son birkaç y›lda dünyadakiolumlu gidiflattan, evet iyi etkilendi. Biraz ba-fl›m›z› kald›rd›k ama bu kadar genç nüfusumuzvar, iflsizlik zaten Türkiye’de bir sorun... Özelsektör tasarruf tedbirlerini almaya bafllad›.Hakl›... Nas›l bu borcu çevirecek? Zaten ciddibir cari a盤›m›z var. Evet, petrol fiyatlar› dü-flecek ama ihracat›m›z da düflecek. Bizim enbüyük ihracat›m›z Avrupa’ya... Bak›n oras› dadaral›yor. Bütün Güney Asya ayn› flekilde birsallant›dan geçiyor. Yani bu iflin çok ciddiyetleele al›nmas› laz›m. Laz›md› asl›nda... Yani bu-gün bunu aç›k kalplilikle söyleyebilece¤imizidüflünüyorum. Dedi¤im gibi biz son derecesa¤duyulu ve sorumlu davrand›k. Hiçbir za-man felaket tellall›¤› yapmad›k.

“Kriz yönetimiyap›yoruz”GÜRMAR GENEL MÜDÜRÜ VEL‹ GÜRLER:

Tüm dünya ekonomileri, 2008 y›l›n›n sonaylar›nda Amerika Birleflik Devletleri mer-kezli bir kriz dalgas›n›n içine girmifl du-

rumda. Bu s›k›nt›l› dönem öncelikle Avrupaekonomisini önemli ölçüde etkiliyor. Küreselkriz Türkiye’de sinyallerini verse de henüzsars›c› boyutlara ulaflmad›. fiu bir gerçektir ki,Türk ekonomisi ve buna ba¤l› olarak yerel pe-rakendeciler krizden etkilenecektir. Buradaönemli olan, bu sars›c› dalga içerisinde ayak-lar›m›z›n yere ne kadar sa¤lam basaca¤›d›r.Yerel perakendeciler olarak bizler daha öncedefalarca ekonomik krizler atlatt›k, bunun tekfark› krizin d›fl kaynakl› olmas›. Yerel pera-kendeciler aç›s›ndan, 2009 y›l› pek parlak ol-mayaca¤› için, her yap› kendini koruma alt›naalmaya çal›fl›yor. Ancak bu tam olarak pera-kendecilerin krize haz›r oldu¤u anlam›na gel-miyor. Unutulmamas› gereken bir konu da;karamsar olmaktansa temkinli olman›n tercihedilmesi… Piyasalardaki karamsarl›k kaos or-tam›na yol açar bu da içinden ç›k›lmas› zordurumlar do¤urur.

Gürmar olarak biz de küresel kriz karfl›-s›nda baz› önlemler al›yoruz ve kriz yönetimiçal›flmalar›m›z halen devam ediyor. Maliyetle-rin iyice artt›¤› son günlerde, fiyatlar›m›zdasabit kalmaya, hatta dayanabildi¤imiz ölçüler-de indirim yapmaya devam ediyoruz.

P i y a s a l a riçin para ak›fl›-n›n durmas› çokbüyük tehlike.Daha önceki y›l-larda haz›rlad›-¤›m›z gibi sabitplanlar, 2009için maalesef ge-çerli olmayacak.2009’da daha es-nek planlar olufl-turmal› ve dahadinamik olmal›-y›z. Yat›r›mlarkonusunda ise,

sahip oldu¤umuz hassasiyeti bu dönemde ikikat›na ç›karaca¤›z. Ancak bu yat›r›mlar›m›z›durduraca¤›m›z anlam›na gelmiyor. Sadecetemkinli davranmaya devam edece¤iz. Mali-yetlerimizin tümü üzerinde olabildi¤inceplanl› hareket etmeye de devam ediyoruz…

40 PERDER

“Yap›sal reformlar flart”ANTALYA SANAY‹ VE T‹CARET ODASI

BAfiKANI KEMAL ÖZGEN:

Antalya Sanayi ve Ticaret Odas› (ATSO)Baflkan› Kemal Özgen Türkiye’nin krizöncesinde yap›sal reformlar konusunda

zaman kaybetti¤ini, ekonominin son iki y›ldagündem d›fl› kald›¤›n› söy-ledi. Özgen, piyasada te-dirginli¤in oldu¤unu, dö-viz kurlar›yla birlikte faizoranlar›n›n da s›çrad›¤›n›kaydetti. Piyasada önemlibir ödeme krizi oldu¤unu,karfl›l›ks›z çek say›s›n›nmilyonlara yaklaflt›¤›n› ifa-de eden Özgen, Ticaret ve

Borçlar kanunlar›nda ilgili maddelerin h›zlade¤ifltirilmesi gerekti¤i görüflünü dile getirdi.

“Harcamalar›m›z›kontrol alt›ndatutuyoruz”ÜÇLER MARKET YÖNET‹M KURULU BAfiKANI

CEMAL PARLAK:

2009’da yaflanacak olas› bir krize karfl› Üç-ler Market olarak haz›r›z. Biz çok kontrol-lü büyüyoruz, bu yüzden krizin bizi çok

da fazla etkileyece¤ini dü-flünmüyorum. Harcamalar›-m›z› kontrol alt›nda tutuyo-ruz. Ayr›ca sürekli envanteryap›yoruz. Bu flekilde kon-trollü büyümeye çal›fl›yoruzve personel yat›r›mlar›m›zadevam ediyoruz…

“En büyük riskdöviz kurlar›ndakiyükseliflte” M.Ü. ‹KT‹SAD‹ VE ‹DAR‹ B‹L‹MLER FAKÜLTES‹

‹KT‹SAT BÖLÜMÜ Ö⁄RET‹M ÜYES‹

DOÇ. DR. ERHAN ASLANO⁄LU:

Marmara Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bi-limler Fakültesi ‹ktisat Bölümü Ö¤retimÜyesi Doç. Dr. Erhan Aslano¤lu Türki-

ye’nin temel makro ekonomik göstergelerindeözellikle büyümeye iliflkin bozulma oldu¤unungörüldü¤ünü, büyümenin üçüncü çeyrekte s›-f›r ya da s›f›ra yak›n rakamlarda gerçekleflebi-lece¤ini söyledi. Büyümenin yavafllamas›n›nher zaman ifl dünyas›n› kayg›land›rd›¤›n› vur-gulayan Aslano¤lu bu durumun istihdam aç›-s›ndan, karl›l›k aç›s›ndan, yeni yat›r›m yapmaaç›s›ndan beklentileri kötü etkiledi¤inin alt›n›çizdi. Döviz kurlar›ndaki yükseliflin en büyükrisk oldu¤una dikkat çeken Erhan Aslano¤lu“Dünya ekonomisinin uzun süreli bir daralmasürecine girmesi, Türkiye’nin bundan kaçama-mas› ve yüksek cari a盤› yüzünden uluslara-ras› finans sisteminin istikrara kavuflamamas›durumunda kurlarda yaflanacak yükselifl riskoluflturacakt›r. Dünya ekonomisinin istikrarakavuflturulamamas› sonucu bizim döviz kurla-r›m›zdaki patlama ve uzun süreli yavafllamaTürkiye’yi etkiler” dedi.

Stok maliyetlerinidüflürüyoruzK‹LER SATINALMA MÜDÜRÜ

ERDO⁄AN AKYÜZLÜ:

Yerel perakendecilerin 2009 krizine haz›r ol-du¤unu sanm›yorum. Perakende sektörü-nün özellikle finansman ve stoklar›n yap›-

lanmas› ve en verimli stok seviyesinin oluflturul-mas›, maliyetlerin düflürülmesi gibi çal›flmalar›nyap›lmad›¤› görülüyor. Özellikle sat›fllar›n düfl-

mesi nedeni ile toplam kar-l›l›¤›n düflmesine karfl›l›k,perakendecilik sektörü ma-liyetlerin düflürülmesi ko-nusunda yeterli çal›flmalar›yapm›yor. Yerli perakende-cilik sektörünün büyük birbölümü kriz yönetimi ko-nusunda bilgiye sahip de-¤il. 2009 krizine karfl›n ald›-

¤›m›z en önemli tedbirler stoklar›n azalt›larakstok maliyetlerinin düflürülmesi, enerji tasarru-fu, personel maliyetlerinin düflürülmesi gibitedbirler... fiirketin karfl›l›ks›z hiçbir borcununolmamas›na, art› parada kalmaya çal›fl›yoruz.Böylelikle kriz döneminde oluflacak f›rsatlar›de¤erlendirmek istiyoruz. 2009 krizi, daha çokinsanlar› psikolojik olarak etkileyerek sat›nalmagüdülerinin azalmas›na neden olacakt›r. ‹nsan-lar› sat›n almaya yöneltmek için gerekli çal›flma-lar›n tedarikçi ve perakendecilerle ortak yap›l-mas›n› gerekir. 2009 krizinin en az zararla buflekilde atlat›laca¤› düflüncesindeyim.

K‹M NEDED‹

Ald›¤›m›z enönemli tedbirler,

stoklar›nazalt›larak stokmaliyetlerinindüflürülmesi,

enerji tasarrufuve personel

maliyetlerinindüflürülmesi...

ERDO⁄ANAKYÜZLÜ

““

Karfl›l›ks›z çek say›s›milyonlarayaklaflt›.

KEMALÖZGEN

““

Temel makroekonomik

göstergeler,büyümeye iliflkin

bozulmaoldu¤unu

gösteriyor.

ERHANASLANO⁄LU

““

Dünyaya aç›lm›fl ve yabanc› ül-kelere ekonomik ba¤›ml›l›klar›yüksek bir Türkiye'yi bu krizin

vurmamas› düflünülemezdi bile… Gönülisterdi ki büyük holdinglerimiz dahil,tüm AVM'lerin, ulusal perakendecilerin,yerel perakendecilerin bilimsel Kriz Yö-netimi ›fl›¤›nda bu durumlar için B ve Cplanlar› olsun.. Ne yaz›k ki ülkemizdeyumurta kap›ya gelmeden uzun vadelistratejik haz›rl›k yapmak diye bir yakla-fl›m› pek görmeyiz. Onun yerine günü-birlik çareler üzerinde durulur. Örne-¤in, durgunlu¤a giren perakende sektö-rünün temsilcileri Birleflmifl MarkalarDerne¤i konsey toplant›s›nda (May›s2008) sektörün büyümesinin sürdürüle-bilmesi için aralar›nda AVM Dolulukoranlar›n›n oluflmad›¤› aç›l›fllarda ma-¤azalardan kira al›nmamas› önerilmiflti.Bugün AVM'lerin yüksek kiralar›na kar-fl› ç›k›fllarla birlikte, yüzde 50 indirim is-teme ve kepenk indirmeye kadar varannoktalara gelinmifltir…

Bu ba¤lamda her fleyden önce“kriz”in anlam›n› ya da nedenini ve son-ra da tan›m›n› iyi düflünmek gerekir.Herkes iyi bilmelidir ki bu krizin anlam›,dünyay› saran açgözlülükten baflka birfley de¤ildir. Amerikal›, Avrupa'l› pazar-lama hocalar› dahil bizim gibi saf hocalary›llard›r kazan-kazand›r esas›na dayal›De¤er Ça¤›'ndan söz ederken, aç gözlübaz› dünya devlerinin ve onlar›n Türkiyedahil dünyaya yayd›klar› açgözlülükkültürünün ne gibi sonuçlar verece¤inibafltan iyi kestiremiyorduk ya da bildi¤i-miz halde onlar› de¤ifltirmek ad›na yaz›p

çiziyorduk… Bütün dünyan›n tan›k ol-du¤u gibi ve ne yaz›k ki bedelini bütündünyaya ödetecekleri açgözlülük bu kezönce onlar› vurdu... Ayr›ca, söz konusumortgage ve sonraki finansal çalkant›larolmadan önce de, ülkemizdeki yerel pe-rakendeciler bir yana, ülkesel peraken-deciler de birer birer yay›lmac› küreselfirmalara sat›lmaya bafllam›flt›… O za-manlar biz bunun da bir kriz oldu¤unuve s›ran›n yerel perakendecilere de ge-lece¤ini söylüyorduk ama anlatam›yor-

duk. Asl›nda kimse de fazla kayg›lanm›-yordu. Bugün durum daha da vahimdir.Perakendeciler bir yana, birçok fabrika-lar kapanmakta, iflsizlik giderek artmak-ta, dövizin ve enerji fiyatlar›n›n yüksel-mesiyle maliyetler de yükselmektedir.Zaten k›s›tl› yaflayan halk›m›z›n büyükço¤unlu¤u Bat› literatüründe GönüllüSade Yaflam denilen k›s›tl› harcama dö-nemine girmifltir… Bundan böyle deuzun süre harcamalar›n› k›sacakt›r…

Büyük firmalar bu koflullarla bafle-

DOSYA

■ PROF. DR. ÖMER BAYBARS TEK

42 PERDER

DEU ‹flletme Bölümü Ö¤retim Üyesi http:/web.deu.edu.tr/baybars

YEREL PERAKENDEC‹M‹Z 2009’DAK‹ KR‹ZE HAZIR MI?

HER fiEYDEN ÖNCE “KR‹Z”‹N ANLAMINI YA DA NEDEN‹N‹ VE SONRA DATANIMINI ‹Y‹ DÜfiÜNMEK GEREK‹R. HERKES ‹Y‹ B‹LMEL‹D‹R K‹, BU KR‹Z‹NANLAMI, DÜNYAYI SARAN AÇGÖZLÜLÜKTEN BAfiKA B‹R fiEY DE⁄‹LD‹R.BÜTÜN DÜNYANIN TANIK OLDU⁄U G‹B‹ VE NE YAZIK K‹ BEDEL‹N‹ BÜTÜNDÜNYAYA ÖDETECEKLER‹ AÇGÖZLÜLÜK BU KEZ ÖNCE ONLARI VURDU.

demezken küçük ya da yerel peraken-decilerimiz ne yapacaklard›r? Ne yap-mal›lar?.. Bize göre yerel perakendeci-ler ülkemizin çok önemli ulusal kaleleri-dir. Kuflkusuz, bir iki tane ülkesel pera-kendecimiz ile yüzlerce yerel peraken-decimizin almas› gereken önlemler var-d›r. Böyle k›sa bir dergi yaz›s› içinde bukonuda söylenecek her fleyin söylenme-si do¤ald›r ki mümkün de¤ildir. Ülkeninekonomi kurmaylar›n›n dünyadakitrendleri iyi izlemediklerini y›llard›r bi-liriz… Perakendecilik alan›nda dünya-daki trendlerle ilgili çok konferans ver-miflimdir. Ama o trendlerin iflaret etti¤itehlikeler zaman›nda ilgililerde yeterin-ce heyecan ya da kayg› yaratamam›flt›r..Hatta medyadan ve özel duyumlardan,büyüklere özenerek baz› yerel peraken-decilerimizin de marka sermayeleriniart›rarak iflletmelerini sat›fla haz›rlam›flolduklar›n› biliyoruz. Ama ço¤u yerelperakendecimiz bu moda olan “sat›fl”fikrine “dertsiz bafl›m” misali s›cak bak-mam›fllard›r ve çok da iyi etmifllerdir…

fiimdi durum daha da de¤iflmifltir.Yerel perakendecilerimizin ülkesel pe-rakendecilerde fazla olmayabilen, enönemli avantajlar›, tüketicilere her ba-k›mdan daha yak›n olmalar› ve onlar›iyi tan›malar›d›r. Esasen yerel peraken-decilerimizin hemen hemen hepsi, bel-ki de atalardan kalma, bir tedbirlilikiçinde hareket etmeyi bilen, sanal vekolayc› bir alem olan finansal sektörefazla bulaflmam›fl insanlar›m›z taraf›n-dan yönetilmektedir... Yerel peraken-deciler kifliselli¤in a¤›r bast›¤› iflletme-

May›s 2008'de Divan Otel'de Arçelik Genel Müdürü AkaGündüz Özdemir, Türkiye Pazarlama Derne¤i YönetimKurulu Baflkan› Tunç Erem, Ö¤retim Üyesi, Doç. Dr. EsraGençtürk, Doç. Dr. Serdar Pirtini'nin kat›l›mlar›yla yapt›¤›m›z2008 y›l›nda Türkiye Ekonomisi ve Pazarlama Yönetimi'nde

Yeni Stratejiler panelinde zaten krizi tart›flm›flt›k. O zamankriz henüz dünya devlerini f›rt›nalarla y›kmam›flt›… Ama büyük krizin Amerika'y›s›k s›k y›kan gerçek tayfunlar, hortumlar gibi h›zla yaklaflt›¤› da biliniyordu.Y›llard›r söylerim... Küreselleflmeyle birlikte art›k Anadolu'mun en uzakköflesindeki küçük bir dükkan›n bile “bana bir fleyolmaz” diyemeyece¤i bir dünyada yaflar olduk.

21

PERDER 43

ARAfiTIRMALARA GÖRE RESESYONDA VEYA KR‹ZLERDE TÜKET‹C‹LERKAYBOLMAZLAR AMA DAHA ‹HT‹YATLI DAVRANMAYA BAfiLARLAR. ZATENKISITLI YAfiAYAN HALKIMIZIN BÜYÜK CO⁄UNLU⁄U BATI L‹TERATÜRÜNDEGÖNÜLLÜ SADE YAfiAM DEN‹LEN KISITLI HARCAMA DÖNEM‹NE G‹RM‹fiT‹R.BUNDAN BÖYLE DE UZUN SÜRE HARCAMALARINI KISACAKTIR.

»

ler olduklar› için ayr›ca ulusall›¤›, mes-lek heyecan›n› ve onurunu içlerindeçok güçlü hissederler… Bu avantajlar›niyi dan›flman ve klavuzlarla birlikte iyiiyi kullan›lmas› önemlidir. Klavuzlardo¤ru iseler, onlara en iyi yolu göstere-ceklerdir. Yol, bilimin bilimsel araflt›r-malar›n yoludur. Örne¤in araflt›rmalaragöre resesyonda veya krizlerde tüketi-ciler kaybolmazlar bir yere gitmezlerama daha muhafazakar ya da ihtiyatl›davranmaya bafllarlar. Tüketiciler krizortamlar›nda ucuz mallara yönelir amakrizden ç›k›nca pahal› ürünlere geçerler(‹kame Etkisi). Bu etki fiyat endeksleriarac›l›¤› ile ölçümlenebilmektedir. Tü-keticiler krizde büyük marketler yerineküçük yerel dükkanlardan al›flverifli ter-cih ederler ve kendi kendine yap›lacak,haz›rlanacak ürünlere (DIY) ürünlereyönelip tasarruf sa¤lama e¤ilimi göste-rirler. Daha ucuz, tan›nmam›fl veya ye-rel markalara kayarlar, dökme ambalaj-s›z, markas›z mal al›mlar›na giderler,dükkan dükkan dolaflarak ucuzu arar-lar, daha ucuz olan ikame mallar›na (ör-ne¤in, etten tavu¤a, bal›¤a vb) geçer-ler… Yerel perakendecilerimizin bu du-rumda, basit ambalajl›, hatta dökmeürünlere, fonksiyonel ürünlere, de¤erve bilgi tafl›yan pazarlama iletiflimlerine

kaymalar›nda yarar vard›r. Çünkü tüke-ticiler de böyle istemektedir.

Firmalar durgunluk ve resesyon or-tamlar›nda daha az girdi ile daha çokfley yapmak isterler ve Bütünleflik Pa-zarlama özel önem kazan›r. Bu durum-da yerel perakendecilerimizin de bile-ce¤i gibi, t›pk› kifliler veya aileler gibiöncelikle enerji olmak üzere her fleydentasarrufla ifle bafllanmas› gerekiyor. Da-ha sonra tedarik ve lojistik maliyetleri-nin ve de sat›fl giderlerinin düflürülmesiiçin ciddi bilimsel önemler al›nmas› ge-rekiyor. Bu ortamda tüketiciye güvenve kontrol hissi verilmesi, yetkilendir-meye gidilmesi ve fiyattan çok de¤erea¤›rl›k verilmesi önem kazanmakta-d›r… Yine, firmalar›n kendi durumlar›-na göre ayr› ayr› stratejiler gelifltirme-leri gerekir. Örne¤in, 2000'li y›llarda hi-permarketler ve süpermarketler dur-gunluk / kriz karfl›s›nda faizsiz taksit ya-ni veresiye dönemi bafllatt›lar. Örne¤in,lojistik ve tedarik konusuna firmalararas›nda hatta rakip yerel marketlerlebirlikte bile ortak sat›n alma, tafl›ma vbiflbirlikleri önerilebilir.

Daha da önemlisi, tüketicilerle bire-bir iletiflime, konuflmaya ve onlara üs-tün hizmete devam etmeye önem veril-mesi gerekmektedir. Çapraz sat›fl ve ek

sat›fla çal›flmak, mümkünse baz› ürün-lerde daha yüksek fiyatl› ürünlere yön-lendirmeye çal›flmak da düflünülebile-cek baz› önlemler aras›ndad›r. Ayr›ca,sad›k ya da devaml› müflterilerin dahaiyi izlenip, daha s›k› iliflkiler geliflti-rip,onlara özel olanaklar sa¤lanmas› daönem kazan›r. McDonald's ABD CE-O'su Ed Rensi “Durgunluk dönemindeiflçi ç›karma ve pazarlama harcamala-r›nda k›s›nt› yanl›flt›r. K›sa dönemde buönlemler kârl›l›¤› art›rsa da uzunönemde geri teper ve pazar pay›n›olumsuz etkiler” diyor. Çünkü 1990'dabunu yapt›klar›nda Pazar paylar›n› ünlüMeksika kökenli fast-food restoranla-r›ndan Taco Bell'e kapt›rm›fllard›r. Öyleanlafl›l›yor ki bundan böyle tüm ülkede-ki firmalar ve insanlar gibi yerel pera-kendecilerimiz de çok dikkatli hareketetmek durumunda kalacaklard›r. Neyaz›k ki tehlike, finansal sektördeki birk›s›m kifli ve gruplar d›fl›nda, birçok ki-fli ve kuruluflun kontrolü d›fl›nda dahaçok d›flar›dan t›pk› tayfunlar gibi ülke-mize gelmifltir. Yerel perakendecileri-miz bu giriflimleri, finansal oyunlarlade¤il, binbir emekle, cesaretle, al›nla-r›n teriyle kurmufl ve bu noktalara ge-tirmifllerdir. Bu koflullar alt›nda hükü-metin hiçbir fley için de¤ilse bile, sos-yal istikrar, rekabetin ve tüketicinin ko-runmas› aç›s›ndan yerel perakendecile-rimizi aktif olarak dinleyip, onlar›n s›-k›nt›ya düflmemeleri için gereken hertürlü deste¤i vermeyi flimdiden planla-mas› gerekmektedir.

44 PERDER

RESESYON ORTAMLARINDA BÜTÜNLEfi‹K PAZARLAMA ÖNEM KAZANIR. BUDURUMDA YEREL PERAKENDEC‹LER‹M‹Z‹N, ÖNCEL‹KLE ENERJ‹ TASARRUFU ‹LE ‹fiEBAfiLAMASI GEREK‹R. TEDAR‹K VE LOJ‹ST‹K MAL‹YETLER‹N‹N, SATIfi G‹DERLER‹N‹NDÜfiÜRÜLMES‹ ‹Ç‹N C‹DD‹ B‹L‹MSEL ÖNLEMLER ALINMASI GEREK‹YOR.

DOSYA

AMER‹KAN BANKALARINDA DEPREM OLDU

Merkez üssü Amerika olan büyükbir bankac›l›k depremi oldu. 2008 y›l›-n›n son çeyre¤i dünya ekonomisini sal-layacak büyüklükte bir bankac›l›k skan-dal› yaflad›. Yaflanan bu krizin sorumlu-su Amerikan kapitalizminin çok parakazanma h›rs›yd›.

Amerikan bankalar› son on y›lda da-ha çok para kazanmak için ipotekli kre-di porföylerini deliler gibi büyüttüler.Daha sonra bu portföylerini garanti gös-tererek ipote¤e dayal› menkul k›ymet-ler ihraç ederek bu ka¤›tlar› paras› bololan yat›r›mc›lara yüksek verim vaade-derek satt›lar. Yaratt›klar› nakit ile yeniipotekli krediler verdiler. Ve yenidenyeni ipotek garantili ka¤›tlar ç›kart›p

bunlar› da satt›lar. Amerika, ka¤›t sata-rak dünyadadaki tasarruflar› ve birikmiflparalar› kendi ülkesine çekmeyi baflard›.

B‹R KOYUNDAN BEfi POST ÇIKARTTILAR

Amerikan bankalar› ve finans ku-rumlar› bir koyundan bir post ç›kart-mak yerine befl post ç›kartm›fl gibi yap-t›lar ve her bir postu da sat›p paras›n›ülkelerinde kulland›lar. ‹potek kredilerigeri ödenmemeye bafllay›nca ve bat›kkrediler art›nca, yapt›klar› ka¤›t sihir-bazl›¤› meydana ç›kt›. Bu ka¤›tlar› sat›nalan dünyan›n di¤er ülkelerindeki ban-kalar, finans kurumlar› ve fonlar zararettiler. Mali krize girdiler.

Bankalar› mali krize giren bir çok ül-ke bankalar›n› devletlefltirmek zorunda

kald›. Baz› ülkelere devlet, mevduatayüzde 100 garanti vermek zorunda kal-d›. Baz› ülkelerde mevduat garanti s›n›r›iki kat›na ç›kar›ld›. Devletler bankalar›n›kurtarmak zorunda kald›. Amerika yinebir servet transferi yapm›fl oldu.

Dünyada yüksek petrol fiyatlar›n-dan ve büyüyen ekonomilerden baflkaülkelerin kazand›klar› paralar›, ka¤›t si-hirbazl›¤› ile Amerika kendi ülkesineçekti ve bu paralar› kulland›. Sonra dabu ka¤›tlar›n de¤erlerini düflürüp ka¤›t-lar› sat›n alan ülkelerin varl›klar›n› bu-harlaflt›rm›fl oldu.

DEPREM DALGALARI TÜRK‹YE’Y‹ VURACAK

Olan oldu. fiimdi merkez üssü Ame-rika olan bu ekonomik depremin dalga-lar› tüm dünya ülkelerini birer birervurmaya bafllad›. Bu dalgalar ülkemizede gelmeye bafllad›. Bankalar›m›z tedbirolarak kredilerdeki büyümelerini yavafl-latt›, baz›lar› da durdurdu. Faiz oranlar›yükseldi. Döviz kurlar› artt›. ‹thalatç›iflini küçültmek zoruda kald›. Yurt d›fl›n-dan gelen talepler azald›¤› için ihracat-ç›lar›n ihracat rakkamlar› da azald›. Pi-yasada kimse kimseye borcunu zama-n›nda ödemek istememeye bafllad›. Bü-yük flirketler küçük flirketleri ezmeye veonlara zaman›nda ödeme yapmamaya,siparifllerini düflürmeye bafllad›. TürkiyeAmerika krizinden dolayl› da olsa olum-suz etkilenmeye bafllad›. Merkez üssüAmerika olan bu depremin birinci dal-gas› bankalar› vurdu. Bankalarda bafl-

DOSYA

■ BÜLENT fiENVER

KRIZDEN KENDINIZI KORUYUN

46 PERDER

Yenilik, yarat›c›l›kyapabilece¤iniz ve krizdenparlayarak ç›kabilece¤inizimkanlar› göz ard› etmeyin.Ekonomi iyi giderkenyapamayaca¤›n›z ifltekliflerini, sat›nalmatekliflerini kriz dönemindeyapabilirsiniz. Krizdönemlerinde uygun flartlar ile ticariiflbirlikleri yapabilir, varl›klar›n›z›

art›rabilirsiniz, giremedi¤inizpiyasalara girebilirsiniz.

F›rsat yakalaman›n tam zaman›

Bo¤aziçi Üniversitesi Ö¤retim Üyesi, Pamukbank Eski Genel Müdürü

layan önlem pakedi uygulamalar› daikinci dalga olarak reel sektörü vurma-ya bafllad›. Üçüncü dalga henüz gelme-di. Reel sektörün uygulamaya bafllaya-ca¤› önlemler nedeniyle üçüncü dalgada vatandafl›, yani hepimizi vuracak.

KR‹Z K‹MLER‹ VURACAK?

Kriz herkesi vuracak. Büyük eko-nomik krizlerin faturas›n› muhakkakbirileri öder. Krizin boyutlar›na ve çe-flidine göre krizin faturas›n› kimin öde-yece¤i belli olur. Bu sefer krizin fatu-ras›n›n adresi iki de¤iflik kesim olacak.Birinci adresi çok büyükler ve ikinciadresi ise küçükler olacak. Banka bor-

cu yüksek, sermayesi za-y›f, k›sa sürede fazla büyümüfl baz›dev kurulufllar ile eskiden beri maliyap›s› bozuk olan ve zar zor yürüyenbüyük kurulufllar bu deprem dalgas›n-dan büyük hasar alacaklar.

Çok ufak flirketler ise bu büyükdeprem dalgalar›n›n yarataca¤› tusu-nami içinde tutunamay›p kay›p gide-cekler. Ayakta kalabilenler, sa¤lam birdala tutunabilenler, emniyetli bir damaç›k›p bekleyebilenler ve kendilerinikurtarmaya gelen helikoptere binebi-lenler olacak.

KR‹Z‹ FIRSATA ÇEV‹R‹N

Yenilik, yarat›c›l›k yapabilece¤inizve krizden parlayarak ç›kabilece¤inizimkanlar› göz ard› etmeyin. Ekonomiiyi giderken yapamayaca¤›n›z ifl teklif-lerini, sat›nalma tekliflerini kriz döne-minde yapabilirsiniz. Kriz dönemlerin-de uygun flartlar ile ticari iflbirlikleriyapabilir, varl›klar›n›z› art›rabilirsiniz,giremedi¤iniz piyasalara girebilirsiniz,yapamad›¤›n›z karlar› yapabilirsiniz.Önce krizden korunun sonra da kriziflirketiniz için f›rsata çevirin. Dünyadönmeye devam edecek...

KR‹ZDEN NASIL KORUNMALI?

fiirketlerin krizden en az zarar görmele-ri için YEK uygulamalar› gerekecek.■ Y - YOKET■ E - ERTELE■ K - KÜÇÜL

Y - YOKETfiirketler kriz döneminde afla¤›dakiler-den neleri yokedebileceklerini tesbitedip bir an önce yoketme operasyonu-na bafllamal›d›r.• Gereksiz masraflar, giderler• Yüksek maliyetli operasyonlar• Fazla personel• Yaras›z personel• Kars›z ifller• Zarar veren müflteriler• Pahal› uygulamalar• Yüksek faizli krediler• Yüksek riskli iliflkiler

E - ERTELEfiirketler bu zor dönemde afla¤›daki ko-nular› ertelemeyi düflünmelidirler.• Yat›r›m kararlar›n›• Nakit ç›k›fl› gerektiren ifllerini• Büyük harcamalar›n›• Ortaklara kar pay› da¤›tmay›• fiirket kazançlar›n› ifl d›fl›na ç›kartmay›• Riskli projeleri bafllatmay›

K - KÜÇÜLKriz döneminde flirketler küçülmeyibaflar›s›zl›k olarak görmemelidirler.Krizden küçülerek kurtulup, kriz son-ras› yeniden büyümek için enerji topla-yabilirler. fiirketler afla¤›daki konular-da küçülmeyi de¤erlendirmelidirler.• Bütçeyi küçültmek• Stoklar› küçültmek• Banka borçlar›n› küçültmek• Ticari alacaklar› küçültmek• Müflteri portföyünü küçültmek• Üretimi küçültmek

iriz dönemleri ayn› zamandaf›rsat dönemleridir. fiirketler krize

yenilmemek için tedbir al›rken birtaraftan da bu krizde kendilerine bir

f›rsat do¤ar m› diye de araflt›rmaiçinde olmal›d›rlar. fiirketlerin

krizden en az zarar görmeleri için YEK uygulamalar› gerekecek. Yani

Y - Yoket, E - Ertele, K - Küçül...

PERDER 47

K

DOSYA

48 PERDER

ABD’de bafllayan ve tüm dün-yay› etkisi alt›na alan ekono-mik krizin yank›lar› gün geç-

tikçe art›yor. Yaflanan ekonomik krizeTüketiciler Birli¤i Genel Baflkan› Na-z›m Kaya’dan da tepki geldi. Kaya, ko-nuyla ilgili olarak flu aç›klamalar› yap-t›: “Tüketiciler Birli¤i, 2007 Haziranay›ndan itibaren gerek ulusal ekono-mide, gerekse küresel ekonomide2008 Eylül itibariyle sorun yaflanaca-¤›na iliflkin uyar›lar›n› sürekli olarakyapt› ve yaklaflan sorunlara dikkatçekti. Nitekim ABD finans sektöründebafl gösteren kriz, 2008 Eylül tarihin-den itibaren tüm dünyay› etkisi alt›naalan bir insanl›k sorunu haline dönüfl-tü. Ve halen bu sorunun nas›l çözüle-ce¤i, etkisinin ne olaca¤› konusundaöngörüde bulunulmuyor. Bu neden-den dolay› hem yol gösterici, hem deyaflanan sorunun tüketici penceresin-den nas›l göründü¤ünün ortaya kon-mas› için ‘Krizin Raporu 1 Kas›m2007-1 Kas›m 2008’ bafll›kl› bir raporhaz›rlad›k ve kamuoyu ile paylaflt›k.”

Tüketiciler Birli¤i Genel Baflkan›

TÜKET‹C‹LER B‹RL‹⁄‹, ABD’N‹NF‹NANS SEKTÖRÜNDE BAfiLAYANVE TÜM DÜNYAYI ETK‹S‹ ALTINAALAN KR‹ZLE ‹LG‹L‹ OLARAK“KR‹Z‹N RAPORU, 1 KASIM 2007/1KASIM 2008” BAfiLIKLI RAPORUNUYAYIMLADI.

Tüketiciler Birli¤i Genel Baflkan› Naz›m Kaya, Avukat M. Bülent Deniz ve Baflvuru Merkezi Baflkan› Ayd›n A¤ao¤lu

TÜKET‹C‹LER B‹RL‹⁄‹KR‹ZE CÖZÜM SUNDU!.

PERDER 49

Naz›m Kaya, Tüketiciler Birli¤i EskiGenel Baflkan› ve Tüketici Haklar› Uz-man› Av. M. Bülent Deniz taraf›ndanhaz›rlanan raporda, yaflanan sorunlarele al›nd›. Krizden en az flekilde etki-lenmek ve dahas› bu sorunun toplum-sal bir patlamaya dönüflmesini engelle-mek için acil olarak al›nmas› gerekenönlemler, raporda flu flekilde s›raland›:

■ Kredi kartlar› konusunda yasaldüzenlemenin yap›lmas›,

■ Enerji ve di¤er zorunlu tüketimkalemlerinin fiyatlar›nda indirimi sa¤-layacak yasal ve vergi indirimi düzen-lemelerinin gerçeklefltirilmesi.

■ Yine bu zor zamanlarda toplum-sal dayan›flma ruhunu diri tutulmas›,tüketici olarak bilinçli ve tasarrufu ön-celeyen tüketime önem verilmesi.

KR‹Z ENGELLENEB‹L‹R M‹YD‹?

“Finans sektöründe bafllayan ve ra-porun yaz›ld›¤› günlerde reel sektörü deetkisi alt›na alan süreçte, dünya ekono-misinde resesyonun varl›¤› net olarakkabul edilmiyordu” diyen TüketicilerBirli¤i Genel Baflkan› Naz›m Kaya, “Ara-dan geçen 12 ayl›k dönemde, baflta ABDolmak üzere dünya ekonomisine yön ve-ren tüm ülke ve ilgili kurulufllar›n uygu-lamaya koyduklar› önlemlerin birkaçgün, hatta sadece birkaç saat süren

olumlu etkisinin ard›ndan, yaflanmaktaolan ‘domino efekti’ni engelleyemedi¤i,sonuçta hiçbir faydan›n sa¤lanmad›¤›ortaya ç›kt›” aç›klamas›n› yapt›. Kaya,“bilinen tüm çarelere baflvurulmas›na,yüz milyarlarca dolarl›k önlem paketleri-nin uygulamaya konulmas›na ra¤menönce finans, ard›ndan reel sektördeki

dünya devleri iflas etmeye bafllad›. Gelifl-mifl ve geliflmekte olan tüm ülke ekono-milerinde krizin ötesinde çöküfller mey-dana geldi. Gelinen noktada, yaflanan sü-recin bilinen önlemlerle engellenemeye-ce¤i kabul edilmeli ve bu aflamada yenidünya düzenine iliflkin mimari tasar›mla-r›n uygulamaya konulmas› gerekli” dedi.

Nereden, nereye gelindi?Rapor, 1 Kas›m 2007 - 1 Kas›m 2008 tarihleri aras›ndaki zamandilimi esas al›narak haz›rland›. Bu iki zaman aral›¤›nda, tüketiciyiilgilendiren baz› kalemlerdeki de¤iflimler flu flekilde gerçekleflti:

Tüketiciler Birli¤i’nin haz›rlad›¤› raporda, ekonominin temel dina-miklerinden biri olan “talep”in sa¤l›kl› ve sürdürülebilir flekildeoluflturulmas› ve “talep” sahibinin korunmas›n›n ekonominin di-¤er tüm bileflenlerini de olumlu yönde etkileyece¤i belirtildi.

Kas›m 2007 Kas›m 2008 Art›flDo¤algaz 0,5275 YTL 0,9169 YTL % 74Elektrik 0,1036 YTL 0,1657 YTL % 62.5Su 1,70 YTL 4,26 YTL % 250Mazot 2,59 YTL 2,86 YTL % 23Ekmek (kg) 2,50 YTL 2,85 YTL % 14Asgari Ücret (Net) 419,15 YTL 457,63 YTL % 9USD 1,17 YTL 1,53 YTL % 30.76EURO 1,69 YTL 1,96 YTL % 15.97TÜFE (Y›ll›k) % 11.99

Dergimizin bu ayki kapak konu-su “Yerel Perakendeciler2009'a Haz›r M›?” Bu konuyu

düflündü¤ümüzde hemen hemen her-kesin akl›na kriz, krizi en az hasarla at-latabilmek ve rekabet ortam›nda ayak-ta kalabilmek için neler yap›lmas› ge-rekti¤i geliyor. Neler yap›lmas› gerek-ti¤i konusunda da hemen tasarruf ted-birleri ön plana ç›k›yor, gereksiz görü-len harcamalar veya yat›r›mlar rafakald›r›l›yor, finansman tedbirleri al›n›-yor, nakit ak›fl› daha s›k› denetlenmeyebafll›yor ve sermaye korunmaya çal›fl›-l›yor. Sermaye denilince akla ilk olarakpara, finansman gibi kelimeler geliyor.Fakat özellikle hizmet sektöründe art›kbir flirketin en önemli sermayesinin fi-nans de¤il ‹NSAN oldu¤u biliniyor.E¤er siz de bu krizi en az zarar ile at-latmak ve rekabette ayakta kalmak is-tiyorsan›z, flirketinizin en de¤erli ser-mayesi olan ‹NSAN SERMAYES‹'ni et-kin ve verimli olarak kullanmal›s›n›z.Bunun için çal›flanlar›n›za liderlik edin.Kriz yönetiminde genellikle “liderlik”kelimesi çok kullan›l›r, ancak krizde li-derlik nas›l yap›lmal›d›r sorusuna pekcevap verilmez. ‹sterseniz gelin size,kriz durumlar›nda bir hizmet sektörüflirketi yönetiminin ‹NSAN SERMAYE-S‹NE liderli¤i nas›l yapmas› gerekti¤i-ni anlatmaya çal›flay›m.

B‹R‹NC‹ VE EN ÖNEML‹ KURAL: ‹NSAN SERMAYEN‹ZE GÜVEN‹N

Sizi bugünlere getiren ne flirketin

finansal sermayesi, ne flirket sahipleri-nin ak›llar› ne de pazarlad›¤›n›z hizmetve ürünlerdir, sizi bugünkü baflar›lar›-n›za getiren ÇALIfiANLARINIZDIR.Kriz dönemini de onlarla birlikte tak›molabildi¤iniz ölçüde atlatacaks›n›z. On-lara güvenebilmek için öncelikle onla-r›n güvenini kazanman›z gerekmekte-dir. Onlar›n güvenini, onlara zaman›n-

da, eksiksiz ve do¤ru bilgi vererek ka-zanabilirsiniz. Kriz dönemlerinde çal›-flanlar›n›z ile birlikte yapt›¤›n›z toplan-t› say›lar›n› art›r›n, onlara -kötü de ol-sa- tüm bilgileri do¤ru ve eksiksiz ve-rin, yönetimin düflündüklerini payla-fl›n, negatif enerjili dedikodular›n önü-ne ancak bu flekilde geçersiniz. Alaca-¤›n›z tüm hofl olmayan kararlar› -tasar-

DOSYA

■ YARD. DOÇ. DR. TUNÇ BOZBURA

50 PERDER

BBaahhççeeflfleehhiirr ÜÜnniivveerrssiitteessii EEnnddüüssttrrii MMüühheennddiissllii¤¤ii BBööllüümm BBaaflflkkaann››

KRIZDE INSAN SERMAYESI FAKTÖRÜ

“YEREL PERAKENDEC‹LER 2009’A HAZIR MI?” SORUSUNA FARKLI B‹R BAKIfi AÇISINDAN CEVAP... YARD. DOÇ. DR. F. TUNÇ BOZBURA, ‹NSAN SERMAYES‹N‹N ÖNEM‹N‹ VE YÖNET‹M‹N‹ PERDER’E ANLATTI.

ruf tedbirleri ve benzeri- onlarla birlik-te almaya çal›fl›n, onlar›n konuyu alg›-lamalar›n› sa¤lay›n, iletiflimi en üst se-viyeye ç›kar›n. Ayn› zamanda her top-lant›da ve s›k s›k çal›flanlar›n›z›n fikir-lerini al›n, iyi oldu¤una inand›klar›n›z›hemen hayata geçirin, kemer s›kmakararlar›n› onlarla birlikte al›n ve on-larla birlikte bunu yafla-y›n. Ama her zaman,krizden ç›k›p düzlü¤evard›¤›n›zda kazana-caklar›n›z› PAYLAfiA-CA⁄INIZ vaadini verin vebunu mutlaka GERÇEKLEfi-T‹R‹N. Unutmay›n ki, lider ancakpeflinde kendisini gönüllü olarak izle-yenler varsa gerçek liderdir. Çal›flanla-r›n›z›n sizi gönüllü olarak izlemeleriniistiyorsan›z, güvenlerini kazan›n vesonra siz onlara güvenin.

‹K‹NC‹ KURAL: TAKIM OLAB‹LMEK

Krizi az zararla atlatman›n yolu bi-reysellikten geçmez. Krizi ancak onatopyekün karfl› koyarak yenebilirsiniz.Bu nedenle birlikte çal›flma kavram›n›organizasyonun kültürüne çok iyi sok-mal›s›n›z. Tüm süreçlerinizde birlikteçal›flma, birlikte hedef belirleme ve bir-likte karar vermeye dikkat edin. Tümçal›flanlar tek bir tak›m olduklar›ndahiçbir krizden korkmay›n; ama flunu daunutmay›n, tak›m›n moralini en kolaybozan tak›m üyelerinden baz›lar›n›n ta-k›mdan kendi istekleri d›fl›nda ayr›lma-

lar›d›r. K›saca kriz durumlar›nda tak›mçal›flan›n› iflten ç›karmak çok tehlikelisonuçlar do¤urabilir. Bu nedenle ile ifl-ten ç›karma ilk baflvurulan de¤il en sonbaflvurulan önlem olmal›d›r.

ÜÇÜNCÜ VE SON KURAL: DE⁄‹fi‹ME AÇIK OLMAK

Krizler farkl› bir aç›dan da bak›ld›-¤›nda birçok f›rsatlar› da içinde bar›n-d›r›r. Bu f›rsatlar› de¤erlendirebilmekiçin organizasyonun DE⁄‹fi‹ME AÇIK

olmas› gerekir. Kriz s›ras›nda ifl süreç-lerinizi çal›flanlar›n›z ile birlikte gözdengeçirin. Hiyerarfliyi, çok s›k kontrolü,size maliyet yaratan, hantal ve zamanharcayan faaliyetleri yok edin; ifl sü-reçlerinizi daha basit, az maliyetli veh›zl› hale getirin. Bunu yapabilmekiçin, çal›flan›n›za güvenmek, tak›m ola-rak çal›flmay› benimsemek ve organi-zasyon içi iletiflimi çift tarafl› olarak -çal›flan/yönetici ve yönetici/çal›flan- et-kin ve verimli k›lmak gerekir. Bunlar›yaparsan›z inan›yorum ki tak›m›n›z ilebirlikte rekabette önde olacaks›n›z.

¤er siz de bu krizi en az zarar ile atlatmakve rekabette ayakta kalmak istiyorsan›z,flirketinizin en de¤erli sermayesi olan‹NSAN SERMAYES‹'ni etkin ve verimliolarak kullanmal›s›n›z. Bunun içinçal›flanlar›n›za liderlik edin. Kriz

yönetiminde genellikle “liderlik” kelimesi çok kullan›l›r.Ancak krizde liderlik nas›l yap›lmal›d›r sorusuna pek cevapverilmez. ‹sterseniz gelin size, kriz durumlar›nda bir hizmetsektörü flirketi yönetiminin ‹NSAN SERMAYES‹NEliderli¤i nas›l yapmas› gerekti¤ini anlatmaya çal›flay›m.

E

PERDER 51

Dünya ülkelerinin küreselleflmiflekonomik sistem içinde bira¤ac›n dallar› gibi birbirine

ba¤l› oldu¤unu, Amerika’da bafllayanbu kriz göstermifltir. Hiçbir ülke ken-disini bu krizden kurtaramam›flt›r. Herkonuda ortak hareket eden AvrupaBirli¤i ülkelerinin her biri kendi bafl›-n›n çaresine bakmak durumunda kal-m›flt›r. Kimse kimseyi dikkate alma-m›flt›r. Tüketim toplumu s›n›rlar›n›görmüfltür.

Krizin Türkiye’ye yans›mas› ise önceborsada ve daha sonra da döviz kurla-r›ndaki hareketlenmelerde görülmüfltür.

Öteden beri ülke olarak, kurumolarak ve nihayet birey olarak sorunla-r› alg›lamada, benimsemede ve önlemalmada hep geç kald›¤›m›z› düflünü-rüm. Olaylar› daha çok oluruna b›rak-mak ve sorun yuma¤› haline dönüflme-sini beklemek bizim genetik özelli¤i-miz oldu. Bu durumu yaflam›m›z›n heraflamas›nda görmek mümkündür. So-runlar› önceden görmek ve buna göreönlem almak, bizim pek ciddi olarakyapt›¤›m›z bir ifl de¤ildir. Sorunun al-g›lanmas› için önce can›m›z› ac›tmas›gerekiyor. Hasta olmadan doktora git-memek gibi bir durum, konu etti¤im.Hastalanmadan önlem almak, ac› çek-meyi engelledi¤i gibi tasarruf ve ra-hatl›k da sa¤layacakt›r.

Krizin can›m›z› ac›tmadan alg›lan-mas› ve önemsenmesinin ge-

rekli oldu¤una inan›yorum.Zaman›nda al›nmayan ön-lemler, sonradan daha pa-hal›ya mal oluyor. Bu ne-

denle krizin ekonomik vesosyal etkilerini iyi anlamak

gerekiyor. Uzun y›llar enflasyon dü-

zeltmesi görmeyen döviz kurlar›,pahal› enerji maliyetleri ve geçen y›la

kadar da yüksek hammadde fiyatlar›,özellikle g›da sanayinin d›fla yönelik faaliyetlerini s›n›rlam›flt›r. Birçok ürün-de dünya pazarlar›nda rekabet gücü-müz önemli ölçüde kaybolmufltur.

DOSYA

■ PROF. DR. MEHMET PALA

54 PERDER

Y›ld›z Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisli¤i Fakültesi

KRIZINALGILANMASI

KR‹Z‹N CANIMIZI ACITMADANALGILANMASI VEÖNEMSENMES‹N‹N GEREKL‹OLDU⁄UNA ‹NANIYORUM.ZAMANINDA ALINMAYANÖNLEMLER, SONRADAN DAHAPAHALIYA MAL OLUYOR. BUNEDENLE KR‹Z‹N ETK‹LER‹N‹ ‹Y‹ANLAMAK GEREK‹YOR.

Hemen tüm g›da sanayi kurulufllar›Euro veya Dolar cinsinden kredi alm›flve pek oynamayan döviz kurlar›ylaucuz finansman yakalam›fllard›r. Ancakflimdi kriz nedeniyle döviz kurlar›n›nyükselmesi ve YTL’nin yan›nda dövizkredi maliyetlerinin de artmas› ile iflde¤iflmifltir. G›da sanayiinde günümü-zün konusu budur.

Daha flimdiden supermarketlerdemüflteri yo¤unlu¤u azalmaktad›r. Öteyandan Amerikan ekonomisi yavaflla-maya bafllam›flt›r. AB ülkelerinin ençok ihracat yapt›¤› ülke Amerika oldu-¤undan, AB ekonomisi de bu durum-dan etkilenecek ve büyüme istenilendüzeyde olamayacakt›r.

Türkiye ihracat›n›n önemli bir bö-lümü (%50’si) ise AB ülkelerine yap›l-maktad›r. Böylece Türkiye’nin ihracat›ve ithalat› da h›z kesecektir. Bu daüretime yans›yacakt›r. Baflka bir ta-n›mlama ile, iflsizli¤e neden olabilecek-tir. ‹flte beni en çok rahats›z eden konuda, ortaya ç›kabilecek olan iflsizliktir.

Böyle dönemlerde özellikle üreti-me yönelik kurulufllar› korumak, acilsorunlar›n› çözmek ve desteklemekönem tafl›yor. Sanayinin kredi sorun-lar› çözülmeli, enerji maliyetleridüflürülmeli, geçici de olsa ihra-cat destekleri art›r›lmal›d›r. Geçkal›nmamal›d›r. Sanayi de bu dö-nemde dikkatli olmal›, çal›flanlar›kenetlenmeli ve tasarrufa yönel-melidir. Bu dönemde daha çok çal›fl›l-mal›, kurulufllar aras› diyaloglar da yo-¤unlaflt›r›lmal›d›r.

üresel kriz Amerika’dabafllad›¤›nda, dünyada pek çok ülke

kendi aç›s›ndan duyarl› davranmad›.Amerika’daki mortgage sisteminin

çökmesiyle, para piyasalar› etkilenmifl,önce sa¤lam duran bankalar

sars›lm›fl ve daha sonra da en güvenilir bankalarayakta kalamaz duruma düflmüfltür. Amerika asl›ndasuni olarak yarat›lm›fl bir kredilendirme sistemininkurban› olmufltur. Bu aflamada krizin fark›na var›lm›flve kurtarma operasyonlar› yap›lm›flt›r.

K

PERDER 55

“Kümeler son 40 y›ldan be-ri gerek akademisyenle-rin gerekse politika yap›-

c›lar›n›n ilgisini çekmifltir. ‘Küme’ olu-flumlar› özellikle Avrupa ülkelerindeçok eski y›llara gitmektedir. Ancak1970’lerden itibaren daha çok günde-me gelmifltir. 1980’lerden itibaren ül-keler aras›ndaki ticari s›n›rlar›n kalk-mas›, ister istemez küresel rekabeti deberaberinde getirmifltir. Bundan da ençok ülke ekonomilerinin ana omurga-s›n› oluflturan KOB‹’ler etkilenmifltir.Ayakta kalmalar› için verimlilikleriniartt›rmalar›, kendilerine yeni ifller ya-ratmalar›, inovasyona önem vermeleri,ülke d›fl›ndaki pazarlara ulaflmalar› ge-rekmektedir.

ULUSAL ENDÜSTR‹YEL KÜMELER

Harvard Üniversitesi Profesörlerin-den Michael Porter, Endüstriyel Kü-melenme konusunu akademik olarakele alan ilk kiflidir. Porter, 1990 y›l›ndayay›nlad›¤› ilk çal›flmas›nda “UlusalEndüstriyel Kümeler” üzerinde dur-mufltur. Endüstriyel bir kümeyi, “Birülkede konumlanm›fl ana oyuncular›ile, düfley (al›c›/sat›c›) veya yatay (or-tak müflteriler, teknoloji vb.) iliflkilerarac›l›¤› ile ba¤l› firmalar ve endüstri-ler” olarak tan›mlam›flt›r. Porter, ayr›cabir bölgede rakiplerin, müflterilerin vetedarikçilerin yo¤unlaflmas›n›n, küme-deki inovasyonu ve rekabeti arttraca¤›üzerinde durmufltur. Dolay›s›yla, fir-malar›n co¤rafi olarak yo¤unlaflmalar›

halinde kümelenme sürecinin baflar›yaulaflaca¤›n› ifade etmifltir. Bu görüflü-nün sonucunda ileriki y›llarda, kümele-ri daha genifl bir anlamda tan›mlam›fl-t›r: “Belirli alanda birbirine ba¤l› firma-lar›n ve kurumlar›n (üniversiteler gibi)co¤rafi olarak yo¤unlaflmalar›d›r.”

Birleflmifl Milletler Kalk›nma Örgü-tü (UNIDO) özellikle, geliflmekteki ül-kelerde kümelenme projelerine büyüke¤itim deste¤i vermektedir. UNI-DO’nun tan›m›na göre “Küme birbirleriile iliflkili veya birbirlerinin tamamlay›-c›s› olan ürünleri üreten ve satan kuru-lufllar›n sektörel ve co¤rafi temelde yo-¤unlaflmalar›d›r.” Bu suretle bu kuru-lufllar beraberce d›fl tehditlere maruzkal›rlar; ortaya ç›kan f›rsatlardan bera-berce yararlan›rlar.”

Yap›lan araflt›rmalar, kümelerin y›l-lar içinde üç aflamadan geçti¤ini gös-termektedir.

■ Bölgesel Kümeler: Küçük birco¤rafi alanda ayn› veya komflu endüs-triyel sektörler içinde “birbirine ba-¤›ml›” firmalar›n yo¤unlaflmalar›d›r.

■ Bölgesel ‹novasyon A¤›: Firma-lar aras›nda daha organize, anlaflmayadayal› iflbirli¤idir. Bu iflbirli¤i, firmala-r›n inovasyon faaliyetlerini cesaretlen-diren, normlar ve gelenekler arac›l›¤›ile gerçeklefltirilir.

■ Bölgesel ‹novasyon Sistemi: Bilgigelifltirmek ve yaymak için firmalararas›ndaki iflbirli¤idir. Bölgesel inovas-yon sistemi asl›nda, Porter’in dahasonra yapt›¤› geniflletilmifl küme tan›-

m› ile uyuflmaktad›r.

BÖLGESEL VE SEKTÖREL‹NOVASYON S‹STEM‹

Ülke KOB‹’lerinin küresel rekabetile bafl edebilmeleri için, hedeflemelerigereken küme yap›s› asl›nda bölgeselve sektörel inovasyon sistemidir. AR-GE’ye büyük önem veren, daima yeni-likçi ürünler üreten kümeler, arzu edi-len kümelerdir.

Yine kümeler üzerinde yap›lanaraflt›rmalar, kümelerin ortaya ç›k›fl›n-dan inifle geçifline kadar s›ras›yla bir-çok evreden geçti¤ini göstermektedir.‹lk evrede yerel firmalar› kendi bilgileriçerçevesinde bir araya gelmektedirler.

Daha sonra uzmanlaflm›fl tedarikçi-ler, servis firmalar› kümeye kat›lmaktave uzmanlaflm›fl iflgücü pazar› yarat›l-maktad›r. Üçüncü evrede kümedekifirmalara hizmet veren yeni organizas-yonlar yarat›lmaktad›r. Dördüncü ev-rede ise yeni yeni firmalar kümeye ka-t›lmakta, yetenekli iflçiler için küme birçekim gücü olmakta ve ortam yeni ye-rel firmalar›n filizlenmesi için haz›r ha-le gelmektedir. Beflinci aflamada ise,yerel bilginin yay›lmas›n› sa¤layan ilifl-kiler yarat›lmaktad›r. Alt›nc› ve son ev-rede geliflme durmufl ve art›k iniflegeçme periyodunun içine girilmifltir.

Bu evrelerden anlafl›laca¤› gibi, birkümenin do¤uflundan itibaren yaflad›¤›süreç ve geliflme evreleri bir insan öm-rüne benzemektedir. E¤er bir küme enolgun durumuna ulaflt›ktan sonra, tek-

DOSYA

■ PROF. DR. GÜNEfi GENÇYILMAZ

56 PERDER

‹stanbul Kültür Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi Dekan›

KUMELENME NEDIR?

ünyada bafllayan finansal krizin etkileri yavafl da olsa ülkemizeyans›maya bafllad›. Bankalar›m›z›n yurtd›fl›ndan sa¤lad›klar›kredilerde gerileme ve daha önce al›nan kredilerin geriödenmesinde bir tak›m güçlüklerin ortaya ç›kma olas›¤›n›ngiderek artmas›, devleti de bu konuda gerekli önlemler almak için

harekete geçmifl bulunmaktad›r. Ancak flu bir gerçek ki hem d›fltalepte hem de içi talepte bir düflme somut olarak karfl›m›za ç›km›flt›r. Budurumda reel sektör ve özellikle KOB‹’lerimiz ne yapabilir? Küresel rekabetortam›nda KOB‹’lerin tek bafllar›na hayatiyetlerini sürdürmeleri çok zordur. Buyeni dönem KOB‹’lerimizin inovasyona dayal› “kümelenme” çal›flmalar›nabafllamalar› için önemli bir f›rsatt›r. Bu f›rsattan yararlanman›n tam zaman›d›r.

PERDER 57

D»

nolojik ve küresel ekonomideki de¤ifli-mine ayak uyduramazsa inifle geçmek-te, dolay›s›yla sönmektedir.

KÜMELENMEN‹N SA⁄LADI⁄I YARARLAR

KOB‹’lerimizin kümelenmeye ina-n›p, dört elle sar›labilmeleri için, do¤alolarak faydalar› konusunda bilgi sahibiolmalar› gerekir. Kümelenmenin sa¤la-d›¤› yararlar flöyle s›ralanabilir:

■ Tedarikçilere daha kolay ve dahauygun koflullarla ulafl›labilir. Ortaklaflaolarak pazarlar konusunda bilgi topla-n›r, yeni f›rsatlardan haberdar olunur veberaberce pazarlama yap›labilir. Yenipazarlar ve teknolojik geliflmeler konu-sunda bilgi sahibi olarak, AR-GE faali-yetleri ortaklafla yürütülür, rekabet üs-tünlü¤üne sahip yeni ürünler üretilir.

■ Gerekli olan iflgücü ortaklafla e¤i-tilerek küme üyelerinin ihtiyac› olan ni-telikli iflgücü sa¤lan›r.

■ AR-GE faaliyetlerinde üniversite-lerden ve devlet kurumlar›ndan destekalma daha kolaylafl›r.

■ Küme firmalar› aras›nda kifliseliliflki arac›l›¤› ile uzman bilgilere ulafl›l›r;bilgi al›flverifli karfl›l›kl›l›k üzerine ve gü-vene dayal› olarak gerçeklefltirilir.

■ Kümenin bulundu¤u co¤rafi alanilgili sektör aç›s›ndan bilinir hale gelin-ce, bu bilinirlik küme için art›k bir flem-siye marka haline gelmifl olur.

Görüldü¤ü gibi bir KOB‹’nin bir kü-meye girmesinin say›s›z yararlar› vard›r.Asl›nda belirtilen bu yararlar, kümeler-de hangi tür faaliyetlerin yap›lmas› ge-rekti¤ine de ›fl›k tutmaktad›r. Bunlar› fluflekilde s›ralayabiliriz:

■ Ortak AR-GE faaliyeti gerçeklefl-

tirme, ■ Bilgi ve fikirleri paylaflma, üniver-

sitelerin araflt›rma faaliyetlerini etkileme,■ Finans kurumlar›na daha kolay

ulaflma, ■ Tedarikçi kredisini daha kolay

sa¤lama, ■ Tam zaman›nda sevkiyat yapma,

ortak sat›nalma ve nakliyat, teknik yar-d›m, benchmarking (k›yaslama), ortakpazarlama,

■ Ortak pazar bilgisi elde etme, ■ Ortak kurslar açma, e¤itim prog-

ramlar› haz›rlama ve e¤itmenleri sa¤lama, ■ ‹fl hayat›n› ve çevreyi etkileme. Kümeler konusunda, bu k›sa ve s›-

n›rl› aç›klamalar› flu flekilde tamamlaya-biliriz. Geliflmekte olan ekonomiler içinKOB‹’lerin kümelenmesi zorunludur.Çünkü ölçek ekonomisinden dolay› KO-B‹’lerin verimlilikleri düflüktür, dolay›-s›yla maliyetleri yüksektir. Yine tek birKOB‹ için d›fl pazar f›rsatlar› çok s›n›rl›-d›r. Bütün bu olumsuzluklar› tersine çe-virmenin yolu, KOB‹’lerin kümelenme-sinden geçmektedir.

Bir KOB‹ faaliyetlerini tek bafl›nam› sürdürmek ister, yoksa devletin,araflt›rma merkezlerinin, üniversitele-rin, teknik servislerin, giriflimci grupla-r›n, büyük kurulufllar›n, vak›flar›n,STK’lar›n ve KOB‹’lerin aktör olarakrol ald›¤› bir kümeye mi dahil olmak is-ter? Karar KOB‹’ye aittir.

58 PERDER

DOSYA

‹fiLETMELER‹N HAYAT‹YETLER‹N‹ SÜRDÜREB‹LMELER‹ ‹Ç‹N ÖNCEL‹KLE DÜfiENTALEB‹N CANLANDIRILMASI GEREK‹R. ‹fiLETMELER‹N KRED‹YE ‹HT‹YACI VARSA,BUNUN SA⁄LANMASI, GER‹ ÖDEMEDE SIKINTI VARSA, VADEN‹N UZATILMASIALINAB‹LECEK ÖNLEMLER ARASINDA SAYILAB‹L‹R. AYRICA TÜKET‹C‹LER‹N TEKRARTALEP YARATAB‹LMELER‹, TALEPLER‹N‹ B‹R SÜRE DE OLSA ÖTELEMEMELER‹ ‹Ç‹N,HEM DEVLET‹N B‹R GÜVEN ORTAMINI YARATMASI HEM DE F‹RMALARIN DAHADÜfiÜK KAR MARJLARI ‹LE TÜKET‹C‹LER‹N SATIN ALMA ‹STEKLER‹N‹ TEfiV‹KETMELER‹NDE YARAR VARDIR. DAHA ÇOK DIfi SATIMA DAYALI ÜRET‹M YAPANF‹RMALARIN DA, TALEP DÜfiMES‹ YAfiANAN ÜLKELERDEN, YEN‹ PAZARLARA B‹RAN ÖNCE AÇILMASINDA BÜYÜK YARARLAR VARDIR.

Avrupa Birli¤i bünyesinde ba-r›nd›rd›¤› 27 üyesi aras›ndakiticareti ve Birlik içindeki eko-

nomik büyümeyi, rekabeti art›rmayayönelik önlemler almaya devam edi-yor. Bunlardan biri geçti¤imiz günler-de Komisyon taraf›ndan aç›klanan KO-B‹'lere ve daha küçük ölçekli iflletme-lere yönelik olarak getirilen düzenle-melerdi. Kriz ortam›ndan ç›kmak içinKomisyon küçük iflletmelerin rekabetgücünü art›r›c› çal›flmalar›n› sürdürü-yor. Esas olarak Komisyon, Birlik için-de faaliyet gösteren ve ekonomininbelkemi¤ini oluflturdu¤una inand›¤›KOB‹'leri belli kriterlere dayanarak or-ta ölçekli, küçük ve çok küçük (mikro)olmak üzere kendi içinde üç kategori-ye ay›r›yor. Bu flekilde bir ayr›m›n vebunlara dair tan›mlar›n yap›lmas›ndakiamaç, bu iflletmelerin niteliklerine aithukuki belirsizli¤i ortadan kald›rmak,yat›r›m ve giriflimcili¤i teflvik etmek,bunlar›n kuruluflundaki bürokratik en-gelleri azaltmak ve giriflimcilere serma-ye sa¤lamay› kolaylaflt›rmak fleklindekarflim›za ç›k›yor. Bu tan›ma göre Av-rupa Birli¤i içinde faaliyet gösteren ifl-letmelerden en fazla 10 kifliyi istihdamedenler mikro, en fazla 50 kifliyi istih-dam edenler küçük ve en fazla 250 ki-fliyi istihdam eden iflletmeler de ortaölçekli iflletme say›lmakta. Ancak bun-lara ait y›ll›k ciro eflikleri ise geçti¤imizy›llarda artan enflasyon oranlar›na pa-ralel flekilde art›r›lm›fl olup buna göre,y›ll›k cirosu en fazla 50 milyon Euro'yakadar olanlar orta, 10 milyon Euro'ya

DOSYA

■ PROF. DR. AR‹F ES‹N

60 PERDER

Rekabet Hukuku Uzman›, Türkiye ‹hracatç›lar Meclisi (T‹M) Hukuk

Müflaviri, Türk Eximbankas› Denetleme Kurulu Üyesi

AB’DE KR‹ZE KARfiI KOB‹LERE VER‹LEN YARDIMLAR VE

TÜRK‹YE’DE KOB‹LER‹N ROLÜ

kadar olanlar küçük ve 2 milyon Eu-ro'ya kadar olan iflletmeler ise mikroölçekli iflletmeler kategorisine giriyor.Bugüne kadar ciro efli¤i hiç tan›mlan-mayan mikro ölçekli iflletmelere ait buyeni düzenleme, bu türden giriflimlerinAvrupa içerisinde teflvik edilip bu fle-kilde ekonominin canland›r›laca¤›naolan inanc›n alt›n› çiziyor. Ayn› zaman-da gerek ulusal uygulamalar neticesigerekse Birlik içinde, bu türden mikroiflletmelerin kredi ve di¤er bölgeselyard›mlar ve özellikle risk sermayesiflirketleri yoluyla desteklenmesi ve buflekilde teflvik edilmeleri öngörülüyor.Avrupa Birli¤i'ne ihracat› yönelmiflolan ülkemizin flu kriz ortam›nda reka-bet gücünü koruyabilmesi için bu türtedbirler almas› gerekiyor.

KOB‹LER‹N ROLÜ DE⁄‹fiMEL‹

Bugüne kadar Türk ekonomi-sinde KOB‹'lere verilmeyen

önem ve bu iflletmelerin sektörler içeri-sindeki rolü bundan sonra de¤iflmeli vefarkl› bir anlay›fla bürünmelidir. Zira, an-cak bu flekilde reel ve sürdürülebilir birkalk›nma sa¤lanabilecektir. Unutulma-mal›d›r ki, düzelmeye yüz tutan ekono-mik tablolar›n h›zla istihdama olumlu et-kileri gerekmektedir. ‹flte bu noktada daKOB‹'ler büyük önem arz etmektedir.Bu gerçe¤in de¤iflik sektörlerde faaliyetgösteren KOB‹'lerce tekrardan vurgu-lanmas› ve bu taleplerin siyasi çevreler-

ce fark›na var›lmas› ve sadece laf salata-s›na de¤il uygulamalara olanak sa¤lan-mas› Türkiye için hiç kuflkusuz avantajsa¤layacakt›r. Nitekim yeni dönem hü-kümetin gündeminde istihdam bulun-maktad›r. Baflbakan bunu aç›kça ifadeetmifltir. Büyük iflletmelerde yarat›lanbir istihdam›n bedeli 1900 Euro ikenKOB‹'lerde aç›lan bir adet istihdam›nmaliyeti 400-500 Euro civar›ndad›r. Bugösterge hesap elbette AB için geçerli-dir. Ancak Türkiye için de temel prensip

de¤iflmemektedir. KOB‹'ler ucuz istih-dam yaratan müesseselerdir ve

bilhassa kriz ortamlar›nda des-teklenmelidir.

ugüne kadar Türk ekonomisinde KOB‹'lereverilmeyen önem ve bu iflletmelerin sektörleriçerisindeki rolü bundan sonra de¤iflmeli ve farkl›

bir anlay›fla bürünmelidir. Zira, ancak bu flekildereel ve sürdürülebilir bir kalk›nma

sa¤lanabilecektir. Büyük iflletmelerde yarat›lan biristihdam›n bedeli 1900 Euro iken KOB‹'lerde aç›lan bir adetistihdam›n maliyeti 400-500 Euro civar›ndad›r. Bu gösterge hesapelbette AB için geçerlidir. Ancak Türkiye için de temel prensipde¤iflmemektedir. KOB‹'ler ucuz istihdam yaratanmüesseselerdir ve bilhassa kriz ortamlar›nda desteklenmelidir.

PERDER 61

B

1980 sonras› süreçte h›zla geliflenperakendecilik sektörü, zamaniçinde hem dönüflerek ve dönüfl-

türerek hem de büyüyerek gelifliminisürdürdü. Zaman içinde küçük pera-kendeciler yerini büyük perakendeci-lere, büyükler daha büyüklere b›rak-maya devam etti. Büyük perakendeci-ler zincirlere dönüfltü. Zincirler büyü-dü, baz›lar› el de¤ifltirdi.

‹flletmeler büyüdükçe krizlerdenetkilenme dereceleri de büyük oluyor.Geçmiflte krize dayan›kl› küçük pera-kendeci tipi vard›. Bugün dünya ile en-tegre olmufl büyük perakendeci zincir-ler söz konusu. Dolay›s›yla ülkede yada dünyada yaflanan bir kriz, zincirle-me olarak ülkemizdeki perakendecileride etkilemektedir.

Perakendecilik kendi dönüflürkenayn› zamanda k›t kanaat yaflamayaal›flm›fl insan›m›z› da h›zla tüketen vetüketmekten korkmayan bir toplumadönüfltürmüfltür. Hatta tüketmektenzevk alan insanlar›n say›s› bile küçüm-senemeyecek derecede fazlad›r. Bir-çok markan›n ayn› anda tüketicinin se-çimine sunuldu¤u alanlar olan pera-kendeciler, bu özellikleriyle öncelikletüketicilerin adeta gözlerini doyurma-ya çal›flmaktad›rlar.

Öte yandan perakendeciler, sat›n al-d›klar› mallar› raflar›ndan en k›sa süre-de ç›karmaya çal›flmakta ve bu arada datedarikçileri ile iliflkilerini sürekli vecanl› tutmak istemektedir. Da¤›t›m ka-nal›n›n do¤as› gere¤i, kanal içinde bulu-nan kendisinden önce gelen ve sonra

gelen kanal üyeleriyle iyi iliflkiler kur-mak zorundad›r. Bu ise ald›¤› mallar› eniyi flartlarda müflterilerine satmas›na vebedelini en k›sa zamanda tedarikçiyeödemesine ba¤l› olmaktad›r.

Satt›klar› mallar itibar›yla h›zl› mal-lar satan ve nihai tüketiciyi hedef alanperakendeciler, uzun zamand›r seçimve parti kapatma davalar› nedeniyle birtür kriz ortam› yaflayan tüketicilere malve hizmet sunmaktad›rlar. Belirsizliknedeniyle tüketim harcamalar›n› k›sanveya erteleyen tüketiciler, kendilerini,krizden ç›kmay› beklerken daha büyük,daha derin ve daha uzun süreli bir kri-zin içinde bulmufllard›r. Bu durumunbir yans›mas› olarak tüketim harcamala-

r›n› k›san tüketiciler nedeniyle peraken-deciler beklenen cirolar› elde edememeriski ile karfl› karfl›ya kalmaktad›r.

ORTA D‹REK HARCAMALARI KISMA E⁄‹L‹M‹NDE

Kriz durumlar›nda tüketimi azalansosyal s›n›f genellikle üst gelir grubude¤ildir. Bu grubun tüketim harcamala-r› toplam gelirleri içinde çok önemli biryer tutmad›¤› için harcamalar›n› k›smae¤iliminde olmayacaklard›r. Ancak ortagelir grubunda (halk diliyle orta direk)bulunan tüketicilerin yer ald›¤› sosyals›n›flar krize duyarl› tüketiciler kitlesinioluflturmaktad›r. Yaflanan krizin sonucuolarak hizmet sunan perakendeciliksektörü yöneticileri zor günler yafla-maktad›r. Kriz uzad›kça ve derinlefltik-çe bu krizden esas etkilenecekler iseperakendecilik sektörü çal›flanlar› ola-cakt›r. Çok önemli bir istihdam kap›s›olan perakendecilik sektörü, daralmadurumunda daha az çal›flanla yolunadevam etmek zorunda kalabilecektir.Nitekim büyük iflletmelerin yöneticileribunun sinyallerini vermektedirler.

Krizin tüketimi daraltmas›n›n bir so-nucu da perakendecilerin tedarikçilerineyans›yacakt›r. Perakende sat›fllarda ya-vafllama olan ürünlerin üreticileri de bukrizden etkilenecektir. Krizle mücadele-de üreticilerle perakendeciler ayn› gemi-de yer almaktad›rlar. Yaln›z bir k›sm›makine dairesini yönetirken bir k›sm› dagemide di¤er hizmetleri vermektedir. Buaç›dan risk her iki grup için de vard›r.

■ DOÇ. DR. fiUAY‹P ÖZDEM‹RAFYON KOCATEPE ÜN‹VERS‹TES‹ ‹KT‹SAD‹ ‹DAR‹ B‹L‹MLER FAKÜLTES‹

PERAKENDEC‹L‹KSEKTÖRÜ VE KR‹Z

GÜNÜMÜZ REKABET fiARTLARINDAGELECE⁄E DA‹R OLUMSUZBEKLENT‹LER, TÜKET‹C‹LERDEBUGÜNDEN FEDAKARLIK YAPMANINZORUNLU OLDU⁄U fiEKL‹NDE B‹RALGILAMA OLUfiTURMAKTADIR. BUALGIYLA HAREKET EDENTÜKET‹C‹LER TÜKET‹M‹ KISMAYAÇALIfiMAKTADIRLAR. ANCAK NEKADAR KISARLARSA KISSINLARÖZELL‹KLE GIDA VE TEM‹ZL‹KÜRÜNLER‹ (HIZLI TÜKET‹MMALLARI) SATIfiI YAPANPERAKENDEC‹LER EN ZORDURUMLARDA B‹LE MÜfiTER‹BULAB‹LECEKLERD‹R.

DOSYA

62 PERDER

Peki bu durumda ne yap›labilir?Soyut bir flekilde cevap vermek gere-kirse yap›lmas› gereken fley “k›s›lan tü-ketimi normal haline getirmek ve müfl-terilerle ma¤azalar aras›ndaki iliflkiyis›k›laflt›rmakt›r”. Bu iki amaca ulaflmakiçin perakendeci iflletmeler farkl› tak-tikler uygulayabilirler.

Öncelikle flu unutulmamal›: Tüketi-ciler hayatlar›n› devam ettirmek zorun-dad›rlar. Ancak günümüz rekabet flart-lar›nda gelece¤e dair olumsuz beklenti-ler, tüketicilerde bugünden fedakarl›kyapman›n zorunlu oldu¤u fleklinde biralg›lama oluflturmaktad›r. Bu alg›ylahareket eden tüketiciler tüketimi k›s-maya çal›flmaktad›rlar. Ancak ne kadark›sarlarsa k›ss›nlar özellikle g›da ve te-mizlik ürünleri (h›zl› tüketim mallar›)sat›fl› yapan perakendeciler en zor du-rumlarda bile müflteri bulabilecekler-dir. fiuras› aç›kt›r ki krizin alg›lanan bü-yüklü¤ü ertelenen ve ötelenen hayat›nanlafl›lmas›n› sa¤layacakt›r.

Krizin zararlar›n› en aza indirmekiçin perakendeciler içe bir bak›fl gerçek-lefltirebilirler. Daha önceki içe bak›fllar-da gözden kaçan verimsiz alanlar veyayeteri kadar performans sa¤lanamayanalanlar belirlenebilir. Bu amaçla pera-kendecilerin bilgiye dayal› çözümleme-ler gelifltirmesi gerekmektedir. Dahaaç›k bir ifade ile perakendeci iflletmelery›llardan beri biriktirdikleri veri taban-lar›n› daha iyi ifller hale getirerek; birmaliyet kalemi olman›n ötesinde stratejive plan gelifltirmede bir araç olarak kul-lanmal›d›r. Bu amaçla profesyonel çö-

rizle mücadelede üreticilerleperakendeciler ayn› gemide yer

almaktad›rlar. Yaln›z bir k›sm› makine dairesiniyönetirken bir k›sm› da gemide di¤er hizmetleri

vermektedir. Bu aç›dan risk her iki grup içinde vard›r. Yap›lmas› gereken fley “k›s›lan

tüketimi normal haline getirmek ve müflterilerle ma¤azalararas›ndaki iliflkiyi s›k›laflt›rmakt›r.” Bu iki amaca ulaflmakiçin perakendeci iflletmeler farkl› taktikler uygulayabilirler.Özellikle küçük iflletmeler rekabetin yönü konusunda fiyatlade¤il hizmet kalitesi ile rekabet etmeliler.

K

PERDER 63

»

zümlere ihtiyaç bulunmaktad›r. Bu türçözümlemeler gözle görülmeyen iliflkile-rin ortaya ç›kart›lmas›nda hayati dere-cede önemlidir.

Özellikle küçük iflletmeler rekabetinyönü konusunda fiyatla de¤il hizmet ka-litesi ile rekabet etmeliler. Aksi takdirdepiyasa ekonomisi içinde daha büyüklerdaha sald›rgan bir strateji izleyebiliyor.Baflka bir ifade ile iflletmelerin bu dö-nemde müflteri ile daha yak›n temas kur-malar› gerekmektedir. Perakendeciliksektöründe sat›lan fley sadece mallar de-¤ildir. Mallar›n s›ras›nda verilen hizmetde tüketiciler taraf›ndan takdir edilmek-te ve ödüllendirilmektedir. Hizmet kali-tesinde yap›lacak iyilefltirmeler krizdenen son etkilenme bak›m›ndan iflletmelereavantaj sa¤layabilecektir.

Uzun y›llar enflasyonist ortam için-de yaflam›fl ülkemiz vatandafllar›, seçimkrizi, kapatma davas› krizi ve sonuncuolarak da küresel finansal kriz riskiylekarfl› karfl›ya kalm›flt›r. Yüksek enflas-yon bir tür ola¤and›fl› durum olarak eleal›n›rsa, ülkemiz insan› için krizlere al›-fl›k yorumunu yapmak san›r›m çokabart› olmaz. ‹nsan›m›z her zaman kriziçinde oldu¤undan, küresel finansal kri-zin etkisiyle tüketici e¤ilimlerinde

önemli de¤iflmeler meydana gelmesinibeklemek do¤ru olmaz. Ancak tüketici-ler için alg›lanan krizin büyük olmama-s›, perakendecilik sektörü için de büyükolmayacakt›r anlam›na gelmemektedir.Aksine büyük perakendeciler için riskdaha büyüktür. Çünkü çok çeflitli vedünya ekonomileriyle bütünleflmifl te-darikçilerden mal sat›n almaktad›rlar.Tedarikçilerin krizdeki davran›fllar› pe-

rakendecilerin de krizden etkilenmedereceleri konusunda belirleyici olmak-tad›r. Bunun d›fl›nda yabanc› kaynaklabüyüyen iflletmelerin riskli durumlar›onlar›n küresel krizden etkilenme bü-yüklüklerini belirlemektedir. Büyükborcu olmayan iflletmeler için dövizdekidalgalanmalar ya da faizlerdeki yüksel-melerin etkisi s›n›rl› kalacakt›r.

MÜfiTER‹LER‹ MA⁄AZALARAÇEKMEYE YÖNEL‹K KAMPANYALAR

Tüketimi normal hale getirmeninyolu ise tüketimi hat›rlat›c› ve teflvikedici kampanyalar yapmaktan geçmek-tedir. Perakendecilerin tek tek ya dabütün olarak yapacaklar› “müflterilerima¤azaya çekmeye yönelik” kampan-yalar bu amaçla kullan›labilir. Bu amaç-la her ma¤azan›n kendi durumuna veco¤rafyas›na özel uygulamalar gelifltir-mesi mümkündür.

Gerçekten gelen bir kriz varsa onusaklamadan ancak, krizin etkilerini deazaltacak tüketim miktar›na ulaflacaktarzda bir ekonomik canl›l›k yaratmakherkesin ihtiyac› gibi gözükmektedir.Bu hem sektörde çal›flanlar için hem desektörle iç içe çal›flanlar için önemli gö-rünmektedir.

Krizin etkilerini azaltmada kullan›la-bilecek bir baflka yöntem de tüm ma¤a-zalar›n birlikte hareket ederek tüketimink›s›lmas›n›n sonucunda karfl›lafl›lacakekonomik ve sosyal olumsuzluklara dik-kat çekecek “sosyal sorumluluk kampan-yalar›” yapmalar›d›r. Burada temel amaçkrizi aflma konusunda perakendecilerinve dolay›s›yla üreticilerin tüketicilere nekadar ihtiyaç duydu¤u konusunda tüke-ticileri bilinçlendirmek olmal›d›r. Ancakbu tür bir kampanyada tüketimi teflvikboyutunun abart›lmas› durumunda, tü-keticilerin tepkisiyle karfl›lafl›labilir. Kam-panyan›n samimiyetsiz olarak anlafl›lmas›gibi bir problem de ortaya ç›kabilir.

Krizi yaflayan perakendecilerin sek-tör içinde yaflad›klar› rekabet ve baflkatürlü olumsuzluklar, krize karfl› bir bü-tün olarak irade ve tepki koymay› güç-lefltirmektedir. Bu yolda at›lacak hertürlü ad›m›n sektör temsilcileri taraf›n-dan takdirle karfl›lanmas› ve desteklen-mesi gereklidir.

64 PERDER

DOSYA

TÜKETIM‹ NORMAL HALEGET‹RMEN‹N YOLU, TÜKET‹M‹‹HATIRLATICI VE TEfiV‹K ED‹C‹KAMPANYALAR YAPMAKTANGEÇMEKTED‹R.PERAKENDEC‹LER‹N TEK TEK YADA BÜTÜN OLARAK YAPACAKLARI“MÜfiTER‹LER‹ MA⁄AZAYAÇEKMEYE YÖNEL‹K”KAMPANYALAR BU AMAÇLAKULLANILAB‹L‹R. BU AMAÇLA HERMA⁄AZANIN KEND‹ DURUMUNAVE CO⁄RAFYASINA ÖZELUYGULAMALAR GEL‹fiT‹RMESIMÜMKÜNDÜR.

Küresel piyasa koflullar› son dö-nemlerde “belirsizlik” veya“kriz koflular›” olarak tan›mla-

nabilecek bir süreç yaflamaktad›r. Malipiyasalardaki volatilite, reel piyasalardayaflanan daralma, jeopolitik çat›flmalarve küresel çalkant›lar flirketleri ciddi birkriz ortam›na sürüklemektedir.

Küresel mali kriz hemen her ülkedeve sektörde ciddi daralma ve küçülme-lerle sonuçlanabilecek yans›malar yarat-maktad›r. Nitekim ülkemizde Eylül'detoplam sanayi üretiminin yüzde 5.5,imalat sanayi üretiminin ise, yüzde 6.4azald›¤› görülmektedir. A¤ustos ay›ndada üretim, s›ras› ile yüzde 4.1 ve yüzde5.8 gerilemifltir. Benzer flekilde istatis-tikler otomobil sektöründeki daralman›nyüzde 40'lara dayand›¤›n› ortaya koy-maktad›r. Bu veriler 2001'den sonrakidönemde karfl›lafl›lan en karamsar eko-nomik tabloyu tan›mlamaktad›r.

Daralman›n hemen her ülkede yafla-nan bir olgu oldu¤u aç›kt›r. NitekimÇin'de elektronik ürün sat›fllar›n›n yüz-de 30 düzeyinde geriledi¤i, ABD'de ise,bilgisayar sat›fllar›n›n yüzde 37 darald›-¤› bildirilmektedir. Benzeri sorunlar›ndi¤er ülkelerde de bulafl›c› bir hastal›kgibi yay›ld›¤› görülmektedir. Bu duru-mun yak›n dönemde de sürmesi bek-lenmektedir.

Böyle bir ortamda geleneksel krizyönetimi politikalar›yla ayakta kalmakmümkün de¤ildir. Küresel kriz feno-meni mücadele stratejisi olarak yenibir konseptin gelifltirilmesini gerektir-mektedir.

KR‹Z KOfiULLARINDA MÜfiTER‹ YÖNET‹M‹

Kriz koflullar›nda müflteri yönetimikriz ortam›nda müflteri hizmetlerinin veç›karlar›n›n etkin bir flekilde yönetilme-sini ifade etmektedir. Kriz yönetimindeve krizlere karfl› mücadelede baflar› çe-flitli kriterlere ba¤l› olarak ölçülebilir.Bunlar aras›nda organizasyonun hayati-yetini devam ettirmesi yani üretkenli¤i-ni yeniden kazanmas›, örgütsel kay›pla-r›n asgariye indirilmesi ve kazan›lan de-neyimlerin gelecekteki kriz koflullar›naadapte edilmesi öncelikli olanlard›r.

Etkin kriz yönetimi ise, örgütsel ta-raflar›n krizin k›sa ve uzun dönemli et-kilerinin ortadan kald›r›labilece¤ine

inand›klar› durumlarda söz konusudur.Etkin kriz yönetimi, kriz risklerine kar-fl›, h›zl› flekilde hareket etmeyi, kollektifbir savunma aksiyonu gelifltirmeyi verollerin yeniden tan›mlanmas›n› amaç-lamaktad›r.

MÜfiTER‹ ODAKLI KR‹Z YÖNET‹M‹

Kriz ortam›nda kurumsal alt yap›n›nve rekabet pozisyonun korunmas› müfl-teriye odaklanm›fl bir yönetim anlay›fl›naba¤l›d›r. Müflteri odakl› kriz yönetimigeleneksel kriz yönetimden farkl› biryaklafl›m› ifade ederken, kriz koflullar›n-da daha etkin bir kurumsal yönetim an-lay›fl›n›n geliflmesine zemin haz›rlamak-tad›r. Müflteri odakl› kriz yönetimi dört

DOSYA

■ PROF. DR. TEK‹N AKGEY‹K

66 PERDER

‹.Ü. ‹ktisat Fakültesi

KR‹Z ORTAMINDA

DE⁄‹fiEN TÜKET‹C‹ DAVRANIfiLARI ve MÜfiTER‹ YÖNET‹M‹

aflamal›k bir strateji öngörmektedir:(1) Müflterinizi önceliklendirmek

kriz koflullar›nda var olabilmenin ön ko-fluludur. Müflteri kendisine sunulan hiz-metlerle ilgilidir. Bu nedenle kriz orta-m›nda daha önce sa¤lanan hizmetlerinkalitesindeki gerileme müflterinizin nez-dinde negatif bir durum olarak alg›lana-cakt›r. Müflterilerinize al›fla geldiklerihizmetleri sunmaya devam etmeniz krizortam›nda onlar› memnun ederken, ra-kipleriniz karfl›s›nda piyasa pay›n›z› ge-niflletme olana¤› yaratacakt›r.

(2) fiirketler kriz ortam›nda küçül-me veya potansiyel kay›plar›n› daraltmayoluna giderken krizin yaratt›¤› f›rsatla-r› de¤erlendirme olana¤›na kavuflama-maktad›rlar. Oysa kriz özellikle pera-kende sektöründe yeni f›rsatlar›n da ha-bercisidir. Her fleyden önce tüketici ta-lebini bütçesi aç›s›ndan daha avantajl›olan ürün ve hizmetlere kayd›rma e¤ili-mine girmektedir. Bu e¤ilimi takip edenperakendecilerin bu süreçten kazançl›ç›kacaklar› aç›kt›r.

Ayr›ca kriz ortam› müflterilerin yenial›flkanl›klar edinmesine olanak sa¤lar.Örne¤in daha önce büyük hacimli al›fl-verifl yapan bir çok tüketici dalgal› piya-sa koflullar›nda daha küçük hacimliürünlere yönelerek belirsizli¤i azaltmae¤ilimine girebilirler. Bu de¤iflime karfl›-l›k veren ma¤azalar›n müflterileri ile da-ha güçlü iliflkiler kuraca¤› aç›kt›r.

Öte yandan kriz sürecinde ikinci elürünlere dönük talebin belirgin bir art›flkaydetti¤i anlafl›lmaktad›r. Bu tür ürün-lerle reyonlar›n zenginlefltiren peraken-

decilerin müflterilerine de¤er yarat›r-ken, müflteri sadakatini gelifltirecekleribilinmektedir.

(3) Kriz süresince kurumsal daya-n›flmay› destekleyin. Personel ç›karmakkriz ortam›nda en yayg›n mücadele ara-c› olarak kullan›lmaktad›r. Kriz, bundanetkilenen kiflilerin bak›fl aç›s›ndan ay›rtedilemez. Araflt›rmalar çal›flanlar›n ge-nellikle krizin kurban› olduklar›na inan-d›klar›n› göstermektedir. Gerçekten dekrizden etkilenenler aras›nda, iflveren-ler, müflteriler ya da organizasyonlaba¤lant›s› olan di¤er kiflilerin olabildi¤iancak as›l ma¤duriyetin çal›flanlarda ya-fland›¤› ve bir çok çal›flan›n iflini kaybet-ti¤i görülmektedir. Oysa bunun kurum-sal huzursuzluk yarataca¤› ayr›ca müfl-terileriniz üzerinde de olumsuz bir izle-nimi yarataca¤› bilinmelidir. Krizler zor-

lu koflullard›r ve dayan›flma gerektirir.Böyle bir ortamda kurumsal dayan›flma-y› sürdürmek müflterilerinizden destekbulacak ve örgütsel taraflarla aras›ndakiduygusal ba¤› güçlendirecektir.

(4) Etkin müflteri hizmeti yoluylakrizin sonuçlar› kontrol edilmelidir. ‹leti-flim kriz ortam›nda en stratejik araç ko-numundad›r. Kriz ortam›nda organizas-yon üyeleri ile (çal›flanlar, müflteriler,tedarikçiler, hisse sahipler vb.) düzenlibir iletiflim oluflturmak ayakta kalmay›ve krizden sonuçlar ç›karmaya olanaksa¤layacakt›r. Özellikle müflterinizle ile-tifliminizi art›rmaya özen gösterin. Bu-nun için kurum içi koordinasyon geliflti-rilmelidir. Böyle bir politika ayr›ca müfl-teri odakl› kriz politikan›z›n uygulanma-s›na müflterinizi katman›za da olanaksa¤layacakt›r.

aralman›nhemen herülkedeyaflanan birolgu oldu¤u

aç›kt›r. Böylebir ortamda

geleneksel kriz yönetimipolitikalar›yla ayakta kalmakmümkün de¤ildir. Küresel krizfenomeni, mücadele stratejisiolarak yeni bir konseptingelifltirilmesini gerektirmektedir.

PERDER 67

D

Kriz ne olursa olsun insan üze-rinde oluflturdu¤u ilk etki 'fiokDönemi'dir. Bu küresel ekono-

mik krizde de öncelikle insanlar inanmagüçlü¤ü yaflayacak ve bu olay›n etkisi ilene yapaca¤›n› bilmez bir halde dura¤ankalmay› tercih edecektir. Bu dönemi ta-kip eden 'Tepki Dönemi' flok dönemin-den sonra birkaç gün içinde yaflanmak-tad›r. Bu dönemde konu hakk›nda yo-rum yapmalar, sisteme elefltiriler, kabul-lenmemeler, reddetmeler ve buna sebepolan faktörlere yönelik tepkiler artmayabafllar. Ve ne yapabilece¤i konusundakararlar al›nmaya bunu takiben de dura-¤anl›ktan ç›k›l›p, hareket etmeye baflla-n›lacakt›r. Bu dönemin sonucunda dayaflanan bu krize yönelik 'Uyum Döne-mi' oluflacakt›r. Duruma uyum sa¤lay›pyaflant›s›na devam edenler kadar bu kri-zin yaratt›¤› etkiler ile kendine ve çevre-sine zarar verebilecek kifliler de olufla-cakt›r. Bu dönemlerden yola ç›karakekonomik krizlerin insan›n üzerinde ya-ratt›¤› psikolojik etkileri daha detayl› birflekilde sizlerle paylaflmaya çal›flaca¤›m.

Ekonomik krizler, insanlar›n gelece-¤e yönelik kayg› ve endiflelerini art›r-maktad›r. ‹nsan gelece¤ini garantiye al-mak ve gelece¤e güvenmek ister. Gele-ce¤in onun temel gereksinimleri için netür zorluklar yarataca¤› üzerinde düflün-meye bafllar. Gelece¤ini tehdit eden herolaya karfl› endifle ile bakar. Bu konudaMaslow'un ‹htiyaçlar Teorisi'nden bah-setmeden geçemeyece¤im. ‹nsan, ihti-yaç teorisinde var olan fizyolojik gerek-sinimlerini bile karfl›layamayaca¤› endi-

flesinden dolay› di¤er gereksinimleri ileilgilenmeyecektir. Yaflam›n› ve ihtiyaçla-r›n› tehdit alt›nda hisseden insan kendi-ni gelifltirmek için çaba gösteremeye-cektir. Maslow hiyerarflisinde en son ka-tegori olan kendini gerçeklefltirmede so-runlar yaflanacakt›r. Buradan yola ç›ka-rak insan temel ihtiyaçlar›n› karfl›lamadasorun yaflad›¤›nda daha agresif ve sal-d›rgan olabilir.

KÜRESEL KR‹Z‹N YARATACA⁄I OLASI SORUNLAR

1. ‹fl hayat›nda oluflabilecek sorunlar,2. Aile içi sorunlar,3. Bireysel psikolojik ve fiziksel sa¤-

l›k sorunlar›,4. Di¤er insanlarla sosyal iliflki so-

runlar›

‹fi HAYATINDA OLUfiAB‹LECEKSORUNLAR

‹fl yerlerinde çal›flanlar aras›nda re-kabet bafllayacak ve çal›flanlar ifllerinikaybetmemek için di¤er insanlar› geç-meye çal›flacak veya kendisi iflte kalabil-

■ FÜSUN BUDAKUZMAN PS‹KOLOG

EKONOM‹K KR‹ZLER‹NPS‹KOLOJ‹K ETK‹LER‹

DOSYA

68 PERDER

EKONOM‹K KR‹ZLER, ‹NSANLARIN GELECE⁄E YÖNEL‹K KAYGI VEEND‹fiELER‹N‹ ARTIRMAKTADIR. ‹NSAN GELECE⁄‹N‹ GARANT‹YE ALMAK VEGELECE⁄E GÜVENMEK ‹STER. GELECE⁄‹N‹ TEHD‹T EDEN HER OLAYA KARfiIEND‹fiE ‹LE BAKAR. DURUMA UYUM SA⁄LAYIP YAfiANTISINA DEVAM EDENLERKADAR KR‹Z‹N YARATTI⁄I ETK‹LER ‹LE KEND‹NE VE ÇEVRES‹NE ZARARVEREB‹LECEK K‹fi‹LER DE OLUfiACAKTIR. TEMEL ‹HT‹YAÇLARINIKARfiILAMADA SORUN YAfiAYAN ‹NSAN DAHA AGRES‹F VE SALDIRGANOLAB‹L‹R. ‹fi YERLER‹NDE REKABET VE AYAK KAYDIRMALAR ARTACAK.

mek için di¤er insanlar›n aya¤›n› kayd›r-maya çal›flacakt›r. Her gün ifle giderken'bugün kim iflten ç›kar›lacak, acaba benmi?' diye düflünen ve iflten at›lma riskinitafl›yan bir insan, ifle giderken endifleli,gergin ve kayg›l› olacakt›r. ‹fl hayat› veiflten edinilen kazanç insan›n kendinigüvencede hissetmesine sebep olur.Bunlar› kaybedece¤i düflüncesi insan›nifl verimini düflürecektir. ‹fle dikkatiniveremeyecek, yapaca¤› fleylere konsan-tre olmas›n› engelleyecektir. ‹fl yerindeyaflanacak sorunlar sadece ifl veriminindüflmesi olmayacakt›r. ‹fl yerindeki arka-

dafllar› ile iliflkilerini de etkileyecektir.Birbirlerini rakip olarak görmeye baflla-yan kifliler, birbirlerinin yapt›klar›n› en-gellemek ya da birbirlerinin aç›klar›n›bularak kendi yerlerini sa¤lamlaflt›rma-ya çal›flacakt›r. ‹fl yerinde yaflanacak gü-vensizlik kiflilerin birbirleri ile iletiflimle-rini de önemli ölçüde azaltacakt›r. ‹leti-flim de güven sorunu, paylafl›m› engel-ler. Geçmiflte ald›¤› kredileri ödeye-meyen ya da birikimlerini borsayaya da farkl› yerlere yat›ran kiflilerkendini garantide hissedemeye-cektir. Sürekli verilecek haberleridinlemeye yönelecek kendini yap-mas› gereken ifle veremeyecektir.

konomik krizler, insanlar›n gelece¤e yönelikkayg› ve endiflelerini art›r›r. ‹nsan gelece¤inigarantiye almak ve gelece¤e güvenmek ister.Gelece¤in onun temel gereksinimleri için netür zorluklar yarataca¤› üzerinde düflünmeyebafllar. Gelece¤ini tehdit eden her olaya karfl›

endifle ile bakar. Buradan yola ç›karak insan temelihtiyaçlar›n› karfl›lamada sorun yaflad›¤›nda daha agresif vesald›rgan olabilir. Kriz dönemlerinde ifl hayatlar›nda, aileiçinde ve sosyal iliflkilerde bireylerin yaflayabilece¤i sorunlar›Uzman Psikolog Füsun Budak anlat›yor.

PERDER 69

»

E

A‹LE ‹Ç‹ SORUNLAR

‹fl yerindeki gerginli¤e sebep olanbu kayg› ve endifleli durum kiflilerin evya da özel yaflam›na da yans›yacakt›r.Aile bireylerine karfl› öfkeli ve sald›rganbir tav›r sergileyebilirler. Eve maddikatk› sa¤layan kiflinin ifllerinin bozul-mas› aile fertlerinin ona yönelik davra-n›fllar›n› olumsuz yönde etkiler. Çocuk-lar›n kriz öncesi yaflant›lar›n› devam et-tirmek istemeleri çat›flmalar yaflanmas›-na sebep olabilir. Çocuk önceden sahipoldu¤u isteklerine engel konmas›n› is-temeyip tepki gösterebilir. Yaflad›¤› du-rum onun arkadafllar› aras›ndaki yerinive önemini de sarsabilir. Kay›p yaflayançocuk öfkesini ailesine ve arkadafllar›nayans›tabilir. Efl ile olan iletiflim bozula-bilir. Gelecek kayg›s› yaflayan birey ken-dine güvenini yitirebilir. Kendine güve-nini yitiren birey hiçbir fleyyapmak istemeyecektir.‹steksizlik motivasyonuetkileyecektir. Motivas-yonu eksik olan bireyefli ile sorunlar da yafla-maya bafllayabilir.

B‹REYSEL, F‹Z‹KSEL VE PS‹KOLOJ‹K SORUNLAR

‹fl hayat›n›n ve maddi kayg›lar›n ya-ratt›¤› sorunlar insan yaflam›n›n di¤erboyutlar›n› da etkileyebilir. Ayr›ca yap-mak istedikleri konusunda karars›zl›klaryaflayacak ve risk almaktan kaç›nacakt›r.Risk almak istemedi¤i ve kendini garan-tide hissetmedi¤i için paras›n› harcama-yacakt›r. Bu da ekonomiyi ç›kmaza sü-rükleyecektir. Üretim ve tüketimin ol-mad›¤› bir ekonomi düflünülemez. Kü-çülme ve üretimin azalmas› iflsizli¤i art›-racak. ‹flsiz kalan insan da tüketim yap-maktan kaç›nacakt›r. ‹nsan sahip olmay›isteyen bir varl›kt›r. Tüketim insan›n sa-hip olma ihtiyac›n› destekleyen bir olay-d›r. Sahip olamamak ve ihtiyaçlar›n›n d›-fl›nda bir fley alamamakta insan›n psiko-lojik dengesini bozacakt›r. Psikolojik ola-rak depresyon ve anksiyete bulgular›

gözlenecektir. Ayr›ca psikolojik kay-nakl› fiziksel flikayetler de ortayaç›kabilir. Bafl a¤r›s›, mide a¤r›s›,bulant›, gerginli¤e ba¤l› vücu-dun çeflitli bölgelerinde a¤r›lar

gibi… Kifliler yaflanan krize

ba¤l› olarak çaresizlik duygular› yaflaya-bilir. Bu durumdan nas›l kurtulabilece¤ive nas›l bafl edebilece¤ini düflünmeyebafllar, çareler arar. Çaresizlik hissedeninsan ya sorun yaratan durumdan kaç-maya ya da sorunun içinde mücadele et-meye çal›flacakt›r. Sorundan kaçma yo-lunu seçen insan, içinde bulundu¤u du-rumla bafl edemedi¤inde kendine zararverebilecektir. ‹fl hayat›n›n ve özel yafla-m›n kaybedildi¤i anlar yaflanabilir.

D‹⁄ER ‹NSANLARLA SOSYAL ‹L‹fiK‹ SORUNLARI

Beklentilerin karfl›lanamayacak dü-zeye gelmesi kiflileri birbirinden uzak-laflt›r›r. Pek çok insan kendini sosyal ya-flamdan izole edebilir. Geçmiflteki maddiolanaklar›n› kaybeden insan kendisinidi¤er insanlardan uzaklaflt›rabildi¤i gibi,di¤er insanlar taraf›ndan da terk edile-bilir. Krizle ilgili olumsuz düflünceler ki-flilerin kayg›, korku, öfke, endifle, ger-ginlik, yaln›zl›k, çaresizlik, risk alma-mak, isteksizlik, yetersizlik ve güvensiz-lik, motivasyon azalmas› fleklinde duyguve davran›fllar›n› art›racakt›r. Küreselkriz kiflilik özelliklerine ba¤l› olarak daher insan üzerinde farkl› etkiler yarata-cakt›r. Kiflilik özelliklerinin yan› s›ra kifli-nin sosyo-ekonomik yap›s›n› da göz ard›edemeyiz. Psikolojik etkilerden bahse-derken bireyi bir bütün olarak ele alma-m›z gerekiyor. Psikolojik yap›s›n›n olu-flumunda toplumsal boyutunu yok say-mak mümkün de¤il. Bireylerde meyda-na gelen bu de¤ifliklikler toplumun de-¤er yarg›lar›n› da etkileyecektir.

70 PERDER

DOSYA

PS‹KOLOJ‹K KAYNAKLI F‹Z‹KSELfi‹KAYETLER DE ORTAYA ÇIKAB‹L‹R.BAfi A⁄RISI, M‹DE A⁄RISI, BULANTI,GERG‹NL‹⁄E BA⁄LI VÜCUDUN ÇEfi‹TL‹BÖLGELER‹NDE A⁄RILAR G‹B‹.BEKLENT‹LER‹N KARfiILANAMAYACAKDÜZEYE GELMES‹ K‹fi‹LER‹B‹RB‹R‹NDEN UZAKLAfiTIRIR. PEKÇOK ‹NSAN KEND‹N‹ SOSYALYAfiAMDAN ‹ZOLE EDEB‹L‹R.

Ekosistemimizdeki de¤iflikliklerinyol açt›¤› do¤al felaketler art›kdünya güncesinin ac› bir parças›.

Kas›rgalar, hortumlar, s›cak dalgalar›,seller... ‹klim de¤iflikli¤i yüzünden yitiri-len yaflamlar, zorunlu göç ve ekonomiky›k›m her geçen gün art›yor. Türkiye'ningelece¤ine yönelik bilimsel projeksiyon-lar, tehlikenin çok daha yak›n oldu¤unugösteriyor. Önümüzdeki 20 y›l içindeTürkiye'nin ›l›man iklim kufla¤›ndan ç›-k›p, ayn› Afrika'daki gibi kurak iklim ku-fla¤›na geçece¤i hesaplan›yor. Yak›n ge-lecekte pamu¤un, Çukurova'da de¤il,Karadeniz'de yetiflece¤i, turizm merkez-lerinin güney sahillerinden Karadeniz'etafl›naca¤› öngörülüyor. “Bir fley yapma-l›” diyen ama nereden bafllayaca¤›n› bile-meyenler için günlük yaflam›m›zda yapa-bilece¤imiz küçük de¤iflikliklerden olu-flan bir “kiflisel tasurruf plan›” haz›rlad›k.Çözüm uzun vadeli... Ama gelecek nesil-lerin yaflam kalitesine katk›da bulunuyorolman›n gönül ferahl›¤›yla bu pratiklerihayata geçirerek yaflayabiliriz.

KURESEL ISINMAYLAMUCADELE

KÜRESEL ISINMA TÜM DÜNYADAALARM VER‹YOR. YAfiANAB‹L‹RB‹R TÜRK‹YE ‹Ç‹N, PERDER,HERKES‹ TASARRUFA DAVETED‹YOR. GÜNLÜK YAfiAMIMIZDAYAPAB‹LECE⁄‹M‹Z KÜÇÜKDE⁄‹fi‹KL‹KLERLE B‹Z DEÇÖZÜMÜN B‹R PARÇASIOLAB‹L‹R‹Z.

Küresel ›s›nman›n Türkiye’ye etkisiTürkiye, iklim yap›s› ve co¤rafi özel-likleriyle küresel ›s›nmaya ba¤l› ik-lim de¤iflikliklerinden en fazla etki-lenecek ülkeler aras›nda. Çölleflme,su kaynaklar›nda azalma, ormanyang›nlar› ve kurakl›k, Türkiye'yitehdit ediyor. Ya¤›fllar›n bahar ayla-

r›na do¤ru kayma göstermesi, özel-likle çölleflme riski tafl›yan, ‹ç Ana-dolu, Güney Do¤u Anadolu, Ege veAkdeniz bölgelerinde tar›m, orman-c›l›k ve su kaynaklar› aç›s›ndan “k›r-m›z› alarm” veriyor. Türkiye'nin 70y›l içinde Kuzey Afrika'daki gibi ku-rak iklim kufla¤›n›n etkisine girece-¤inden endifle ediliyor. ‹stanbulTeknik Üniversitesi Avrasya Yerbi-limleri Enstitüsü taraf›ndan haz›rla-nan olas› senaryoya göre, 2070 y›-l›nda Karadeniz Bölgesi'nde ya¤›fl-lar yüzde 10 ila 20'lik art›fl göstere-cek, güneyde ise yüzde 30'a kadarazalacak. Türkiye'nin bat›s›nda s›-cakl›klar 5 ila 6 derece, Orta ve Do-¤u Anadolu ile Güneydo¤u Anadolubölgelerinde ise 3 ila 4 derece yük-selecek. K›fl aylar›nda da s›cakl›klar2 ila 3 derece yükselecek. Türki-ye'nin ekosistemindeki de¤iflim ne-deniyle birçok canl› türü yok olmatehlikesiyle karfl› karfl›ya kalacak.‹klim de¤iflikli¤inin etkileri üzerinearaflt›rma yapan TEMA'n›n istatis-tikleri gösteriyor ki, Türkiye, son 40y›lda su kaynaklar›n›n yar›s›n› kay-betti. Kurakl›k devam ederse Türki-ye'nin tar›m üretiminin yüzde30'unu kaybedece¤i öngörülüyor.

ÇEVRE

72 PERDER

● Hayat kayna¤›m›z suyu daha tasarruf-lu kullanmak için su tasarruf aparat› kul-lanal›m. Son dönemlerde yayg›nlaflan sutasarruf aparatlar› suyu verimli kullan-mam›za yard›mc› oluyor. Hidromekanikaçma-kapama mekanizmas› özelli¤iylenormal musluklarda bulunmayan bas›nçve debi kontrolü sayesinde yüzde 50 ileyüzde 80 aras›nda tasarruf sa¤l›yor.Toplu kullan›m alanlar›nda su tasar-rufu sa¤lamas› ve hijyenik olmas› ileözellikle tercih sebebi olan bu apa-ratlar, tek dokunuflta açma ve kulla-n›m sonras› kendi kendine kapanmaözelli¤i tafl›yor. Suya hava kar›flmas›n›sa¤layarak çeflmeden gelen suyun dahagenifl bir alana yay›larak akmas›n› sa¤l›-yor. Tüm standart bataryalara uygulana-bilen çeflitleri bulunan su tasarruf apa-

ratlar› özellikle toplukullan›m alanlar›nda hij-yen ve ihtiyaç duyulanmiktarda su ak›fl›na izinvermesiyle de su tasarrufusa¤l›yor. Ellerinizi y›karken, difllerinizif›rçalarken, t›rafl olurken, bulafl›klar› du-rularken bir dakika bofla akan su yakla-fl›k 15-20 litredir. Su tasarruf aparatlar›kullanarak, her difl f›rçalama s›ras›ndaortalama 15 litre, t›rafl olurken de günde15 - 35 litre su tasarruf edebilirsiniz.● Daha fazla yak›t tüketimine neden ol-du¤u için otomobil lastiklerimizin havabas›nc›n› düzenli olarak kontrol edelimve bagaj›m›zda a¤›rl›k yapan gereksiz efl-yalardan kurtulal›m. Yüzde 1 oran›ndayak›t ekonomisi elde etmenin bonusuy›lda 50 kg karbondioksit tasarrufu…● Mümkün oldu¤unca toplu tafl›may›tercih edelim ve yak›n mesafelere yürü-yelim.

● 10 dakikal›k bir dufl ile üretti¤imizCO2 miktar› 2 kg. Dufl süremizi 5 daki-kaya indirerek yar› yar›ya tasarruf edebi-liriz. ● Gereksiz ›fl›klar› kapatal›m. Bir evinsadece ayd›nlatma amaçl› üretti¤i kar-bondioksit 1 ton'un üzerinde. Gün boyupanjur ve gölgelikleri aç›k tutarak, gün›fl›¤›ndan faydalanal›m. ● Enerji tasarruflu florasan ampüllerkullanal›m. Yüzde 75-80 oran›nda azelektrik harcayan florasanlarla y›lda 50kg karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz.

● Elektronik eflyalar›,standby konumunda b›rak-mayarak, y›lda 150 kg kar-bondioksitin atmosfere sal›-n›m›n› engellemek mümkün. ● Tek kullan›ml›k (mendil, eldi-ven, tabak, vs) de¤il, geri dönü-flümlü ürünler tercih edelim. ● Tuvalet sifonlar›ndaki suyun bir an-da boflalmamas› için sifonlar›n içine do-lu bir pet flifle yerlefltirebilirsiniz. ● Çamafl›r ve bulafl›k makineleri devirbafl›na 2.5 kg karbondioksit üretiyor.Makinelerinizi yüksek s›cakl›¤a ayarlad›-¤›n›zda, enerjinin yüzde 90'› suyu ›s›t-mak için harcan›yor. 90 derece yerine,›l›k ya da so¤uk suyla (30-40 derece)kullanarak, makinelerinizde y›kama bafl›-na 1 kg karbondioksit tasarruf edebilirsi-niz. Bunu sadece haftada bir bile uygula-san›z y›lda 138 kg daha az karbondioksitüretmifl olursunuz. Ayr›ca bulafl›k ve

çamafl›r makinelerini sadece tama-men dolduklar›na çal›flt›ral›m. Hafta-l›k bulafl›k makinesi çal›flt›rma say›-n›z› sadece bir defa azaltarak y›lda90 kg CO2 tasarrufu sa¤layabilirsi-niz. Elektrik tasarruflu bir bulafl›kmakinesi alarak CO2 tasarrufunuza

ekstra 50 kg daha ekleyebilirsiniz.● Yemeklerinizi piflirirken zamandan

ve enerjiden tasarruf sa¤layan düdük-lü tencere veya mikrodalga f›r›lar› tercihedebilirsiniz. ● Meyve ve sebzelerinizi y›kad›¤›n›zsuyla, çiçeklerinizi sulayabilirsiniz. ● Elektronik posta adreslerinize gelençöp maillerden (junk mail) kurtularaky›lda 1325 kg CO2 tasarrufunu hanenizeyazabilirsiniz. Bunun için özel olarak ha-z›rlanan programlar› bilgisayar›n›za yük-lemeniz yeterli. Ayr›ca, elektronik postahesab› açarken ya da herhangi bir siteyeüye olurken, adres ve telefon bilgilerinizisakl› tutman›z da bu tip çöp maillerin sa-y›s›n› azaltmakta faydal› olabilir. ● Evinizde nas›l her gün çarflaflar›n›zde¤iflmiyorsa, tatilde de otelinizden hav-lu ve çarflaflar›n her gün de¤ifltirilmeme-sini isteyin.

B‹REYSEL TASARRUF

PLANI

PERDER 73

POSETLERZEHIR SACIYOR!

Al›flverifllerin vazgeçilmezi, günlük hayat›m›z›n bir parças›olan pofletler, do¤ada yüzlerce y›lda yok oluyor ve saçt›klar›

zehirlerle ekolojik hayat› tehdit ediyor. Çöpe at›lan pofletlerindo¤ada yok olma süreleri, karada kal›rlarsa en az 800,

denizde kal›rsa ise en az 400 y›l olarak hesaplan›yor.Araflt›rmalar okyanuslarda dolaflan gemilerin y›lda yaklafl›k 3

milyon 700 bin kg plastik torbay› denizlere boflaltt›¤›n›gösteriyor. Yani maalesef ki, denizlerimizin dibi poflet

çöplü¤ü haline dünüflmüfl durumda. Bu dadeniz canl›lar›n› olumsuzetkiliyor. Okyanuslarda

bal›klarla birlikteonbinlerce plastik poflet

yüzüyor ve onlar› ahtapotzanneden kaplumba¤alar,

yunuslar ve köpekbal›klar› onlar›

yutarken bo¤ulupölüyorlar. Ve her y›l

plastik pofletleryüzünden yaklafl›k bir

milyon deniz kuflu, 100 bin denizmemelisi ve say›s›z bal›k ölüyor. Ayr›ca çöplerdeki metan gaz›

ile birlikte meydana gelen düflük ›s›l› yanmalar suncuortaya ç›kan kimyasallarla pofletler, soludu¤umuz

havay› da kirletiyor. Plastik torbalar, Amerikansahillerinden toplanan at›klar›n yüzde 10'unuteflkil ediyor. Ifl›k, plastik torbalarda kimyasal

çözümlemelere neden oluyor. Zaman içindedaha küçük ancak daha zehirli petro-

polimerlere bölünüyorlar. Ve bunlar datopraklar›m›z› ve sular›m›z› zehirliyor. Sonuçta, bu

mikroskopik partiküller besin zincirine girerek,do¤al hayat› tehdit ediyor.

ALIfiVER‹fi‹N VAZGEÇ‹LMEZ‹ PLAST‹K POfiETLER, ‹NSAN VE ÇEVRE SA⁄LI⁄INITEHD‹T ED‹YOR. ARAfiTIRMALAR, PLAST‹K POfiETLER YÜZÜNDEN B‹NLERCE

KUfi VE DEN‹Z CANLISININ HAYATINI Y‹T‹RD‹⁄‹N‹ GÖSTER‹YOR.TOPRAKLARIMIZI, ‹ÇME SULARIMIZI VE SOLDU⁄UMUZ HAVAYI ZEH‹RLEYEN

POfiETLER‹N KULLANIMI DÜNYANIN PEK ÇOK ÜLKES‹NDE YASAKLANDI. B‹R ÇOK ÜLKEDE DE KULLANIMI SINIRLANDIRILDI.

PLAST‹K POfiETLERLE ‹LG‹L‹ GERÇEKLER‹ S‹Z‹N ‹Ç‹N ARAfiTIRDIK.

ÇEVRE

74 PERDER

PERDER 75

DünyadakiuygulamalarPlastik pofletlerin dünya çap›ndaki üretim adedi,y›lda yaklafl›k 1 trilyon olarak hesaplan›yor. Plastikpoflet kullan›m›n› s›n›rland›rman›n önüne geçmekiçin uygulanabilecek en önemli tedbir, iflletmelerinpoflet bafl›na ücret almas›. Bu uygulamay› dünyadailk uygulayan ülke ‹rlanda. 2002 y›l›nda poflet bafl›-na 15 cent vergi al›nmas› kararlaflt›r›l›nca ülkedekullan›m yüzde 90 oran›nda azalm›fl. Bangladefl veRwanda da ise plastik torba kullan›m› yasaklanm›fldurumda. Çin, plastik poflet kullan›m›n› ise paral›yapt›. Çin, sadece torbalar› paral› yapmakla, her y›l37 milyon f›ç› petrol tasarruf ediyor. Çünkü plastikal›flverifl torbalar›, petrol türevi bir termoplastikolan polietilen mamulüdür. Dolay›s›yla da plastiktorba kullan›m›ndaki azalma, bir ülkenin d›fla olanba¤›ml›l›¤›nda da bir azalma demektir. Plastik po-flet kullan›m›n› s›n›rland›rma ya da yasaklama ko-nusunda ciddi ad›mlar atan di¤er ülkeler ise, ‹srail,Kanada, Bat› Hindistan, Botswana, Kenya, GüneyAfrika, Tanzanya, Tayvan ve Singapur…

Türkiye Perakendeciler FederasyonuBaflkan› fieref Songör, poflet bafl›na 1 YTL al›narak, elde edilecek gelirin Milli E¤itim Bakanl›¤›'na okul yapt›rmaküzere ba¤›fllanmas›n› öneriyor.

Siyah pofletleredikkat!

Plastik pofletlerin sadece yüzde 1'i geri dö-nüflümlü. Bir torban›n geri kazan›m›, ye-

nisini üretmekten kat kat pahal›… Ge-ri dönüflüm projelerince 1 ton plas-tik torban›n ifllenme ve dönüflümü4 bin Dolar'a mal olurken, bunlar›nbilahare yeni olarak marketlere sa-t›fl› sadece 32 Dolar. Birçok beledi-ye taraf›ndan kullan›m› yasaklanansiyah plastik pofletler ise en tehlike-lileri… Çünkü toplanan pofletlerin

yak›l›p, eritilmesi sonucunda üretili-yorlar. Bu pofletlerin yak›lmas› s›ras›n-

da ortayan ç›kan kanserojen maddeler, do¤rudan pofletlere geçiyor.

Poflete karfl› alternatiflerBez torba, ka¤›t torba, keseka¤›d› ve fi-le kullan›m› plastik poflete karfl› bafll›caalternatifler. Ancak gerek maliyet aç›s›n-dan, gerekse de ula-fl›labilirlik aç›s›n-dan kullan›mlar›-n›n yayg›nlaflmas›mümkün olmuyor.Birey olarak haftada6 plastik torbay› kul-lan›mdan ç›kart›rsak,ayda 24 torba, y›lda288 torba, ortala-ma bir yaflam süre-since de 22 bin 176torbay› do¤adanuzak tutmufl oluruz.

Ülkemizde mezbahanelerde ke-silen hayvan derilerinin yüzde70-80 k›rsal ve kurban kesim-

lerinin ise yüzde 50-60'› de¤erlendiri-lebildi¤i tahmin edilmektedir. Üretilenderilerin bir k›sm›n›n k›rsal alanda yerörtüsü, süs eflyas›, peynir tulumu, sec-cade olarak da kullan›ld›¤›n› hepimizbilmekteyiz. Bu nedenle elde edilen

derilerin bir k›sm› toplama, muhafazave nakil güçlükleri nedeniyle de¤erlen-dirilememektedir. Di¤er taraftan ke-sim sonras› oluflan ve insan g›das› ola-rak tüketilemeyen yan ürünler ile bir-çok hastal›k etkeninin tafl›yabilen hertürlü at›k, uygun biçimde ortamdanuzaklaflt›r›lmamakta ve gerek çevrekirlili¤i gerekse salg›n hastal›klar›n ya-y›lmas›na zemin haz›rlamaktad›r.

Bu nedenle; kan, iflkembe ve ba¤›r-sak içerikleri ile tüketilemeyecek kara-ci¤er, akci¤er gibi organ veya organ k›-s›mlar›, çevreye at›lmamal›, akar sularave kanalizasyon kanallar›na dökülme-meli, s›zd›rmaz naylon torbalara konu-larak yerel yönetimlerce haz›rlanankurban at›k toplama noktalar›na b›ra-k›lmal› ya da k›rsal bölgede iseniz de-rin çukurlara gömülmelidir.

Norm kadro düzenlemeleri ad› al-t›nda bir süre önce birçok ‹lçe beledi-yelerimizde ortadan kald›r›lan BelediyeVeteriner ‹flleri Müdürlükleri'nin tekrarkurularak, koruyucu halk sa¤l›¤› hiz-metlerine kat›l›mlar›n›n aktif hale geti-rilmeli ve Veteriner Hekimlere YönetselYetkinlik verilmelidir. Halka bu konudakalite anlay›fl›yla müflteri gözüyle bak›l-mas› ve hizmet götürmek için u¤rafl›l-mas› gerekti¤ine inan›yorum.

G›da Güvenli¤i ve Hijyen etkinli¤iaç›s›ndan, hayvan pazarlar›nda ve kur-ban bayram› süresince kesim yerlerin-de, resmi görevlendirmelerin d›fl›ndaTürk Veteriner Hekimler Birli¤i orga-nizasyonunda Veteriner Hekim Odalar›taraf›ndan oluflturulacak havuzdan ye-

rel yönetimlerce hizmet al›nmas› flek-linde hayvan sat›fl ve kesim say›s›naendeksli olarak yeteri say›da veterinerhekim görevlendirilmesi zorunlu halegetirilmelidir.

Kurban kesiminde görev alacak ka-lifiye elemanlar›n ve kasaplar›n ifl kaza-s› ve kesim hatalar›n›n önüne geçilebil-mesi amac›yla e¤itimin kalfal›k mevzu-at›na uygun olarak Milli E¤itimBakanl›¤› tek elden yap›lmal› ve serti-fikaland›r›lmad›r.

Kurban için, saha/arazi flartlar›ndasat›fl ve portatif toplu kesim yerlerininkurulmas›, g›da güvenli¤i ve hijyeni ilekesim sonras› at›k yönetimini içerenözel bir yönetmeli¤in Tar›m Bakanl›-¤›nca haz›rlanmas› ve kurban mevzuatyetkilerinin Tar›m Bakanl›¤›’nda tekelde toplanmas›n› ve yerel yönetimmerkezli icra edilmesini öneriyoruz.

KAN, ‹fiKEMBE VE BA⁄IRSAK‹ÇER‹KLER‹ ‹LE TÜKET‹LEMEYECEKKARAC‹⁄ER, AKC‹⁄ER G‹B‹ ORGANVEYA ORGAN KISIMLARI, ÇEVREYEATILMAMALI, AKARSULARA VEKANAL‹ZASYON KANALLARINADÖKÜLMEMEL‹, SIZDIRMAZNAYLON TORBALARA KONULARAKYEREL YÖNET‹MLERCEHAZIRLANAN KURBAN ATIKTOPLAMA NOKTALARINABIRAKILMALI YA DA KIRSAL BÖLGE‹SEN‹Z DER‹N ÇUKURLARAGÖMÜLMEL‹D‹R.

MAKALE

■ DR. CAN DEM‹R

KURBAN VEHIJYEN ÇÖZÜMLERI

76 PERDER

Veteriner Hekim G›da Güvenli¤i ve Hijyen Akademisi Yönetim Kurulu Baflkan›

TÜM YÖNLER‹YLE

GÜNDEM

YEN‹ S‹GORTALILARIN DURUMU

01.10.2008 günü yürürlü¤e giren 5510say›l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›kSigortas› Kanunu’nun (SS ve GSS) ‘Si-gortal›l›k hallerinin birleflmesi’ bafll›kl›53. maddesine göre, 1 Ekim 2008’densonraki olaylarda afla¤›daki kurallar ge-çerli oldu: Bir kifli, SSK (4/A), Ba¤-Kur(4/B) ve Memur (4/C) gibi sigortal›l›khallerinden birden fazlas›na ayn› andatabi olmas›n› gerektirecek flekilde çal›-flabilir. Bu durumda, sosyal güvenli¤intekli¤i ilkesi gere¤ince, öncelik 4/Cesast›r. SSK ve Ba¤-Kur’lu olmas›n› ge-rektirecek çal›flmas› varsa bu durumda,ilk önce bafllayan kesintiye u¤ray›ncayakadar, sonra bafllayan devreye girmez.Ancak, eski ad›yla Ba¤-Kur’lu yeni ad›y-la 4/B’li say›lanlar, kendilerine ait veyaortak olduklar› iflyerlerinden dolay›,4/A’l› yani SSK’l› olarak Sosyal Güvenlik

Kurulu’na (SGK) sigortal› bildirilemez.‹ste¤e ba¤l› sigortal› olanlar›n, 4. mad-denin birinci f›kras›n›n (a), (b) ve (c)bentleri kapsam›na tabi olacak flekildeçal›flmaya bafllamalar› halinde, iste¤eba¤l› sigortal›l›¤› zorunlu olarak sonaerer. Sigortal›n›n, sigortal› say›lmas› ge-reken çal›flma halinden baflka bir sigor-tal›l›k hali için prim ödenmifl ise ödenenprimler esas al›nmas› gereken sigortal›-l›k hali için ödenmifl kabul edilir.

ESK‹ S‹GORTALILARIN DURUMU

SS ve GSS Kanunu gere¤ince, 01.10.2008gününden önce Ba¤-Kur’lu olmas› gere-ken bir faaliyeti olup da bugüne kadarBa¤-Kur’a kay›t olmam›fl olanlar için Ba¤-Kur sigortal›l›¤›n 01.10.2008 günündensonras› için geçerli olaca¤› belirtilmekte.Öte yandan isteyenler, 01.10.2008 günün-den geriye do¤ru 04.10.2000 gününe ka-dar geçen zamandaki Ba¤-Kur’luluk süre-lerini de 6 ay içinde (01.04.2009 gününekadar) SGK’ya müracaat ederek borçla-nabilecek. Ama bu tamamen isteyenleriçin geçerli.

KEND‹ fi‹RKET‹NDEN SSK’LI OLAN‹fiVEREN‹ KURTARAN DÜZENLEME

28 Eylül 2008 Pazar günü Resmi Gaze-

5510 SAYILI SOSYAL S‹GORTALAR VE GENEL SA⁄LIK S‹GORTASI KANUNU, DAHAÇOK B‹L‹NEN ADIYLA SOSYAL GÜVENL‹K REFORMU, 1 EK‹M 2008’DE YÜRÜRLÜ⁄EG‹RD‹. 1964’TEN BER‹ UYGULANAN 506 SAYILI SOSYAL S‹GORTALAR KANUNU,1949 YILINDAN BER‹ UYGULANAN 5434 SAYILI T.C. EMEKL‹ SANDI⁄I KANUNU,1971 YILINDAN BER‹ VAR OLAN 1479 SAYILI BA⁄-KUR KANUNLARI ‹LE 2925 VE 2926 SAYILI TARIM SOSYAL GÜVENL‹K KANUNLARI ORTADAN KALKTI.BUNLARIN YER‹N‹ 5510 SAYILI KANUN ALDI. KANUNUN GET‹RD‹⁄‹DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹ SOSYAL GÜVENL‹K MÜfiAV‹R‹ AL‹ TEZEL, AÇIKLIYOR.

SOSYAL GUVENLIK REFORMU

SOSYALGÜVENL‹KMÜfiAV‹R‹ AL‹ TEZEL

78 PERDER

te’de yay›nlanan, ‘5510 say›l›Kanun Gere¤ince Sigortal›Say›lanlar, Say›lmayanlar,Sigortal›l›¤›n Bafllang›c›,Kuruma Bildirilmesi veSona Ermesi Hakk›ndaTebli¤’ hem eski hem deyeni sigortal› olanlar›nbaz› durumlar›na aç›kl›kgetirmifltir. Tebli¤in ‘V- Sigor-tal›l›k hallerinin çak›flmas›’ bafll›kl›bölümüne göre; 01.10.2008 tarihindenönce 5510 say›l› kanunun 4. maddesi-nin birinci f›kras›n›n (b) bendi (Ba¤-Kur) kapsam›nda sigortal› olduklar›halde, kendilerine ait veya ortak olduk-lar› iflyerlerinden bu kanunun 4. mad-desinin birinci f›kras›n›n (a) bendinetabi (SSK’ya) prim ödemesi olanlar›nsigortal›l›klar› kesintiye u¤ray›ncayakadar devam ettirilir.

‹fiTEN ÇIKIfi B‹LD‹RGES‹N‹N CEZASI VAR

‹flverenler, iflçileri iflten ayr›ld›¤›nda budurumu 3 ayr› yere bildiriyor. ‹lk olarak‹flkur’a iflten ayr›lma bildirgesi, sonra Ça-l›flma Bakanl›¤›’na Ek-2 ve sonra SGK’yaayl›k prim hizmet belgesi ile bildiriyor.Üstelik bu üç kurum da ayn› bakanl›¤a(Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›)ba¤l›. fiimdi ise üç yere bildirim yetmez-mifl gibi bir bildirim daha geldi. 5510 sa-y›l› kanuna göre iflveren ç›kard›¤› iflçisini10 gün içinde internet üzerinden (e-bil-dirge sistemiyle) SGK’ya bildirecek. ‹fl-ten ç›k›fl bildirgesinin idari para cezas›yok, ama baflka cezas› var. fiayet, sigor-tal›n›z› 10 gün içinde SGK’ya iflten ç›kt›diye bildirmezseniz, sigortal› 10 gün son-ra bir hastaneye gider ve muayene-teda-vi olursa paras›n› sizden tahsil ederler.

Çünkü GSS uygulamas› ge-re¤ince iflten ç›kan iflçile-

re 10 gün daha SGK ta-raf›ndan sa¤l›k hizmetiverilir. Mesela, 10 güniçinde ç›k›fl bildirgesi-ni SGK’ya gönderme-

diniz. 11. gün sigortal›hastaneye gidip muayene

ve tedavi olabilir, bununtüm masraflar› sizden istenir.

Ayn› sigortal› ameliyat da olabilir, istira-hat da alabilir. Hem ameliyat hem de is-tirahat paralar› da sizden istenir. Gördü-nüz mü, iflten ç›k›fl bildirgesinin cezas›,idari para cezas›ndan daha beter.

BA⁄-KUR’LULARIN B‹LD‹R‹M‹ NASIL YAPILACAK?

1 Ekim 2008 tarihinden geçerli olarakBa¤-Kur basamak sistemi de sona erdi.Bilindi¤i üzere, an›lan tarihten önceBa¤-Kur’da 24 basamak bulunuyordu.

SOSYAL S‹GORTALARKANUNU’NUN HÜKÜMLER‹ 1 EK‹M2008 TAR‹H‹NDE YÜRÜRLÜ⁄EG‹RD‹. BA⁄-KUR’DA BASAMAKS‹STEM‹ SONA ERD‹. EMEKL‹LER‹NAYLIKLARININ HESAPLANMASINDADE⁄‹fi‹KL‹⁄E G‹D‹LD‹. TARIMDA(TARLALARDA, BA⁄LARDA,BAHÇELERDE) AMELE, IRGATOLARAK ÇALIfiANLARA DAHAÖNCEK‹ HÜKÜMETLER ZAMANINDATANINMIfi UCUZ VE KOLAYEMEKL‹L‹K ARTIK B‹TT‹. NTV’DEÇALIfiMA HAYATI PROGRAMIYLAÇALIfiAN KES‹M‹N SES‹ OLAN,AKfiAM GAZETES‹ KÖfiE YAZARI,SOSYAL GÜVENL‹K MÜfiAV‹R‹AL‹ TEZEL, HEP‹M‹Z‹ YAKINDAN ‹LG‹LEND‹REN YEN‹KANUN ‹LE ‹LG‹L‹ B‹L‹NMEYENLER‹PERDER’E AÇIKLADI.

Ba¤-Kur’lular hemen gidip beyan vermeliKanun 1 Ekim 2008 günü yürürlü¤e girdi ve beyana göre prim ödenecekdiyor ama aç›n Ba¤-Kur’a sorun veya web sayfas›ndan bak›n herkes içinen son basamaklar›na göre prim borcu yazm›fllar, kiflinin beyan›nab›rakmam›fllar. Siz beyan vermek istiyorsan›z hemen Ba¤-Kur’a gidipbeyan verip, “primlerimi o rakamdan de¤il bu rakamdan hesaplay›n veborç ç›kar›n” demelisiniz. Yani, bu yaz›lan borçtan daha az veya dahaçok prim ödeyebilmeniz için beyan doldurman›z gerekiyor.

5510 say›l› kanunagöre iflveren ç›kard›¤›iflçisini 10 gün içindeinternet üzerindenSGK’ya bildirecek.

5510

»

PERDER 79

Ba¤-Kur sigortal›lar›ndan her biri, bu-lunduklar› basama¤›n geliri üzerindenhesaplanan primlerini ayn› ay içindekuruma ödüyorlard›. Basamak sistemi-nin sona ermesiyle birlikte ticari faali-yette bulunan kiflilerin primlerini nas›lödeyecekleri, bildirimlerini neye göreve nas›l yapacaklar› sorusu henüz yete-rince cevap bulamad›. Kanunun getir-mifl oldu¤u yeni düzenlemeyi inceledi-¤imizde ticari faaliyette bulunan kiflilerasgari ücret ile azami ücret aras›nda is-tedikleri bir matrah seçerek primleriniödeyebilecekler. Bu durumu s›n›rlayanbir istisnai durum söz konusu. Bunagöre, iflverenler, kendileri için ücretödedikleri iflçilerden daha düflük birbildirim yapamayacaklar. ‹flveren, iflçi-lerden dokuzunu asgari ücretten, biri-sini 2000 YTL üzerinden çal›flt›r›yorsa,kendi bildirimini de 2000 YTL ve üze-

rinden yapmak durumunda. Ba¤-Kursigortal›lar› isterlerse üç ay daha eskibasamak sistemi ile prim ödeyebilecek-ler. Yeni sistemin teknik olarak altyap›-s›n›n oluflturulmas› ve kiflilerin bunauyum sa¤layabilmeleri için üç ayl›k ge-çifl sürecinin öngörülmüfl olmas› yerin-de bir düzenleme olmufltur.

‹fiVERENLERE YÜZDE 5’L‹K ‹ND‹R‹M NASIL OLACAK?

Kanun gere¤ince yüzde 5’lik prim indi-rimi de yasal olarak bafllad› ama SGKreforma haz›r olmad›¤›ndan genelgesi-ni halen ç›karamad›. Kanun gere¤inceyüzde 5’lik prim indirimi için asgari üc-ret de¤il çal›flanlar›n SPEP (sigorta pri-mine esas kazanç) tutarlar› esas al›na-cak. Haz›rlanan genelgeye göre SGK’yaherhangi bir baflvuru flart› aranmadan,e-bildirge sisteminde kanun türüne“5510” eklenecek ve sizler yüzde 5’likprim indiriminden yararland›rmak iste-di¤iniz iflçilerinizi listeleyip, afla¤›daki“5510”u seçip, göndereceksiniz. Gön-derdi¤iniz program arka planda iflyeridosyan›z›n borcunun olup olmad›¤›n›kontrol edecek ve 5 YTL’den daha azborcunuz oldu¤unu görürse e-bildirge-nizi kabul edip yüzde 5 eksik primlertahakkuk ç›karacak. 5 YTL’den çokborcunuz varsa bu belge türünü gönde-remezsiniz mesaj› size gelecek.

Emekliayl›klar› TÜFEkadar artacakMevcut SSK ve Ba¤-Kuremeklilerin ayl›klar› ise sadeceTÜFE kadar artacak, ülkeninkalk›nmas›ndan s›f›r payalacaklar. 5510 say›l› SS ve GSSKanunu’nun 55’inci maddesinegöre; “...Bu Kanuna göreba¤lanan gelir ve ayl›klar, her y›l›nOcak ve Temmuz ödemetarihlerinden geçerli olmak üzere,bir önceki alt› ayl›k döneme göreTürkiye ‹statistik Kurumutaraf›ndan aç›klanan en sontemel y›ll› tüketici fiyatlar› genelindeksindeki de¤iflim oran› kadarart›r›larak belirlenir...” denildi¤iiçin ister flimdi emekli olsun isterreformdan sonra emekli olsunemeklilere ülkenin kalk›nmas›n-dan bir kurufl pay verilmeyecek-tir. Sosyal güvenlik reformu ileçal›flanlara daha az emekli ayl›¤›ba¤lanmas› amaçland›. 10 y›l sonraki dönemde ayl›kba¤lama oran› yüzde 2’yedüflürülerek, güncellemekatsay›s›ndaki geliflme h›z›n›nyüzde 70’i al›narak, daha azemekli ayl›¤› verilecek.

‹fiVERENLER, KEND‹LER‹ ‹Ç‹NÜCRET ÖDED‹KLER‹ ‹fiÇ‹LERDENDAHA DÜfiÜK B‹R B‹LD‹R‹MYAPAMAYACAKLAR. ‹fiVEREN,‹fiÇ‹LERDEN DOKUZUNU ASGAR‹ÜCRETTEN, B‹R‹S‹N‹ 2000 YTLÜZER‹NDEN ÇALIfiTIRIYORSA,KEND‹ B‹LD‹R‹M‹N‹ DE 2000 YTLVE ÜZER‹NDEN YAPMAKDURUMUNDA. BA⁄-KURS‹GORTALILARI ‹STERLERSE ÜÇAY DAHA ESK‹ BASAMAK S‹STEM‹‹LE PR‹M ÖDEYEB‹LECEKLER.

GÜNDEM

80 PERDER

Bir depo, öncelikle güvenilecekbir bekçiyle de¤il, e¤itimli yö-netici ile korunur. Zira güven-

lik; önce tertip düzenle sa¤lan›r. fiimdiburada çok hassas gördü¤üm bir konu-nun alt›n› çizmeliyim. Konumuz ma¤azadepolar› olmas›na ra¤men; merkezi de-posu bulunmay›p, ma¤aza depolar›n›ayn› amaçla kullanan perakendecileri-miz için, bunun önemli bir risk oldu¤u-nu bafltan belirtmeliyim. Zira bu flekil-de; hangi ma¤azada bofl alan varsa, ge-nel ihtiyaca dönük olarak dolduruldu-¤undan, ma¤azan›n kendi iç düzenisa¤lanamamaktad›r.

Bunun için; 4 flubeli bir zincirin, 5.flubesini açmadan önce, merkez deposu-nu faaliyete geçirmesi gerekir. O merkezdeponun bafl›na da, patrona veya GenelMüdür'e direk ba¤l›, lojistik e¤itimi al-m›fl bir yöneticinin atanmas› uygun olur.

Merkez depo; kalite kontrol, mal ka-bul, sevk›yat planlama, stok kontrol,ambalajlama, siparifl yönetimi fonksi-yonlar›n› üslenip, konumuz olan ma¤a-za depolar›n›n da sa¤l›kl› yönetilmesineyard›mc› olur.

fiimdi gelelim ma¤aza deposu içdüzenine. G›da, g›da d›fl› ayr›m› mutla-ka yap›lmal›d›r. Her iki bölümün içindede a¤›r ve hafif mal ayr›m› yap›larak,a¤›r ürünlerin mümkün oldu¤u kadarma¤aza girifline yak›n konumland›r›l-mas› iyi olur.

So¤uk hava depolar›; flarküteri oda-s› (önünde flarküteri haz›rlama bölü-mü), et odas› (önünde et haz›rlama bö-lümü), tavuk odas› ve meyve sebze oda-

s› olmak üzere, en az dört ayr› bölümfleklinde düzenlenmelidir. fiimdi art›kpaket buzhanelerle kolay çözümler üre-tilebilmektedir.

‹adeler için s›n›rlar› belirlenmifl ay-r› bölüm, pahal› ürünler içinde kilit al-t›na al›nm›fl ayr› bölüm bulundurulma-l›d›r. Bofl koli, bofl teneke ve ambalajat›klar› için de ba¤›ms›z bir bölümplanlanmal›d›r.

Aranan mal›n kolay bulunamamas›,önemli handikapt›r. Neticesi; depoda

bulundu¤u halde rafta bulunmad›¤› içinsat›fl kayb›na sebep olan ürünlerin varl›-¤›d›r. Ma¤aza depolar›n›n sa¤l›kl› yöne-timi için; malverenden gelen sevk›yatoran›n›n düflük, merkez depodan gelensevk›yat oran›n›n yüksek olmas›ylaavantaj sa¤lan›r. Zira tedarikçiden yap›-lan mal kabulünde, kaçak ihtimali dahafazlad›r. Malveren iadelerinin biriktiril-meden, s›k s›k verilmesinde fayda var-d›r. Bu hem ma¤azay› rahatlat›r, hemde tedarikçi kanad›nda kayda de¤er

TEDAR‹KÇ‹ HIRSIZLI⁄I; MA⁄AZA DEPOSUNUN DÜZENS‹ZL‹⁄‹ KADAR, ARKA KAPININSA⁄LIKSIZ ‹fiLET‹LMES‹ SEBEB‹YLE DE ARTAR. DEPO KAPISINDAN G‹RMEYENÜRÜN ‹Ç‹N G‹R‹fi F‹fi‹ KES‹LMEMEL‹D‹R. SIK RASTLANAN YANLIfi UYGULAMA;KAMYON ÜZER‹NDE SAYILDIKTAN SONRA, ‹N‹S‹YAT‹F‹N TEDAR‹KÇ‹YE TERKED‹LMES‹D‹R. DÜZENS‹Z DEPODA, ÇALIfiAN HIRSIZLI⁄I DA AZ DE⁄‹LD‹R.

MAKALE

■ ERCÜMENT TUNÇALP

MAGAZA DEPOLARI~

82 PERDER

problem olarak görülmez. Tedarikçi h›rs›zl›¤›; ma¤aza deposu-

nun düzensizli¤i kadar, arka kap›n›nsa¤l›ks›z iflletilmesi sebebiyle de artar.Depo kap›s›ndan girmeyen ürün için gi-rifl fifli kesilmemelidir. S›k rastlananyanl›fl uygulama; kamyon üzerinde sa-y›ld›ktan sonra, inisiyatifin tedarikçiyeterk edilmesidir.

Düzensiz depoda, çal›flan h›rs›zl›¤›da az de¤ildir.

Modern ve geliflmifl bir merkez de-ponun, ma¤aza depolar›n› da olumlu et-kileyece¤ini yukar›da belirttik.

Yerel perakendeciler içinde; yüksekteknoloji ile desteklenmifl 20 bin metre-kare merkezi depoya sahip firmalar›m›zvard›r. Bu merkez depolardan ma¤azadepolar›na gelifl aflamas›nda, el terminaliile mal kabulü ve otomatik kontrolü ya-p›labilmektedir. Risk teflkil eden 'teda-rikçiden s›cak al›mlarda' da ifllemlerinh›zl› ve do¤ru yap›lmas› sa¤lanmaktad›r.

Envanter yönetimi; ma¤azalar›m›z›nsay›s› art›p, farkl› bölgelere yay›ld›kça,daha da önem verilmesi gereken konu-lardan biri olarak karfl›m›za ç›k›yor. Ma-¤aza depolar›nda, tüm mal kabul, depo-lar aras› transfer, iade, fire, say›m, s›cakal›m, sevk›yat ifllemlerinin teknolojikdestekli el terminalleri ile otomatik ola-rak yap›lmas› ve her aflamada oluflturu-lan verilerin arka ofis program›na an›n-da ve kesintisiz kaydedilmesi, otokon-trol gücünü art›rmaktad›r.

Zaten, bilgi teknolojileri, flirketlererekabet avantaj› sa¤layan ana yetkinlikalan› olarak karfl›m›za ç›km›yor mu? On

binlerce ürünün yönetimi, planlanmas›,müflteri davran›fllar›n›n anlafl›lmas›, ma-¤azalara göre ürün portföyünün belir-lenmesi ne kadar bilimsellik gerektiri-yorsa, bu çal›flmalara alt yap› teflkileden depolar›n yönetiminde, daha faz-las› ihtiyaç olarak karfl›m›za ç›k›yor.Bugün ülkemizdeki mevcut teknolojikuygulamalar› gecikmeden devreye sok-mal›y›z ki; çok yak›nda bizim de günde-mimize girecek olan Radyo Frekansl›

Kimlik Etiketleri (RFID) uygulamas›nakolayl›kla geçifl yapabilelim.

RFID, sektörümüzün ilk teknolojikuygulamas› olarak bilinen Barkod siste-mine göre 40 kat daha h›zl› çal›flma im-kan› sunmaktad›r. Wal- Mart, 2005 y›l›n-dan itibaren bütün tedarikçilerine, RFIDuygulamas›n› flart koflmufltur. Ülkemiz-deki uluslararas› firmalardan, kendi ülke-lerinde bu uygulamay› bafllatanlar vard›r.

Sonuç olarak; RFID uygulamas›, dü-zenli ve teknoloji ile desteklenmifl depokay›plar›m›z› önledi¤i gibi, her an say›mdüzeninde tutulabilirse, fiili stok-kaydistok uyumunu kontrol ederek, hatalar›-m›z› ölçme imkan› verir. Stok takibi ko-layl›¤› yok satmay› önler. Hatal› stokmiktar›n› erken teflhis; promosyon ham-lesine veya iade çözümünü devreyesokmam›za yard›mc› olur.

a¤azalar›m›z›n, sat›fl alanlar›nayo¤unlafl›p, sat›fl d›fl› alanlar›biraz ihmal ettiklerini gözlüyoruz.Müflterilerimizin gördü¤ü yerlereöncelik vermek mant›ken do¤ru

olsa da, bize para kazand›ranyerin, sadece sat›fl alanlar› olmad›¤›n› kabuletmemiz gerekir. Depo alanlar›, iyi düzenlendi¤izaman kâr›m›z› art›ran, ihmal edildi¤i zaman dado¤rudan zarar üreten yerlerdir. ‹fle deponunyönetiminden bafllamam›z sa¤l›kl› olur.

M

PERDER 83

Perakande sektörünün temsilci-leri, 6 Kas›m 2008 Perflembegünü 16. Uluslararas› G›da

Ürünleri ve Teknolojileri Fuar›’nda Bi-zim Market Dergisi taraf›ndan düzen-lenen “Organize Perakende Sektörün-de Rafa Girmenin Kriterleri” konulupanelde bir araya geldi. Panelin aç›l›flkonuflmas›n› Türkiye PerakendecilerFederasyonu Baflkan› fieref Songöryapt›. Gima Eski Genel Müdür Yard›m-c›s› Ercüment Tunçalp’›n moderatör-lü¤ündeki panelde, sektörün duayen-leri, Migros Eski Genel Müdürü OktayIrs›dar ve Tansafl Eski Genel MüdürüServet Topalo¤lu konuflmac› olarakyer ald›. Konuflmac›lar, rafa girecekmarka adedinin s›n›rl›, üretilen markaadedinin s›n›rs›z oldu¤u bu zorlu çal›fl-ma ortam›nda perakendeci ve tedarik-çilere tavsiyelerde bulundular. Oktay Irs›dar, Ercüment Tunçalp, Servet Topalo¤lu

Sektörün duayeni olan konuflmac›lar, rafa girecek marka adedinin s›n›rl›, üretilen marka adedinin s›n›rs›z oldu¤u bir ortamda perakendeci ve tedarikçilere önemli tavsiyelerde bulundular.

PANEL

84 PERDER

ORGAN‹ZE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE

RAFA GIRMENIN KRITERLERI

Dönemin hareketlili¤iyle bera-ber ortaya ç›kard›¤› ihtiyaçlardolay›s›yla panelin zamanla-

mas›n› çok do¤ru buluyorum. Peraken-decili¤imizin kalitesi, dönüflmesi, büyü-mesi ve beraberinde kal›c› olmas› ad›naçok adres vermek, çok düflünmek mec-buriyetindeyiz. Son geliflmeler gösteri-yor ki, Türkiye perakendecili¤i ad›nane kadar çok faaliyet yaparsak, ne ka-dar aktif olursak, o kadar daha fazlas›-na ihtiyaç duydu¤umuz bir süreçteyiz.Türkiye perakendecili¤i özellikle son20 y›la bakt›¤›m›zda önemli mesafelerkatetti. Ancak bu süreç içerisinde silbafltan yapmak, yeniden düzenleme veyeniden stratejiler belirlemek mecburi-yetinde de kald›k. ‹flte bu stratejilerdenbiri de rafa girmenin kriterleri. Hakika-ten bakt›¤›n›zda çok önemli bir pera-kende olgusu olarak karfl›m›za ç›k›yor.Öbür tarafta flunu söylemek gerekir ki,perakendede rafa girmenin kriterleriperakendeci olarak sadece iki grubunkendi aras›ndaki ç›kar anlaflmas›yla bit-miyor. Asl›nda raflar›m›z›n önemi çokdaha büyük, etkili ve etkin olmak duru-munda. Ürünlerimizin de de¤eri bu fle-kilde olmak durumunda. Zira bakt›¤›-m›zda içinde bulundu¤umuz küresel veulusal krizde e¤er dayan›flma içerisin-de olmazsak sürekli kaybedenin bizleroldu¤unu da görüyoruz. Ancak bu kri-terleri sadece iki grubun kendi ç›karla-r›n› kapsamamal›. Önce sa¤l›k, kalite,uzun ömürlülük, çevreci, rekabetçi gibibirçok en’leri içinde bulunduran ve ka-l›c›, topluma fayda sa¤layacak birimle-rin kriterlerini belirleyip raf›m›z› böylede¤erlendirmemiz daha do¤ru diye dü-flünüyorum. Tüm bunlarla beraber 20y›l içerisinde önemli mesafeler kaydet-ti¤ine inand›¤›m›z perakendecili¤iniçerisinde son dönemlerde görüyoruzki geçen y›llarda yapt›¤›m›z anlaflma-larda eksik davranm›fl›z. Beraberindeçevreci olmam›z gerekiyordu. Berabe-rinde insan sa¤l›¤›n› düflünmemiz ge-rekiyor. Sürdürülebilir kaliteyi öngör-memiz gerekiyor ki iflte bu tarzda birküresel kriz patlak verdi¤inde bizlerbasit k›s›r döngüler içinde olmak yerinedaha uzun vadeli projeler oluflturabile-lim. Bunun için yerli perakendecileriben kendi ad›ma tebrik etmek istiyo-

rum. Ülkemizde perakendecilik yapan,perakendenin duayeni oldu¤una ina-nan birçok dostumuzun zaman içerisin-de kendilerini farkl› konumda göster-dikleri halde maalesef perakendeninflartlar›n› do¤ru kriterle oluflturmad›k-lar›n› ve bundan kaynakl› do¤ru bildik-lerini de toplumla ya da perakendesektörüyle do¤ru paylaflmad›klar›n›maalesef yaflad›k gördük. Hepimiz bir-birimizi ötekilefltirdik. S›k›nt›lar koy-duk. Dolay›s›yla biz sektörümüze bil-diklerimizi özellikle toplumumuza ken-di perakendecimizle, öz sermayedarla-r›m›zla paylaflmak, onlara aktarmak on-lar›n geliflmelerinden mutlu olmak du-rumunday›z. Maalesef bu anlamdaönemli s›k›nt›lar›m›z vard›. Hani deriz

ya krizler ayn› zamanda f›rsatlar olufl-turur. Bu tarz krizlerin geçmiflte farkl›flekillerde f›rsatlar oluflturdu¤unu vebu f›rsatlar sayesinde de ülkemizin pe-rakendecili¤inin bugünlere geldi¤iniher beraber gözlemledik. fiimdiye ka-dar olan krizler biliyorsunuz hep ülke-mizin ulusal boyutundaki krizlerdi. Bukriz, küresel ithal etti¤imiz bir kriz.Umuyorum ki f›rsatlar› da büyük olur.Yine Türkiye perakendecili¤inin önem-li bir de¤erini paylaflmak istiyorum. As-l›nda bu krizin bugüne kadar olan görü-nen boyutunda sektör olarak bizi ilgi-lendiren çok fazla bir fley yok. Amabundan sonra Türkiye’yi etkileyebile-ce¤i pozisyonu fludur: E¤er reel sek-törde iflsizlik, dura¤anl›k, yavafllamaberaberinde istihdam daralmas› veTürkiye’deki tüketici toplumunun geli-rinin daralmas› gibi s›k›nt›larla karfl›la-flacak olursak iflte perakendeciler ola-rak bizim için en önemli kriz o zamanbafllam›fl olur. Umuyorum ki özelliklehükümetimiz, idaremiz, sonras›ndaodalar›m›z, sonras›nda sivil toplum tefl-kilatlar›m›z ve sektör temsilcilerimiz bukonuda ak›lc› ve beraberinde do¤ru ça-l›flma yaparlar. Bununla beraber sektö-rümüzdeki yerel arkadafllar›m›z›n bu-güne kadar konuflulan köpük diye yada sanal gelirler gibi birtak›m gelirlerinflimdiye kadar sahipleri olmad›¤›ndandolay› bu krizden birincil derecede za-rar görmeleri böyle bir karl›l›k ya dafaydalar› olmad›¤› için söz konusu ol-mayacak. Bu krizin önemli bir f›rsat ol-du¤u kanaatindeyim. Bizler öz serma-yesiyle geliflen, kendi ya¤›yla geliflenhatta yerli üreticilerle daha dinamik,daha iyi iflbirli¤i içerisinde geliflen ku-rulufllar olarak bakt›¤›m›zda bu bahset-ti¤imiz durum bir f›rsat olmal›. Ama et-kileflimin ne oldu¤unu bu krizin derin-li¤ini çok iyi kestiremedi¤imiz içinbunlar› maalesef flimdiden öngöremiyo-ruz. Uyan›k, aktif, dikkatli, dinamik ol-mal›y›z. Özellikle bizim sektörün bili-yorsunuz en önemli kayna¤› insan kay-na¤›d›r. Çal›flanlarlar›m›zla daha iyi di-yaloglar kurarak, müflteri iliflkilerini da-ha iyi yönetip müflteri memnuniyetiniart›rarak bu durumdan en az›ndan ken-di markalar›m›z ad›na daha faydal› vedaha iyi sonuçlar ç›kartabiliriz.

fiEREF SONGÖRTÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER

FEDERASYONU BAfiKANI

“Kriz, çok önemli f›rsatlar›n oldu¤u

bir sürecin bafllang›c›”

PERDER 85

ÜYE 208

fiUBE 1.477

PERSONEL 32.876

METREKARE 1.149.556

BUYUYOR!Türkiye Perakendeciler Federasyonu

HER GEÇEN GÜN

ÇA⁄RI H‹PERMARKETLER‹ MA⁄AZA SAYISINI ÇO⁄ALTTI“H er semte bir Ça¤r›” slogan›yla

yola ç›kan Ça¤r› Hipermarket-leri halkalar›n› ço¤alt›yor. Anadolu ya-kas›nda ma¤aza açmaya devam edenÇa¤r› Hipermarketleri, Fikirtepe Man-d›ra Caddesi’nde 15 A¤ustos Cuma gü-nü 16. flubesini açt›. 1300 metrekarealanda, 5 kasa ve 50 personeliyle hiz-met vermeye bafllayan Ça¤r› Hiper-marketleri Yöneticileri önümüzdekigünlerde market zincirine yeni halka-lar eklemeye de devam edeceklerinibildirdi. Ça¤r› Hipermarketleri 8 A¤us-tos 2008 tarihinde de Avrupa yakas›n-da fiirinevler’e ba¤l› Üçevler Mahalle-si’nde yeni bir flube açm›flt›.

ÜYELER‹M‹Z

88 PERDER

ONUR GROUP 17. fiUBES‹N‹ EYÜP, SULTAN CENTER’DA AÇTIS ektöründeki ilk ma¤azas›n› 1997

y›l›nda ‹stanbul 4. Levent SanayiMahallesi'nde açan Onur Group, top-lam 12 bin 500 metrekare sat›fl alan›ve 500 çal›flan› ile kurdu¤u hizmeta¤›n› Eyüp flubesiyle daha da genifllet-ti. Eyüp Kaymakam› Osman Kaymakve Onur Group Genel Müdürü CemalÖzen'in kat›l›m›yla gerçeklefltirilenaç›l›fla halk›n gösterdi¤i büyük ilgi iz-dihama yol açt›. Aç›l›fl›nda yüzlerceçeyrek alt›n›n da¤›t›ld›¤› Eyüp flubesi,8 kasa ve 40 personel ile bin 500 met-rekarelik bir alanda hizmet veriyor.Di¤er flubelerden farkl› olarak unlumamuller ve bal›k reyonlar› da bulu-nan flubenin aç›l›fl›nda ücretsiz göz ta-ramas› da gerçeklefltirdi.

PERDER’‹n

1476-75.flubes‹

PERDER’‹n

1477.flubes‹

PERDER 89

UYUM 30. fiUBES‹YLE K.ÇEKMECE OLYMPIAKENT’TEU yum, 23 A¤ustos Cumartesi gü-

nü Küçükçekmece Olympiakentma¤azas›n› Küçükçekmece BelediyeBaflkan Yard›mc›s› Recep Köse, UyumYönetim Kurulu Yöneticileri ve çeflitlifirma yöneticilerinin kat›l›m›yla açt›.“Uyumlu Olun Mutlu Olun” slogan›ylaflube say›s›n› her geçen gün artt›ranUyum, aç›l›flta çocuklar› da unutmad›ve çocuklara özel sihir ve tiyatro göste-rileri düzenledi. 1000 metrekare alan-da 5 kasa ve 46 kiflilik çal›flan ekibiylehizmet verilen ma¤azan›n aç›l›fl›nda in-dirimli fiyatlar dikkat çekti.

GRUP HAT‹PO⁄LU BÜYÜMEYE DEVAM ED‹YOR22. flubesini 29 A¤ustos 2008

Cuma günü Maltepe Ba¤-larbafl› Mahallesi’nde faaliyete sokanHatipo¤lu Marketler Zinciri, 1200metrekare alanda, 37 personelle hiz-met vermeye bafllad›. Aç›l›fla ‹smailTürüt, Latif Do¤an, Dj Ercan Ifl›k veÜmraniye Belediye Baflkan› HasanCan kat›ld›. ‹llüzyonist ve palyaçogösterileriyle bafllayan aç›l›fl töreni-ne, halk›n ilgisi yo¤un oldu. fiok fi-yatl› ürünler ve sürpriz hediyelerseaç›l›fla damgas›n› vurdu.

PERDER’‹n

1473.flubes‹

PERDER’‹n

1474.flubes‹

MOPAfi KAL‹TES‹ ERENKÖY’DEH izmet a¤›n› geniflletmeye devam

eden Mopafl, 48. flubesini ‹stan-bul Erenköy’de hizmete soktu. Mo-pafl,1 Eylül 2008 tarihinde Erenköy’deaçt›¤› yeni flubesinde 400 metrekarelikbir alanda 22 personel ve 3 kasaylahizmet vermeye bafllad›. Aç›l›fla özeletkinlikler düzenleyen Mopafl, pek çoküründe fiyat avantaj› sa¤larken palya-ço gösterileriyle de aç›l›fla kat›lanlarae¤lenceli dakikalar yaflatt›. Mopafl yö-neticilerinin de kat›ld›¤› aç›l›fla halk ol-dukça yo¤un ilgi gösterdi.

ÜYELER‹M‹Z

ONUR GROUP BA⁄CILAR’DAOnur Group Ba¤c›lar flubesi, 1

A¤ustos 2008 Cuma günü hizme-te girdi. Aç›l›fl, Küçükçekmece Kayma-kam› Osman Ebilo¤lu, Onur Group Yö-netim Kurulu Baflkan› Ekrem Özen,Onur Group Genel Müdürü CemalÖzen ve Onur Group Genel MüdürYard›mc›s› Kemal Özen, Bölgesel ‹lBölge Müdürleri ve çeflitli firma yetkili-lerinin kat›l›m›yla gerçekleflti. Kurbankesimiyle bafllayan aç›l›fl, çeflitli göste-rilerle devam etti. Aç›l›fla özel olarakçok özel fiyatlar uygulan›rken, günedamgas›n› vuran, 25 flansl› müflteriyeçeyrek alt›n hediye edilmesi oldu. 730metrekare alanda 33 personel ve 4 ka-sayla hizmet veren Onur Group, ‹stan-bul’da 16. flubesini açm›fl oldu.

PERDER’‹n

1471.flubes‹

PERDER’‹n

1472.flubes‹

90 PERDER

ÜÇLER SÜPERMARKET’TEN fiUBE ATA⁄IÜ çler Süpermarket 1974’ten beri yönetim kalitesi ve koflulsuz

müflteri memnuniyeti anlay›fl› ile perakende sektöründekikonumunu korumaya devam ediyor. Üçler Süpermarket Ça¤layan,Kurtulufl, Gayrettepe, Befliktafl flubelerine iki yeni flu-be daha ekleyerek, 6 flube say›s›na ulaflt›. Üçler Süper-market’in 5. flubesi Mecidiyeköy’de 10 Ekim 2008 Cu-ma günü hizmete girdi. Aç›l›fla fiiflli Belediye Baflkan›Mustafa Sar›gül, Üçler Yönetim Kurulu Baflkan› CemalParlak, çeflitli firma yetkilileri ve çevre halk› kat›ld›. 600 metrekarealanda, 24 personel ve 3 kasas›yla hizmet vermeye bafllayan Üçleryetkilileri, aç›l›fla kat›lan tüm müflterilerine kuru pasta, lokum ve

meyve suyu ikram etti. Aç›l›fl, fl›k sunumlar›, tat panelleri ve flokkampanyalar›yla çok renkli geçti. Mecidiyeköy flubesinin aç›l›fl›n›nbir gün sonras›nda bu kez Üçler Süpermarket’in Okmeydan›’ndaki

6. flubesinin aç›l›fl›na davetliydik. Aç›l›fla, fiiflli BelediyeBaflkan Yard›mc›s› Tayfun Kahyao¤lu, Üçler Süper-market yöneticileri, çeflitli firma yetkilileri kat›ld›. 160metrekare alanda, 12 personel ve 2 kasayla hizmetvermeye bafllayan ma¤aza tat panelleri, fiyat indirim-

leri, animasyon gösterilerileriyle yo¤un ilgi gördü. Güler yüzlü veoldukça fl›k k›yafetli Üçler Süpermarket personeli tek tek müflteri-lere kuru pasta, lokum ve meyve suyu ikram etti.

B‹ÇEN, fi‹MD‹ DE BEYL‹KDÜZÜ HALKININ H‹ZMET‹NDE!B içen Marketleri Avrupa stan-

dartlar›na uygun, kaliteli, hijye-nik ve rahat bir al›flverifl keyfini 17Ekim 2008’de Beylikdüzü’ne tafl›d›.Aç›l›fla Esenyurt Belediye Baflkan›Necmi Kad›o¤lu, Biçen Yönetim Ku-rulu Baflkan› ‹hsan Biçen ve Sinan Bi-çen kat›ld›. Kalite anlay›fl›ndan ödünvermeden hizmet veren Biçen’denBeylikdüzü çevre halk› çok memnunayr›ld›. 700 metrekare alan›, 6 kasas›ve toplam 35 personeliyle fark›n› or-taya koyan Biçen Beylikdüzü’ndeözenle seçilmifl, en taze ürünlerin yerald›¤› Et-Tavuk, fiarküteri ve Meyve-Sebze reyonu yo¤un ilgi gördü.

▼ OKMEYDANI ▼ MEC‹D‹YEKÖY

PERDER’‹n

1468.flubes‹

PERDER’‹n

1470-69.flubes‹

PERDER 91

MEVS‹M MARKETLER KAL‹TES‹ ESK‹ ‹ZM‹R’DEM evsim Marketler Zinciri alt›nc›

flubesini 21 Ekim Sal› 2008’deEski ‹zmir’de açt›. Konak BelediyeBaflkan› Muzaffer Tunça¤, ‹zmirTicaret Odas› Meclis Baflkan› NecipKalkan, ‹zmir Ticaret Odas› Baflkan›Ekrem Demirtafl’›n onur konu¤uolduklar› aç›l›fl törenine, Ege PERDERüyeleri, perakende sektörününtemsilcileri ve genifl bir halk toplulu¤ukat›ld›. 500 metrekare alanda, 3 kasa,17 personel ve 7 bin çeflit ürünlehizmet vermeye bafllayan MevsimMarketler Zinciri Eski ‹zmir flubeaç›l›fl› yo¤un ilgi gördü.

K‹BARIM ‹ND‹R‹M MA⁄AZASI BALÇOVA’DAK ibaro¤lu Gurup 13. ma¤azas›n›

24 Ekim Cuma 2008’de ‹zmir’inBalçova semtinde açt›. Balçova’dakiKibar›m ‹ndirim ma¤azas›, 600 metre-kare sat›fl alan›na sahip. ‹ki yazarkasa-s› ve 15 personeliyle hizmet veriyor.Ma¤azan›n aç›l›fl›nda konuflma yapanKibaro¤lu Gurup Yönetim Kurulu Bafl-kan› Mehmet Gin, “Ekonomik darbo-¤az›n bütün a¤›rl›¤›yla hissedildi¤i bugünlerde ‹zmir halk›na olan güvenimizyat›r›mlar›m›z› sürdürme yolunda biz-lere güç veriyor. Balçova ma¤azam›z‹zmirliler’indir.’ diyerek aç›l›fl kurdele-sini, aç›l›fla gelen vatandafllara kestir-di. 2008 y›l› sonuna kadar dört ma¤a-za daha açmay› hedeflediklerini belir-ten Mehmet Gin; Kas›m ay›nda Ha-tay’da da bir ma¤aza açmay› planla-d›klar›n› aç›klad›.

ÜYELER‹M‹Z

92 PERDER

PERDER’‹n

1466.flubes‹

PERDER’‹n

1467.flubes‹

B‹Z‹M TOPTAN, 85. MA⁄AZASINI ADANA’DA AÇTIT ürkiye’nin en yayg›n toptan sat›fl

ma¤azalar zinciri Bizim Toptan,85. ma¤azas›n› Adana Yüre¤ir’de hiz-mete açt›. Toptan sat›flta müflterisineyak›n olmay› tercih eden Bizim Top-tan’›n hedefi, 3 y›ll›k dönemde ma¤azasay›s›n› 150’ye ç›karmak. Türkiye’nin51 iline yayd›¤› ma¤azalar›yla “toptansat›fl ma¤azac›l›¤›”nda farkl› bir kon-sept oluflturan Bizim Toptan, en bü-yük ma¤azalar›ndan birini Adana Yü-re¤ir’de açt›. 2200 metrekare sat›fl ala-n›na sahip Yüre¤ir ma¤azas›, BizimToptan’›n Adana’daki ikinci, Türkiyegenelindeki 85’inci ma¤azas›. BizimToptan’›n hedefi, 2008 y›l›n› 95 ma¤a-za ile tamamlamak...

MAC‹T’TEN KEÇ‹ÖREN DUTLUK fiUBES‹1 983 y›l›ndan bu yana faaliyet gös-

teren Macit A.fi., Ankara’n›n öndegelen perakendecilerinden biri. Keçiö-ren Dutluk flubesini 12 Temmuz tari-hinde halk›n yo¤un kat›l›m›yla hizmetesokan Macit, perakende sektöründekalitesiyle be¤enilen hizmet anlay›fl›ylatercih edilen bir marka olarak yolunadevam ediyor. “Her Al›flverifl Bir Gü-lümseyifl” slogan›yla Ankara ve Ço-rum’da hizmet veren ma¤azalar zinciri,2008 y›l›nda, bir önceki y›la oranlayüzde yüz büyüme sa¤layarak müflte-rilerinin ilgi oda¤› oldu.

PERDER’‹n

1464.flubes‹

PERDER’‹n

1465.flubes‹

PERDER 93

GÜRMAR BÜYÜMEYE DEVAM ED‹YORE ge Peder Yönetim Kurulu Bafl-

kan Yard›mc›s› Veli Gürler 10.flubesini ‹zmir/Karfl›yaka semtindeaçt›. 450 metrekare kapal› alan, 3 ya-zar kasa 20 personelle Karfl›yaka ve‹zmirlilere hizmet verecek olan Ner-gis Gürmar flubesinin aç›l›fl›n› Karfl›-yaka Belediye Baflkan› Cevat Durakyapt›. Cevat Durak yapt›¤› konuflma-da yerel perakendecili¤in desteklen-mesinin önemine vurgu yaparak, için-de bulundu¤umuz ekonomik koflul-larda yat›r›mlar›n› sürdüren Gürlerailesine teflekkür etti.

DENMAR 6. fiUBES‹N‹ BUCA’DA AÇTIE ge Perder Yönrtim Kurulu Üyesi

ve Genel Sekreteri Galip Akgün 6.flubesini ‹zmir/Buca semtinde açt›. 465metrekare kapal› alan, 75 metrekaredepolama alan›, üç yazar kasa, 14 per-sonelle hizmet verecek olan ma¤aza-n›n aç›l›fl›n› Ege Perder Yönetim Kuru-lu Baflkan› Vahdet Sar›kaya yapt›. Vah-det Sar›kaya ma¤aza aç›l›fl›nda yapt›¤›konuflmada yerel perakendecilerindesteklenmesi konusunda hükümeteve yerel yönetimlere ça¤r›da bulundu.Mecliste bekletilen perakende yasas›-n›n bir an önce ç›kar›lmas› için herke-sin çaba sarf etmesi gerekti¤ini belir-ten Vahdet Sar›kaya “Bizler yerel pera-kendeciler olarak ülkemize ve insan›-m›za güveniyoruz” dedi.

ÜYELER‹M‹Z

94 PERDER

PERDER’‹n

1462.flubes‹

PERDER’‹n

1463.flubes‹

PERDER 95

ALTUNB‹LEKLER D‹KMEN’DE 2. MA⁄AZASINI AÇTIY aklafl›k 25 y›ld›r Ankaral›lar'a hiz-

met veren, perakende sektöründeAnkara'n›n önde gelen zincirlerindenAltunbilekler; 12 Eylül 2008 tarihindeDikmen Caddesi üzerindeki ikinci ma-¤azas›n› hizmete açt›. “Müflteri Mutlu-lu¤u”nu temel ilke edinen Altunbilek-

ler; müflterilerine rahat ve ko-lay al›flverifl olana¤› sa¤lad›¤›ma¤azalar›nda, hijyenik ve te-miz ortamlar yaratarak sa¤l›kl›ve kaliteli ürünleri, en uygun fi-yatlarla müflterileriyle bulufltu-ruyor. “Ankara'n›n Her YerindeHizmetinizdeyiz...” slogan› ileçal›flmalar›n› ve yat›r›mlar›n›sürdüren Altunbilekler'in, açt›-¤› her ma¤azada oldu¤u gibiDikmen 2 Ma¤azas›'nda da uy-gulanan indirimler, promos-yonlar, çeflitli etkinlikler, göste-riler düzenlendi ve müflterile-rin yo¤un ilgisiyle karfl›lafl›ld›.

SEYHANLAR’IN 11. fiUBES‹ BURSA YEN‹BA⁄LAR’DA1 978 y›l›nda kurulan Bursa'n›n ilk

yerel marketlerinden SeyhanlarAl›flverifl Merkezi, 11. flubesini Yeni-ba¤lar'da açt›. Seyhanlar Al›flverifl Mer-kezleri Yeniba¤lar flubesiyle birlikte,Çal›, 1050 konutlar, Emek, Görükle,Beflyol, Yediselviler, Çekirge, Mudanya,

Güzelyal›, Burgaz ma¤azala-r›yla yaklafl›k 300 kifliye istih-dam sa¤l›yor. Bursa'n›n enbüyük 250 firmas› içinde yeralan Seyhanlar Al›flverifl Mer-kezleri flubelerine hizmetini,Bademli'de bulunan 5 binmetrekare kapal› alan› olanmerkez lojistik depodan sa¤l›-yor. Seyhanlar, depodan flu-belere sevkiyatlar›nda uygula-d›¤› sistem ile Bursa'da bir il-ki gerçeklefltiriyor. Bu sistem-de çabuk bozulacak ürünlerveteriner hekim kontrolündeflubelere ulaflt›r›l›yor.

PERDER’‹n

1460.flubes‹

PERDER’‹n

1461.flubes‹

YEN‹ ÜYEM‹Z

96 PERDER

■ KURULUfi TAR‹H‹: Marka Al›flverifl Merkezleri; Market2001 ve Kaptan ‹nflaat firmalar›n›n biraraya gelmesiyle kuruldu. Kuruldu¤ugünden bugüne; kaliteli, güvenli veuygun fiyatl› hizmet anlay›fl›n› ilkeedinen Marka AVM, öncelikle yereltedarikçilerle ve ulusal firmalarlaiflbirli¤i içerisine girdi.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹Yapt›¤› güçlü yat›r›mlarla, kuruldu¤ugünden bu yana istikrarl› bir flekildebüyümesini sürdüren firma, Sivas’ta11 adet ma¤aza ile 45 bin farkl› ürünütüketicilere sunuyor. Ulusal zincirolma yolunda ilerleyen firma, çevreillere yat›r›m yaparak bu yöndekiçal›flmalara bafllad›.

■ FAAL‹YET ALANLARI:Marka AVM, 11 adet ma¤azan›nyan› s›ra Tar›m ve KöyiflleriBakanl›¤›’ndan onayl›, bölgenin enmodern k›rm›z› ve beyaz et ve etürünleri iflleme tesislerine de sahip.Bölgenin en modern bakliyat vekuruyemifl iflleme tesislerini dekuran firma, bakliyat ürünleriniMarka Bakliyat ve ‹lbey Bakliyat ad›alt›nda müflterilerinin tüketiminesunuyor. Kaliteli, taze ve sa¤l›kl›yumurta üretimini desteklemek

amac›yla yumurta paketlemetesisleri de kuran firma, 2007y›l›nda baharat sektörünün güçlü veseçkin kurulufllar›ndan ElifBaharat’› bünyesine katarak hizmetalan›n› geniflletti.

■ SUNDUKLARI H‹ZMETLER:Koflulsuz müflteri memnuniyetiilkesini benimseyen Marka AVM, builke do¤rultusunda 350 personelistihdam ediyor. Personel e¤itimmerkezi kuran firma, profesyonele¤iticilerden hizmet al›yor. Kentkültürünün geliflmesi ve sosyaldayan›flma ad›na pek çok kampanya düzenleyen firma,hizmetlerini 39 araçl›k lojistik servisa¤› ile destekliyor.

Marka Al›flverifl Merkezleri

■ KURULUfi TAR‹H‹:1982 y›l›nda Bitlis’te birbakkal dükkan›yla hizmethayat›na bafllayan Yeni SeherMarketleri 1997 y›l›ndaAvc›lar’da açt›¤› küçük ölçeklibir marketle ‹stanbul’a göçetti. Ayn› y›l okmeydan›’ndabin 700 metrekarelik,Avc›larda bin 200metrekarelik ve Esenyurt’ta750 metrekarelik Yeni Seherflubelerini açt›. ■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:Firma ‹stanbul’daBüyükçekmece, Avc›lar,Esenyurt olmak üzere 3flubeyle hizmet veriyor. 15 y›l›aflk›n süredir perakende

sektöründeki büyümesiniemin ad›mlarla sürdüren YeniSeher Marketleri, 2009 y›l›ndada altyap› hizmetlerinisa¤lamlaflt›rarakkurumsallaflma aflamalar›n›tamamlamay› ve kontrollüolarak büyümeyi hedefliyor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:G›da, temizlik ve kiflisel bak›mürünleri alan›nda faaliyetgösteren firma, müflterilerineen iyi hizmeti sunabilmek için

bu alanlarda uzmanlaflmayaözen gösteriyor. Kaliteli,hijyenik koflullarda üretilmifl,insan sa¤l›¤›na önem verenürünleri en uygun fiyatla

müflterileriyle buluflturmay›hedefleyen Yeni SeherMarketleri, çal›flmalar›na budo¤rultuda devam ediyor.

■ SUNDUKLARIH‹ZMETLER:Her ma¤azada 2 adet ücretsizmüflteri servisiyle hizmetveren ve indirim kart› hizmetibulunan firma, belirliaral›klarla düzenledi¤ikampanyalarla müflterilerineçeflitli hediyeler da¤›t›yor.

Yeni Seher Marketleri

98 PERDER

YEN‹ ÜYEM‹Z

■ KURULUfi TAR‹H‹:13 Mart 2006 y›l›nda kurulanBilalim Süpermarketleriperakendecilik sektöründe 10.ma¤azas›na ulaflt›. 2009’da yenisat›n almalarla büyümehedefini sürdürmeyiplanlayan firma kuruldu¤ugünden bu yanailkeli hizmetanlay›fl›ylamüflterilerinehizmet vermeyedevam ediyor.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:Baflkent Ankara’da hizmet verenBilalim Süpermarketleri, ilin enkalabal›k semtlerinden Keçiören’de

5, Yenimahalle’de 2, Alt›nda¤’da 1,Mamak’ta 1 adet olmak üzeretoplam 10 ma¤aza ile hizmetveriyor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:Bilinçli müflterilerin tercih

eden Bilalim (BilinçliAl›flverifl

Merkezleri)cazibemerkezleri

kurmay›hedefliyor.

Müflterilerine ucuz ürünü de¤il,kaliteli ürünü ekonomik fiyatlarlasunmay› amaçlayan firmamarketçilik alanlar›n›n tümündefaaliyetlerini sürdürmeye devam

ediyor. Taze, kaliteli, hesapl›ürünlerle müflterilerine s›n›rs›zhizmet sunan firma, 2009 y›l›ndayapaca¤› yeni yat›r›mlarla daha dabüyümeyi hedefliyor.

■ SUNDUKLARI H‹ZMETLER: ‹ki y›l› aflk›n bir zamand›rperakendecilik sektöründeAnkaral›lar’a hizmet veren BilalimSüpermarketleri, haftan›n belirligünlerinde halk günleri ve haftasonu indirimleriyle her kesimdenmüflteriye hitap etmeye devamediyor. Çeflitli kampanyalarlamüflterilerinin be¤enisini kazananBilalim Süpermarketleri, yaflananmali krize ra¤men büyüme hedefinisürdürüyor.

Bilalim Süpermarketleri

■ KURULUfi TAR‹H‹:Grup fiirin G›da, aile flirketiolarak 1984 y›l›ndaperakende ve hayvanc›l›ksektöründe faaliyetgöstermek üzere kuruldu.‹lerleyen y›llarda havyac›l›ksektörünü b›rakan Grup fiirinG›da perakendecili¤in yan›nainflaat ve restoran faaliyetlerinide ekleyerek hizmet alan›n›geniflletti. Perakendesektöründe köklü bir geçmiflesahip olan firma, sa¤lamad›mlarla ilerlemeyi hedefliyor.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:Grup fiirin G›da, 4 ma¤azas›yla‹stanbul’un Ümraniye ve

Üsküdar semtlerinde hizmetveriyor. Perakende sektöründe24 y›l› aflk›n bir geçmifle sahipolan Grup fiirin G›da, sektörünen iyileri aras›na girmeyiamaçl›yor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:Marketçilik, inflaat ve restoranalanlar›nda hizmet veren Grupfiirin G›da bu alanlardauzmanlaflmaya vemüflterilerine kaliteli hizmet

sunmaya devam ediyor.

■ SUNDUKLARIH‹ZMETLER: 2008 y›l›nda sistem altyap›s›n› mikroperakendecilik yaz›l›m› ve

WinPos el terminali yaz›l›m› ileyenileyen firma bu sayede,daha h›zl› ve kolay stok takibiyapabiliyor. Müflterimemnuniyetini ön plandatutan Grup fiirin, fiirin Kart(müflteri sadakat ve indirimkart›) ve ücretsiz müflteriservisi hizmetleriylemüflterileriyle kurdu¤u s›cakiletiflimi her geçen güngelifltiriyor.

Grup fiirin G›da

100 PERDER

■ KURULUfi TAR‹H‹:Merida Y›ld›ran - Bimeksfiirketler Grubu taraf›ndanTemmuz 2008’de sat›nal›narak, güven ilkesi ve farkl›konsepti ile yeniden yap›lanmayoluna giden SüpermarkMarketler Zincirleri, G›daürünlerinin sat›fl›nda G›da ÜretimSertifikas› olmas›na özengösteriyor. Ayr›ca sat›flnoktalar›ndaki cafe-restoran vepastane hizmeti ile de müflteritaleplerini çok yönlü olarakkarfl›l›yor.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:Samsun ilinin 5 farkl› noktas›ndahizmet veren Süpermark, Kas›m

ay› içerisinde Samsun’un en iflleksemti 56lar’da farkl› konseptiyle,premium marka ve ürünlerinsat›fl›n›n yap›laca¤› SüpermarkPlus flubesini hizmete açarak,istikrarl› ad›mlarla büyümesinisürdürmeyi hedefliyor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:Süpermark Marketler Zinciri, 5adet perakende sat›fl noktas›n›nyan› s›ra cafe-restoran ve pastanegibi hizmet sektörlerinde dehizmet veriyor. Süpermarkpastanelerinde, imalatlar›n›

kendilerinin yapt›klar› taze vegünlük ürünleri müflterilerininbe¤enisine sunuyorlar.

■ SUNDUKLARI H‹ZMETLER:S›n›rs›z güven ve koflulsuz müflterimemnuniyeti ilkesini benimseyenSüpermark Marketler Zinciri-Merida Y›ld›ran-Bimeks fiirketlerGrubu, bu amaç do¤rultusunda150 personel istihdam ediyor.Süpermark ‹ndirim Kart› ileüyelerine, al›flverifl tercihleri vesat›n alma al›flkanl›klar›na göre,kifliye özel kampanyalar,aktiviteler, an›nda kazanç veindirim avantajlar› sunuyor. 28araçl›k lojistik servis a¤›bulunuyor.

Süpermark Marketler Zinciri

■ KURULUfi TAR‹H‹:Ocak 2008 tarihi itibariyleperakendecilik sektörünead›m atan ‹zmar Al›flveriflMerkezleri 3 ma¤azas› ilefaaliyetlerini sürdürüyor.Henüz çok genç bir yap›lanmaolan ‹zmar Al›flveriflMerkezleri yaflanan krizera¤men 2009 y›l›nda büyümehedeflerini sürdürmeyiplanl›yor. Kuruldu¤u gündenbu yana ilkeli hizmet anlay›fl›ile müflterilerine hizmet veren‹zmar Al›flverifl Merkezleri,

‹zmir’de perakendesektörünün öndegelen markalar›aras›nda olmak

için çal›flmalar›na aral›ks›zdevam ediyor.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:‹zmir merkezde hizmetveren ‹zmar Al›flveriflMerkezleri, Eflrefpafla,Bornova ve Çamdibi olmaküzere toplam 3 ma¤azayasahip. Kaliteli ve ilkelihizmet anlay›fl›n› tümma¤azalar›nda müflterilerineyaflatan firma ‹zmirperakendecili¤ine farkl› birsoluk getirmeyi planl›yor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:‹zmar Al›flverifl Merkezlerimüflterilerine hesapl›, kaliteli,genifl bir ürün yelpazesiyleperakendecilik alan›nda hizmetveriyor.

■ SUNDU⁄U H‹ZMETLER:Kuruluflundan k›sa bir süregeçmesine ra¤men, Accor,Multinet, WinWin (yemek fifli)sat›fllar›na bafllayan ‹zmar Al›flveriflMerkezleri, haftan›n belirligünlerinde halk günleri ve haftasonu indirimleriyle her kesimdenmüflteriye hizmet veriyor. Kontrollübüyümeyi ve genifllemeyihedefleyen firma çal›flmalar›naaral›ks›z devam ediyor.

‹zmar Al›flverifl Merkezleri

YEN‹ ÜYEM‹Z

102 PERDER

■ KURULUfi TAR‹H‹:1992 y›l›nda ilk flubesiyleSaimekad›n semtinde perakendesektörüne ad›m atan TafletMarketler Zinciri, Ankara genelindetoplam 5500 metrekare alanda 13flubesi ve 220 personeliyle hizmetveriyor. Perakende sektöründegeliflmekte s›n›r tan›mayan zincirmarket, 2009 y›l› içerisinde 25flubeye ulaflmay› hedefliyor.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:Ankara’n›n baflar›l› yerelmarketlerinden olan TafletMarketler Zinciri, Ankara genelinde;Mamak’ta 6, Tuzluçay›r’da 2,Saimekad›n’da 1, Akdere’de 1,K›rkkonaklar’da 1, K›z›lay’da 1 ve

Do¤ukent’te 1 olmak üzere toplam13 flubesi ile Ankaral›lara hizmetvermeye devam ediyor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:Bereketin simgesi olan “nar”› ensevimli haliyle levhas›na ekleyenTaflet, yeni imaj›yla oldukça güzeltepkiler topluyor. “Sizin için sizinle”ilkesiyle hareket eden zincirmarket, sahip oldu¤u tak›m ruhucoflkusuyla en iyi kaliteyi en uygunfiyatla buluflturarak her aç›danmüflteri memnuniyetini ön planda

tutuyor. Kârl›l›k ile büyümeyibaflarabilen firma, marketçilikalan›nda tüm hizmetleri en kaliteliflekliyle müflterilerine sunuyor.Zincir market, sundu¤u tümürünlerde kaliteyi ve uygun fiyat›hedefliyor. Özellikle et ürünlerindetüketicinin tercih noktas› olmayadevam ediyor.

■ SUNDUKLARI H‹ZMETLER:Ankara’da h›zla büyüyen TafletMarketler Zinciri, bünyesindebulunan 220 personele her türlüekonomik ve sosyal güvenceyisunuyor. Önümüzdeki y›l Ankaragenelinde 25 flubeye ulaflacak zincirmarket her kesimden müflteriyehitap edebilecek.

Taflet Marketler Zinciri

■ KURULUfi TAR‹H‹:Reyna Market perakendeciliksektörünün yeni isimlerinden.Geçti¤imiz y›l Diyarbak›r'da ilkflubelerini açt›lar. Ancak 10 y›l›aflk›n süredir aile olarakbakkalc›l›k ile ilgileniyorlar.

■ FAAL‹YET BÖLGELER‹:Diyarbak›r'da 1 adet flubeleribulunan Reyna Market, Diyarbak›rl›tüketicilere bini aflk›n ürün grubuylahizmet veriyor. Ulusal zincir olmayolunda yat›r›mlar yapmay›amaçlayan firma, bu konuda Ar-Geçal›flmalar› yürütüyor.

■ FAAL‹YET ALANLARI:Diyarbak›r'›n Ba¤lar semtindeki

en modern marketler aras›ndaolan Reyna Market, faaliyetalanlar›n› tüm Diyarbak›r'ayaymay› amaçl›yor.

■ SUNDUKLARI H‹ZMETLER:Koflulsuz müflteri memnuniyetiilkesini benimseyen ReynaMarket, bu ilke do¤rultusundapersonel istihdam›na vee¤itimine büyük önem veriyor.Sosyal dayan›flmaya önem verenve düzenledi¤i kampanyalarlatüketicilerine hesapl› al›flveriflimkanlar› yaratan Reyna Market, ayn› zamanda servisarac›yla müflterilerinin al›flverifl sonras› evlerine rahat ulafl›m›n› da sa¤l›yor.

Reyna Market

YEN‹ ÜYEM‹Z

E⁄‹T‹M

104 PERDER

Ac›mas›zca artan rekabetin, de¤iflendengelerin karfl›s›nda ayakta ka-labilmek ve varl›¤›n› sürdüre-

bilmek için, “Bir engeli aflabilmeninen iyi yolu o engel kadar güçle-nebilmektir” sözünden yola ç›-kan Ankara PERDER, UsE¤itim Yönetim ve ‹nsanKaynaklar› ile iflbirli¤inegirdi. Bu iflbirli¤i kapsam›n-da PERDER üyeleri ve UsE¤itim insan kaynaklar› bi-rimleri, bir e¤itim program›gerçeklefltirdiler. 15 Kas›m2008 tarihinde gerçekleflenLiderlik E¤itimi’nin sunumu-nu Psikolojik Dan›flman SevdaGüner yapt›. Ankara PERDERüyesi olan firmalardan, insan kay-naklar› ve e¤itim uzmanlar›n›n ka-t›ld›¤› organizasyon büyük bir be-¤eni ile takip edildi. Her zaman-

kinden daha çok kendini ve ekibini güçlendi-ren PERDER, motivasyonuna katk›da

bulunmak amac› ile 100. Y›l Lale Res-toran’da gerçeklefltirilen Liderlik

E¤itimi’nde flu konular› iflledi: ■ Kendimizin Fark›nda M›-

y›z? ■ Biz Nas›l Negatif Ol-may› Beceriyoruz? ■ Zih-nimizdeki DüflünceleriOlumluya Nas›l Çevirebi-liriz? ■ Liderlikte OlumluBak›fl Aç›s› Kazanman›nYol Haritas›, ■ Çal›flanlarLiderleri Gibidir ■ Daima

‹yilefltirme Daha Çok YolAld›r›r ■ ‹çinizdeki Moti-

vasyonu Nas›l Sa¤lars›n›z?■ Kendinizi Nerede Unuttu-

nuz? ■ Tak›m›n›zda Sevgi Dina-mi¤i Yarat›n! ■ Herkesi Ayn› Yolla

Yönetemezsiniz! ■ Pozitif Ol, E¤lenYönet! ■ Liderlik Et!

KEND‹N‹ YÖNETEN, DÜNYAYI YÖNET‹RPERDER, ÜYELER‹NEACIMASIZ REKABETORTAMINDA NASIL AYAKTAKALINACA⁄INI ANLATMAK‹Ç‹N US E⁄‹T‹M ‹LE “L‹DERL‹KE⁄‹T‹M‹” ORGAN‹ZE ETT‹. YAPILAN ORGAN‹ZASYON BÜYÜK ‹LG‹ TOPLADI.

AJANDA

106 PERDER

Anfafl Fuarc›l›k Yönetim KuruluBaflkan› Mustafa Çal›k AnfaflFreshAntalya Fuar›’n›n sek-

tördeki ihracat hacmini art›rmakta veTürk ihracatç›s›n›n rotas›n› yeni pa-zarlara çevirmekte etkin bir rol oyna-d›¤›n›; geçen sene fuara kat›lan firma-

lar›n yeni pazarlarda ticari iflbirliklerisa¤lamas› üzerine 2009 Fuar›’nda bukonudaki çal›flmalar›n yo¤unlaflt›¤›n›aç›klad›. 2008 Anfafl FreshAntalyaFuar›, 25 ülkeden 5850 profesyonel zi-yaretçiyi, 9000 metrekarede 132 fir-man›n kat›l›m› ile a¤›rlam›flt›. Anfafl,

FreshAntalya 2009 Fuar›’yla bu ra-kamlar› yüzde 30 oran›nda art›rmay›hedefliyor. Yurtiçi ve yurtd›fl› süper-market sat›n almalar›n›n Anfafl Fres-hAntalya Fuar›’n›n öncelikli ziyaretçihedeflerinden oldu¤unu dile getirenÇal›k; 2009 Anfafl FreshAntalya Fuar›kat›l›mc›lar›n›n büyük market zincirle-rinin yetkilileri ile buluflma ve yeni iflba¤lant›lar› kurma flans›n› yakalayaca-¤›n›, bu ba¤lamda toptan g›da pera-kendecileri ve zincir market dernekle-rini içine alan PERDER (Türkiye Pe-rakendeciler Derne¤i) ile kapsaml› birçal›flma bafllatt›klar›n› söyledi.

“AKDEN‹Z MEYVE SEBZE Z‹RVES‹”NESTART VER‹LD‹

Yurtd›fl›nda sebze-meyve ile ilgili et-kinliklerde ve yay›nlarda genifl yer alanAnfafl FreshAntalya Fuar› bünyesindegenifl kat›l›ml› ve gelenekselleflecek“Akdeniz Meyve Sebze Zirvesi” düzen-lenece¤ini aç›klayan Mustafa Çal›k;meyve sebze sektörü ile ilgili tüm ta-raflar›n sorun ve önerilerinin tart›fl›la-ca¤› zirvenin Anfafl FreshAntalya Fua-r› içinde yer alaca¤›n› belirtti.

Zirvede, meyve-sebze sektörününyurtiçi toptan sat›fl ve yurtd›fl›na ihra-cat› ile ilgili standart uygulamalar veyurtd›fl› politikalar› görüflülecek. Tür-kiye’nin tek meyve sebze fuar›, Antal-ya Tar›m ‹l Müdürlü¤ü, Türkiye YaflSebze Meyve ‹hracatç› Birlikleri, Zira-at Mühendisleri Odas› Antalya fiubesi,PERDER (Türkiye Perakendeciler Fe-derasyonu), Serabir (Sera ÜreticileriBirli¤i), ECAS (Tar›m Sektörü Belge-lendirme Kuruluflu) organizasyonundave Anfafl koordinatörlü¤ünde düzenle-necek. “Akdeniz Meyve Sebze Zirve-si”nin ana bafll›klar› ise flöyle:■ ‹hracat› gelifltirmede iyi tar›m uy-

gulamalar›, izlenebilirlik ■ Avrupa Birli¤i Tar›m Politikalar›,

Rusya Federasyonu ‹hracat›

ANFAS FRESH ANTALYA, IHRACATCILARIN YUZUNU GULDURECEK

TÜRK‹YE’DE MEYVE SEBZE ‹HRACATÇILARINI YABANCI PAZARLARLABULUfiTURARAK ‹HRACAT HACM‹N‹ ARTIRMAYI AMAÇLAYAN ‹LK VE TEK FUAROLAN ANFAfi FRESHANTALYA BU SENE DE 19-21 MART 2009 TAR‹HLER‹ARASINDA ANTALYA EXPO CENTER’DA DÜZENLENECEK. ANFAfi FRESHANTALYA3. MEYVE SEBZE LOJ‹ST‹K VE TEKNOLOJ‹LER‹ FUARI’NA TÜRK‹YEPEREKANDEC‹LER FEDERASYONU DA DESTEK VER‹YOR.

..

108 PERDER

Fuar Ad›: Growtech Eurasia 2008

Fuar Aç›l›m›: Uluslararas› Sera, Tar›m Ekipmanlar› ve Organik Tar›m Fuar›

Fuar Alan›: Antalya Expo Center (AEC)

fiehir: Antalya

Ülke: Türkiye

Dönem: 27 - 30 Kas›m 2008

Konu: Tüketici fuar›

Kaç›nc›: 8

Sektör: Tar›m, Hayvanc›l›k, Çiçekçilik, Peyzaj, Evcil Hayvanlar,

Ambalaj, Plastik ve Kauçuk Teknolojisi

Periyod: Y›lda Bir

Fuar Ad›: Bayim Olur Musun 2008 Fuar Aç›l›m›: Franchising ve Markal› Bayilik Fuar›Fuar Alan›: CNR Expo Centerfiehir: ‹stanbulÜlke: Türkiye

Dönem: 18-21 Aral›k 2008Konu: ‹htisas fuar›Kaç›nc›: 6Sektör: Bayilik, franchisePeriyod: Y›lda Bir

Fuar Ad›: Pazarlama 2008Fuar Aç›l›m›: Pazarlama Fuar›Fuar Alan›: Lütfi K›rdar - Rumeli Fuar ve Sergi Salonufiehir: ‹stanbulÜlke: Türkiye

Dönem: 02 - 03 Aral›k 2008Konu: ‹htisas fuar›Kaç›nc›: 9Sektör: Pazarlama, Reklam, Ma¤aza Dizayn›, EtkinlikYönetimi, Hizmet EndüstrisiPeriyod: Y›lda BirÜrünler: Pazarlama, Yay›nc›l›k, Pazarlama ‹letiflimi,

E¤itim, Teknoloji/Yaz›l›m, Dan›flmanl›k, Lojistik,Reklam/Tan›t›m/Araflt›rma

AJANDA

110 PERDER

EGEM E⁄‹T‹M-GEL‹fiT‹RME MERKEZ‹ SEM‹NERLER‹HIZLA BÜYÜYEN ve profesyonelleflen perakende sektörü-nün bu geliflmelerin ›fl›¤›nda görünür hale gelen ihtiyaçla-r›ndan biri de e¤itimli çal›flan ve yöneticiler. Bu amaçlaEgem E¤itim-Gelifltirme Merkezi, “Perakendecilik ve Ma-¤azac›l›k” kurslar› için Ocak-2009 dönemi kay›tlar› bafllad›.MEB onayl› sertifikal› kurslar cumartesi-pazar günleri 5'ersaatlik dersler halinde toplam 160 saat sürüyor. E¤itim sü-recinin baz› ana bafll›klar› ise flöyle; • Ma¤azac›l›k Yönetimi• Müflteri ‹liflkileri, Davran›fl Gelifltirme • PerakendecilikteSay›sal Kavram • Depo Yönetimi • Etkin Sat›fl Yöntemleri• Güvenlik • Teknolojik Geliflmeler ve Ma¤aza Otomasyonu• Sektörün duayenleriyle sektöre yönelik söylefliler Ayr›caEgem E¤itim-Gelifltirme Merkezi aral›k ay› boyunca bir veiki günlük seminerler de düzenliyor: Sat›flta Etkin Bayi Yö-netimi, Etkili Rapor Yazma Teknikleri, Yöneticiler ‹çin Büt-çe ve Kontrol Sistemleri, 2009 Bütçemizi Nas›l Haz›rlamal›-y›z?, Müflteri ‹liflkileri Yönetimi ve ‹leri Sat›fl Teknikleri, Su-num Teknikleri ve E¤itimcinin E¤itimi, Kurumsal Fark›nda-l›k, Kurum Kültürü Yaratma ve Kiflisel Davran›fl Gelifltirmegibi bafll›klar alt›ndaki kurslar›n günlük olanlar› 275 YTL, ikigünlük olanlar› ise 475 YTL+KDV olarak fiyatland›r›l›yor.

PERAKENDE AKADEM‹S‹ ARALIK SEM‹NER TAKV‹M‹PERAKENDE AKADEM‹S‹ aral›k ay›nda da yo¤un birprogramla e¤itim çal›flmalar›na devam ediyor. Seminertakvimindeki programlar aras›nda “Kriz ve Kaos Yöneti-mi” semineri dikkat çekiyor. 16 - 17 Aral›k 2008 tarihle-rinde gerçeklefltirilen seminer, kat›l›mc›lar› kriz ortam›n-da yönetim ve al›nmas› gereken önlemler konusunda bil-gilendirmeyi amaçl›yor. Krizin Tan›m› ve ‹çeri¤i, Kriz veYönetim Teorileri, Örgütsel Kriz, Kriz Yönetimi, Kriz veYöneticiler, Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi, Özel Sek-tör ve Kriz, Kaos ve Kriz ‹liflkisi bafll›klar›n›n incelenece¤iseminerin e¤itmeni ise ‹TÜ ö¤retim görevlisi Dr. BülentCerit. Gima Eski Genel Müdür Yard›mc›s› Ercüment Tun-çalp'in e¤itmenli¤ini yapt›¤› bir baflka ilgi çekici programda 22 Aral›k 2008 tarihinde Perakende Akademisi'nde.Çal›flanlarda ticari bilincin gelifltirilmesini hedefleyenprogram; “Perakendeci ‹flletmelerde Karl›l›¤› Art›racakYöntemler” bafll›¤›n› tafl›yor. Seminerde; çal›flan perfor-manslar›, kalite, stok, depo gibi farkl› alanlardaki kontrolsistemlerinden bafllayarak, firmalar›n lojistik planlamas›n-dan fiyatland›rmas›na kadar pek çok sürece dair sorun veçözüm önerilerine yer veriliyor.

PERDER 111

PERAKENDE PAZARLAMA YÖNET‹M‹ (MA⁄AZACILIK)PROF. DR. ÖMER BAYBARS TEKve Doç. Dr. Fatma Demirci Orel’inkaleme ald›¤› Perakende Pazarla-ma Yönetimi kitab› güncellenmifl 3.bask›s›yla kitapevlerinde yerini al-d›. Organize perakendecilik alan›n-

da yaz›lm›fl enkapsaml› Türk-çe yay›n olan ki-tapta, Franchise‹flletmeler, Al›fl-verifl Merkezle-ri, Hipermarket-ler, Süpermar-ketler, Yap›

Marketleri, Cash&Carry Grosmar-ketler gibi formatlar›n pazarlamabaflta olmak üzere di¤er iflletmeci-lik anlay›fllar›na, ayr›ca e-peraken-decilik ve lojistikteki geliflmelereyer veriliyor. 805 sayfal›k kitapta,perakendecilik sektöründe dünya-daki ve Türkiye’deki tüm teorik vepratik uygulamal› bilgiler ve vaka-lar da bulunuyor. Konu ile ilgili bi-linmesi gereken herfley yüzlerceörnek ve vaka ile aç›klan›yor.

GÖKKUfiA⁄I PAS RENG‹1964 YILINDA ‹stanbul'da do¤anRamazan Bafl, Anadolu Üniversitesi‹ktisat Fakültesi Kamu YönetimiBölümü mezunu. 1980'den bu yanaC6 seviyesinde omurilik felçlisi olanBafl, kitab›n› kaleme alma nedenleri

için “Her türlüengelin yafland›-¤› ve dört duvararas›nda hapsol-mufl yaflamlar›nuzun y›llar gör-mezden geline-rek yok say›ld›¤›toplumumuzda,baz› fleylerin far-

k›na var›ls›n istedim.” diyor. HalenTürkiye Omurilik Felçlileri Derne¤iGenel Baflkanl›¤›'n›n yan› s›ra Omu-rilik Felçlileri Gençlik ve Spor Kulü-bü Genel Baflkanl›¤›, Engelsiz Ya-flam Federasyonu Baflkanl›¤› görev-lerini de yürüten Ramazan Bafl bukitab›nda baflkiflisi Niyazi'nin suçsuzyere 9,5 ay boyunca cezaevi ve has-tanelerde geçen gerçek yaflam öy-küsünü anlat›yor.

TÜKET‹C‹ DAVRANIfiI VE PAZARLAMA STRATEJ‹LER‹ Global ve Yerel Yaklafl›mERDO⁄AN KOÇ’un hem pazarlamaalan›nda çal›flan yöneticileri hem delisans ve yüksek lisans ö¤rencilerini

göz önündebulundurula-rak haz›rlad›-¤› kitapta tü-keticinin sa-t›n alma süre-ci ve bu süre-ci etkileyenfaktörler an-lat›l›yor. Pa-zarlama stra-

tejileri ile iliflkilendirilen, dünyadanve Türkiye’den güncel ve zengin ör-nekleri s›k›lmadan okuyabilirsiniz.Kitab›n sahip oldu¤u kolay okunmaözelli¤i tüketici davran›fl›n›n en zorve karmafl›k kavram ve modelleri-nin bile kolayca anlafl›lmalar›n› sa¤-laman›n yan›nda uygulay›c›lar içingerekli olan altyap›n›n da k›sa süre-de oluflturulmas›na yard›m ediyor.

MÜfiTER‹N G‹B‹ DÜfiÜNBILL STINNETT’in kitab› SelçukKeremo¤lu’nun çevirisiyle Ekimay›nda ilk bask›s›n› yaparak raf-lardaki yerini ald›. ODTÜ Gelifl-tirme Vakf› Yay›nlar› aras›ndanç›kan, 222 sayfal›k kitap dahaönce yay›nland›¤› ülkelerde ge-rek akademik gerekse ifl çevrele-rinde büyük ses getirmiflti.

“Bu kitab› okumak, müflterinizin beyninderehberli bir tura ç›kmak gibi. Bill Stinnett, de¤erin ne oldu¤unu, de¤erin nas›lyarat›ld›¤›n›, müflterinizin amaç ve hedeflerine uygun flekilde sundu¤unuz öne-rilerle ba¤lant›l› olarak bu de¤erlerin nas›l sat›ld›¤›n› ustaca anlat›yor.” Prof. Mohanbir Sawhney, Kellogg School of Management Northwestern University

“Ne satmak istedi¤inden çok müflterilerinin neye ihtiyac› oldu¤u ve ne istedi¤iile ifle bafllamak, sat›flta baflar›n›n en önemli anahtar›d›r. Bu kitap size, sat›flabafllamadan önce müflterilerinizin hedeflerini nas›l belirleyece¤inizi gösteriyor.Stinnett, müflterilerinize nas›l art› de¤er katabilece¤iniz konusunda önemli birbak›fl aç›s› sa¤l›yor.” Bill McDermott, SAP America Inc. CEO ve Baflkan›

PERAKENDE PLANLAMAMA⁄AZALAR Z‹NC‹R‹ LCW, ha-z›r giyim perakendecili¤ininönemli kaynak kitaplar›ndan biriolarak kabul edilen PerakendePlanlama-Merchandising kitab›n›Türkiye’ye kazand›rd›. GraceI.Kunt imzal› kitap, Scala Yay›nla-r›’ndan ç›kt›. Tema Ma¤azac›l›kA.fi. Genel Müdür Yard›mc›s› Os-man fientürk kitapla ilgili flöylekonufltu: “Merchandising, baflkadeyiflle Perakende Planlama müfl-

teri ihtiyaç ve isteklerini nerede nas›l davranacaklar›n›planlama ve yönetme sanat›d›r. Biz de haz›r giyim pera-kende sektörünün lider markas› LC Waikiki olarak bualanda kendimizi sürekli yenilemeyi hedefliyoruz. Biz Tür-kiye’de de merchandising konuflulmas›n› istiyoruz. Böyle-ce hem perakende sektöründe büyümeyi hem de bu alan-daki e¤itim yat›r›mlar›n› tetiklemifl olaca¤›z.” Kitab›n çevi-risi, Neslihan ve Ayhan Demiriz’e ait. Kitap 4 ana bafll›ktanve 12 bölümden olufluyor. Kitab›n sat›fl fiyat› ise, 40 YTL.

DERNEK ‹LET‹fi ‹M B‹LG‹LER‹TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU

ANKARA PERDERBaflkan: Mustafa Altunbilek

Tel: 0312 - 219 20 55Faks: 0312 - 219 20 58

Adres: Yaflam Cad. No: 7/38 K: 12Akplaza 06510 Sö¤ütözü, ANKARA

‹STANBUL PERDERBaflkan: Turan Özbahçeci

Tel: 0216 - 425 36 41-42Faks: 0216 - 425 36 48

Adres: TEM Otoyolu Kavac›kKavfla¤› Ford Plaza K: 5Rüzgârl›bahçe Kavac›k

Beykoz, ‹STANBUL

EGE PERDERBaflkan: Vahdet Sar›kaya

Tel: 0232 - 237 41 12Faks: 0232 - 237 42 15

Adres: 4031 Sok. 5/B Karaba¤lar, ‹ZM‹R

BURSA PERDERBaflkan: ‹brahim Özhan

Tel: 0224 - 211 36 57Faks: 0224 - 211 36 04

Adres: NOSAB 309. Sok. No. 2Nilüfer, BURSA

www.tpdf.org

BATI KARADEN‹Z PERDERBaflkan: Niyazi GüneriTel: 0372 - 312 20 16Faks: 0372 - 312 21 48Adres: Müftü Mah. ‹lhami SoysalCad. No: 4 KDZ, ERE⁄L‹

KARADEN‹Z PERDER Baflkan: Fevzi P›narTel: 0362 - 435 55 07Faks: 0362 - 435 55 23Adres: 19 May›s Mah. OsmaniyeCad. No: 13 K: 4 SAMSUN

KAYSER‹ PERDERBaflkan: Osman PolatTel: 0352 - 331 49 64Faks: 0352 - 332 53 44Adres: Ziya Gökalp Mah. Milli Egemenlik Cad. 17/C KAYSER‹

GÜNEYDO⁄U ANADOLUPERDERBaflkan: Mehmet fiah Akda¤Tel: 0412 - 251 27 02 Faks: 0412 - 251 27 02 Adres: Yeniköy Ba¤c›lar Mah. UrfaYolu Üzeri Umut Apt. No: 7 K: 2D‹YARBAKIR

112 PERDER