Нийгмийн ухааны багш Ц.Даваахүү 

Газарзүй 7­р анги Газарзүй 7­р анги 

Дэлхийн усны хэдэн хувийг цэнгэг ус эзэлдэг вэ?

Цэнгэг ус3 % эзэлдэг

 шүү дээ 

Хөндийд хөх ус тэр юу вэ?

Өнөөдрийн хичээлийн сэдэв:

Гол мөрөн  

Хичээлийн зорилго

Дэлхийн цэнгэг усны хамгийн чухал эх үүсвэр гол мөрөн гэдгийг ойлгож, голын усаа хайрлан хамгаалах арга 

ухаанд суралцах  

Хичээлийн зорилт 

Гол мөрөн гэж юу вэ?

Голын эх ба адаг

Голын ай сав гэж

Голыг хэд ангилдаг

Хүрхрээ 

Дэлхийн хамгийн том болон урт гол мөрөн 

Гол мөрөн гэдэг нь: хонхор газар даган голдрилоор урсаж буй  урсгал 

усыг хэлнэ.

Гол мөрөн нь цэнгэг усны хамгийн чухал эх үүсвэр юм.

Гол мөрөн хаанаас эх авч урсаж байна түүнийг нь голын эх гэдэг. 

Голын эх янз бүр эх үүсврээс эх аван урсдаг.Үүнд: 

Горхи булгаас

Мөнх цасан уул

Үүнийг голын ай сав гэнэ.

Голын ус  урсах явцдаа газрын хөрсийг ухаж элэгдүүлэн өргөсөж томрох бөгөөд замд нь өөр өөр гол горхи цутгаж нийлнэ.

Том гол мөрдийг ямар далай цутгаж байгаагаас нь хамаарч 

тухайн далайн ай сав гэж нэрлэдэг.

Манай орны хамгийн Том гол болох

 Сэлэнгэ мөрөн Хойд мөсөн далайн ай савд багтадаг 

Өөрөөр хэлбэл Манай Сэлэнгэ мөрөн Хойд мөсөн далайгаас эх авч урсдаг гэсэн үг.

Гол мөрөнг 2 ангилдаг.

Уулын гол  Талын гол 

Африк тив дэх дэлхийн хамгийн урт мөрөн бол Нил юм. Нийт урт нь 

6,650 км.

Дэлхийн хамгийн их устай мөрөн бол Амазонка мөрөн юм.

 Өмнөд Америкт байдагАмазонка  мөрөн бол далайтай 

адил их устай.Өргөн нь 11 км завьтай явж байгаа хүн голын эргийг 

олж харж чадахгүй 

Хүрхээ гэдэг нь: уул хадны орой хэц газраас доош  ширүүн цутган бууж 

урсах усыг нэрлэдэг.

Дэлхийн хамгийн өндөр хүрхрээ бол Анхелийн хүрхрээ юм.Түүний 

өндөр нь 1054 м юм.

Гол мөрөн дэлхийн хүн ам яаж ашигладаг вэ?

Хүн малыг ундаалдаг.

Усан тээвэрт ашиглаж ирсэнИйм мөрний тоонд

 Хятадын Хөх, Шар мөрөн  болон 

Меконг мөрөн орно.

Усны эрчим хүч 

Гол мөрөн ихээр бохирдох болсон.Яагаад ?

Гол мөрний ус ширгэж,татарвал бидэнд ямар 

нөлөө үзүүлэх вэ?

Бид уух усгүй болно

Гол мөрний ус татрах, ширгэхээс яаж хамгаалах вэ?

Хог хаягдал хаяхгүй байх 

Мод тарих 

Бохирдуулахгүй

Дэлхийн хамгийн урт  гол мөрний  аль нь вэ?

А.Нил мөрөн  Б.Амазонка 

В.Миссисипи Г.Номхон далай

Дэлхийн хамгийн урт гол хэдэн км бэ? 

А.6668 км  Б.6670 км 

В.6671 км  Г.6675 км 

Хамгийн их устай мөрөн ямар тивд байдаг вэ ? 

А.Ази  тив   Б.Африк  тив  

В.Хойд Америк    

Г.Ази  тив  

Зөв хариулсан байна.

Сайн бодоорой миний хүүхдүүдээ ?

Дүгнэлт 

Өнөөдрийн хичээлээс бид юу ойлгож авав.

Гэрийн даалгавар 1.Гэртээ уншиж ирэх2.Дараах хүснэгтийг нөхөөрэй

Голын нэр  Ямар тивд байрладаг

Хэдэн км урт Ямар далайгаас эх авч урсдаг вэ?

Хичээлд идэвхтэй оролцсон шавь нартаа  баярлалаа.