7 deo: dokumenti o saradnji Četnika sa osovinom (nacistima, fašistima, okupatorom) dr. branko...

8/8/2019 7 deo: DOKUMENTI O SARADNJI ETNIKA SA OSOVINOM (Nacistima, Faistima, Okupatorom) Dr. Branko Latas

1/38

Sedmi deo

DOKUMENTI NEZAVISNE DRAVE HRVATSKE

BR. 1

RAZGOVORI DOBROSAVA JEVEVIA I

VJEKOSLAVA VRANIAZagreb, 6. IV. 1942.

Dr. V. Vrani, obi upravni povjerenikza obalni pojas na Suaku.

I Z V J E T A Jo politikim prilikama u oblanom pojasu, posebice gledom

. . . . . . . na pacifikaciju.

Zapovjednitvu II. Armate nastoji umiriti podruje na kome se nalazi. U tom radu

polazi se sa stanovita, da su etnici nacionalistiki elemenat, pa se u svrhu umirenjaupotrebljavaju u prvom redu politika sredstva. Neprijateljima smatraju se samo parti-zani. Razlozi takvog naina rada su i strategijski: izgubiti to manje vlastitih snaga.Talijani su uvjereni, da se politikim sredstvima moe pacificirati dobar dio pobunjenika.

U tom smislu treba tumaiti i postupak Talijana prema etnicima (pregovaranja,upotreba pojedinih prvaka pobunjenika za izvjetavanje i t.d.), kao i razne zahtjeve, kojezapovjednitvo II. Armate stavlja na nae vlasti (otvaranje pravoslavnih crkava, vraanjeimetka pravoslavnima, putanje iz zatvora, namjetenja u dravnu slubu, dodjeljivanjemirovina i si.).

Neraspoloenje Talijana prema ustaama potjee od rada pojedinih ustaa, od

promibe pravoslavaca protiv ustaa i radi toga, to su u veini naih mjesta nai ljudinastupali prema Talijanima nezgodno, skoro neprijateljski. Radi toga i otar postupak prema naim ljudima kod kojih je naeno oruje nakon proglasa II. Armate od 7. IX.1941. Da nijesu iste mjere poduzeli protiv etnika dva su razloga: prvo, da im se ne zam-

jere, kako bi s njima mogli pregovarati, drugo, da ih mogu upotrebiti protiv partizana.Iz razgovora s vodeim elnicima II. Armate (general Roatta, general Dalmazzo,

general De Biasio, pukovnik Morgari i t.d.) mogao sam razabrati dvije temeljne misli,koje odreuju dranje Talijana prema naim vlastima i prema pravoslavcima:

1.) Talijani oekuju i trae od nae vlade, da ih ona u njihovom radu pomogne poli-tikim sredstvima:

2.) Talijani ele prilikom akcije ienja upotrebiti etnike protiv komunista.Da udovoljim prvom oekivanju Talijana, poduzeo sam u smislu datih mi ovlasti

neke manje mjere u O g u l i n u , Gospiu, Senju, Mostaru i Dubrovniku (mirovine,n a m j e t e n j a , imovinska pitanja i si.) stoje kod Talijana imalo dobrog odjeka.

301


2/38

Drugu misao Talijana iskoristio sam u tu svrhu, da ih uvjerim, da bi bilo potrebnonaoruati u mieanim krajevima i nae milicionere, a u istim hrvatskim opinamauspostaviti oruane ustake postrojbe. U savezu s time, dozvoljeno je naim milicioneri-ma ienje okolice Graca kod Makarsk e od komuni sta, te su naoruani nai milicioneriu Blagaju kod Mostara. General Roatta dao je naelan pristanak i za ustrojenje ustakih postrojba u isto hrvatskim opinama II. pojasa s time, da se o tom mora sporazumjeti is Rimom.

Tokom razgovora s Dobrosavom Jeveviem u Splitu (23. III. 42.) i Dubrovniku(29. III. 42.), Radmilom Grdiem u Splitu (23. III.), te astnikom II. Armate zaizvjetajnu slubu De Matteisom mogao sam ustanoviti slijedee:

Gri i Jevevi su Srbi nacionalisti, antikomunisti, anglofili, ali u radu za svojustvar istovremeno i u rukama Talijana.

Grdi je politiki radnik manjeg kalibra, on vodi politiku, ideoloku stranu borbedok je Jevevi zauzet vojniko-etnikim pitanjima. Jevevi je intelektualni voa'lijevog krila Dangieve fronte, on igra kod II. Armate onu ulogu, koju Dangi igra kodnjemakog vojnog zapovjednitva u Beogradu. Obojica imaju veze s Beogradom i sLondonom preko Carigrada i Kaira.

Kada su propali pregovori Dangia s Nijemcima 2. II. 1942., Jevevi je doveo u

Kifino Selo kod Nevesinja zapovjednika Dangievog stoera majora Boka Todorovia ikapetana Branka Sokia, te je na 19. i 20. II. vodio pregovore s Talijanima o suradnji protiv partizana na podruju istone Bosne i istone Hercegovine. Sporazum o toj surad-nje je postignut s time, da e Talijani okupirati i istonu Bosnu. Ova zamisao jeDangieva, odnosno Jevevia, jer mi je Jevevi rekao:

"Zato vi Hrvati ne bi mogli pristati da Talijani iste istonu Bosnu, kada smo miSrbi na to pristali?

Satnik De Matteis nadopunio je Jevevia time, da je Jevevieva misao, daTalijani okupiraju istonu Bosnu, nato oni, Srbi, pristaju, jer imaju povjerenja u talijan-sku vojsku, pa zato Hrvati, kao saveznici Italije ne bi na tom mogli pristati.

Jevevi je nato nadodao, da istonu Bosnu mogu umiriti samo Talijani u surad-nji s etnicima, jer se etnici ne bi mogli boriti protiv partizana skupa s hrvatskim domo-

branima, nikako s ustaama, a niti s Nijemcima, jer da su Nijemci prilikom ienjaistone Bosne u sijenju 1942. poubijali 450 pravoslavnih ena i djece u Rogatici. Ovaintriga protiv Nijemaca "dokazana" je i "originalnim" svjetlopisima, koje je Jevevidobio od Mije antia i predao Talijanima. De Matteis i pukovnik Morgari potvrdili sumi, da oni raspolau tim svjetlopisima.

Iz ovih razgovora jasno je, daje ideja okupacije istone Bosne po Talijanima ustvari zamisao Dangieva, koja je kod Nijemaca propala, pa ju je onda Jevevi na zgo-dan nain ijednom uspjelom intrigom protiv Nijemaca nametnuo Talijanima. Odatle i tal-ijanski prijedlozi u Abazzi-i koncem veljae 1942., da oni okupiraju istonu Bosnu i

preuzmu civilnu vlast u svrhu pacifikacije.Unato svih tih pregovora izmeu Talijana i etnikih voa, II. Annata se nije prema etnicima kompromitirala nikakvim vrstim politikim obeanjima. Talijanskaobeanja glasila su, koliko sam mogao ustanoviti:

"Tko se bude lojalno drao, biti e nagraen poslije rata".Da Jevevi nema vrstih obeanja dokaz je i to, to me je posebno potraio u

Dubrovniku i saopio mi, da bi elio sa mnom razgovarati na samu bez Talijana, jer dajevidio, da ja imam najbolje namjere, da neto uinim za umirenje puanstva. Rekao jeizriito, da je on u stanju obustaviti etnike borbe protiv hrvatskog domobranstva na

podruju itave istone Bosne.Gri je saeo svoje misli u kratko ovako:1. "Mi smo Srbi, te ne ivimo samo od namjetenja i mirovine, nego i od ideala;2. Treba organizirati pravoslavnu crkvu, da bi se suzbio komunizam;3. Treba pustiti na slobodu sve nedune Srbe;4. Treba urediti mirovine Srbima i primati ih u dravnu slubu.

302


3/38

5. Treba Srbima, koji su kod kue, ili njihovim nasljednicima vratiti imetke".Dr. Novica Kraljevi, poznati pisac rezolucija Papi i Mussoliniju, s kojim sam raz-

govarao u Dubrovniku 29. III., pledirao je u prvom redu za dozvolu rada pravoslavnojcrkvi.

Iz svega gornjega slijedi, da je pravoslavcima dojadilo etovanje, u prvom redu, jer se sada meusobno ubijaju, te da bi bili voljni i sami raditi na pacifikaciji. Svi trae,da hrvatska vlada uini koji vei korak, koji bi stvorio psiholoke preduslove za rad naumirenju. Radi udovoljenja talijanskim zahtjevima u tom pravcu, kao i radi dobivanja

pojedinih etnikih prvaka za rad na pacifikaciji, trebalo bi po mome miljenju uinitiurno slijedee:

1. pustiti na slobodu sve neopasne i nedune pravoslavce putem milostiPoglavnika;

2. primati u slubu lojalne pravoslavce, olakati postupak kod rjeavanja ovihmolba, naroito obzirom na preporuku ustakih dunostnika;

3. urediti mirovine pravoslavcima, gdje je to god mogue;4. olakati vraanje imetka pravoslavcima, odnosno njihovim nasljednicima;5. dati hranu i sjeme lojalnim pravoslavcima;6. pozvati u slubu pravoslavce orunike i riznike strae i upotrebiti ih u

hrvatskim krajevima;7. u smislu gornjih mjera dati tone upute svim ministarstvima, dravnimtajnitvima i dravnim poduzeima, te velikim upanima i kotarskim predstojnicima, kaoi GUS, da bi se te mjere u stvari i provele.

Uvjeren sam, da bi te mjere doprinijele naoj vanjskoj i unutarnjoj konsolidaciji.

Za Dom Spremni! Dr Vjek. Vrani

Arhiv VH, A. NDH, k. 242, reg. br. 5/1-1,Zbornik XIV, 1, str. 899-902

BR. 2

RAZGOVOR USTAKIH I NEMAKIH PREDSTAVNIKA SAJEVEVIEM U DOBROM POLJU

Zagreb, dne 11. rujna 1942. Nezavisna drava HrvatskaGlavni stan poglavnika ^GSP. Br.: 1969 ' " 1942.

P r e d m e t :1. - Ministarstvu vanjskih poslova,2. - Ustakoj nadzornoj slubi,3. - Ministarstvo unutarnjih poslova,4. - Sastav.

Glavni stan Poglavnika primio je od Hrvatskog generala kod 718. njemake pjeake divizije izvjetaj astnika za vezu satnika Olszewskog, koji je prisustvovao raz-

govorima izmeu Njemakih predstavnika i etnikog voe Jevevia dana 4. rujna o.g.u Dobrom Polju, koji se naslovu znanja radi dostavlja kako sliedi:"etniki politiki povjerenik Dobrosav Jevevi izrazio je putem zapovjednika

n j e m a k e bojne l i t / 7 3 8 u Trnovu elju da se sastane sa predstavnicima zapovjednika 718. pje. div.

303


4/38

Sastanak je ugovoren u Dobrom Polju (8.5 km j.i. od Trnova) za 4. 9 . 1942. u15.00 sati i ja sam od strane 718. pje. div. pozvan da budem prisutan kao posmatraHrvatskog generala kod 718. pje. div.

Krenuli smo iz Konaka u 13.15 sati, u prvom samovozu gist. bjk. Geitner, glavarstoera 718. pje. div., bjk. Strecker, koji preuzima dunost premjetenog bjk. Geitnera i

ja; sliedilo je 5 motorkotaa, a iza njih 2 osobna samovoza sa poljskim orunicima.U 14.00 sati stigli smo u Trnovo. Tamo nam seje prikljuio zapovjednik bojne

III/738, stk. Schmid; vonju smo nastavili u 14.20 sati; na Rogoju (6 km j.i. od Trnova)

smo naili na prvu etniku strau: 2 x 3 naoruana etnika sa obje strane ceste; poz-dravili su nas na vojniki nain, a i dizanjem ruke.U 14.50 sati bili smo u Dobrom Polju. Doekali su nas pred kafanom etniki

predstavnici: Dobrosav Jevevi (u sivom odielu vojnikog kroja bez oznake ina), topn.stk. Kova evi i jedan topn. ndp. (u odori jugo slov ensk e vojske) i jedan bradati eetnik(u etnikom narodnom odielu). Pred kuom je stajao jedan osobni samovoz "Mercedes"i bilo je tu okupljeno 10-15 naoruanih etnika od kojih je svaki imao oko pasa 10 tali-

janskih runih bombi. etniki predstavnici su bili naoruani samokresima. Naajkaama nose etnici tvorniki izraene znake od bielog lima: bielog orla bez krunesa mrtvakom glavom i kostima i na dnu sa maevima.

Obostrane pratnje ostale su na prostoru pred kuom, doim smo mi, njih etvoroi nas etvoro, uli u prostranu sobu seoske kafane.

Za etnike je govorio Jevevi i to dobrim njemakim jezikom; samo u dva mahaupleo se je bradati etnik u razgovor, te se je tom prilikom pokazao kao intelektualac sasolidnim - oigledno u toku kolovanja ili studija njegovanim - znanjem njemakog jezi-ka.

etnici,Jevevi je izrekao svoju zahvalnost, to su se "gospoda astnici" odazvali nje-

govoj molbi i doli na sastanak s njima, koji predstavlja 12.000 naoruanih etnika.

Podvukao je rieenost etnika, da odravaju dobre odnose sa okupatorima i da ihne uznemiravaju. Ovo da vriedi i za etnike Plemia i Derikonje, koji takoer imaju strik-tne zapoviedi da nita ne poduzimaju protiv njemakih eta. Kada je Jeveviu od strane bjk. Geitnera napomenuto, da su etnici nedavno napdali i ruili umsku eljezniku prugu Semizovac - Ivanii i da je tom prilikom poginulo nekoliko njemakih vojnika,Jevevi je izjavio da mu taj sluaj nije poznat i okrivio je za njega odmah Milorada

Novosela kao etnikog vou, koji je odkazao poslunost, proglasivi se samostalnim. Napad na III. domobransku radnu bojnu Jevevi je sam od sebe priznao kao

demonstraciju protiv novaenja pravoslavnih. Poslao je jednu brigadu po ove pravoslavce, koji se sada nalaze u etnikim redovima. Bjk. Geitner je osudio napad naRavnoj pl. tim vie to je III. domobranska radna bojna radila za njemaku vojsku pre- poruio je Jeveviu da se u budue okani ovakvih demonstracija.

Partizani,Jevevi iznosi da se njegovi etnici uspjeno bore protiv komunista i da su svoj

prostor od komunista podpuno oistili. Tvrdi da se komunizam iri u hrvatskim krajevi-ma i navada kao dokaz Liku sovjetsku republiku, koja postoji ve deset mjeseci.

Upozorava na novu partizansku brigadu, koja iz okolice Pjenovca (9 km z. od HanPieska) nadire u pravcu Kmevaca (10 km j.z. od Pjenovca) i Kneine (10 km. j.j.z. odPjenovca). O toj brigadi gaje obavestio Neo Borovanin sa Devetak pl. (12 km. j.ji- od

Han Pieska), napomenuvi da se je od nje oko 60 partizana pod vodstvom krvolonogVojislava okia (biveg jugosl. bjk., poznatog iz mariborske komunistike afere) i MieJokanovia spustilo u Vlakovo (6 km. s.z. od Ilide) i Osjek 3.5 km. s.z. od Ilide). Osimtoga ima i u Igman pl. partizanskih grupa.

304


5/38

Povodom pokreta Partizana tui se Jevevi na slabu vezu. Viesti stiu dostakasno, tako da se na pokrete partizana ne moe na vrieme reagirati.

Tui se na izravnu i posrednu pomo, koju partizani uivaju od domobranstva.Tvrdi daje domobranstvo nepouzdano i daje 80% domobranskih astnika i domobranskemomadi spremno prei partizanima, bilo od straha, bilo iz naklonosti. ali to nije prijedolo do sastanka, dok je imao pismo partizana Tome Mee, upueno jednom domo-

branskom astniku posade Vrhpraa ili Bistrica. U tome se pismu potvruje primitakstreljiva; pismo je puno intimnih suradnikih poruka i dokazuje uzku vezu. Jevevi

kae, da je poznata stvar, da partizani primaju streljivo od domobranstva. Pismo TomeMee je predato talijanskom zapoviednitvu.

Odnos prema dravi i problem istone Bosne.

Crvena nit u izlaganju Jevevia je uvjeravanje, da njegovi ljudi nikada nee prizanti hrvatsko vrhovnitvo i da ne ele nikakav dodir sa ustaama. Organska mrnjaizmeu pravoslavnih i ustaa je nepremostiva prepreka. Govorei o problemu istoneBosne, spominje njemu poznate napore generala Badera kao vrhovnog njemakog zapov-

jednika u Srbiji, da se izposluje revizija granice u korist Srba, kojima je trebalo biti preputeno deset pograninih kotareva. Kritizira to su Hrvati okupirali krajeve, u koji-ma Hrvata uobe nema.

Dosliedan nepriznavanju Nezavisne Drave Hrvatske, ne priznaje ni etnikeodrede, koji su sklopili sporazum sa hrvatskim vlastima (Ozrenski, Trebavski iBorjanski), kao svoje ljude i govori o njima sa omalovaavanjem.

Kae da bi se dravnopravni poloaj Bosne i Hercegovine mogao privremeno promjeniti priznanjem autonomije u okviru Nezavisne Drave Hrvatske i da bi se takomogao saekati kraj rata. etnici bi u takvom izlazu, koji je ve "sa stanovite strane"

pokretan, vidjeli privremeno rieenje problema istone Bosne, pa bi se njime u tolikojmjeri pomirili, da bi priznali hrvatsko vrhovnitvo kao "okupatorsku vlast", ili bi ga

barem kao takvu smatrali. U autonomnoj Bosni i Hercegovini bi Njemakoj posluili kao jamci muslimani, prokuani prijatelji Njemake iz prijanjeg i sadanjeg vremena.U svome odgovoru bjk. Geitner pokazuje, da mu nastojanja gnrl. Badera u pravcu

revizije granice nisu nepoznata, ali naglauje da iztona Bosna za sada "vorlufig" pri-pada Hrvatskoj Dravi (Jevevi ga sa podsmjehom izpravlja: "Nezavisnoj"). U ostalom je ovo politiki problem, ije rieavanje ne spada u djelokrug vojske. Zato stvar ne moebiti predmet razpravljanja.

Odnos prema okupatorima.

Veliku vanost polae Jevevi na dobre odnose sa okupatorima. Osloboentokom razgovora, nudi njemakoj vojsci sa lukavim osmjehom " prijateljstvo svih Srba"- prija teljs tvo, ne samo korektne odnose - ako mu se dadu samo na deset dana slobodneruke. Domobranske posade nebi dirao i one bi mogle ostati na svojim mjestima. Aliustaa bi u ovih deset dana u istonoj Bosni nestalo. Njemaka vojska bi ovih deset danamorala ostati desinteresirana u pitanjima istone Bosne, a poslie toga bi mogla uspostavi-ti svoje posade gdje god bi htjela. Za ustae kae, da se dobro bore, dok su nadmoni,domobranstvu porie moralnu snagu.

Bjk. Strecker prigovara Jeveviu da se ponajvie bavi politikim problemima okojima nee moi rieavati 718. pje. div. a ni predpostavljeno joj zapoviednitvo; tok

dananjih razgovora e se ipak prosliediti slubenim putem: "Vi ete razumjeti, g.J e v e v i u , da smo vezani na odredbe i na slubeni put. I Vi se drite primljenih uputa.Sada u smislu dobivenih zapoviedi mirujete, a dok Vam Draa Mihailovi jednoga danazapoviedi ^J^r^J 1 ^ neprijateljstva, Vi ete smjesta odpoeti sa napadima". Poslijetipinog J e V e v g osmjeha i trenutnog iznenaenja Jevevi je odgovorio: "Odakle

\

i

305


6/38

dolazite na Drau Mihailovia? Ja Vam mogu rei daje on zapoviedio pomirljivo dranjeprema okupatorima; tek kada budu Rusi u Sofiji i Englezi u Budimpeti, rekao je, doi evrieme za obraun sa okupatorima. A koliko ja poznajem njemaku vojsku, taj trenutaknee uskoro doi". - "Nikada, budite uvjereni, g. Jeveviu" odgovorio je bjk. Strecker.Svoju podinjenost Drai Mihailoviu nije Jevevi porekao.

Ne uzevi traenje onih "10 dana" ozbiljno, bjk. Geitner je ovaj Jeveviev pried-log odbio.

Zahtjevi etnika.

U prvom redu je Jevevi traio dozvolu prekoraenja demarkacione linije odstrane etnika, u sluaju da oni progone partizane. Bjk. Geitner je ovo traenje odbio,

predlaui da se u takvom sluaju obaviesti najblie njemako zapoviednitvo o toku borbe, tako da [e] se borba na granici demarkacione linije voditi zajedniki, a njemakae vojska na podruju njemake interesne zone preuzeti i nastaviti borbu i potjeru parti-zana.

Bjk. Geitner preporua za ovakve sluajeve najkrai izravni nain izvjetavanja, ane zaobilazni put preko talijanskih zapoviednitava.

Jevevi se tui na vezu, jer znade proi dosta vremena, dok mu stigne koja vanaviest. Moli da se njegovim tekliima dozvoli prolaz, Bjk. Geitner predvia proputanjeteklia u urnim sluajevima i uz predhodnu prijavu kod njemakih posada.

Dalje predlae Jevevi zajedniku krugovalnu vezu, na to mu bjk. Geitner dajeneodreen odgovor.

Jevevi izjavljuje da bi etnici preuzeli pod kakvim bilo jamstvom odravanjereda i mira u istonoj Bosni od Sarajeva sve do Viegrada. Jami da bi cestovne ieljeznike veze bile podpuno sigurne. Domobranske posade bi mogle dalje postojati,samo ustae bi morali izprazniti izstonu Bosnu. I u Hercegovini vlada slino stanje;tamo etnici odravaju sa domobranskim posadama dobre odnose. Ovaj priedlog bjk.

Geitner nije mogao prihvatiti."Samo n jemaku vojsku" moli Jevevi za slobodan prolaz do Viegrada, kuda bi ponekad putovao u svrhu davanja uputa svojim privrenicima. Sa hrvatskim vlastima nebi elio da ima posla. Hvali se, da seje u Ragusi (ne kae "u Dubrovniku") sastao sa min-istrima, gg. Koakom i Bulatom i da su mu oni stavili izvjestne priedloge. Do sporazumanije dolo samo zato, jer on nije mogao priznati hrvatsko vrhovnitvo. I ovaj priedlogodbija bjk. Geitner sa napomenom, da nije poeljan sluaj, slian onome sa Tunguz-Peroviem.

Razlozi pobunjenikom pokretu.

Opravdavajui pobunjeniki pokret etnika, Jevevi tumai, kako se je narod utravnju 1941. bio pomirio sa sudbinom. Nije bilo novaenja, oruane vjebe, pa je sviet

prealio i izgubljenu dravu i mislio u radu saekati kraj rata.Odjednom je oko Vidovdana odpoelo ubijanje u masama. Puanstvo se je trglo,

pobjeglo da spasi ivot i prihvatilo oruje da se brani.Iznosi kako je na njega djelovalo, kad je svojim oima - vidjeo 157 ljeeva zak-

lane nevine djece i kad je u Sumancima (6 km. s.i. od apljine) dao iskopati 1.762 ljeapravoslavnih, koji su tamo prole godine ubijeni. I Talijani su imali prilike da se nad ovimIjeevima zgraaju.

Boleivo spominje Jevevi iduu zimu, tokom koje predvia u iztonoj Bosnirevoluciju gladi. On za svoje etnike ima jo 2-3 mjeseca hrane, pa prosto nezna ta ebiti, kad se ova hrana pojede. Iz ljiva se kod etnika pravi pekmez, a Talijani im pomausa hranom, samo trae da im se plaa zlatom, a zlato vec ponestaje. Bjk. Geitner jeJevevia umirio u pogledu prehrane iztone Bosne i rekao mu, da su ve poduzete

potrebne mjere i da se priuve hrane prikupljaju.

306


7/38

Zavretak

Poto je Jevevi iscrpio nabrajanje svojih elja, rekao je, da uzima na znanje damu se nisu mogla dati nikakva obeanja vojnike naravi. Bjk. Geitner je ovu izjavuupotrebio da zakljui razgovor.

Oprostivi se, naputamo kafanu. Bezpriekorna utivost tokom cielog razgovora poremeena je jedino upornim omalovaavanjem Nezavisne Drave Hrvatske od straneJevevia, izraavanim manje rieima, a vie osmjesima i nedokrajenim aluzijama;

ozbiljnost razgovora dovedena je u pitanje jedinim priedlogom, koji je Jevevi menistavio, kada smo poslie zavrenog sastanka u 16.00 sati naputali kuu: da mu se za 4haubice sa 1.000 granata dadnu gorski topovi.

Kada smo izali iz kue nali smo se pred aparatima nekolicine njemakih vojni-ka i jednog etnika, dobro graanski odjevenog sa opancima na nogama.

Vratili smo se u Sarajevo u 17.15 sati.Tokom jednosatnog razgovora, voenog u glavnom izmeu bjk. Geitnera i

Dobrosava Jevevia, ostao sam u ulozi posmatraa vieran, a ovdje sam predmet i nainvieanja opisao".

Po nalogu zapovjednika

Glavnog stana Poglavnika,General (Prpi)(M. P.)

Arhiv VII, A. NDH, k. 310, reg. br. 12/1-5,ZbornikXIV, 1, str. 903-908

BR. 3

SPORAZUM SLAVKA BJELAJCA SA PREDSTAVNICIMA NDH

NEZAVISNA DRAVA HRVATSKA - VELIKA UPAGACKA I LIKA

T. broj: 1446/42Predmet: Zblienje hrvatskih vojnihvlasti i etnika

Gospi, dne 1. sienja 1943.

1. - Predsjednitvu vlade - g . pomo, p reds jednika Dr. Vrania2. - Ministarstvu unutarnjih poslova. - Ta jn i t vo Zag reb3. - Glavno ravnateljstvo za javni red i sigurnost - Z a g r e b4. - Ope upravnom povjerenish'u kod "Supersloda" - S uak

Dne 17. prosinca 1942 godine u prostorijama kotarske oblasti u Otocu dolo jedo sastanka izmeu naih voj. vlasti i etnika.

Nae vojne vlasti bile su zastupane po bojniku zapovjedniku posadeSulejmanpaiu Kuhad-Becu, a etnici po zapovjedniku etnikih odreda za kotarsku zonumajoru N.Dekiu1 i kapetanu Dahoviu.[Jovo]

Na e lno je spo raz um pos t ig nut u s lede em:1. - Obostrano spreavanje izazivanja incidenata, te strogo kanjavanje izazivaa,kao i interniranje nepoudnih, koji bi sporazum ometali.

1 Nikola (alijas). Pravo im e i prezime Slavko Bjelajac, komandant etnika Gacke zone.

307


8/38

2. - Zajednika suradnja u stvarima dravne slube.3. - Osiguranje Otoca i okolice od partizanskih napadaja.4. - Vojnika suradnja po odlasku talijanskih postrojbi, to e se u buduim dogov-

orima utvrditi, kao i sve nastale potrebe oko zblienja i zajednike odbrane od nepri-jatelja.

Razgovori su voeni u duhu iskrene saradnje i nastojanja, da se odnosi poprave.Moli se prednje uzeti do znanja. -

Za dom spremni!; ; Zamjenik velikog upana

P o d u p a n :(Dr Stanko Ili) Dr Ili

(MP)

Arhiv VII, A. NDH, k. 230, reg. br. 32/3-1,Zbornik XIV, 2, str. 1055

308


9/38

i ; i . '-'

V < p - ' - ' ; t : ' i ^ ^ e / ^ / r v j *

. .17.j; I-'-' ''!: o. j-J,e l - tdegsj 1343.-

ti ; .

)., .: . -' ; -U r.pcwi.jiffi tBjftSft ika ir.YJi SCa:.'.- '; 'v;; USVA^Tsjniitvo- 'srL.'r;: M: vvu JfcVUl'KES 1 a;ar jo; ii^mii, a ;'.;,iss.u:ea; ' '''.'. . ;: : ! ; -.^J" i i t r t t l l j ^a^ S^i t t ate ' t l s s trogo J

T isj-r: i J t< - r . l f a a liojsaiSsHlniH loji >i ipras! ?-VA..- xV. " ' '/^.;;.'):-^';.-

JA.-'. "jk eSSJus i'r-j u rtvr$>i rSarm idSbv,- -n, ,/i- . ::rs


10/38

BR. 13

DOBROSAV JEVEVI TRAI OD VLASTI NDHBOLNIKE USLUGE ZA ETNIKE

Najurnije - osobno na rukeZapovjednistvo

6 pjeake divizije Op. Broj 823/taj.

U Mostaru, dne 25 sienja 1943

Predmet: preliminarni razgo-vori sa Jeveviem.

- GLAVNOM STOERU DOMOBRANSTVA "Op." - 3- OBEM VOJNIKOM POVJERENIKU N.D.H. - SUAK

Danas je u privatnom stanu orunikog pukovnika g. Stjepana Jakovljeviazapovjednika 6. orunike pukovnije, odran prvi sastanak predstavnika naih vlasti savoom Srba Dobrosavom Jeveviem. Od nae strane bili su prisutni Veliki upan Velikeupe Hum g. Petar Zlatar, podpisani i zapovjednik 6. orunike pukovnije g. StjepanJakovljevi. Jevevi je ovaj sastanak uvjetovao time, da na njemu ne uzme ueaStoernik i da se isti ne odri u slubenoj zgradi Velike upe ili divizije. Na ovom sas-tanku rekao je Jevevi u glavnom sledee:

1. - Da je opunomoen voditi i zakljuiti pregovore sa predstavnicima domobranstva, ali ne i sa upravnim i politikim vlastima. Meutim time on ne iskljuuje raz-govore i sa Velikim upanom u cilju pacifikacije.

2. - ali se na dosadanju obskrbu kotara Konjic, Mostar i Nevesinje hranom.3. - eli da se sve etnike snage bacaju u nemilosrdnu borbu protiv partizana.4. - Da eli uiniti sve za ostvarenje snoljivog stanja u Hercegovini, za prestanak

uzajamnog vrieanja, pljake, nasilja itd., za povratak izbeglica kotara Stolac svojimkuama, to uslovljava osiguravanjem podizanja i popravke poruenih domova, orga-niziranjem prehrane i primoravanjem izbeglica na najintenzivnij i rad oko rane sjetve, itd.,

jednom rijeju eli sa svoje strane uiniti sve za pacifikaciju Hercegovine.5. - Trai pruanje nae bolnike pomoi etnicima i tekim bolesnicima iz borbi

protiv partizana.6. - Da je milicija Dr Ismeta Popovca ustrojena protiv njegovih intencija i da je

samo njegovim naporima predvieni broj od 8.000 smanjen na 2.500 milicionera-musli-

mana.7. - Dozvoljava mogunost postojanja i uvida pojedinane pojave nasilja,

vrieanja i pljake od strane etnika, ali kae, da su redovito u pitanju divlji etnici,odnosno u koliko su u pitanju organizirani etnici, da se protiv njih postupa najstrozije -redovito se strijeljaju. (Kae, da je ba ovih dana streljano oko 35 etnika; vojniki sudim je u Kalinoviku).

8. - Da j e dolazak 1 ete crnogorskih etnika u s. Bijelo Polje (10 km sjeverno odMostara) predvien ba zbog toga, da se pohvata tamonja samovoljna skupina etnika ida im se onemogue dalje pljake i nasilja.

9. - Da je velika talijansko-etnika predviena akcija uperena jedino protiv par-

tizana i da e on, kao zapovjednik svih etnika, strogo voditi rauna, da tako i bude.Na ovom sastanku donieta je zajednika odluka, da se odredi jedno mjeovi to povjerenstvo za kotar Konjic, Mostar i Nevesinje, koje e rieavati sve nesuglasice i sporoveizmeu naih oblasti odnosno pojedinaca i etnika. U ovo povjerenstvo sa svake straneimaju ui po 3 lana.

310


11/38

O odranom sastanku pismeno je obavieteno zapovjednitvo talijanske divizije"Murge" ["Mure"] u Mostaru, po priloenom konceptu.

Zapovjednik, pukovnikSarnbekSarnbek

urno

rfiv VII, A. NDH, k. 230, reg. br. 48/1-6,Zbrnik XIV, 2, str. 105 7-1058

BR. 5

ETNICI I FAISTI PALE I PLJAKAJU SRPSKA SELA

GLAVNO RAVNATELJSTVO TA JAVNI RED I SIGURNOST - MINISTARSTVU VANJSKIHPOSLOVA.

Broj R. S. Prs. 2317-I-C-1943.Zagreb, 11. veljae 1943.

I z v e t a j

(Izvadak)

Orunika postaja Plaki dopisom br. 25 od 24. sienja 1943. godine javlja:"22. i 23. sienja 1943. godine u selima: Mievii, Vorkapii, Mudrii, Supice,

Dragai, Kovaevii, Grkovii, Kunii [Selo] kotora Ogulin, koji se nalaze uz eljezniku prugu izmeu eljeznike postaje Plaki i Vojnovac, talijanska vojska i lanovi etnikogdrutva iz Plakog i faistika vojska iz Ogulina, vrili su podhvate. 1 Navedena su sela popaljena, i ljude koje su zatekli kod kue veim delom su streljali, a sve blago od selja-ka sa sobom otjerali. teta je velika, a ne utvrena

Nadstojnik opeg odsjeka:(Dr Vui)

Arhiv VII, A. NDH, k. 271, reg. br. 8/2,Zbornik XIV, 2, str. 1061

U pomenu to vrenie, u Plakom, tu se, pored veeg broja etnika, nalazila i etnika komanda zaLiku sa k m a u

n i r ^ j i 0 0 v i ?U k o v i l i k o i n n ij m M i l i e m e l u - o d italijanskih trupa u akciji paljenja i pljaki

uestvovali su i e ovi ivi zij e "Lombardia". U pomenutim selima iveli su iskljuivo Srbi koji su bili odaninarodnooslobod i 1 ackom pokretu.

311


12/38

BR. 13

ETNICI I PRIPADNICI VOJSKE NDH ZAJEDNO KOD GACKA

Brzojavka

20 domobrana sa 20 milicionera smjeteno u prvo utvrenje sjevero-zapadno odGacka u drugo i tree utvrenje sjeverno od Gacka smjeteno po 40 milicionera. Maltu

prema Graanici dri 30 domobrana sa 3 talij. vojnika. Nae zasjede dre milicioneri.Ostala utvrenja etnici koji su se povratili. None ophodnje daju milicioneri zajedno saetnicima. Povezanost sa Graanicom, Kulom, Stepenom i Avtovcem. Prema dobivenim

podatcima Ulog sjeveroistono od Nevesinja zauzeli partizani. Sino jedan bataljoncrnogorskih etnika otiao prema selu Boru preko sela Vrbe.

. 1 Po zap Gacko br. 144/taiZAPOVJEDNITVO6. PJEAKE DIVIZIJEBro j 2945/ta j. Glavar stoera

U Mos taru , dne 22. III 1943. Glavn osto erni satnik,Tk. 5. op. dnevnika za 22. III 43. imokoviU spise imokovi

Arhiv VII, A. NDH, k. 103, reg. br. 33/1-1,Zbornik XIV, 2, str. 1062

BR. 7

PAVELIEVA NAREDBA O BEZBEDNOM TRANSPORTUETNIKA POPA UJIA PREKO ZAGREB A

Vrhovni zapovjednikGlavni stan poglavnikaOp. Br. 11585 taj.

U Zagrebu, dne 21. prosinca 1944.Predmet: Odpremanje etnike

skupine popa UJIAna podruje N.D.H.

1. - Glavaru stoeraustake vojnice,

2. - zapovjednistvu P.T.S.J

3. - zapovjednistvuustake obrane,

4. - Ztvu. [zapovednitvu]orunitva,

5. - Ztvu, dravne Redarstvene strae

6. - Glavnom ravna -teljstvu za javnired i sigurnost,

7. - Ministru oru.snaga (radi znanja)

8. - Glavaru glavnog stoera ORSA(oruanih snaga)

9. - upanstvu pripoglavniku(radi znanja)

10. - Poglavnikovomvojnom uredu

(radi znanja)

Poglavnikova tjelesna straa.

312


13/38

11.

12. -13.-

Glavaru stoeravrhovnog zapov-

jednikaSastavakPredsjednitvuvlade (radi znanja )

14.

15.

Ministarstvuvanjskih postova(radi znanja)Ministarstvuunutranjih poslovaU.M.(radi znanja)

Na temelju sporazuma izmeu hrvatske i njemake vlade odpremit e se etnika

skupina popa UJIA, ukupne jakosti oko 6000 ljudi, iz podruja juno BIHA A i juneLIKE, prema sjeveru u NJEMAKU. Vjerojatni smjerovi pokreta: BIHA - BOS-NOVI- KOSTAJNICA - NOVSKA - DUGOSELO - ZAGREB - ZAPREI - GRANICAodnosno GOSPI - OGULIN - KARLOVAC - ZAGREB - ZAPREI - GRANICA.

Z a p o v i e d a m

1. - da sve nae oruane postrojbe na oznaenim smjerovima bezuvjetno nes-metano propuste ovu etniku skupinu u svom prolazu. Tko se ogriei ovoj zapoviedistavit e se pred Ratni sud shodno okrunici Glavnog Stana Poglavnika br. 124/taj. od 13.

12. 44.

2. - da se etniku skupinu popa UJIA u pokretu prema sjeveru do njemakegranice prati popratna postrojba hrvatskih oruanih snaga, koja se u sporazumu snjemakim zapovjednitvima ima brinuti za uredan i nesmetan prolaz skupine.

3. - ukoliko pomenuta etnika skupina bude prolazila podruje pojedinihhrvatskih zapovjednitava, odgovorni zapovjednici izvjestit e odmah i najurnijeMinors-Operod.

Poglavnok Nezavisne drave Hrvatskevrhovni zapovjednikDr. Ante Pavefi v. r.

Za tonost:glavar stoera vrhovnog zka. orsn.u glavnom stanu poglavnikaGeneralporunikGrui [ore]

MP

Arhiv VII, A. NDH. k. 233 a, reg. br. 48/1,Zbornik XIV, 4, str. 1089

313


14/38

if I l*L

i ~ -/ 1 i \ f** */ i l i , /

i ' L. _ < t i1 * * , / ,

1 - ' i l A - , i ! U

. * , . ) , - - 1

1 - ^ , , , U. J .An>"X

ftfvuu.-j-oj/viVj Jisi'AijHi QajaEfw^pi * u', uh 'j .i iuu* VA. ( "'.

- i1* JL iA iV p'B i, du,w - O- A VO SA ^ n i SE

I A X,- ' i t i < O . } A /-" 4-1 aâXâ/

t - 0 JdiJ Ja 0 l U OûJLy - ^" A* i l l 4?00A.axS0 /-J wU-saj

5 , ftYQ*ltii I t o l i TI JiKUt&irti 4 a d i

" uS-TTI i l V C i ^ O SLX^t Ui "A U LAVixU XAI5XL St * A f 2f Bai-Jp/^

A v ast.(.itavafc- --i>., .

.. . li M i i j f J l l t* 3 \ r** .Vjere &:ir4-. cl c rt i ^ a A x i ^'I-ijÎ'A

d i ' " UU j iCi jC- io re T5; " O >< i .. d . Si < i

51". aS i po *-ro t '1

r>; aacLhsr* i icq si c-;.

tltfi" TI U to * t i U e urlil i, v tSi 3 < -KJY-< eiu.1 it i.-> j 1 Et.tilt i . . c j _ .3

i ^ O i I * u t a'.i

t Ol -- i -V

s J .i.. a L .A

c t ^ i ' ^ t " î r i i

i u f Xc ri . a % t

0

* A

u 4 f T

t SV i ir A > x i r

^ u v - * j

r t$imus t r A c o s i P W

R Z Z

' i n e t !

Fotokopija dokumenta br. 7

314


15/38

Katoliki svetenik, etniki vojvoda i nemaki oficir

Kapetan Stevan Damjanovi - Leka s nemakim SS oficirima


16/38

etnici i nemaki okupatori

etniki kopiandant u zajearskom kraju s nemakim oficirima

etnici i pripadnici nemakih SS-trupa

HnLlie^' (frV feS^h :se/nemake up za Crnu Goru pukovniknajnue (ireci zaesna) i Jakov Jovovie (drugi sleva) u Podgorici u pro lee 1944.

31 7


17/38

Vojvoda Uro Drenovi s nemakim oficirom

Kapetan Neko Nedi (desno), major Dragoslav

Rai (u sredini) sa nemakim kapetanom princom Vredom (pozadi), snimljeni u Topoli11. avgusta 1944.


18/38

Grupa etnika s nemakim vojnikom u istonoj Srbiji

Vojvoda (pop) Momilo uji i faistiki oficir


19/38

etniki komandanti Milan Cvjetianin i Brana Bogunovi predaju raport italijanskom oficirukod Bosanskog Grahova (1942)

Vojvoda Momilo uji u drutvu sa italijanskim oficirima

3 2 0


20/38

etniki vojvoda Pavle urii i general Aleksandro Pircio Birali u Kolainu7. novembra 1942.

Komandant Nevesinjskog korpusa Milorad Popovi (u sredini), s italijanskim oficirom

\321


21/38

etniki komandant prima nareenje od faistikog oficira

Vojvoda Momilo uji s italijanskim oficirom


22/38

etnik Lazar Tomi sa ustakim (levo) i domobranskim oficirom (desno)

Vojvoda Uro Drenovi sa ustaama i domobranima


23/38

Radoslav-Rade Radi (desnoj s ustako-domobranskim oficirom (u sredini)i nemakim oficirom (levo)

Ustae, domobrani i etnici


24/38

LINA IMENA I PSEUDONIMI

A

Aimovi Milan - 1, 2, 13, 15, 70^187

Aimovi - ujovi MladenAjbih - Cveti RadomirAjd a i Filip - 160, 164-166 >Aleksi Toma - 17Ambrozio Vitorio - 193Andrej - Prezelj IvanAndri ika - 23Anelkovi Ljubo - 109Ankof- 256Antika Anelo - 59Antonesku Jon - 8, 197

Antoni Stanoje - 35Antoni Zdravko - 7Armstrong arls - 11, 153, 211, 213-214Arnautovi Petar - 40, 42, 53Arsenijevi Negvan - 160Artukovi Andrija - 21Atanackovi - 76Avi Jakob Jak - 6, 218Azed - Vignjevi Milo

B

Baovi Petar - 5, 7, 10, 12-13, 20, 23, 25,55-57, 63, 65, 73-75, 79, 82, 87, 89,90,91,93,96-99, 101, 105, 106,109-112, 114, 115, 125-132, 143,148, 152, 183, 185, 208, 253, 284,294-296

Bader Paul - 236Badovinac Milan - 40, 42Bake - 262Barbero - 293Barjaktar Muharem - 59, 88Baron - Jovanovi Ljubo PatakBatrievi Maja - 132Bazi Sans - 88Bejli Stenli - 9, 24, 89, 204, 207 -209Beljan Mirko - 49-50Bemer - 277Bender Feliks - 235Bene - Lazarevi Ljubomir

Berenc (Berens) - 271, 273-274Bernardo - Momilo ujiB e rg i n a c - 2 9 3 , 2 9 5Berta - urii Pavle

Besarevi Savo - 187Belagi - 46Betner - 262

Bi - Bi - Cveti RadomirBiroli Pircio - 4, 20, 52, 128, 293Bii uro - 43-44Bjelajac Stavko - 6, 22, 61, 79, 81, 87, 88,

90, 96, 307Bogeti - 43Bogdanovi Dobrivoje - 180, 181Bogunovi Brana - 101, 105, 154Bogunovi, kapetan - 66Boj Piter - 196, 197Boji - 148Bojovi Nikola - 76, 91, 94, 124Boljevi Dimitrije - 42, 114Borkovi Milan - 2Borkovski Jan - 154Borota Gojko - 148, 181-183, 185, 187,

277Borov anin Nedo - 304Boi Savo - 5, 22, 40, 42, 53Boovi arko - 138Brania Vinko - 21

Branko - Ostoji ZaharijeBrai Ranko - 23, 186, 189Broz Josip Tito - 9, 24, 92, 104, 169, 201,

205, 238, 242, 259-261, 266-267,269, 276

Brozovi Ivan - 49, 50Bulat Edo - 254, 255, 306Buli Dragutin - 68-71Bulovan Milorad - 35BuljanVice- 100, 115Bundalo Ljubo - 157

C

Coli Mladenko - 19Cvenk Ladislav - 71Cveti Radomir - 14, 56, 131, 145, 150,

152, 153, 158, 159, 162, 165-166,208 ,211 ,213-214

Cvetkovi Dragia - 1, 128-129

325


25/38

ai Mihailo - 19, 153, 247-249ekovi Radila - 71eril Rudolf- 183, 196, 197ika Branko - Ostoji Zaharijeika oko - Mihailovi Draaika Pera - Kalabi Nikola

osovi Boidar Boo - 13, 68, 131-132uuz Mirko - 154ukovi Risto - 5

D

Dabovi Jovan - 119, 123, 141, 307

Daki Bogdan - 127Dalmaco Renco - 56, 301Damjanovi Stevan Leka - 152, 165, 184Dangi Jezdimir - 5, 23, 24, 30-31, 33, 36Dapevi Peko - 113, 130De Balzio Etore - 301Degrel - 8Deki Nikola - vidi Bjelajac SlavkoDe Mateis Anelo - 56, 302Derikonja Savo - 64, 187Despotovi - 111Dikovi Mili ja - 68-70 ;Dimitrijevi Bojan - 22Dimitrijevi irilo - ira - 77Dimitrijevi Stamenko - 70Dimitrov ore - 128Do - Do - Radojlovi MiloDob - Lazovi Zivan ZikaDoder Relja - 183Doi Gavrilo - 186Dragi orde - 111

Dragojlov Fedor - 38, 235Drakovi Aleksa - 127, 274Drenovi Uro - 5, 22, 37, 38, 45-48, 77,

82, 87, 96, 97, 106, 107, 155, 216,217, 243

Dronja, Dr Onja - Miroslav TrifunoviDuki Duan - 127Dum - Dum - Komarevi Vladimir

akovi Duan - 141angreko Franesko - 139anuci Etore - 102, 293-294

Deki Radomir edo - 13, 16oki Vojislav - 304oko - Mihailovi Draaorevi Cvetan Ceka - 68-70orevi Ljubo - 173uji Momilo - 5, 7, 12, 16, 20-22, 25

66, 81, 82, 88-91, 96, 97, 101, 102106, 138-140, 142, 154, 155,181-183, 185, 186, 194,216, 243252, 254-256, 294, 312, 313

ukanovi Blao - 20, 23, 40, 51, 52, 6377, 129, 207, 216, 296, 299

ukanovi Filip - 45ukanovi Mirko - 43, 44ukanovi Pero - 127, 130uki Dobrica- 103, 113

uki Svetomir- 23, 148uki Vladimir Vlado - 113urdevi Zivan - 14

uri Cvijetin - 40, 42, 53uri Radoslav - 3, 18, 23, 57, 59, 88, 91,127, 146, 165-167, 169, 207, 208,211

uri, kapetan - 16uri, potporunik - 71urii Pavle - 4, 7, 9, 12, 20, 25, 29, 31,

51,63, 64, 66, 73, 75, 79,81,83,84, 86-88, 90-94, 96, 110-111,129-131, 137, 153, 162, 169,183-185, 187, 217, 236, 238,239,246-248,271,272

urovi Maan - 13urovi Vasilije Vako - 130uzepe - urii Pavle

D

Dafer Deva - 275Delebdi Milovan - 3, 5, 14, 15, 23

E

Emil - Stojanovi MilanEremi Joca - 257, 259, 260Esad - Markovi Zivojim ZikaEv - Ev - Ocokolji Simeon Sinia

F

Fajfer - 248Felber Hans Gustav - 261, 262, 273, 274Feliks - Vukovi Zvonimir ZvonkoFerdo - Smiljani DuanFibig - 273 - 274

326


26/38

Filipovi Vera - 13Foti Konstantin - 184, 198Franceti Jure - 174Fregi Ivo - 6Fric - Smiljani DuanFrike, nemaki potpukovnik - 17, 68, 72Frike - Rakovi PredragFrom, general - 152

G

Gaji Ilija - 43, 44Gajtner - 273Galeno-295Gambara Gastone-218Gambeto - urii PavleGar - Gar - Nedi Neko ,

Gara - Gaparevi BrankoGaparevi Branko - 181, 182Geitner - 304, 306, 307Georgesku - 167Germogen - 23Georgi - Radojevi MilutinGis - Gis - Raki DragiaGlii Milo - 17, 68Glogovac Vuko - 63Glumac Stevan - 76Gogi Tdor - 165, 166

Gojni Blao - 118, 239Grabovac Stanko - 45Gri Radmilo - 5, 20, 79, 81, 88, 302Grgi, ustaki pukovnik - 44Grinlis - 153Grinjolo Tomazo - 138,295Grui ore - 23, 313Grujii Radosav Radan - 159, 160Guzina Tomo - 65, 147Gvozdi Petar - 49, 50

11

H a h a - 8Hajnc - 238Hai Kordel - 219Hamovi Milo - 5Hans - Trifunovi Miroslav i

Mihailovi Draa (poetkom 1944)Haralmpijev - 158Hargrivs Edgar - 213

Hanson H.D. - 82Harling - 273Hektor - Damjanovi Stevan LekaHelb ich - 53

Herbert - Popovi MilovanHerman, He - He - uri RadoslavHervart - 263Hitler Adolf - II, 18, 24Hojs - 25, 248Holjevac Veco - 259Horah - 263Hugo - Mitranovi Borivoje Bora

I

Ignjatovi Vuko - 17, 71Il - II- Ocokolji Simeon SiniaIli Stanko - 308Ilijev (Iliev) - Ocokolji Simeon SiniaItvan - Baovi PetarIvanievi Radovan - 6, 61, 75, 88, 90, 97,

98, 102, 106, 295Ivanov - 146, 147Iveti uro - 20, 61

J

Jakovljevi Stjepan - 310Jankovi Milutin - 13, 131, 132Jankovi Mio - 304Jankovi - 230Javorac Boo - vidi Cosovi Boidar

Jefti KamenkoJeli - Buti Fikreta - 5, 22Jevenijevi Vojislav - 275Jevevi Dobrosav - 5, 9, 10, 19-21, 25,

56, 59, 65, 66, 74, 75, 78, 79, 82,86, 87, 89, 91, 93, 96, 98, 99, 105,110-112, 114-116, 118, 125-130,181, 186, 193, 207, 279-281, 295,302-307, 310

Jevti Ilija - 181, 182Jevti Kamenko - 28, 34Jodl Alfred - 252Jo - Jo - Rai DragoslavJoksimovi Boro - 131Jovanovi Arso - 92, 164Jovanovi Ljubo Patak - 14, 17, 19, 146,

147, 165-167, 208, 249Jovanovi Radivoje Bradonja - 9, 13, 168Jovanovi Slobodan - 2, 3, 9, 12, 46, 195,

197, 198, 200Jovanovi Tihomir - 14Jovanovi arko - 16Jovanovi, pukovnik - 116Jovi Vojin - 45Jovovi Jakov - 112, 282

327


27/38

Jungi Marko - 27, 38Junker - 262, 271Jurii - 194

K

Kaavenda Petar - 22Kadi - 53 i

Kajtel Vilhelm - 18

Kalabi Nikola - 14, 15, 18, 19, 143, 144,148, 151, 164, 180, 187, 246, 263

Kalaitovi (Kalajitovi) Vuk - 133, 162,208, 236

Kaleb Roko - 255Kapetanovi Aburahman - 180Kapetanovi Miodrag - 22, 25, 119, 123,

188, 254, 255

Karadorevi Petar - 3, 4, 5, 14, 29, 32,160, 197, 201, 254Karapandi Borivoje - 13, 16, 23Kasalovi Zdravko - 89-91, 94, 114, 124Kastanjero Pietro - 28Katani Uro - 131, 132Katani - Ivanievi RadovanKavalero Ugo - 292Keki Milorad - 35Keler - 152Kerovi Radivoje - 22, 43, 44, 55, 58

Keserovi Dragutin - 10, 15, 18, 19, 56,57, 145, 165, 167, 169, 207, 212,Kevi Erih - 234Kisel Georg - 228, 232Kneevi Radoje - 12Kneevi ivan - 12, 197Kneevi, kapetan - 282Kneevi, potporunik - i 13Kogard Rudolf - 228, 229, 231, 232Kom - Kom - Trifkovi Svetislav

Komarevi Vladimir - 17, 165, 166Kondor - Radovi DuanKonard - 188Konstantinovi Radomir - 143Konsole (Konzolo) - 284, 294Koprivica Mihailo - 103Kops Rainhard - 255, 257Kora (Kore) - Ostoji ZaharijeKora Manojlo - 17, 68Kosanovi Stevo Jabuar - 257Kosti Kota - 132

Koak Vladimir - 306Kouti Kota - 18Kosanovi Stevo Jabuar - 257Koup - 211Kovaevi Vidak - 60

Kovaevi, kapetan - 86Kraljevi Novica - 303Kriger, nemaki oficir - 107Krivokapi Ratko - 133Krizman Bogdan - 3Kukli Mirko - 4Kulai - 249Kure Milo - 113, 116, 117, 126

Kuzmi Dragutin - 176Kvisling (Vidkun) - 8

L

Labudovi Milorad - 108, 132Lalatovi Mirko-3, 12, 109, 131, 132,214Lali Aleksandar Aleksa - 91Lai ore orije - 4, 9, 30, 131, 153Latas Branko - IV, 3, 5, 6, 14-16, 20, 23,

24, 25Lautner Henrih - 127Lazarevi Branko - 25, 128Lazarevi Duan - 71Lazarevi Jovan Jova - 89, 97Lazarevi Ljubomir - 25, 152Lazarevi Miloje - 133Lazii Branislav - 45, 46, 48Lazovi Boidar - 14Lazovi ivan ika - 14, 149, 150, 165,

166, 182

Leko - Stevan DamjanoviLeon - Simovi David DaaLer Aleksander - 214, 217, 287, 288Lida-Gogi TodorLindemajer - 230Lipa erif - 59Lipa Zenel - 59Lipert - 254, 256Lipnjak - 254

Liters Rudolf- 24, 117, 237

Lofredo - 284Long - Mihailovi LjubomirLorenc - Milievi PetarLorenco - Mihi IlijaLorkovi MladenLozo Miroslav - 185Luburi Vjekoslav Maks - 23Ludvig - Novak KarloLukaevi Vojislav - 4, 12, 19, 24, 25, 76,

77, 80, 83,93-95,98, 100, 111,113-118, 125, 129, 133-135, 145,

146, 148, 152, 217, 244, 246, 248Luzana Aleksandro - 56

328


28/38

Lj

Ljoti Dimitrije - 2, 13, 67, 69-71, 97, 181,182, 187, 270

Ljutica - Simovi David Daa

M

1Maek VladkoMaglajlija - 50Majeti Bogdan - 40, 42, 53Majstorovi Mili - 160Makivi Slavko - 157Mareti Vukain - 45, 46, 107Mari orde Doka - 139, 140Mari, kapetan - 17Mario - Trifunovi Ilija BiraninMarjanovi Jovan - 2, 5, 15, 52, 169Markovi Milo - 145, 150, 158, 159, 162,

165, 166Markovi Pavle - 158Markovi Vojislav - 172Markovi ivojin ika - 2, 146, 165, 166,

169, 207, 208, 276Marovi Vasilije - 181, 182Martinovi Ratko - 15, 230Masalovi Milo - 69, 71, 212Masterson Tom - 196, 197Maek Dragutin-119, 123

Makov Ante - 23Matern - 228Mati Boo - 223Matievi Mato - 174, 176Mati Jozef - 15, 16, 222, 225 , 228,236Maus - Borota GojkoMazi Spasoje - 187Medi Milan - 143Medo Tomo - 305Meduni Aco - 43, 44Mejnard - 132 . . .. \ .

Mensvild Valter-219Mekovi Pavle - 2Mihailovi Dragoljub Draa - I, II, III,

1-25, 27, 32, 34, 47, 57, 63-67, 72,73, 75-79, 83, 86, 88, 89, 95, 108,117, 125, 128-137, 143, 146, 153,159, 160, 162, 171, 174, 176, 183,189, 191, 193-199, 203-214,216-218, 221-223, 225-230, 237,240-243, 245, 247, 249, 253, 255,

256, 260-266, 272, 275-277, 280,281, 288, 305, 306

Mihailovi Ljubomir - ]4> 153Mihailovi, kapetan - 168'

Mihi Ilija - 6, 20, 61, 81, 88, 91, 98 281310

Mihovil - Jovanovi Ljubo PatakMijovi Novak - 25, 137, 178, 179, 255,

256Mijukovi Radojica - 112, 129Mijukovi Simo - 73, 113, 286Mikeloti - 285

Miki - Rai DragoslavMilanovi Mladen - 45Miler - 249Mileti Antun - 23Milievi Petar - 129Miliki - 144Miloevi oko - 40, 42, 52Milovanovi Kota Peanac - 1, 2, 3, 15,

18, 27, 67, 230, 231Milovanovi Nikola - 2Milovanovi - 253Milutinovi VladimirMino - Simi Jevrem JeaMiri Radomir - Ratko - 155Misa - Markovi MiloMisita Veselin - 5, 227Mii Aleksandar - 6, 16, 226, 227, 229,

231, 232Mii Jovan - 45, 107Miti Milorad - 15, 18, 130, 144, 159Mitranovi Borivoje Bora - 5, 74, 75, 79,

88, 90, 97, 155, 187Mitrovi Nenad - 15, 16, 221, 222, 228Mitrovi Sveto - 45, 47, 157Mitrovi Tode - 37, 38Mojsilovi Miloje - 68, 72Moljevi Stevan -3,6Momilovi Milorad - 74, 77, 89, 97, 130,

135, 152, 182Monblan - Borota GojkoMorgari- 56, 301, 302

More Dord-211, 212, 219Mulali Mustafa - 174Musakadi Fehim - 76, 78, 90, 91Musolini Benito - 24Muslin orde - 11Muicki Kota - 67Muzikravi Marko - 173

N

Narandi Ratko - 118

Nardeli - 254 Nav - Nav - Baovi Petar Nedeljkovi Milovan - 168 Nedeljkovi Patar - 13

329


29/38

NediNeko - 17, 19, 163-166, 184, 260,261 ,263 ,264

Nedi Milan - I, 2, 8, 13, 16, 17, 23, 43,67-71, 194, 197,211,221,226, 227,269, 270, 272,281

Nenadi Mihailo - 162 Nekovi - 148 Niki Bajo - 76, 80, 88, 96, 110, 136

Niki Budimir Buda - 70, 71 Nikolajevi Aleksandar Saa- 15, 16Nikoli Aleksandar - 6 Nikoli Kota - 22 Ninkovi Dragia - 145 Nojbaher Herman - 18, 19, 181, 245, 261,

263, 264, 269, 271, 277 Novak Karlo Karei - 6, 12, 20, 88, 125,

137,218 Novak Viktor - 7

Novakovi Ljubo - 15, 73 Novakovi Niko - 194 Novosel Milorad - 304

O

Obradovi Mom. - 154Obradovi Simeun - 45Obradovi Toma - 17Ocokolji Simeun Sinia - 57, 73, 148,

165, 166, 208

Omikus Nikola-119, 123Opai Stanko anica - 259Orel - Keserovi DragutinOrfej - Baovi PetarOstoji Zaharije - 3, 7, 23, 24, 57, 61, 66,

73-76, 81, 82, 87-92, 94, 96-100,105, 109, 110, 112-118, 124,126-128, 130-132, 135, 150, 182,184, 208

PPaariz Sulejman Hoda - 185Padet - 213Pajovi Radoje - 4, 7Pajovi Todor - 99Paloevi Miodrag - 16, 18, 101Panteli Duan - 170Panti Branislav - 9, 15,16, 221, 222, 227-

229, 232Panti Dragoljub - 14Panti Jovan - 65, 93-94, 98, 112-113,

115-117, 127Pariz - urii PavlePaali - Momilovi Milorad

Pai Mustafa -76Paina Ilija - 13Paveli Ante -1 , II, 8, 21, 23, 34, 104 186

189,291,313Pavlovi Dragoslav - 3, 16, 18, 57 70 72

165-166 ' 'Peji Manojlo - 5Pejovi Mitar - 125

Perhinek Rudolf - 4, 6, 7, 77, 98, 131Peride Negri - 199Perii Radojica - 91, 113Periin Rade - vidi Perhinek RudolfPerovi Todor Toa - 89Peten Anri Filip - 8Petrievi Boko - 129Petrovi Dragoljub - 2Petrovi Branislav (Branivoj) Brana - 56Petrovi Ivan - 43, 44Petrovi Marisav - 17, 67, 68, 158, 162Petrovi Milun - 109Pevec Joe - 184Pfaferot Verner - 242, 255, 256Piaconi Alesandro - 101, 294Pileti Velimir - 15, 165-167, 182, 208Piniram - Lukaevi VojislavPlena Duan - 5, 7, 21Poleksi - 95Poljak, ustaki major - 21Popesku - Pileti Vladimir

Popovac Ismet - 76, 310Popovi, et. major - 19Popovi uro - 185Popovi Rrsto - 239Popovi Milorad - 103, 125-127, 130Popovi Niko - 130Popovi Selimir - 17Popovi, pukovnik - 226Pr - Pre - Rakovi PredragPredava Vladimir - 23, 189Predava Tugomir - 6

Prezelj Ivan - 186Primijeri Klemento - 282, 283Proti Vukain - 56Prpi - 307

Pupovac Jovan - 153, 155Puri Biudar -3,11

R

Rai Punia - 1

Rade - vidi Perhinek RudolfRad enk ovi Grad imi r - 186Radi Rade Radoslav - 5, 22, 45, 48-50,

107

330


30/38

Radojevi Milutin - 15, 19, 167Radojevi Spasoje - 17Radojlovi Milo - 61, 105, 173Radonji - 153Radosavljevi Milo - 17, 145, 165, 166Radovan - Grjii Radosav RadanRadovanovi Dragomir - 12Radovanovi Jovan - 14

Radovi Duan - 13, 18, 144, 145, 162,208Radulovi Borivoje - 61, 74, 93, 98, 112,

114-118, 128Radunovi Marko - 112Rajkovi Darinka - 14Rajkovi Radmila - 14Rajkovi Stana - 14Rajkovi Dragia - 165Rakoevi Milo (Milan) - 79, 88Rakovi Predrag - 11, 17, 18, 66, 72, 109,

132, 145, 164-166, 208Raoni Dobrosav - 143Ras - Ras - Kalabi NikolaRaovi - 31Ratibor - Miti MiloradRibar Ivo Lola - 7Ristovi Milorad - 109Roata Mario - 20, 59, 61, 279-280,

282-284, 287-288, 291, 293,301-302

Robertson Carls - 146Rokvi Mane - 16, 101, 105, 154, 243,

252-254Rotaj Emil - 37, 38Rozenhof Volke - 25, 182Rukavina Jozo - 23Rupnik Leo - 8, 182Ruso - 56Rui Ivan - 80, 90, 91, 96, 98, 124, 153Rutam Dasper - 208

Ruzvelt Franklin - 146

Salati Danilo - 93, 100, 110, 136Sajc Albert-218, 219Samardi Petar - 65, 187Samodol Kreimir - 154Santovito Ugo - 283, 184Sendi Josim - 170Selbi Nil - 207, 208

Servatzy Vjekoslav - 119, 123,256Simi Jfyrem J e a - l 3 , 14, 19, 144, 148,150, 160, 162, 163, 165-167, 246,

Simovi David Daa - 72, 131, 152Sini David - 22Smiljani Duan - 128, 145, 164-166, 173Smederevac uro - 68Spigo Umberto - 97, 98, 100, 102, 283,284, 294, 298Staki Branko - 40, 42, 53Stani Nada - 186

Stanisavljevi uro - 5Stanii Bajo - 4, 20, 51, 58, 66, 75, 88,90-93, 98, 111, 114, 125-129, 207,216,217, 239, 286, 287, 294

Stankovi Milan - 45Stepinac Alojzije - II, 23, 186, 191Stilinovi Fredo - 119, 123Sto - Sto Ostoji ZaharijeStojanovi Bogosav - 128Stojanovi Milan - 153Stojanovi Mladen - 19, 48Storeli - 237Strugarevi Emilija - 13Stde Marin - Milanovi Milan - 81Sulejmanpai Kuhad - Beco - 307Suboti Vukain - 43, 44Sulcberger Sajrus - 198Svilokos Nino-60, 101

aponji Branko - 133Sarevi okan - 53arkovi Boidar Boa - 180arnbek- 311ator Dragoljub - 45ehi Nusret - 1imi Franjo - 115imokovi - 312ojat Ivan - 40, 42oki David - 81, 101

oki Branko - 19, 302terker Rudolf - 19tetner Valter - 238, 241ubai Ivan - 3, 201, 266, 267umonja - unjar uro Duda - 257, 258varc - Ajdai Filip

Tajfer - 256Tasovac oko - 110Tesli Vladimir - 119, 123Teanovi Lazar - 5, 22, 45-47, 107Teton - Nedi NekoTiler - 249

331


31/38

Tito - Broz JosipTodi Cvijetin - 22, 40, 42Todorovi Borislav Bora (Lo-La) - 219Todorovi Boko - 5, 28, 33, 34, 148, 302Todorovi Stanko - 45Todorovi ivota - 171Tomaevi Branislav - 35Tomaevich Jozo - 2, 5, 7, 19Tomi Vukole - 76Topalovi Dragomir - 164, 166Trifunac - 167Trifkovi Svetislav - 14, 165, 166, 184

Trifimovi Ilija Biranin - 1,5, 10, 20, 21,60, 74, 79, 82, 88, 96-98, 101, 105,216, 279, 280, 281

Trifunovi Miroslav - 3, 12, 153, 164, 165,167, 173, 181, 184, 253, 275-277

Trii Jovan - 15Trivuni Mitar - 45, 48Tufegdi Vojislav - 148Tuka- I , 8Tupanjanin Milo - 3Turner Harold - 15, 70, 228, 234, 235

U

Urumovi Konstantin - 37, 38Uzelac Branko - 119, 123

V

Vagner - 262Vajel (Vejel) - 19, 260Vajks Maksimilijan - III, 18, 241, 242, 244Vasi Dragia - 3, 10, 16, 70, 72, 76Vejd Robert - 211, 212, 218, 219Velimirovi Nikolaj - 186Vesi Vlastimir- 165, 166, 167

Veskovi Andrija - 80, 90, 91, 100, 114,115, 117, 126-129, 134Vesovi Milan - 22Vi - Vi - Vesi VlastimirVidai Milorad- 125, 129, 187Vignjevi Milo - 149, 165, 166Vidovi Vid - 45, 48Viktor - Vesi VlastimirVilda - Jevevi DobrosavVilke - 273Vilson Henri - 210Vinke - 228Viko - Jevti Ilija i Marovi VasilijeVlaisavljevi Stojan - 257, 258Vlai Ilija - 257, 258

Vojteh - 17Vrani Vjekos lav - 301, 303, 307 'Vranjeevi Slavoljub - 5, 12, 22, 24 107

155, 156, 158, 172Vrede - 252, 263-265, 273Vui - 66Vukovi Zvonimir Zvonko - 17, 57 72

108, 109, 128, 129, 132, 145, 162164, 166, 208

Vujovi edo - 71Vuk - Damjanovi Stevan LekaVukadinovi Savo - 136, 152, 153Vukasovi Nenad - 94, 95Vukasovi - 254Vukevi Branislav - 94, 95, 111, 153Vuki, ustaki oficir - 64Vuleti Jovo - 119, 123

Z

Zal Georgije - 15Zani Franesko - 286, 287Zanusi akomo - 295Zeevi Vladimir - 65, 66, 113, 126Zelmajer Jozef - 265Zenit - Pavlovi DragoslavZlatar Petar-310Zogu Ahmedberg - 91

eljkovi Boko - 127ivanovi Sergije - 156, 158, 184ivkovi Petar - 89ujovi Mladen Mlaa - 3, 5, 138, 154

ifre i pojmovi

11 - Nemci22 - Italijani33 - Ustae44 - Domobrani55 - Muslimani88, 570, 1001 - Mihailovi Draa222 - Ostoji Zaharije253 - Damjanovi Stevan Leka562 - Jevti Ilija i Marovi Vasilije573 - uji Momilo

860 - Miodrag Damjanovi, generalT - 25 - Ljoti Dimitrije

332


32/38

Abver (Abwehr) - Nemaka obavetajna ikontraobavetajna slubaBBC - British Broadcasting Corporation -Britanska radiodifuzija (Radio - London)MVAC - Milizia Volontaria Anticomunista- Antikomunistika dobrovoljaka milicija

OSS - Office of Strategic Servis - Ratnaobavetajna sluba SADOVRA - Opera Vigilanza RipresianeAntifascista - Sluba za nadzor i suzbijan-

je antifaistaPRO - Public Record Office - Centralnidravni arhiv V. Britanije u LondonuPWE - Politikal War Establishment -Uprava za voenje politikog rataSIM - Servizio Informacione Militare -Italijanska vojnoobavetajna sluba

SOE - Special Operationes Executive -Uprava za specijalne operativne zadatke


33/38

S a d r a j

Strana

I

1

D O K U M E N T I

PRVI DEO

Dokumenti etnikog porekla

1. Uputstvo Drae Mihailovia o mobilizaciji i odnosu prema okupatorima 272. Pomirlj iv odnos etnika prema Italijanima 283. Sporazum etnika i Italijana o zaposedanju Gorada 28

4. Instrukcija Drae Mihai lovia oru Laiu i Pavlu uriiu 295. Sporazum Viegradskog etnikog odreda sa Nem cima 336. Nema suprotstavljanja Nemcima 347. Naredba etnicima da prokazuju pripadnike partizanskog pokreta 358. Naredba Jezdimira Dangia o saradnji sa Nemcima 369. Sporazum Uroa Drenovia sa ustaama o priznavanju vlasti ND H 3710. Sporazum Ozrenskog, Trebavskog i Odreda "Kralj Petar II" o

priznavanju ND H 11. Pregovori Majev ike etnike grupe o priznavanju ND H 4312. Odluka etnikih odreda o saradnji sa ND H 4513. Sporazum odreda "Borj e" i predstavnika ND H o saradnji 49

14. Sporazum etnika i nacional istikih voda sa guvernerom Crne Gore 5115. Dopuna sporazuma Ozrenskog i Trebavskog odreda i preds tavnika ND H 5316. Ponuda Majev ike grupe nemakoj komandi za saradnju 5517. Izvod iz knj ige primljenih depea Drae Mihai lovia u avgustu 1942 5518. Izvod iz knj ige poslatih depea Drae Mihilovia u avgust 1942. 5719. Obaveze etnika da svoje pokrete prijave Italijanima 5720. Nareenje da etnici obezbeuju pokrete Nemaca 5821. Poruka Drae Mihailovia faistikom oficiru 5922. Italijni noruavaju, plaaju i opremaju etnike 5923. Italijani naoruavaju etnike u Dalmaciji i Lici 60

24. Ovlaenje Drae Mihailovia kapetanu uri Ivetiu za legalizaciju kodokupatorskih vlasti 6125. Uputstvo o nainu primanja piata od italijanskih vlasti 6226. Izvetaj Pavia uriia Drai Mihailoviu o poseti guvernera Crne Gore 6327. Poziv etnicima na pregovore sa Nemcim a 6428. Obave tenje Dobrosava Jevevia o daljoj legalizaciji etnika 6529. Italijani prevoze etnike za borbe u Bosni 6630. Izve taj Predraga Rakovia Drai Mihai loviu o legalizaciji etnika 6631. Izvod iz knjige primljenih depea Drae Mihailovia

od 12. do 19. decembra 1942. 7332. Izvod iz knjige primljenih depea Drae Mihailovia

od 21. do 29. decembra 1942. 7533. I z v o d iz knjige primljenih depea Drae Mihailovia

od 1. januara 1943. 76

Predgovor

Uvod

335


34/38

34. Izvod iz knjige poslatih depea Drae Mihiloviaod 3.- 8. januara 1943. 77

35. Izvod iz knjige poslatih depea Drae Mihailoviaod 12. - 31. januara 1943. 0

36. Izvetaj Dobrosava Jevdevia Drai Mihailoviu0 saradnji etnika i Italijana u Dalmacij i 81

37. Izvetaj Pavia uriia Drai Mihailoviu o zloinima nad muslimanima 8338. Italijani snabdevaju etnike iz Bosne 86

39. Izvod iz knjige poslatih depea Drae Mihailoviaod 1. do 19. februara 1943. 8740. Oznake i kodovi za okupatore i kvislinge 9241. Izvetaj o sadejstvu sa italijanskim jedin icama kod Konj ica 9442. Izvod iz knjige primljenih depea Drae Mihailovia

od 7. - 25. februara 1943. 9643. Molba da Italijani naoruaju etnike 9944. Plan Zaharija Ostojia za dejstva etnika, Italijana i Nemaca 9945. Izjava generala Spiga o stanju etnika u Dinarskoj divizi ji 10046. Izvetaj Momila ujia o saradnji sa Italijanima 10247. Nemci poziva ju etnike komandante na konferenciju u Banja Luci 10748. Rezulta t razgovora Predraga Rakovia sa Krigerom 10749. Izvod iz knjige primljenih depea Istaknutog dela

taba Drae Mihai lovia 10950. Sporazum etnika i ustakih vlasti u Gospiu 11951. Nemc i daju munici ju etnicima kod Jablanice 12452. Izvod iz knjige primljenih depea Drae Mihailovia

od 16. - 22. marta 1943. 12553. Draa Mihailovi obavetava Vojislava Lukaevia o

dolasku Italijana u pomo 13354. Draa Mihailovi trai angaovanje italijanskih trupa 133

55. Zahvalnost Drae Mihai lovia na brzoj intervenciji italijanskih trupa 13556. Nareenje Drae Mihailovia Miloradu Momiloviu zasaradnju sa Italijan ima 135

57. Iskl juenje iz srpstva i pravoslavl ja zbog neposlunosti prema etnicima 13658. Mihailovieve depee Pavlu uriiu i Karlu Novaku za

vezu sa okupatorima _ 13759. Pismo Momila ujia Mladenu Zujoviu o saradnji sa Italijanima 13860. Momi lo uji spasava crnokouljae 13961. Zabrana za otvaran je vatre na Nemce u Lici 14162. Prija teljstvo Momila uj ia i Italijana 141

63. Nareen je Petra Baovia za saradnju sa Nemc ima u Hercegovin i 14264. Narod se vie plai etnika nego okupatora 14365. Izvetaj Duana Radovia Drai Mihailoviu o saradnji etnika,

Nemaca i Bugara 66. Izvod iz knjige poslatih depea Drae Mihailovia u novembru

1 decembru 1943. I 4 5

67. Uputstvo taba nevesinjskog korpusa za saradnju sa Nemcimau Hercegovini 147

68. Izvod iz knj ige primljenih depea Drae Mihai lovia u decembru 1943. 14869. Izvod iz knj ige primljenih depea Drae Mihailov ia u januara 1944. 14970. Zabranju je se napad na Nem ce u Srbiji '

71. Izvod iz knjige primljenih i poslatih depea Drae Mihailovia u januaru i februaru 1944.

72. Izvetaj o saradnji etnika i Nemaca u Dalmaciji^ 15373. Nemake radio - stanice u borbenom rasporedu etnika 15674. Sas tajanje etnika sa Nemc ima u Banja Luci 157

336


35/38

75. etnici, Nemci, Bugari i Ijotievci zajedno u napadu 15876. Draa Muhailovi trai snani ji napad Nemaca i Bugara 15977. Pismo Drae Mihailovia Miloradu Mitiu o znaaju sadejstva

okupatora, kvislinga i etnika 16078. Zloin nad narodom-zasluga za unapreenje 16079. Pismo Jevrema Simia Drai Mihailoviu o saradnji etnika

sa Nem cima i Bugarima u zapadnoj Srbiji 16280. Uputstvo Nikole Kalabia za odnose sa Nemcima 163

81. Izvod iz knj ige posla tih depea Drae Mihailovia u maju 1944. 16482. etniko-okupatorski plan napada na partizane na Bukulj i 16883. Pismo Zivojina Matkovia Nemcima o palim saveznikim avijatiarima 16984. etnici u Sremu zajedno sa Nemcima i domobranima 17085. Ovlaenje Drae Mihailovia za voenje pregovora sa

bugarskim okupatorima 86. etnic i u Bosni trae municiju od Nemaca 17187. Nareen je Neka Nedia za saradnju sa Nemc ima u zapadno j Srbiji 17288. Zajedniki etniko-nemaki tab u Kragujevcu 17389. Pismo Drae Mihai lovia ustakom poruniku o potrebi saradnje 174

90. Naredba Drae Mihailovia o unapreenju ustakog porunika 17691. Saradnja etnika Momila ujia sa Nemcima 17892. Pismo Nikole Kalabia Nemcima o isporuci munic ije etnicima 18093. Ovlaenje komandanta Srbije oficiru za vezu sa ustaama 18094. Izvod iz knj ige primljen ih depea Drae Mihai lovia u januaru 1945. 18195. etnici u ulozi zatitnice Nemcima 18396. Izvod iz knj ige poslat ih depea Drae Mihai lovia u 1945. 18397. Nem ak i instruktor obuava etnike Dinarske diviz ije 18898. Poruka Drae Mihai lovia Anti Paveliu 18999. Pismo Drae Mihai lovia Alojzi ju Stepincu 191

DRUGIDEO

Dokumenti jugoslavenske izbeglike vlade

1. Obavetenje poslanstva u Madridu vladi u emigraciji odelatnosti vojvode Jevevia 193

2. Izvetaj vladi u emigraciji o etniko-italijanskoj saradnji 1943. Stav Slobodana Jovanovia po pitan ju ustanka 1954. Predsednik vlade trai objanjenje o saradnj i etnika sa Italij anima 1955. Britanci vide Drau Mihai lovia kao kvislinga 196

6. Ed mem oar Slobodana Jovanovia o optubama protiv Mihai lovia 1987. Foti trai demanti Mihailovieve saradnje sa okupator ima 1988. Sovjetska vlada o etniko-okupatorskoj saradnj i 1999. Reagovanje britanske vlade na govor Drae Mihailovia u Lipovu 19910. Kralj Petar osuuje saradnju sa okupatorima 201

TREI DEO

Dokumenti Velike Britanije

1. B r i t ansk i savet Mihailoviu za diskretnu saradnju sa Itali janima 2032. Br i t a nske oce ne o kv is l inko m karak te ru e tn ika 2063. B r i t ansk i zahtev Mihailoviu za antiokupatorsku delatnost 2074. Zaotreni britanski odnosi sa Mihai loviem zbog saradnje sa okupatorima 2095 . Britanski zah tev Mih ai l ovi u da izvri dve sab ota e 210

337


36/38

6. Izvetaj britanskih oficira o saradnji etnika sa okupa torima 2117. Upozorenje britanskog generala Padeta Mihailoviu zbog

saradnje sa Nemcima 2138. Zabrinutost brigadira Armstronga za britansko i ameriko

osoblje kod etnika zbog saradnje sa Nemcima 214

ETVRTI DEO

Dokumenti Sjedinjenih amerikih drava

1. Amerika zvanina ocena o profaistikom karakteru etnika 2152. Izvetaj Ureda za strategijske slube o saradnji etnika

sa okupatorima i ustaama 2173. Izvetaj Ureda za strategijske slube o saradnji etnika

u Slovenij i sa Italijanima 2184. Ameriki oficiri mole Mihailovia da otpone borbu protiv Nemaca 218

PETI DEO

Dokumenti Nemakog rajha

1. Ponuda Drae Mihailovia Nemcima za saradnju 2212. Nemaki poziv Drai Mihailoviu za sastanak i pregovore o saradnji 2223. Draa Mihailov i trai oru je od Nem aca 2234. Pismo Drae Mihailovia Nemcim a 2255. Predlog Harolda Turnera povodom Mihailovieve ponude za saradnju 2266. Obeanja Drae Mihailovia data Nemcima na sastanku u selu Divci 2287. Pregovori Jezdimira Dangia sa Nemcima 2348. Italijansko posredovanje povodom molbe Pavia uriia Nemcima 2369. Spremnost Pavia uriia da se pod nemakom komandom bori

na Istonom fron tu ^ 23710. etnici u operaciji "Sva re" pod komandom nemakih podoficira 23911. etnici u ulozi nosakih bataljona u operaciji "Svare" 24012. Draa Mihai lovi jaa veze sa Nemcima 24113. Vojvode uji , Drenovi i Rokvi izvravaju nareenja

nemakih komandi 24214. Sporazum izmeu komandanta Jugois toka i Vojislava Lukaevia

0 saradnji 24415. Uputstvo komandanta Jugoistoka o nainu sklapanja sporazuma

sa etnicima 24416. Sporazum Jevrema Simia i Nikole Kalabia sa Nemcima 24617. Molba Vojislava Lukaevia Nemcima da mu omogue

sastanak sa Pavlom uriiem 24618. Sporazum komandanta Jugoistoka sa komandantom Ravanike brigade 24719. Preme taj nemakog oficira za vezu iz taba Lukaevia u tab uriia 24820. Sporazum Krajskomandanture u Zajearu i komandanta Timokog

korpusa o saradnji 24921. Sporazum izmeu vojnoupravnog komandanta Jugoistoka

1 Jevrema Simia 25022. etnici pod komandom ujia, Rokvia i B a o v i a u slubi Nemaca 25223. Pregovori Predraga Rakovia sa Nemcima po nalogu Drae Mihailovia 25324. Pregovori Momila ujia sa Nemcima 25425. Vojvoda uj i nudi saradnju nemakoj k o m a n d i 25526. etnici u severnoj Lici - hrvatska b o r b e n a zajednica 25727. Deset hiljada etnika u nemakoj o p e r a c i j f ' T r u m p t 260

338


37/38

28. Draa Muhai lovi isporuuje ito u Rajh 26229. Pregovori Mihailovievih opunomoenika sa Nemcima u Topoli 26330. Nemci snabdevaju etnike u Srbiji orujem i munic ijom 26531. Savetovanje u Komandi Jugoistoka o prihvatanju hitnih

ponuda Drae Mihai lovia o saradnji 26632. Generaltab Vermahta je za vre vezivanje Mihailovia sa Nemcima 27133. Razmatranje ponuda Drae Mihailovia u Komandi Jugoistoka 27334. Zahtev za kanjavanje etnikog komandanta zbog prepada na Nemce 27435. Povlaenje etnika iz Srbije zajedno sa Nemcima 27536. etnici pomau povlaenje nemakih trupa u Bosni 27537. etnici iz Srbije u zatiti nemakih trupa u povlaenju 27638. Pregovori nemake Vrhovne komande i etnikih predstavnika

o razmeta ju etnika u Bosni 277

ESTI DEO

Dokumenti Kraljevine Italije

1. Razgovori Biranina i Jevevia sa Italijanima 2792. Izjava Dobrosava Jevevia o lojalnom dranju etnika

prema Italijanima 3. italijanski oficir izdaje nareenje etnikom komandantu 2824. etnici - Antikomunist ika dobrovoljaka milicija 2835. Italijanska pohvala etnika u Crnoj Gori 2866. Italijani naoruavaju etnike u Crnoj Gori 2867. Devetnaest hiljada etnika pod italijanskom komandom 2878. Paveli odobrava dejs tva etnika iz Crne Gore u NDH 2889. Status i uloga Antikomunistike dobrovoljake milicije 28910. etnici u sastavu italijanskih snaga u operaciji "Vajs" 29111. Naoruavanje i opremanje etnika za uee u operaciji "Vajs " 29212. Italijanski oficiri nadziru etnike komandante 29313. etnic i u operaciji "Vajs" pod komandom italijanskih ofici ra 296

SEDMI DEO

Dokumenti Nezavisne drave Hrvatske

1. Razgovori Dobrosava Jevevia i Vjekoslava Vrania 3012. Razgovori ustakih i nemakih predstavnika sa Jeveviem

u Dobrom Polju 3033. Sporazum Slavka Bjelajca sa predstavnicima NDH 3074. Dobrosav Jevevi trai od vlasti NDH boln ike usluge za etnike 3105. etnici i faisti pale i pljakaju srpska sela 3116. etnici i pripadnici vojske ND H zajedno kod Gacka 3127. Pavelieva naredba o bezbednom transportu etnika popa ujia

preko Zagreba

Lina imena i pseudonimi 325

339


38/38

Branko Latas

SARADNJA ETNIKA DRAE MIHAILOVIASA OKUPATORIMA I USTAAMA ( 1941 -1945)

Izdava

Drutvo za istinu o antifaistikoj narodnooslobodilakojborbi u Jugoslaviji ( 1941-1945)

Beograd, Sremska 2

Za izdavaa

dr. Radoslav Ratkovi

Dizajn korica

Milo Majstorovi

Lektura i korektura

Milana Nenadi

tampa

Udruenje Nauka i drutvo SrbijeBeograd, Boidara Adije 11a

Tira

300

Beograd, 1999.

7 deo: dokumenti o saradnji Četnika sa osovinom (nacistima, fašistima, okupatorom) dr. branko...

Documents