TEMA 3 SEVGİ

EDEBİ TÜRLER

MASAL

Genellikle yazarı bilinmeyen, olağanüstü kişi ve olaylara yerveren, ağızdan ağıza sürüp gelen hayali ürünlerdir

Tekerleme ve söz kalıplarından yararlanılır. Yer ve zaman genellikle belirsizdir. Milli ve dini motiflere yer verilmez. Didaktik yani öğreticidir. İyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.

HADİ YAPALIM:HADİ YAPALIM:

FABL

Kahramanları hayvanlar, bitkiler ve cansız nesneler olan bir tür masaldır.

Fabllar didaktik yani öğreticidir. Kişileştirme ve konuşturma sanatlarından yararlanılır.

SÖZCÜKTE YAPI

YAPILARINA GÖRE KELİMELER

Basit Kelimeler Türemiş Kelimeler Birleşik Kelimeler

BİRLEŞİK KELİMELER

En az iki kelimenin birleşerek oluşturduğu, yeni bir kavramı karşılayan kelimeye birleşik kelime denir.

1. Birleşik Yapılı Fiiller

Birleşik fiiller üçe ayrılır:

a. Yardımcı Eylemle Yapılan Birleşik Fiiller:

İsim soylu sözcüklerden sonra getirilen «etmek, olmak,kılmak, eylemek» yardımcı fiilleriyle yapılır.

Örnek: zannet- fark et- kaybet- mutlu ol- kaybol- terk et- hükmet-

UYARI: Yardımcı eylemle oluşan birleşik fiillerde ses türemesi veya ses düşmesi olursa yardımcı fiil isme bitişik yazılır.

……………………………..

……………………………...

……………………………..

NOT: Bazen yardımcı eylemler tek başına kullanılabilir. Bu durumda birleşik fiil oluşturmayıp basit fiil olur.

Örnek: Saat ikide okulda olmalıyım Bu sene üzümler erken oldu.

b. Kurallı Birleşik Fiiller

İki fiilin birleşmesiyle oluşan fiillerdir. Her zaman bitişik yazılır.

-ebil- -iver-Fiil + -edur- -eyaz

Yeterlilik Fiili

Fiil + -bil(mek)

Örnek: Bu kovayı ben kaldırabilirim.

Yarın yağmur yağabilir.

Arkadaşlarınla dışarıda oynayabilirsin.

BUNU BİL: Yeterlilik fiilinin olumsuzunda «-bil» düşer yerine olumsuzluk eki gelir.

Örnek: okuyabilirim → okuyamam gelebilirim → gelemem çözebilir → çözemez.

Tezlik Fiili:

Fiil+ -iver(mek)

Yaklaşma Fiili:

Fiil+ -eyaz(mak)

Örnek: Bu soruları çözüverdi. Bugün de geç gidiver.

Örnek: Çocuk merdivenden düşeyazdı. Heyecandan öleyazdım.

Sürerlilik Fiili:

Fiil+ -edur(mak)-egel(mek)-ekal(mak)

Örnek: Bu dava yıllardır süregelmektedir. Arabanın arkasından bakakaldı. Sen gidedur, ben geliyorum.

c. Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller

En az iki sözcüğün anlamca kaynaşarak oluşturduğu birleşik fiillerdir.

Deyimler anlamca kaynaşmış birleşik fiiller grubuna girer.

Örnek: Sana gelmekten vazgeçtim. Davranışlarınla herkesin gözüne girdin. Bu davranışınla gözümden düştün. Bize kafa tutarak bir yere gelemezsin.

2. Birleşik Yapılı İsimler Birleşik isimler farklı yollarla oluşturulur:

İsim tamlaması yoluyla: ayakkabı hanımeli yeryüzü

Sıfat tamlaması yoluyla:

Kızılırmak sivrisinek Karadeniz

İsim+fiil yoluyla:

mirasyedi vatansever gecekondu

Fiil+fiil yoluyla:

çekyat gelgit biçerdöver

HADİ YAPALIM:HADİ YAPALIM:

HADİ YAPALIM:HADİ YAPALIM:

YAZIM (İMLA) BİLGİSİ“Mi” NİN YAZIMI

“Mİ” edatı her zaman ayrı yazılır.

Örnek: Konuyu anladınız mı? İnsanlık öldü mü? Sesimi duydu mu ağlamaya başlar.

• Özel isimlerden sonra geldiğinde özel isimle “mi” arasına kesme işareti konmaz.

Örnek: Bu olayı Cabbar’mı anlattı? Yanlış Bu olayı Cabbar mı anlattı? Doğru

Aşağıdaki cümlelerde “mi”nin yazımını kontrol ediniz, yanlış yazılanları düzeltiniz. 1-Söyledikleri doğrumu doğru …………………………………….. .

2-Sence buluşmaya gelirmi …………………………………………

3-Buraya geldi mi ona uzun uzun sarılacağım …………………….

4-Uzunmu uzun bir boyu var .........................................................

5-Bekledimmi gelmez işte…………………………………………….

6-Çocuk mu çocuk hareketleri var…………………………………… 7-Sence söylediklerimi duydu mu?................................................... 8-Ona baktımmı ne dediğimi anlar……………………………………

A) Bu kitapları siz mi aldınız?A) Bu kitapları siz mi aldınız?B) Çok okunan kitaplar bunlar mıdır?B) Çok okunan kitaplar bunlar mıdır?C) Burası kitap okumak için uygun mudur?C) Burası kitap okumak için uygun mudur?D) Bu kitabı niçin oku muyorsunuz?D) Bu kitabı niçin oku muyorsunuz?

HADİ YAPALIM:HADİ YAPALIM:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?vardır?

Cevap:Cevap:Seçeneklerde hep soru cümlelerinin olması, yanlışın sorularla Seçeneklerde hep soru cümlelerinin olması, yanlışın sorularla ilgili olduğunu çağrıştırıyor. ilgili olduğunu çağrıştırıyor. Dikkatimizi 'mi' nin yazımına verilim. ''mi'' soru edatı ken-Dikkatimizi 'mi' nin yazımına verilim. ''mi'' soru edatı ken-dinden önceki sözcüğe ayrı kendinden sonraki ek-dinden önceki sözcüğe ayrı kendinden sonraki ek-Iere bitişik yazılır. Iere bitişik yazılır. A, B, C'de buna uyulmuştur.A, B, C'de buna uyulmuştur.D'de de soru anlamı var, ancak bunda soru anlamı "mi" ile değil D'de de soru anlamı var, ancak bunda soru anlamı "mi" ile değil ''niçin'' ile sağlanmış. Dolayısıyla ayrı yazılan ''muyorsunuz'' da ''niçin'' ile sağlanmış. Dolayısıyla ayrı yazılan ''muyorsunuz'' da mi soru edatı yoktur.mi soru edatı yoktur.Orada ''okumamak'' olumsuz fiilinin sonundaki ''a'', ''yor'' ekinin Orada ''okumamak'' olumsuz fiilinin sonundaki ''a'', ''yor'' ekinin darlaştırıcılığından dolayı ''u'' olmuş. Yani ayrı yazılmasını darlaştırıcılığından dolayı ''u'' olmuş. Yani ayrı yazılmasını gerektiren bir durum yok.gerektiren bir durum yok.Cevap: DCevap: D

DE’NİN YAZIMI

“-de” hal eki sözcüğe bitişik yazılır.

Örnek: Ocakta yemek var. Cumhuriyet 1923’te kuruldu. Yıllarca evimde yaşayamadım.

“ de” bağlacı ayrı yazılır.

Örnek: Konuşulanları duy da inanma. Yıllar geçse de biz ayrılamayız. Sizlere de selam getirdim.

UYARI: “de” bağlacının “ta/ te “şekli yoktur.

Örnek: Karşımızdaki sokak ta kapalı. ( YANLIŞ) Karşımızdaki sokak da kapalı. ( DOĞRU)

Aşağıdaki cümlelerde “de” nin yazımına dikkat ederek, yanlışları düzeltiniz. 1-Gözlerim de çapaklanma var………………………………………

2-Aynur’da bunu istiyor……………………………………………….

3-Annem ve babam da bizimle gelecek………………………………

4-Kolyem sen de mi Leyla?.............................................................

5-Yapraklar da küçük küçük kurtlar var………………………………

SIRA SİZDE

SIRA SİZDEAşağıdaki cümlelerde noktalı yerlere uygun olan

“de”yi koyunuz. 1 Seni……… üzmüşler.

2 Uzak……. bir köy var.

3 Gözüm……….gittikçe küçülüyorsun.

4 Ahmet …………takıma alındı.

5 Bebeğin…………bir hastalık varmış.

6 Bu kar……….kış……… hep çalıştı. 7 Bursa’ya Sema……….gelecek.

HADİ YAPALIM:HADİ YAPALIM:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bitişik yazılması gereken Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bitişik yazılması gereken ''de'' ayrı yazılmıştır?''de'' ayrı yazılmıştır?

A) Eksik olmasın; beni de düşünüp bir tane göndermiş.A) Eksik olmasın; beni de düşünüp bir tane göndermiş.B) Uzun cümlelerin de, bir tadı bir güzelliği vardır.B) Uzun cümlelerin de, bir tadı bir güzelliği vardır.C) Su, hava, ışık, bitki, bir de insanlarının yumuşak huyu...C) Su, hava, ışık, bitki, bir de insanlarının yumuşak huyu...D) Sıkıntılı günlerim de arkadaşlarıma giderim.D) Sıkıntılı günlerim de arkadaşlarıma giderim.

Cevap: Cevap:

D seçeneğinde ''gitmek" eyleminin yapıldığı zamanı bildiren D seçeneğinde ''gitmek" eyleminin yapıldığı zamanı bildiren ''günlerimde'' sözündeki ''de'' hal ekidir. Üstelik, cümleden ''günlerimde'' sözündeki ''de'' hal ekidir. Üstelik, cümleden çıkarıldığında, cümle anlamsız hale dönüşüyor. Öyleyse bu,hal çıkarıldığında, cümle anlamsız hale dönüşüyor. Öyleyse bu,hal ekidir bitişik yazılmalıdır. Oysa cümlede ayrı yazılmıştır. ekidir bitişik yazılmalıdır. Oysa cümlede ayrı yazılmıştır.

Cevap DCevap D

“Kİ” NİN YAZIMI Türkçede üç tür “ki” vardır.

Sıfat yapan –ki ve ilgi zamiri(eki) olan –ki, eklendiği sözcüğe bitişik yazılır; bağlaç olan ki, kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.

İlgi zamiri (eki) olan -ki daima bir ismin yerine geçer.İlgi zamiri (eki) olan -ki daima bir ismin yerine geçer.

Örnek: Sizin arabanız yeni, bizimki eski. (Arabanın yerini tutmuş.) Örnek: Kadir’inki benimkinden daha iyi olmuş.

Sıfat yapan -ki,eklendiği sözcüğe ait olan bir ismin sıfatı olur. Sıfat yapan -ki,eklendiği sözcüğe ait olan bir ismin sıfatı olur.

Örnek: Sokaktaki çocuklara sahip çıkmamız gerekiyor. Öğretmenimiz sabahki olayı bize hatırlattı.

Bağlaç olan ki kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.

Örnek: Baktım ki gelmiyor ben yanına gittim O öğrenciler ki bana dünyaları verdiler.

Sendeki küpeler altın mı?

Şöyle gel ki yüzünü göreyim.

Baktım ki bu iş böyle olmayacak.

Elindekini yere bırak hemen.

Evdeki hesap çarşıya uymadı.

Belindeki kemeri çok beğendim.

Teyzeminki çok daha yeni.

Gözlerindeki heyecan beni etkiledi.

Okulda dolaptaki kitapları çalmışlar.

Aşağıdaki cümlelerdeki “ ki”lerin görevlerini yazın.

“İLE” NİN YAZIMI

İleİle sözcüğünün edat mı bağlaç mı olduğunu anlamak için sözcüğünün edat mı bağlaç mı olduğunu anlamak için yerine “ve” bağlacının getiririz, anlam bozulmazsa bağlaç yerine “ve” bağlacının getiririz, anlam bozulmazsa bağlaç bozulursa edat olur.bozulursa edat olur.

Örnek:Örnek: Okula babamla (ve) gittim.Okula babamla (ve) gittim. Edat Edat Eline bıçakla (ve) kesti.Eline bıçakla (ve) kesti. Edat Edat Çocukla(ve) annesi geldi.Çocukla(ve) annesi geldi. Bağlaç Bağlaç

Ünlü ile biten bir sözcükten sonra gelirse “-i” düşer araya Ünlü ile biten bir sözcükten sonra gelirse “-i” düşer araya “y” kaynaştırma ünsüzü girer, “y” kaynaştırma ünsüzü girer, “e” sesi ise kendisinden “e” sesi ise kendisinden önceki ünlüye uyar.önceki ünlüye uyar.

Örnek:Örnek: AnnesiyAnnesiylele konuştum. konuştum. ArabayArabaylala gittik. gittik.

Ünsüzle biten sözcüklere eklenirken “-i” sesi düşer “e” Ünsüzle biten sözcüklere eklenirken “-i” sesi düşer “e” sesi ise kendisinden önceki ünlüye uyar.sesi ise kendisinden önceki ünlüye uyar.

Örnek:Örnek: Oktay’Oktay’lala uzun zamandır görüşmedik. uzun zamandır görüşmedik. KalemKalemlele yazarsan daha güzel olur. yazarsan daha güzel olur.

Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

Cümlelerin ilk sözcüğünün başharfi büyük yazılır.Cümlelerin ilk sözcüğünün başharfi büyük yazılır.

Örnek:Örnek: BBoğazına düşkün bir çocuk olduğu oğazına düşkün bir çocuk olduğu anlaşılıyordu.anlaşılıyordu.

Dizeler büyük harfle başlar.

Örnek: Kirazın derinin altında kiraz Narın içinde nar Benim yüreğimde boylu boyunca Memleketim var.

Cümle içinde başkasından aktarılan ve tırnak içinde gösterilen cümleler büyük harfle başlar.

Örnek: Sokrat: “Dünyada her şeye değer biçmek mümkündür fakat öğretmenin eserine asla değer biçilemez.” diyerek öğretmenlik mesleğinin önemini vurgulamıştır.

İki noktadan sonra gelen kısım cümle niteliği taşıyorsa büyük harfle başlatılır.

Örnek: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçül tür, ayağının altına alırsan yüceltir.

UYARI: İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz.

Örnek: Evimize birçok yeni eşya almıştık: masa, koltuk, halı, şifonyer…

Özel adlar büyük harfle başlar.

Kişi ad ve soyadları büyük harfle başlar.

Örnek: Sevim Ak, Yaşar Kemal, Cemal Süreya…

Takma adlar da büyük harfle başlar. Örnek: Deli Ozan ( Faruk Nafiz Çamlıbel), Minik Serçe (Sezen Aksu)…

Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar, büyük harfle başlar.

Örnek: Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Kaymakam Süleyman Bey, Dr. Mehmet Öz, Sayın Prof. Dr. Hasan Eren, Kasım Efendi, Zeynep Hanım, Mareşal Fevzi Çakmak, Yüzbaşı Cengiz Topel, Mimar Sinan, Köfteci Cafer...

HADİ YAPALIM: HADİ YAPALIM: Türkçede özel ada bağlı saygı kelimeleri, şanlar ve takma Türkçede özel ada bağlı saygı kelimeleri, şanlar ve takma adlar büyük harfle başlar.adlar büyük harfle başlar.Bu kurala göre, aşağıdaki cümlelerin hangisin-Bu kurala göre, aşağıdaki cümlelerin hangisin-de bir yazım yanlışı vardır?de bir yazım yanlışı vardır?A) Amcamın teğmen olan küçük oğlu Ahmet sınıfın en A) Amcamın teğmen olan küçük oğlu Ahmet sınıfın en çalışkanıymış.çalışkanıymış.B) Ali Bey beni kardeşi Orhan'la tanıştırdı.B) Ali Bey beni kardeşi Orhan'la tanıştırdı.C) Öğretmen Ayşe Hanım doktora gidecekmiş.C) Öğretmen Ayşe Hanım doktora gidecekmiş.D) Dün, sokakta komşumuz doktor Ali Yüksel Bey'i D) Dün, sokakta komşumuz doktor Ali Yüksel Bey'i gördüm.gördüm.

CEVAP:

• Kurala göre özel isimden önce veya sonra gelen bütün sanlar, Iakaplar, saygı sözcükleri büyük harfIe başlar.

• Ancak D'de Ali Yüksel Bey'in meslek unvanı olan "doktor'' ismi küçük yazılmıştır. Dolayısıyla yazım yanlışı yapılmıştır.

• Cevap D

UYARI: Akrabalık bildiren sözcükler küçük harfle başlar. Ancak akrabalık bildiren sözcükler, lakap ya da unvan olarak kullanılırsa büyük harfle başlar.

Örnek: Telli Baba, Nene Hatun, Hala Sultan, Ramiz Dayı…

Örnek: Ayşe halam sana da hediye almış. Örnek: Yaz tatilinde Can dayımda kalacağız.

Örnek: Tülay ablamın keki çok güzel.

Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, unvan bildiren sözler büyük harfle başlar.

Örnek: Sayın Başkan Sayın Vali Sayın Rektör

Mektuplarda ve resmi yazışmalarda hitaplar büyük harfle başlar.

Örnek: Sevgili Kardeşim Aziz Dostum Değerli Arkadaşım

Hayvanlara verilen özel adlar, büyük harfle başlar.

Örnek: Boncuk, Karabaş, Maviş, Tekir…

Millet, boy, oymak; devlet; dil, lehçe ; din, mezhep adları büyük harfle başlar.

Örnek: Türk, Alman, İngiliz, Kırgız, Tatar; Türkiye, İsviçre; Türkçe, İngilizce, Osmanlıca; İslam, İslamiyet, Müslüman, Hristiyan, Yahudi, Hanefilik…

Yer adları ( Kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, mahalle, sokak, cadde vb) büyük harfle başlar. Örnek: Afrika, Asya; Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu; Aydın, İstanbul; Germencik, Ortaklar, Bahçelievler; Cumhuriyet Mahallesi, Zeybek Mahallesi; Tevfik Fikret Caddesi; Adnan Menderes Bulvarı, Malazgirt Meydanı…

UYARI: Özel ada dahil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb sözler küçük harfle başlar.

Örnek: Aydın ili, Konya ili, Kuyulu köyü, Ortaklar beldesi

Deniz, dağ, göl, nehir, boğaz vb. adlarında da her kelimenin başharfi büyük yazılır.

Örnek: Ege Denizi, İstanbul Boğazı, Fırat Nehri, Asya Yakası, Dicle Irmağı, Van Gölü, Zigana Geçidi…

Saray, köşk, han, kale, köprü, kule adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.

Örnek: Dolmabahçe Sarayı, Ankara Kalesi, Çankaya Köşkü, Galata Köprüsü, Zafer Anıtı…

Kurum, kuruluş, parti, dernek, adlarının baş harfleri büyük Kurum, kuruluş, parti, dernek, adlarının baş harfleri büyük yazılıryazılır..

Örnek:Örnek: Türk Dil Kurumu, Ziraat Bankası, Özel Başak Koleji, Türk Dil Kurumu, Ziraat Bankası, Özel Başak Koleji, Aydın Lisesi, Sıla Kitabevi, Sadık Ticaret, Atatürk Orman Çiftliği, Aydın Lisesi, Sıla Kitabevi, Sadık Ticaret, Atatürk Orman Çiftliği, Milli, Kütüphane, Muharip Gaziler Derneği, Türk Dili ve Milli, Kütüphane, Muharip Gaziler Derneği, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü…Edebiyatı Bölümü…

Kitap, gazete, dergi ve sanat isimlerinin her kelimesi büyük Kitap, gazete, dergi ve sanat isimlerinin her kelimesi büyük harfle yazılır.harfle yazılır.

Örnek:Örnek: Nutuk, Kuyucaklı Yusuf, Sadako; Bilim ve Teknik, Bütün Nutuk, Kuyucaklı Yusuf, Sadako; Bilim ve Teknik, Bütün Dünya; Hürriyet, Cumhuriyet, Resmi Gazete; Onuncu Yıl Marşı, Dünya; Hürriyet, Cumhuriyet, Resmi Gazete; Onuncu Yıl Marşı, İstiklal Marşı…İstiklal Marşı…

UYARI: Özel ada dahil olmayan gazete, dergi, tablo gibi sözcükler büyük harfle başlamaz.

Örnek: Milliyet gazetesi, Hürriyet gazetesi, Bilim ve Teknik dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu…

Ulusal, resmi, dini bayramlarla,kutlama ve anma günlerinin isimleri büyük harfle başlar.

Örnek: Kurban Bayramı, Ramazan Bayramı, Cumhuriyet Bayramı, Zafer Bayramı, Miraç Kandili, Hıdırellez, Dünya Tiyatrolar Günü, Anneler Günü, Babalar Günü…

Tarihi olay, çağ, dönem adları büyük harfle başlar.

Örnek: Kurtuluş Savaşı, Milli Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Lale Devri, Buzul Dönemi, Cumhuriyet Dönemi…

Özel adlardan türetilen tüm sözcükler büyük harfle başlatılır.

Örnek: Türkleşmek, Türkçe, Avrupalı, Aydınlı, Bursalı…

BUNU BİL:

Özel isimlere getirilen yapım eki ve yapım ekinden sonra getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz..

Örnek: Türkçenin, İstanbulluya…

Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel ad büyük harfle başlatılır.

Örnek: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü, Van kedisi…

Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, İlah, Cebrail, Zeus, Kibele…

UYARI: “Tanrı, Allah, İlah” sözcükleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar. Örnek: Müzik dünyasının ilahı olmuşsunuz. Amerika’da kaçakçılığın allahları vardır.

Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

Örnek: Merkür, Neptün, Satürn; Halley, Kutup Yıldızı,Kuyruklu yıldız…

UYARI: Dünya, Güneş ve Ay sözcükleri gezegen anlamı dışın-da kullanıldığında küçük harfle başlar.

Örnek: Çocuk kendi dünyasında mutlu bir şekilde yaşıyordu.

HADİ YAPALIM:''Gökbilim ve coğrafya ile ilgili konuların anlatımında, dünya ''Gökbilim ve coğrafya ile ilgili konuların anlatımında, dünya ile öteki gezegen adları, güneş ve ay sözcükleri büyük ile öteki gezegen adları, güneş ve ay sözcükleri büyük harfle yazılır.''harfle yazılır.''Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?uyulmamıştır?A) Ay, Dünya'nın çevresini yirmi dört saatte dolaşır.A) Ay, Dünya'nın çevresini yirmi dört saatte dolaşır.B) Camlardan içeriye Güneş girdi.B) Camlardan içeriye Güneş girdi.C) Her zaman dünya bir yana, çocuğum bir yana derdi.C) Her zaman dünya bir yana, çocuğum bir yana derdi.D) Yapılan deney, Güneş tutulması ile ilgiliydi.D) Yapılan deney, Güneş tutulması ile ilgiliydi.

CEVAP:CEVAP:

Seçeneklere baktığımızda ay, dünya ve güneş sözcükleri A Seçeneklere baktığımızda ay, dünya ve güneş sözcükleri A ve D'de gökbilimdeki anlamlarıyla kullanıldığından gerçek ve D'de gökbilimdeki anlamlarıyla kullanıldığından gerçek anlamdadır ve büyük harfle başlamıştır. anlamdadır ve büyük harfle başlamıştır. C'de ''değerli ne varsa'' anlamlarında olduğundan mecaz C'de ''değerli ne varsa'' anlamlarında olduğundan mecaz anlamdadır ve küçük harfle yazılmıştır. anlamdadır ve küçük harfle yazılmıştır. B'de ise ''güneş'' sözcüğü gökbilim anlamıyla değil, ısı ve ışık B'de ise ''güneş'' sözcüğü gökbilim anlamıyla değil, ısı ve ışık anlamıyla kullanılmıştır. Yani mecaz anlamdadır. Küçük anlamıyla kullanılmıştır. Yani mecaz anlamdadır. Küçük harfle yazılması gerekirken büyük harfle yazılmıştır.harfle yazılması gerekirken büyük harfle yazılmıştır.Cevap BCevap B

Yön Bildiren Sözcüklerin Yazımı: Yön bildiren sözcükler, özel yer isimlerinden önce kullanılırsa büyük harfle; özel yer isimlerinden sonra kullanılırsa küçük harfle başlatılır.

Örnek: DDoğu Karadeniz oğu Karadeniz Örnek:Örnek: Karadeniz’in Karadeniz’in ddoğusuoğusu BBatı Karadeniz Avrupa’nın atı Karadeniz Avrupa’nın kkuzeyiuzeyi OOrta Asyarta Asya KKuzey Avrupauzey Avrupa

Yön bildiren sözcükler; düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözcüklerinin ilk harfleri küçük harfle yazılır.

Örnek: Batı medeniyeti Doğu kültürü…

UYARI: Yön bildiren sözcükler, özel isim olmadan sadece yön anlamıyla kullanılırsa küçük harfle başlatılır.

Örnek: Rüzgar batıdan esiyordu.

HADİ YAPALIM:HADİ YAPALIM:Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, büyük harflerin kullanımı ile Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, büyük harflerin kullanımı ile ilgili bir yazım (imla) yanlışı vardır?ilgili bir yazım (imla) yanlışı vardır?

A) Karayel kuzeybatıdan eser.A) Karayel kuzeybatıdan eser.B) Türkiye'nin Güneyi genellikle yağışlıdır.B) Türkiye'nin Güneyi genellikle yağışlıdır.C) Avrupa'nın kuzey komşusu Kanada'dır.C) Avrupa'nın kuzey komşusu Kanada'dır.D) Arjantin bir Güney Amerika ülkesidir.D) Arjantin bir Güney Amerika ülkesidir.

CEVAP:CEVAP:

Seçeneklerin tümünde yön bildiren sözcüklerin olduğu Seçeneklerin tümünde yön bildiren sözcüklerin olduğu dikkatimizi çekiyor. Buna göre dikkatimizi çekiyor. Buna göre A'da ''kuzeybatı" sözcüğü yön bildiriyor. Ancak herhangi bir A'da ''kuzeybatı" sözcüğü yön bildiriyor. Ancak herhangi bir isme bağlı olmadığı için küçük harfle başlatılmış, doğrudur. isme bağlı olmadığı için küçük harfle başlatılmış, doğrudur. D'de isimlerden önce geldiği için büyük harfle başlatılmış, D'de isimlerden önce geldiği için büyük harfle başlatılmış, doğrudur. doğrudur. B ve C'de isimlerden sonra gelmiş, küçük yazılması B ve C'de isimlerden sonra gelmiş, küçük yazılması gerekir. gerekir. Ancak C'de büyük harfle başlatılmış. DolayısıylaAncak C'de büyük harfle başlatılmış. Dolayısıylabir yazım yanlışı yapılmıştır.bir yazım yanlışı yapılmıştır.Cevap BCevap B

BUNU BİL: Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, lira, kuruş…

BUNU BİL:Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük

harfle yazılmaz.

Tarihlerin Yazımı

Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlatılır.başlatılır.

Örnek:Örnek: 29 29 MMayıs 1453 ayıs 1453 SSalı günüalı günü 28 28 AAralık 2008’de göreve başladı.ralık 2008’de göreve başladı. Lale Festivali 25 Lale Festivali 25 HHaziran’da yapılacak.aziran’da yapılacak.

UYARI:UYARI: Belirli bir tarih bildirmeyen ay ve gün adları Belirli bir tarih bildirmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlatılır.küçük harfle başlatılır.

Örnek:Örnek: Okullar genellikle Okullar genellikle eeylülün ikinci haftasında ylülün ikinci haftasında öğretime başlar.öğretime başlar.