6. ispitivanje klasifikacije papira 19.3.2013

Materijali u grafičkoj industriji Materijali u grafičkoj industriji

TEMA: Karakteristike i klasifikacije papiraTEMA: Karakteristike i klasifikacije papira

1

Dr Tatjana Botić

Kvalitet papiraKvalitet papira

KVALITET MATERIJALA – KVALITET PROIZVODAKVALITET MATERIJALA – KVALITET PROIZVODA

Kvalitet papira ili drugih materijala ocjenjuje se na osnovu njegovih eksploatacionih svojstava, a direktno zavisi od njegove građe.

Kod materijala, uopšteno, ispituju se sljedeća svojstva: mehanička. fizička i hemijska.

2

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja Osnovne osobine

- gramatura [g/m2],- debljina [mm],- gustoća [g/m3],- specifična zapremina [m37g],- dimenziona stabilnost [%].

Hemijske osobine- sadržaj vlage [%],- sadžaj pepela [%],- pH vrijednost vodenog ekstrakta,- električna provodljivost [μS/m].

Mehaničke osobine- kidenje,- cijepanje,- dvostruko savijanje. 3

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja

Optičke osobine

- bjelina [%],

- tnsparencija [%],

- opacitet [%],

- sjaj [%].

Osobine površine lista

- glatkoća ili hrapavost [s],

- štamparska,

- otpornost na abraziju, hrapavost [μg]

- abrazivnost papira [μg].

4


Štamparske osobine

- otpornost na suvo cijepanje [m/s],

- otpornost na mokro cijepanje [m/s],

- adsorptivnost [%],

- štamparska penetracija [1/mm],

- mikro-makro poroznost [mm],

- sjaj štamparske boje [%],

- optička gustina štamparske boje [%].

5

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja ISPITIVANJE ili ANALIZAISPITIVANJE ili ANALIZA je proces koji obezbjeđuje hemijsku ili fizičku informaciju o:

• sastojcima u uzorku, • samom uzorku ili • njegovom ponašanju pod datim opterećenjem ili dejstvom neke sile.

TEHNIKATEHNIKA predstavlja hemijski ili fizički princip koji se mora koristiti za analizu uzorka.

METODAMETODA je primjenjena tehnika za određivanje specifične karakteristike uzorka ili specifičnog satojka u uzorku.

6


OSNOVNE OSOBINE – GRAMATUROSNOVNE OSOBINE – GRAMATUR

Masa papira površine 1 mMasa papira površine 1 m22.

G = m/A , G = m/A , [[g/mg/m22]]

A - površina epruvete u m2,

m - masa epruvete u g,

G - gramatura papira.

7

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja • Mjerenje mase uzoraka papira, kartona i sl. koji

su isječeni šablonom dimenzija 100 x 100 mm ili 250 x 250 mm, se vrši pomoću vage sa tačnošću 0,1 g/m2.

• Gramatura se dobija kao aritimetička sredina pojedinih mjerenja zaokružena na cijeli broj.

8


OSNOVNE OSOBINE – DEBLJINAOSNOVNE OSOBINE – DEBLJINA

Debljina je rastojanje paralelnih površina jednog lista paira.

Mjerenjem debljine kontroliše se ujednačenost proizvodnje pri izradi lista na papir mašini, a potrebna je i za određivanje zapreminske težine papira.

Od debljine zavisi i ujednačenost nanošenja otisaka.

Kreće se od 0,006 mm0,006 mm (za najtanje papire) do nekoliko mmnekoliko mm (za kartone i ljepenke).

9

MikrometarMikrometar

10

• Kod tanjih listova papira (<0,05 mm) uzimaju se probe 200 x 250 mm i te probe se obično ne ispituju svaka za sebe nego se najmanje 5 listova složi jedan na drugi i istovremeno mjeri debljina svih listova.

List papira sa naznačenim mjestima za mjerenje debljine papira11

• Debljina se dobija mjerenjem na 20 mjernih mjesta koja se odaberu na snopu.


OSNOVNE OSOBINE – ZAPREMINSKA MASAOSNOVNE OSOBINE – ZAPREMINSKA MASApredstavlja odnos mase papira prema njenoj predstavlja odnos mase papira prema njenoj bruto zapreminibruto zapremini

γγ = (G/d) x (1/1000) = (G/d) x (1/1000)G- gramatura d – debljina

Ova karakteristika zavisi od dodataka u papiru, mljevenja vlakan i dorade papira.

Kreće se od 0,3 do 1,36 g/cm3

Većina štamparskih papira ima zapreminsku Većina štamparskih papira ima zapreminsku masu masu 0,6-0,90,6-0,9 g/cm g/cm33..

12

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja HEMIJSKE OSOBINE – VLAGAHEMIJSKE OSOBINE – VLAGA

Apsolutni sadržaj vlage u papiruApsolutni sadržaj vlage u papiru

- Metoda sušenja,- Toluen metoda

V = gv- gas/gv [%]

gv - masa eprevute prije sušenja u g, gas - masa epruvete poslije sušenja u g, V – vlaga u papiru.

Osobine papira se značajno mijenjaju sa povećanjem ili smanjivanjem sadržaja vlage! 13

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja HEMIJSKE OSOBINE – VLAGAHEMIJSKE OSOBINE – VLAGA

Velika je važnost kontrole vlažnost u proizvodnim prostorijama. Na taj način se:

1. Obezbjeđuje dimenziona stabilnost papira i kartona tokom čitavog procesa prerade, štedi vrijeme i izbjegava „škart“,

2. Eliminiše statički elektricitet,

3. Obezbjeđuje ravnomjerna i kvalitetna štampa,

4. Bolja je priprema papira i kartona za presavijanje, rezanje i koričenje.

14


HEMIJSKE OSOBINE – PEPEOHEMIJSKE OSOBINE – PEPEO

ostatak dobiven nakon spaljivanja uzorka na 550°C do konstantne mase

Uobičajeno da se sadržaj pepela poistovjeti sa sadržajem punila, jer su punioci materije koje ne

sagorijevaju!

15

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja HEMIJSKE OSOBINE – pH vrijednostHEMIJSKE OSOBINE – pH vrijednost

„„pe-ha“pe-ha“ vrijednost označava stepen kiselosti, odnosno alkalnosti nekog rastvora.

Matematički izraz za izračunavanje je definisan kao negativan logoritam konc. vodonikovih H+ jona u nekom rastvoru, tj.

pH = - log [H+]pH = - log [H+]- Papir sa pH nižim od 4,5 usporava sušenje štamparske boje. - papiri kiselog karaktera slabije se vremenski održavaju, postaju krti, jer kiselina napada vlakna.

Kiselost papira javlja se kao posljedica nedovoljnog posljedica nedovoljnog ispiranja celuloznih vlakana!ispiranja celuloznih vlakana! 16


OPTIČKE OSOBINE – BJELINAOPTIČKE OSOBINE – BJELINA

Pod bjelinombjelinom se podrazumjeva procenat približavanja bijeline ispitivanog materijala apsolutno bijelom.

Izmjerena vrijednost bjeline je relativna jer se određuje na bazi poređenja sa bjelionim standardom (MgO)

Svojstvo bjeline papira ili nijansa koju će papir imati na kraju procesa zavisi od: • udjela pojedinih sirovina za proizvodnju papira i • raznih supstanci koje se dodaju u papirnu masu prilikom proizvodnje.

17


OPTIČKE OSOBINE – OPACITETOPTIČKE OSOBINE – OPACITET

Zavisno od namjene papir treba da pokazuje osobine prozirnostiprozirnosti (transparentnosti) ili sposobnost pokrivanjapokrivanja (opacitet).

OpacitetOpacitet je mjera nepropustljivosti svjetlosti.To je naročito važna osobina za tanke štamparske papire, paus papir.

Vrijednost opaciteta papira izražava se razlomkom u kojem je brojnik 1, a nazivnik broj stavljenih listova papira.

18

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja OPTIČKE OSOBINE – SJAJNOSTOPTIČKE OSOBINE – SJAJNOST

SjajSjaj je optička osobina koja definiše koliki se dio emitovane svjetlosti reflektuje od površine pod uglom jednakim upadnom.

Sjajnost površine je povezana sa njenom glatkoćom, mada se radi o osobinama različitog karaktera.

Kod hrapavih površina svjetlost se reflektuje tako da dolazi do rasipanja svjetlosti. Sjaj takvih površina je slab.

Da bi papir bio sjajan on obavezno mora da bude Da bi papir bio sjajan on obavezno mora da bude i gladak. Ali svi glatki papiri nisu sjajni!i gladak. Ali svi glatki papiri nisu sjajni!

19

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja • Mjerenje sjaja obavlja se pod uglom osvjetljenja od 75°

od vertikale. • Mjerač sjaja se sastoji od: izvora svjetlosti, sistema leća

(sočiva) i detektora količine reflektovane svjetlosti.

Geometrija mjerenja sjaja

75o 75o

Upadna svjetlost Reflektovana svjetlost

20

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja MOĆ UPIJANJA – površinska svojstva papiraMOĆ UPIJANJA – površinska svojstva papira

Moć upijanja predstavlja količina vode u gramima, koju apsorbuje 1m2 papira u određenom vremenu. Mjeri se za svaku stranu lista papira posebno.

Ako je upojnost previše malapreviše mala onemogućava bojama dovoljno brzo prodiranje u podlogu, što rezultira razmazivanjem svježeg otiska. rezultira razmazivanjem svježeg otiska.

Prevelika upojnostPrevelika upojnost dovodi da vezivo štamparske boje prebrzo prodire u list papira, a pigment ostaje nevezan na površini i lako se skida. Rezultat je da otisak djeluje pjegavo.

21

Osobine papira i metode ispitivanja Osobine papira i metode ispitivanja GLATKOĆAGLATKOĆA

Kvalitet štampe (otiska) i vjernost reprodukcije sitnih detalja zavisi od mjere ostvarenog dodira štamparske forme i podloge. Kontakt zavisi od toga koliko je podloga glatka ili ravna.

Ocjenjivanje može da se izvodi:Ocjenjivanje može da se izvodi:• posmatranjem površine uz malo uvećanje (3-4 puta) i pipanjem- nepouzdane metode,

• Bekovom metodom - zaniva se na mjerenju vremena (s) potrebnog za prolaz određene zapremine vazduha (10mL) između ravne, visokopolirane staklene ploče i epruvete ispitivanog lista papira. Što je veća glatkoća površine papira, to je potrebno duže vrijeme za prolaz utvrđene zapremine vazduha.

22

Vrsta štampeVrsta štampe

Visoka štampaVisoka štampa – je tehnika kod koje se štampajući elementi nalaze izdignuti iznad neštampajućih površina.

Boja se prenosi pritiskom papira uz formu čije su štampajuće površine premazane bojom. Otisak se direktno prenosi na papir.

Važna zahtjevana osobina papira za ovu vrstu štampe je upojnost.

23


Ravna štampaRavna štampa – je tehnika kod koje štampajuća i neštampajuća površina su u istom nivou na štamparskoj formi i razlikuju se po fizičko-hemijskim karakteristikama.

Nanošenje boje Nanošenje boje Pomoću posebnog uređaja na neštampajuću hidrofilnuhidrofilnu površinu se nanosi fini sloj vode. Zatim se valjkom nanosi boja. Hidrofilna površina odbija boju, a elementi ploče koji su oleofilni primaju boju.

24


Ravna štampaRavna štampa

Sa ploče, boja se utiskuje na gumeni cilindar, a sa cilindra pravi se otisak na papiru.

Važna zahtijevana osobina papira za ovu vrstu štampe je otpornost na uticaj vlage i zbog

prisustva sredstava za vlaženje i dobro površinsko upijanje boje.

25


Duboka štampaDuboka štampa – ima štamparsku ploču ili cilindar kod kojih štampajući elementi leže ispod površine štamparske forme.

U toku štampe pair pod pritiskom povlači boju iz udubljenja koja su ispunjena bojom.

Od papira se zahtijeva velika glatkoća, mekoća i Od papira se zahtijeva velika glatkoća, mekoća i optimalna upojnost. optimalna upojnost.

Otisak zasićen bojom, na kojem se uočava i najsitniji detalj, može se postići samo na visoko

glatkom papiru. 26

Klasifikacija papiraKlasifikacija papira

Klasifikacija papira se može izvršiti na osnovu Klasifikacija papira se može izvršiti na osnovu različitih kriterijuma:različitih kriterijuma:

prema udjelu vlaknastih sirovina, prema sadržaju ljepila (keljeni, polukeljeni i

nekeljeni), na osnovu obrade površine papira nanošenjem

drugih supstanci (karbonski, gumirani,

metalizirani, premazni).

27

Klasifikacija papiraKlasifikacija papira

Najčešće podjele papira su:Najčešće podjele papira su:

prema upotrebljenoj sirovini (ili prema

udjelu vlaknastih sirovina), prema načinu dorade, prema namijeni i prema gramaturi.

28

Klasifikacija papira Klasifikacija papira prema upotrebljenoj sirovini: prema upotrebljenoj sirovini:

iz krpa (npr. novčanice i cigaret-papir),

s primjesom krpa (bijeljena celuloza + krpe; za novčanice, povelje i vrijednosne papire), celulozne (bijeljena celuloza), bezdrvne (celuloza sa najviše 5% drvenjače).

Ove vrste papira su danas prava rijetkost, i smatraju se „„finim” papirom.finim” papirom.

29

srednjefina (bijeljena ili nebijeljena celuloza sa

obično oko 50% drvenjače), iz slame (rižina slama), iz starog papira (sulfatna seluloza 15-20%,

drvenjača i stari papir). iz vještačkih materijala (sintetički papir).


30

ili prema udjelu vlaknaste sirovine ili prema udjelu vlaknaste sirovine (JUS H.NO.300)(JUS H.NO.300)

bezdrvni papir, oznaka I, papir od drvanjače, oznaka II i III, papir od slame,oznaka IV, papir od papirnih otpadaka, oznaka V, papir od krpa, oznaka VI, azbestni papir, oznaka VII.


31

Klasifikacija papira prema načinu Klasifikacija papira prema načinu doradedorade

ili prema tretmanu površine:

nepremazane (prirodni)

pigmentirani papir i

premazani.

32

Klasifikacija papira prema načinu doradeKlasifikacija papira prema načinu dorade

NepremazaneNepremazane (prirodni) razlikuju se prema glatkoći površine.

Najniži kvalitet imaju tzv. mašinski glačani papiri mašinski glačani papiri

- papir ta časopise, - papir za štampanje knjiga lošijeg kvaliteta.

Gramature je oko 50 g/m2

GlačaniGlačani (satinirani) papir ima veću glatkoću površine.- papir za ilustracije.

Najbolja štamparska svojstva ima papir za umjetničku štampu.umjetničku štampu. 33


Međufazu između prirodnog i premazanog papira predstavlja

pigmentirani papirpigmentirani papir

Dobija se tako što se u samoj papir-mašini premaže pigmentima i vezivima u debljini nanosa do najviše 5 g/m5 g/m22 na stranici.

34


Premazani Premazani papiri mogu biti:

- jednostrano premazani papiri se najčešće

koriste za pakovanje (ambalažni papir) i

- obostrano premazani (papir za umjet.

štampu).

Premazani Premazani papiri se takođe razlikuju s obzirom na kvalitet štampe.

35


Kvalitet premazanih Kvalitet premazanih papira

− Najlošiji kvalitet imaju papiri sa premazom koji sadrže drvenjaču,

− Bezdrvni premazani papiri,− U treću grupu su bezdrvni papiri ili papiri sa

najmanjim sadržajem drveta i specijalno premazani papiri,

− Najkvalitetnija grupa su papiri za umjetničku štampu, koji u bezdrvni ili sa minimalno drveta i jako premazani

36



Za svaku od navedenih grupa razlikuje se sjajnosjajno ili matmat premazani papiri ili papiri sa sjajnom ili mat površinom.

Najveći sjaj imaju papiri koji su premazani posebnim postupkom premazivanja stapanjemstapanjem.

(raspršivanjem, sa nožem, mlazom u obliku zavjese).

37



Na slikama su prikazani mikroskopski snimci površine jedne i druge strane, -

- osnovnog,

- prethodno premazanog,

- premazanog neglađenog i

- premazanog i glađenog paira.

38


Osnovni papir,

strana 1

39

Klasifikacija papira prema načinu doradeKlasifikacija papira prema načinu doradeOsnovni papir,

strana 2

40


Premazani papir,

strana 1

41


Premazani papir,

strana 2

42


Premazani, neglađeni papir,

strana 1

43


Premazani, neglađeni papir, strana 2

44


Premazani,

glađeni

papir,

strana 1

45


Premazani,

glađeni

papir,

strana 2

46

Osnovni papir

Premazani papir

Premazani, glađeni papir

Klasifikacija papira prema namjeniKlasifikacija papira prema namjeni

Prema Prema namjeninamjeni papiri se dijele na:papiri se dijele na:

Grafički papirGrafički papir, Ambalažni papir,Ambalažni papir, Higijenski papir,Higijenski papir, Tehnički specijalni papir,Tehnički specijalni papir, Knjigovezački papir iKnjigovezački papir i Ostali papiri.Ostali papiri.

48


Grafički papir:Grafički papir:

- štamparski,

- pisaći (kancelarijski) i

- crtaći.

49

Klasifikacija papira prema namjeniKlasifikacija papira prema namjeniŠtamparski papir moraju da zadovolje određeneŠtamparski papir moraju da zadovolje određene tehnike tehnike štampanja i namjenu štampanja i namjenu finalnog proizvoda.finalnog proizvoda.

Štamparski papir:Štamparski papir:

- novinski,

- za magazine ili revije,

- za kataloge i prospekte,

- papir za ilustracije za knjige.

U ovu grupu spadaju i specijalni papiri za štampanje:

- formulara,

- telefonskih imenika,

- mapa,

- vrednosnih papira za novčanice. 50


Bez obzira na tehnike štampanja, svi štamparski papiri Bez obzira na tehnike štampanja, svi štamparski papiri moraju da zadovolje opšte zahtijeve:moraju da zadovolje opšte zahtijeve:

- da ravnomjerno primaju štamparsku boju,

- da imaju glatke površine, da su homogeni i ujednačene debljine,

- da su ujednačene bjeline koja se ne mijenja pod uticajem svjetlosti,

- da su što manje providnosti, i ako je imaju da je ravnomjerna,

- da imaju dobru mehaničku čvrstoću u vlažnom i suvom stanju i itd.

51


Štamparski papirŠtamparski papir

Ostvarenje navedenih zahtjeva u najvećoj mjeri Ostvarenje navedenih zahtjeva u najvećoj mjeri zavisi od zavisi od sastava papirne masesastava papirne mase, tj., tj. udjela:udjela:

- drvenjače,

- celuloze,

- punila,

- ljepila.

52



Ostali faktori, koji definišu uslove Ostali faktori, koji definišu uslove proizvodnje papira, takođe utiču na osobine proizvodnje papira, takođe utiču na osobine papira su:papira su:

- ujednačavanje papirne mase,

- uslovi formiranja papira na situ mašine,

- režim sušenja,

- dorada papira. 53



Spoljašnji faktori su:Spoljašnji faktori su:

-temperatura i

-vlažnost vazduha.

Najkvalitetniji papir u lošim uslovima skladištenja, klimatizovanja i rukovanja, može stvarati probleme u

toku štampanja!

54


Štamparski papir –Štamparski papir – NOVINSKI NOVINSKI (ISO 2470)(ISO 2470)

- gramatura 40-56 g/m2,

- bjelina 57-60%

- mješavina svježih i recikliranih vlakana,

- 80% drvenjače i 20% nebijeljene celuloze.

Bolje vrste novinskog papira koje imaju stepen Bolje vrste novinskog papira koje imaju stepen bjeline 63%, sadrže više punila i glatki su.bjeline 63%, sadrže više punila i glatki su.

55


Štamparski papir –Štamparski papir – NOVINSKI NOVINSKI

- ima dobra elastična svojstva,

- punioci su veoma malo zastupljeni (drveno

brašno dobijeno mljevenjem drveta),

- bitno je da ima ravnomjernu debljinu i

gustinu.

Kvalitet novinskog papira je veći ako je veća Kvalitet novinskog papira je veći ako je veća gustina i manja zapreminska masa!gustina i manja zapreminska masa!

56



- Nosi oznaku „prirodni drvni papir” jer sadrži vlakna s visokim iskorištenjem,

- Važnu grupu čini tzv. SC SC papir, superkalandi-rani (visoko glađeni) papir, nepremazan sa visokim sadržajem punila, do 30%.

- Prvenstveno se upotrebljavaju za duboku štampu.

57


Štamparski papir Štamparski papir

- Bezdrvni papir, za razliku od drvnog papira, ne žuti i obično ima veću mehaničku čvrstoću.

- Od papira koje se koriste za štampanje knjigaknjiga zahtjeva se da bude voluminozniji.

- Papir za crtanjePapir za crtanje često sadrži i tekstilna vlakna, bezdrvni su, imaju glatku mat površinu. Njihova gramatura je najmanje 90 g/m2.

58


Štamparski papir Štamparski papir

- Papir za umjetničko crtanjecrtanje je visokokvalitetan papir,

- To je zapravo karton, satavljen od više slojeva bezdrvnog papira, međusobno spojenih (slijepljenih)

59


Ambalažni papir – Ambalažni papir – papir za pakovanje i omotavanje.

- jednostrano premazan,

- obostrano premazan.

Od ambalažnog papira se zahtijeva prvenstveno visoka čvrstoća.visoka čvrstoća.

60


Ambalažni papir Ambalažni papir

Najlošiji kvalitet ima tzv. “šrenc-papir” proizveden od starog papira i smeđe je boje.

Najbolju jačinu ima tzv. “kraft” papir za vreće, proizveden od sulfatnih celuloznih vlakana.Takvi su npr. izolacioni papiri i druge vrste.

61


Higijenski papirHigijenski papir

- toaletni papir,

- kozmetički i higijenski ubrusi,

- salvete,

- toaletne maramice.

Fini i meki higijenski papir je napravljen od celuloznih vlakana.

Toaletni papir može da sadrži visok % starog papira ili recikliranih vlakana..

62


Tehnički specijalni papir

- cigaret papir, - za laminiranje,

- filtar papir, - etiketni,

- fotografski papir, - elektro papir,

- baktericidni papir, - vrijednosni papir

- reagens papir, - itd..

- kondenzatorski papir,

- papir za tapete.

63

Klasifikacija papira prema gramaturiKlasifikacija papira prema gramaturi

Šta je gramatura ?Šta je gramatura ?

Masa papira površine 1 m2.

[[g/mg/m22]]

KartonKarton i ljepenkaljepenka su satavljeni od vlakana, kao i papir, ali se po svojim karakteristikama razlikuju od papira.

Između ostalog, oni se razlikuju po gramaturigramaturi.

64

Prema Prema gramaturi gramaturi papiri se dijele na:papiri se dijele na:

Papir, Papir, sa gramature 8-150 (225) g/m2,

Polukarton, Polukarton, sa gramature 150-250 g/m2,

Karton, Karton, sa gramaturom 250-500 g/m2,

Ljepenka,Ljepenka, sa gramaturom >500 g/m2, (do 5000 g/m2).


ISO 4046

65

Prelazi između papira i kartona, kao i između Prelazi između papira i kartona, kao i između kartona i ljepenke nisu oštri, već se međusobno kartona i ljepenke nisu oštri, već se međusobno

preklapaju.preklapaju.

ISO 4046 ili DIN 6730ISO 4046 ili DIN 6730

0 150 225 600

Papir Ljepenka

Površinska masa ili gramatura, g/m2

Karton

66

Prema Prema gramaturi gramaturi papiri se dijele na:papiri se dijele na:

NiskogramskiNiskogramski, , sa gramaturom do 59 g/m2,

SrednjegramskiSrednjegramski, , sa gramaturom 60-119 g/m2,

Visokogramski, Visokogramski, sa gramaturom 120-200 g/m2,

nazivaju se još i polukartoni.nazivaju se još i polukartoni.


67

Karton i ljepenkaKarton i ljepenka za ambalažiranje moraju imati: za ambalažiranje moraju imati:

- - čvrstoću,

- sposobnost da zapakovane predmete

čuvaju od vlage i klimatskih uticaja.


68

Kartoni Kartoni su proizvodi papirne industrije, po sastavu i kvalitetu jednaki papirima, ali veće debljine i gramature.

Izrađuju se od svih materijala kao i papir i uglavnom na isti način kao i papir.

S obzirom na broj slojeva mogu biti jednosloni ili višeslojni, odnosno:

- dupleks,

- tripleks ili

- multipleks.


69

Sastav kartonaSastav kartona


gornji sloj s premazom

srednji sloj (reciklirana vlakna)

donji sloj

70

Poznate vrste kartona u primjeni su:

- karton za fascikle,

- karton u boji za poveze,

- karton za izradu albuma,

- kartoni za umjetničku štampu


U ambalaži značajnu primjenu ima

talasasti karton..

71

Ljepenke Ljepenke su proizvodi čija je gramatura su proizvodi čija je gramatura >>500 g/m500 g/m22..

S obzirom na sirovinski sastav dijele se na:S obzirom na sirovinski sastav dijele se na:

- - bijele ljepenke,

- smeđe ljepenke,

- sive ljepenke,

- ljepenke od slame i

- specijalne ljepenke.


Talasasta ljepenka se pravi međusobnim sljepljivanjem više slojeva talasastog papira sa

ravnim papirom. 72

Sastav valovite Sastav valovite ljepenkeljepenke


gornji sloj valsrednji sloj valdonji sloj

dvoslojna ljepenka

gornji sloj valdonji sloj

jednoslojna ljepenka

73

Hvala Hvala na pažnji !!!na pažnji !!!

VJEŽBE:• Vrste papira, podjela, klase papira, određivanje osnovnih

svojstava: smjer tijeka vlakanaca, stranice papira kod nepremazanih papira, debljina, gramatura, prostorna masa,

• Površinska svojstva papira: određivanje upojnosti, propusnosti, glatkosti, različite metode

• Mehanička svojstava papira: kidanje, cijepanje, dvostruko savijanje, krutost, prskanje

• Laboratorijski postupak za izradu papira, proces deinking flotacije, formiranje lista, mikroskopiranje čestica na laboratorijskom listu, prašinaOptička svojstva papira: bjelina, svjetlina, opacitet, boja; čupanje

• Vlaga u papiru; sadržaj pepela / punila u papiru; pH vrijednost površine lista; Printability i / ili Runnability svojstva

75

6. ispitivanje klasifikacije papira 19.3.2013

Documents