5.prijedlog.prijedlog mjera za smanjenje negativnog uticaja na Životnu sredinu s akcionim planom...

Prijedlog mjera za smanjenje negativnog uticaja na životnu sredinu sa Akcionim planom sačinjenim na osnovu Informacije o stanju životne

sredine za 2013. godinu

Podgorica, jul 2014.

1

PRIJEDLOG MJERA

Vazduh

Nacionalna strategija upravljanja kvalitetom vazduha sa Akcionim planom za period 2013-2016 usvojena je u februaru 2013. godine. Donošenjem ovog dokumenta objedinjeni su ciljevi zaštite i poboljšanja kvaliteta vazduha iz drugih planskih i strateških dokumenata u ovoj oblasti vezanih za ispunjavanje međunarodnih obaveza Crne Gore, a naročito u pogledu sprječavanja prekograničnog prenosa zagađenja, očuvanja ozonskog omotača i prilagođavanja i ublažavanja negativnih efekata klimatskih promjena. U skladu sa Zakonom o zaštiti vazduha predviđeno je da Strategija pokriva period 2013–2016, uz definisanje odgovarajućih mjera koje je moguće sprovesti u tom periodu, imajući u vidu prepoznate probleme, dostupna sredstva, kao i postojeći pravni i institucionalni okvir.

Mjere predložene Akcionim planom svrstane su u četiri grupe:

1) Horizontalne mjere koje se ne bave određenim konkretnim problemom kvaliteta vazduha, već se tiču unaprjeđenja pravnog i institucionalnog okvira, izgradnje kapaciteta za upravljanje kvalitetom vazduha, poboljšanja mehanizama za sprovođenje mjera i integrisanja politike kvaliteta vazduha u druge sektorske politike.

2) Preventivne mjere kojima se ukazuje na neophodnost primjene principa održivog razvoja u oblasti prostornog planiranja, razvoja industrije, saobraćaja, poljoprivrede i sl., promocijom čistih tehnologija i zdravijih stilova života, podizanjem javne svijesti i organizovanjem promotivnih aktivnosti s ciljem upoznavanja javnosti sa štetnim uticajima upotrebe određenih proizvoda i tehnoloških procesa.

3) Mjere za smanjenje emisija zagađujućih materija koje u skladu sa Zakonom propisanim sadržajem Strategije sadrže mjere vezane za različite probleme kvaliteta vazduha i različite tipove izvora zagađenja. U skladu s tom podjelom razlikuju se sledeće mjere za smanjenje, odnosno ublažavanje:

– zakisjeljavanja (acidifikacije), – eutrofikacije,– formiranje prizemnog ozona,– izloženost suspendovanim česticama,

2

– emisije dugotrajnih zagađujućih organskih materija (POPs),– emisije/depozicije teških metala,kao i mjere koje se odnose na određene izvore emisija: – mjere za smanjenje emisija iz stacionarnih izvora (industrija, energetika),– mjere za smanjenje emisija iz pokretnih izvora (saobraćaj),– mjere za smanjenje emisija koje potiču iz poljoprivrednih aktivnosti,– mjere za smanjenje emisija koje potiču iz upotrebe određenih proizvoda.

4) Specifične mjere koje se odnose na: – zaštitu ozonskog omotača,– smanjenje emisije gasova sa efektom staklene bašte,– ublažavanje klimatskih promjena,– prilagođavanje klimatskim promjenama.

Akcioni plan sadrži 54 mjere s razrađenom dinamikom realizacije i 49 preporuka, čijom bi se realizacijom značajno unaprijedio kvalitet vazduha u Crnoj Gori. Akcioni plan sačinjen na osnovu Informacije o stanju životne sredine za 2013.godinu, sadrži mjere predviđene za 2014.godinu.

Na osnovu člana 21 Zakona o zaštiti vazduha („Sl. list CG”, br. 25/10), u zonama gdje koncentracije zagađujućih materija prelaze bilo koju uspostavljenu graničnu ili ciljnu vrijednost, uzimajući u obzir granice tolerancije ukoliko su propisane, Ministarstvo, u saradnji sa Agencijom za zaštitu životne sredine i organima lokalne uprave na čijoj se teritoriji zona nalazi, donosi plan kvaliteta vazduha da bi se u što kraćem roku dostigle vrijednosti utvrđene Uredbom o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija, graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha.

Zbog prekoračenja dozvoljenih graničnih vrijednosti koncentracije PM10 čestica u vazduhu u martu 2014. godine donešen je Plan kvaliteta vazduha za opštinu Nikšić. U ovim dokumentima su detaljno analizirani uzroci zagađenja, dat je pregled stanja, kao i prijedlog mjera za rješavanje postojećih problema.

Akcionim planom u okviru Plana kvaliteta vazduha za opštinu Nikšić definisano je 20 mjera u cilju smanjenja emisija iz neindustrijskih kotlarnica i individualnih ložišta, emisija koje potiču od poljoprivrede, emisija koje vode porijeklo od saobraćaja, emisija iz industrijskih postrojenja, emisija koje potiču od odlaganja otpada i opšte mjere

3

za smanjenje emisija zagađujućih materija u vazduh. U okviru Akcionog plana precizirani su rokovi za postizanje mjera, kao i nosioci aktivnosti.

Radi bolje ocjene stanja kvaliteta vazduha na cijeloj teritoriji Crne Gore preporučuje se uspostavljanje lokalnih mreža za praćenje kvaliteta vazduha.

Vode

Vodna tijela su osnov upravljanja životnom sredinom u skladu sa Okvirnom direktivom o vodama i osnov su za sve aspekte praćenja stanja životne sredine i izvještavanja. Iz tog razloga neophodno je izvršiti delineaciju vodnih tijela u Crnoj Gori.U narednim godinama potreba za složenijim podacima o kvalitetu voda znatno će se povećati, pa je neophodno dopuniti i unaprijediti Program monitoringa voda koji bi bio u skladu sa preporukama i smjernicama Okvirne direktive o vodama. Od izuzetnog značaja je i izrada Planova upravljanja riječnim basenima/slivnim područjima, jer se njima određuju elementi upravljanja vodama i postavljaju okviri za razvoj hidroenergetskih objekata.Uspostavljanje Vodnog informacionog sistema bi omogućilo efikasno i sveobuhvatno korišćenje svih raspoloživih podataka i informacija o vodnom režimu.

Zemljište

Strateška dokumenta iz oblasti kvaliteta zemljišta (Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore, Pravci razvoja Crne Gore ekološke države, Prostorni plan Crne Gore do 2020-te godine) upućuju da je poljoprivreda, zajedno s turizmom i uslugama, na vrhu prioriteta privrednog razvoja Crne Gore. Na osnovu navedenih strateških dokumenata i rezultata analiza zemljišta u 2013. godini, a u smislu gazdovanja zemljištem na održiv način, kako bi se očuvala njegova sposobnost pružanja ekološke, ekonomske i društvene dobrobiti, a i sačuvala njegova vrijednost za buduće generacije potrebno je:

Sprječavanje pogoršanja statusa zemljišnih površina, Ubrzati redukciju zagađenja opasnim supstancama, kao i sprječavati povećanje koncentracije zagađenja koji

je rezultat uticaja aktivnosti čovjeka,4

Prekid ili postepeno ukidanje ispuštanja, emisije i gubitaka prioritetno opasnih supstanci, Stroga kontrola odlaganja otpada, od momenta stvaranja, sakupljanja, transporta do konačnog adekvatnog

odlaganja, Smanjenje zagađenje životne okoline u industrijskim hot-spotovima.

Iz navedenih razloga neophodno je: Obezbijediti zakonske propise, usklađene sa EU direktivama, kojim bi se jasno definisale sve vrste zemljišta

(prije svega prema njihovoj namjeni) i regulisalo upravljanje istim. U skladu sa tim, obezbijediti kvalitetniji monitoring zagađenja zemljišta kroz obezbjeđivanje zakonski definisanih koncentracija zagađujućih supstanci za svaku propisanu vrstu zemljišta.

Upravljanje otpadom

Čak i ako se propisno prikuplja i odlaže, otpad koji se nekontrolisano proizvodi, koji se ne upotrebljava ponovo i ne reciklira, ne doprinosi zaštiti životne sredine, već joj šteti.Kako bi se postojeći resursi koristili racionalno i na održiv način neophodno je:

Vršiti prevenciju nastanka otpada, odnosno smanjiti količine proizvedenog otpada (ne stvarati otpad nepotrebno),

Podsticati ponovnu upotrebu i reciklažu otpada, Planirati pravilno odlaganje otpada kao poslednju opciju.

Takav mehanizam upravljanja otpadom ne dozvoljava nekontrolisano jednokratno korišćenje resursa, već podstiče njihovu racionalnu upotrebu i smanjuje negativan uticaj otpada na segmente životne sredine i zdravlje ljudi.U tu svrhu, neophodno je:

- Istrajati u naporima da se prekine sa praksom odlaganja otpada na neuređenim odlagalištima, kao i u vršenju pritiska na lokalne samouprave da ispune svoju zakonsku obavezu po pitanju sanacije istih.

- Kako bi se maksimalno izbjegla praksa odlaganja otpada na lokacijama koje za to nisu predviđene, neophodna je izgradnja što više reciklažnih dvorišta, kao i ograđenih „boksova“ u kojima bi građanstvo odlagalo kabasti otpad.

- Uložiti maksimum u dalju realizaciju izgradnje modernih postrojenja za tretman otpada, kao i odlagališta opasnog otpada koji zadovoljavaju sve propisane standarde.

5

- Iako u Crnoj Gori postoje Reciklažni centri i firme koje se bave sakupljanjem, transportom i preradom otpada, kao i one koje se bave preuzimanjem pojedinih vrsta opasnog otpada i izvozom istih, javnost s time nije dovoljno upoznata, pa je potrebno razviti mehanizme koji bi im omogućili da svoju ulogu u društvu realizuju na što uspješniji način.

- Dalje ulaganje u oblikovanje javnog mnjenja i pripremu građana na ispunjenje zakonskih obaveza Crne Gore kad je u pitanju, prije svega, selektivno odvajanje otpada.

- Uložiti napore u iznalaženju rješenja za uspostavljanje mehanizama koji će obezbijediti efektivnu praksu dostavljanja podataka od strane relevantnih subjekata, kao i za kreiranje i vođenje kvalitetnih baza podataka u oblasti upravljanja otpadom.

- Uspostaviti sistem stroge kontrole odlaganja otpada u skladu sa postojećim regulativama, kao i budućim zakonskim aktima.

- S obzirom da je naša zemlja ratifikovala Stokholmsku konvenciju (o dugotrajnim -perzistentnim zagađujućim materijama tzv. POP-s) treba nastaviti sa realizacijom ovog monitoringa, jer se njime detektuju osnovni „emiteri“ POP-sa u životnu sredinu, u cilju njihove redukcije do eliminacije iz ekosistema u predviđenom roku.

- Započeti realizaciju projekta „Upravljanje industrijskim otpadom i čišćenje“, u saradnji sa Svjetskom bankom u cilju sanacije i remedijacije identifikovane 4 crne ekološke tačke (Kombinat Aluminijuma Podgorica,Jadransko brodogradilište Bijela,Termo-elektrana Pljevlja i Rudnik „Šuplja stijena“ Pljevlja i rješavanja problema opasnog otpada na nacionalnom nivou

Biodiverzitet

U kontekstu efikasnije zaštite biodiverziteta i rješavanja identifikovanih problema na istraživanim područjima smatramo da bi bilo neophodno sprovesti sledeće mjere:

Kanjon rijeke Morače Zaustaviti devastaciju prirodnih staništa, Strogo sankcionisati ribolov nedozvoljenim sredstvima Spriječiti nelegalno sakupljanje jedinki u komercijalne i kolekcionarske svrhe

6

Kanjon rijeke Komarnice Neophodno je zabraniti neadekvatnu i nekontrolisanu sječu šume na ovom prostoru, kao i eksploataciju

šumskih plodova.

Kanjon rijeke Mrtvice Adekvatna zaštita termofilnih listopadnih šuma Izrada plana upravljanja za indikatorske vrste gljiva Zabrana sakupljanja vrste glijve Amanita caesarea Zaštita vrste gljive Chroogomphus helveticus nacionalnom legislativom Adekvatna zaštita šuma

Pritoke rijeke Lim Svi radovi na eksploataciji šljunka i pijeska se moraju izvoditi tako da ne izazivaju značajne izmjene

morfoloških karakteristika korita Lima i pritoka, u potpunosti je zabranjeno svako ugrožavanje stabilnosti korita rijeke.

Transport i eksploatacija riječnog nanosa iz korita rijeke Lim moraju biti vršeni tako da se onemogući bilo kakav negativan uticaj na kvalitet i ostale karakteristike rečne vode, što se može negativno odraziti na grupe vodenih organizama.

Uraditi sanaciju deponija i poboljšati estetsku vrijednost predjela. Sprovesti mjere unaprjeđenja kao što su poribljavanje, zaštita od posledica erozionih voda i izrada

salmonidnih objekata i uzgajališta. Predlaže se uvođenje zabrane ulova u svim devastiranim staništima u trajanju od najmanje jedne ili više

godina za: lipljena (Thymallus thymallus), blatnjaču (Salmo labrax), mladicu (Hucho hucho) i štuku (Esox lucius).

Kako je rak kamenjar zaštićena vrsta u Evropi predlaže se stavljane na listu zaštićenih vrste u Crnoj Gori. Kad su u pitanju vodozemci i gmizavci neophodno je sprovesti zaštitu staništa, spriječiti nedozvoljeno

sakupljanje, spriječiti odlaganje otpada uz korita rijeka. Spriječiti nesavjesno eksploatisanje šumskog ekosistema. Spriječiti antropogeni uticaj kao što je ilegalna gradnja objekata, kao i ilegalan lov.

Murinska rijeka Adekvatna zaštita vlažnih staništa sa vrstama Alnus spp.

7

Zaštita indikatorske vrste gljiva na nacionalnom nivou

Skadarsko jezero Napraviti Planove upravljanja sa Akcionim planovima (AP) za svaku pojedinačnu biljnu vrstu i habitat koje su

bile predložene za praćenje – monitoring. Vrstu Caldesia parnassifolia uključiti na listu nacionalno zaštićenih vrsta. Planskim i programskim dokumentima potrebno je planirati kontinuirano praćenje lovora i lovorovih

zajednica, kako na ostrvima, tako na svim područjima gdje se lovor javlja. U cilju zaštite lovorovih šuma, unaprijediti fizičku zaštitu ostrva čestim kontrolama ostrva, a posebno ostrva

obraslim lovorovom šumom. Predlaže se za vrstu Salmo farioides stroga zabrana svih komercijalnih aktivnosti i ilegalnog ribarstva

pogotovo na Rijeci Crnojevića (Obodska rijeka i Orahovštica). Sportski ribolov se može dozvoliti u određenoj mjeri.

Za vrstu Salmo marmoratus neophodno je sprovesti strogu kontrolu ilegalnog ribolova u periodi proljećnog mriješćenja.

Za vrstu Acipenser naccarii predlaže se nastavak monitoring aktivnosti paralelno sa primjenom mjera koje bi podsticale i ograničavale uzvodnu migraciju od Jadranskog mora ka Skadarskom jezeru.

Za jegulju Anguilla anguilla predlaže se nastavak monitoring aktivnosti i istraživanje migracionih puteva. Kad je riječ o invazivnoj vrsti Perca fluviatilis u cilju redukcije broja populacija predlaže se komercijalan

ribolov ribolovnim mrežama proporcija koje odgovaraju lovu ove vrste. Kontrola eutrofikacije i rešavanje pitanja otpadnih voda. Unapređenje i nastavak monitoring aktivnosti za vrste gmizavaca i vodozemaca.

U nastavku su preporuke za unaprjeđenje stanja po vrstama:

Pelikan Redovno godišnje održavanje postavljenih platform za gniježđenje pelikana, koji su posebno osjetljivi na

fluktuacije nivoa vode jezera. Označavanje rezervata (vidljivim) plutajućim bovama koje označavanju blizinu kolonije i zonu zabrane ulaska

takođe treba uzeti u obzir. Izrada monitoringa protokola za istraživanje pelikana gdje će biti opisan način osmatranja ove vrste tokom

gniježđenja, distance osmatranja kao i eksplicitna zabrana ulaska u rezervat ili područje gdje gnijezde u periodu 1/1 do 1/7 svake godine.

8

VidraKad je riječ o vidri predlaže se:

Unošenje u privredne i sportske ribolovne dozvole zabrane bacanja mreža i bubnjeva ispod mostova, u blizini kanala i na ušćima pritoka gdje je uočena vidra. Prilikom unošenja ove zabrane, potrebno je donijeti Odluku na nivou JPNPCG kojima je ova zabrana i pravno donesena. Takođe, s obzirom da je vidra zakonom zaštićena, potrebno je i odrediti i precizirati kaznene mjere ukoliko se prekrši ova zabrana.

Zakonom o divljači i lovstvu trajno zabraniti i lov vidre. Postaviti saobraćajni znak na kome se vozači obaještavaju da prolaze kroz područje na kome boravi vidra i

da su u obavezi da prilagode vožnju odnosno smanje brzinu.

U kontekstu efikasnije zaštite biodiverziteta i rješavanja identifikovanih problema na polju zaštite prirode generalno smatramo da bi bilo neophodno: Nastaviti detaljna istraživanja flore i faune Crne Gore, u skladu sa EU metodologijom i praksom, kao i u

potpunosti realizovati izradu vegetacijskih karata staništa. Unaprijediti zakonski okvir za zaštitu biodiverziteta, s tim u vezi neophodno je uskladiti kategorizaciju

zaštićenih područja na nacionalnom nivou sa IUCN kategorizacijom, takođe neophodno je i pripremiti i Uredbu o uspostavljanju ekološke mreže

Omogućiti kontinuirano unapređenje i jačanje kapaciteta za implementaciju propisa, prethodno usklađenih sa evropskim zakonodavnim okvirom, kao i kapaciteta za efikasno upravljanje zaštićenim područjima na svim nivoima ali sa posebnim akcentom na nivo lokalnih samouprava. S tim u vezi, posebno treba ojačati kapacitete inspekcijskih službi i čuvarskih službi kako u pogledu tehničke opremljenosti tako i u pogledu kadrovskih kapaciteta.

Unaprjeđenje sistema upravljanja zaštićenim područjima, kroz određivanje upravljača za sva zaštićena područja po svim kategorijama zaštite i kroz izradu planova upravljanja za sva zaštićena područja.

Povećati nacionalno zaštićena područja prirode na 10% teritorije (kako je predviđeno i Prostornim planom) i zaštititi najmanje 10% obalnog područja.

Utvrđivanje metodologije za procjenu brojnosti populacija divljači kao i utvrđivanje brojnosti divljači za sva lovišta pojedinačno, angažovanjem stručnih organizacija i pojedinaca iz odgovarajućih stručnih oblasti (ornitolog, mamolog i dr).

Izgraditi neophodnu infrastrukturu za adekvatnu zaštitu biodiverziteta koja se prije svega odnosi na izgradnju:

9

• Zoo vrta i azila po standardima i uslovima koji će na adekvatan način riješiti problem nelegalnih i neuslovnih privatnih zoo vrtova kao i zbrinjavanja oduzetih životinja.

• Formiranje banke gena biljnih i životinjskih vrsta koje su rijetke, zaštićene i kojima prijeti izumiranje. Obezbijediti sredstva za aktivnosti na izradi Crvenih lista i knjiga.

Buka

Rezultati monitoringa buke u 2012. i 2013. godini su potvrdili da je buka koja potiče od saobraćaja najveći izvor buke u životnoj sredini Crne Gore. Imajući u vidu negativan uticaj buke na zdravlje ljudi, neophodno je preduzeti mjere u cilju kontrole nivoa buke u životnoj sredini. Mjere zaštite su date kao kratkoročne i dugoročne. Kratkoročne mjere zaštite:

• ograničenje brzine kretanja vozila • zabrana saobraćaja za pojedine kategorije vozila i njihovo usmjeravanje na pravce manje osjetljive na buku • bolja regulacija saobraćaja, kontrola nivoa buke koju emituju vozila, popularizacija/ veća upotreba gradskog prevoza.

Dugoročne mjere zaštite:• pravilno planiranje namjene prostora • uključivanje mjera zaštite od buke u fazu projektovanja građevinskih objekata• postavljanje objekata tipa magacina, garaža i slično između izvora i primaoca buke • izgradnja vertikalnih zaštitnih zidova duž saobraćajnica• ozelenjavanje pojasa duž saobraćajnica.

Radioaktivnost u zivotnoj sredini

1. Tendencija nedostatka sredstava za sprovođenje monitoringa radioaktivnosti u životnoj sredini se nastavila i u 2013. godini. S tim u vezi, potrebno je naći način da se obezbijedi konstantan iznos sredstava koji se neće iz godine u godinu mijenjati i na taj način uticati na kvalitet ovog monitoringa, odnosno, samim tim neće doprinositi umanjenju njegovog kvaliteta.

10

2. Predlaže se remedijacija u školama: 1. Muzička škola „Andre Navara“ Podgorica,2. O.Š. „Vlado Milić, Donja Gorica,

3. O.Š „18. Novembar“ na Bioču; 4. O.Š. „Savo Kažić“ na Barutani; 5.O.Š „Mahmut Lekić“ u Tuzima – Milješ

Nakon sprovedene remedijacije mjerenja treba ponoviti, kako bi se utvrdilo da li je remedijacija bila uspješna. U međuvremenu, dok se predložene remedijacione mjere ne sprovedu, treba:- Periodično provjetravati sve prostorije koje se nalaze u prizemlju, sve prostorije u kojima se boravi više

od nekoliko sati i to: ujutru oko 7 časova, sredinom dana oko 12 časova i poslije podne oko 17 časova. Provjetravanje treba da traje od 15 do 30 minuta u svakom od tri ciklusa u danima bez vjetra i po 10 minuta u danima sa vjetrom.

- Stalno treba provjetravati sve prostorije koje se nalaze u prizemlju, sve prostorije u kojima se boravi više od nekoliko sati i to: najmanje 30 minuta prije početka nastave i nastojati da tokom nastave makar jedan prozor bude stalno otvoren.

- Mjere se primarno primjenjuju u hladnom periodu godine ( naročito u toku sezone grijanja)

3. Broj stanica koje vrše on-line monitoring jačine apsorbovane doze γ zračenja u vazduhu nije dovoljan i ne pokriva kompletnu teritoriju Crne Gore. Za sada postoji jedna mjerna stanica, u Podgorici. Jedna sonda nije dovoljna ni u kvantitativnom ni u kvalitativnom smislu i neophodno je postaviti mrežu od ukupno barem 5 mjernih stanica koje bi pravilnim međusobnim rasporedom „pokrile“ cijelu teritoriju Crne Gore. Takođe, svi mjereni podaci sa ovih stanica koji bi predstavljali i dio sistema za ranu najavu nuklearnog akcidenta, trebalo bi da budu dostupni Agenciji za zaštitu životne sredine 24 časa neprekidno.

4. Na teritoriji naše zemlje postoji jedna pumpa koja vrši uzorkovanje vazduha i nabavka rezervne se smatra neophodnim, kao i nabavka i instaliranje više njih, na čitavoj teritoriji Crne Gore.

5. S obzirom da postoji samo jedan kolektor koji uzorkuje padavine, instalacija više njih (pogotovo u regionima sa obilnim padavinama) se smatra neophodnim

11

6. Treba povećati broj i vrstu uzoraka građevinskog materijala (npr. analizirati opeku) na kome se vrše mjerenja koncentracije radionuklida.

7. Posebno je važno istaći potrebu zvanične statistike podataka o potrošnji hrane po pojedincu u Crnoj Gori, što bi smanjilo sistematsku grešku ukupne efektivne doze zračenja po stanovniku unijetu ingestijom. Osim toga, povećanje broja uzoraka hrane nad kojima se vrši analiza bi uticalo na povećanje reprezentativnosti monitoringa.

8. Povećanje broja i vrste uzoraka stočne hrane na kojima se vrši analiza bi uticalo na povećanje reprezentativnosti monitoringa.

12

AKCIONI PLAN

SEGMENT ŽIVOTNE SREDINE

PREDLOŽENA MJERA NOSIOCI AKTIVNOSTI

ROK REALIZACIJ

E

VAZDUH

1. U slučaju da tokom 2013. u nekoj od zona kvaliteta vazduha gdje koncentracije zagađujućih materija prelaze bilo koju uspostavljenu graničnu ili ciljnu vrijednost, uzimajući u obzir granice tolerancije, donijeti Plan kvaliteta vazduha

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine, lokalna uprava na čijoj se teritoriji zona nalazi

2015. god.

2. Donijeti propis o načinu vođenja inventara emisija zagađujućih materija i inventara GHG gasova

Ministarstvo održivog razvoja i turizma

decembar 2014. god.

3. Unijeti u Zakon o životnoj sredini odredbe kojima se zabranjuje upotreba PCB u zatvorenim sistemima


decembar 2014. god.

4. Unijeti u Zakon o životnoj sredini odredbe kojima se zabranjuje povećan sadržaj teških metala (žive i kadmijuma) u baterijama i akumulatorima


decembar 2014. god.

5.Izmijeniti Zakon o zaštiti vazduha u skladu s preporukama o unaprjeđenju poslovnog ambijenta, iz Giljotine propisa i potrebom dalje harmonizacije sa EU zakonodavstvom


III kvartal 2014.

6.Ostvariti punu transpoziciju Direktive o maksimalnim nacionalnim emisijama i punopravno članstvo Crne Gore u Protokolu o suzbijanju eutrofikacije, acidifikacije i prizemnog ozona


2015.

7.Uspostaviti odgovarajući pravni okvir u oblasti proizvodnje, prometa i kontrole biogoriva

Ministarstvo ekonomije 2015.

8.Uspostaviti centar za validaciju podataka o Agencija za zaštitu 201413

kvalitetu vazduha u okviru AZŽS životne sredine

9.Inicirati akreditaciju laboratorije za vršenje kalibracije i popravke mjernih instrumenata radi postizanja bolje vremenske pokrivenosti podacima

Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

2014

10.Definisati klimatsku politiku Crne Gore kroz odgovarajuće strateške dokumente


2014 - 2015

11.Unaprijediti pravni okvir za kontrolu kvaliteta brodskog goriva i smanjenje zagađenja vazduha s plovnih objekata, nakon potvrđivanja VI Protokola MARPOL Konvencije

Ministarstvo saobraćaja i pomorstva

2015

12.Podizanje svijesti javnosti o dobrobitima aktivnog prevoza, telecommuting-a, dijeljenju prevoza i unaprjeđenju javnog prevoza

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, lokalne samouprave

2014

VODE

1. Izraditi strategije zaštite voda, zaštite od voda i korišćenja voda

Uprava za vode, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja i Ministarstvo održivog razvoja i turizma

2015. god.

2. Spriječiti nekontrolisanu eksploataciju materijala iz rječnih korita

Uprava za vode, Uprava za inspekcijske poslove

kontinuirano

3. Unaprijediti program monitoringa voda koji bi bio u skladu sa preporukama i smjernicama Okvirne direktive o vodama.

Uprava za vode, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Agencija za zaštitu životne sredine i Zavod za

kontinuirano

14

hidrometeorologiju i seizmologiju

4. Uvesti određeni broj automatskih stanica za kontinuirano praćenje stanja kvaliteta voda

Uprava za vode, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Agencija za zaštitu životne sredine i Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju

kontinuirano

5. Nastaviti s implementacijom Master plana odvođenja otpadnih voda Crnogorskog primorja i Prijestonice Cetinje i Strateškog master plana za kanalizaciju i otpadne vode u centralnom i sjevernom regionu Crne Gore, posebno u dijelu izgradnje PPOV i sanacije postojeće kanalizacione infrastrukture

lokalne samouprave, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, DOO “Vodacom”, DOO “Procon”, lokalne samouprave

kontinuirano

6. Uspostaviti zakonom propisane zone sanitarne zaštite

lokalne samouprave kontinuirano

7. Implementirati HACCP u svim vodovodima opštinska vodovodna i kanalizaciona preduzeća

kontinuirano

8. Izvršiti delineaciju vodnih tijela u Crnoj Gori Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za vode

kontinuirano

9. Izraditi Planove upravljanja rječnim basenima/slivnim područjima

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za vode

2020. god.

10. Uspostavljanje Vodnog informacionog sistema

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za vode

2017.-2018. god.

15

11. Obezbjeđivanje podataka o kvalitetu voda kao i hidroloških podataka za vodotoke koji nijesu obuhvaćeni redovnim sistemom monitoringa

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju

kontinuirano

MORSKI EKOSISTEM

ZEMLJIŠTE

1. Izraditi Zakon koji će transponovati odredbe Okvirne Direktive o Morskoj strategiji


2015. god.

2. Definisanje vodnih tijela, kopnenih, tranzicionih (bočatnih) i obalnih voda

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja

kontinuirano

3. Sanirati kanal Port Milena Lokalna samouprava kontinuirano

4. Nastaviti s praćenjem morskog biodiverziteta i istim obuhvatiti sve grupe organizama

Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Institut za biologiju mora

kontinuirano

1. Izvršiti izmjene i dopune Pravilnika o maksimalno dozvoljenim koncentracijama zagađujućih supstanci u zavisnosti od namjene zemljišta, jer postojeći tretira samo poljoprivredna zemljišta (s dosta strogo određenim MDK), kako bi se dobila prava slika o kvalitetu zemljišta u Crnoj Gori


2014. god.

2.Obezbijediti zakonske propise, usklađene sa EU direktivama, kojim bi se jasno definisale sve vrste zemljišta (prije svega prema njihovoj namjeni) i regulisalo upravljanje istim. U skladu s tim, obezbijediti kvalitetniji monitoring zagađenja zemljišta kroz obezbjeđivanje zakonski definisanih koncentracija zagađujućih supstanci za svaku


kontinuirano

16

propisanu vrstu zemljišta.

UPRAVLJANJE OTPADOM

1. U cilju uklanjanja i sanacije neuređenih odlagališta potrebno je pored obezbjeđivanja finansijskih sredstava, pripremiti i odgovarajuću dokumentaciju, planove za odlagališta čija je procijenjena zapremina od 100 do 1000m3, a za odlagališta čija je zapremina veća od 1000m3

neophodno je uraditi projekte sanacije

lokalne samouprave kontinuirano

2. U skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom, u cilju organizovanja selektivnog sakupljanja otpada, lokalne samouprave treba da pripreme planove selektivnog sakupljanja otpada u okviru urbanih cjelina

lokalne samouprave 2015. godina

3. Smanjiti broj nelegalnih deponija i izgraditi odgovarajuća postrojenja za tretman komunalnog otpada u skladu sa EU standardima

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, lokalne samouprave, PROCON

2020. god.

4. Potrebno je da lokalne samouprave, koje to do sada nijesu uradile, pripreme lokalne planove upravljanja otpadom kojim bi planirane aktivnosti uskladile sa Državnim planom i definisale izvore finansiranja i dinamiku realizacije.

lokalne samouprave 2015.god.

5. Izgradnja što više reciklažnih dvorišta, kao i ograđenih „boksova“ u kojima bi građani odlagali kabasti otpad.

Lokalne samouprave kontinuirano

6. Organizovati javne kampanje u cilju oblikovanja javnog mnjenja i pripreme građanstva na ispunjenje zakonskih obaveza Crne Gore kad je u pitanju selektivno odvajanje otpada

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, lokalne samouprave

kontinuirano

7.Započeti realizaciju projekta „Upravljanje industrijskim otpadom i čišćenje“, u saradnji sa Svjetskom bankom u cilju sanacije i remedijacije identifikovane 4 crne ekološke tačke (Kombinat

Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo održivog razvoja i turizma,

2015

17

Aluminijuma Podgorica,Jadransko brodogradilište Bijela,Termo-elektrana Pljevlja i Rudnik „Šuplja stijena“ Pljevlja i rješavanja problema opasnog otpada na nacionalnom nivou

Ministarstvo finansija, Ministarstvo ekonomije

8. Uspostaviti sistem stroge kontrole odlaganja otpada u skladu s postojećom regulativom

lokalne samouprave, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

kontinuirano

9. S obzirom da je Crna Gora ratifikovala Stokholmsku konvenciju (o dugotrajnim-perzistentnim zagađujućim materijama POP-s) treba nastaviti sa realizacijom ovog monitoringa

Agencija za zaštitu životne sredine

kontinuirano

BIODIVERZITET

1. Sprovesti reviziju statusa zaštite Ratca sa Žutokrlicom (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Agencija za zaštitu životne sredine, JP Morsko dobro, Opština Bar

2015. god

2. Zaštititi od dalje sječe i antropogenog uticaja još uvijek očuvana područja pod makijom na Jazu (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za inspekcijske poslove, Opština Budva, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

kontinuirano

3. Onemogućiti krčenje kestenove šume u Kotorsko risanskom zalivu (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Agencija za zaštitu životne sredine, Opština Kotor, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

kontinuirano

4. Izraditi plan upravljanja za područje Tivatskih solila koji će omogućiti identifikaciju mjera

Agencija za zaštitu životne sredine, Opština

2015. god

18

adekvatne zaštite ovog područja(obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Tivat, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Uprava za inspekcijske poslove

5. Sprovoditi intenzivniju kontrolu ribarskih aktivnosti na Skadarskom jezeru i intenzivniju kontrolu restorana i pijaca, u vrijeme lovnih zabrana kako bi se putem tržišta uticalo na smanjenje krivolovnih aktivnosti.

Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja

kontinuirano

6. Uraditi sanaciju deponija na rijeci Cijevni i time unaprijediti estetsku vrijednost predjela

Glavni grad, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

kontinuirano

7. Organizovati sistem zaštite od požara na teritoriji Crne Gore, naročito tokom ljetnjih mjeseci

Ministarstvo unutrašnjih poslova

kontinuirano

8. Vršiti nadzor nad sprovođenjem aktivnosti iz Godišnjeg programa upravljanja NP „Durmitor“, a tiču se valorizacije ovog nacionalnog parka

Opština Žabljak, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima, NP “Durmitor”, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Lokalna turistička organizacija

kontinuirano

9. Intenzivnije sprovoditi akcije i inspekcijske kontrole usmjerene ka krivolovcima na području Durmitora (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, NP “Durmitor”

kontinuirano

10. Izraditi plan valorizacije rijeke Ćehotina koja ima izuzetan potencijal za sportski ribolov (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne

Opština Pljevlja, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog

2015.

19

sredine za 2011.godinu) razvoja

11. Finalizovati studiju zaštite Regionalnog parka Komovi i uspostaviti funkcionalnu upravljačku strukturu (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Glavni grad, Opština Kolašin, Opština Andrijevica

2014.-2015.

12. Spriječiti eksploataciju šljunka iz rijeke Grnčar (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju životne sredine za 2011.godinu)

Uprava za inspekcijske poslove

kontinuirano

13.Uspostaviti integralni informacioni sistem životne sredine

Agencija za zaštitu životne sredine

2016.god.

14. Povećati izdvajanje sredstava za potrebe realizacije Programa monitoringa stanja biodiverziteta u Crnoj Gori

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo finansija

kontinuirano

15. Pripremiti Uredbu o uspostavljanju ekološke mreže


2015. god.

16.Ojačati kapacitete inspekcijskih službi i čuvarskih službi kako u pogledu tehničke opremljenosti tako i u pogledu kadrovskih kapaciteta.

Uprava za inspekcijske poslove, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima

kontinuirano

17.Povećati % nacionalno zaštićenih prirodnih dobara sa 9,047% na 10% teritorije.

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, lokalne samouprave

2015. god.

20

18.Proglasiti prvo zaštićeno područje u moru,te nakon toga zaštititi najmanje 10% obalnog područja

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, lokalne samouprave, Agencija za zaštitu životne sredine

2015.-2016 god.-kontinuirano

19.Utvrditi metodologije za procjenu brojnosti populacija divljači angažovanjem stručnih organizacija i pojedinaca iz odgovarajućih stručnih oblasti (ornitolog, mamolog i dr)

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, stručne organizacije

kontinuirano

20.Formirati banke gena biljnih i životinjskih vrsta koje su rijetke, zaštićene i kojima prijeti izumiranje.

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Biotehnički institut

kontinuirano

21. Obezbijediti sredstva za izradu Crvenih lista i knjiga

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo finansija

2017. god.

22. Izgraditi neophodnu infrastrukturu za adekvatnu zaštitu biodiverziteta koja se odnosi na izgradnju zoo vrta i azila po standardima i uslovima koji će na adekvatan način riješiti problem nelegalnih i neuslovnih privatnih zoo vrtova, kao i zbrinjavanja oduzetih životinja

Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja

kontinuirano

23. Zaustaviti devastaciju prirodnih staništa i vrsta u području Velike plaže i njenog zaleđa

Opština Ulcinj, UIP kontinuirano

24. Eliminisati divlje deponije i trajno riješiti problem odlaganja otpada u području Velike plaže i njenog zaleđa.

Opština Ulcinj kontinuirano

25. Regulisati i u najvećoj mjeri smanjiti lovni pritisak u području Velike plaže i njenog zaleđa kroz evidentiranje registrovanih lovaca i sankcionisanje

Opština Ulcinj, Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo

kontinuirano

21

krivolova i prodaje u skladu s mjerama navedenim u relevantnim konvencijama (CITES, AEWA, Direktiva o pticama, Bonska konvencija o migratornim vrstama), kao i domaćem zakonodavstvu

poljoprivrede i ruralnog razvoja, lovačka društva

26. S obzirom na stepen degradacije Male plaže i nemogućnost restauracije, razmotriti prijedlog skidanja statusa zaštite

Opština Ulcinj, Agencija za zaštitu životne sredine

2014. god.

27. Uspostavljanje lovne šeme i konsultacija s odgovornim lovačkim društvom u cilju kontrole i očuvanja ptičjeg fonda na Krnovu

Lokalna samouprava, Uprava za inspekcijske poslove,Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, lovačka društva

kontinuirano

28. Umanjiti proces dalje eutrofikacije Skadarskog jezera

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima, Opština Bar, Prijestonica Cetinje, Agencija za zaštitu životne sredine

kontinuirano

29. Izraditi plan gazdovanja, upravljanja i zaštite ribljeg fonda za Skadarsko jezero kroz izradu Ribarske osnove

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima

kontinuirano

30. Uspostavljanje održivog modela eksploatacije šumskog bogatstva na Ljubišnji kroz striktno

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog

kontinuirano

22

pridržavanje koncesionih ugovora i intenzivniju kontrolu sječe šuma. Buduće koncesije dozvoliti samo pod uslovima održivog korišćenja šumskog fonda, tako da se može uspješno oporaviti i obnoviti od sječe.

razvoja, Uprava za šume, Uprava za inspekcijske poslove

31. Sprječavanje nekontrolisanog lova i intenzivnija kontrola na Ljubišnji

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za inspekcijske poslove

kontinuirano

32. Unaprijediti zakonski okvir za zaštitu biodiverziteta i uskladiti kategorizaciju zaštićenih područja na nacionalnom nivou s IUCN kategorizacijom.


2014-2015. god.

33. Unaprijediti sistem upravljanja zaštićenim područjima kroz određivanje upravljača za sva zaštićena područja po svim kategorijama zaštite i kroz izradu planova upravljanja za sva zaštićena područja

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima, JP Morsko dobro, lokalne samouprave

kontinuirano

34. Nastaviti istraživanja flore i faune Crne Gore, u skladu sa metodologijom i praksom koja se primjenjuje u EU

Agencja za zaštitu životne sredine, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja

kontinuirano

35.Izraditi vegetacijske karte staništa Agencja za zaštitu životne sredine, Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim

kontinuirano

23

parkovima, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja,Uprava za šume

36.Kanjon rijeke Morače: Zaustaviti devastaciju prirodnih staništa, Strogo sankcionisati ribolov nedozvoljenim

sredstvima Spriječiti nelegalno sakupljanje jedinki u

komercijalne i kolekcionarske svrhe

Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja

kontinuirano

37.Kanjon rijeke Komarnice: Neophodno je zabraniti neadekvatnu i

nekontrolisanu sječu šume na ovom prostoru kao i eksploataciju šumskih plodova.

Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za šume

kontinuirano

38.Kanjon rijeke Mrtvice: Adekvatna zaštita termofilnih listopadnih

šuma Izrada plana upravljanja za indikatorske vrste

gljiva Zabrana sakupljanja vrste glijve Amanita

caesarea Zaštita vrste gljive Chroogomphus helveticus

nacionalnom legislativom Adekvatna zaštita šuma

Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za šume, Agencija za zaštitu životne sredine

kontinuirano

39.Pritoke rijeke Lim: Svi radovi na eksploataciji šljunka i pijeska se moraju izvoditi tako da ne izazivaju značajne izmjene morfoloških karakteristika korita Lima i pritoka, u potpunosti zabraniti svako ugrožavanje

Uprava za inspekcijske poslove, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja,,Ministarstvo održivog razvoja i turizma, lokalna samouprava

kontinuirano

24

stabilnosti korita rijeke. Transport i eksploatacija riječnog nanosa iz korita rijeke Lim moraju biti vršeni tako da se onemogući bilo kakav negativan uticaj na kvalitet i ostale karakteristike rječne vode, što se može negativno odraziti na grupe vodenih organizama. Uraditi sanaciju deponija i poboljšati estetsku vrijednost predjela. Sprovesti mjere unaprjeđenja kao što su poribljavanje, zaštita od posledica erozionih voda i izrada salmonidnih objekata i uzgajališta. Predlaže se uvođenje zabrane ulova u svim devastiranim staništima u trajanju od najmanje jedne ili više godina za: lipljena (Thymallus thymallus), blatnjaču (Salmo labrax), mladicu (Hucho hucho) i štuku (Esox lucius). Kako je rak kamenjar zaštićena vrsta u Evropi predlaže se stavljane na listu zaštićenih vrsta u Crnoj Gori. Kad su u pitanju vodozemci i gmizavci neophodno je sprovesti zaštitu staništa, spriječiti nedozvoljeno sakupljanje, spriječiti odlaganje otpada uz korita rijeka. Spriječiti nesavjesno eksploatisanje šumskog ekosistema.

Murinska rijeka Adekvatna zaštita vlažnih staništa sa vrstama Alnus spp. i zaštita indikatorske vrste gljiva na nacionalnom nivou

40.Skadarsko jezero: Napraviti Planove upravljanja sa Akcionim planovima (AP) za svaku pojedinačnu biljnu vrstu i habitat koje su bile predložene za praćenje –

Javno preduzeće za upravljanje nacionalnim parkovima, Agencija za zaštitu životne sredine,

kontinuirano

25

monitoring. Vrstu Caldesia parnassifolia uključiti na listu nacionalno zaštićenih vrsta. Planskim i programskim dokumentima potrebno je planirati kontinuirano praćenje lovora i lovorovih zajednica, kako na ostrvima, tako na svim područjima gdje se lovor javlja. U cilju zaštite lovorovih šuma, unaprijediti fizičku zaštitu ostrva čestim kontrolama ostrva, a posebno ostrva obraslim lovorovom šumom. Predlaže se za vrstu Salmo farioides stroga zabrana svih komercijalnih aktivnosti i ilegalnog ribarstva pogotovo na Rijeci Crnojevića (Obodska rijeka i Orahovštica). Sportski ribolov se može dozvoliti u određenoj mjeri. Za vrstu Salmo marmoratus neophodno je sprovesti strogu kontrolu ilegalnog ribolova u periodu proljećnog mriješćenja. Kontrola eutrofikacije i rješavanje pitanja otpadnih voda. Unapređenje i nastavak monitoring aktivnosti za vrste gmizavaca i vodozemaca. Redovno godišnje održavanje postavljenih platformi za gniježđenje pelikana, koji su posebno osjetljivi na fluktuacije nivoa vode jezera. Označavanje rezervata (vidljivim) plutajućim bovama koje označavanju blizinu kolonije i zonu zabrane ulaska takođe treba uzeti u obzir. Izrada monitoringa protokola za istraživanje pelikana. Donijeti Odluku o unošenju u privredne i sportske ribolovne dozvole zabrane bacanja mreža i bubnjeva ispod mostova, u blizini kanala i na ušćima pritoka gdje je uočena vidra.

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za inspekcijske poslove

26

Zakonom o divljači i lovstvu trajno zabraniti i lov vidre. Postaviti saobraćajni znak na kome se vozači obaještavaju da prolaze kroz područje na kome boravi vidra i da su u obavezi da prilagode vožnju odnosno smanje brzinu. 41.Preduzeti mjere u cilju podizanja svijesti službenika carinskih službi na svim graničnim prelazima o odredbama CITES konvencije, kao i o biljnim i životinjskim vrstama koje su obuhvaćene ovom Konvencijom kako bi se spriječilo krijumčarenje zaštićenih vrsta

Uprava carina, Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

kontinuirano

BUKA U ŽIVOTNOJ SREDINI

1. Uključiti mjere zaštite od buke u fazu projektovanja građevinskih objekata, ugradnje akustične izolacije u stambenim objektima, postavljanje objekata tipa magacina, garaža i slično, između izvora i primaoca buke, izgradnja vertikalnih zaštitnih zidova duž saobraćajnica, horitkulturnim uređenjem pojasa duž saobraćajnica.

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Lokalna samouprava, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva

kontinuirano

2. Kontrola nivoa buke koju emituju vozila i modernizacija javnog gradskog prevoza

Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, lokalne samouprave

kontinuirano

3. Donošenje zakonske regulative koja će regulisati nivo buke iz sistema izduvnih gasova motora s unutrašnjim sagorijevanjem

Ministarstvo saobraćaja i pomorstva

2015. god.

4. Postavljanje kružnih tokova. Na raskrsnicama gdje je to moguće, postaviti vremenske semafore i obezbijediti poštovanje gašenja motora za vrijeme čekanja na semaforu. Na svim raskrsnicama gdje je

Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva

kontinuirano

27

to moguće uvesti „zeleni talas“.

RADIOAKTIVNOST U

ŽIVOTNOJ SREDINI

1. Uspostaviti mrežu od ukupno barem 5 mjernih stanica koje vrše on-line monitoring jačine apsorbovane doze γ zračenja u vazduhu, a koje bi pravilnim međusobnim rasporedom „pokrile“ cijelu teritoriju Crne Gore.

Centar za ekotoksikološka ispitivanja, Agencija za zaštitu životne sredine, Ministarstvo održivog razvoja i turizma

2018.

2. Nabavka barem jedne rezervne pumpe koja vrši uzorkovanje vazduha

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine, Centar za ekotoksikološka ispitivanja

2016. god.

3. Instalacija više kolektora koji uzorkuju padavine (pogotovo u regionima sa obilnim padavinama)

Centar za ekotoksikološka ispitivanja

2017. god.

4. Predlaže se remedijacija u školama:-Muzička škola „Andre Navara“, Podgorica-O.Š. „Vlado Milić“, Donja Gorica-O.Š „18. Novembar“ na Bioču;- O.Š. „Savo Kažić“ na Barutani;-O.Š „Mahmut Lekić“ u Tuzima – Milješ

Ministarstvo prosvjete 2015.

5. Predlaže se da se stanarima individualnih zgrada u kojima je uočeno prekoračenje nivoa za stare stambene objekte daju instrukcije kako mogu da utiču na smanjenje koncentracije gasa radona u njihovim prostorijama

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine, Centar za ekotoksikološka ispitivanja

kontinuirano

6. Završti realizaciju Programa izrade radonske mape Crne Gore

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu

31.decembar 2016 (IAEA tehnička

28

životne sredine, Centar za ekotoksikološka ispitivanja

pomoć 2014-2015 kroz projekat “Mapiranje radona u Crnoj Gori i unapređenje nacionalnog sistema zaštite od radona“)

7. Povećati broj i vrstu uzoraka građevinskog materijala na kojem se vrše mjerenja koncentracije radionuklida

Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine

2014. god- dodatna aktivnost u Programu ispitivanja sadržaja radioaktivnosti u ž. sredini

8. Povećanje broja uzoraka hrane nad kojima se vrši analiza zračenja po stanovniku unijeta ingestijom



9. Povećanje broja i vrste uzoraka stočne hrane na kojima se vrši analiza


2014. god- dodatna aktivnost u Programu ispitivanja sadržaja

29

radioaktivnosti u ž. sredini

10. Shodno Odluci o sistematskom ispitivanju sadržaja radionuklida u životnoj sredini („Sl. list SRJ“, br. 45/97) treba vršiti specifična mjerenja 90Sr u vazduhu, čvrstim i tečnim padavinama, rijekama, jezerima i moru, zemljištu, hrani i vodi za piće



30

5.prijedlog.prijedlog mjera za smanjenje negativnog uticaja na Životnu sredinu s akcionim planom...

Documents