дзеяслоў
TRANSCRIPT
Калі ў інфінітыве дзеяслоў закончанага трывання канчаецца на -іць з папярэднісм галосным, то ў форме незакончанага трывання перад суфіксам -ва- пішацца й:
засвоіць – засвойваць, супакоіць – супакойваць
У прыставачных дзеясловах незакончанага трывання, калі націск падае на склад перадсуфіксам -ва-, пішацца (аднаўляецца) у гэтым складзе о:
адпрошвацца (просьба, адкройваць (кроіць)
Галосныя э, о пішуцца:пасля зацвярдзелых зычных пад націскам:
беражэш, беражом, бяром
Правапіс канчаткаў дзеясловаў
Правапіс канчаткаў дзеясловаў I спражэння залежыць ад іх асновы і месца націску
Галосная а пішацца:пасля зацвярдзелых зычных не пад націскам:
пішаш, кажаш, пішам, кажам
Галосная ё пішацца:пасля мяккіх зычных і пасля галосных пад націскам:
вядзём, нясём
Галосная е пішацца:пасля мяккіх зычных і пасля галосных не пад націскам:
едзем, ведаем
Галосная я пішацца:у 2-й асобе множнага ліку ў першым складзе перад націскам:
ведзяце, несяце
Правапіс канчаткаў дзеясловаў II спражэння залежыць ад асновы дзеяслова
Галосная ы пішацца:пасля зацвярдзелых зычных:
трывожыш, трывожым, трывожыце
Галосная і пішацца:пасля мяккіх зычных і пасля галосных:
ляціш, ляцім, леціце
Спражэнні дзеясловаў
Адзіночны лік
Асоба I спражэнне Канчаткі II спражэнне Канчаткі
1-яЯ
жыву, бяру, магу, пяю
-у (-ю) прашу, мару, салю -у, (-ю)
2-яТы
жывеш, бярэш, можаш, пяеш -еш (-эш, -аш) просіш, марыш, соліш
-іш (-ыш)
3-яЁн (яна, яно)
жыве, бярэ, можа
-е (-э) просіць, марыць, соліць
-іць (-ыць)
Дзеясловы II спражэння маюць канчаткі:-у (-ю), -іш (-ыш), -іць (-ыць), -ім (-ым), -іце (-ыце), -аць (-яць)
Дзеясловы I спражэння маюць канчаткі:-у (-ю), -еш (-эш,-аш), -е (-э, -а), -ём (-ем, -ом, -ам), -ец (-яце, -аце), -уць (-юць)
Спражэнні дзеясловаў
Множны лік
Асоба I спражэнне Канчаткі II спражэнне Канчаткі
1-яМы
жывём, бяром, можам, пяём -ём (-ем,-ом, -ам)
просім, марым, солім -ім (-ым)
2-яВы
жывяце, бераце, можаце, пеяце -еце (-яце, -аце) просіце, марыце, соліце
-іце (-ыце)
3-яЯны
жывуць, бяруць, могуць, пяюць -уць (-юць) просяць, мараць, соляць
-аць (-яць)
Дзеясловы II спражэння маюць канчаткі:-у (-ю), -іш (-ыш), -іць (-ыць), -ім (-ым), -іце (-ыце), -аць (-яць)
Дзеясловы I спражэння маюць канчаткі:-у (-ю), -еш (-эш,-аш), -е (-э, -а), -ём (-ем, -ом, -ам), -ец (-яце, -аце), -уць (-юць)
Правапіс не, ні з дзеясловамі