การสอบสวนการระบาดของอหิวาตกโรค...
DESCRIPTION
การสอบสวนการระบาดของอหิวาตกโรค ในชุมชนพม่าต.โคกขาม อ.เมือง จ.สมุทรสาคร เดือน ต.ค - ธ.ค. 2553. ธีรยุทธ์ คงทองสังข์ 1 จักรรัฐ พิทยาวงศ์อานนท์ 1 พจมาน ศิริอารยาภรณ์ 1 ชุลีพร จิระพงษา 1 พงศ์ธร ชาติพิทักษ์ 2 ชลิต เข็มมาลัย 2 วารุณี เสี่ยงบุญ 3 ชุติกาญจน์ บรรเลงจิต 4 และคณะ. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1
การสอบสวนการระบาดของอหวาตกโรคในชมชนพมาต.โคกขาม อ.เมอง
จ.สมทรสาคร เดอน ต.ค-ธ.ค.2553
ธรยทธ คงทองสงข1 จกรรฐ พทยาวงศอานนท1 พจมาน ศรอารยาภรณ1 ชลพร จระพงษา1 พงศธร
ชาตพทกษ2 ชลต เขมมาลย2 วารณ เสยงบญ3 ชตกาญจน บรรเลงจต4 และคณะ
1โครงการฝกอบรมแพทยประจำาบานเวชศาสตรปองกน แขนงระบาดวทยา สำานกระบาดวทยา กระทรวงสาธารณสข2สำานกงานปองกนควบคมโรคท 4 ราชบร3สำานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร4โรงพยาบาลสมทรสาคร
2
ขอมลทวไปเกยวกบอหวาตกโรค• เปนโรคตดเชอระบบทางเดนอาหารจากเชอแบคทเรย
Vibrio cholerae• การตดตอ โดยการกนอาหารหรอนำาทมเชอทมชวตปนอย • ระยะฟกตวของโรค ตงแต 2-3 ชวโมง ถง 5 วน (เฉลย 2-3
วน)• อาการและอาการแสดง มถายเปนนำาจำานวนมาก เกดขนอยาง
เฉยบพลนรวมกบมอาการและอาการแสดงของการขาดนำาอยางรวดเรว อาจมคลนไส อาเจยนรวมดวย
• แหลงทมโอกาสระบาดของโรค ในพนททมอหวาตกโรคชกชม และมประชากรแออด โดยทการจดการสขาภบาลไมเพยงพอ
3
ความเปนมา• สำานกระบาดวทยาไดรบรายงานจากสำานกงานสาธารณสข
จงหวดสมทรสาครวามผปวยอหวาตกโรคเปนพมา 1 รายและไทย 1 รายจากอาคารเดยวกนใน ต.โคกขาม อ.เมอง จ.สมทรสาคร
• สำานกระบาดวทยารวมกบสำานกงานปองกนควบคมโรคท 4 ราชบร สำานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร และทม SRRT โรงพยาบาลสมทรสาครไดดำาเนนการสอบสวนโรคในวนท 2 พฤศจกายน -7 ธนวาคม 2553
• โดยมวตถประสงคเพออธบายลกษณะทางระบาดวทยาของการเกดโรค หาสาเหตของการระบาดและปองกนควบคมโรค
4
วธการศกษา (1)• การศกษาระบาดวทยาเชงพรรณนา
• การคนหาผปวยเพมเตม: ผปวยในชมชน โรงงาน โรงเรยน
นยามผปวย• ผปวยอหวาตกโรค ไดแก ผทอาศยในจงหวด
สมทรสาครมอาการถายเหลวหรอถายเปนนำาในชวงวนท 21 ตลาคมถงวนท 7 ธนวาคม 2553 และผลการเพาะพบเชอ Vibrio cholerae
• พาหะไดแก ผทอาศยในจงหวดสมทรสาครมผลการเพาะเชอพบ Vibrio cholerae แตไมมอาการระบบทางเดนอาหาร
5
วธการศกษา (2)• การศกษาทางหองปฏบตการ– การสงตรวจ RSC จากผปวยทสงสย
อหวาตกโรค» สงเพาะเชอเพอหา V. cholerae และ
ทดสอบการตอบสนองตอยาทหองปฏบตการโรงพยาบาลสมทรสาคร
» ตรวจหาเชออหวาตกโรคในสงแวดลอม อาหารทสงสยโดยวธ Loop-mediated Isothermal Amplication (LAMP method) ทหองปฏบตการโรงพยาบาลสมทรสาคร
–ตรวจหาความเหมอนกนของเชออหวาตกโรคในแตละแหลงดวยวธ Pulse Field Gel Electrophoresis method (PFGE)โดยสงตรวจทสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย
6
วธการศกษา (3)• การศกษาสภาพแวดลอม• ชมชน อพารทเมนทและบานของผปวย– แหลงนำาทใชในการอปโภคและบรโภค– หองนำา หองสวม– ระบบการจดการของเสย– ระดบปรมาณคลอรนทเหลอปลายทอ
• ตลาดและอาหารทสงสย: การจดการเรองขยะ หองนำา หองสวม ระบบนำาดมนำาใชในตลาด อนามยสงแวดลอม
• โรงงาน: การคดกรองผปวยและผสงสย ผลตภณทและสนคาทอาจปนเปอน ระบบการจดการของเสย การตรวจระดบคลอรนทเหลอปลายทอ
7
ผลการศกษา
8
กราฟแสดงจำานวนผปวยอหวาตกโรคของจงหวดสมทรสาครในป
พ.ศ. 2553 เปรยบเทยบกบคามธยฐาน 5 ปยอนหลง (2547-2552)
จำานวนผปวย(คน)
แหลงทมา: ระบบรายงาน 506
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec05
101520253035404550
5 year median 2010
เดอนทเรมปวย
2553คามธยฐาน 5 ปยอนหลง
ม.ค.
ก.พ.
ม.ค.
เม.ย.
พ.ค..
ม.ย.
ก.ค.
ส.ค. ก.ย.
ต.ค.
พ.ย.
ธ.ค..
การระบาดของอหวาตกโรคต.โคกขาม
ผปวยตดเชอทงหมด 129 ราย•ผปวยมอาการ 107 ราย• มาโรงพยาบาล 25 ราย• คนหาในชมชน 82 ราย• ผเสยชวต 0
ราย•พาหะ 22 ราย
•ทงหมด 10 หมบาน มประชากร 16,526 คน•แรงงานตางดาวประมาณ 6,000 คน•สวนใหญผปวยอยในหมท 4
9
ต.โคกขาม
หมท 4 ต.โคกขาม
ตลาคม.พฤษจกายน
InabaOgawa
41
ลงโอ
แผนทแสดงจำานวนผปวยในแตละชวง
ธนวาคม
10
อพารทเมนท-P
อพารทเมนท-J 1และ 2
แหลงทเปนสาเหตของการตดเชอ
• แบบผสม– แหลงโรครวม: อพารทเมนท-P– การปนเปอนจากอาหารและนำา : อพารทเมนท-J และอ
พารทเมนทอนๆโดยมสขนสยสวนบคคลทไมดในการรบประทานอาหาร การสขาภบาลไมด
11
วนทเรมปวย
จำานวนผปวย(คน)
0
2
4
6
8
10
12
14
Mansion-P Mansion-J Otherอพารทเมนท-P
อพารทเมนท-J
อพารทเมนทอนๆ
ขอมลผตดเชอทงหมดในต.โคกขาม อ.เมอง
จ. สมทรสาคร (N=129)ลกษณะ จำานวนผปวย (%)
มอาการ• ผปวยทมาโรงพยาบาล - ผปวยใน - ผปวยนอก• ผปวยทคนหาในชมชนพาหะ
107 (83%)25 101582
22 (17%)
เชอชาต• ไทย• พมา
23 (18%)106 (82%)
ซโรไทป• Inaba• Ogawa• ไมระบ
125 (97%) 2 (1.5%
2 (1.5%)
12
•Male: Female 1.17:1•Median age 25 years•ชาย: หญง 1.17:1•อายเฉลย 25 ป (1 เดอน-66 ป)
410410 412 414 416 418 420 422
407 409 411 413 415 417 419 421
394 396 398 400 402 404 406
393 395 397 399 401 403 405 407
380 382 384 386 388 390 392
378 379 381 383 385 387 389 391
364 366 368 370 372 374 376
365 367 369 371 373 375 377
1st Floor
2nd Floor
3rd Floor
4th Floor
ผปวยไปโรงพยาบาลผปวยคนหาเพมเตมในชมชน
พาหะ
แผนทแสดงจำานวนผปวยตามวนทเรมปวย
ในอพารทเมนท P ตงแต 25 ต.ค-4 พ.ย. 2553 (N=49)
การระบาดในระลอกแรกอพารทเมนท-P
•เปนตก 4 ชนม 59 หอง มผอาศยจำานวน 221 คน•สวนใหญเปนชาวพมา 90 %•มระบบสขาภบาลและการกำาจดขยะไมด
ระบบนำาใชและการปนเปอนเชออหวาตกโรค
ในอพารทเมนท-P
ถงเกบนำาใตอาคาร
ถงเกบนำาบนดาดฟา
เครองสบนำา
ทกหองในอพารทเมนท
ทอนำามาจากแหลงนำาขางนอก
การกระจาย
14ชน 1 ของอาคาร
นอกอาคาร
ในอาคาร
ถงเกบนำาใตอาคารมการ
แตกราว บอเกรอะเตมและมการรว
ออกมา
การดำาเนนการปองกนและควบคมโรค
ทอพารทเมนท-P
ธนวาคม
ตลาคม พฤศจกายน
23/10/2
010
25/10/2
010
27/10/2
010
29/10/2010
31/10/2
010
2/11/2
010
4/11/2
010
6/11/2
010
8/11/2
010
10/11/2010
12/11/2
010
14/11/2
010
16/11/2
010
18/11/2010
20/11/2
010
22/11/2
010
24/11/2
010
26/11/2
010
28/11/2010
30/11/2
010
2/12/2
010
4/12/2
010
6/12/2
010
8/12/2
010
10/12/2010
12/12/2
010
14/12/2
0100
2
4
6
8
10
12
14การจดตง War room ในระดบอำาเภอ
การคดกรองผปวยทองเสย
สำานกระบาดวทยารวมการควบคมโรค
การรกษาผปวยทงหมดในอาคาร
มการซอมแซมบอเกรอะทแตก
กอนดำาเนนการ หลงดำาเนนการ
การเกดระบาดในระลอกสอง• การปนเปอนจากอาหารและนำา : อพารทเมนท-J และอ
พารทเมนทอนๆ
16
ระลอกแรก ระลอกสอง
0
2
4
6
8
10
12
14
Mansion-P Mansion-J Otherอพารทเมนท-Pอพารทเมนทอนๆ
อพารทเมนท-J
11
41072 71 70 69 67 66 65
56 55 54 53 52 51 40 49
48 47 46 45 42 41 40
39 38 37 36 35 34 33 32
31 30 29 28 26 25 24
23 22 21 20 19 18 17
16 15 14 13 11 10 9
8 7 6 5 3 2 1
แผนทแสดงผตดเชอใน
อพารทเมนท-J1 และ J2
41064 63 62 61 59 58 57
4
12
27
4344
60
68
14 13 12 11 10 9 8
7 6 5 4 2 13
26 25 24 23 22 21
20 19 18 16 1517
1st floor
3rd floor
2nd floor 2nd floor
1st floor
Apartment-J 1
Apartment-J 2
1-15 พ. ย.16-30 พ.ย.
พาหะ
ปจจยเสยง
18
การทำาอาหารและรบประทานอาหารดวยมอเปลา ถงขยะลนเปนแหลงเชอโรค
เดกทองเสยถายอจจาระเรยวราดไมมบอเกรอะเกบของเสยมหองสอมไมเพยงพอและใชการไมได
ไมมทอระบายนำาเสยและทเกบ
การปองกนและควบคมโรคในระลอกสอง
ธ.ค.
ต.ค. พ.ย.
23/10/2
010
25/10/2
010
27/10/2
010
29/10/2010
31/10/2
010
2/11/2
010
4/11/2
010
6/11/2
010
8/11/2
010
10/11/2010
12/11/2
010
14/11/2
010
16/11/2
010
18/11/2010
20/11/2
010
22/11/2
010
24/11/2
010
26/11/2
010
28/11/2010
30/11/2
010
2/12/2
010
4/12/2
010
6/12/2
010
8/12/2
010
10/12/2010
12/12/2
010
14/12/2
0100
2
4
6
8
10
12
14
ตงระบบการจายคลอรนในนำาประปาทกแหงปด war room
Super Big cleaning day
Big cleaning และใหสขศกษา
การตง war roomในระดบจงหวดประชม 3 days/week โดยรองผวาเปนประธาน
กจกรรมทดำาเนนการ
20
การแจกนำายาลางหองนำาเพอฆาเชอโรค การใหสขศกษาแกผอาศยในชมชน
Big Cleaning day การราดนำายาเพอทำาลายเชอ
21
การศกษาทางหองปฏบตการ
กราฟแสดงการตอบสนองตอยาทรกษาของเชออหวาตกโรคใน
จงหวดสมทรสาคร Ogawa Inaba
22
% %
Ampicillin
e
Bactrim
Tetracyc
line
Doxycycl
ine
Norfloxacin
Ciprofloxacin
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Ampicilline Bactrim Tetracycline Doxycycline NorfloxacinCiprofloxacin0
20
40
60
80
100
ตารางแสดงผลการตรวจทางหองปฏบตการของ
สงตรวจทพบเชอตางๆ (N=589)
23
Specimens Total Vibrio cholerae
Other organisms
Utensils 90 7 (8%) 2 (2%)
Using Water 247 17 (7%) 19 (8%)
Drinking Water 129 3 (2%) 5 (4%)
Food 117 0 (0%) 5 (4%)
Total 589 27 (4.5%) 31 (5.2%)
การตรวจความเหมอนกนของเชอดวยวธ
Pulse Field Gel Electrophoresis (PFGE)• ผปวย VC Inaba จำานวน 4 ราย – ผปวยทงหมด 4 ราย มลกษณะเชอทางยนทมความเหมอนกน 99.99% ซงเปนลกษณะทพบทขอนแกน สราษฏธาน และนครราชสมาในพ.ศ. 2553
24
No. แหลงตวอยาง
790 พมาทอาศยอยตำาบลทาจน
792 พมาทอาศยใกลกบอพารเมน -J
793 พมาทอาศยในอพารทเมนท -P
797 คนไทยในอพารทเมนท -P
อภปรายผลและสรปผล• เกดการระบาดของอหวาตกโรคในจงหวด
สมทรสาครซงสาเหตมาจากหลายปจจยเชอทพบไดแก V. cholerae Inaba และ V. cholerae Ogawa
• การระบาดเกดในตำาบลโคกขามในชวงแรกเกดจากแหลงโรครวมซงมการปนเป อนของถงเกบนำาใตอาคารจากบอเกรอะทแตกใน
อพารทเมนท-P• ลกษณะของการมถงเกบนำาใตอาคารแลวมการสบ
นำาไปตามหองตางๆเปนสาเหตททำาใหเกดการระบาดของโรคทมขนาดใหญ เมอเกดการปนเป อนเชอโรคในถงเกบนำา
25
อภปรายผลและสรปผล• การปองกนและควบคมโรคทไมเพยงพอในระลอก
แรกทำาใหเกดการกระจายไปยงอาคารอนทอยใกลเคยงซงลกษณะการตดตอจะเปนแบบคนสคนในระลอกสอง โดยเฉพาะแรงงานตางดาวพมา
• การมสขนสยทไมดเชน การรบประทานอาหารโดยมอเปลา รบประทานอาหารทไมอน และสขาภบาลทไมดเชน การไมมบอเกรอะ หองสวมไมเพยงพอและการไมสามารถควบคมแรงงานตางดาวทผดกฎหมายไดเปนสงททำาใหการระบาดควบคมไดยาก
26
อภปรายผลและสรปผล• ปจจยททำาใหการปองกนควบคมโรคสำาเรจ–การประชม war roomในระดบจงหวดทม
ความตอเนองและสมำาเสมอโดยมรองผวาราชการจงหวดเปนประธาน–การรวมมอกนของทกภาคสวนในการปองกน
และควบคมโรค–การปองกนควบคมโรคทเปนแบบบรณาการทง
ในสวนของผปวยและชมชน–การไดรบสนบสนนจากผบรหารในเรอง งบ
ประมาณ การขนสง เวชภณฑตางๆ 27
ขอจำากดในการควบคมและปองกนโรค
• ผปวยสวนใหญเปนพมาทำาใหมความลำาบากในการสอสารและบางสวนเปนแรงงานผดกฎหมายการปองกนและควบคมโรคทำาไดยาก
• การออกแบบอพารทเมนททไมดเชนการไมมบอเกรอะหรอระบบการกำาจดนำาเสยทดกอใหเกดปญหาและยากแกการแกไข
• การไมรายงานอหวาตกโรคระบาดในพนทแตรายงานเปนอจจาระรวงอยางแรงทำาใหการปองกนและควบคมโรคไมไดผลเทาทควร
• การรายงานผปวยอหวาตกโรคทตอเนองทำาใหเกดการเรยนรในเรองการสอบสวนและควบคมปองกนโรคแตทม SRRT ในระดบพนทยงมประสบการณไมเพยงพอในการสอบสวนและการควบคมปองกนโรค
28
ขอเสนอแนะ• ควรมการรายงานผปวยอหวาตกโรคทตรงและถก
ตองตามจรง• ควรมระบบการตรวจจบการระบาดในชวงแรกของ
การระบาดเชน การประเมนจากสถานการณทองเสยในพนท การสมตรวจทำา RSC ในผปวยทสงสยอหวาตกโรคในกรณทมการระบาดในพนทใกลเคยง
• มการอบรมทม SRRT เกยวกบการสอบสวนและปองกนควบคมโรคอยางตอเนองและสมำาเสมอ
• มกฎหมายการควบคมเรองอนามยสงแวดลอม อาคารกอสรางทเขมงวดโดยเฉพาะพนททมชาวตางดาวอาศยอยจำานวนมาก
29
กตตกรรมประกาศ• สำานกงานปองกนควบคมโรคท 4 ราชบร• ศนยอนามยท 4 ราชบร• สำานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร• สำานกงานสาธารณสขอำาเภอเมอง จ.สมทรสาคร• โรงพยาบาลสมทรสาคร• ศนยวทยาศาสตรการแพทย จ.สมทรสงคราม• สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรม
วทยาศาสตรการแพทย • กรมอนามย• กรมควบคมโรค 30
31
ขอบคณครบ
ตารางแสดงจำานวนสงสงตรวจทพบเชอตางๆ (N=589)
32
สงสงตรวจ ทงหมด พบเชอ VC
พบเชออนๆ
อปกรณเครองใช
90 7(8%) 2(2%)
นำาใช 247 17(7%) 19(8%)
นำาดม 129 3(2%) 5(4%)
อาหาร 117 0(0%) 5(4%)
รวม 589 27(5%) 31(5%)
ขอมลผตดเชอทงหมดในต.โคกขาม (N=129)
ลกษณะจำานวนผตดเชอใน
ระลอกแรกอพารทเมนท-P
(N=49)
จำานวนผตดเชอในระลอกทสอง
อพารทเมนทอนๆ (N=80)
มอาการ• มาโรงพยาบาล - IPD - OPD - Death• คนหาในชมชนพาหะ
44 (90%)2 200
42 5 (10%)
63 (79%)23815040
17 (21%)
เชอชาต• ไทย• พมา
1 (2%)48 (98%)
17 (21%)46 (79%)
ซโรไทป• Inaba• Ogawa• ไมระบ
49 (100%)00
76 (95%)2(2.5%)2(2.5%)
ชาย : หญง 1 : 1.58 1.75 :1อายเฉลย (IQR) 24 (18-30) 26 (22-30)
33