พระพุทธศาสนา
TRANSCRIPT
พระพ�ทธศาสนา
ศาสนพิ�ธี�ทาง พิระพิ�ทธีศาสนา และหน�าท��ชาวพิ�ทธี ศาสนาพ�ธ�ต่�างๆ ทางพระพ�ทธศาสนา
การต่�กบาต่ร จั�ดเป็�นศาสนพ�ธ�อย่�างหน��ง ศาสนพ�ธ� หมาย่ถึ�ง ระเบ�ย่บแบบแผนหร$อแบบอย่�างท��ถึ$อป็ฎิ�บ�ต่�ในศาสนา เมื่��อน�ามื่าใช�ในพิระพิ�ทธีศาสนา จึ�งหมื่ายถึ�งระเบี�ยบีแบีบีแผนหร�อแบีบีอย#างท��พิ�งปฎิ�บี&ติ�ในพิระพิ�ทธีศาสนา ศาสนพิ�ธี�ติ#างๆ ช#วยท�าให�ความื่ศร&ทธีา ติ#อพิระพิ�ทธีศาสน�กชนมื่�ความื่แน#นแฟ้,นย��งขึ้�.นเป/นส��งติอกย�.าใจึให�ระล�กถึ�งค�ณขึ้องพิระร&ตินติร&ยได้�อย#างด้�เย��ยมื่ จึ�งเป/นระเบี�ยบีแบีบีแผนอ&นด้�งามื่ท��ควรร&กษาไว�ค4#ก&บีพิระพิ�ทธีศาสนาติลอด้ไป ศาสนพ�ธ� เป/นพิ�ธี�กรรมื่ทางศาสนาซึ่��งถึ�อปฏิ�บี&ติ�เป/นแบีบีอย#าง เป/นธีรรมื่เน�ยมื่ส�บีติ#อก&นมื่า เพิ��อความื่เป/นระเบี�ยบีเร�ยบีร�อยสวยงามื่เป/นแบีบีเด้�ยวก&น เหติ�ให�เก�ด้ศาสนพิ�ธี�น�.ค�อความื่น�ยมื่ท�าบี�ญ ขึ้องพิ�ทธีศาสน�กชนซึ่��งไมื่#ว#าจึะปรารภเหติ�อะไรท�าก&น ก9มื่&กจึะให�ติรงและครบีติามื่หล&กว�ธี�ท�าบี�ญในทางพิระพิ�ทธีศาสนา ซึ่��งพิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�าทรงแนะแนวไว� 3 หล&ก ค�อ 1. ทาน การบีร�จึาค ว&ติถึ�ส��งขึ้องขึ้องตินเพิ��อประโยชน;แก#ผ4�อ��น 2. ศ�ล การร&กษากายวาจึาให�สงบีเร�ยบีร�อย 3. ภาวนา การยกระด้&บีจึ�ติให�ส4งขึ้�.นด้�วยการอบีรมื่ให�สงบีน��งและให�เก�ด้ป<ญญา
1
ด้&งน&.น ในการท�าบี�ญท�กคร&.ง ชาวพิ�ทธีจึ�งถึ�อคติ�ว#าติ�องให�เขึ้�าหล&ก 3 ประการน�. โด้ยเร��มื่ติ�นจึะท�าขึ้�อไหนก#อนก9ได้� เช#น ร&บีศ�ลแล�วฟ้<งพิระเจึร�ญพิระพิ�ทธีมื่นติ; (ภาวนา) จึบีลงด้�วยการถึวายทาน เป/นติ�นความื่น�ยมื่น�.ได้�แพิร#หลายท&�วไปจึนกลายเป/นประเพิณ�ทางศาสนาไป พิ�ธี�กรรมื่แบีบีน�.จึ�งสมื่มื่ติ�เร�ยกก&นติ#อมื่าว#า ศาสนพิ�ธี�“ ”
ศาสนาพ�ธ�ทางพระพ�ทธศาสนาประโยชน;ขึ้องศาสนพิ�ธี� ถึ�าเปร�ยบีศาสนาเหมื่�อนก&บีติ�นไมื่� ศาสนพิ�ธี�ก9เปร�ยบีได้�ก&บีเปล�อกนอกขึ้องติ�นไมื่� ติ&วส&จึธีรรมื่ค�อค�าสอนท��เป/นหล&กปฏิ�บี&ติ�ทางศาสนาเปร�ยบีได้�ก&บีแก#นไมื่�ท&.งเปล�อกท&.งแก#นไมื่�ย#อมื่มื่�ประโยชน;ติ#อติ�นไมื่�เท#าๆ ก&น หากมื่�แติ#แก#น ไมื่#มื่�เปล�อกห#อห��มื่ ติ�นไมื่�น&.นก9จึะอย4#ไมื่#ได้� หร�อมื่�แติ#เปล�อกอย#างเด้�ยว แก#นไมื่#มื่� หร�อแก#นมื่�แติ#เล9กเร�ยวเก�นไปเพิราะเปล�อกหนามื่าก ติ�นไมื่�น&.นก9ให�ประโยชน;น�อย ด้&งน&.น ติ�นไมื่�จึ�งติ�องมื่�ท&.งแก#นและเปล�อกเพิ��ออาศ&ยซึ่��งก&นและก&น หากถึ�งคราวจึะใช�ท�าประโยชน;จึร�งๆ ค#อยกะเทาะเปล�อกนอกออก น�าเฉพิาะแก#นเท#าน&.นไปใช� จึ�งจึะได้�ร&บีประโยชน;จึากติ�นไมื่�น&.นอย#างแท�จึร�ง
2
ศาสนาก9มื่�ล&กษณะเช#นน�. พิ�ธี�กรรมื่ติ#างๆ ซึ่��งเร�ยกในท��น�.ว#าศาสนพิ�ธี�น&.นเป/นเพิ�ยงองค;ประกอบีภายนอกท��ห#อห��มื่แก#นศาสนาค�อติ&วส&จึธีรรมื่ไว� หากจึะเล�อกใช�เล�อกสอนก&นแติ#แก#นๆ แล�วคงเป/นไปและเขึ้�าใจึได้�ยาก จึ�าติ�องเร��มื่ติ�นจึากเปล�อกกระพิ�.ไปก#อนเพิราะความื่น�ยมื่ขึ้องคนและพิ�.นฐานความื่ร4 �ขึ้องคนไมื่#เหมื่�อนก&นและไมื่#เท#าก&น แติ#พิ�ธี�กรรมื่น&.นติ�องเป/นไปพิอเหมื่าะพิอควร ไมื่#มื่ากไมื่#น�อยเก�นไป หากพิ�ธี�กรรมื่มื่�มื่ากเก�นไป แก#นธีรรมื่ก9จึะเล9กเร�ยวลง เหมื่�อนติ�นไมื่� ถึ�ามื่�เปล�อกกระพิ�.หนามื่าก แก#นขึ้องติ�นไมื่�น&.นมื่&กจึะเล9กเร�ยวมื่าก พิ�ธี�กรรมื่น&.นจึะติ�องเป/นพิ�ธี�กรรมื่ท��ด้�ด้�วย เพิราะพิ�ธี�กรรมื่ท��ด้�จึะส#อให�เห9นว#าแก#นธีรรมื่น&.นด้� เปร�ยบีเหมื่�อนติ�นไมื่�ท��มื่�เปล�อกด้� ส#อให�เห9นว#าแก#นขึ้�างในย#อมื่ด้� หร�อผลไมื่�ท��มื่�เปล�อกนอกด้�ก9ส#อให�เห9นว#าเน�.อขึ้�างในจึะไมื่#เน#าไมื่#เส�ยด้�วย ติรงขึ้�ามื่หากเปล�อกนอกมื่�จึ�ด้ด้#างด้�าหร�อมื่�รอยเน#า ก9ส#อให�เห9นว#าเน�.อขึ้�างในย&งวางใจึไมื่#ได้� ด�งน�*น ศาสนพิ�ธี�จึ�งติ�องคงค4#ไว�ก&บีแก#นธีรรมื่ แติ#การประกอบีศาสนพิ�ธี�อย#าติ�ด้เพิ�ยงแค#พิ�ธี�กรรมื่เท#าน&.น ท&.งไมื่#ควรค�ด้ว#าพิ�ธี�กรรมื่ติ#างๆ ท��ท�าก&นอย4#น& .นเป/นติ&วแท�เป/นแก#นศาสนา ความื่จึร�งพิ�ธี�กรรมื่เป/นเพิ�ยงส#วนประกอบีภายนอกเพิ��อเป/นทางผ#านให�เขึ้�าถึ�งแก#นธีรรมื่หร�อติ&วแท�แห#งศาสนาเท#าน&.น รวมื่ความื่แล�ว ศาสนพิ�ธี�มื่�ประโยชน; 2 อย#าง ค�อ 1. ร&กษาความื่เป/นเอกล&กษณ;ขึ้องชาติ� ค�อพิ�ธี�กรรมื่ทางศาสนาน&.นมื่�แบีบีแผนเป/นขึ้องติ&วเองโด้ยเฉพิาะจึ�งเป/นจึ�ด้เด้#นอย#างหน��งในแบีบีว&ฒนธีรรมื่ขึ้องชาติ� อาจึเช�ด้ช4เอกล&กษณ;ขึ้องชาติ�ไว�ได้�ด้�วยแบีบีอย#างน&.น เพิราะเป/นเอกล&กษณ;ขึ้องติ&วเองโด้ยเฉพิาะ น&บีว#าเป/นเคร��องเช�ด้หน�าช4ติาขึ้องชาติ�ได้�ทางหน��งท��พิอจึะอวด้ผ4�อ��นได้�ว#าชาติ�เราน&.นได้�สะสมื่ระเบี�ยบีประเพิณ�อ&นด้�งามื่มื่านานแสนนานแล�ว ซึ่��งแสด้งถึ�งว#าเรามื่�ว&ฒนธีรรมื่มื่านานแสนนานแล�วน&�นเอง 2. ส#งเสร�มื่ค�ณค#าทางด้�านจึ�ติใจึ ค�อท�าให�ผ4�ประกอบีพิ�ธี�กรรมื่น&.นๆ เบี�กบีานใจึ เก�ด้ความื่ป@ติ�สด้ช��นขึ้�.นเพิราะได้�ประกอบีพิ�ธี�กรรมื่น&.นแล�ว เป/นการเติร�ยมื่ใจึไว�รองร&บีบี�ญก�ศลหร�อความื่ด้�อ��นๆ ติ#อไป และเป/นเหติ�จึ4งใจึให�ผ4�พิบีเห9นปรารถึนาจึะท�าติามื่อย#างบี�าง ติ&วอย#างในการส#งเสร�มื่ค�ณค#าทางด้�านจึ�ติใจึขึ้องศาสนพิ�ธี�เช#นเมื่��อติ�องการจึะท�าบี�ญเล�.ยงพิระท��บี�าน แบีบีแรกติ&ด้พิ�ธี�กรรมื่ออกหมื่ด้ ค�อเมื่��อพิระมื่าถึ�งบี�านก9น�าอาหารคาวหวานมื่าถึวายท#านเลย เมื่��อพิระท#านฉ&นเสร9จึแล�วก9อ�าลากล&บีว&ด้เลยเช#นก&น น��แบีบีติ&ด้พิ�ธี�กรรมื่ออก อ�กแบีบีหน��งเป/นแบีบีท�าติามื่พิ�ธี�กรรมื่ ค�อ เมื่��อพิระมื่าถึ�งแล�วเจึ�าขึ้องบี�านจึ�ด้ธี4ปเท�ยนบี4ชาพิระร&ตินติร&ยได้�กราบีพิระ ได้�ร&บีศ�ล ได้�ฟ้<งพิระเจึร�ญพิระพิ�ทธีมื่นติ; ได้�ถึวายทานด้�วยมื่�อตินเอง พิระท#านฉ&นเสร9จึแล�วก9ได้�ร&บีพิรจึากพิระ ได้�กรวด้น�.า ได้�ร&บีประพิรมื่น�.าพิระพิ�ทธีมื่นติ;ติามื่ล�าด้&บี ในสองแบีบีน�.แบีบีแรกไมื่#มื่�พิ�ธี�กรรมื่ แบีบีหล&งมื่�พิ�ธี�กรรมื่เพิ��มื่ขึ้�.นติามื่ความื่น�ยมื่ แบีบีไหนจึะเป/นเหติ�ให�ผ4�เป/นเจึ�าภาพิหร�อผ4�กระท�าประท&บีใจึและเก�ด้ความื่แช#มื่ช��น เป/นส�ขึ้ใจึมื่ากกว#าก&น
3
การถึวาย่ภ�ต่ต่าหารแก�คณะสงฆ์.เป็�นศาสนพ�ธ�ทางพระพ�ทธศาสนาอย่�างหน��งอย่�างหน��งผลจึากการเร�ยนร4 �ศาสนพิ�ธี� ผ4�มื่�ความื่ร4 �ความื่เขึ้�าใจึในเร��องศาสนพิ�ธี�ด้�แล�วย#อมื่เป/นผ4�ฉลาด้ในการจึ&ด้ท�าพิ�ธี�กรรมื่ติ#างๆ ในทางศาสนา เป/นผ4�สามื่ารถึในการประกอบีพิ�ธี�กรรมื่น&.นๆ ได้�ถึ4กติ�องติามื่แบีบีแผนท��น�ยมื่ก&นท&�วไป เป/นเหติ�ให�ผ4�ได้�พิบีเห9นเก�ด้ศร&ทธีาในผ4�น& .นว#าเป/นผ4�ช��าชองได้�ร&บีการฝึBกฝึนอบีรมื่มื่าด้�แล�ว ไมื่#มื่�ความื่เคอะเขึ้�นในการจึ&ด้ท�าเป/นการเพิ��มื่เสน#ห;และบี�คล�กภาพิให�แก#ติ&วเองอย#างหน��ง และนอกจึากน&.นย&งได้�ช��อว#าช#วยส�บีติ#ออาย�พิระศาสนาโด้ยปร�ยายด้�วยเพิราะแบีบีอย#างหร�อธีรรมื่เน�ยมื่ท��ด้�งามื่มื่�เหติ�มื่�ผลเป/นพิ�ธี�กรรมื่น&.นๆ เมื่��อย&งร&กษาก&นไว�ได้�เพิ�ยงใด้ ติ&วศาสนาก9ย&งช��อว#าได้�ร&บีการร&กษาอย4#เพิ�ยงน&.น เหมื่�อนเปล�อกกระพิ�.ขึ้องติ�นไมื่�ย&งคงสด้อย4#ติราบีใด้ติ�นไมื่�น&.นก9จึะย&งมื่�ช�ว�ติอย4#ติราบีน&.นการประกอบีศาสนพิ�ธี� ด้&งกล#าวมื่าแล�วว#าพิ�ธี�กรรมื่น&.นเป/นเพิ�ยงส#วนประกอบีไมื่#ใช#ติ&วหล&กการศาสนา เวลาจึะประกอบีพิ�ธี�กรรมื่จึ�งควรย�ด้ถึ�อเฉพิาะท��เป/นหล&กศาสนพิ�ธี� ค�อให�เขึ้�าหล&กการท�าบี�ญทางศาสนา ๓ ประการขึ้�างติ�นน&.นเท#าน&.น ติ&ด้พิ�ธี�กรรมื่ส#วนเก�นซึ่��งเป/นเหติ�ฟ้� Dมื่เฟ้Eอย เป/นส��งท��ท�าติ#อก&นมื่าโด้ยไมื่#ทราบีเหติ�ผลออกเส�ย นอกจึากติ�องค�าน�งถึ�งหล&กศาสนพิ�ธี�แล�วติ�องค�าน�งถึ�งหล&กเศรษฐก�จึและหล&กส&งคมื่ด้�วย สร�ป็แล/ว การป็ระกอบพ�ธ�กรรมท�กป็ระเภทควรค0าน�งถึ�งหล�กอย่�างน/อย่ 4 ป็ระการ ค$อ
4
1. ติ�องประหย&ด้ ค�อใช�จึ#ายเฉพิาะในส��งท��จึ�าเป/น ไมื่#ฟ้� Dมื่เฟ้Eอย ไมื่#ท�าแบีบีติ�าน�.าพิร�กละลายแมื่#น�.า ติ&ด้ส��งท��ไมื่#เก�ด้บี�ญไมื่#เก�ด้ก�ศลออกเส�ย ย��งส��งท��เป/นอบีายมื่�ขึ้ติ#างๆ ด้�วยแล�วไมื่#ควรจึ&ด้ให�มื่�ขึ้�.นในพิ�ธี�กรรมื่เป/นเด้9ด้ขึ้าด้ เพิราะนอกจึากจึะไมื่#เป/นบี�ญเป/นก�ศลแล�ว ย&งจึะพิลอยเป/นบีาปเป/นกรรมื่ไปเส�ยอ�กด้�วย 2. ติ�องให�ได้�ประโยชน;และค��มื่ค#า ค�อส��งท��ท�าท��ลงท�นไปน&.นติ�องให�ได้�ให�เป/นประโยชน;ติ#อติ&วเองหร�อผ4�อ��นท��เราติ�องการให�ได้�ร&บีประโยชน;อย#างแท�จึร�ง ท�าแล�วให�มื่�ก�าไรมื่ากกว#าขึ้าด้ท�นหร�อให�เป/นก�าไรท&.งหมื่ด้ ค�อให�เป/นบี�ญมื่ากกว#าเป/นบีาป หร�อให�เป/นบี�ญล�วนๆ ไมื่#มื่�บีาปเขึ้�ามื่าปน 3. ติ�องถึ4กติ�องติามื่ขึ้นบีธีรรมื่เน�ยมื่ประเพิณ�และว&ฒนธีรรมื่ ค�อท�าให�ถึ4กหล&กเกณฑ์;แห#งการท�าบี�ญน&.นๆ ติ&ด้พิ�ธี�กรรมื่ส#วนเก�นออกเส�ย แติ#เมื่��อติ&ด้แล�วติ�องไมื่#เส�ยแบีบีแผนท��ด้�งามื่ ท��มื่�เหติ�มื่�ผลติ�นปลายซึ่��งน�ยมื่ก&นมื่า ท&.งน�.มื่�ใช#ว#าติ�องท�าติามื่อย#างท��เขึ้าท�ามื่าท&.งหมื่ด้เสมื่อไป เพิราะพิ�ธี�กรรมื่ท��ท�าติามื่อย#างก&นมื่าน&.นมื่&กจึะเป/นพิ�ธี�กรรมื่ส#วนเก�นเส�ยเป/นส#วนใหญ# บีางท�ก9ท�าก&นไปโด้ยไมื่#ร4 �ว#าท�าก&นไปท�าไมื่ก9มื่� เห9นเขึ้าท�าก9ท�าติามื่เขึ้าบี�าง หร�อท�าไปด้�วยความื่จึ�าใจึ ถึ�าไมื่#ท�าก9กล&วว#าเขึ้าจึะติ�าหน�หร�อติ�ฉ�นเอาก9มื่� 4. ติ�องให�เหมื่าะสมื่ ค�อเวลาท�าติ�องด้4ฐานะความื่เป/นอย4#ด้4ก�าล&งขึ้องติ&วก#อนว#าควรท�าได้�เพิ�ยงไรแค#ไหน มื่�แค#ไหนก9ควรท�าแค#น&.น ไมื่#จึ�าเป/นติ�องท�าให�เท#าเขึ้าหร�อให�เหมื่�อนเขึ้าเสมื่อไป อย#าถึ�งก&บีติ�องไปก4�หน�.ย�มื่ส�นเขึ้ามื่าท�า เพิราะจึะท�าให�เด้�อด้ร�อนในภายหล&งได้�การประกอบีพิ�ธี�กรรมื่ท��ถึ4กติ�องติามื่หล&กเกณฑ์;ย#อมื่ได้�ผลไมื่#น�อยและท�าได้�ไมื่#ยากน&ก เป/นทางบี�ญแน#แท� ท�าแล�วย#อมื่ได้�บี�ญสมื่ประสงค; แติ#ถึ�าประกอบีไมื่#ถึ4กติ�องหร�อประกอบีโด้ยไมื่#เขึ้�าใจึอาจึจึะไมื่#ได้�ผลบี�ญ เท#าท��ควรจึะได้� ท&.งย&งจึะขึ้าด้ท�นเส�ยด้�วยซึ่�.าไปศาสนพิ�ธี�มื่� 4 หมื่วด้ใหญ#ในพระพ�ทธศาสนาแบ�งศาสนพ�ธ�ออกเป็�น 4 หมวดใหญ่�ๆ ด�งน�* 1. ก�ศลพ�ธ� เป/นพิ�ธี�เก��ยวก&บีการอบีรมื่ความื่ด้�งามื่ทางพิระพิ�ทธีศาสนาเฉพิาะบี�คคล เช#น การแสด้งตินเป/นพิ�ทธีมื่ามื่กะ การเว�ยนเท�ยนในว&นส�าค&ญทางพิระพิ�ทธีศาสนา และการร&กษาศ�ลประเภทติ#างๆ เป/นติ�น 2. บ�ญ่พ�ธ� เป/นพิ�ธี�ท�าบี�ญเน��องด้�วยประเพิณ�ในครอบีคร&ว ซึ่��งเป/นประเพิณ�ท��เก��ยวก&บีการด้�าเน�นช�ว�ติขึ้องคนท&�วไปมื่� 2 ประเภท ค�อ 2.1 พิ�ธี�ท�าบี�ญในงานมื่งคล ได้�แก#การท�าบี�ญในโอกาสติ#างๆ 2.2 พิ�ธี�ท�าบี�ญในงานอวมื่งคล เช#น บี�ญหน�าศพิ เป/นติ�น
5
3. ทานพ�ธ� เป/นพิ�ธี�ถึวายทานติ#างๆ เช#น การถึวายทาน เคร��องน�#งห#มื่ ยาร&กษาโรค เป/นติ�น 4. ป็ก�ณกะพ�ธ� เป/นพิ�ธี�เบี9ด้เติล9ด้ ได้�แก# การอาราธีนาศ�ล การประเคนขึ้องพิระ เป/นติ�น ในบีทน�.จึะน�ามื่าเฉพิาะพิ�ธี�ท��ส�าค&ญๆ อ&นเก��ยวก&บีช�ว�ติประจึ�าว&นขึ้องชาวพิ�ทธีเสมื่อๆ ด้&งติ#อไปน�.
พ�ธ�การต่�กบาต่รเป็�นหน��งในศาสนพ�ธ�ของชาวพ�ทธศาสนพิ�ธี�ขึ้องศาสนาพิ�ทธี พ�ธ�ต่�กบาต่ร ค�อการน�าขึ้�าวและอาหารคาวหวานใส#บีาติรพิระภ�กษ�สงฆ์;หร�อสามื่เณร โด้ยอาจึท�าเป/นประจึ�าว&นในท�องถึ��นช�มื่ชนท��มื่�พิระภ�กษ�สงฆ์;และสามื่เณรออกบี�ณฑ์บีาติ จึะท�าในว&นเก�ด้ขึ้องตินหร�อว&นส�าค&ญทางศาสนารวามื่ท&.งว&นพิระ 8 ค��า และ 14,15 ค��า เป/นติ�น เบี�.องติ�นขึ้องการติ&กบีาติร ติ�องเติร�ยมื่ใจึให�ผ#องใสเป/นก�ศล เป@� ยมื่ด้�วยความื่เติ9มื่ใจึ บี�ญจึะได้�บี&งเก�ด้ขึ้�.นติ&.งแติ#เร��มื่ค�ด้ ขึ้ณะท�าก9ไมื่#น�กเส�ยด้าย ให�มื่�ใจึเป/นส�ขึ้ หล&งจึากให�ไปแล�วก9ปล�.มื่ปHติ�ย�นด้�ในทานน&.นไมื่#น�กเส�ยด้ายในภายหล&ง บี�ญก�ศลจึ�งจึะเก�ด้ขึ้�.นอย#างติ#อเน��อง ในการเติร�ยมื่ขึ้องติ&กบีาติร เช#น ขึ้�าวสารอาหารแห�งหร�อคาวหวาน ถึ�าขึ้องสด้พิ�งระว&งอย#าให�ขึ้�าวและอาหารน&.นๆ ร�อนหร�อเย9นจึนเก�นไป เพิราะอาจึท�าให�เก�ด้ความื่ล�าบีากแก#พิระภ�กษ�หร�อสามื่เณร ท��ติ�องอ��มื่บีาติรติ#อไปในระยะทางไกล ขึ้องท��ใส#บีาติรน&.นน�ยมื่ปฏิ�บี&ติ�ธีรรมื่ เน�ยมื่ว#าให�ยกขึ้�.นจึบี (ยกขึ้�.นส4งระด้&บีหน�าผาก ด้�วยท#าประนมื่มื่�อโด้ยอน�โลมื่) แล�วน�มื่นติ;พิระภ�กษ�สงฆ์;หร�อ
6
สามื่เณรว#า น�มื่นติ;คร&บี หร�อน�มื่นติ;ค#ะ เมื่��อท#านเด้�นผ#านมื่าในระยะใกล�แล�วใส#บีขึ้องลงบีาติร กล#าวค�าถึวายทานว#า ส�ท�นน&ง วะติะ เมื่ ทาน&ง อาสะว&กขึ้ะยาวะห&ง โหติ�ฯ แปลว#า ทานท��ขึ้�าพิเจึ�าให�แล�วด้�วยด้�หนอ จึงเป/นเคร��องก�าจึ&ด้อาสวก�เลส ออกไปจึากใจึขึ้องขึ้�าพิเจึ�าด้�วยเถึ�ด้ เมื่��อใส#บีาติรเสร9จึแล�วน�ยมื่ท�าการกรวด้น�.าเพิ��ออ�ท�ศส#วนก�ศลผลบี�ญแก#ผ4�อ��นอ&นเป/นท��ร &กด้�วย ช#วยท�าให�เก�ด้ความื่อ��มื่เอ�บีใจึ เป/นส�ขึ้แก#ผ4�ปฎิ�บี&ติ�
ค0าถึวาย่ส�งฆ์ทาน พ�ธ�การถึวาย่ส�งฆ์ทาน
การถึวายส&งฆ์ทานเป/นการถึวายท��มื่�ได้�เจึาะจึงแก#ภ�กษ�ร4ปใด้ร4ปหน��งค0าถึวาย่ส�งฆ์ทาน
พ�ธ�ถึวาย่ส�งฆ์ทาน ค�อ การถึวายทานว&ติถึ�ท��ควรเป/นทานแก#สงฆ์; มื่�ได้�เจึาะจึงแก#ภ�กษ�ร4ปใด้ร4ปหน��ง หากเจึาะจึงเฉพิาะร4ป เร�ยกว#า ปาฎิ�บี�คล�กทาน ไมื่#ติ�องมื่�พิ�ธี�กรรมื่อะไรในการถึวาย ส#วนส&งฆ์ทานน&.นเป/นการถึวายกลางๆ ให�สงฆ์;เฉล��ยก&นใช�สอย จึ�งมื่�พิ�ธี�กรรมื่เขึ้�ามื่าเก��ยวขึ้�องด้�วย โด้ยเฉพิาะการถึวายทานและการอน�โมื่ทนาขึ้องสงฆ์; ส�งฆ์ทานมื่�แบีบีแผนมื่าติ&.งแติ#คร&.งสมื่&ยพิ�ทธีกาล ผ4�ร&บีจึะเป/นพิระภ�กษ�หร�อสามื่เณร หร�อพิระส&งฆ์เถึระหร�อพิระอ&นด้&บีชน�ด้ไรๆ เมื่��อสงฆ์;จึ&ด้ไปให� ผ4�ถึวายติ�องติ&.งใจึติ#ออร�ยสงฆ์; ค�อ
อ�ท�ศถึวายเป/นสงฆ์;จึร�งๆ ผ4�ร&รร&บีในนามื่ขึ้องสงฆ์;เป/นส#วนรวมื่ จึ�งเป/นการถึวายส&งฆ์ทานด้�วยใจึท��เป/นก�ศล อ��มื่เอ�บีเบี�กบีานในการถึวายทาน ว&ติถึ�ท��ถึวายจึะมื่ากหร�อน�อยอย#างไรติามื่แติ#สมื่ควร ประกอบีด้�วยภ&ติติาหาร และบีร�วาณขึ้องใช�ท��เหมื่าะสมื่แก#สมื่ณบีร�โภค ถึวายก��ร4ปก9ได้�แล�วแติ#ศร&ทธีา จึะถึวายท��ว&ด้หร�อสถึานท��อ��นๆ เช#น ท��บี�านหร�อสถึานท��ประกอบีพิ�ธี�ก9ได้�
7
พ�ธ�ถึวาย่ส�งฆ์ทานเร��มด/วย่การจั�ดเท�ย่นธ4ป็บ4ชาพระร�ต่นต่ร�ย่
พ�ธ�การถึวาย่ส�งฆ์ทาน
พ�ธ�การถึวาย่ส�งฆ์ทานน&.น เร��มื่ด้�วยการจึ�ด้เท�ยนธี4ปบี4ชาพิระร&ตินติร&ย (ถึ�ามื่�) แล�วอาราธีนาศ�ล และสมื่าทานศ�ล จึากน&.นผ4�ถึวายทานประนมื่มื่�อ ติ& .งนะโมื่ 3 จึบี กล#าวค�าถึวายส&งฆ์ทาน เสร9จึแล�วประเคนทานว&ติถึ�แด้#พิระภ�กษ�สงฆ์; หล&งจึากประเคนถึวายพิระภ�กษ�สงฆ์;แล�ว เมื่��อพิระสงฆ์;ผ4�น�าสวด้อน�โมื่ทนาด้�วยบีท ยะถึา” วาร�วหา...” ผ4�ถึวายทานเร��มื่กรวด้น�.า ถึ�งบีทท��พิระสงฆ์;ผ4�น�าสวด้ถึ�ง มื่ณ�โชติ�“รโส ยะถึา” ก9ให�หย�ด้การกรวด้น�.า แล�วประนมื่มื่�อร&บีพิรพิระติ#อไปจึนจึบี (การกรวด้น�.าจึะได้�กล#าวรายละเอ�ยด้ในห&วขึ้�อถึ&ด้ไป)
8
พ�ธ�ถึวาย่ส�งฆ์ทานกระท0าหล�งจัากป็ระธานจั�ดเท�ย่นธ4ป็แล/วจัะท0าการอาราธนาศ�ล สมาทานศ�ล
การอาราธนาศ�ลและสมาทานศ�ล เบี�.องติ�นขึ้องการบี�าเพิ9ญก�ศลขึ้องพิ�ทธีศาสน�กชน ติ�องมื่�พิ�ธี�ร&บีสมื่ณคมื่น;และศ�ลก#อนจึากน&.นจึ�งอาราธีนาพิระปร�ติร ถึ�าบี�าเพิ9ญเก��ยวก&บีเทศน;จึ�งจึะอาราธีนาธีรรมื่ การท��ขึ้อเบีญจึศ�ลก#อนเสมื่อไปท�กพิ�ธี�น&.น เพิ��อช�าระจึ�ติให�บีร�ส�ทธี�J ให�เป/นผ4�มื่�ศ�ลสมื่ควรแก#การรองร&บีพิระธีรรมื่ สรณคมื่น; หมื่ายความื่ว#า ขึ้อถึ�งพิระพิ�ทธี ขึ้อถึ�งพิระธีรรมื่ ขึ้อถึ�งพิระสงฆ์;เป/นท��พิ��งก#อนอาราธีนาควรกราบีพิระพิ�ทธีร4ปท��โติKะหมื่4#บี4ชาและบี4ชาพิระก#อนแล�วจึ�งกล#าวค�าอาราธีนาติามื่ด้�วยการสมื่าทานศ�ล ว�ธี�การอาราธีนาน&.น บีางแห#งให�ผ4�กล#าวอาราธีนาแติ#ผ4�เด้�ยว บีางแห#งอาราธีนาพิร�อมื่ก&นท&.งหมื่ด้ ค0าอาราธนาเบญ่ศ�ลหร$อศ�ล 5 (ค�ากล#าวก#อน) บี&ณฑ์�ติท&.งหลายกล#าวว#า ศ�ลเป/นเบี�.องติ�น เป/นท��ติ& .ง เป/นบี#อเก�ด้แห#งค�ณความื่ด้�ท&.งหลาย และเป/นประธีานแห#งธีรรมื่ท&.งปวง บี�คคลใด้ช�าระศ�ลให�บีร�ส�ทธี�Jแล�ว จึะเป/นเหติ�ให�เว�นจึากความื่ท�จึร�ติ จึ�ติจึะร#าเร�งแจึ#มื่ใส และเป/นท#าหย&�งลงมื่หาสมื่�ทร ค�อ
น�พิพิาน
9
ด้&งน&.น ขึ้อเร�ยนเช�ญท�กท#าน พิ�งติ&.งใจึกล#าวค�าอาราธีนาศ�ล 5 โด้ยพิร�อมื่เพิร�ยงก&น (นะคร&บีหร�อนะค#ะ) มื่ะย&ง ภ&นเติ ว�ส�ง ว�ส�ง ร&กขึ้ะณ&ติถึายะ, ติ�สะระเณนะ สะหะ, ป<ญจึะ ส�ลาน� ยาจึามื่ะ, ท�ติ�ย&มื่ปH มื่ะย&ง ภ&นเติ ว�ส�ง ว�ส�ง ร&กขึ้ะณ&ติถึายะ, ติ�สะระเณนะ สะหะ, ป<ญจึะ ส�ลาน� ยาจึามื่ะ, ติะติ�ย&มื่ปH มื่ะย&ง ภ&นเติ ว�ส�ง ว�ส�ง ร&กขึ้ะณ&ติถึายะ, ติ�สะระเณนะ สะหะ, ป<ญจึะ ส�ลาน� ยาจึามื่ะ, ค0าถึวาย่ส�งฆ์ทาน
การถึวาย่ส�งฆ์ทาน ผ4/ให/เคร$�องบร�โภคน�*นได/ช$�อว�าให/ฐานะห/าป็ระการแก�ป็ฎิ�คาหก ค0าถึวาย่ส�งฆ์ทาน (บีทกล#าวน�า) พิระผ4�มื่�พิระภาคเจึ�าติร&สว#า ส&ปบี�ร�ษย#อมื่ให�ทาน เช#นขึ้�าวและน�.าท��สะอาด้ประณ�ติติามื่กาลสมื่ควรอย4#เป/นน�ติย; แก#ผ4�ประพิฤติ�พิรหมื่จึรรย; ซึ่��งเป/นบี�ญ เขึ้ติอ&นเย��ยมื่
ส�าหร&บีผ4�ให�เคร��องบีร�โภคน&.นได้�ช��อว#าให�ฐานะห�าประการแก#ปฎิ�คาหก ด้&งติ#อไปน�.ค�อ ให�อาย� วรรณะ ส�ขึ้ะ พิละ และปฎิ�ภาณ ผ4�ให�ย#อมื่ได้�ร&บีฐานะห�าประการน&.นด้�วย ท#านสาธี�ชน ท&.งหลาย บี�ญเท#าน&.นท��เป/นท��พิ��งขึ้องพิวกเราท&.งหลาย ด้&งน&.นขึ้อเร�ยนเช�ญท�กท#านพิ�งติ&.งใจึ
กล#าวค�าถึวายภ&ติติาหารเป/นส&งฆ์ทานโด้ยพิร�อมื่เพิร�ยงก&น (นะคร&บีหร�อนะค#ะ)
10
ค0าถึวาย่ส�งฆ์ทานเป็�นภาษาบาล�และค0าแป็ล (กล#าวน�า-ห&นทะ มื่ะย&ง พิ�ทธี&สสะ ภะคะวะโติ ป�พิพิะภาคะนะมื่ะการ&งกะโรมื่ะเส.) อ�มื่าน� มื่ะย&ง ภ&นเติ , ภ&ติติาน�,สะปะร�วาราน�, ภ�กขึ้�ส&งฆ์&สสะ,โอโณชะยามื่ะ, สาธี� โน ภ&นเติ, ภ�กขึ้�ส&งโฆ์,
อ�มื่าน�, ภ&ติติาน�, สะปะร�วาราน�, ปะฎิ�คค&ณหาติ�, อ&มื่หาก&ง , ฑ์�ฆ์ะร&ติติ&ง, ห�ติายะ,ส�ขึ้ายะ, น�พิพิานายะ จึะฯ
ค0าแป็ล
ขึ้�าแติ#พิระภ�กษ�สงฆ์;ผ4�เจึร�ญ,
ขึ้�าพิเจึ�าท&.งหลาย,ขึ้อน�อมื่ถึวาย, ภ&ติติาหาร, พิร�อมื่ด้�วยบีร�วาร ท&.งหลายเหล#าน�.,แด้#พิระภ�กษ�สงฆ์;, ขึ้อพิระภ�กษ�สงฆ์;,จึงร&บี,ภ&ติติาหาร,พิร�อมื่ด้�วยบีร�วารท&.งหลายเหล#าน�.,ขึ้องขึ้�าพิเจึ�าท&.งหลาย, เพิ��อประโยชน;,เพิ��อความื่ส�ขึ้, เพิ��อมื่รรคผลน�พิพิาน,
แก#ขึ้�าพิเจึ�าท&.งหลาย, ติลอด้กาลนานเทอญ.
ค0ากล�าวถึวาย่เคร$�องไทย่ธรรม อ�มื่าน� มื่ะย&ง ภ&นเติ, จึะติ�ป<จึจึะยาท�น�,สะปะร�วาราน�, ภ�กขึ้�ส&งฆ์&สสะ,โอโณชะยามื่ะ, สาธี� โน ภ&นเติ, ภ�กขึ้�ส&งโฆ์,
อ�มื่าน�, จึะติ�ป<จึจึะยาท�น�, สะปะร�วาราน�,ปะฎิ�คค&ณหาติ�, อ&มื่หาก&ง, ฑ์�ฆ์ะร&ติติ&ง,ห�ติายะ, ส�ขึ้ายะ, น�พิพิานายะ จึะฯ
ค0าแป็ล
ขึ้�าแติ#พิระภ�กษ�สงฆ์;ผ4�เจึร�ญ,
ขึ้�าพิเจึ�าท&.งหลาย, ขึ้อน�อมื่ถึวาย,
เคร��องไทยธีรรมื่, มื่�ป<จึจึ&ย ส��เป/นติ�น, พิร�อมื่ด้�วยบีร�วารท&.งหลายเหล#าน�.,แด้#พิระภ�กษ�สงฆ์;, ขึ้อพิระภ�กษ�สงฆ์;, จึงร&บี, เคร��องไทยธีรรมื่, มื่�ป<จึจึ&ยส��เป/นติ�น, พิร�อมื่ด้�วยบีร�วารท&.งหลายเหล#าน�., ขึ้องขึ้�าพิเจึ�าท&.งหลาย, เพิ��อประโยชน;,เพิ��อความื่ส�ขึ้, เพิ��อมื่รรคผลน�พิพิาน,
แก#ขึ้�าพิเจึ�าท&.งหลาย, ติลอด้กาลนานเทอญ.
11
นอกจึากน�.ย&งมื่�บีทสวด้ส�าค&ญท��ควรร4 �และจึด้จึ�า เพิราะเป/นบีทท��ติ�องใช�ส�าหร&บีอาราธีนาก#อนพิระภ�กษ�สงฆ์;เจึร�ญพิระพิ�ทธีมื่นติ; ค�อ บีทอาราธีนาพิระปร�ติรและบีทอาราธีนาธีรรมื่ ซึ่��งใช�อาราธีนาก#อนพิระภ�กษ�สงฆ์;แสด้งธีรรมื่หร�อสวด้อภ�ธีรรมื่ ค0าอาราธนาพระป็ร�ต่ร ว�ป<ติติ�ปะฎิ�พิาหายะ ส&พิพิะส&มื่ป<ติติ�ส�ทธี�ยาส&พิพิะท�กขึ้ะว�นาสายะ ปะร�ติติ&ง พิร4ถึะ มื่&งคล&งว�ป<ติติ�ปะฎิ�พิาหายะ ส&พิพิะส&มื่ป<ติติ�ส�ทธี�ยาส&พิพิะภะยะว�นาสายะ ปะร�ติติ&ง พิร4ถึะ มื่&งคล&งว�ป<ติติ�ปะฎิ�พิาหายะ ส&พิพิะส&มื่ป<ติติ�ส�ทธี�ยาส&พิพิะโรค ะว�นาสายะ ปะร�ติติ&ง พิร4ถึะ มื่&งคล&ง ค0าอาราธนาธรรม พิร&หมื่า จึะ โลกาธี�ปะติ� สะห&มื่ปะติ�ก&ติอ&ญชะล� อ&นธี�วะร&ง อะยาจึะถึะส&นติ�ธีะ ส&ติติาปปะระช&กขึ้ะชาติ�กาเทเสติ� ธี&มื่มื่&ง อะน�ก&มื่ปHมื่&ง ปะช&งฯ
12
พ�ธ�กรรมในงานมงคล
พ�ธ�กรรมในงานมงคล
ข�*นต่อนพ�ธ�กรรมเน$�องในงานมงคล
งานมื่งคล ได้�แก# การท�าบี�ญ เพิ��อความื่ส�ขึ้ความื่เจึร�ญ โด้ยปรารภเหติ�ด้� เช#น ท�าบี�ญว&นเก�ด้ ท�าบี�ญฉลองอาย�ครบี ท�าบี�ญขึ้�.นบี�านใหมื่# ท�าบี�ญเน��องในงานมื่งคลสมื่รส ท�าบี�ญฉลองเก�ยรติ�ยศ เหล#าน�.เป/นติ�น ในงานมื่งคลมื่�ว�ธี�ปฎิ�บี&ติ�ด้&งน�. 1. อาราธนาพระสงฆ์. เมื่��อก�าหนด้ว&นงานท��แน#นอนแล�ว ไปอาราธีนาพิระติามื่จึ�านวนท��ติ�องการก#อนถึ�งว&นงานอย#างน�อย 3 ถึ�ง 7 ว&น การอาราธีนาน&.น ถึ�าสามื่ารถึเขึ้�ยนหร�อพิ�มื่พิ;เป/นฎิ�กาน�มื่นติ;ได้� เป/นการด้�ท��ส�ด้ โด้ยบีอกก�าหนด้ ว&น เด้�อน ป@ เวลา และงานให�ละเอ�ยด้
13
2. จั0านวนพระท��น�มนต่. ติามื่ปกติ�จึ�านวนน�.ค�อ 5 ร4ป 7 ร4ป 9 ร4ป แติ#ส#วนมื่ากน�ยมื่น�มื่นติ; 9
ร4ป ถึ�อก&นว#าเลขึ้ 9 เป/นเลขึ้มื่งคลขึ้ล&งด้� งานน&.นจึะได้�เจึร�ญก�าวหน�าย��งๆ ขึ้�.นไป ถึ�าเป/นงานมื่งคลสมื่รสน�ยมื่น�มื่นติ;จึ�านวนค4#ค�อ 6 ร4ป 8 ร4ป 10 ร4ป ส#วนมื่ากงานมื่งคลสมื่รสน�ยมื่ 8
ร4ป ถึ�าเป/นพิระราชพิ�ธี�น�ยมื่ 10 ร4ป เป/นอย#างน�อย
งานบ�ญ่พ�ธ� ณ ว�ดพระธรรมกาย่ 3. ต่�*งโต่9ะหม4�บ4ชา น�ยมื่จึ&ด้ไว�ทางด้�านขึ้วามื่�อขึ้องพิระสงฆ์; โด้ยให�พิระพิ�ทธีผ�นพิระพิ&กติร;ไปด้�านเด้�ยวก&บีพิระสงฆ์; ถึ�าสถึานท��อ�านวยให�ผ�นพิระพิ�ทธีร4ปไปทางด้�านท�ศติะว&นออก หร�อท�ศเหน�อ ได้�ย��งด้� ถึ�าสถึานท��ไมื่#พิอก9ให�จึ&ด้ติามื่ความื่เหมื่าะสมื่ก&บีสถึานท�� พิระพิ�ทธีร4ปท��จึะน�ามื่าติ&.งโติKะบี4ชาน&.นไมื่#ให�มื่�ครอบีหร�อขึ้นาด้เล9กจึนเก�นไป หร�อใหญ#จึนเก�นไป โติKะหมื่4#บี4ชาขึ้นาด้ใหญ# หร�อเล9ก ก9ให�จึ&ด้พิระบี4ชาเหมื่าะสมื่ติามื่ส#วน มื่�แจึก&นด้อกไมื่� พิานด้อกไมื่�จึ&ด้ 3 พิาน หร�อ 5 พิาน แจึก&นจึะใช� 1-2 ค4#ก9ได้� แล�วแติ#ขึ้นาด้ขึ้องโติKะ กระถึางธี4ปให�ป<กไว� 3 ด้อก เช�งเท�ยน 1 ค4# พิร�อมื่เท�ยน 4. ข�นน0*ามนต่. จึะใช�ขึ้&น หร�อบีาติรหมื่�อน�.ามื่นติ;มื่�เช�งก9ได้� ใส#น�.าสะอาด้พิอควร มื่�เท�ยนน�.ามื่นติ;ควรเป/นเท�ยนขึ้�.ผ�.งอย#างด้� 1-2 เล#มื่ ใบีเง�นทองอย#างละ 5 ใบี มื่&ด้หญ�าคาหร�อก�านมื่ะยมื่ส�าหร&บีประพิรมื่น�.าพิระพิ�ทธีมื่นติ; 1 มื่&ด้ ถึ�าใช�ใบีมื่ะยมื่ใช�ก�านสด้ 9 ก�าน ถึ�ามื่�การเจึ�มื่ ก9เติร�ยมื่แป,งกระแจึะ ใส#น�.าหอมื่ในผอบีเจึ�มื่ด้�วย ถึ�ามื่�การปHด้ทองด้�วย ก9เติร�ยมื่ทองค�าเปลว ไว�ติามื่ติ�องการวางใส#พิาน ติ&.งไว�ขึ้�างบีาติรน�.ามื่นติ;
14
5. ด/าย่สาย่ส�ญ่จัน. ใช�ด้�ายด้�บีจึ&บี 9 เส�น 1 มื่�วน โยงรอบีบี�านหร�อบีร�เวณพิ�ธี� เว�ยนจึากซึ่�ายไปขึ้วา โยงเขึ้�าหาพิระประธีานท��โติKะหมื่4#บี4ชา เว�ยนซึ่�ายไปขึ้วาเช#นเด้�ยวก&น ไมื่#ควรเอาพิ&นไว�ท��องค;พิระประธีานควรเว�ยนรอบีฐานพิระโยงมื่าท��ขึ้&นหร�อบีาติรน�.ามื่นติ;เว�ยนขึ้วา แล�วน�าด้�ายสายส�ญจึน;วางไว�บีนพิานรองติ&.งไว�ขึ้�างโติKะบี4ชาใกล�ก&บีพิระเถึระองค;ประธีานในสงฆ์; เร��องด้�ายสายส�ญจึน;น�.มื่�ขึ้�อควรระว&งเป/นพิ�เศษค�อ ห�ามื่ขึ้�ามื่กรายเป/นเด้9ด้ขึ้าด้ แมื่�ท��ส�ด้ จึะหย�บีขึ้องขึ้�ามื่ หร�อบี�วนน�.าลาย ก9ไมื่#ควรขึ้�ามื่ด้�ายสายส�ญจึน;อย#างย��ง เพิราะนอกจึากเป/นการแสด้งความื่ไมื่#เคารพิในพิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�า หร�อถึ�าเป/นงานศพิก9ไมื่#เป/นการเคารพิในผ4�ติาย และย&งเป/นผ4�ท��ถึ4กติ�เติ�ยนด้�วย หากมื่�ความื่จึ�าเป/นจึร�งๆ ก9ควรสอด้มื่�อไปทางใติ�สายส�ญจึน;
ว�ธ�การป็4อาสนะสงฆ์. 6. การป็4อาสนะส0าหร�บสงฆ์. ควรใช�เส��อหร�อพิรมื่ป4เส�ยช&.นหน��งก#อน น�ยมื่ใช�ก&น 2 ว�ธี� ค�อยกพิ�.นอาสนะสงฆ์;ให�ส4งขึ้�.น โด้ยใช�เติ�ยงหร�อแคร#มื่�ายาววางติ#อก&นให�พิอจึ�านวนแก#สงฆ์; และอ�กว�ธี�หน��งป4ลาด้อาสนะบีนพิ�.นธีรรมื่ด้า อาสนะสงฆ์;น�ยมื่ใช�ผ�าขึ้าวป4ลาด้ จึะมื่�ผ�าน�ส�ทนะ ป4อ�กช&.นหน��งหร�อไมื่#ก9ได้�โด้ยอาสน;สงฆ์;ยกพิ�.นน�. มื่&กจึ&ด้ในสถึานท��ท��ฝึDายเจึ�าภาพิน&�งเก�าอ�.ก&น ส#วนอาสนะชน�ด้ท��ป4ลาด้บีนพิ�.นธีรรมื่ด้าจึะใช�เส��อหร�อพิรมื่ผ�าท��สมื่ควรก9ส�ด้แท�แติ#ท��จึะหาได้� ข/อส0าค�ญ่ควรระว�ง อย#าให�อาสนะพิระสงฆ์;หร�ออาสนะขึ้องคฤห&สถึ;ฝึDายเจึ�าภาพิเป/นอ&นเด้�ยวก&น ควรป4ลาด้ให�แยกจึาก&น ถึ�าจึ�าเป/นแยกก&นไมื่#ได้� เพิราะป4เส��อหร�อพิรมื่ไว�เติ9มื่ห�อง เมื่��อเป/นเช#นน�.แล�วส�าหร&บีอาสนะสงฆ์; ควรป4ท&บีด้�วยเส��อหร�อพิรมื่อ�กช&.นหน��งจึ�งจึะเหมื่าะสมื่
15
โด้ยใช�ผ�าขึ้าวหร�อผ�าส�ทนะก9ได้� ป4เร�ยงร4ปเป/นระยะให�ห#างก&นพิอสมื่ควร อย#าให�ช�ด้ก&นเก�นไป มื่�หมื่อนอ�งขึ้�างหล&งเร�ยงเท#าจึ�านวนท��น�มื่นติ;มื่าในงานน&.นๆ 7. เคร$�องร�บรองพระภ�กษ�สงฆ์. ประกอบีด้�วย กระโถึน ภาชนะน�.าเย9น วางไว�ทางด้�านขึ้วามื่�อขึ้องพิระภ�กษ�สงฆ์;เป/นรายร4ป ถึ�าขึ้องมื่�จึ�าก&ด้จึะวาง 2 ร4ป ติ#อ 1 ท��ก9ได้� วางเร�ยงจึากด้�านในมื่าหาขึ้�างนอกติามื่ล�าด้&บี ค�อกระโถึนไว�ในท��ส�ด้ ถึ&ด้มื่าภาชนะน�.าเย9น ส#วนน�.าชาและเคร��องด้��มื่ เมื่��อพิระภ�กษ�สงฆ์;เขึ้�าน&�งเร�ยบีร�อยแล�ว ค#อยถึวายก9ได้� 8. ล/างเท/า เช:ดเท/าพระภ�กษ�สงฆ์.– เมื่��อพิระภ�กษ�สงฆ์;เขึ้�าประจึ�าท��เร�ยบีร�อยแล�ว พิ�งเขึ้�าประเคนขึ้องร&บีรองท��เติร�ยมื่ไว�แล�ว ค�อภาชนะน�.าเย9น ประเคนขึ้องท��อย4#ด้�านในก#อน ติามื่ด้�วยน�.าชาหร�อน�.าหวานติ#างๆ ถึวายท�ละร4ปจึนครบี 9. ป็ระเคนเคร$�องร�บรองแด�พระภ�กษ�สงฆ์. เมื่��อพิระภ�กษ�สงฆ์;เขึ้�าประจึ�าท��เร�ยบีร�อยแล�ว พิ�งเขึ้�าประเคนขึ้องร&บีรองท��เติร�ยมื่ไว�แล�ว ค�อภาชนะน�.าเย9น ประเคนขึ้องท��อย4#ด้�านในก#อน ติามื่ด้�วยน�.าชาหร�อน�.าหวานติ#างๆ ถึวายท�ละร4ปจึนครบี
16
การจั�ดเท�ย่นธ4ป็ให/จั�ดเท�ย่นด/านซ้/าย่ก�อนแล/วจั�งจั�ดเล�มขวา 10. จั�ดเท�ย่นธ4ป็และเคร$�องส�กการะ เมื่��อได้�เวลาแล�วเจึ�าภาพิเร��มื่ติ�นจึ�ด้เท�ยน ธี4ป ท��โติKะบี4ชาด้�วยติ&วเอง ไมื่#ควรให�คนอ��นจึ�ด้แทน ให�ถึ�อว#าเราท�าเพิ��อส�ร�มื่งคลขึ้องผ4�ท�าขึ้องเจึ�าขึ้องงานน&.นๆ และควรจึ�ด้เท�ยนเล#มื่ท��อย4#ทางซึ่�ายมื่�อขึ้องเราก#อน แล�วจึ�งจึ�ด้เท�ยนเล#มื่ขึ้วามื่�อ เท�ยนไมื่#ควรให�เล#มื่เล9กเก�นไป เสร9จึแล�วจึ�ด้ธี4ป ธี4ปควรป<กไว�ในกระถึางธี4ป ให�ติ& .งติรง ถึ�าเป/นงานมื่งคลสมื่รสค4#บี#าวสาวจึ�ด้เท�ยนก&นคนละเล#มื่ ธี4ปคนละ 3 ด้อก ผ4�หญ�งให�น&�งทางซึ่�าย ผ4�ชายน&�งทางขึ้วา แล�วกราบีลงพิร�อมื่ก&น 3 คร&.ง ประเคนด้�ายสายส�ญจึน;แก#พิระเถึระผ4�เป/นประธีานสงฆ์;ในพิ�ธี� 11. อาราธนาศ�ล ถึ�าเจึ�าภาพิสามื่ารถึอาราธีนาศ�ลได้�ด้�วยตินเองย��งด้� ถึ�าอาสนะสงฆ์;ส4ง ย�นอาราธีนาก9ได้� ถึ�าพิระภ�กษ�สงฆ์;น&�งก&บีพิ�.น ควรค�กเขึ้�าประนมื่มื่�ออาราธีนา จึบีแล�วพิ�งติ&.งใจึร&บีศ�ลด้�วยการเปล#งวาจึาติามื่ไป การเปล#งวาจึาน�.ควรให�พิระเถึระผ4�ให�ศ�ลได้�ย�นด้�วย ไมื่#ใช#ร&บีศ�ลในใจึ เมื่��อท#านให�ศ�ลจึบีพิ�งร&บีด้�วยค�าว#า อามื่ะ ภ&นเติ“ ” หร�อว#า “สาธี� ภ&นเติ” 12. อาราธนาพระป็ร�ต่ร เมื่��อร&บีศ�ลจึบีแล�ว พิ�งกราบีลง 3 คร&.ง หร�อย�นไหว�แล�วแติ#กรณ� อาราธีนาพิระปร�ติรติ#อไป 13. จั�ดเท�ย่นน0*ามนต่. เมื่��อพิระภ�กษ�สงฆ์;สวด้มื่นติ;ถึ�งบีทมื่งคลส4ติร ขึ้�.นบีทว#า อะเสวะนา“ จึะพิาลาน&ง” ให�เจึ�าภาพิจึ�ด้เท�ยนน�.ามื่นติ;ติ�ด้ก&บีบีาติรหร�อขึ้&นน�.ามื่นติ; ยกขึ้&นน�.ามื่นติ;ถึวายแด้#ประธีานสงฆ์; เหติ�ท��จึ�ด้เท�ยนน�.ามื่นติ;ติอนน�.เพิราะเท�ยนน�.ามื่นติ;ใช�แทนเท�ยนมื่งคลจึ�งติ�องจึ�ด้ เมื่��อพิระท#านสวด้ถึ�งบีทมื่งคลส4ติร ก9เพิ��อให�เป/นส�ร�มื่งคลในงานน&.น 14. ถึวาย่ส0าร�บบ4ชาพระพ�ทธ ถึ�ามื่�การฉ&นเช�าหร�อฉ&นเพิลหล&งจึากพิระเจึร�ญพิ�ทธีมื่นติ;เสร9จึแล�ว เมื่��อพิระท#านสวด้ถึ�งบีท พิาห�งสะห&สสะมื่ะ“ ภ�น�มื่มื่�ติะสาว�ธี&นติ&ง” ถึ�าเป/นงานมื่งคลสมื่รส ให�ค4#บี#าวสาวออกไปติ&กบีาติร โด้ยจึ&บีด้�ามื่ท&พิพิ�เด้�ยวก&น มื่�คนคอยส#งขึ้�าวขึ้องใส#บีาติรแล�ว ก9ควรน�าส�าร&บีบี4ชาพิระพิ�ทธีมื่าถึวายในขึ้ณะน&.น ค�าว#าบี4ชาว#าด้&งน�. อ�มื่&ง ส4ปะพิย&ญชนะส&มื่ป<นน&ง สาล�น&งโภชะน&ญจึะ อ�ทะก&ง วะร&ง ส&มื่พิ�ทธี&สสะ ป4เชมื่�ฯขึ้�าพิเจึ�าขึ้อบี4ชาพิระพิ�ทธี ด้�วยโภชนาหารอ&นประณ�ติ ด้�วยน�.าสะอาด้ประเสร�ฐแด้#พิระพิ�ทธีเจึ�า (จึบีแล�วกราบี 3 คร&.ง)
17
ขณะป็ระเคนอาหารควรเข/าใกล/พระสงฆ์.ป็ระมาณ 1 ศอก 15. ป็ระเคนอาหารพระภ�กษ�สงฆ์. ขึ้ณะประเคนอาหาร ควรเขึ้�าใกล�พิระสงฆ์;ประมื่าณ 1
ศอก ยกขึ้องท��ประเคนให�ส4งขึ้�.นจึากพิ�.น ไมื่#ควรกระทบีติ#อส��งก�ด้ขึ้วางอย#างอ��นส4งพิอประมื่าณ ขึ้องท��ประเคนแล�ว ห�ามื่มื่�ให�ถึ4กติ�องอ�ก ถึ�าถึ4กด้�วยความื่พิลาด้พิล&.งติ�องร�บียกประเคนใหมื่# ประเคนขึ้องท�ละอย#างๆ ถึ�าเป/นขึ้องเล9กๆ จึะประเคนด้�วยมื่�อเด้�ยวก9ได้� แติ#ติ�องประเคนด้�วยมื่�อขึ้วา ถึ�าเป/นงานมื่งคลสมื่รส ค4#สมื่รสประเคนวางบีนผ�าท��พิระท#านป4ร&บี ขึ้ณะพิระก�าล&งฉ&น เจึ�าภาพิควรน&�งปฎิ�บี&ติ�ด้�วยการด้4แลให�ท&�วถึ�ง และควรปวารณาว#า ส��งใด้ขึ้าด้ติกบีกพิร#องขึ้อให�เร�ยกได้�ติามื่ประสงค; เมื่��อพิระฉ&นอาหารเสร9จึแล�ว ถึอนส�าร&บีคาวออกก#อน น�าขึ้องหวานประเคนติ#อไป ถึ�ามื่�น�.าชาก9ควรร�บีถึวายติอนน�.ด้�วย ช�อนส�อมื่ขึ้องหวานไมื่#ควรล�มื่ 16. การถึวาย่เคร$�องไทย่ธรรม เมื่��อพิระฉ&นเสร9จึเร�ยบีร�อยแล�ว กร�ณาน�าเคร��องไทยธีรรมื่ท��จึะถึวายมื่า เช#น ด้อกไมื่�ธี4ปเท�ยน ห#อขึ้องถึวายท��จึ&ด้เติร�ยมื่ไว� ถึวายติามื่ล�าด้&บี เร��มื่ติ&.งแติ#ประธีานสงฆ์;ลงไป หากมื่�คนคอยช#วย ก9น�าส��งขึ้องไทยธีรรมื่น&.นวางไว�ขึ้�างหน�าพิระภ�กษ�สงฆ์;เป/นช�ด้ๆ ไป เจึ�าภาพิก9ค#อยประเคนติามื่ บีางแห#งจึะกล#าวค�าถึวายก#อน พิอจึบีแล�วก9น�าถึวายเลย ส#วนป<จึจึ&ย(เง�น) ควรแยกไว�ติ#างหาก ไมื่#สมื่ควรประเคนพิระถึ�งแมื่�ว#าจึะใส#ย#ามื่ก9ไมื่#ควร ทางท��ควรประเคนใบีปวารณาแทนป<จึจึ&ย (เง�นควรมื่อบีให�ก&บีไวยาว&จึกร)
18
การกรวดน0*าหล�งป็ระเคนของเร�ย่บร/อย่แล/ว 17. กรวดน0*า เมื่��อประเคนขึ้องเร�ยบีร�อยแล�วพิ�งติ&.งใจึกรวด้น�.าอ�ท�ศส#วนก�ศลท��เราท�าบี�ญคร&.งน�. ให�แก#บี�พิการ�ชน แก#เทวด้า แก#ค4#กรรมื่ค4#เวร ขึ้อให�ก�ศลผลบี�ญท��กระท�าในว&นน�. จึงเป/นผลส�าเร9จึแก#ตินเองและครอบีคร&ว ติลอด้จึนสรรพิส&ติว;ท&.งหลายด้�วยความื่ปรารถึนาน&.นๆ น�.าท��กรวด้น&.นติ�องเป/นน�.าสะอาด้ไมื่#มื่�ส��งเจึ�อปน ควรเติร�ยมื่ไว�ล#วงหน�าซึ่��งมื่�คนโทส�าหร&บีกรวด้น�.าโด้ยเฉพิาะ หร�อภาชนะท��สมื่ควรอย#างใด้อย#างหน��งก9ได้� เป/นการด้�ท��ส�ด้ เพิราะเป/นส��งจึ�าเป/นติ�องใช�ในท�กๆ งาน ในขึ้ณะพิระเถึระผ4�เป/นประธีานสงฆ์;เร��มื่สวด้อน�โมื่ทนากถึาว#า ยะถึ“
า วาร�วะหา” เป/นติ�นไป ก9เร��มื่กรวด้น�.าให�ไหลลงโด้ยไมื่#ขึ้าด้ระยะ ไมื่#ควรเอาน�.วมื่�อรองน�.า ควรให�น�.าไหลลงภาชนะโด้ยติรง เมื่��อพิระสงฆ์;ร&บีสวด้ว#า ส&พิพิ�ติ�โย พิร�อมื่ก&น พิ�งเทน�.าลงให�หมื่ด้แล�วประนมื่มื่�อร&บีพิรติ#อไปด้�วยใจึเป/นสมื่าธี�(Meditation) น�.าท��กรวด้แล�วควรน�าไปเทลงบีนพิ�.นด้�นท��สะอาด้หมื่ด้จึด้ หร�อใบีเสมื่า และกล#าวค�าอธี�ษฐานอ�กคร&.งว#า ขึ้ออ�ท�ศส#วนบี�ญท��ท�าในว&นน�.จึงไปถึ�งแก#ด้วงว�ญญาณผ4�มื่�พิระค�ณท&.งหลาย ด้�วยความื่ถึน&ด้ใจึ ไมื่#ควรเทหร�อสาด้ท�.งทางหน�าติ#างประติ4 หร�อในสถึานท��ท��ไมื่#ควร เช#น กระโถึน ใติ�ถึ�นบี�านเหล#าน�. เป/นติ�น
19
การป็ระพรมน0*าพระพ�ทธมนต่. งานมงคลสมรสค4�บ�าวสาวควรหมอบให/น0*ามนต่. 18. การป็ระพรมน0*าพระพ�ทธมนต่. ก#อนพิระภ�กษ�ท#านจึะกล&บีว&ด้ เจึ�าภาพิท��มื่�ความื่ประสงค;จึะให�พิรมื่น�.าพิระพิ�ทธีมื่นติ;ให� ก9พิ�งเร�ยนท#านและบีอกญาติ�พิ��น�องให�เขึ้�ามื่ารวมื่ก&น น&�งประนมื่มื่�อ หร�อหมื่อบีลงร&บีน�.าพิระพิ�ทธีมื่นติ;พิร�อมื่ก&น ในโอกาสเช#นน�.พิระภ�กษ�ท#านจึะสวด้ ชะย&นโติ เพิ��อความื่เป/นส�ร�มื่งคลแก#เจึ�าภาพิและแขึ้กท��มื่าร#วมื่งาน ฉะน&.นผ4�เป/นเจึ�าภาพิพิ�งคอยร&บีความื่เคารพิ โด้ยหมื่อบีลงติรงพิระเถึระถึ�ามื่�คนมื่าก ผ4�ท��ประพิรมื่แล�วก9ควรให�โอกาสแก#คนอ��นบี�าง เจึ�าภาพิประสงค;ให�พิระท#านประพิรมื่ ณ ท��ใด้ ก9พิ�งอ��มื่บีาติรหร�อขึ้&นน�.ามื่นติ;น&.น น�าท#านไป ถึ�าติ�องการจึะให�ท#านเจึ�มื่ หร�อปHด้ทอง ก9เติร�ยมื่ในช#วงน&.น ส��งท��ควรเติร�ยมื่ก9มื่� แป,งเจึ�มื่แผ#นทองค�าเปลว ถึ�าเป/นงานมื่งคลสมื่รส ค4#บี#าวสาวควรหมื่อบีให�น�.ามื่นติ; ติ& .งแติ#พิระเถึระห&วแถึวถึ�งพิระภ�กษ�ร4ปส�ด้ท�าย มื่ากน�อยติามื่ความื่เหมื่าะสมื่ หล&งจึากค4#บี#าวสาวแล�วจึ�งพิรมื่ให�แขึ้กอ��นท��มื่าร#วมื่งาน ส#วนเจึ�าสาวติ�องให�ญาติ�ผ4�ใหญ# หร�อบี�ด้ามื่ารด้าเจึ�มื่หน�าให� 19. ส�งพระภ�กษ�สงฆ์.กล�บว�ด เมื่��อเสร9จึเร�ยบีร�อยแล�ว พิระภ�กษ�สงฆ์;ลากล&บีว&ด้ เจึ�าภาพิพิ�งติามื่ส#งถึ�งรถึ หร�อประติ4บี�านซึ่��งเติร�ยมื่ไว�แล�ว 20. น0าของท��ย่$มมาค$นว�ดให/เร�ย่บร/อย่ เส��อ หมื่อน หร�อพิรมื่ โติKะบี4ชาเคร��องใช�ท��ย�มื่มื่าจึากว&ด้ก9พิยายามื่อย#างย��งอย#าให�แปด้เปE. อน หร�อแติกห&กเส�ยหาย เพิราะเป/นสมื่บี&ติ�ขึ้องสงฆ์; ถึ�าเก�ด้เส�ยหายไปด้�วยประการใด้ก9ด้� เจึ�าภาพิพิ�งส�าน�ก ขึ้องเหล#าน�.เป/นขึ้องสาธีารณสมื่บี&ติ�
20
ไมื่#ควรด้4ด้ายติ�องหามื่าชด้ใช�แทนและท�าความื่สะอาด้ให�เร�ยบีร�อย น�าส#งติรวจึสอบีให�ถึ4กติ�อง เท#าท��ย�มื่มื่าใช� เพิ��อเป/นติ&วอย#างติ#อไป
ด/าย่สาย่ส�ญ่จัน.ม�ความส0าค�ญ่ก�บการป็ระกอบพ�ธ�ท�*งงานมงคลและงานอวมงคล ในงานมื่งคลท��กล#าวถึ�งขึ้�างติ�นหร�องานอวมื่งคลท��จึะได้�กล#าวถึ�งในห&วขึ้�อติ#อไปน&.นจึะมื่�อ�ปกรณ;อย4#ช�.นหน��งท��ใช�บี#อย และมื่�ความื่ส�าค&ญก&บีการประกอบีพิ�ธี�กรรมื่อย#างมื่าก น&�นค�อ ด้�ายสายส�ญจึน;“ ” ซึ่��งส#วนใหญ#อาจึจึะย&งไมื่#ทราบีถึ�งความื่เป/นมื่าขึ้องด้�ายสายส�ญจึน;น�. เพิ��อ
เป/นความื่ร4 �ประด้&บีสติ�ป<ญญาขึ้องเราเอง และเพิ��อเป/นขึ้�อมื่4ลในการอธี�บีายให�คนอ��นได้�ทราบีถึ�งความื่เป/นมื่า จึะได้�น�าประว&ติ�ขึ้องด้�ายสายส�ญจึน;ท��ปรากฎิอย4#ในพิระไติรปHฎิกมื่ากล#าวถึ�งในบีทน�. ด้&งน�. ในอด้�ติกาล พิระโพิธี�ส&ติว;บี&งเก�ด้เป/นพิระราชโอรสส�ด้ท�องขึ้องพิระเจึ�าพิรหมื่ท&ติแห#งเมื่�องพิาราณส� ทรงศร&ทธีาบี�าร�งพิระป<จึเจึกพิ�ทธีเจึ�าท&.งหลายเป/นประจึ�า ว&นหน��งได้�ท4ลถึามื่พิระป<จึเจึกพิ�ทธีเจึ�าว#าติ#อภายหน�าพิระองค;จึะได้�เสวยราชสมื่บี&ติ�ในเมื่�องพิาราณส�หร�อไมื่#พิระป<จึเจึกพิ�ทธีเจึ�าพิ�จึารณาด้4แล�วก9ทราบีว#าจึะไมื่#ได้�เป/นกษติร�ย;ในเมื่�องน�. แติ#จึะได้�ครองเมื่�องติ&กส�ลา ทว#าการไปติ&กส�ลาน&.นมื่�อ&นติรายมื่ากจึากนางย&กษ�ณ�ระหว#างทาง จึ�งถึวายพิระพิรเร��องน�.ให�ทรงทราบีพิร�อมื่ก�าช&บีว#าให�ระว&งติ&วในเร��องร4ป เส�ยง กล��น รส ส&มื่ผ&ส ท��นางย&กษ�ณ�จึะปลอมื่แปลงมื่าหลอกลวง ถึ�าหลงใหลจึะเป/นอ&นติรายถึ�งช�ว�ติ พิระโพิธี�ส&ติว;ก9ร&บีค�าเป/นอ&นด้� แล�วได้�
21
อาราธีนาพิระป<จึเจึกพิ�ทธีเจึ�าท&.งหลายสวด้พิระปร�ติร แล�วร&บีเอาปร�ติติวาล�กะ (ทรายเสกด้�วยพิระปร�ติร) และปร�ติติ-ส�ติติะ (ด้�ายเสก-สายส�ญจึน;) ท��พิระป<จึเจึกพิ�ทธีเจึ�ามื่อบีให� ท4ลลาพิระราชบี�ด้าออกเด้�นทางไปเมื่�องติ&กส�ลาพิร�อมื่ด้�วยคนสน�ท 5 คน ซึ่��งขึ้อติ�ด้ติามื่ไปด้�วยโด้ยมื่�ฟ้<งค�าท&ด้ทาน หล&งจึากก�าช&บีก�าชาให�ระว&งติ&วให�ด้�เหมื่�อนค�าพิระป<จึเจึกพิ�ทธีเจึ�า และท�กคนร&บีค�าเป/นอ&นด้�แล�วก9เด้�นทางไปติามื่ล�าด้&บี คร&.นถึ�งกลางด้งใหญ#อ&นเป/นถึ��นท��อย4#ขึ้องนางย&กษ�ณ� นางย&กษ�ณ�เห9นบี�ร�ษเหล#าน&.นพิ&กอย4#จึ�งจึ�าแลงเพิศมื่าเป/นหญ�งสาวร� #นงด้งามื่ น#าพิ�งใจึด้�วย ร4ป เส�ยง กล��น รส และส&มื่ผ&ส พิวกคนสน�ทขึ้องพิระโพิธี�ส&ติว;เห9เขึ้�าก9เก�ด้ความื่ล�#มื่หลง ล�มื่ส&ญญาเส�ยส�.น คนท��ชอบีร4ปร#าง ก9ถึ4กนางย&กษ�ณ�ลวงร4ปสวยแล�วจึ&บีก�นเส�ย คนท��ชอบีเส�ยงก9ลวงด้�วยเส�ยง แล�วถึ4กจึ&บีก�น คนท&.งห�าถึ4กลวงด้�วยกามื่ค�ณท&.ง 5 อย#างน�.แล�วถึ4กจึ&บีก�นจึนหมื่ด้เหล�อพิระโพิธี�ส&ติว;เพิ�ยงคนเด้�ยวเท#าน&.น แมื่�ย&กษ�ณ�จึะลวงด้�วยอาการอย#างไรก9ไมื่#ประมื่าท ไมื่#ยอมื่ติ�ด้ใจึย�นด้�ด้�วยอ�านาจึบี�ญบีารมื่�ท��เคยส&�งสมื่อบีรมื่มื่า นางย&กษ�ณ�ก9ท�าอะไรไมื่#ได้� ได้�แติ#ติ�ด้ติามื่ไปห#างๆ จึะเขึ้�าก9ไมื่#ได้�เพิราะอาน�ภาพิแห#งทรายเสก และด้�ายเสกท��ติ�ด้ติ&วพิระโพิธี�ส&ติว;อย4# พิอถึ�งเมื่�องติ&กส�ลา พิระโพิธี�ส&ติว;ก9เขึ้�าพิ&ก ณ ศาลาแห#งหน��ง เอาทรายเสกโรยบีนศร�ษะ แล�วเอาด้�ายเสกวนรอบีท��พิ&ก นางย&กษ�ณ�ก9เขึ้�าศาลาไมื่#ได้�จึ�งพิ&กอย4#ขึ้�างนอกจึนกระท&�งร� #งเช�า พิระราชาเมื่�องติ&กส�ลาเสด้9จึผ#านมื่าเห9นนางเขึ้�าจึ�งเก�ด้ความื่ส�เน#หา น�านางเขึ้�าไปเป/นสนมื่ในว&ง ภายหล&งถึ4กนางย&กษ�ณ�หลอกจึ&บีก�นเส�ยอ�ก เมื่��อขึ้าด้พิระราชาประชาชนจึ�งพิร�อมื่ใจึก&นเล�อกพิระราชาองค;ใหมื่# เห9นพิระโพิธี�ส&ติว;มื่�ร4ปร#างงด้งามื่ มื่�สง#าน#าเล��อมื่ใส จึ�งอ&ญเช�ญให�เป/นพิระราชาเมื่�องน&.นส�บีติ#อไป ด้�วยเหติ�น�. ด้�ายสาญส�ญจึน;จึ�งน�ยมื่ใช�วงสถึานท��อย4# และสถึานท��ท�าพิ�ธี� ติลอด้จึนสวมื่ศร�ษะ สวมื่คอ ผ4กขึ้�อมื่�อในงานมื่งคลท&.งปวง โด้ยน&บีถึ�อว#าเป/นขึ้องศ&กด้�Jส�ทธี�Jประด้�จึขึ้#าย หร�อเกราะเพิชรป,องก&นสรรพิอ&นติราย เป/นประเพิณ�ส�บีมื่าจึนท�กว&นน�.
22
ด/าย่สาญ่ส�ญ่จัน.น�ย่มใช/วงสถึานท��อย่4� และสถึานท��ท0าพ�ธ� ต่ลอดจันสวมศร�ษะ สวมคอ ผ4กข/อม$อในงานมงคลท�*งป็วง อ�กอย#างหน��งท��ติ�องมื่�เวลางานมื่งคลค�อน�.ามื่นติ; ซึ่��งถึ�อว#าเป/นมื่งคล ด้&งน&.นเมื่��อร&บีพิรจึากพิระภ�กษ�สงฆ์;แล�ว จึ�งน�ยมื่มื่�การพิรมื่น�.ามื่นติ;เพิ��อเป/นส�ร�มื่งคลแก#เจึ�าภาพิและผ4�มื่าร#วมื่งาน เน��องจึากเป/นการขึ้&บีไล#ส��งไมื่#ด้�ออกไป โด้ยถึ�อคติ�ติามื่ในพิระไติรปHฎิกท��กล#าวถึ�งประว&ติ�ขึ้องน�.ามื่นติ;ด้&งจึะกล#าวติ#อไปน�. ในสมื่&ยท��สมื่เด้9จึพิระผ4�มื่�พิระภาคเจึ�าประท&บีอย4# ณ พิระนครราชคฤห; ขึ้ณะน&.นท��เมื่�องเวสาล�ซึ่��งเป/นเมื่�องหลวงขึ้องแคว�นว&ชช� เก�ด้ท�กขึ้ภ&ยขึ้�าวยากหมื่ากแพิง ฝึนแล�ง ขึ้�าวกล�าเส�ยหายเหล�อคณาน&บี ผ4�คนจึ�งอด้อยากล�มื่ติายลงเป/นอ&นมื่าก ท��เหล�อก9น�าศพิเหล#าน&.นไปท�.งนอกเมื่�องเพิราะเผาหร�อฝึ<งไมื่#ไหว นอกเมื่�องจึ�งเหมื่9นคล��งด้�วยซึ่ากศพิ ฝึ4งนกกาและส�น&ยก9มื่าลากก�นศพิเหล#าน&.น แล�วลงก�นน�.าในแมื่#น�.า ท�าให�อห�วาติกโรคระบีาด้ซึ่�.าอ�ก ผ4�คนย��งล�มื่ติายเป/นทว�ค4ณ พิวกอมื่น�ษย;และภ4ติผ�ป@ศาจึท&.งหลายก9พิาก&นเขึ้�าเมื่�องก#อความื่เด้�อด้ร�อนให�ชาวบี�านท&.งกลางว&นและกลางค�น ชาวเมื่�องจึ�งพิาก&นท4ลให�เจึ�าผ4�ครองนคร ค�อเจึ�าล�จึฉว�ท&.งหลายน�มื่นติ;พิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�ามื่าประท&บีท��เมื่�องเวสาล�บี�าง ภ&ยท&.งหลายก9จึะสงบีเอง เจึ�าล�จึฉว�ท&.งหลายก9เห9นพิ�องด้�วย จึ�งน�มื่นติ;พิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�าเสด้9จึมื่าเมื่�องเวสาล� โด้ยผ#านทางพิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารกษ&ติร�ย;เมื่�องราชคฤห; พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารจึ�งท4ลน�มื่นติ;พิระพิ�ทธีองค;ติามื่น&.น พิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�าทรงร&บีน�มื่นติ;แล�วเสด้9จึไป เมื่�องเวสาล�พิร�อมื่ด้�วยพิระภ�กษ�สงฆ์;เป/นอ&นมื่าก โด้ยเสด้9จึทางเร�อท��
23
พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สาร และเจึ�าล�จึฉว�ท&.งหลายถึวายความื่สะด้วกฝึDายละคร��งทาง เมื่��อเร�อเท�ยบีท#าแล�ว พิระพิ�ทธีองค;เสด้9จึด้�วยพิระบีาทเปล#าเขึ้�าแคว�นว&ชช�ติ#อไป พิอพิระพิ�ทธีองค;และพิระภ�กษ�สงฆ์;เขึ้�าเขึ้ติแคว�นว&ชช�เท#าน&.น ได้�เก�ด้ฝึนติกลงมื่าห#าใหญ# น�.าฝึนได้�ไหลพิ&ด้พิาเอาซึ่ากศพิ และส��งปฏิ�ก4ลท&.งหลายลงแมื่#น�.าคงคาจึนหมื่ด้ ถึนนหนทางก9สะอาด้สะอ�านขึ้�.นเป/นท��น#าอ&ศจึรรย;ย��งน&ก และเมื่��อเสด้9จึถึ�งประติ4เมื่�องเวสาล� ทรงร&บีส&�งให�พิระอานนท;เร�ยนเอาพิระพิ�ทธีมื่นติ;ช��อ รตินส4ติร“ ” แล�วเด้�นสวด้พิระปร�ติร รตินส4ติรจึนรอบีพิระนคร บีรรด้าอมื่น�ษย;และภ4ติผ�ท&.ง
หลายพิอถึ4กน�.าพิระพิ�ทธีมื่นติ;เขึ้�าก9พิาก&นกล&ว หน�ไปส�.น โรคภ&ยไขึ้�เจึ9บีติ#างๆ ก9พิอหมื่ด้ส�.นไปด้�วย เมื่��อปะพิรมื่น�.าพิระพิ�ทธีมื่นติ;แล�วพิระอานนท;ก9กล&บีมื่าเฝึ,าพิระผ4�มื่�พิระภาคเจึ�าติ#อไป เมื่�องเวสาล�ก9ปลอด้ภ&ยจึากความื่พิ�บี&ติ�ติ#างๆ ท��เก�ด้ขึ้�.น ชาวเมื่�องก9อย4#เย9นเป/นส�ขึ้ ท�ามื่าหาก�นได้�สะด้วกเหมื่�อนเด้�มื่ ด้�วยประการฉะน�. ด้&งน&.นจึ�งได้�ถึ�อปฏิ�บี&ติ�ติ#อก&นมื่าจึนกระท&�งถึ�งป<จึจึ�บี&นน�.ประเพิณ�การพิรมื่น�.ามื่นติ;ก9ย&งอย4#ค4#ก&บีชาวพิ�ทธีติลอด้มื่า
การป็ระเคนของแด�พระภ�กษ�สงฆ์.
24
พระว�น�ย่บ�ญ่ญ่�ต่�ห/ามพระภ�กษ�สงฆ์.ร�บหร$อหย่�บส��งของมาขบฉั�นเองโดย่ไม�ม�ผ4/ป็ระเคนให/ถึ4กต่/องเส�ย่ก�อน
การป็ระเคนหมาย่ถึ�งการมอบให/ด/วย่ความเคารพ ใช�ปฎิ�บี&ติ�ติ#อพิระภ�กษ�สงฆ์;เท#าน&.น มื่�ว�น&ยบี&ญญ&ติ�ห�ามื่พิระภ�กษ�สงฆ์;ร&บี หร�อหย�บีส��งขึ้องมื่าขึ้บีฉ&นเอง โด้ยไมื่#มื่�ผ4�ประเคนให�ถึ4กติ�องเส�ยก#อน เพิ��อติ&ด้ป<ญหาเร��องการถึวายแล�วหร�อย&งไมื่#ได้�ถึวาย จึ�งให�พิระภ�กษ�สงฆ์;ร&บีขึ้องประเคนเท#าน&.น ยกเว�นน�.าเปล#าท��ไมื่#ผสมื่ส� เช#น น�.าฝึน น�.าประปา เป/นติ�น เพิ��อเป/นการแสด้งออกอย#างช&ด้เจึนว#า ส��งขึ้องน&.นๆ เป/นขึ้องจึ&ด้ถึวายพิระภ�กษ�สงฆ์;แน#นอน โด้ยมื่�ผ4�ประเคนเป/นพิยานร4 �เห9นด้�วยผ4�หน��ง การประเคนขึ้องจึ�งเป/นการสน&บีสน�นให�พิระภ�กษ�สงฆ์;ปฎิ�บี&ติ�ติามื่พิระว�น&ยได้�ถึ4กติ�อง การป็ระเคนท��ถึ4กต่/องต่ามหล�กพระว�น�ย่ม�ล�กษณะท��ก0าหนดไว/ 5 ป็ระการ ด�งน�* 1. ส��งขึ้องท��จึะประเคนติ�องไมื่#ใหญ#จึนเก�นไปหร�อหน&กเก�นไป ขึ้นาด้คนพิอมื่�ก�าล&งปานกลางยกขึ้�.นได้� ถึ�าหน&กหร�อใหญ#เก�นไปไมื่#ติ�องประเคน 2. ผ4�ประเคนติ�องอย4#ในห&ติถึบีาส ค�อเอามื่�อประสานก&นแล�วย��นไปขึ้�างหน�า ห#างจึากพิระภ�กษ�สงฆ์;ผ4�ร &บีประมื่าณ 1 ศอก 3. ผ4�ประเคนน�อมื่ส��งน&.นส#งให�พิระภ�กษ�สงฆ์;ด้�วยกร�ยาอ#อนน�อมื่ แสด้งความื่เคารพิ 4. การน�อมื่ส��งขึ้องเขึ้�ามื่าให�น&.นจึะส#งให�ด้�วยมื่�อก9ได้�หร�อใช�ขึ้�งเน��องด้�วยกายก9ได้� เช#น ใช�ท&พิพิ� หร�อช�อนติ&กอาหารใส#บีาติรท��ท#านถึ�อ หร�อสะพิายอย4#ก9ได้�
25
5. ในกรณ�ผ4�ประเคนเป/นชาย พิระภ�กษ�สงฆ์;ผ4�ร &บีจึะร&บีด้�วยมื่�อ ในกรณ�ผ4�ประเคนเป/นผ4�หญ�ง จึะร&บีด้�วยขึ้องเน��องด้�วยกาย เช#น ผ�าทอด้ร&บี ใช�บีาติรร&บี ใช�จึานร&บี
การป็ระเคนท��ถึ4กต่/องต่ามหล�กพระว�น�ย่ม�ล�กษณะท��ก0าหนดไว/ 5 ป็ระการ
เมื่��อการประเคนได้�ล&กษณะครบีท&.ง 5 ประการน�. จึ�งเป/นอ&นประเคนถึ4กติ�อง ถึ�าไมื่#ได้�ล&กษณะน�.เช#นขึ้องน&.นใหญ#และหน&กจึนยกไมื่#ขึ้�.น ผ4�ประเคนอย4#นอกห&ติถึบีาส หร�อผ4�ประเคนเส�อกขึ้องส#งให� เป/นติ�น แมื่�จึะส#งให�พิระภ�กษ�สงฆ์;แล�วก9ติามื่ ก9ได้�ช��อว#าย&งไมื่#ได้�ประเคนน&�นเอง 1. ถึ�าเป/นชาย ให�ค�กเขึ้#าหน�าพิระภ�กษ�สงฆ์; ห#างจึากท#านประมื่าณ 1 ศอก ยกขึ้องท��จึะประเคนส#งให�ท#านไปเลย 2. ถึ�าเป/นหญ�ง ให�วางขึ้องท��จึะประเคน ลงบีนผ�าร&บีประเคนท��ท#านทอด้ออกมื่าร&บี แล�วปล#อยมื่�อเพิ��อพิระภ�กษ�สงฆ์;จึะได้�หย�บีขึ้องน&.น 3. เมื่��อประเคนเสร9จึแล�ว ให�กราบี 3 คร&.ง หร�อไหว� 1 คร&.งก9ได้� ถึ�าขึ้องท��จึะประเคนมื่�มื่ากให�ประเคนขึ้องให�หมื่ด้เส�ยก#อน แล�วจึ�งกราบีหร�อไหว� ไมื่#น�ยมื่กราบีหร�อไหว�ท�กคร&.งท��ประเคน 4. ถึ�าพิระภ�กษ�สงฆ์;ร&บีประเคนน&�งเก�าอ�.หร�ออย4#บีนอาสนะส4ง ผ4�ประเคนไมื่#อาจึน&�งประเคนได้�ให�ถึอด้รองเท�าเส�ยก#อนแล�วย�นประเคนติามื่ว�ธี�ท��กล#าวแล�ว
26
5. ขึ้องท��ประเคนแล�ว ห�ามื่คฤห&สถึ;แติะติ�องอ�ก เป/นเร��องพิระภ�กษ�ท#านจึะหย�บีส#งก&นเอง หากไปแติะติ�องเขึ้�าโด้ยเจึตินาหร�อไมื่#ก9ติามื่ ขึ้องน&.นถึ�อว#าขึ้าด้ประเคน จึะติ�องประเคนใหมื่# 6. ส��งขึ้องท��ไมื่#ใช#ขึ้องเค�.ยวขึ้องฉ&น เช#น กระโถึน จึาน ช�อน แก�วเปล#า กระด้าษ เป/นติ�น ไมื่#น�ยมื่ประเคน
การถึวาย่ภ�ต่ต่าหารแด�คณะสงฆ์.อย่�างถึ4กว�ธ�
ส��งของท��ไม�สมควรป็ระเคนถึวาย่แด�พระภ�กษ�สงฆ์. ค$อ เง�น และว�ต่ถึ�ท��ใช/แทนเง�น เช#น ธีนบี&ติร ไมื่#สมื่ควรประเคนพิระภ�กษ�สงฆ์;โด้ยติรง แติ#น�ยมื่ใช�ใบีปวารณาด้&งติ&วอย#างแทนติ&วเง�น ส#วนติ&วเง�นน�ยมื่มื่อบีไว�ก&บีไวยาว&จึกรขึ้องพิระภ�กษ�สงฆ์;ร4ปน&.น ใบีปวารณาน�. น�ยมื่ใส#ซึ่องร#วมื่ถึวายไปก&บีเคร��องไทยธีรรมื่ ส#วนเง�นค#าจึติ�ป<จึจึ&ยน&.นมื่อบีไปก&บีศ�ษย;หร�อไวยาว&จึกรขึ้องพิระภ�กษ�สงฆ์;น&.นๆ ส��งของท��ต่/องห/ามและส��งของท��ป็ระเคนได/ส0าหร�บพระภ�กษ�สงฆ์. 1. อาหารท��ไม�สมควรแก�สมณบร�โภค ได/แก� เน$*อ 10 ชน�ด และอาหารท��ป็ร�งด/วย่เน$*อ 10 ชน�ด ด�งน�*
1. เน�.อมื่น�ษย;รวมื่ถึ�งเล�อด้มื่น�ษย;ด้�วย
27
2. เน�.อช�าง 3. เน�.อมื่�า 4. เน�.อส�น&ขึ้ 5. เน�.อง4 6. เน�.อราชส�ห; 7. เน�.อเส�อโคร#ง 8. เน�.อเส�อเหล�อง 9. เน�.อหมื่� 10. เน�.อเส�อด้าว ส#วนเน�.อส&ติว;นอกเหน�อจึากน�.ถึ�าเป/นเน�.อท��ย&งด้�บีอย4# ย&งไมื่#ส�กด้�วยความื่ร�อนจึากไฟ้ ทรงห�ามื่ฉ&นถึ�าส�กแล�วอน�ญาติให�ฉ&นได้� และเน�.อส&ติว;ท��ฆ์#าเจึาะจึงท�าถึวายพิระภ�กษ�สงฆ์;สามื่เณร ถึ�าพิระภ�กษ�สงฆ์;ไมื่#ได้�เห9นการฆ์#าน&.น ไมื่#ได้�ย�นมื่าก#อนว#าฆ์#าเจึาะจึง ไมื่#ได้�สงส&ยว#าเขึ้าฆ์#าเพิ��อเป/นขึ้องเฉพิาะเจึาะจึงแก#ตินก9ขึ้บีฉ&นได้�ไมื่#มื่�โทษ 2. ส��งของท��ป็ระเคนพระภ�กษ�สงฆ์.ได/ในเวลาก�อนเท��ย่ง เคร��องไทยธีรรมื่ประเภทอาหารคาวหวานท�กชน�ด้ ได้�แก# 1. อาหารสด้ เช#น อาหารคาว หวาน รวมื่ท&.งผลไมื่�ท�กชน�ด้ 2. อาหารแห�ง เช#น ปลาเค9มื่ เน�.อเค9มื่ ขึ้�าวสาร ฯลฯ 3. อาหารเคร��องกระปMองท�กประเภท เช#น นมื่ โอว&ลติ�น ปลากระปMอง ส��งขึ้องด้&งกล#าวน�ยมื่ถึวายพิระภ�กษ�สงฆ์;ได้�ในช#วงเวลาก#อนเท��ยงเท#าน&.น ถึ�าจึะน�าไปถึวายหล&งเท��ยงว&นไปแล�ว น�ยมื่เพิ�ยงแติ#แจึ�งให�พิระภ�กษ�สงฆ์;ทราบี แล�วมื่อบีส��งขึ้องด้&งกล#าวให�ล4กศ�ษย;ขึ้องท#านเก9บีร&กษาไว�ถึวายท#านในว&นติ#อไป 3. ส��งท��ป็ระเคนได/ต่ลอดเวลา เคร��องด้��มื่ท�กชน�ด้ ประเภทเคร��องยาบี�าบี&ด้ปDวยไขึ้� หร�อประเภทเภส&ชท��พิระพิ�ทธีองค;ทรงบี&ญญ&ติ�ไว� ค�อ เนยใส เนยขึ้�น น�.ามื่&น น�.าผ�.ง น�.าอ�อย 4. ว�ต่ถึ�อนามาส ส��งขึ้องท��พิระพิ�ทธีองค;ทรงห�ามื่พิระภ�กษ�สงฆ์;จึ&บีติ�องเร�ยกว#า ว&ติถึ�อนามื่าส ห�ามื่น�ามื่าประเคนถึวายพิระภ�กษ�สงฆ์; เพิราะผ�ด้ว�น&ยบี&ญญ&ติ� ได้�แก# 1. ผ4/หญ่�ง ท&.งท��เป/นเด้9กทารกแรกเก�ด้และผ4�ใหญ# รวมื่ท&.งเคร��องแติ#งกาย ร4ปภาพิ ร4ปป<. นท�กชน�ด้ขึ้องผ4�หญ�ง
28
2. ร�ต่นะ 10 ป็ระการ ค�อ ทอง เง�น แก�วมื่�กด้า แก�วมื่ณ� แก�วประพิาฬ ท&บีท�มื่ บี�ษราค&มื่ ส&งขึ้;เล��ยมื่ทอง ศ�ลา เช#นหยก และโมื่รา ฯลฯ 3. เคร$�องศ�ต่ราว�ธท�กชน�ด อ&นเป/นเคร��องท�าลายช�ว�ติ 4. เคร$�องด�กส�ต่ว.ท�กชน�ด 5. เคร$�องดนต่ร�ท�กชน�ด 6. ข/าวเป็ล$อก และผลไม/อ�นเก�ดอย่4�ก�บท�� การกรวดน0*าและการร�บพรพระ การกรวด้น�.าในงานบี�ญ เป/นการอ�ท�ศแผ#ส#วนก�ศลท��ตินบี�าเพิ9ญแล�วน&.นส#งไปให�บี�รพิชนติลอด้จึนสรรพิส&ติว; และติ&.งจึ�ติอธี�ษฐานเพิ��อความื่ด้�ติ#อไป หร�ออธี�ษฐานในส��งประสงค;ท��ด้�งามื่ให�ส�าเร9จึติามื่ความื่ปรารถึนา
การกรวดน0*าเพ$�ออ�ท�ศส�วนบ�ญ่ส�วนก�ศลแก�ผ4/ท��ล�วงล�บไป็แล/ว
การกรวด้น�.า ค�อ การร�นน�.าหล&�งลงให�เป/นสาย อ&นเป/นเคร��องหมื่ายแห#งสายน�.าใจึอ&นบีร�ส�ทธี�J ติ& .งใจึอ�ท�ศส#วนบี�ญส#วนก�ศลท��ตินได้�ท�ามื่าในว&นน&.นให�แก#ผ4�ล#วงล&บีไปแล�ว ถึ�าผ4�ล#วงล&บีเป/นผ4�อาว�โสมื่ากกว#า เช#น เป/นบี�ด้ามื่ารด้า ป4D ย#า ติา ยาย เป/นพิ�� เป/นคร4อาจึารย; เป/นติ�น ก9ช��อว#าได้�แสด้งความื่กติ&ญญู4กติเวท�ติาติ#อท#านเหล#าน&.น
29
การร&บีพิรพิระ ค�อ อาการท��เจึ�าภาพินอบีน�อมื่ท&.งกายและใจึ ร&บีความื่ปรารถึนาด้� ท��พิระภ�กษ�สงฆ์;ติ& .งก&ลยาณจึ�ติ สวด้ประส�ทธี�Jประสาทให�เจึ�าภาพิรอด้พิ�นจึากอ&นติรายภ&ยพิ�บี&ติ�ท&.งหลาย และเจึร�ญด้�วยอาย� วรรณะ ส�ขึ้ะ พิละ เป/นติ�น ก#อนจึะทราบีถึ�งว�ธี�ปฎิ�บี&ติ�ในการกรวด้น�.า เราลองมื่าศ�กษาถึ�งประว&ติ�ความื่เป/นมื่าขึ้องการกรวด้น�.าก#อน การกรวด้น�.ามื่�มื่าติ&.งแติ#อด้�ติกาลคร&.งสมื่&ยพิระผ4�มื่�พิระภาคเจึ�าย&งทรงพิระชนมื่ช�พิอย4# ด้&งเร��องราวท��ปรากฎิในพิระไติรปHฏิก ในอรรถึกถึามื่งคลส4ติร ว#า ในอด้�ติกาล เมื่��อคร&.งพิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�าพิระนามื่ว#าป�สส ทรงอ�บี&ติ�ขึ้�.น พิระราชบี�ติร 3
พิระองค;ขึ้องพิระเจึ�าช&ยเสนแห#งกาส�กนคร มื่�ศร&ทธีาท��จึะถึวายภ&ติติาหารแด้#พิระป�สสพิ�ทธีเจึ�า และพิระภ�กษ�สงฆ์;สาวกติ�ด้ติ#อก&นหลายว&น จึ�งประทานทร&พิย;เป/นค#าใช�จึ#ายเป/นอ&นมื่าก และขึ้อความื่ร#วมื่มื่�อจึากพิระประย4รญาติ�และขึ้�าทาสบีร�วาณร&บีใช� ท&.งเพิ��อนบี�านใกล�เร�อนเค�ยงให�ช#วยเหล�อในก�จึน&.นๆ ด้�วยบี�คคลเหล#าน&.น บีางพิวกก9เติ9มื่ใจึช#วยเหล�อ จึ&ด้ท�าก�จึติ#างๆด้�วยความื่ติ9มื่ใจึ ด้�วยหว&งบี�ญก�ศล แติ#บีางพิวกถึ4กความื่โลภเขึ้�าครอบีง�า เห9นเง�นทองท��เขึ้าให�น�ามื่าท�าอาหารและซึ่�.อขึ้องเขึ้�าก9เก�ด้ความื่โลภอยากได้� จึ�งย&กยอกเอาไว�ใช�ส#วนติ&วเส�ยบี�าง ท�าแติ#ขึ้องเลวๆ ถึวายพิระแติ#ไปแจึ�งว#าซึ่�.อแติ#ขึ้องด้�ๆ บี�าง น�าอาหารท��ท�าไว�ส�าหร&บีพิระไปก�นเองเส�ยบี�าง น�าไปให�ล4กหลานติ&วเองก�นบี�าง ท�าให�การเล�.ยงพิระคราวน&.นผ#านไปด้�วยความื่ไมื่#เร�ยบีร�อยเท#าท��ควร แติ#ราชบี�ติรท&.งสามื่ก9ไมื่#ว#ากล#าวอย#างไร ติ& .งใจึเป/นบี�ญเป/นก�ศลแล�ว ใครจึะย&กยอกอย#างไรก9ร&กษาใจึศร&ทธีาไว�ได้� ไมื่#ให�ขึ้�#นมื่&ว บี�คคลท&.งหมื่ด้น�.เมื่��อส�.นช�ว�ติไปแล�ว พิวกราชบี�ติรและผ4�ท��เติ9มื่ใจึช#วยเหล�อในงานน&.นได้�ไปส�คติ�ภ4มื่� เมื่��อจึ�ติ�จึากส�คติ�ภ4มื่�น&.นแล�วกล&บีมื่าเก�ด้เป/นมื่น�ษย;อ�กในสมื่&ยพิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�าพิระองค;ป<จึจึ�บี&นน�. ราชบี�ติรองค;โติได้�มื่าเป/นพิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารพิระราชาแห#งเมื่�องราชคฤห;เมื่�องหลวงแคว�นมื่คธี ท��เหล�อก9เก�ด้เป/นพิระประย4รญาติ� และบีร�วาณประชาชนในเมื่�องราชคฤห;น&.น ส#วนพิวกท��ย&กยอกเง�นท�าบี�ญ และก�นขึ้องก#อนถึวายพิระ คร&.นส�.นช�พิแล�วได้�ไปเก�ด้เป/นเปรติร4ปติ#างๆ มื่�ร4ปร#างผ#ายผอมื่ ห�วโหยอด้อยาก เฝึ,ารอยคอยส#วนบี�ญท��ญาติ�ๆ ขึ้องตินอ�ท�ศไปให�จึากโลกน�. แติ#รอคอยมื่าหลายพิ�ทธี&นด้ร ก9ไมื่#มื่�ว��แววจึะได้�ร&บี ติ#อมื่าเมื่��อพิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารทรงอ�บี&ติ�ขึ้�.นในโลกแล�วความื่หว&งขึ้องเปรติเหล#าน&.นก9เร�องรองขึ้�.นมื่าบี�าง แติ#พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารคร&.นทรงบี�าเพิ9ญบี�ญในพิระพิ�ทธีศาสนาเป/นอ&นมื่าก เช#น ทรงถึวายอ�ทยานสวนไผ#ให�เป/นพิระอารามื่ท��ประท&บีขึ้องพิระพิ�ทธีอค;พิร�อมื่พิระภ�กษ�สงฆ์;สาวกท&.งหลายเป/นแห#งแรกช��อว#า ว&ด้เวฬ�ว&น และได้�ถึวายป<จึจึ&ย 4 เสมื่อมื่า พิระองค;ก9ไมื่#เคยได้�อ�ท�ศส#วนบี�ญน&.นๆ ให�ก&บีผ4�ใด้เลย พิวกเปรติท��เป/นญาติ�ขึ้องพิระองค;เหล#าน&.นผ4�รอคอยส#วนบี�ญอย4#จึ�งผ�ด้หว&งท�กคร&.ง มื่าค�นหน��งจึ�งได้�แสด้งติ&วส#งเส�ยงร�องครวญครางและให�พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารเห9นร4ปร#างขึ้องติน พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารทรงสะด้��งติกพิระท&ยเป/นอ&นมื่าก
30
พิอร� #งเช�าจึ�งร�บีไปท4ลถึามื่พิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�า พิระพิ�ทธีองค;ทรงเล#าเร��องอด้�ติชาติ�ให�ทรงทราบีพิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารท4ลถึามื่ว#า ถึ�าพิระองค;ถึวายทานแล�วอ�ท�ศในติอนน�. พิวกญาติ�เหล#าน&.นจึะได้�ร&บีส#วนบี�ญหร�อไมื่# เมื่��อพิระพิ�ทธีองค;ติร&สว#าได้�ร&บี พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารจึ�งทรงเติร�ยมื่การถึวายภ&ติติาหารแด้#พิระภ�กษ�สงฆ์;มื่�พิระส&มื่มื่าส&มื่พิ�ทธีเจึ�าเป/นประมื่�ขึ้ คร&.นพิระภ�กษ�สงฆ์;ฉ&นเสร9จึแล�ว พิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารจึ�งทรงหล&�งท&กษ�โณทกอ�ท�ศส#วนก�ศลว#า อ�ท&ง เมื่ ญาติ�“
น&ง โหติ� ขึ้อส#วนบี�ญน�.จึงส�าเร9จึแก#ญาติ�ท&.งหลายขึ้องขึ้�าพิเจึ�าด้�วยเถึ�ด้” ท&นใด้น&.น เปรติผ4�เป/นญาติ�ท&.งหลายเหล#าน&.นติ#างก9อ��มื่หนาส�าราญด้�วยอาหารท�พิย; ว&นติ#อมื่าพิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารได้�ถึวายไติรจึ�วร เสนาสนะ และเภส&ช เป/นติ�น แด้#พิระภ�กษ�สงฆ์;อ�ก แล�วทรงกรวด้น�.าอ�ท�ศไปให�เปรติเหล#าน&.นท�กคร&.ง เปรติเหล#าน&.นก9ได้�ร&บีส#วนบี�ญเหล#าน&.นท�กคร&.ง และไปเก�ด้ติามื่กรรมื่ขึ้องติน ไมื่#มื่ารบีกวนพิระเจึ�าพิ�มื่พิ�สารอ�กเลย ฉะน&.น การกรวด้น�.าจึ�งเป/นส��งส�าค&ญท��ส�บีทอด้ก&นมื่าอย#างยาวนานกว#าสองพิ&นป@ และย&งเป/นส��งท��ควรกระท�าท�กคร&.งหล&งบี�าเพิ9ญบี�ญในพิระพิ�ทธีศาสนา เพิ��ออ�ท�ศส#วนบี�ญให�ก&บีผ4�ท��ล#วงล&บีไปแล�ว ไมื่#ว#าจึะเป/นบีรรพิบี�ร�ษบี�พิการ� ญาติ�สน�ทมื่�ติรสหาย หร�อล4กหลานก9ติามื่ ท#านควรศ�กษาขึ้&.นติอนว�ธี�การปฎิ�บี&ติ�ในการกรวด้น�.า และปฎิ�บี&ติ�ให�เป/นน�ส&ยติ�ด้ติ&วขึ้องเราไป
การกรวดน0*าเป็�นส��งส0าค�ญ่ท��ส$บทอดก�นมาอย่�างย่าวนานกว�าสองพ�นป็=
ว�ธ�ป็ฎิ�บ�ต่�ในการกรวดน0*า
31
1. น0*าท��ใช/กรวดน0*า น�ยมื่ใช�น�.าท��สะอาด้บีร�ส�ทธี�J ไมื่#มื่�ส��งอ��นเจึ�อปน เช#น น�.าประปา น�.าฝึน น�.าบี#อ เป/นติ�น 2. ภาชนะท��ใช/กรวดน0*า ติ�องเติร�ยมื่ล#วงหน�าไว�ให�พิร�อมื่ ใส#น�.าให�เติ9มื่ และมื่�ท��รอง หากไมื่#มื่�ภาชนะส�าหร&บีกรวด้น�.าเฉพิาะ จึะใช�ขึ้&นหร�อแก�วน�.าแทนก9ได้� ในกรณ�น�.ควรหาจึานหร�อถึาด้ไว�รองก&นน�.าหก 3. เม$�อถึวาย่ไทย่ธรรมแด�พระภ�กษ�สงฆ์.เสร:จัแล/ว เจึ�าภาพิหร�อประธีานในพิ�ธี�น�ยมื่น&�งก&บีพิ�.น ห#างจึากพิระภ�กษ�สงฆ์;พิอสมื่ควร ประคองภาชนะท��ใส#น�.าส�าหร&บีกรวด้น�.าด้�วยมื่�อท&.งสองเติร�ยมื่กรวด้น�.า 4. เม$�อพระภ�กษ�สงฆ์.ผ4/เป็�นห�วหน/าเร��มอน�โมทนาว�า ย่ะถึา“ วาร�วะหา...” พิ�งร�นน�.าให�ไหลลงเป/นสายโด้ยไมื่#ให�สายน�.าขึ้าด้ติอนเป/นหยด้ๆ พิร�อมื่ท&.งติ&.งใจึส�ารวมื่จึ�ติ อ�ท�ศส#วนบี�ญก�ศลไปให�แก#ผ4�ล#วงล&บีเป/นแล�ว โด้ยน�กในใจึว#า
อ�ท&ง เมื่ ญาติ�น&ง โหติ� สขึ้�ติา โหนติ� ญาติะโย
ขึ้อส#วนบี�ญน�.จึงส�าเร9จึแก#ญาติ�ท&.งหลายขึ้องขึ้�าพิเจึ�าขึ้อญาติ�ท&.งหลายขึ้องขึ้�าพิเจึ�าจึงมื่�ความื่ส�ขึ้เถึ�ด้
5. ค0ากรวดน0*าน�*ใช/แบบอ$�นก:ได/ หร�อน�กเป/นภาษาไทยให�มื่�ความื่หมื่ายว#า อ�ท�ศส#วนบี�ญไปให�แก#ผ4�น& .นผ4�น�. โด้ยระบี�ช��อลงไปก9ได้� 6. ถึ/าภาชนะท��กรวดน0*าม�ป็ากกว/าง เช#น ขึ้&น หร�อแก�วน�.า น�ยมื่ใช�น�.วช�.มื่�อขึ้วารองร&บีสายน�.าให�ไหลไปติามื่น�.วช�.น& .น เพิ��อป,องก&นมื่�ให�น�.าไหลลงเปรอะเปE. อนพิ�.นหร�ออาสนะ ถึ�าภาชนะปากแคบี เช#น คนโท หร�อท��กรวด้น�.าโด้ยเฉพิาะ ก9ไมื่#ติ�องรอง เพิ�ยงใช�มื่�อท&.งสองประคองภาชนะน�.าน&.นร�นลง 7. เม$�อต่�*งใจัอ�ท�ศเป็�นการส�วนรวมแล/ว จึะอ�ท�ศส#วนบี�ญเฉพิาะเจึาะจึงผ4�ใด้ผ4�หน��งติ#อก9ได้� โด้ยระบี�ช��อบี�คคลน&.นลงไปให�ช&ด้เจึน 8. เม$�อพระสงฆ์.ร4ป็ท�� 2 ร�บว�า ส�พพ�ต่�โย่“ ...” แล�ว พิระภ�กษ�สงฆ์;ท&.งหมื่ด้จึะอน�โมื่ทนา ผ4�กรวด้น�.าจึะหย�ด้กรวด้น�.า เทน�.าลงหมื่ด้ แล�วประนมื่มื่�อ ติ& .งใจึร&บีพิรซึ่��งพิระภ�กษ�สงฆ์;ก�าล&งให�ติ#อไป 9. ขณะท��พระภ�กษ�สงฆ์.ก0าล�งสวดอน�โมทนาอย่4�น�*น เจึ�าภาพิหร�อประธีานในพิ�ธี� ไมื่#ควรล�กไปท�าภารก�จึอย#างอ��นกลางค&น
32
10. ขณะท��พระภ�กษ�สงฆ์.ก0าล�งสวดอน�โมทนาจับ จึ�งกราบีหร�อไหว�พิระภ�กษ�สงฆ์;อ�กคร&.ง แล�วน�าน�.าท��กรวด้น&.นไปเทท��พิ�.นด้�น รด้ติ�นไมื่� หร�อเทท��พิ�.นหญ�าภายนอกติ&วอาคาร บี�านเร�อน เพิ��อฝึากไว�ก&บีแมื่#พิระธีรณ�ติามื่คติ�โบีราณ 11. การกรวดน0*าพ�งกระท0าเม$�อได/บ0าเพ:ญ่บ�ญ่ก�ศลหร$อความด�อย่�างใดอย่�างหน��ง เช#นท�าบี�ญใส#บีาติร ถึวายส��งขึ้องแด้#พิระภ�กษ�สงฆ์; หร�อให�ทานแก#คนยากจึน หร�อสละป<จึจึ&ยก#อสร�างสาธีาณะประโยชน; 12. การกล�าวค0ากรวดน0*าท��เป็�นภาษาบาล� พิ�งศ�กษาความื่หมื่ายให�เขึ้�าใจึก#อนย#อมื่เป/นส��งท��ด้� ไมื่#ใช#ว#าก&นมื่าอย#างไรก9ว#าก&นไปอย#างน&.น โด้ยไมื่#ร4 �ความื่หมื่ายท��แท�จึร�ง จึ�งติ�องถึามื่ผ4�ร4 �หร�อศ�กษาว�ธี�การก#อน ท&.งน�.เป/นผลด้�แก#ติ&ว ผ4�กระท�าเอง ค�อ นอกจึากจึะได้�ช��อว#าท�าถึ4กท�าเป/นแล�ว ย&งจึะเก�ด้ประโยชน;ท��ติ�องการด้�วย 13. ข/อควรจั0าเวลากรวดน0*า ค�อ ติ�องติ&.งใจึท�าจึร�งๆ ไมื่#ใช#ท�าเล#นๆ หร�อท�าเป/นเล#น หากว#าภาชนะใส#น�.าส�าหร&บีกรวด้ไมื่#มื่� หร�อมื่�ไมื่#พิอ ก9พิ�งน&�งกรวด้ในใจึน��งๆ โด้ยน�.าใจึ กรวด้อ�ท�ศเลย ไมื่#ควรไปน&�งรวมื่กล�#มื่ก&น แล�วจึ&บีแขึ้นจึ&บีขึ้าจึ&บีชายผ�า จึ&บีขึ้�อศอกก&นแล�วกรวด้น�.า มื่องด้4ช�ลมื่�นไปหมื่ด้ไมื่#งามื่ติา ท&.งไมื่#เก�ด้ประโยชน; เพิราะจึ�ติใจึขึ้องผ4�กรวด้ไมื่#สงบีเป/นสมื่าธี�(Meditation) ซึ่�.าบีางคร&.งก9ห&วเราะก&นค�กค&กไปก9มื่� ติ�องกรวด้เป/นและติ&.งใจึกรวด้จึร�งๆ จึ�งจึะมื่�ผลจึร�ง หากหล&�งงบีนพิ�.นด้�น ควรเล�อกท��สะอาด้หมื่ด้จึด้ถึ�าอย4#ในอาคารสถึานท��ควรมื่�ภาชนะรองร&บีอ&นเหมื่าะสมื่ ไมื่#ใช�กระโถึนหร�อภาชนะสกปรกรองร&บี ควรหล&�งน�.าท��กรวด้ให�หมื่ด้ เมื่��อเสร9จึพิ�ธี�แล�ว จึ�งน�าน�.าท��กรวด้น&.นไปเทลงในด้�นท��สะอาด้ การกรวด้น�.าเป/นหน�าท��ขึ้องเจึ�าขึ้องงานโด้ยติรงถึ�อเป/นเจึ�าขึ้องบี�ญก�ศล เมื่��อจึะให�แก#ใคร
33