การเคลื่��อนไหวเชิ�งกลื่ทางการพยาบาลื่ร�อยตำ�ารวจเอก อภิ�สิ�ทธิ์�� ตำามสิ�ตำย

อาจารย (สิบ ๑) กลื่"#มงานอาจารย วพ.รพ.ตำร

บร�หารกลื่�ามเน�$อใบหน�าก#อนเร&ยน

•การท�าปากจ()•การท�าจม(กหย#น•การแยกเค&$ยว

ว�ตำถุ"ประสิงค 1. เพ��อให�การชิ#วยเหลื่�อผู้(�ป.วยในการเคลื่��อนไหวได้�อย#างเหมาะสิม2. เพ��อให�ผู้(�ป.วยได้�ร�บการด้(แลื่ท&�ปลื่อด้ภิ�ย3. เพ��อป0องก�นอ�นตำรายจากการท�างาน

ทบทวนเร��องข้�อแลื่ะการเคลื่��อนไหวข้องข้�อ

Flexion / Extension / Hyperextension

MovementsRotation

• เป2นการหม"นจากแนวกลื่างCircumduction• เป2นการหม"นเป2นวงข้องข้�อ

ไหลื่#แลื่ะข้�อสิะโพกExternal rotation• เป2นการเคลื่��อนไหวข้องข้�อ

ไหลื่#หร�อข้�อสิะโพกออกจากแนวกลื่าง

Internal rotation• เป2นการหม"นข้องข้�อไหลื่#หร�อ

ข้�อสิะโพกเข้�าหาแนวกลื่าง

MovementsInversion

• เป2นการหม"นฝ่.าเท�าเข้�าด้�านใน (The sole of the foot)

Eversion• เป2นการหม"นฝ่.าเท�าออก

ด้�านนอกDorsiflexion• เป2นการกระด้กปลื่าย

เท�าข้5$นPlantarflexion• เป2นการง" �มปลื่ายเท�าลื่ง

Additional Range of Motion

ท#าท&�ไม#ถุ(กตำ�องในการท�างาน

ท#าท&�ถุ(กตำ�องในการท�างาน

การจ�ด้ท#านอนหงายให�ผู้(�ป.วย

การจ�ด้ท#านอนคว��าให�ผู้(�ป.วย

การจ�ด้ท#านอนตำะแคงให�ผู้(�ป.วย

การจ�ด้ท#านอนศี&รษะสิ(งให�ผู้(�ป.วย

High Fowler position ศี&รษะสิ(ง 80-90 องศีาSemi Fowler position ศี&รษะสิ(ง 30-45 องศีาLow Fowler position ศี&รษะสิ(ง 15-30 องศีา

การชิ#วยเหลื่�อผู้(�ป.วยท&�ใชิ�กายอ"ปกรณ์

• การชิ#วยเหลื่�อผู้(�ป.วยท&�ใชิ�ไม�ย�นร�กแร�( crutch )

การชิ#วยเหลื่�อผู้(�ป.วยท&�ใชิ� crutch ในการเด้�น Four point gait

0 1 2 3 4

Three point gait• ใชิ�ก�บผู้(�ป.วยท&�

ไม#สิามารถุลื่งน�$าหน�กข้องข้าข้�างหน5�งได้� เชิ#น ใสิ#เฝ่9อก ถุ(กตำ�ด้ข้า หลื่�งผู้#าตำ�ด้ใสิ#เหลื่:ก

• ข้ณ์ะเด้�นน�$าหน�กตำ�วท�$งหมด้จะอย(#ท&�ข้าข้�างท&�ด้&

0 1 2

Two point gait

0 1 2

การใชิ� walker• ยกเคร��องชิ#วย

เด้�นไปข้�างหน�าพร�อมข้าข้�างท&�เจ:บ• ก�าวข้าข้�างท&�ด้&

ตำาม

Range of motionเป2นการบร�หารเพ��อให�ม&การ

เคลื่��อนไหวข้องข้�อท&�ด้&ข้5$น หร�อคงหน�าท&�ในการเคลื่��อนไหวข้องข้�อน�$นๆไว�ตำามพ�สิ�ยข้องข้�อซึ่5�งม&อว�ยวะท&�เข้�ามาเก&�ยวข้�องด้�วย ค�อ join capsule , ligament, tendon แลื่ะกลื่�ามเน�$อ

แบ#งตำามความสิามารถุข้องผู้(�ป.วย

•Active exercise •Active assistive exercise •Passive exercise

Active ROM exerciseเป2นการบร�หารร#างกายท&�ผู้(�ป.วยสิามารถุ

ปฏิ�บ�ตำ�ก�จกรรมด้�วยตำนเอง ได้�ท"กชิน�ด้

จ"ด้ประสิงค เพ��อป0องก�นกลื่�ามเน�$อลื่&บ แลื่ะข้�อตำ�ด้

เพ��มความแข้:งแรงข้องกลื่�ามเน�$อ เพ��มการไหลื่เว&ยนเลื่�อด้ ชิ#วยให�ข้�อท�างานได้�อย#างม&ประสิ�ทธิ์�ภิาพ

Active Assistive ROM exercise

เป2นการบร�หารร#างกายท&�ผู้(�ป.วยออกแรงได้�สิ#วนหน5�งแตำ#ไม#สิ"ด้พ�สิ�ยแลื่ะม&ผู้(�ชิ#วยข้ย�บให�จนเตำ:มพ�สิ�ยข้องข้�อน�$น

จ"ด้ประสิงค เพ��อป0องก�นการลื่&บแลื่ะหด้เกร:งข้องกลื่�ามเน�$อ

แลื่ะเน�$อเย��ออ#อนรอบข้�อ เพ��มความแข้:งแรงข้องกลื่�ามเน�$อท&�อ#อนแรง เพ��มการไหลื่เว&ยนเลื่�อด้ เพ��มพ�สิ�ยข้องข้�อ แลื่ะชิ#วยให�ข้�อม&ความม��นคงข้5$น

Passive ROM exercise

เป2นการชิ#วยเคลื่��อนไหวข้�อในกรณ์&ท&�ผู้(�ป.วยไม#สิามารถุเคลื่��อนไหวข้�อได้�ด้�วยตำนเอง เชิ#น ผู้(�ป.วยอ�มพาตำจ"ด้ประสิงค

เพ��อป0องก�นข้�อตำ�ด้ ลื่ด้การเกร:ง ชิ#วยเพ��มการไหลื่เว&ยนเลื่�อด้ ป0องก�นการเก�ด้หลื่อด้เลื่�อด้ด้�าอ"ด้ตำ�น แลื่ะชิ#วยพ�$นฟู(ด้�านจ�ตำใจ

Isometric exerciseเป2นการบร�หารกลื่�ามเน�$อแบบเกร:งอย(#ก�บท&�

ม&แรงตำ�านคงท&�แลื่ะม&ความยาวข้องกลื่�ามเน�$อคงท&� โด้ยปราศีจากการเคลื่��อนไหวข้องข้�อ ประกอบไปด้�วย1 .การเกร:งกลื่�ามเน�$อ biceps แลื่ะ triceps2. การเกร:งกลื่�ามเน�$อ quadriceps3. การเกร:งกลื่�ามเน�$อ gluteus maximus4. การเกร:งกลื่�ามเน�$อหน�าอกแลื่ะหลื่�ง

Isometric exerciseข้�อด้&

1 .สิามารถุท�าได้�แม�ว#าข้�อน�$นจะไม#สิามารถุข้ย�บได้�เน��องจากการบาด้เจ:บ หร�อข้ณ์ะม&อาการปวด้ข้�อ หร�อจากการใสิ#อ"ปกรณ์ ท&�ท�าให�ข้ย�บข้�อไม#ได้�

2. ไม#ตำ�องใชิ�อ"ปกรณ์ ใด้ๆท&�ซึ่�บซึ่�อนในการบร�หารข้�อเสิ&ย

3. ก�าลื่�งแลื่ะความทนทานจะเก�ด้เฉพาะม"มท&�ออกก�าลื่�งเท#าน�$น

4. การเกร:งกลื่�ามเน�$อท�าให�เพ��มความด้�นโลื่ห�ตำข้ณ์ะเกร:ง จ5งตำ�องระว�งในผู้(�ป.วยท&�ม&ความด้�นโลื่ห�ตำสิ(งหร�อเป2นโรคห�วใจ

Isometric exerciseว�ธิ์&การบร�หาร• เกร:งค�างไว� 5-6 ว�นาท&• พ�ก 10 ว�นาท&• ท�า 10 คร�$ง/ชิ"ด้ ประมาณ์ 1-3

ชิ"ด้/ว�น

Isotonic (dynamic) exercise

เป2นการบร�หารแบบท&�ม&การหด้แลื่ะย�ด้ข้องกลื่�ามเน�$อชิน�ด้ท&�กลื่�ามเน�$อม&การเปลื่&�ยนแปลื่งความยาว โด้ยแรงท&�กระท�าตำ#อกลื่�ามเน�$อคงท&� ท�าให�ม&การเคลื่��อนไหวข้�อด้�วยตำนเอง เชิ#น ก�จกรรมปกตำ�ในชิ&ว�ตำประจ�าว�น ได้�แก#การด้5ง/การผู้ลื่�กว�ตำถุ"การยกแข้น/ยกก�น การลื่"กข้5$นย�นจากท#าน��ง เป2นตำ�น

Isotonic (dynamic) exercise

ข้�อด้&1 .ได้�ออกก�าลื่�งกายข้องกลื่�ามเน�$อหลื่ายๆ

ม"มซึ่5�งใกลื่�เค&ยงก�บการท�าก�จกรรมในชิ&ว�ตำประจ�าว�น

ว�ธิ์&การบร�หาร• เกร:งค�างไว� 5-6 ว�นาท&• พ�ก 10ว�นาท&• ท�า 10 คร�$ง/ชิ"ด้ 2-3 ชิ"ด้ สิ�ปด้าห ลื่ะ 2-3

ว�น

Isokinetic(resistive) exercise

เป2นการบร�หารร#างกายท&�ม&การหด้แลื่ะย�ด้ข้องกลื่�ามเน�$อแบบออกแรงตำ�านชิน�ด้ท&�การท�างานข้องกลื่�ามเน�$อเป2นไปอย#างสิม��าเสิมอตำลื่อด้ชิ#วงเวลื่าการเคลื่��อนไหวซึ่5�งสิามารถุใชิ�ร#วมก�บการออกก�าลื่�งแบบ Isometric (เกร:งกลื่�ามเน�$อข้ณ์ะตำ�านแรง) แลื่ะ Isotonic (ตำ�านแรงข้ณ์ะม&การเคลื่��อนไหวข้�อ)

การออกก�าลื่�งกายว�ธิ์&น&$ให�ประสิ�ทธิ์�ภิาพสิ(งสิ"ด้ ได้�แก# การข้&�จ�กรยาน เป2นตำ�น

Isokinetic(resistive) exercise

ตำ�วอย#าง• ออกแรงตำ�านแรงโน�มถุ#วงข้องโลื่• ใชิ�แข้นหร�อข้าข้�างตำรงข้�ามออกแรงตำ�าน• ใชิ�น�$าหน�ก เชิ#น ถุ"งทราย ด้�มเบลื่ ( free

weight )• ใชิ�รอกแลื่�วถุ#วงน�$าหน�ก หร�อใชิ�สิปร�งเพ��อ

เป2นแรงตำ�าน

Continuous Passive Motion (CPM)

การบร�หารร#างกายแบ#งตำามการใชิ�ออกซึ่�เจน

• Aerobic exercise• Anaerobic exercise

Aerobic exerciseเป2นการบร�หารร#างกายท&�ท�าให�ร#างกาย

ได้�ร�บออกซึ่�เจนมากกว#าว�ธิ์&การอ��นๆ ม&การออกก�าลื่�งข้องกลื่�ามเน�$อม�ด้ใหญ่#ๆ พร�อมก�นหลื่ายๆม�ด้ ตำ�ด้ตำ#อก�นแลื่ะเป2นจ�งหวะ ชิ#วยเพ��มประสิ�ทธิ์�ภิาพการท�างานข้องระบบห�วใจหลื่อด้เลื่�อด้ แลื่ะระบบหายใจ

Aerobic exercise• ท�าให�ชิ&พจรจะเพ��มข้5$น 70-80% ข้องชิ&พจร

สิ(งสิ"ด้ข้องแตำ#ลื่ะคน ( ชิ&พจรสิ(งสิ"ด้ข้องแตำ#ลื่ะคน = 220– อาย" )• ม&การใชิ�ออกซึ่�เจน 60-80% ข้องการใชิ�

ออกซึ่�เจนสิ(งสิ"ด้ ( VO2Max )

• ตำ�องออกก�าลื่�งอย#างตำ#อเน��องอย#างน�อย 20 นาท& สิ�ปด้าห ลื่ะ 3-5 คร�$ง

Anaerobic exerciseเป2นการบร�หารกลื่�ามเน�$อท&�ร#างกาย

ไม#สิามารถุน�าออกซึ่�เจนเข้�ากระแสิเลื่�อด้ได้� ระหว#างการบร�หารแบบน&$พลื่�งงานจะถุ(กใชิ�ไปในเวลื่าอ�นสิ�$น เป2นการบร�หารสิ�าหร�บการฝ่Aกฝ่นข้องน�กก&ฬาการว��งเร:วระยะสิ�$น กระโด้ด้ไกลื่ กระโด้ด้สิ(งข้ว�างจ�กร พ" #งหลื่าว ท"#มน�$าหน�ก

การออกก�าลื่�งกายในผู้(�สิ(งอาย"(เพ:ญ่ศี�ร� สิ�นตำโยภิาสิ, 2551)

ท#านอน • นอนหงายใชิ�หมอนบางๆ หน"นใตำ�เข้#าให�เข้�างอประมาณ์

15 องศีา กด้เข้#าลื่ง พร�อมกระด้กข้�อเท�าข้5$นเกร:งไว� น�บ 1-10 ท�า 10 คร�$งสิลื่�บซึ่�ายข้วา ว�นลื่ะ 3 เวลื่าหลื่�งอาหารแลื่ะก#อนนอน

ท#านอน • นอนหงาย ชิ�นเข้#าด้�านตำรงข้�ามข้5$น ข้าอ&กข้�างเหย&ยด้

ตำรง ค#อยๆ ยกข้าข้�างท&�เหย&ยด้ให�สิ(งข้5$นประมาณ์ 1 ฟู"ตำ เก:งค�างไว�น�บ 1-10 แลื่�วค#อยๆ เอาข้าท&�เหย&ยด้ลื่ง ท�า 10 คร�$ง สิลื่�บซึ่�ายข้วา

การออกก�าลื่�งกายในผู้(�สิ(งอาย"(เพ:ญ่ศี�ร� สิ�นตำโยภิาสิ, 2551)

ท#าน��ง • น��งบนเก�าอ&$ งอเข้#าท�$ง 2 ข้�าง เท�าวางราบก�บพ�$นค#อยๆ

ยกข้าท&ลื่ะข้�างข้5$น จนเข้#าเหย&ยด้ตำรง เกร:งค�างไว� น�บ 1-10 งอเข้#าลื่งชิ�าๆ จนเท�าวางก�บพ�$นเชิ#นเด้�ม ท�า 10 คร�$งสิลื่�บซึ่�ายข้วา ว�นลื่ะ 3 เวลื่าหลื่�งอาหารแลื่ะก#อนนอน

ท#าน��ง • น��งบนเก�าอ&$ งอเข้#าท�$ง 2 ข้�าง เท�าวางราบก�บพ�$น ใชิ�ข้า

ด้�านตำรงข้�ามไข้ว�กด้ลื่งบนข้าอ&กข้�างหน5�ง ในข้ณ์ะท&�พยายามยกข้าลื่#างให�เหย&ยด้ข้5$นเกร:งไว� น�บ 1-10 ท�า 10 คร�$ง สิลื่�บข้าซึ่�ายข้าข้วา

ตำ�วอย#างการเพ��มความสิามารถุในการเคลื่��อนไหว

แลื่ะการเพ��มความแข้:งแรงข้องกลื่�ามเน�$อโด้ยการ

ออกก�าลื่�งกาย

Warm-up

Walk Aerobics

Towel Exercise

Static Balancing

Exercise

Muscle Strengthening

Exercise

Cool-down Exercise

ข้อบค"ณ์ท&�ตำ�$งใจเร&ยน