การบั�ญชี�เบั�องต้�น 1

วิ�ชีา ภาษาและเทคโนโลยี�สำ�าหร�บัคร

หน!วิยีท�" 1 ควิามร �เบั�องต้�นเก�"ยีวิก�บั

การท�าบั�ญชี�

ควิามหมายีการบั�ญชี� (Book-keeping) เป็%นระบับัป็ระมวิล

ข้�อม ลทางการเง�น การจดบั�นท)กรายีการค�าต้!าง ๆ ท�"เก�"ยีวิก�บัการร�บั

จ!ายีเง�น สำ�"งข้อง และสำ�ทธิ�ท�"ม�ม ลค!าเป็%นเง�นไวิ�ในสำม.ดบั�ญชี�อยี!าง

สำม�"าเสำมอ เป็%นระเบั�ยีบัถู กต้�องต้ามหล�กการและสำามารถูแสำดงผลการ

ด�าเน�นงานและฐานะการเง�นข้องก�จการในระยีะเวิลาหน)"งได�"

วิ�ต้ถู.ป็ระสำงค2ข้องการบั�ญชี�

1. เพื่"อจดบั�นท)กรายีการต้!าง ๆ ท�"เก�ดข้)�นเร�ยีงต้ามล�าด�บัก!อนหล�ง และจ�าแนกป็ระเภทข้องรายีการค�าไวิ�อยี!างสำมบั รณ์2

2. เพื่"อให�จดบั�นท)กรายีการค�าถู กต้�องต้ามหล�กการบั�ญชี�และต้ามกฎหมายีวิ!าด�วิยีการบั�ญชี�

ป็ระโยีชีน2ข้องการบั�ญชี�

1 .ชี!วิยีให�เจ�าข้องก�จการสำามารถูควิบัค.มงานอยี!างใกล�ชี�ด

2. ชี!วิยีให�ทราบัผลการด�าเน�นงานข้องก�จการ ในระยีะเวิลาใดเวิลาหน)"ง

3. ชี!วิยีให�ทราบัฐานะการเง�นข้องก�จการ ในระยีะเวิลาใดเวิลาหน)"ง

ป็ระโยีชีน2ข้องการบั�ญชี�4. ชี!วิยีในการบัร�หารงาน และให�ข้�อม ลอ�น

เป็%น ป็ระโยีชีน2ในการวิางแผนการด�าเน�น

งาน5 .ชี!วิยีในการต้รวิจสำอบัหาข้�อผ�ดพื่ลาด6. ชี!วิยีในการก�าหนดนโยีบัายีและการ

ต้�ดสำ�นใจต้!างๆ ข้องธิ.รก�จ7. ผ �ลงท.นซื้�อห.�นจะอาศั�ยีข้�อม ลทางการ

บั�ญชี�ต้�ดสำ�นใจในการลงท.น

หล�กการเข้�ยีนต้�วิเลข้• น�ยีมเข้�ยีนเป็%นต้�วิ อารบั�ค• เข้�ยีนต้�วิเลข้3  หล�กข้)�นไป็  ให�ใสำ!

เคร"องหมายี ,  (จ.ลภาค  ) • การเข้�ยีนต้�วิเลข้ลงในชี!องจ�านวินเง�น

 ให�เข้�ยีนหล�กหน!วิยีข้องจ�านวินบัาทชี�ดเสำ�นแบั!งชี!องบัาทและสำต้างค2เสำมอ

• จ�านวินสำต้างค2ให�เข้�ยีนลงในชี!องสำต้างค2  ถู�าไม!ม�เศัษสำต้างค2ให�ใชี�เคร"องแบับั   -  " " หรอเข้�ยีน  00  ก:ได�  

จ�านวินเง�น

        บั า ท         สำ ต้

          1 2,

3 0 0   - -

          1 2,

5 0 0   - -

                         

ต้�วิอยี!าง

หล�กการเข้�ยีนวิ�นเดอนป็;•  ถู�าอยี !ในหน�าเด�ยีวิก�นเข้�ยีน  พื่.ศั.  คร��งเด�ยีวิในชี!องพื่.ศั .

 ข้องท.กหน�า•  เดอน  น�ยีมเข้�ยีนยี!อ ข้องแต้!ละเดอน  •  วิ�น ให�เข้�ยีนวิ�นท�"เร�ยีงต้ามล�าด�บัเหต้.การณ์2ซื้)"งเก�ดข้)�นก!อนหล�ง

พื่.ศั . 2540

เดอน วิ�น

ก.พ.  

135

ตั�วอย่างตั�วอย่าง

หน!วิยีท�" 2สำ�นทร�พื่ยี2 หน��สำ�น และสำ!วินข้อง

เจ�าข้อง (ท.น)

สำ�นทร�พื่ยี2 (Assets)

ควิามหมายีบั�ญญ�ต้�ศั�พื่ท2โดยีสำมาคมบั�ญชี�และผ �สำอบับั�ญชี�ร�บัอน.ญาต้แห!งป็ระเทศัไทยีได�ให�ควิามหมายีสำ�นทร�พื่ยี2วิ!าหมายีถู)ง สำ�"งม�ต้�วิต้นหรอหรอไม!ม�ต้�วิต้นอ�นม�ม ลค!าซื้)"งบั.คคลหรอก�จการเป็%นเจ�าข้อง หรอม�สำ�ทธิ�ครอบัครอง โดยีถู กต้�องต้ามกฎหมายี

ป็ระเภทข้องสำ�นทร�พื่ยี2 (Assets)

แบั!งออกเป็%น 3 ป็ระเภท ได�แก!

1. สำ�นทร�พื่ยี2หม.นเวิ�ยีน (Current Assets)

2 . ท�"ด�น อาคาร และ อ.ป็กรณ์2 (Property Plant and Equipment) 3 . สำ�นทร�พื่ยี2อ"น (Other

Assets Sundry Assets )

หน��สำ�น ((Liability) Liability) ควิามหมายี

หมายีถู)ง จ�านวินเง�นท�"ก�จการเป็%นหน��บั.คคลอ"นหรอพื่�นธิะอ�นเก�ดจากรายีการค�า การก �ยีมหรอเก�ดจากการอ"น ซื้)"งจะต้�องชี�าระคนในภายีหน�าด�วิยีสำ�นทร�พื่ยี2 หรอบัร�การ

ป็ระเภทข้องหน��สำ�น (Liability)

1. หน��สำ�นหม.นเวิ�ยีน (Current Liabilities)

2. หน��สำ�นระยีะยีาวิ หรอหน��สำ�นอ"นๆ (Long term or other Liabilities)

แบั!งเป็%น 2 ป็ระเภท ด�งน��

สำ!วินข้องเจ�าข้อง (Owner’s Equity )

ควิามหมายี สำ!วินข้องเจ�าข้อง(Owner’s

Equity) ต้ามค�าน�ยีาม หมายีถู)ง สำ!วิยีได�เสำ�ยีคงเหลอในสำ�นทร�พื่ยี2ข้องก�จการหล�งจากห�กหน��สำ�นออกแล�วิ เป็%นสำ�นทร�พื่ยี2สำ.ทธิ� (Net Assets) ข้องก�จการ

สำมการบั�ญชี� (Accounting Equation)

สิ�นทรั�พย่� = หน��สิ�น + สิวนของเจ้�าของ Assets = Liability + Owner’s Equity

A = L + OE

หน!วิยีท�" 3การวิ�เคราะห2รายีการค�า

ควิามหมายีข้องการวิ�เคราะห2รายีการค�าการพื่�จารณ์าวิ!ารายีการค�าท�"เก�ด

ข้)�น ม�ผลท�าให�สำ�นทร�พื่ยี2 หน��สำ�น และสำ!วินข้องเจ�าข้อง เป็ล�"ยีนแป็ลงไป็ในทางท�"เพื่�"มข้)�น หรอลดลงเป็%นจ�านวินเท!าใด

บั�นท)กลงในสำม.ดบั�ญชี�ต้!าง ๆ

หล�กในการวิ�เคราะห2รายีการค�า

หมวิดหม !บั�ญชี�

เพื่�"ม (+) ลด (-)

1 .สำ�นทร�พื่ยี2 เดบั�ต้ เครด�ต้2. หน��สำ�น เครด�ต้ เดบั�ต้3. ท.น เครด�ต้ เดบั�ต้4. รายีได� เครด�ต้ เดบั�ต้5. ค!าใชี�จ!ายี เดบั�ต้ เครด�ต้

หล�กการบั�นท)กบั�ญชี�ค !((Double Entry System)Double Entry System)

เดบั�ต้ (Dr.)

= เครด�ต้ (Cr.)

เสำมอ

หน!วิยีท�" 4สำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็

ควิามหมายีและป็ระเภทควิามหมายีและป็ระเภทข้องสำม.ดรายีวิ�นข้��นต้�นข้องสำม.ดรายีวิ�นข้��นต้�น

สำม.ดรายีวิ�น คอ สำม.ดบั�ญชี�เล!มแรกท�"ใชี�บั�นท)ก

รายีการค�าท�"เก�ดข้)�นต้ามล�าด�บัก!อน – หล�ง

สำม.ดบั�ญชี�แยีกป็ระเภท

ผ!านรายีการ(Post)

สำม.ดรายีวิ�นข้��นต้�นสำม.ดรายีวิ�นข้��นต้�นแบั!งออกเป็%น 2 ป็ระเภท ได�แก! 1.สำม.ดรายีวิ�นเฉพื่าะ (Special Journal) 2.สำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็

สำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็การบั�นท)กรายีการค�า เม"อม�รายีการค�าเก�ดข้)�น จะต้�อง

ท�าการวิ�เคราะห2รายีการค�าและน�าไป็บั�นท)กลงในสำม.ดรายี

วิ�นท�"วิไป็ป็ระกอบัด�วิยี

รายีการเป็=ดบั�ญชี� รายีการท�"เก�ดข้)�นในระหวิ!างเดอน

สำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็รายีการเป็=ดบั�ญชี�1 .ม�การลงท.นคร��งแรก ม� 3 กรณ์�

กรณ์� 1 น�าเง�นสำดมาลงท.น กรณ์� 2 น�าเง�นสำดและสำ�นทร�พื่ยี2อ"นมาลงท.น กรณ์� 3 น�าเง�นสำด สำ�นทร�พื่ยี2อ"น และหน��สำ�นมาลงท.น

2. เร�"มรอบัระยีะเวิลาบั�ญชี�ใหม! (งวิดบั�ญชี�ใหม!)

หน!วิยีท�" 5บั�ญชี�แยีกป็ระเภท

สำม.ดบั�ญชี�แยีกป็ระเภทแบั!งเป็%น 2 ชีน�ด ได�แก! 1. สำม.ดบั�ญชี�แยีกป็ระเภทท�"วิไป็ (General Ledger)

2. สำม.ดบั�ญชี�แยีกป็ระเภทยี!อยี (Subsidiary Ledger)

สำม.ดบั�ญชี�แยีกป็ระเภท ร ป็แบับัข้องบั�ญชี�แยีกป็ระเภท

แบับับั�ญชี�แยีกป็ระเภทท�"วิไป็ (แบับัมาต้รฐาน)

แบับับั�ญชี�แยีกป็ระเภทยี!อยี (แบับัแสำดงยีอดด.ล)

หล�กการบั�นท)กบั�ญชี�แยีกป็ระเภท

1. ให�น�าชี"อบั�ญชี�ท�"เดบั�ต้ในสำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็ มาต้��งเป็%นชี"อบั�ญชี�แยีกป็ระเภท และบั�นท)กรายีการทางด�านเดบั�ต้โดยี

1.1 เข้�ยีนชี!อง วิ�น เดอน ป็; ต้ามท�"ป็รากฏในสำม.ด

รายีวิ�นท�"วิไป็ 1.2 เข้�ยีนชี"อบั�ญชี�ท�"เครด�ต้ลงในชี!อง

รายีการ 1.3 เข้�ยีนจ�านวินเง�นลงในชี!องเดบั�ต้

การจ�ดหมวิดหม ! และการก�าหนดเลข้ท�"บั�ญชี�

การจ�ดหมวิดหม !ข้องบั�ญชี� แบั!งเป็%น 5 หมวิด ได�แก!

1. หมวิดสำ�นทร�พื่ยี2 2. หมวิดหน��สำ�น 3. หมวิดสำ!วินข้องเจ�าข้อง (ท.น) 4. หมวิดรายีได�

หล�กการบั�นท)กบั�ญชี�แยีกป็ระเภท

2. ให�น�าบั�ญชี�ท�"เครด�ต้ในสำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็ มาต้��งเป็%นเป็%นชี"อบั�ญชี�แยีกป็ระเภท และบั�นท)กไวิ�ทางด�านเครด�ต้โดยี

2.1 เข้�ยีนชี!อง วิ�น เดอน ป็; ต้ามท�"ป็รากฏในสำม.ดรายีวิ�นท�"วิไป็

2.2 เข้�ยีนชี"อบั�ญชี�ท�"เดบั�ต้ลงในชี!องรายีการ

2.3 เข้�ยีนจ�านวิยีเง�นลงในชี!องจ�านวินเง�นเครด�ต้

ผ�งบั�ญชี� ผ�งบั�ญชี� ((Chart of Chart of Accounts)Accounts)

หน!วิยีท�" 6งบัทดลอง

ควิามหมายีข้องงบัทดลองควิามหมายีข้องงบัทดลอง หมายีถู)ง งบัท�"จ�ดท�าข้)�นด�วิยีการน�ายีอด

ด.ลในบั�ญชี�แยีกป็ระเภทต้!าง ๆ ไม!วิ!าจะอยี !ด�านเดบั�ต้ หรอเครด�ต้

ก:ต้าม มาค�านวิณ์หายีอดคงเหลอท��งสำองด�าน เพื่"อพื่�สำ จน2ควิาม

ถู กต้�องในการบั�นท)กบั�ญชี�ต้ามระบับับั�ญชี�ค ! ในวิ�นใดวิ�นหน)"ง เชี!น

ท.กสำ��นเดอน ท.ก 3 เดอน หรอเม"อสำ��นงวิดบั�ญชี�

ป็ระโยีชีน2ข้องงบัทดลองป็ระโยีชีน2ข้องงบัทดลอง 1. ชี!วิยีพื่�สำ จน2ควิามถู กต้�องข้องการบั�นท)กท��ง

ทางด�าน เดบั�ต้และเครด�ต้ จะต้�องเท!าก�นต้ามหล�กบั�ญชี�ค !

2 .ชี!วิยีในการต้รวิจสำอบัข้�อผ�ดพื่ลาดในการบั�นท)ก

บั�ญชี�ได�ง!ายี 3. ชี!วิยีในการท�างบัการเง�นข้องก�จการ เชี!น งบัก�าไรข้าดท.นและงบัด.ลได�สำะดวิกและถู กต้�อง

การหาข้�อผ�ดพื่ลาดท�"เก�ดข้)�นในงบัการหาข้�อผ�ดพื่ลาดท�"เก�ดข้)�นในงบัทดลองทดลอง

1. ต้รวิจสำอบัการบัวิกเลข้ข้องจ�านวินเง�นในชี!องเดบั�ต้และเครด�ต้ใน

งบัทดลองใหม!อ�กคร��ง 2. ต้รวิจสำอบัการเก:บัยีอดคงเหลอจากบั�ญชี�แยีกป็ระเภทมา

ลงในงบัทดลองน��นถู กต้�องหรอไม!

3. ต้รวิจสำอบัการหายีอดคงเหลอในบั�ญชี�แยีกป็ระเภทต้!างๆ ใหม!

4. ต้รวิจสำอบัการผ!านรายีการจากสำม.ดรายีวิ�นข้��นต้�นมาลงในบั�ญชี�แยีก

ป็ระเภท 5. ต้รวิจสำอบัการบั�นท)กรายีการในสำม.ดรายีวิ�นถู กต้�องต้าม

หล�กบั�ญชี�ค !หรอไม!

6. ต้รวิจสำอบัเอกสำารการน�ามาบั�นท)กบั�ญชี�วิ!าได�น�าต้�วิเลข้มาบั�นท)กบั�ญชี�

ถู กต้�องหรอไม!

นางสำ.ก�ญญา แท!นธิ�ญล�กษณ์2 นางสำ.ก�ญญา แท!นธิ�ญล�กษณ์2 ป็ป็..บั�ณ์ฑิ�ต้วิ�ชีาชี�พื่คร หมาวิ�ทยีาล�ยีราชีภ�ฎบั�ณ์ฑิ�ต้วิ�ชีาชี�พื่คร หมาวิ�ทยีาล�ยีราชีภ�ฎ

เชี�ยีงรายีเชี�ยีงรายี

ข้อข้อบัค.ณ์