Facebook.com/suradet.sri

การประเมนการบรหารจดการความเสยง

ดวย…มตคณภาพนายสรเดช ศรองกร

ศนยพฒนาคณภาพโรงพยาบาลทาฉาง

Facebook.com/suradet.sri

มตคณภาพ

มตคณภาพ เปนมมมองตางๆทเปนไปได ทเรามอง

กระบวนการของหนวยงาน ระบบงาน หรออนๆให

ล มลกมากขน เพอใหเหนถงความสาเรจ โอกาสท

เราจะพฒนา เสนทางทเราจะวดและประเมนผล

เพอใหการพฒนามความสมบรณมากขน

Facebook.com/suradet.sri

องคประกอบของมตคณภาพAccessibility : การเขาถง

Acceptability : การยอมรบ

Appropriateness : ความเหมาะสม

Competency : สมรรถนะ

Continuity : ความตอเนอง

Coverage : ความครอบคลม

Effectiveness : ประสทธผล

Efficiency : ประสทธภาพ

Equity : ความเทาเทยม

Humanized/Holistic : ดแลดวยหวใจ/องครวม

Responsive/Respect : การตอบสนอง

Safety : ความปลอดภย

Timeliness : ความทนการณ

Facebook.com/suradet.sri

Accessibility : การเขาถง

การเขาถงบรการเปนมตคณภาพทมความสาคญสาหรบการเจบปวยฉกเฉนหรอการไดรบการดแลทมความจาเปน การเขาไมถงหรอเขาถงไมสะดวกสะทอนความไมมคณภาพของระบบ (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง การประเมนความเสยงในเรองการ

เขาถงหมายถง

แนวทางการรายงานความเสยงวา เจาหนาทสามารถปฏบตไดงาย ไมวาจะเปนการรายงานแบบกระดาษ หรอการรายงานในคอมพวเตอรหรอไม

ขอมลความเสยงตางๆ ทนามาส การรายงาน ไมวาจะเปนโปรแกรมความเสยง ความรนแรง เหตการณทเกดขน ความเขาใจของบคลากรตรงกนหรอไม

ผลลพธการแกไข/กาหนดมาตรการปองกนจากความเสยงทเกดขน บคลากรหรอหนวยงานทเกยวของไดรบร รบทราบหรอไมวาไดรบการแกไขแลว และเปนอยางไร

ภาพรวมของผลลพธการบรหารจดการความเสยงบคลากรในองคกรไดรบทราบหรอไม

การประเมนอาจประเมนจากความร ความเขาใจการบรหารจดการความเสยงของบคลากร

Facebook.com/suradet.sri

Acceptability : การยอมรบ

การยอมรบเปนมตคณภาพในเชงผลลพธโดยรวมจากคณคาในมมมองของผ รบผลงาน สะทอนออกมาเปนระดบความพงพอใจดาน

ตางๆ (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง การยอมรบในเรองการบรหาร

จดการความเสยงคอการยอมรบของบคลากรในองคกร เมอองคกรหรอหนวยงานนาระบบการบรหารจดการความเสยงมาใช บคลากรมความคด ความร สก ตอการบรหารจดการความเสยง หวหนางาน ผ บรหารอยางไร ใหความรวมมอในการบรหารจดการความเสยงมากนอยเพยงใด ถาเราทราบขอมลกจะทาใหทราบวา จะนาไปพฒนาใหเกดการยอมรบของบคลากรเพมมากขนไดอยางไร

การประเมนผลเราสามารถใช แบบประเมน Patients Safety Survey มาเปนเอกสารในการประเมน

Facebook.com/suradet.sri

Appropriateness : ความเหมาะสม

ความเหมาะสมเปนมตคณภาพในเชงกระบวนการ อาจมองไดจากมมมองของวชาชพหรอสงคม, ความเหมาะสมจากมมมองของวชาชพคอการพจารณาวามการตดสนใจบนพนฐานของขอมลหลกฐานทางวชาการเพยงใด, ความเหมาะสมจากมมมองของสงคมคอการพจารณาวามการตดสนใจหรอการกระทาบนพนฐานทวญ�ชนพงกระทา

หรอไม (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง การประเมนความเหมาะสมในเรองการบรหารจดการความเสยง เราอาจประเมนไดในเรองการแกไขและมาตรการในการปองกนของความเสยงทเกดขนแลว และยงไมเกดขน

ความเสยงทเกดขนแลว ประเมนวาเราใชหลก Human Factor Engineering ( การจบผดระบบไมจบผดคน) มากนอยเพยงใดในการกาหนดมาตรการ โดยเฉพาะความเสยงทสาคญ และมความรนแรงสง เราตองใหความสนใจเปนพเศษ เพราะจะทาใหการแกไข/การปองกน มความยงยน และไมเกดซาอก

ความเสยงทยงไมเกดขน ลองกลบไปมองกระบวนการการทางานทเราปฏบตอย ทกวน วามความเสยงใดบางทเราไมตองการใหเกดกบผ รบบรการ และไดกาหนดมาตรการในการปองกน แลวหรอไม ถากาหนดแลว เมอนาไปใชในหนางาน ผลเปนอยางไรบาง ซงใชหลก FMEA (Failure Mode Effect Analysis) มาเปนเครองมอในการกาหนดมาตรการการปองกน

Facebook.com/suradet.sri

Competency : สมรรถนะ

สมรรถนะเปนมตคณภาพทมความสาคญในกรณทตองใหการดแลอยางเรงดวน หรอกรณทการสงตอ

อาจจะเกดผลเสยตอผ ปวย (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง เมอเกดความเสยงแลว ตองมการ

แกไข และกาหนดมาตรการในการปองกน แตการแกไขปญหาเบองตนหรอเฉพาะหนา เมอเกดความเสยงเปนอกกลวธหนงทจะทาใหความรนแรงหรอความสญเสยลดลง ซงอาจเปนการแกไขของหนางานเอง หรอบางองคกรมทมทเรยกวา “ ทมเคลอนทเรว ” มาชวยในการแกไข เราควรประเมนวาการแกไขเฉพาะหนานนสามารถแกไขไดด และรวดเรวเพยงใด เพอนามาทบทวนและปรบปรง เพอทวาเมอเกดปญหาทมลกษณะคลายกน การแกไข/แกปญหาจะมประสทธภาพมากขน

Facebook.com/suradet.sri

Continuity : ความตอเนอง

ความตอเนองเปนมตคณภาพทมความสาคญสาหรบการดแลโรคเรอรงหรอการดแลทตองมการสงตอระหวางสถานบรการ (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง

การประเมนความเสยงในดานความตอเนองสงทเราควรประเมนไดแก

ความตอเนองในการรายงานความเสยงของบคลากรในหนวยงาน/องคกร วาเปนอยางไร รายงานมากขน นอยลง หนวยงานใดรายงานอยางสมาเสมอ หนวยงานใดรายงานบาง ไมรายงานบาง หรอไมรายงาน ซงหนวยงานทรายงานประจากสนบสนนใหรายงานมากขน หนวยงานใดไมคอยรายงานกตองหาสาเหตวา ทาไมไมรายงานเพอชวยเหลอและสนบสนนใหรายงาน

ควรประเมนวาหนวยงาน/ทม มการหา RCA ทกครง เมอมเหตการณทมความรนแรงสง เพอเปนหลกประกนวาความเสยงทเกดขนไดพบสาเหตทแทจรง และนาไปส การวางมาตรการปองกน

การวดเราสามารถวดจากการรายงานความเสยงของบคลากรเพมขน และการทา RCA ทกครงเมอความเสยงทรนแรงสง

Facebook.com/suradet.sri

Coverage : ความครอบคลม

ความครอบคลมเปนมตคณภาพทมความสาคญสาหรบ public health program หรอการพจารณาการไดรบบรการทสาคญในภาพรวมของกล มประชากรทาง

คลนก (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง การประเมนความครอบคลมของ

การบรหารจดการความเสยงเราสามารถประเมนไดดงน

ประเมนชองทางการรายงานความเสยงวาเรามชองทางอนอกหรอไมนอกเหนอจากการรายงาน ไมวาจะเปน ขอรองเรยน ,การ Round ของทมตางๆไมวาจะเปน IC,ENV, 12 กจกรรมทบทวน, Trigger tool เปนตน วามมากนอยพยงใด และสนบสนนใหมชองทางการรายงานความเสยงทหลากหลายเพอใหเกดความครอบคลม

ประเมนโปรแกรมความเสยง เหตการณความเสยง และความรนแรง วาครอบคลมตอเหตการณทนาจะเกดขน/เกดขนแลว ตามบรบทขององคกรหรอไม

แนวทางการแกไขนนครอบคลมทงความรนแรงระดบตา กลาง สงหรอไม

Facebook.com/suradet.sri

Effectiveness : ประสทธผล

ประสทธผลเปนมตคณภาพเชงผลลพธทจาเปนสาหรบทกกล ม ผลลพธทตองการจากบรการสขภาพ เชน หาย ใชการได ไมตาย ไมพการ (สรพ)

การประยกตใชกบความเสยง การบรหารจดการความเสยงสงท

เราสามารถประเมนประสทธภาพ ไดแก

การประเมนประสทธภาพการบรหารจดการความสยง ในดานการคนหา การประเมน การแกไข/ปองกน วาภาพรวมในแตละดาน และทงหมดมผลทาใหการบรหารจดการความเสยงในหนวยงาน/ทม/องคกรดขนหรอมโอกาสพฒนา

การประเมนประสทธภาพของมาตรการการปองกนทกาหนดไววามความสามารถในการปองกนไมใหเกดความเสยงซาอกหรอไม โดยเฉพาะอยางยงความเสยงทสาคญและรนแรง

Facebook.com/suradet.sri

การประยกตใชกบความเสยงการบรหารจดความเสยงแนวคดหนงทเราสามารถนามาปรบใชได คอ แนวคดการจดลาดบความสาคญของการพฒนาและแกไขปญหาในกรณทมความเสยงเกดขน นนคอ สงสาคญสดตองดาเนนกอน และจดลาดบการแกไข เราจงไดมการกาหนดระดบความรนแรง และนาความถมาเปนตวชวยในการจดลาดบความสาคญ และมการกาหนดเวลาในการรายงานความเสยงตามความรนแรงทเกดขนนน เหตเพราะเรามกาลง มทรพยากรทจากด การไมจดลาดบความสาคญ จะทาใหแกไขปญหาทกอยางทเขามา จนบางครงเราไมเหลอกาลง เหลอทรพยากร ไปจดการกบความเสยงทสาคญ และรนแรง ซงความเสยงประเภทนกจะเกดซาแลว ซาอก ทาอนตรายแกองคกร และผ ปวย เราลองประเมนดวาเราไดแกไขปญหาสาคญทสดกอนหรอไม เราใหความสาคญกบเวลาทจะรบร ความเสยงทสาคญ และรนแรงหรอเปลา เรากพอจะทราบวาประสทธภาพเราเปนอยางไรครบ

• ประสทธภาพเปนมตคณภาพทเปรยบเทยบผลลพธกบปจจยนาเขาซงอาจจะเปนทรพยากรประเภทใดกได รวมทงเวลาเปนประเดนทมความสาคญในกรณทมความสญเปลาสง (สรพ.)

Efficiency : ประสทธภาพ

Facebook.com/suradet.sri

การประยกตใชกบความเสยง หลกคดสาคญคอทกความเสยง

ตองไดรบการเขาส ระบบการบรหารจดการความเสยงคอ การคนหา การประเมน การจดการ/แกไข และการประเมนผลโดย

ประเมนวาความเสยงทกชนด ไดรบการแกไข/กาหนดมาตรการในการปองกน ตามลาดบความสาคญของปญหาหรอไม

ประเมนวาชองทางการไดมาซงความเสยงไมวาจะเปน 12 กจกรรมทบทวน,การ Round , Trigger tool และอนๆ วาเราไดใหความสาคญ และดาเนนการปรบปรงใหดขน เทยบเทาการรายงานความเสยงหรออบตการณททาอย หรอเปลา

ความเทาเทยมเปนมตคณภาพทงเชง

กระบวนการและผลลพธอาจคาบเกยวกบ

มตอนๆ แตจะมองในลกษณะเปรยบเทยบ

ประชากรกล มตางๆ เชนการไดรบบรการ

ทจาเปนในกล มทมประกนสขภาพแตกตาง

กน (สรพ.)

Equity : ความเทาเทยม

Facebook.com/suradet.sri

Humanized/Holistic : ดแลดวยหวใจ/องครวม

• การดแลดวยหวใจและการดแล

ดวยองครวมเปนมตคณภาพท

กาวไปพนจากเทคโนโลย เปนมตท

รบร ไดไมยาก แตอาจจะวดเปน

ตวเลขยาก (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง

เมอเราพดถงการประเมนในดาน

การดแลดวยหวใจสาหรบในเรองความ

เสยงคอการประเมนวาเมอเกดความ

เสยงขนไมวาจะรนแรงหรอไมรนแรง ผ

ทเกยวของกบความเสยงนนไดรบการ

ดแลอยางไร ซาเตมเขา วากลาวหรอ

ลงโทษ หรอเรานาแนวคด “ การลงโทษ

ระบบ ไมลงโทษตวบคคล ” มาใชเพอให

เกดการบรหารจดการความเสยงทม

ความสข และยงยน การประเมนเรองน

เปนสงสาคญ เพราะความเสยงถาเราใช

ในแงลบหรอการลงโทษ แนนอนวาคงจะ

ไมมใครกลาทจะรายงาน เพราะกลววา

ตนเองจะถกลงโทษ เรองนตองหมน

ประเมนบอยๆครบ

Facebook.com/suradet.sri

Responsive/Respect : การตอบสนอง

การตอบสนองเปนมตคณภาพ

ในเชงกระบวนการวาตอบสนอง

ตอสงทผ รบผลงานใหคณคา

อยางไร (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง

การประเมนเรองการตอบสนองใน

เรองความเสยงไดแก

ประเมนวาความเสยงทมการ

รายงานนนมการตอบสนองในเรอง

การแกไข/มาตรการในการปองกน

มากนอยเพยงใด โดยเฉพาะความ

เสยงทรนแรง หรอความเสยงทาง

กายภาพทเสยภาพลกษณของ

โรงพยาบาล เรองนเปนสงท

ผ รายงานความเสยงอยากเหนวา

สงทรายงานไปควรจะไดรบการ

แกไข/ปรบปรง เพราะนนคอการ

กระต นการรายงานความเสยง

อยางหนง

Facebook.com/suradet.sri

Safety : ความปลอดภย

ความปลอดภยเปนมตคณภาพ

ทงในเชงกระบวนการและ

ผลลพธ มความสาคญใน

สถานการณทมความเสยงสง

(สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง

ความปลอดภยคอหวใจทสาคญทสด

ของการบรหารจดการความเสยง

เพราะสงนคอเปาหมายของการ

จดการ เราสามารถประเมนความ

ปลอดภยทเกดขนไดจาก

ความเสยงสาคญ/ความเสยงทรนแรง

เกดขนซาหรอไม เพราะความเสยงเหลานคอ

ความเสยงททาอนตรายกบผ ปวย และทาให

ภาพลกษณของโรงพยาบาลเสย

มาตรการในการปองกนทกาหนดไว

โดยเฉพาะความเสยงทสาคญ รนแรงททาให

ผ ปวยเสยชวต ทพพลภาพของหนวยงาน/

องคกร ไดกาหนดไวรดกม ครอบคลม มการ

ตดตามประเมนผลอยางตอเนองหรอไม

เพราะสงนจะทาใหความปลอดภยผ ปวยมาก

ขน

ความเสยงทกาหนดมาตรการปองกนแลว

ตองหมนทบทวนอย เสมอวายงใชไดหรอไม

Facebook.com/suradet.sri

Timeliness : ความทนการณ

ความทนการณเปนมตคณภาพในเชงกระบวนการ มความสาคญในกรณทตองการไดรบการดแลฉกเฉนหรอเรงดวน หรอในกรณทเวลาทแตกตางกนทาใหเกดผลลพธทแตกตางกน (สรพ.)

การประยกตใชกบความเสยง ความทนการณในดานการบรหาร

จดการความเสยงนนเราประเมนจาก

ความทนการณในการรายงานความเสยงวาความเสยงไดรายงานตามเวลาทกาหนดไวตามลาดบความรนแรงหรอไม

ความทนการณในการทา RCA วาความเสยงสาคญ/รนแรง ไดรบการทา RCA ตามเวลาทกาหนดหรอไม

ความทนการในการกาหนดมาตรการในการปองกนวาทาตามเวลาทกาหนดไวหรอไม

ความทนการณในการจดการความเสยงทปองกนไมได ไมวาจะเปนเครองมอ บคลากร ความร ความสามารถ

Facebook.com/suradet.sri

เหลานคอตวอยางของ การประเมนความเสยงดวยมตคณภาพ ทสามารถนามาดดแปลงเพอใหเหนถงความล มลกในการคนหาโอกาสทจะพฒนาและปรบปรงการทางานใหดขน พฒนาขน และทสาคญการใชเครองมอตางๆนน อยายดตดกบเครองมอ เพราะเครองมอตางๆ สามารถนาประยกตใช และปรบใชไดทกโอกาส เพยงแตการใชตองตรงกบบรบท ตรงกบเปาหมาย และตรงกบความจาเปนทเราจะนามาใชครบ