5-sosyal-bilgiler-soru-bankasi · 2019-10-12 · 5 Ünİte 1: bİrey ve toplum sosyal bİlgİler...

3

ÜNİTE 1: BİREY VE TOPLUM

ETKİNLİK – 1A) Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına ‘D’ yanlış olanların başına ‘Y’ harfi koyunuz.

Babamızın iş yerinde çalışmak sorumluluğumuzdur.

En temel insan hakkı yaşama hakkıdır.

Aile bir sivil toplum kuruluşudur ve gönüllülerden oluşur.

Birey içinde bulunduğu farklı gruplarda farklı roller üstlenebilir.

Grubun amacına ulaşabilmesi için, grup üyeleri yardımlaşmalıdır.

Eğitim görme hakkı yalnızca maddi durumu iyi olan çocuklara tanınmış bir haktır.

“Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”1989 yılında Türkiye tarafından imzalanmıştır.

UNİCEF dünyadaki tüm çocuklara yardım eden bir kuruluştur.

Her çocuğun sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı vardır.

Anne ve babamızın sorumluluklarından biri çocuğunun ödevlerini yapmaktır.

B) Boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.1) İçinde yer aldığımız ilk kurum .............................. dir.

2) Her çocuk düşüncelerini açıklama .............................. sahiptir.

3) Okulda ve sınıfta .............................. rolünü üstleniriz.

4) Aile; içinde sevgiyi, saygıyı tattığımız bir grup ve aynı zamanda bir .............................. dur.

5) Ortak amaçları olmayan, rastlantı sonucu bir araya gelen ve birbirlerini tanımayan insan topluluğuna .............................. denir.

6) Uzun süreli ve kanunlarla belirlenmiş nitelikleri olan gruplara .............................. denir.

7) Çocuk Hakları Sözleşmesine göre .............................. yaşından küçük olan herkes çocuktur.

8) Her çocuğun isim ve vatandaşlık .............................. vardır.

C) Aşağıda verilen kavramları eşleştiriniz.AİLE a. Toplumu oluşturan insanlardan her biri.

BİREY b. Grup içinde yapmamız gereken davranışlar.

KURUM c. Anne, baba ve çocuklardan oluşan temel grup.

ROL d. Kanunlarla belirlenmiş niteliklere sahip, uzun süreli grup.

SORUMLULUK e. İçinde olduğumuz gruplarda bulunduğumuz konum.

D) Boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.Her gün okula zamanında gitmek ............................................................

Okulda eğitim öğretim görmek ............................................................

Okuldaki spor tesislerinden yararlanmak ............................................................

Ödevlerini zamanında yapmak ............................................................

İstediğimiz takımı tutmak ............................................................

Oyun kurallarına uymak ............................................................

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

4


ETKİNLİK – 2A) Öğrenciler için aşağıdakilerden hangileri hak, hangileri sorumluluktur? “X” işareti koyarak belirleyiniz.

HAK SORUMLULUKDüşüncelerini özgürce ifade edebilme

Kendisine ait özel bilgilerin gizliliğinin sağlanması

Kişilerin haklarına ve kişisel farklılıklara saygı göstermeÖğrencilere eşit davranılmasıDers dışı etkinliklerden en iyi şekilde yararlanmaKariyer planlama ve danışmanlık alma, ders dışı etkinliklere katılmaOkul eşyalarına zarar vermemeYönetimde temsil etme ve edilmeSınıfça belirlenen kurallara, okul kurallarına uymaFikir, eleştiri ve önerilerle okul yönetimine katkıda bulunmaOkulda hiçbir şekilde kaba kuvvet ve baskıya başvurmamaEv ödevlerini düzenli olarak yapma

B) Öğrenci velileri için aşağıdakilerden hangileri hak, hangileri sorumluluktur? "X" işareti koyarak belirleyiniz.

HAK SORUMLULUKÖğrencinin eğitimiyle ilgili olarak velinin bilgilendirilmesi

Öğrenciyi okuma ve araştırmaya teşvik etmesi

Okul kütüphanesine en az iki kitapla katkı sağlamasıVelinin okulda saygıyla karşılanmasıToplumsal hizmet kurumlarında gönüllü çalışmasını sağlamasıVelinin okulda nitelikli kaynaklar, eğitim ve fırsatlar sunulacağını bilmesiÖğrencinin, uyku saatine dikkat etmesiVelinin, eğitim seminerlerinden, kütüphane ve işliklerden yararlanmasıÖğrencinin, okula kılık kıyafet kurallarına uygun gitmesine yardımcı olmasıOkul-aile birliği seminerlerine katılmasıÖğrencinin ödevlerine katkı sağlaması, kendisinin yapmamasıÖğrencinin İnternette zararlı sitelere girmesini engellemesi

C) Okul yönetimi için aşağıdakilerden hangileri hak, hangileri sorumluluktur? "X" işareti koyarak belirleyiniz.

HAK SORUMLULUKOkul yönetiminin çevreden saygı görmesi

Öğrencilerin sosyal gelişimlerini destekleyecek etkinliklerin yapılması

Okulda öğrenciler arasında iş birliğinin sağlanması

Okulda alınan kararlara uyulmasının istenmesi

Öğrenci, veli ve okul çalışanları arasında ayrım yapılmaması

Okulun güvenilir, sağlıklı ve temiz olmasının sağlanması

Okul ve yakın çevresinde şiddet içeren davranışlara izin verilmemesi

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

5


SOSYAL BİLGİLER DERSİ

Sosyal Bilgiler dersi insanın

hayatınayönverenbazıdeğer

ve becerileri kazandırır. Öğ-

rencilerin hayatı anlamasına,

yaşadığımız evreni, dünyayı,

ülkemiziveçevremizi tanıma-

mızayardımcıolangenişbirbi-

limalanıdır.

SosyalBilgilerdersindeöğre-

nilenbilgileröğrencilerinetkin

bir vatandaş olarak gelişimi-

nekatkısağlar.Busayedeöğ-

renciler,birbireyolarakiçinde

bulundukları toplumdaki hak,

özgürlükvesorumluluklarının

farkınavararakbunukullanma

yolveyöntemlerinibilir.

Hayatınakışıiçindehiçbeklen-

medik bir anda, Sosyal Bilgiler

dersindeöğrenilenbilgiler in-

sanınimdadınayetişir.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-1

1.

Davranış RolGüvenliği sağlamak IKenti temiz tutmak IIVatandaşı temsil etmek III

Şemada verilen davranışlara ait roller hangi seçenekte doğru verilmiştir?

I II III A) Belediye Milletvekili Polis başkanı B) Polis Belediye Milletvekili başkanıC) Polis Milletvekili Belediye başkanıD) Milletvekili Belediye Polis başkanı

2. GAZETE

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı-ğı, 2018 yılını çocuk işçiliğiyle müca-dele yılı olarak ilan etti. Bu kapsamda Bakanlık, 2023 yılına kadar geçerli olacak "Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı"nı hazırladı.

Verilen gazete haberine göre, bakan-lığın yaptığı bu çalışma çocukların aşağıdaki haklarından hangisini geliş-tirmeye yönelik olduğu söylenemez?

A) Eğitim HakkıB) Yaşama HakkıC) Bedensel ve Zihinsel Gelişim HakkıD) Çalışma Hakkı

3. Aşağıdakilerden hangisi sosyal bilgi-ler dersinde kazanılan değer ve bece-rilere örnek gösterilemez?A) Her zaman kendi düşündüğünü geçer-

li saymakB) Çevre sorunlarının farkına varmakC) Farklı kültürleri tanımakD) Kendisini karşısındakinin yerine koya-

rak düşünebilmek

4. Yenimahalle Ortaokulu beşinci sınıf öğ-rencisi Ahmet, yıl içinde yapacakları müze gezisinin farklı bir tarihte yapılma-sının daha iyi olacağını düşünerek bu ko-nudaki görüşünü öğretmenine iletmiştir.

Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebilir?

A) Sınıf gezilerinin tarihini öğrencilerin belirlediğine

B) Gezilerin uygun bir tarihte yapılmadı-ğına

C) Öğrencilerin de düşüncelerini açıkla-ma hakkını kullandığına

D) Öğrencilerin haklarının kullanmasının engellendiğine

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

6


DİKKAT!...

Hiçbir şey göründüğü gibi basit olmayabilir!

Aynı olay birçok insanı farklı

biçimde etkileyebilir. Bu olay

farklızamandilimlerindedeği-

şiknedenlerdenkaynaklanarak

gerçekleşebilir.Etkilerizaman

içindebirçokalandagörülebi-

lir.Bunlarıgüniçindekarşıla-

şabileceğimizolaylardadafark

edebiliriz.

Düşünün bakalım!

Yukardakitrafikkazasınınger-

çekleşmesininnedenlerineler

olabilir? (sürücü hatası, araç

hatası,yolhatasıvb.)

Bu kazanın ne gibi sonuçları

olabilir? (maddi, manevi, eko-

nomik,sosyalvb.)

5. Suriye'de iç savaşın başlamasından son-ra, milyonlarca kişi savaştan kaçarak ül-kemize sığınmıştır. Yaşanan göçler ile Güneydoğu Anadolu Bölgemizdeki pek çok kentimizde nüfus artmış, konut yeter-sizliği ortaya çıkmış ve kiralar yükselmiş-tir. Bununla birlikte bu bölge başta olmak üzere tüm Türkiye'de işsizlik artmış, iş gücü ucuzlamıştır.

Metinde verilen bilgilerden yararlana-rak aşağıdakilerden hangisine ulaşıla-maz?

A) Yaşanan olayların farklı sonuçlar do-ğurabileceğine

B) Bir olayın çok boyutlu yönleri olabile-ceğine

C) Belirli bir alanda yaşanan gelişmelerin farklı alanları da etkileyebileceğine

D) Farklı sonuçlar doğuran olayların etki-lerinin sınırlı olduğuna

6. Merve 5-B sınıfında Sosyal Bilgiler der-sindeki "Bilim Kümesi"nin başkanıdır. Bu küme yıl içinde bir proje ödevi hazırlaya-caktır.

Buna göre, Merve bu çalışmada;

I. küme üyelerinin görüşlerini almasıII. küme üyeleri arasında iş bölümü ve

görev dağılımını yapmasıIII. kümede başkan olarak kendi kararla-

rını uygulaması gibi uygulamalardan hangilerini yapar-

sa doğru olur?

A) Yalnız II B) II ve IIIC) I ve II D) I, II ve III

7.

Ahmet

Yaşadığımız mahallede çok büyükbir alışveriş merkezi açıldı. Bununsonucunda mahallemizde ...........

Ahmet'in söylediklerini aşağıdakiler-den hangisi ile tamamlaması beklen-mez?

A) Trafik yoğunluğu arttı.B) Doğal kaynaklar hızla tükendi.C) Yeni iş kolları ortaya çıktı. D) Konut fiyatları yükseldi.

8. Resmi (Devlet)Kurumlar Özel Kurumlar

• Belediye• Vergi dairesi• Nüfus müdürlüğü• Sürücü kursu

• Eczane• Etüt merkezi• Alış veriş merkezi• Market

Şemada bazı kurumlar resmî ve özel olmak üzere gruplandırılmış olup han-gisinin bulunduğu yer doğru değildir?A) Sürücü kursuB) Alış veriş merkeziC) MarketD) Eczane

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

7


Sosyal Bilgiler Öğrenmenin Faydaları Nelerdir?

İnsanolmadüşüncesinihakvesorumluluklarıbilirveetkinva-tandaşolarakyetişiriz.

Fiziksel veduygusal anlamdaduygularımızı yansıtmamızaolanaksağlar.

Ülkemizindeğerinianlamamızayardımcıolur,ülkemizivevata-nımızısevmemizisağlar.

Birey,toplumvedevletarasın-daki ilişkinin fark edilmesinisağlar. İnsanlarbilgiyeulaşa-rakufuklarınıgenişletir.

Toplumiçindeyaşamındeğe-rianlaşılır.Bizinsanlaradüşengörevvesorumluluklaranlaşı-lır.

Atatürk’ünTürkmilletinebırak-tığıcumhuriyetirefah,hukuk,dengeveinkılaplarbakımındananlamamızayardımcıolur.

Demokrasinintemelkuralları-nıvegetirdiklerinianlamamızı

sağlar.

Bilimvetekniğin insanhayatıiçinönemliolduğunu farket-memizeyardımcıolur.

Birey ve Toplum

TEST-2

1. 1. Düşünen, sorgulayan ve araştıran bireyler yetiştirmek.

2. Özgürlüklerinin sınırlarını, haklarının ne olduğunu bilen ve sorumluluklarının farkında olan vatandaşlar yetiştirmek.

3. Canlıların fiziksel gelişimlerini inceleyen kişiler yetiştirmek.

4. Kültürümüzü ve tarihimizi bilen, millî bilinci gelişmiş bireyler yetiştirmek.

Kutucuklarda numaralandırılarak veri-lenlerden hangileri sosyal bilgiler der-sinin bizlere kazandırdıkları arasında sayılmaz?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

2. Okulumuzda öğrenci temsilcisi seçimle-rinin çok önemli olduğunu biliyoruz. Bu nedenle temsilci adaylarımızın kendileri-ni tanıttıkları broşürleri özenle okuyarak onlar hakkındaki kararımızı vererek oyu-muzu kullanmalıyız.

Metindeki bilgilerden yola çıkarak sos-yal bilgiler dersinin bize kazandırdığı konuların hangisinden bahsedilmiştir?

A) Kültürümüzü tanımakB) Demokrasiyi benimsemekC) Çevreye duyarlı olmakD) Dünya kültürlerini tanımak

3. Sosyal bilgiler dersinde yaşamımıza yön veren bazı değer ve becerileri kazanırız. Doğru karar vermek, sorunları çözerken kendimizi karşımızdaki kişilerin yerine

koymak bunlardan bazılarıdır.

Öğrencinin anlattıklarından ve sosyal bilgiler dersinin bize kazandırdıkların-dan yola çıkarak aşağıdakilerin hangi-sine ulaşılamaz?

A) Bulunduğumuz toplumda sorumluluk-larımızı fark ederiz.

B) Toplumumuzun değer yargılarını öğre-niriz.

C) Diğer bireylerle ilişki içindeyken empa-ti kurarız.

D) Toplumun değil, kendimizin önemli ol-duğunu kavrarız.

4. Bir Tra�k Kazasında Kimler Etkilenir?

Kaza

Yapanlar

Görselde anlatılan durum karşısında aşağıdakilerden hangisi etkilenmez?

A) Kaza yapanların yakınlarıB) Araba tamircileriC) Turizm sektörüD) Hastane ekibi

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

8


Toplum içinde hepimizin üst-

lendiği roller vardır. Siz de

toplumsal rollerinize örnek-

ler verebilir misiniz?

Evde:

......................................

......................................

......................................

Okulda:

......................................

......................................

......................................

Arkadaşlar arasında:

......................................

......................................

......................................

5. Erdem: Bir olayın çok boyutlu olduğu

birden fazla olmasıyla anlaşılır.

Esra: Olayıntekrar etmişolmasıylaanlaşılır.

Mert: Geçmişteyaşanmışolmasıylaanlaşılır.

Beren: Birden çoknedene ve sonuca

bağlı olmasıylaanlaşılır.

Yukarıda çok boyutluluğu tanımlayan kişilerin hangisinin verdiği cevap doğ-rudur?

A) Erdem B) MertC) Esra D) Beren

6. Aşağıdaki aile bireylerinden hangisi-nin söylediği söz, üstlendiği rol ile il-gili sorumluluklarından biri değildir?

Anne: Çocuklarınokul ödevlerine yardımcı olmak

Çınar:Odamıtemiz

tutmak

Baba: Apartmanyöneticiliği

yapmak

Arzu:Derslerimeçalışmak

A) Anne B) BabaC) Arzu D) Çınar

7. Benim ismim Efe.

Buna göre Efe'nin okulda; I. ders çalışmak,II. kurallara uymak,III. sınıf arkadaşlarım ile iyi

geçinmek

sorumluluklarından hangilerine sahip olması gerekir?

A) Yalnız I.B) Yalnız III.C) I ve II.D) I, II ve III.

8.

Fotoğrafta gösterilen durum aşağıdaki haklarımızdan hangisiyle ilgilidir?

A) Sağlık hizmetlerine erişim hakkıB) Yaşama ve gelişme hakkıC) Barınma hakkıD) İstismar ve ihmalden korunma hakkı

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

9


Çocuk Olarak Haklarımız

Herbireyuluslararasıyasala-ra göre18yaşınakadarçocuksayılmaktadır.BunedenleBir-leşmişMilletlerGenel Kurulu20Kasım1989 tarihindeÇo-cukHaklarıSözleşmesi'nika-bul etmiştir. Türkiye de dahilolmaküzeregünümüzdeyak-laşık190ülketarafolmuştur.Heryıl20Kasımgünüdünya-da“ÇocukHakları”günüolarakkutlanmaktadır.

Yaşamları boyunca çocuk-lar çeşitli güçlüklerle karşıla-şabilir.Entemelhaklarınıbilekullanamayacak bazı durum-laryaşayabilir.Savaşlar,doğal

afetler,yoksullukgibidahabir-çoknedendendolayıhaklarınıkullanmaktagüçlükçekebilir.

Çocuk haklarının korunma-sı içinBirleşmişMilletlerÇo-cuklaraYardımFonu(UNICEF)kurulmuştur. UNICEF, zamanzaman yayınladığı raporlarlaçocuklarınyaşadıklarızorlukla-rıtümdünyayaduyurmaktadır.

Birey ve Toplum

TEST-3

1. ..........................?..........................– Etkin bir vatandaş olmamıza kat-

kı sağlar.– Ülkemizin tarihi ve kültürel ögele-

rinin neler olduğu hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar.

– İlgi, istek ve yeteneklerimizin far-kına varmamızı sağlar.

– Hak ve sorumluluklarımızın neler olduğunu öğretir.

Verilen şemada “?” işareti ile gösteri-len yere aşağıdakilerden hangisi yazı-lırsa doğru olur?

A) Sosyal bilgiler dersinin konularıB) Sosyal bilgiler dersinin faydalarıC) Kişilere göre Sosyal Bilgiler dersinin

farklı yönleriD) Bireylerin gelişmesinde okulun önemi

2. Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşme-si'nin en önemli özelliklerinden biri de eşitlikçi olmasıdır.

Bu ilkeye göre aşağıdakilerden han-gisi bütün çocuklar arasında ayrım yapılmaması gereken temel unsurlar arasında yer almaz?

A) Konuştukları dilB) Tenlerinin rengiC) Gördükleri derslerD) Dini inançları

3. Toplumda her bireyin yaptığı işe göre bazı rolleri vardır.

Hızlıgitmeliyim

Buna göre aşağıdakilerden hangisi okul servis şoförünün rollerinden biri olamaz?

A) Öğrencilerin derslerinde başarılı olma-larını sağlamak

B) Araca binen ve inen öğrencileri saya-rak kontrol etmek

C) Kaza yapmadan öğrencileri okula gö-türmek

D) Öğrencileri zamanında derslerine ye-tiştirmek

4. – İsteyerek ve planlayarak bir araya gelir-ler.

– Ortak amaçları vardır.– Birbirlerini yakından tanırlar.

Verilen bu özellikler aşağıdakilerden hangisi için uygun olmaz?

A) Okul korosununB) Mahalle çocuk takımınınC) Sınıftaki gezi kulübününD) Markette alışveriş yapan müşterilerin

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

10


HAKLARIM VE

SORUMLULUKLARIM

Hepimizdoğduğumuzgünden

itibarençeşitlikurumvegrup-

larıniçindeyeralırız.Aile,sınıf,

okul, spor kulübü bu grup ve

kurumlardanbazılarıdır.İçinde

bulunduğumuzgrupvekurum-

laraaitçeşitlirollerimizvardır.

İnsanların içinde bulundukla-

rı gruplarda edindikleri roller

oinsanlarabazıhaklarsağlar.

(Öğrenciolarakokuldaeğitim

görmekgibi)

Bu haklarımızı kullanırken de

yerinegetirmemizgerekenbir

kısım sorumluluklarımız var-

dır.(Öğrenciolarakderslerimi-

zeçalışıpödevlerimiziyapmak

gibi).

Notlarım

5.

Elif

Sosyal bilgiler dersindehayatımıza yön veren bazı değer

ve beceriler kazanırız: ...

Beşinci sınıf öğrencisi Elif düşüncesi-ni aşağıdakilerden hangisi ile tamam-larsa doğru olur?

A) Ailemizle çarşı ve pazara gittiğimizde ödeyeceğimiz parayı hesaplayabiliriz.

B) Çocuk olarak hak ve sorumluluklarımı-zın farkına varırız.

C) Günlük hayatımızda karışım maddele-rinin önemli yeri olduğunu öğreniriz.

D) Evimizdeki geometrik şekilleri ayırt edebilmeye başlarız.

6. Bireylerin kültürel değerleri koruma konusunda duyarlı olmasında;

I. tarihimizin öğrenilmesiII. ulusal bilincin geliştirilmesiIII. sosyal bilgiler dersinin etkisi

gibi durumlardan hangilerinin etkili ol-duğu söylenebilir?

A) I ve II B) II ve IIIC) I ve III D) I, II ve III

7. Günlük hayatta karşılaşabileceğimiz olay-ların birden fazla neden ve sonucu bu-lunup çok boyutlu yönleri olabilmektedir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek gösterilebilir?

A) Yaşanan deprem sonucunda ülke eko-nomisinin zarar görmesi

B) Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması

C) Ülkemizde kış aylarında yağışların art-ması

D) İnsanların hayatlarını sürdürebilmesi için çalışması

8. Hak SorumlulukI Yeterli ve sağ-

lıklı beslenmekYemek masası-nın toplanması-na yardımcı ol-mak

II Ders işlerken sessiz olmak

Yeri ve zamanı geldiğinde dü-şüncelerini söy-lemek

III Eğitim almak için okula git-mek

Okulun kuralları-na uymak

IV Okulda öğren-ci seçimine ka-tılmak

Sınıfı temiz ve düzenli tutmak

Yukarıda verilen şemada hangi numa-ra ile gösterilen satırdaki bilgiler yer değiştirirse doğru olur?

A) I B) II C) III D) IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

11


Olaylar sadece göründüğü

yüzüiledeğerlendirilmemelidir.

AşağıdaTrabzonilimizsınırları

içindeyeralanUzungöl’üneski

veyenigörselleribirlikteveril-

miştir.Buikidurumhakkında-

kigörüşlerinizigörselinaltında

sizeayrılanyereyazınız.

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

Birey ve Toplum

TEST-4

1. Geçen gün okulda, üstü başı

toz olmuş bir öğrencimeçok kızdım.

Öğrencim bana: “Siz benim neden bu halde olduğumu

sormadınız!” dedi.

Annesinin çok hasta olduğunu ve ona üzüldüğü

için sokakta dalgınken düştüğünü söyleyince çok

üzüldüm. Öğretmenin yaşadığı olay, sosyal bil-

giler dersinin öğrenciye kazandırması gereken hangi durumu ifade eder?

A) Karşısındakinin yerine kendini koyabil-meyi

B) İnsana saygılı olmanın ilişkilerdeki önemini

C) Vatandaş olabilme sorumluluğunuD) Yaşamımıza yön verebilmeyi

2.

"Çanakkale gerçekten bir milletin var oluş mücadelesinin en güzide, en çetin

ve en kutsal ispatıdır. Neslimizin bu duygu ve düşüncelerle yetiştirilmesi çok

önem arz etmektedir.

Öğretmenin sözlerinden yola çıkarak Çanakkale Zaferi’nin öğrencide hangi davranışı geliştirmesi beklenir?

A) Ulusal bilincin gelişmesiB) Bazı becerilerin kazanılmasıC) Yaşadığı çevreyi tanımasıD) Doğal varlıkların farkına varması

3. 20. yüzyıldan itibaren artan sanayileşme, ormanların yok olması, ozon tabakasının zararlı kimyasallarla delinmesi, sera etki-siyle buzulların erimesi sonucunda Dün-ya’da sıcaklık ve kuraklıkların artması endişe vericidir.

Metindeki bilgileri sosyal bilgiler der-sinden öğrenen bireylerde aşağıda-ki davranışlardan hangisini yapması beklenemez?

A) Doğal kaynakların israfına engel ol-mak

B) Çevresinin kirletilmesine duyarsız kal-mak

C) Temiz su kaynaklarını korumakD) Ülkemizi ve dünyayı ilgilendiren konu-

larda fikir üretmek

4.

Olayların görünen tarafının yanında gö-rünmeyen tarafı da vardır.

Görselde verilen olay için aşağıdaki-lerden hangisi söylenemez?

A) Hava kirliliğine neden olduğuB) Su kirliliği yarattığıC) Toprağın kirlenmesine sebep olduğuD) Ülke üretimine zarar verdiği

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

12


Fabrikalardan çıkan duman,küresel ısınmaya neden olanfaktörlerdenbiridir.

Her gün güzel koksun diyesıktığımız deodorant ve par-fümlerden çıkan gazlar ozontabakasının delinmesine ne-den olur.

Çevreyeattığımızher çöpbirşekildehavaya,suyaveyatop-rağakarışır.Budaküreselısın-maya neden olur.

Küresel ısınmanın çokboyutluluğu ile ilgili

siz ne düşünüyorsunuz?

5. AileFotoğraf KulübüTiyatro Grubu

Erdem, tabloda verilen gruplarda yer al-maktadır.

Bu gruplar içindeki rolleri eşleştirildi-ğinde aşağıdakilerden hangisi dışarı-da kalır?

A) ÇocukB) OyuncuC) Kaleci D) Üye

6. Hak ve özgürlükler, demokrasinin temel esaslarındandır. Hak, insanların gerçek-leştirmek istediklerine olanak sağlamak amacıyla, Anayasa'nın bireylere tanıdığı kazançlardır.

Anayasa’da belirtilen bu bilgilerden hareketle;

I. eğitim, II. sağlık,III. yaşama

unsurlarından hangilerinin haklarımız arasında olduğunu söyleyebiliriz?

A) Yalnız I. B) Yalnız III.C) I ve II. D) I, II ve III.

7. Annem, bilgisayar oyunları oynayarak çok vakit geçirdiğimi ve derslerime yeterince zaman ayırmadığımı söylüyor. Bu durum

beni çok öfkelendiriyor!

Bora’nın yaşadığı bu durum için;

I. Sorumluluklarını yerine getirmemek-tedir.

II. Rollerini yeterince sergilememektedir.III. Haklarının neler olduğunu bilmemek-

tedir. yorumlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız I.B) Yalnız III.C) I ve II.D) I, II ve III.

8. Baba! Bence bahçemizde

farklı ağaç türleri yetiştirmeliyiz.

Sevgili oğlum sana katılıyorum.

Baba ve oğul arasında geçen konuş-mada, aşağıdaki çocuk haklarının han-gisine vurgu yapılmamıştır?

A) Sevgi ve ilgi görmekB) Düşüncelerini açıklamakC) Sağlıklı bir ortamda yaşamakD) Sağlık hizmetlerinden yararlanmak

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

13


Rol: Biriş,grupyadakurumda

birkimseyadabirşeyinüstüne

düşengöreveroldenir.

Bazı Grup /Kurumlar

Grup ve Ku-rumla rdak i bazı roller

Aile

Anne, baba, kardeş, abi, abla, baba-anne, anne-anne

Sınıf Sınıf başka-nı, öğrenci

Okul

Ö ğ re tmen , okul müdürü, öğrenci tem-silcisi, öğ-renci, müdür yardımcısı

Tiyatro GrubuOyuncu, yö-netmen, se-yirci

Futbol KulübüBaşkan, çalıştırıcı, oyuncu

Birdenfazlagrupiçindeyeralı-

yorsakhergruptafarklıbirro-

lümüzolur.Örneğin;ailedeabi,

sınıftasınıfbaşkanı,futbolta-

kımında kaptan, tiyatro kulü-

bündeoyuncuolabiliriz.

Birey ve Toplum

TEST-5

1. Sabah çocuklarımı okula bıraktım. Daha sonra iş yerime giderek acilhastaları ameliyat ettim. Günün sonunda ise savunmacı olduğumkurumun voleyboltakımıyla antrenmanyapıp eve döndüm.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi gün içinde yaptıklarıyla ilgili bilgiler veren Aylin Hanım'ın rollerinden biri değildir?

A) ÖğretmenB) AnneC) Oyuncu D) Doktor

2. Aşağıda verilenlerden hangisi Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne aykırı bir du-rumdur?

A) Sokaklarda çocukların çalışmasıB) Özel eğitim gerektiren çocukların farklı

okullara gitmesiC) Kimsesiz çocukların yurtlarda kalmasıD) Çocukların taşımalı eğitim ile okula git-

mesi

3. Ailenin küçük kızı Zeynep evdeki kural-lara uyarak tertipli düzenli oldu. Odasını temiz tuttu, derslerine çalışıp sınavlarda başarılı oldu.

Bu bilgiden yararlanarak Zeynep ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Ödevlerine çalışmadığı zaman hakları kısıtlanmıştır.

B) Sınavda başarılı olduğu için yeni roller verilmiştir.

C) Rolünün gerekleri olan sorumlulukları yerine getirmiştir.

D) Derslerinde başarılı olduğu için evde yeni roller verilmiştir.

4.

Görselde verilen 5/A sınıfı öğrencileri için aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) İsteyerek planlayarak bir araya geldikleriB) Ortak amaçlarının bulunduğuC) Birbirlerini yakından tanıdıklarıD) Aralarında ilişki ve alışveriş olmadığı

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

14


Ülkemizde birçok kurum vekuruluş çocukların hakları-nı kullanmaları ve yaşamko-şullarındaki olumsuzlukları

gidermek içinçalışmalaryap-maktadır. Bu amaçla kurulankurumlardan biri de Sosyal HizmetlerÇocukEsirgemeKu-rumu(SHÇEK)dur.Bukurumçocukyetiştirmeyurtları ara-cılığıylabazıhaklardanyoksunkalançocuklarındevletgüven-cesiylekorunmasınısağlamak-tadır.

Notlarım

5.

Ömer

Sabah erkenden kalktım, güzelbir kahvaltıdan sonra okulumagittim. Üçüncü ders saatinde

yapılan okul temsilcisi seçimlerinekatıldıktan sonra hastalandım.Nöbetçi öğretmenin yardımıyla

sağlık ocağında muayene olduktansonra eve döndüm.

Buna göre, Ömer'in gün içinde aşa-ğıdaki haklardan hangisini kullandığı söylenemez?

A) Dengeli beslenme hakkınıB) Sağlıklı yaşam hakkınıC) Seyahat hakkınıD) Eğitim hakkını

6. Ülkemizde özellikle büyük şehirlerde bazı kurumların bünyesinde bulunan "Çocuk Meclisleri", çocuklara yönelik;

I. kendilerini ifade etmeII. başkalarının fikirlerine saygılı olmaIII. seçme seçilme heyecanı yaşama

özelliklerden hangilerini gerçekleştir-melerine katkı sağlar?

A) Yalnız II B) I ve IIC) I ve IIID) I, II ve III

7. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleş-mesi evrensel niteliktedir.

Sözleşmenin aşağıdaki hangi özelliği bu durumu ortaya koymaktadır?

A) Birleşmiş Milletler tarafından hazırlan-ması

B) Ülkemizin bu sözleşmeyi imzalamasıC) 18 yaşına kadar herkesin çocuk sayıl-

masıD) Bütün dünya çocukları için geçerli ol-

ması

8.

Bayram tatilindeki trafik kazaları bir ön-ceki bayram tatiline göre yaklaşık iki katı artmıştır. Yolların aşırı kalabalık olması, sürücülerin kural ihlalleri ve yağışlı hava bu durumun en önemli nedenleri arasın-da yer almaktadır.

Verilen bilgiden yararlanarak trafik ka-zaları ile ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılır?A) Kazaları önlemenin mümkün olmadı-

ğınaB) Kazaların olmasının farklı nedenleri

olabileceğineC) Sürücülerin eğitimsiz olduğunaD) Yağışlı havanın kazaların temel sebebi

olduğuna

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

15


X ✔

ÇocukHizmetleriGenelMüdür-lüğü,her ildeİlÇocukHaklarıGenelKomitelerioluşturmuş-tur. Komiteler 2000 yılındanitibaren çalışmalarını sürdür-mektedir.Komitelerekatılımlargönüllülükesasınadayanmak-tadır. İl Çocuk Hakları Ko-miteleri ülke çapında çocukkatılımını sağlayan bir örgüt-lenmeoluşturmuştur.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-6

1. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin etkin ve

üretken bir vatandaşı olmamızı sağlar.

Kültürümüzün ve tarihimizin

öğrenilmesini sağlar.

Sorunları çözerken karşımızdakinin yerine kendimizi

koymamızı sağlar.

Demokratik değer-lere sahip olmamızı ve bu değerleri ge-liştirmemizi sağlar.

Şekilde verilenlerden kaç tanesi sos-yal bilgiler dersinin faydaları arasın-dadır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

2.

Dünya’nın en eski yerleşim yerlerinden biri olan Anadolu toprakları binlerce yıllık geçmişi ve tarihinde yer alan birçok farklı kültürün etkisiyle nadir görülen kültür zen-ginliğine sahiptir.

Metinde verilen bu bilgiler aşağıdaki derslerin hangisinden öğrenilebilir?

A) Fen BilgisiB) TürkçeC) Sosyal BilgilerD) Görsel Sanatlar

3. Toplumsal olayları, insan-ların sosyal ve kültürel fa-aliyetlerini inceleyen bilim dalı sosyal bilimlerdir.

Öğretmenin verdiği bilgiye göre aşağı-daki konulardan hangisi sosyal bilim-lerin konusu içine girmez?

A) Köylerden kentlere yapılan göç olaylarıB) Geleneksel Kırkpınar Yağlı Güreşle-

ri’nin yapılmasıC) Bir yerde gerçekleşen sel felaketinin

yaşanmasıD) Göçmen kuşların neden göç ettikleri

4. Olayların ilk bakışta gördüğümüz neden-leri ve sonuçları vardır. Fakat olaylar ya-kından incelendiğinde birçok sebep ve sonuçla karşılaşırız. Bu durum olayların çok boyutluluğunu gösterir.

Buna göre olaylar hakkında yapılan;I. Bir olayın birden fazla nedeni olabilir.II. Bir olayın nedeni, başka bir olayın so-

nucu olabilir.III. Her olay birbirinden bağımsız olarak

ortaya çıkabilir. yorumlarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız IB) I ve IIC) Yalnız IIID) I, II ve III

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

16


Ders: Sosyal BilgilerÜnite: Haklarımı Öğreniyorum.Konu: Haklarım ve Sorumluluklarım

Birbireyolarakyasalhakları-

mızıbilmekvebunlarıbilinçli

olarakkullanmakdaülkemize

karşıvatandaşlıksorumluluk-

larımızdandır.

Vatandaşlıkbilincinesahipkişi;

• Haklarınınvesorumlulukla-

rınınbilincindeolur.

• Yasalara uyar.

• Diğer insanların hakları-

naveözgürlüklerinesaygılı

davranır.

• İnsanlararasındahiçbirşe-

kildeayrımcılıkyapmaz.

• Demokrasiye inanırveonu

yaşamşeklineuygular.

• Eşitlik, özgürlük ve adalet

değerleriningereklerineuy-

gundavranır.

5. Büyük şehirlerde yaşanan bazı sorunlar:

• işsizliğin ortaya çıkması,• altyapı sorunlarının ortaya çıkması,• gecekondulaşmanın ortaya çıkmasıdır.

Bu sorunlar;I. Köyden kente göçlerin yaşanması,II. Trafik kazalarının çok olması,III. Kuraklığın ortaya çıkması,

olaylarından hangilerinin sonuçların-dandır?

A) Yalnız I.B) Yalnız II.C) I ve II.D) II ve III.

6. Bir grup etkinliğinde yer alan bireylerin üstlendikleri görevlere rol denir. Bir baş-ka deyişle; üyesi olduğumuz grupta üst-lenmemiz gereken görevlerdir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi rollerimizdendir?

A) Tiyatro grubunda karakterimizi can-landırmak

B) Sınıf başkanlığımızı kurallara uygun yapmak

C) Okul çantamıza koyacağımız kitapları yerleştirmek

D) Ders ve teneffüs zillerine zamanında uymak

7. Bizi hayata hazırlayan, sevgiyle büyüme-mizi sağlayan aile kurumunda iş bölümü ve eşit paylaşım önemlidir. Ailemizde, hem haklarımız hem de sorumlulukları-mız vardır.

Buna göre; I. dengeli ve sağlıklı beslenmek,II. derslerimize çalışmak,III. yatağımızı toplamak

durumları, haklarımız ve sorumlulukla-rımız olarak aşağıdaki tablonun hangi seçeneğinde doğru olarak eşleştiril-miştir?

Haklarımız SorumluluklarımızA) I ve II III

B) I II ve III

C) II I ve III

D) I ve III II

8. Devlet okullarında ücretsiz

okuyabilmekteyim. Okulun kurallarına uygun davranıyorum. Eğitimim bitince de ülkeme faydalı bir birey olmak için

çalışacağım.

Arda, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmasının hangi yönünden bahsetme-miştir?

A) Yapması gereken sorumluluklarındanB) Seyahat özgürlüğündenC) Sahip olduğu haklarındanD) Vatandaşlık bilincinden

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

17


Okulunuzda öğrenci meclisibaşkanıolsanız,neleryapmakistersiniz?

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-7

1.

Aysun

Ailemizin en büyük çocuğuyum.Yeni taşındığımız semtteki okul voleybol takımında oynuyorum. Hafta sonları ise belediyenin dü-zenlediği Çocuk Meclisi toplantıla-rına katılıyorum.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Aysun'un bulunduğu gruplarda üst-lendiği rollerden biri olamaz?

A) Öğrenci B) ÜyeC) İşçi D) Abla

2. Sosyal bilgiler dersinin eğitimini alan bir bireyde;

I. haklarına uygun davranışlarda bulun-mak,

II. yaşadığı çevreyi temiz tutmakIII. her zaman kendi söylediklerinin ge-

çerli olmasını istemekIV. kültürel ortak mirası korumak

gibi davranışlardan hangisi beklen-mez?

A) Yalnız III B) I ve IIC) II ve IV D) III ve IV

3. Öğrenciler okullarda öğ-renci temsilcisi, sınıf tem-silcisi ve sınıf başkanı seçimlerinde aday olabil-mektedir.

Bu seçimlerin asıl amacının aşağıda-kilerden hangisi olduğu söylenebilir?

A) Gelecekteki ülkeyi yönetecekleri belir-lemek

B) Öğrencilere demokrasinin temel ilke-lerini benimsetmek

C) İsteyen bireyin istediği yere seçilebile-ceğini göstermek

D) Güçlü olanların seçimlerde başarılı ol-duğunu ispatlamak

4. İlçemizde yaşanan göçü önlemek, sosyal ve kültürel gelişmeyi sağlamak için fakül-te açıldı. Fakültenin açılmasıyla kiraların artması, trafik yoğunluğunun yaşanması, yeni binaların yapılmaya başlanması, iş yerlerinin açılması gibi gelişmeler yaşan-dı. Âdeta ilçe uykudan uyandı.

Metinde verilen bilgilerden yararla-narak ilçede fakülte açılmasıyla ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine ula-şılamaz?

A) Farklı sonuçlar ortaya çıkardığıB) Açılmasının farklı nedenleri olduğuC) Açılmasını istemeyen kimselerin olduğuD) Açılmasının çok boyutlu yönleri olduğuÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

18


BİREY:Toplumuoluşturanin-sanlarınherbirinebireydenir.Kişi,fert,şahıs.

Her insan bir bireydir. Her bi-reybiryadadahafazlagrubuniçindeyeralır.

KALABALIK: Rastlantı sonu-cu bir araya gelen, birbirlerini tanımayan ve aralarında iliş-ki olmayan topluluğa kalaba-lıkdenir.

GRUP: Ortakbiramaçiçinbirarayagelen,enaz ikivedahafazlakişidenoluşanvearala-rındailişkiveişbirliğibulunantopluluğagrupdenir.

KURUM: Toplumsalbirgöreviyerinegetirmekiçinyazılıku-rallaravekanunlaragörekurul-muşolankuruluşlardır.

Kurumlar, resmi kurumlar veözelkurumlarolarak ikiyeay-rılır.

5. Okullarımızda, öğrencilere belli dönem-lerde ücretsiz aşı yapılmaktadır.

Bu durum Çocuk Hakları Sözleşme-si'nde yer alan aşağıdaki haklardan hangisinin bir gereği olduğu söylene-bilir?

A) Eğitim hakkıB) Sağlık hakkıC) Eşitlik hakkıD) Düşündüğünü ifade etme hakkı

6.

Furkan

Gruplar RollerI kaptanII sözcüIII abiIV solist

...................

...................

...................

...................

Tabloda Furkan'ın içinde bulunduğu gru-ba göre rolleri verilmiştir.

Tablonun doğru olarak tamamlanabil-mesi için gruplar bölümüne sırasıyla aşağıdakilerden hangisi yazılabilir?

I II III IV A) Aile Okul Akrabalar Müzik kulübü

B) Okul Sınıf Aile Okul futbol kümesi korosu takımı

C) İzci grubu Aile Müzik Sınıf korosu

D) Okul Halk Sınıf İzci oyunu grubu ekibi

7. Hak SorumlulukI Okula giderken

servis kullan-mak

✓

II Sınıf arkadaş-ları ile iyi ge-çinmek

✓

III Kantinde yapı-lacak alış ve-rişte sıraya gir-mek

✓

IV Beslenme te-neffüsünde bir-şeyler yiyip iç-mek

✓

Bireylerin hak ve sorumlulukları ile il-gili olarak hazırlanan tabloda yapılan işaretlemelerden hangileri doğrudur?

A) I ve III B) II ve IVC) III ve IV D) I, II ve III

8. Ülkemizde kırsal bölgede taşımalı sistem ile çok sayıda çocuk, hiçbir ücret ödeme-den servislerle evinden alınıp okula götü-rülüp getirilmektedir.

Devletin bu sistem ile gerçekleştirmek istediği durum aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Turizm faaliyetlerinin geliştirilmesiB) Ülkenin öğrencilere tanıtımının sağ-

lanmasıC) Öğrencilerin eğitim hakkını kullanmasıD) Ülke ekonomisinin canlandırılması

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

19


Ülkemizde çocuk haklarının

dahaiyiuygulanmasıiçindev-

let yetkililerine sunacağınız

önerilerinizi:

• www.cocukhaklari.gov.tr

• www.aile.gov.tr

İnternetadreslerinden iletebi-

leceğinizibiliyormusunuz?

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-8

1. Sosyal Bilgiler dersinde vatandaş ol-manın sorumlulukları konusunda ödev hazırlayan Kerem, ödev başlıklarını şu şekilde hazırlamıştır:

■ Kanunlara uymak

● Oy kullanmak

★ Vergi vermek

▲ Seyahat etmek Sembollerle gösterilen bilgilerden

hangisi doğru olamaz?

A) ■ B) ● C) ★ D) ▲

2. Tekstil, kâğıt ve seramik üretiminde birçok firma çevreye ve doğaya zarar vermeden daha sağlıklı ürünler üretmek amacıyla birbirleriyle rekabete girdi.

Gazete haberindeki bu duruma göre;I. Ülke ekonomisi fayda görür.II. Çevre ve doğa daha az zarar görür.III. Firmalarda çalışan sayısı artar.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I.B) Yalnız II.C) I ve II.D) I, II ve III.

3. Orman yangınlarının bazı sonuçları şun-lardır:• Canlı hayatı yok olmaktadır.• İnsan hayatı tehlikeye girmektedir.• Hava, su, toprak kirlenmektedir.• Erozyon, heyelan gibi doğal afetler

oluşmaktadır.• Topraklar kullanılamaz hâle gelmekte-

dir. Yukarıda verilen bilgilere göre olaylar

hakkında aşağıdakilerden hangisi ke-sinlikle söylenebilir?

A) Olayların sonuçlarının çok boyutlu ol-duğu

B) Olayların çıkmasında çevre faktörü-nün yer aldığı

C) Olayların herkesi eşit derecede etkile-diği

D) Olayların her zaman olumsuz sonuçlar doğurduğu

4. Yaşadığımız şehre büyük bir üniversite açıldı. Öğrencilerin gelmesiyle pastane, kütüphane, lokanta, kırtasiye vb. birçok yeni iş yeri açıldı.

Yeni açılan üniversite ile şehirde;I. ekonomi canlanmıştırII. birçok kişiye yeni iş imkanları oluş-

muşturIII. kültürel faaliyetler artmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I.B) Yalnız II.C) I ve III.D) I, II ve III.

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

20


Dünya’daki tümçocuklardini,

dili, ırkı, rengivecinsiyetine

olursaolsuneşithaklarasahip-

tir.BirleşmişMilletler tarafın-

dankabuledilenÇocukHakları

Sözleşmesi, çocukların hak-

larını güvence altına almıştır.

Heryıl20Kasımgünü“Çocuk

Hakları Günü” olarak kutlan-

maktadır.Devletlerdebusöz-

leşmedeki hakları, çocuklara

tanımaklayükümlüdür.Türki-

yebusözleşmeyi1990yılında

kabuletmişveimzalamıştır.

Notlarım

5. Evimde iyi bir eş ve çocuklarıma anne,

okulumda öğretmen, alışverişte müşteri, müzik grubumuzda da iyi bir şarkıcıyım.

Semra Hanım'ın anlattığı bu durum, aşağıdakilerden hangisinin gösterge-sidir?

A) Üretken bir insan olduğununB) Haklarının farkında olduğununC) Toplumda farklı rollerinin olduğununD) Değerlerine bağlı olduğunun

6. Kişinin kendi davranışlarını veya kendiyetki alanına giren herhangi bir olayın so-nuçlarını üstlenmesine ……………………denir.Tanımda boş bırakılan yere aşağıda-kilerden hangisinin getirilmesi uygunolur?

A) RolB) SorumlulukC) CezaD) Ödül

7.

Kalabalık bir ailem var ve bu

ailenin üyesi olarak…..

Utku’nun tamamlamaya çalıştığı cüm-lede boş bırakılan yere aşağıdakiler-den hangisi getirilmelidir?

A) tüm görevlerimi diğer kardeşlerime bı-rakırım.

B) aileme uymayan davranışlarda bulu-nurum.

C) hiç kimse ile işbirliği yapmak istemem.D) belirli sorumluluklarımı yerine getiri-

rim.

8. I. Derslerine çalışmak

III. Çevresinintemizliğine önem

vermek

IV. Düşünceleriniözgürce ifade

etmek

II. Okulundakieşyaları korumak

Şekilde verilenlerden hangisi çocuk haklarındandır?

A) I B) II C) III D) IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

5-sosyal-bilgiler-soru-bankasi · 2019-10-12 · 5 Ünİte 1: bİrey ve toplum sosyal bİlgİler...

Documents