4- rào cản phi thuế quan trong thương mại quốc tế · pdf filetự do nhưng...

12/20/2014

1

KINH TẾ QUỐC TẾ

(INTERNATIONAL ECONOMICS)

ThS. Hồ Kim Thi

Khoa Địa lý – Trường ĐHKHXH&NV TP.HCM

Email: [email protected]

Blog: www.thidlkt.wordpress.com

4- Rào cản phi thuế quan trong

thương mại quốc tế

Non-tariff Barriers in International Trade

Nội dung chính

1. Khái niệm về rào cản phi thuế quan

2. Các biện pháp hạn chế về định lượng nhập khẩu

(Quantitative Restrictions)

3. Hạn chế xuất khẩu tự nguyện (Volumtary

Exportrestraints)

4. Rào cản kỹ thuật (Technical Measures)

5. Bán phá giá (Dumping)

6. Trợ cấp xuất khẩu (Export Subsidies)

7. Rào cản phi thuế quan của một số quốc gia

mailto:[email protected]

http://www.thidlkt.wordpress.com/

12/20/2014

2

1. Khái niệm về rào cản phi thuế quan

(Non-Tariff Measures – NTM)

• NTMs: là những biện pháp phi thuế quan

nhằm ngăn cản TMQT mà không dựa trên cơ

sở pháp lí, cơ sở KH và bình đẳng, được các

quốc gia sử dụng như là một biện pháp hữu

hiệu nhằm ngăn cản TMQT.

---WTO---

1. Khái niệm về rào cản phi thuế quan (Non Tariff Measures – NTM)

Phân loại NTM

Phù hợp với qui định WTO – mang tính bảo hộ

Phù hợp với qui định WTO – Không mang tính bảo hộ

Không phù hợp với WTO

NTM không nằm trong danh mục bảo hộ của các tổ chức TMQT

12/20/2014

3

2. Các biện pháp hạn chế về định lượng nhập khẩu (Quantitative Restrictions)

Cấm xuất, nhập khẩu (biện pháp hành chính

– Prohibitions –Administrative)

• Để đảm bảo an ninh QG

• Để bảo vệ TNTN

• Để bảo vệ SP mới ra đời

• Để bảo vệ văn hoá, truyền thống

• ….

2. Các biện pháp hạn chế về định lượng nhập khẩu

(Quantitative Restrictions)

Hạn ngạch (Quota) là rào cản

thương mại phi thuế quan quan trọng

nhất.

Đây là biện pháp trực tiếp hạn chế

số lượng hàng hoá được phép nhập

khẩu hay xuất khẩu vào quốc gia

trong một thời kỳ nhất định.

12/20/2014

4

Nguyên nhân của hạn ngạch

3 lí do chủ

yếu

sự không chắc chắn

sự cứng nhắc trong

cung nước ngoài

cơ hội hành chính

Ví dụ: 1930 nước Pháp đã áp

dụng hạn ngạch đối với lúa mì

nhập khẩu để duy trì thu nhập

của nông dân trước sự cạnh

tranh của lúa mì Australia.

Vai trò của hạn ngạch

Bảo hộ thị

trường nội địa

các nước công nghiệp PT: bảo hộ ngành

công nghiệp

các nước ĐPT: khuyến khích sx thay thế NK

và cân bằng cán cân thanh toán

Thực hiện phân

biệt đối xử quan hệ buôn bán

gây áp lực đối với các đối thủ cạnh tranh

Điều tiết quan

hệ cung cầu

những sp XK và NK quan trọng

trên những thị trường chiến lược


12/20/2014

5


Ảnh hưởng của

hạn ngạch

bóp méo cạnh tranh trong TM

↓ hoặc triệt tiêu vai trò điều tiết của TT

mất tính ổn định của môi trường TM

nguyên nhân chính của sự cạnh tranh

ko lành mạnh trên thị trường

Ảnh hưởng của hạn ngạch


Hạn ngạch nhập khẩu (Import Quota)

• Là giấy phép của CP qui định số

lượng và thời gian về hàng hoá được

phép NK.

• Có 3 loại hạn ngạch nhập khẩu

1. Hạn ngạch cứng

2. Hạn ngạch định hướng

3. Hạn ngạch có thuế

12/20/2014

6

Phân tích tác động của hạn ngạch NK

Dx

Sx

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0

1

2

3

4

5

6

Px($)

G

A

J H

B C

X

E

M N

Khi ko có TM, QG A

sx và td tại E(30X, 3$)

PX > Pw

Khi TM tự do, với Pw = 1$,

QGA td AB = 70X trong đó

sx AC = 10X và NK CB = 60X

quota = JH (30X)

PX = 2$, QGA td GH =

50X trong đó sx GJ =

20X và NK JH = 30X



Hạn ngạch

NK 30X

giảm tiêu dùng nội địa

(BN=20X)

mở rộng sản xuất nội địa

(CM=10X)

tăng dthu CP

(MJHN=30$=1$*30X)

giảm nhập khẩu

(BN+CM=30X)

= đúng

mức thuế

NK 100%

CP bán đầu giá giấy phép

NK cho những người trả

giá cao nhất trên thị

trường cạnh tranh

Dx

Sx

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0

1

2

3

4

5

6

Px($)

G

A

J H

B C

X

E

M N


12/20/2014

7

Thặng dư sx ↓:

a+b+c+d

a: được chuyển từ NTD sang NSX

b: tổn thất do sự lệch lạc trong SX

d: tổn thất do lệch lạc trong TD

b+d: khoản mất trắng do bảo hộ

Vấn đề đặt ra là phần

lợi c - tiền thuê hạn

ngạch - sẽ thuộc về ai?

Tiền thuê hạn ngạch sẽ thuộc về

những người có giấy phép NK



Dx

Sx

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0

1

2

3

4

5

6

Px($)

G

A

J H

B C

X

E

M N a

c d b


những nhà NK nội địa do NK với mức giá TM

tự do nhưng bán H với mức giá cao hơn ở nội

địa

những nhà XK nước ngoài tăng giá bán H X

Chính phủ nếu CP tổ chức bán đấu giá giấy

phép NK

phần

lợi

c

Dx

Sx

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0

1

2

3

4

5

6

Px($)

G

A

J H

B C

X

E

M N a c d b


12/20/2014

8

Hạn ngạch thuế xuất nhập khẩu của Trung Quốc, 2004

Mặt hàng Hạn ngạch nhập khẩu (triệu tấn)

Nhập khẩu thực tế

(triệu tấn)

Tỷ lệ sử dụng hạn ngạch

(%)

Bông 0,9 1,9 >100

Dầu cọ 2,7 2,4 88

Dầu nành 3,1 2,5 81

Lúa mì 9,6 7,2 75

Đường 1,9 1,2 63

Dầu hạt cải 1,1 0,35 32

Gạo 2,7 0,8 30

Nguồn: Thống kê của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (2004)

3. Hạn chế xuất khẩu tự nguyện (Volumtary Export Restraints – VERS) • VERS là trường hợp một QG NK thuyết phục một QG khác giảm khối

lượng XK một mặt hàng nào đó một cách «tự nguyện», bằng cách

đe doạ sẽ tăng cường hạn chế NK tất cả các mặt hàng khác.

thực chất là phát động một cuộc chiến tranh TM, nếu QG XK không

đồng ý đi đến thỏa thuận.

Từ những năm 1950, Mỹ, EU và một số QG công nghiệp khác đã tiến hành thương lượng về hạn chế XK tự nguyện để bảo vệ sx của nước mình trước các mặt hàng XK như dệt may, thép, các sản phẩm điện tử, ôtô, và các sp khác đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, và các QG khác.

12/20/2014

9

VERs ôtô của Nhật Bản vào thị trường Mỹ

Thực tế,

1977 - 1981 ngành CN ôtô của Mỹ

sụt giảm 1/3

thị phần NK tăng từ 18% lên 29%

300,000 công nhân bị mất việc làm

Mỹ thương lượng với Nhật Bản:

Nhật sẽ hạn chế XK ôtô vào Mỹ

1981 – 1983:

1,68 triệu chiếc/năm

1984 – 1985:

tất cả là 1,85 triệu

Nhật Bản đã «đồng ý» hạn chế XK ôtô vào thị trường Mỹ vì sợ

rằng Mỹ sẽ tiếp tục hạn chế XK nghiêm ngặt thêm

12/20/2014

10

VERs

ô tô

của

Nhật

Bản

Mỹ: các nhà sx ô tô đã để hạ thấp điểm hoà vốn xuống và

cải thiện chất lượng ô tô (1981 – 1985)

Công ty Detroit 6 tỉ $ lợi nhuận vào năm 1983

10 tỉ $ lợi nhuận vào năm 1984

8 tỉ $ lợi nhuận vào năm 1985

Nhật Bản cũng gặt hái được nhiều hơn từ việc xuất khẩu với

giá cao hơn và thu được nhiều lợi nhuận hơn

Người bị thiệt hại nhiều nhất: người TD Mỹ, phải trả giá cao

hơn cho cả ôtô sx trong nước lẫn ôtô NK


VERs

ô tô

của

Nhật

Bản

Uỷ ban Thương mại Quốc tế của Mỹ (USITC)

tăng giá ôtô của Mỹ sx trong nước lên

660$ và tăng giá ôtô của Nhật Bản lên

1300$ trong năm 1984

tổng chi phí mà NTD Mỹ phải trả từ 1981

đến 1984 là 15,7 tỉ $, và đã giữ được

44,000 việc làm trong lĩnh vực sx ôtô với

chi phí là trên 100,000 $ mỗi việc làm


12/20/2014

11

3. Hạn chế xuất khẩu tự nguyện (Volumtary Export Restraints – VERS)

VERs kém hiệu quả hơn so với hạn ngạch NK

KK để đồng ý hạn

chế XK của quốc gia

Các nhà XK NN thường xuyên thực

hiện hết hạn ngạch = các sp có giá trị

cao và giá cao

luôn áp dụng đối với các nước XK chính

bỏ ngỏ các nước XK khác

có đk tăng cường XK

thay phần XK của các nước

cung cấp chính

các nước cung cấp

chính có thể thực hiện

chuyển khẩu qua một

nước thứ ba

Đọc thêm

• Cartel quốc tế: VD như OPEC

12/20/2014

12


Rào cản Kỹ thuật của SP

- Rào cản về màu sắc, kích thước, độ

cong của CHUỐI khi NK vào EU

- Gạo xuất khẩu sang Nhật Bản.

- ….

12/20/2014

13

Một số rào cản kỹ thuật trong NN

Chuối

Tiêu chuẩn KT EU VN

• Màu sắc Vàng Vàng, xanh, đen, lốm đốm

• Kích thước Đều Không đều

• Độ cong Thẳng Cong

Cam

• Màu Vàng cam Xanh

• Vỏ Nhẵn Sần sùi

• Hạt Không hạt Nhiều hạt

Tôm

• GMP Sạch Nhiều tạp chất


Rào cản tiêu chuẩn KT của quản trị

• ISO 9000 (International Standards Orgnization)

• GMP (Good Manufacturing Pratices)

• HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point)

• ISO 14001 (Environmental Management System)

• SA 8000 (Social Accountability)

• GAP (Good Agricultural Practices)

• …

12/20/2014

14


Bán phá giá là bán với giá thấp với mục đích loại trừ đối thủ canh tranh để chiếm lĩnh thị trường tiêu thụ SP.

Thoả 2 điều kiện:

Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo: độc quyền bán, độc quyền nhóm bán, cạnh tranh độc quyền, độc quyền mua, độc quyền nhóm mua.

Thị trường bị chia cắt


1) Bán phá giá bền vững (Persistent dumping)

Bán hàng hoá ở thị trường TG thấp hơn thị trường nội địa

2) Bán phá giá chớp nhoáng (Predatory bumping) Bán hàng hoá ở thị trường thế giới thấp hơn để tăng sức

cạnh tranh và loại trừ đối thủ. Sau đó sẽ tăng giá lên ở mức độc quyền.

3) Bán phá giá không thường xuyên (Spodaric dumping)

Bán hàng hoá ở thị trường thế giới thấp hơn để tránh rủi ro và giải quyết gấp các khó khăn tài chính.

Cực đại lợi nhuận của nhà SX và XK?

12/20/2014

15


Pd: giá nội địa

Z: chi phí sản xuất nội địa (giá thành sp)

Pmin: giá sp cùng loại trên TT thế giới

Bán giá không phù hợp với PP tính giá, chứ không chỉ là bán giá rẻ.

Phôi thép

Thép thành phẩm

DN bị xem là bán phá giá khi: Pd < Z + Một số chi phí khác + lãi KD Pd < Pmin Pxk < Pnđ


• Các biện pháp chống bán phá giá

Thuế chống phá giá: < 5 năm

Biện pháp cam kết

Từ tháng 5/2014, thuế chống bán phá giá tăng từ 0.42 USD/1kg lên 1,2 USD/ 1 kg.

12/20/2014

16

1994 – Gạo

• Kết luận: Không bị đánh thuế bán phá giá mặc dù có phá giá 9,07%, nhưng không đe doạ ngành trồng lúa Colombia.

1998 – Bột ngọt và Giày dép

• KL: đánh thuế bột ngọt 16,8%

• KL: Không đánh thuế phá giá giày dép vì thị phần gia tăng nhỏ sv TQ, Indo và Thailand

12/20/2014

17

2001 – Tỏi và giày không thấm nước

• KL: đánh thuế 1,48 CND/ 1 kg tỏi

• KL: Không đánh thuế phá giá giày không thấm nước.

2002 – Cá da trơn

• KL: đánh thuế 36,8% - 53,88%

12/20/2014

18

2003 – Tôm

• KL: đánh thuế 4,13% - 25,76%

2004 – Xe đạp và đèn huỳnh quang

• KL: 15,8-34,5%

• KL: 66,1%

12/20/2014

19

2013 – Máy biến thế

• 26/11/2013: áp thuế chống phá giá 3.4%

2013 – Ống dẫn dầu và Ống thép không gỉ

• 18/2/2014: ống dẫn dầu bị áp thuế 111,47% đến 28/8/2014

• 31/12/2013: Ống thép không gỉ bị áp thuế 53,92%

12/20/2014

20

Ngày 5 tháng 9 năm 2014, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 7896/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá

giá đối với một số sản phẩm thép không gỉ cán nguội.

Nước/Vùng lãnh thổ Tên nhà sản xuất/xuất khẩu Biên độ bán phá giá

Trung Quốc

LISCO 4,64% FSSS 6,87% Các nhà sản xuất/xuất khẩu khác 6,58%

Indonesia JSI 3,07% Các nhà sản xuất/xuất khẩu khác 3,07%

Malaysia Bahru 10,71% Các nhà sản xuất/xuất khẩu khác 10,71%

Đài Loan

YUSCO 13,79% YLSS 37,29% Các nhà sản xuất/xuất khẩu khác 13,79%


Cuộc chiến Catfish:

Xuất khẩu cá tra và cá basa của Việt Nam sang thị trường Mỹ

D:/My Wife/Bai giang/Tai lieu suu tam/Vi du CSTM/Pha gia/Catfish-V.ppt

12/20/2014

21

12/20/2014

22

Tìm hiểu về Chống bán phá giá

• http://chongbanphagia.vn/


• Trợ cấp xuất khẩu là một hình thức khuyến khích mở rộng sản xuất,

trên cơ sở đó mở rộng XK của quốc gia.

trợ cấp xuất khẩu có thể xem như là một dạng bán phá giá.

http://chongbanphagia.vn/

12/20/2014

23

Phân tích tác động của trợ cấp xuất khẩu

Khi ko có TM, QG A sản xuất và

tiêu dùng tại I (Q, P)

PX < Pw

Khi TM tự do, QGA sx S1 đơn vị H X,

nhưng do nhu cầu trong nước chỉ

có D1 QG A phải XK S1D1

Trợ cấp XK

QG A sx S2 => so với khi chưa có trợ cấp, nhu

cầu giảm xuống còn D2 và QGA xuất khẩu S2D2

Px trên thị trường nội

địa là Ps


PX

QX

SX DX

PS

Pw

P

D2 D1 Q S1 S2

a b c d

I

Phân tích tác động của trợ cấp xuất khẩu

So với trước khi có trợ cấp xuất khẩu:

• sản xuất nội địa tăng (từ S1 lên S2),

• tiêu dùng giảm (từ D1 xuống D2),

• xuất khẩu tăng từ S1D1 lên S2D2

Tổn thất của người tiêu dùng: a + b

Khoản lợi của nhà sản xuất: a + b + c

Thiệt hại của chính phủ do trợ cấp: b+c+d

- Thiệt hại ròng của xã hội: b + d. Đây là những tổn thất do sự lệch lạc trong tiêu dùng và trong sản xuất khi có trợ cấp XK

Trợ cấp xuất khẩu sẽ dẫn tới phí tổn cao hơn lợi ích.


PX

QX

SX DX

PS

Pw

P

D2 D1 Q S1 S2

a b c d

I

Thiệt hại của QG=Lợi ích của NSX-(thiệt hại của người tiêu

dùng+thiệt hại CP)

12/20/2014

24

Trợ cấp xuất khẩu

Trợ cấp xuất khẩu nông sản Việt Nam:

– Năm 1998, trợ cấp xuất khẩu cho dứa

đóng hộp xuất sang Mỹ

– Hỗ trợ lãi suất ưu đãi (0,2%/tháng) cho các

doanh nghiệp xuất khẩu một số nông sản

– Hỗ trợ lãi suất mua gạo dự trữ tạm thời,

bồi thường lỗ xuất khẩu gạo

– Hỗ trợ lãi suất mua cà phê dự trữ tạm thời,

bồi thường lỗ do xuất khẩu cà phê giai

đoạn 1999-2000

– Hỗ trợ xuất khẩu dứa, dưa chuột, mận

đóng hộp và thịt lợn

12/20/2014

25

Từ năm 2003 chuyển dần theo hướng phù hợp hơn với

các quy định của WTO

• Chưa áp dụng hai loại trợ cấp xuất khẩu được phép áp

dụng (hỗ trợ phí vận tải trong và ngoài nước, và chi phí

xúc tiến thương mại)

• Phải giảm 24% về giá trị trợ cấp xuất khẩu và 14% về

khối lượng nông sản được hưởng trợ cấp xuất khẩu so

với thời kỳ gốc 1986-1990


12/20/2014

26

Theo Trung tâm vì Tiến bộ Nông thôn, Việt Nam chỉ cấp khoảng

1.103 tỷ VND (73,5 triệu USD) mỗi năm cho trợ cấp xuất khẩu

trong thời kỳ 1999-2001. Con số này thật không đáng kể bên

cạnh con số 6-7 tỷ USD mà các nước giàu trợ cấp xuất khẩu và

cấp tín dụng xuất khẩu ưu đãi.

Gia nhập WTO, Việt Nam có quyền chính đáng

tiếp tục trợ cấp xuất khẩu nhằm đạt được các

mục tiêu giảm nghèo và phát triển


7. Rào cản phi thuế quan của một số quốc gia

• Tại HOA KỲ

• Tại Nhật Bản

• Tại EU

ĐỌC THÊM

12/20/2014

27

Bài đọc

• Tiếp cận thị trường và TM nông nghiệp

• Case study: Việt Nam áp thuế chống bán phá giá thép không

gỉ cán nguội

Bài tập

• Xem lại bài tập đã cho ở Chương trước.

4- rào cản phi thuế quan trong thương mại quốc tế · pdf filetự do nhưng...

Documents