Middellandse zeegebied (mediterranee)

Veel zontoerisme…

Complementariteit:

1. Landschap2. Klimaat

Veel geschiedenis en prachtige oudheden…

3. cultuur

Maar ook: welvaartsverschillen en conflicten…

Het Middellandse Zeegebied

Een gebied van uitersten!

Klimaat van het Middellandse Zeegebied

Middellandse Zeeklimaat (mediterraan klimaat)

Warme, droge zomers: water tekort 1

Zachte, natte winters: variabele, vaak intensieve neerslag

gevolg: versterkte bodemerosie 2

ad.1:- grondwaterspiegel daalt- landbouwgewassen die tegen droogte kunnen (o.a. olijfbomen)- verdroging -> bodemerosie

ad.2:- erosie door water (& wind)

· Waarom deze klimaatkenmerken?

· Zie atlaskaart 194 B/D (GB 53) of 180 B/D (GB 52)

· In de winter ligt het H drukgebied………..· In de zomer ligt het H …………………...

· Zorgt voor……………………………………

………………………………………………

Mediterraan landschap

Aardbevingen in het Middellandse Zeegebied van 1 tot 18 januari 2006

Veel aardbevingenSubductie

Aarbevingen en vulkanisme

Bewegende platen

Vulkanisme en aardbevingen

Subductiezone bij Griekenland

Hypocentrum: de plek waar de aardbeving ontstaat.Epicentrum: de plek aan het aardoppervlak waar de aardbeving het hevigst is.

Schaal van Richter:

Geomorfologie (landvormen)

Vormen in het landschap ontstaan doorgebergtevorming (incl. vulkanisme en aardbevingen)

1. verwering2. erosie3. sedimentatie

Gebergtevorming door botsen Afrikaanse Plaat en Euraziatische Plaat Alpiene plooiingsgebiedGebergtevorming gaat door!

Afbraak· Verwering· Erosie· - versterkte bodemerosie· - kan leiden tot geulerosie· Sedimentatie

erosie op 'micro-niveau'; regenwater spoelt 'diepe' geulen in onbegroeide hellingen.

Gesteentecyclus (kringloop van gesteente)Net als vele andere processen in de natuur (water of koolstof) is er ook van gesteente een kringloop. De aardkorst is altijd in beweging en gebergten ontstaan en slijten ook weer af door verschillende natuurlijke processen.

1. Gebergten verslijten (door verwering en erosie).2. Rivieren nemen verweringsmateriaal mee en sedimenteren in vlakke gebieden en in zee.3. De sedimenten veranderen onder hoge druk en gedurende lange tijd (miljoenen jaren) in nieuw gesteente.4. Door het botsen van de aardkorstplaten of bij vulkaanuitbarstingen onstaan nieuwe gesteente en nieuwe gebergten.5. Deze gebergten verslijten .... etc.

Tuinbouw in Italië – irrigatie van aardbeien

Landbouw in het Middellandse Zeegebied

Landdegradatie

• Verdroging: waterbalans negatief• Versnelde bodemerosie• Verwoestijning• Verzilting

effectieve neerslag:

neerslag - verdamping

Neerslag: blauwe staafjes

Temperatuur: vloeiende rode lijn

Een klimaatgrafiek tekenenEen klimaatgrafiek tekenen

PullPull

Neerslag = een samengestelde grafiek

Temperatuur = een gemiddelde

Erosie: het afschuren van gesteente door water, ijs of wind.Het stromende water (rivieren of de zee) het bewegende ijs (gletsjer) of de waaiende wind nemen het verweringsmateriaal mee en schuren de aardkorst af.

Verwoestijning.

Door de klimaatsverandering en de enorme bevolkingsgroei neemt het aantal droge gebieden op aarde toe. Dit komt m.n. door:1. overbeweiding2. commerciële houtkap export3. houtkap voor huizenbouw, brandhout en landbouwgrondHierdoor ontstaat bodemerosie en de bovenste vruchtbare laag v.d. bodem spoelt of waait weg. Een zgn. onomkeerbaar proces .

Kaart 176A (GB 52), kaart 219A (GB 53), kaart 113A (BB).

Druppelirrigatie

Oplossingen voor het hoge waterverbruik:- gewassen die tegen droogte kunnen- verbeterde irrigatietechnieken: druppelirrigate

Mondiale lucht- en zeestromenMondiale lucht- en zeestromen

Hogedrukgebieden, lagedrukgebieden en wind

Luchtdruk (1013 mbar)

Hogedrukgebied (maximum)Lagedrukgebied (minimum)

Wind

Luchtstroom van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied

Hoe groter het luchtdrukverschil, hoe sterker de wind

Langs het aardoppervlak

Koufront

Warmfront

Opdracht 3:

PassaatDepressie

Passaat

Passaat

Depressie

Depressie

Invloed zeestromen

Invloed van de Noordzee

Zomer

Winter

Aanlandige wind Aflandige wind

Weer: de toestand van de dampkring op een bepaald moment, op een bepaalde plaats. Dus de neerslag, temperatuur en luchtdruk.

· temperatuur in ° (graden) Celcius· neerslag in mm neerslag· luchtdruk in mbar

Klimaat: het gemiddelde weer van een bepaald gebied berekend over een lange periode van 30 jaar.

Opdracht 2

Tropisch regenwoud(altijd groen)

Hele jaar kans op neerslag

Hoog

Hoog

Weinig(Xerophyt)

Weinig/geen

Hoog *

Hoog

Veel (Loofbomen)

Hele jaar kans op neerslag

gematigd(koel)

gematigd(zacht)

Veel (Loofbomen & Naaldbomen)

Hele jaar kans op neerslag

Hoog

Laag

Weinig tot geen

Hele jaar kans op neerslag (sneeuw)

Laag

Extreem laag

* Grote dagamplitude (overdag hoog - 'snachts - laag)

Middellandse zeeklimaat

· In de zomer boven de 18° C en in de winter boven de -3° C.· Warme droge zomers, zachte winters met neerslag.· Er groeien groenblijvende loofbomen, zoals olijfbomen.

Middellandse zeegebied.

Gematigd zeeklimaat· Koele zomers en zachte winters. In de zomer boven de 18° C en in de winter boven de -3° C.· Het hele jaar door neerslag. 500 tot 1000 mm neerslag.· Loofbomen, die in de winter hun bladeren verliezen.

Zeeklimaat in de wereld.

Landklimaat

· Lange strenge winters en hele warme zomers. Geen invloed van de zee.· Gedurende de winter is de bovenste meter van de bodem altijd bevroren (=permafrost).· Er groeien vooral naaldbomen, zo'n landschap noemt men een taiga.· Er valt het hele jaar door neerslag.

Taiga

Toendraklimaat: · Zeer strenge winters en in de zomer niet warmer dan 10° C.· Er groeien in de zomer mossen, struiken en kruiden.· Ook hier gedurende de winter is de bovenste meter van de bodem altijd bevroren (=permafrost).

Poolklimaat:· De temperatuur komt zelden of nooit boven het vriespunt.· Geen plantengroei.· Neerslag valt in de vorm van sneeuw.

Koude klimaten

Ligging H en L drukgebieden is niet altijd hetzelfde

· Wordt bepaald door veranderende invalshoek van de zon. · Verandering door:

Temperatuur bepaaltof lucht ………......? of……………......?

Tropisch regenwoudklimaat· Het hele jaar door boven de 18° C.· Het is daar altijd vochtig, het hele jaar door vallen er enorme stortbuien aan het eind van de middag, waardoor daar veel bomen en planten groeien → tropische regenwouden of oerwouden .· Aan de rand van het tropisch regenwoud vinden we vaak het savanneklimaat (de overgang naar het drogere steppeklimaat), waar alleen in de zomer neerslag valt.

Tropische regenwouden rond de evenaar.

Droge klimaten

Woestijnklimaat :· Gemiddeld maximaal 250 mm neerslag per jaar. De regen (vaak stortbuien) valt heel onregelmatig, soms met tussenpozen van jaren.· Het kan extreem warm zijn overdag, tot wel 50° in de schaduw! Terwijl het 's nachts kan vriezen! Er is dus een groot verschil tussen de temperatuur overdag en de temepartuur in de nacht. (=dagamplitude).

Steppeklimaat :· Gemiddeld tussen de 250 mm en 500 mm neerslag per jaar. → plantengroei (semi-aride).

Het is er droog:- invloed hogedrukgebied op 30 graden NB/ZB- lijzijde van een gebergte (bijv. Gobi Woestijn)

Natuurlijke vegetatie: steppe, woestijn

Landgebruik:- woestijn- semi-aride gebieden: nomadische veeteelt- oases: akkerbouw (irrigatie)