Konak Merkez Akademi Maden yerlerinde Sal ve GvenliiKonu NO: 38

Eitimin AmacMaden iyerlerinde yaplan almalarda muhtemel tehlikeleri, riskleri ve bunlara karn alnmas gereken nlemleri renmek. Yeraltnda, yerstnde ve sondajla yaplan madencilik almalarnda SG ynnden nemli konular,Alnmas gereken nlemler,lgili mevzuat hakknda bilgi sahibi olmak. renim hedefleri

MADEN VE TA OCAKLARI LETMELERYER ALTI LETMELERAIK LETMETOZ -Toz Oluturan Nedenler -Toz Kaynaklar -Tozla Mcadele ve KararllkMESLEK MEVZUATLGL MEVZUAT BU ETMDE NELER GRECEZ ?

MADEN VE TA OCAKLARI LETMELER

Teknik Nezareti,i sal ve gvenlii gereklerinin yerine getirilmesinden ve iletmenin teknik esaslar erevesinde altrlmasndan sorumlu, maden mevzuatna gre grevlendirilmi maden mhendisini,

Teknik Nezaretinin DenetimiTeknik nezareti, en az 15 gnde bir, ocan ii altrlan yerlerini denetlemek, sonucunu, noterce onayl teknik nezareti rapor defterine, ngrecei neri ve nlemlerle birlikte yazp imzalamak zorundadr. Denetimin yaplmamasndan, neri ve nlemlerin yerine getirilmemesinden iveren sorumludur.

Karo,Maden iletmeleri iin gerekli hizmetlerin yapld yerst tesislerinin bulunduu alan

MADEN VE TA OCAKLARI LETMELER

Deneyimli iilerOcak iinde, herhangi bir ite, en az 6 ay altktan sonra, bu ii yalnz bana yapabileceklerine ve ocan gvenlik ve alma koullarna uyum saladklarna yetkililerce kanaat getirilen iiler, deneyimli ii saylrlar.

Gvenlik denetimleriHer vardiyada, en az iki kez, ocan her yerinde, nezaretiler tarafndan, gvenlik denetimleri yaplr.

allmayan zamanlardan sonra yaplacak denetimTek vardiyayla allmakta olmas veya tatil gibi bir nedenle allmayan bir zamandan sonra, iiler ocaa girmeden nce, ocan her yeri, nezareti tarafndan gvenlik ynnden denetlenir; gvenlik koullarnn varl saptanmadan ocaa girilmesine izin verilmez. Durum rapor defterine yazlr.

MADEN VE TA OCAKLARI LETMELER ukurlarletme sahasnda meydana gelen ukurlarn evresi, gece ve gndz grlebilecek biimde, korkuluk, tel rg vb. engellerle evrilir ve gerektiinde aydnlatlr.

Ateleme, Kaz ilerinde deliklere doldurulmu olan patlayc maddelerin patlatlmasn,

Ateleme srasnda gvenlik nlemleriYol, bina, kpr, elektrik, telgraf, telefon, havai hat vb. sabit tesislere, 70 metre uzaklk ierisinde, patlayc madde kullanmak yasaktr.

YERALTI LETMES Maden OcaKuyular ve giri k yollaryla yeraltndaki btn kazlar, bu kazlardan kan pasann kartld yatml ve dz galerileri, dier yollar ve retim yerlerini, karma (ihra), tama, havalandrma tesislerini, yeraltnda kullanlan enerjinin salanmasnda ve iletilmesinde kullanlan sabit tesisleri, (Kendine zg havalandrma tesisi bulunan her maden oca bamsz bir ocak saylr. Ancak, ayr havalandrma tesisleri bulunmakla birlikte, ayn iverene ait olup bir elden ynetilen ve yeraltndan birbirlerine bal olan birden ok maden oca tek bir ocak kabul edilir.)

YERALTI LETMES

Grizu,Metann havayla karmn,

Alev Szdrmaz Aygt,ine girebilecek grizunun patlamas halinde, hasara uramakszn, alevin szmasn ve ortamdaki grizu veya kmr tozunun tutumasn ya da patlamasn nleyecek ekilde yaplm aygt,

Lam, Ta ierisinde srlen galeriyi,

Nefeslik, Ocak havasnn giri ve k yolunu,

YERALTI LETMES

YollarOcaklarn giri ve k yollarnn srekli olarak ak ve bakml durumda bulundurulmas, alanlara retilmesi, gerekli yerlerde yollarn gittii yerleri gsterir levha ve iaretlerin konulmas ve bunlarn korunmas zorunludur.

ki yol zorunluluuHazrlk devresi dnda, yer alt almalarnn yerler, en az iki ayr yolla yerstne balanr. Bu yollar arasndaki topuk, 30 metreden aa olamaz; yollarn azlar ayn at altnda bulundurulamaz.

malat haritalarMaden ocaklarnda, imalat haritalar her ayn sonunda ilenir; gereke raporu ve imalat defteriyle birlikte teftie yetkili memurlara gsterilmek zere hazr bulundurulur.

YERALTI LETMES

Kullanlabilecek Patlayc MaddelerMaden ve ta ocaklaryla tnel yapmnda, ancak, Bakanln izin verdii trden patlayc maddeler kullanlabilir.Grizulu, kmr tozlu ocaklarla kkrt ocaklarnda kullanlacak patlayc maddelerin, bu ocaklarn gvenliinin gerektirdii nitelikte olmas gerekir.

Patlayc Maddelerin AtelenmesiPatlayc maddeleri, bu amala eitilmi teknik nezareti tarafndan grevlendirilmi ve en az ilkokul mezunu, yeterlik belgesine sahip ateleyicilerden bakasnn almas ve atelemesi yasaktr.

YERALTI LETMES

Patlayc madde depolarnda gvenlik nlemleriYeraltndaki patlayc madde depolar, bir patlama halinde, iilerin alt yerlere, yollara ve ana havalandrma yoluna zarar vermeyecek ve iiler iin tehlike yaratmayacak uzaklkta olacaktr.Patlayc madde datm, depo kndaki zel bir cepte yaplacak buralarda statik elektrik boalmasna kar gereken nlemler alnacaktr. Patlayc maddeler, yapm ve ocaa geli tarihlerine gre datlacak ve kullanlacaktr.

Kapsller ve dier patlayc maddelerKapsllerle dier patlayc maddeler, ayn kap iinde bir arada bulundurulamaz ve tanamaz; ancak, ayr blmelerde bulundurulmak kouluyla ateleyicilerin tadklar sandklarda bir arada tanabilirler.

YERALTI LETMES

Patlayc Madde Kayt DefteriPatlayc madde depolarnda, bir patlayc madde kayt defteri tutulur. Deftere, patlayc maddelerin teslim alnma, datlma ve geri alnmalarna ilikin bilgilerle birlikte bu ilerle ilgili sorumlu ve yetkili kimselerin ad ve sicil numaralar yazlr.Kayt defterinin hesap dengesi her gn yaplr ve stoklarla karlatrldktan sonra, depo sorumlusu, teslim eden ve teslim alan tarafndan imzalanr.

Doldurma ve SklamaPatlayc madde, lam delii iyice temizlendikten , gerekli hallerde yastk maddesi yerletirildikten sonra doldurulur ve sklandktan sonra atelenir.Lam deliklerinin doldurulmas ve sklanmas, bizzat ateleyici veya onun gzetim ve sorumluluu altnda bu konuda deneyimli usta tarafndan yaplr.

YERALTI LETMES

Ateleme Gvenlik nlemleriAteleyici, ateleme tellerini manyetoya balamadan, fitil kullanlmasna izin verilen ocaklarda bunlar atelemeden nce, lam atlacak yere gelen btn yol azlarna nbeti konulup konulmadn, iilerin geilerine kapatlp kapatlmadn denetler.

Lam Atlan Yere GirilmesiLam atldktan sonra duman ve gazlar iyice temizlenmedike ve ateleyiciyle yetkili kimseler tarafndan dikkatle muayene edilip tehlike kalmad bildirilmedike, bu yere, hi kimsenin girmesine izin verilmez.

YERALTI LETMES

Patlayc Madde Kullanma YasaEmniyet lambas veya metan detektrleriyle yaplan lmlerde % 1 veya daha ok metan bulunan ksmlarda,Grizu bulunmas muhtemel ve grizu kontrol yaplamayan eski ve yeni imalat boluklar ve atlaklar olan yerlerde,Tkanm kmr, br ve silolarn almasnda,Kapatlm yangn barajlarnn almasnda,patlayc madde kullanlmas yasaktr.

YERALTI LETMES Grizu lmAteleyici, grizulu ocaklarda, lam deliklerini doldurmadan nce 25 metre yar apndaki bir alan iinde ve zellikle tavandaki boluklar, atlaklar ve oyuklarda grizu lmesi yapar.Bu lmede, % 1 metan tespit edilirse, lamlar doldurulamaz.Ateleyici, lamlarn doldurulmasndan sonra ve atelemeden nce lmeyi tekrarlar. Metan oran % 1 in altndaysa, lamlar ateler, stndeyse, % 1 in altna dnceye kadar atelemez.Kmr tozu bulunan, kmr tozu bulunmamakla birlikte tehlikeli kmr tozu oluabilecek kmr damarlarnn bulunduu ocaklarda, atelenecek yerlerde, lam delikleri doldurulmadan nce ta tozu serpmek, sulamak gibi koruyucu nlemler alnr.

YERALTI LETMES

Tahkimat ZorunluluuBtn yer alt ilerinde, ta, toprak, kmr, cevher vb. maddelerin kayma ve dmelerini nlemek zere, uygun ve yeterli tahkimat yaplr.Bu tahkimat, teknik nezaretilerin, iin zelliine gre belirleyecei teknik esaslar kapsayan ynergeye uygun olarak yaplacaktr.

Yollarn Gvenliiilerin tanmasna ve gidi geliine ayrlan galeriler, yollar ve geitler, yeteri genilikte ve ykseklikte olacak; srekli olarak denetlenecek ve gvenli olmalar salanacaktr.

YERALTI LETMES

Basamaklar ve Merdivenlerilerin gidi gelilerine izin verilen ve eimleri 25 45 derece arasnda olan yollarda, tabana basamaklar yaplr veya merdivenler kurulur.

Halatlarda Gvenlik KatsaylarTamburlu veya makaral makinalar zerinde kullanlan tayc halatlarn gvenlik katsaylar, maruz kalacaklar dinamik yorgunluklar hesaba katlm olmak kouluyla, tayabilecekleri en fazla statik yke gre, malzeme tanmasnda 6 dan, insan tanmasnda 8 den aa drlemez.

YERALTI LETMES

nsan Tanmasnda Kullanlacak Halatlarnsan tanmasndaki en ar yk, malzeme tanmasndaki en ar ykn % 75 ini geemez.Her tayc halat, insan tanmas iin hizmete konulmadan nce, tanmas ngrlen ykle en az 20 kez tama deneyine tabi tutulur.Yukardaki hkmler, halat ularnn kesilmesinden ve koumlarn deitirilmesinden sonra da uygulanr.Halatlar, Bakanln izni olmadan insan tamasnda 18 aydan ok kullanlamaz.Ekleme(matiz) yaplm halatlarn, insan tamasnda kullanlmas yasaktr.

YERALTI LETMES

Halatlarn MuayeneleriTayc ve kar arlk halatlar; a) Her gn, saniyede bir metreyi gemeyen bir hzla seyrederken, b) Her hafta, saniyede yarm metreyi gemeyen bir hzla seyrederken,c) Her ay durdurularak, yetkililerce, bol k altnda muayene edilir.Aylk muayenelerden nce halatlardaki yalar ve dier pislikler, tellerin durumu ve anma dereceleri iyice grlebilecek biimde temizlenir.Andklar belirlenen veya grlen blmleri ve her halde en az 100 metrelik bir blm incelenir.

YERALTI LETMES

gn altrlmayan halatlar gnden fazla sreyle altrlmayan halatlar, altrlmadan nce muayene edilir ve sonular halat defterine ilenerek imzalanr.

nsan tanmasnn koullarTek karma sistemli kuyularda insan tanmas sresince, malzeme tanmas yasaktr. ki karma sistemli kuyularda kompartmanlarn birinden insan tanrken dierinde malzeme tanabilir.

YERALTI LETMES

nsan Tanabilecek AralarKafesler ve zel izin alnm skiplerden baka aralarla insan tanmas yasaktr.

nsan karma Makinelerinde HzOtomatik hz ayarlaycs bulunan karma sistemleriyle yaplacak insan tamalarnda, kafeslerin hz, saniyede 12 metreyi, otomatik hz ayarlaycs bulunmayan, ancak, kafesin kuyu bana yaklatn bildiren sesli iaret dzeni ve uzaklk gstergesi bulunan makinalarda ise, 6 metreyi geemez.

YERALTI LETMES

Hava akm salanmasilerin altrld btn yer alt iyerlerinde, alma koullarn ve iilerin alma yeteneklerini korumaya, hava scaklnn sala zararl dzeye ykselmesini nlemeye, grizu ve dier zararl gaz ve dumanlar zararsz bir orana indirmeye yeterli, srekli, gvenlik gereklerine uygun, temiz hava akm salanr.Bunun iin retime balamadan nce, her ocakta, uygun bir havalandrma sistemi kurulmas zorunludur.

Hava hznsan ve malzeme tanmasnda kullanlan kuyularda, lamlarda, ana nefeslik yollarnda, eimli ve dz yollarda, hava ve hz, saniyede 8 metreyi geemez.

YERALTI LETMES

inde allamayacak havaHavasnda % 19 dan az oksijen, % 2 den ok metan, % 0,5 den ok karbondioksit ve dier tehlikeli gazlar bulunan yerlerde allamaz.Oksijen miktar azalan veya yanc, parlayc ve zararl dier gazlarn karmasyla bozulan yahut ok snan hava akmlar, dier alma yerlerinden gemesine meydan verilmeden, derhal ve en ksa yoldan, ocak dna atlr.

Soru : Maden iyeri havas lmlerine gre aadaki hangi durumlarda ii altrlmaz?50 ppm den az CO%1 den az metan% 0,5 den ok CO2%19,5 oksijen

YERALTI LETMES Hava Akmnn YnlendirilmesiMekanik havalandrma sistemi kullanlan ocaklarda, hava akm, olanak varsa, doal hava akm dorultusunda ynlendirilir.Hava lm ve AnaliziOcaklarda yeterli sayda hava lme istasyonu yaplr ve daha sk hkmlere balanan ocaklar dnda, bu istasyonlarda, ayda en az bir kez ana ve ksmi hava akmlarnn hz, geen hava miktar llr.Scakln ve Nem Orannn llmesiOcan eitli ksmlarnda, scaklk ve nem oran dzenli olarak llr.Sz konusu koullarn salk iin tehlikeli olmas halinde, alma, geici olarak durdurulur.

YERALTI LETMES Grizulu ocaklarOcan btn ksmlarnda, her gn, her vardiyada, teknik nezareti veya bu hususta yetitirilmi yetkili kimseler tarafndan, emniyet lambas veya metan dedektryle, grizu lmeleri yaplr. Bu lmelerde, eser miktarda bile olsa metan saptanan ocaklar, grizulu ocak kabul edilir.Grizu lmelerin sonular, noterce onayl emniyet defterine, lmeyi yapan tarafndan yazlr ve imzalanr.Grizu birikintilerinin temizlenmesinemli grizu birikintileri, tehlike dourmayacak biimde ve byk bir dikkatle temizlenir.

YERALTI LETMES Havalandrma ksmlarOcaklar, gerei kadar bamsz havalandrma ksmlarna ayrlr; zellikle tehlikeli yerler, bamsz olarak havalandrlr.Havalandrmann ynHavalandrma esas itibariyle aadan yukarya doru yaplr. Blme ve borularla havalandrmaHazrlk ileri veya grizu birikimlerini datmak amacyla yaplan iler dnda, blmeyle veya borularla havalandrma yasaktr.

YERALTI LETMES plak Alev, plak Ate ve ArkKmr ve kkrt ocaklarnda veya patlayabilecek gaz ve toz saptanan dier ocaklarda, plak alevli veya tek kafesli lamba kullanlamaz.Bu ocaklarda kaynak yaplmas, kaynakla kesim yaplmas veya baka bir amala plak ate veya ark kullanlmas Bakanln onaylayaca esaslara uygun olarak yrtlr.Ayn Hava Akmnda alabilecek Yerlerin SaysAyn hava akmndan yararlanan ayaklarda ve damar iindeki dz ve eimli yollarda, metan oran % 1,5 u, bunlarn baland hava dn yollarnda % 1i geemez.

YERALTI LETMES

ki havalandrma grubu zorunluluuBtn grizulu ocaklarda, her biri tek bana ocan havalandrlmasn salayacak gte, birinin herhangi bir nedenle durmas halinde, dieri derhal, alacak durumda, iki havalandrma grubu bulunacaktr.

Karbonmonoksit maskesiGrizulu ve yangna elverili kmr damarlarnn bulunduu ocaklarda, tm iiler, alma sresince, yanlarnda karbonmonoksit maskesi tamak zorundadrlar.

YERALTI LETMES Havasnda % 2 den ok metan bulunan yerlerHavasnda % 2 den ok metan saptanan ocaklarda veya ocak ksmlarnda, iilerin kurtarlmas ve grizunun temizlenmesi dnda alma yapmak yasaktr. Grizu lmleriBtn grizulu ocaklarn, havalandrma plannda saptanan istasyonlarnda en ge 10 gnde bir hava lmeleri yaplr. Havada % 1 den ok metan saptandnda, bu oran, % 1 in altna dnceye kadar, lmler aralksz srdrlr.Metan orannn % 1,5 u gemesiGenel havasndaki metan oran % 1,5 u geen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygtlarn gerilimi derhal kesilir ve koullar dzelmedike yeniden verilmez.

Soru : Maden iyeri havasnda %2 den ok metan bulunuyorsa aadakilerden hangisi yaplabilir?almaya devam edilirPatlatmaKurtarmaMadene giri izni verilmez

YERALTI LETMES Sulara ilikin bilgilerin haritalara ilenmesiTeknik nezareti, eski alma yerlerini, ocak iinde veya evresinde su bulunmas muhtemel tabakalar, faylar ve su kaynaklar gibi doal ve arzi su birikintilerinin durumunu genilii ve derinliiyle ilgili btn bilgileri, ayrntl olarak toplamak ve yllk imalat haritalarna ilemek zorundadr.Tozumaya kar nlemlerKmr ocaklarnda, gerekli grlen yerlerde, tozumay nlemek ve tozu bastrmak zere su kullanlr; ta tozu serpilir veya bakaca etkili nlemler alnr.

YERALTI LETMES Aylk denetimTozlu kmr ocaklarnn tavan, taban ve evresindeki toz, ayda en az bir kez denetlenerek gerekli nlemler alnr.nlemlerin alnmas (Yangn)Teknik nezareti, ocaklarda yangnlara kar gerekli btn nlemleri alr. Bunun iin gereken ara ve gereler ocaklarda hazr bulundurulur.24 saatte 50 den ok ii altran her ocakta, iiler arasndan, bir yangn ekibi oluturulmas zorunludur.

YERALTI LETMES Elektrik ebekesi plan ve kullanm ynergesiOcak ynetim yerlerinde, elektrik ebekesini ve ebekedeki sabit aygt ve tesislerin yerlerini gsterir, lekli ayrntl ve en son durumu gsterir bir plan bulundurulur.Yetkisiz kimselerin elektrik aygtlarn almasnn ve kullanmasnn yasak olduunu, yangn annda yaplacak ileri, elektrik arpmasnda ilk yardm, elektrik devresini kesmekle grevli kiilerle haberleme biimini ve gerekli dier bilgileri ieren ynerge, uygun yerlere aslr.

Elektrik tesisatnn kontrolBtn elektrikli aygtlarla kablolar ve ayrntlar, haftada en az bir kez, dndan kontrol edilir, ylda en az bir kez, yaltkanlk kontrolne tabi tutulur.

YERALTI LETMES Tehlike halinde yaplacak ilerilerin hayat, sal veya ocak iin tehlikeli bir durum gren herkes, olanak varsa, bunu giderecek nlemleri, derhal alr. Baaramazsa, burada alan iilere durumu ve tehlikeli blgeden ekilmeleri gereini bildirir ve en yakn nezaretiye hemen haber verir

ilerin karlmasTehlikenin giderilmesi iin zel olarak grevlendirilmi bir nezaretinin emri altnda altrlanlarn dnda, iiler, tehlike belirtisi grlen yerlerden derhal karlrlar.

YERALTI LETMES lk yardm kursuOcakta alan iilerin, 3 kiiden az olmamak zere, en az % 5i ilk yardm kurslarnda yetitirilir. Olanak varsa, daima, ayn ii grubuyla birlikte almalar salanr. Bunlar ylda bir kez, gelitirme kursuna gnderilir ve bu husus kurs belgesine yazlr.lk yardm ekibinde bulunanlarn adlar, ilk yardm odasna ve ocak dndaki ilan tahtalarna bir liste halinde aslacaktr.

lk yardm odasOcan merkezi bir yerinde bamsz bir ilk yardm odas kurulur. nemli yaralanma, zehirlene ve hastalanma gibi durumlarda, bu ilk yardm odasna, derhal, olanak varsa, telefonla haber verilir. Bir doktor veya hastabakc istenip istenmedii ve yaralnn ocak dna tanmakta olup olmad bildirilir.

YERALTI LETMES Kazada yaplacak ilerOcaklarda meydana gelen patlama, yangn vb. nemli olaylarda, kurtarmann ve gerekli dier ilerin iyi yrtlmesini salamak amacyla, teknik nezareti gerekli nlemleri alr.

Kurtarma istasyonlarMaden ocaklarnda, bir kurtarma istasyonu kurulmas zorunludur. Ancak, yarap en ok 50 kilometre olan alan iinde bulunan maden iletmeleri, merkezi bir yerde, ortaklaa bir kurtarma istasyonu kurabilirler.

YERALTI LETMES Kurtarma eitimiOcaklarda alan iilerin, 10 kiiden az olmamak zere, en az % 3 , gerektiinde kurtarma iinde grevlendirilmek zere, nceden eitilir.

Kurtarma planHer ocakta kurtarclarn yararlanmas iin belli bal kaplar, barajlar, hava kprlerini, hava akmn ayarlayan dzeni ve telefon istasyonlarn gsterir bir plan bulundurulur; bir rnei kurtarma istasyonuna gnderilir.

YERALTI LETMES Ocaklara girme yasaOcak ynetimince yazl izin verilmemi kimseler ocaa giremezler. Yazl izin alm olanlar ise, ocaa, ancak yetkili bir kiinin eliinde girebilirler.ilerin tek bana altrlamayaca yerlerBir kaza meydana geldiinde kolayca grlemeyecek ve yardma koulamayacak yerlerde, tek bana ii altrlamaz.Ocaa girenlerin deftere yazlmasalmak zere yeraltna gidenlerin adlar, her gn, zel bir deftere yazlr. Bulunduklar yerler olanak lsnde bu defterde gsterilir. Deftere yazlmayanlar ocaa sokulmaz.

YERALTI LETMES

Ocaa sokulamayacak maddelerOcaklara kesici, yaralayc, ldrc silahlarla alkoll iki sokulamaz. Kmr ve kkrt ocaklaryla yangn tehlikesi olan ocaklarda ttn iilemez. Bu ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, akmak vb. madde ve malzemeler sokulamaz.

AIK LETME Ak letme,Yerstndeki iletmeleri, Kademe,Ak iletmelerde belirli aralk, kot ve eimlerle meydana getirilen basamak eklindeki alma yerlerini,Dekapaj, Kazs yaplacak maden ve ta kitlesi veya tabakasnn zerini kaplayan rt tabakasnn kaldrlmasn,ev, Kademe aln ve yzlerindeki eimi,

AIK LETME Kitle ve blok kaymas ve para dmesiKaz yaplan ve lam atlan kademe cepheleri, antiyeler, iilerin getii bunlara yakn yollar, tam yollar, kitle ve blok kaymas ve para dmesi olasl ynnden ilgili nezareti tarafndan srekli olarak denetlenir. Varsa, tehlike giderilmeden bu ile grevlendirilen iilerden bakas buralarda altrlamaz.Kademe dipleriKademe diplerinde, iilerin yemek yemeleri, dinlenmeleri, patlayc maddeleri ve sandklarn koymalar yasaktr.

AIK LETME Yldrm dmesi tehlikesiYldrm dmesi tehlikesi varsa, elektrikli kapslle ateleme yaplan yerst iletmelerinde, lam delikleri, gerekli nlemler alnmadan doldurulamaz. Tehlike lamn doldurulmas srasnda meydana gelmise, doldurma ilemi derhal durdurulur, patlamann olaan etki alan dna klr ve tehlike geinceye kadar bu alana kimsenin girmemesi iin gerekli nlemler alnr.atlak skmAtelemelerden ve donmalar izleyen arazi gevemesi kar, yamur vb. doal olaylardan sonra, yeniden ie balamalarda, kademe yzleri ve evresi, bu ie ayrlm deneyimli iiler tarafndan yukardan balanp aaya doru srdrlmek suretiyle, atlak skm yaplarak temizlenir.

AIK LETME Kademe ykseklii ve evElle kaz ve ykleme yaplan ak iletmelerde, kademe ykseklii, 3 metreyi, ev salam arazide 60 dereceyi kntl ve ezik arazide, kum, akl ve dere tortular olan yerlerde, killi tabakalarda, ayrma uram kalkerlerde, paralanm volkanik ta ve tflerde 45 dereceyi, kaygan ve sulu yerlerde 30 dereceyi geemez.Kademe dzlKademe dzl, atmlardan sonra bile, makinalarn rahatlkla ve gvenle manevra yapabilmelerine olanak verecek ve alan iiler iin tehlike oluturmayacak genilikte olmaldr.

AIK LETME Makine altrlan kademelerin yksekliiKazc ve doldurucu makinelerin altrld ve derin lam deliklerinin uyguland kademelerin ykseklii, kullanlan kazc ve doldurucu makinelerin bu yksekliklerine veya lam deliklerinin boyuna gre arttrlabilir.

TOZTozlar, fiziksel, kimyasal zelliklerine veya biyolojik davranlarna gre snflandrlabilirler. Biyolojik etkileri bakmndan balca gruplar unlardr:a-nert Tozlar : rnein: Baryum tozu.b-Toksik Tozlar :Kurun, krom, nikel, kadmiyum gibi ar metallerin tozlar bu gruba rnek olabilir.c-Allerjik Tozlar: Pamuk tozu tipik rnek olmakla birlikte, keten, kenevir tozu ,eker kam tozu, cam yn (cam elyaf), kire tozu gibi inorganik tozlar da bu grupta saylabilir. d-Fibrojenik Tozlar : Biyolojik etki ve insan sal bakmndan en nemli olan grup Fibrojenik (lifli) tozlardr

TOZHavadaki balca kirleticilerden birisi olan toz, havada asl durumda bulunan kat paracklarn genel addr.nsan sal bakmndan daha nemli olan boyutlar 0.5 100 mikron arasndaki byklklerdir. Daha byk olan partikller, solunum yollarna giremezler.

Toz Oluturan Nedenler Toz, krma, tme, patlatma, delme, kesme, andrma gibi mekanik ilemler ve maddelerin, boaltlmas, tanmas, depolanmas ve retimde kullanlmas durumlarnda ortaya kar.

TOZe-Kanserojen Tozlar : Baz tozlar da zellikle akcierlerde ve solunum sis- teminin dier blmlerinde kansere neden olurlar. Bu konuda en ok bilinen rnek asbest lifleridir. Asbest dnda krom, nikel, kadmiyum gibi baz metal tozlar ile arsenik tozlarnn da eitli kan- serlerin gelimesinde etkili olduu bilinmektedir.

TOZ

Kimyasal yaplarna gre de tozlar iki temel gruba ayrlr.1- norganik Tozlar: Metalik Tozlar (Demir, Cu, Al, Zn. Pb. vb)Metalik Olmayan Tozlar (Kkrt vb.)2- Organik Tozlar:Bitkisel Kkenli Tozlar (Pamuk, tahta, un, saman, bitki tohumlar vb.)Hayvansal Kkenli Tozlar (Ty, sa. Deri vb.)Sentetik Bileenlerin Tozlar (Plastik, reine, lastik vb.)

Kmr Tozu Patlamalar:

Tane bykl 0.3 mmnin altnda olan btn kmr tanecikleri kmr tozu olarak kabul edilmektedir.eitli nedenlerle ocakta birikmi olan toz tanecikleri herhangi bir nedenle girdaplaacak olursa ve bu anda kmr tozu bulutunu ateleyecek yeterli s ortaya karsa kmr tozu patlamalar meydana gelir.

Madencilik toz sorununun ve toza bal meslek hastalklarnn en youn yaand meslek koludur.

Yeraltnda kayata lam deliklerinin almas su enjeksiyonlu aralarla yaplr. Yeraltnda tata lam atldnda, kacak tozun nlenmesi iin, lam deliklerine su kartular konulmas veya lamlarla beraber patlayacak su torbalar aslmas veya patlamay mteakip su fisketelerinin almas gibi nlemler alnr. TOZ

TOZ

Kapsama dahil iyerlerinde, gerekli grldnde, tozun Ynetmelikte belirtilen limitlerin altna drlmesi ve olabildiince az tozlu atmosferde iilerin altrlmasn salamak zere su enjeksiyonu, alnn (cevherin elde edildii yerin) slatlmas, su fisketeleri ve bunun gibi toz oluumu nleme yntemlerinin biri veya birka kullanlr.Kmr tozu patlamasn nlemek iin kullanlacak ta tozunda %5den fazla kuvars bulunamaz.Yerst iletmelerinde toz oluumunu nlemek iin gidi-geli yollar srekli olarak slatlr.

Toz KaynaklarMadenlerde toz oluumuna neden olan kaynaklar Delik delme ileri Patlayc madde kullanlan iler Atelemeden sonra gevetilen malzemenin kaldrlmas retim srasnda kazc ve kesici makinelerle yaplanalmalar Krma ileri Tamburlarn srtnmesi Malzemelerin doldurulmas veya boaltlmas ileri

Kaz sonucu oluan boluklarn doldurulmas Eski ocaklarda gk veya tavan akmas Galeri kesitinin geniletilmesiPatlamalarn yaylmasn nlemek ve kmr tozu patlamalarna kar tedbir almak amacyla ta tozu kullanlmasTahkimat yapm Gkler Nakliyat Yksek tavan basncile aynann veya topuklarn paralanmas

Tozdan Kaynaklanan Sorunlar

Salk sorunlar - Mesleki solunum yolu hastalklar - Gz,kulak,burun,boazda tahri - Deride tahriToz patlamas ve yangn riskiEkipman hasarGr mesafesinin azalmasHo olmayan kokuSosyal ilikilerde problemler

norganik Tozlara Bal Akcier HastalklarPnmokonyoz Pnmokonyoz kelimesi Yunanca pneuma (hava,rzgar) ve konis (toz) kelimelerinden olumaktadr. Akcierde toz birikiminin genel adna pnmokonyoz denir.SilikozisMesleki akcier hastalklarndan Silikozis ,bilinen en eski hastalklardan birisidir.

Kmr isi PnmokonyozuKmr maden cilii srasnda, yer altndan kmr karlmas ilemi yaplrken fazla miktarda toz maruziye tine bal olarak meydana gelen bir akcier hastaldr.

Tozla Mcadele ve Korunmalk alnmas gereken nlem tozun kaynanda kontroldr.Su ile tozun balanmas genellikle kuru tozla mcadele metotlarna gre daha etkili ve gvenli olduundan, sulu yntemler tercihedilmelidir. Bunun iin; a) Sulu delik delme, b) Aynalarn su ile doyurulmas, c) Su barajl atelemeler, d) Nakliyatta tozun suyla bastrlmas, e) Malzemenin slatlarak kesilmesi.

Tozla Mcadele ve KorunmaOluan tozun zararlarn azaltmak iin ayrca uygun havalandrma nlemleri alnmaldr. Buna gre :Toz alma ortamna yayld takdirde ortam havasndaki younluu azaltlmaldr.Kullanlan alma yntemi ve iilerin fiziki faaliyetleri gz nnde bulundurularak alma koullarna uygun temiz hava salanmal ve bu durumun srdrlebilmesi iin srekli havalandrma yaplmaldr.Ortamdaki tozun niteliine uygun Kiisel Koruyucu Donanmlarn verilmesi ve kullanmnn salanmas.

MESLEK MEVZUATYasalarMaden KanunuTzklerMaden ve Ta Ocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin TzkYnetmeliklerMaden Kanunu Uygulama YnetmeliiMaden Kanununun I (A) Grubu Madenleri le lgili Uygulama YnetmeliiMadencilik Faaliyetleri zin YnetmeliiMaden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Tozla Mcadeleyle lgili Ynetmelik

MEVZUATIYasalar Kanunu (4857)Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu (5510)Tzkleri Sal ve Gvenlii TzParlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl Maddelerle allan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Hakknda TzkTekel D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin TzkYap lerinde i Sal ve Gvenlii Tz

MEVZUATIYnetmeliklerPatlayc Ortamlarn Tehlikelerinden alanlarn Korunmas Hakknda YnetmelikKiisel Koruyucu Donanmlarn yerlerinde Kullanlmas Hakknda Ynetmelikyeri Bina ve Eklentilerinde Alnacak Salk ve Gvenlik nlemlerine likin Ynetmelik Ekipmanlarnn Kullanmnda Salk ve Gvenlik artlar YnetmeliiYeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar YnetmeliiSondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii

MEVZUATIYnetmeliklerKimyasal Maddelerle almalarda Salk ve Gvenlik nlemleri Hakknda YnetmelikElle Tama leri Hakknda Ynetmelikyeri Salk ve Gvenlik Birimleri ile Ortak Salk ve Gvenlik Birimleri Hakknda Ynetmelikyerlerinde in Durdurulmasna veya yerlerinin Kapatlmasna Dair Ynetmelikocuk ve Gen ilerin altrlma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelikalanlarn Sal ve Gvenlii Eitimlerinin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik

MEVZUATI Sal ve Gvenlii Kurullar Hakknda YnetmelikSalk Kurallar Bakmndan Gnde Ancak Yedi Buuk Saat veya Daha Az allmas Gereken ler Hakknda YnetmelikHazrlama, Tamamlama ve Temizleme leri YnetmeliiKadn ilerin Gece Postalarnda altrlmalar Hakknda YnetmelikGeici ve Belirli Sreli lerde Sal ve Gvenlii Hakknda YnetmelikBiyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin nlenmesi Hakknda YnetmelikAr ve Tehlikeli ler YnetmeliiAr ve Tehlikeli lerde altrlacak ilerin Mesleki Eitimlerine Dair Tebli Sal ve Gvenliine likin Tehlike Snflar Teblii

6-lgili MevzuatMaden ve Ta Ocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk

*************************************************************