ЧОВЕКОВИ ПРАВА И ЧОВЕКОВИ ПРАВА И СЛОБОДИСЛОБОДИ

(Скулптура пред седиштето на Обединетите Нации во Њу Јорк)

ТЕМЕЛ НА СОВРЕМЕНОТО ТЕМЕЛ НА СОВРЕМЕНОТО ЗАЕДНИЧКО ЖИВЕЕЊЕЗАЕДНИЧКО ЖИВЕЕЊЕ

Во сите подрачја Во сите подрачја на општественото живеење на општественото живеење човековите права ја формираат основата на еден човековите права ја формираат основата на еден заеднички соживот: во меѓународната и во заеднички соживот: во меѓународната и во националната политика исто како и во местото на националната политика исто како и во местото на живеење или во семејството.живеење или во семејството.

Луѓе од различни општества, од различни вери и Луѓе од различни општества, од различни вери и различни идејно политички уверувања различни идејно политички уверувања

се согласуваатсе согласуваат со вредностите и содржината со вредностите и содржината од комлетот на т.н човекови права и слободи. од комлетот на т.н човекови права и слободи.

Човековите права сЧовековите права се однесуваат на секој поединец е однесуваат на секој поединец и му припаѓаат на секој поединец. и му припаѓаат на секој поединец.

Што значи поимот Што значи поимот ЧОВЕКОВИ ПРАВА И СЛОБОДИЧОВЕКОВИ ПРАВА И СЛОБОДИ ? ?

““Сите луѓеСите луѓе, , со самото свое раѓање сесо самото свое раѓање се слободни и еднакви по достоинство и слободни и еднакви по достоинство и права”права” — вака започнува член 1 од “ — вака започнува член 1 од “Универзалната декларација на човековите права“. “.

За нас тоа значи За нас тоа значи дека сите ние од своето дека сите ние од своето раѓање раѓање поседувамепоседуваме одредени права и одредени права и слободи што се нарекуваат слободи што се нарекуваат ““човекови човекови праваправа””. .

Како треба да се сфати зборот Како треба да се сфати зборот „право„ „право„ во изразотво изразот „човекови права„ ? „човекови права„ ?

Зборот „право„ треба да се сфати како да Зборот „право„ треба да се сфати како да имашимаш

1.1. ПривилегијаПривилегија или или овластувањеовластување или или ополномоштеностополномоштеност да постапуваш на да постапуваш на одреден начинодреден начин

2.2. ПривилегијаПривилегија или или можностможност да бидеш да бидеш третиран на одреден начинтретиран на одреден начин

Значи правата секогаш се насочени и се Значи правата секогаш се насочени и се однесуваат кон други луѓеоднесуваат кон други луѓе

Како треба да се сфати зборот Како треба да се сфати зборот „човекови „ „човекови „ во изразотво изразот „човекови „човекови

права„ ?права„ ?

Човековите права и слободи можат да се Човековите права и слободи можат да се дефинираат и како дефинираат и како политички принципиполитички принципи за законско, обврзувачко за законско, обврзувачко признавање на признавање на достоинствотодостоинството на човековите индивидуи на човековите индивидуи во нивниот заеднички животво нивниот заеднички живот

Правата како специфични Правата како специфични социјални (општествени) правиласоцијални (општествени) правила

Човеквите права и слободи се Човеквите права и слободи се законски и законски и морални праваморални права

1.1. Тие се спроведуваат со Тие се спроведуваат со принудапринуда или или со заканасо закана од принуда од принуда која ја спроведува државатакоја ја спроведува државата

2.2. Исто така човековите права и слободи се Исто така човековите права и слободи се составен дел на моралната свест на луѓетосоставен дел на моралната свест на луѓето со со што е јасно дефинирано како треба луѓето да се што е јасно дефинирано како треба луѓето да се однесуваат едни кон други и дека истото тоа го однесуваат едни кон други и дека истото тоа го очекуваат од државатаочекуваат од државата

Како да се свати поимот Како да се свати поимот „човеково достоинство“„човеково достоинство“

Поимот „достоинство„ значи дека Поимот „достоинство„ значи дека секој човек заслужува секој човек заслужува почит од другитепочит од другите затоа што се претпоставува дека неговото затоа што се претпоставува дека неговото однесување е одредено од чесна мисла.однесување е одредено од чесна мисла.

Човековото достоинство претставува еден грозд од неколку Човековото достоинство претставува еден грозд од неколку

фундаментални човекови вредностифундаментални човекови вредности и тоа и тоа

1.1. Живот, Живот,

2.2. Слобода, Слобода,

3.3. Сопственост, Сопственост,

4.4. Еднаквост Еднаквост

5.5. ПравдаПравда

Зошто и од кого се брани Зошто и од кого се брани достоинството на човекот?достоинството на човекот?

Затоа што Затоа што луѓето едни на други од секогаш луѓето едни на други од секогаш во својата историја си го нарушувале во својата историја си го нарушувале достоинството едни на други и како достоинството едни на други и како индивидуи и како колективитети индивидуи и како колективитети се се наметна потребата од еден ваков модел на наметна потребата од еден ваков модел на универзална и општа заштита на универзална и општа заштита на човековото достоинство на едни од други човековото достоинство на едни од други луѓе.луѓе.

Како се штити човековото Како се штити човековото достоинство преку човековите достоинство преку човековите

права?права?

Оваа цел се постигнува преку постоење и Оваа цел се постигнува преку постоење и јасно разграничување најасно разграничување на

1.1. Негативни и позитивни човекови праваНегативни и позитивни човекови права

2.2. Индивидуални и групни човекови права Индивидуални и групни човекови права

1.1. Негативни човекови праваНегативни човекови права Негативни човекови права претставуваат Негативни човекови права претставуваат општи општи

забрани кон сите субјекти да не смеат да го забрани кон сите субјекти да не смеат да го повредуваат достоинството на луѓетоповредуваат достоинството на луѓето (никој (никој не смее да убие, да повреди, да навреди, да не смее да убие, да повреди, да навреди, да дискриминира, да силува, да украде ....друг дискриминира, да силува, да украде ....друг човек)човек)

Со ваквиот вид на човекови права кои се дадени Со ваквиот вид на човекови права кои се дадени во вид на забрана кон сите (поединци и државни во вид на забрана кон сите (поединци и државни органи) се обезбедува немешање во приватноста органи) се обезбедува немешање во приватноста на сите луѓе.на сите луѓе.

Државата со својот Државата со својот апарат за физичка принудаапарат за физичка принуда е е гарантгарант дека сите ке се придржуваат кон дека сите ке се придржуваат кон ваквиот тип на човекови права ваквиот тип на човекови права

(државата како ноќен чувар)(државата како ноќен чувар)

2. Позитивни човекови права2. Позитивни човекови права

Позитивните човекови права се такви права Позитивните човекови права се такви права за чие остварување е потребна за чие остварување е потребна помош од помош од страна на државатастрана на државата во таа смисла што таа во таа смисла што таа мора да создаде услови за да може луѓето мора да создаде услови за да може луѓето да ги уживаат правата кои што ги имаат да ги уживаат правата кои што ги имаат

На пример правото на образование ќе се На пример правото на образование ќе се ужива ако државата обезбеди училишта ужива ако државата обезбеди училишта (државата како социјална држава)(државата како социјална држава)

Човековите права како Човековите права како индивидуални или групни права?индивидуални или групни права?

Титулар или носител на човековите права и Титулар или носител на човековите права и слободи е слободи е поединецотпоединецот т.е. т.е. индивидуатаиндивидуата..

Остварувањето на некои права како што се Остварувањето на некои права како што се правото на верско убедување или правото правото на верско убедување или правото на јазик и сл. претпоставува дека човекот за на јазик и сл. претпоставува дека човекот за да ги ужива таквите права да ги ужива таквите права мора да биде мора да биде член на некоја заедница, друштво или член на некоја заедница, друштво или колективитетколективитет и само заедно ги имаат тие и само заедно ги имаат тие праваправа

Димензии на човековите праваДимензии на човековите права

Вообичаено е како стандардни елементи Вообичаено е како стандардни елементи на човековите права или (димензии на на човековите права или (димензии на човековите права) да се сметаатчовековите права) да се сметаат

1.1. УниверзалностаУниверзалноста

2.2. НеделивостаНеделивоста

3.3. НеотиѓивостаНеотиѓивоста

4.4. АпсолутностаАпсолутноста

11. Универзалноста на човековите . Универзалноста на човековите праваправа

Човековите права му се Човековите права му се припишуваатприпишуваат на на секој секој човекчовек со самото негово постоење како човек. со самото негово постоење како човек.

Тоа значи дека Тоа значи дека луѓето се луѓелуѓето се луѓе колку и да се колку и да се различни и им припаѓаат правата еднакво на сите. различни и им припаѓаат правата еднакво на сите.

Од времето на борбата против апсолутизмот Од времето на борбата против апсолутизмот потекнува нивното означување како потекнува нивното означување како „вродени”„вродени” права.права.

2. 2. Неделивост на човековите Неделивост на човековите праваправа

Оваа димензија значи дека човековите Оваа димензија значи дека човековите права одат во пакет.права одат во пакет.

Тоа значи дека никој не смее да одбира и Тоа значи дека никој не смее да одбира и пробира кои човекови права ќе прифаќа а пробира кои човекови права ќе прифаќа а кои не.кои не.

3. 3. Неотуѓивост на човековите Неотуѓивост на човековите праваправа

НеотуѓивостаНеотуѓивоста значи дека значи дека 1.1. Никому не можат правата да му бидат Никому не можат правата да му бидат

одземени.одземени. (неодземливост)(неодземливост)2.2. Никој не може своите права да им ги Никој не може своите права да им ги

отстапиотстапи на други на други (неотстапливост)(неотстапливост)3.3. Никој не може да се Никој не може да се откажеоткаже од своите од своите

права во замена за некои други привилегии права во замена за некои други привилегии (неоткажливост)(неоткажливост)

4. 4. Апсолутност на човековите Апсолутност на човековите праваправа

Апсолутноста значи дека човековите Апсолутноста значи дека човековите права права морамора да се почитуваат во да се почитуваат во

1.1. сите времиња сите времиња

2.2. во сите услови.во сите услови.