9-11 Ocak 2009

BİLDİRİ KİTABI

3. ULUSAL

FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

İ Ç İ N D E K İ L E R

S a y f a

5 Önsöz

6 Kurul Üyeleri ve Yabancı Konuşmacılar

7 Genel Bilgiler

8 Kongre Kayıt, Konaklama ve Transfer Bilgileri

9 Sekretaryalar

10 Kongre Bilimsel Programı

15 Konuşma Metinleri

43 Sözel Bildiriler

59 Poster Bildiriler

79 Araştırmacılar Dizini

Yayın HizmetleriBAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti.Ziya Gökalp Cad. 30/31, Kızılay, AnkaraTel. (0312) 431 30 62E-mail: info@bayt.com.tr

BaskıMİKİ Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.,Matbaacılar Sitesi 560. Sk. No. 27 İvedik/AnkaraTel. 0-312-3952128

Baskı tarihi: 1 Ocak 2009

5

Ö N S Ö Z

Futbolun Değerli Dostları,

2007 yılında Ankara Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Türkiye Futbol Federas-yonu tarafından ortaklaşa düzenlenen 6.Dünya Futbol ve Bilim Kongresi’nin ardından ilki 1996 ve ikincisi 2000 yılında gerçekleşen Ulusal Kongrelerin sürdürülmesi konusunda fikir birliğine varılmıştır.

9 – 11 Ocak 2009 tarihleri arasında yapılması planlanan 3. Ulusal Futbol ve Bilim Kongresi, halihazırda futbolumuzun içinde bulunduğu durumun ve başarı beklentilerinin uzun vadeli ola-rak çözüme ulaştırılmasında evrensel bilgilerin ele alınacağı ve katılımcılarla paylaşılabileceği bir ortam oluşturma amacı taşımaktadır.

Kongre programında, daha önceki deneyim ve beklentilerden yola çıkılarak, zengin içerikli konferanslar, paneller, uygulamalar, serbest bildiri oturumları, poster sunumları ve yuvarlak masa oturumları yapılacaktır. Bunun yanısıra özellikle saha ve alan uygulamaları da alanının en saygın hocalarınca gerçekleştirilecektir. Genç araştırmacıların desteklenmesi amacıyla Türkiye Futbol Federasyonu tarafından iyi araştırmalara ödüller verilecektir.

Futbol sezonu devre arasında düzenlenecek olan kongreye yerli ve yabancı futbol adamları ile araştırmacılar konuşmacı olarak davet edilecek ve böylece katılımcılara güncel bilgilerin paylaşı-mı için zemin hazırlanmış olacaktır.

Futbol ve bilim kongrelerinin gelenekselleşmesi ve elde edilen sonuçların uygulamalara akta-rımının gelişime dönüşebilmesi açısından ülkemizin siz değerli araştırmacıları ve futbol adamla-rının bu toplantıya vereceği katkı çok büyük önem taşımaktadır.

Sizleri tekrar aramızda görmekten büyük mutluluk duyacağız.

3. Ulusal Futbol ve Bilim KongresiOrganizasyon Kurulu:

Cengiz Akalan

Şeref Çiçek

Emin Ergen

Gülfem Ersöz

Ahmet Güvener

Levent İnce

Feza Korkusuz

Mitat Koz

Sürhat Müniroğlu

Ufuk Özerten

Cezmi Turhan

6

KURUL ÜYELERİ & YABANCI KONUŞMACILAR

Cengiz AkalanŞeref ÇiçekEmin ErgenGülfem ErsözAhmet GüvenerLevent İnceFeza KorkusuzMitat KozSürhat MüniroğluUfuk ÖzertenCezmi Turhan

OR

GA

NİZ

AS

YO

N K

UR

UL

UB

İLİM

SE

L K

UR

UL

M. Ferit AcarCaner AçıkadaSerdar ArıtanAlper AşçıBülent BayraktarTurgay BiçerMehmet BinnetBirol DoğanGazanfer DoğuNiyazi EniselerRüştü GünerHakan GürTahir HazırÇetin İşleğenOğuz Karamızrak

Hasan KasapAli KızıletAyşe KinSadettin KirazcıSettar KoçakZiya OruçSadi KurdakAsaf ÖzkaraThomas ReillyYaşar Sevim

YA

BA

NC

I K

ON

UŞ

MA

CIL

AR Marcello Iaia

Barry DrustAdrian LeesAllistair McRobertNader Rahnama

7

G E N E L B İ L G İ L E R

Kongre MerkeziWOW Topkapı Palace OtelKundu Köyü 07110 Çalkaya - Antalya - TürkiyeTel : 0 242 431 23 23

Kongre Tarihleri9 – 11 Ocak 2009

Kongre DiliKongre dili Türkçe’dir.

Yaka KartıKayıt yaptıran tüm katılımcı ve refakatçilere yaka kartı verilecektir. Kongre düzeninin sağlanabilmesi için yaka kartlarının kongre süresince tüm bilimsel ve sosyal etkinliklerde sürekli takılması gerekmektedir.

Katılım BelgesiTüm bilimsel program katılımcılarına katılım belgeleri 11 Ocak 2009 tarihinde dağıtılacaktır.

Davet Mektubu / İzin yazısıKongre katılımı için kurumlara verilmek üzere talep edilecek olan kongre davet yazıları Kongre Sekreterliği aracılığı ile isteyen katılımcılara gönderilecektir. Bu tür davet yazıları sadece izin amacı ile kullanılabilir. Bu tür davet mektubu sahibi misafi rlerin kayıt ve konaklama ücretleri kendilerine aittir.

Web SayfasıKongrenin resmi internet adresi olan www.futbolbilim.org adresinden kongre programı, kayıt-konaklama-transfer koşulları, bildiri gönderme koşulları ve tarihi ile ilgili tüm bilgilere ulaşabilirsiniz.

İptallerKayıt ve konaklama ücretleri; - 28 Kasım 2008 tarihine kadar bildirildiği taktirde %50 si - 28 Kasım 2008 tarihinden sonra bildirildiği taktirde iade yapılmayacaktır.

Tüm iadeler kongre bitiminden sonraki 1 ay içerisinde gerçekleştirilecektir.

8

KONGRE KAYIT, KONAKLAMA ve TRANSFER BİLGİLERİ

K O N G R E K A Y I T Ü C R E T L E R İ

Kayıt Ücreti 100 Euro (200 TL)

Refakatçi Kayıt Ücreti 50 Euro (100 TL)

• Kongre kayıt ücretlerine KDV dahildir.• Kongre kayıt ücretleri; bilimsel oturumlara katılımı, kongre materyallerini, katılım sertifi kasını ve bildiri kitabını içermektedir.• Kongre kayıt işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için, kayıt ücretinin yatırıldığına dair dekontun katılım formuyla birlikte Serenas Turizm’e gönderilmesi ve ardından teyid alınması gerekmektedir.• Bildirileri kabul olmayan katılımcıların kayıt ücretleri iade edilecektir.• 1 Euro = 2 TL olarak kur sabitlenmiştir.• *Öğrenciler (Lisans, Lisansüstü ya da Doktora), Kongreye kayıt yaptırabilmek için okullarından aldıkları öğrenci belgesini bu form ile birlikte kongre sekreteryasına iletmekle yükümlüdür.

WOW Topkapı Palace Hotel – 5* Tek Kişilik Oda Fiyatı

Çift Kişilik Oda Fiyatı

Üç Kişilik Oda Fiyatı

3 gece konaklama paketi (9 – 12 Ocak) 195 Euro 285 Euro 375 Euro

Ekstra Gece 65 Euro 95 Euro 125 Euro

• Konaklama ücretlerine KDV dahildir. • Konaklamalar 3 gecelik paket olarak her şey dahil sistemde satılmaktadır.• 1 Euro = 2 TL olarak kur sabitlenmiştir.

K O N A K L A M A Ü C R E T L E R İ

T R A N S F E R Ü C R E T İ

8 – 12 Ocak 2009 tarihleri arasında, havaalanından kongre merkezine ve tersi istikamete transfer hizmeti aşağıdaki fi yatlar dahilinde gerçekleştirilecektir. Transferlerin yapılabilmesi için transfer bilgilerinizi uçuşunuzdan en az 72 saat önce bildirilmesi gerekmektedir.

Tek Yön Transfer Ücreti: 25 Euro (kişi başı fi yatı)Çift Yön Transfer Ücreti: 50 Euro (kişi başı fi yatı)

• Transfer ücretlerine KDV dahildir.

K O N G R E K A Y I T, K O N A K L A M A v e T R A N S F E R H E S A P B İ LG İ L E R İ

Hesap Adı : SERENAS Turizm – Futbol ve Bilim KongresiBanka : Yapı Kredi Bankası Şube : Meşrutiyet Bulvar Şubesi / Ankara EURO Hesap No : 8310 3585YTL Hesap No : 8310 3580

Banka ödemesi yapıldıktan sonra eksiksiz doldurmuş olduğunuz katılım formu ile birlikte dekontun Kongre Sekreteryasına fakslanması gerekmektedir. Fakslanan dekontların konfi rmasyonuyla ilgili lütfen SERENAS Turizm ile kontak kurunuz. SERENAS ilgili fi yatlara ilişkin doğması muhtemel vergi tutarlarını fi yatlara yansıtma hakkını saklı tutar.

9

S E K R E T A R Y A L A R

SERENAS Turizm Kongre Organizasyon Otelcilik A.Ş.Turan Güneş Bulvarı 5. Cadde No: 13, 06550 Yıldız, Çankaya – Ankara / TÜRKİYETel :+90 312 440 50 11Faks :+90 312 441 45 61E-mail: burak.omeroglu@serenas.com.tr • URL : www.serenas.com.tr

Sürhat Müniroğlu Ankara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor YüksekokuluTel: +90 312 223 31 63E-mail: munirogl@sports.ankara.edu.tr

Feza Korkusuz ODTÜ, Beden Eğitimi ve Spor BölümüTel: +90 312 210 49 50E-mail: feza@metu.edu.tr

BİL

İMS

EL

SE

KR

ET

AR

YA

KO

NG

RE

SE

KR

ET

AR

YA

SI

10

KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI

14:00 - 22:00 KONGRE KAYIT

9 O c a k 2 0 0 9 , C U M A

1 0 O c a k 2 0 0 9 , C U M A R T E S İ

FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU

09:00 - 10:30 Panel 1MAÇ ANALİZİ VE GÖZLEM

Sürhat Müniroğlu (Mod) Futbol’da müsabaka analizi ve gözlemin önemi

Ömür AltunsözRakip Takımla İlgili Müsabaka Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Antrenman Uygulamaları

İbrahim BakırMüsabaka Analizinin Yapılma Aşamaları ve Uygulama Örnekleri

Cengiz DemirelKendi Takımımız ile İlgili Müsabaka Analiz Sonuçlarının Yorumlanması Değerlendirilmesi ve Antrenman Uygulamaları

Asaf ÖzkaraManuel müsabaka gözlem teknikleri

Panel 2TEKNOLOJİK YAKLAŞIMLAR

Mitat Koz (Mod)

Tahir HazırFutbol ve Futbolcunun Fizyolojik Değerlendirilmesinde Teknolojik Olanaklar

Kerem Tuncay ÖzgünenGPS İle futbol maçının analizi

Panel 4SICAK ORTAMDA MÜSABAKA

VE ANTRENMAN

Oğuz Karamızrak (Mod)

Mehmet BinnetEkstrem Koşullarda Futbol ve Boyutları

Gülfem ErsözSıcak ve Futbolcu Sağlığı

Sadi KurdakHiperterminin futbol maçı sırasında oluşturduğu fizyolojik stres

10:30 - 11:00 ARA

11:00 - 12:30 Panel 1MAÇ ANALİZİ VE GÖZLEM

UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Panel 3BESLENME VE DOPİNG

Rüştü Güner (Mod) Futbolda Doping

Aylin HasbayFutbol Takımlarında Beslenme Danışmanlığı

Aysel PehlivanPerformans Artırımında Besinsel Ergojenik Yardımcılar

Şule ŞakarMilli Takımlar için Oluşturulmaya Çalışılan Beslenme Modelleri

Panel 5YÖNETİM

Niyazi Eniseler (Mod)

Settar KoçakFutbolda etkin kulüp yönetimi: Model yönetim yaklaşımları

Hakan Kulaçoğlu Trabzonspor özelinden hareketle zaman içinde yönetim anlayışı ve modeli

Zahit SeraslanFutbolda pazarlama teknikleri

Hakan Sunay Türkiye ve Bazı Yabancı Ülkelerdeki Futbol Kulüplerinin İncelenmesi

12:30 - 13:30 YEMEK ARASI

11

KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI

FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU

13:30 - 14:30 POSTER BİLDİRİLER

14:30 - 16:00 Panel 6BİYOMEKANİK

Feza Korkusuz (Mod)

Hayri ErtanFutbolda Topa Vuruş Anında Kassal Aktivasyonun İncelenmesi

Adrian LeesBiomechanical Analysis of Technique in Soccer

Panel 7FARKLI ANTRENMAN YAKLAŞIMLARI

Yaşar Sevim (Mod) Üst Düzey Futbol Takımlarında Antrenman Planlaması, Programlanması ve Uygulama Örnekleri

Caner AçıkadaFarklı Antrenman Yaklaşımları: Kuvvet Antrenmanlarının Periodizasyonu

Emrah BayraktarAntrenmandaki Çalışmaların Birbiri ile Uyumu

Barry DrustDifferent Training Approaches In Football

Panel 8ÖĞRETİM YAKLAŞIMLARI

Hasan Kasap (Mod)

Sinan BozkurtFutbolda beceri öğrenimi

Levent İnceOkul Beden Eğitimi Programlarında Futbol’un Yeri ve İşlevi

Alistair Mc Roberts

16:00 - 16:30 ARA

1 0 O c a k 2 0 0 9 , C U M A R T E S İ

12

KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI

FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU

16:30 - 17:30 SÖZEL BİLDİRİLERLevent İnce (Mod)

SÖZEL BİLDİRİLERCengiz Akalan (Mod)

SÖZEL BİLDİRİLERMitat Koz (Mod)

16:30 - 16:45 S02Recep Cengiz, İ. Fatih Yenel, Necati CemaloğluProfesyonel Futbolcuların Algılarına Göre Kulüp Yöneticilerinin Dönüşümsel Liderlik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

S03Özcan Bizati Dar Alan Oyunlarında Antrenman Şiddetinin Belirlenmesi

S05İpek Özyaylalı, Burak Kunduracıoğlu, Eren Ersoy, Hakan Kulaçoğlu Sporcu Fıtıklarında Tanı ve Tedavi

16:45 - 17:00 S13Erkut Konter Amatör ve Profesyonel Futbolcuların Başarılarına Göre Liderlik Gücü Algıları

S07A. Aşçı, M. Ak, H. Cihan Genç Futbolcularda Aerobik Güç Performansının Yaşa Bağlı Olarak Değerlendirilmesi

S06F. Vural, M. Balyan, H. Vurgun Elit Düzeydeki Futbol Hakemlerinin Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Parametrelerinin İncelenmesi

17:00 - 17:15 S14A. Türksoy, N. Sönmez Süper Lig ve I. Lig Futbol Oyuncularının Antrenörlerinden Algıladıkları Lider Davranışlarının Sporcu Tatmini Etkisi

S08Alper Aslan, Caner Açıkada, Hasan Gören, Alpay Güvenç, Tahir Hazır, Asaf Özkara Genç Elit Futbolcuların Müsabaka Sırasında Yüklenme Düzeyleri

S16A.O. Cerrah, E. Onarıcı Güngör, H. Ertan, C. Bayrak Futbolda İzokinetik Kas Kuvveti ve Top Hızı Arasındaki İlişkisinin Değerlendirilmesi

17:15 - 17:30 S17E. Öncü, H. Cihan Bayan Öğretmen Adaylarının Futbola Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

S09Utku Alemdaroğlu, Uğur Dündar, Yusuf Köklü Aerobik Gücün Belirlenmesinde Kullanılan Saha ve Laboratuvar Testlerinin Karşılaştırması

S20Alper Aşçı, Sinem Hazır, Tahir Hazır, Zambak Şahin, Caner Açıkada Genç Futbolcularda İzokinetik Bacak Kuvvetinin Sezonsal Değişimi

17:30 - 17:45 ARA

17:45 - 18:45 SÖZEL BİLDİRİLERHakan Sunay (Mod)

SÖZEL BİLDİRİLERNiyazi Eniseler (Mod)

SÖZEL BİLDİRİLERGül Baltacı (Mod)

17:45 - 18:00 S01Sebahattin Devecioğlu The Economic Crisis Spiral in Football

S10Yusuf Köklü, Alper Aşçı, Fatma Ünver Koçak, Utku Alemdaroğlu, Uğur Dündar Futbolda Küçük Alan Oyunlarına Verilen Fizyolojik Cevapların Karşılaştırılması

S19Sinem Hazır, Alper Aşçı, Zambak Şahin, Tahir Hazır, Caner Açıkada Farklı Yaş Gruplarındaki Genç Futbolcularda İzokinetik Bacak Kuvvetinin Değerlendirilmesi

18:00 - 18:15 S04Hasan Şahin, Emrah Er Türkiye’deki Teknik Direktörlerin Görev Sürelerinin Ekonometrik Analizi: Hazard Modeli Yaklaşımı

S11Fırat Akça, Sürhat Müniroğlu, Cengiz Akalan, Mitat Koz, Gülfem Ersöz, Eray Uygur, Fatih Çardak 10-15 Yaş Grubu Genç Futbolcuların Bazı Fiziksel Özelliklerinin İncelenmesi

S21Zambak Şahin, Alper Aşçı, Tahir Hazır, Sinem Hazır, Caner Açıkada Hazırlık Dönemi Aerobik Dayanıklılık Performansının Değerlendirilmesi

18:15 - 18:30 S15Serhat Deniz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Bayan Futbolunun Durumu ve Gelişim Önerileri

S12Ani Agopyan, Nurper Özbar, Nuri Topsakal, Nurcan Demirel, Sinan Bozkurt 12 Yaşındaki (Doğum Aylarına Göre Dört Gruba Ayrılmış) Erkek Futbolcuların Kuvvet ve Sürat Özellikleri ile Vücut Proporsiyonlarının İncelenmesi

S22Cem Sinan Aslan, Fırat Akça, Sürhat Müniroğlu Süper Lig Takımlarının Altyapılarından Oyuncu Yetiştirme Verimliliklerinin İncelenmesi

18:30 - 18:45 S24Murat Özşaker Adolesan Futbolcu Çocukların Benlik Saygısı Düzeylerinin Diğer Branşlardaki Sporcularla Karşılaştırılması

S18Tahir Hazır, Alper Aşçı, Asaf Özkara, Caner Açıkada Genç Elit Futbolcularda Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerde Değişimler: Uzunlamasına Çalışma

S23Recep Ali Özdemir, B. Okan Miçooğulları, Nihan Arsan, Ziya Koruç Futbolda Antrenör ve Sporcuların Stresle Başa Çıkma Davranışlarının Belirlenmesi

1 0 O c a k 2 0 0 9 , C U M A R T E S İ

13

1 1 O c a k 2 0 0 9 , PA Z A R

FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU

09:00 - 10:30 Panel 9HAKEM EĞİTİMİ

Sürhat Müniroğlu (Mod)Futbol hakemlerinin seçimi ve eğitimi

Zihni AksoyHakem Eğitimi ve Uefa Hakem Birliği Üyeliği

Ali Kızılet Üst Düzey Futbol Hakemlerinin Maç Aktivite Profili ve Fizyolojik Talepler

Cem SatmanFutbol hakemlerinin kararları üzerinde seyirci sesi etkisinin incelenmesi

Panel 11TESTLER

Çetin İşleğen (Mod)

Alper AşçıFutbolcularda kuvvet performansının değerlendirilmesi

Marcello IaiaTesting the elite soccer player

Bülent BayraktarTürk Milli Futbol Takımlarında Atletik Performansa Yönelik Test Uygulamaları

Panel 12PSİKOLOJİK DESTEK

Sadettin Kirazcı (Mod)

Turgay BiçerFutbolculuk Kariyeri Belirlemede Amaç ve Hedef Belirlemenin Önemi

Birol DoğanFutbolda imgeleme ve özgüven çalışmaları

Ali Ekber DüzgünPsiko-Sosyal Yaklaşım Modelleri Alt yapıları nasıl daha verimli kılar?

Ziya KoruçFutbol takımlarında yarışma kaygısı ve başa çıkma becerileri

10:30 - 11:00 ARA

11:00 - 12:30 Panel 10YETENEK SEÇİMİ VE

YÖNLENDİRME

Cengiz Akalan (Mod)

M. Ferit AcarYetenek Seçim Modelleri ve Sorunları

Hakan GürFutbol Altyapı Organizasyonu ve Oyuncu Seçimi: PSV Eindhoven, MTK Budapeşte ve Fenerbahçe SK Örneği

Cezmi TurhanElit Genç Futbolcuların Gelişimi

Panel 11TESTLER

UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Panel 12PSİKOLOJİK DESTEK

UYGULAMA ÖRNEKLERİ

12:30 - 13:30 YEMEK ARASI

KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI

14

1 1 O c a k 2 0 0 9 , PA Z A R

FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU

13:30 - 15:00 FUTBOL VE ŞİDDET

M. Ferit Acar (Mod)

Seyhan HasırcıFutbolda Şiddet ve Çözüm önerileri

Erkut KonterÇok Boyutlu Yaklaşımla Futbolda Şiddet ve Saldırganlık

Veysel Küçük2008-2009 Sezonu Türkiye Profesyonel Liglerinde Sporcu, Teknik Sorumlu ve Yöneticilerde görülen kontrol dışı davranışların analizi

BAYAN FUTBOLU

Gülfem Ersöz (Mod)

Ayşe Kin İşlerBayan Futbolcuların Fizyolojik Özellikleri

Erden OrTFF Bayan Futbolu Geliştirme Projeleri

Nihan Suİngiltere’de Bayan Futbolunun Gelişimi

Ceren TokdemirBayan futbolcuların psikolojisi

15:00 - 15:30 ARA

15:30 - 17:00 FUTBOLCU SAĞLIĞI

Emin Ergen (Mod)

Gül BaltacıFutbol Yaralanmalarında Rehabilitasyon Yaklaşımları

Mitat KozFutbolda Yaralanmaları Önleme Programları: F-MARC11, F-MARC11+, PEP

Nader Rahnama Comparison of Soccer Injures at Asian Cup and European Cup

Macide Tüzün Spor ve Futbolda İlkyardım

ENGELLİLER FUTBOLU

Ali Kızılet (Mod)

Zeynep Gül EneTürkiye’de Engelli Futbolun Gelişmesi ve Yaygınlaşması

Halil İbrahim KöprülüAmpute futbolunda antrenman yaklaşımları

Ferda GürselEngelliler Futbolunda Farkındalığın Artırılması

Ömer GürsoyTTF Engelliler Futbolu Organizasyonu

17:00 - 17:30 KAPANIŞ ve HASAN DOĞAN BİLİM ÖDÜLLERİNİN DAĞITILMASI

KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI

KonuşmaMetinleri

Konuşma metinleri bilimsel programdaki tarih ve saat sırasına uygun olarak düzenlenmiştir. Bilimsel sekreteryaya ulaşan tüm metinler kitapta yer almaktadır.

17

Antrenörler müsabaka öncesi ve esnasında müsa-baka analizinden sağlanan bilgilerle kendi fikirlerini kombinasyonunu yaparak oyuncularının ve takımın performansını değerlendirerek taktiksel varyasyonlar yapabilmektedir.

Müsabaka analizi işleminin son derece önemli nok-talarından biri de elde edilen verileri oyunculara geri bildirim olarak sunumudur. Müsabaka sırasında devre arasında antrenörün ve oyuncuların konsantrasyonla-rı bu bilgileri aktarma ve çabuk algılama bakımından yeterli düzeyde olmayabilmektedir. Müsabaka sonrası bilgilerin derlenmesi antrenmana ve müsabaka tak-tiğine yansınması gözlem ve analizin daha doyurucu şekilde paylaşılmasına olanak tanımaktadır.

Müsabaka analizi ve gözlem takımların oyun yapı-larını belirleme konusunda etkin olduğu kadar özel-likle yetenekli oyuncuların uzun süreli gözlem altına alındığı durumlarda da etkili olmaktadır.

Futbolda başarıyı getiren pek çok faktör bulun-maktadır. Müsabaka analizi ve gözlem bunlardan sadece birisidir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Analiz, Gözlem

Futbolda Müsabaka Analizi ve Gözlemin Önemi

Sürhat MÜNİROĞLUAnkara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

F utbol da müsabaka analizi ve gözlemin amacı, müsabaka ve antrenman sırasındaki bilgilerin objektif olarak kaydedilmesi ve performans

parametrelerinin şeklini belirlemek için doğru istatis-tiksel ve sayısal sonuçlar elde edilmesidir.

Futbolda takım ve bireysel performansın doğru analizi, oyunun hızlı yapısından ve subjektif değerlen-dirmeler yüzünden pek çok hataya neden olmaktadır. Kariyerinin başında ve üst seviye antrenörler arasında, hafıza kapasitesi üzerine yapılmış araştırmalarda, dene-yimli antrenörlerin bile zaman zaman oyunun anahtar faktörlerinin detaylarını gözden kaçırdıkları gözlenmiş-tir. Çünkü, insanın göz ve beyin kapasitesi gözlem ve anımsama sınırlamaları nedeniyle, müsabakaları doğru ve objektif olarak analiz etmede zorluk çekebilir.

Futbol da antrenörlere ve ilgililere veri toplayıp verecek pek çok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler sesli gözlem,manuel ve bilgisayarlı gözlem teknikleri-dir.İngiltere Premier ligde ve Turkcell süper liginde müsabaka sırasında ve sonunda anında bazı analiz sonuçları verilmektedir. Kapsamlı takım ve bireysel analiz için daha fazla zamana ihtiyaç duyulmaktadır.

18

programlarının ana hatları, öğün sayısı, antrenman ve maç öncesi ve sonrası besin seçimi, sıvı tüketimleri, sporcu içecekleri ve miktarları konusunda bilgi ve eğitim verilmiştir.

Halen A Milli ve Ümit Milli takımların kamp ve maç dönemi beslenme programları çalışma program-larına göre hazırlanıp uygulanmaktadır. Beslenme alışkanlıklarındaki istenen değişikliklerin olup ol-madığı, antropometrik ve vücut analiz ölçümleri ile kontrol edilmektedir.

TFF; Futbol Geliştirme Komisyonu Beslenme Ko-mitesi olarak yazın açılmış olan 12 yaş Futbol Köyleri-nin Mönüleri ve Beslenme eğitimleri yapılmış olup bu köylere katılan kız ve erkek çocuklarımızın beslenme alışkanlıkları tesbit edilmiştir.

A klasmanı Hakem Seminerlerinde, hakemlerimi-zin mevcut beslenme durumları tespit edilerek, vücut analizi, antropometrik ve biyoşimik ölçümleri ile be-raber değerlendirilmiş, kişiye özel beslenme program-ları hazırlanmıştır. Aynı seminerin devamında mevcut durumları (vücut analizi, antropometrik ve biyoşimik ölçümleri ile) ve beslenme alışkanlıkları tekrar değer-lendirilecektir.

Milli Takımlar İçin Oluşturulmaya Çalışılan Beslenme Modelleri

Şule ŞAKARİstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık YO, Beslenme ve Diyet Bölümü; TFF, Spor Hekimliği ve Atletik Performans Depertmanı, Beslenme Sorumlusu

S por Hekimliği ve Atletik Performans Departma-nı olarak 2008 Avrupa kupası nedeni ile Mart 2008 tarihinde TFF Milli takımlar ile başlayan

çalışmalarımız, halen devam etmektedir.

Amacımız Milli takımlarda yer alan sporcuları-mızın; mevcut durumlarını (beslenme, vücut bileşi-mi-analizi, antropometrik ve biyoşimik ölçümler ile) tesbit etmek, elde edilen verileri Sağlık ve Performans Departmanı olarak değerlendirmek ve performans-larını arttıracak ve koruyacak beslenme modellerini oluşturmaktır.

Bu konudaki çalışmalarımızın bütün Milli takımlar için yapılması gerekliliği konusunda görüş birliğine varılmıştır. A Milli, Ümit Milli, U-18, U-17, Bayan U-19, U-17 bu çalışmalar yapılmıştır.

A Milli takımı çalışmaları; Avrupa kupası döne-minde kampa alınan bütün futbolcularımızın bu amaç doğrultusunda mevcut beslenme durumları, vücut analizleri, antropometrik ölçümleri yapılmıştır. Bu sonuçlara göre futbolcularımızın beslenme alışkan-lıklarının, aynı yönde olması nedeniyle bireysel bir beslenme programı yerine, kamp ve kupa dönemi için günlük mönüler hazırlanmasına karar verilerek uygulanmıştır. Milli takım oyuncularına beslenme

19

lar olduğu belirtilmektedir. İşte böylesine bir endüstri kolu haline gelmiş futbolu seyredenlerin sayısı da günden güne artmaktadır. Futbol sporunun, gelişmiş medya aracılığıyla dünya’daki 3 milyar insana ulaştığı vurgulanmaktadır.

Bu değişen ve gelişen yapı içerisinde özellikle Av-rupalı kulüpler, futbol pastasındaki paylarını daha da arttırabilmenin arayışı içindedirler. Özellikle Avrupa’daki üst düzey futbol kulüpleri, karlarını mak-simize edecek şekilde yeniden yapılanmaya yönelmek-tedirler. Öyle ki, günümüzde birer iş organizasyonuna dönüşen ve 100 milyon dolarlık bütçelere ulaşabilen futbol kulüplerinin yönetimleri artık klasik yöntem-lerle yönetilemez duruma gelmiştir. Böylece de kulüp-lerini klasik yöntemlerle yöneten yöneticiler, yerlerini çağdaş ve profesyonel yöneticilere bırakmak duru-muyla karşı karşıya kalmışlardır. Türkiye’deki üst dü-zey liglerde mücadele eden kulüplerde bu gelişmelerin dışında kalmamalıdırlar. Futbolun artık endüstriyel bir iş kolu haline gelmesi, onu iktisadi, mali, hukuk-sal ve organizasyonel yönlerden önemli değişimlere maruz bırakmıştır. Futbolun küresel anlamdaki bu değişim ve gelişimi, futbol kulüplerinin artık sıradan birer sportif organizasyondan, ekonomik organizasyo-na dönüştüğünü göstermektedir. Bu anlamda, genelde Türk Futbolu, özelde de futbol kulüplerinin, gelişme-leri takip ederek ve bu kaçınılmaz değişim ve gelişimi kavrayarak rekabette kendilerine yol açmaya çalışma-ları, özellikle Türk Futbolunun gelişimi için oldukça önemli olabilecektir.

Bu itibarla, Türk Futbolunun yönetimi genelinde işlenen konu, günümüzde özellikle başta 100 yılı aş-kın üst düzey kulüplerimiz olmak üzere ülkemizdeki futbol kulüplerinin sorunlarını dikkate alarak, Türk futboluna olan etkilerini belirlemek ve Dünya Futbo-lunda önemli bir yeri ve konumu olan Avrupa Futbol organizasyonda yer alan kulüplerden örneklerle, ku-lüp yapılanmalarını inceleyerek karşılaştırmaktır.

Anahtar kelimeler: Futbol, Kulüp, Yönetim

Türkiye ve Bazı Yabancı Ülkelerdeki Futbol Kulüplerinin İncelenmesi

Hakan SUNAYAnkara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Ankara

G ünümüz toplumlarında değişik ve çekici yön-leriyle ilgi odağı olan spor, bir yandan büyük ekonomik faaliyetleri kapsayan, öte yandan

ülkelerin uluslar arası platformlarda tanıtımını sağla-yan ve hatta uluslar arası ilişkileri olumlu yönlerden etkileyebilen nitelikler taşımaktadır. Ancak, insanla-rın ve ülkelerin yaşamında çok önemli olan sporun yaygınlaşması ve uluslar arası alanda elde edilecek başarılar, büyük ölçüde güçlü ve dirençli bir teşkilat-lanma ve yönetime bağlıdır.

Öyleyse hammaddesi insan olan ve halkla sürekli ilişki içerisinde olan spor kurum ve kuruluşlarının, etkin bir örgüt yapısına ve dinamik bir yönetim anlayışına sahip olması gereklidir. İşte bu görüş ve düşünceler ışığında spor yönetimi alanı, spor teşkilat ve organizasyonlarının kendine özgü farklı bir yapı ve işleyişe sahip olması gerekliliğinden doğmuştur.

Günümüzde çok değişik spor dalları arasında önemli bir yeri olan ve hatta “Yüzyılın oyunu” olarak nitelendirilen Futbol oyunu, her geçen gün gelişme-lere açık olan; Profesyonel bir uğraşı, Bilimsel bir araştırma konusu, Seyredenler açısından heyecan ve-rici bir gösteri ve Toplum bilimi açısından beş kıtada olağanüstü boyutlara ulaşan ticari bir faaliyet duru-mundadır. Ayrıca, sosyal yaşamın içerisinde oldukça geniş bir yere sahip olan futbol ve kurumsal yapısı, zaman zaman sosyo-ekonomik yaşama da yön vere-bilmektedir.

Anlaşılacağı üzere futbol günümüzde hızla değiş-mektedir. Futbolun karakteristiği, kulüplerin organi-zasyonu, taraftarların özellikleri, statların nitelikleri, futbolcuların fiziksel ve teknik kapasiteleri hatta to-pun yapısı bile değişmektedir. Geçmişin yarı profes-yonel futbolcularının yerini artık milyonlarca dolar kazanan futbolcular almaya başlamıştır. Futbolun dünya’daki toplam dışsal etkisinin yani televizyon (ya-yın) ve lisanslı ürün satış gelirlerinden, sponsorların katkı ve bağışlarına, reklâm ve bilet satış gelirlerinden, transfer harcamalarına kadar ortalama 500 milyar do-

20

on observation. A deeper understanding is gained by considering the underlying movement principles associated with each phase, key moment and/or criti-cal feature. A movement principle is a description of how to achieve a specific movement outcome based on sound mechanical and/or biomechanical principles. A number of movement principles that relate to football skills are explained. These in turn are based on bio-mechanical information, reviewed at the beginning of this presentation.

A detailed example applied to the maximal instep kick in soccer is given. This begins by establishing relevant phases along with an identification of the key moments and critical features. Finally the movement principles relevant to each phase are established. This example will enable coaches to undertake a detailed analysis of skills, and through this process will be able to identify faults in technique, and in turn, improve technique and hopefully improve performance.

Biomechanical Analysis of Technique in Soccer

Adrian LEESResearch Institute for Sport and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK

T he analysis of technique in the performance of soccer skills is important for identifying faults in technique which can be corrected with the

aim of improving performance. This paper consid-ers how the analysis of technique in football may be undertaken using biomechanical methods. It starts by reviewing what is known about the soccer skills (par-ticularly the kick) from a biomechanical perspective. It continues with a description and demonstration of phase analysis. This is the process of dividing up a movement into the preparation, retraction, action and follow through phases so that attention can be focused on the performance of each phase. The description of each phase also identifies key moments and criti-cal features. Key moments are those points in time in which an important action is performed related to the skill. Critical features are observable aspects of a movement, and refer to body or limb positions and motions. Critical features are often related to coaching points. Phase analysis is essentially descriptive, based

21

Antrenman planlaması içerisinde yer alan yıllık antrenman planı bir sezonluk faaliyet programı içeri-sinde belirlenen amaçlara ulaşmak için 3 aşamada uy-gulanır. Bunlar hazırlık dönemi, müsabaka dönemi ve geçiş dönemidir. Bir sezona, başlamadan önce takımın ön koşulları saptanmalı ve bilgi sahibi olunmalıdır. Bu ön koşullar;

Görüldüğü gibi bu ön koşullar sporcuyu antrenörü ve kulübü içerir. Antrenman içeriğine göre niçin ve ne zaman verileceği ise amaçlar bölümünde olgunlaşır. Amaçlar uzun, orta ve kısa süreli olmak üzere üç aşa-mada hazırlanır.

Periyotlama ise en basit ifade ile bir yıllık antren-man programının bölümlere ayrılmasıdır. Futbol antrenmanlarının periyotlamasın da hangi dönemde, hangi amacı gerçekleştireceğim sorusunun cevabını bilmek çok önemlidir. Türkiye profesyonel ligleri ge-nellikle mayıs ortası veya sonunda biter. Gelecek yıl müsabaka Ağustos ortası veya sonuna doğru başlar. Aralık ayı ortasıyla Ocak ayı ortasında devre arası dinlenme verilir. Müsabakaların mayıs ayı sonlarına doğru bitmesi ile genellikle futbolculara temmuz ayına kadar izin verilir. Bu doğrultuda hazırlanan bir yıllık antrenman periyotlama örneği aşağıdaki şekildedir.

Üst Düzey Futbol Takımlarında Antrenman Planlaması, Programlaması ve Uygulama Örnekleri

Yaşar SEVİMGazi Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Ankara

S porcuların performanslarını artırma düşünce-si geçmişten günümüze uzanan süreçte bilim adamları ve antrenörlerin en önemli çalışma

konularından birini oluşturmuştur. Bununla birlik-te sportif başarının temelini oluşturan en öncelikli unsurlardan birisi de bilimsel verilere dayalı, genel ve branşa özgü deneyimlerle desteklenmiş modern antrenman planlaması ve uygulamalarının kullanıl-masıdır.

Antrenman, (Sevim), Bedensel ve psikolojik gücün, teknik ve taktik becerilerin, fizyolojik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilme-si amaçlarına yönelik uzun süreli bir eğitim sürecidir.

Bu süreçte tüm spor dallarında olduğu gibi futbol oyununda da belirlenen uzun ve kısa süreli amaçlara ulaşabilmek, iyi organize edilmiş bir antrenman plan-laması ve periyotlaması ile mümkündür. Bu doğrultu-da antrenman planlamasının amacı; amaca uygun bir sistematik sayesinde, antrenman ve müsabaka şartla-rını koordine ederek futbolcunun müsabaka esnasın-da en iyi performansı ortaya koymasını sağlamak ve performans yeteneğinin geliştirilmesidir.

Antrenman planlaması ana hatları ile aşağıdaki sürelere göre planlanır ve periyotlama içerisinde uy-gulamada geçerlilik kazanır.

22

Bu dönemde üst düzey takımlar 250 – 300 an-trenman yapmakta ve yaklaşık hazırlık, lig, Türkiye kupası ve Avrupa kupası gibi çeşitli organizasyonlarda 40-50 müsabaka oynamaktadır. Oldukça karmaşık ve yoğun geçen bu sürecin etkili bir şekilde planlaması ve uygulanmasında antrenörlere oldukça büyük görevler düşmektedir.

Özetle;

Futbol oyunun kendine özgü bir yapısı vardır

Günümüzde üst düzey futbol takımları Lig, Kupa, Avrupa Kupası ve Hazırlık müsabakaları olmak üzere bir çok organizasyonda yer almak-tadır.

Bu durum sporcular üzerindeki fizyolojik ve psikolojik baskıyı daha da artırmaktadır.

Bu beklentinin karşılanmasındaki en önemli unsurlardan biri de amacına uygun doğru an-trenman planlaması , programlanması ve bun-ların uygulamaya yansımasıdır.

Kaynaklar 1. Acar, M. F., Futbolda Çocuk ve Gençlerin Antrenmanları

(Kuramsal Temelleriyle), Meta Basım, İzmir, 2000.

2. Bangsbo, J., Futbolda Fizik Kondisyon Antrenmanı, TFF Eğitim Yayınları, İstanbul, 1996.

3. Günay, M., ve Yüce İ, A., Futbol Antrenmanın Bilimsel Temelleri, 2. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2001.

4. Matwejew L P., Antrenman Dönemlemesi, Der: Tanju Bağırgan, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 2004.

5. Sevim Y., Antrenman Bilgisi, Nobel yayınevi, Ankara, 2007.

6. Sevim Y., Futbolda Antrenman Bilgisi, G.S.G.M. Yayınları, 1987.

7. Dietrich M, Carl Klaus, Lehnertz K., Handbuch Trainingslehre, Schorndorf, 1993.

8. Weineck J., Optimales Training, Erlangen, 1988.

9. Steinhöfer D., Grundlagen des Athletiktrainings, Philippka, Münster, 2003.

Katkıda Bulunanlar * Arş. Grv. Harun KOÇ

* Çalışmanın hazırlanması sırasında programlarını incelediğimiz İ.B. Belediyespor, Ankaragücü, Hacettepe, Beşiktaş ve Gençlerbirliği süper lig kulüplerimize teşekkür ederiz.

23

dikkate alarak planlanması ve geliştirilmesi gerekir. İnsanın biyolojik yapısı gereği, uygulamada ortaya çıkan hazırlık ve yarışma evreleri uzunlukları; hazırlık evresinde kuvvetin geliştirilmesi için yeterince uzun bir süre oluşturmazken; yarışma (lig takvimi) süresi ise geliştirilmiş kuvvet öğelerinin korunabilmesi yö-nünden ise çok uzun bir süre sergiler. Hazırlık evresi süre olarak anatomik hazırlık, maksimal kuvvetin geliştirilmesi ve sınırlı da olsa aktarım süreçleri için uzun bir süreyi oluşturmaz. Bunlar yanısıra; kısa hazırlık evresi uzun bir lig takvimi yönünden gerekli bir kuvvet alt yapısı için biyolojik uyum için zaman tanımaz. Bu nedenle kısa hazırlık evresi; antrenman hacım ve kapsamı düşük, düşük antrenman kapasi-tesi, düşük antrenman uyum yeteneği ve bu nedenle ilerleyen antrenman evresinde yüksek form düzeyi için yüksek antrenman şiddeti uygulanabilecek kuvvet antrenmanları alt yapısı geliştirmeye fırsat tanımaz. Buna karşın uzun lig (yarışma evresi); alt yapısı ol-mayan kuvvet antrenmanları için zamansız futbola özel kuvvet alıştırmaları, şiddeti yüksek antrenman, düşük antrenman hacmı ve buna bağlı düşük ve kısa süreli form düzeyi, sakatlanma riski daha yüksek bir kondisyonel özellik sergilenmesine neden olur. Bu ne-denle, kuvvetin periodizasyonu; oyuncuların bireysel yapılarını dikkate alarak, tüm lig sezonu süresince, lig yapısıyla birlikte değerlendirilerek hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.

Farklı Antrenman Yaklaşımları: Kuvvet Antrenmanlarının Periodizasyonu

Caner AÇIKADAHacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Beytepe, Ankara

Ü st düzey futbol liglerinin süre ve oynanan maç yapısı; klasik periodlama yılının hazırlık, yarışma ve dinlenme/yenilenme evrelerini

içermekle birlikte, uzunluk yönünden çok farklılık gösterir. Matveyev’in klasik yıllık antrenman (Mak-rosiklüs) düzeninden çok farklılaşarak; hazırlık evresi çok daha kısa, yarışma evresi çok daha uzun ve zaman zaman dinlenme/yenilenme evresi de daha uzun olma eğilimi sergilemektedir. Bu yapısı nedeniyle hazırlık evresi; futbol oyunu için kuvvetin yapısına uygun yeterince uzun bir süreyi içermez. Bu nedenle, kuvvet antrenmanlarının, diğer kondisyonel bileşenler gibi uzun sezon içerisinde, belli periyodlarda artan ve azalan, hacım ve şiddet öğelerinin yarattığı yoğunluğu artan ve azalan antrenmanlar şeklinde yarışma evresi süresince ele alınmayı zorunlu kılar. Yarışma (Lig takvimi) evresi dikkate alındığı zaman; oldukça kısa olan hazırlık evresi, kuvvete ilişkin olması ve içermesi gereken antrenman hacım, kapsam, şiddet ve bunlara bağlı genel, özel ve futbola özel antrenman içeriği için zaman tanımaz. Çoğu zaman, birçok antrenör, kuv-vetin farklı öğelerini birbirinden değişik alıştırma ve antrenman yöntemleri ile geliştirme eğilimi sergiler. Bu yaklaşım, kuvvetin geliştirilmesinde daha farklı sorunların ortaya çıkmasına neden olur. Kuvvetin anatomik hazırlık, hipertrofik gelişim, maksimal kuv-vet gelişimi, futbola aktarım ve koruma evresi yapısı içerisinde ele alınarak, tüm sezona yayılmış bir şekilde ve oyuncuların bireysel özelliklerini ve form yapısını

24

that address both the physical requirements of the sport as well as the technical and tactical drills re-quired for successful team performance. This makes the training prescription very complicated especially when the time constraints associated with meeting competitive fixture schedules are recognised. Recent advances in our understanding of the physiology of soccer have led to the development and implementa-tion of improved training strategies for elite players. This presentation will attempt to outline some of the current practices that are used to develop the aerobic fitness of football players in the UK. Relevant contem-porary data will also be presented from the scientific literature that may also inform the practical strategies used to improve the fitness of players in the future; specifically training with low muscle glycogen concen-trations and short-term training interventions.

Different Training Approaches in Football

Barry DRUSTResearch Institute for Sport and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK

F ootball is an intermittent activity that involves high-intensity exercise bouts that are separated by low-intensity recovery periods. The spe-

cific nature of these high-intensity periods of activ-ity are largely unpredictable and display significant variation within and between matches. The aerobic energy system dominates during soccer match-play though anaerobic energy provision is also important in supporting activities that are crucial to the outcome of games. These physical requirements are further complicated by the demands on all players to perform sport-specific technical skills throughout the match. These skills are partly related to the ability of individ-ual players to generate high muscle forces. This illus-trates the importance of muscle strength to perform-ance. The combination of these demands leads to a requirement to plan and deliver training programmes

25

1993 yılında 32 yardımcı hakemin tespitiyle sonlan-mıştır. Bu grup, uzun yıllar yurt içi ve yurt dışında ba-şarılı görevler yapmışlardır.2005 yılında Türkiye deki bütün klasman hakemlerinin dahil edildiği projede, hakemlerin sürat-kuvvet-çoklu reaksiyon- dayanıklı-lık ve psikososyal ölçümleri yapılarak standart teorik eğitim ve antrenman menüsü hazırlanmıştır. .Bu me-nüleri hakemlere uygulayacak eğitimci kadrosu oluş-turulmuştur. Bu proje, bilinen en kapsamlı çalışma olarak değerlendirilebilir. Futbol hakemlerinin eğitimi üzerine yapılan çalışmalarda, bütün kategorilerdeki hakemlerin, en çok sahada uygulamalı kural eğitimi ve pozisyon yorumlama eksikliğini önemsedikleri gözlen-miştir. Türkiye deki tüm kategorilerdeki antrenörler, fizik görüntüsü iyi ve futbol oynamış hakemlere daha fazla güven duyduklarını belirtmişlerdir. Türk hakem-liğini UEFA standartına çıkartmak için, uzun soluklu projelerde, uzman kişilerle koordineli çalışarak doğru hakem seçimi yapmak ve hakemlere oyun kurallarını iyi yorumlayarak verebilecek kaliteli eğitimcileri de-ğişmeden sürekli görevlendirmektir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Hakem, Eğitim

Futbol Hakemlerinin Seçimi ve Eğitimi

Sürhat MÜNİROĞLUAnkara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

F utbol oyununda kazanma ve kaybetme ara-sındaki maddi kazançların mesafesi artıkça hakemler her zaman konuşulacaktır. 105-68

metrelik geniş bir alanda tartışmalı pozisyonlar dai-ma olacaktır. Ancak bu sorunları azaltmak için bazı yöntemler geliştirilebilir. En etkin iki yöntem doğru hakem seçimi ve planlı eğitimdir. Türkiye de her iki-si içinde yeterli sayıda uzun soluklu projeler ortaya konmamıştır.Bu projelerin ortaya konmamasının iki temel nedeni bulunmaktadır.Birincisi proje ortaya koyacak ekibin görev sürelerinin kısalığı, ikincisi ise böyle bir projenin gereğine inanmamadır. Her iki durumda hakemlerin etkili bir şekilde eğitilmelerini engellemektedir. Tesadüflere bırakılmamış yetenekli bir hakem grubuyla eğitim daha büyük anlam kazanır.Geçmiş dönemlerde, süresi çok kısa olmasına rağmen 1987 yılındaki 100 yetenekli hakem projesi ,daha son-raki yıllarda DAL ligi hakem projesi bazı hakemlerin erken tespit edilmesine ve yüksek klasmanlar için avantaj yakalamasının yolunu açmıştır. Üçüncü ve en uzun soluklu proje Üst Klasman Yardımcı Hakemi oluşturma projesidir. 1991 yılında başlayan çalışmalar

26

tarafından kasıtlı olarak kesildiği) “sessiz koşul”da izlemiştir.

Bu yapılan araştırmada, hakemlerin sesli ve sessiz ortamlarda verdikleri kararlar arasında genel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı bulgusuna varılmıştır. Ancak çapraz tablolar incelendiğinde, .05 düzeyinde anlamlı farklılıklara rastlanmıştır.

Hakemlerin müsabaka yönettikleri liglere göre sınıflandırılıp yapılan analizde ise, profesyonel lig-lerde görev yapan hakemlerin, amatör liglerde görev yapan hakemlere göre kart göstermeye daha eğilimli oldukları bulgusuna erişilmiştir. Ayrıca amatör lig-lerde görev yapan hakemler, yüzdelik olarak anlamlı farklılık olmasa da pozisyonların genelinde ‘İhlal yok’ veya ‘ihlal var kart gerekmez’ seçeneğini daha fazla seçme eğilimindedirler. Amatör liglerde görev yapan hakemlerin büyük kısmı aynı zamanda deneyimsiz hakemler kategorisinde de yer aldıklarından, bu bulgu deneyimli-deneyimsiz hakemlerin kararlarından elde edilen sonuçları desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Hakem, Seyirci

Futbol Hakemlerinin Kararları Üzerinde Seyirci Sesi Etkisinin İncelenmesi

Cem SATMAN, Selahaddin ÖĞÜLMÜŞAnkara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara

B u araştırmanın amacı, futbol hakemlerinin kararlarında etkili olabilecek kalabalık seyirci topluluğunun sesinin, hakemlik deneyiminin

ve hakemlik seviyesi değişkenlerinin incelenmesidir. Araştırma Ankara Bölgesinde bulunan 149 hakem üzerinde yürütülmüştür . Hakemler, bu araştırma için araştırmacı tarafından özel olarak hazırlanan deneysel ortama alınmışlardır. Deneysel ortamda hakemlerin verecekleri kararları incelemek için, Türkiye Süper Ligi ile Avrupa’daki farklı ülkelerin profesyonel fut-bol liglerinde 18 pozisyon seçilmiştir. Gerçek futbol maçlarından seçilen bu pozisyonlar hakemlere sesli ve sessiz olmak üzere iki farklı koşulda sunulmuştur.

Araştırma grubunda yer alan 149 hakemin 59’u profesyonel liglerde, 90’ı amatör liglerde görev yap-maktadır. Hakemler deneyimlerine göre iki kategoriye ayrılmışlardır.

Araştırma grubundaki hakemlerin yaklaşık yarısı (n=74), sunulan pozisyonları maçtaki seyircilerin ses-lerinin de duyulabildiği “sesli koşul”da, diğer yarısı ise (n=75) seyirci sesinin duyulmadığı (sesin araştırmacı

27

süren düşük şiddetli hareketlerin yeraldığı ve bu bağ-lamda da yüksek-düşük şiddet sıklığının 1:7 oranında olduğu belirtilmektedir. Üst düzey futbol maçlarında ortalama 2 sn süren (ortalama olarak 17 m) ve 4-5 dk ara ile yapılan sprint koşularının sayısı ortalama 19 ci-varındadır. Bu tür sprint koşusunun toplam katedilen mesafe (8000-12000 m) içerisindeki oranı %10 iken, yürüme %25, jogging %38, cruising %20 ve geriye ko-şunun ise %7’dir. Dolayısıyla, düşük tempoda yapılan hareketlere ait mesafe maç boyunca katedilen toplam mesafenin büyük bir bölümünü (yaklaşık olarak %90) oluşturmaktadır. Ayrıca, hareket zamanlarının analizi incelendiğinde ayakta durma ve yürümenin toplam maç süresinin %57’sini oluşturduğu, bununla birlikte yüksek şiddetli harekete oranının ise %12 olduğu gö-rülmektedir. Ancak, yüksek şiddetli hareketlerin maç boyunca katedilen mesafe veya toplam süreye oranı düşük olsa bile oyun performansını belirleyici etkiye sahip olduğu belirtilmektedir.

Maç veya antrenman sırasında yapılan yüksek şid-detli yöndeğiştirmeler, ani hızlanma ve yavaşlamalar, sıçramalar ve bir çok kaleci hareketi gibi patlayıcı ve çabuk kas hareketi gerektiren aktivitelerde kasın çabuk kasılabilme özelliği avantaj sağlamaktadır. Bu çabuk kuvvet performansı birçok antrenman faktö-ründen etkilenmektedir. Bunlar, maksimum kuvvet, kuvveti ortaya koyabilme hızı, kısa-gerilimli döngü yetisi ve futboldaki becerilere özel kasiçi koordinasyon faktörleridir (Hasegava ve ark, 2002). Futbolcunun yüksek düzeyde kas kuvvetine sahip olması, çabuk-luk gerektiren hareketler sırasında ortaya koyulan güç performansını olumlu yönde etkilediği gibi, aynı zamanda yaralanma riskini de azaltır. Heriki veya tek bacağa ait kas grupları arasında kuvvette mey-dana gelen asimetri futbolcularda yaralanma riskini artırıcı bir faktördür. Literatürde, kas gruplarının kuvveti bir çok çalışmada izometrik cihaz kullanımı ile ölçülmüştür ve çoğunlukla da diz ekstensörlerinin konsentrik hareketi üzerine veri toplanmıştır. Profes-yonel futbolcularda ortalama olarak 0.0 rad.s-1 hızda 257-284 N, 0.5 rad.s-1 (30 der.s-1) hızda 214-300 N ve 3.1 rad.s-1 hızda (300 der.s-1) 126-182 N gözlenmiştir. Diz ekstensör ve fleksörlerinin izokinetik kuvvetleri

Futbolcularda Kuvvet Performansının Değerlendirilmesi

Alper AŞÇIHacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Beytepe, Ankara

F utbol, günümüzde 120 binden fazla lisanlı oyuncusu ile dünyanın en popüler sporu ko-numundadır. Bu popülarite önemli maçların

televizyondan yayınlanması ve çok sayıda seyircinin bu maçları izlemesi ile daha da çarpıcı hale gel-mektedir. Bu üst düzey spor organizasyonu, yarışma özellikli oyuna bağlı olarak başta oyuncular olmak üzere hakemler ve teknik heyet üzerinde fizyolojik ve psikolojik baskıya neden olmaktadır. Bu baskı aynı zamanda oyunun ritmine göre de değişkenlik göste-rir. Oyun ritminin yüksek olması durumunda maçın ilerleyen süreçlerinde futbolcunun performansında azalma meydana gelir ve bu azalma yorgunluğun bir göstergesidir (Reilly, 1997). Futbolda, rakibe sayıca üstünlük sağlayarak maçı kazanma hedefine ulaşabil-mek kontrol edilen veya edilemeyen birçok faktörden etkilenmekle birlikte temel olarak oyuncuların fiziksel, fizyolojik, psikolojik ve oyun performanslarına; teknik heyetin oyun anlayışı bilgi ve deneyimine; hakemlerin fizyolojik, psikolojik ve oyun performanslarına bağlı olarak belirlenmektedir.

Bir maç sırasında futbolcuların katettiği ortala-ma toplam mesafe literatürde farklılaşmakla birlikte, 9000 m ile 14000 m arasındadır ve ortalama olarak ulusal ve uluslararası maçlarda 10000 m civarındadır (Reilly, 1997). Kalecilerde ise toplam katedilen mesafe diğer oyuncularla karşılaştırıldığında oldukça düşük-tür (ortalama olarak 4000 m). Maçtaki devreler ince-lendiğinde, futbolcuların toplam katettikleri mesafe-nin ikinci devreye oranla birinci devrede %5-9 daha fazladır. Araştırmalarda, rekreasyonel amaçlı futbol oynayanların elit futbolcular kadar aynı mesafeyi kat-tetikleri belirtilmektedir. Bir futbol maçında, yaklaşık olarak ortalama 4.5-6 sn arasında süren 1000-1200 hareket yeralmaktadır. Bu hareketler içerisinde yük-sek şiddette veya değişken hızlarda yapılan aktiviteler enerji kullanımını artırmaktadır. Buna ek olarak, yana ve geriye koşular da %20-40 civarında daha fazla ener-ji kullanımına neden olmaktadır. Futbolda yürüme, düşük tempoda koşu (jogging), maksimale yakın hızda koşu (sprint), geriye ve yana koşu gibi birçok kesikli ve değişik türde hareketler dikkate alındığında, ortalama 4 sn süren yüksek şiddetli hareketlerin arkasına 28 sn

28

en üst ligde oynayan oyunculara oranla ulusal takım futbolcularında daha yüksek olduğu belirtilmektedir. Danimarkalı elit futbolcularda 0.15 ve 3.14 rad.s-1 hızlarda izokinetik kas kuvvetinin ölçüldüğü bir çalış-mada orta saha oyuncularının en düşük performansı gösterdiği bununla beraber defans oyuncularının ise kaleci, forvet ve stoperlere oranla daha düşük perfor-mans ortaya koydukları belirtilmektedir. Dolayısıyla takımdaki pozisyona bağlı olarak futbolcuların diz ekstensör ve fleksörlerinin izokinetik kuvvetleri fark-lılaştığı görülmektedir. Bunun dışında diz ekstesör (DE) ve fleksörlerinin (DF) izokinetik konsetrik tork kuvvetinin maç öncesinde (DE: 1.05 rad.s-1= 232 Nm; 2.09 rad.s-1= 182 Nm; 5.23 rad.s-1= 129 Nm; DF: 1.05 rad.s-1= 126 Nm; 2.09 rad.s-1= 112 Nm; 5.23 rad.s-1= 101 Nm), devre arası (DE: 1.05 rad.s-1= 209 Nm; 2.09 rad.s-1= 177 Nm; 5.23 rad.s-1= 125 Nm; DF: 1.05 rad.s-1= 114 Nm; 2.09 rad.s-1= 102 Nm; 5.23 rad.s-1= 92 Nm) ve sonrasına (DE: 1.05 rad.s-1= 196 Nm; 2.09 rad.s-1= 167 Nm; 5.23 rad.s-1= 118 Nm; DF: 1.05 rad.s-1= 104 Nm; 2.09 rad.s-1= 95 Nm; 5.23 rad.s-1= 87 Nm) oranla; devre arasında da maç sonrasına oranla daha yüksek olduğu belirtilmektedir (Rahnama ve ark, 2003). Türkiye birinci ligi futbolcularının izokinetik DE ve DF kuvvetleri 0.5 rad.s-1 hızda 229 N ve 3.1 rad.s-1 hızda ise 132 N olarak bulunmuş ve mevkilere göre değerlendirildiğinde de yavaş hızda kalecilerin diğer oyunculara oranla daha yüksek kuvvet değeri ortaya koydukları, ancak, diğer hızlarda mevkiler arası farklılık olmadığı belirtilmiştir (Akkurt ve ark, 1994). Futboldaki birçok aktivitede kuvvet, izokinetik ölçüm araçlarının sağladığı en yüksek hızdan (6.28 rad.s-1) daha yüksek açısal hızlarda uygulanır. Örneğin, ayak-la vuruşta alt bacağın açısal hızı 17.5 rad.s-1 (1003 der.s-1) civarındadır. Bununla birlikte, vuruş bacağının bu yüksek hızı diz ekstensör kaslarının kuvveti ile ilişkili değildir. Dolayısıyla da topla en son temasta topa uygulanan kuvvet, diz ekstensörlerinin kuvvet düzeyi tarafından belirlenmemektedir. Bu vuruşta etki daha çok agonist ve antagonist kas gruplarının koordinas-yonuna bağlı teknik beceriden kaynaklanmaktadır (Reilly ve ark, 2000).

Diğer yandan birçok çalışmada futbolcuların alt ekstremitelerine ait alaktik anaerob güç özelliği sku-at ve aktif sıçrama testleri ile değerlendirilmektedir. Skuat sıçrama (SS) maksimal kuvvetin (bir tekrarda ortaya konulan en yüksek kuvvet) patlayıcı kuvvete aktarımını değerlendirirken, aktif sıçrama (AS) kasın elastik ve patlayıcı kuvvet (hızlanma performansını

etkileyen bir faktör) özellikleri hakkında bilgi vermek-tedir. Literatürde, profesyonel futbolcularda SS’nin 34.1-39.2 cm arasında ve AS’nin 38.4-41.4 cm, arasın-da olduğu belirtilirken, Türkiye süperliginde oynayan profesyonel futbolcularda SS 38.62 cm ve AS 40.65 cm olarak bulunmuştur (Casajus, 2001; Little ve Wil-liams, 2003; Özkara ve ark, 2003). Mevkiler incelen-diğinde, Türkiye süperligi kalecilerinin ortalama SS (36.99 cm) ve AS (40.25 cm) performanslarının diğer mevkilere oranla daha düşük olduğu (Özkara ve ark, 2003), bununla birlikte süperlig düzeyi kalecilerin SS performanslarının (41.3 cm) alt liglerde oynayan kalecilere oranla (38.0 cm) daha yüksek olduğu belir-tilmektedir (Acar ve ark, 2003).

Kaynaklar 1. Acar, M., Keleş, C., Balyan, M., Özkol, Z., Karamızrak,

O., (2003). Comparison of Jumping and Anaerobic Performances in Turkish and Cypriote Professional Soccer Goal Keepers. Book of Abstracts Science and Football, 5th World Congress, 11-15 April 2003 Portugal, 96.

2. Açıkada, C., Hazır, T., Aşçı, A., Turnagöl, H., Özkara, A., (1998). Bir İkinci lig Futbol Takımının Sezon Öncesi Hazırlık Döneminde Fiziksel ve Fizyolojik Profili. Spor Bilimleri Dergisi, 9, 1: 3-14.

3. Akkurt, S., Gür, H., Akkova, B., (1994). Profesyonel Futbolcuların Oynadıkları Pozisyonlara Göre Sezon Öncesi Fizyolojik Özellikleri. Spor Bilimleri Dergisi, 5, 3: 3-23.

4. Bangsbo, J., (1994). Energy Demands in Competitive Soccer. Journal of Sport Sciences, 12: S5-S12.

5. Casajus, J.A. (2001). Seasonal Variation in Fitness Variables in Professional Soccer Players. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 41:463-469.

6. Hasegava, H., Dziados, J., Newton, R.U., Fry, A.C., Kraemer, W.J., Hakkinen, K., (2002). Periodized Training Programmes for Athletes. Eds: W.J. Kraemer, K. Hakkinen, Handbook of Sports Medicine and Science, Strength Training for Sport, 69-134.

7. Little, T. ve Williams, A. (2003). Specificity of Acceleration, Maximum Speed and Agility in Professional Soccer Players. Book of Abstracts Science and Football, 5th World Congress, 11-15 April 2003 Portugal, 144.

8. Özkara, A., Hazır, T., Aşçı, A., Açıkada, C., (2003). Türkiye Süperligi Futbolcularının Fizyolojik Profili. Uluslararası Haluk Ulusoy Teknik Direktör Semineri, Antalya: 6-7 Ocak 2003.

9. Reilly, T., (1997). Energetics of high-intensity Exercise (soccer) with Particular Reference to Fatique. Journal of Sport Sciences, 17: 757-786.

10. Reilly, T., Bangsbo, J., Franks, A., (2000a). Anthropometric and Physiological Predispositions for Elite Soccer. Journal of Sport Sciences, 18: 669-683.

29

V∙

O2-max test in assessing such ability during differ-ent phases of the competitive season and in discrimi-nating players’ performances at various age groups, competitive levels, between different playing positions and after periods of changes in training.

Coaches and scientists should also monitor players’ training load individually and design specific physical training in relation to the physiological demands and fitness capacities of each single player.

Testing the Elite Soccer Player

F. Marcello IAIA, Jens BANGSBODepartment of Exercise and Sport Sciences, Section of Human Physiology, University of Copenhagen, Denmark

S tudies have shown that players at an inter-national elite level perform more high inten-sity running (25%) and sprinting (35%) during

competitive games than professional players at a moderate elite level.

Therefore, it is important that world class players develop their ability to repeatedly perform in-tense exercise bouts. The Yo-Yo intermittent recovery tests have been shown higher sensitivity compared to

30

uygulamaların da etkinliği ortaya konulabilir. İşte tüm bu bilgiler ışığında, Türkiye Futbol Federasyonu çatısı altında kurulan Spor Hekimliği ve Atletik Performans Departmanı daha önce yapıla gelen uygulamaları da gözönüne alarak farklı seviyedeki Milli Takımlarımız-da düzenli uygulama ve takip sistemi kurmak amacı ile standart performans testi uygulamalarını başlattı. Bu uygulamalardan bir kısmı Avrupa Şampiyonası öncesi A-Milli Takımımıza uygulanan ölçümler ve kısa süreli planlama üzerine iken diğer bir kısmı ise farklı yaş kategorilerindeki Milli Takımlarımızdaki spor-cularımızın uzun süreli takibi üzerine yapılandırıldı. Bu çalışma, her iki bölümle ilgili test uygulamalarını, ölçüm, değerlendirme ve ileriye yönelik planlama prensipleriyle ilgili bilgileri içermektedir.

Türk Milli Futbol Takımlarında Atletik Performansa Yönelik Test Uygulamaları

Bülent BAYRAKTARİstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Spor Hekimliği Anabilim Dalı; İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı; T.F.F. Spor Hekimliği ve Atletik Performans Departmanı

G elişen teknoloji ve bilimsel bilginin uygulama alanlarına taşınma çabası son yıllarda artan bir hızla devam etmektedir. Özellikle futbolda

başarının anahtarı olarak kabul edilen yüksek per-formansı etkileyen teknik, taktik, moral kondisyonla birlikte hiç kuşku yok ki fiziksel kondisyondur. Atletik performansın ölçülebilir değerler haline getirilebilme-si, sporcu için bulunan seviyenin takım içinde, rakip takımlarla ve farklı ülkelerle objektif olarak karşılaş-tırılabilir olmasını da sağlamaktadır. Ölçülebilen ve objektif olarak ortaya konulan her değer gibi atletik performans bileşenleri için de tarafsız yorum yapı-labilir, hedef konulabilir, planlama hazırlanabilir ve performans arttırmaya yönelik uygulamalar yapılabi-lir. Bu uygulamaların sonunda tekrarlanan ölçümlerle gelinilen seviye tespit edilirken yapılan planlama ve

31

yen ve bu bilinç düzeyine gelmeyen bir futbolcunun yeteneğini ve geleceğini doğru yönetmesinde zorluklar yaşayacağı kesindir.

Bu çalışma futbolcunun nasıl bir yaşam istediğini; yaşamının yönünü, bu bağlamda futbolculuk kariye-rini ve hedeflerini neye göre ve nasıl oluşturacağını adım adım belirleyen bir atölye çalışmasını kapsa-maktadır.

Bu çalışma yukarıda belirtilen katkı dışında sporcu-nun içsel motivasyonunu artıracağı, yetenekle kişiliğin harmanlanacağı, bir yıldız olmada olması gereken ki-şilik unsurlarını ve olumlu enlik algısının; özetle olgun bir kişilik ve davranış geliştirmede kendisine olumlu katkı yaratacağı varsayımından yola çıkmaktadır.

Futbolculuk Kariyeri Belirlemede Amaç ve Hedef Belirlemenin Önemi

Turgay BİÇERMarmara Üniversitesi beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Spor Yöneticiliği Bölümü, Beykoz, İstanbul

S porda başarının ve arzu edilen hedeflere ve amaçlara ulaşmanın belkide en önemli ve o ka-dar da değerli olgusu, doğru, gerçekçi hedefler

belirleyebilme ve bu hedeflere ulaşabilmek için strate-ji, davranış ve doğru tutuları belirleyebilme yetisi ve becerisidir.

Hedef ve amaç belirleme tekniği stratejik olma-sının yanında bir o kadarda öğrenilmesi gereken bir olgudur. Özellikle elit düzeyde sportif başarının da temelidir.

Futbolcu amaç ve hedef belirleme çalışmasında futbolculuk kariyeri dışında hayatının anlamını, de-ğerlerini ve nasıl bir yaşam istediğini de bilmek ve belirlemek zorundadır. Hayatının anlamını belirleme-

32

misyenlere de puan kazandıracak çalışmalar bunlar. Kelimenin tam anlamıyla hayatlarında bir kez olsun sahaya inmeyen akademisyenlerin yaptıkları çalışma-lar fazlasıyla istatistiklere dayanıyor, haliyle ulaşılan sonuçların çoğunun futbol sahasının içinde bir ger-çekliği yok.

Türkiye’de futbol alt yapısının bütün kurum, ça-lışanları ve hizmet alanlarıyla yani takımlar, hocalar ve genç futbolcuların daha çok profesyonel psikolo-jik desteğe ihtiyaçları var. Ancak bu desteği verecek olanlar da acilen futbol bilgisini bir maçta sahada kaç kişi bulunur, bunlar kimdir, ofsayt nedir gibi sorulara verilen cevaplara indirgemekten vazgeçmeleri gereki-yor.

Bu bildiride bu hataya düşmemek için sahanın içinde kalmaya özen gösterildi. Sonuca onlarca isim-siz deneğin verdiği yanıtlardan değil gerçek isimler üzerinden gitmeye çalışılacak. Gençlerbirliği altyapı-sından üç genç futbolcunun yaşadıkları sıkıntılar ve sıkıntıların aşılması süreci, başka bir ülkeden başka bir genç futbolcunun, Almanya’dan Nuri Şahin’in tec-rübeleriyle karşılaştırılarak Türkiye futbol altyapısının ne tür bir danışmanlık ihtiyacına gereksinim duyduğu tartışılacak.

Gençler Sahaya Çıktıkça Yaşlanmaz! Psiko-Sosyal Yaklaşım Modelleri Alt Yapıları Nasıl Daha Verimli Kılar?

Ali Ekber DÜZGÜN

S on yıllarda özellikle Arsenal ve Barcelona gibi dünyaca ünlü kulüplerin genç futbolculara olan yaklaşımı bütün futbol dünyasının özellikle de

Türkiye’nin altyapılara olan yaklaşımını değiştirdi. Genç futbolcularla sahaya çıkmak, takımda yıldız adayı birkaç genç bulundurmak medyanın da etkisiyle moda haline geldi. Son Avrupa şampiyonasının da et-kisiyle futbolun daha da popülerleştiği günlerde çeşitli kurumlar bir “futbol akademisi” kurmayı gündemleri-ne aldılar.

Bütün bu yaklaşımlar ülkemizde futbola ümit bağ-lamış binlerce genç futbolcu için olumlu gelişmeler. Ne var ki genç futbolculara, onların futbola ilişkin ya da değil eğitimlerine olan yaklaşım henüz profesyo-nelleşmedi. Futbolcu adaylarının psikolojilerini dik-kate alıp buna ilişkin bünyelerinde psikolojik danışma hizmeti veren kulüplerin sayısı hala çok az. Hatta bunu yapan Gençlerbirliği, Galatasaray gibi kulüplerin bu faaliyetlerinin onları orijinal hale getirmeleri bile büyük eksikliğin bir göstergesi.

Öte yandan akademi dünyasının psikoloji özelinde futbol altyapısına olan ilgisiyse tek taraflı ve fazlasıyla akademik. Futbol takımlarının, futbolcu adaylarının değil disiplinin gelişimine katkı sağlayacak, akade-

33

Futbol gelişiminde bir konunun önemi çok yük-sektir. Bizim FGM/UFGA olarak felsefemiz de şu yatmaktadır;

“Futbolda İyi Oynamak Esastır”, ve sonucunda eğer futbol oyununun nasıl oynanacağını biliyorsanız, sonuçlar kendiliğinden gelecektir gerçeğini öngör-mekteyiz.

UFGA olarak bizler, genç futbolcularımızın aynı felsefe içersinde en iyi antrenman ve maç ortamların-da eğitilmelerini ve yetişmelerini şiddetle istemekte-yiz.

Tüm Akademi eğitim formatının geleceğinde, Tür-kiye deki genç futbolcu potansiyelini ülkenin bütün bölgelerinde ortaya çıkarmak, onları korumak, geliş-tirmek ve mücadele gücü yüksek futbol ortamlarında hazır hale getirerek, Türk Milli takımlarımıza kişiliği, kültürü, performansı, ekip ruhunu çok iyi bilen, en önemlisi oyun tekniği yüksek değerlerde futbolcular kazandırmak bizlerin en önemli misyonu içersinde yer almaktadır.

Akademi modelinde seçilmiş olan yetenekli oyun-cular bizim elit oyuncularımız olacaklardır.

Birbirlerini zorlayıp gelişebilecekleri yüksek sevi-yeli bir ortamda eğitimlerini önce kulüplerinde, aka-demi Liglerinde, sonrasın da da dört bölgemizde çok yakında faaliyete geçecek olan Pazar Akademilerinde tamamlayacaklardır.

İki haftada bir seçilmiş olan, becerisi yüksek genç oyuncular, bu merkezlerde en üst düzeyde eğitim alacak olup, devamında ise mücadele gücü yüksek oyuncu formatına sahip olacaklardır.

Bunun yanında, tüm bu çalışmalarımız yanında bir diğer önemli görevimiz ise, Türk Futboluna yetenek kazandırılma misyonuna sadık kalınarak, tüm ülke genelinde elit potansiyele sahip oyuncular, bölge ve *il antrenörlerince izlenmeye etmeye devam edile-ceklerdir.

Bu anlayış, okul maçları dahil, aynı yaş kategori-sindeki tüm müsabakalarda yer alacak olan oyuncula-rıda kapsamaktadır.

Elit Genç Futbolcu Gelişimi

Cezmi TURHANTFF/FGM, Ulusal Futbol Gelişim Akademisi Teknik Direktörü

2 008 Mart ayı sonlarında TFF/ FGM yapısı içer-sinde kurulan Ulusal Futbol Gelişim Akademisi, “Türkiye Futbolu Kucaklıyor’’ projesi ile yaşamı-

na başlatılmıştır.

Türk Futboluna Gelecekte üst seviyede elit oyuncu yetiştirme ve bu önemli periyodun sonunda, en uygun ortamlarda, üst seviyede teknik, taktik ve fizyolojik ge-lişimlerinin yanında, onları, kişilikli, kültürlü, duygu-su ve ekip ruhuna uygun mantalitesi komple futbolcu olarak geliştirmektir.

Türk futbolunda yarınlarımızın gençlerini, futbo-lumuzun temel unsurları olan kulüplerimiz ve Türk Milli Takımlarımızın hizmetine sunmak en önemli “vizyonumuzdur”.

FGM olarak UFGA’NIN en önemli misyonlarından birisi de, kendileri gibi aynı yaş kategorisinde ve aynı beceri seviyesinde mücadele edecek genç oyuncu-larımızın, üst seviyede devamlı olarak gelişimlerini sağlamaktır.

UFGA formasyonuna girecek olan kulüplerle bir-likte çalışmak bizler için çok önemlidir.

Akademi programı, ülkedeki elit genç oyuncuların gelişimine direk olarak yardımcı olacak kapsamlı bir yaklaşım olduğu kadar, aynı zamanda, en alt seviye yaş grupları içinde önemli bir çalışma modeli olacak-tır.

Bizler çocukların bu oyunu sevmelerini, daha öte-sinde futbolu oynamaktan zevk almalarını ve futbol oynarken kendilerini daha rahat hissetmelerini iste-mekteyiz.

Bunun yanında en önemlisi, onların sürekli olarak oynayarak ideal antrenman ve maç ortamında eğitil-melerini ve kazandıkları becerilerini, mücadele gücü yüksek maç ortamlarında ortaya koymalarını esas alarak, geliştirilmeleri arzusundayız ve bunu gerçek-leştirme çabasındayız.

Bu programda amaçlarımızdan en önemlilerin-den birisi de, “En Fazla Kazanan Takım” gelişimini yaratmak değil, genç futbolcularımızın “Sistematik” gelişimlerinin hedeflenmiş olmasıdır.

34

Oyuncularımızın ideal antrenman ortamında eğitil-meleri ve anlamlı maçlar oynamaları bizce çok önemli-dir. Bu düşünce süreci Akademi Liglerinde yer alacak olan her bir yetenekli oyuncuya, mücadele gücü yüksek maçlarda kendisine kanıtlama fırsatı sağlayacaktır.

Geçmişte, çoğu zaman ara yaş gruplarındaki oyun-cular, kendi yaş grubuna göre yeteri sayıda antrenman ve maç yapma şansını bulamamakta, bu nedenle kendi gelişimlerini sınırlamakta ve fark edilmeleri zorlaş-makta idi. Şimdi ise durum tamamen farklıdır.

Akademi Ligleri, her oyuncuya kendi yaş grubun-da ne yapabileceklerini gösterebilmeleri için gerek antrenman, gerekse maç oynama konusunda adil bir fırsat tanımaktadır. Zira, yarın başlayacak olan Coca-

Cola Akademi Liglerinde her oyuncunun her maçta oynayacak olması onlara bu fırsat eşitliğini vermek-tedir.

Hepiniz çok özel olarak eğitildiniz ve bizler için futbolda yarınlarımız olan genç oyuncularımızı sizler eğiteceksiniz. Dolayısıyla onlara çok özel davranıp, çok özel eğitip ve onların kendilerini özel hissetmele-rini sağlamaya çok özen göstermelisiniz.

Bizlerin TFF/ FGM ve UFGA olarak sizlerden bu özel isteğimizdir. Lütfen bu sorumluluk değeri yüksek görevi yerine en iyi şekilde getiriniz.

Sorumluluğunuzun önemli olduğunun da bilincin-deyiz.

35

kazanan ve kaybedenlerin birlikte eylendiklerini din-liyoruz. Hiç kuşkusuz bu geçen süreç içerisinde ne değişti oturup bunları iyi bir şekilde analiz etmemiz gerekmektedir.

Yani kısacası değişen epeyi şeyin olduğunu sanıyo-rum, bunların en başında profesyonellik ve her gecen gün sporculara ödenen ekonomik meblağların olduk-ça yüksek düzeye ulaşmış olması ve futbol sporunun çok önemli bir sektör haline gelmiş olmasının yanı sıra kulüplerin en önemli tüketici potansiyeli olan taraftar-ların sadece bilet alıp kulübe katkı koyan ama onların sorunlarına eğilmeyen anlayışlara bağlanabilir. Böyle-sine yüksek paraların döndüğü bir alanda kendilerine rant ve çıkar sağlayacak insanlar sadece kendi ülke-mizde değil dünyanın her tarafında türüyecekler ve futbola sorun olacaklardır.

Bunu çözmek ve çözebilmek hiç bir zaman için sa-dece Futbol federasyonunun altından kalkabileceği bir sorun değildir. Bu nedenle hayata geçirmeye çalıştığı-mız proje tüm avrupa ülkelerindede sıkça kullanılan bir Taraftar Projesi olarak düşünülmektir.

Bunun için; Öncelikle ve özellikle Türkiye Futbol Federasyonu bu konuda öncülük etmesi ve hemen ardından İçiişleri Bakanlığımız dolayısı ile Emniyet Genel Müdürlüğümüzün ilgili birimleri ve Valilikler, Spordan sorumlu Bakanlığımız ve Gençlik Spor Ge-nel Müdürlüğümüz ile birlikte Akademisyenler, Spor medyası ve herşeyden önemlisi Futbol Kulüplerimizin aktif olarak bu konuda çalışmalara destek vermeleriy-le mümkün olabilecektir.

Bizler Ülkemiz dışındaki diğer ülkelerin uygula-dığı projelerin aynısını kendi ülkemize monte ederek çözüm üretemeyiz ancak onların projelerinden yarar-lanarak kendi ülke sorunlarımıza deva olabilecek en sağlıklı yöntemi bulacağımıza inancım sonsuzdur.

Futbolda Şiddet ve Çözüm Önerileri

Seyhan HASIRCI

Ş iddetin her boyutunun sıkça raslandığı ülke-mizde, bu panelde Sporda ve özellikle Futbol sporunda yaşanan şiddetin hangi platformda

olursa olsun tanımından çok çözümüne ilişkin konu-şulması gereğinin artık geldiği ve geçmek üzere oldu-ğunun atını çizerek belirtmek istiyorum.

Futbolda şiddet konusunda bu güne kadar, öyle-sine çok tanım ve yaklaşım yapıldıki benim burada tekrar bu tanımları ve açıklamaları yapmaya gerek görmüyotum. Asıl sorun, çözüm için bu güne kadar sağlıklı bir akedemik araştırma yapılmadığı gibi çok sağlıklı bir çözümde sunulmamıştır. Eğer böyle olma-saydı günümüzde hala spor alanlarında ve spor uğru-na hayatını kaybeden insanlar ve milyarlarca maddi hasarlar olmıyacaktı. İşte bu durum beni en çok dü-şündüren ve bu alanda çalışmalar yapmaya zorlayan bir durum oluşturmuştur.

2002 yılından itibaren Almanyada yaşıyor olmam ve sporda şiddet alanına çok özel ilgi duymam ne-deniyle, yaptığım çalışmalar ve eğitimler sonucunda kendi ülkemiz için ön görülebilecek bir projenin baş-latılmasına ilişkin tüm hazırlıklarımı bitirmiş durum-dayım.

Bu proje hiç kuşkusuz Ülkemizin sporda ulusal güvenlik projesi olarakta uygulanabilme olanaklarına sahip olacaktır. Bu proje aracılığı ile (şayet uygulama-ya geçebilirse) sporda şiddetin zaman içerisinde mi-nimuma indirilmesi düşünülmektedir. Düşünülmek-tedir çünkü bu gün hiç bir kişi ya da kuruluş, şiddeti bugünden yarına hallederim gibi bir iddiayla ortaya çıkamaz, çünkü şiddet bir gün içerisinde hortlamadı ve şiddeti oluşturan çevresel, sosyal, psikolojik ve ekonomik nedenler de bir günde oluşmadı. Her TV konuşmalarında insanların açıklamalarında ; Eski-den futbolda şiddet yoktu, her iki takımın taraftarı kol kola maça gider ve birlikte müsabakadan çıkarak

36

lemiştir. İngiltere’de kulüp takımları düzeyinde ulus-lar arası en önemli başarıya 2006-2007 sezonunda UEFA Woman’s Cup Şampiyonu olan Arsenal takımı imza atmıştır. Premier ligin yanı sıra bayan futbolu ile ilgili her yaş grubunda birçok organizasyonlar ya-pılmaktadır. Bu organizasyonların yanında futsal ve engelli futbolu ile ilgili çalışmalar da sürdürülmekte-dir. İngiltere FIFA ülke başarı sıralamasında son dö-nemlerde aldığı başarılı sonuçlardan sonra 10. sıraya yerleşmiştir. Bayan milli takımlar düzeyinde A milli takım, U-23, U-20, U-19, U-17, U-15 milli takımları bulunmaktadır. 2005’te yapılan Avrupa Bayanlar Fut-bol Şampiyonası’na İngiltere ev sahipliği yapmıştır. Bayan antrenör ve bayan hakem sayısının artırılması konusunda çabalar sürdürülmektedir. İngiliz Futbol Federasyonu 2008-2012 yılları bayan futbolunun ge-lişim hedefleri için stratejik bir plan hazırlamıştır. İngiliz Futbol Federasyonu belirlediği bu hedefler doğrultusunda İngiliz Hükümeti ve diğer kuruluşlarla birlikte ülke genelinde bayan futbolundaki çıtayı daha yukarılara taşımayı planlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: İngiltere, Bayan, Futbol

İngiltere’de Bayan Futbolunun Gelişimi

Nihan SU Kocaeli Üniversitesi, Karamürsel Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

U EFA ve FIFA bayan futbolunun Dünya üze-rinde gelişimi için çok detaylı çalışmalar baş-latmıştır. Özellikle son yıllara bakıldığında

bayan futbolunun çok hızlı geliştiği ülkelerden birisi de İngiltere’dir. İngiltere’de bayanlar arasında en sevilen takım sporu futbol olmuştur. İngiltere’de ba-yan futbolunun tarihi incelendiğinde ilk maçın 1895 yılında oynandığı bilinmektedir. İngiliz Futbol Fede-rasyonu bayan futbolunun ülke genelinde gelişimi için 1993 yılından itibaren ciddi atılımlar yapmıştır. 2008 yılı itibariyle İngiltere’de 260.000’i kadın, 1.100.000’i kız olmak üzere toplam 1.360.000 bayan futbol oy-namaktadır. Ülkede bayanlar için en popüler sporun futbol olması, bayan futbolunun gelişmesi ve ilerle-mesi, İngiltere bayan milli takımlarının büyük orga-nizasyonlara katılması ve kazanması İngiliz Futbol Federasyonu’nun bayan futbolu adına öncelikli temel amaçlarıdır. Bayan futbolunun tabanda kaynağını okullar oluşturmaktadır. Okullardan başlayarak milli takımlara kadar uzanan sistemli bir yapı söz konusu-dur. İngiltere’de Bayanlar Premier Ligine 2007-2008 sezonunda 36 takım katılmış, 264 maç oynanmıştır. Maçları yaklaşık 180.000 kişi televizyonlarda canlı iz-

37

2- FUTBOLCU PSİKOLOJİSİ

- Futbolcuların psikolojik özellikleri

3- BAYAN FUTBOLCU PSİKOLOJİSİ

- Bayan futbolculara toplumsal bakış açısı, karşı-laştıkları ekonomik, sosyal ve ailevi zorluklara bağlı olarak yaşadıkları psikolojik sorunlar

- Bayan futbolcu psikolojisinin özellikleri ve er-kek futbolculardan farkları

- Bayan futbolcuların mesleki kaygılarına bağlı yaşadıkları psikolojik zorluklar

4- BAYAN FUTBOLCULARA TEKNİK DİREKTÖR-LERİN PSİKOLOJİK YAKLAŞIMI NASIL OLMALI

- Bayan futbolcularla iletişim

- Bayan futbolcuların sorunlarına yaklaşımda doğru teknikler

5- BAYAN FUTBOLCULARA PSİKOLOJİK DESTEK

- Bayan futbolcu özelliklerini göz önünde tutmak ve her futbolcuya özel psikolojik uygulama yap-mak

- Futbolcular arası ve futbolcu-antrenör ilişkile-rinde iletişim becerilerini geliştirmek

- Stresle başa çıkabilme ve duygu kontrolünü öğ-retme, kaygı düzeyini performans için optimum seviyede tutma

- Motivasyonu optimum seviyede tutma (ekono-mik eksiklik, medya ilgisizliği, taraftar azlığı vb. durumların yarattığı durumlara hazırlık)

- Zihinsel antrenman ve gevşeme tekniklerini sistemli ve düzenli olarak uygulatmak

- Özgüvenin azlığı, çekingenlik, öfkeyi kontrol edememe vb. kişilik sorunları ile ilgili terapi yapma

- Genç sporcularda olması muhtemel depresyon, alkol, kişilik bozuklukları, vb. klinik sorunları-nın tanım ve tedavisi ile ilgilenme

- Cinsellik vb. konularda bilgilendirme yapmak

Bayan Futbolcuların Psikolojisi

Ceren TOKDEMİRUzman Psikolog

G ünümüz Türkiye’sinde erkek futbolu profes-yonel, endüstriyel ve bilimsel bir hal alırken bayan futbolunun da modern bir spor olgusu

haline getirilmesi gerekmektedir. Bu anlamda çağdaş ve profesyonel gerekliliklerinin bayan futbolunda da uygulanması ile kalite standartlarının getirilmesi ve arttırılması çok önemlidir. Bu amaçla, ilgili bilim dal-larının mensuplarının da üzerlerine düşenleri yapma-ları gerekmektedir.

Gelişmiş ve modern spor dünyasının sporcuları için, spor psikologları ile çalışmak artık olmazsa olmaz bir durumdur. Ülkemizde de gelişmekte olan bir dal olan spor psikolojisi, her geçen gün futbol dünyasının daha çok hizmetine girmektedir. Ancak, spor psikolojisinin bayan futbolu için yeterli dere-cede kullanıldığını söylemek zordur. Oysa, ülkemiz bayan futbolu incelendiğinde bayan futbolcuların hem sosyal, finansal, idari ve ailevi nedenlere bağlı olarak yaşadıkları zorluklardan, hem de dünyada çok gelişmiş bayan futbolu ile gerçek anlamda rekabet edebilmeleri açısından spor psikologları ile çalışma-ları çok önemlidir.

Tüm bunların ışığı altında, bayan futbolu, tüm paydaşları ve özellikle de bayan futbolcular psikolo-jik açıdan çok iyi incelenmeli ve bu deneyimler göz önünde bulundurularak bayan futboluna uygun psi-kolojik destek programları hazırlanmalı. Bayan futbo-luna hakim uzmanlar, hem genel hem de kısa vadeli programlar yaparak bir an önce alanda görev almaya başlamalı. Türk bayan futbolunun erkek futbolu ka-dar gelişebilmesi ve layık olduğu seviyeye gelip dünya bayan futbolu ile rekabet ederek ülke sporuna katkıda bulunabilmesi için bu şarttır.

SUNUM BAŞLIKLARI

1- FUTBOL PSİKOLOJİSİNE GENEL BAKIŞ

- Spor psikolojisi nedir?

- Futbola özel psikolojik yaklaşımlar nelerdir?

38

ralanmış sporcunun fonksiyonel durumu ve yara-lanmanın süresini belirleme yeteneğine bağlıdır. Rehabilitasyon oldukça uzun bir uygulamadır. Yara-lanma oluştuğu andan itibaren başlar, sporcu sahaya, takıma dönene kadar devam eder ve bireysel olarak uygulanır.

Rehabilitasyon programındaki uygulanması gere-ken özel hedefler aşağıdaki fazlarda gerçekleştirilir:

1- İnflamatuar cevabın kontrolü

2- Ağrının kontrolü

3- Eklem hareket alanının ve yumuşak doku esnekli-ğinin kazandırılması

4- Kas kuvvetinin geliştirilmesi

5- Kas enduransının geliştirilmesi

6- Spor ile ilgili beceri paternlerinin geliştirilmesi

7- Kardiovasküler enduransın geliştirilmesi

8- Gelişmeyi koruyan ve devamlılığını sağlayan prog-ramlar

Bu sunumda yukarıda belirlenen özel hedefler ışığında futbol yaralanmalarını rehabilitasyonundaki güncel yaklaşımlar anlatılacaktır.

Futbol Yaralanmalarında Rehabilitasyon Yaklaşımları

Gül BALTACIHacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü, Sporcu Sağlığı Ünitesi, Ankara

R ehabilitasyon yaralanma ya da hastalıktan sonra fonksiyonu maksimuma ulaştırmak için planlanmış tüm işlemleri içerir. Spor hekim-

liğinde rehabilitasyon; mümkün olan en kısa süre-de sporcuları önceki seviyelerindeki fonksiyonlarına yeniden ulaştırmak için gerekli olan tüm işlemlerin tümünü içerir.

Futbol yaralanmalarından sonra rehabilitasyon yaklaşımları yaralanmadan hemen sonra başlar ve spora dönüşü içeren iyileşmenin akut, subakut ve kro-nik fazlarına doğru ilerler.

Futbol oyuncusu için rehabilitasyon:

a- Maksimum performansa ulaştırmak;

b- Yeni bir yaralanma riskini minimale indirmek için gerekli olan esneklik, kuvvet ve enduransı içeren en mükemmel fiziksel uygunluk seviyesine getir-mek için yeniden antrenman ve egzersiz programı süresini ayarlayan bir evredir.

Rehabilitasyon işlemi sırasında amaç, endi-kasyonlar, kontraendikasyonlar ve dikkat edil-mesi gereken kurallar çok iyi bulunmalıdır. Re-habilitasyon sırasında uygun hedefleri kurma ya-

39

oluşmaktadır. Bu egzersizler ısınma ve günlük antren-man programına yerleştirilmişlerdir.

Yaralanmaların önlenmesi amacıyla geliştirilen bir diğer program da Yaralanmaları Önleme Performansı Artırma (Prevent injury and Enhance Performance), kısaca PEP Programıdır. PEP programı Santa Monica Araştırma Grubu tarafından ön çapraz bağ yaralan-malarının azaltılması amacıyla geliştirilmiştir. Prog-ramda diz eklemi çevresinde, eklemi stabilize eden kasların kuvvet ve koordinasyonundaki olası eksiklik-lerin giderilmesi hedeflenmektedir. Isınma, gerdirme, kuvvetlendirme, pilometrikler ve spora özgü becerile-rin geliştirilmesi bölümlerinden oluşmaktadır.

Son olarak 2006 da F-MARC, Oslo Araştırma Mer-kezi ve Santa Monica Araştırma Grubunun işbirliği ile F-MARC 11 programı yenilerek geliştirilmiştir. Dina-mik ısınma ve egzersizlerde zorluk derecesi seçenekle-ri ilave edilmiştir. Program bir önceki F-MARC 11 ve PEP programının temel egzersizlerini içermektedir. F-MARC 11+ olarak isimlendirilmiştir. F-MARC 11+ programının uygulanması ile yaralanma riski anlamlı bir şekilde düşürülmüştür.

Önleme programlarında sinir-kas kontrolünün ge-liştirilmesi önemli bir bileşendir ve programın ısınma-da paket olarak uygulanması geniş kitlelere uygulan-masında en iyi çözümdür.

Futbolda Yaralanmaları Önleme Programları: F-Marc 11, Pep, F-Marc 11+

Mitat KOZAnkara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Ankara

F utbol diğer birçok spor gibi oyuncular için ya-ralanma riski yüksek bir spor dalıdır. Bilimsel araştırmalar, futbol yaralanmalarının görül-

me sıklığının önleyici programlarla azaltılabileceğini göstermiştir. Genel yaralanmalar için çok yönlü programlar uygulanmış, Ayak bileği burkulmalarında ortez ve derin duyuyu stimule ederek denge ve koor-dinasyonu geliştiren egzersiz eğitimleri kullanılmış, ön çapraz bağ (ACL) ve diz yaralanmalarında sinir kas sistemi ve patlayıcı gücün eğitimi, hamstring ya-ralanmalarını önlemek için ise kasın boyunu uzatarak kasılmasını sağlayan eksentrik eğitimin tercih edildiği görülmüştür.

“Futbol yaralanmalarının ve bunlarla ilgili semp-tomların sıklığı bu sporun tüm düzeylerinde nasıl azal-tılabilir?” sorusuna cevap bulmak amacıyla 1994’te FIFA’nın Spor Sağlık Komitesi tarafından F-MARC kurulmuştur. F-MARC; FIFA, Medical (Sağlık), As-sesment (Değerlendirme), Research (Araştırma) ve Center (Merkez) kelimelerinin baş harflerinden oluş-maktadır. F-MARC Ekstrand’ın 1983 teki “Futbol Yaralanmalarının Önlenmesi” başlıklı çalışmasını te-mel alarak “F-MARC 11” olarak bilinen futbolcularda yaralanmaları önleyici bir program oluşturmuştur. F-MARC 11 (10 +1 )gövde stabilitesinin kazandırılması, sinir kas sistemlerinin kontrolü, patlayıcı güç ve çeviklik becerilerinin geliştirilmesini hedefleyen 10 tane basit egzersiz ve centilmenliği teşvik etmekten

40

(χ2=4.41, P>0.05). For player positions a significant difference was found in two tournaments (χ2=16.88, P<0.05), as mid fielder (28.9%) players in European cup and goalkeepers (22.4%) in Asian cup were more injured than other players. No significant difference was found between players’ injured part of body in two tournaments (χ2=12.96, P>0.05), but the most com-mon site of injuries for Asian players were the lower leg (20.8%) and for European player were the head (24.4%). It can be concluded that injuries incidence in Asian cup is higher than European cup.

Keywords: Soccer, Injury, Asian cup, European cup

Comparison of Soccer Injures at Asian Cup and European Cup

Nader RAHNAMA, Mostafa ZAREIFaculty of Physical Education & Sports Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

T he risk of injury incidence in soccer is consi-derable, but there are few studies to compare soccer injury incidence at European and Asian

tournaments. The purpose of this study was to com-pare the incidences and patterns of soccer injury at Asian cup 2007 and European cup 2008. Thirty-one matches from Asian cup 2007 and 31 matches from European cup 2008 was analyzed by using video analysis system. Results of this study showed that injuries incidence at Asian cup was significantly hig-her than European cup (Z=5.75, P<0.05), (109.7 vs. 39.6 injuries per 1000 hours). For time of injury no significant difference was found in two tournaments

41

Adalet

Senin grubunun neden davranış ya da sorun hak-kında bilgili olmadığını anlıyor musun? Hedef grup farklı davranışları kabul edebilir mi? Klüplerin futbol takımı çıkarması gerekirken futbol federasyonu bu işi üstlenmiş. Engelliler futbolunu desteklemek için büt-çelerine futbol federasyonu yıllık katkıda bulunacağı söylenebilir.

Engeller

Davranışı değiştirmek için engeller nelerdir? Kül-türel normlar, dini inanışlar, cinsiyet rolleri, sosyal ve ekonomik çevre. Onların davranışlarını değiştirmek için daha başka nelere gereksinim var. Engelliler fut-bolunda yeterli antrenör olmadığı söylenebilir, özel eğitim okullarında seçmeleri kimin yapacağı konusu sorun olarak gösterilebilir. Federasyonun antrenör eğitimini başlatacağı ve okullardaki çalışmaları bu an-trenörler vasıtası konusunda kulüpler ikna edilebilir.

Eylem

Bu değişiklik hakkında hangi etkinlikleri getirebi-lirsiniz? Değişiklik için hangi yolda gideceğim. İkinci ,üçüncü antrenör kursları açmak, Türkiye ve Avrupa şampiyonaları düzenlerken “Farkındalık Otobüsü ile” çevre halkı ve antrenörleri bilgilendirmek, hakem ye-tiştirmek.

Etki

Bir değişiklik olduğunu ben nasıl anlayacağım? Kulüp sayısının artmasından, Türkiye liginin 15-16 takımdan oluşmasından.

Engelliler Futbolunda Farkındalığın Artırılması

Ferda GÜRSEL

F arkındalığı artırma stratejilerinin amacı, in-sanların bilgisini artırmak, etkileşim kurmak ve özel sorunlara yönelik tutumları değiştirmektir.

Bu davranışlarda pozitif değişikliklere kılavuzluk eder. Ancak farkındalığı artırma stratejileri bilginin sunul-masını içermez davranış değişikliğini de içerir.

Davranış değişikliği, karmaşık bir süreçtir. Çok sayıda basamak içerir. Bilgi, (Bilmek desteklemek istediği davranışın farkında olması) , Onay, (Yakınla-rının desteğini alması), Niyet, (Çevre şartları değişti-rilmeli), Uygulama, ( Davranışı değiştirmeye niyet et-meli. Dezavantajlı bireylerle aynı ortamda bulunmalı, dergiler okumalı), Taraftarlık, (Davranışı değiştirmek için toplumda çalışır).

Farkındalığı artırma stratejileri ve davranış değişikliğini kullanma

Hedef Kitle

Sorunun farkında olması gerekenler kimler? Ki-min davranışını değiştirmeye gereksinim var? Hedef kitlenin davranışında değişim oluşturmak için neye gereksinimi olduğunu düşünüyor? Hedef kitle Futbol klüpleri ve özel eğitim okulları.

Amaç

İnsanlar bu farkındalık ile ne yapmak istiyorlar. (Eylem, onların davranışını değiştir ve diğerlerini etkiler). Desteklemek istediğin davranış nedir? Benim başarmak istediğim davranış değişiyor mu? Futbol klüplerinde özellikle süper lig takımlarında engelli-ler branşının açılması. Özel eğitim okulunda başarılı öğrencilerinin bu klüplerde futbol oynamalarının sağ-lanması.

SözelBildiriler

45

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

S02Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 16:30-16:45 Levent İnce

PROFESYONEL FUTBOLCULARIN

ALGILARINA GÖRE KULÜP

YÖNETİCİLERİNİN DÖNÜŞÜMSEL

LİDERLİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR

ARAŞTIRMA

Recep CENGİZ1, İ. Fatih YENEL2, Necati CEMALOĞLU3

1Harran Üniversitesi BESYO, Ş.Urfa2Gazi Üniversitesi BESYO, Ankara3Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara

Kulüplerin amaç ve hedeflerine ulaşmak için hazırladıkla-rı planların her türlü olası durumu kapsamaması, kulüplerin içinde yaşadığı çevrenin son derece dinamik olması ve belki de en önemlisi futbol oyunun değişken, öngörülmeyen ve karmaşık bir yapıya sahip olması kulüplerin etkili liderlik ge-reksinimi ortaya çıkarmaktadır. Futbol kulüp yöneticilerinin dönüşümsel liderlik stillerinin futbolcular üzerindeki etkileri-nin belirlenememiş olması, bu çalışmanın yapılması ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı, profes-yonel futbolcuların, yöneticilerinin dönüşümsel liderlik stille-rini algılamaları ve takım üzerindeki etkisini araştırmaktır.

Araştırmanın evreni; Türkiye Profesyonel Futbol Liginde Görev yapmakta olan 4902 Profesyonel Futbolcu, örnekle-mini; basit tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 65 takımdan 1014 futbolcu oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında ku-lüp yöneticilerinin dönüştürücü liderlik düzeylerini belirle-mek amacıyla “Dönüşümcü (transformational) Liderlik” anketi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, frekans, yüzde, homogeneity of variances, one–way aNOVA, Tamhan-T2 ve Tukey, testleri kullanılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre; araştırmaya katılan futbolcula-rın (%44,1)’inin 23–29 yaş grubunda oldukları, (%70,3)’ünün orta öğretim mezunu olduğu, (%48,3)’ünün 7–10 yıl arası profesyonel iş deneyimine sahip olduğu saptanmıştır. Ana-liz sonuçlarına göre, dönüşümcü liderlik stillerine yönelik algılarından Telkinle güdüleme ve Bireysel Destek alt bo-yutları ile yaş değişkenini arasında, anlamlı bir fark olduğu görülmektedir(p<,05). Bu verilere dayanarak, dönüşümsel liderlik özelliğine sahip yöneticilerin, futbolcuların yüksek ve başarılabilir hedefler belirlemelerinde yardımcı oldukla-rı, inandıkları ve başarılı olanlara saygı duydukları görüsüne ulaşılabilir.

Sonuç olarak, dönüşümsel liderliğe sahip kulüp yönetici-lerinin futbolcular üzerinde belirleyici bir etkiye sahip oldu-ğu saptanmıştır. Bu verilere dayanarak dönüşümsel Liderlik modeliyle yüksek performanslı bir takım elde edebilmek için, doğru bir hareket tarzı olacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: Futbolcu, Yönetici, Dönüşümsel Liderlik

S01Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 17:45-18:00 Hakan Sunay

THE ECONOMIC CRISIS SPIRAL IN

FOOTBALL

Sebahattin DEVECİOĞLUFırat University, Department of Physical Education and Sports, Elazığ,Turkey

INTRODUCTION: Globalization means the world-wide ex-pansion of common values in the fields of economics, poli-tics, sociology and culture, overstepping the regional and national borders. The changes and developments in politi-cal, economic and management systems affect and are in the interest of all individuals and institutions. Football, with its organization and organizational form, exists as being one of the most important players in all of the political end eco-nomic systems.

The global economic crisis of 2008 is gradually deepening and turning into a spiral. The crisis is affecting not only all the stages of social life but also production, consumption and sharing of goods and service. The recent indicators re-lated to football economy are rather bleak. Football organi-zations, institutions, federations, clubs, athletes, football fans, football enterprises and football producers and consumers should develop new strategies for the potential damages of this crisis.

METHODOLOGY: In this descriptive study conducted in or-der to determine the influence of the crisis on football, the economic structures of organizations and institutions related to football and the financial movement of football economy are examined through statistics of sports economy.

The material of this research are composed of primary and secondary sources which are directly or indirectly related to the subject, statistics of sports economy and primary data obtained from related organizations and institutions. “Docu-mentation Method” was used in acquirement of the docu-ments and findings mentioned herein.

FINDINGS: Several statistics indicating the effects of the global economic crisis of 2008 on football sector and find-ings about the economic aspect of football are handled com-paratively and the significant parameters of economic data are presented with graphics and tables.

DISCUSSION AND CONCLUSION: Crisis management, which has an important place in the field of administrative science, involves vital knowledge and findings in terms of economics and implementation in football organizations and institutions. Against the unexpected situations in foot-ball sector, this crisis environment can be assessed healthily through using applications and strategies of crisis manage-ment, taking measures and precautions against the effects of the economic crisis which is faced in football domain. And new opportunities can be considered as possible to emerge in this way.

Keywords: Economics, Crisis, Management, Football

46

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

S03Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 16:30-16:45 Cengiz Akalan

DAR ALAN OYUNLARINDA

ANTRENMAN ŞİDDETİNİN

BELİRLENMESİ

Özcan BİZATİGünümüz futbolunda birkaç özelliği bir arada antrene et-

mek için 20-40 m eninde ve 40-60 m uzunluğundan oluşan değişken ölçülü alanlarda 2 ye 2 den 9 e 9 kadar oyuncudan oluşan takımları dar alan oyunları ile antrene etmek daha ko-lay ve daha etkili olmaktadır. Fakat dar alan oyunlarında en önemli problem uygun seviyede antrenman şiddetinin ayar-lanması olarak gözükmektedir. Antrenman şiddetini ayarla-mada göz önünde bulundurulması gerekli öğeler ise aerobik ve anaerobik kapasite, sürat, süratte devamlılık, kuvvet, vki, sıçrama, patlayıcı kuvvet özellikleri ve sporcuların mevkisel pozisyonları olmalıdır. Bu çalışmada; sporcuların özelliklerine dikkat edilmeden oluşturulan takımlar ile sporcuların özellik-lerine dikkat edilerek oluşturulan takımların kendi aralarında yaptıkları dar alan oyunlarında, antrenmanın amacına göre kazanımlarının tespit edilmesi amaçlanmıştır.

Çalışma grubu 4 ü kaleci olmak üzere 20 üst düzey profes-yonel futbolcudan oluşmuştur ve kaleciler ile ilgili ölçümler çalışmaya dahil edilmemiştir.

Oynanan birinci dar alan oyunları sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde eşleşmiş sporcuların kalp atımı de-ğerleri arasında belirgin farkların olduğu (sporculardan birisi-nin kalp atımı ortalaması 160 iken diğer eşin kalp atımı orta-lamasının 185) gözlenmiştir. Ek olarak bu sporcular arasında topla oynama sürelerinde de oyun süresine göre belirli fark-lılıkların olduğu (1 dk lık oyunda birisi 25 sn topla oynarken, diğeri 15 sn), sahip oldukları toplarla atak sonlandırmalara bakıldığında da farklılıkların olduğu (birisi 6 diğeri 2) gözlem-lenmiştir.

Oynanan ikinci dar alan oyunlarında ise öncelikle topla oynama süreleri ve atak sonlandırma sayılarının birbirlerine çok yaklaştığı gözlemlendi. Ayrıca kalp atımı değerlerinde daha önce düşük kalp atımı olan sporcularda artış, kalp atımı değerleri yüksek olanlarda düşüşler tespit edilmiş, ortalama aralarındaki farkın en fazla 5.1 olduğu tespit edilmiştir.

Ayrıca her iki grubun oyuncu sayısı artırıldıkça kalp atımı ortalamalarında düşüş söz konusu olmuştur. Aynı türden bul-guları R. Sassi, T. Reilly ve F. Impellizzeri (2005) Valencia Futbol kulübünde yaptıkları çalışmada elde etmişlerdir. Yani daha az sayıda oluşan sporculara dar alan oyunu oynatıldığında fizyo-lojik yüklenim daha fazla olmaktadır.

2 ye 2 (kaleci dahil) oyunda kalp atımı ortalaması Flanagan ve Merrick (1996) in yaptığı çalışmada tespit ettikleri yüksek şiddet bölgesi aralığının üst sınırı olarak gözükmektedir. Bat-chev ve arkadaşlarının 2001 yılında yaptıkları çalışmada maç kalp atımı ortalamasını 162, Bangsbo (1991) de yaptığı çalış-mada Danimarkalı oyuncuların maç kalp atımı ortalamasını 164 olarak belirlemişlerdir ki bu ortalamalar oynatılan dar alan oyununda 9 a 9 oyun kalp atımı ortalamasına yakın ola-rak tespit edilmiştir. Ali ve Farraly nin (1991) de profesyonel oyuncularda elde ettiği kalp atımı ise 171 ortalama ile 5’e

5 dar alan oyununda elde edilen değere yakın olarak göze çarpmaktadır.

Futbolcuların mevkisel pozisyonları, motorik ve fizyolojik değerleri göz önüne alınarak oynatılan oyunlarının, bu özel-likler göz önüne alınmadan oynatılan oyunlara göre sporcu-ların gelişimi üzerinde daha etkili oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca sporculara antrenman yüklenimlerinde daha dengeli yüklenimler yapıldığı böylece hemen hemen her sporcunun oyunlara daha iyi motive olduğu, rekabet duygularının orta-ya çıktığı gözlemlenmiştir.

S04Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 18:00-18:15 Hakan Sunay

TÜRKİYE’DEKİ TEKNİK DİREKTÖRLERİN

GÖREV SÜRELERİNİN EKONOMETRİK

ANALİZİ: HAZARD MODELİ YAKLAŞIMI

Hasan ŞAHİN, Emrah ERAnkara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi

Bu çalışmada Turkcell Süper Lig’de görev yapan yerli ve yabancı teknik direktörlerinin görev süreleri duration modeli yaklaşımı ile analiz edilmektedir.

Analizde kullanılan veriler 1999–2000 sezonundan başla-yıp 2008–2009 sezonuna kadar uzanmaktadır. Analizde ele alınan dönemin uzunluğu verilerin elde edilebilirliği ile kısıt-lanmıştır.

Türkiye’de gözlemlenen gerçeklerden birisi takımlarını sık sık teknik direktör değişikliğine gitmeleridir. Birinci lig takım-larının çoğunda bu olguyu gözlemlemek mümkündür. Teknik direktörler kendileri ile başlangıçta anlaşılan süre dolmadan ya görevlerinden istifa etmek zorundadırlar ya da görevden alınmaktadırlar. Spor basınında özelikle ifade edilen bir husus yerli teknik direktörlere müsamahanın az olduğu ve görevle-rine kısa sürede son verildiğidir. Analizde yabancı teknik di-rektörlerin, dört büyüklerde görev yapan teknik direktörlerin diğer teknik direktörlerden daha uzun takımlarının başında olup olmadıkları irdelenmektedir.

Analiz sonucunda yerli teknik direktörlerin yabancı teknik direktörlere kıyasla takımların başında daha az kaldıkları so-nucuna varılmıştır. Diğer bir bulgu da dört büyükler olarak adlandırılan takımlarda teknik direktörlük yapanların diğer takımlarda teknik direktörlük yapanlara kıyasla daha uzun süre görevlerine devam etmeleridir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Teknik Direktör, Sağkalım Ana-lizi

47

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

S05Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 16:30-16:45 Mitat Koz

SPORCU FITIKLARINDA TANI VE

TEDAVİ

İpek ÖZYAYLALI1, Burak KUNDURACIOĞLU2, Eren ERSOY1, Hakan KULAÇOĞLU1

1Ankara Fıtık Merkezi2Spor Hekimliği Uzmanı

Kasık ağrısı futbolcuların birçoğunda görülen ve perfor-mansı önemli ölçüde kısıtlayabilen bir sorundur. Genelde kas gruplarının aşırı kullanımına bağlı olduğu düşünülen kasık ağrılarının altında yatan neden bazen sporcu fıtığı olabilmek-tedir. Temel patolojinin kasık arka duvarındaki zayıflık olduğu bu durum literatürde “athletic pubalgia”, “gizli fıtık”, Gilmore’s groin” şeklinde de isimlendirilmiştir.

Kronik ve kısıtlayıcı kasık ağrısı olan sporcularda fıtık tanısı koymak kolay değildir. Fizik muayenede tipik kasık fıtığı bul-guları yoktur. Ancak çok deneyimli eller arka duvar zayıflığını tanıyabilir. Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi genelde yardımcı değildir. Son zamanlarda MR’ın tanıda çok yararlı olduğuna dair yayınlar vardır.

Sporcularda görülen kasık ağrılarında multidisipliner çalış-ma büyük önem taşır. Kulüp doktoru, spor hekimliği uzmanı, fizyoterapist, ortopedist, radyolog ve cerrah iletişim içinde olmalıdır. Bu yaklaşım, kas gruplarına bağlı ağrılar, osteitis pubis ve kasık fıtığı arasındaki ayırıcı tanıda başarıyı artırır.

Merkezimize başvuran futbolcular çoğunlukla kulüp dok-torları veya spor hekimliği uzmanları tarafından yönlendi-rilmektedir. Kas yaralanmaları ve aşırı kullanım sorunları ile osteitis pubis açısından değerlendirilen ve uygun konservatif tedaviye rağmen düzelmeyen futbolcularda sporcu fıtığı nis-peten yüksek olasılıktır. Tanıda kullandığımız standart MR’dır. Bu sporcuların bazılarında fıtığa osteitis pubis de eşlik etmek-te ve osteitis pubisin fıtık onarımı sonrasında düzelme gös-terdiği radyolojik olarak izlenebilmektedir.

Cerrahi tedavide polipropilen yama ile Lichtenstein onarı-mı yapılmaktadır. Lokal anestezi ile yapılan ameliyatı takiben hasta hemen yürüyebilmekte ve 2 saat içinde evine dönebil-mektedir. Bu ameliyatta genellikle standart yama yerine hafif yama kullanılmaktadır. Bazı olgularda, özellikle fizik muayene-de kasık dış halkası civarında parmakla hassasiyet belirlenen olgularda kasık duyu sinirleri de dikkatlice ortaya konmakta ve sinirin keskin köşelenme yaptığı vakalarda sinir serbestleş-tirilmektedir. Yeni yayınlarda ilioinguinal sinirin kesilmesiyle daha iyi sonuç alınacağı da bildirilmektedir. Sporcunun daha rahat performans göstermesini sağlayabilecek bir başka ope-ratif manevra ise eksternal oblik kas aponevrozuna, pubik kö-şeye yapıştığı noktada 5 mm.lik “release” yapılmasıdır. Ameli-yat sonrası ortalama 3 haftada topla çalışmaya başlanmaktır.

Bu bildiride, merkezimizde cerrahi tedavi uygulanan fut-bolcuların değerlendirilmesi video kayıtları eşliğinde yapıla-caktır.

Anahtar Kelimeler: Sporcu Sağlığı, Fıtık, Sporcu Fıtığı, Kasık Fıtığı, Tedavi

S06Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 16:45-17:00 Mitat Koz

ELİT DÜZEYDEKİ FUTBOL

HAKEMLERİNİN BAZI FİZİKSEL ve

FİZYOLOJİK PARAMETRELERİNİN

İNCELENMESİ

F. VURAL, M. BALYAN, H. VURGUN Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Futbol günümüzde; 1.4 milyon takım, 300.000 kulübü ve 240 milyondan fazla oyuncusu ile dünyanın en popüler oyu-nudur. Bu sporun olmazsa olması dediğimiz futbol hakem-leri ise günden güne branşında gelişmesi ile birlikte kendini değiştirmekte ve yenilemeye çalışmaktadır. Toplumlarda, anlaşmazlıkları çatışmaları durduran, sorunları çözümleyen, sosyal ve sportif barışı sağlayan mekanizmalar vardır. Bu nok-tada sportif olaylarda hakemler devreye girmektedir. Oyun-cular, bir müsabaka boyunca yaklaşık olarak her 5.6 saniyede bir hareket yapmakta ve yaklaşık olarak 1000 farklı hareket şekli tek bir oyuncu tarafından gerçekleşmektedir. Oyundaki, oyuncu sayısı ile bu oran bir araya getirildiğinde ortaya göz-lem yapılması gereken binlerce hareket profilinin çıktığı gö-rülmektedir. Gözleme bir de yorgunluk, içsel ve dışsal etkile-rin girdiği düşünüldüğünde, hakemlerin her anlamda yüksek donanımlara sahip olması zorunluluğu gerçeği kaçınılmazdır. Hakemlerin müsabaka sırasında gerçekleştirdikleri koşu me-safeleri, profilleri, bunların tempoları ve ortalama kalp atım sayıları ile ilgili daha önceden yapılan bazı çalışmalar bu du-rumu daha net olarak anlamamızı sağlamaktadır. Bu tarz ça-lışmaların sayısı son dönemlerde bir artış göstermektedir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye liginde çeşitli klasmanlarda görev yapan hakemlerin bazı fiziksel özellikleri ve aerobik kapasi-telerini laboratuar ortamında direkt yöntemle belirlemektir. Araştırma; 2007-2008 sezonunda görev yapan 11 hakem (3 FIFA kokartlı) ve 9 yardımcı hakem toplam 20 hakem ile Ege Üniversitesi Performans laboratuarında gerçekleştirilmiş-tir. Çalışmaya katılan hakemlerin yaşları 28.8 ± 4.7 yıl, vücut ağırlıkları 81.1 ± 22.8 kg, ve boy uzunlukları178 ± 6.8 cm’ dir. Çalışmanın sonucunda hakemlerin % yağ oranları 18.8 ± 4.4, % kas oranları 80.7 ± 3.9, kalp atkım frekansları 190.5 ± 10.1 ve quark b2 breath by breath yöntemiyle direkt ölçüm yöntemiyle hesaplanan maxvo2 değerleri 49.4± 4.1 olarak belirlenmiştir. Elde edilen değerler neticesinde bu kapasite-leri geliştirecek uygun antrenman modellerinin, uzmanlar tarafından geliştirilerek hakemlerimizin müsabaka perfor-manslarını olumlu yönde geliştirmesine yardımcı olabilmek ve bundan sonra yapılacak bu tür çalışmalara örnek veriler sunulmaya çalışılmıştır.

48

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

S07Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 16:45-17:00 Cengiz Akalan

GENÇ FUTBOLCULARDA AEROBİK

GÜÇ PERFORMANSININ YAŞA BAĞLI

OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

A. AŞÇI1, M. AK2, H. CİHAN3

1Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Beytepe, Ankara2Qarabagh Spor Kulübü, Bakü, Azerbaycan3Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğt. Fak. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Trabzon

Futbol, iyi geliştirilmiş aerobik ve anaerobik dayanıklılık ge-rektiren ve aralıklı olarak uygulanan aktiviteleri içermektedir. Kısa süreli bu aralıklar sırasında futbolcunun fizyolojik olarak toparlanması ve bir sonraki yüksek şiddetli aktiviteye hazır ol-ması gerekmektedir. Toparlanma hızı aerobik güç performan-sı diğer bir değişle maksimum oksijen tüketimi ile yakından ilişkilidir. Aerobik gücün belirlenmesinde birçok laboratuvar ve saha testi bulunmaktadır. Son yıllarda geliştirilmiş saha testi olan Yo-Yo aralıklı toparlanma testi (YoYoIRT), kısa aralık-larla şiddeti giderek artan yüklenmelerin uygulanmasını içer-diğinden futbolcuların aerobik dayanıklılığının değerlendiril-mesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Kas biyopsisi ve kan testleri, YoYoIRT testinin anaerobik enerji sistemini de belirgin şekilde uyararak maksimum aerobik cevaba neden olduğunu gös-termiştir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı yirmi yaş ve altı genç futbolcuların aerobik güç performanslarını belirlemek ve yaşa bağlı farklılaşma olup olmadığını araştırmaktır.

Yaşları 13 ile 20 arasında değişen 536 genç futbolcu yirmi metrelik koşu parkurunda Yo-Yo IRT’nin birinci düzey pro-tokolüne (YoYoIRT-1) katılmışlardır. Test süresince kalp atım hızı Polar marka monitörler ile kaydedilmiş ve sonrasında da maksimum kalp atım hızı (KAHmaks) Protrainer yazılımı ile he-saplanmıştır. Futbolcular, ses sinyallerini üstüste iki kez yaka-layamayınca test sonlandırılmış ve katedilen toplam mesafe kaydedilerek maksimum oksijen tüketimleri (VO2maks) he-saplanmıştır. VO2maks ve KAHmaks değişkenleri açısından yaş grupları arası fark tek yölü varyans analizi ve takiben Tukey Post Hoc yöntemleri ile araştırılmıştır.

VO2maks ve KAHmaks yaş grupları arasında istatistik-sel olarak anlamlı bulunmuştur (sırasıyla, F(7,535)= 16.394, p<0.05; F(7,535)= 3.443, p<0.05). Post Hoc analizi sonucunda VO2maks’daki farklılığın, 15 ve altı yaş grupları ile 16 ve üzeri yaş grupları arasındaki farkın anlamlı olmasından kaynaklan-dığı görülmüştür. KAHmaks’daki farklılık ise 14 yaş grubunun diğer gruplara oranla daha düşük değer ortaya koymasın-dan kaynaklanmıştır. Sonuç olarak, VO2maks’ın 16 yaşa kadar yaştaki artışa paralel olarak arttığı ancak, 16 ve üzeri yaşlarda yaşa bağımlı olarak bir artış sergilemediği görülmektedir.

S08Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 17:00-17:15 Cengiz Akalan

GENÇ ELİT FUTBOLCULARIN

MÜSABAKA SIRASINDA YÜKLENME

DÜZEYLERİ

Alper ASLAN1, Caner AÇIKADA2, Hasan GÖREN3, Alpay GÜVENÇ4, Tahir HAZIR2, Asaf ÖZKARA5

1 Mustafa Kemal Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu2 Hacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu3 Algoritma Bilgi İşlem Ltd.Şti4Akdeniz Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu5 Futbol Federasyonu, FGM, Eğitim Müdürlüğü

AMAÇ: Bu çalışmada futbol maçlarının oyuncular üzerinde oluşturduğu fizyolojik stress düzeyi, hareket profilleri, oyun-cuların bireysel olarak farklı laktat konsantrasyonlarına denk gelen koşu hızı aralıklarında kat ettikleri mesafe ve metabolik performans parametreleri ile hareket profillerinin ilişkileri in-celenmiştir.

YÖNTEM: Çalışmada veriler dört A genç takımın katıldığı turnuva maçları sırasında 36 futbolcudan toplanmıştır. Maçlar süresince kalp atım hızı (KAH) 5 sn aralıklar ile kaydedilmiştir. Her 15 dakikalık periyot sonunda alınan kan örneklerinden laktat (La) konsantrasyonu belirlenmiştir. Kan alma için veri-len aralarda her bir deneğin Subjektif Algılanan Zorluk Dü-zeyi (AZD) değeri sorgulanmıştır. Maçlar taç çizgisine paralel olarak yerleştirilmiş altı sabit kamera tarafından kaydedilmiş ve Mathball (Algoritma Bilgi İşlem Ltd.Şti) maç analiz yazılı-mıyla yürüme (Y), jogging (J), düşük, orta ve yüksek şiddet koşu (DŞK, OŞK ve YŞK), düşük, orta ve yüksek şiddet sprint (DŞS, OŞS ve YŞS) ile kat edilen mesafe belirlenmiştir. Farklı La konsantrasyonlarına denk gelen koşu hızları Dairesel Mo-difiye Mekik Testi ile belirlenmiş ve < 2, 2–4 ve > 4 mmol/L La koşu hızlarında kat edilen mesafe yazılım yardımı ile hesap-lanmıştır.

BULGULAR: Maçların 1.devrelerinde elde edilen La ve KAH cevapları 2.devrelerden yüksek bulunmuştur (p<0.01). An-cak, maçların 2.devrelerinde belirlenen AZD değerleri 1.dev-relerden yüksektir (p<0.01). Grafik 1, 2 ve 3 farklı mevkilerdeki oyuncuların La, KAH ve AZD değerlerinin 15 dk’lık periyotlar-daki değişimini göstermektedir. Bu değişkenlerin maç gene-lindeki ortalamaları dikkate alındığında forvet oyuncularının La değerleri orta saha ve defans oyuncularından yüksek olmasına rağmen yalnızca defans oyuncuları ile arasındaki fark anlamlılık seviyesindedir (p<0.05). Defans oyuncularının KAH cevapları orta saha ve forvet oyuncularından sırasıyla % 2,8 ve % 2,4 düşük olmakla birlikte mevkiler arasındaki fark anlamsız bulunmuştur (p>0.05). Aynı şekilde, AZD değerleri açısından da farklı mevkilerdeki futbolcuların değerleri ben-zerdir (p>0.05). 1.devre kat edilen mesafe 2.devreden % 8,26 daha yüksektir (p<0.01). Ayrıca, 1.devre J, DŞK, OŞK, YŞK ve DŞS ile kat edilen mesafe 2.devrelerden sırasıyla % 12,76, % 17,36, % 14,93, % 15,06 ve % 19,91 daha yüksektir (p<0.01). Ancak, maçların 2. devrelerindeki Y mesafesi 1.devrelerden % 5,52 daha fazladır (p<0.01). OŞS ve YŞS ile kat edilen mesafe değerleri açısından da maçların 1.devrelerinde kat edilen me-safe 2.devrelerden sırasıyla % 2,81 ve % 6,87 yüksek olmakla birlikte bu fark anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Ayrıca, maç-

49

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

ların 1.devrelerinde < 2 , 2 – 4 ve > 4 mmol/L La koşu hızların-da kat edilen mesafe 2.devrelerden sırasıyla % 5,32, % 15,06 ve % 14,01 daha yüksek bulunmuştur (p<0.01). Grafik 4 ve 5’te ise farklı hareket kalıplarında ve La konsantrasyonlarına denk gelen koşu hızı aralıklarında kat edilen mesafe değerleri mevkiler dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, 2 mmol/L’den başlamak üzere 2.5, 3, 3.5,….ve 6.5 mmol/L La konsan-trasyonuna denk gelen koşu hızı değerleri ile maçlarda kat edilen toplam mesafe arasında r = 0.482 ile r = 0.570 arasında değişen korelasyon değerleri elde edilmiştir (p<0.05).

SONUÇ: Maçların 2.devrelerinde La, KAH ve kat edilen me-safe değerleri düşmektedir. Ancak fiziksel iş, hacim ve şiddet açısından düşmesine rağmen futbolcular maçların ilerleyen periyotlarını daha zorlu olarak algılamaktadırlar. Ayrıca, maç-lara verilen metabolik cevaplar ve hareket profilleri oyun içi pozisyondan etkilenmektedir. Literatürde, benzer bulgular rapor edilmiştir (Mohr ve ark, 2003).

S09Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 17:15-17:30 Cengiz Akalan

AEROBİK GÜCÜN BELİRLENMESİNDE

KULLANILAN SAHA VE LABORATUVAR

TESTLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI

Utku ALEMDAROĞLU, Uğur DÜNDAR, Yusuf KÖKLÜPamukkale Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu

Bu araştırma, maksimal oksijen tüketimini belirlemek için kullanılan Bruce, Mekik ve Yo-yo testlerinden formüller yar-dımıyla elde edilen indirekt VO2maks-tahmin değerleriyle, bu testlerde oksijen analizörü kullanılarak belirlenen direkt VO-

2maks-ölçüm değerinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Denizli ili 1. amatör kümesinde farklı takımlar da futbol oynayan, yaş ortalamaları 21.92 ± 2.58 yıl, boy ortala-maları 176.14 ± 8.55 cm ve vücut ağırlıkları 72.28 ± 6.82 kg olan 14 sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Denekler üç gruba ayrılarak ve her grup için en az üç gün arayla ve farklı sıralarla (random olarak) Bruce protokolü (BP) (laboratuarda) Yo-Yo testi ve Mekik testi (MK) (spor salonunda) uygulanmıştır. Ça-lışma sonucu formüller yardımıyla indirekt olarak hesaplanan VO2maks-tahmin ile direkt olarak ölçülen VO2maks-ölçüm değer-leri karşılaştırılmıştır. Ayrıca üç testten ayrı ayrı elde edilen

50

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

VO2maks-ölçüm değerleri, KAHmax değerleri, VO2maks-tahmin değerleri ve RER değerleri birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Kar-şılaştırmalar bağımlı gruplarda parametrik test olan tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ve iki eş arasındaki farkın önemli-lik testi ile yapılmıştır. Yapmış olduğumuz çalışma sonucunda testlerden elde edilen VO2maks-ölçüm değerlerinin istatistiksel olarak anlamlı fark göstermediği (p>0.05), çalışmada denek-lerin üç test sonucunda ulaştıkları en yüksek kalp atım hızı ve 220-yaş formülü kullanılarak hesaplanan KAHmaks değerleri-nin arasında da istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadığı tespit edilmiştir (p>0.05). Her üç test sonunda elde edilen VO2maks-tahmin değerleri ile VO2maks-ölçüm değerlerinin karşı-laştırılması sonucu Yo-Yo ve Mekik testi için tahmin ve ölçüm değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark çıkarken (p<0.05) Bruce testinde elde edilen değerler arasında anlamlı fark ortaya çıkmamıştır. Sonuç olarak Oksijen analizörü yardı-mıyla VO2maks belirlenmesinde ve KAHmaks belirlenmesinde bu üç test protokolü birbirlerinin yerine kullanılabilir ancak futbol oyuncularında aerobik gücü belirlemek için oksijen analizörü kullanılması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: VO2maks, KAHmaks, Aerobik güç, Mekik testi, Bruce protokolü, Yo-Yo testi

S10Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 17:45-18:00 Niyazi Eniseler

FUTBOLDA KÜÇÜK ALAN

OYUNLARINA VERİLEN FİZYOLOJİK

CEVAPLARIN KARŞILAŞTIRILMASI

Yusuf KÖKLÜ1, Alper AŞÇI2, Fatma ÜNVER KOÇAK1, Utku ALEMDAROĞLU1, Uğur DÜNDAR1

1Pamukkale Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu2Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu

Bu araştırma, küçük alan oyunlarına verilen fizyolojik ce-vaplar arasında fark olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya bir süper lig takımının alt yapısında futbol oynayan 16 sporcu (yaş: 15.7 ± 0.4 yıl, boy: 176.8 ± 4.6 cm, vücut ağırlığı: 65.5 ± 5.6 kg, VO2maks: 53.1 ± 5.9 ml.kg-ı.dk-

ı ve KAHmaks: 195.9 ± 7.4 atım.dk-ı) gönüllü olarak katılmıştır. Futbolculara antropometrik ölçümleri takiben Modifiye Me-kik Koşusu Testi ve YoYo Aralıklı Toparlanma Testi uygulan-mıştır. Daha sonra ikişer gün arayla 1x1, 2x2, 3x3, 4x4 küçük alan oyunları altışar set oynatılmıştır. Deneklerin küçük alan oyunları sonucunda 1x1, 2x2, 3x3, 4x4 oyunlardaki 6 setin Laktik Asit (LA), Kalp Atım Hızı (KAH) ve Maksimum Kalp Atım Hızı Yüzdesi (%KAHMaks) ortalamaları 1x1 oyun için 9.4 ± 2.9 mM.L-ı, 168.6 ± 8.8 atım.dk-ı, % 86.1 ± 4.2; 2x2 oyun için 8.0 ± 2.8 mM.L-ı, 172.3 ± 10.0 atım/dk., % 88.0 ± 4.9; 3x3 oyun için 7.5 ± 2.5 mM.L-ı, 181.7 ± 6.9 atım.dk-ı, % 92.8 ± 4.1; 4x4 oyun için 7.2 ± 2.7 mM.L-ı, 179.3 ± 8.4 atım.dk-ı, % 91.5 ± 3.6 olarak bulunmuştur. Oyunlar arası ve setler arası farklar tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ile; farkların hangi oyun-lardan ve setlerden kaynaklandığı ise Bonferroni Post-Hock ile belirlenmiştir. Herbir oyundaki setler karşılaştırıldığında, LA, KAH ve %KAHMaks değişkenleri açısından setler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunmuştur (p<0.05). Di-ğer yandan 1x1, 2x2, 3x3 ve 4x4 küçük alan oyunları arasında LA açısından anlamlı bir fark bulunmamakla birlikte, KAH ve

%KAHMaks değişkenlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak, 1x1 ve 2x2 küçük alan oyunlarının 3x3 ve 4x4 oyunlara göre farklı fizyolojik cevaba neden olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kalp Atım Hızı, Relatif Maksimum Kalp Atım Hızı, Laktik Asit, Küçük Alan Oyunları

S11Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 18:00-18:15 Niyazi Eniseler

10-15 YAŞ GRUBU GENÇ

FUTBOLCULARIN BAZI FİZİKSEL

ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Fırat AKÇA, Sürhat MÜNİROĞLU, Cengiz AKALAN, Mitat KOZ, Gülfem ERSÖZ, Eray UYGUR, Fatih ÇARDAKAnkara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Bu araştırmanın amacı Turkcell süper ligde oynayan bir ta-kımın altyapısındaki 10-15 yaş grubu genç futbolcuların bazı fiziksel özelliklerini ölçmek ve birbirileriyle olan ilişkilerini be-lirlemektir.

Araştırmanın denek grubu 100 futbolcudan oluşmaktadır. Somatotip ölçümler laboratuvarda, diğer ölçümler ise futbol takımının antrenman tesislerinde yapılmıştır. Deneklerin boy, vücut ağırlığı, vücut yağ yüzdesi ve somatotip ölçümleri yapıl-mıştır. Squat sıçrama, aktif sıçrama, durarak uzun atlama, 5-10-20 ve 30 m. sürat testleri, Bangsbo’nun yön değiştirmeli 34,2 metre’lik aralarında 25 sn. dinlenme süresini içeren 7 set’ten oluşan intermittent sürat testleri uygulanmıştır. İntermittent sürat testi sırasında deneklerin kalp atım hızları da kaydedile-rek, yüklenme ve toparlanma durumları tespit edilmiştir. So-matotiplerin belirlenmesinde Heath-Carter yöntemi kullanıl-mış, vücut yağ yüzdeleri Yuhazs formülüne göre belirlenmiştir.

Verilerin analizinde SPSS 11 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket programı kullanılmış ve Pearson ko-relasyon analizi uygulanmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi olarak alfa değeri 0.05 kabul edilmiştir.

Ölçümler sonucunda 10 yaş grubunun, vücut yağ yüzde-si 11,19±1,70 endomorfi, mezomorfi ve ektomorfi değerleri sırasıyla, 3,07± 0,78 – 2,90±0,76 – 3,89±0,90 bulunmuştur. 11 yaş grubunun vücut yağ yüzdesi 11,68±2,19, endomor-fi, mezomorfi ve ektomorfi değerleri sırasıyla, 3,26± 1,08 – 2,95±0,77 – 4,04±1,11 bulunmuştur. 12 yaş grubunun vü-cut yağ yüzdesi 10,32±1,16 endomorfi, mezomorfi ve ekto-morfi değerleri sırasıyla, 2,43± 0,50 – 3,16±0,77 – 4,15±0,77 bulunmuştur. 13 yaş vücut yağ yüzdesi 10,99±1,77 endo-morfi, mezomorfi ve ektomorfi değerleri sırasıyla, 2,42± 0,69 – 2,15±0,82 – 4,31±0,99 bulunmuştur. 14 yaş grubunun vü-cut yağ yüzdesi 10,92±0,68 endomorfi, mezomorfi ve ekto-morfi değerleri sırasıyla, 2,34± 0,41 – 2,92±0,88 – 4,15±0,90 bulunmuştur. 15 yaş grubunun vücut yağ yüzdesi 11,11±1,07 endomorfi, mezomorfi ve ektomorfi değerleri sırasıyla, 2,24± 0,59 – 3,13±0,41 – 3,59±0,90 bulunmuştur.

Ölçümler sonucunda, squat sıçrama ile 5m., 10m., 20 m. ve 30 m. sürat dereceleri arasında sırasıyla .66, .69, .80 ve .81 değerinde negatif ilişki bulunmuştur. Aktif sıçrama ile 5m., 10m., 20 m. ve 30 m. sürat dereceleri arasında sırasıyla .70, .73, .77 ve .75 değerinde negatif ilişki bulunmuştur. İntermit-tent sürat testi ortalama derecesi ile boy ve vücut ağırlığı ara-

51

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

sında sırasıyla .61 ve .58 değerinde negatif ilişki, 5m., 10m., 20 m. ve 30 m. sürat dereceleri arasında sırasıyla .50, .68., .68. ve .67 değerinde negatif ilişki bulunmuştur.

Tüm ölçüm sonuçlarının yaş gruplarına göre birbiri içinde ve birbirleri arasındaki ilişkileri araştırılarak bulguların yurtiçi ve yurtdışı bazı çalışmalarla karşılaştırmaları yapılmıştır. So-nuç olarak 10-15 yaş grubu futbolcuların somatotip özellik-leri Türk sporcularda çalışma sonuçlarıyla benzer bulunmuş, yabancı futbolcuların ise daha mezomorfik bir yapı gösterdi-ği görülmüştür. Çabuk kuvvet ve sprint ilişkisi incelendiğinde sprint mesafesi arttıkça çabuk kuvvetle istatistiksel ilişkinin arttığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Genç Futbolcu, Sürat, Somato-tip, Çabuk Kuvvet

S12Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 18:15-18:30 Niyazi Eniseler

12 YAŞINDAKİ (DOĞUM AYLARINA

GÖRE DÖRT GRUBA AYRILMIŞ)

ERKEK FUTBOLCULARIN KUVVET

VE SÜRAT ÖZELLİKLERİ İLE VÜCUT

PROPORSİYONLARININ İNCELENMESİ

Ani AGOPYAN, Nurper ÖZBAR, Nuri TOPSAKAL, Nurcan DEMİREL, Sinan BOZKURTMarmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, İstanbul

Bu çalışmanın amacı, erkeklerde ergenlik öncesi geçiş dö-nemi olan 12 yaş sürecinde doğum aylarına göre üçer aylık dönemler halinde gruplandırılan lisanslı futbolcuların, kuv-vet ve sürat özellikleri ile vücut proporsiyonlarının ilişkilerinin değerlendirilmesidir.

Bu araştırmaya, Türkiye Futbol Federasyonu’nun 2008 yılı yaz döneminde Isparta, Bolu ve Sivas illerinde düzenlemiş olduğu “Futbol Köyü Projesi”’ nde yer alan 12 yaş grubundaki (1996 doğumlu) 401 erkek futbolcu gönüllü olarak katılmış-tır. Araştırma grubundaki aynı yıl doğan bu futbolcular do-ğum günlerine göre üçer aylık dönemler halinde Grup 1 (G1/n=184;12.7-12.5 yaş / Ocak-Mart), Grup 2 (G2/n=103; 12.4-12.2 yaş / Nisan-Haziran), Grup 3 (G3/n=79; 12.1-11.11 yaş / Temmuz-Eylül) ve Grup 4 (G4/n=35; 11.10-11.8 yaş / Ekim- Aralık) olmak üzere dörde ayrılmıştır. Gruplar boy, vücut ağır-lığı ve antrenman yaşları açısından benzer özellikler göster-miştir. Gruplara bazı kuvvet (DS=dikey sıçrama, DUA=durarak uzun atlama, MK=mekik) ve sürat (30 m.) testleri uygulanmış-tır. Ayrıca boy, vücut ağırlığı ve oturma yükseklikleri alınarak vücut proporsiyonları (BMI=beden kitle indeksi, CI=cormique indeks ve BI=bacak indeksi) belirlenmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda DS, DUA, MK ve 30 m. parametrelerinde G1’in bütün gruplara oranla en iyi ortalamaları elde ettiği ve tüm parametrelerde G3’le arasındaki farkın istatistiksel ola-rak pozitif yönde anlamlı olduğu (p <0.05), G4’le ise bir farkın bulunmadığı (p>0.05) tespit edilmiştir. Ayrıca G1’in DS ve MK değerlerinde elde ettiği farkın G2 ile istatistiksel olarak an-lamlı olduğu (p<0.05) ve DUA ve 30 m. değerleri arasında ise G2 ile fark bulunmadığı belirlenmiştir (p>0.05).

Tüm grubun vücut proporsiyonları ile 30 m. sürat ve kuvvet parametrelerinden DUA arasında hiçbir ilişki bulunamamıştır.

DS ile grubun yaşıtlarına göre boy ortalamaları ve BMI değer-leri arasında; ayrıca MK ile CI ortalamaları arasında negatif yönlü anlamlı (p<0.05) bir ilişki tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; aynı yaşta benzer özellikler taşıyan ve futbol oynayan çocukların kuvvet ve sürat parametrelerinde bazı farklılıklar sergiledikleri belirlenmiştir. Literatürde 12 yaş dö-neminde bazı motor özelliklerin durağanlık gösterdiği söy-lenmektedir. Çalışmamızda bu durumun 12 yaş dönemine yeni girmekte olan çocuklarda gözlendiği; ancak özellikle 12 yaşın orta periyodunda bulunan futbolcuların daha yüksek performans sergiledikleri saptanmıştır. Bu durum aynı yaş döneminde ancak farklı aylarda doğan çocukların bireysel becerilerinde farklılıklar gösterebileceği düşüncesini ortaya koymuştur. Ayrıca vücut proporsiyonlarının bazı kuvvet pa-rametrelerinde performansı etkileyebilecek faktörlerden biri olabileceği sonucuna varılmıştır.

S13Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 16:45-17:00 Levent İnce

AMATÖR VE PROFESYONEL

FUTBOLCULARIN BAŞARILARINA

GÖRE LİDERLİK GÜCÜ ALGILARI

Erkut KONTERDokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü

İzmir, TÜRKİYESporda liderlik gücü ile ilgili çalışmalar oldukça yenidir. Fut-

bolda liderlik gücü ile ilgili araştırmalar ise oldukça azdır. Son zamanlardaki çabalara karşın futbolda liderlik gücü algısı ve başarıya yönelik olarak önemli bir araştırma boşluğu bulun-maktadır. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı, amatör ve pro-fesyonel futbolcuların başarılarına (ilk üçe giren ve girmeyen takımların futbolcularına ) göre liderlik gücü algılarını (zorla-yıcılık gücü, özdeşleşim gücü, yasal güç ve uzmanlık gücü) araştırmaktır.

Veriler 870 futbolcudan toplanmıştır (n=173 profesyonel ve n=697 amatör). Futbolcuların ortalama yaşı 18.40 ve lisanlı olarak ortalama futbola katılma süreleri ise 6.00’dır (standart sapma=4.15). Verilerin toplanmasında Türkçeye uyarlanan ‘Futbolda Liderlik Gücü Ölçeği’nden ve bilgi formundan yararlanılmıştır. Yararlanılan ölçeğin Cronbach Alpha Güve-nilirlik Katsayısı 0.60 ile 0.75 arasında değişmektedir. Antre-nörlerden ve futbolculardan izin alındıktan sonra testlerin uy-gulanacağı yerler belirlenerek veriler toplanmıştır. Toplanan veriler Nonparametrik Kruskal-Wallis Testi ile analiz edilmiştir. Verilerin analizi amatör ve profesyonel futbolcuların başarı durumlarına göre liderlik gücü algılarının hiçbirinde anlamlı sonuç vermemiştir (p>.05). Başka bir ifadeyle, amatör ve pro-fesyonel futbolcuların yukarıda belirtilen liderlik gücü algı-larına göre 2X2 karşılaştırmalar (Başarılı-Profesyonel, Başarılı Olmayan-Profesyonel, Başarılı-Amatör ve Başarılı Olmayan-Amatör) anlamlı sonuçlar ortaya koymamıştır. Bu araştırmada futbolda liderlik gücü algısı daha öte tartışılarak önerilerde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Liderlik Gücü Algısı, Futbol, Başarı, Ama-tör Futbol, Profesyonel Futbol

52

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

S14Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 17:00-17:15 Levent İnce

SÜPER LİG VE I. LİG

FUTBOL OYUNCULARININ

ANTRENÖRLERİNDEN ALGILADIKLARI

LİDER DAVRANIŞLARININ SPORCU

TATMİNİ ETKİSİ

A. TÜRKSOY, N. SÖNMEZ İstanbul Üniversitesi beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Çalışmada Süper Lig ve I. Lig futbol kulüplerinde gö-rev yapan futbolcuların antrenörlerinden algıladıkları lider davranışları ile sporcunun tatmin düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla öncelikle frekans analizi ortalama ve standart sapma, sporcu tatmin alt boyutunun her birinde lider davranışlarının etkisini belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmada beş boyut acısından ölçülen lider davranışını; antrenman ve eğitim, demokratik davranış, otokratik davranış, sosyal destek ve pozitif geri bildirimdir. Sporcu tatmininin değerlendirilen 7 alt boyutu ise; kişisel performanstan tatmin, takım performansından tatmin, stra-tejiden tatmin, kişisel davranıştan tatmin, eğitim ve antren-mandan tatmin, takım bütünlüğünden tatmin ve akademik destek hizmetlerinden tatmindir.

Araştırmaya Türkiye süper ligden 10 kulüp, 104 oyuncu ve I. Ligden 9 kulüp, 159 oyuncu olmak üzere toplam 263 profes-yonel yerli futbolcu katılmıştır. Sporcuların 85’i defans, 101’i ortasaha, 45’i hücum ve 32’i kaleci olarak görev yapmakta-dır. Futbolcuların değerlendirdikleri antrenörlerinin %34’6’i 31-40 yaş arasında, %65,4’ünün 41 yaş ve üzerinde olduğu belirlenmiştir. Oyuncuların antrenörlerinde algıladıkları lider davranışına bakıldığında en yüksek değerin 4.12’lik ortalama ile eğitim ve antrenmanın, en düşük ortalamanın ise 2.73 ile otokratik davranış olduğu görülmüştür. Oyuncuların tatmin durumlarına bakıldığında en yüksek 4.01’lık ortalama ile ta-kım performansından tatmin, en düşük ise 3.71 ortalama ile akademik destek hizmetlerinden tatmine ait olduğu görül-müştür.

Antrenörün lider davranışının sporcunun tatmin düzeyin-de belirleyici etki yapmaktadır Antrenör davranışlarının etki-sinin stratejiden tatmin ve kişisel davranıştan tatmin üzerine % 21 gibi daha ağırlıklı etkisi olduğu görülmüştür. Sporcunun takım performansından aldığı tatmin üzerinde ise lider dav-ranışının % 8 gibi düşük etkisi olduğu görülmüştür. Bireysel performanstan, takım performansından tatmin üzerinde otokratik davranışın önemli bir etkisi olduğu, strateji, kişisel davranıştan, eğitim ve antrenman, takım bütünlüğünden tatminde ise sadece pozitif geri bildirimin, akademik destek hizmetlerinden tatminde, otokratik davranış ve pozitif geri bildirimin önemli bir etkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak lider davranışı alt boyutlarından otokratik davranış, eğitim ve antrenman ve pozitif geribildirimin sporcu tatmini-ni etkileyen önemli değişkenler olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Antrenör, Futbol, Liderlik, Tatmin

S15Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 18:15-18:30 Hakan Sunay

KUZEY KIBRIS TÜRK

CUMHURİYETİ’NDE BAYAN

FUTBOLUNUN DURUMU VE GELİŞİM

ÖNERİLERİ

Serhat DENİZGirne Amerikan Üniversitesi Spor Yüksekokulu

KKTC de bayan futbolu yeni gelişmekte olan bir branş ola-rak gözümüze çarpmaktadır. Yeni bir branş olmasından do-layı önceleri toplum tarafından benimsenmesi zor olmuştur. Bir çok ülkede olduğu gibi KKTC’de de futbolun erkek oyunu olduğu düşüncesi yaygındı. 1994 yılında ilk adımları atılan bayan futbolu 2 yıl sonra bazı olumsuzluklar yüzünden bit-miştir.

2004 yılında Akdeniz Spor Birliğinin bayan futbol takımı kurmasıyla yeniden ivme kazanan bayan futbolunda 4 yıl içerisinde büyük gelişme kaydedildiğini belirtebiliriz. Ba-yanların istekli ve özverili çalışmaları öncelikle ailelerin bakış açısını değiştirmiş ve bayan futboluna sıcak bakmalarını sağ-lamıştır. Özellikle yazılı basında bayan futbolu daha fazla yer almaya, mücadeleleri taktir toplamaya başlamıştır. Özellikle 2008 yılında KKTC’de bayan futbolu daha fazla tanınmaya başlamıştır. Bunun örneklerini vermek gerekirse, bayan fut-bolcularının ülkede tek spor dergisine kapak olmaları, bayan futbol antrenörünün ülkede yılın antrenörü seçilmesini belir-tebiliriz.

Bayan futbolu KKTC de henüz tam olarak istenilen düzeye geldiğini ve yaygınlaştığını söyleyemeyiz. Ancak Türkiye nifu-su ile KKTC nifusu kıyaslandığında hem takım sayısı hemde sporcu sayısı bakımından küçümsenemeyecek orandadır.

Ancak KKTC de bayan futbolunun daha ileriye götürülebil-mesi için bayan futbolunun ilk öğretimede başlaması gerek-mektedir. Okullarda sınıflar arası ve okullar arası turnuvalar, maçlar organize ederek yetenekli sporcuların tesbit edilerek bayan futbolunda faaliyet gösteren kulüplere bu çocukların yönlendirilmesi sağlanmalıdır. Bunu biraz daha ileriye götü-rerek eğer Türkiye ve Avrupadaki takımlarla başa baş müca-dele etmek istiyorsak bayan futbolunun okullarda ders ola-rak işlenmesi sağlanmalıdır.

Yapılan bu çalışmada KKTC deki bayan futbolunun durumu hakkında bilgi verilerek daha ileriye götürülebilmesi için öne-riler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Bayan Futbolu, Basın

53

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

S16Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 17:00-17:15 Mitat Koz

FUTBOLDA İZOKİNETİK KAS KUVVETİ

ve TOP HIZI ARASINDAKİ İLİŞKİSİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ

A.O. CERRAH, E. ONARICI GÜNGÖR, H. ERTAN, C. BAYRAK Anadolu Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Eskişehir, Türkiye

Futbolda topa vuruş, en temel ve sık kullanılan tekniktir. Futbolda topa vuruş esnasında yüksek top hızına ulaşmak, kaleciye kurtarış için daha az zaman tanıyacağından dolayı önemlidir. Bu da kişiye gol atma şansı sağlar (Dorge ve ark., 2002). Futbolda bu vuruş performansını etkileyen faktörler-den bir tanesi de diz ekstansör ve fleksör kas kuvveti olarak düşünülmektedir.

Bu çalışmanın amacı, iç ve üst vuruş tekniğinin uygulanışı esnasında ortaya çıkan top hızlarıyla, izokinetik dinamomet-rede farklı açısal hızlarda oluşan diz ekstansör ve fleksör kas kuvvetinin ilişkisini incelemektir.

Çalışmanın evrenini 2007–2008 sezonunda Türkiye’de fark-lı liglerde mücadele eden erkek futbolcular oluşturmaktadır. Örneklemini ise, Türkiye Bank Asya 1. lig (n=2), ikinci lig (n=2), üçüncü ligde (n=6), Eskişehir süper amatör lig (n=13) ve ikinci amatör ligde (n=4) mücadele eden toplam 27 futbolcu oluş-turmaktadır. Sporcuların yaş, antrenman yaşı, boy uzunluğu ve vücut ağırlığı ortalamaları sırasıyla 22.9±2.8 yıl, 13±2.6 yıl, 175±6.4 cm ve 72±6.9 kg’dır.

Tüm sporcular, maksimal hız ve isabet paradigması kapsa-mında, iç ve üst vuruş tekniğini duran topa karşı 15 m uzakta bulunan belirli bir hedefe karşı (hentbol kalesi) gerçekleştir-mişlerdir. İç vuruş tek, üst vuruş ise iki adım alınarak gerçek-leştirilmiştir. Sporcunun kendi maksimalinde gerçekleştirdiği 3 isabetli vuruş analiz için kayıt edilmiştir. Top hızları “Bush-nell” markalı radar ile ölçülmüştür. İzokinetik diz ekstansör ve fleksör kuvvet değerleri “Cybex” marka cihazla ölçülmüştür. İzokinetik dinamometrede baskın bacağa ait Ekstansör-Flek-sör kuvveti 60, 180 ve 2400/sn açısal hızda 3 tekrar submak-simal ve 5 tekrar maksimal şekilde yapılmıştır. Maksimal ve submaksimal tekrarlar arası 30’ ar saniye dinlenme verilmiştir. Diz eklem hareket açıklığı 100° olarak ayarlanmış. İzokinetik kuvvet değerleriyle iki farklı vuruş tekniklerinde ortaya çıkan top hızı değerlerinin karşılaştırması için ANOVA kullanılmıştır. P değerleri 0.05 olduğunda anlamlı olarak değerlendirilmiş-tir.

İç vuruşun uygulanışı esnasında ortaya çıkan top hızıyla izokinetik dinamometrede 60,180 ve 2400/sn açısal hızlarda oluşan Bas Eks (Nm), Bas Flek (Nm) kuvveti ve Bas Eks-Flek kuvvet oranı arasında istatistiksel bir anlamlılık gözlenme-miştir (p>0.05). Ancak, üst vuruşun uygulanışı esnasında or-taya çıkan top hızıyla izokinetik dinamometrede 600/sn ve 1800/sn açısal hızlarında oluşan diz Bas Flek (Nm) kuvveti ve Bas Eks-Flek Kuvvet Oranı arasında doğru orantılı istatistiksel bir anlamlılık vardır (p<0.05). 2400/sn açısal hızda ise, diz Bas Eks (Nm), Bas Flek (Nm) kuvvetleri arasında doğru orantılı is-tatistiksel bir anlamlılık ortaya çıkmıştır (p<0.05).

Araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda, iç vuruş esnasında oluşan top hızıyla kuvvet parametreleri ara-

sında istatistiksel bir anlamlılık gözlenmemiştir. Bu durum, vuruşun yapısı itibariyle farklı kas gruplarının hareketi ger-çekleştirdiği anlamına gelmektedir şeklinde açıklanabilir. İç vuruş gerçekleştirirken ayak bileği transvers düzlemde ever-siyon hareketi yapmakta ve kalçada dış rotasyon oluşmakta-dır. Bundan dolayı vuruş anında bacağın iç kısmında bulunan kaslar aktive olmaktadır. Üst vuruş da ise 60 ve 1800/sn açısal hızda Eks/Flek oranında oluşan anlamlılık agonist/antagonist kas uyumunun önemini ortaya koymaktadır. Daha büyük açı-sal hızlar ise (2400/sn) topa vuruşun yapısını daha iyi yansıttığı için, ekstansör kuvveti top hızıyla anlamlı çıkmaktadır. Ancak bu anlamlılık diğer açısal hızlarda özellikle maksimal kuvveti yansıtan 600/sn açısal hızda oluşmaması, top hızının yalnızca ekstansör kas kuvvetiyle alakalı olmadığı, aynı zamanda kas-lar arası koordinasyonunda top hızında büyük öneme sahip olduğu söylenebilir.

S17Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 17:15-17:30 Levent İnce

BAYAN ÖĞRETMEN ADAYLARININ

FUTBOLA YÖNELİK TUTUMLARININ

İNCELENMESİ

E. ÖNCÜ, H. CİHANKaradeniz Teknik Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, TRABZON

Bu araştırmanın amacı, üniversitelerde öğrenim gören öğ-retmen adayı bayan öğrencilerin futbola yönelik tutumlarını belirlemek ve bu tutumların öğrencilerin kişisel bilgilerinden elde edilen bağımsız değişkenlere göre farklılaşıp farklılaş-madığını ortaya koymaktır.

Futbol; günümüzün en popüler spor dalı olup toplumun her kesiminden çok büyük kitleleri peşinden sürüklemekte-dir. Bunun yanında özellikle son yıllarda futbol, bir erkek spo-ru görünümünden çıkıp bayanların da ilgi duydukları hatta uğraş verdikleri bir spor dalı haline dönüşmeye başlamıştır. Başta Almanya, Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere bazı ülkelerde, futbolla ilgilenen bayan sayısında hızlı bir artış gözlenirken maalesef ülkemizde bu durumun iste-nen düzeyde olmadığı görülmektedir. Geleceğin anneleri ve öğretmenleri olacak bayanların futbola yönelik olumlu tutu-ma sahip olmaları, yetiştirecekleri genç kuşaklar açısından futbolla ilgilenen bayan sayısının da artmasına neden ola-caktır. Bu düşünceden hareketle, yapılan bu çalışmanın alana katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Araştırmaya 2008-2009 Eğitim-Öğretim Yılı güz yarıyılın-da, Karadeniz Teknik Üniversitesi Okul Öncesi, Sınıf ve Beden Eğitimi Öğretmenliği bölümlerinde farklı sınıflarda öğrenim gören 230 bayan üniversite öğrencisi gönüllü olarak katıl-mıştır. Araştırmaya katılan bayan öğrencilerin yaş ortalaması 19.61’dir. Öğrencilerin 78 (%33,9)’i Okul Öncesi Öğretmenliği, 96 (%41,7)’sı Sınıf Öğretmenliği ve 56 (%24,3)’sı Beden Eğitimi Öğretmenliği Bölümü öğrencisidir. Araştırmaya katılan öğ-rencilerin 38 (%16,5)’i düzenli olarak spor yaptığını belirtirken 62 (%27)’si hayatında hiç futbol oynamadığını, 70 (%30,4)’i ise hayatında hiç futbol karşılaşması izlemeye gitmediğini belirt-miştir.

54

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

Araştırmada veri toplama aracı olarak, Öncü ve Güven (2007) tarafından, üniversite öğrencilerinin futbola yönelik tutumlarını belirlemek için geliştirilen “Futbola Yönelik Tutum Ölçeği (FYTÖ)” ve araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır.

FYTÖ, tek faktörlü bir yapıya sahip olup 19 maddeden oluş-maktadır. Ölçek maddeleri (5) “tamamen katılıyorum” ve (1) “hiç katılmıyorum” biçiminde puanlanmaktadır. Bu araştırma kapsamında toplanan veriler üzerinde hesaplanan Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı 0, 96’dır.

Araştırmada toplanan verilerin istatistiksel analizi SPSS 16 paket programında yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesin-de istatistiki yöntem olarak; tek yönlü varyans analizi (Anova), T, Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis-H testleri kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizinde, birimler arası farkların hangi gruplar arasında olduğunu bulmak amacıyla da Tukey HSD testi yapılmıştır. Analizlerde anlamlılık düzeyi α= .05 olarak alınmıştır.

Araştırma sonucunda bayan öğretmen adaylarının, futbola yönelik tutumlarının; okudukları bölüm, düzenli olarak spor yapma durumu, ilk ve orta öğretim beden eğitimi derslerinde futbol oynamış olma durumu, ailede ve arkadaşlar arasında futbolla ilgilenen birinin olma durumu, bir futbol müsabaka-sını izlemeye gitmiş olma durumuna göre anlamlı bir şekil-de farklılaştığı görülmüştür. Bu sonuçlar, bayanlarda futbola yönelik olumlu tutum oluşturma çalışmalarında bir hareket noktası oluşturması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Tutum, Bayan Futbolu

S18Salon Saat Moderatör

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN 18:30-18:45 Niyazi Eniseler

GENÇ ELİT FUTBOLCULARDA

MORFOLOJİK VE FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERDE DEĞİŞİMLER:

UZUNLAMASINA ÇALIŞMA

Tahir HAZIR1, Alper AŞÇI1, Asaf ÖZKARA2, Caner AÇIKADA1

1Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Beytepe, Ankara2Türkiye Futbol Federasyonu, Levent, İstanbul

Bu çalışmanın amacı genç elit futbol oyuncularının fiziksel ve fizyolojik özelliklerinde meydana gelen değişimleri incele-mektir. Onyedi U16 milli takım oyuncusunun morfolojik (boy, vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, yağ yüzdesi, yağsız vücut kitlesi, beş bölge deri kıvrımı toplamı ve somatotip), sürat (10m ve 30m), kuvvet (skuat, aktif ve 15 sn çoklu sıçrama) ve dayanıklılık (4 mmol anaerobik eşik koşu hızı ve kalp atım hızı) özellikleri iki yıl sonra (U18) tekrar ölçülmüştür. Test ve ölçümler sezon sonunda, aynı yerde, aynı araç-gereçlerle, gü-nün aynı zamanında ve aynı ölçücüler tarafından yapılmış-tır. Beş bölge deri kıvrımı toplamı (mm) hariç 37.40±8.47 ve 35.72±7.31, p= 0.117, boy (cm): 172.84±5.92 ve 176.61±5.03, p=0.000; vücut ağırlığı (kg): 61.55±6.22 ve 69.96±5.36, p=0.000; vücut kitle indeksi: 20.58±1.50 ve 22.42±1.36, p=0.000; vücut yağ yüzdesi(%): 8.64±2.85 ve 11.32±1.17, p=0.000; yağsız vücut kitlesi(kg): 56.12±4.78 ve 62.02±4.60, p=0.000 önemli derecede artış saptanmıştır. U18’in tüm vü-

cut somatotipi 3.9-4.6-2.8 (0.82-0.70-0.76) U16’dan 2.5-3.4-3.5 (0.74-0.67-0.85) önemli derecede farklıdır (p=0.000). U18, U16’dan daha mezomorfik(p=0.000), daha endomorfik (p=0.000) ve daha az ektomorfiktir (p=0.000). Somatotip ka-tegorisi santraldan(U16) endomorfik mezomorfa(U18) kay-mıştır. Skuat (cm) ve çoklu sıçrama (W/kg VA) değerlerinde önemli bir değişim saptanmamıştır (sırasıyla 37.02±3.78 ve 37.20±3.41, p=0.844; 22.79±2.48 ve 22.78±2.51, p=0.898). Aktif sıçrama yüksekliği(cm) önemli derecede artmıştır (38.32±4.23 ve 40.25±3.58, p=0.031). 10m (sn): 1.71±0.06 ve 1.59± 0.07, p=0.000 ve 30m (sn): 4.20±0.14 ve 4.04±0.13, p=0.000 koşu zamanlarındaki değişim önemli bulunmuş-tur. 4 mmol anaerobik eşik koşu hızı (km/s) U18’de U16’dan önemli derecede yüksek (sırasıyla 13.17±0.97 ve 12.57±0.84 p=0.025) fakat anaerobik eşik kalp atım hızları benzer bulun-muştur (sırasıyla 179.00± 7.45 ve 181.47±7.88, p=0.402). U18 futbolcularında aktif sıçrama, sürat ve dayanıklılık özellikle-rinde meydana gelen önemli artışlarda büyümenin etkisini sabitlemek için boy uzunluğu karıştırıcı değişken olarak kul-lanıldığında, tüm değişkenler için U16 ve U18 arasındaki fark-lar anlamlı bulunmamıştır (aktif sıçrama için p=0.835, 10m sürat için p=0.590, 30m sürat için p= 0.789 ve 4 mmol ana-erobik eşik koşu hızı için p=0.790). Bu bulgular elit genç fut-bolcularda meydana gelen anlamlı değişimlerin büyümeden kaynaklandığını, antrenmanların kuvvet, sürat ve dayanıklılık performansında önemli değişimlere neden olmadığını dü-şündürmektedir.

Anahtar Kelimeler: Genç Futbolcu, Antropometri, Kuvvet, Sürat, Dayanıklılık

S19Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 17:45-18:00 Gül Baltacı

FARKLI YAŞ GRUPLARINDAKİ GENÇ

FUTBOLCULARDA İZOKİNETİK BACAK

KUVVETİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sinem HAZIR, Alper AŞÇI, Zambak ŞAHİN, Tahir HAZIR, Caner AÇIKADAHacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu

Bu çalışmanın amacı farklı yaş grubundaki genç futbolcu-larda izokinetik bacak kuvvetinin değerlendirilmesidir.

15 ile 18 yaşları arasındaki toplam 250 futbolcuya fiziksel ve antropometrik ölçümler ile 60 ˚/sn ve 180 ˚/sn hızlarda izo-kinetik bacak ekstansiyonu ve fleksiyonu testi uygulanmıştır. İzokinetik bacak kuvvetinin değerlendirilmesinde, baskın ve baskın olmayan bacaktaki relatif zirve tork kuvvet ve Hams-tring/Quadriceps oranı değişkenleri kullanılmıştır. Yaş grupla-rı, baskın ve baskın olmayan bacaklar arasındaki relatif zirve tork kuvvetler arasındaki farklar 4x2 çift yönlü Varyans Analizi ve Bonferroni çoklu karşılaştırma testi ile analiz edilmiştir.

Her iki hızda baskın ve baskın olmayan bacakların eks-tansiyon ve fleksiyon relatif zirve tork kuvvetleri arasında anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Baskın ve baskın olma-yan bacakların hamstring/quadriceps oranları 60 ˚/sn hızda benzer (p>0.05), 180 ˚/sn hızda önemli derecede farklıdır (F=12.190;p=0.001). 60 ˚/sn relatif zirve tork ekstansiyon ve fleksiyon (sırasıyla F= 2.819;p=0.039, F=4.317;p=0.005) ve 180 ˚/sn relatif zirve tork ekstansiyon ve fleksiyon (sırasıyla F=

55

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

4.571;p=0.004, F=2.848;p=0.037) kuvvetleri yaş grupları ara-sında önemli derecede farklıdır. 60 ˚/sn hızda hem ekstansi-yon hemde fleksiyon relatif zirve tork değerleri 15 yaş gru-bunda 17 yaş grubundan önemli derecede düşüktür. 180 ̊ /sn hızda Bonferroni düzeltmesi sonrasında sadece ekstansiyon relatif zirve tork değeri 15 yaş grubunda 16 ve 17 yaş grubun-dan önemli derecede düşüktür. Her iki hızda yaş gruplarının Hamstring/Quadriceps oranları benzerdir(p>0.05). Hiç bir değişken için etkileşim (yaş x baskın/baskın olmayan bacak) istatistiği anlamlı değildir(p>0.05).

Sonuç olarak, genç futbolcularda düşük ve yüksek hızlarda hem ekstansiyon hem de fleksiyonda baskın ve baskın olma-yan bacaklar arasında izokinetik kas kuvvetleri dengelidir. Buna karşılık yüksek hızlarda baskın bacakta Hamstring/Qu-adriceps oranı baskın olmayan bacaktan daha iyidir. 15 yaş üstündeki genç futbolcularda düşük ve yüksek hızlarda izo-kinetik kas kuvveti özellikleri benzerdir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Izokinetik Bacak Kuvveti, Baskın-baskın Olmayan Bacak

S20Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 17:15-17:30 Mitat Koz

GENÇ FUTBOLCULARDA İZOKİNETİK

BACAK KUVVETİNİN SEZONSAL

DEĞİŞİMİ

Alper AŞÇI, Sinem HAZIR, Tahir HAZIR, Zambak ŞAHİN, Caner AÇIKADAHacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu

Bu çalışmanın amacı genç futbolcularda izokinetik bacak kuvveti ve izokinetik bacak kuvveti ile ilişkili değerlerin se-zonsal değişiminin incelenmesidir.

43 genç futbolcuya (yaş=16.0±0.9 yıl) antropometrik öl-çümler ile 60 ˚/sn ve 180 ˚/sn hızlarda bacak ekstansiyonu ve fleksiyonu izokinetik kuvvet testleri, sezon başı (hazırlık döne-mi başlangıcı) ve sezon sonu (maçların bitimi) olmak üzere iki kez uygulanmıştır. İzokinetik kuvvetin değerlendirilmesinde, baskın olan ve baskın olmayan bacaktaki zirve tork kuvvet, relatif zirve tork kuvvet ve hamstring/quadriceps oranı de-ğişkenleri ile sezon başı-sonu değişim miktarı kullanılmıştır. Verilerin analizinde eşleştirilmiş iki örnek testi uygulanmıştır.

Fiziksel ve antropometrik değişkenlerde boy (t=3,590;p<0.05), vücut ağırlığı (t=6,822;p<0.05) ve yağsız vücut kitlesinde (t=-5.345;p<0.05) sezon sonunda, sezon başı elde edilen değerlere göre anlamlı bir artış gözlenirken, izoki-netik kuvvet ile ilişkili hamstring ve quadriceps oranı dışında incelenen diğer tüm parametrelerde benzer şekilde anlamlı bir artış gözlenmiştir. Sezon başı ve sonu yüzde değişim in-celendiğinde en yüksek yüzde değişim 60 ˚/sn hızda baskın bacakta, 180 ˚/sn hızda ise baskın olmayan bacakta fleksiyon zirve tork kuvvette gözlenirken, en düşük yüzde değişim 60 ˚/sn hızda baskın olmayan bacak, 180 ˚/sn hızda ise baskın bacak Hamstring/Quadriceps oranında gözlenmiştir.

Sonuç olarak, fleksiyon ve ekstansiyon hareketlerinde her iki bacağın ortaya koyduğu kuvvet miktarı sezon başına göre sezon sonunda daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Sezonsal Değişim, Izokinetik Ba-cak Kuvveti, Baskın-baskın Olmayan Bacak

S21Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 18:00-18:15 Gül Baltacı

HAZIRLIK DÖNEMİ AEROBİK

DAYANIKLILIK PERFORMANSININ

DEĞERLENDİRİLMESİ

Zambak ŞAHİN, Alper AŞÇI, Tahir HAZIR, Sinem HAZIR, Caner AÇIKADA Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Beytepe Kampüsü, Ankara

Bu çalışmanın amacı, Türkiye Süper Ligi futbol takımlarının hazırlık döneminde yaptıkları antrenmanların sabit kan lak-tat düzeylerindeki (2.0, 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 5.0 mM.L-1) koşu hızı ve kalp atım hızı (KAH) performanslarında meydana getirdiği değişimi değerlendirmektir.

Bazı Süper Lig takımlarından toplam 42 futbolcu hazırlık dönemi başında ve hazırlık dönemi sonunda olmak üzere iki defa arttırmalı koşu testine katılmıştır. Test, her 20 metresi işa-retli 100 m dairesel çim parkurda yapılmıştır. Test süresince verili hızlarda tempo, sinyal verici bir cihazla (Prosport, Tümer Elektronik, Türkiye) sağlanmıştır. Futbolcular teste 8 km.s-1 hızla başlamış ve hız her 3 dakikada bir 2 km.s-1 arttırılmıştır. Her hız artırımından önce bir dakika ara verilmiş ve bu arada futbolcuların kulak memesinden kan alınarak laktat değerleri YSI1500 laktik asit analizörü ile ölçülmüştür. Test, tempoyu tutturamayana kadar sürdürülmüştür. Test süresince KAH 5 sn aralıklarla kaydedilmiştir (Polar S810i, Finlandiya). Test sonrası elde edilen laktat ve KAH değerlerinden sabit laktat düzeylerindeki koşu hızı ve KAH, hız-laktat ve hız-KAH grafik-lerinde interpolasyon yöntemiyle hesaplanmıştır.

Hazırlık döneminin sonunda koşu hızlarında anlamlı fark bulunmuştur (F(1,41)= 2.363, p<0.05). Dönem sonrasında tüm sabit laktat düzeylerine karşılık gelen koşu hızlarının dönem öncesinden önemli düzeyde yüksek olduğu görül-müştür (sırasıyla; F(1,41)=9.238, F(1,41)=10.422, F(1,41)=10.215, F(1,41)=8.890, F(1,41)=7.426, F(1,41)=4.901, p<0.05). Hazırlık döneminin sonunda sabit laktat düzeylerine karşılık gelen KAH’larda fark bulunmamıştır (F((1,41)=2.012, p>0.05). Dönem sonrasında tüm sabit laktat düzeylerine karşılık gelen KAH’lar dönem öncesine benzer bulunmuştur (sırasıyla; F(1,41)=0.775, F(1,41)=0.326, F(1,41)=0.002, F(1,41)=0.277, F(1,41)=0.984, F(1,41)=2.547, p>0.05).

Bu çalışmanın sonucunda, hazırlık dönemi antrenmanları-nın farklı kan laktat düzeylerindeki koşu hızlarında artış sağ-ladığı dolayısıyla da aerobik dayanıklılığın gelişimine neden olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte, KAH değerlerinde ista-tistiksel fark olmaması verili hızlarda kardiyovasküler verimli-liğin arttığının bir göstergesi olarak yorumlanabilir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Hazırlık Dönemi, Aerobik Daya-nıklılık, Sabit Laktat Eşikleri, Kalp Atım Hızı

56

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

S22Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 18:15-18:30 Gül Baltacı

SÜPER LİG TAKIMLARININ

ALTYAPILARINDAN OYUNCU

YETİŞTİRME VERİMLİLİKLERİNİN

İNCELENMESİ

Cem Sinan ASLAN, Fırat AKÇA, Sürhat MÜNİROĞLUAnkara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Bu araştırmanın amacı; Türkiye Futbol Süper Ligi takımları-nın kadrolarında yer alan profesyonel statüsündeki futbolcu-ların ne kadarının takımların kendi altyapılarından yetiştiği ve kendi altyapılarından yetişmemiş diğer futbolcuların altyapı eğitimlerini hangi lig seviyesindeki takımlarda tamamladıkla-rının belirlenmesidir. Türkiye Futbol Fedarasyonunun

Türkiye Süper Liginde yer alan takımlar ile ilgili resmi verile-ri incelenerek, 18 takımın kadrolarında bulunan profesyonel futbolcu sayıları, yabancı statüsündeki oyuncu sayıları, yerli statüsündeki oyuncu sayıları, takımların kendi altyapılarında yetişen oyuncu sayıları, profesyonel futbolcularının yaşları ve yetiştikleri takımların lig statüleri tespit edilmiştir.

Futbolcuların altyapı eğitimlerini tamamlama yaşı literatür bilgilere dayanılarak “16 yaş” olarak kabul edilmiştir ve 16 ya-şından önce futbolcuların hangi kulüplerde bulunduklarına bakılmıştır. 16 yaşından önce profesyonel statüye geçen fut-bolcuların profesyonel olmadan önceki son takımları değer-lendirmeye alınmıştır.

2008-2009 futbol sezonunun ilk yarısı baz alınarak, 860 süperlig oyuncusunun incelenmesi ile elde edilen verilerin betimleyici istatistikleri SPSS (ver.11) paket programı kullanı-larak yapılmıştır.

İncelemeler sonucunda süper ligde profesyonel statüde yer alan toplam 860 oyuncu bulunduğu tespit edilmiştir. Bu oyuncuların 131 tanesi yabancı uyruklu iken 729 tanesi Türk uyrukludur. Oyuncuların yaş ortalaması tüm oyuncular için 23,10 ± 1,52 yıl, yabancı uyruklu oyuncular için 26,97 ± 1,44 yıl ve yerli oyuncular için 22,37 ± 1,81 yıl olarak bulun-muştur. Takımların kadrolarında 131 yabancı oyuncu, altyapı eğitimini yurtdışında tamamlayıp bir süre yurtdışında futbol oynadıktan sonra Türkiyedeki takımlara transfer olmuş 82 Türk oyuncu, süperlig takımlarının altyapılarında yetişmiş 78 oyuncu, 1.lig takımlarında yetişmiş 33 oyuncu, 2. Ligde yetişmiş 90 oyuncu, 3. Ligde yetişmiş 70 oyuncu ve amatör liglerden yetişmiş 153 oyuncu mevcutken, takımların kendi altyapılarında yetişen 212 oyuncu bulunmaktadır. Bu 212 oyuncudan 40 tanesi 2008-2009 sezonunun ilk yarısında sü-perlig ya da Türkiye kupasında en az bir maç oynamışken, 172 oyuncu ise hiçbir resmi maçta yer almamıştır.

Süperlig 2008-2009 sezonunun ilk yarısında en yüksek ve en düşük yaş ortalamasına sahip takımlar sırası ile 26,26 yıl ile Kocaelispor ve 21,25 yıl ile Gençlerbirliğidir. Kadrosunda en çok ve en az oyuncu bulunduran takımlar sırası ile 82 kişi ile Gençlerbirliği ve 33’er kişi ile Antalyaspor ile Eskişehirspor’dur. En çok ve en az yabancı oyuncuya sahip takımlar sırası ile 10 oyuncu ile Fenerbahçe ve 4 oyuncu ile Konyaspor’dur. Kad-rosunda en çok kendi altyapısından yetişmiş oyuncu bu-lunduran takım 41 futbolcu ile Gençlerbirliği, en az oyuncu

bulunduran takımlar ise 2’şer oyuncuyla Sivasspor ve Hacet-tepespordur. Kulübün kendi altyapısından yetişip 2008-2009 sezonunda takımıyla en az bir resmi maça çıkmış oyuncu sa-yısının en fazla olduğu kulüp 6 futbolcu ile Galatasaray iken Antalyaspor, Hacettepespor ve Sivasspor takımları kendi alt-yapılarından yetişen hiçbir oyuncuya resmi müsabakalarda görev vermemiştir.

Elde edilen veriler ayrıntılı olarak incelenerek, süper ligin bütününün ve her bir takımın altyapılarından oyuncu yetiş-tirme ve bu futbolculardan yararlanma durumları, süperlig futbolcularının altyapı eğitimlerini hangi lig statüsündeki ta-kımlardan aldıkları detaylı şekilde analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Altyapı, Süperlig

S23Salon Saat Moderatör

YAVUZ SULTAN SELİM 18:30-18:45 Gül Baltacı

FUTBOLDA ANTRENÖR VE

SPORCULARIN STRESLE BAŞA ÇIKMA

DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ

Recep Ali ÖZDEMİR1, B. Okan MİÇOOĞULLARI1, Nihan ARSAN2, Ziya KORUÇ2

1 Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü2 Hacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojileri Yüksek Okulu

Stres, bilişsel ve fiziksel performansı etkileyen en önemli unsurlardan birisidir (Suinn, 1987). Bu çalışmanın amacı, fut-bolcuların ve futbol antrenörlerinin sporda stresle başa çıkma stratejilerini belirlemek ve karşılaştırmaktır. Araştırmaya ama-tör ve profesyonel takımlarda görev yapmakta olan futbol antrenörleri (n=276, yaş ortalaması 34,4 ± 6,6) ve Ankara ilin-deki çeşitli futbol takımlarında oynayan genç takım sporcu-ları (n=120, yaş ortalaması 17,6 ±1,4) katılmıştır. Sporcuların stresle basa çıkma stratejilerini belirlemek için 39 maddeden ve Bilişsel ve Fiziksel çaba sarf etme (BFÇS), Gevşeme, Des-tek Arama, Kaçınma, Sosyal geri çekilme (SGÇ), Hoşa gitme-yen duyguların ifadesi (HGDİ) boyutlarından oluşan ‘Sporda Stresle Basa Çıkma Stratejileri Envanteri’ (SSBÇSE) kullanılmış-tır. Ölçeğin Türkçe’ye uyarlanması ve Geçerlik-Güvenirlik ça-lışmaları Arsan (2007) tarafından yapılmıştır. Antrenörlerin ve sporcuların stresle başa çıkma davranışlarına ilişkin betimsel istatistik Tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1. Antrenör ve sporcuların stresle başa çıkma stratejilerine ilişkin ortalama ve standart sapma değerleri

Yaş FBÇS Gevşeme Destek Kaçınma SGÇ HGDİ

Antrenör

(n=276) 34,4 ± 6,6 3,8 ± 0,5 3.3 ± 0,9 3,3 ± 0,8 2,1 ± 0,6 2,5 ± 0,8 2,4 ± 0,8

Sporcu

(n=120) 17,6 ±1,4 3,6 ± 0,7 2,9 ± 0,9 3,7 ± 0,9 2,2 ± 0,7 2,6 ±0,8 2,4 ± 0,8

Yapılan varyans analizi sonuçları hem antrenörlerin [F(5,

1632)=188.31; p<.001, eta:,36], hem de futbolcuların [F(5,

714)=60.89; p<.001, eta:,29], aktif başa çıkma stratejileri olan FBÇS, gevşeme ve destek aramayı kaçınma ağırlıklı stratejile-re göre anlamlı olarak daha fazla kullandıklarını ortaya koy-muştur. Öte yandan antrenörler ve sporcular arasındaki stres-le başa çıkma stratejilerindeki farklılıkları incelemek amacıyla

57

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

yapılan bağımsız örneklemde T-testi sonuçlarına göre antre-nörler, Bilişsel ve fiziksel çaba sarf etme [t(391)=3,26; p<.001] ve Gevşeme [t(391)=3,94; p<.001] stratejilerini sporculara göre anlamlı olarak daha fazla kullanırken, Sporcuların, Des-tek arama [t(391)=3,26; p<.001] stratejilerini antrenörlere göre anlamlı olarak daha fazla kullandıkları bulgulanmıştır. Kaçın-ma, Sosyal geri çekilme ve Hoşa gitmeyen duyguların ifadesi stratejilerinde ise antrenörler ve sporcular arasında anlamlı farklılıklar bulunmamıştır.

Sonuç olarak, antrenör ve sporcuların aktif başa çık-ma stratejilerini kaçınma ağırlıklı stratejilere göre daha fazla kullanmaları sportif ortamdaki stresli durumlarda problem çözme odaklı bir yaklaşım benimsediklerinin bir gösterge-si olarak değerlendirilebilir. Antrenörlerin Fiziksel ve bilişsel başa çıkma ve Gevşeme stratejilerini sporculara göre daha fazla kullanmaları stresli durumlara yönelik geçmiş dene-yimlerinin daha fazla olmasıyla, sporcuların destek aramayı antrenörlere göre daha fazla kullanmaları ise takım arkadaş-larıyla olan etkileşimle açıklanabilir.

Gelecekteki çalışmalarda boylamsal yaklaşımlar kul-lanılarak başarılı ve başarısız sporcuların ve antrenörlerin se-zon boyunca kullandıkları başa çıkma stratejilerinin karşılaştı-rılması futbolda sportif performans için daha etkin olabilecek başa çıkma stratejilerinin belirlenmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, sporcularla antrenörler arasındaki etkileşimsel süreç içerisinde, başa çıkma stratejilerinde meydana gelebilecek olası değişimlerin boylamsal olarak incelenmesi de bu strate-jilerin zamana bağlı olarak sosyal etkileşimlere göre değişip değişmediğini ortaya koyabilir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Stresle Baş Etme

S24Salon Saat Moderatör

FATİH SULTAN MEHMET 18:30-18:45 Hakan Sunay

ADOLESAN FUTBOLCU ÇOCUKLARIN

BENLİK SAYGISI DÜZEYLERİNİN DİĞER

BRANŞLARDAKİ SPORCULARLA

KARŞILAŞTIRILMASI

Murat ÖZŞAKERBeden Eğitimi ve Spor Öğretmeni, İzmir

AMAÇ: Bu araştırma, İzmir ilindeki 12-14 yaş futbol, basket-bol, voleybol, atletizm, cimnastik, yüzme, hentbol, ve tekvan-do branşlarındaki elit sporcuların benlik saygısı düzeylerinin belirlenmesi ve futbolcu çocukların benlik saygısı düzeyleri-nin diğer branşlardaki sporcularla karşılaştırılmasını amaçla-maktadır.

GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya 1994-1995-1996 doğumlu toplam 161 elit sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada ölçme araçları olarak çalışmaya katılan sporculara sosyo de-mografik özelliklerin sorulduğu sorularla birlikte sporcula-rın benlik saygısı düzeylerini ölçmek amacıyla Coopersmith (1967) tarafından geliştirilen ve Özoğul (1988) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler Statistical Pac-kage for the Social Sciences (SPSS) for Windows 15.0 paket programı ve tek yönlü varyans analizi ile birlikte çoklu karşı-laştırmalar için Dunnet t testi kullanılmıştır.

Araştırma sonucunda futbolcu adolesanların benlik saygı-sı düzeylerinin genel ortalamalarının yüksek düzeyde oldu-ğu, futbolcuların benlik saygısı puanlarının atletizm, yüzme, hentbol ve tekvando branşlarındaki sporculardan daha iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Ölçüm sonucunda futbolcular-la yüzücüler arasında anlamlı bir faklılığa rastlanırken, diğer branşlardaki sporcularla anlamlı bir fark bulunmamıştır.

PosterBildiriler

61

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

öğrencinin yeni ve zor bilgiyi öğrenmeye hazırlanırken, öğre-nirken ve hatırlarken farklı ve kendilerine özgü yollar kullan-masıdır” (Dunn ve Dunn, syf.47). Birey kendi öğrenme stilini bildiğinde, öğrenme sürecinde bu stili devreye sokacaktır. Hem daha kolay, hem daha çabuk öğrenecek ve büyük bir olasılıkla öğrenme sürecinde başarılı olacaktır(Biggs,syf.81). Bireyin öğrenme stilini bilmesinin bir başka yararı, etkin bir sorun çözücü durumuna gelmesidir. Birey karşılaştığı sorun-ları çözmede ne kadar başarılı olursa, o ölçüde yaşamını etkili kılabilir(Fidan,syf.196). Bu yaklaşım bir futbolcunun zorluk derecesi yüksek bir müsabakada içerisinde bulunduğu orta-mın etkisini kendi ve takımı lehine çevirmesi ile özdeşleştiri-lebilinir.

Araştırma sonucunda; futbol eğitimcilerinin ve futbolcula-rın öğrenme stillerinin belirlenmesi ve bu öğrenme stillerine göre öğretim planlamalarının yapılmasının gerekliliği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Still, Öğretim Stili

P03THE COMPARISON BETWEEN INCOME

CHANNELS OF IRAN & JAPAN

FOOTBALL FEDERATIONS

Amir GHİAMİRAD, Mehrdad MOHARRAMZADEHAcademic board member of Physical Education Dept, Islamic Azad University; Tabriz Branch, IRAN

The purpose of this study is to compare the income chan-nels of Football Federations in IRAN and JAPAN. For this purpose, 35 managers from Iran football federation and 15 managers from Japan football federation took part in this research. Because of the lack of standard tools, a researcher-made questionnaire was designed to evaluate our purposes and validated on the basis of other researchers’ experiences. Pair wise ranking matrix method was used to analyze the ob-tained data and different income channels in both countries were ranked and compared in terms of their importance and the share of each of the resources. The results showed that Iran football federation used only the channels of education-al and referee classes, financial sponsors, advertising, internal leagues and ... While, Japan football federation made use of other income channels such as production of sport products, as well as production of educational programs like CDs and video cassettes, printing stamps and coins, holding cultural exhibitions and use of sport tourism.

Keywords: Income Channels, Football Federation, Manag-ers of Football, Sport Sponsors

P01FACTORS IN THE TRANSFERRING OF

FOOTBALLER THAT ARE HEEDED BY

FOOTBALL CLUB MANAGERS AND

COACHES

O. IŞIK, M.Y. AYDEMİR, İ. AKÇAKAYA, C. ŞUTA Trakya Üniversitesi Kırkpınar BESYO, EDİRNE

The subject which is the most thought over and appropri-ated the most fon (%80) from their budget by football clubs is footballer transferring. The managers or technical com-mittee decide on transferring in the football clubs. There is always footballer transferring subject on their agenda if foot-ball teams have a successful season or not. İn the footballer transferring, the managers and coaches evaluate some fea-tures such as economical, social, psychological, educational situations and play conception of footballer.

In our study, We have made an evaluation form with 30 questions includes some features that is effective on foot-baller transferring and they are considered by the manag-ers and coaches. If their answer which we have asked them is important, it will be (yes); if it is less important, it will be (mostly); if it is least important, it will be (rarely); if it is unim-portant, it will be (no).

85 coaches and 42 manager have participated in the re-search and answered the questions. It is evaluated by using of (%) frequency analysis method.

Consequently, all the managers and coaches take notice of some features. The most interesting thing is they dont take notice of their conceptions (27 and 28 question) . They take notice of their conceptions.

P02FUTBOL’DA ÖĞRETİM STİLLERİ

YAKLAŞIMI ve ÖNEMİ

Bülent ARSLANTAŞİTÜ Beden Eğitimi Bölümü

Araştırmanın amacı; futbol eğitim ve öğretim sürecinde futbol eğitimcilerinin ve futbolcuların öğretim stillerinin be-lirlenmesi ve öğretim stillerinin önemine yönelik çalışmaların yapılmasıdır.

Araştırma temel bir araştırma olarak kuramsal boyutta hazırlanmıştır. Temel araştırmalar salt amacı var olan bilgiye yenilerini katmak olan araştırmalardır (Karasar, syf. 24). Araş-tırma kuramsal boyutta kaynak taraması yapılarak hazırlan-mıştır.

Futbol eğitim ve öğretim sürecinde dikkat edilmesi gere-ken önemli durumlardan biri de futbolcunun öğrenme stili ve bu öğrenme stiline uygun öğretim yöntem ve stratejilerinin belirlenmesidir. Stil, bireyi başkalarından ayıran bir özellik ta-şır, bireyin kendine ait olan, hem kişiliğiyle ilgili olan, hem en-tellektüel iş görmesiyle ilgili olan genel niteliktir (Güven, syf. 21). Öğrenme stillerimiz doğuştan var olan karakteristik özel-liğimizdir. Yaşamımızın her anında ve her boyutunda davra-nışlarımızı etkiler(Boydak, syf.3). Öğrenme stilleri konusunda uzun çalışmalar yapan Dunn ve Dunn’a göre(1986) öğrenme stillerini şu şekilde tanımlanmaktadır; “öğrenme stilleri her bir

62

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

P04FUTBOL ANTRENÖRLERİN LİDERLİK

SİSTEMLERİLE BAŞARILILIKLARI

ARASINDA İLİŞKİ

Behrouz GHORBANZADEH 1, Amir GHİAMİRAD2 1Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Ankara, TÜRKİYE2Tebriz Azad Üniversitesi Beden eğitimi ve spor Yüksekokulu, Tebriz, İRAN

Bu araştırmanın genel amacı güney Azerbaycan futbol an-trenörlerinin liderlik sistemlerini belli etmek ve nedenlerin bu sistemlere etkisi, sonuç olarak bu sistemlerle antrenörle-rin başarıları arasında ilişkisini göstermek. Bu nedenle Tebriz / IRAN tüm futbol (bay / bayan) antrenörler arasından denek olarak 34 kişiye inceleme yapıldı. gerekli bilgileri toplamak için 3 kesit standart anket liderlik sistem (BARDNER. METZ-KAS. RADSİP) soruları kullanıldı. Bu anket soruları standart olduklarına dair düzen ve geçerliliği yapıldı (düzen içinde: a= 0 / 813. a= 0 / 821).Verileri topladIktan sonra spss paket programıyla anlamlık yüzdesini pearson ve t-test kullanarak ilişkileri incelendi. bu sonuçlarda: cinsiyetle ve liderlik sistem arasında anlamlı ilişki bulunmadı (p=0/759 ) yaş ( p=0 / 025). eğitim durumu (p=0 / 031). antrenörlük (p=0 / 03). antrenör-lük sınıf (p= 0 / 043) ve eğitim sistemi arasında anlamlı ilişki bulundu. dolayısıyla antrenörlerin liderlik sistemi ve başarı-lıklarının arasında anlamlı ilişki bulundu: (p=0 / 016).

Anahtar Kelimeler: Liderlik Sistemi, Başarı, Futbol Antre-nörleri

P05INNOVATION MANAGEMENT MODEL

IN FOOTBALL

Sebahattin DEVECİOĞLUFırat University Department of Physical Education and Sports, Elazığ, Turkey

INTRODUCTION: Innovation management means that in-stitutions manage technology, working period, customers, suppliers, financial and external sources, human relations, culture, communication and organization with the aim of supporting and encouraging innovation. Consequently, suc-cess in innovation depends on two factors; technical sources like human factor, equipment, knowledge and money, and institution’s skills to manage them.

Innovation management approach and its practicable structure in informatics, health, education and economy cover important findings which can be assessed by football management and institutions. However practicability of in-novation management approach in football is still a debat-able matter.

METHODOLOGY: In this study conducted in order to utilize innovation methods in practice of football management, an effort is made to develop a model suggestion related to the management of football institutions and organizations.

FINDINGS: Structural characteristics of football, which is in a considerably confusing network of relationships, actually match up well with innovation management approach when a close look is taken. Contemporary management approaches

and knowledge and findings related to innovation manage-ment include features practicable in football management. It is possible that football management approaches be provid-ed with a structure which produces goods and service, acts fast, adapts to change and transformation with technologic developments and in the framework of innovation manage-ment. The fact that the domain areas of football management in Turkey is limited to conducted sports activities or facing several management problems is underestimated contrary to football’s feature of being center of attention.

Applicable football-centered innovation methods can ex-tend the domain area of football management and give a strong and proactive structure which will enable it to fulfill its responsibilities in society.

DISCUSSION AND CONCLUSION: Transforming traditional management models into an accoutered social institution by providing them with features which help adapt new devel-opments in favor of making use of socio-economic benefits of football is to ability to adjust the principles of innovation management to football management.

With close observation, it can be seen that football is act-ing in harmonization with political, cultural and economic developments due to its being nested in society. Football management and institutions have to watch the develop-ments in every field closely, adapt to them, and renew and improve themselves on the basis of these developments.

Keywords: Innovation, Management, Football

P06FUTBOL HAKEMİNLERİNİN BASINDAKİ

İMAJI

Önder YILMAZ, Oğuz ÖZBEKAnkara Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu

Bu çalışmanın amacı futbol hakemlerinin yazılı basındaki imajını saptamaktır. Araştırma, var olan durumu ortaya koyan tarama türü bir çalışmadır. Verilerin elde edilmesinde nitel teknikler kullanılmıştır. Veriler, hakemlere uygulanan görüş-me formu ve yazılı basında yer spor haberlerinin taranması ile elde edilmiştir. Elde edilen verilerin, frekans ve yüzdelikleri hesaplanmış ve gruplanarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Görüşme formu, Türkiye futbol liglerinde görev yapan 11 ha-kemden oluşan çalışma grubuna uygulanmıştır. Görüşme for-munda, futbol hakemlerinin basındaki imajının ne olduğuna yönelik dört soru yer almıştır. Spor haberlerinin taranması için, Milliyet, Zaman ve Cumhuriyet gazeteleri örneklem se-çilmiştir. Bu gazeteler, farklı siyasi eğilimleri yansıtması, ulusal düzeyde dağıtılması ve referans gazeteleri olma ölçütlerine göre seçilmiştir. 2006-2007 sezonundaki bir yıllık sürede, fut-bol hakemleri ile ilgili yapılan haberlerin biçimsel özelikleri, içeriği ve niteliği, yoğunlaştığı konular analiz edilmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre, futbol hakemleri ile ilgili yazılı basında yer alan haberlerin dilinin uyarıcı ve kınayıcı ba-kış açısının olumsuz olduğu saptanmıştır. Haberlerde en fazla yer alan konular, sırasıyla; maç yönetimi, hakem atamaları, kulüp yöneticilerinin hakemlerle ilgili demeçleri, hakemlerin can güvenliği ve penaltı kararları ile ilgili olduğu saptanmış-tır. Futbol hakemleri basındaki imajlarını olumsuz bulmakta ve bu imajın değişmesi gerektiğini düşünmektedirler. Ayrıca, hakemler kendileriyle ilgili basında çıkan haberlerin dilini onaylamamaktadırlar.

63

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

P07PROFESYONEL FUTBOLCULARIN

“FUTBOLDA TAKTİK” KONUSUNDA

GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Sürhat MÜNİROĞLU, Yunus YILDIRIM, İzzet KARAKULAK Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Araştırmanın amacı, profesyonel kulüplerde mücadele eden futbolcuların “futbolda taktik” ile ilgili görüşlerinin in-celenmesidir.

Araştırma, Türkcell Süper lig profesyonel futbol kulüplerin-den 20, Lig A profesyonel futbol kulüplerinden 45, Lig B pro-fesyonel futbol kulüplerinden 35 olmak üzere, toplam 100 profesyonel futbolcu üzerinde yürütülmüştür.

Araştırma da, 5 seçenekli likert tipi anket kullanılmıştır. Anketin güvenirliği 0.84 olarak bulunmuştur. Anketten elde edilen veriler frekans ve yüzdelerle açıklanmış ve yorumlan-mıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılarak tanım-layıcı istatistikler kullanılmıştır.

Araştırma sonuçlarında; futbolcuların taktiğe önem ver-dikleri, taktik anlayışın başarıyı yakalamada önemli bir etken olduğunu düşündükleri, teknik direktörün taktik bilgi düze-yinin takım başarısında çok önemli role sahip olduğu, iyi bir taktik anlayışla ve kadro yapısı daha üst seviyede ki bir ta-kıma karşı başarılı olunabileceği ,müsabakanın seyrine göre uygulanacak taktiğin değişmesi gerektiği ortaya çıkmıştır.

Futbolda başarıyı getiren faktörlerin önem sırasına sıralan-dığında futbolcuların ,%38’i kondisyon; %36’sı taktik; %20’si motivasyon; %3’ü teknik; %3’ü takım tecrübesi şeklinde yaklaşım göstererek, taktikle ile kondisyonun birbirine yakın oranda önemli olduğunu belirtmişlerdir

Araştırma sonucunda futbolcuların taktik konusunda bi-linçli oldukları ve kendilerine verilen taktikleri maç içerisinde en iyi şekilde uygulamaya çalıştıkları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Taktik, Müsabaka

P08MALATYA’DAKİ PROFESYONEL

VE AMATÖR FUTBOLCULARIN

ANTRENMAN SONRASI BAZI

KAN PARAMETRELERİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ

Hakan ÇEVRİM , Yonca BİÇER, Faruk AKÇINAR, Ercan GÜRFırat üniversitesi BESYO

GİRİŞ: Sporcu; ağır antrenmanların, özverili ve bıkmadan yapılan çalışmaların karşılığında hızlı, güçlü, dayanıklı ve mü-kemmel bir tekniğe sahip olmak ister. Bu yüzden, sporcunun fiziksel, fizyolojik ve psikolojik özellikleri uygulayacağı spor dalına uygun olmalıdır. Eğer bu unsurlar mevcutsa bunların iyi organize edilmesi sonucunda başarı elde edilebilir. Sporda başarı için sporcunun fizyolojik ve motorik özellikleri yönün-den üst seviyede performans sergilemesi gerekir. Sporcuların performanslarını artırmak amacıyla yapılan antrenmanlarda, aktivitelerini yapılabilmesi için dokuların oksijene ve enerjiye ihtiyacı vardır. Burada insan organizmasındaki en önemli or-gan kalptir ve dolayısıyla dolaşım sistemi yani kandır. Egzersiz

sonrası kan değerlerindeki değişikliklerde, yapılan egzersiz çeşidi de önemlidir. Uzun süreli ve yüklenmeli bir antrenman-la, kısa ve hafif yüklenmeli bir antrenman arasında kan de-ğerleri değişkenlik gösterir. Bu nedenle sporculara yaptırılan antrenmanların onların kapasitelerini arttırıp arttırmadığına kan değerlerine bakılarak karar verilebilir. Performansın sevi-yesinin bilinmesi çok önemlidir. Yapılan antrenmanlar spor-cuların performans durumlarına göre düzenlenir. Sporcuların kan değerleri de performanslarının göstergesi olduğundan bu değerlere göre antrenmanların düzenlenmesi önemlidir.

AMAÇ: Bu çalışma ile Malatya’daki profesyonel ve amatör futbolcuların antrenman sonrası bazı kan değerlerinin ince-lenip, karşılaştırılması; konuyla ilgili sporcuların ve antrenör-lerinin bilgilendirilmesi amaçlanmıştır

YÖNTEM: 2006- 2007 futbol sezonunda mücadele eden Malatya Spordan l0 futbolcu profesyonel, Battal Gazi Bele-diye Spordan 10 futbolcu amatör olmak üzere gönüllülük esas alınarak toplam 20 sporcu bu çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Seçilen deneklere ve takımların antrenörleri-ne öncelikle konu ile ilgili olarak bilgi verilmiş ve hazırlanmış bilgilendirme formu uygulanmıştır.

Araştırmaya katılan profesyonel sporcuların yaş ortala-maları 20.45±1.38 yıl, boy ortalamaları 1,76±1,12 cm, vücut ağırlığı 73,45±1,18 kg., amatör sporcuların yaş ortalamaları 20,60±2,26 yıl, boy ortalamaları 1,81±1,42 cm, vücut ağırlığı 75,80±1,79 kg olarak belirlenmiş ve deneklerin çift kale an-trenmanından sonra 5 cc. venöz kanları doktor kontrolünde alınarak tüplere bırakılmış ve pıhtılaşması beklenerek labo-ratuar ortamında kan parametre değerleri saptanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programı kullanılarak, normal-lik varsayımları gerçekleştirilip aritmetik ortalaması, standart sapması, standart hatası ve t testi analizi ile, istatistiksel ola-rak P<0,005 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.

BULGULAR: Profesyonel ve amatör futbolcuların kan para-metreleri istatistiksel olarak karşılaştırıldığında eritrosit (prof. 4,85±0,10, amatör 5,33±0,14), trombosit (prof. 182,6±22,28, amatör 295,2±15,17), üre (prof. 40,88±3,49, amatör 31,26±1,55), kalsiyum (prof. 8,7±0,35, amatör 7,32±0,33) ve fosfor (prof. 3,42±0,20, amatör 7,18±0,11) değerlerinde pro-fesyonel sporcular lehinde anlamlı bir farklılık tespit edilirken (P<0,05), lökosit, hemoglobin, kolesterol, trigliserit ve glikoz değerlerinde ise anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir (P>0,05).

SONUÇ: Gerek amatör, gerekse profesyonel futbolcular sadece sezon başında değil düzenli aralıklarla sağlık kontro-lünden geçirilmeli, bu konunun üzerinde önemle durulmalı, sağlık kontrollerinde bilhassa kan parametrelerine bakılarak, beslenme ve antrenman programları ona göre birbirine para-lel olarak düzenlenmelidir.

Sonuç olarak performans değerlendirme testlerinde kan testlerinin önemli bir yerinin olması, sporcuların performans-larının göstergesi olması açısından, kan değerlerinin perfor-mansı nasıl etkilediğinin bilinmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Sporcu, Kan Parametreleri

64

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

P09MALATYASPOR FUTBOL TAKIMI

OYUNCULARININ FİZİKSEL UYGUNLUK

VE SOMATOTİP ÖZELLİKLERİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ

Faruk AKÇINAR, Yonca BİÇER, Hakan ÇEVRİMFırat üniversitesi BESYO

GİRİŞ: Milyonlarca insanın hayatında bu kadar önemli olan futbol, sahada izlenen doksan dakika ile sınırlı olmadığı gibi, sistematik ve profesyonel bir çalışmanın ürünü olarak izle-yenlere servis edilmektedir. Genel anlamda futbolcular için antrenmanın amacı fizyolojik, psikolojik, taktik ve teknik be-cerilerin geliştirilmesidir. Bu yüzdendir ki futbolla ilgili araş-tırmalara ilaveten, futbolcuların sahadaki performansının teknik ve taktik açıdan gözlenmesi spor bilimcilerin dikkatini çekmiştir. Futbol takımları, karşılaşmalarda seyirci ile buluş-madan önce antrenmanlarda çok fazla çalışmaktadırlar. Bu çalışmalarda futbolcuların zihinsel, psikolojik ve fiziksel ka-pasiteleri üst noktalara çıkartılmaktadır. Özelliklede futbol-cuların sahada zorlu mücadeleler için fiziksel kapasitelerinin en üst noktalara çıkartılması gerekmektedir. Futbolcuların fiziksel kapasitelerinin en üst noktalara çıkartılması için oyun-cuların fiziksel uygunluk ve somatotip özelliklerinin bilinmesi ve bu doğrultuda antrenman programları ve yüklenmelerin yapılması gerekmektedir. Bu yüzden doksan dakika öncesin-de yapılan çalışmalarda, bilimsel veriler ışığında elde edilen bilgiler doğrultusunda sağlanan dönütlerle plan ve program-lar oluşturulmalıdır.

AMAÇ: Bu çalışma ile 2007–2008 futbol sezonu 1.lig takım-larından Malatyasporda futbol oynayan profesyonel futbol-cuların fiziksel uygunluk ve somatotiplerinin tespit edilerek değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

YÖNTEM: Bu araştırma Türkiye 1. Lig futbol takımlarından Malatya Spor Kulübünde gerçekleştirilmiştir. Araştırma ör-neklemi kulüp futbolcularından yaş ortalamaları 25.29 ± 4.28 ve spor yaşları 13.96 ± 3.95 olan toplam 24 kişinin gönüllü olarak katılımıyla oluşturulmuştur. Çalışma kapsamında de-neklerin bireysel özelliklerini belirlemek amacı ile ilk önce, takım sporcularına ilişkin kayıtlar incelenmiş ve idari perso-nelle görüşmeler yapılıp, kulüp işleyişi ve sporcuların yaşam koşullarına ilişkin bilgi edinilmiştir. Testler öncesinde kulüp futbolcuları ve idareciler çalışmanın önemi ve uygulanışı ko-nusunda bilgilendirilmiş ve hazırlanmış bilgilendirme formu uygulanmıştır Sporculara, ölçümlerden bir gün önce her han-gi bir fiziksel yüklenme yaptırılmayarak istirahat ettirilmiştir. Bir gün önceden uyarıcı türden çay, kahve ve kolalı içecek-lerin tüketilmesine izin verilmemiştir. Sporcuların fiziksel uy-gunluklarının belirlenmesi amacıyla esneklik testi, 60m. sürat testi, aerobik gücün hesaplanması için Cooper testi, anaero-bik gücün hesaplanması için dikey sıçrama testi ve antropo-metrik ölçümler ile (derialtı yağ kalınlığı ölçümleri, çap çevre ölçümleri) vücudun morfolojik yapısının çıkarılması için so-matotip belirlemesi, takımın antrenörü ve masöründen yar-dım alınarak araştırmacı tarafından kahvaltıdan 2 saat sonra, sabah saatlerinde antrenmandan önce, 2007 - 2008 sezonu Ekim ayı 1. haftası içerisinde yapılmıştır. Verilerin değerlen-dirilmesinde SPSS 15,0 paket programı kullanılmış, frekans, ortalama, standart sapma ve yüzde (%) oranları hesaplanarak

tablolarda yorumlanmıştır. İkili karşılaştırmalarda denek sa-yısının 30’un altında olması nedeniyle Mann Whitney U testi kullanılmış ve p< 0,05 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak değerlendirilmiştir.

BULGULAR: Çalışmaya katılan 24 profesyonel futbolcunun fiziksel uygunluk profilleri çıkarılırken, defans ve ofans grup-ları arasında; yaş, spor yaşı, boy, ağırlık, total vücut yağ yüz-desi, çevre ve çap ölçümleri, anaerobik ve aerobik kapasite, 60 metre sürat ve esneklik testleri verileri arasında istatistik-sel olarak anlamlı bir farklılık saptanamamış (p>0,05) ve fut-bolcuların somatotipleri ise endomorfi 2.63, mezomorfi 2.99, ektomorfi 2.68 olarak bulunmuştur.

SONUÇ: Bir futbol takımında futbolcuların fiziksel uygunluk düzeylerinin bulunması, sporsal verim düzeyinin belirlenme-si; futbolcuları doğru yönlendirmek ve futbolcuların bireysel farklılıklarını saptamak amacıyla, çağdaş futbol anlayışına uy-gun, bilimsel yöntemlere dayalı testler ve ölçümlerin yapıla-rak elde edilen veriler ışığında, evrensel normların oluşturul-ması yönünde faydalı olacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Fiziksel Uygunluk, Somatotip

P10İLK VE ORTAÖĞRETİM FUTBOL

TAKIMLARINDA YER ALAN

ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK

BAŞARILARI AÇISINDAN

DEĞERLENDİRMESİ SAKARYA İL

ÖRNEĞİ

İsmail TOPKAYA1, Tevfik Ata TEKİN2, Yunus Emre ERSOY3

1Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi2Adnan Menderes Üni., BESYO3 Sakarya Üniversitesi Vakfı Lisesi

Toplumsal anlamda yaygın kanı spor yapan öğrencilerin akademik başarılarının düşük olduğuna ilişkindir. Öğrenci velileri özellikle futbol ve diğer branşlarla ilgili okul takımla-rında yer alan çocuklarının akademik başarılarıyla ilgili kaygı içindedirler.

Futbol en popüler spor branşı olması nedeniyle okullarda en çok tercih edilen spor branşı takımları arasındadır. İller ve Türkiye geneli incelendiğinde okullar arası spor karşılaşmala-rında en fazla takım sayısına sahip spor branşı da futboldurç

Gerek futbol gerekse diğer spor branşları ile ilgilenen ve okullarındaki spor takımlarında yer alan “öğrenci sporcuların” akademik başarılarının ne düzeyde olduğu merak konusudur. Bu konuda Türkiye ölçeğinde bir çalışmaya rastlanamamıştır.

Bu çalışma il örneği ölçeğinde geniş bir örneklemle gerçek-leştirilmiştir. Çalışmanın amacı il ölçeğindeki bütün ilk ve or-taöğretim okullarının futbol takımlarında görev alan öğrenci-lerin akademik başarı açısından durumlarının tespitidir.

Çalışma Sakarya merkez ve ilçelerinde gerçekleştirilmiş olup toplam 1385 öğrenciye ulaşılmıştır. Bu öğrencilerin 652’si futbol branşını tercih edenlerden oluşmaktadır. İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile gerçekleştirilen bu çalışmada öğren-cilere ilişkin akademik bilgiler ilgili okul müdürlüklerinden sağlanmıştır. Elde edilen veriler betimleyici istatistik, frekans analizi ve t-testi gibi istatistiki işlemlere tabi tutulmuştur.

Elde edilen bulgular ışığında 1385 öğrencinin 652’sinin (% 63) futbol branşını tercih eden öğrenciler olduğu ve bunların

65

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

7,8, ve 9. sınıflarda yoğunlaştıkları saptanmıştır. Örneklemde-ki öğrencilerin akademik başarı ortalamalarının 5 üzerinden 3.92 olduğu, bu ortalamanın da başarı değerlendirmesi açı-sında “İyi” dereceye karşılık geldiği belirlenmiştir.

Sonuç olarak, Sakarya il genelinde futbol branşını seçen toplam 652 öğrenci sporcunun akademik başarı ortalama-sının sanılanın aksine spor yapmayan diğer öğrencilerden farklı olmadığı görülmüş, dolayısıyla öğrenci velilerini endi-şelendirecek bir ilişkinin olmadığı yolunda ciddi bir dayanak elde edilmiştir.

P11SÜPER AMATÖR LİG

FUTBOLCULARININ MEVKİLERİNE

GÖRE BAZI FİZİKSEL VE FİZYOLOJİK

PARAMETRELERİNİN İNCELENMESİ

C. POLAT, A.O. CERRAH, H. ERTAN Anadolu Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Eskişehir, Türkiye

Bu araştırmanın amacı süper amatör liglerde oynayan fut-bolcuların mevkilerine göre bazı fiziksel, fizyolojik ve teknik parametrelerini karşılaştırmaktır.

Çalışmanın evrenini 2008–2009 sezonunda Eskişehir Süper Amatör Liginde mücadele eden erkek futbolcular, örnekle-mini ise Eskişehir Süper Amatör liginde kaleci (n=9), defans (n=25), Orta saha (n=41) ve forvet (n=14) mevkisinde müca-dele eden toplam 89 futbolcu oluşturmaktadır.

Mevkilere bağlı olarak sprint değerleri ve HUFA testi so-nuçları arasında fark olup olmadığı ANOVA kullanılarak analiz edilmiştir. Ortaya çıkan anlamlılığın hangi grup arasında oluş-tuğunun tespiti ise TUKEY testi ile gerçekleştirilmiştir. İstatis-tiksel anlamlılık düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir.

10, 20 ve 30 m sprint değerleri açısından mevkilere göre istatistiksel bir anlamlılık gözlenmemiştir (p>0.05). HUFA testi sonuçlarına göre, farklı mevkilerde görev yapan futbolcular arasında teknik indeksler açısından istatistiksel olarak bir fark gözlenmezken, teknik puanlar açısından anlamlı farklılık or-taya çıkmıştır (Anova, p<0.0016). Teknik puanlarda çıkan bu anlamlılık, kalecilerle defans oyuncuları arasında gözlenmiş (Tukey, p<0.05) ve defans oyuncuları kalecilere oranla HUFA testini daha kısa sürede bitirmişlerdir. Diğer anlamlılık duru-mu ise kalecilerle orta saha oyuncuları arasında gözlenmiş (Tukey, p<0.01) ve orta saha oyuncuları kalecilere oranla HUFA testini daha kısa sürede bitirmişlerdir. Diğer mevkiler arasında anlamlı bir farklılık ortaya çıkmamıştır (p>0,05).

Vücut Yağ Yüzdeleri(VYY) ve Vücut Kitle İndeksi (VKİ) de-ğerleri açısından mevkilere göre anlamlı fark gözlenmemiştir (p>0.05). Ancak tüm mevkiler itibariyle futbol antrenmanları-nın sporsal form oluşturduğu gözlenmiştir (Tukey, p<0.05).

Veriler, amatör takımlarda özellikle kondisyon içerikli an-trenmanların futbolun temel ihtiyaçlarına özel olarak hazır-landığını ancak futbolcuya ve mevkilere özgü farklılıkları içer-mediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Teknik, Sürat

P12FARKLI SAHA BOYUTLARINDA

OYNANAN U13-U14 FUTBOL

MÜSABAKALARININ BAZI TEKNİK VE

TAKTİK VERİLERİN İNCELENMESİ

M. BALYAN1, F. VURAL1, N. ARIKAN2, Y. TUNÇER3 1Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu2Beden Eğitimi Öğretmeni-Futbol Antrenörü3Futbol Antrenörü

İnsanoğlu; varlığının oluşumundan itibaren yaşamını, nes-lini sürdürebilmek için bir takım faaliyetlere girmiştir. İnsanın karşılaştığı güçlükleri yenebilmesi ise, farklı tanımlar ya da farklı yönleri kullanılarak yapılmış olsa da eğitim ile sağlan-mıştır. Eğitimi, hayatları konusunda daha iyi organize etmiş daha iyi yönlendirmiş toplumlar hem tarih sayfalarında daha uzun süre yer almış hem de daha büyük kültürel değerler bı-rakmışlardır. Aynı organizasyonları da futbol eğitiminde ger-çekleştiren toplumlar da günümüz futbol dünyasında ön pla-na çıkmışlardır. Son yıllarda Türkiye Futbol Federasyonu’nun bu alanda yaptığı çalışmalarda olumlu bir şekilde artış gö-rülmektedir. Maç analizi konusu son dönemlerde üzerinde çok konuşulan ve çok araştırma yapılan bir konudur. Genelde futbolda büyük organizasyonlardan sonra, başarılı takımla-rın oyun sistemleri,oyun tarzları ve oyuncuların hareketleri araştırmacılar tarafından mutlaka incelenir ama alt yapılara yönelik çalışmaların sayısı aynı orana sahip değildir. Ergenlik döneminde olan, bunun sonucunda da çok hızlı bir fiziksel gelişimin içine giren U13 ve U14 grubu; özellikle bu dönem-de rekabet dönemine hazırlık aşamasındadır. Bireysel taktik-lerin, eğlencenin, oyunun ön planda tutulması gereken bu dönemde oyuncuların; müsabaka içerisinde topla temas sa-yısının, dürüst oyunun, gol pozisyonlarının fazla olması özel-likle futbola karşı olan sevginin ve temel tekniğin gelişiminde önemlidir. U14 yaş grubunun saha ölçüleri 75x105 metre, U13 yaş grubunda oynanan müsabakaların saha ölçüleri ise yarım saha boyutunda 37.5 X 50 metredir(2007-2008sezonu). Bu doğrultuda yarım saha boyutlarında oynanan 2007-2008 sezonundan 2 müsabaka, 2008-2009 sezonunda normal saha boyutlarında oynanan 2 müsabaka toplam 4 müsaba-ka Muna Analiz Programı ile incelendi. İki farklı saha ölçüle-rinde gerçekleştirilen gol pozisyonları, şut, korner,faul, topla temas, orta sayıları ve kalecilerin gol kurtarış sayıları gibi bir çok teknik-taktik veriler incelendi. Farklı saha ölçülerinde şut, faul, gol pozisyonları, ofsayt, gol sayıları gibi bazı verilerde farklılık görülürken topla oynama yüzdeleri ve korner sayıla-rında farklılık görülmedi. Çalışmanın amacı; bu yaş grubunda çalışan antrenörlere belirli konularda katkılar sağlayabilmek ve çıkan sonuçlarında oyuncuların eğitim aşamalarına yansı-tılabilmesi hedeflenmektedir.

66

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

P132006 FIFA DÜNYA KUPASINDA YARI

FİNAL VE FİNAL OYNAYAN FUTBOL

MİLLİ TAKIMLARININ BAZI TEKNİK ve

TAKTİK VERİLERİN ANALİZİ

N. ARIKAN1, M. BALYAN2, F. VURAL2, Y. TUNÇER3 1Beden Eğitimi Öğretmeni-Futbol Antrenörü2Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Araştırma Görevlisi3Futbol Antrenörü

Futbol günümüzde; 1.4 milyon takım, 300.000 kulübü ve 240 milyondan fazla oyuncusu ile dünyanın en popüler oyu-nudur. FIFA tarafından her dört yılda bir düzenlenen Dünya Kupasına gösterilen ilgi bunun en önemli kanıtıdır. Dört yıl-da bir, dünyanın ışıkları 200 den fazla ülkede tek bir noktaya odaklanır. FIFA Dünya Kupası hiçbir sporun ulaşamadığı se-yirci sayısına ulaşır.2006 Dünya Kupası’nda; müsabakaların oynandığı 12stad 3.4 milyon seyirci tarafından dolduruldu. Büyük organizasyonlardan sonra, başarılı takımların oyun sis-temleri ve tarzları araştırmacılar tarafından mutlaka incelenir. Başarılı takımların oyun şablonları diğer ulusal ve uluslar arası takımlar tarafından mutlaka taklit edilerek denenir. Bu nokta-da; başarılı takımların verileri daha bir önem kazanmaktadır. İnsan hafızası limitlidir ve müsabaka boyunca gerçekleşen hareketleri hatırlaması neredeyse imkansızdır. 2006 Dünya Kupasında yarı finale ve finale kalmayı başaran Fransa (2), İtal-ya (2), Portekiz (2) ve Almanya(2) Milli Futbol Takımlarının oy-nadığı toplam 4 müsabakanın görüntüleri kaydedildi ve Türk araştırmacılar tarafından geliştirilen MUNA Analiz Programı kullanılarak müsabakalar incelendi. Çalışmada takımların top kayıpları, top kazanma, şut, faul sayıları, orta(başarılı-başa-rısız), gol pozisyonları, goller, korner, topa sahip olma yüz-deleri, serbest atışlar(3. bölgeye yapılan) ve kaleciler ile ilgili bazı parametreler incelendi. Çalışmanın sonucunda mağlup takımların şut, korner sayıları ve gol pozisyonları daha faz-la olduğu belirlendi, kazanan takımların ise son vuruşlarda daha etkili yüzdelere sahip olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler: Analiz, Futbol, Başarı

P14İLK VE ORTAÖĞRETİM OKULLARI

OKUL FUTBOL TAKIMLARINDA YER

ALAN ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK

BAŞARI DURUMLARININ TESPİTİ -

SAKARYA İL ÖRNEĞİ

İsmail TOPKAYA1, Tevfik Ata TEKİN2, Yunus Emre ERSOY3

1Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi2Adnan Menderes Üni., BESYO3 Sakarya Üniversitesi Vakfı Lisesi

Toplumsal anlamda yaygın kanı spor yapan öğrencilerin akademik başarılarının düşük olduğuna ilişkindir. Öğrenci velileri özellikle futbol ve diğer branşlarla ilgili okul takımla-rında yer alan çocuklarının akademik başarılarıyla ilgili kaygı içindedirler.

Futbol en popüler spor branşı olması nedeniyle okullarda en çok tercih edilen spor branşı takımları arasındadır. İller ve Türkiye geneli incelendiğinde okullar arası spor karşılaşmala-rında en fazla takım sayısına sahip spor branşı da futboldur.

Gerek futbol gerekse diğer spor branşları ile ilgilenen ve okullarındaki spor takımlarında yer alan “öğrenci sporcuların” akademik başarılarının ne düzeyde olduğu merak konusudur. Bu konuda Türkiye ölçeğinde bir çalışmaya rastlanamamıştır.

Bu çalışma il örneği ölçeğinde geniş bir örneklemle gerçek-leştirilmiştir. Çalışmanın amacı il ölçeğindeki bütün ilk ve or-taöğretim okullarının futbol takımlarında görev alan öğrenci-lerin akademik başarı açısından durumlarının tespitidir.

Çalışma Sakarya merkez ve ilçelerinde gerçekleştirilmiş olup toplam 1385 öğrenciye ulaşılmıştır. Bu öğrencilerin 652’si futbol branşını tercih edenlerden oluşmaktadır. İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile gerçekleştirilen bu çalışmada öğren-cilere ilişkin akademik bilgiler ilgili okul müdürlüklerinden sağlanmıştır. Elde edilen veriler betimleyici istatistik, frekans analizi ve t-testi gibi istatistiki işlemlere tabi tutulmuştur.

Elde edilen bulgular ışığında 1385 öğrencinin 652’sinin (% 63) futbol branşını tercih eden öğrenciler olduğu ve bunla-rın 7, 8, ve 9. Sınıf düzeyinde yoğunlaştıkları saptanmıştır. Örneklemdeki öğrencilerin akademik başarı ortalamalarının 5 üzerinden 3.92 olduğu, bu ortalamanın da başarı değerlen-dirmesi açısında “İyi” dereceye karşılık geldiği belirlenmiştir.

Sonuç olarak, Sakarya il genelindeki okul takımlarında fut-bol branşını seçen toplam 652 öğrenci sporcunun akademik başarı ortalamalarının sanılanın aksine spor yapmayan diğer öğrencilerden farklı olmadığı ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla öğ-renci velilerini endişelendirecek bir durumun olmaması ge-rektiğine ilişkin ciddi bir dayanak elde edilmiştir.

P15GENÇ FUTBOLCULARIN BAZI

FİZİKSEL UYGUNLUK VE SOMATOTİP

ÖZELLİKLERİNİN OYNADIKLARI

MEVKİLERE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

Yusuf KÖKLÜ1, Ali ÖZKAN2, Utku ALEMDAROĞLU1, Gülfem ERSÖZ3

1Pamukkale Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu2Başkent Üniversitesi Spor Bilimleri Bölümü3Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Bu çalışmanın amacı, genç futbolcuların bazı fiziksel uy-gunluk ve somatotip özelliklerinin oynadıkları mevkilere göre karşılaştırılmasıdır. Çalışmaya Ankara’da süper ligde yer alan bir takımın altyapısında 16 yaş grubunda futbol oyna-yan toplam 36 (defans (n=12), orta saha(n=12) ve forvet(n=12)) gönüllü sporcu katılmıştır. Çalışmaya katılan deneklerin boy uzunluğu, vücut ağırlığı, deri kıvrım kalınlığı, çevre ve çap öl-çümleri yapılmıştır. Vücut yağ yüzdesi Caner Açıkada formulü ile hesaplanırken somatotip özellikler Heath-Carter yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Anaerobik performans ise Wingate anaerobik güç ve kapasite testi (WAnT), aktif sıçrama, skuat sıçrama ile belirlenirken, sürat belirlemek için 10m, 30m. Testi ile çeviklik belirlemek için ise HÜFA testi kullanılmıştır. Veri-lerin analizinde fiziksel özelliklerin futbolcuların oynadıkları mevkilere göre değerlendirilmesi amacıyla Tek Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Bulgular çalışmaya katılan futbolcuların, düşük vücut yağ yüzdesine (defans oyuncuları: 5.32±1.12;

67

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

orta saha oyuncuları: 5.35±1.14; forvet oyuncuları: 5.44±1.75) ve ekto-mezomorf (do: 2.09-3.56-3.36; oso: 2.41-3.69-2.94; fo: 2.42-3.87-2.87) özelliklere sahip olduklarını göstermiştir. Ayrı-ca fiziksel anaerobik performans değerlendirme sonucunda; defans oyuncularında wingate anaerobik güç, 712.6±1317 watt; anaerobik kapasite 549.9±88 watt, relatif anaerobik güç 10.9±1.2 W.kg-1; relatif anaerobik kapasite, 8.4±0.7 W.kg-

1; aktif sıçrama, 39.6±3.8cm; skuat sıçrama, 35.9±3.7cm; 10m, 1.7±0.1sn; 30m, 4.2±0.2sn; ve HÜFA 10.5±0.3sn olarak, orta saha oyuncularında wingate anaerobik güç, 692.5±80.7 watt; anaerobik kapasite, 536.1±49.9watt, relatif anaerobik kapa-site, 8.5±0.3W.kg-1; relatif anaerobik güç, 11.0±1.0watt; aktif sıçrama, 38.2±2.9; skuat sıçrama, 34.2±2.2; 10m, 1.6±0.3; 30m, 4.2±0.1; ve HÜFA 10.5±0.3 olarak bulunurken; forvet oyuncularında wingate anaerobik güç, 691.7±107.1; anaero-bik kapasite 528.8±90.5; relatif anaerobik güç 10.8±0.9; rela-tif anaerobik kapasite, 8.2±0.9; aktif sıçrama, 39.2±6.8; skuat sıçrama, 35.1±4.8; 10m, 1.7±0.1sn; 30m, 4.2±0.1; ve HÜFA 10.6±0.5 olarak bulunmuştur. Yapılan Tek Yönlü Varyans Ana-lizi sonuçları futbolcuların mevkilere göre elde edilen değer-lerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0.05). Sonuç olarak yapılan maç analizleri futbolcuların 90 dk.lık bir maç içerisinde oyuncuların yaklaşık 1000-1400 civarında farklı hareketi oynadıkları mevkilere göre farklı sık-lıklarda yaptıklarını göstermesine rağmen yapılan istatistiksel analizler sonucunda mevkiler arasında bir farklılık çıkmaması, oyuncuların oynadıkları mevkilerin gereksinimleri doğrultu-sunda antrene edilmediğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler: Fiziksel Uygunluk Özellikler, Somatotip, Futbolcular

P16SEZON ÖNCESİ HAZIRLIK

ÇALIŞMALARININ BİR SÜPER LİG

TAKIMININ SEÇİLMİŞ FİZİKSEL VE

FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİ

Cem Sinan ASLAN, Mahmut KARAKOLLUKÇU Cumhuriyet Üniversitesi BESYO, Sivas

Bu çalışma; Türkiye Süper Ligi’nde yer alan bir futbol takı-mında, sezon öncesi hazırlık antrenmanlarının oyuncuların seçilmiş fiziksel ve fizyolojik özellikleri üzerine etkilerini belir-lemeyi hedeflemiştir.

İlk ölçümlerde 29 futbolcu yer almasına karşın, hazırlık kampı sonunda 14 oyuncunun başka takımlara transfer ol-malarından dolayı çalışma ilk ölçümlerde de yer alan 15 fut-bolcu ile tamamlanmıştır. Katılımcıların fiziksel ve fizyolojik özelliklerini belirlemek için yaş, boy, vücut ağırlığı, bacak kuvveti, dikey sıçrama, esneklik ve anaerobik güç değerleri, beden kitle endeksi, vücut yağ yüzdesi ve kütlesi ile yağsız vücut kütlesi ve vücut sıvı toplamları tespit edilmiş ve hazırlık evresi öncesinde ve sonrasında gerçekleştirilen iki ölçümden elde edilen her bir fiziksel ve fizyolojik değişken (p<0.05) an-lamlılık seviyesinde, Wilcoxon eşleştirilmiş iki örnek testi ile istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır.

Sonuç olarak; iki ölçümden elde edilen verilerin karşılaştı-rılmasına göre, vücut ağırlığı, bacak kuvveti, anaerobik güç ve beden kitle indeksi açısından iki ölçüm arasında farklılık istatistiksel olarak anlamsızken (p>0.05), dikey sıçrama, es-neklik, vücut yağ yüzdesi ve kütlesi, yağsız vücut kütlesi ve

vücut sıvı toplamı değerlerinde iki ölçüm arasındaki fark ista-tistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05).

Anahtar Kelimeler: Süper Lig, Hazırlık Sezonu, Bacak Kuv-veti, Dikey Sıçrama, Esneklik, Anaerobik Güç

P17TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERARASI SALON

FUTBOLU ŞAMPİYONASINA KATILAN

FUTBOLCULARIN DENETİM ODAĞI

AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Veysel KÜÇÜK1, Ali KIZILET1, Kamil ERDEM1, M. Mustafa YORULMAZLAR1, Yalçın TAŞMEKTEPLİGİL2

1Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu2Ondokuz Mayıs Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Futbol içerisinde risk,dinamizm,heyecan, güç ve seyir zevki olan bir spor branşı olma, binlerce hatta on binlerce kişiyi aynı anda aynı alana toplama ve seyretme imkanı sunmasından dolayı, günümüzün kitleselleşmiş önemli spor dallarından biridir.Bu özellikleri açısından futbolda başarı; temel motorik ve fizyolojik özellikler kadar psikolojik faktörlere bağlı olarak elde edilmektedir.

Bireylerin davranışları ve bu davranışların sonuçlarının bi-rey tarafından nasıl algılandığına ilişkin bir kavram olan “De-netim Odağı” son yıllarda sosyal psikolojide bir kişilik özelliği olarak dikkati çekmektedir.Bazı insanlar günlük hayat olayları karşısında olayların kendi denetimleri altında olduğuna, du-ruma egemen olduklarına inanırken,bazıları da bunun tam tersini düşünürler.(Bilgin.N.1988)Rottar, olayların kendi de-netimleri altında olduğuna inananlar ve inanmayanlar olmak üzere bu iki tip insanı ayırt etmiş, bu gücün kaynaklandığı yere de “Denetim Odağı” adını vermiştir.(Rotter,JB.1954)

Araştırmamızın amacı; 2007-2008 öğretim yılı üniversi-telerarası salon futbol şampiyonasına katılan futbolcuların denetim odağı açısından iç-dış denetim yönelimlerini tespit etmektir.Araştırmaya altı farklı üniversiteden gönüllü olarak 74 sporcu katılmıştır.Deneklere ölçme aracı hakkında verile-rek Rotter İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ) uygulanmış-tır.Elde edilen veriler SPSS 10.0 istatistik paket programıyla frekans ve yüzde değerleri ile değişkenler açısından denetim odağını etkileyen faktörler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Futbolcu, Denetim Odağı

P18BAYAN SPORCULARDA ÖN ÇAPRAZ

BAĞ YARALANMALARINI ÖNLEYİCİ

ANTRENMAN PROGRAMININ ÖN

ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARININ

SIKLIĞINI AZALTMAYA OLAN ETKİSİ

Atakan ÇAĞLAYAN2, Mustafa KARAHAN1, Kamil ERDEM1

1Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu2Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Çalışmamızın amacı, bayan sporcularda anatomik, hormo-nal ve kassal farklılıklardan dolayı daha sık meydana geldi-ği düşünülen temassız ön çapraz bağ (öçb) yaralanmalarını, nöromusküler, propriyosepsiyon, esneklik çalışmaları içeren

68

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

antrenman programı ile önlemek ve bu antrenman progra-mının sporcuların fiziksel ve fizyolojik parametreleri üzerin-deki değişimlerini gözlemlemektir.

Çalışmamıza Türkiye Bayanlar Futbol 1. Liginde mücadele eden Marmara Üniversitesi bayan futbol takımından yaş or-talaması 17,2±3,38 olan 20 sporcu deney grubu, Türkiye Ba-yanlar Futbol 1. Liginde yer alan ve yaş ortalaması 17,5±3,14 olan 56 bayan futbolcu gönüllü olarak katılmıştır. Deney gru-bundaki bayan futbolculara sezonun devre arasında başlaya-rak altı hafta boyunca, haftada üç gün takım antrenmanının ısınma bölümünde uygulamak üzere 25’er dakika süreyle öçb yaralanmalarını önleyici antrenman programı uygulanmıştır. Kontrol ve deney grubundaki sporculara altı aylık süreyi kap-sayan geriye dönük anket uygulanmıştır. Öçb yaralanmalarını önleme programının bayan futbolcular üzerindeki fiziksel ve fizyolojik etkilerini değerlendirmek için bacak kuvveti, sürat, dikey sıçrama, aerobik ve anaerobik kapasite, denge, esnek-lik, boy, kilo ve deri kıvrım kalınlığı ölçümleri yapılmıştır. Katı-lımcılara programın uygulanması öncesinde ön test ve prog-ram sonrasında son test uygulanmıştır.

İstatistiksel analizler için SPSS 13.0 paket program kulla-nılmıştır. Bayan futbolcuların kendi içlerindeki ön ve son test değerlendirmesi için eşleştirilmiş t testi, minimal ve maksimal değerlerinin belirlenmesi için tanımlayıcı istatistik, gruplar arası karşılaştırma için bağımsız örneklem t testi kullanılmış-tır.

Yapılan istatistiksel analizler sonucunda, deney grubu ile kontrol grubu Öçb yaralanma insidanslarında anlamlı bir farklılık görülmezken (p>0.05), deney grubundaki bayan fut-bolcuların, ön-son test; vücut yüzde yağ oranı, dikey sıçrama, aerobik, anaerobik kapasite, denge, bacak kuvveti, abdomi-nal, uyluk, triceps, biceps ve göğüs deri kıvrım kalınlığında (p<0.01) düzeyinde, sürat, esneklik, subskapula ve suprailiak deri kıvrım kalınlığında (p<0.05) düzeyinde anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak bayan futbolculara uyguladığımız 6 haftalık ön çapraz bağ yaralanmalarından korunma programının ar-dından sezon sonuna dek ön çapraz bağ yaralanması olma-mıştır, bunun yanında bayan futbolcuların biyomotor özel-liklerinin değerlendirilmesi sonucunda genel olarak anlamlı gelişim tespit edilmiştir. Bu tür çalışmaların daha uzun sürey-le ve daha çok denekle multidisipliner bir çalışmayla sürdü-rülmesi gerektiği kanısındayız.

Anahtar Kelimeler: Ön Çapraz Bağ, Nöromusküler, Önleme, Antrenman

P19FARKLI MEVKİLERDE OYNAYAN

FUTBOLCULARDA BAZI FİZİKSEL

ÖZELLİKLER VE DENGE İLE ÇEVİKLİK

İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Kamil ERDEM1, Mehmet YORULMAZLAR1, Veysel KÜÇÜK1, Osman Zeki KORKMAZ2, Tuba KIZILET2, Atakan ÇAĞLAYAN2

1Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu2Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Araştırmanın amacı, futbolcularda fiziksel özelikler ve den-genin çevikliğe etkisini incelemektir.

Araştırma İstanbul süper amatör liginde çeşitli takımlarda farklı mevkilerde oynayan 44 amatör futbolcu üzerinde yü-rütülmüştür.

Araştırmada fiziksel özelliklerin tespiti için yaş, boy, ağırlık, büst uzunluğu ve bacak uzunluğu, motorsal özelliklerin tespi-ti için de topla ve topsuz çeviklik ve denge testleri yapılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Değişkenle-rin ortalama değerleri alınmış, gruplar arasındaki farkları bul-mak amacıyla Kruskal Wallis nonparametrik varyans analizi kullanılmıştır. Değişkenlerin birbirleriyle olan ilişkisini araştır-mak için ise Pearson korelasyonu uygulanmıştır.

Ölçümler sonucunda futbolcuların yaş değerleri 21.91±1.75,ağırlık 70.9±5.50 kg, boy 177.27±.050 m, büst uzunluğu 92.66±3.06 m, bacak uzunluğu 84.09±2.86 m, den-ge 19.42±3.07 sn. topsuz çeviklik 6.02±0.37 sn, topla çeviklik 8.09±0.53 sn. olarak bulunmuştur. Fiziksel özelliklerle, denge ve çeviklik arasında anlamlı bir ilişki bulunamazken, denge ile çeviklik değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,01). Değişkenlerle mevkiler arasında anlamlı farklılıklar bulunmamıştr. Bu sonuçların değerlendirilmesinde denge yeteneği daha iyi olan futbolcuların çeviklik özeliklerinin daha iyi olduğu görüşü ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlar ışı-ğında denge çalışmalarının futbolcularda çeviklik özelliğinin gelişimine katkıda bulanacağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Çeviklik, Denge

P20GENÇ BAYAN FUTBOLCULARDA

BAZI FİZİKSEL VE MOTORSAL

ÖZELLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ali KIZILET, Kamil ERDEM, Tuba KIZILET,Veysel KÜÇÜK,Gökhan HADİMarmara Üniversitesi BESYO

Çalışmadaki amacımız genç bayan futbolcuların bazı fizik-sel ve fizyolojik parametrelerin belirlenmesi ve bu özelliklerin birbirleriyle olan ilişkilerini değerlendirmektir. Genç Milli Ta-kım düzeyinde 20 bayan futbolcu (17,90 ±1,37 Yaş; 56,90kg. ±7,09 kg.; 165,10 ±,083cm.) araştırmamıza denek olarak dahil edilmiştir. Futbolcuların fonksiyonel kapasitelerini değerlen-dirmede maksimal düz mekik, maksimal ters mekik, dikey sıç-rama, tekrarlı sprint testi (Bangsbo tekrarlı sprint), mekik testi ve laktat ölçümü yapılmıştır. Bu ölçümlerle birlikte Max VO2, yorgunluk indeksi, en iyi sprint süresi, ortalama sprint süre-si, ön laktat-son laktat farkı, üç dakikalık toparlanma sonrası nabız değerleri belirlenmiştir. Değişkenlerin birbirleriyle olan ilişkisini araştırmak için Pearson korelasyonu uygulanmıştır (p<0,05). Genç bayan futbolcuların yorgunluk indeks değer-leri ile sprint ortalama değerleri, sprint son laktat değerleri ve en yüksek sprint değerleri arasında pozitif yönde kuvvetli ilişki vardır (p<0.05). Sprint ortalama değerleri ile en iyi sprint değerleri, boy değerleri ve kilo değerleri arasında pozitif yönde kuvvetli ilişki vardır (p<0.05), En iyi sprint değerleri ile sprint son laktat değerleri arasında pozitif yönde kuvvetli ilişki (p<0.05), kilo ile kuvvetsiz ilişki (p<0.05) ve maksimal dikey sıçrama değerleri arasında negatif yönde kuvvetsiz iliş-ki vardır (p<0.05). Futbola özgü seçilen bu testlerin sonuçları futbolcu profilini belirlemede ve fiziksel antrenman planla-masında yardımcı olacağını düşünmekteyiz.

69

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

P21TÜRKİYE PROFESYONEL FUTBOL

LİGLERİNDE GÖREV YAPAN

SPORCU TEKNİK SORUMLU VE

YÖNETİCİLERDE GÖRÜLEN KONTROL

DIŞI DAVRANIŞLAR VE ETKİLEŞİM

DÜZEYLERİ

Veysel KÜÇÜK1, Ali YILDIZ2, Merve ÇINARDAL2, Adnan SEVİM3

1Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu2Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı3Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

İnsan davranışları çeşitli alt yapılarıyla ve biçimleriyle yaşa-nırken basit bir sınıflamayla kontrollü ve kontrolsüz davranış olarak ikiye ayrılabilir. Bu davranışlar kontrollü bir biçimde gerçekleşebilmekle birlikte içe ve dışa yönelme yoluyla kon-trol dışına da çıkabilir(Küçük, 2008). Kontrol dışı davranışlar nedenleri içgüdüsel, yaşamsal, sosyal ortamda öğrenilen, engellenmeyle ortaya çıkan şeklinde açıklanabilir(Westen, 1999).

Bu çalışmada futbolda kontrol dışı davranışların sporcu, teknik sorumlu, yönetici ve takım bazında incelenmesi he-deflenmektedir. Yukarıda belirtilen dört başlığın birliktelik sıklığına bakılarak bir ilişkinin olup olmadığı tespit edilmek istenmiştir. Bu inceleme sonucunda ortaya çıkan bilimsel ba-kımdan anlamlı sonuçların liglerimizde kontrol dışı davranış-ların sıklığının azaltılmasında ya da ortadan kaldırılmasında yapılacakların tespiti hedeflenmektedir.

Çalışmada sporcu, teknik sorumlu, yönetici ve takım temel alınarak profesyonel futbol disiplin kurulu (PFDK) tarafından verilen cezaların analizi yapılmıştır. Bu amaçla 2008-2009 Futbol Sezonu’nda Türkiye Futbol Federasyonu’na bağlı tüm profesyonel liglerdeki 140 takımın yaptığı maçlarda verilen cezalar incelenmiştir. 28.08.2008 tarihinden 13.11.2008 ta-rihine kadar verilen toplam 990 cezanın yukarıdaki başlıklar temel alınarak dağılımları incelenmiştir. Her başlık altındaki cezaların genele oranına, birliktelik sıklığına, birlikteliklerin genele oranına bakılmıştır.

Yapılan incelemede sportmenlik dışı davranışlar nedeniyle verilen cezalarda takım halinde alınan cezalar 181 ile birinci sırada yer alırken, sporcuların aldığı cezalar 98 ile ikinci sırada yer almıştır. Bunları takiben 53 kez ceza alarak teknik sorumlu ve son olarak da 39 ceza sıklığıyla yöneticiler son sırada yer almıştır. Bu cezaların toplam cezalara oranı takım halinde % 18, sporcularda % 9 teknik sorumlu % 5 ve yönetici % 4 ola-rak tespit edilmiştir. Bu dört başlığın toplam cezalara oranı % 37 gibi önemli bir yüzdeye sahiptir. Liglerimizde verilen ce-zaların üçte birinden fazlasını kontrol dışı davranışlar teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Kontrol Dışı Davranış, Ceza

P22FUTBOL KULÜP YÖNETİMİNİN SEBEP

OLDUĞU EKONOMİK SIKINTILARIN

FUTBOLCULAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

(Pilot Çalışma)

A. KARABULAK1, F. KILINÇ1, M. DİNÇ2 1Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Spor Bilimleri Bölümü2Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu

AMAÇ: Türkiye Profesyonel Futbol Liglerinde yer alan ku-lüplerin yönetimlerinin sergilediği başarısız yönetim uygula-maları ve yönetim tutarsızlıklarının sebep olduğu ekonomik sıkıntıların futbolcular üzerindeki etkilerinin bazı değişkenler dikkate alınarak araştırılmasıdır.

Materyal Metot: Bu çalışmaya profesyonel üçüncü lig üçüncü grupta yer alan Ispartaspor Kulübü’nde profesyonel sözleşmeli olarak oynayan 26 futbolcu gönüllü olarak katıldı. Futbolcuların ortalama yaşları 23.5±4.3 yıl, boyları 178.9±6.1 cm., vücut ağırlıkları 72.1±12.9 kg. ve spor yaşları da 10.7±4.7 yıl olarak belirlendi. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket metodu kullanıldı. İki bölümden oluşan anketin ilk bö-lümünde kişisel ve tanımlayıcı bilgiler ile ilgili sorulara; ikin-ci bölümde ise, ekonomik, beslenme, performans ve sağlık durumlarına yönelik sorulara yer verildi. Verilerin çözümlen-mesinde de, istatistikî yöntem olarak tanımlayıcı istatistik ve ki-kare testleri kullanıldı.

BULGULAR: Araştırmaya katılan futbolcuların aylık ortala-ma kazançlarının 805.555 YTL olduğu, futbolcuların %57,7’si kulübün sağladığı maddi imkânların yeterli olmadığını belirt-mişlerdir. Futbolcuların %73,1’i ısınma problemi, beslenme, sağlık, temizlik ve malzeme bakım sorunları yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Kulübün sağladığı ekonomik imkânlarla futbolcuların performansları arasındaki ilişkiye bakıldığında önemli bir etkileşim olduğu (p<0.05), yine kulübün ekono-mik imkânları ile yaşanan sorunların arasında önemli bir ilişki olduğu (p<0.05) belirlenmiştir. Ayrıca, kulübün sağladığı eko-nomik imkânlarla hastalık ve sakatlıkların tedavi süreçleri ara-sında da önemli bir ilişki olduğu (p<0.05) belirlenmiştir.

Sonuç; Çalışmamızdan elde ettiğimiz verilere dayanarak, futbol kulüp yönetimlerinin futbolculara sunmuş olduğu im-kânların özellikle beslenme, barınma, hastalık ve sakatlık gibi performanslarını etkileyen faktörler üzerinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlar çerçevesinde kulüp yöne-timlerinin futbolcuların geleceklerini etkileme ile ilgili önemli rol oynamasından dolayı denetim ve kontrol mekanizmaları-nın arttırılması düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler: Futbol Ekonomisi, Futbol Yönetimi, Fut-bolcu

70

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

P23ANKARA BÖLGESİ KLASMAN

FUTBOL HAKEMLERİNİN KİŞİLİK

ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Serkan ÇİMEN1, Belgin GÖKYÜREK2

1Beden Eğitimi öğretmeni2Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu

Durum saptaması olan bu araştırma, Türkiye Profesyonel Futbol Liglerinde görev alan futbol hakemlerinin kişilik özel-liklerini saptamak ve çeşitli değişkenlere göre aralarındaki farklılıkları belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Araştırmanın örneklemini 2005-2006 futbol sezonunda Ankara Bölgesine kayıtlı 68 profesyonel futbol hakemi oluş-turmaktadır.

Araştırmada veri toplama aracı olarak; Ankara Bölgesi Klasman Futbol Hakemleri’nin kişilik özelliklerini belirlemek için ‘’Sıfat Tarama Listesi’’ (Adjektive Check List ) adlı kişilik testi ile ‘’Hakem Kişilik Bilgi Formu ‘’ kullanılmıştır. İki gru-bun karşılaştırılması için, Mann-Whitney “U” testi ve ikiden çok grubun karşılaştırılmasında Kruskal Wallis test istatistik-leri kullanılmıştır. Her iki test için anlamlık düzeyi 0,05 olarak alınmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre; örneklem grubunu oluşturan Ankara Bölgesi Klasman Futbol Hakemlerinin en baskın beş kişilik özelliğinin, ideal benlik, başatlık, özgüven, yaratıcı ki-şilik ve düzen olduğu görülmektedir. Hakemler, klasman alt ölçeğine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Hakem-ler, cinsiyet değişkenine göre danışmaya hazır bulunuşluk alt ölçeğinde anlamlı bir farklılık göstermektedir. Hakemler; meslek değişkenine göre şefkat alt ölçeğinde anlamlı bir farklılık göstermektedir. Hakemler, eğitim durumu alt ölçe-ğine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Hakemler, ekonomik durum değişkenine göre duyguları anlama, şefkat, yakınlık, danışmaya hazır oluş ve ideal benlik alt ölçeklerinde anlamlı farklılık göstermektedir. Hakemler, hakemliği seçme değişkenine göre sebat, düzen, değişiklik ve yaratıcı kişilik alt ölçeklerinde anlamlı farklılık göstermektedir. Hakemler, memnuniyet değişkeni derecesine göre sebat, düzen, ba-ğımsızlık, saldırganlık, değişiklik ve uyarlık alt ölçeklerinde anlamlı farklılıklar göstermektedir. Hakemler, çalışma süresi alt ölçeğine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Ha-kemler, yaş değişkenine göre sebat ve düzen alt ölçeklerinde anlamlı farklılıklar göstermektedir.

Araştırma bulgularına göre; Hakemliğe yeni başlayacak ki-şilerde ideal benlik, başatlık, öz güven, yaratıcı kişilik özelik-lerinin bulunmasına dikkat edilmelidir. Hakemlerin, duyuşsal özelliklerine dikkat edilmelidir. Hakemlere, ilgili kurumlarda psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri sunulmalıdır, gibi öneriler sunulabilir.

Anahtar Kelimeler: Kişilik, Kişilik Özelliği, Hakem

P24FUTBOLCULARDA FARKLI HIZLARDAKİ

DİZ FLEKSİYON VE EKSTANSİYON

KUVVETLERİ İLE HAMSTRING/

QUADRICEPS KUVVET ORANININ

İNCELENMESİ

Ayşe KİN-İŞLER, Ali ÖZKANBaşkent Üniversitesi, Spor Bilimleri Bölümü, Ankara

Bu çalışma futbolcuların farklı hızlardaki diz fleksiyon ve ekstansiyon kuvvetleri ile Hamstring/Quadriceps kuvvet ora-nının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya farklı ama-tör futbol takımlarında oynayan 15 (X

_yaş: 21.73±2.18 yıl, boy:

175±7.28 cm, vücut ağırlığı: 71.5±6.72 kg, yağ: 10.61±12.27%) gönüllü futbolcu katılmıştır. Futbolcuların peak izokinetik konsantrik diz fleksiyon ve ekstansiyon kuvvetleri ile hams-tring/quadriceps kuvvet oranları sağ ve sol bacakta 600s-1 ve 3000s-1 hızlarında belirlenmiştir. Futbolcuların sağ bacak hacmi 6.53±1.18lt, bacak kütlesi 7.43±1.46kg, 60º.s-1 diz eks-tansiyon kuvveti 122.00±17.06 N/m, 300º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti, 60º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 93±9.01 N/m, 300º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 81±17.11 N/m ise 99±23.20 N/m ola-rak bulunurken, sol bacak hacmi 6.30±1.05lt, bacak kütlesi 7.42±1.34kg, 60º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti 125±22.15 N/m ve 300º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti 100±24.88 N/m, 60º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 86.00±16.77 N/m ve 300º.s-1 diz fleksiyon kuvveti ise 74±18.41 N/m olarak belirlenmiştir. Futbolcular-da sağ bacak 60º.s-1 H/Q kuvvet oranı 0.77±0.10 N/m olarak belirlenirken 300º.s-1’de bu oran 0.84±0.19 N/m olarak belir-lenmiştir. Sol bacakta ise 60º.s-1 H/Q kuvvet oranı 0.69±0.10 N/m olarak ve 300º.s-1 H/Q kuvvet oranı 0.75±0.11 N/m ola-rak bulunmuştur. T-testi sonuçları futbolcuların sağ bacak 300º.s-1 H/Q kuvvet oranı ile sol bacak 300º.s-1 H/Q kuvvet oranı arasında ve sağ bacak 60º.s-1 H/Q kuvvet oranları ile sol bacak 60º.s-1 H/Q kuvvet oranları arasında istatistiksel açı-dan anlamlı bir fark olduğunu göstermiştir (sırasıyla t=2.280; p=.039; t=3.786; p=.002). Kuvvet değerlerinde ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlenmemiştir (p>.05). Sonuç olarak futbolcuların sağ bacak H/Q kuvvet oranlarının sol bacak ora-nına kıyasla daha yüksek değerlere sahip oldukları belirlen-miş ve bu farkın futbolcuların sağ bacaklarının baskın bacak-ları olmasından kaynaklandığı düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Diz Ekstansiyon Kuvveti, Diz Fleksiyon Kuvveti, H/Q Kuvvet Oranı

P25FUTBOLCULARDA DOMİNANT VE

NON-DOMİNANT BACAKTA BACAK

HACMİ, KÜTLESİ VE İZOKİNETİK DİZ

KUVVETİNİN İNCELENMESİ

Ali ÖZKAN, Ayşe KİN-İŞLER, Başkent Üniversitesi, Spor Bilimleri Bölümü, Ankara

Bu çalışma futbolcuların dominant ve non-dominant ba-cakta bacak hacmi, kütlesi ve izokinetik diz kuvvetinin kar-şılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya farklı amatör

71

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

futbol takımlarında oynayan 15 (X_

yaş: 21.73±2.18 yıl, boy: 175±7.28 cm, vücut ağırlığı: 71.5±6.72 kg, yağ: 10.61±12.27 %) gönüllü futbolcu katılmıştır. Deneklerin bacak hacmi Frus-tum çevresel ölçüm yöntemi ile bacak kütlesi ise Hanavan çevresel ölçüm yöntemi ile belirlenmiştir. Testlerden önce hava toplarına yükselirken ya da koşarak girilen kafa vuruşla-rında sıçrama sırasında en çok kullanılan ve sporcunun kendi-ni rahat hissettiği bacağın hangisi olduğunun sorgulanması ile futbolcuların dominant bacakları belirlenmiştir. Peak izo-kinetik konsantrik diz fleksiyon ve ekstansiyon kuvvetleri sağ ve sol bacakta 600s-1 ve 3000s-1 hızlarında belirlenmiştir. Uy-gulama düşük dereceden yüksek derecelere doğru yapılmış-tır. Her bir seviye için 5 maksimal kasılma yapılmış ve her test periyodunun arasında 90 saniye pasif dinlenme süresi veril-miştir. Futbolcuların sağ bacak hacmi 6.53±1.18lt, bacak küt-lesi 7.43±1.46kg, 60º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti 122.00±17.06 N/m, 300º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti 99.00±23.20 N/m, sağ bacak 60º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 93.00±9.01N/m ve 300º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 81.00±17.11 N/m olarak bulunmuş-tur. Sol bacakta ise bacak hacmi 6.30±1.05lt, bacak kütlesi 7.42±1.34kg, 60º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti 125±22.15 N/m, 300º.s-1 diz ekstansiyon kuvveti 100.00±24.88 N/m, 60º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 86.00±16.77 N/m ve 300º.s-1 diz fleksiyon kuvveti 74.00±18.41 N/m olarak belirlenmiştir. Yapılan ba-ğımlı örneklerde t-testi sonuçları futbolcuların sağ bacak 60º.s-1 diz fleksiyon kuvveti ile 60º.s-1 diz fleksiyon kuvveti arasın-da istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olduğunu gösterirken (t=2.276; p<.05), dominant ve non-dominant bacakta diğer değişkenlerde istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlenme-miştir. Sonuçlar çalışmaya katılan futbolcuların dominant ve non-dominant bacaklarının bacak hacmi, kütlesi ve izokine-tik diz kuvveti açısından farklılaşmadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Bacak Hacmi ve Kütlesi, Diz Ekstansiyon ve Fleksiyon Kuvveti, Dominant Bacak

P26SAĞ ve SOL DOMİNANT ALT

EXTREMİTE KULLANIMINA YÖNELİK

18 YAŞ ALTINDAKİ FUTBOLCULARIN

YETENEKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

ve DEĞERLENDİRİLMESİ

A. Arda KULOĞLUKocaeli Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Antrenörlük Bölümü Programı ve Çift Anadal Programı (ÇAP) Spor Yöneticiliği Bölümü

Dünya nüfusunun %10–12 sini oluşturan solakların sağlak-lara göre daha farklı ve bazı konularda daha başarılı oldukları çeşitli kaynaklarda yer almaktadır. Bu farklılıklardan öncelikle görme için farklı beyin bölgelerini kullanan solaklar ve sağ-laklar, dünyaya farklı açılardan baktıkları yapılan araştırmalar-la ortaya çıkarılmıştır. Solaklık normal mi, yoksa anormal bir durum mudur? Sol taraflarını kullananlar için solak denir, ama sağ el, sağ ayak kullanımı o kadar doğaldır ki, bunu belirtme-ye bile ihtiyaç hissetmeyiz. Bu nedenle de, sağak ya da sağlak terimlerini pek az duyarız. Çünkü toplum açısından sağ extre-mite kullanımı doğal olan bir özelliktir. Tuhaf ve değişik gelen ise sol extremite kullanımıdır. Sağ ve sol elini kullananların, konuşurken ve mekansal oryantasyon söz konusu olduğun-

da farklı beyin bölgelerini kullandıkları biliniyor. Günümüzde solak insanların özellikle spor bakımından daha yatkın ve ye-tenekli oldukları konusunda da bir görüş öne sürülmektedir. Yetenek konusunda mucizevî yönleri olduğu öne sürülen solakların bu yönleri ile ne kadar avantaj sahibi olduklarının tespiti için bu çalışma ele alınmıştır.

Araştırmaya İzmir’in köklü kulüplerinde İzmirspor, Altınor-du, Göztepe, Bucaspor, Altay, Karşıyaka ve Fenerbahçe Futbol Okulu (İzmir), Fenerbahçe Futbol Okulu (Samsun), Kocaelis-por, Samsunspor, Bursaspor, Alt yapılarında yarışmacı grup olarak yer alan toplam 1836 sporcuya testler uygulanmıştır. Bunların içinden yaş ortalamaları; 15,25±1,14 yaş yıl, boy orta-lamaları 164,03±12,37cm, ağırlık ortalamaları 52,96±10,47kg arasında, antrenman yaşları 5,85±2,78 yıl olan 100 solak spor-cu ile yaş ortalamaları 15,25±1,14 yaş yıl, boy ortalamaları 165,92± 12,56cm, ağırlık ortalamaları 55,21±10,55kg arasın-da antrenman yaşları 5,84± 2,70 yıl olan 100 sağlak lisanlı sporcunun verileri alınarak bu araştırma kapsamında analiz edilmiştir.

Araştırma kapsamında yapılan testler sporcuların bu özel-likleri de göz önünde bulundurularak, futbol branşında hem teknik hem de Psikomotor yeteneklerini ölçmeye yönelik Ko-ordinasyon Testi, Dripling Testi, Top Kontrolü Testi, Hareketli Ayak İçi Pas Testi, Şut İsabet Testi ve Sprint- Çeviklik Testi yap-tırılmıştır. Ölçümler yapılırken basit ve karmaşık olmayan bö-lümlerden oluşmasına dikkat edilerek ve genel amaç olarak futbol branşına yatkınlık durumlarının belirlenmesine yöne-lik olması sağlanmıştır. Gelişim çağındaki çocukların doğuş-tan baskın olarak gelen sağ ve sol extremite kullanım oranına göre futbol yaşantıları boyunca daha başarılı olabilmeleri için ne tür yaklaşımlarda bulunulması gerektiğinin araştırılması-na yönelik bir çalışma ortaya konulması da hedeflenmiştir.

Verilerin toplanmasında araç-gereç olarak kullanılan mal-zemelerde kulüp olanaklarından faydalanılmıştır. Bunlar; çeşitli ebatlarda ve farklı renklerde huni (trafik hunisi), çeşitli ebatlarda ve farklı renklerde kapak (şapka, tabak, disket vs.), müsabaka özelliklerine uygun ve yaş gruplarına özel futbol topu, çeşitli ebatlarda ve farklı renklerde dikme, 5 metreye 2 metre ölçülerde (minikler ligi resmi ölçülerinde) portatif fut-bol kalesi, alanları işaretlemede farklı renklerde 15cm eninde lastik bant, 1/100 hassasiyette ölçüm yapabilen Oregon sci-entific SL 888 marka 2 kronometre kullanılmıştır.

Her iki denek grubuna da aynı ölçümler uygulanmıştır. Her iki denek grubunun da aynı yaş, cinsiyet ve spor yapma du-rumları göz önünde bulundurularak eşit şartlarda ölçümler yapılmıştır. Uygulanan bu testler sonucun da iki grup ara-sındaki ilişki incelenerek futbol branşında avantajı olan grup olup olmadığının tespitine çalışılmıştır. Testlerin uygulan-ması sırasında sporcuların bulundukları yarışmacı grupların antrenörleri ile koordineli bir biçimde çalışılarak test ölçüm sonuçlarının en az hata ile kayıt altına alınması sağlanmıştır. Verilerin analizinde mevki durumları da göz önünde bulun-durulmuştur. Mevki bakımından da hangi grubun daha ba-şarılı olduğunun tespitine çalışılmıştır. Analizler bütün olarak değerlendirildiği gibi mevkilere göre de inceleme yapılmış-tır.

Verilerin istatiksel analizleri SPSS 11.0 paket programın-da yer alan birbirinden bağımsız grupların karşılaştırıldığı, Independent Samples T Test’ den faydalanılarak yapılmıştır. Independent Samples T Test’te göre çıkan analiz sonuçları çocukların doğuştan gelen dominant durumu ile ilgili olarak; Dripling, Koordinasyon, Top Kontrolü, Sprint-Çeviklik, Hare-

72

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

ketli Pas, Şut İsabet ettirebilme gibi futbol teknik ve yeteneği ile alakalı P<0,05 düzeyinde anlamlı farklılık ortaya çıkmamış-tır. Fakat forvet oyuncularının Sprint Testinde 0,038, Şut İsabet Testinde 0,032 anlamlılık düzeyi P<0,05 olarak anlamlı fark ortaya çıkmıştır. Kalecilerde ise Top Kontrolü Testinde 0,029 anlamlılık düzeyi P<0,05 olarak anlamlı fark ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: Solaklık, Yetenek, Futbol, Psikomotor Gelişim

P27ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA SPOR

ALANI SEÇEN ÖĞRENCİLERİN FUTBOL

EĞİTİMİNDE BELİRLENEN AMAÇLARI

GERÇEKLEŞTİREBİLME DÜZEYLERİ

(ANKARA İLİ ÖRNEĞİ)

Nihan SU1, Mehmet KOÇAK2

1Kocaeli Üniversitesi Karamürsel Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu2Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Araştırmanın amacı, Ankara ilinde ortaöğretim kurumların-da spor alanını seçen öğrencilerin futbol eğitiminde belirle-nen amaçları gerçekleştirebilme düzeylerini saptamaktır.

Araştırma kapsamında spor alanı seçen öğrencilere futbol eğitimi ile ilgili görüşlerini belirlemek için 48 soruluk bir an-ket uygulanmıştır. Araştırma, 2004-2005 öğretim yılı Ankara il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 15 resmi orta-öğretim kurumlarında spor alanını seçen 11. sınıf öğrencileri (572 öğrenci) arasından öğrenci sayısı yüksek okullardan se-çilen toplam 200 öğrenci üzerinde yürütülmüştür.

Araştırmada, 3 seçenekli “Anket Survey” tekniği kullanılmış-tır. Anketten elde edilen veriler frekans ve yüzdelerle açıklan-mış ve yorumlanmıştır. Ayrıca spor alanı seçen öğrencilerin değerlendirilmesinde anova testi kullanılmış, verilerin değer-lendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin bulunmasında ise “SPSS 10.0” istatistik paket program kullanılmıştır.

Araştırma sonuçlarında; spor alanında eğitim gören öğ-rencilerin kişisel bilgilere göre dağılımı incelendiğinde, ai-lelerinin aylık gelir seviyelerinin orta düzeyde olduğu, baba mesleklerinin daha çok devlet kurumlarında yoğunlaştıkları, babalarının lise mezunu, buna karşılık annelerinin ise ilkokul mezunu oldukları ortaya çıkmıştır. Bir diğer bulgu ise, öğren-ciler futbol temel teknikleri ile ilgili ilk eğitimlerini genellikle kulüpler düzeyinde aldıklarını belirtmişlerdir. Araştırma kap-samında spor alanı seçen öğrencilerin beden eğitimi müfre-dat programlarında yer alan futbol eğitimindeki amaçların bir kısmını gerçekleştirdikleri fakat büyük bir çoğunluğunu ise gerçekleştiremedikleri sonucuna varılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin futbol temel eğitimine başlama yerleri-ne göre amaçlara ilişkin görüşlerinde anlamlı farklılıklar bu-lunmuştur. Ayrıca araştırma sonucunda futbol eğitimi için okullarda sağlıklı tesis, araç-gereç, malzemenin bulunmadığı ve futbol eğitimine ayrılan zamanın yeterli olmadığı saptan-mıştır.

Anahtar Kelimeler: Ortaöğretim, Spor Alanı, Futbol

P28ERKEK FUTBOL TENİSİ

SPORCULARININ SOMATOTİP

ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Bergün MERİÇ, Mustafa BİNER, Menşure AYDINKocaeli Üniversitesi KBESYO

Araştırmamızda erkek futboltenisi sporcularının hem ge-nel olarak hem de ülkelere göre somatotip özelliklerinin be-lirlenmesi amaçlanmıştır.

Araştırmanın deneklerini Kasım 2008’de Çek Cumhuriyeti’nde yapılan 8. Futboltenisi Erkekler Dünya Şampiyonasına katılan yaş ortalamaları 29,23±7,67 olan 9 farklı ülkenin toplam 38 sporcusu oluşturmuştur.

Somatotip özelliklerinin belirlenmesinde triceps, suprailak, subscapula, calf, biceps, humerus, femur bölgelerinden deri kıvrımı ölçümleri skinfold kaliperle, çap ölçümleri kayan kali-perle ve çevre ölçümleri de antopometrik mezura ile heath-carter yöntemi kullanılarak alınmıştır. Deneklerin somatotip özelliklerinin aritmetik ortalama ve standart sapmaları SPSS 15.0 paket programında hesaplanmıştır.

Araştırma sonucunda futboltenisi milli takım oyuncuları-nın genel olarak somatotip profili mezomorfik endomorfi( endomorfi; 3,44±1,14 mezomorfi; 5,18±1,69 ektomorfi; 2,35 ±1,22) olarak belirlenmiştir.Genel olarak tüm ülkeler bu pro-file uyarken Türk milli takımının (endomorfi; 2,73+0,67 me-zomorfi;4,98+1,36 ektomorfi;2,79+2,79 ) somatotip profili ise dengeli mezomorfi olarak bulunmuştur.

Türkiye’de bu spor dalının yeni olması nedeniyle, müsaba-kaya katılan sporcuların genellikle futbol branşıyla uğraşan-lardan seçilmesinin bu sapmada etkisi olduğu düşünülmek-tedir.

P29FUTBOLCULARDA, FARKLI ISINMA

PROTOKOLLERİNİN ANAEROBİK GÜCE

ETKİSİ

Bergün MERİÇ, Murat SON, Menşure AYDIN, Yezdan CİNELKocaeli Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Araştırmanın amacı ısınma programı içerisinde yapılan sta-tik ve dinamik esnetmenin anaerobik güce olan etkisinin be-lirlenmesidir. Çalışmaya Kocaeli 1.amatör .kümede oynayan B genç takımının 23 futbol oyuncusu katılmıştır.

Sporculara 48 saat arayla 5 dk lık ısınma koşusu sonrasında iki farklı esnetme protokolü uygulanmıştır. Dinamik esnet-me protokolünde her kas grubuna 2 hareketle, 12-15 tekrar, statik esnetme protokolünde ise her kas grubuna 3 hareket 30 s yüklenilmiştir. Isınmamın hemen sonrasında elektronik jumpmeter ile dikey sıçrama ölçümleri alınmıştır. Sporcuların anaerobik güçleri, sıçrama mesafesi ve vücut ağırlığından ya-rarlanarak Lewis formülü ile hesaplanmıştır. Elde edilen ana-erobik güç değerleri SPSS programında wilxoson testi ile kar-şılaştırılmış, iki ısınma protokolü arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05).

Dinamik esnetme egzersizlerinin yapıldığı ısınmalar, patla-yıcı kuvveti statik esnetme egzersizlerine göre olumlu yönde etkilemektedir. Dolayısı ile bu tip aktiviteler öncesindeki ısın-

73

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

ma programlarında dinamik esnetme egzersizlerinin tercih edilmesi performansı olumlu yönde geliştirecektir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Statik esnetme, Dinamik Esnet-me, Patlayıcı Güç

P30FUTBOLCULARIN İMGELEME

KULLANIM DÜZEYLERİ VE ETKİLEYEN

FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Okan MİÇOOĞULLARI, Sadettin KİRAZCI, Recep Ali ÖZDEMİR.ODTÜ, Eğitim Fakültesi, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü, Ankara, TÜRKİYE

İmgeleme sözlük anlamı olarak gerçeği taklit etme anla-mına gelir yani reel duygusal deneyimleri sanki gerçekten oluyormuş gibi beynimizde canlandırmak olarak açıklana-bilir. İmgeleme çoğu zaman yaşanan deneyimleri yeniden yaratmak ve onları tekrar hatırlamak için kullanılır. Beyin he-nüz meydana gelmemiş, oluşmamış olayları da imgeleyebilir. İmgelediğimiz hal ve durum zihnimizde kuvvetli bir şekilde oluşmasa bile, hafızamızda oluşturmuş olduğumuz benzer deneyim şemalarından birkaç parçayla, oluşmayan imgelerin yerini kendimiz hayal ederek doldurabiliriz (Lane, 1980).

Bu çalışmanın amacı sportif yaşamda, psikolojik faktörler içerisinde yer alan Sporda İmgeleme kavramının, farklı ka-tegorilerde futbol oynayan futbolcular düzeyinde mevcut durumunun, boyutlarının ve etkileyen faktörlerin belirlen-mesidir.

Bu araştırmaya Türkiye Futbol federasyonun oluşturduğu futbol liglerinde farklı kategorilerinde futbol oynayan yaşları 14-34 arasında değişen (yaş ortalaması 21.37±3.70) ve spor yaşları 1–10 yıl (spor yaşı ortalaması 6.32±2.37) arasında de-ğişen toplam 199 kişi gönüllü olarak katılmıştır.

Araştırmada Hall ve arkadaşları (1998) tarafından geliştiri-len Sporda İmgeleme Envanteri - SİE (Sport Imagery Ques-tionnaire - SIQ) kullanılmıştır. Envanterin Türk popülasyonu-na uyarlamasında; envanter 21 madde olarak şekillenmiştir. Ayrıca orijinal formda var olan 5 alt boyut, Bilişsel İmgeleme, Motivasyonel Özel İmgeleme, Motivasyonel Genel Uyarılmış-lık ve Motivasyonel Genel Ustalık olmak üzere 4 alt boyuta inmiştir (Tiryaki & ark., 2007).

Elde edilen verilerin istatistiksel Çok yönlü varyans analizi (MANOVA) ve Pearson Çarpım Momentler Korelasyonu tek-nikleri kullanılarak anlamlılık düzeyi .05 ile belirlenmiştir. Ve-rilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır.

Futbolcuların spor yaşları itibariyle iki guruba ayrılmışlardır. 1 – 5 yıl arasındaki futbolcuların sporda imgeleme alt boyut-larından beceriyi mükemmel bir şekilde uygulama, hataların düzeltilmesi, strateji geliştirme, oyun planlarının öğrenilmesi ve uygulanması gibi bilişsel özellikleri içeren bilişsel imgele-me alt boyutunu (M= 5.62±.83 ) en üst düzey ortalama ile kul-landıkları ve 6 – 10 yıl arasındaki futbolcuların ise üst düzey motivasyonel becerileri içeren motivasyonel genel ustalık alt boyutunu (5.98±1.06) kullandıkları belirlenmiştir.

Katılımcıların yaşları ve sporda imgelemenin alt boyutları arasındaki ilişki incelendiğinde, sporcuların yaşları arttıkça bilişsel imgeleme (r =.17, p<.05) düzeylerinin arttığı ve fut-bolcuların spor yaşları arttıkça motivasyonel özel imgeleme (r =.17, p<.05) düzeyleri artmaktadır. Sporda imgeleme kav-

ramını etkileyen faktörlerin belirlenmesi için yapılan çok yön-lü varyans analizi sonuçları incelendiğinde spor yaşları 6–10 yıl arasında değişen futbolcuların 1–5 yıl arasında değişen futbolculara göre motivasyonel özel imgelemeyi anlamlı ola-rak daha fazla kullandıkları bulunmuştur (Wilks’ Lambda=.87 F(4,124)= 4.59, p<.05).

Özel performans hedeflerini imgeleme anlamına gelen motivasyonel özel imgelemeyi daha deneyimli olan futbol-cuların kullandığı saptanmıştır. Bu sonuç deneyimi artan sporcuların özel hedeflerini de kendilerine göre şekillendir-meleri ile açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Imgeleme

P3112-14 YAŞ FUTBOLCULARIN

SAĞLIĞA İLİŞKİN BAZI FİZİKSEL

UYGUNLUKLARININ YAŞA BAĞLI

GELİŞİMLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Murat ÖZŞAKERBeden Eğitimi ve Spor Öğretmeni, İzmir

Araştırmada, İzmir ilindeki 12-14 yaş grubu futbolcu çocuk-ların sağlığa ilişkin bazı fiziksel uygunluk parametrelerinin yaşa bağlı farklılık ve benzerliklerin incelenmesi amaçlanmış-tır. Araştırmada sağlığa ilişkin fiziksel uygunluk parametreleri ölçülmüştür.

Gereç ve Yöntem: Araştırmanın yaş ortalamaları 1. grup 12 yaş, 2. grup 13 yaş, 3. grup 14 yaş olan toplam 40 erkek futbolcular üzerinde yapılmıştır..Futbolcu çocukların sağlığa ilişkin fiziksel uygunluklarını belirleyebilmek için kassal kuv-vet; hand grip - el kavrama kuvveti, kassal dayanıklılık; mekik, esneklik, Aerobik dayanıklılık; 1609 metre koş yürü testi uy-gulanmıştır. Ek olarak boy, kilo ve BMI (Beden Kitle İndeksi) değerlerine bakılmıştır. İstatistiki analizleri SPSS 15.0 paket programı ile gruplar arası farklılıkları incelemek için One-Way Anova, Çoklu karşılaştırmalar içinde Bonferroni testleri uygu-lanmıştır.

Araştırma sonuçlarında; grupların boy ortalamaları 1. grup 153,16 cm, 2. grup 162,42 cm, 3. grup 166,03 cm iken vücut ağırlığı ortalamaları 1. grup 41,40 kg, 2. grup 49,28 kg, 3. grup 56,96 kg olarak bulunmuştur.

Yaş grupları açısından parametrelerde, gruplar arasında P<0.05 oranında önemli farklılıklar bulunmuştur.

Boy, vücut ağırlığı, BMI parametresinde 1. grup ile 3. grup arasında, sağ ve sol el kuvveti parametresinde 1. grup ile 3. grup arasında ve 2. grup ile 3. grup arasında, esneklik para-metresinde 2. grup ile 3. grup arasında, 1609 metre koşu pa-rametresinde 1. grup ile 3. grup arasında, 2. grup ile 3. grup arasında (p<0.05) anlamlı farklılıklar bulunmuştur.Mekik ve MaxVO2 parametresinde (p>0.05) anlamlı farklılıklar bulun-mamıştır.Futbolcu çocukların yaşları ilerledikçe gelişim düze-yinde fiziksel uygunluk düzeylerinin arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Fiziksel Uygunluk, Adolesan

74

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

P32ADOLESAN FUTBOLCU ÇOCUKLARIN

MOTORSAL PERFORMANS

PARAMETRELERİNİN DİĞER

BRANŞLARDAKİ SPORCULARLA

KARŞILAŞTIRILMASI

Murat ÖZŞAKERBeden Eğitimi ve Spor Öğretmeni, İzmir

Amaç: Bu çalışmada İzmir ilindeki 12-14 yaş grubu erkek futbolcu çocukların motorsal performans parametreleri ile aynı yaş grubundaki basketbol, voleybol, atletizm, cimnastik, yüzme, hentbol ve tekvando branşlarındaki erkek sporcular arasındaki ilişki incelenmiştir.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 40 futbol, 26 basketbol, 29 vo-leybol, 19 atletizm, 10 cimnastik, 13 yüzme, 13 hentbol, 11 tekvando toplam 161 elit erkek sporcu çocuk gönüllü olarak katılmıştır.Sporcu çocukların motorsal performanslarını belir-leyebilmek için Eurofit, Aahperd ve Fitnessgram Test Batarya-larından oluşan karma bir test (Kassal kuvvet; hand grip - el kavrama kuvveti, Kassal dayanıklılık; mekik, esneklik, Aero-bik dayanıklılık; 1609 metre koş yürü testi, sürat; 30 m hız koşusu ve durarak uzun atlama) uygulanmıştır. Ek olarak boy, kilo ve BMI (Beden Kitle İndeksi) değerlerine bakılmıştır.

Araştırmada elde edilen veriler Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) for Windows 15.0 paket programı ve tek yönlü varyans analizi ile birlikte çoklu karşılaştırmalar için Dunnet t testi kullanılmıştır.

Araştırma sonuçlarında, parametreler arasında ortalama değerlerinde adolesan futbolcu çocukların boyları cimnas-tik ve yüzme branşlarındaki sporculardan daha uzun, diğer-lerinden ise daha kısa olduğu, Sağ el kuvveti değerlerinde atletizm, cimnastik, yüzme, hentbol ve tekvando branşla-rındaki sporculardan daha yüksek, basketbol ve voleybol da daha düşük değerde, esneklikte basketbol, atletizm, yüzme, hentbol ve tekvando branşlarından daha yüksek, voleybol ve cimnastik’ten daha düşük düzeyde, 30 metre koşu süresinde diğer bütün branşlardan daha kısa sürede, 1609 metre koşu testinde ise atletizm branşı hariç bütün branşlardan daha az zamanda tamamladığı görülmüştür.

Gruplar arasında p<0.05 oranında anlamlı farklılıklar bu-lunmuştur. Futbolcu çocukların boylar açısından, voleybol ve cimnastik branşlarındaki sporcularla, sağ el kuvveti ve sol el kuvvet, esneklik, mekik parametresinde, cimnastik bran-şındaki sporcularla, 30 metre koşuda, yüzme, hentbol ve tekvando branşındaki sporcularla, 1609 metre koşu testinde ve maxVO2 de basketbol, voleybol ve tekvando branşındaki sporcularla (p<0.05) anlamlı fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Motorsal Performans, Fiziksel Uygunluk Adolesan

P3312-14 YAŞ FUTBOLCU ÇOCUKLARIN

FİZİKSEL UYGUNLUKLARI İLE BENLİK

SAYGISI DÜZEYLERİ ARASINDAKİ

İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Murat ÖZŞAKER1, Ferudun DORAK2 1Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni, İzmir2Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, İzmir

Amaç: Bu çalışmada İzmir ilindeki 12-14 yaş erkek futbolcu çocukların fiziksel uygunluk parametreleri ile benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 12 yaş 6, 13 yaş 7, 14 yaş 27 toplam 40 futbolcu çocuk katılmıştır. Futbolcu çocukların fi-ziksel uygunluklarını belirleyebilmek için Eurofit, Aahperd ve Fitnessgram Test Bataryalarından oluşan karma bir test (Kas-sal kuvvet; hand grip - el kavrama kuvveti, Kassal dayanıklılık; mekik, esneklik, Aerobik dayanıklılık; 1609 metre koş yürü testi, sürat; 30 m hız koşusu ve durarak uzun atlama) uygulan-mıştır. Ek olarak boy, kilo ve BMI (Beden Kitle İndeksi) değer-lerine bakılmıştır.Benlik saygısı düzeylerini ölçmek amacıyla Coopersmith (1967) tarafından geliştirilen ve Özoğul (1988) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri kullanılmıştır. İstatistiksel analizde SPSS 15.0 paket programı ve Pearson Correlation testi kullanılmıştır.

Bulgular: Futbolcuların vücut ağırlığı ile boyu, BMI, sağ ve sol el kuvveti (p<0.01), esneklik (p<0.05), 30 metre ve 1609 metre koşu testi ile negatif korelasyon; Futbolcuların boyu ile vücut ağırlığı, BMI, sağ ve sol el kuvveti ve durarak uzun atlama (p<0.01), 30 metre hız koşusu ile negatif korelasyon; BMI ile vücut ağırlığı, boyu, sağ ve sol el kuvveti (p<0.01), es-neklik (p<0.05), 30 metre ve 1609 metre koşu testi ile negatif korelasyon;Sağ el kuvveti ile vücut ağırlığı, boyu, sol el kuvve-ti, esneklik, durarak uzun atlama (p<0.01), 30 metre ve 1609 metre koşu testi ile negatif korelasyon (p<0.01); mekik ile 30 metre koşu süresi ile negatif korelasyon (p<0.05); 30 metre koşu süresi ile 1609 metre koşu testi (p<0.01); vücut ağırlığı, boyu, sol el kuvveti, esneklik, durarak uzun atlama ile negatif korelasyon (p<0.01); 1609 metre koşu testi ile 30 metre koşu süresi (p<0.01), vücut ağırlığı, BMI, esneklik ile negatif kore-lasyon (p<0.05), sağ ve sol el kuvveti ve maxVO2 ile negatif korelasyon (p<0.01); maxVO2 ile 1609 metre koşu testi ne-gatif korelasyon istatistiksel olarak önemli bulundu (p<0.01).Ayrıca fiziksel uygunluk parametreleri ile benlik saygısı ara-sındaki korelasyonlarda; futbolcu çocukların BMI ve sağ el kuvvet parametreleri ile benlik saygısı genel toplam puanları arasında negatif korelasyon (p<0.05) bulunmuştur.

Sonuç: Adolesan futbolcu çocuklardaki vücut ağırlığı ve BMI, özellikle aerobik dayanıklılığın performans parametre-lerinde önemli bir etkiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır.BMI (beden kitle indeksi) düşük olan futbolcuların benlik saygısı düzeylerinin de yüksek olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Benlik Saygısı, Fiziksel Uygun-luk, Adolesan

75

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

P34ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ

FUTBOLCULARDA İLK YARDIM BİLGİ

DÜZEYİ

Macide TÜZÜN, Gönül BABAYİĞİT İREZ, Okan MİÇOOĞULLARI, Settar KOÇAKOrta Doğu Teknik Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü

Bu çalışmanın amacı, Üniversite futbol oyuncularında ilk yardım bilgi düzeyinin araştırılmasıdır. Çalısmanın örneklemi-ni bazı üniversitelerin 18-27 yaş arası okul futbol takımı spor-cuları (N= 112 ) olusturmaktadır. Sporcularda ilk yardım bilgi düzeyini tesbit etmek için kullanılan anket, Türk Kızılayı’nın İlk Yardım Eğitimi sonunda katılımcılara uyguladığı sınav sorula-rından derlenerek geliştirilmiştir. Anketin geçerlilik çalışması için İlk yardım eğitimci eğitmeni uzman kişilerden görüş alın-mıştır. Güvenilirlik çalısmasında Kuder –Richardson Formülü kullanılarak p(KR20); 0,65 olarak bulunmuştur. Bu çalışmaya katılan futbol oyuncularının alanla ilgili ilk yardım bilgi dü-zeylerinin yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Futbol, İlk Yardım

P35TURKCELL SÜPER LİG’TEKİ DÖRT

BÜYÜK FUTBOL KULÜBÜNÜN ONLİNE

PROMOSYONEL AKTİVİTELERİNİN

İNCELENMESİ

B. SÖZERİ, S. KOÇAK, Ö. ÇELİK ODTÜ Beden Eğitimi ve Spor Bölümü

Tüm Dünyadaki İnternet kullanıcılarının sayısı 1,5 milyara ve Türkiye’deki kullanıcı sayısının 26 milyona ulaştığı bu dö-nemde (http://www.internetworldstats.com/stats.htm) bor-saya açılmış ve kurumsallaşmış spor kulüpleri için internet siteleri üzerinden pazarlama faaliyetleri yapmak artık zorunlu bir hale gelmekle birlikte internetin sağladığı pek çok görsel olanak web sitelerini pazarlama anlamında sınırsız imkanlar sunabilecek bir ortam haline getirmiştir (Mullin ve ark., 2007). Bir diğer yandan, promosyon, firmaların potansiyel müşte-rilerine kendilerini tanıtmak ve ürünlerini daha iyi pazarla-yabilmek adına yaptıkları pazarlama faaliyetleridir (Mullin ve ark., 2007). Özellikle de internet üzerinden yapılabilecek olan tanıtım ve promosyon bilgileri site ziyaretçilerine gör-sel zenginliklerle aktarılabilmekte ve pazarlama faaliyetlerine çok önemli katkılarda bulunabilmektedir (Hur ve ark., 2007). Türkiye Turkcell Süper Lig’de bulunan ve borsaya açılmış olan dört büyük spor kulüplerinin (Beşiktaş JK., Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor) internet sayfaları Türkiye’de en çok ziyaretçi sayısı olan (681., 7686., 131. Ve 723. sırasıyla) ve her bir siteye ziyarette ortalama 3 sayfası incelenen önemli sitelerdir (www.alexa.com). Bu bağlamda, bu çalışma, bahsi geçen kulüplerin web siteleri üzerinden uyguladıkları pro-mosyonel faaliyetleri incelemek ve değerlendirmek amacı ile yapılmıştır.

Spor kulüplerinin web siteleri 3 ayrı günde 3 ayrı araştır-macı tarafından da incelenmiş ve gözlenen ürün tanıtımı ve promosyonla ilgili faaliyetler not edilmiş aynı zamanda Pitts

ve Stotlar’ın (2002) da öngördüğü üzere görsel güzellik ve sitede kolay dolaşım anlamında da değerlendirilmiştir. Ürün tanıtımı ile ilgili 16 kıstas, halkla ilişkiler faaliyetleri ile ilgili 2 kıstas, toplamda görülen promosyon aktiviteleri sayısı ve de 10 puan üzerinden değerlendirilen görsel güzellik ve sitede kolay dolaşım kıstasları araştırmacılar tarafından sitelerin de-ğerlendirilmesinde göz önünde bulundurulmuştur.

Elde edilen bulgulara göre spor kulüplerinin web sitelerinin içeriğindeki ürün tanıtımları ve halkla ilişkiler faaliyetleri anla-mında değerlendirildiklerinde benzerlikler gösterdiklerini ve büyük oranda verilebilecek tüm bilgileri site ziyaretçilerine sunduklarını söylemek mümkündür. Ancak, sitede duyuru-lan promosyon sayılarına bakıldığında Fenerbahçe’nin diğer kulüplerden daha fazla sayıda promosyonu web sitesinden duyurduğu söylenebilir (13, 9, 9 ve 7 sırasıyla, Tablo 1). Ayrıca, sitenin ilgi çekici ve güzel olması da kişilerin sitede daha çok vakit geçirmesine yol açmaktadır, bu bağlamda, sitenin gör-sel güzelliği ve dolaşım kolaylığı da önem kazanmaktadır. Bu değerlere bakıldığında Fenerbahçe ve Trabzonspor’un site-leri araştırmacılar tarafından en başarılı bulunan web siteleri olmuştur (Tablo 1). Sonuç olarak, geçmiş verilerle kıyaslandı-ğında özellikle bu kulüplerin web siteleri üzerinden uygula-dıkları promosyonel faaliyetlere daha çok önem verdiklerini söylemek mümkündür.

Tablo 1. Spor kulüpleri, web site içerikleri

Kulüp Beşiktaş SK. Fenerbahçe SK. Galatasaray SK. Trabzonspor SK.

Web Site bjk.com.tr fenerbahce.org.tr galatasaray.org trabzonspor.org

Ürün Tanıtımı 14 14 13 14

Halkla İlişkiler 2 2 2 2

Promosyon Say. 9 13 9 7

Görsel Güzellik 5.7 8.3 7 7.7

Kolay Dolaşım 6 7.7 7.3 8.3

Anahtar Kelimeler: Futbol, Spor Pazarlaması, İnternet

P36FUTBOLDA GÖRSEL ANTRENMAN

TEKNOLOJİSİ

Erkan ÇANKAYA11adam Dijital Futbol Platformu, İstanbul

Sürekli gelişmekte olan futbol dünyasında antrenman programları daha fazla önem kazanmıştır. Modern futbolu temsil eden İngiltere,İspanya,Fransa,İtalya ve Almanya ku-lüpleri futbolun temel dinamikleri olan takım zekası ve takım kondisyonu üzerine önemli projeler hazırlamışlardır.Görsel eğitime dayalı antrenman programları ilk olarak 1990’lı yılla-rın başlarında Hollanda’nın Ajax takımının organizasyonunda video eğitim kasetleri olarak hazırlanmıştır.

Günümüzde ise video formatı üzerine yapılan bu çalışmaların yerini animasyon formatında (3D) hazırlanan antrenman tekno-lojisi almıştır.Animasyon programları ile bilgisayar ortamında hazırlanan antrenman drilleri hem antrenörün hemde oyuncu-ların teknik ve taktiksel olarak gelişmesine yardımcı olur.

Dijital platformda 2000’li yılların başlarında ortaya çı-kan bu akıma destek olması amacıyla sensör sistemide futbolun içerisine girmiştir.Sensör sistemi maç analizi üze-rine kullanılmaktadır.Sahaya yerleştirilen sensör sistemli

76

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

kameralar maç sonrasında oyuncuların hareket analizle-rini animasyon formatı olarak kaydetmesi ile yapılacak olan değerlendirmelerde yardımcı olmaktadır.

Altyapı eğitiminden profesyonel takıma kadar uzanan sü-reçte oyuncuların teknik,taktik ve kondisyonel özelliklerini geliştirmeleri için etkin şekilde animasyon formatları kullanıl-maktadır.

AMAÇ: Futbol animasyonlarının popüleritesi her geçen gün artmaktadır. Futbol dünyasında önemli degişiklikler oldu.Özellikle antrenman ve teknik alanlarda.Teknolojinin gelişimiyle,birçok alet ve cihazlar yardımıyla antrenmanlarda etkili ve düzgün çalışmak mümkün oldu.

Becerilerin uygun kullanılması ve stratejilerin geliştirilmesi antrenmanın etkisini arttırmada yardımcı olur.Futbol antre-nörleri her zaman futbolcuların performansını yükseltmek için yeni yöntemler aramaktadır.Futbol maçının en ateşli anında,etkili iletişim,antrenörler için hep problem olmuştur.

Genç bir futbolcu ile daha yaşlı yetenekli bir oyuncuyu çalıştırmak iki farklı şeydir.Onlara öğretmek istediğiniz kabi-liyetler ikisi içinde aynı düzeyde değildir.Genç oyuncular an-trenman becerilerine ve oyun stratejilerine alışmakta zorluk çekerler.Antrenör için genç oyuncuların futbol anlayışını an-layabilmek dikkate alınması gereken önemli bir veridir.

Futbol animasyonlari ,genç bir oyuncunun,top kontrolü,pas tekniği veya bir başka kabiliyeti merkezi sistemine işlemesine yardımcı olur.Ayrıca oyuncularin motive olmasınada katkısı olur.Çünkü genç oyuncular bilgisayar oyunlarına alışık olduk-larından hiç yabancılık çekmezler.

Futbolculara öğretilecek olan bir konu,bilgisayar ortamın-da geliştirilmiş animasyonlarla daha da anlaşılır bir hale geti-rilebilir. Görsel ortamda oyuncular daha çok sey öğrenebilir.Oyuncular görsel bilgileri daha cabuk anlarlar.

METOD: Bilgisayar,3d animasyon programları,barkovizyon,antrenör,oyuncular ve antrenman sahası.Antrenmanda hedef olarak belirlenen çalışmalar antrenör tarafından pc ortamın-da animasyon programı kullanılarak hazırlanır.Animasyon formatında hazırlanan driller antrenmandan önce oyuncula-ra barkovizyonda izletilir.

SONUÇ: Chelsea,Middlesbrough ve Fulham takımlarının görsel beceri uzmanı Tag Lamche yaptığı araştırmalar sonu-cunda hareket, ritim ve koordinasyon özgürlüğünde oyun-cuların görsel antrenmanlar ile yeteneklerini üst seviyelere çıkardığını kanıtlamıştır.(EyeCoach-2004)

Lamche’ye göre animasyon tekniğinin oyuncular üzerin-deki etkileri: Maç içerisinde oyunu iyi okumalarına ve topu olumlu kullanmalarına yardımcı olur.Duyumsal motor bece-rilerini ve zamanlama (Timing) özelliklerini geliştirir.

P37KAHRAMANMARAŞSPOR VE

SİİRTSPOR PROFESYONEL FUTBOL

TAKIMLARININ MÜSABAKA

DÖNEMİNDE SEÇİLMİŞ BAZI FİZİKSEL

VE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN

KARŞILAŞTIRILMASI

İrfan MARANGOZ1, Ö. Alpaslan GENCAY2

1Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Afşin MYO Kahramanmaraş2Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi BESYO Kahramanmaraş

Bu araştırmanın amacı, Kahramanmaraşspor profesyonel futbol takımında oynayan 24 profesyonel futbolcu ile Siirts-por profesyonel futbol takımında oynayan 24 profesyonel futbolcunun fiziksel ve fizyolojik özelliklerinin karşılaştırılma-sıdır.

Araştırmaya katılan sporcuların boy, kilo, vücut yağ yüzde-si, anerobik güç, aerobik kapasite, sürat, sağ ve sol el pençe kuvveti, vital kapasite, sırt bacak kuvveti ve esneklikleri be-lirlendi.

Araştırma sonucunda, Kahramanmaraş sporlu futbolcula-rın müsabaka sezonu başında ve sonunda yapılan testlerden; vücut yağ yüzdesi, sol el pençe kuvveti, sırt bacak kuvveti ve esnekliklerinde anlamlı farklılık belirlendi (p<0.05).

Siirtsporlu futbolculara yapılan testler sonucunda; anerobik güç, sağ ve sol el pençe kuvveti, vital kapasite, sırt bacak kuv-veti ve esnekliklerinde anlamlı farklılık belirlendi (p<0.05).

Takımların sezon öncesi değerleri karşılaştırıldığında sade-ce anerobik güçlerinde anlamlı farklılık belirlenirken, sezon sonrası değerleri karşılaştırıldığında kilo, vücut yağ yüzdesi ve anerobik güçleri arasında anlamlı farklılık belirlendi.

Sonuç olarak takımların müsabaka sezonunda ki bu deği-şimlerinin önemli bir performans belirgeni olduğu ve takım-ların gerek sezon öncesi gerekse sezon sonrası ölçümlerinin antrenörler ve sporcular için önem arz ettiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Fiziksel ve Fizyolojik Özellikler

77

9–11 Ocak 2009, ANTALYA

P38FARKLI ORANLARDA KREATİN

KULLANIMININ AMATÖR ERKEK

FUTBOLCULAR ÜZERİNDE SPRİNT

PERFORMANSA ETKİSİ

Yunus ÖZTAŞYONAR, İlhan ŞEN, Recep GÜRSOY, Nazım SARAÇOĞLU, Sertaç ERCİŞAtatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Bu çalışma, farklı miktarlarda akut kreatin yüklemesinin tekrarlamalı sprint performans üzerine olan etkisini incele-mek amacıyla yapıldı.

Çalışmaya 18 amatör genç erkek futbocu katıldı. Denekler üç gruba ayrılarak, beş gün süreyle 1. gruba 4 x 5 gr/gün, 2. gruba 2 x 5 gr/gün kreatin monohidrat ve plesebo grubuna 4 x 5 gr/gün glikoz verildi. Yüklenme öncesi ve sonrası vücut ağırlıkları, aralarında 30 sn dinlenme süresi bulunan 10 x 20 m sprint zamanları ve son sprinti takiben 2 dakikalık bir din-lenmeden sonra sıçrama yükseklikleri ölçüldü.

Yüklenme sonrası vücut ağılığı kreatin alan her iki grup-ta da anlamlı düzeyde artarken, plesebo grubunda anlamlı bir artış gözlenmedi. 1. gruptaki ağırlık artışı ortalama 0,96 kg iken, 2. gruptaki artış 0,42 kg olarak gerçekleşti. Literatür-le uyumlu olan bu bulgular, kreatin alımının ilk günlerinde gözlenen su tutumuna bağlı idrar hacmindeki azalmayla ve protein sentezindeki artışla açıklanabilir. Sıçrama yüksekliği 2. grup ve plesebo grubunda değişmezken 1. grup da ki artış istatistiksel bakımdan anlamlıydı. Bacak ekstansör kaslarının performansını gösteren sıçrama yüksekliğindeki anlamlı ar-tışın, kreatin yükleme ile artan quadriceps kreatin ve fosfok-reatin içeriğine bağlanabilir. Plesebo grubu ve 2. grupta 10 tekrarlı 20 m sprint zamanları değişmezken, 1. grup’un 8, 9 ve 10. (8. sprint: 3,02 ± 0,08 ve 2,90 ± 0,07 sn, 9. sprint: 3,00 ± 0,07 sn ve 2,92 ± 0,09 sn 10. sprint: 3,08 ± 0,11 sn ve 2,92 ± 0,09 sn) tekrarlardaki ortalama sprint zamanı ile toplamdaki ortalama sprint zamanları (3,01± 0,93 sn, 2,94 ± 0,80 sn) an-lamlı düzeyde düşmüştür.

Sonuç olarak, 5 gün süresince 20 gr/gün akut kreatin yük-lemesi yapılan amatör genç futbolcularda, bir maçta sonu-cu etkilediği bilinen sprint ve sıçrama gibi kısa süreli yüksek şiddetli eforlarda gözlenen iyileşmenin futbol performansını olumlu yönde etkileyebileceği ve futbolcuların ergojenik yar-dımcı olarak kreatin monohidrat kullanmasının uygun olaca-ğı söylenebilir. Ayrıca bu çalışma, aynı süre içerisinde yapılan 10 gr/gün akut kreatin yüklemesinin bir ergojenik etki oluş-turmadığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Futbol, Sprint, Kreatin

79

A R A Ş T I R M A C I L A R D İ Z İ N İ

A

AÇIKADA, C. 23, S08, S18, S19, S20, S21AGOPYAN, A. S12AK, M. S07AKALAN, C. S11AKÇA, F. S11, S22AKÇAKAYA, İ. P01AKÇINAR, F. P08, P09ALEMDAROĞLU, U. S09, S10, P15ARIKAN, N. P12, P13ARSAN, N. S23ARSLANTAŞ, B. P02AŞÇI, A. 27, S07, S10, S18, S19, S20, S21ASLAN, A. S08ASLAN, C. S. S22, P16AYDEMİR, M.Y. P01AYDIN, M. P28, P29

B

BABAYİĞİT İREZ, G. P34BALTACI, G. 38BALYAN, M. S06, P12, P13BANGSBO, J. 29BAYRAK, C. S16BAYRAKTAR, B. 30BİÇER, T. 31BİÇER, Y. P08, P09BİNER, M. P28BİZATİ, Ö. S03BOZKURT, S. S12

C

CEMALOĞLU, N. S02CENGİZ, R. S02CERRAH, A. O. S16, P11CİHAN, H. S07, S17CİNEL, Y. P29

Ç

ÇAĞLAYAN, A. P18, P19ÇANKAYA, E. P36ÇARDAK, F. S11ÇELİK, Ö. P35ÇEVRİM, H. P08, P09ÇİMEN, S. P23ÇINARDAL, M. P21

D

DEMİREL, N. S12DENİZ, S. S15DEVECİOĞLU, S. S01, P05DİNÇ, M. P22DORAK, F. P33DRUST, B. 24DÜNDAR, U. S09, S10DÜZGÜN, A. E. 32

E

ER, E. S04ERCİŞ, S. P38ERDEM, K. P17, P18, P19, P20ERSOY, E. S05ERSOY, Y. E. P10, P14ERSÖZ, G. S11, P15ERTAN, H. S16, P11

G

GENCAY, Ö. A. P37GHİAMİRAD, A. P03, P04GHORBANZADEH, B. P04GÖKYÜREK, B. P23GÖREN, H. S08GÜNGÖR, E. ONARICI S16GÜR, E. P08GÜRSEL, F. 41GÜRSOY, R. P38GÜVENÇ, A. S08

H

HADİ, G. P20HASIRCI, S. 35HAZIR, S. S19, S20, S21HAZIR, T. S08, S18, S19, S20, S21

I

IAIA, F. M. 29IŞIK, O. P01

K

KARABULAK, A. P22KARAHAN, M. P18KARAKOLLUKÇU, M. P16KARAKULAK, İ. P07

KILINÇ, F. P22KİRAZCI, S. P30KIZILET, A. P17, P20KIZILET, T. P19, P20KİN İŞLER, A. P24, P25KOÇAK, M. P27KOÇAK, S. P34, P35KÖKLÜ, Y. S09, S10, P15KONTER, E. S13KORKMAZ, O. Z. P19KORUÇ, Z. S23KOZ, M. 39, S11KÜÇÜK, V. P17, P19, P20, P21KULAÇOĞLU, H. S05KULOĞLU, A. A. P26KUNDURACIOĞLU, B. S05

L

LEES, A. 20

M

MARANGOZ, İ. P37MERİÇ, B. P28, P29MİÇOOĞULLARI, B. O. S23MİÇOOĞULLARI, O. P30, P34MOHARRAMZADEH, M. P03MÜNİROĞLU, S. 17, 25, S11, S22, P07

Ö

ÖĞÜLMÜŞ, S. 26ÖNCÜ, E. S17ÖZBAR, N. S12ÖZBEK, O. P06ÖZDEMİR, R. A. S23, P30ÖZKAN, A. P15, P24, P25ÖZKARA, A. S08, S18ÖZŞAKER, M. S24, P31, P32, P33ÖZTAŞYONAR, Y. P38ÖZYAYLALI, İ. S05

P

POLAT, C. P11

R

RAHNAMA, N. 40

Dizin soyadına göre alfabetik sırayla hazırlanmıştır. Konuşmacıların sayfa numaraları, bildiri sunan araştırmacıların bildiri numaraları verilmiştir.

80

3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ

S

SARAÇOĞLU, N. P38SATMAN, C. 26SEVİM, A. P21SEVİM, Y. 21SON, M. P29SÖNMEZ, N. S14SÖZERİ, B. P35SU, N. 36, P27SUNAY, H. 19

Ş

ŞAHİN, H. S04ŞAHİN, Z. S19, S20, S21ŞAKAR, Ş. 18ŞEN, İ. P38ŞUTA, C. P01

T

TAŞMEKTEPLİGİL, Y. P17TEKİN, T. A. P10, P14TOKDEMİR, C. 37TOPKAYA, İ. P10, P14TOPSAKAL, N. S12TUNÇER, Y. P12, P13TURHAN, C. 33TÜRKSOY, A. S14TÜZÜN, M. P34

U

UYGUR, E. S11

Ü

ÜNVER KOÇAK, F. S10

V

VURAL, F. S06, P12, P13VURGUN, H. S06

Y

YENEL, İ. F. S02YILDIRIM, Y. P07YILDIZ, A. P21YILMAZ, Ö. P06YORULMAZLAR, M. P17, P19

Z

ZAREI, M. 40