3 editoriali - albislam.com · arsimi, mjedisi, ekonomia dhe shëndetësia janë të rëndësishme...

3E

DIT

OR

IALI

ED

ITO

RIA

LI

Faqe 5 Raport: Për kë do të votojnë myslimanët e Amerikës?

Faqe 28 Gjykimi me diçka tjetër përveç asaj që kazbritur Allahu

Faqe 8 Shkencëtarët dhe mendimtarët irakian në shënjestër

Faqe 12

Faqe 14 MEXHLISI- TUBIMI

Faqe 19 Kurani dhe jeta

Faqe 26 Shërimi me anë të Rukjes

Faqe 24 Dallimi midis sprovës dhe ndëshkimit

Faqe 40 Dashuria ndaj Pejgamberit, paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi të

Faqe 44 S’po më kupton burri im!

Faqe 47 Si të bëhesh nënë më e lumtur (2/2)

Faqe 49 SI E DASHUROVA MBULESËNFaqe 53 Shfrytëzoji pushimet

Faqe 57 SEXHDEJA, LLOJET DHE RREGULLAT

Faqe 34 Ndalesa për shitjen e gjërave të ndyra

Faqe 60 Bota e parë përmes dimensionit shpirtëror

SHEMBULL QË DUHET NDJEKUR NGA ÇDO KËNGËTAR

1 qershor 2008 25 Rabi’ uth - thani

Artikujt e paraqitur në këtë rubrikë janë mendime dhe komente personale të autorëve dhenuk korrespondojnë patjetër me atë që redaksia i di për të vërteta

Xhezire.net/ Kësaj pyetje ende nuk ikanë dhënë ndonjë përgjigje të prerëmyslimanët e Amerikës. Edhe pse disaanojnë nga ndonjëri kandidat, madje katë atillë që e ndihmojnë aktivishtndonjërin, prapë se prapë gjysma emyslimanëve të atjeshëm nuk kanëvendosur se për kë do të votojnë.

Rezultatet e një ankete të bërë ngaQendra Islamike e Uashingtonit për tëDrejtat e Njeriut me qëllimpërmirësimin e raporteve islame-amerikane (CAIR), të publikuara më

31.01.2008 bëri të ditur se më shumëse gjysma e votuesve myslimanë akomajanë në fazën e vlerësimit tëkandidatëve dhe nuk kanë vendosurasgjë se për kë do të votojnë.

Kjo anketë bën të ditur se 80% evotuesve myslimanë marrin pjesërregullisht në votimet presidencialeamerikane dhe se po ata kanë vendosurqë edhe këtë vit do të marrin pjesë nëvotimet e radhës. Aty mësuam seshumica e myslimanëve amerikanë nukjanë anëtarë të asnjë partie, por 42%

Akt

uale

5

Nuha Ebu KERAMAT

Raport: Për kë do të votojnëmyslimanët e Amerikës?

6

Akt

uale


nga ata e konsiderojnëveten demokratë, 17%republikanë dhe 28% nuki përkasin asnjë partie.

Në këtë anketë bëhet editur se çështja më erëndësishme përmyslimanët në zgjedhjetpresidenciale të Amerikësështë arsimi dhe të drejtatcivile, gjë për të cilën atandihen të cunguar nga anae udhëheqjes së Bushit, poashtu edhe kujdesishëndetësor, ekonomia dhe raportet eAmerikës me shtetet myslimane.

Megjithëse ekonomia dhe lufta nëIrak prish listën e çështjeve më tërëndësishme për elektoratin, qofshindemokratë apo republikanë, përmyslimanët çështje më me rëndësiishte arsimi (89%), pastaj të drejtatcivile (86%) dhe ekonomia (85%), gjëe cila është e barabartë me interesimine myslimanëve amerikanë për çështjene raporteve midis SHBA-së dhe botësislame.

Ibrahim Hoper, drejtor përmarrëdhënie strategjike pranë “CAIR”,duke e komentuar këtë anketë thotë:“Secili kandidat duhet ta dijë semyslimanët amerikanë përbëjnë njëgrup të madh votuesish, që refuzojnëpërçmimin dhe mbrojnë diversitetin etyre, prandaj secili prej tyre duhet taketë parasysh këtë gjë”.

Kori Sajlor, drejtori i “CAIR” thotë:“Kjo nuk do të ndodhë, nuk ka asnjëshenjë se ndonjëri prej kandidatëve dota marrë parasysh këtë”.

Sajlori sqaron se dyshon që ndonjëriprej kandidatëve do të kthejë fytyrënnga myslimanët amerikanë, përveç

atëherë kur shoqëriamyslimane amerikane dotë gëzojë një forcë politikemë të madhe.

Ai thekson se sotmyslimanët amerikanëpërbëjnë një krah tërëndësishëm të votuesvenë SHBA, ku po vërejmënjë garë të nxehtë midiskandidatëve, siç ështëFlorida – ku jetojnë 6% tëmyslimanëve nga numri ityre i përgjithshëm në

Amerikë, Miçigani – 6% po ashtu,Ilinois – 10%, Ohajo – 3% dhePensilvania – 4%.

Myslimanët amerikanëpërqendrohen në katër shtete të tjeradhe kryesisht: Kalifornia – 19%, NjuJorku – 13%, Teksasi – 9%, Virxhinia –7% dhe Merilandi 5%.

Qysh para disa vitesh midisorganizatave islamike dhe atyre çifuteka pasur një debat të gjerë rreth numrittë myslimanëve në Amerikë, sepse nëAmerikë është e ndaluar të pyesësh përfenë e tjetrit. Organizatat islamikethonë se numri i myslimanëveamerikanë arrin në 10 milionë, numëri cili është dyfish më i madh, se numrii çifutëve me 5.6 milion, e që është illogaritur me saktësi.

Llogaritjet reale shënojnë se numri imyslimanëve në Amerikë është nga 4 –7 milionë njerëz, nga gjithsej 300milionë banorë. Nga ky numër imyslimanëve, sipas revistës “Time” dheInstitutit arabo-amerikan, 25-30% janëmyslimanë zezakë dhe 25-30%myslimanë arabë.

Amid Safi, profesor i shkencaveislame në universitetin e Karolinës

Tek republikanët nuk kanjeri që të shprehi

ndonjë interesim përamerikanët myslimanë,ndërsa te demokratëtështë e qartë se Hilari

Klinton nuk gëzon aspakautoritet te myslimanët,

sepse shumica e tyrenuk i besojnë asaj.

7


Akt

uale

Veriore thotë: “Përballë neverisë sëkandidatëve, që të flasin me elektoratinmysliman gjendet edhe mosbesimi përata politikanë nga ana e shoqërisëislame amerikane”. Po ashtu shton se:“Të gjithë kandidatët flasin përmyslimanët, por shumë pak prej tyreflasin me myslimanët, e nëse flasin meta do të binden se të gjitha çështjet qëjanë të rëndësishme për amerikanët, siarsimi, mjedisi, ekonomia dheshëndetësia janë të rëndësishme po aqedhe për amerikanët e tjerë, që janëmyslimanë.

Safiu gjithashtu thotë: “Tekrepublikanët nuk ka njeri që të shprehindonjë interesim për amerikanëtmyslimanë, ndërsa te demokratët ështëe qartë se Hilari Klinton nuk gëzonaspak autoritet te myslimanët, sepseshumica e tyre nuk i besojnë asaj,ngaqë ajo me gjithë fuqinë e saj iarmiqësoi myslimanët me qëndrimet esaj në përkrahje të Izraelit. NdërsaObama gëzon një përkrahje më tëmadhe prej shumë amerikanëvemyslimanë.

Prandaj Samir Shehate, profesor ipolitikave arabe pranë universitetitXhorxhtoun shpreh bindjen, sevotuesit myslimanë kësaj radhe do tëdrejtohen drejt kutive të votimit nënumër të madh dhe me entuziazëm, siasnjëherë më parë në histori.

Ai shton se një përqindje e madhe eamerikanëve myslimanë do ta votojnësenatorin demokrat Obama dhe kjo kapër të ndodhur për disa shkaqe:

Shumë prej myslimanëve amerikanëjanë me prejardhje afrikane.

Tek Obama shikohet se është më ipërmbajtur dhe më i drejtë seKlintoni, kur flet për konfliktin

palestino-izraelit.Obama ishte kundër luftës në Irak që

nga fillimi, gjë që nuk e kishteKlintoni.

Ndërsa dy republikanët XhonMekejn dhe Mit Romini gjatë fushatëssë tyre në Miçigan u përqendruan nëpërfitimin e votave të punëtorëve tëfabrikave, ndërsa e injoruan shoqërinëkryesore të atij vendi, që ka nëpërbërjen e saj 500,000 amerikanë meprejardhje arabe, sipas institutitamerikano – arab, prandaj kjo gjëndikoi që ata të ndjehen atje si të huajdhe të dështuar.

Besam Murad, kryeredaktor irevistës “Michigan Arab Times” thotë senuk i kujtohet që ndonjëri prejkandidatëve të dalluar të ketë vizituarnjë forum amerikano – arab.

Gazeta Kristian Sajns Monitor thotëse Romini shfaqi fytyrën tjetër, kur upyet se a është e mundshme që nëministrinë e tij për siguri kombëtare tëemërojë këshilltarë amerikanë, por mebesim Islam dhe ai në këtë rast upërgjigj: “Duke shikuar numrin eamerikanëve myslimanë përballënumrit të përgjithshëm të banorëve,nuk mendoj se do të ishte e arsyeshmetë emëroja dikë prej tyre në asi posti.Mirëpo, natyrisht mendoj se është emundshme një gjë e tillë, që të emërojndonjë mysliman në ndonjë post më tëulët”.

Romini, i cili dëshiron që amerikanëttë mos e vlerësojnë atë në bazë tëbesimit dhe i përket grupit Mormon,por dëshiron ta vlerësojnë atë në bazëtë cilësive që zotëron, ai tani po ianashkalon myslimanët, vetëm përshkak të besimit, duke pretenduar seqenkan pakicë për të merituar një post

8


Akt

uale

më të lartë ku gatuhetpolitika.

Ndërsa Mekejni u shprehpër Detroit Fri Pres, seballafaqimi me ekstremizminështë shkaku kryesor që eshtyu në garën presidenciale.Gjatë një debati në KarolinënJugore, Mekejni theksoi:“Nuk dua të kem asnjëbashkëpunim me Al-Kaedën,e tëra që duan ngabashkëpunimi është perçja”.

Biznesmeni i madh 60vjeçar Viktor Galib Bixh, i cilimori pjesë fuqishëm nëfushatën e Bushit në vitin2000, habitet me ndjenjatarmiqësore ndaj myslimanëvetë kandidatëve, gjë e cila sipastij është vetëm fanatizëm iverbër. Sipas Detroit Fri Pres,Bixhi thotë: “Të gjithë atajanë duke punuar që Islamindhe myslimanët t’i paraqesinsi djaj, të gjithë e dimë sekemi problem meterrorizmin, prandaj duhet tëpërqendrohemi si tëbashkëveprojmë me tëkonkretisht, në vend tëpërqendrimit ndaj një besimiapo populli”.

Amerikanët myslimanë ikanë kundërshtuarprononcimet e Mekejnit dhethonë se është një gjënormale lufta ndaj Al-Kaedës,mirëpo çuditen pse Mekejnishprehet me nënkuptime tëposhtra dhe mashtruese nëllogari të veshjes së gravemyslimane.

Nëse dëshiron ta dëmtosh një vendmerrja dijetarët me lloj-llojjoshjesh, mirëpo nëse dëshiron ta

shkatërrosh atë vend, atëherë vriti dijetarët eatij vendi. Me këtë vepër e largon nga kyvend elementin bazë të zhvillimit,përparimit dhe rilindjes. Letrarët janëndërtuesit e kulturës, kurse shkencëtarëtndërtuesit e civilizimit. Vlera e çdo vendi nëaspektin shkencor vlerësohet me numrin eshkencëtarëve. Për këtë shkak sistemi ikaluar ka shpenzuar miliarda dollarë për tëkrijuar një infrastrukturë të shëndoshë përzhvillimin shkencor dhe teknologjik, duke iofruar kështu mundësi mendjeve dhe

Dija që vret

Shkencëtarëtdhe mendimtarëtirakian në shënjestër

Ali KASH

9


Akt

uale

njerëzve të shkathët për të shtuar dijetdhe njohuritë e tyre, duke i dërguar atanë vende të ndryshme të botës. Edhepse këto kuadro kanë përjetuarpresione prej vendeve të ndryshme, qëtë mos kthehen në vendin e tyre,mirëpo efekti i tyre ka qenë i kufizuardhe nuk ka arritur të krijojë ndonjëndikim të madh.

Me kthimin e kësaj elite shkencore nëIrak, ata arritën suksese në përparimine madh shkencor në të gjitha sferat ezhvillimit. Për shkak të kërcënimit që ikanosej Irakut nga shumë palë, atasynuan zhvillimin e infrastrukturës sëarmatosur për t’u ballafaquar me ta dhepër të krijuar një baraspeshë në rajon.Të gjithë e dimë se sovraniteti dhepavarësia mund të sigurohet vetëm meekzistencën e forcave të armatosura tëafta, në sasi dhe cilësi. Ky zhvillim imadh teknologjik ishte një pikëbefasuese për shumë shtete të rajonitdhe të huaja dhe në të njëjtën kohë

burim rreziku për shumë shteteperëndimore dhe disa shtete arabe, tëcilët në vend që ta konsiderojnë Irakunburim kryesor të fuqisë së arabëve, atau sollën me ta me një fëlliqësirë tëpaparë. Ata ua dhanë sekretet ushtarakearmiqve të Irakut dhe i stimuluan,drejtpërsëdrejti apo indirekt ata për tagoditur Irakun.

Dëshmitë e gjeneral Tomi Franks, tëcilat i ka përmendur në librin “Ushtariim në Irak” hedh dritë mbi këto tëvërteta dhe pas këtyre dëshmiveshpalosen nënshtrimi i disa liderëvearab ndaj planeve çifute dhe komplotitkundër Irakut.

Franksit, në takimin me mbretinAbdullah të dytë të Jordanisë me datë23/01/2003 i është thënë:

“Besoj se irakianët fshehin armëkimike dhe biologjike dhe këtoinformata janë të marra prej burimevetë sigurta të inteligjencës”. Vazhdon

Akt

uale

10


Franksi sqarimet e veta, kutregon se e ka falënderuarMbretin për këtoinformata të çmueshmedhe i ka dërguar njëtelegram urgjent ministritRamsfeld!

Në të njëjtin libërtregohet se HusniMubareku, kryetari iEgjiptit e ka këshilluarduke i thënë:

“Gjeneral, duhet të jeshshumë i kujdesshëm. Nekemi folur me SadamHusenin, ai zotëronarmatim për shkatërrimmasiv dhe armë biologjike, me të cilatdo t’ju sulmojë“.

Franksi i mbyll këto dëshmi duketreguar se për një orë ky mesazh i kashkuar Ramsfeldit!

Me këtë tradhti janë sjellë shtetetarabe kundër vëllait të tyre, Irakut!

Nga ana tjetër kryetari i Sirisë,Beshar Esed e plasi edhe një të vërtetërreth vizitës së ish ministrit për punëtë jashtme, Kolin Pauelit, që bëri nëDamask pak javë pas rënies së SadamHuseinit, i cili krejt mburrje me atë qëbënë në Irak, e befasoi Beshar Esedin,duke mos kërkuar largimin erezistencës palestineze nga Siria, porsolli një gjë që kurrë nuk ështëpërmendur, e ajo është se Siria duhettë mos pranojë shkencëtarët dhemendimtarët irakian në trevat e veta,që të bëhet e qartë më vonë se atoforca i kanë pasur ata në shënjestër dhese kë kanë arritur e kanë vrarë.

Beshar Esedi shton edhe këtë ethotë:

“U bë e qartë se ata e donin Irakun si

një vend të shkatërruar,edhe për nga trashëgimia,edhe për nga fuqia për tëprodhuar mendim”.

Është e ditur se atentatetkundër shkencëtarëveirakian ose arabë, që kanëpunuar në Irak kanë filluarme shkencëtarin eatomikës me prejardhjenga Egjipti, Jahja El-Meshed, dhe ështëzmadhuar e rritur kyproblem me okupimin eIrakut, kur filluanspastrimin e shkencëtarëvenë mënyrë të planifikuar.

Në realizimin e këtij projekti ubashkuan forcat iraniane, izraelite dhetë tjera, ku secili realizonte agjendën evet sipas prioriteteve që kishte,sionistët dhe perëndimorët spastroninshkencëtarët, kurse Irani spastronteliderët dhe pilotët, që më vonë tëndërhyjnë në agjendat e njëri-tjetrit,pasi qëllimi i tyre është një, kursefrytet t’i vjelin të dyja palët. Lideri ipartisë “hakmarrja e Zotit”, edhe pseZoti është larg prej kësaj vepre tëshëmtuar, ka treguar se ka vrarë njënumër të madh shkencëtarësh dheprofesorësh universitarë dhenormalisht se e tëra kjo ka ndodhurme udhëzim nga Irani, pasi kjo partiështë një dorë e zgjatur e Iranit nëIrak.

Raporti amerikan tregon se shërbimii inteligjencës izraelite “Mosadi”, sëbashku me forcat e tjera kanë spastruarmë shumë se 350 shkencëtar tëatomikës bërthamore dhe më shumëse 200 profesor universitarë.

Ministria e punëve të jashtme e

Lideri i partisë “hakmar-rja e Zotit”, edhe pse

Zoti është larg prej kësajvepre të shëmtuar, katreguar se ka vrarë një

numër të madh shkencë-tarësh dhe profesorësh

universitarë dhe normal-isht se e tëra kjo ka

ndodhur me udhëzim ngaIrani, pasi kjo parti

është një dorë e zgjature Iranit në Irak.

Akt

uale


11

SH.B. Amerikës në raportin e vet tëpublikuar ka konfirmuar, se forcatkomando dhe Mosadi punojnë prej njëkohe të gjatë në Irak dhe se detyrë etyre është spastrimi i shkencëtarëveirakian, pasi ata kanë refuzuarbashkëpunimin me forcat e huaja.

Izraeli mendon se prania eshkencëtarëve paraqet vetvetiu njërrezik për sigurinë kombëtare të tijdhe se zgjidhja më e mirë ështëspastrimi i tyre, kurse forcat e tjera usigurojnë informata të bollshme përshkencëtarët irakian dhe adresat e tyreku gjenden.

Forcat okupuese atje i kanë bindurdisa shkencëtarë që të bashkëpunojnëme ta dhe t’jua lehtësojnë emigriminnë vendet e tyre, mirëpo shumicadërmuese e shkencëtarëve ka refuzuarbashkëpunimin me ta, një pjesë e tyreka mbetur brenda Irakut, kurse njëpjesë tjetër ka shkuar në vendet fqinjë.Mirëpo ata i përcjellin nëpërmjetambasadave irakiane jashtë shtetit dheato iraniane për të përcaktuarvendndodhjen e tyre. Është e diturtashmë se ambasadat irakiane janë tënënshtruara ndaj Iranit, sepse shumicae ambasadorëve janë prej partive shiiteose kurde.

Ata për këtë qëllim edhe kanëvjedhur cd-të me CV-të, me të dhënatpersonale, të profesorëve universitarënga ministria e arsimit të lartë, që t’ipërcjellin ata dhe t’i spastrojnë atasipas rrezikut të profesioneveshkencore që ushtrojnë, sikurse ështëfizika, atomika, kimia, biologjia, etj.,pastaj edhe përcjellja e atyre që janëjashtë për të përcaktuar rrezikun eprofesionit të tyre shkencor.

Të gjitha forcat që marrin pjesë në

këtë komplot mundohen të paraqesinvrasjen e tyre si akte të Al-Kaidës dhegrupacioneve të tjera xhihadore, pra,bëhet fjalë për një teatër të fabrikuardhe e zbuluar, prandaj edhe nuk kanevojë për shumë mund për të njohurpalët e vërteta, që qëndrojnë paskëtyre atentateve!

Secili prej nesh mund të parashtrojënjë pyetje të thjeshtë: kush përfitonnga këto spastrime?! Përgjigjen do tagjejë sa çel e mbyll sytë! Gjithashtuedhe likuidimi i liderëve ushtarakë dhepilotëve e ndriçon edhe më tepër këtëçështje.

S’ka dyshim se ruajtja e këtij thesarime shkencëtarë dhe profesorëuniversitarë është përgjegjësi e secilitirakian dhe jo të nxjerrim pa faj shtetinnga ruajtja e tyre, sepse ata shumëthjeshtë janë njëri prej të dy palëve,ose të futura direkt në këto atentate,ose të paaftë për t’i mbrojtur ata,sepse nuk kanë kontroll mbi atë qëndodh në terren, pra, secila gjë ështëmë e keqe se tjetra.

Kërkojmë prej shkencëtarëve tanë,Allahu i ruajt, që të jenë syçelë, tëruhen në shtëpitë e tyre, në punët etyre, ose gjatë shkuarjes dhe kthimitnga puna, kontrollimi i veturave parahipjes në to, mos-hapja e dritarevesidomos në vende ku ka shumë njerëz,mos-dalja në vende publike etj. Këtogjëra janë të ditura për të gjithë.

Allahun e lusim që t’i ruajë të gjithëirakianët nga kurthet e thurura, t’idështojë komplotet për shkatërrimin ekëtij vendi dhe t’i sjellë një përfundimtë lavdishëm këtij vendi.

Përshtati: Bekir Halimi

12


Akt

uale

I Dërguari i Allahut, paqja dhe lëvdatate Zotit qofshin mbi të, thotë: “Vërtetëzemrat e njerëzve janë mes dy gishtave tëAllahut, Ai i rrotullon ato si të dojë.”

Disa njerëz e kanë provuar shfrenimin,qoftë pak apo shumë, kanë provuarshumë gjëra me të cilat Allahu nuk ështëi kënaqur, të gjitha këto gjëra i kanëvepruar duke menduar se ashtu duhetshijuar jeta apo duke menduar se ajoështë kënaqësia. Por pas atyre gjëravekanë parë se të gjitha ato janë kotësi dhevetëm se e zhysin më tepër shpirtin nëfundërrinat e humbjes dhe të vuajtjeve tëtij. Këto vuajtje kanë qenë shkak i fillimittë hulumtimit të së vërtetës dhekënaqësisë së saj, një e vërtetë e cilashëron dhe gëzon çdo shpirt të vuajturdhe të mjeruar. Më pas qoftë herët apovonë këta njerëz e gjetën të vërtetën, egjetën kënaqësinë që u mungonte dhe tëcilën e kërkonin kah mot. Nga të gjithashtresat e njerëzve pati nga këso persona,

që e kërkuan të vërtetën, disa ishin tëpasur, ca të tjerë të varfër, personalitete,të famshëm, artistë, këngëtarë etj., tëgjithë këta Allahu me mëshirën e Tij iudhëzoi tek e vërteta. Pranimi i Islamit,apo fillimi i praktikimit të rregullave të tijnga ana e tyre u bë burim krenarie dhekënaqësie për myslimanët, të cilëtgjithmonë mirëpresin diçka të tillë. Atapasi u udhëzuan, me ndihmën e Allahut,nuk u mjaftuan vetëm me kaq, pormenduan ta ndihmonin dhe tëkontribuonin për Islamin, secili ngadrejtimi i tij, me aq sa kishte mundësi.Vepruan kështu, që me këto punë të miraqë po bënin të ishin shkak që Allahu memëshirën e Tij t’ua falte gabimet e bërashumë herët para udhëzimit. Ky ishteinspirimi i tyre dhe shkaku pse ndryshuannga e keqja në të mirë, ku edhe pastaj uvërejtën rezultatet e punës së tyre nga ecila patën dobi si ata vetë; po ashtu edhebesimtarët.

SHEMBULL QË DUHET NDJEKURNGA ÇDO KËNGËTAR(me rastin e albumit të ri nga Adem Ramadani)

Shkruan: Lulzim SUSURI

13

Akt

uale


Nëse dikur ishin shembull dhefrymëzim për keq, më vonë u bënëshembull për mirë, me ta lavdëroheshininjorantët pastaj filluan të lavdërohenbesimtarët.

Njëri ndër këta njerëz është edhe ish-këngëtari, Adem Ramadani, i cili ka qenëndër këngëtarët më të njohur të kohës sëtij. Por deshi Allahu dhe e udhëzoi memëshirën e Tij. E pranoi të vërtetën, jopse pat dështuar në karrierën e vet sikëngëtar, por për arsye se Allahu ia deshitë mirën, sepse ishte prej atyre që filluanta kërkonin të vërtetën.

Ky udhëzim u mirëprit nga besimtarëte me të shpresojmë të jenë gëzuar edhebanorët e qiellit, por pati nga ata që umërzitën me këtë gjë, nuk u erdhi aspakmirë, bile edhe filluan të flisnin aty-këtukundër tij. Disa edhe shpifën gjërainteresante, ku ndër ato që më kujtohetështë shpifja e disa personave se AdemRamadani ka vdekur. Shpesh ndodhte qëvëllezërit në qytetin tonë më pyesnin se,a është e vërtetë që Adem Ramadani kavdekur? Unë ua ktheja se Ademi nuk kavdekur, përkundrazi ai prej ditës sëudhëzimit ka lindur me të vërtetë, kurseshpifësit e tij në të vërtetë janë të vdekur,edhe pse ecin në mesin e të gjallëve.

Udhëzimi i tij është shembulli më imirë që duhet ndjekur nga çdo këngëtar,ish-koleg i tij, si dhe çdo njeri tjetër. Kygjest me të vërtetë është për t’upërmendur, por ajo që unë desha tatheksoj më tepër është çështja se AdemRamadani përveç kthesës në jetën e tij, aibëri një kthesë akoma më të madhe edhenë profesionin e tij, ku nga këngëtar kaloinë këndues të ilahive, i cili me to arritinjë sukses të dukshëm. Ai përveç kësajme ilahitë e tij arriti të bashkojë mesndjenjave fetare dhe ato kombëtare, ku

këto të fundit nuk janë aspak nëkundërshtim me mësimet fetare. Këtëmë qartë e vërejmë sidomos nëproduksionin e tij të fundit, ku shumëkëngë të kënduara me dhjetëra e qindravite me radhë nëpër odat tona, që kanëqenë vendmësimi i shqiptarëve, ai arritit’i këndojë në një stil krejt të ri, i cilirealizohet ndoshta për herë të parë nëkëto treva. Ai arriti që këngët patriotikenë të cilat flitet për trimëritë dhe bëmate myslimanëve shqiptarë t’i këndoj nëstilin e ilahive të pashoqëruara memuzikë. Kjo vepër për të cilën duhetfalënderuar ky njeri, i cili me ilahitë e tijpushtoi veshët e zemrat e shumënjerëzve, të cilët më parë dëgjoninmuzikë. Në fund lus Zotin e Madh, qëme mëshirën e Tij ta udhëzojë njerëzimintek e vërteta dhe t’i largojë nga devijimi.Gjithashtu i lus të gjithë këngëtarët, që tandjekin rrugën e Adem Ramadanit, si nëudhëzim ashtu edhe në këtë stil të ri tëkëndimit të ilahive, ku përmes tyre arrititë bashkojë mes komponentes fetare dhetjetrës kombëtare, të cilat tek populli ynëkanë qenë gjithmonë të bashkuara! Le tëmbetet ky njeri, ai që do të shënojë njëkthesë pozitive në traditën e çdokëngëtari, i cili shpresojmë të pasohetnga të tjerët, e “kush mbjell një traditë tëmirë do të shpërblehet për punën e bërë, ashtusiç do të shpërblehet për punën e çdo pasuesi tëtij, duke mos u munguar këtyre të fundit ngashpërblimi i tyre asgjë”, thotë i Dërguari iAllahut, paqja dhe lëvdatat e Zotitqofshin mbi të.

Lus Allahun Fuqiplotë, që ta udhëzojënë fe, ta forcojë, ta ruajë ngamendjemadhësia e devijimi dhe mos t’iamarrë shpirtin ndryshe veçse simysliman.

Art

ikuj

14


1- Shpeshtimi i përmendjes sëAllahut.

Abdullah b. Omeri përcjell se iDërguari i Allahut, paqja dhe lëvdatate Allahut qofshin mbi të, ka thënë:“Çdo popull që tubohet në një vend, e pastajngrihet prej tij duke mos e përmendurAllahun, kjo do të jetë hidhërim për taDitën e Gjykimit.” (shënon Ahmedi).

Prej përmendjes së Allahut janë edhekëto veprime:

-Leximi i Kuranit. Ebu Hurejrepërcjell se i Dërguari i Allahut, paqjadhe lëvdatat e Allahut qofshin mbi të,ka thënë: “Kush hap një rrugë që përmessaj të kërkojë dituri, Allahu do t’ialehtësojë rrugën për në xhenet. Kurmblidhen në një shtëpi të Zotit (xhami) përtë lexuar aty librin e Zotit (Kuranin) dhepër ta mësuar atë, mbi njerëzit zbretqetësia, i mbulon mëshira, i mbulojnëmelekët me krahët e tyre dhe i përmend Zotitek krijesat që janë afër Tij (melekët).Prandaj kujt nuk i bëjnë dobi (Ditën eGjykimit) punët e tij, nuk i bën dobi asprejardhja e vet.” (Muslimi).

-Istigfari, kërkimi faljes përmëkatet.

Ibën Omeri përcjell se ia numërontefjalët e të Dërguarit, paqja dhe

etika dhe normaIhsan b. Muhamed UTEJBI

MEXHLISI- TUBIMI

15


Art

ikuj

lëvdatat e Allahut qofshinmbi të, përmes të cilave aikërkonte falje, numri i tyrevetëm në një tubim arrintenë njëqind.” (Tirmidhiudhe Ibën Maxhe).

-Lartësimi, falë nde -rimi, kërkimi i xhen -etit dhe kërkimi imbrojtjes nga Zjarri.

Ebu Hurejre, radijAllahuanhu, përcjell se i Dërguarii Zotit, paqja dhe lëvdatat eAllahut qofshin mbi të, kathënë: “Zoti ka melekë që enden rrugëveduke kërkuar njerëz që e përmendin Atë.Nëse gjejnë njerëz të tillë, atëherë thërrasinnjëri-tjetrin: vraponi tek ajo që kërkoni.Pasi afrohen i mbulojnë këta njerëz mekrahët e tyre njëri mbi tjetrin deri në qiell.Allahu, edhe pse e di se çfarë është dukendodhur i pyet këta melekë: “Çfarë thonërobërit e Mi?” “Të lartësojnë, të madhërojnëdhe të falënderojnë”, - ia kthejnë melekët.Allahu thotë: “A më kanë parë, që veprojnëkështu?” “Jo, o Zot, nuk të kanë parë”. “Poçfarë do të bënin sikur të më shihnin?” “Po tëtë shihnin do të adhuronin, lartësonin dhemadhëronin edhe më tepër”. Allahu prapë ipyet: “Çfarë luten ata?” “Kërkojnë nga Tixhenetin”. “Po a e kanë parë atë?” “Jo, o Zot.“Sikur ta shihnin si do të vepronin?” “Sikurta shihnin do të kujdeseshin edhe më shumëpër të, do ta kërkonin më tepër dhe do t’ushtohej dashuria për të”. Allahu pyet: “Ngaçfarë kërkojnë mbrojtje?” “Kërkojnë mbrojtjenga Zjarri”. “A e kanë parë atë”. “Jo, o Zot”,ia kthejnë melekët. “Po çfarë do të bëninsikur ta shihnin atë?” “Do të iknin sa mëlarg prej tij dhe do të frikësoheshin edhe mëtepër”. Atëherë Allahu thotë: “Dëshmojini seua kam falur mëkatet”. Një melek thotë: “OZot, mes tyre ndodhet një njeri që ka

ardhur për nevojapersonale”. Allahu me këtërast thotë: “(faleni edhe atë)sepse ata (ata me të cilët rriai) janë popull që nuk uasheh sherrin”. (Buhariu dheMuslimi).

2- Zgjedhja e shokuttë mirë për të ndenjurme të:

Ebu Musa Eshariu,Allahu qoftë i kënaqurme të, përcjell se iDërguari, paqja dhe

lëvdatat e Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Shembulli i ndenjjes me njeriun emirë dhe me të keqin është si shembulli iatij që mbart misk dhe atij që ështëfarkatar. Mbartësi i miskut ose të dhuronpak nga ai, ose blen nga ai, ose së paku,merr aromë të këndshme prej tij. Ndërsafarkatari, ose t’i djeg rrobat me gacë, osemerr erë të keqe nga ai.” (Buhariu dheMuslimi).

Ebu Seidi përcjell se i Dërguari iZotit, paqja dhe lëvdatat e Allahutqofshin mbi të, ka thënë: “Çdoudhëheqës ka dy lloj këshilltarësh pas vetes.Ata që e urdhërojnë tek e mira dhe e nxisinpër të, dhe këshilltarë që e urdhërojnë tek ekeqja, dhe e nxitin për të.” (Buhariu).

Alkame tregon se si kishte shkuar nëSham. Pasi ishte futur në xhami dhekishte falur dy rekate namaz, dhe ishtelutur duke thënë: “O Zot, mamundëso të rri me një njeri, që ështëme të vërtetë i devotshëm”. Aivazhdon tregimin e tij duke thënë: ecapak derisa u afrova tek disa njerëz, kuedhe u ula aty. Me këtë rast u ul afërmeje një i moshuar për të cilin pasipyeta të tjerët se kush ishte, më thanëse ai ish Ebu Derdai (një nga shokët e

“Tri gjëra mos u pakë-sofshin kurrë, por gjith-monë u shtofshin: Paraja

e fituar me hallall qëshpenzohet në hallall,vëllai në fe tek i cili

gjen prehje dhe njeriubesnik, të cilit kur i

beson pasuri të rehato-het zemra.”

16


Art

ikuj

të Dërguarit të Zotit, paqjadhe lëvdatat e Allahutqofshin mbi të), të cilit ithashë: Iu luta Allahut tëmë ofrojë një shok të mirëe ja, Ai të solli ty. Ai mëpyeti: Nga je? I thashë: ngaKufa. Prapë m’u drejtua: Anuk është midis jushAbdullah b. Mesudi,bartësi i nallaneve të Pejgamberit, aiqë hynte kur dëshironte në shtëpinë etij dhe bartësi i enës së tij? A nuk ështëmes jush Amari, ai për të cilin natregoi Allahu përmes të Dërguarit tëTij, se e ka mbrojtur nga shejtani. Anuk është mes jush ai (Hudhejfi), tëcilit i Dërguari i mësoi fshehtësitë (qëAllahu i pat treguar)? Pastaj më pyetise si Abdullah b. Mesudi e lexon suren“Uel-lejli idha lagsha”. Pasi ialexova, më tha: për Zotin, këtë sure iDërguari, paqja dhe lëvdatat e Allahutqofshin mbi të, ma pat mësuardrejtpërdrejtë nga goja e tij në gojëntime. (Buhariu 3742).

Ebu Hurejre, radijAllahu anhupërcjell të ketë thënë Profeti, paqjadhe lëvdatat e Allahut qofshin mbi të:“Njeriu është në fenë e shokut të tij,prandaj secili të ketë kujdes me këshoqërohet.” (Ebu Davudi 4833 dheTirmidhiu 2378).

Muadh b. Xhebeli thotë: “Mos u ulme njerëzit nga të cilët nuk përfitondituri.”

Ibën Mesudi thotë: “Tri gjëra embushin zemrën e njeriut me besim:shoqërimi me dijetarë, leximi iKuranit dhe agjërimi.”

Abdurrahman b. Ebi Lejla thotë:“Mos u ul me armikun tënd, sepse ait’i përgjon dhe t’i mbledh gabimet, si

dhe polemizon me ty kurti thua të vërtetën”

Ibën Axhlani thotë: “Trigjëra mos u pakësofshinkurrë, por gjithmonë ushtofshin: Paraja e fituarme hallall që shpenzohetnë hallall, vëllai në fe teki cili gjen prehje dhenjeriu besnik, të cilit kur i

beson pasuri të rehatohet zemra.”3-Ndalohet ngritja e njeriut

nga vendi ku është ulur:Ibën Omeri na përcjell se i

Dërguari, paqja dhe lëvdatat e Allahutqofshin mbi të, e ka ndaluar të ngrihetnjeriu nga vendi i tij, që të ulet aty njëperson tjetër. Por ai thotë: Zgjerojenivendin për të tjerët, duke u ngushtuar mesvetes. Për këtë shkak Ibën Omeri eurrente të ngrihej njeriu nga vendi i tijqë të ulej ai në të. (Buhariu dheMuslimi). Ibën Omeri vepronte ashtuedhe nga modestia, sepse kishte frikëse mos tjetri nuk ngrihej me dëshirë,por nga turpi prej tij.

4- Njeriu, nëse kthehet nëvendin e tij, pasi është ngritur, aika të drejtë më shumë seçdokush tjetër të ulet aty:

Ebu Hurejre, Allahu qoftë i kënaqurme të, na përcjell se i Dërguari, paqjadhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Nëse ndokush nga ju ngrihet prejvendit të tij e pastaj kthehet në të prapë,atëherë ai ka të drejtë më shumë se çdokushtjetër të ulet në të.” (Muslimi).

Imam Neveviu thotë: Fjala e tëDërguarit, paqja dhe lëvdatat e Allahutqofshin mbi të, e sapo përmendur tekdijetarët tanë ka kuptimin, se nësenjeriu ulet në xhami apo të ngjashmeme të për namaz, ose diçka tjetër e

E ja çfarë ndodh me nesot, vdekja nuk na erdhi

veçse pasi i drejtuammajat e shtizave tona në fytyrat evëllezërve tanë.”

Art

ikuj

17


pastaj largohet nga aty për të marrëabdes, ose për ndonjë nevojë tjetër tëshpejtë dhe kthehet shpejt, në këtë rastky njeri ka të drejtë më shumë seçdokush tjetër të ulet aty në atë kohëtë namazit. Nëse ndodh të ulet gjatëkësaj kohe aty dikush tjetër, atëherëështë e drejta e këtij të parit ta ngrejëdhe të ulet vetë në të, kurse detyrim itë dytit është ta respektojë kërkesën etij, duke u bazuar në këtë hadith. Kyështë kuptimi i hadithit sipasdijetarëve të medhhebit tonë. Ndërsadisa dijetarë të tjerë thonë: ngritja e tëdytit nga vendi do të ishte e pëlqyer ejo detyrim. Mendim ky të cilin epërkrah imam Maliku, edhe psemendimi i parë është më i saktë.Dijetarët thonë se nuk ka dallim, nësenjeriu ngrihet nga vendi duke moslënë kurrfarë shenje në atë vend apoduke lënë ndonjë shenjë, siç ështësexhadeja dhe të ngjashme. Por kjo edrejtë i takon atij vetëm për namazinparaprak e jo për të gjithë namazet.Allahu e di më së miri!

5- Mos pengimi i bashkë-ulësvenë asnjë prej formave: Xhabiri tregonse një njeri ecte në xhami me shtizë nëdorë dhe kur e pa i Dërguari, paqjadhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, itha: “Kape shtizën tënde nga maja.”(Buhariu dhe Muslimi).

Ebu Musa na përcjell se i Dërguarika thënë: “Kur ecni në tubim apo rrugëduke bartur me vete shtizë, le ta kapë ngamaja e saj, le ta kapë nga maja e saj, le takapë nga maja e saj.” Ebu Musa, duke ekomentuar këtë hadith thotë: E jaçfarë ndodh me ne sot, vdekja nuk naerdhi veçse pasi i drejtuam majat eshtizave tona në fytyrat e vëllezërvetanë.”

6- T’i përshëndesë me selam tëpranishmit kur vjen dhe largohet ngamexhlisi: Ebu Hurejre përcjell se iDërguari, salallahu alejhi ue selem,thotë: “Kur dikush nga ju vjen në tubim, let’i përshëndesë të pranishmit me selam epastaj, nëse do le të ulet e pastaj le tëngrihet. Pasi të largohet, le t’i përshëndesëprapë të pranishmit, sepse selami i parë nukështë më i vlefshëm se i dyti.” (Ebu Davudi5208, Tirmidhiu 2706).

7- Të ulet aty ku përfundonmexhlisi: Xhabir b. Abdullahu tregonse në kohën e Profetit, kur shkonin nëmexhlis uleshin në fund të tij. (EbuDavudi dhe Tirmidhiu).

8- Mos t’i ndajë dy vetë, që janëulur bashkë, duke u ulur mes tyre:Abdullah b. Amri na përcjell seProfeti, salallahu alejhi ue selem,thotë: “Nuk i lejohet askujt t’i ndajë dypersona duke u ulur mes tyre, veçse me lejene tyre.” (Ebu Davudi 4844 dheTirmidhiu 2752).

9- Të thotë lutjen e mexhlisitnë fund të tij: Ebu Hurejre napërcjell se Pejgamberi, salAllahu alejhiue selem, ka thënë: “Kush rri në tubimku shpeshtohen gabimet, pastaj para se tëngrihet thotë lutjen: Subhaneke Allahumeue bi hamdike esh-hedu en la ilahe il-laente estagfiruke ue etubu ilejke, i falengabimet e atij tubimi.” (Tirmidhiu3433).

10- Mos të ulet ca në hije e canë diell: Ebu Burejde përcjell sebabai i tij e ka dëgjuar të Dërguarin,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbitë, duke e ndaluar uljen në një vend kugjysma e trupit është në hije e gjysma tjetërnë diell. (Ibën Maxhe).

11- Nëse kotet në tubim, le tëlargohet që aty: Ibën Omeri tregon se

18


Art

ikuj

e ka dëgjuar Profetin, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, dukethënë: “Nëse dikush nga ju kotet në xhamiditën e xhuma le të largohet nga vend-uljae tij duke u ulur në një vend tjetër.” (EbuDavudi dhe Tirmidhiu).

12- Mos të përgjojë bisedat e tëtjerëve që janë ulur afër tij: Ibën Abasipërcjell se i Dërguari, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, thotë:“Kush pretendon se ka parë ëndërr dukemos qenë e vërtetë një gjë e tillë do tëdetyrohet që (ditën e gjykimit) t’i lidhë dykokrra drith, çka nuk mund ta bëjë. Kushmundohet të dëgjojë dy vetë, që janë dukebiseduar mes vetes e ata nuk kanë dëshirëdo t’i hidhet ujë të ngrohtë në veshin e tij.Kush vizaton fotografi (me shpirt)detyrohet t’i japë shpirtin, por s’mundet.”(Buhariu 6635).

13- Mos të ndahen dy vetë përtë biseduar, duke u larguar nga itreti pa kërkuar leje prej tij: Abdullahb. Mes’udi Allahu qoftë i kënaqur metë përcjell se i Dërguari, paqja dheshpëtimi i Allahut qoftë mbi të, thotë:“Nëse janë tre vetë, mos të ndahen dy prejtyre që të bisedojnë fshehurazi, duke e lënëanash të tretin derisa nuk përziheni menjerëz të tjerë, sepse kjo gjë i hidhëron ata.”(Buhariu 5932, Muslimi 2184).

14- Mosndërhyrja në bisedën efolësit derisa të përfundojë: EbuHurejre, Allahu qoftë i kënaqur me të,na përcjell se një ditë i Dërguari, paqjadhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të,ishte duke u mbajtur fjalim shokëve tëtij, kur erdhi një nomad dhe i ndërhyrinë bisedë duke e pyetur: Kur do tëndodhë Kiameti, por i Dërguarivazhdoi fjalimin e tij, duke mos idhënë përgjigje. Disa nga tëpranishmit kujtuan se Profeti nuk e

dëgjoi, të tjerë thanë se e dëgjoi, por eurreu këtë pyetje prandaj nuk iupërgjigj. Pasi e mbylli fjalimin e tij, aipyeti: “Ku është pyetësi për ditën egjykimit”? Pyetësi tha: Këtu, o i Dërguar iZotit. Profeti i tha: “Kur të humbasëamaneti, prite Kiametin”. Si humbetamaneti, o i Dërguar, pyeti ai. Pejgamberipaqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të,tha: “Kur t’i besohet detyra një njeriu tëpapërshtatshëm, prite Kiametin.”(Buhariu).

15- Nuk lejohet të mbështeteshmbi shuplakën e dorës së majtëpas shpine, kur po qëndron ulur:Sherid b. Suvejdi thotë: “Kaloi afër mejei Dërguari, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të, dhe unë isha ulur në këtëpozicion, pra, i mbështetur me shuplakën edorës së majtë pas shpine, dhe më tha: “Mosu ul si ata me të cilët Allahu është ihidhëruar.” (Ebu Davudi me sened tëmirë).

16- Largimi nga rruga dhe mos-pengimi i njerëzve: Ebu Seidipërcjell se i Dërguari, paqja dheshpëtimi i Allahut qoftë mbi të, kathënë: “Largohuni nga ulja rrugëve”.Shokët e tij thanë: Ndonjëherë na duhetpatjetër të ulemi, sepse kemi nevojë tëbisedojmë. Atëherë Profeti, paqja dheshpëtimi i Allahut qoftë mbi të, u tha: “Nëseduhet patjetër të uleni, atëherë jepinirrugës hakun e saj”. Pyetën: Cili është hakui rrugës, o i Dërguar i Zotit? Tha: Ulja eshikimit, mos pengimi i tjerëve, kthimi iselamit (përshëndetjes), urdhërimi për tëmirë dhe ndalimi nga e keqja.” (Buhariudhe Muslimi).

Përshtati: Lulzim Susuri

19


Lavdia i takon vetëm Allahut, që ezbriti Kuranin udhëzues përnjerëzit me plot fakte nga

udhëzimi dhe dallues. E bëri atë rrugëpër në Xhenet, shpëtim nga Zjarri,prandaj lum për ata që e kanë bërëKuranin shok, në varr shoqërues, nëKiamet (Botën tjetër – Ahiret)ndërmjetësues, pastrim nga Zjarri,udhëheqës dhe udhërrëfyes për nëXhenet.

Paqja dhe bekimi i Allahut qofshinmbi atë që falej duke lexuar Kuranderisa i ënjteshin këmbët nga dashuriandaj tij (Kur’anit) dhe për atë që e kazbritur. Paqja dhe mëshira e Allahutqofshin edhe mbi sahabët dhe pasuesite tij e po ashtu edhe mbi ata që ecinrrugës së tij deri në Ditën e Gjykimit.

Allahu i Madhëruar i kadhuruar umetit islam

një dhunti të madhe

m e

Kurani dhe jetaProf. Dr. Nasir EL-OMER

Kurani me të vërtetëtështë jetë, po të

logjikonin njerëzit. Jetae vërtetë është ajo qëecën në përputhje me

metodologjinë e Kuranit;pa metodologjinë e

Kuranit, nuk ka më jetë,edhe nëse e shohinnjerëzit ndryshe. A

rtik

uj

20


Art

ikuj

Kuranin në të cilin ka lajme për ata qëishin para Kuranit dhe për ata qëerdhën pas zbritjes së Kuranit; gjykimipër ta është Fjalë Ndarëse, e nuk ështëpër shaka, kush e lë pas shpine Allahudo t’ia “thyejë shpinën”, dhe kushkërkon udhëzim në diçka tjetër pos tij,e devijon Allahu. Ai është litari i fortëi Allahut, përmendje e urtë, rrugë edrejtë. Është i atillë që nuk devijonmendja me të, nuk përzihen me tëgjuhët, nuk ngopen me të ulematë,nuk është i krijuar, nuk i mbarojnëmrekullitë. Xhinët akoma kur edëgjojnë thonë: “…Ne kemi dëgjuarnjë Kuran që mahnit, që udhëzon nëtë vërtetën, prandaj ne i besuamatij dhe Zotit tonë, kurrsesi nuk dot’ia shoqërojmë më askënd Atij.”(Xhin 1, 2). Kush flet sipas tij, thotë tëvërtetën, në kohën që vepron me tëshpërblehet, dhe kush thërret tek ai,ka udhëzuar tek rruga e drejtë. KyLibër, që syri nuk e ka parë dhe nuk dotë shohë më madhështor, as më tëqartë, e as më përmbledhës, mëpërfshirës, e as më të dobishëm, as mëtë lehtë, e as më të hapët, na garantont’u përgjigjet kërkesave të jetës në tëgjitha fushat dhe sferat. Jeta nuk ështëe pavarur nga Kurani, e nuk karrugëdalje për një jetesë që meriton tëquhet jetesë, përpos se në përputhjeme të.

Kurani me të vërtetët është jetë, potë logjikonin njerëzit. Jeta e vërtetëështë ajo që ecën në përputhje memetodologjinë e Kuranit; pametodologjinë e Kuranit, nuk ka mëjetë, edhe nëse e shohin njerëzitndryshe. Allahu i Madhëruar thotë:“Vallë, a është ai që qe i vdekur,kurse Ne e ngjallëm dhe i dhamë

dritë, me të cilën ai ecën mesnjerëzve, si ai që ka mbetur nëerrësirë (i humbur) dhe nuk mund tëshpëtojë nga ajo? Ja, kështu (si këtijnë errësirë) iu duket mirë mohuesveajo që veprojnë.” (Enam 122). Nuk kajetë pa Kuranin, pra, siç ndodh nërastin e Shpirtit, e a ka jetë pa shpirt?!Allahu i Madhëruar thotë: “Po kështume urdhrin tonë Ne të shpallëmedhe ty shpirtin (Kuranin). Ti nuk eke ditur se çfarë është libri (Kurani),as ç’është besimi, por Ne atë e bëmëdritë me të cilën e vëmë në rrugë tëdrejtë atë që dëshirojmë prejrobërve tanë…” (Shura, 52).

Jeta pa shpirt nuk është jetë. Atëherëkur t’i merret jetës shpirti, zhduketjeta.

Kurani i përshkruan të vdekur ata qëjetojnë pa udhëzimin e tij, edhe pse atahanë dhe pinë; shkojnë e vijnë. Allahui Madhëruar ka thënë: “E ti nuk mundt’i bësh të dëgjojnë të vdekurit, e asnuk mund ta bësh të shurdhëtin tëdëgjojë thirrjen, e sidomos kur atata thyejnë shpinën. E as që mund t’ilargosh të verbrit nga humbja e tyre(zemrat e verbra), ti nuk mund ta bështë dëgjojë ndonjë tjetër, vetëm atëqë i beson argumentet Tona, e atajanë myslimanë.“ (Nemël 80, 81).

Allahu i ka përshkruar këtakundërvajtës të Kuranit me fjalë qënënkuptohen. Allahu i Madhëruarthotë: “E kush ia kthen shpinënudhëzimit Tim, do të ketë jetë tëvështirë dhe në ditën e Kiametit dota ringjall të verbër. Ai (që nuk besoi)do të thotë: “Zoti im, përse mëngrite të verbër, kur unë isha mesy?” Ai (Allahu) thotë: “Ashtu siharrove ti argumentet Tona që t’i

21


Art

ikuj

ofruam, ashtu je ti i harruar sot.”(Ta Ha 124-126).

Si mos të jetë Kurani jetë, kur në tëka gjithçka që kërkojnë njerëzit(krijesat - robërit) për ekzistencën etyre, atë që i gëzon për të ardhmen etyre. Aty gjen sistemin e familjes,sistemin shoqëror, sistemin ligjor (tëqeverisjes), sistemin e gjykatave. Në tëka ilaç për sëmundjet, këshillë përbesim, rregullat (kriteret) emendimit, korrigjimin e sjelljes.

Në të ka sqarim për hakun e prinditqë e ka detyrim i biri dhe për hakun efëmijës që e ka detyrim prindi, hakune udhëheqësit ndaj popullit dhe hakune popullit ndaj udhëheqësit. Aty kasqarim për hakun e individit ndajshoqërisë dhe hakun e shoqërisë ndajindividëve. Aty ka sqarime për hakun egruas ndaj burrit dhe hakun e burritndaj gruas. Aty ka sqarime për hakun evëllait ndaj vëllait të vet dhe hakun e tëafërmve (akrabasë), për hakun e fqinjitdhe mbi të gjitha këto, aty ka sqarimpër hakun e robërve ndaj Allahut, pra,a thua jeta mund të jetë diçka tjetërpërpos këtyre që u përmendën?!

Allahu ia ka zbritur Librin e TijFisnik Pejgamberit të Vet, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, përnjë qëllim: përmirësimi i dynjasë dhearritja e lumturisë në Ahiret. Këtëqëllim e ka përfshirë Kurani brenda tijnë realizimin e dispozitave, e ligjeve,këshillave dhe mësimeve. Allahu iMadhëruar thotë: “Falënderimi itakon vetëm Allahut që ia shpallirobit të vet Librin dhe në të nuklejoi ndonjë kundërthënie. (ia shpalli)Të saktë (pa shmangie), për t’uatërhequr vërejtjen (atyre që nukbesojnë) ndaj një dënimi të rëndë prej

Tij, e për t’i përgëzuar besimtarëtqë bëjnë vepra të mira, se ata do tëkenë një shpërblim tëmrekullueshëm.“ (Kehf 1, 2).

Kurtubiu ka thënë: d.m.th., meurtësi të drejtë pa gabime në të, paçrregullime dhe kontradikta.23

Allahu ka treguar aty për çdo gjë qëkanë nevojë robërit. Allahu iMadhëruar thotë: “…Ne kemisqaruar çdo send në mënyrë tëhollësishme.“ (Isra 12).

Allahu ua ka zbritur Librat emëparshëm pejgamberëve të Tij përkëtë qëllim; nuk ua ka zbritur për t’istolisur me ar e as për t’i puthur, por ika zbritur për t’u dhënë jetë robërveme udhëzimin e tij. Allahu iMadhëruar ka thënë: “Ne i dërguamtë dërguarit Tanë me dokumente tëqarta dhe Ne zbritëm me ata librindhe drejtësinë që t’i përmbahennjerëzit të drejtës.” (Hadid 25).Allahu i Madhëruar po ashtu thotë:“Ne vazhduam gjurmët e tyre (tëpejgamberëve) me Isain, birin eMerjemes, vërtetues i Tevratit qëkishin më parë. Atij i dhamëInxhilin, që është udhëzim i drejtëdhe dritë.“ (Maide 46). Allahu iMadhëruar po ashtu thotë: “Njerëzitishin një popull (të fesë së natyrshmeislame) e (kur u përçanë) Allahu iudërgoi pejgamberët si përgëzuesdhe qortues, dhe atyre Ai u zbritiedhe librin me fakte të sakta për tëgjykuar në atë që u kundërshtuan.”(Bekare 213).

Ajete të tjera nga Kurani ka shumëdhe tregojnë se Kurani dhe Libratqiellorë para tij, edhe pse kanë pasurbegati në to dhe adhurim me mësimine Kuranit për umetin e Muhamedit,

Art

ikuj

22


paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbitë, dhe në librat e tjera qiellorë përpopujt e mëparshëm, kanë qenë ngaadhurimet që t’i afrohen më tepër tekAllahu i Madhëruar, mirëpo qëllimidhe synimi themelor i këtyre librave tëfamshëm është rregullimi i jetës sënjerëzve në përputhje memetodologjinë e Allahut dhepërmirësimin e tokës me zakonin eqiellit. Mushrikët në kohën ePejgamberit, paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të, kur e luftoninatë dhe zhvilluan kundër tij gjithë atobeteja të përgjakshme nuk e kuptuanse ajo që u duhet nga Kurani ështëvetëm lexim, por ata e kuptuan se methirrjen islame nënkuptohet vetëm tamarrësh Kuranin gjykatës në të gjithaçështjet të veçanta, apo tëpërgjithshme. Zoti i Urtë iGjithëdijshëm që cilësohet me këtoatribute të larta dhe quhen Emrat ebukur, është e pamundur që ai tazbresë Librin e Tij me sqarime tëligjeve me detaje precize nga detajet ejetës e mos të ketë si qëllim përpos qëta lexojnë njerëzit e t’i përsërisinAjetet e tij.

Allahu e ka dëftuar se qetësimi ikrijesave me atë që ka zbritur nëLibrat qiellorë është qëllimi për tëcilin i ka zbritur vetë Librat. Allahu iMadhëruar ka thënë: “Ai ta zbret ty(Muhamed) librin me argument qëështë vërtetues i librave tëmëparshëm. Ai e zbriti më parëTevratin dhe Inxhilin. Udhërrëfyespër njerëz, zbriti edhe Furkanin(dalluesin e së vërtetës nga gënjeshtra).”(Ali Imran 3, 4).

Pasi Allahu e zbriti Ademin, paqja eZotit qoftë mbi të, në Tokë, ia sqaroi

atij se udhëzimin e Zotit tëMadhëruar do t’ia zbresë atij dhepasardhësve të tij, po ashtu e sqaroiedhe për pasojat e atyre që e ndjekindhe pasojat e atyre që ekundërshtojnë. Allahu i Madhëruarthotë: “Ai (Allahu) u tha: “Zbritniprej aty që të gjithë, do të jeniarmiq të njëri-tjetrit. Nëse u vjennga Unë udhëzim (libër e pejgamber)kush i përmbahet udhëzimit Tim,ai nuk ka për të humbur (në dynja) eas nuk ka për të dështuar (në jetëntjetër)”. E kush ia kthen shpinënudhëzimit Tim, do të ketë jetë tëvështirë dhe në Ditën e Kiametitdo ta ringjall të verbër.“ (Ta Ha123, 124).

Allahu na ka treguar se tëmëparshmit, po të plotësonin atë që uqe zbritur nga Zoti i tyre do ishin tëlumtur në dynja dhe në Ahiret. Allahui Madhëruar thotë: “Dhe, sikur tazbatonin Tevratin, Inxhilin dheKuranin, që u zbritën nga Zoti ityre, ata do të kishin furnizim mebollëk nga qielli dhe toka. Ështënjë grup i drejtë (i matur) prej tyre,por është e keqe ajo që punojnëshumica prej tyre.“ (Maide 66).Allahu i Madhëruar po ashtu thotë:“Sikur t’i kishim detyruar ata:mbytni vetveten tuaj, atë (detyrim)nuk do ta zbatonin, me përjashtimtë një pakice prej tyre. Po sikur tëzbatonin atë që këshilloheshin dotë ishte më mirë për ta dhe do t’ipërforconte më shumë. Dhe atëherëdo t’u jepnim atyre nga ana Jonëshpërblim të madh. Dhe do t’iudhëzonim në rrugë të drejtë.“(Nisa 66-68).

Jeta e vërtetë përqendrohet në


23

Art

ikuj

vënien në jetë të asaj që u ka zbriturAllahu i Madhëruar pejgamberëve tëTij dhe në zbatimin e atyre që i kadetyruar Allahu nga vaxhibet dhelargimin nga ato që i ka ndaluar ngaHaramet.

Selefët (gjeneratat e para të umetit) dhe jeta Kuranore

Selefus-salih e kanë lexuar Kuraninme gjithë thellësinë e shpirtit. IbënMesudi, Allahu qoftë i kënaqur me të,ka thënë: Kur ta dëgjosh thënien eAllahut të Madhëruar “ja ej-juhel-ledhine amenu” (o ju që keni besuar),përqendroje dëgjimin, se mund tëjetë ndonjë hair që të urdhëron tabësh, ose ndonjë sherr nga i cili tëndalon. Pasi ka zbritur ajeti ihixhabit, gratë e sahabëve nxituan t’ipërmbahen atij urdhri. Pasi tha Allahui Madhëruar: “O ju që besuat, s’kadyshim se vera, bixhozi, idhujt dhehedhja e shigjetës (për fall) janëvepra të ndyta nga shejtani. Pra,largohuni prej tyre që të jeni tëshpëtuar. Shejtani nuk dëshirontjetër, përveç se nëpërmjet verësdhe bixhozit të hedh armiqësi mesjush, t’ju pengojë nga tëpërmendurit e Zotit dhe t’julargojë nga namazi. Pra, a po ijepni fund (alkoolit e bixhozit)?”(Maide 90, 91). Omeri, Allahu qoftë ikënaqur me të, tha: ndaluam,ndaluam. Pasi ka zbritur ky ajet, iDërguari i Allahut, paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të, ka thënë:Allahu i Madhëruar e ka ndaluarverën, e këdo të arrijë ky ajet, e tek aika diçka nga ajo (vera), mos ta pijë eas mos të shesë. Myslimanët i

derdhën fuçitë me verë dhe një kohërrugëve të Medinës erëzonin nga verae derdhur, aq shumë verë u derdh.

Pra, shiko, sa shpejt u nënshtruandhe ku ishte jeta e tyre. Po kështukemi rastin me ndërrimin e Kiblesprej Bejtul-Makdisit drejt Qabesë. Sie pranuan urdhrin me bindje.Ndërrimi i Kibles ishte një sprovë përta, sprovë për të ditur kush është igjallë dhe kush është i vdekur. Allahui madhëruar thotë: “E kiblen nga ecila ti u drejtove nuk e bëmë përtjetër, vetëm se për të provuar atëqë shkon pas të dërguarit, nga aiqë kthehet prapa.” (Bekare 143).Ata e kaluan këtë sprovë. Në hadithine Berait, i cili thotë: Në fillim, kurpati ardhur (pejgamberi) në Medine,shkoi te gjyshërit (apo ka thënë tedajallarët) nga Ensarët dhe u fal nëdrejtim të Bejtul-Makdisitgjashtëmbëdhjetë muaj, aposhtatëmbëdhjetë muaj, por i pëlqenteqë kibla e tij të jetë nga Qabeja.Namazin e parë që fali Pejgamberi,paqja dhe bekimi i Allahut qofshinmbi të (në drejtim të Qabesë), ishtenamazi i ikindisë dhe me të u fal njëgrup njerëzish, pastaj dolën nga ata qëu falën me të dhe kaluan pranë atyreqë ishin në xhami e ata kishin qenë nëruku dhe iu thanë: Betohem në emërtë Allahut, se jam falur me tëDërguarin e Allahut, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, nëdrejtim të Mekës, e ata u kthyen siçishin në drejtim të Shtëpisë së Shenjtëtë Qabesë.

Përktheu: Ali SHABANI

24


Art

ikuj

Falënderuar qoftë Allahu. Paqjadhe bekimet qofshin për tëDërguarin e Tij, Muhamedin,

mëshirën e mbarë njerëzimit, dhe mbitë gjithë ata që e pasuan dhe do tapasojnë atë deri në Ditën e Fundit tëkësaj bote.

Ndëshkimet janë pasojë e asaj qënjerëzit veprojnë (bëjnë keq). Sprovatjanë teste dhe prova, të cilat Zoti idërgon për të provuar njerëzit.Njerëzit mund të sprovohen me gjëratë mira ose të këqija.

Lidhur me ndëshkimin Allahu thotënë Kuran: “Çfarëdo e mire që të vjenështë nga Allahu, e nëse të vjenndonjë e keqe është nga vetë ti”.(Sure Nisa: 79).

Lidhur me shprehjen “është ngavetë ti” Katade thotë: “dënimi është përty, o bir i Ademit, për shkak të mëkatit tënd.”Ebu Salihu thotë: “e nëse të vjenndonjë e keqe është nga vetë ti”nënkupton “për shkak të mëkatit tënd, dheUnë (Allahu) jam Ai që e urdhëroj atë përty”. (Tefsiri i Ibën Kethirit). Allahugjithashtu thotë: “Çfarëdo e keqe qëmund t’ju godasë, ajo është pasojë eveprave tuaja (të këqija), e për shumëtë tjera Ai ju fal.” (Sure Shura: 30).

Ibën Kethiri, Allahu qoftë i kënaqurprej tij, thotë: “Çfarëdo fatkeqësie t’jundodh, o njerëz është për shkak të veprave tëkëqija që ju tashmë i keni bërë, dhe ‘Ai falshumë’ iu referohet veprave të këqija- Ai nukju dënon juve për ato vepra, por Ai i fal ato.” “Esikur Allahu t’i kapte njerëzit sipasveprave (të këqija) të tyre, nuk do tëlinte mbi faqen e dheut asnjë gjallesë,por Ai i afatizon deri në çastin ecaktuar, e kur të vijë afati i tyre, s’kadyshim se Allahu i ka parasyshrobërit e vet”. (Sure Fatir: 45).

Lidhur me sprovat, i Dërguari i Zotit,paqja qoftë për të, thotë: “Kur Allahu edo një popull, Ai e sprovon atë, dhe kushdoqë ka durim, le të ketë durim, dhe kushdo qëshqetësohet, le të shqetësohet.” (ImamAhmedi, Sahih el-Xhami: 1706). IDërguari i Allahut gjithashtu thotë:“Niveli (madhësia, sasia) i shpërblimit do tëjetë në përputhje me lartësinë (madhësinë) esprovës. Kur Allahu e do një popull, Ai esprovon atë, dhe kushdo që është i kënaqur,le të jetë i kënaqur, dhe kushdo qëzemërohet, le të zemërohet.” (Tirmidhiu,2320, Sahih el Xhami: 2210).

Përvijimet vijuese tregojnë shumëqartë dallimin midis sprovës dhendëshkimit: Nëse fatkeqësia (sprova)

Dallimi midis sprovës dhe ndëshkimit

Muhamed Salih EL MUNAXHID

25

Art

ikuj


rezulton nga kryerja e një akti si bindjendaj Allahut, p.sh., të qenit i plagosurnë rrugë të Allahut, humbja e paravekur të migrosh për hir të Allahut, osehumbja e një pune për shkak se jemysliman, ose për shkak të përparimittënd në zbatimin e ndonjë detyrimi nëislam, atëherë kjo është sprovë.Gjithsecili që i duron këto sprova medurim do të shpërblehet, por nësereagon me hidhërim (zemërim),atëherë do të fitojë Zemërimin eAllahut. Nëse fatkeqësia rezulton ngamëkate të tilla, si sëmundjet etransmetuara seksuale, ose sëmundjet eshkaktuara nga pirja e alkoolit dhepërdorimi i drogës etj., atëherë kyështë ai lloj ndëshkimi që vjen nëkëtë botë (në krahasim me të qenit iafatizuar gjer në Ahiret). Nësefatkeqësia nuk është e lidhur, as meveprën e mirë, as me mëkatin - të tilla

si lloje të tjera sëmundjesh, humbja efëmijës, dështimi në biznes - atëherë ajovaret nga situata (gjendja) e njeriut.

Nëse ai është i mirë dhe i devotshëm,kjo është një sprovë dhe nëse ai ështëmëkatar, kjo është ndëshkim për të.

Fatkeqësia mund të jetë një ndëshkimpër t’i pastruar mëkatet, ose mund tëjetë një sprovë duke pasur si qëllimngritjen e statusit (gjendjen) të njeriutdhe ngritjen e sevapeve të tij - kjomund të jetë e përcaktuar nëse një njeriështë i bindur ose jo. Një njeri nukduhet ta lavdërojë veten, madje vlen ekundërta, ai duhet ta kritikojë vetenpër të metat e tij e të përpiqet të arrijëpërsosmërinë. Njeriu do të përfitojënga fatkeqësitë që e godasin në çdo rast,nëse ai bën durim dhe shpresonshpërblim tek Allahu.

Përshtati nga anglishtja: Fitim NUHIU

26


Kohëve të fundit në shoqërinë tonëështë përhapur shërimi me anë tëRukjes, një gjë që nuk është e

ndaluar. Kjo dukuri ka sjellë edhe disagabime, ku disa rrenacakë dhe magjistarëpo e mbulojnë mashtrimin u tyre mepetkun e Rukjes, e për këtë shkak në këtëartikull desha të sqaroj disa kritere qëduhet të kemi parasysh.

E para: Rukja nuk ka të bëjë me njerëztë veçantë. Ajo nuk është lëmi që lypndonjë studim special, as nuk lyp ndonjëprirje të madhe. Është një lloj lutjeje përçdo njeri që i lutet Allahut dhe i di rregullate lutjes.

E dyta: Rukja ka kriteret e veta, të cilati kanë përmendur dijetarët(1), e ato janë:

1- Të jenë shprehje të qarta dhe tëkuptueshme;

2- Në to, të mos ketë shirk e as tëkërkosh ndihmë nga dikush tjetër pos

Allahut.Auf b. Malik tregon: I Dërguari i Allahut,

paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të,ka thënë: “Nuk ka problem nëse bën Rukje, kurnuk bëhet shirk në të.”(2)

3- Të mos bëhet Rukje në vende apogjendje të ndaluar, p.sh., në momentin kurje xhunub, në varreza etj.

4- Gjatë Rukjes të mos përdoren sharje,mallkime, fjalë fyese etj.

5- Të mos jetë i bindur se Rukja kandikim vetvetiu.

E treta: Ndodh nganjëherë që gjatëRukjes të bëhen disa gabime, që vërtetojnëse ai që po bën rukje është magjistar, ose sëpaku bidatçi, si p.sh.:

1- Rukje me anë të zmadhuesve tëzërit, me telefon ose u bën Rukje njëgrupi njerëzish përnjëherë. Kjo fetva ështëe dhënë nga Komisioni i Përhershëm përFetva, i cili thotë se Rukja të bëhet aty për

Shërimi me anë të RukjesHani b. Abdullah EL-XHISR

Art

ikuj

Art

ikuj

27


aty, duke e argumentuar sekjo është në kundërshtimme atë që ka vepruar iDërguari i Allahut,paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbitë, dhe shokët e tij.Muhamedi, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbitë, thotë: Kush shpik diçka të re në fenëtonë ajo është e refuzuar.(3).

2- Prekja e gruasNuk lejohet prekja e trupit të gruas, të

cilën e ke të lejuar të martohesh me të.Komisioni i Përhershëm për Fetva thotë:

Nuk lejohet që të preket gruaja gjatëRukjes, por vetëm duhet t’i lexohet ngalarg.(4)

3- Nuk duhet të përvetësohetrukja, sepse Allahu subhanehu ve teala eka bërë Rukjen shkak për t’u shëruar, pamarrë parasysh se a e di se çfarë sëmundjeka, sihr (magji), mësysh apo diçka tjetër.

4- Të vetmuarit me gruan e huajgjatë Rukjes. I Dërguari i Allahut, paqjadhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, kathënë: Mos të veçohet kush me gruan ehuaj, pos me mahrem (me atë që e ka tëndaluar martesën).(5)

5- Rrahja e pacientit apo lidhja etij. Disa nga ata që bëjnë Rukje i rrahin, ilidhin apo i ngufasin pacientët mepretekstin, se ajo mënyrë i largon xhinët.Dijetari i njohur Abdulaziz b. Bazi thotë: Aiqë bën Rukje duhet të largohet nga kjomënyrë, sepse mund të dëmtohetpacienti(6), ai vetëm duhet t’i lexojëKuran dhe të bëjë lutje për të. Kjo gjëështë e përcjell nga i Dërguari i Allahut,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të.Sikur të ketë qenë e dobishme kjo gjë, atëdo ta sqaronte i Dërguari i Allahutsubhanehu ve teala.

6- Të kërkosh nga pacienti që të

therë dash, gjel apo tëngjashme me shpresën se kjogjë do ta ndihmojë për t’ushëruar. Në një nga fetvatë eKomisionit të Përhershëmpër Fetva thuhet: Të shkoshpër Rukje tek ai që lexon ajeteKurani dhe urdhëron therjen

e dashit, kaut e të ngjashme është bidat dhengrënie e pasurisë së dikujt në mënyrë tëpadrejtë.(7)

7- T’i kërkosh emrin e nënëspacientit apo ndonjë pjesë ngarrobat e tij.

Komisioni i Përhershëm për Fetva thotë:Është e ndaluar që të shkohet për Rukjetek ai që pretendon se i di të fshehtat, asnuk lejohet që t’i dërgohet diçka ngarrobat, as që t’i besohet se çfarë thotëai.(8)

8- Të urdhërohet pacienti që tëmbajë ndonjë kafshë, apo në shtëpinëe tij të vihet ndonjë kafshë, qoftë qen apoujk. Komisioni i Përhershëm thotë se kjogjë është një lloj besëtytnie.(9).

9- Përdorimi i hajmaliveAto janë disa letra në të cilat shkruhen

disa ajete nga Kurani apo diçka tjetër, kjopa dyshim është e ndaluar.

Komisioni i Përhershëm për Fetva thotë:Të mbaj me vete dikush hajmali që ka tëshkruar diçka nga Kurani është haram. Portë ketë të shkruar diçka tjetër është edhemë keq. Kategorizimi i të keqes bëhet sipasqëllimit të personit i cili e bën atë. Ajomund të jetë, ose shirk i vogël, ose bidatdhe mëkat. Pa marrë parasysh, ky veprimassesi nuk është i lejuar(10).

10- Të shkruarit e ndonjë sure apodisa ajete nga Kurani në letër, hamer apodiçka tjetër dhe larja e tyre me ujë. Në njënga fetvatë e Komisionit të Përhershëmpër Fetva thuhet: Shkrimi i sures dhe

Ai që bën Rukje duhet tëketë sjellje të mirë dhe

të mos ketë tek ai shenja mëkati dhe gjëra

të urryera.

28

Art

ikuj


ajeteve të Kuranit në letër dhe larja e tyreme ujë dhe shafran, e pastaj të pihet prejsaj me shpresë se ajo do të sjellë begati,dituri, pasuri, shëndet etj., kjo nuk ështëpërcjell nga i Dërguari i Allahut, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, që kavepruar për vete e as për dikë tjetër. Ainuk ka mësuar dikë të veprojë kështu, e asshokët e tij nuk kanë vepruar kështu.Sikur të ketë qenë kjo gjë e mirë do t’ijepte dikujt leje që të veprontekështu(11).

E Katërta:Ai që bën Rukje duhet që talexojë Kuranin mirë, t’i dijë duatë që janëtë transmetuara, të cilat i kanë përmendurdijetarët në librat e tyre, si p.sh., ImamNeveviu në librin “El Edhkar”, IbënTejmije në librin “Fjala e bukur”, IbënKajimi në librin “El-vabilu sajjib minkelami tajib” etj.

Po ashtu ai që bën Rukje duhet të ketësjellje të mirë dhe të mos ketë tek ai shenjamëkati dhe gjëra të urryera. Pra, këto janëdisa gjëra, të cilat duhen t’i kenë parasyshata që kanë marrë përsipër këtë detyrë 1- Fethul Bari 10/166 , 2- Sahihul Muslim-kitabus-selam3- Sahihul Buhari, Komisioni për fetva

(fetvaja nr. 2361)4- Komisioni për fetva (fetvaja nr. 2361)5- Buhariu dhe Muslimi 6- Mexheletu da’ve nr. 15437- Fetvaja e Komisionit të Përhershëm nr.

67338- Fetvaja e Komisionit të Përhershëm nr.

98079- Fetvaja e Komisionit të Përhershëm nr.

949610- Fetvaja e Komisionit të Përhershëm

nr. 277511-Fetvaja e Komisionit të Përhershëm

nr. 1257.Përktheu: Enver Azizi

Shejh Muhamed b. Salih el-Uthejmin në librin e tij“El-Kaul el-mufid ala

Kitabit-teuhid”, libër në të cilinshpjegon “Librin e Teuhidit” tëMuhamed . Abdulvehabit, në temën“Kush i respekton dijetarët dhe udhëheqësitnë bërjen haram atë që Allahu e ka bërëhallall, apo në bërjen hallall atë që Allahue ka bërë haram i ka marrë për zota”, nëmes tjerash thotë:

Dobi: Allahu i Lartësuar ata qëgjykojnë me diçka tjetër përveç asajqë ka zbritur Ai i ka emërtuar me trecilësi:

përgatiti: Omer ZAIMI

Gjykimi mediçka tjetërpërveç asaj që ka zbriturAllahu

29


Tem

a

1- Allahu i Lartësuar thotë: “E kushnuk gjykon me atë që e ka zbriturAllahu, ata janë qafira.“ (Maide: 44).

2- Dhe thotë: “E kush nuk gjykon meatë që e ka zbritur Allahu, ata janëzullumqarë.” (Maide: 45).

3- Si dhe thotë: “E kush nuk gjykonme atë që e ka zbritur Allahu, atajanë fasika.” (Maide: 47).

Në mes dijetarëve ka mospajtim nëlidhje me domethënien e këtyre ajeteve:

Disa kanë thënë: Këto cilësi janë përnjë emërtim të njëjtë, sepse qafiri ështëzullumqar, siç thotë Allahu i Lartësuar:“Qafirat, mu ata janë zullumqarë.”(Bekare: 254). Po ashtu ai është fasik, siçthotë i Lartësuari: “Ndërsa ata që kanëbërë fisk, vendbanimi i tyre është

xhehenemi.“ (Sexhde: 20). D.m.th.: qëkanë bërë kufër.

Ndërsa disa të tjerë kanë thënë: Këtocilësi janë për të cilësuar njerëz tëndryshëm dhe dallon gjykimi në bazë tëndryshimit të gjendjeve, e ky ështëmendimi më i saktë.

Prandaj ai që nuk gjykon me atë që eka zbritur Allahu është qafir në tregjendjet, në vijim:

1- Nëse beson se lejohet tëgjykohet me diçka tjetër përveç asaj qëka zbritur Allahu. Argument për këtëështë fjala e Allahut: “A gjykim tëxhahilijetit kërkojnë?” (Maide: 50).Prandaj çdo gjë që e kundërshtongjykimin dhe ligjin e Allahut ështëgjykim xhahilijeti (injorance), meargument Ixhmain (konsensusin) eprerë, se nuk lejohet të gjykohet mediçka tjetër pos asaj që ka zbritur Allahu.Prandaj ai që beson se lejohet tëgjykohet me ligj tjetër pos ligjit tëAllahut kundërshton kështu ixhmain eprerë të myslimanëve, prandaj ai ështëkafir murted (i dalë nga feja), po ashtusikurse edhe ai që beson se lejohet zinajadhe rakia, apo si ai që beson se ndalohetbuka dhe qumështi.

2- Nëse beson se ligji i dikujttjetër pos Allahut është njësoj me ligjine Allahut.

3- Nëse beson se ligji i dikujttjetër pos Allahut është më i mirë seligji i Allahut. Argument për këtë ështëfjala e Allahut: “E kush është ligjvënësmë i mirë se Allahu, për një popull qëbeson me bindje.“ (Maide: 50). Ky ajettregon se ligji i Allahut është ligji më imirë. Po ashtu argument është fjala eAllahut: “E a nuk është Allahuligjvënësi më i mirë?“ (Tin: 8). Pra, pasiAllahu është ligjvënësi më i mirë dhe

30


Tem

aligji i Tij është ligji më imirë, atëherë, kushpretendon se ligji i dikujttjetër është njësoj me ligjin eAllahut apo më i mirë, aiështë qafir, sepse aipërgënjeshtron Kuranin.

Ndërsa ështëzullumqar: Nëse beson seligji i Allahut është ligji më imirë dhe më i dobishëm përrobërit dhe vendet, dhe seështë detyrim veprimi sipas tij, mirëpourrejtja dhe hakmarrja ndaj të gjykuarit(popullit) e çojnë që të gjykojë nëkundërshtim me ligjin e Allahut, në këtërast ai është zullumqarë.

Dhe është fasik (mëkatar i madh):Nëse gjykon me diçka tjetër përveç asajqë ka zbritur Allahu, për shkak të epshittë tij, duke besuar se ligji i Allahut ështëligji i vërtetë, mirëpo gjykon ndryshepër shkak të epshit të tij. D.m.th:Gjykon ashtu për shkak të dashurisë sëasaj me të cilën gjykon, jo për shkak tëurrejtjes ndaj ligjit të Allahut e as për tadëmtuar dikë. Si për shembull: Tëgjykojë në dobi të dikujt, për shkak tëryshfetit që i kanë dhënë, apo për shkakse e ka të afërt apo shok, apo për shkakse kërkon prej tij kryerjen e ndonjënevoje, etj., duke besuar se ligji i Allahutështë më i miri dhe se është detyrimpasimi i tij. Në këtë rast ai është fasik,edhe pse në të njëjtën kohë ështëzullumqar, mirëpo cilësia e fiskut nërastin e tij është më parësore se cilësia ezullumit.

Ndërsa, për sa i përket atij që kanxjerrë ligje, duke e ditur ligjin e Allahutdhe duke e ditur se këto ligje janë nëkundërshtim me ligjin e Allahut, ky e kazëvendësuar Sheriatin me këto ligje,

prandaj ky është qafir,sepse e ka zëvendësuarSheriatin me këto ligjevetëm për shkak se besonse këto ligje janë më tëdobishme për robërit dhevendet, se sa sheriati iAllahut. Kur themi seështë qafir kemi siqëllim: Se kjo vepër tëdërgon deri në kufër.

Mirëpo ka mundësi që aiqë i vendos këto ligje të jetë i arsyetuar,si p.sh., të mashtrohet dhe të mendojë,se ato nuk e kundërshtojnë Islamin, apose janë prej “el-mesalih el-mursele” (prejdobive të përgjithshme), apo mendon sekëto gjëra Islami ua ka lënë në dorënjerëzve.

Ka disa prej dijetarëve që janëgabimtarë, të cilët thonë: Marrëdhënietndër-njerëzore (el-muamelat) nuk kanëtë bëjnë me Sheriatin, por kanë të bëjnëme atë që është më e dobishme përndonjë kohë të caktuar, dhe nëse koha ekërkon që të vendosin banka me kamatëdhe taksa, kjo gjë nuk është problem. Kyështë një gabim në të cilin nuk kadyshim, nëse kanë bërë ixhtihad,shpresojmë që Allahu t’ua falë, nëse jo,ata janë në një rrezik të madh, prandajata duhet të quhen “dijetarë të shtetit” ejo “dijetarë të popullit”.

S’ka dyshim se Sheriati ka ardhur përt’i rregulluar adhurimet, që janëndërmjet njeriut dhe Zotit të tij dhe përt’i rregulluar marrëdhënietndërnjerëzore, siç janë: marrëveshjet,kurorat, trashëgimitë etj. Pra, sheriatiështë i plotë nga të gjitha aspektet, siçthotë i Lartësuari: “Sot ua përsosa fenëtuaj...“ (Maide: 3). E si ka mundësi tëthuhet se marrëdhëniet ndër-njerëzore

"Tekfiri është fetva,madje është prej fetvavemë të rrezikshme, pran-

daj po ashtu siç nuk ilejohet xhematit të rën-domtë të japi fetva, poashtu nuk i lejohet të

bëjë tekfir."

31


Tem

a

nuk kanë lidhje me Sheriatin, ndërsaajeti më i gjatë në Kuran ka zbritur nëlidhje me marrëdhëniet ndër-njerëzore(quhet “ajeti i borxhit”, në suren Bekaresh.p.)?! E sikur mos të kishte Sheriat nëçështjet e marrëdhënieve ndërnjerëzore,padyshim se do të shkatërroheshinnjerëzit.

Unë nuk them: Të merret çdo fjalë qëkanë thënë fukahatë, sepse ata kamundësi që t’ia qëllojnë dhe ka mundësiqë të gabojnë, përkundrazi e kemidetyrim që të marrim çdo fjalë që kathënë Allahu dhe i Dërguari i Tij. S’kamundësi që të ndodhë diçka ndërmjetnjerëzve, e të mos ekzistojë zgjidhje përkëtë problem në Librin e Allahut dheSunetin e Pejgamberit, paqja dhe bekimii Allahut qofshin mbi të, mirëpo gabimivjen ose prej mungesës së diturisë dhekuptimit, ose prej mungesës sëanalizimit.

Ndërsa në rastin kur njeriut i jepetsukses, që të ketë dituri dhe kuptim, dhemundohet maksimalisht për të arriturderi te haku, padyshim se do të arrijëderi tek ai, po edhe në çështjet që kanëtë bëjnë me marrëdhëniet ndër-njerëzore (el-muamelat). Allahu iLartësuar thotë: “A nuk e analizojnëata Kuranin?“ (Nisa: 82). Dhe thotë: “Anuk e analizojnë fjalën?“ (Mu’minun:67). Si dhe thotë: “Ky është një libër ibegatshëm, të cilin ta kemi zbritur, nëmënyrë që ata t’i analizojnë ajetet etij.” (Sad: 29). Po ashtu thotë: “Ta kemizbritur ty librin që është sqarues përçdo gjë.” (Nahl: 89). Pra, çdo gjë për tëcilën ka nevojë njeriu në fenë apodynjanë, ai do të gjejë sqarime tëmjaftueshme në Kuran dhe të qartë nëlidhje me të.

Prandaj kush vendos ligje që e

kundërshtojnë Sheriatin dhe pretendonse ato janë prej dobive të përgjithshme,padyshim se ai është gënjeshtar nëpretendimet e tij, sepse dobitë epërgjithshme nëse janë në pajtim meSheriatin, ato janë hak edhe prejsheriatit, ndërsa nëse janë nëkundërshtim me të, nuk janë dobi, e asqë kanë mundësi të jenë, për këtë shkakmendimi i saktë është se nuk kaargument në Sheriat, që quhet “el-mesalih el-mursele”, përkundrazi ajo qëpajtohet dhe merret në konsideratë ngasheriati, ajo është e dobishme, ndërsa ajoqë kundërshtohet dhe nuk merret nëkonsideratë nga Sheriati, ajo nuk është edobishme, ndërsa gjërat për të cilat kaheshtur Sheriati, ato janë gjëra që Allahuna i ka falur nga mëshira e tij dhe nuk naka ngarkuar me to.

Shumë prej njerëzve janë zgjeruarshumë në çështjen e dobive tëpërgjithshme (el-mesalih el-mursele),duke i futur si të dobishme disa çështjetë këqija, prej bidateve dhe të tjera, siçështë festa e mevludit, duke pretenduarse në të ka ngritje të ambicieve tënjerëzve, sepse ata e kanë harruarResulullahun, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të. Kjo është fjalë e kotë,sepse të gjithë muslimanët, në çdonamaz të tyrin dëshmojnë se Muhamediështë rob dhe i dërguar i Allahut, dheçojnë salavate mbi të. Prandaj ai që nuk ingjallet zemra e tij me këtë veprim, nërastin kur ai është duke u falur, përparaZotit të tij, si ka mundësi që t’i ngjalletzemra në një orë kur këndohen kaside tëkota, në të cilat ka teprim dhe që i kakundërshtuar vetë Resulullahu, paqjadhe bekimi i Allahut qofshin mbi të?! Kjogjë padyshim është e dëmshme, e assesinuk është e dobishme.

32


Tem

a“El-Mesalih el-mursele” edhe nëse janë

vendosur nga disa dijetarë që janëmuxhtehidë të mëdhenj, padyshim seqëllimi i tyre me këtë veprim ështëndihmesa e fesë së Allahut, mirëpo këto“mesalih – dobi” janë përdorur për gjëraqë nuk i kanë pasur si qëllim ata dijetarëdhe është zgjeruar në to. Prandaj nethemi: Këto dobi duhet të vendosen nëpeshoren e hakut. Nëse Sheriati ipranon, ato pranohen, e nëse jo, themiashtu siç ka thënë Imam Maliku: “Fjala eçdokujt merret dhe lihet, pos fjalës sëpronarit të këtij varri (Resulullahut,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbitë).” Prandaj ne kemi rregulla tëpërgjithshme, në bazë të të cilave i vëmënë praktikë çështjet e tjera.

Prandaj duhet ditur se: Është edetyrueshme që njeriu ta ketë frikëAllahun në të gjitha dispozitat dhe nukduhet të shpejtojë në to, e sidomos përçështjet e tekfirit, në të cilat disa pasuesxhelozë dhe emocionalë shpejtojnë pa umenduar aspak, duke e ditur se njeriukur t’i thotë dikujt “qafir”, duke mosqenë ai i tillë, kjo fjalë i kthehet thënësittë saj.

Ndërsa mbi bërjen “tekfir” të dikujt,ndërtohen dispozita të shumta. Pra, nësei thua dikujt qafir, d.m.th., se gjaku dhepasuria e tij është hallall, e po ashtu mbitë ndërtohen të gjitha dispozitat e kufrit.

Po ashtu siç nuk lejohet t’i themi qafirnjë personi të caktuar, derisa tëplotësohen për të kushtet e tekfirit dhetë largohen pengesat, po ashtu nuk duhettë jemi frikacakë ndaj bërjes tekfir të atijqë Allahu dhe i Dërguari i Tij e kanë bërëtekfir, mirëpo duhet të bëjmë dallimndërmjet personit të caktuar dhedispozitës së përgjithshme. Prandaj përta bërë tekfir një person të caktuar duhet

të plotësohen dy gjëra:E para: Vërtetimi se kjo vepër në të

cilën ka rënë ai, është kufër. E dyta: Plotësimi i kushteve të

tekfirit. Prej kushteve më tërëndësishme është dituria e tij se kjovepër është kufër, e nëse është i paditur,nuk bën kufër, prandaj dijetarët e kanëpërmendur, se prej kushteve për tadënuar ndonjë person është që ai ta ketëditur se ajo vepër është e ndaluar. Nësekjo është në një dënim, e jo në shpalljene tij qafir, atëherë në rastin e tekfirit të tijduhet të jemi edhe më të kujdesshëm.

Allahu i Lartësuar thotë: “Të dërguar,përgëzues e vërejtje-tërheqës, nëmënyrë që njerëzit mos të kenëargument para Allahut pas dërgimittë pejgamberëve.” (Nisa: 165).

Po ashtu thotë: “E ne nuk dënojmëdikë, derisa të dërgojmë pejgamber.”(Isra: 15).

Si dhe thotë: “Allahu nuk është i tillëqë ta devijojë një popull pasi ta ketëudhëzuar, derisa t’ua bëjë të qartëgjërat nga të cilat duhet të ruhen.”(Teube: 115).

Prandaj duhet patjetër që tëplotësohen kushtet dhe të largohenpengesat. Për këtë shkak nëse një njerivepron diçka që është kufër, duke qenë idetyruar ta bëjë këtë vepër, nuk bënkufër. Allahu thotë: “Kush bën kufërndaj Allahut, pas besimit të tij, posatij që është i detyruar, ndërsa zemrae tij është e mbushur me iman.” (Nahl:106). Ndërsa ai njeriu që e gjeti devenëe tij pak para se të vdes tha: “O Allahuim! Ti je robi im, ndërsa unë jam zotiyt. Gaboi nga gëzimi i madh qëkishte.” (shënon Buhariu). Mirëpo ai nuku dënua, sepse atë fjalë e tha gabimishtnga gëzimi i madh.

33


Tem

a

Këtu përfundon fjala e Shejhut, Allahue mëshiroftë.

Në mënyrë që të plotësohet dobia, unëdo të përmend shkurtimisht një mesele:A lejohet që xhemati (xhemati irëndomtë: çdokush që nuk është talebe ipjekur dhe që nuk është dijetar) të bëjëtekfir dikë?

Padyshim që kjo është një meseleshumë e rëndësishme, që ka nevojë tëbëhet një studim më i gjerë në lidhje metë, sepse jemi sprovuar në këtë kohë menjerëz, që as gjuhën arabe nuk e dinë,mirëpo kanë guxim që me të madhe tëbëjnë tekfir. E ajo që është edhe mëmusibet jemi sprovuar me talebe të tillë,që u thonë këtyre njerëzve: Nuk kaproblem, nëse i di kushtet dhe pengesate tekfirit mund të bësh tekfir sa të duash.

Unë nuk kam hasur te këta njerëz, sekanë ndonjë argument më të madh, se sanjë fetva të Ali Hudejrit, i cili e thotë tënjëjtën gjë me dy-tre fjalë, duke mospërmendur asnjë argument.

Unë këtu vetëm po transmetoj atë qëkam dëgjuar me veshët e mi nga dijetarëmë të mëdhenj se i sipërpërmenduri, nëlidhje me këtë çështje.

E kam dëgjuar Shejh MuhamedMuhtar Shenkitin në fillim të këtij viti,në një nga derset e tij, që i mban natën exhumasë pas akshamit në Xhaminë ePejgamberit, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të, pasi u pyet për këtomesele duke thënë:

“Dije se akuzimi i dikujt me tebdië (t’ithuash bidatxhi) apo tekfir (t’i thuashqafir) është më i madh se akuza që ibëhet atij në nderin e vet. Dije se poashtu sikurse bidati që të dërgon nëkufër, po ashtu tebdiu me të pa drejtë tëdërgon në tekfir. Ne themi se tekfiriështë çështje që u takon gjykatësve të

muslimanëve, e assesi nuk i takonxhematit të rëndomtë, sepse nëse atabëjnë tekfir krijohet çrregullim i madhnë tokë dhe lejohet gjaku dhe pasuria emuslimanëve me të pa drejtë.”

Dhe e kam dëgjuar Shejh AdnanArurin duke thënë: “Tekfiri është fetva,madje është prej fetvave më tërrezikshme, prandaj po ashtu siç nuk ilejohet xhematit të rëndomtë të japifetva, po ashtu nuk i lejohet të bëjëtekfir.”

Nga kjo që përmendëm mund tëpërfundojmë se: Tekfiri nuk i lejohetxhematit të thjeshtë me argumentet se:

1- Tekfiri është ixhtihad, ndërsaixhtihadi i takon muxhtehidit, gradë tëcilën xhemati i rëndomtë s’ka gjasa taarrijë.

2- Tekfiri është fetva, madje prejmë të rrezikshmeve, ndërsa xhemati irëndomtë nuk guxon të jep fetva.

3- Xhemati i thjeshtë nuk i dirregullat e përgjithshme tësheriatit dhe metodat e argumentimit,prandaj edhe nëse i mësojnë kushtet dhepengesat përmendësh, prapë se prapëgjykimi i tyre do të jetë i gabuar.

4- Nga kushtet thelbësore, që ikanë përmendur dijetarët për të dhënëfetva dikush është njohja e gjuhës arabe.Xhemati i rëndomtë nuk e njeh gjuhënarabe, e mos të flasim për kushtet e tjerashumë të rënda që pasojnë më tej. E si kamundësi atëherë që ata të japin fetva apotë bëjnë tekfir?!

5- Nëse xhemati i rëndomtë bëntekfir do të gabojë në shumicën erasteve, e kjo do të thotë se do ta lejojnëgjakun dhe pasurinë e muslimanëve, ekjo do të dërgojë deri në fesad, armiqësidhe vrasje.

Nëse do dëshironim, do të

Tem

a34


përmendnim edhe shumëargumente të tjera,mirëpo këto mjaftojnëpër atë që dëshiron mesinqeritet ta dijë tëvërtetën në këtë mesele.

Për të qenë edhe më tësaktë themi: Po ashtu nësedikush e pyet xhematin erëndomtë: a është detyrimnamazi. Ai përgjigjet: PO. Poashtu edhe nëse dikush thotë:Unë jam i krishterë, jehudi,laik, apo e shan Allahun dhePejgamberin e Tij, po ashtu nëkëtë rast i lejohet xhematit tërëndomtë të vërejë, se kyperson nuk qenka musliman.

Qëllimi im ishte për atëgjykim tek i cili mund tëarrihet vetëm nëpërmjetixhtihadit, siç është rasti përlënësin e namazit, apo për atëqë voton, apo për çështje tëtjera në të cilat ka mospajtimndërmjet dijetarëvefillimisht, dhe së dyti për tëarritur deri te gjykimi në toka nevojë për ixhtihad.

Në fund e lus Allahun që tabëjë këtë temë të dobishmepër vëllezërit e mimuslimanë, sepse jam ibindur që shumë prej tyrejanë kureshtarë dhe nuk kanëgjetur përgjigje të plotë nëlidhje me të, edhe pse i njëjtirast ka ndodhur me mua, paradisa viteve.

Prej gjërave që dihen mirëfilli e që janëtheksuar edhe në Librat e mëhershëmdhe pejgamberët e mëparshëm është

edhe ajo që në këtë Fe, gjërat e mira janëhallall, ndërsa ato të ndyrat janë haram. Ky ligjështë i përgjithshëm në kapitullin e hajes,pijes, veshjes, traditave dhe në të gjithëkapitujt e tjerë. Ky është një rregullmadhështor, me të cilin mirëmbahet çdo emirë, braktiset çdo ndyrësirë dhe ështëpeshore për të vlerësuar çdo risi, që paraqitetnë çdo kohë si gjë e re dhe në atë mënyrë qëtë bëjmë krahasimin e drejtë.

Me këtë rregull vërehet përkryerja e këtijSheriati, gjë e cila garanton edheqëndrueshmërinë e kësaj Feje dhe vërteton se

Ndalesa për shitjen e gjërave të ndyra

Përgatiti: Omer BERISHA

35


ajo do të jetë e përhershme.Argumentet nga Kurani dhe Suneti

janë të shumta, por ne do tëpërqendrohemi në hadithin emëposhtëm, të cilin e ka shënuarBuhariu (nr. 2236), Muslimi (nr. 1581)dhe të tjerë. Vërtetësia e hadithit as qëdiskutohet përderisa gjendet i shënuarnë ato libra të vërtetë, prandaj edhe dota sjellim këtë hadith dhe do tëmundohemi të nxjerrim mësime tëdobishme prej tij:

Xhabir b. Abdullahu, Allahu qoftë ikënaqur me të, rrëfen se në vitin eÇlirimit e kishte dëgjuar të Dërguarin,paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshinmbi të, duke thënë: “Allahu dhe iDërguari e kanë ndaluar shitjen e alkoolit,cofëtinës, derrit dhe putave”. Dikush pyeti: Siështë puna me dhjamin e cofëtinës? Sepse metë lyhen anijet, ngjyen lëkurat e regjura dhepërdoret për kandil? Jo, ajo është haram – upërgjigj i Dërguari paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, dhe pas kësaj shtoi:

Allahu i vraftë çifutët, kur Allahu ua ndaloidhjamin (e cofëtinës), ata e shkrinin, pastaje shisnin dhe e hanin kundërvlerën e tij”.

Domethënia e përgjithshme:Me “Viti i Çlirimit” kuptohet viti kur

u çlirua Meka, gjë e cila ndodhi nëmuajin Ramazan të vitit 8 H. Sheriati ipastër Islam erdhi për të sjellë çdo gjëtë mirë për njerëzimin dhe përtërhequr vërejtjen nga çdo gjë që edëmton mendjen, trupin dhe fenë.Prandaj gjërat e mira i bëri hallall – tëcilat janë shumë ndërmjet gjithë atyreqë ka krijuar Allahu, ndërsa gjërat ekëqija dhe të ndyra i bëri haram.

Prej gjërave të ndyra janë edhe këtokatër gjëra që u përmendën në hadith,ku secila prej tyre shkakton dëme tëllojeve të veçanta.

Alkooli – ose çdo gjë që deh – ështënëna e të këqijave, ajo i shkakton njeriuthumbjen e mirësisë së mendjes, gjë metë cilën Allahu e nderoi njeriun dhe e

Tem

a

36


Tem

adalloi prej krijesave të tjera. Në gjendjetë dehur njeriu bën çfarëdo lloj haramiqë ka mundësi, shkakton probleme dhearmiqësi me të gjithë që takohet dhenormalisht ajo gjendje pengon nga hairidhe përmendja e Allahut.

Pas kësaj përmendi cofëtinën, e cilanë të shumtën e rasteve ngordh pashelmimit nga mikrobet e ndryshme,nga sëmundjet ose është furur dhegjaku ka mbetur brenda në mish dhemishi është prishur. Ngrënia e kësajcofëtine është shumë e dëmshme përtrupin dhe shkatërruese për shëndetin.Krahas gjithë këtyre gjërave, cofëtinaështë e ndyrë, e fëlliqur, e kalbur dhe epapastër, saqë nuk i afrohet asnjë njerinormal.

Më pas përmendi edhe kafshën më tëkeqe dhe më të shëmtuar, derrin, i cilinë vetvete përmban sëmundje dhemikrobe nga më të ndryshmet, të cilatedhe me zjarr nuk digjen e nuk vriten.Dëmi i derrit është i madh dhe illojllojshëm, krahas ndyrësisë dhepapastërtisë që ka.

Në fund përmendi edhe atë me tëcilin shkaktohet dëmi dhe çrregullimimë i madh, putat, idhujt, të cilët ehumbin njerëzimin nga e drejta. Mekëto idhuj është kundërshtuar Allahudhe është bërë shirk ndaj Tij, duke iadhuruar ato puta, ndërsa dihet se tëgjitha krijesat i kanë hak Allahut, qëvetëm atë ta adhurojnë. Të gjithëpejgamberët që kanë ardhur, librat qëjanë zbritur dhe dijetarët që kanëluftuar kanë pasur një qëllim: idhujt tëluftohen, njerëzit të zgjohen dhe i gjithëibadeti t’i drejtohet vetëm Allahut.

Sa e sa njerëz kanë devijuar nga kjorrugë, sa popuj kanë shtrembëruarteuhidin dhe sa njerëz do të hyjnë në

Zjarr për këtë haram të madh që pobëhet vazhdimisht kundër Allahut. Këtoharame të ndyra janë adresa e të gjithadëmeve dhe të këqijave, të cilatsulmojnë mendjen, trupin dhe fenë enjeriut.

Këto pra, janë vetëm shembuj për tëna mësuar se duhet të largohemi ngaçdo punë e ndyrë, me qëllim që tëmbrojmë mendjen, trupin dhe dinintonë. Nëse largohemi nga ato, veçse ikemi mbrojtur, Allahu na ndihmoftë.

Dispozitat e mësuara nga hadithi:1. E drejta për t’i thënë një gjëje

haram apo hallall i takon vetëm Allahutdhe të Dërguarit të Tij. Atë që Allahudhe i Dërguari paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, e quajnë haram– ajo është haram, dhe atë që Allahudhe i Dërguari, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, e quajnë hallall– ajo është hallall. Prandaj kushdo qëmundohet të nxisë të kundërtën,pavarësisht se kush është, fjala e tij nukmerret parasysh, kur bie ndesh melejimin apo ndalimin që ka urdhëruarAllahu dhe i Dërguari, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të.

2. Shitja e alkoolit është haram, përkëtë pajtohen të gjithë dijetarët, e njëjtagjë vlen edhe për pirjen dhe mbajtjen etij në shtëpi apo në lokalin tënd. Mëshumë se një dijetar e ka theksuar serreth kësaj çështje ka ixhma(konsensus) në mesin e dijetarëve. Ngaata janë Ibnul Mundhiri dhe Neveviu.

Enesi ka thënë: “I Dërguari, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të, i kamallkuar dhjetë njerëz që kanë të bëjnë mealkoolin: prodhuesin, atë për të cilinprodhohet, pirësin, bartësin, atë për të cilinbartet, atë që e shërben, atë që e shet, atë që

Tem

a


37

ha kundërvlerën e alkoolit, atëqë blen dhe atë për të cilinblihet”. (Sahih Tirmidhi1295).

Urtësia e ndalimit është eqartë: shkakton urrejtje dhearmiqësi dhe më erëndësishmja: njeriun emençur e bën të çmendur.

3. Është haram shitja ecofëtinës, me gjithë çka ka– dhe për këtë IbnulMundhiri thotë se ka ixhmandërmjet dijetarëve.Cofëtina është haram të hahet, porështë haram edhe të shitet, përjashtimka vetëm cofëtina e peshkut dhekarkaleci, sepse kur e pyetënResulullahun, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, për detin, aitha: “Uji i tij është i pastër dhe cofëtina e tijështë hallall”, po ashtu ka thënë: “Najanë lejuar dy cofëtina: peshku dhekarkaleci”. Edhe pse zinxhiri i këtijhadithi, sipas mendimit më të saktëndalet tek Ibën Omeri, kjo llogaritetsikur të ketë zinxhir të plotë, sepsesahabi për gjërat: hallall, haram, ahiretetj., nuk flet asgjë nga vetja.

Nga kjo ndalesë ka përjashtim: leshi icofëtinës, qimet, puplat – gjëra të cilatnuk mund të quhen cofëtina. Ky ështëmendimi i shumicës së dijetarëve.Ndërsa sa i përket lëkurës së cofëtinës,ajo është e ndyrë para se të regjet, porpasi të regjet mirë, kur regjja ia largonndyrësirat, atëherë ajo lëkurë llogaritete pastër dhe hallall. Ky është mendimi ishumicës.

4. Dijetarët kanë mendime tëndryshme rreth përgjigjes sëPejgamberit, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të: - Jo,

ajo është haram. Kush është haram: shitja

e dhjamit të cofëtinës apopërdorimi i tij për atogjëra?

Ata kanë dy mendime:Mendimi i parë: me

Ajo, është për qëllimshitja, d.m.th., nuklejohet shitja e dhjamit tëcofëtinës, që d.t.th., selejohet përdorimi idhjamit të cofëtinës,ndërsa ajo që ndalohet

është shitja dhe ngrënia. Këtë mendime përkrah Ibën Tejmije dhe IbënKajjimi. Es-Sanani thotë: “Kjo duket seështë e vërteta”.

Ibnul Kajimi thotë: “Shejhu jonë kathënë: Është për qëllim shitja, sepse kuri Dërguari, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, u tregoi seAllahu e ka bërë haram shitjen ecofëtinës, ata thanë: Me dhjamin ecofëtinës mund të kemi këto e këtodobi, prandaj, a na lejohet shitja edhjamit që të përdoret për këtoqëllime? Jo, ajo është haram – u përgjigjai. Ky është mendimi më i vërtetë,sepse edhe konteksti flet për shitjen,pra, nuk lejohet shitja e dhjamit tëcofëtinës”.

Shkak tjetër mund të jetë edhe faktise përdorimi i dhjamit të cofëtinës nëgjëra të tjera përveç ushqimit ështëdobi e njëmendtë dhe nuk ka asnjëdëm, prandaj themi se lejohetpërdorimi i dhjamit të cofëtinës në kësolloj gjëra, por jo edhe shitja e tij.

Ibën Kajimi po ashtu ka përmendurse kufizimet/ ndalesat për përdorimine gjërave janë më të vogla sesakufizimet/ ndalesat që janë për shitjen

Të gjithë pejgamberët qëkanë ardhur, librat qëjanë zbritur dhe dije-tarët që kanë luftuarkanë pasur një qëllim:

idhujt të luftohen,njerëzit të zgjohen dhe igjithë ibadeti t’i drejto-

het vetëm Allahut.

Tem

a38


e gjërave. Më konkretisht ai ka thënëkështu: “Duhet ta dimë se kapitulli ipërdorimit të gjërave është më tolerantse kapitulli i shitblerjes. Jo çdo gjë qëështë e ndaluar të shitet, po ashtu ështëe ndaluar edhe të përdoret, këto të dyjanuk kanë lidhje mes vete, nuk ka tëdrejtë askush të llogarisë harampërdorimin e një gjëje, duke u bazuarnë faktin se shitja e saj është haram”.

Mendimi i dytë: Është për qëllimpërdorimi i dhjamit d.m.th., nuklejohet përdorimi i dhjamit të cofëtinëspër asgjë. Neveviu thotë se këtëmendim e përkrah shumica, të cilëtthonë se përemri “ajo” ka për qëllimpërdorimin, sepse “përdorimi” ishtegjëja e fundit që u përmend. Po ashtu,nëse lejojmë përdorimin e dhjamit tëcofëtinës kjo do të shkaktojë edhembajtjen e tyre nëpër shtëpi dhe pastajedhe shitjen. Këtë mendim e përkrahedhe Ibën Bazi.

Mendimi i parë duket se është më ivërtetë. Allahu Alem.

5. Shitja e putave është haram.Ibën Kajimi ka thënë: “Harami i

shitjes së putave është haram më i madhdhe në kundërshtim më të madh meIslamin, sesa shitja e cofëtinës dhe ederrit”.

Urtësia e kësaj ndalese është e qartë:Ato shkaktojnë shirkun dhe prishinFenë.

6. Shitja e derrit është haram.Ibnul Mundhiri thotë: “Dijetarët janë

të një mendimi se shitblerja e derritështë haram”.

Ibën Kajimi ka thënë: “Sa i përketshitjes së derrit, me këtë është përqëllim i gjithë ai, pavarësisht a bëhetfjalë për pjesë të brendshme të tij apo tëjashtme”. Po ashtu ai ka thënë: “Derri

është haram më i madh, sesa cofëtina”.E gjitha kjo, për shkak të dëmeve të

shumta që ka, për shkak të sëmundjeveqë shkakton dhe po ashtu ka ndikim tëfëlliqur në nderin dhe xhelozinë enjeriut për nderin e vet.

7. Është e lejuar t’i mallkojmëçifutët, për shkak të tradhtive dhehileve të shumta që janë munduar tëfusin në Fenë e Allahut, gjë e cila kashkaktuar edhe zemërimin e Allahutkundër tyre. Zoti na ruajt nga këtocilësi, sepse ai që bën hile të shumtaështë i ngjashëm me çifutët, hilet e tëcilëve janë të panumërta.

8. Hilet e ndaluara janë ato lloj hilesh,që shkaktojnë ndalimin e hallallit apolejimin e haramit. Prej argumenteve qëi ndalojnë këto hile janë:

- Hadithi i përcjellur nga EbuHurejra, se Resulullahi, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Mos bëni atë që bënin çifutët, meqëllim që t’i lejoni haramet e Allahut mehilet më të poshtra”. (Sahih – MexhmuulFetava 29/29).

- Në suren Kalem, Allahu na rrëfentregimin e atyre njerëzve, që kishin njëkopsht shumë të mirë, me shumë fryte,por që Allahu atë kopsht ua asgjësoikrejtësisht dhe i la pa asnjë fryt. Shkakupër këtë ishte hilja e tyre, që kishinvendosur të shkonin herët në mëngjesnë kopsht për t’i vjelë frytet e tij, meqëllim që të mos u japin asgjë tëvarfërve.

- Allahu po ashtu në Kuran na katreguar për “njerëzit e të shtunës”,të cilët i shndërroi në majmunë, sepsesajuan një hile për të lejuar gjuetinë epeshkut në ditën e shtunë, gjë të cilënAllahu e kishte bërë haram për ata. E

39


Tem

a

këta, ç’bënë? Vendosnin rrjetat ditën exhuma dhe peshqit që binin aty, ikapnin të dielën.

- Argument është edhe hadithi i temëstonë, i cili e demaskon çdo hile me tëcilën njeriu dëshiron të shkelë njëndalesë. Ky hadith tregon se dispozita enjë gjëje nuk ndryshon, nëse iandryshon formën. Aty na tregohet seçifutëve kur iu ndalua shitja e dhjamit tëcofëtinës, ata e shkrinin dhjamin, eshitnin dhe pastaj hanin me ato të holla.Kjo është njësoj sikur t’i themi dikujt:Mos ha pasurinë e jetimit, dhe ai p.sh.,ia shet shtëpinë jetimit, i merr të hollat,i ha për vete dhe thotë: Unë s’e kamngrënë shtëpinë e jetimit!!!

Dobi:Sheriati i ka parandaluar gjërat që çojnë në harame:- Ka ndaluar t’i fyejmë zotat e

mushrikëve (idhujtarëve,jobesimtarëve), sepse kjo do të jetëshkak që ata me zullumin dhe kufrin(mosbesimin) që kanë, do të fyejnëAllahun e Madhëruar.

- po ashtu i Dërguari, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të kathënë: “Prej gjynaheve më të mëdha ështëfyerja që njeriu ua bën prindërve. E pyetën:A ka mundësi të ketë aso njerëzish që fyejnëprindërit e tyre? Po, ia shan babën ndonjërit,dhe ai pastaj ia shan babën këtij, ose ia shannënën ndonjërit, dhe ai pastaj ia shan nënënkëtij”.

- Kjo shihet edhe nga fakti seMuhamedi, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, nuk i vraumynafikët (dyfytyrëshat), gjë e cila dotë kishte shumë dobi për shoqërinëislame dhe për ruajtjen e rendit, meqëllim që të mos largohen njerëzit prej

tij dhe të thonë se Muhamedi po i vretshokët e vet.

- Grave ua ndaloi të parfumohen kurtë dalin jashtë shtëpisë së tyre, sepse kjomund të çojë në një haram të madh,zinanë.

- Ua ndaloi grave që t’uapërshkruajnë burrave të tyre gratë ehuaja, që të mos u mbetet syri tek atodhe të kenë pasoja të këqija, sishkurorëzimi etj.

- Ndaloi ndërtimin e xhamive mbivarre, madje i mallkoi ata që e bëjnëkëtë gjë, me qëllim që të mos iadhurojë dikush dhe të mos mendojë senamazi në atë xhami është më i mirëdhe më i lëvduar.

- Ndaloi të falim namaz gjatë lindjesapo perëndimit të diellit, sepse në këtokohë qafirët i bien diellit në sexhde,ndërsa ne nuk duhet t’i ngjajmë atyre.

Edhe një dobi:Ibën Kajimi thotë: “Shndërrimi

në majmunë dhe derra padyshimse ndodh edhe tani me dy llojenjerëzish: dijetarë të këqij, tëcilët shpifin ndaj Allahut dhe tëDërguarit dhe e ndërrojnë dinindhe sheriatin e Allahut. Allahu dot’i ndërrojë fytyrat e tyre, sikurseata e ndërruan Fenë e Tij; dhe tëshfrenuarit në mëkate dhe tëkëqija, të cilat i bëjnë publikisht.Ata që nuk janë shndërruar nëderra dhe majmunë në këtëdynja, ata do të shndërrohen nëvarr ose në Ditën e Kiametit”.

(pjesë e shkëputur nga zinxhiri imësimeve për shpjegimin e librit “UmdetulAhkam”, që mbahen në dhomën “Islami në

gjuhën shqipe” në Paltalk)

40


Pejgamberi, paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të, në njëhadith të cilin e shënon Buhariu

dhe Muslimi na jep një mesazh dhe njëmësim të rëndësishëm, ku thotë:

“Askush prej jush nuk beson derisa të jemmë i dashur tek ai se prindërit, fëmijët dhembarë njerëzit“.

Ky hadith i vërtetë i Pejgamberit,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbitë, për vërtetësinë e të cilit nuk ka vendpër komente, sepse e përcjellin Imam

Buhariu dhe Imam Muslimi, na shërbensi një udhërrëfyes dhe kriter shumë irëndësishëm për kuptimin e raportittonë me Pejgamberin, paqja dhe bekimii Allahut qofshin mbi të.

Kohëve të fundit ballafaqohemi melloj-lloj sjelljesh jo të ndershme ndajPejgamberit, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të, duke filluar nga injorimii muslimanëve të figurës së tij e deri tevizatimi i karikaturave.

Shpeshherë muslimanët përpiqen ta

Dashuria ndaj Pejgamberit, paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi të

Bekir HALIMI

Tem

a


41

Tem

a

kompensojnë mungesën eraportit të ndershëm dhetë drejtë ndajPejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshinmbi të, me disa veprimeqë herë janë simbolike eherë janë pa bazë nësheriatin e Allahut.

Nga ky hadith mund tënxjerrim disa mësime dhepërfundime:

Dashuria ndajPejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshinmbi të, është dëshmi ebesimit dhe është prejshtyllave të besimit.

Dashuria ndaj Pejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, ështëdetyrim për çdo musliman, prandaj aiqë e urren apo ka mëdyshje nëdashurinë ndaj tij është jobesimtar.Allahu, subhanehu ve teala, thotë:

“Besimtarë janë vetëm ataqë i besuan Allahut, tëDërguarit e Tij, e mandejnuk dyshuan dhe për hirtë Allahut luftuan mepasurinë dhe me jetën etyre. Të tillë janë ata tëvërtetit“. (El-Huxhurat:15).

Dashuria ndajPejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbitë, kërkon besimin e asaj qëai lajmëron, respektin në atëqë ai urdhëron dhe largiminnga ajo që ai ndalon.

Dashuria ndajPejgamberit, paqja dhe

bekimi i Allahut qofshin mbi të, nukështë një pretendim i thatë dhe njëshpresë e kotë, por pasim i Sunetit tëtij, ndihmë e fesë së tij, veprim sipasSheriatit të tij, dashuri ndaj shokëve tëtij dhe largim nga ata që e shajnë dhe earmiqësojnë. Allahu, subhanehu veteala, thotë:

“Thuaj: “Nëse e doni Allahun,atëherë ejani pas meje që Allahu t’judojë, t’ju falë mëkatet tuaja, seAllahu është që fal shumë, mëshironshumë. Thuaj: “Binduni Allahut dhetë dërguarit, e nëse ata refuzojnë,atëherë Allahu nuk i dojobesimtarët“! (Ali Imran: 31- 32).

“Që pranojnë të dërguarin(Muhamedin), Pejgamberin arab (as nukshkruan, as nuk lexon), të cilin e gjejnë tëcilësuar (të përshkruar me virtytet e tij),tek ata në Tevrat dhe në Inxhil, e që iurdhëron ata për çdo të mirë dhe indalon nga çdo e keqe, u lejonushqimet e këndshme dhe u ndalonato të pakëndshmet, dhe ua heq

Dashuria ndajPejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshinmbi të, nuk është njëpretendim i thatë dhe

një shpresë e kotë, porpasim i Sunetit të tij,ndihmë e fesë së tij,

veprim sipas Sheriatit tëtij, dashuri ndaj shokëvetë tij dhe largim nga ata

që e shajnë dhe earmiqësojnë.

42


Tem

aatyre barrën e rëndë dhe prangat evendosura mbi ta. Pra, ata që ebesojnë atë, e nderojnë dhe endihmojnë, veprojnë me dritën që iuzbrit me të, të tillët janë tëshpëtuarit. Thuaj (Muhamed): “O junjerëz! Unë jam i Dërguari i Allahutte të gjithë ju. Allahut që vetëm i Tijështë sundimi i qiejve e i tokës, s’katë adhuruar tjetër pos Tij; Ai jep jetëdhe Ai jep vdekje, pra, besoniAllahun dhe të dërguarin e Tij,pejgamberin e pashkolluar, që besonAllahun dhe shpalljet e Tij, ndiqenirrugën e tij që ta gjeni të vërtetën“.(El-Araf: 157-158).

Disa njerëz pretendojnë se kanëdashuri ndaj Pejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, e kanëtepruar në këtë drejtim dhe kanëgabuar rrugën duke u larguar ngaveprimet e sakta, kurse të tjerët që utreguan të mangët në dashurinë ndaj tij,u shkatërruan. Dashuria ndajPejgamberit, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të, realizohet duke i kryerveprimet tona në përputhje meSheriatin e Allahut, me veprime tëmatura dhe mesatare, ku s’ka asapoteozë, as mangësi.

Allahu, subhanehu ve teala, dukefolur për gabimin që bënë të krishterëtduke e rritur Isanë, birin e Merjemes,mbi pozitën e tij njerëzore, i kritikonata dhe tregon devijimin e tyre të qartënë lidhje me këtë çështje dhe pa dyshimse me këtë kërkon nga muslimanët qëmos të bëjnë këso gabimesh në raportete tyre me Pejgamberin, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të.

“O ithtarët e librit, mos teproni nëfenë tuaj dhe mos thoni tjetër gjë përAllahun, përveç asaj që është e

vërtetë. Mesihu, Isai, biri i Merjemes,ishte vetëm i dërguar i Allahut. Ishtefjalë e Tij (bëhu), që ia drejtoiMerjemes dhe ishte frymë (shpirt) ngaAi. Besojeni pra, Allahun dhe tëdërguarin e Tij e mos thoni: “Tre”(trini). Pushoni (së thëni), se është mëmirë për ju. Allahu është vetëm njëAllah; larg qoftë asaj që Ai të ketëfëmijë. Çfarë ka në qiej dhe në tokëështë vetëm e Tij. Mjafton që Allahuështë planifikues i pavarur. Mesihunuk tërhiqet prej asaj se është rob iAllahut, nuk tërhiqen as engjëjt mëtë zgjedhur. Kush tërhiqet prejadhurimit ndaj Tij dhe bënmendjemadhësi, Ai do t’i ringjallëdhe do t’i tubojë të gjithë pranë Tij.E për sa u përket atyre që besuandhe vepruan mirë, atyre do t’upërmbushet shpërblimi i merituar,por edhe do t’iu shtohet prejdhuntisë së Tij. Për sa i përket atyreqë u tërhoqën dhe e mbajtën vetenkryelartë, ata do t’i ndëshkojë me njëndëshkim fort të dhembshëm dhe posAllahut nuk do t’i gjejnë vetes, asmbrojtës, as ndihmës“. (En-Nisa: 171-173).

Pejgamberi, paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të, na thotë: “Onjerëz! Ruajuni nga ekstremizmi në fe, sepseata që kanë qenë para jush i ka shkatërruarekstremizmi në fe”. (Sahih, Nesaiu).

Njerëzit që e kanë realizuar më sëmiri këtë dashuri janë shokët ePejgamberit, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të, dhe ata që kanë ardhurmenjëherë pas tyre, ata që kanë ndjekurrrugën e tyre. Pejgamberi, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, thotë:“Mos i shani shokët e mi. Pasha Atë në Dorëtë Kujt është shpirti im po qe se dikush prej

43


Tem

a

jush shpërndan sa Uhudi flori, as nuk do tëarrijë grushtin, as gjysmë grushti që kanëdhënë ata”. (Sahih, Ebu Davudi).

Abdullah Ibën Omeri, Allahu qoftë ikënaqur me të, thotë: “Mos i shani shokëte Muhamedit, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të, sepse qëndrimi i dikujt prejtyre një orë (me Pejgamberin, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të) është më imirë se sa vepra e dikujt nga ju sa e gjithëjeta e vet”. (Hasen, Ibën Maxhe).

Besimtari duhet t’i japë përparësidashurisë së Pejgamberit, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, paradashurisë së prindërve, fëmijëve dhembarë njerëzve. Prindërit dhe fëmijëtjanë njerëzit më të afërt të njeriut,prandaj kur e do Pejgamberin, paqjadhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, mëshumë se këta që i ka më të afërt,atëherë mos të flasim për të tjerët. Kjodomethënë se i duhet dhënë përparësiedhe respektit ndaj tij, para se tërespektosh prindërit dhe fëmijët e tij,sepse nuk duhet respektuar krijesa nëtë bërit mëkat ndaj Allahut dhePejgamberit, paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të. Allahu, subhanehu veteala, thotë: “Thuaj (o i dërguar): “Nëqoftë se etërit tuaj, djemtë tuaj,vëllezërit tuaj, bashkëshortet tuaja,farefisi juaj, pasuria që fituat,tregtia që frikësoheni se do tëdështojë, vendbanimet me të cilatjeni të kënaqur, (të gjitha këto) janë mëtë dashura për ju se Allahu, se iDërguari i Tij dhe se lufta për nërrugën e Tij, atëherë pritni derisaAllahu të sjellë vendimin e Tij.Allahu nuk vë në rrugën e drejtënjerëzit e prishur“. (Et-Teube: 24).

Abdullah b. Hishami thotë: Ishim mePejgamberin, paqja dhe bekimi i Allahut

qofshin mbi të, që e kishte kapur përdore Omerin, Allahu qoftë i kënaqurme të, kurse Omeri, Allahu qoftë ikënaqur me të, i tha: Resulullah! Të duamë shumë se çdo gjë, përpos vetessime. Pejgamberi, paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të, i tha: Pasha Atënë Dorë të Kujt është shpirti im, nuk eke besimin tamam derisa nuk më do mëshumë edhe se vetja jote. Omeri,Allahu qoftë i kënaqur me të, tha: tani,ti je më i dashur tek unë edhe sevetvetja ime. Pejgamberi, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të, iaktheu: Tani e plotësove besimin, oOmer”. (Sahih).

Është normale të duam familjen,prindërit, fëmijët, farefisin përderisanuk kundërshtohet Sheriati.

“Nuk gjen popull që e besonAllahun dhe Ditën e Gjykimit, e tadojë atë që e kundërshton Allahundhe të Dërguarin e Tij, edhe sikur tëjenë ata (kundërshtarët) prindërit etyre, ose fëmijët e tyre, ose vëllezërite tyre, ose farefisi i tyre. Ata janë qënë zemrat e tyre (Ai) kanë skaliturbesimin dhe e kanë forcuar meshpirt nga ana e Tij dhe ata do t’ishpjerë në xhenet, nëpër të cilëtrrjedhin lumenj. Aty janëpërgjithmonë. Allahu ua ka pëlqyerpunën atyre dhe ata janë të kënaqurme shpërblimin e Tij. Të tillët janëpalë (grup, parti) e Allahut, ta dinipra, se ithtarët e Allahut janë ata tëshpëtuarit“. (El-Muxhadele: 22).

Allahu na dhuroftë dashuri të sinqertëndaj Pejgamberit, paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të. Amin.

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja44


Gruaja e mirë është thesari më içmuar për një besimtar. Përraportet familjare duhet të

kujdesemi dhe duhen mbrojtur, pasiprishja e tyre është pikësynimi i shejtanitfillimisht, por edhe i pasuesve dhe iushtarëve të tij, xhind apo njerëz, që janëdjaj po ashtu. Puna më “madhështore”për djallin dhe shoqërinë e tij është tëjenë shkaktarë të ndarjes midis burritdhe gruas së tij. Në hadithin që e shënonMuslimi në Sahihun e tij, i Dërguari,paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshinmbi të, thotë: “Iblisi e vendos fronin e tij mbiujë dhe pastaj i dërgon punëtorët e tij. Më iafërt me të është ai që ka bërë fitnen më tëmadhe, i afrohet njëri dhe i thotë: Kam bërëkëtë e këtë. S’paske bërë gjë – ia kthen ai,ndërsa vjen tjetri dhe i thotë: Nuk u ndavanga një njeri derisa arrita ta ndaj nga gruajae tij! Atë e merr pranë tij dhe i thotë: Sa i mirëqë je!”.

Problemet në raportet familjare vijnë

si rezultat i disa gjërave, por vetëmnjërën prej tyre do të mundohemi tandriçojmë në këtë trajtim dhe ajo është:moskuptimi nga bashkëshortët inatyrës së njëri-tjetrit.

Prandaj sjellja e papërshtatshme midisbashkëshortëve për të zgjidhurproblemet vjen si rezultat i natyrave tëndryshme të tyre, moskuptimit të kësajndryshueshmërie, rëndësisë së saj dheshkallës së ndikimit, dhe mosrespektimii kësaj ndryshueshmërie. Sa më shumët’i kuptojmë këto dallime e ndryshimemidis burrit e gruas dhe mënyrën esjelljes, aq më tepër na bëhet e qartëmënyra e sjelljes me gjininë tjetër. Tëkesh një pasqyrim të qartë për tjetrindhe ta kuptosh atë, këto janë hapat e parëpër të shëruar një problem midis tyre.

Ekzistojnë karakteristika ku bëjnëpjesë shumica e burrave, po ashtu edhe egrave. Secili prej tyre ka një botë tëvetën dhe një kanun me të cilin sundon,prandaj kushdo që dëshiron të

S’po më kupton burri im!Jahja ZEKERIJA

45


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

bashkëpunojë me tjetrin, atij i duhet t’inënshtrohet kanunit të asaj bote, ashtuqë ta kuptojë dhe të vazhdojë rrugëtiminme hapa të qartë dhe të jetë ikujdesshëm për rreziqet dhe vështirësitëe asaj rruge.

Thuajse çdoherë burri logjikon në njëmënyrë të ndryshme dhe bën veprimeqë korrespondojnë me logjikën e tij.Kështu është edhe me gruan, prandajështë e domosdoshme që secili prej tyreta kuptojë tjetrin, në mënyrë që tëarrijnë në pika të përbashkëta.

Burri sipas natyrës së tij anon prirja qëtë shfaqë fuqinë dhe aftësinë e tij për t’izgjidhur problemet, ai ka një bindje tëthellë se rezultatet janë të lidhurangushtë me sukseset. Ai ngopet vetëmkur sheh suksesin, prandaj kujdesetshumë pak që të flasë me të shoqen përkëto gjëra. Muhabetet, te shumica eburrave janë llafe jo të pëlqyera, prandajshumica e tyre parapëlqejnë heshtjen,nuk bisedojnë për problemet e tyre,lodhjet madje as sukseset, sepsemendojnë që vetë dukja e rezultateveështë argumenti më i madh për punën etij. Prandaj mund të mos ketë ndonjëinteresim që gruas së tij t’i shprehëdashurinë dhe t’i tregojë asaj, se ai ështëi gatshëm të sakrifikojë për familjen megjithë çfarë ka, por këtë do ta tregojëvetë puna. Në vend të llafeve, që ndoshtai duken të thata dhe të pavlera, aiargumentohet me punë konkrete.

Punon për të përmirësuar gjendjenekonomike dhe për t’i shtuar të mirat,duke e llogaritur këtë si argumentin mëtë mirë për të treguar sinqeritetin ndajgruas dhe familjes. Ai kërkon që këtë gjëta kuptojë edhe shoqja e tij dhe ingushtohet qielli kur ka ndjesinë, se ajonuk është mirënjohëse për mundin e tij.Madje paramendon se kushedi çfarë dotë bëjë, ajo nuk do të kënaqet dhe nukdo të jetë mirënjohëse. Atëherë bënpyetjen: Çfarë mund të bëj më shumë sekaq?

Ndërkohë që gruaja sipas natyrës së sajështë krejt emocione, kupton me tëdëgjuar dhe me shqisa e ndjenja të buta.Ajo nuk i vlerëson punët sipasrezultateve siç bën burri, por i vlerësonsipas mundit të harxhuar në atë punë,prandaj ajo dëshiron çdoherë të dëgjojësesa është lodhur, tregon kujdes përimtësitë, madje sa më shumë që lodhetpër ndonjë punë, aq më shumë e arrinkënaqësinë, edhe nëse nuk janë realizuarrezultatet e pritura. Gruaja e çmonshumë sasinë e lodhjes, prandaj duhett’ia shprehim atë.

Këtu pra, kemi një pikë të madhedalluese mes burrit dhe gruas, e ciladuhet të fshihet, detyrimisht ata duhet tëgjejnë pikën e përbashkët, duke ekuptuar burri se e shoqja ka nevojë përnjoftime të imtësishme, që pastaj tërespektojë mundin e harxhuar të burritdhe në anën tjetër gruaja duhet takuptojë se punët e mëdha që bën i shoqinuk realizohen ndryshe veçse memundime, lodhje dhe brenga të mëdha.Ajo po ashtu dëshiron që nga i shoqi tëdëgjojë fjalë miradije dhe plot lëvdatapër çdo të re që ndodh përreth saj. Ajoka nevojë që i shoqi të ulet me të dhe tëdëgjojë ankesat e saj dhe të tregojëinteresim për to. Në ato çaste ndodh qëajo nuk i vëren sukseset dhe veprat e të

Muhabetet, te shumica e burrave janë llafejo të pëlqyera, prandaj shumica e tyre para-pëlqejnë heshtjen, nuk bisedojnë për prob-lemet e tyre, lodhjet madje as sukseset,sepse mendojnë që vetë dukja e rezultateveështë argumenti më i madh për punën e tij.

46


Gru

aja

dhe

fa

mil

jashoqit, sepse në çastet kur ajo ka nevojëpër mbështetje dhe për ta dëgjuar, ajonuk sheh asgjë edhe pse këtë nuk e bënme qëllim.

Pastaj mund të ndodhë që gruaja tëpërsërisë të njëjtat fjalë dhe të njëjtatankesa, të cilat i shpreh përherë, gjë prejtë cilës burri bezdiset duke i dëgjuar tënjëjtat muhabete, ku njëherësh ajo nukkërkon ndonjë zgjidhje konkrete, porkërkon nga i shoqi që edhe ai tëemocionohet me te, të shfaqë edhe aibrengën për ankesat e saj, ta përkrahëatë dhe t’i ofrojë ndihmë.

Prandaj gruaja vlerëson çdo punëpozitive me të njëjtin vlerësim, te shumëgra blerja për të e një byzylyku prejdiamanti është e barabartë me dhurimine një karafili, apo me një buzëqeshje tëngrohtë. Ndërkohë që qëndrimi i burritështë krejt ndryshe, sepse ai i vlerësongjërat sipas vlerës materiale që kanë dhesasisë së mundit që është derdhur për t’iarritur ato.

Kështu që do të ishte mirë që burri t’ishtojë ca gjeste të vogla, por të bukura,që nuk kushtojnë ndonjë kohë a pasuri,dhe për të njëjtat gjëra të kërkojë nga eshoqja mirënjohje për punën dhelodhjen që ai derdh për te dhe përshtëpinë, ku ai dëshiron të ndjejë krenaripër ato suksese, meqë është munduarshumë...

Gabojnë ato gra që i bëjnë burrat etyre të ndjehen se puna dhe lodhja e tyreështë detyrim, dhe ata janë përgjegjësit efamiljes, se në këtë rast burrat do tandjejnë veten të dështuar...

Ai nuk kërkon më shumë se një fjalëmirënjohjeje apo një shikim ngazëllues, imjafton t’i thuash: Allahu të shpërbleftëme të mira. Dhurata më e mirë që njëgrua mund t’i bëjë burrit ështëvetëbesimi, të cilin ajo duhet t’iapërkrahë, vetëbesim në vendime dhe

vetëbesim në zgjedhjet e ndryshme. Nuki prish punë debati që nuk e bën tëndjehet i lehtë, apo ta konsiderojë sifëmijën e tij, duke menduar se aigjithmonë paska nevojë për këshillat dheudhëzimet e saja.

Ndërsa dhurata më e pëlqyer që burrimund t’ia dhurojë të shoqes ështëpërkrahja, ndihma, qëndrimi në anën esaj dhe dëgjimi i muhabetit të saj,sidomos në çastet kur ajo fillon të flasëpër problemet që e shqetësojnë. Kidurim derisa të zbrazë qesen e saj,ndihmoje, përmbaje veten dhe harrojeç’ka thënë gjatë atij revolucioni dhe mosia përmend më pastaj. Sepse pas këtijmuhabeti dhe pas atij revolucioni ajokthehet në natyrën e saj dhe ta njeh typër respekt kujdesin, respektin dhepërkrahjen që pate për të, madje s’do taharrojë asnjëherë dhe do të rikthehet ejotja siç ishte, bile edhe më e mirë.

Po ashtu duhet kuptuar edhe një pikëtjetër, që është pjesë e jetës së gruas, kjoduhet kuptuar mirë nga ana e burrit. Kaditë të caktuara gjatë muajit, kurndërron jeta normale e saj, gjendjashpirtërore i përkeqësohet, mërzitetshpejt, është gati për të qarë dhe shumëshpejt bie në provokime, nga cilido që eprovokon sadopak, i cili duhet të durojëpastaj vrerin e mbledhur brenda saj. Kjoperiudhë është pak para ciklit mujor dhegjatë tij, por jo edhe pas tij, përveç nëraste të rralla. Gjatë kësaj periudhe burriduhet të mos hyjë në konflikt me të dhetë mos i përgjigjet revolucionit merevolucion...

Nga kjo kuptojmë edhe diçka prejurtësisë pse shkurorëzimi në këtëperiudhë nuk konsiderohet si i tillë,prandaj në gjuhën e sheriatit njihet “talakelbid’ij – shkurorëzim i shpikur”...

Nga arabishtja: Omer Berisha

47


Kënaquni me momentinMënyrë për t’i shfaqur emocionet

pozitive është kënaqja me momentin qëe përjetoni. Veprimtaritë që zgjasin dy-tre minuta ndoshta do të kthehen në njëkujtesë të këndshme, të cilat do t’irikujtoni gjatë tërë jetës. Në mëngjes kurprej juve pritet të kryeni dhjetë punë, njëpauzë për kafe e përcjellur me shikimindrejt fëmijës suaj, ndoshta nuk do tandryshojë jetën tuaj, por me siguri dot’ju qetësojë. Gilberti jep një ide tjetër:ndani brenda orës në të cilën jeni eangazhuar me ndonjë punë dhjetësekonda për të vështruar atë që po bëniprej lartësie. Duke shikuar dhomën endejës, apo kuzhinën dhe fëmijën dukelozur, fytyrën e tij të bukur plot gjallëri,falënderojeni Zotin për mirësitë që ju kadhënë. Është një metodë e mirë për t’i“kapur” gjërat pozitive në jetë dhe përzgjatjen e lumturisë.

Analizoni në mënyrë afatgjateHareja do t’ju ndihmojë që më mirë t’i

analizoni veprat që i kryeni. “Njëqëndrim i tillë e shton durimin tuaj dheju mundëson t’i njihni vlerat emomentit, që do të kalojë shpejt.” pohonM. J. Ryan, autorja e librit “Si të bëheni

të lumtur” dhe nëna e Anës nëntëvjeçare.Kur fëmija ime më sillte ndonjë problemthosha: Ajo këtë gjë nuk do ta bëjë përnjë kohë të gjatë dhe sot ndihem elumtur për kohën që kalova me bijëntime. Nëse ju krijon presion fakti se çdoditë i ngjan tjetrës si veza vezës,paramendoni si do të dukej jeta pafëmijë. Kur keni vendosur të bëheniprindër, juve keni vendosur për një punëqë kërkon angazhim dhe që jo gjithmonëështë e hareshme thotë Gilberti. Mund

Si të bëhesh nënë më e lumtur (2/2)

- 8 mënyra si të fokusoheni në gjëra pozitive -

Robert BARNETT

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja48


të ndodhë që pa hetuar tëpreokupoheni me imtësia,saqë ndonjëherë duheni tëlargoheni nga realiteti dhe tëimagjinoni si do të dukej jetapa këto persona që kenipërreth.

Ripërtërini lidhjen me bashkëshortinShokët dhe anëtarët e familjes janë

shtyllat e një jete të lumtur. Në mesin ekëtij rrethi shoqëror qëndronbashkëshorti. Rëndësi të madhe kamirëmbajtja e komunikimit mesbashkëshortëve, veçanërisht në kohënmë të tensionuar të martesës - kur fëmijaështë në moshën 1-3 vjeçare. Vonimi iangazhimit rreth martesës nuk është itolerueshëm thotë Reivich. Qëndrim ishëndoshë dhe real është përkujdesja përgjërat t vogla, që nuk kërkojnë ndonjëangazhim të madh, por që forcojnëlidhjen tonë gjatë kësaj periudhe tëvështirë. Bashkëshortët duhet tëangazhohen së paku një herë në javë menjëri-tjetrin, në kohën kur fëmijët janënë gjumë. Nuk bëhet fjalë për takime meprotokoll të caktuar, mjafton një uljeçlodhëse, bisede të lirë, ëndërrime tëpërbashkëta...

Mundohuni t’i zbuloni gjërat që mundt’i bëni bashkë, duke i shfrytëzuarinteresat e përbashkëta. Burri kureshtardhe gruaja që anon nga gjërat e bukuramund t’i kalojnë disa pasdite me vizita nëmuze. Një angazhim i mirë është kryerjae përbashkët e pazarllëkut, një darkë erastit që automatikisht e ul tensionin.

Mënyrë tjetër për të forcuar lidhjenështë praktikimi i “përgjigjes aktive dhekonstruktive”. Për shembull, kurbashkëshorti kthehet në shtëpi dhe ndanme ty lajme të mira mos u mjaftoni mefjalët: Aha, mirë. Parashtroni pyetjen, si e

ka kaluar ditën dhe pyetjetjera që dëshmojnë përinteresimi tuaj. Bëhet fjalëpër një angazhim që nukzgjat më tepër se dy-treminuta. Kështu gjatë atyrepak minutave, ju si çift do t’ifestoni, gjërat e mira nëjetën tuaj.

Thoni “faleminderit”Shprehja e falënderimit është një prej

mënyrave më të mira për të përmirësuargatishmërinë. Falënderimin mundeni tashprehni edhe me një lutje drejtuarZotit, ose duke i shprehur mirënjohjendonjë personi. Një mënyrë e mirë ështëqë në një letër të shënoni veprat për tëcilat mendoni se duhet të shprehnifalënderimin tuaj; shënoni gjërat e miraqë ju kanë ndodhur brenda ditës, juve,bashkëshortit, fëmijëve ose mikut.Gjërat për të cilat mundeni ti shprehnifalënderimet tuaja munden të jenë tëndryshme, madje edhe një gjë e thjeshtë,si një fjalë ngazëlluese që e ka thënëfëmija gjatë ngrënies së mëngjesit.Ekspertët pohojnë se një vepër e tillë përçdo ditë brenda dy javëve do të rrisëdukshëm kënaqësinë tuaj.

Natyrisht se mundësia për një ditë tëkeqe, është evidente, edhe nëse iupërmbaheni këtyre këshillave. Zbatimi ikëtyre këshillave do t’ju mësojë tëmendoni pozitivisht dhe të kuptoni, se jue kontrolloni lumturinë tuaj. Më parëmendoja se lumturia është një ndjenjë qëndërpritet, por ndjenjat vijojnë pasmendimeve dhe nuk vijnë më parë, thotëRyan. Duke vazhduar më tej ajo thotë:Lumturinë e shoh në tre gjëra-gëzim,kënaqësi dhe vetpërmbushje. Të qenitnënë këtë na e mundëson në çdo kohë,ndoshta e gjitha përnjëherë.

Nga anglishtja: Talha Kurtishi

Nëse ju krijon presionfakti se çdo ditë i ngjan

tjetrës si veza vezës,paramendoni si do tëdukej jeta pa fëmijë.

49


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

Politikanët dhe gazetarët shkruajnëme kënaqësi për shtypjen e gruas nëIslam... pa biseduar fare me femrat

e mbuluara. Ata thjeshtë nuk e kanë idenëpër respektin dhe mbrojtjen që e gëzongruaja brenda kornizës islame të ndërtuarqë para më tepër se 1400 vjet...

Megjithatë ata duke shkruar përçështje kulturore, si martesa e minorëve,synetimin e grave, vrasjet e nderit dhemartesat me detyrim, gabimisht besojnëse shkrimet e tyre janë fryt iqasjes shkencore. Jam elodhur nga përmendja eArabisë Saudite, si shembullii vendit në të cilin gratë janëtë shtypura, sepse ndalohennga drejtimi i makinave.

Çështjet e lartpërmendurajanë të natyrës kulturore dhegabimisht i vishen Islamit.Rreth tyre shkruhet dheflitet me qasje arrogante, nënjë atmosferë akuzuese ndajIslamit. Prej meje u kërkua

të shkruaj se si Islami i lejon burrit tërrahë gruan e tij. Më falni, por ai pohimnuk është i saktë. Jam e vetëdijshme sekritikët e Islamit do të mundohen të mërikujtojnë për ajete nga Kurani dhehadithe nga tradita profetike, qëshpeshherë nxirren nga konteksti, por tëflasim për një çast për disa statistikainteresante. Sipas telefonit të hapur tëshoqatës për dhunë shtëpiake, 4 milionëgra amerikane përjetojnë sulme serioze

prej partnerëve të tyrebrenda një periudhedymbëdhjetë mujore.

Mesatarisht çdo ditëndërrojnë jetë më tepër setre gra, si pasojë e sulmevenga bashkëshortët osepartnerët e tyre... afro5500 gra të vrara që nganjëmbëdhjetë shtatori.Ndoshta për disa, këtofakte janë aktpaditronditëse për një shoqëriaq të civilizuar, por para se

SI E DASHUROVAMBULESËN

Yvonne RIDLEY

Gratë në Perëndimshpeshherë trajtohen simall, në një shoqëri në

të cilën robëria seksualeështë në rritje e

maskuar nën eufemizmate marketingut.

Trupi i gruas tregtohetnëpër botë me anë të

reklamave.

50


Gru

aja

dhe

fa

mil

jatë më akuzoni me ndjenja kënaqësie, mëlejoni të theksoj se çështja e dhunës ndajgruas është çështje globale. Ështërealitet fakti se një në tre gra përrethglobit ka përjetuar rrahje, janë detyruartë kryejnë marrëdhënie seksuale padëshirën e tyre, ose janë abuzuarndryshe gjatë jetës së tyre. Dhuna ndajgruas i tejkalon kufijtë e religjionit,pasurisë, klasës, racës dhe kulturës. Parase të paraqitej Islami në skenën botëroregratë trajtoheshin si krijesa inferiore.Faktikisht ne akoma kemi probleme nëPerëndim, ku burrat edhe sot mendojnëse janë superiorë ndaj grave. Ky faktshihet qartë në gradimin e pozitave dhenë ndarjet strukturore të vendeve tëpunës, prej pastrueses deri të gratë mekarrierë që futen në zyrat e drejtuesve.Gratë në Perëndim shpeshherë trajtohensi mall, në një shoqëri në të cilën robëriaseksuale është në rritje e maskuar nëneufemizmat e marketingut. Trupi i gruastregtohet nëpër botë me anë tëreklamave. Siç e përmendëm më sipër,bëhet fjalë për shoqëri në të cilëndhunimi, sulmet seksuale dhe abuzimi igruas janë sende të rëndomta, shoqërinë të cilat barazia gjinore është njëiluzion, shoqëri në të cilat fuqia dhendikimi i gruas lidhen me madhësinë egjoksit të saj.

Për gratë me mbulesë mendoja si përkrijesa të qeta dhe të shtypura. Sot arritat’i perceptoj si persona me shumë aftësi,talente, individë me aftësi ripërtëritëse,të lidhr mes vete aq fortë saqëlidhshmëria e tyre zbeh deri nëparëndësi feminizmin bashkëkohor.Pikëpamjet e mia ndryshuan paspërvojës time tmerruese të arrestimitnga Talebanët, për shkak të hyrjes pa lejenë Afganistan e maskuar me burkë, në

shtatorin e vitit 2001. Gjatë burgimit qëzgjati dhjetë ditë bëra një marrëveshje meTalebanët, që të lexoj Kuranin dhe tëstudioj Islamin kur të lirohem. Përkundërtekave të ndryshme marrëveshja ime uzbatua dhe unë isha e lirë. E mbajta fjalëne dhënë, por si gazetare që mbulojarajonin e Lindjes së Mesme e kuptovaedhe nevojën për të zgjeruar njohuritë emia mbi Islamin, fe e cila qartësisht dukejse ishte mënyrë jetese.

Dhe jo, nuk jam viktimë e sindromëssë Stokholmit. Që të jesh një viktimë etillë duhet të lidhesh me rrëmbyesit etu. Gjatë burgimit tim unë zihesha, ifyeja, i mallkoja dhe i abuzoja gardianëte mi, duke e refuzuar ushqimin e tyre nënjë grevë urie. Nuk e di kush u gëzua mëtepër për lirimin tim, unë apo ata.

Mendoja se leximi i Kuranit do të jetënjë ushtrim i thjeshtë akademik. Utrondita kur kuptova se Kurani epërcaktonte qartë gruan si të barabartënë natyrën e saj shpirtërore, në edukimdhe në pasuri. Lindja e fëmijës dhekujdesi për të, pranohej si kualitet dheveçori. Myslimanet e thonë me krenari,se janë ndërtuese shtëpie dhe amvisa.

Gjithashtu i Dërguari i Allahut, paqjadhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi të,thotë se personi më i rëndësishëm nështëpi është Nëna, Nëna, Nëna. Aigjithashtu ka thënë, se xheneti është nënkëmbët e nënës. Cila grua, në “botën eqytetëruar” është renditur në top-njëqind-shin e njerëzve tëjashtëzakonshëm, vetëm për shkak seishte një nënë e mrekullueshme.Zgjedhja e gruas myslimane të mbetetnë shtëpi dhe të kujdeset për fëmijët esaj ishte vendimtar që unë ta konsiderojatë si person dinjitoz, që meritonrespekt. Ajo për mua është e barabartë

51


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

me ato motra që zgjedhin rrugën ekarrierës dhe profesioneve tëndryshme.

Pastaj vazhdova duke lexuar përtrashëgiminë, tatimet, pronën dhe ligjine shkurorëzimit. A nuk është qesharakekur ndonjë tabloid “në gjendje ekstaze”shpalos detajet e marrëveshjeveparamartesore, që nënshkruajnë disa yjetë muzikës dhe filmit. Gratë myslimanekanë marrëveshje që prej ditës së parë.Ato zgjedhin çfarë do të bëjnë mepasurinë e tyre, ndërkohë që burri ështëai që detyrohet me mirëmbajtjenfinanciare të shtëpisë dhe të familjes.Gjitha ëndrrat e lëvizjes feministe tëviteve shtatëdhjeta të shekullit të kaluar,për gruan myslimane janë realizuar qëpara 1400 vitesh.

Siç thashë, Islami e madhëron dhe erespekton gruan, si nënë e bashkëshorte.Është një nder shumë i madh të ndërtoshshtëpi dhe të bëhesh edukatori i parë ifëmijëve të tu.

Në mënyrë tepër të gabuar, deri dikuirrituese trajtohet çështja e kodit tëveshjes, që praktikohet nga gratëmyslimane. Po, myslimaneja është edetyruar të vishet me rroba që shfaqinmodestinë e saj, por ekzistojnë edheçështje të tjera të rëndësishme, qëprekin myslimanen e sotme dhe rreth tëcilave vlen të flitet. Megjithatë shumicamerret me hixhabin sikur e kanë fiksim.Shiko, hixhabi është pjesë e uniformëstime, e cila tregon se ke të bësh memyslimane dhe që pret të trajtohet merespekt. A mundet të marrësh me mendqë dikush të kërkojë nga ndonjë drejtor iWall Street-it, ose bankier iUashingtonit të vishet me bluzë dhexhinse?! Ai do t’ju tregojë se uniforma etij e përcakton gjatë punës, duke

shprehur dhe dozën e duhur tëseriozitetit.

Tashmë edhe në Britaninë e Madhe,ish-sekretari për çështjet e jashtme,Xhek Strou, perçen e ka shpallur sibarrierë, e cila nuk është emirëseardhur. Kur, o kur do të mësojnëburrat, se kur është në pyetje gardërobae gruas ata duhet të heshtin?

Edhe ministra të tjerë, si GordonBraun (tashmë kryeministër) dhe XhonReid, që vijnë nga Skocia ku burratmbajnë funde (!!!), shprehën vërejtjerreth perçes.

Ngacmimet e ndryshme i vazhduanedhe disa deputetë, që e përshkruaninperçen si barrierë penguese përkomunikim. Sa shumë gjepura. Nësepuna qëndron kështu atëherë kërkojsqarim pse celularet, rrjeti nëntokësor,posta elektronike, mesazhet tekstualedhe fakset akoma kanë përdorim ditor?Kush e dëgjon radion? Pse askush nuk eç’kyç wireless-in e tij, kur nuk e shehfytyrën e prezantuesit?

Shumica e motrave që unë i njoh tëkenë zgjedhur perçen janë të racës sëbardhë, të konvertuar me origjinëperëndimore, që nuk kanë nevojë përkujdes jo të mirëseardhur. Ata i dinëmirë shikimet nepsqare të atyre që kurtakohen me femrat orvaten t’ingatërrojnë në sjellje jo të hijshme.

Kam frikë se Islamofobia ështëstrehimi i fundit për faqezinjtë racistë.Sulmet tinëzare shoviniste, në shumicëne rasteve të nisura nga burrat, janë tëpapranueshme për myslimanet dhe përmotrat e tyre shekullariste majtiste.Kam qenë feministe për një kohë të gjatëdhe sot akoma jam feministe myslimane,që vepron për avancimin e çështjes sëfemrës. Dallimi i vetëm është që

52


Gru

aja

dhe

fa

mil

jafeministet myslimane janëmë radikale, se sahomologet e tyreshekullariste. Ne i urrejmëtë gjitha ato kortezhebukurie, ku aktrohet gëzimtej mase, kur paraqitja e misAfganistanit me bikini,glorifikohet si një hapgjigant drejt çlirimit tëgruas në Afganistan.

Në Afganistan u kthevaedhe disa herë të tjera dhenjë gjë mund t’ua them tësigurt: nuk pashë grakarriere të ngritën nga rrënojat eKabulit. Motrat e mia të Afganistanitpyesin: Kur do të ndalet Perëndimi ngaobsesioni i quajtur burkë. Mos u mundoniqë prej meje të krijoni një grua karriere,por punësoni burrin tim, më tregoni sesi ta dërgoj fëmijën time në shkollë pafrikën se do të rrëmbehet prej dikujt.Dua siguri dhe bukë në sofrën time, këtoishin fjalët e një gruaje.

Myslimanet me prirje feministe,hixhabin dhe perçen i konsiderojnë sisimbole politike, por edhe si detyrimefetare. Sipas disave ato botërisht janë njëformë shprehjeje të refuzimit tëmënyrës perëndimore të jetesës-konsumimin e alkoolit, seksin e rastit,përdorimin e drogave të ndryshme...

Epërsia në Islam arrihet me devocion,jo me bukuri, pasuri, fuqi, pozitë dhegjini.

Tani më tregoni ç’ju bën të ndiheni mëtë lira? Të vlerësoheni në bazë tëgjatësisë së fundit, apo në bazë tëmadhësisë së gjoksit të zmadhuarartificialisht? A mendoni se jeni më tëlira, kur vlerësoheni në bazë tëkarakterit, mendjes dhe inteligjencës?

Revistat që në mënyrëagresive reklamohen tekne, bartin mesazhin sefemrat që nuk janë të gjata,të dobëta dhe të bukura,nuk janë të dashuruara dhetë dëshiruara. Revistat përadoleshentë bëjnë presion,që çdokush të ketëdashnor/dashnore janëthuajse skajshmërisht tëulëta në këtë kërkesë. Islamimë njofton për të drejtëndhe detyrën time të kërkojdituri, edhe kur jam e

vetme, edhe kur jam e martuar. Askundnë kornizën Islame gruaja nukurdhërohet vetëm me larje, pastrim dhegatim për burrin. Jo vetëm myslimanëtkanë nevojë të rivlerësojnë gruan nështëpinë e tyre. Lexojeni e këtë ekstraktnga fjalimi i Pat Robertson-it (të mbajturnë vitin 1992), në të cilin ai shpalospikëpamjet e tija për gruan, së cilës iështë dhënë pushtet. Pastaj kërkoj që jutë vlerësoni kush është i qytetëruar ekush jo:

Feminizmi i inkurajon gratë t’ibraktisin bashkëshortët e tyre, t’imbysim fëmijët e tyre, të praktikojnëmagji, të shkatërrojnë kapitalizmin dhetë bëhen lesbike.

Ja një shembull i amerikanit që jetonnë erën paraislamike dhe që ka nevojë tëmodernizohet dhe të qytetërohet.Njerëz si ky kanë mbulesë para syve dhedetyra jonë është t’ia grisim atëmbulesë, që njerëzit ta shohin Islaminashtu si është.

Përshtati: Talha Kurtishi

Tani më tregoni ç’ju bëntë ndiheni më të lira? Tëvlerësoheni në bazë tëgjatësisë së fundit, aponë bazë të madhësisë së

gjoksit të zmadhuarartificialisht? A mendoni

se jeni më të lira, kurvlerësoheni në bazë të

karakterit, mendjes dheinteligjencës?

53

Pyet

je p

rg

jig

je

Pyetje:I nderuari shejh, Allahu ju dhëntë

gjithë të mirat: Tanimë pushimetverore kanë filluar dhe secili prej neshdëshiron t’i shfrytëzojë ato vetëmashtu siç do të jetë Allahu i kënaqur metë, prandaj kush është porosia juaj përkëtë… Allahu ju bekoftë?

Përgjigjja:Porosia më e mirë që mund t’i jepet

një myslimani është devocioni. Kush idruhet Allahut, Ai do ta mbrojë, do t’ijapë sukses dhe do ta udhëzojë. KurAllahu e do një rob, i jep bereqet në

kohën e tij dhe e begaton në jetën e tij.Muslimani ka frikë nga zgjatja e jetës,sepse jeta e gjatë nuk është e mirëkurdoherë dhe me përfundim tëlëvduar. Prandaj është nga suneti qëbesimtari të kërkojë strehim tekAllahu nga sprovat e jetës së kësaj botedhe të vdekjes. Shumë njerëz kishinshpresa të jetonin gjatë dhe tëpërjetonin kohën, që në to nuk patindonjë hair, sytë e tyre u përlotën dhezemra e tyre u thye, kohë në të cilatpanë sprova dhe vështirësi që vetëmAllahu i di.

Shfrytëzoji pushimet


54


Pyet

je p

rg

jig

jePushimi erdhi dhe Allahu e di se

çfarë lajmesh dhe ndodhi ka fshehurpërcaktimi i Tij (kaderi). Sa mirësi dhemëshirë do t’i kapë njerëzit e mirë! Sabela dhe fatkeqësi do t’i godasinnjerëzit e këqij! E lusim Allahun eMadh, Zotin e Arshit të Madh, që ështëmë mëshiruesi ndër mëshiruesit, qëme bujarinë e Tij ta bëjë atë shtesë tëjetës, shtesë të mirësive dhe të nambrojë gjatë saj nga çdo sprovë.

Gjëja më e mirë me të cilënkalon jeta, me të cilat kalon natae dita është respekti ndajAllahut, dashuria ndaj Tij dhe tënxitosh në vepra që e kënaqin Atë. Kyështë qëllimi i ekzistencës së krijesave:“Unë nuk i krijova xhinët dhenjerëzit për tjetër pos që të mëadhurojnë. Unë nuk kërkoj prej tyrendonjë furnizim e as që dëshiroj tëmë ushqejnë ata!“ (Dharijat 56, 57).Gjëja më e mirë për të cilën harxhohetjeta dhe gjëja më e dashur me të cilënkalohet nata e dita është kërkimi idijes, sepse i Dërguari, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Kush merr rrugën për të kërkuardijen, Allahu do t’ia lehtësojë rrugën për nëxhenet”. Ti do të jesh një nxënës dije,përderisa ulesh në mexhliset edijetarëve dhe mëson me nxënësit edijes dhe të hairit. Ti do të jesh njënxënës dije, përderisa hap librin për tëmësuar ndonjë gjë të mençur, për tëlexuar ndonjë ajet, apo për të parëndonjë koment të haditheve tëResulullahut, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të. Ti do të jesh njënxënës dije, përderisa kalon netëtduke shfletuar librat dhe duke mësuarçfarë thonë Fjalët e Qarta të Allahutdhe futesh në mirësitë e mëshirës.

Gjëja më e mirë për të cilën mund tëkalohen ditët e netët dhe të harxhohetjeta është nxënia e dijes. Kërkimi idijes është mëshirë, vlerë dhe nder ngaAllahu. Nëse Allahu e zgjedh ndonjërinpër këtë mision, kjo do të thotë se e kazgjedhur për të mirën e dynjasë dhe tëahiretit. I Dërguari i Allahut, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Më i miri nga ju është ai që emëson Kuranin dhe ua mëson të tjerëveatë.”, dhe po ashtu ka thënë: “Atij qëAllahu ia do të mirën i jep kuptim në fe”.Kur të shohësh njeriun se i dodijetarët, dëshiron të rrijë meulematë, kënaqet të paraqitet nëligjërime, gëzohet kur dëgjon ajete qëe udhëzojnë tek e mira, apo e ndalojnënga e keqja, dhe me dëshirë të flakëtdëshiron të dijë çka e urdhëron Allahu,që ta veprojë atë, dhe e ndalon Allahu,që të largohet prej saj; të jesh i bindurse Allahu e do këtë njeri dhe ia do tëmirën atij. Njeriu nuk ka ndonjë vlerëtek Allahu, përveçse me këtë Fe.Njerëzit më të ngritur tek Allahu, paspejgambereve janë dijetarët veprues,imamët e udhëzuar – Allahu menderin, bujarinë dhe rahmetin mëbëftë mua dhe juve të atillë.

Po ashtu gjëja më e mirë kumund të harxhohet jeta e njeriutështë adhurimi ndaj Allahut, gjëjamë e dashur dhe më e lëvduar ështënamazi i shumtë. Njeriu gjatëstudimeve dhe punës mund të mosketë mundësi ta adhurojë Allahun saduhet dhe të bëjë adhurime të shumtadhe vullnetare. Shumë e qëlluar do tëishte, që pushimet të jenë një mjet përta mësuar veten të falësh namaz nate,të agjërosh ditën dhe të lexoshKuranin. Myslimani duhet të

55


Pyet

je p

rg

jig

je

shfrytëzojë kohën e tij të lirë para se tëpreokupohet. Nëse këtë kohë të lirënuk mundet ta shfrytëzojë për ibadetndaj Allahut, atëherë kur do ketëmundësinë ta kalojë jetën e tij merespekt ndaj Allahut? Kur do ta ketëmundësinë, që exhelin ta përfundojëme kënaqësinë e Allahut. Nxënësi imirëfilltë i dijes dhe njeriu i mirëtregon kujdesin e tij, që këto pushimet’i kthejë në një shkollë të adhurimit tëAllahut.

Njoh nxënës dije të atillë, që gjatëpushimeve nuk ia lejonin vetes tëkalonin tre net pa e përfunduar leximine Kuranit dhe ka prej tyre që nuk ilejojnë vetes, që gjatë pushimeve tëkalojë e hëna, e enjtja, apo ditët ebardha pa i agjëruar. Sepse gjatë ditëvetë shkollës mund të mos ketë mundësit’i bëjë ato gjëra, për shkak tëvështirësive dhe lodhjes. Kështu qëgjatë këtyre sezoneve mirë është qënjeriu ta mësojë veten me adhurim tëmadh dhe bamirësi, ashtu që kur tëpreokupohet me punë të tjera dhe nukgjen dot kohë të lirë, ai tashmë do tëjetë mësuar dhe dashamir i punëve tëmira.

Allahu, kur ia hap gjoksin robit të vetpër punë të hairit, e do atë, e afron dheia lehtëson praktikimin e ibadeteve,edhe kur është i preokupuar. Ai qëkohën e lirë dhe pushimin e vet eshfrytëzon për respektin, dashurinëdhe kënaqësinë ndaj Allahut, atëherëedhe në kohën e zënë, edhe gjatëditëve të punës Allahu ia bën zemrën tëpërqendruar, dhe ky mbetet i vendosurnë ato adhurime, madje i vjen rëndë tëmos vazhdojë me ato punë të mira.

Po ashtu gjëja më e dashur, kumund të harxhohen netët dhe

ditët është bamirësia ndajprindërve. Myslimani gjatë kohës sëlirë duhet të kujdeset që të shkojë përvizitë te prindërit dhe të mundohet t’ibëjë të lumtur ata. “O i Dërguari iAllahut, kam ardhur nga Jemeni që të të japbesën për hixhret dhe xhihad”. “A e ke nënëngjallë?” – e pyeti i Dërguari, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të. “Po,” –u përgjigj. “A e do xhenetin?” “Po,” – upërgjigj ai. “Rri pranë saj, se aty e kexhenetin”. Le të shkojë te prindërit, letë mundohet t’i gëzojë, t’ua kryejëpunët atyre dhe këtë kohë tashfrytëzojë që të jetë sa më afërprindërve. Nëse jetojnë në një qytet,atëherë le të kujdeset që çdo nevojë tëprindërve të tij ta kryejë sa më shpejt,çdo gjë që mund t’i gëzojë ata, le tabëjë atë menjëherë. Bamirësisë sëprindërve jepu përparësi pas urdhravedhe detyrave që ke ndaj Allahut dheasgjëje tjetër mos i jep përparësi parabamirësisë së prindërve. Kujdesu tëjesh afër tyre edhe nëse kjo të kushtonhumbjen e shokëve dhe të miqve, edhenëse të humbin udhëtimet dhe vizitat endryshme. Kujdesu t’i kënaqëshbabanë dhe nënën, se kjo është gjëjamë e mirë për ty, për Fe, dynja dhevdekje. Kushdo që tregohet bamirësndaj prindërve, Allahu do t’i sjellëlumturi për këtë bamirësi.

Gjithashtu mënyra më e mirëpër të shfrytëzuar pushimetështë vizita e farefisit, mixhallarë,halla, dajallarë dhe teze. Vizitoji ata qëjeta të të zgjatet, rizku të të shtohetdhe kënaqësinë e Zotit ta arrish. Ështëfarefisi, të cilin po i mbajte lidhjet metë, edhe Allahu i mban lidhjet me tydhe po i këpute lidhjet me të, edheAllahu i këput lidhjet me ty. Sa

Pyet

je d

he p

rg

jig

je56


Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen.Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

udhëtim i bukur dhe fisnik që është,kur del nga shtëpia me dëshirën që tëmbash lidhjet farefisnore për hir tëAllahut. I merr me vete fëmijët e tupër të shkuar tek halla ose tezja, dheajo të gëzohet, dhe ndoshta ajo kandonjë nevojë për ty, kurse ti ia kryen,apo e ndihmon me pasuri derisakështu, Allahu të të japë bereqet nëjetën tënde dhe në pasurinë tënde.

Pushimin gjithashtu mund tashfrytëzosh për të ndenjur menjerëz të mirë dhe të devotshëm.“Doli njëri nga fshati i tij për të vizituarpër hir të Allahut një mik të tijin. Allahu idërgoi një melek, që iu paraqit atij në udhëdhe e pyeti: Ku je duke shkuar? Në fshatintjetër – u përgjigj ai. Ç’kërkon atje? Kamnjë mik për hir të Allahut – u përgjigj. Mosvallë ke ndonjë interes që shpreson se ai dota kryejë për ty? Jo, jo, thjesht ai është njëmik imi për hir të Allahut – u përgjigjnjeriu. Atëherë meleku i tha: Mua më dërgoiAllahu që të të tregoj se për shkak të kësajvizite, Ai t’i ka falur mëkatet”. Pra, mundta shfrytëzosh më së miri këtë pushim,duke vizituar njerëzit e mirë dhedijetarët, ndenjja me ta duke ukujdesur për respektimin e tyre dhegjetja e kohës së përshtatshme përvizita etj., gjatë të cilave mund tëpërfitosh shumë për këtë Fe, duke ipyetur ata për gjërat që njeriu kanevojë, me të cilat përmirëson Fenë,dynjanë dhe ahiretin. Allahu e çmonatë rob që del nga shtëpia për tëvizituar një dijetar, nga dija dhedevotshmëria e të cilit do të përfitojë.Kjo është një hair i madh që njeriu earrin për Fenë, dynjanë dhe ahiretin e

tij.Po ashtu edhe udhëtimet për

adhurime, siç është udhëtimi përumre, veçanërisht nëse merr me veteedhe fëmijët apo dikë tjetër prejfamiljes, vëllezërit, motrat etj.

Për këto pushime, po ashtu do takishim këshilluar vëllanë mysliman, qëtë jetë më liberal me djemtë dhe vajzate tij dhe të mundohet t’i gëzojë brendakufijve të hallallit. Islami është që në tëgjendet hairi për njerëzimin, hairi nëFe, dynja dhe ahiret. Njerëzit gjatëkëtyre pushimeve kanë nevojë tëndjejnë gëzim, prandaj kur njeriuështë në shtëpinë e tij, me familjen dhefëmijët e vet, le të kujdeset që të fusëgëzimin tek ata, të dalë dhe të vizitojëato vende ku nuk ka fitne, ose të bëjësë bashku me ata ndonjë gjë që do t’ukthehet me të mira për Fenë, dynjanëdhe ahiretin.

O Allahu ynë, kërkojmë të na japëshjetë, që Ty do të bëjë të kënaqur mene. Kërkojmë o Allahu ynë, që jetajonë të jetë shtim i çdo mirësie, ndërsavdekja rehati nga çdo e keqe. O Allahuynë, na ndero me shëndet mëngjes embrëmje dhe na përfundo jetën tonëme vepra të mira. Na fal neve,baballarët dhe nënat tona.

(Kësaj pyetje i është përgjigjur dijetariShejh Muhamed Muhtar Shenkiti,

ligjërues në Xhaminë e Profetit, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të, në

Medine.)

Përktheu: Ali Shabani Tanusha

57


Ilm

iha

lli

SEXHDEJA , LLOJET DHE RREGULLAT

Abduladhim b. Bedevij elHALEFIJ

Përveç sexhdeve që bëjmë në namaz,ka edhe disa lloje të tjera sexhdesh për tëcilat do të sqarojmë në vijim:

Sexhdei tilaveh (sexhdeja pas leximit)Në Kuran ka 14 ajete ku bëhet sexhde

pas leximit të tyre, e para është në fundtë sures Araf, pastaj në suret në Rrad,Nuh, Isra, Mejrem, në fillim të suresHaxh, në Furkan, Nemël, Sexhde, Sad,Fussilet, Nexhm, Inshikak dhe Alak.

Vendimi i sheriatit për sexhden tilavehKjo lloj sexhde nuk është farz, por

është mustehab. Kjo sexhde mund tëbëhet në namazet farz, nafile, por edhejashtë namazeve, domethënë në çdokohë. Gjatë lindjes së Diellit, nëperëndim dhe kur është në zenit. DrejtKiblës ose jo drejt saj, me abdes apo paabdes. Argument se sexhdja tilaveh nukështë farz është hadithi: “Resulullahu paqjadhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi të, kurlexoi suren Nexhm, në ajetin e sexhdes bërisexhde.” Kurse kur lexoi Zejd b. Habani paraResulullahut paqja dhe lavdërimet e Allahutqofshin mbi të, nuk bëri sexhde, me qëllim qëtë tregojë se nuk është detyrim”. (Buhariu dheMuslimi). Ashtu siç e përmend IbënHaxheri në komentin e Buhariut.

Ibën Hazmi thotë: “Për sa i takon bërjessë kësaj sexhde pa abdes dhe jo nëdrejtim të Kiblës, në çfarëdo formengase nuk është namaz, Resulullahu,paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshinmbi, të ka thënë: “Namazi i natës dhe i ditësështë dy rekate, dy rekate.” (Ebu Davudi).

Nga ky hadith nënkuptojmë se çfarënuk është 2 rekatë, nuk është namaz,përveç nëse kemi argument, siç ështëvitri, namazi i xhenazes, kurse nuk kemiargument se kjo sexhde është namaz.

Vlera e sexhde tilavehEbu Hurejre, Allahu qoftë i kënaqur

me të, thotë se Resulullahu, paqja dhelavdërimet e Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Kur ta lexojë i biri i Ademit ajetin esexhdes e të bëjë sexhde, largohet shejtani prejtij duke qarë dhe duke thënë: “Është urdhëruartë bëjë sexhde dhe e ka bërë, e për këtë fitonxhenetin, kurse më urdhëroi mua të bëj sexhdee nuk e respektova, për këtë më takonxhehenemi.”

Çfarë thuhet në sexhde tilavehPosa të bësh sexhden thua tre herë:

“SUBHANE RABBIJEL AËLA”, dhe paskësaj thua atë që Aishja, Allahu qoftë ikënaqur me të, na e mëson:

58


Ilm

iha

lli

“Resulullahu, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, kur bëntesexhde-tilave gjatë leximit të Kuranitnatën thoshte: “SEXHEDE VEXHHI LIL-LEDHI HALEKAHU UE SHEKKASEM-AHU UE BESAREHU BIHAVLIHI UE KUVETITHI”1

Sexhde shukër (sexhdeja për falënderim)Është e pëlqyer që kur të të ndodhi

diçka e mirë, shpëton nga ndonjë e keqe,ose përgëzohesh me diçka që të gëzon, tëbësh sexhde, si shenjë e pasimit tëResulullahut paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të. Ebu BekreteAllahu qoftë i kënaqur me të thotë:“Resulullahu paqja dhe lavdërimet e Allahutqofshin mbi të, kur i vinte ndonjë lajm që egëzonte ose që gëzohej në të shkonte në sexhdenë shenjë falënderimi ndaj Allahut.”

Vendimi i sheriatit për këtë sexhdeështë njësoj si ai i sexhde-tilave.

Sehui sexhde – sexhdeja në rast gabimiShumë argumente na tregojnë se

Resulullahu, paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të, bënte gabimegjatë namazit dhe thoshte: “Unë jam njeri,harroj sikurse harroni edhe ju e kur të harrojdiçka më përkujtoni.” (Sahih)

Dhe për këtë gjë përcaktoi për umetine tij rregulla, nga të cilat ne mund tëpërmendim këto:

1 – Kur ngrihej nga rekati i 2-të, duke mos u ul në teshehudin e parëAbdulla b. Behineh Allahu qoftë i

kënaqur me të, tregon: “Na faliResulullahu paqja dhe lavdërimet e Allahutqofshin mbi të, dy rekate prej një namazi,pastaj u ngrit e nuk u ul në teshehud, edhenjerëzit u ngritën pas tij. Kur e kreu namazinpritnim të japi selam. Pasi e kreu namazin

mori tekbir, bëri 2 sexhde, duke qenë ulurpastaj dha selam.” (Buhariu dhe Muslimi)

Mugire b. Shube thotë: “Resulullahu,paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshinmbi të, ka thënë: “Kur ndokush prej jushngrihet plotësisht, le të mos ulet, por le t’i bëjëdy sehui sexhde.” (Ebu Davudi, Ibën Maxhe– sahih).

2 – Nëse i fal 5 rekateAbdullahi Allahu qoftë i kënaqur me të

thotë: “Resulullahu paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të e fali Drekën 5 rekatee thanë: “A u shtua namazi, a?” Resulullahupaqja dhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi tëtha: “Pse po pyesni kështu:” i thamë: “I fale 5rekate”, dhe atëherë i bëri dy sexhde pasi kishtedhënë selam.”

3 – Nëse jep selam në 2 rekate, ose në 3 rekate (domethënë para se të kryhet namazi).Ebu Hurejre Allahu qoftë i kënaqur me

të thotë: “Resulullahu, paqja dhe lavdërimete Allahut qofshin mbi të, dha selam pasi i kreu2 rekate, atëherë Dhul Jedejni i tha: “A ushkurtua namazi o Resulullah, apo harrove?”Resulullahu tha: “A të vërtetën e thotë DhulJedejni?” Njerëzit thanë: “Po”. AtëherëResulullahu paqja dhe lavdërimet e Allahutqofshin mbi të u ngrit, i fali edhe dy rekate,pastaj dha selam, pastaj i bëri dy sexhde,pastaj u ngrit.”(Muslimi)

4 – Kur nuk di sa ke falurNa përcjell Ibrahimi nga Alkame, i cili

thotë: “Abdullahu ka thënë: “U falResulullahu paqja dhe lavdërimet e Allahutqofshin mbi të dhe shtoi diçka në namaz, e kurdha selam i thamë: “O Resulullah, a u ndërruadiçka në namaz?” Ai tha: “Çfarë ndodhi?”. Ithamë që shtove diçka. Ai i mblodhi këmbët, udrejtua nga ne me fytyrën e tij dhe tha: “Po tëndryshonte diçka në namaz do t’ua lajmëroja,1 (Ebu Davudi)

59


Ilm

iha

lli

por unë jam njeri, harroj sikurse harroni ju.Nëse dikush prej jush dyshon në namazin e tij,le të mundohet të zgjedhi të vërtetën mbi të, letë plotësojë namazin pas selamit dhe le t’i bëjëdy sehui sexhde plus një selam.”

Zgjedhja e së vërtetës ndodh duke upërkujtuar se çfarë ka lexuar në namaz, ikujtohet se ka lexuar dy sure, e me këtë ibëhet e qartë se ka falur 2 rekate e jo një,ose i kujtohet se ka bërë teshehudin eparë e me këtë i bëhet e qartë se ka falurdy rekate e jo një, ose i kujtohet se kafalur tre ose dy, pastaj i kujtohet se kalexuar Fatihanë dy herë, e kështu i bëhete qartë se i ka falur 4 rekate, e jo 3. Ekështu me radhë. E kur përpiqet tëzgjedhë atë që është me afër së vërtetës,me këtë largon dyshimin. S’ka dallimkëtu a falesh si imam apo vetëm. (IbënTejmije).

Mirëpo nëse nuk i qartësohet atij,atëherë bazohet në të sigurtën, që ështëmë e paktë, siç tregohet në hadith: “EbuSeid Hudriu Allahu qoftë i kënaqur me tëthotë: “Resulullahu paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të ka thënë: “Nëse ndokushprej juve dyshon në namazin e tij e nuk e disesa ka falur 3 apo 4 rekate, le ta hedhi poshtëdyshimin e le të bazohet në atë që është esigurtë, e pastaj le t’i bëjë dy sexhde para se tëjapi selam, nëse fal 5 rekate namazi i tijçiftëzohet me sehvi sexhde, e nëse i ka falur 4është kundështim i dëshirës së shejtanit.”

Vendimi i sheriatit për sehui sexhdenMendimi më i vërtetë është thënia, e

cila bën dallim ndërmjet shtimit dhemangësimit në namaz, ndërmjetdyshimit në zgjedhjen e së vërtetës dhedyshimit, me të bazuar në të sigurtën përshkak se në këtë mënyrë veprojnë në tëgjitha tekstet e nga ana tjetër është dallim

i logjikshëm.Por nëse në namaz bëhet mangësim,

p.sh., lënia e teshehudit të parë, atëherëduhet të plotësohet namazi, e plotësimi inamazit bëhet para selamit, ngase medhënien e selamit vetëm se kemi dalë nganamazi. Por nëse ndodh në namaz shtesë,p.sh., ndonjë rekat më shumë, atëherënuk është e udhës që në namaz të bëhendy shtime, por bëhet sexhde pas selamit,pasi kjo gjë është kundështim i dëshirëssë shejtanit, ngase kjo ka pozitën e njënamazi të pavarur me të cilat sehui-sexhdeja e plotëson atë mangësi, edhepse Resulullahu paqja dhe lavdërimet eAllahut qofshin mbi të i ka konsideruardy sexhdet një rekatë.

Gjithashtu nëse dyshon e zgjedh tëvërtetën, ai e ka plotësuar namazin e dysexhdet janë për ta kundërshtuardëshirën e shejtanit, e këto bëhen passelamit. E nëse jep selam para se tëkryhet namazi, pastaj i plotëson, atëherëselami (i parë) është shtim, e të bëritsexhde duhet të bëhet pas selamit, nëshenjë kundërshtimi të shejtanit, mirëponëse dyshon e nuk i qartësohet e vërteta,në këtë rast ose i ka falur 4 ose 5, e nësei ka falur dy sexhdet ia çiftëzojnë namazindomethënë konsiderohet sikur t’i kishtefalur 6 rekate, për këtë sexhdja duhetpara selamit. Ky mendim që ne popërkrahim, është një mendim i cili ipërdor të gjitha hadithet, asnjë hadithnuk e le pa përdorur, plus duke përdorurkijasin e vërtetë për atë formë që s’kemitekst, duke krahasuar formën që s’kemitekst me formën që kemi tekst, duke ifutur kështu në një shkallë, kështuthoshte Ibën Tejmie.

Zgjodhi: Agim BEKIRI

Lib

ri60


Prezantim i librit: "Fjalë frymëzuese" të autorit Mirsad Sylja

Shkruan: Ajni SINANI

Bota e parë përmesdimensionit shpirtëror

Në kohët e vështira të ditëve tona vala ematerializmit vrastar ka pushtuar shpirtrate dëshpëruar të njerëzve, sepse tek ataështë zbehur dhe dobësuar besimi tek Zotidhe shpresa në mëshirën e Allahut.Prandaj na duhet t’i kushtojmë kujdes, qëkjo epidemi e rrezikshme e hedonizmitdhe e individualizmit të mos rrënjosetveçanërisht në shtresat e rinisë sonëmuslimane.

Mund të themi me gojën plot, se libri‘Fjalë frymëzuese’ i shkruar ngaMirsadi është një kontribut i vyer kundërkësaj epidemie të kohës sonë.

Autori shkruan: “Ata që shkatërrojnëjanë të shumtë, ata që ndërtojnë janë tëpaktë. Prandaj Shqipëria sot pret që t’idalin zot.” Kush më mirë sesa rinia do tabënte këtë gjë, mu për këtë kapitulli i dytëtitullohet: PËR NJË RINI MË AKTIVENË BARTJEN E ISLAMIT.

Njeriu sot po vërtitet në një vorbull tëturbullt shpirtërore dhe ndjehet i huaj nënjë botë që e shpiku vetë. Jetojmë në njëbotë, e cila të bën që shpeshherë e vërtetatë duket e rrejshme, kurse e rrejshmja tëduket e vërtetë. Kjo botë është eçuditshme. Çudinë e shpreh autori edhenë kapitullin e parë të këtij libri, qëtitullohet: ÇUDI!

Besimtari ruan në vetvete shumë gjërame vlera shpirtërore, dhe sipas tij ato pokërcënohen çdo ditë, dhe atyre po iu

kanoset zhdukja. Shoqëria sot është nësiklet dhe është katandisur në këtë gjendjetë mjeruar, duke qenë e privuar ngadimensioni shpirtëror. Bota materiale po ijosh njerëzit të besojnë se realitetishpirtëror është jo-ekzistent, apo idemoduar në krahasim me botën qësupozohet si e vetmja botë ‘reale’ dhe sëcilës po i kanoset rreziku nga shthurjamorale. Për t’iu shmangur këtijdegradimi, njerëzimi ka nevojë për njëbesim të vërtetë dhe të paluhatshëm:

Shumë njerëz në periudhën evështirësisë, apo mirëqenies bien ngaprovimi, përveç atyre që i ruan Allahu.Për këta njerëz Pejgamberi, salallahualejhi ue selem, ka thënë: “Është e çuditshmegjendja e besimtarit, çdo gjë dhe çdo gjendje etij është e mirë, kjo s’i ndodh askujt tjetër përveçtij. Nëse është në mirëqenie, është mirënjohësdhe kjo është një gjë e mirë për të, por edhe nësee godet ndonjë fatkeqësi duron edhe kjo është emirë për të” e ata janë pak.

Le të citojmë një pjesë nga libri:“Kjo gjendje në të cilën ndodhesh ti sot

është një gjendje kritike. Një gjendje etillë e bën çdo njeri të mërzitet e tëtrishtohet; mirëpo për besimtarin nukduhet të jetë kështu... Ai ka një vizion

Lib

ri

61


tjetër, është i fuqishëm, është i gatshëm tëpërballojë çdo problem… sepse ai e di seçfarë do Allahu bëhet dhe çfarë s’do Ai,s’bëhet!

Vetëm lidhja me Allahun është garancipër të mos rënë nga provimi në të dyjasituatat.

Njeriu lind në kohën kur i duhet ta gjejëvendin e vet dhe në vendin ku i duhet tagjejë kohën e vet. Ka rëndësi shumë tëmadhe që njeriu të dijë të jetojë me kohëndhe të jetë në gjendje ta shfrytëzojë atë.”

Le të citojmë një copë tjetër nga libri iautorit:

“Prandaj vëllezër muslimanë tëpërpiqemi edhe ne që ta shfrytëzojmëkohën e mos ta lëmë të na iki kot, ngase‘koha është anije, që nuk e hedh kurrëspirancën’… Zoti na bëftë prej atyre që eshfrytëzojnë kohën në dobi të njerëzimit.”

Për të pasur siguri dhe garanci përruajtjen e identitetit të brezit të ardhshëmjanë dy elemente të pandashme, qënjëkohësisht janë edhe alternativat eshpëtimit tonë dhe të fëmijëve tonë. Atojanë: besimi (edukimi) dhe arsimimi(dituria).

Të besosh do të thotë të dish se rrenanuk është e vërtetë; se errësira nuk ështëdritë; se e keqja nuk është e mirë; se dhunanuk është drejtësi; se marrëzia nuk ështëurtësi. Të besosh: do të thotë të dish sebesimi është çështje publike, e mosbesimiçështje private. Të besosh, pra, është tëkthjellohesh, të zgjohesh nga gjumiletargjik, të vetëdijesohesh dhe t’i shohëshgjërat me syrin e besimit, me syrin eshpirtit. Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Njerëzit janë në gjumë, kurvdesin zgjohen”.1 Ndërsa ajetet vijuese epërshkruajnë shumë qartë gjendjen emësipërme: “Nuk është i barabartë iverbëri me atë që sheh. As errësirat medritën. As hija me vapën. As nuk janënjësoj të gjallët me të vdekurit...” (Fatir:

19-22).Bota e sotme i ka lënë mënjanë të gjitha

vlerat e larta shpirtërore, madjeshpeshherë edhe vetë vlerat morale igjykon nga këndvështrimi material.

Besimtari mundohet që ta ruajë shpirtindhe mendjen të pastër dhe të kontribuojë,me aq sa mundet ai, në ruajtjen etrashëgimisë së mrekullueshmeshpirtërore dhe padyshim namazi është njëthesar me shumë vlerë, që luan një rol tëpazëvendësueshëm në këtë drejtim, ashtusikurse thotë Pejgamberi, salallahu alejhiuue selem, se namazi është shtylla e fesë. Pocitojmë përsëri një fragment nga libri:

“Namazi është motor i fuqishëm që e vënjeriun në lëvizje pesë herë në ditë. Ështëfuqi nga e cila buron adhurimi, pastërtia,kultura, qytetërimi, edukata, morali etj.Është arma më e fuqishme kundërnxitimit në punë të këqija dhe kundërstresit.

Në namaz balli ynë puth dheun, eprovon sexhden dhe ndjen kënaqësinë eshijes së përuljes.”

Ky është çasti kur njeriu është më afërKrijuesit të tij.

Jemi të bindur se të dobëtit i duhetfuqia, e jo mëshira e humanizmi. Kjotregon se ripërtëritja jonë duhet të jetëme mendje e fuqi, me dije e shkencë e jome lot e vaj. Xhihadi ynë nuk duhet tëshkojë rrugëve të shkatërrimit të asaj kukanë përfunduar të tjerët, por xhihadi ynëduhet të përshkojë rrugët e mësimit, se sine këtu të bëjmë atë që kanë bërë tëtjerët. Duke shprehur rëndësinë estudimit, autori i librit njërin prejkapitujve do të emërtojë: Jam krenar qëstudioj në medrese, jam krenar qëjam medresist.

“Unë jam krenar që studioj në medrese!Vendi ku mësohet për fenë e Allahut dhepër dritën që ndriçon në netët e errëta, nënetët pa hënë të kohës së sotme, prandaj

1 Kjo thënia nuk ka bazë në hadithet e të Dërguarit, salallahu alejhi ue selem, por disa dijetarë e njohin si thëniee Alijut, radijallahu anhu. (O.B)

Lib

ri62


jam krenar që jam musliman.”Duke pasur parasysh vlerën e madhe që

i jep islami dijes, autori shpreh: krenarinësepse studion në një shkollë, e cila mbanemrin e një njeriu të madh, si Haxhi ShehShamia. Autori kujton me mall dhenostalgji rahmetliun prof. Faik Lulin.

MALL PËR PROFESOR FAIKUN“Profesor, më ka marrë malli të të shoh

teksa ecje korridorit të medresesë, teksangjitje shkallët, teksa shpjegoje..., me atëkostumin (zakonisht blu), me kravatë, meflokë të thinjura, e me zemër të madhe,kështu të mbaj mend.”

Kështu e mbajmë mend të gjithë nerahmetliun prof. Faikun. Ky është respektiqë duhet treguar ndaj mësuesit dhedijetarit, sepse siç na thotë Muhamedi,salallahu alejhi ue selem: ‘Dijetarët janëtrashëguesit e pejgamberëve…’

Ajo që i duhet njeriut bashkëkohormidis këtij moçali të turbulluar të botësmendore dhe fizike është porosia hyjnore.Islami na mëson se të gjitha krijesat, madjei gjithë universi është manifestim i fuqisësë Zotit. Njeriu është mëkëmbës i Zotitnë tokë, prandaj për ta realizuar këtëmision kaq fisnik e kaq të shenjtë, ai duhettë jetë shërbëtor besnik i Krijuesit dhe tëpunojë që të zbatojë çdo urdhër të Tij.Vetëm kështu njeriu mund të ketë dinjitettë plotë, respekt dhe të arrijë lumturinënë këtë botë dhe shpëtimin në botëntjetër.

Vëllezër!Mund të duket si paradoks, por shumë

njerëz janë të vdekur megjithëse atajetojnë. Ata nuk e dinë se çfarë kuptimi kajeta dhe ata nuk bëjnë asgjë për veten etyre, as për të tjerët. S’ka dyshim, ne nukjemi dhe kurrë nuk duam të jemi nga këtanjerëz. Vdekja nuk është tragjedia finale ejetës, ngase njeriu është një qenie epërjetshme, që nuk asgjësohet me vdekjene tij. Ai është një qenie që vdes një herëdhe jeton dy jetë, jetën e sosur të kësajbote dhe jetën e pasosur, të amshueshme

të botës tjetër.Besimi nuk mund të imponohet me

forcë, për arsye se ai është i natyrshëm.Mosbesimi imponohet me dhunë, ashtusiç bëri komunizmi, sepse është jo inatyrshëm.

Mjedisi i sotëm, që u lind nga mendjashekullariste, si rezultat i teknologjisë dheshpikjeve të shumta ka çuar drejt largimitnga shpirtërorja, duke sajuar një mjedismaterialist, që nuk është i përshtatshëmpër masën dhe formën tonë. Njeriu isotëm është përgjegjës, sepse nuk bëndallimin mes të lejuarës dhe të palejuarës.Ai nuk respekton urdhrat e Zotit.

Prandaj edhe shoqëria e sotme është njëshoqëri që po bie moralisht dhemendërisht dhe që vuan nga stresi eshqetësimet e shumta. Kjo gjithësi nukduhet të reduktohet vetëm në rrafshinhapësinor-kohor pa horizont shpirtëror.Natyra është dhunti e falur nga Zoti nëshërbim të njeriut. Nivelet e realitetit mëtë lartë shpirtëror nuk hyjnë nëkategorinë e dokrrave dhe përrallave!

Islami i hedh poshtë gjithë ato bindjedhe filozofira, të cilat njeriun e shohin ngaaspekti dy-dimensional, duke e privuarnga dimensioni transcendental-shpirtëror.

Sikur i verbëri të ndërtonte një filozofitë mbështetur në përvojën e tij të botës,që del nga katër shqisat e tjera të tij,sigurisht ajo filozofi do të dallonte ngarealiteti që do të perceptohej, duke ubazuar në ato katër shqisa dhe në shqisën etë parit.

Ajo që i mungon njeriut bashkëkohorështë pikërisht vizioni shpirtëror dhe tëparit e gjërave me syrin e zemrës: “Pranuk janë sytë të verbër, por zemratqë i kanë në kraharor.“ (el Haxh, 46)

Synimi i këtij libri është që të vejë nëdispozicion një grup të dhënash fetare, qëkanë të bëjnë me secilin prej nesh, eveçmas me rininë e kohës tonë, nëmënyrë që të largojë shastisjen ngamendja dhe grimcimin e shpirtrave.

3 editoriali - albislam.com · arsimi, mjedisi, ekonomia dhe shëndetësia janë të rëndësishme...

Documents