2.Ünİte ders notu sosyal bİlgİler 5. sinif
TRANSCRIPT
5. SINIF SOSYAL BİLGİLER
2.ÜNİTE DERS NOTU
KONU: KÜLTÜR VE MİRAS
sosyalbilgilerdefterim
Anadolu ve MezopotamyauygarlıklarınıDoğal varlıklar ile tarihîmekânların, nesnelerin veeserlerin neler olduğunuKültürel ögeleringeçmişten günümüzeözelliklerini
1.
2.
3.
Neler
öğreneceğiz?
MİLAT
Hz. İsa'nındoğumudur.
Takvimde 0 (sıfır)olarak kabul edilir.
UYGARLIKLARI ÖĞRENİYORUM
İlgili kavramlar
Anadolu ve Mezopotamyabölgelerinde kurulan uygarlıklar,edindikleri bilgiler ve yaptıkları
faaliyetlerle insanlık tarihine birçokkatkıda bulunmuşlardır. Şimdi bu
uygarlıkları ve onların insanlık tarihineolan katkılarını öğrenelim
ÇAĞ
benzer sosyal vesiyasal olayların
yaşandığıdönemlere denir.
MEZOPOTAMYA
Fırat ve Diclenehirleri
arasında kalantopraklara denir.
YÜZYIL
Yüz yıllık zamandilimine denir.
sosyalbilgilerdefterim 1 sosyalbilgilerdefterim
• Başkentleri, Gordion (Polatlı-Ankara)• En önemli kralları Midas'tır..• Tarım ve hayvancılıkla uğraştılar.• Tarımı ve hayvancılığı korumak için sert kanunlar yaptılar. (Öküz öldüren ve saban kıranın cezası ölümdü.)• Kibele, en büyük toprak ve bereket tanrıçası olarak kabul edilir.• Fibula denilen çengelli iğneyi yaptılar.• Hayvanları konu alan fabl türü masallar yazdılar.• Tapates adı verilen halı ve kilimleri vardır.• Krallar için tümülüs adı verilen mezarlar yaptılar.
ANADOLU UYGARLIKLARI
• Başkentleri, Hattuşaş (Çorum)• Devleti yöneten kraldır.• Kraldan sonra en yetkili kişi "Tavananna" adı verilen kraliçedir.• Yönetim işlerinin görüldüğü meclisin adı Pankuş'tur.• Krallar, Tanrılarına hesap vermek amacıyla anal adı verilen yıllıklar yazdılar. (İlk defa tarihyazıcılığını başlattılar.)• Tarihteki ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı Mısırlılarla imzaladılar
1-HİTİTLER
2-FRİGLER
sosyalbilgilerdefterim sosyalbilgilerdefterim2
• Başkentleri, Sardes (Sart-Manisa)• Parayı icat ettiler. (Takas usulü ortadan kalktı.)• Tarihteki ilk ticaret yolu olan Kral Yolu'nu yaptılar ve ticaretle uğraştılar.• Orduları paralı askerlerden oluştuğu için kısa sürede yıkıldılar.
Belli bir başkentleri yoktur. Şehir devletleri olarak yaşadılar. (İzmir, Efes, Foça)• Demokratik yönetim anlayışı vardır.• Özgür düşünce ortamı vardır.• Tales, Pisagor, Hipokrat gibi önemli bilim adamları vardır.• Dünya'nın yedi harikası arasında gösterilen Artemis Tapınağı'nı inşa etmişlerdir.
3-LİDYALILAR
4-URARTULAR• Başkentleri, Tuşpa (Van)• Taş işçiliğinde oldukça gelişmişler ve eserlerini taştan yapmışlardır.• Ölümden sonra yaşama inandıkları için oda mezarlar yaptılar.• Tarımı geliştirmek için bentler ve Şamran adı verilen su kanalı yaptılar
5-İYONLAR
3 sosyalbilgilerdefterimsosyalbilgilerdefterim
Başkentleri, Ninova• Ticaretle uğraştılar.• Anadolu'ya yaptıkları ticaretle yazıyı Anadolu'ya taşıdılar.• Dünyanın ilk kütüphanesini kurdular
Şehir devletleri halinde yaşadılar. (Ur, Uruk, Kiş, Lagaş)• Şehirleri Ensi veya Patesi denilen rahip krallar yönetirdi.• Ziggurat adı verilen çok katlı tapınaklar yaptılar. İbadet dışında, okul ve gözlemeviolarak kullandılar.• Ay yılı esaslı takvimi bulmuşlardır.• Yazıyı icat ettiler.• Tarihte ilk yazılı kanun olan Urugakina Kanunları'nı yaptılar.• Tekerleği icat ettiler.
2-ASURLAR
MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
1-SÜMERLER
Başkentleri, Babil• En önemli kralları Hammurabi• Tarihteki bilinen ilk anayasa, Hammurabi Yasaları'nı yaptılar.• Babil'in Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi bu dönemin önemlieserleri arasında yer alır.
3-BABİLLER
4 sosyalbilgilerdefterimsosyalbilgilerdefterim
DOĞAL VARLIK TARİHİ ESERDoğada insan eli
değmeden oluşan, gezilip görülebilecek
eşsiz güzellikteki yerlerve unsurlar doğal varlık
olarak nitelendirilir.
Geçmiş uygarlıklardankalan, insan eliyleyapılmış kalıntı ve
eserlere verilen addır.Tarihi eserler koruma
altındadır.
TARİHİ NESNEGeçmişten bizlere
kalan ve tarihî değertaşıyan eşyalar tarihî
nesne olarakadlandırılır
GÜZEL ÜLKEM
AĞRI / İSHAKPAŞA SARAYI
TRABZON /SÜMELA
MANASTIRI
KARABÜKSAFRANBOLU
EVLERİ
İSTANBULTOPKAPISARAYI
ANTALYAMANAVGATŞELALESİ
AKSARAYIHLARA VADİSİ
BOLUYEDİ GÖLLER
DENİZLİPAMUKKALE
sosyalbilgilerdefterim 5 sosyalbilgilerdefterim
Cağ Kebabı – ErzurumTantuni – MersinMantı - KayseriKünefe – HatayKaymak - Afyonİskender Kebap - BursaDondurma - KahramanmaraşLahmacun - Şanlı Urfa
Nevşehir – ÇömlekçilikAfyon – Mermercilik
Gaziantep – BakırcılıkAdıyaman – Kilimcilik
Isparta – HalıcılıkKütahya – Çinicilik,
Porselen
sosyalbilgilerdefterimsosyalbilgilerdefterim
Binlerce yıllık geçmişe sahip olması ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmasınedeniyle ülkemizde kültürel özellikler çeşitlilik göstermektedir. Bir toplumda nesildennesile aktarılarak yaşatılan gelenek, görenek, inanış, düşünce ve sanat varlıklarınıntümüne kültür adı verilir.
MİLLî BAYRAMLAR• 19 Mayıs Atatürk'ü AnmaGençlik ve Spor Bayramı
• 23 Nisan Ulusal Egemenlik veÇocuk Bayramı
• 29 Ekim CumhuriyetBayramı
• 30 Ağustos Zafer Bayramı• 15 Temmuz Demokrasi
ve Millî Birlik Günü
KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİMİZ
YEMEKLERİMİZ
EL SANATLARIMIZ HALK
OYUNLARIMIZ
BAYRAMLARIMIZ
UNUTMAYIN!Pizza, hamburger, vb.
yemekler kültürümüzüyansıtmaz.
Ege’de Zeybek,Karadeniz’de Horon,
G.D. Anadolu’da Halay, Trakya’da Hora,
Ankara’da Misket, Artvin’de Atabarı,
Edirne’de Karşılama, Erzurum’da Bar,
MEVSİMLİKBAYRAMLAR
• Nevruz (21 Mart- Bahar
Bayramı)• Hıdırellez (6 Mayıs)
DİNî BAYRAMLAR• Ramazan Bayramı• Kurban Bayramı
6
Türkülerimiz ve Halk Ozanlarımız
Kültürümüzün zenginliği türkülerimizde de kendini göstermektedir. Her bölgenin heryörenin türküsü çalgısı değişiklik göstermektedir. Yaşanan olumlu veya olumsuz
olaylar türkülere konu olmuştur. Türküleri seslendiren ünlü halk ozanlarımız tanıyalım
ESKİDEN
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KÜLTÜRÜMÜZ
AŞIK VEYSELDADALOĞLU KÖROĞLU NEŞET ERTAŞ
TeknolojiKitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıSanayinin gelişmiş olmasıKültürel etkileşimin hızlı yaşanması gibi faktörler etkili olmuştur.
İnsanlar, yaşadıkları toplumun kültürel unsurlarını zaman içinde öğrenirler. Öğrenilendeğerler gelecek nesillere aktarılarak korunmaya ve sürdürülmeye çalışılır. Örneğin;bayramlarda aile büyüklerinin elini öpme geleneği geçmiş dönemlerden bize aktarılankültürel bir değerdir. Kültürün nesilden nesile aktarılması, toplumu oluşturan her yaştanbireyi birbirine yakınlaştırır.Kültür, geçmişten günümüze aktarılırken zaman içinde değişimlere uğrayabilir. Geçmiştengelen kültür mirasını alan yeni nesil, yaptığı yeniliklerle kültürün gelişmesine katkı sağlar.Bazı kültürel unsurlar zaman içinde yerini yepyeni değerlere bırakabilir.Bu değişimin nedenleri arasında;
Çoğunlukla yer sofrasındayemek yenirmiş
GÜNÜMÜZDE
Düğünler günlerce sürermiş. Kötortasında yada mahalle arasında
yapılırmış
Düğün salonlarında 3-4 saatsürüyor.
Yöresel kıyafetler giyilirmişTüm dünyada benzerlik gösteren
moda kıyafetler
Gelen misafire ayran ikramedilirmiş
Şimdi ise çay veya kavre ikramedilir.
Günümzde ise hemen hemen herevde yemek masaları kullanılıyor.
7sosyalbilgilerdefterim sosyalbilgilerdefterim