29 janar 2012 · ma e zonës është me dimër të ashpër dhe verë të freskët. sipas të...

VVVVViti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr: 4 E diel, 29 janar 2012E diel, 29 janar 2012E diel, 29 janar 2012E diel, 29 janar 2012E diel, 29 janar 2012

U BOTUAN NË "DIELLI" 1922. U BOTUAN NË "DIELLI" 1922. U BOTUAN NË "DIELLI" 1922. U BOTUAN NË "DIELLI" 1922. U BOTUAN NË "DIELLI" 1922. SKICASKICASKICASKICASKICAT U REALIZUAN NGAT U REALIZUAN NGAT U REALIZUAN NGAT U REALIZUAN NGAT U REALIZUAN NGA FRANK E DA FRANK E DA FRANK E DA FRANK E DA FRANK E DAVIDSONVIDSONVIDSONVIDSONVIDSON

KARTUNET BEFASUESE TE KONICESKarikaturat e panjohura që godasin qeveritë shqiptare edhe sotKarikaturat e panjohura që godasin qeveritë shqiptare edhe sotKarikaturat e panjohura që godasin qeveritë shqiptare edhe sotKarikaturat e panjohura që godasin qeveritë shqiptare edhe sotKarikaturat e panjohura që godasin qeveritë shqiptare edhe sot

Betejat kombëtare të Konicës përmes fjalësBetejat kombëtare të Konicës përmes fjalësBetejat kombëtare të Konicës përmes fjalësBetejat kombëtare të Konicës përmes fjalësBetejat kombëtare të Konicës përmes fjalësMe syrin e intelektualit të

përmasave botërore, meguxim dhe talent të një kirurgugjenial, Faik Konica tërë jetënvëzhgoi, vigjëloi, ndërhyri, ven-dosi e operoi mbi hartën e sh-tatit të Shqipërisë për mbi një

Kjo duhet të jetë pjesa mëinteresante e betejës sëFaik Konicës në emër të

zhvillimit të Shqipërisë. Megjuhën e karikaturës dhesarkazmës ai shpotit hajdu-tërinë, papërgjegjshmërinë,turpet dhe pazaret që u bënënë kurriz të vendit prej qeveri-tarëve shqiptarë. Është viti1922. Në një edicion special tëgazetës "Dielli", me format tëvogël, që dilte periodikisht,enkas për Europën, Konica re-alizon disa kopertina mjaft gr-ishëse e shpotitëse njëherazi.I quan kartune (cartoon- ka-rikaturë) dhe ajo që të magjepstani, 90 vite më vonë, është ak-tualiteti. Sarkazma e Konicësgodet njëlloj edhe sot.

* * *Për t'i patur më të qarta, se

ç'ishin e për ç'funksion u botu-an këto kartune, kërkova ndi-

hmën e studimit të publicistittë famshëm të "Vatrës", QerimPanariti, "Opinga", shkruar nëkuadrin e 50 vjetorit të "Diel-li-t"(1909-1959). Aty Panaritishkruan:

"Në 'Diellin' e datës 20 maj1922, Faik Konitza nisi të bot-ojë një sërë kartunesh, të cilatshumë nga këndonjësit i kup-tonin sikur Konitza nisi të për-dorë këtë armë të shtypit të lirëkundër personave që ay ur-rente personalisht. Shkronjësii këtyre radhëve nuk bashko-het në këtë mejtim..."

Nga studiuesi i talentuar iartit Ferid Hudhri, mësova seautori i karikaturave të po-rositura nga Faik Konica e tëbotuara në 'Dielli', janë të re-alizuara nga një piktor i njo-hur amerikan Frank E David-son.

Konica, mik i njohur i pik-torëve, përveç publicistikës sëtij të një niveli mjaft të lartë,me kulturë, qytetari e fisnikërirrallë të...

Kosturi, si eKosturi, si eKosturi, si eKosturi, si eKosturi, si eshndërruan në grekshndërruan në grekshndërruan në grekshndërruan në grekshndërruan në grekfshatin multietnikfshatin multietnikfshatin multietnikfshatin multietnikfshatin multietnik

Nëntë fshatrat ku gjallon ende gjuha shqipe:Nëntë fshatrat ku gjallon ende gjuha shqipe:Nëntë fshatrat ku gjallon ende gjuha shqipe:Nëntë fshatrat ku gjallon ende gjuha shqipe:Nëntë fshatrat ku gjallon ende gjuha shqipe:Amudhara, Amudhara, Amudhara, Amudhara, Amudhara, Argos Orestiko, Dhendrohori,Argos Orestiko, Dhendrohori,Argos Orestiko, Dhendrohori,Argos Orestiko, Dhendrohori,Argos Orestiko, Dhendrohori,

Hiliodhendro, Hiriollovon, Kastorian,Hiliodhendro, Hiriollovon, Kastorian,Hiliodhendro, Hiriollovon, Kastorian,Hiliodhendro, Hiriollovon, Kastorian,Hiliodhendro, Hiriollovon, Kastorian,Koromilan, Mesopotamian, ThihilionKoromilan, Mesopotamian, ThihilionKoromilan, Mesopotamian, ThihilionKoromilan, Mesopotamian, ThihilionKoromilan, Mesopotamian, Thihilion

gjysëm shekulli. Thuajse ishtemisionar i dërguar nga in-teligjenca supreme, për të synu-ar e luftuar për një Shqipëruieuropiane, të pavaruar baltrate pushtimeve mbi 2000 vjeçaree të ngërthyer keqas nga Turqia

Gjashtë poeziGjashtë poeziGjashtë poeziGjashtë poeziGjashtë poezipër Kadarenëpër Kadarenëpër Kadarenëpër Kadarenëpër KadarenëPoeti Faslli Haliti sjell njëPoeti Faslli Haliti sjell njëPoeti Faslli Haliti sjell njëPoeti Faslli Haliti sjell njëPoeti Faslli Haliti sjell një

cikël poezish kushtuar shkrimtaritcikël poezish kushtuar shkrimtaritcikël poezish kushtuar shkrimtaritcikël poezish kushtuar shkrimtaritcikël poezish kushtuar shkrimtaritsi një urim për ditëlindjesi një urim për ditëlindjesi një urim për ditëlindjesi një urim për ditëlindjesi një urim për ditëlindje

Qyteti i Kosturit ndodhet afër kufirit greko-

shqiptar, në jug-lindje tëShqipërisë. Ky qytet shtri-het buzë liqenit me të njëj-ti emër. Në këtë liqen der-dhen lumenj të vegjël nën-tokësor dhe mbi tokë. Kli-ma e zonës është me dimërtë ashpër dhe verë tëfreskët.

Sipas të dhënave qytetiështë themeluar nga Per-andori Justiniani në mes tëshek.VI, me emrin Justini-anopoli. Me pushtimin eBallkanit nga sllavët undryshuan edhe shumëemra të qyteteve, fsha-trave, maleve etj., duke i ri-emëruar me emra sllavë.Justinianopoli në shek.VIII quhet me emrin Kos-tur, fjalë sllave. Ndërsa disashekuj më vonë diku në

shek, XI historianët Bizan-tin e shënojnë qytetin dheliqenin me emrin Kastorias.Për emrin Kastorias kashumë teori rreth pre-jardhjes së fjalës. Disa stu-diues thonë që kjo fjalë lid-het me fjalën latine Castra(kështjellë) që në greqishtpëson përshtatje në Kastro.Një teori tjetër që duketedhe për e kapshme ështëse fjala Kastorias rrjedhnga fjala greke Kastor dukepatur parasysh që ndërshekujt në këtë qytetgjenden punishte të për-punimit të leshit, kas-torëve, gunave të ndryshmeqë shiten nëpër vendet endryshme të botës.

Kosturi dhe fshatrat etjera përreth tij për shumëvite kanë qenë sunduat ngashqiptarët, në fillim ngaDespot Andrea II Muzakët.Pas vdekjes së tij etrashëgojë këtë...

E-mail:E-mail:E-mail:E-mail:E-mail: [email protected]

○ ○ ○ ○

faqe 15faqe 15faqe 15faqe 15faqe 15○ ○ ○ ○

faqe 14faqe 14faqe 14faqe 14faqe 14

○ ○ ○ ○

faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19 ○ ○ ○ ○


Tanijemi edhe

onlinewww.shqiptarja.com

Suplementi i së dielës te SHQIPTARJA.com

Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore: Admirina PEÇI

Arben LlallaArben LlallaArben LlallaArben LlallaArben Llalla

Këto ditë mbas Vitit tëRi, disa nga gazetat

shqiptare, madje edhendonjë televizion, kanëshkruar e folur për 130-vjetorin e lindjes së FanNolit. Fatmirësisht, Nolina ka lënë peng njëbiografi të vetën, të shk-ruar nga dora e tij në gju-hën angleze, me titull:"Fiftieth AnniversaryBook of the Albanian Or-thodox Church in Ameri-ca, 1908-1958", Boston1960. (Pesëdhjetëvjetori iKishës Ortodokse Sh-qiptare në Amerikë, 1908-1958). Kjo biografi përbënpër studiuesit e Nolit njëburim të virgjër të dhë-nash, të cilat pa këtë libërdo të kishin humbur për-fundimisht. Pikërisht nëkëtë libër duhet mbështe-

tur dhe prej andej duhenmarrë faktet.Libri ështëpërkthyer në gjuhën sh-qipe nga Alqi Kristo dhenga studiuesi kosovarXhevat Karjagdiu, dhelexuesi mund ta lexojë nëgjuhën shqipe dhe të më-sojë ditën kur ka lindurFan Noli, ashtu siç na ethotë ai. Ja si e shkruanNoli vetë në anglisht:

... Then Fan Noli triedget from his mother the ex-act year of his birth. Moth-er Maria ansëered: "I don'tremember the year, but Ido remember that it ëasChristmas Eve, and thechurch bells were ringing".She meant Christmas Eveaçording to the Old Calen-dar, ëhich açording to theNew Calendar was Janu-ary 6th. A feë years laterFan Noli got the exact yearof his birth, 1882, from hisBrother Dimitri...

Efthim DodonaEfthim DodonaEfthim DodonaEfthim DodonaEfthim Dodona

Datëlindja eDatëlindja eDatëlindja eDatëlindja eDatëlindja eFan Nolit me 25Fan Nolit me 25Fan Nolit me 25Fan Nolit me 25Fan Nolit me 25dhjetor jo 6 janardhjetor jo 6 janardhjetor jo 6 janardhjetor jo 6 janardhjetor jo 6 janar

Një fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmesNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmesNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmesNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmesNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmeskujtimeve të së jëmës që thotë: Unë nuk e mbajkujtimeve të së jëmës që thotë: Unë nuk e mbajkujtimeve të së jëmës që thotë: Unë nuk e mbajkujtimeve të së jëmës që thotë: Unë nuk e mbajkujtimeve të së jëmës që thotë: Unë nuk e mbaj

mend vitin, por e mbaj mend që ishte Nata emend vitin, por e mbaj mend që ishte Nata emend vitin, por e mbaj mend që ishte Nata emend vitin, por e mbaj mend që ishte Nata emend vitin, por e mbaj mend që ishte Nata eKolendrave dhe binin kambanat e kishaveKolendrave dhe binin kambanat e kishaveKolendrave dhe binin kambanat e kishaveKolendrave dhe binin kambanat e kishaveKolendrave dhe binin kambanat e kishave

Në foto:Faik Konicadhe faksimilete disa prejkarikaturavetë botuaranë “Dielli”më 1922

Novruz Xh ShehuNovruz Xh ShehuNovruz Xh ShehuNovruz Xh ShehuNovruz Xh Shehu

○ ○ ○ ○


e pesë shekujve të fundit. Bis-turia koniciane ishte e pam-ëshirshëm, e patolerueshëm, efrikshme gjer në llahtarë përmatrapazët e çështjes kombët-are, për, zuzarët, batakçinjtë,që...

Faslli HalitiFaslli HalitiFaslli HalitiFaslli HalitiFaslli Haliti

allegato a Basilicata Mezzogiorno inserto di Basilicatanet.it Reg N° 268/1999 Tribunale di Potenza. Editore: Regione Basilicata - Via V. Verrastro - 85100 Potenza. Direttore: Giovanni Rivelli

www.shqiptarja.com E diel, 29 janar 20122

SUPLEMENT JAVOR IARKIV

SSSSSKICAKICAKICAKICAKICATTTTT EEEEE PPPPPANJOHURAANJOHURAANJOHURAANJOHURAANJOHURA

Kartunet befasuese të KonicësKartunet befasuese të KonicësKartunet befasuese të KonicësKartunet befasuese të KonicësKartunet befasuese të KonicësKarikaturatKarikaturatKarikaturatKarikaturatKarikaturat

që godasin qeveritëqë godasin qeveritëqë godasin qeveritëqë godasin qeveritëqë godasin qeveritëshqiptare edhe sotshqiptare edhe sotshqiptare edhe sotshqiptare edhe sotshqiptare edhe sot


vijon nga faqja 13

...krahasueshme, realizoi njërisi në këtë fushë për të shpurë nënivelin dhe vendin e duhur me-sazhet e tij për administratën sh-qiptare të qeverisë së atyre viteve.

Kartuni nr. 1Ai, i revoltuar fillimisht nga

grabitja e 5 000 dollarëve (nga qe-veritarët shqiptarë Iliaz Vrioni eTef Zurani), para këto të dërguarprej "Vatrës" për ndihmë popullittë Tepelenës e të Elbasanit, reali-zoi në art karikaturën eparë(kartunin) në 20 maj 1922. Nëkëtë karikaturë, që kuptohet lehtëse është e sugjeruar fund e kryenga Konica shihen dy qeveritarëtë dehur që ndajnë paratë dukë

pirë e duke u tallur. Konica shk-ruan si diçiturë në karitunin nr.1,me titull "Ekselencat e tyrekëshillohen": "Jemi në shkurt1921. Një dimër i ashpër ka mbu-luar Shqipërinë. Gra nga Tepele-na dhe nga Elbasani, me çilimin-jtë e tyre, presin në mes të akullite të dëborës, që Guverna t'u japëndihmë nga të 5000 dollarët e dhu-ruar prej "Vatrës". Në ato e sipër,dy ministra janë shtruar në një odëtë ngrohtë dhe bisedojnë duke pirëraki. Ç'bisedojnë? Si do t'i prishintë 5000 dollarët e popullit? Njeri,i ngrysur bën një pyetje. Tjatri, iqeshur, përgjigjet) -Dhuratën eVatrës vallë t'a bëjmë raki, apokonjak? Ky është problem.

-Unë thom, pjesën e Elbasanitta bëjmë raki, atë të Tepelenëskonjak..." Në këtë diçiturë ështënjë skisë sa letrare, aq edhe pub-licistike e politike e veshur me iro-

ni e sarkazëm. Vini re, se sa ndih-ma janë vjedhur këto 20 vitet efundit dhe se sa aktual është kar-tuni Konicës.

Kartuni nr. 2Kartuni i dytë mban titullin

"Aristokracia e gjirizave" botuarnë "Dielli" nr. 2446, numër iposacëm për Evropën, 33.

Midis të tjerave Konica shkru-an në diçiturë: "Simbolizon

ndodhjen e kësaj shoqërie, e cilas'ka asnjë arsye për të rojtur dhetë cilën e përgjon Vdekja në derë.

Vdekja (Tak,tak,tak!)-Hapni seerdha!" Vini re se edhe aristokra-cia e sotme e Shqipërisë për ngakultura, qytetërimi dhe misioni qëi ka vënë vetes duke pretenduartë jetë elita e fisnikërisë së kombit.

Kartuni nr. 3Titullohet "Si priten shqiptarët

e Amerikës". Fshikullohet rreptasmegalomania në qëndrim ndajqytetërimit dhe një farë mediokri-teti primitiv në vlerësimin e in-teligjencës. Të tmerron fakti se sikatër zyrtarë tallen e fyejnë in-teligjencën e Amerikës.

Kartuni nr. 4Është botuar në numrin 2463 të

gazetës "Dielli", në numrin special36. Titulli është "Shqipëria këcenvalle me vdekjen". Një grup qever-itarësh bëjnë aheng e pinë rakindërsa një femër që simbolizon Sh-qipërinë, hedh valle me skeletin enjë të vdekuri i cili simbolizonVdekjen. Pa mëshirë Konicafshikullon indiferentizmin e qever-itarëve shqiptarë para problemevetë kombit. Ja diçitura:

"Dhe minister, nëpunës, oficerë,propietarë, në një fjalë tërë fundër-rina morale e Shqipërisë bëjnë se-hir vallen tragjike duke qeshur,duke përpjekur duart, e duke ul-ërijtur "hurrah!"

Kushdo mund të shikojëparalelen me qeveritë e këtyre 20viteve.

Kartuni nr. 5Mban titullin "Ç'thonë në mes

tyre" dhe është botuar në numrin2469 të "Diellit", në numrin spe-cial 37. Në karikaturë është ko-mpozuar një aristokrat nga Jugu

Faik Konica në vitin 1939

3www.shqiptarja.comE diel, 29 janar 2012SUPLEMENT JAVOR I

ARKIV

Betejat kombëtare tëKonicës përmes fjalës


Me syrin e intelektualit të përmasavebotërore, me guxim dhe talent të njëkirurgu gjenial, Faik Konica tërë

jetën vëzhgoi, vigjëloi, ndërhyri,vendosi eoperoi mbi hartën e shtatit të Shqipërisë përmbi një gjysëm shekulli.

Thuajse ishte misionar i dërguar nga in-teligjenca supreme, për të synuar e luftuarpër një Shqipërui europiane, të pavaruarbaltrat e pushtimeve mbi 2000 vjeçare e tëngërthyer keqas nga Turqia e pesë shekujvetë fundit.

Bisturia koniciane ishte e pamëshirshëm,e patolerueshëm, e frikshme gjer në llahtarëpër matrapazët e çështjes kombëtare, për,zuzarët, batakçinjtë, që majmeshin e tundninposte e dekorata në kurriz të Shqipërsisë sëstërlodhur jo pak nga kafshimet, përgjakjet,përvjedhjet e stërmëdha që vështirë se do tërezistonte popull tjetër pa u asimiluar.

Bisturia koniciane mori përmasën eperëndisë, për shqiptarët e ndershëm, patri-otët e devotshëm, luftëtarët që vinin qafënpër shtizë flamuri, për intelektualët e gux-imshëm e miqtë e mëdhenj të çdo kombi egjuhe, ndaj dhe ftohet nga shoqëria shqiptaree Amerikës Besa-Besën, të vijë e të marrëdrejtimin e botimit të gazetës Dielli.(Sipas"Dielli" 25 mars,1909).

* * *Botuesi i famshëm i gazetës "Albania",

zbriti më 9 tetor 1909 nga anija irlandezeIvenika, ardhur prej Londonit, në Boston, iveshur shik, jo rastësisht me kostum ko-mbëtar shqiptar.("Dielli" 22 tetor 1909).

E para: Të tërhiqte vëmendjen e mediaveamerikane e për pasojë të qarqeve politike,intelektuale e më gjerë.

E dyta: Të deklaronte se kish ardhur simisionar i çështjes kombëtare shqiptare.

E treta: Tek ai kostum duhej të zgjohej in-teresi vizionar ndaj një populli me kulturë,vlerësues elegant i bukurisë tërheqmendësee për nënkuptim i jetës.

…Dhe, pas botimit të 29 numrave të Diel-lit prej At Stilian Nolit, botimin e saj e moripërsipër Faik Konica.

* * *Dueti Noli-Konica nuk është rastësi. Re-

alizuan në fillim të shekullit të xx-tëparametrin e plotë të fjalës BASHKIM.

Për të qenë më të saktë e më të kup-tueshëm, le të citojmë një pjesë të asaj qëshkroi Konica në gazetën "Dielli" nr.2398(Botimi për Evropën nr.35):

"Si u vendosa në Boston dhe u njoha mepatriotë që merrnin pjesë në Lëvizjen Ko-mbëtare, nisa të përhap idenë e bashkimittë shoqërive, po ndonëse e pëlqejnë të gjitha,asnjë s'dukej gati të bëjë çapin e duhur. Meshoqërinë e Jamestown-it ish bërë fjalë dhemë parë, po s'kish dalë gjë. Shoqëria korcare"Arsimi" ish ajo që çfaqte dëshirën më tëmadhe për bashkim dhe pata shumë herëfjalime të pëlqyera për këtë çështje me krye-tarin e ahershëm Z.Nik Dishnica. Po dhe këtofjalime vanë humbur. Dheu nuk ish edhe igatitur mjaft për lulëzimin e mendimit.

Disa javë pas ardhjes s'ime këtu, këshillo-va të mbahet një mbledhje e shoqërisë Besa-Besën për të biseduar këtë çështje, edhe atjeçfaqa idenë që shkaku i mosbashkimit të sho-qërive ish se shoqëritë s'dojin të humbisjinqënien e tyre duke u çdukur në gji të njërësvetëm, të shoqërisë Besa -Besën, dhe pro-ponova një zgjidhje më të pëlqyer: Jo bash-kimin pa federimin.

Kjo fjalë e fundit, federimi, u përdor aherë,për herën e parë për këtë çështje, dhe është

çudi kur dëgjon njeriu një pakicë analfa-betësh të thonë se idenë e Vatrës e mbollnënja dy njerëz të cilët ose s'kishin ardhur endenë Amerikë, ose rojin jashtë lëvizjes dhe larkqëndrave shqiptare. (Kupto: këtu aludohetpër Konicën dhe Nolin. Shënimi im N.Sh).

Po një nga karakteristikat e barbarëve ,qëështë dhe e foshnjave, është moskuptimi imësimeve që rrjedhin nga kronologjia e ngadatat. Ja për kujtim historie raporti i sh-kurtër i botuar te "Dielli" Nr.44 më 28 të ja-narit 1910, faqe 3, shtylla 59,(jepet mbledh-ja për realizimin e bashkimit të shoqëriveshqiptare në Amërikë shënimi im NSh). Mëposhtë Konica shkruan:

"Nismë të bëjmë mbledhje të dëndura dhenë njërën shtrova ndryshimin mes të një sho-qërie qëndrore edhe të një shoqërie federale,me përfundimin që forma e fundit fitoi pël-qimin. Në një tjatër sipas porosisë që kishamarë nga delegatët, shtrova dy emra për pël-qim: "Parmënda" edhe "Vatra". I pari në kup-timin ideal të kulturës së mëndjes, e të shpir-tit, i dyti me një kuptim më patriotik. Upëlqye i dyti. Dhe ashtu federata "Vatra", meemër dhe formë, dolli në shesh. Në mbledhjenthemeltare të marsit 1912 ndodheshin këtazotërinj, si komision dhe delegatë: At FanNoli dhe Llambi Çikozi, Kristo Kirka, FaikKonica, Eliam Tromara, Kosta Vasil, KristoFloqi, Paskal Aleksi.

Te Kalendari i bukur i "VATRËS" 1918gjënden shumë hollësira për nisjen e"VATRËS".

Për emrin, formën federale, kanunoren,regulloren dhe shpiriten e parë të "VATRËS",jam responsible unë. Po e drejta është që"VATRA", të cilën unë e lashë cilimi shtatëmuajsh, u ngjall, u rrit, u madhua, u bë njëforcë nga Fan Noli dhe vatranët e Amerikës.Më 1915-1919,dhe n'at shvillim unë s'kampatur as një pjesë. Faik Konitza."

Duke cituar Konicën,fjalë që nuk është ar-ritur asnjë herë të përgënjeshtrohej, dua tëjap të vërtetuar se themeluesit kryesorë teshoqërisë VATRA janë Konica e Noli, e du-het të nënkuptojmë se ky duet arriti të an-gazhojë në mbrojtjen e çështjes kombëtareshqiptare presidentët amerikanë Rusvelt eËillson në pasojë Guvernën amerikane, dukearritur të kemi Shqipërinë e Ismail Qemalitnë këmbë, aq të sulmuar për t'u rrënuar errafshuar nga uria e fqinjvë e fuqive nëpërEuropë. Me shpalljen e Pavarsisë, në emërtë federatës mbarëshqiptare Vatra, Faik Kon-ica drejtohet, duke shkruar midis të tjerave:

"Mbledhjes së kombit Vlorë... ….i nënsh-kruari u lutet veçan deputetëve muslimantë provojnë atdhesinë e tyre duke zgjedhurnjë princ të krishterë. Po të bëjnë ndryshe,do të bëjnë një lajthimë të pandreqshëm."("Dielli",5 dhjetor 1912).

Nuk u dëgjua një zë i tillë prej intelektua-li të kalibrit botëror, dhe princ Ëidi evropi-an, në vitin 1914 u përzu nga megolomaniadumbabiste.

Gjithsesi, më 29 korrik 1922, ndërsa sh-typi amerikan boti lajmin se Guverna ameri-kane njihte shtetin shqiptar, Faik Konica nëemër të "Vatrës" i shkroi sekretarit të shtetitamerikan, Z.Charle Hyghe: "në emër të sh-qiptarëve që rrojnë në Amerikë, disa prej tëcilëve luftuan dhe derthnë gjakun e tyre nërresht të ushtrisë amerikane, kërkoj leje t'ifalem nders ekselencës tuaj për të njohurit eguvernës shqiptare nga shtetet e Bashkuara("Dielli"21 tetor 1922).

Dhe Konica s'u tërhoq. Nisi përveç lobim-it të çështjes sonë kombëtare në tërë shtetete Amerikës, edhe në tërë shtetet e mëdha tëEuropës. E në këtë vazhdë ishte edhe pjesa eshkrimeve shpotitëse në edicionin special të"Diellit" që dilte për Evropën e që ne i sollëmkëtu edhe si faksimile.

e një nga Veriu, gjë që dallohen ngakostumet që mbajnë. Flasin shtru-ar se si do t'ia bëjnë mbas shitjessë Shqipërisë, thuajse kanë shiturnjë kasolle me kashtë. Konica sh-kruan një nga diçiturat e tij më tëfamshme, që u bë thënia më epërhapur e kohës e që ka mbijetu-ar gjer më sot:

"Kur ta shesim Shqipërinë, kudo të vemi?

-Do të vemi atje ku i kemi vënëpratë në bankë.

-Po pse të mos të rrimë dhe tëhyjmë në shërbim të atyreve që uashesim Shqipërinë?

-S'do të na qasin! Se tradhë-torëve as armiku nuk u zë besë."

Nuk besoj se ka një fshikullimmë të pa mëshirë se kjo sarkazmëkoniciane. Këtë e kupton kushdopor natyrisht nuk mund ta citojëkushdo me zë të lartë, veç njerëzvetë ndershëm.

Kartuni nr.6Mban titullin "Një vënt ku

sapuni është luks". Jepet korrup-sioni në dogana ku kërkohen 30dollarë për sapunët. Ky korrupsiona nuk është i njohur dhe sot nëdoganat tona?..

Kartuni nr.7'Championi i pusive dhe i gra-

bitjeve", është titulli i këtij kar-tuni. Të kujton këdo nga gjener-alët e vitit 1997...dhe të gjithë poli-tikanët sokëllijnë se janë mëmëd-hetarë!

Diçitura është "Unë jammëmëdhetar! Rroftë mëmëdheu!"

Çfarë ironie tragjike!Aktualiteti që rrezaton

mençuria, sarkazma, mesazhi in-telektual, e bëjnë Konicën që edhenë kohën tonë të qëndrojë me din-jitet në altarin e kombit.

Faksimile të disa prej karikaturavetë botuara në “Dielli” më 1922 nga Faik Konica


SUPLEMENT JAVOR IKRIJIMTARI

Gjashtë poezi për KadarenëUrim për ditëlindjen e tij, festuar dje më 28 Janar 2012Urim për ditëlindjen e tij, festuar dje më 28 Janar 2012Urim për ditëlindjen e tij, festuar dje më 28 Janar 2012Urim për ditëlindjen e tij, festuar dje më 28 Janar 2012Urim për ditëlindjen e tij, festuar dje më 28 Janar 2012

Faslli HalitiFaslli HalitiFaslli HalitiFaslli HalitiFaslli Haliti

Ftesë nga HomeriFtesë nga HomeriFtesë nga HomeriFtesë nga HomeriFtesë nga HomeriZbritaNë Athinë.Përveç babazot HomeritUnëNuk njihja asnjeri.Me ta marrë vesh ardhjen time HomeriMë ftoi për një kafe në shtëpi.ShtëpiaE Homerit pa drita,Errësirë.Babazot HomeriPorositi Helenën të ndizte qirinjtëDhe të na sillte një kafe të mirë.HelenaNdezi qirinjtë në shenjë nderimi për mua, mikunNa solli si nuse e ndrojtur kafenëUnëS'e desha kafenë nga dora e Helenës,E deshaNga dora e Penelopës vetë,Penelopa s'kishte kohë për mikpritjeAjo vazhdonte të thurte, të ç'thurte pëlhurënQetë-qetë,Duke pritur Odisenë.Ç'të bëja?Të mos e pija nga kuçka tragjike kafenë?

PaPirëAkomaKafenëHomeriMë pyetPër Naimin,Për Kadarenë…I them:Naimi të ka përkthyer.Pashë që i erdhi mirë.Gropat e syve iu mbushën me dritë.U çel në fytyrë.

I themPërsëri:KadarejaTë ka quajtur Babazot.Më thotë me entuziazëm mitik: bravo i qoftë!

Pas kafesëBëmë një bisedë intime.Babazot Homeri më foli intimisht për Helenën mitike.

Kuptova se babazoti ishte dashuruar epikisht me kuçkën e bukur tragjike…Athinë, 1993Athinë, 1993Athinë, 1993Athinë, 1993Athinë, 1993

KryelisiKryelisiKryelisiKryelisiKryelisiMe t'u bërë lis,FilluanTë të ngulin gozhdë,

Mes lisave u ngjite ti, hovshëm përpjetë. Kryelis.Lushnjë, 1995Lushnjë, 1995Lushnjë, 1995Lushnjë, 1995Lushnjë, 1995

Kishe dhe keKishe dhe keKishe dhe keKishe dhe keKishe dhe ke KadaresëEdhe si yllësi qiejsh,Dhe si grurë mali,E si grurë fushe,Ti kishe,KeDhe do të kesh, për ne

Dritësinë, shijen dhe erën e bukës së re...TTTTTiranë, 2007iranë, 2007iranë, 2007iranë, 2007iranë, 2007

GjeneraliGjeneraliGjeneraliGjeneraliGjeneraliGjenerali i ushtrisë së vdekurS'i lë kockat si ushtria e tijE vdekur.AiËshtëDhe do të jetë gjallë

Me spaleta, shekuj dhe era, do jetë gjeneral...TTTTTiranë, 25, janar 2012iranë, 25, janar 2012iranë, 25, janar 2012iranë, 25, janar 2012iranë, 25, janar 2012

S'ka sesiS'ka sesiS'ka sesiS'ka sesiS'ka sesiGjeniuBrenda gjenisëS'ka se si të mos ketëSekonda,Minuta, orëÇaste fëminore, infantilitet.

Si Kasandra mitike edhe unë,Te ç'do shkrimtar gjeni,ShohTë ecë këmbadoras,Të rrëzohen, të ngrihet,Të qesh,Të qajëNjë çilimi...

Të mos e shoh te Kadareja këtë, s'ka sesi...TTTTTiranë, 25 janar 2012iranë, 25 janar 2012iranë, 25 janar 2012iranë, 25 janar 2012iranë, 25 janar 2012

Autori i jetës dhe përjetësisëAutori i jetës dhe përjetësisëAutori i jetës dhe përjetësisëAutori i jetës dhe përjetësisëAutori i jetës dhe përjetësisëJetën e përditshmeE bëreNë përjetësi,Përjetësinë e bëreJetë.Autor i jetës e përditshme, ti,Autor i përjetësisë së përjetshme, ti vetë.

TTTTTiranë, 26 janar 2012iranë, 26 janar 2012iranë, 26 janar 2012iranë, 26 janar 2012iranë, 26 janar 2012

Gozhdë të ndryshkura në trungun tënd epos.Tentuan të t'i thanin, degët, rrënjëtPor rrënjët ishin thellësive thellë.Ku s'arritën gozhdët xhuxhe.TentuanTa linin pa eposlisPyllin plot lisa të letërsisë sonë,Po ti ua kalbe gozhdët injorante të inatit,Mediokritetit,Smirës,Xhelozisë.Mbi shushurima të mekura shkurresh,

Ismail Kadare


KRITIKA

LLLLLIBRIIBRIIBRIIBRIIBRI KKKKKUJTIMEVEUJTIMEVEUJTIMEVEUJTIMEVEUJTIMEVE

Koha e kujtimeveKoha e kujtimeveKoha e kujtimeveKoha e kujtimeveKoha e kujtimevetë Nasho Jorgaqittë Nasho Jorgaqittë Nasho Jorgaqittë Nasho Jorgaqittë Nasho Jorgaqit

Investimet dhe investigimet kulturore të një vepreInvestimet dhe investigimet kulturore të një vepreInvestimet dhe investigimet kulturore të një vepreInvestimet dhe investigimet kulturore të një vepreInvestimet dhe investigimet kulturore të një vepre

Nuri PlakuNuri PlakuNuri PlakuNuri PlakuNuri Plaku

Në konceptin e sotëm tëmendimit kritik letrar diskutohet shpesh, për abuzime

në raportin e "unit" të autorit të njëmonografie me figurën e personali-tetit të trajtuar prej tij. E vërteta mi-dis tyre abandonohet dhe raporti ek-lipsohet në funksion të autorit dukee veshur tekstin e shkruar mepanegjerizëm hileqar. Kjo është njësimptomë historike e cila vihet re qënga qytetërimet antike greko-ro-make, ku figurat qendrore himnizo-heshin me "tamtame" butaforike,nga burimet mesjetare të tipit "donk-ishotesk" e deri në letërsinë e sotmedokumentare, me vepra reale dheireale, të autorëve bashkëkohor. Nëkëtë aspekt "Koha e kujtimeve" eNasho Jorgaqit, përbën përjashtimdhe njëherazi model referimi pozitivnë kulturën e sotme shqiptare. "Uni"i tij jo vetëm që nuk shfaqet për "unë"por edhe kur shfaqet si i tillë, mbartmbi vete barrën fisnike të rrëfimittë çiltër për të tjerët. Ky është din-jitet për autorin dhe në vijim të këtijdinjiteti, vepra është e kompletuarme vlera të shumëfishta të cilat për-bëjnë interes të veçantë për lexuesine sotëm e të ardhshëm.

Ajo që të bie më tepër në sy te kjovepër, është mbrujta e saj me karak-ter shkencor i cili përbën një nga tip-aret më të qenësishme të saj.Nëpërmjet këtij tipari, vepra reflek-ton edhe kritikë letrare, edhe histori,edhe art, edhe estetikë, edhe peda-gogji edhe filozofi. Mjafton të kuj-tojmë refleksionin deduktiv mbindërprerjen e shkrimeve poetike ngaLasgushi, apo analizën që i bëhetndërprerjes së frymëzimit poetik të

Lame Kodrës, trajtimit të konceptevetë Selman Rizës për gjuhësinë, etj.dhe bindemi për thellësinë e hu-lumtimit studimor të këtyre tek-steve. Ndërsa imazhet e krijuara ngapërjetimi i personazheve imagjinartë Çehovit, gjatë vizitës së tij në Jaltë,të japin pamje të ndezura pikturikeplot emocion dhe estetikë.

Në funksione të tilla shkencore,tejkalohet raporti i njohjes së drejt-përdrejtë të autorit me figurën e tra-

jtuar dhe kalohet në një dimensiontë ri interpretimi duke bërë kështumë të plotë parametrat e shtrirjes sësaj në kujtesën e lexuesit. Kjo struk-turë vihet re më shumë në trajtimine figurës së Sejfulla Malëshovës, AliAsllanit, Mitrush Kutelit, duke u re-flektuar pak a shumë edhe tek figu-rat e tjera. "Shtrirja" e parametravetë tyre përtej kontakteve të drejtpër-drejta, kryhet gjithmonë mbi një po-tencial studimor dhe kompetencë tëplotë njohjeje. Nëse do ta përfyty-ronim rrjedhën e kësaj proze nëformën e një lumi, analizat e shtu-ara apo trajtesat e ndryshme nukjanë gjë tjetër veçse "meandrat" e tij,të cilat i japin atij larminë e plotë etë natyrshme të shtratit të vetë. Kjomënyrë trajtimi ju jep figurave tëkëtij libri një lloj rrezatimi të ngrohtëqë i nxjerr ato nga trajtimet e thjesh-tëzuara emotive. Në këtë aspekt au-tori e rrit peshën e rëndesës drejtqendërzimit të njohjes së tyre më tëplotë e më të thelluar.

Një tjetër tipar i rëndësishëm ikësaj vepre është edhe karakteri i sajhistorik. Mbi të gjitha duket seshfrytëzohet deri në shterim tëpërzgjedhur kontakti personal i au-torit, lidhjet e tij të drejtpërdrejta mesituatat dhe sidomos me përjetimete tij shpirtërore. Të krijohet përsh-typja sikur rreth tyre ekziston një"fushë manjetike" e cila "kontrollo-het" vetëm nga pena e këtij autori.Kjo linjë përdoret si një instrumentfokusimi mbi figurat dhe ngjarjet endryshme të kohës pa i dhënë asajfunksione alkimiste. E vërteta e vir-gjër dhe fakti real janë dy pasarelatqë e çojnë lexuesin në enigmat e rejatë emrave më të rëndësishëm të kul-turës sonë të kësaj periudhe.

Vepra shpreh gjithashtu një mor-al të lartë për vet autorin, për kohëndhe personalitetet e trajtuara prej tij.Si vlera të tilla duhen evidentuarkonkluzionet dhe thëniet epistolaretë shprehura aty këtu nga vetë ata."Pa përvojën dhe shëmbëlltyrën e

përgjatë gjysëm shekulli e cila i jepatij pozitën e një kavalieri të sotëmsocial. 50 vjet midis të mëdhenjve dhepunës, dhe heshtjes, dhe dramës sëtyre fatale, e cila përcillet tek lexue-si me një ndjenjë të thellë prekëse,dhembshurie dhe trishtimi. Ky hu-manizëm lidhet me misionin e kal-imit të kujtesës së vlerave nga njëribrez tek tjetri. Brezi për brezin ësh-të tabloja e dukshme e këtij libri dhemandej, brezi për brezat është tablo-ja e tij e padukshme. Efektet e të dytablove janë dritëhijet e këtij memo-rili i cili na çonë në funksione pasur-imi dhe integrimi të vet kulturës sonëkombëtare, nëpërmjet dëshmisë sënjë personaliteti të qytetëruar në njëshoqëri të qytetëruar.

Në këtë aspekt duhen përmenduredhe kujtimet e moshës së hershmetë autorit dhe veçanërisht periudhae jetës së tij si nxënës në gjimnazin eShkodrës. Trajtimi i kujtimeve të til-la e veshin librin me një vel nostal-gjie që më shumë sesa nostalgji re-flektojnë njohjet e reja të autorit për-para lexuesit të tij. Me këtë "rrëfim"Nasho Jorgaqi kompleton figurën etij me njohjet e reja të kohës së rin-isë dhe veçanërisht të raporteve tëtij me shokët, miqtë dhe të afërmit eshumtë. Njëkohësisht ai shpreh edhenderimin e veçantë për të gjithë ataqë bashkëjetuan me atë, veçanërishtpër pedagogët e vet dhe letrarët erinj, bashkëkohës të autorit.

Vlerat artistike dhe estetike tëkëtij libri janë gjithashtu një hapë-sirë joshëse ku lexuesi gjenkënaqësitë e një teksti të shkruarbukur e me nivel të lartë stilistik qëpadyshim është meritë e një mjesh-tri të vërtetë. Në ilustrim të këtij faktido përmendja thënien e Mikelanx-helos për skulpturimin e objektevetë cilin e konsideron "artin e të hequ-rit". "Kohën e kujtimeve" do ta qua-ja një skulpturë të figurave tëshquara të kulturës sonë kombëtare.Ç'farë duket përtej tablosë së paduk-shme të kësaj tabloje, përtej teksteve

dhe skemës së të dhënave dheemoicioneve të këtij teksti, hiqet dhetrasmetohet nëpërmjet një kodi tëveçantë marrëdhëniesh reciprokemidis emocionit dhe arësyes, midisindividit dhe shoqërisë, përkitaz meligjet themelore të komunikimit ar-tistik.

Dhe së fundi dua të evidentoj kar-akterin fisnik të këtij akti shkrimori cili si një veprim fizik, rikthenkujtesën individuale të individit nënjë terren pjellor për çeljen dhe lulë-zimin e mëtejshëm të njohjeve përfigura të dashura jo vetëm për au-torin, por edhe për lexuesin epërgjithshëm shqiptar. Në tërësi lib-ri përshkohet nga një frymë poetikee ndezur që buron para së gjithashnga dashuria, respekti dhe pasioni iautorit për të fokusuar vëmendjen etij mbi disa nga figurat e shquara qëka njohur dhe ka krijuar mar-rëdhënie miqësie dhe pune gjatëjetës së vetë. Është pikërisht ky pre-dispozicion që e çon Nasho Jorgaqinnë "kohën e kujtimeve" dhe e bënëatë të evokojë prej andej, ca gjëra tëbefta, ca intimitete, rastësi dhe fakte,ca ndodhi të veçanta e të panjohuranga jeta dhe vepra e tyre, të cilat nai sjell aq pran, e aq të vërteta sa nabën të ndjejmë aromën e freskët të"ringjalljes". Të "ringjallësh" Las-gush Poradecin nëpërmjet kujti-meve, Petro Markon, Jakov Xoxën,Sejfulla Malëshovën, Selman Rizën,Mitrush Kutelin, Ali Asllanin etj., dotë thotë tu bësh një shërbim të madhe tepër fisnik figurave të tilla pan-teonike dhe nëpërmjet tyre të kon-tribuosh për zhvillimin e mëtejshëmtë kulturës tënde kombëtare.

Duke "udhëtuar" nëpër "kohën ekujtimeve" Nasho Jorgaqi merr për-sipër gjithashtu edhe barrën e rëndëtë investimit të gjithanshëm pragma-tik dhe intelektual për të investiguarvlera të tilla të kësaj kohe.

Nëpërmjet këtij akti, ai i jep njëimpuls të ri njohjes dhe evokimitpublik të tyre, ç'ka dëshmon gjith-ashtu edhe për frymën e ngrohtëdhe të shëndetshme që përshkonaktualisht këtë plejadë. T'irisjellësh sërish figura të tilla mi-dis nesh, është si të ndezësh një qirinë kryet e kombit, të ndriçosh al-tarin e vlerave të tij dhe kjo pady-shim është një nder edhe për vetautorin e këtyre shkrimeve.

Duke "udhëtuar" nëpër"kohën e kujtimeve"Nasho Jorgaqi merrpërsipër gjithashtu edhebarrën e rëndë të investimittë gjithanshëm pragmatikdhe intelektual për tëinvestiguar vlera të tillatë kësaj kohe

Vlerat artistike dhe estetiketë këtij libri janë gjithashtunjë hapësirë joshëse kulexuesi gjen kënaqësitëe një teksti të shkruarbukur e me nivel të lartëstilistik që padyshimështë meritë e njëmjeshtri të vërtetë

asaj plejade vështirë se mund të ishabërë shkrimtar", pohon diku autorinë respekt të rrethit të tij intelektu-al të kohës. Ndërsa Çabej do të thosh-te se, "nderi i njeriut nuk është njëdistiktiv që ja japin të tjerët por ësh-të vetë jeta e tij". Në këtë aradheduhet vendosur edhe këshilla e Las-gush Poradecit dhënë në intimitetautorit, për tu ruajtur nga shteti se,"shteti është si hajvan i madh që s'diku shkel e të shtyp. Dhe këtë ta thotëLasgushi që di më shumë se ty".Moral, madje moral i hidhur ështëedhe testamenti i Mitrush Kutelit,lënë fëmijëve të vetë për të mos umarr profesionalish me letërsi, seletërsia është një "tokë ku gëlojnëgjarpërinjtë, e të vrasin shokët se ubën hije".

Humanizmi është një tjetër vlerëe këtij libri që pasuron dijen dhebotën e lexuesit dhe që autori na ejep të sintetizuar nëpërmjet një pune

Kopertina e librit“Koha e Kujtimeve”(lart) Nasho Jorgaqi


SUPLEMENT JAVOR IFAKT

DDDDDËSHMIËSHMIËSHMIËSHMIËSHMI HHHHHISTORIKEISTORIKEISTORIKEISTORIKEISTORIKE

Kosturi, si e shndërruanKosturi, si e shndërruanKosturi, si e shndërruanKosturi, si e shndërruanKosturi, si e shndërruannë grek, fshatin multietniknë grek, fshatin multietniknë grek, fshatin multietniknë grek, fshatin multietniknë grek, fshatin multietnikDëshmi historike, foto dhe dokDëshmi historike, foto dhe dokDëshmi historike, foto dhe dokDëshmi historike, foto dhe dokDëshmi historike, foto dhe dokumente të banorëve shqumente të banorëve shqumente të banorëve shqumente të banorëve shqumente të banorëve shqiptarëiptarëiptarëiptarëiptarë

Arben LlallaArben LlallaArben LlallaArben LlallaArben Llalla

Qyteti i Kosturit ndodhetafër kufirit greko-shqiptar,në jug-lindje të Shqipërisë.

Ky qytet shtrihet buzë liqenit me tënjëjti emër. Në këtë liqen derdhenlumenj të vegjël nëntokësor dhe mbitokë. Klima e zonës është me dimërtë ashpër dhe verë të freskët.

Sipas të dhënave qyteti ështëthemeluar nga Perandori Justinianinë mes të shek.VI, me emrin Jus-tinianopoli. Me pushtimin e Ball-kanit nga sllavët u ndryshuan edheshumë emra të qyteteve, fshatrave,maleve etj., duke i riemëruar meemra sllavë. Justinianopoli në shek.VIII quhet me emrin Kostur, fjalësllave. Ndërsa disa shekuj më vonëdiku në shek, XI historianët Bizan-tin e shënojnë qytetin dhe liqeninme emrin Kastorias. Për emrin Kas-torias ka shumë teori rreth pre-jardhjes së fjalës. Disa studiuesthonë që kjo fjalë lidhet me fjalënlatine Castra (kështjellë) që në gre-qisht pëson përshtatje në Kastro.Një teori tjetër që duket edhe për ekapshme është se fjala Kastoriasrrjedh nga fjala greke Kastor dukepatur parasysh që ndër shekujt nëkëtë qytet gjenden punishte të për-punimit të leshit, kastorëve, gunavetë ndryshme që shiten nëpër ven-det e ndryshme të botës.

Kosturi dhe fshatrat e tjera për-reth tij për shumë vite kanë qenësunduat nga shqiptarët, në fillimnga Despot Andrea II Muzakët. Pasvdekjes së tij e trashëgojë këtë qytetdjali Stojë Muzaka(në kishën e ShënAthanas Muzakë të ndërtuar nësheku.XIV në Kostur janë shënuaremrat e vëllezërve Teodor dhe StojëMuzaka). Muzakajt e morën Kos-turin pasi mundën Marko Kralin.Pas Muzakajve Kosturi ka qenë nëzotërimet e Balshajve të cilëtnëpërmjet lidhjeve të martesave fu-tën nën sundimin e tyre vise ngaLezha, Mati, Kosovën, Dibrën,Ohrin, Kosturin etj. Në vitin 1385qyteti ra në duart e osmanëve tëcilët e zotëronin deri në fundittë vitit 1912, kur grekët e çliru-an atë.

Prefektura e Kosturit nëfillim të shek.XIX udhëhiqejnga bejlerët shqiptar mysli-man të cilët gëzonin mbësh-tetjen e fortë të Ali Pash Te-pelenës. Në vitin 1870, Ko-rça u bë Prefekturë e cilakishte nënjuridiksionin e saj edhenënprefekturat e Kosturit, Bilish-tit e Kolonjës. Pas luftërave të ndry-shme Botërore dhe Ballkanikegrekët përfituan më shumë, atakryen masakra kundër mi-noriteteve më të vogla të cilat ish-in të pambrojtura duke djegur eshembur shtëpitë dhe objektet endryshme fetare si xhamitë, teqet,medresetë dhe sinagogat. Me nën-shkrimin e Marrëveshjes së Loza-nës më 1922 për shkëmbimin e pop-

ullsisë greke dhe turke, grekëtspastruan Greqinë e sotme nga el-ementi shqiptar që banonin ndërshekuj në tokat e tyre në Çamëri,Kostur, Follorinë, Edesa etj. Pasviteve 1922, pamja e qytetit të Ko-sturit me fshatrat përreth ndry-shoi, nga një qytet multietnik që

banorët i përkisnin etnive dhe be-simeve të ndryshme fetare, ai ukthye në qytet që i përkiste tash-më vetëm grekëve. Dhe ato pakfamilje shqiptare që i shpëtuandëbimeve masive u asimiluandalëngadalë me dhunë. Ndërsa he-brenjtë gjatë luftës së dytë botërore

ju dorëzuan gjermanëve të cilët i zh-dukën nëpër kampet e shfarosjes,bullgarët dhe sllavomaqedonasit udëbuan gjatë luftë qytetare greke1946-1949. Sot ka disa fshatra tëbraktisura ku gjendet vetëm shtëpibosh dhe pronarët e tyre nuk kanëmundur të rikthehen asnjëherë,qoftë edhe si turistë. Sot, ky qytet ipërket Prefekturës me të njëjtinemër me rreth 55 mijë njerëz tëcilët janë të deklaruar zyrtarisht100% grek të fesë ortodokse. Por nëtë vërtetë siç ethamë më lartnë fillim tëshek.XX nëPrefekturën eKosturit bano-ni mijëra qyt-etar të kombë-sive dhe sek-teve fetare tëndryshme. Përfat të keq nukjanë ruajtur asnjë objekt fetarë qoftëedhe për muze për vlerat e lartathistorike dhe kulturore.

Statistika rrethpopullsisë shqiptare

Kazaja e Kosturit sipas regjistri-meve osmane të vitit 1886 ka patur52.000 mijë të krishterë, 24.000mijë mysliman dhe 4.000 bullgarë,të cilët jetonin në 100 fshatra tëkrishtera dhe 34 fshatra mysli-mane. Në qytetin e Kosturit jetoninmë 1900, 1.600 mysliman, 3.000grek të krishterë, 300 bullgarë, 300shqiptar të krishterë, 750 hebrenj

dhe 240 ciganë. Sipas disa tëthënave bazuar në regjistrat grekethuhet se qyteti i Kosturit më 1925-1926, kishte 1.100 shtëpi greke, 430shtëpi ku banonin mysliman turqdhe shqiptar, 140 familje hebrenj,të cilët jetonin të bashkuar në njëlagje ku kishin një shkollë, një bib-liotekë dhe një banjë për femrat.Ndërtesa e shkollës hebrenj u prishmë 1960 për të zhdukur tashmë çdogjurmë të kulturës së saj, ashtu siçu zhdukën vite më parë edhe ndërte-

sat fetare e shkollore turke, sh-qiptare dhe bullgare. Kosturi kapasur rreth shtatë xhami, ndër topërmendim xhamia Kursum,xhamia Tambaxhane, xhamiaHasan, xhamia Kulla, xhamia Me-hmetit si dhe Teqe me emrat AliBaba, Ajdin Baaba dhe Qazim Baba.Ka patur një shkollë urbane dhe njëMedrese. Në regjistrimin e vitit2001, qyteti i Kosturit kishte 14.813banorë, të gjithë grekë.

Të dhëna zyrtareturke dhe greke

Studiuesit prof.Selman Sheme

KosturiPrefektura eKosturit në fillim tëshek.XIXudhëhiqej ngabejlerët shqiptarmysliman të cilëtgëzoninmbështetjen e fortëtë Ali PashTepelenës. Në vitin1870, Korça u bëPrefekturë e cilakishtenënjuridiksionin esaj edhenënprefekturat eKosturit, Bilishtit eKolonjës.

MasakratPas luftërave të ndryshme Botërore dhe Ballkanike grekët përfituan më shumë, ata kryen

masakra kundër minoriteteve më të vogla të cilat ishin të pambrojtura duke djegur e shemburshtëpitë dhe objektet e ndryshme fetare si xhamitë, teqet, medresetë dhe sinagogat.

...pas 1922 edhe ato pak familje sh-...pas 1922 edhe ato pak familje sh-...pas 1922 edhe ato pak familje sh-...pas 1922 edhe ato pak familje sh-...pas 1922 edhe ato pak familje sh-qiptare që i shpëtuan dëbimeve masiveqiptare që i shpëtuan dëbimeve masiveqiptare që i shpëtuan dëbimeve masiveqiptare që i shpëtuan dëbimeve masiveqiptare që i shpëtuan dëbimeve masiveu asimiluan dalëngadalë me dhunë...u asimiluan dalëngadalë me dhunë...u asimiluan dalëngadalë me dhunë...u asimiluan dalëngadalë me dhunë...u asimiluan dalëngadalë me dhunë...

Medresejae Kosturit

Kosturi-Shqipëri,Kartolinë

Gravurë eKosturit nëkishën eShën Nikolaos

Mbishkriminë kishënShën AthanasMozaka nëKostur ku janëshënuar emrate Teodor dheStojë Muzaka


FAKT

Nëntë fshatrat kugjallon ende gjuha shqipe

Të dhëna historike për Të dhëna historike për Të dhëna historike për Të dhëna historike për Të dhëna historike për Amudharën, Amudharën, Amudharën, Amudharën, Amudharën, Argos Orestikon, Dhendrohorin,Argos Orestikon, Dhendrohorin,Argos Orestikon, Dhendrohorin,Argos Orestikon, Dhendrohorin,Argos Orestikon, Dhendrohorin,Hiliodhendron, Hiriollovon, Kastorian, Koromilan, Mesopotamian, ThihilionHiliodhendron, Hiriollovon, Kastorian, Koromilan, Mesopotamian, ThihilionHiliodhendron, Hiriollovon, Kastorian, Koromilan, Mesopotamian, ThihilionHiliodhendron, Hiriollovon, Kastorian, Koromilan, Mesopotamian, ThihilionHiliodhendron, Hiriollovon, Kastorian, Koromilan, Mesopotamian, Thihilion

në një punim të tij të kohëve të fun-dit shkruan se në Prefekturën eKosturit pasi grekët e morën ngaosmanët kishte 38 fshatra që bano-heshin nga shqiptarët e krishterëdhe mysliman.

Arbëreshi prof.Antonio Bellushi,i cili është një nga studiuesit e sh-qiptarëve të Greqisë, në vitin 1995shkruan se në Prefekturën e Kos-turit ka nëntë fshatra që flitet endegjuha shqipe si në Amudhara, Ar-gos Orestikon, Dhendrohorin,Hiliodhendro, Hiriollovon, Kastoria,Koromila, Mesopotamia, Thihilion.

Ndërsa sipas studiuesit dhe pub-licistit grek Dhimitri Lithoksus i cilika ndërtuar një hartë të fshatravetë Kosturit sjell të dhëna se shtatëfshatra janë myslimane dhe dy tëkrishterë, të banuar nga shqiptarëttë cilët u dëbuan pjesa më e madhenga grekët pas vitit 1922. Në tokatdhe shtëpitë e shqiptarëve u ven-dosën refugjatët grek të ardhur ngaAzia e vogël, por edhe popullsi vlle-he. Pra, pësuan fatin e njëjtë si pop-ullsia shqiptare nga Çamëria të cilëtpasi u masakruan dhe i përzunë,qeveria greke vendosi popullsi tëkrishterë të ardhur nga Azia e vogël.

1- Fshati Sliveni, më 1920, kaqenë fshat i pastër shqiptar mysli-man me 430 banorë. Në fletorenzyrtare numër 156 e 8 gushtit 1928,

Në vitin 1926 në këtë fshat vijë69 familje greke nga Azia duke uvendosur në shtëpitë e 95 familjevetë shqiptarëve myslimanë të cilët ebraktisën fshatin nga dhuna e sh-tetit grek. Më 1928 fshatit ju ndër-ruar emrin nga Shak në Komninad-hes. 5-. Lehova ishte fshat që bano-

nin shqiptar ortodoks në 380 shtëpisipas regjistrimit të vitit 1920. Porshumë shpejtë këta shqiptar medhunë u detyruar të deklarohenvlleh grek në regjistrin e 1945, diku1496 banorë me ndërgjegje greke.

Më 1900, Lehova ka patur një sh-kollë fetare ortodoks dhe një kishë

të madhe ku kryenin ritet fetarerreth 2.000 mijë njerëz. Nga regjis-trimet e viteve 1878, 1912, 1913,1920 dhe 1940 shënohet se banorëtishin popullsi e pastër shqiptarediku 1.200 deri 1.900 banorë. Pasviti 1945 në këtë fshat qeveria sollipopullsi greke nga Azia e vogël.

6-. Terstika, më 1886 ka pasur70 familje shqiptare myslimane. Më1913 kishte 140 banorë, të gjithë sh-qiptar mysliman. Në regjistrimin e1920, ky fshat pësoj ndryshime përnga etniteti i banorëve, kështu atëvit kishte 7 familje shqiptare mys-limane, 8 familje vllehe dhe 5 familjesllave myslimane. Në vitin 1926, 18familje myslimane e braktisin fsha-tin dhe atje vendosen 12 familjegreke të ardhur nga Azia e vogël.

7-. Më 1928 fshatit ju ndryshuaemri nga Terstika në Akondion.

Zagari ka qenë banuar nga sh-qiptarë myslimanë, diku rreth 20familje ka patur në vitin 1886. Nëregjistrimin e vitit 1921 kishte 66banorë, të gjithë shqiptar mysliman.Më 1927 fshatit I ndryshohet emridhe emërtohet Shën Zaharia, sipasgojëdhënave këtë emër e ka paturpara pushtimit të osmanëve dhebanohet nga katolik. Në regjistrimine 1932 të Eurostatit kishin mbeturvetëm 8 familje shqiptare mysli-mane. Më 1945, ky fshat u deklaruai braktisur nga banorët.

8-. Fshati Revani ka qenë një fs-hat i cili më 1900 ka patur 340 ban-orë shqiptar mysliman dhe më 1910,400 banor, të gjithë shqiptar. Më1926 Revania ka patur 85 shtëpi kubanonin 673 shqiptar mysliman tëcilët e braktisën fshatin pasi aty u

shënohet se kapatur gjashtëdh-jetë shtëpi që ba-nonin 460 sh-qiptarë mysli-manë dhe 81familje greke tëardhur nga Azia eVogël të njohurme emrin Pon-dios, pas vitit1922. Fshatit më1928 ju ndërruaedhe emri ngaSliveni në Korom-ila. 2- Më 1924 fs-hati Vicista kish-te 300 shqiptar qëbanonin në 35 sh-tëpi të cilët u lar-guan dhe në vendtë tyre u ven-dosën 130 greknga Azia e Vogël.

3- Mirosllavica është një fshat ivogël i banuar më 1900 nga 230 sh-qiptar mysliman. Në rregjistrimine 1920 numri zvogëlohet si pasojë eikjes së tyre në 85 banorë, të gjithëshqiptar mysliman. Më 1928 fshatitju ndërrua emri nga Mirosllavica nëMilovlitis. Më 1932 Eurostati regjis-trojë 21 familje shqiptare, më 1940shqiptarët e braktisin fshatin ngapresionet dhe vrasjet, në shtëpitë etyre u vendosen barinj vlleh.

4-. Fshati Shak, më 1900 ka pa-tur 550 banorë shqiptar të fesë is-lame, dhe më 1910, 600 banorë, më1913, 632 banor dhe 1920, 690.

Kosturi me rreth 55 mijënjerëz, të cilët janë tëdeklaruar zyrtarisht 100%grek të fesë ortodokse.

MuzakaKosturi dhe fshatrat e tjera përreth tij për shumë vite kanë qenë sunduat nga shqiptarët, nëKosturi dhe fshatrat e tjera përreth tij për shumë vite kanë qenë sunduat nga shqiptarët, nëKosturi dhe fshatrat e tjera përreth tij për shumë vite kanë qenë sunduat nga shqiptarët, nëKosturi dhe fshatrat e tjera përreth tij për shumë vite kanë qenë sunduat nga shqiptarët, nëKosturi dhe fshatrat e tjera përreth tij për shumë vite kanë qenë sunduat nga shqiptarët, në

fillim nga Despot fillim nga Despot fillim nga Despot fillim nga Despot fillim nga Despot Andrea II Muzakët. Pas vdekjes së tij e trashëgojë këtë qytet djali StojëAndrea II Muzakët. Pas vdekjes së tij e trashëgojë këtë qytet djali StojëAndrea II Muzakët. Pas vdekjes së tij e trashëgojë këtë qytet djali StojëAndrea II Muzakët. Pas vdekjes së tij e trashëgojë këtë qytet djali StojëAndrea II Muzakët. Pas vdekjes së tij e trashëgojë këtë qytet djali StojëMuzaka. Në kishën e Shën Muzaka. Në kishën e Shën Muzaka. Në kishën e Shën Muzaka. Në kishën e Shën Muzaka. Në kishën e Shën Athanas Muzakë të ndërtuar në sheku.XIV në Kostur janë shënuarAthanas Muzakë të ndërtuar në sheku.XIV në Kostur janë shënuarAthanas Muzakë të ndërtuar në sheku.XIV në Kostur janë shënuarAthanas Muzakë të ndërtuar në sheku.XIV në Kostur janë shënuarAthanas Muzakë të ndërtuar në sheku.XIV në Kostur janë shënuar

emrat e vëllezërve Temrat e vëllezërve Temrat e vëllezërve Temrat e vëllezërve Temrat e vëllezërve Teodor dhe Stojë Muzakaeodor dhe Stojë Muzakaeodor dhe Stojë Muzakaeodor dhe Stojë Muzakaeodor dhe Stojë Muzaka

vendosën pasvitit 1922, 130familje greke tëardhur ngaAzia e vogël. Më1927 këtij fs-hati ashtu sishumë fsha-trave të tjerë jundryshua emringa Revani nëDipotamia. Më1945, Eurostatiregjistrojë 600banorë, të gjit-hë grekë. Meg-jithatë qëllimiynë kryesor nu-k ishte që tëzbardhim his-torinë e theme-limit të këtij qy-teti, por të sjel-

lim fakte se në shekullin 20 në këtëqytet dhe rrethinat e tij jetonin njerëztë kombësive të ndryshme si grek, sh-qiptar, turq, bullgar, sllavomaqedonasdhe hebrenj. Këto fakte ne po i sjel-lim edhe me anë të disa fotografive tëbëra në fillim të viteve 1900, ku naparaqitet një Kostur multietnik,qytetarët që jetonin në harmoni dukerespektuar njeri-tjetrin. 9-. Kotelci kaqenë një fshat i vogël i banuar ngashqiptar ortodoks të cilët me kalimine viteve u asimiluan dhe u vendosënnë qytetin e Kosturit dhe në fshatinManiako. Kotelci sot quhet Kotyli dheështë i ribanuar nga grek të ardhurnga Azia e vogël.

Xhamia eBardh, Kostur

Xhamia Kullë,viti 1950,sherbeu si zyrëadministartive

KosturiShqiptar,kartolinë

Një çiftëHebrenj

Ushtarët osman me peshkopin eKosturit Karavangjeli Germanos,disa ushtarë nga veshja tradicionaledallohen se janë shqiptar

Rabini iKosturit

Myftiu iKosturit mevajzën e tij


SUPLEMENT JAVOR IDISKUTIMET

DDDDDAAAAATTTTTAAAAA KKKKKUJTIMETUJTIMETUJTIMETUJTIMETUJTIMET

Datëlindja e Fan NolitDatëlindja e Fan NolitDatëlindja e Fan NolitDatëlindja e Fan NolitDatëlindja e Fan Nolitme 25 dhjetorme 25 dhjetorme 25 dhjetorme 25 dhjetorme 25 dhjetor, jo 6 janar, jo 6 janar, jo 6 janar, jo 6 janar, jo 6 janar

Një fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmes kujtimeve të së jëmësNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmes kujtimeve të së jëmësNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmes kujtimeve të së jëmësNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmes kujtimeve të së jëmësNjë fakt i dhënë në autobiografinë e tij, përmes kujtimeve të së jëmësEfthim DodonaEfthim DodonaEfthim DodonaEfthim DodonaEfthim Dodona

Këto ditë mbas Vitit të Ri, disa ngagazetat shqiptare, madje edhe ndonjë televizion, kanë shkruar e folur

për 130-vjetorin e lindjes së Fan Nolit. Fat-mirësisht, Noli na ka lënë peng një biografitë vetën, të shkruarnga dora e tij në gju-hën angleze, me tit-ull: "Fiftieth Anniver-sary Book of the Alba-nian Orthodox Chu-rch in America, 1908-1958", Boston 1960.(Pesëdhjetëvjetori iKishës Ortodokse Sh-qiptare në Amerikë,1908-1958). Kjo biog-rafi përbën për studi-uesit e Nolit një bu-rim të virgjër të dhë-nash, të cilat pa këtëlibër do të kishinhumbur përfundi-misht. Pikërisht nëkëtë libër duhetmbështetur dhe prejandej duhen marrëfaktet. Libri ështëpërkthyer në gjuhënshqipe nga Alqi Kris-to dhe nga studiuesikosovar Xhevat Kar-jagdiu, dhe lexuesimund ta lexojë në gju-hën shqipe dhe të më-sojë ditën kur ka lin-dur Fan Noli, ashtusiç na e thotë ai. Ja sie shkruan Noli vetënë anglisht:

... Then Fan Nolitried get from hismother the exact yearof his birth. MotherMaria ansëered: "Idon't remember theyear, but I do remem-ber that it ëas Christ-mas Eve, and thechurch bells were ringing". She meantChristmas Eve açording to the Old Calen-dar, ëhich açording to the New Calendarwas January 6th. A feë years later Fan Noligot the exact year of his birth, 1882, fromhis Brother Dimitri.

Ja dhe përkthimi në shqip:"Më pas, Fan Noli u mundua të merrte

nga e ëma vitin e përpiktë të lindjes së tij.Nënë Maria u përgjigj: "Unë nuk e mbajmend vitin, por e mbaj mend që ishte Natae Kolendrave dhe binin kambanat e kishave.Ajo e kishte fjalën për natën e kërshëndel-lave, sipas kalendarit të vjetër, i cili në kra-hasim me kalendarin e ri, binte më 6 janar."Pra, Fan Noli në anglisht thotë se ka lindurpër Christmas dhe zoti Karjagdiu e ka përk-thyer kërshëndella. Të gjithë e dimë kur i fes-tojmë Krishtlindjet (më 25 dhjetor). Kur umbajt mesha e parë në gjuhën shqipe në Bos-

jëmës, Noli sqaron ditën e lindjes, Kërshën-dellat, ndërsa vitin nga 1880 në 1882 ia sqaroii vëllai i tij, Dhimitri, kur u takuan në Amerikë6 vite më vonë. Në një intervistë që ka dhënëprof. Nasho Jorgaqi në gazetën "Sot" (7 janar2012), thotë: "Theofani apo Fani, siç e thër-risnin shkurt, lindi natën e Krishtlindjevesipas kalendarit të vjetër, kurse në kalendar-in e ri, më 6 janar 1882, ditën e Ujit tëBekuar". Sa gabim! Fan Noli ka lindur natëne Krishtlindjeve (Christmas) dhe ne atë e fes-tuam më 25 dhjetor 2011 dhe pikërisht atëditë duhej festuar 130-vjetori i lindjes. 6 jan-ari vjen 13 ditë më vonë. Ndërrimi i datës lid-het se me cilin kalendar shteti apo Kisha ve-pron. Shteti dhe Kisha jonë Krishtlindjet ifestojnë më çdo 25 dhjetor. Pra, Fan Noli kalindur më 25 dhjetor 1982 dhe kjo datë duhett'i festohet kurdoherë Fan Nolit nga Presiden-ca, Kisha, Akademia, Universiteti.

Nga biografia...Fan Noli u mundua të merrte...Fan Noli u mundua të merrte...Fan Noli u mundua të merrte...Fan Noli u mundua të merrte...Fan Noli u mundua të merrte

nga e ëma vitin e përpiktë tënga e ëma vitin e përpiktë tënga e ëma vitin e përpiktë tënga e ëma vitin e përpiktë tënga e ëma vitin e përpiktë tëlindjes së tij. Nënë Maria ulindjes së tij. Nënë Maria ulindjes së tij. Nënë Maria ulindjes së tij. Nënë Maria ulindjes së tij. Nënë Maria u

përgjigj: "Unë nuk e mbaj mendpërgjigj: "Unë nuk e mbaj mendpërgjigj: "Unë nuk e mbaj mendpërgjigj: "Unë nuk e mbaj mendpërgjigj: "Unë nuk e mbaj mendvitin, por e mbaj mend që ishtevitin, por e mbaj mend që ishtevitin, por e mbaj mend që ishtevitin, por e mbaj mend që ishtevitin, por e mbaj mend që ishteNata e Kolendrave dhe bininNata e Kolendrave dhe bininNata e Kolendrave dhe bininNata e Kolendrave dhe bininNata e Kolendrave dhe binin

kambanat e kishave...kambanat e kishave...kambanat e kishave...kambanat e kishave...kambanat e kishave...

"Më pas, Fan Noli"Më pas, Fan Noli"Më pas, Fan Noli"Më pas, Fan Noli"Më pas, Fan Noliu mundua tëu mundua tëu mundua tëu mundua tëu mundua tëmerrte nga e ëmamerrte nga e ëmamerrte nga e ëmamerrte nga e ëmamerrte nga e ëmavitin e përpiktë tëvitin e përpiktë tëvitin e përpiktë tëvitin e përpiktë tëvitin e përpiktë tëlindjes së tij. Nënëlindjes së tij. Nënëlindjes së tij. Nënëlindjes së tij. Nënëlindjes së tij. NënëMaria u përgjigj:Maria u përgjigj:Maria u përgjigj:Maria u përgjigj:Maria u përgjigj:"Unë nuk e mbaj"Unë nuk e mbaj"Unë nuk e mbaj"Unë nuk e mbaj"Unë nuk e mbajmend vitin, por emend vitin, por emend vitin, por emend vitin, por emend vitin, por embaj mend qëmbaj mend qëmbaj mend qëmbaj mend qëmbaj mend qëishte Nata eishte Nata eishte Nata eishte Nata eishte Nata eKolendrave dheKolendrave dheKolendrave dheKolendrave dheKolendrave dhebinin kambanat ebinin kambanat ebinin kambanat ebinin kambanat ebinin kambanat ekishave. kishave. kishave. kishave. kishave. Ajo eAjo eAjo eAjo eAjo ekishte fjalën përkishte fjalën përkishte fjalën përkishte fjalën përkishte fjalën përnatën e kërshën-natën e kërshën-natën e kërshën-natën e kërshën-natën e kërshën-dellave, sipasdellave, sipasdellave, sipasdellave, sipasdellave, sipaskalendarit tëkalendarit tëkalendarit tëkalendarit tëkalendarit tëvjetërvjetërvjetërvjetërvjetër, i cili në, i cili në, i cili në, i cili në, i cili nëkrahasim mekrahasim mekrahasim mekrahasim mekrahasim mekalendarin e ri,kalendarin e ri,kalendarin e ri,kalendarin e ri,kalendarin e ri,binte më 6 janarbinte më 6 janarbinte më 6 janarbinte më 6 janarbinte më 6 janar."."."."."

ton, më 22 mars 1908, në shtypin shqiptar kapasur shumë shkrime biografike për Nolin,të cilat e shënonin ditëlindjen "6 janar 1880".Po këtë datë ai vetë e shënon kur u regjistruanë Universitetin e Harvardit. Nëpërmjet së

Një lamtumirë përMuzafer Xhaxhiun

U nda dje nga jetaU nda dje nga jetaU nda dje nga jetaU nda dje nga jetaU nda dje nga jetanë moshën 91-vjeçarenë moshën 91-vjeçarenë moshën 91-vjeçarenë moshën 91-vjeçarenë moshën 91-vjeçare

U nda dje nga jeta, poeti dhe studiuesi i letërsisë, pedagogu i Letër-

sisë Antike, Muzafer Xhaxhiu. I kon-sideruar si helenisti i fundit Xhaxhiumbante titullin "Artist i Madh" deko-ruar nga Presidenti i Republikës përpunën e tij afro shtatëdhjetëvjeçare dhekontributin e çmuar për letërsinë dhefjalën shqipe. I laureuar në Beograd

dhe në Moskë, përLetërsinë klasike grekedhe latine, jeta e tij iështë kushtuar gjith-monë klasikëve të mëd-henj të njerëzimit. Shk-rimet e para letrare tëprofesorit kanë të siglu-ar vitin 1939. Deri nëmbarimin e Luftës së II-të Botërore, emri i tijishte bërë i njohur në tëgjithë periodikët e kohës

si "Fryma", "Kritika", "Bleta" dhe "Re-vistën Letrare". Të këtyre kohëve janëese , poezi, skica dhe shumë e shumëpërkthime të botuara. Ky bash-këpunim, me shtypin shqiptar peri-odik, është shtuar sidomos pas mba-rimit të Fakultetit Filologjik të Mosk-ës. Puna e tij krijuese do të vazhdonteme më shumë intensitet dhe me mëshumë autoritet pas laureimit atje. Aishkruan në organet "Nëntori", "Ylli","Hosteni", "Drita", "Bashkimi", "Zëri iPopullit" dhe pas viteve '90 edhe në tëgjitha periodikët e pavarur. Tematikae shkrimeve të tij ka përfshirë një gamëtë gjërë dhe të shumëllojshme. Në sh-krimet e tij janë prekur edhe çështjeinteresante për shumë shkrimtarë dhevepra të shquara të letërsisë shqipe.Periudhat e studimeve të tij përfshihennga kohët e hershme dhe vazhdon derinë ditët tona. Një nga problemet, metë cilat Profesor Xhaxhiu i kushtoi ditënga jeta e tij është problemi i etnogjen-ezës së shqiptarëve, si pasardhës të pel-lazgëve dhe ilirëve. Ndërsa, dy nga ve-prat e tij më të spikatura janë "Letër-sia antike greke" dhe "Letërsia ro-make". Krijimtaria letrare e tij përmen-det që nga "Lirikat" në vitin 1957 dhederi në "Këngët e Mjellmës", botim ivitit 1999. në shenjë nderimi për të,po sjellim pak vargje nga poezitë e fun-dit të tij, vargje kushtuar dashurisë...

Dy poezi nga Dy poezi nga Dy poezi nga Dy poezi nga Dy poezi nga Muzafer XhaxhiuMuzafer XhaxhiuMuzafer XhaxhiuMuzafer XhaxhiuMuzafer Xhaxhiu

TTTTTi je… s'e dii je… s'e dii je… s'e dii je… s'e dii je… s'e diAs yll nuk je, as hënë as hyriAs rreze dielli terrin për të ndritur,S'ke rënë nga qielli të tregosh çudiAs dorë mjeshtri nuk të ka skalitur…

Shum'net'i kam kaluar unë pa gjumë,Dhe ditët si në gjumë i kam kaluarDhe sa më shum' mendoj ç'je, aq më shumëE ndjej se je veç zjarr që s'ka të shuar

Dhe nën dëborëDhe nën dëborëDhe nën dëborëDhe nën dëborëDhe nën dëborëE dashur N. nuk po të shkruaj letërAshtu si nuk të shkrova në riniMesazhet t'i dërgoja veç me sy,Në ato kohë ç'mund të bëja tjetër!

Pa ç'ka se jemi ca si të vonuarDhe na ka zbardhur dbora që të dyMesazhet prapë t'i nis si në riniSe dhe nën dborë rrjedh uj' i valuar

29 janar 2012 · ma e zonës është me dimër të ashpër dhe verë të freskët. sipas të...

Documents